© OECD

A j

oin

t i

nit

iati

ve o

f th

e O

EC

D a

nd

th

e E

uro

pe

an

Un

ion

,

pri

nc

ipall

y f

ina

nced

by t

he

EU

Tiranё, 10-12 shtator 2014

Trajnim mbi

Qasja e Auditimit në bazë Sistemi

13. Procedurat analitike

2

3

13.1 Cilat janё hapat e ABS?

Hapat e auditimit tё sistemit

• Kuptimi i punёs

• Vlerёsimi i sistemit tё kontrollit tё brendshёm

• Testimi i sistemit tё kontrollit tё brendshёm

Hapat e testimit tё transaksioneve dhe bilanceve

• Procedurat analitike

• Testimi i transaksioneve

• Testimi i llogarive

4

13.2 Prova e Auditimit: Shporta e garancisё

5

13.3 Procedurat e Auditimit: procedurat analitike – ISSAI 4100

• Çfarё janё procedurat analitike?

ISSAI 4100 paragrafi 109/4200 paragrafi 116: Procedurat analitike pёrfshijnё krahasimin e tё dhёnave, ose

investigimin e luhatjeve ose marrёdhёnieve qё shfaqen jokonsistente. Nё auditimin e pёrputhshmёrisё, procedura tё tilla pёr shembull mund tё pёrmbajnё krahasimin e rritjes sё pagesave tё pёrfitimeve nga pensionet nga njёri vit nё tjetrin me informacionin pёr demografinё tё tillё si numri i shtetasve qё kanё arritur moshёn e pensionit nё vitin e fundit. Nёse kriteret lidhen me kushtet e marrёveshjes qё theksojnё pёr shembull se financimi i prjektit mbёshtetet tek nivelet e performancёs tё tilla si numri i vendeve tё hapura tё punёs, atёhere çdo parashikim pёr financimin e projektit

duhet tё krahasohet me ndryshimet nё statistikat e punёsimit.

6

13.4 Zbatimi i procedurave analitike

• Kur zbatohen procedurat analitike?

7

Qёllimi

Paraprake Substantive Finale

ISAs

(520 & 315) Kusht Kusht Opsionale

Kёrkesat e ISA

Garanci Identifikoni risqet Nxirr pёrfundime

13.5 Llojet e procedurave analitike

• Arsyet

• Analiza e tendencёs

• Testimi i racionalitetit

• Analiza e hapave prapa

• Analiza kqyrёse

8

13.6 Pёrfitimet nga procedurat analitike

• Tё pёrcaktojё nёse ёshtё e nevojshme zgjatja e procedurave tё auditimit

• Analizat paraprake janё tё detyrueshme

• Ndihmon pёr identifikimin e luhatjeve tё pazakonshme

• Pёrjashtimet mbёshteten tek zhvillimet e pritshme tё biznesit

• Nuk merret prove auditimi!

9

13.7 Procedurat analitike – e vёrtetё apo false?

• Buxheti i bashkive tregon njё rёnie nё taksёn lokale pёr tё ardhurat pёr katёr vite rresht. Audituesi krahason kёtё tendencёn me:

a) Numrin e banorёve

b) Nivelin e taksёs

A ёshtё kjo njё analizё korrekte?

10

13.8 Procedurat analitike – e vёrtetё apo false?

• Nje ministri ka njoftuar fundin e njё skeme subvencionimi tё 31 marsit nё 1 prill duke lejuar kёshtu tё merren nё konsideratё tё gjitha kёrkesat e arritura nё ose pёrpara 1 prillit. Sasia e harxhuar ishte brenda buxhetit.

• Audituesi bёn njё analizё pёrgjatё kohёve tё sasisё dhe vёren njё rёnie tё dukshme nё prill krahasuar me gushtin dhe nuk ishin bёrё mё pagesa pas kёsaj.

A ёshtё kjo njё analizё korrekte?

11

13.9 Procedurat analitike – e vёrtetё apo false?

• Pasi ёshtё shqyrtuar pёrputhshmёria e njё ministrie, vlerёsuesi e pyet audituesin se cili ёshtё shpjegimi pёr rritjen e shpenzimit nё zёrin X tё buxhetit. Audituesi pёrgjigjet se zёri X i buxhetit u shqyrtua duke parё 10 zёrat kryesorё tё pёrfshirё dhe nuk u gjetёn parregullsi.

A duhet ta pranojё kёtё shpjegim vlerёsuesi?

12

13.10 Testet e detajit - testimi substantiv

• Cilat janё llojet?

• Sa zёra tё shqyrtohen?

• Nё çfarё mase tё shqyrtohen?

• Mёnyrat e testimit

• Si tё bёhet kjo nё praktikё

13

13.11 Llojet e testimit

• Shqyrtimi fizik

• Hetimi

• Vёzhgimi

• Rillogaritja

• Kompjuterizimi

• Rakordimi

• Konfirmimi

• Garantimi

• Kontrolli

• Pёrdorimi i punёs sё specialistёve

• Gjurmimi

14

13.12 Sa? Njё pemё e mundshme vendimi

15

Jo

Jo

Ose zgjeroni testin e synuar ose kryeni procedurat analitike substantive , kampionimin jostatistikor ose testimin prano-kundёrshto pёr zёrat e patestuar: merrni nё konsideratё opsionin pёr tё arritur njё nivel mё tё lartё tё testimit tё kontrolleve gjithashtu.

A mund tё testojmё me efikasitet zёrat?

Kryerja e TESTIMIT TE SYNUAR

Nuk kёrkohet testim i mёtejshёm

(arsyetimi/konkluzioni i dokumentit)

Po

E mundur & pёrshtatshme keqdeklarimet ?

Po Jo

Kryerja e TESTIMIT PRANIM-

KUNDERSHTIM

Kryerja e KAMPIONIMIT JOSTATISTIKOR

Po

Duke konsideruar rezultatet e testeve tё kontrolleve, testimit suvstantiv dhe tё synuar, kemi nevojё pёr mё shumё garanci nё pёr zёrat e patestuar?

A janё zёrat e patestuar nё total mbi materialitetin?

A mund tё pёrzgjedhim zёra brenda njё llogarie apo popullate mbi bazёn e njё vlere mё tё lartё, risku mё tё lartё, ose

karakteristikё tjetёr pёr tё adresuar objektivin tonё tё testit?

Jo

Jo Po

Po

13.13 Testet e detajit – mёnyrat e pёrzgjedhjes

• Bazuar tek risqet

• Gjykues

• Statistikore

Nё tё gjitha rastet:

• Pёrzgjidhet lloji i procedurёs

• Pёrzgjidhen zёrat pёr tu testuar

• Testimi faktik i zёrave tё pёrzgjedhur

• Vlerёsimi i rezultateve

16

PYETJE?

17