Upload
khurelbaatariin-eegii-shaggy
View
1.744
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Õîëèíèäýâõèò ñèñòåìä íºëººò ýì
Ï.Áàòõóÿã, ÀÓ-íû äîêòîð, äýä ïðîôåññîð
BIM
M11
8
Ìýäðýëèéí ñèñòåìèéí á¿òýö
BIM
M11
8
Ìýäðýëèéí ñèñòåìèéí åðºíõèé á¿òýöORGANIZATION OF THE NERVOUS SYSTEM
BRAINSPINAL CORD
CENTRALNERVOUS
SYSTEM (CNS)
PERIPHERALNERVOUS SYSTEM
AFFERENT
NERVES
EFFERENT
NERVES
EXTERO-RECEPTORS
INTERO-RECEPTORS SOMATIC AUTONOMIC
EFFECTORORGANS
SKELETALMUSCLES
SMOOTH AND CARDIAC MUSCLES
AND GLANDS
BIM
M11
8Âåãåòàòèâ ìýäðýëèéí ñèñòåì (Óðãàë
ìýäðýë)Autonomic Nervous System
BIM
M11
8
Ïàðàñèìïàòèê áîëîí ñèìïàòèêèéí ýðõòýíä ¿ç¿¿ëýõ íºëºº
Ïàðàñèìïàòèê Ýðõòýí ÑèìïàòèêÌèîç: Í¿äíèé äàðàëò áàãàñíà
Í¿ä Ìèäðèàç: Í¿äíèé äàðàëò
• Ç¿ðõíèé àãøèëò õ¿ч ñóëàðíà
• Ç¿ðõíèé öîõèëò öººðíº
• Ñýðýë äàìæóóëàëò óäààøðàíà
Ç¿ðõ • Ç¿ðõíèé àãøèëò õ¿чæèíý
• Ç¿ðõíèé öîõèëò îëøèðíî
• Ñýðýë äàìæóóëàëò õóðäàñíà
Ààðöãèéí ñóäàñ ºðãºñíº
Ñóäàñ Ñóäàñ íàðèéñч ööóñíû äàðàëò èõñýíý
• Ãèëãýð áóëчèí àãøèæ õºíäèé íàðèéñíà
• Ø¿¿ðýë èõñýíý
Áðîíõ • Ãèëãýð áóë÷èí ñóëàðч õºíäèé òýëíý
• Ø¿¿ðýë áàãàñíà• Ã¿ðâýëçýõ
õºäºë㺺í ýðчèìæèíý
• Ø¿¿ðýë èõýñíý
ÕîîëÁÇ, ØýýñßÇ • ÿðâýëçýõ õºäºë㺺í ñóëàðч
• Ø¿¿ðýë áàãàñíà
BIM
M11
8Âåãåòàòèâ ìýäðýëèéí ñèñòåì
Autonomic Nervous System
Ïàðàñèìïàòèê Çàíãèëàà (Ganglia)
• Ýðõòýíä îéð áàéðëàíà
• Ìèåëèíæñýí àêñîíòîé
Ñèìïàòèê çàíãèëàà Ganglia
• Íóãàñàíä îéð áàéðëàíà
• Çàíãèëààíû ºìíºõ àêñîí íü ìèåëèíæñýí
• Çàíãèëààíû äàðààõ àêñîí íü ìèåëòíæýýã¿é
Æèч:Ñîìàòèê (èõ áèåèéí) ìýäðýë íü çàíãèëààã¿é áàéäàã
BIM
M11
8
Âåãåòàòèâ ìýäðýëèéí ñèñòåì Autonomic Nervous System
Ìåäèàòîðóóä (Transmitters):
• Acetylcholine: – Ñèìïàòèê áà ïàðàñèìïàòèê 2 çàíãèëààíä
(ALL preganglionic neurons)– Ïàðàñèìïàòèêèéí òºãñãºëä (ALL
parasympathetic postganglionic neurons)
• Norepinephrine (= Noradrenalin):– Ñèìïàòèêèéí òºãñãºëä (MOST
sympathetic postganglionic neurons)– Áàéäàãã¿é íü :
• Sweat glands (Acetylcholine); • Renal arteries (Dopamine)
• Epinephrine (= Adrenalin):– Áººðíèé äýýðõ áóë÷èðõàéí ãîðìîí
(Adrenal medulla)
BIM
M11
8
Âåãåòàòèâ ìýäðýëèéí ñèñòåì Autonomic Nervous System
Receptors:
• Cholinergic Receptors: – Ì-õîëèíîðåöåïòîð :(Muscarinic)
Ïàðàñèìïàòèêèéí òºãñãºëä(poison of Amanita muscaria)
– Í-õîëèíîðåöåïòîð (Nicotinic):
5 ãàçàðò: • Âåãåòàòèâ çàíãàëàà, • Àðàã ÿñíû áóë÷èí,• Áººðíèé äýýä áóë÷èðõàéí òàðõèëàã äàâõàð, • ÿðýýíèé ò¿¿äãýíöýð, • ÒÌÑ
• Adrenergic Receptors: Ñèìïàòèê ìýäðýëèéí òºãñãºëä áàéíà.– a, b - receptors
BIM
M11
8
Õîëèíèäýâõèò ñèñòåì Cholinergic System
Cholinergic receptors:• Muscarinic receptors:
,, ãóðâàëò G protein-coupled– CNS, gastric mucosa: M1 – Cardiac: M2– Glandular/Smooth muscle: M3
• Nicotinic receptors:Ion channel-coupled– Muscle type (motor endplate)– Ganglion type– CNS type
Acetylcholine íü ñèíàïñèéí çàâñàðò Acetylcholinesterase ôåðìåíòèéí íºëººãººð õóðäàí çàäàðäàã
Cholinoceptor drugs
AgonistsCholinomimetics
Antagonists
DirectMuscarinic receptors
IndirectAnticholinesterase
Muscarinic (& nicotinic)
Choline esters
Alkaloids
NictonicMuscarinic
Reversible Irreversible
Bethanechol
Pilocarpine Physostigmine
Neostigmine
Ecothiopate
Hexamethonium
Trimethaphan
Bungarotoxin
Atropine
Hyoscine
Tropicamide
Ipratropium
Oxybutyinin
http://www.srcf.ucam.org/~ja297/CHOLINERGIC%20TRANSMISSION.pdf
BIM
M11
8
Õîëèíèäýâõèò ñèñòåìèéã èäýâõèæ¿¿ëýã÷èäCholinergic System - Agonists
= Cholinomimetics = Parasympathomimetics ñîìàòèê ìýäðýëèéí òºãñãºëä
2 á¿ëýãò àíãèëàãäàíà:
• Øóóä íºëººò (ðåöåïòîðò øóóä íºëººëäºã) (Direct Parasympathomimetics):
– M áîëîí N –õîëèíîðåöåïòîðò : Àöåòèëõîëèí– Çºâõºí M type receptors: Ïèëîêàðïèí)
• Øóóä áóñ íºëººò (ðåöåïòîðò øóóä íºëººëäºãã¿é ìåäèàòîðò íºëººëäºã) Indirect Parasympathomimetics :
– Acetylcholinesterase ôåðìåíòèéã õîðèãëîíî => Àöåòèëõîëèí çàäðàõã¿é òóë ðåöåïòîðò íºëººëºëºë íü èäýâõèæíý.
BIM
M11
8
Õîëèíèäýâõèò ñèñòåìèéã èäýâõèæ¿¿ëýã÷èä
Cholinergic System - AgonistsÌ-õîëèíîìèìåòèê¿¿ä (Muscarinic
Parasympathomimetics)Pilocarpine:• Àlkaloid in Pilocarpus jaborandi• Í¿äíèé äàðàëò èõñýõ ºâ÷íèé
ýì÷èëãýýíä õýðýãëýíý (glaucoma)Õ¿¿õýí õàðààíû öàãèðàã áóë÷èíã àãøààæ õ¿¿õýí õàðààã íàðèéñãàíà =>Ôîíòàíû çàé ºðãºñ, Øë¸ìûí ñóâàã íýýãäýí í¿äíèé øèíãýíèéí ýðãýõ óðñãàë ñàéæèð÷ í¿äíèé äîòîîä äàðàëò áóóðíà .
• Muscarine:–Àlkaloid in Amanita muscaria–Ýì÷èëãýýíä õýðýãëýäýãã¿é.
BIM
M11
8
Õîëèíèäýâõèò ñèñòåìèéã èäýâõèæ¿¿ëýã÷èä
Cholinergic System - AgonistsAcetylcholinesterase Inhibitors:=> Àöåòîëõîëèíû çàäðàëò óäààøðàíà => Ò¿¿íèé M áîëîí N
õîëèíîðåöåïòîðò íºëººëºõ èäýâõè íýìýãäýíý.
BIM
M11
8Õîëèíèäýâõèò ñèñòåìèéã èäýâõèæ¿¿ëýã÷èä
Cholinergic System - Agonists
Acetylcholinesterase Inhibitors
Neostigmine:• Í¿äíèé äàðàëò èõñýõ
ºâ÷èí (Glaucoma)• Èõ áèåèéí áóë÷èíãèéí
ñàà, ñààæèëò (Myasthenia Gravis, ïàðåç, ïàðàëè÷
• Ãýäýñíèé ìåõàíèê áóñ ò¿ãæðýëò
BIM
M11
8
Õîëèíèäýâõèò ñèñòåìèéã èäýâõèæ¿¿ëýã÷èä
Cholinergic System - Agonists
Acetylcholinesterase Inhibitors
• “Horny goat weed” – Epimedium sagittatum– Õîëèíñòåðàçà-ã ñààòóóëæ áóéòàé àäèë íºëººëíº – Ñóäàñíû M3 ðåöåïòîðûã øóóä áóñààð èäýâõèæ¿¿ëæ NO-í
¿¿ñýëòèéã èõýñãýíý => ñóäàñ òýëýãäýíý (Sildenafil (Viagra®).
BIM
M11
8
Õîëèíèäýâõèò ñèñòåìèéã ñààòóóëàã÷èäCholinergic System - Antagonists
Õîëèíîëèòèê¿¿ä = Cholinolytics
• Muscarinic receptor blockers (Àòðîïèí ã.ì.): • Õîäîîä áîëîí ãóóðñàí õîîëîéí ø¿¿ðëèéã áàãàñãàíà• Ãèëãýð áóë÷èíãóóäûã òýëíý (ãóóðñàí õîîëîé,
í¿äíèé öàãèðàã áóë÷èí, ñôèíêòåð¿¿ä ã.ì.)• Ç¿ðõíèé äîòîîä ñýðýë äàìæóóëàëòûã ñàéæðóóëíà
• Nicotinic receptor blockers:– Âåãåòàòèâ çàíãèëààã õîðèãëîã÷èä (Ganglion-specific
blockers): Àðôîíàä, ïåíòàìèí ã.ì.– Neuromuscular blockers: Èõ áèåèéí áóëчèí
ñóëðóóëàãчèä áóþó Ìèîðåëàêñàíòóóä (Muscle relaxants): Òóáîêóðàðèí, ñóêñàìåòîí, âåêóíîðèé ã.ì.
BIM
M11
8
Õîëèíèäýâõèò ñèñòåìèéã ñààòóóëàã÷èä Cholinergic System - Antagonists
Ì-õîëèíîëèòèê¿¿ä (Muscarinic Parasympatholytics)Atropine
Chief alkaloid in Atropa belladonna: CNS-stimulant (leaves were used as “asthma cigarettes”)
Hyoscine (=Scopolamine)Chief alkaloid in Datura stramonium: CNS-depressant => antiemetic
(motion sickness)
BIM
M11
8
Õîëèíèäýâõèò ñèñòåìèéã ñààòóóëàã÷èä Cholinergic System - Antagonists
Ì-õîëèíîëèòèê¿¿ä (Muscarinic Parasympatholytics)Õýðýãëýõ çààëòóóä:• Atropine:
– before anesthesia: prevent hypersecretion of bronchial mucus– Bradycardy– Acetylcholinesterase-inhibitor and mushroom poisoning– Ophtalmology (eye exams)
• Scopolamine:– Motion sickness (as patches)
• Ipratropium:– Inhalation for asthma and bronchitis
• Pirenzepine:– Peptic ulcers: selectively inhibits M1 receptors (gastric mucosa) =>
reduced gastric acid production
• N-Butyl-scopolamine:– Spasmolytic (intestinal or menstrual cramps)
BIM
M11
8
Õîëèíèäýâõèò ñèñòåìèéã ñààòóóëàã÷èä Cholinergic System - Antagonists
Í-õîëèíîëèòèê¿¿ä (Nicotinic Parasympatholytics):
2 á¿ëýã áîëãîí àíãèëíà (2-óóë ìýäðýã áóë÷èíä õîðèã ¿¿ñãýíý => Èõ áèåèéí áóë÷èíã ñóëðóóëíà (muscle relaxants):
• Çàðèìäàã àíòàãîíèñòóóä (Competitive antagonists = Nondepolarizing blockers)
• Àíòàãîíèñòóóä (Agonists = Depolarizing blockers)
BIM
M11
8
Õîëèíèäýâõèò ñèñòåìèéã ñààòóóëàã÷èä Cholinergic System - Antagonists
Í-õîëèíîëèòèê¿¿ä (Nicotinic Parasympatholytics)Òóéëøðàë ¿ë ¿¿ñãýí áóë÷èí ñóëðóóëàã÷èä (Nondepolarizing
blockers)• Curare:
– Plant derived arrow poison in S-America– Active ingredient is d-Tubocurarine
– Death occurs through respiratory paralysis– Tubocurarine is not absorbed orally => no risk eating the prey– Tubocurarine was used clinically as muscle relaxant during surgery
but: Tubocurarine triggers histamine release => blood pressure drops
BIM
M11
8
Õîëèíèäýâõèò ñèñòåìèéã ñààòóóëàã÷èä Cholinergic System - Antagonists
Í-õîëèíîëèòèê¿¿ä (Nicotinic Parasympatholytics)
Òóéëøðàë ¿ë ¿¿ñãýí áóë÷èí ñóëðóóëàã÷èä (Nondepolarizing blockers)
Synthetic quarternary ammonium compounds:
– Replaced tubocurarine as muscle relaxants– No or little histamine release
• Pancuronium long-lasting action (1-2h)Used in lethal injection (together with
barbiturate + KCl)• Vecuronium intermediate-lasting action
(<30min)
• Atracurium intermediate-lasting action
• Mivacurium short action (<15min)
• etc.
Pancuronium
BIM
M11
8
Õîëèíèäýâõèò ñèñòåìèéã ñààòóóëàã÷èä Cholinergic System - Antagonists
Í-õîëèíîëèòèê¿¿ä (Nicotinic Parasympatholytics)
Òóéëøðàë ¿¿ñãýí áóë÷èí ñóëðóóëàã÷èä (Nondepolarizing blockers)
• Succinylcholine = Suxamethonium– Acts agonistic like AcCh– NOT hydrolyzed by AcCh-esterase
(only by plasma-esterases)– Initial depolarization triggers muscle
twitching– Followed by persistant depolarization
(~10min)– Used for brief procedures (e.g.
intubation; shock therapy)
BIM
M11
8
Õîëèíèäýâõèò ñèñòåì
Cholinergic System
Ïàðàñèìïàòèê ìýäðýëä íºëººò ýìèéí òîâ÷îîí
(Parasympathetic Drugs – Summary)
BIM
M11
8
Bolohguu bol micare.mn ees mongol fond uud tataad awaarai