Telewerken en e-learing, Telewerken en e-learing, een kunstmatig verschileen kunstmatig verschil

Een pleidooi voor het Een pleidooi voor het

faciliterenfaciliteren van het van het studerenstuderen

bij de inzet van ICT in het onderwijsbij de inzet van ICT in het onderwijs

Congres Virtually Yours mei 2002 – L.A. Plugge

Terug in de tijd.Terug in de tijd.

Klaslokaal 1662Klaslokaal 1662

Nationaal Schoolmuseum Rotterdam

Klaslokaal 1910Klaslokaal 1910

Nationaal Schoolmuseum Rotterdam

Klaslokaal 1965Klaslokaal 1965

Nationaal Schoolmuseum Rotterdam

‘‘Effectieve Inrichting klaslokaal’Effectieve Inrichting klaslokaal’

vier basisregels:vier basisregels:1.1. Zorg dat u altijd alle leerlingen goed kunt zien Zorg dat u altijd alle leerlingen goed kunt zien

2.2. Zorg dat de leerlingen u en het bord goed Zorg dat de leerlingen u en het bord goed kunnen zien kunnen zien

3.3. Zorg dat de leermiddelen gebruiksklaar liggen Zorg dat de leermiddelen gebruiksklaar liggen

4.4. Voorkom opstoppingen in drukke loopruimtes Voorkom opstoppingen in drukke loopruimtes van het lokaal van het lokaal

De balans tussen Lehren en LernenDe balans tussen Lehren en Lernen

Het studiehuisHet studiehuis

Leren is een vorm van werkenLeren is een vorm van werken

Computer Supported Computer Supported Cooperative Work (CSCW)Cooperative Work (CSCW)

Ontstaan in 1984 uit ‘Office Automation’Ontstaan in 1984 uit ‘Office Automation’ Bestudeert Bestudeert ToolsTools en techniek van en techniek van GroupwareGroupware Psychologische, sociale en organisatorische Psychologische, sociale en organisatorische

effecteneffecten Onderzoekers uit HCI en Information SystemsOnderzoekers uit HCI en Information Systems Cooperative = samenwerken, zelfde doelCooperative = samenwerken, zelfde doel Collaborative = samenwerken, verschil in doelenCollaborative = samenwerken, verschil in doelen Amerikaans: meer empirisch gestuurdAmerikaans: meer empirisch gestuurd Europees: meer theoretisch gestuurdEuropees: meer theoretisch gestuurd Engeland: brug tussen EU en USAEngeland: brug tussen EU en USA

Computer Supported Computer Supported Collaborative Learning (CSCL)Collaborative Learning (CSCL)

Ontstaan in 1995 uit CSCWOntstaan in 1995 uit CSCW Bestudeert Bestudeert collaborative learningcollaborative learning ……how collaboration and technology facilitate sharing how collaboration and technology facilitate sharing

and distribution of knowledeg and expertise amoung and distribution of knowledeg and expertise amoung community members.’ (L. Lipponen)community members.’ (L. Lipponen)

‘‘Computer support for collaboration and learning’ Computer support for collaboration and learning’ (T.(T.  Koshman)Koshman)

Werken versus LerenWerken versus Leren

CommunicatieCommunicatie– Telefoon / FaxTelefoon / Fax– E-mailE-mail– Face-2-FaceFace-2-Face

Werken aan documentenWerken aan documenten– Alleen / samenAlleen / samen

Plannen / agenderenPlannen / agenderen Informatie verzamelenInformatie verzamelen Leren (seminar / congres)Leren (seminar / congres) Product opleverenProduct opleveren Erkenning: salaris / Erkenning: salaris /

promotiepromotie

CommunicatieCommunicatie– Telefoon / FaxTelefoon / Fax– E-mailE-mail– Face-2-FaceFace-2-Face

Werken aan documentenWerken aan documenten– Alleen / samenAlleen / samen

Plannen / agenderenPlannen / agenderen Informatie verzamelenInformatie verzamelen Leren (les, college)Leren (les, college) Opdrachten makenOpdrachten maken Erkenning: toets / diplomaErkenning: toets / diploma

Activiteiten optiesActiviteiten opties

Meeting facilitation

Tele, Video, Desktop

conferencing

Interactive multicast seminars

Work shifts

Elektronic mail

ComputerBulletinboards

Team rooms

Collaborativewriting

Workflow

Same

Differentbutpredictable

Differentandunpredictable

SameDifferent butpredictable

Different andunpredictable

Time

Pla

ce

Asynchroon Collaboratief Asynchroon Collaboratief StuderenStuderen

een voorbeeldeen voorbeeld

Een experiment met deeltijdstudenten Een experiment met deeltijdstudenten Gezondheidswetenschappen aan de Gezondheidswetenschappen aan de

Universiteit MaastrichtUniversiteit Maastricht

Oorspronkelijke situatieOorspronkelijke situatie

12 studenten: 3 mannen en 9 vrouwen12 studenten: 3 mannen en 9 vrouwen 1 Blokco1 Blokcoördinator, 2 tutorenördinator, 2 tutoren Blok: “Beslissen over zorg”Blok: “Beslissen over zorg” Onderwijsvorm: PGOOnderwijsvorm: PGO Wekelijkse on-campus bijeenkomstenWekelijkse on-campus bijeenkomsten On-campus trainingen, bijv. DSSOn-campus trainingen, bijv. DSS

DoelstellingDoelstelling

Activeren van studenten (PGO-moeheid)Activeren van studenten (PGO-moeheid) Samenwerking in de studieSamenwerking in de studie Meer tijd besteden aan studieMeer tijd besteden aan studie Leren (elektronisch) samenwerken (op Leren (elektronisch) samenwerken (op

afstand)afstand)

GroepsportfolioGroepsportfolio

MiddelenMiddelen

Projectmatige opzetProjectmatige opzet On-line ASP werkomgeving On-line ASP werkomgeving (Projectplace™)(Projectplace™)

2-wekelijkse bijeenkomsten2-wekelijkse bijeenkomsten

OpzetOpzet

2 groepen van 6 studenten2 groepen van 6 studenten 1 tutor per groep (1 student-tutor, 1 docent-tutor)1 tutor per groep (1 student-tutor, 1 docent-tutor) 1 technische ondersteuner per groep1 technische ondersteuner per groep 3 deelprojecten & eindpresentatie3 deelprojecten & eindpresentatie MiniprojectMiniproject Voormeting (5-punts vragen)Voormeting (5-punts vragen) Tussenmeting (open vragen, formatief)Tussenmeting (open vragen, formatief) Nameting (5-punts vragen)Nameting (5-punts vragen) Beoordeling: rapportages & presentatieBeoordeling: rapportages & presentatie

Taakverdeling GroepTaakverdeling Groep

Voorzitter (knopen doorhakken)Voorzitter (knopen doorhakken) PlannerPlanner ArchiefbeheerderArchiefbeheerder TaakverantwoordelijkenTaakverantwoordelijken

De werkomgevingDe werkomgeving

Technische vereistenTechnische vereisten

Volledig Webgebaseerd (Projectplace™)Volledig Webgebaseerd (Projectplace™) Computer Pentium 1 >= 16 Mb Computer Pentium 1 >= 16 Mb MS Windows 95, 98, NT of 2000MS Windows 95, 98, NT of 2000 Internetaansluiting > 28k8Internetaansluiting > 28k8 Netscape of Internet Explorer 4.1 of hogerNetscape of Internet Explorer 4.1 of hoger Liefst ook MS OfficeLiefst ook MS Office

FaciliteitenFaciliteiten

Documentenarchief (versiebeheer & commentaar)Documentenarchief (versiebeheer & commentaar) Documentsjablonen (uitgeschakeld)Documentsjablonen (uitgeschakeld) Discussieforum (boomstructuur)Discussieforum (boomstructuur) Projectagenda (mijlpalen e.d.)Projectagenda (mijlpalen e.d.) Takenplanning (List & Gantt view)Takenplanning (List & Gantt view) PrullenbakPrullenbak AdressenbestandAdressenbestand DeelnemerslijstDeelnemerslijst Administratie (eigenaar)Administratie (eigenaar) AankondigingenAankondigingen Eigen werkplek (archief, agenda, adresboek, etc.)Eigen werkplek (archief, agenda, adresboek, etc.)

ResultatenResultaten

Ervaring & AttitudeErvaring & Attitude

Computer Attitude Scale:Computer Attitude Scale:– Positieve attitudePositieve attitude

Computer User Experience:Computer User Experience:– Gematigd ervaren (onder gemiddelde)Gematigd ervaren (onder gemiddelde)

OnderwijsvormOnderwijsvorm

Werken aan projecten is prettig Werken aan projecten is prettig (4.0)(4.0) Theorie en praktijk verbindenTheorie en praktijk verbinden (4.4)(4.4) Meer studiebelasting Meer studiebelasting (4.7)(4.7) Beroep relevante vaardigheden Beroep relevante vaardigheden (4.6)(4.6) Diepere verwerking Diepere verwerking (2.9)(2.9) Colleges nuttig Colleges nuttig (3.5)(3.5)

Schaal 1-5Schaal 1-5

SamenwerkingSamenwerking

Prettige samenwerking Prettige samenwerking (4.3)(4.3) Taakverdeling duidelijk Taakverdeling duidelijk (4.4)(4.4) Tevreden met resultaat Tevreden met resultaat (4.0)(4.0) Actieve bijdrage groepsleden Actieve bijdrage groepsleden (4.2)(4.2) Samenwerking motiverendSamenwerking motiverend (4.5)(4.5) Fysiek contact is nodigFysiek contact is nodig (4.8)(4.8) Moeilijker studie plannenMoeilijker studie plannen (3.3)(3.3)

Schaal 1-5Schaal 1-5

BegeleidingBegeleiding

Begeleiding door tutor Begeleiding door tutor (3.2)(3.2) BereikbaarheidBereikbaarheid (3.0)(3.0) InhoudelijkInhoudelijk (2.6)(2.6) Functioneren tutorFunctioneren tutor (3.4)(3.4) Technische begeleidingTechnische begeleiding (4.8)(4.8)

Schaal 1-5Schaal 1-5

Activiteiten in WerkomgevingActiviteiten in Werkomgeving

0 200 400 600 800 1000 1200

Lezen

Schrijven

Anders

Breathless E-team

Gebruik van FaciliteitenGebruik van Faciliteiten

Breathless E-team

Documentenarchief 1104 (53.6%) 749 (53.1%)

Discussieforum 726 (35.3%) 474 (33.6%)

Planningssysteem 211 (10.3%) 167 (11.8%)

Prullenbak 6 (.3%) 18 (1.3%)

Projectagenda 11 (.5%) 1 (.1%)

Prikbord 0 (0%) 1 (.1%)

totaal 2058 (100.0%) 1410 (100.0%)

ProjectplaceProjectplace

Makkelijk te lerenMakkelijk te leren (4.2)(4.2) OverzichtelijkOverzichtelijk (3.9)(3.9) DiscussieforumDiscussieforum (4.8)(4.8) DocumentenarchiefDocumentenarchief (4.8)(4.8) PlanningPlanning systeemsysteem (3.8)(3.8) Projectplace was nuttigProjectplace was nuttig (4.5)(4.5) Projectplace was leukProjectplace was leuk (4.5)(4.5)

Schaal 1-5Schaal 1-5

Ik miste…Ik miste…

Chat-functieChat-functie (3.4)(3.4) Wie is on-line?Wie is on-line? (4.3)(4.3) VideoconferencingVideoconferencing (3.2)(3.2) Off-line werkenOff-line werken (4.3)(4.3)

Schaal 1-5Schaal 1-5

StudiebelastingStudiebelasting

Uren per week: 20 (gemid)Uren per week: 20 (gemid) Uren per week Werkomgeving: 8 (gemid)Uren per week Werkomgeving: 8 (gemid) Bijna 2x zoveel tijd besteed als voorheenBijna 2x zoveel tijd besteed als voorheen

Activiteit per dag v.d. weekActiviteit per dag v.d. week

0

50

100

150

200

250

300

1 2 3 4 5 6 7

Day of the week

Ac

tiv

ity

co

un

t

Breathless

E-Team

Activiteit per uur van de dagActiviteit per uur van de dag

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

0 1 2 4 5 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23

Hour of the day

Act

ion

co

un

t

Breathless

E-Team

Activiteit per studentActiviteit per student

0 50 100 150 200 250 300 350 400 450

Student 1

Student 2

Student 3

Student 4

Student 5

Student 6

Student 7

Student 8

Student 9

Student 10

Student 11

Student 12

Stu

de

nts

Activity count

Lessons Learned (1)Lessons Learned (1)

Projectwerk leidt tot versnippering kennisProjectwerk leidt tot versnippering kennis– Eigen taak: goede kennisEigen taak: goede kennis– Andere taken: oppervlakkige kennisAndere taken: oppervlakkige kennis

Veel tijd kwijt met planning & organisatieVeel tijd kwijt met planning & organisatie Training projectvaardigheden nodigTraining projectvaardigheden nodig Tutor-rol functioneert niet goed (do’s & don’ts)Tutor-rol functioneert niet goed (do’s & don’ts) Inhoudelijke begeleiding nodigInhoudelijke begeleiding nodig Docenten training nodig (andere tutor rol, gebruik Docenten training nodig (andere tutor rol, gebruik

omgeving)omgeving)

Lessons Learned (2)Lessons Learned (2)

Projectwerk bevordert teamgeestProjectwerk bevordert teamgeest Asynchroon samenwerken Asynchroon samenwerken werktwerkt Asynchroon vervangt Face-to-face nietAsynchroon vervangt Face-to-face niet Studietijd gaat omhoogStudietijd gaat omhoog Projectvorm is realistischer dan PGOProjectvorm is realistischer dan PGO Omvang projecten, pas op!Omvang projecten, pas op! Snelle technische responseSnelle technische response

Conclusie: geen DLO maar (D)WOConclusie: geen DLO maar (D)WO

Groupware omgeving met:Groupware omgeving met: Communicatie facilieiten (w.o. tel/fax/sms)Communicatie facilieiten (w.o. tel/fax/sms) Opslagruimte / archiefOpslagruimte / archief DiscussieruimteDiscussieruimte Eenvoudig planningssysteemEenvoudig planningssysteem Persoonlijke ruimte (bij continue gebruik)Persoonlijke ruimte (bij continue gebruik) Verplichte literatuur: papier!Verplichte literatuur: papier! Internet: digitale informatieInternet: digitale informatie