ตอน 7 : Internet and Borderless World

อ�นเทอร์เนต (Internet) หมายถึ�งเคร์�อข่�ายคอมพิ�วเตอร์นานาชาต� ท��ม�สายตร์งเช��อมต�อไปย�งสถึาบั�นหร์�อหน�วยงานต�าง ๆ เพิ��ออ!านวยความสะดวกให&แก�ผู้)&ใช&ท� �วโลก . ผู้)&ใช&เคร์�อข่�ายน�,สามาร์ถึส��อสาร์ถึ�งก�นได&ทางอ�เมล สามาร์ถึส�บัค&นข่&อม)ลและสาร์สนเทศ ร์วมท�,งค�ดลอกแฟ้/มข่&อม)ลและโปร์แกร์มมาใช&ได& • เคร์�อข่�ายคอมพิ�วเตอร์ หร์�อ คอมพิ�วเตอร์เนตเว�ร์ก

(computer network) ค�อ ร์ะบับัการ์ส��อสาร์ร์ะหว�างคอมพิ�วเตอร์จำ!านวนต�,งแต�สองเคร์��องข่�,นไป

• อะไร์ค�อ Internet

ความค�ดเร์��องอ�นเตอร์เนตปร์ากฏข่�,นในปลาย ทศวร์ร์ษ 1950 หากแต�การ์น!าแนวค�ดเหล�าน�,ไปปฏ�บั�ต�

ได&จำร์�งน�,นเร์��มข่�,นในปลายทศวร์ร์ษ 1960 และ 1970 เม��อถึ�งทศวร์ร์ษ 1980 เทคโนโลย�ซึ่��งน�บัได&ว�าเป4นพิ�,น

ฐานข่องอ�นเทอร์เนตสม�ยใหม�น�,นได&เร์��มแพิร์�หลายออกไป ท��วโลก ในทศวร์ร์ษ 1990 การ์มาถึ�งข่องเว�ลดไวดเวบัได&

ท!าให&การ์ใช&อ�นเทอร์เนตกลายเป4นส��งท��พิบัเหนได&ท��วไป

ท6กว�นน�,ท� �วโลกม�มน6ษยใช&อ�นเทอร์เนตอย)�ปร์ะมาณ 200 ล&านคน หร์�อร์&อยละ 32. ข่องปร์ะชากร์โลก

เฉพิาะปร์ะเทศสหร์�ฐอเมร์�กาแห�งเด�ยว ม�ผู้)&ใช&ถึ�ง 80 ล&านคน (ปร์ะมาณร์&อยละ 29 ข่องพิลเม�องสหร์�ฐอเมร์�กา )จำากข่&อม)ลการ์ส!าร์วจำผู้)&ใช&อ�นเทอร์เนตข่องชาวอเมร์�ก�น พิบัว�าหน��งในสามข่องชาวอเมร์�ก�นใช&อ�นเทอร์เนตในการ์ จำ�บัจำ�ายส�นค&า ผู้�านเนต ปร์�กษาแพิทยผู้�านเนต ฟ้9งการ์ถึ�ายทอดว�ทย6ผู้�านเนต ลงท6นผู้�านเนต จำ!านองบั&านผู้�านเนต ต�ดตามการ์ข่นส�งพิ�สด6ผู้�านเนต ร์�บัทร์าบัข่�าวผู้�านเนต สนทนาโทร์ศ�พิทผู้�านเนต ร์วมท�,งท!าก�จำกร์ร์มการ์เม�องผู้�านเนต และแม&กร์ะท��งส��อสาร์ร์�กก�นผู้�านเนต

การ์เช��อมต�อเข่&าส)�อ�นเทอร์เนตข่องปร์ะเทศไทยม�จำ6ดก!าเน�ดมาจำากเคร์�อข่�ายคอมพิ�วเตอร์ร์ะหว�างมหาว�ทยาล�ย หร์�อท��เร์�ยกว�า "แคมป9สเนตเวอร์

ก " (Campus Network) เคร์�อข่�ายด�ง กล�าวได&ร์�บัการ์สน�บัสน6นจำาก "ศ)นยเทคโนโลย�อ�เลกทร์อน�กสและคอมพิ�วเตอร์แห�งชาต� " ( NECTEC ) จำนกร์ะท��งได&

เช��อมเข่&าส)�อ�นเทอร์เนตโดยสมบั)ร์ณในเด�อนส�งหาคม ป: พิ.ศ .2 5 3 5 พิ�ฒนาการ์ ปร์ะเทศไทยได&เร์��มต�ดต�อ

ก�บัอ�นเทอร์เนตโดยใช& - E mail ต�,งแต�ป: พิ.ศ . 2530 โดยเร์��มท��มหาว�ทยาล�ยสงข่ลานคร์�นทร์

ว�ทยาเข่ตหาดใหญ่�เป4นแห�งแร์ก

• Internet ในไทย

ในป:ถึ�ดมา NECTEC ซึ่��งอย)�ภายใต& กร์ะทร์วงว�ทยาศาสตร์ เทคโนโลย�และการ์พิล�งงาน ( ช��อเด�มใน

ข่ณะน�,น ) ได&จำ�ดสร์ร์ท6นด!าเน�นโคร์งการ์ เคร์�อข่�ายคอมพิ�วเตอร์ข่องสถึาบั�นอ6ดมศ�กษา โดยแบั�ง โคร์งการ์ออกเป4น 2 ร์ะยะ การ์ด!าเน�นงานใน ร์ะยะแร์กเป4นการ์เช��อมโยง 4 หน�วยงาน ค�อ กร์ะทร์วงว�ทยาศาสตร์ฯ

จำ6ฬาลงกร์ณมหาว�ทยาล�ย สถึาบั�นเทคโนโลย�แห�งเอเช�ย สถึาบั�นเทคโนโลย�พิร์ะจำอมเกล&าว�ทยาเข่ตเจำ&าค6ณทหาร์

ลาดกร์ะบั�ง ร์ะยะท��สองเป4นการ์เช��อมต�อสถึาบั�นอ6ดมศ�กษาท��เหล�อ ค�อ ม . ธร์ร์มศาสตร์ เกษตร์ศาสตร์

มห�ดล ส6โข่ท�ยธร์ร์มาธ�ร์าช สถึาบั�นเทคโนโลย�พิร์ะจำอมเกล&าว�ทยาเข่ตธนบั6ร์� พิร์ะจำอมเกล&าว�ทยา เข่ต

พิร์ะนคร์เหน�อ ม . เช�ยงใหม� ข่อนแก�น และสงข่ลานคร์�นทร์ ว�ทยาเข่ตหาดใหญ่�

เด�อนธ�นวาคม ป: พิ.ศ .2 5 3 4 คณะท!างานข่อง NECTEC ร์�วมก�บักล6�มอาจำาร์ยและ น�กว�จำ�ยจำากสถึาบั�น

อ6ดมศ�กษาได&ก�อต�,งกล6�ม -NEWgroup ( NECTEC E mail Working Group) เพิ��อ ปร์ะสานงานและแลก

เปล��ยนข่&อม)ลข่�าวสาร์ด&วย - E mail โดยย�งคงอาศ�ยสถึาบั�น เทคโนโลย�แห�งเอเช�ยเป4นทางออกส)�อ�นเทอร์เนตผู้�านทางออสเตร์เล�ย ป: พิ.ศ .2 5 3 8 ร์�ฐบัาลไทยได&ปร์ะกาศให&

เป4นป:แห�งเทคโนโลย�สาร์สนเทศ (Information Technology Year ) ในข่ณะเด�ยวก�นกม�การ์ด!าเน�นการ์

จำ�ดวางเคร์�อข่�ายความเร์วส)งโดยใช&ใยแก&วน!าแสงเพิ��อใช&เป4นสายส��อสาร์ ไทยสาร์ เด�อนส�งหาคม พิ.ศ .2 5 3 5ส!าน�กว�ทยบัร์�การ์ จำ6ฬาลงกร์ณมหาว�ทยาล�ยได&เช�าวงจำร์

ส��อสาร์ความเร์ว 9600 บั�ตต�อว�นาท� จำากการ์ส��อสาร์แห�งปร์ะเทศไทยเพิ��อเช��อมเข่&าส)�อ�นเทอร์เนตท�� "บัร์�ษ�ท ย)ย)เนตเทคโนโลย� ปร์ะเทศสหร์�ฐอเมร์�กา " ภายใต&ข่&อตกลงก�บั

NECTEC

หล�งจำากน�,นอ�นเทอร์เนตกแพิร์�กร์ะจำายเข่&าส)�ช�ว�ตข่องปร์ะชาชนและธ6ร์ก�จำนายต�อบั6ญ่ พิ�วงมหา ปร์ะธานบัร์�หาร์ สน6กดอทคอม กล�าวว�า อ�ตร์าการ์ใช&บัร์�การ์ทางอ�นเทอร์เนตในไทยม�จำ!านวนส)งข่�,นอย�างต�อเน��อง ป9จำจำ6บั�นคาดว�าม�ผู้)&ใช&อ�น เทอร์เนตในไทยมากกว�า 13 ล&านคน ม�ม)ลค�าซึ่�,อ-ข่ายส�นค&าผู้�านธ6ร์ก�จำอ�คอมเม�ร์ซึ่ หร์�อการ์ค&าข่ายผู้�านร์ะบับัอ�นเทอร์เนตในไทยส)งถึ�ง 1 พิ�นล&านเหร์�ยญ่สหร์�ฐ เน��องจำากคนไทยเร์��มม�ความม��นใจำในการ์ท!าธ6ร์กร์ร์มออนไลนมากข่�,น สน6กดอทคอมและอ�เบัยจำ�งได&ท!าเวบัไซึ่ต www.shopping.co.th เป4นศ)นยกลางการ์ซึ่�,อ-ข่ายออนไลนภายในปร์ะเทศ หล�งจำากเปBดบัร์�การ์เวบัไซึ่ตด�งกล�าวมาร์ะยะหน��ง ปร์ากฏว�าส�นค&าในหมวด ร์ถึยนตและอ6ปกร์ณตกแต�งร์ถึยนต เส�,อผู้&า และจำ�วเวลร์�� ได&ร์�บัความน�ยมมากท��ส6ด

• อ�นเทอร์เนตท!าอะไร์

1. Sale sex online across national borders

2. ทางผู้�านข่องว�ฒนธร์ร์ม

3. อ6ดมการ์ณทางการ์เม�อง ต้�องการต้ ว อ�สมา บิ�น ลาเดน

(Usama Bin Laden)รางว ลน�าจั บิม�ลค่�าส�งได�ถึ�ง 25 ล�าน

ดอลล�าร�สหร ฐ ว นเด"อนปี$เก�ด : ค.ศ 1957

สถึานท%&เก�ด : ปร์ะเทศซึ่าอ6ด� อเร์เบั�ย ส�วนส�ง : 6 ฟ้6ต 4 น�,ว –

6 ฟ้6ต 6 น�,ว - (1.94 1.98เมตร์ )น�'าหน ก : 160 ปอนด

(71 กก .)ส%ผม : ส�น!,าตาล ส%ต้า : ส�น!,าตาล ส%ผ�ว : ส�มะกอก

Internet Politics-ท�กษ�ณhttp://www.youtube.com/watch?v=2CBqvcqsmMMhttp://www.youtube.com/watch?v=SXoKWyKnCdQ&feature=relatedhttp://www.youtube.com/watch?v=vnzwdWFeNpw&feature=relatedhttp://www.youtube.com/watch?v=vnzwdWFeNpw&feature=related

4. พิ�,นท��การ์เม�องใหม�

ข่�อยอยากม�ผู้�ว

บั�กห!าน&อย

ซึ่าวป:ส�เข่&า-เลก

5 . การ์เด�นข่&ามข่องว�ฒนธร์ร์มปCอบั

เพิลงร์�กร์�มโข่ง

เพิลงดอกจำ!าปา- ดวงจำ!าปา เด�มเป4นเพิลงไทย ถึ)กน!าไปร์&องโดยน�กร์&องลาว

ล6งข่�,เมา-Anak

6. Internet กลายเป4นพิ�,นท��ทางส�งคมแบับัใหม�และเป4นพิ�,นท��ในการ์สร์&างภาคปร์ะชาส�งคม ในร์ะด�บัโลก ซึ่��งจำะกล�าวถึ�งในส�วนถึ�ดไป

ต้อน 8 : ว ฒนธรรมปี+อปีข้�ามพรมแดน

Pop Cultures

อะไร์ค�อว�ฒนธร์ร์มปCอป

Popular culture ในค!าแปลภาษาไทยน�,นม�หลากหลายค!าด&วยก�นไม�ว�าจำะเป4น ว�ฒนธร์ร์มสม�ยน�ยม , ว�ฒนธร์ร์มปCอป , ว�ฒนธร์ร์มมวลชน , ว�ฒนธร์ร์มปร์ะชาน�ยม ,ว�ฒนธร์ร์มปร์ะชาชน . กร์ะแสปCอป หร์�อแม&แต�การ์ใช&ท�บัศ�พิทค!าว�า ปCอป-ค�ลเจำอร์ ซึ่��งในความหมายข่องค!าเหล�าน�,ล&วนเตมไปด&วยก�จำกร์ร์ม ท6กอย�างในช�ว�ตปร์ะจำ!าว�นข่องเร์าท��ส�งคมให&ความน�ยมชมชอบั แทบัท6กกร์ะแสท��อย)�ในความสนใจำข่องคนจำ!านวนมากโดยการ์น!าเสนอข่องส��อมวลชน หร์�อส�นค&า และบัร์�การ์ยอดน�ยม ท��อย)�ร์ายร์อบัต�วเร์า ล&วนจำ�ดเข่&าข่�ายน�ยามข่องว�ฒนธร์ร์มสม�ยน�ยม ไม�ว�าจำะเป4นพิ�ธ�กร์ร์ม , เพิลงปCอป , ดนตร์� , ละคร์ , แฟ้ช��น , ศ�ลปะ , งานเข่�ยนต�างๆ ท��อย)�ในกร์ะแสน�ยม

อะไร์ค�อว�ฒนธร์ร์ม1. Individual habit of mind

2. The state of intellectual development of a whole society.3. The arts.

4. The whole ways of life of a group of the people.

“P opular culture" เร์��มใช&ในย6โร์ปในช�วงปลายศตวร์ร์ษท�� 18 โดยโจำฮั�นน กอตตปร์ายด เฮัอร์เดอร์ (Johann

Gottfried Herder) ซึ่��งได&จำ!าแนกว�ฒนธร์ร์มออกเป4นว�ฒนธร์ร์มช�,นส)ง (high culture) ซึ่��งเป4นว�ฒนธร์ร์มข่องผู้)&ท��ม�การ์ศ�กษา เป4นว�ฒนธร์ร์มแห�งเหต6ผู้ล และว�ฒนธร์ร์มช�,นต!�า (low culture) หร์�อว�ฒนธร์ร์มปCอป ค�อว�ฒนธร์ร์มไร์&เหต6ผู้ล ใช&ความร์) &ส�กด�,งเด�ม

John Fiske จำ!าแนกแนวทางในการ์ศ�กษาว�ฒนธร์ร์มสม�ยน�ยมเป4น

1. พิ�จำาร์ณาว�ฒนธร์ร์มสม�ยน�ยมจำากต�วแบับัข่องการ์ปร์ะน�ปร์ะนอม (a consensual

model) มองเหนว�ฒนธร์ร์มสม�ยน�ยมว�า เป4นเพิ�ยงพิ�ธ�กร์ร์มข่องการ์จำ�ดการ์ความแตกต�างและความต�งเคร์�ยดทางว�ฒนธร์ร์ม และในท��ส6ดกจำะจำบัลงด&วยความสมานฉ�นทเป4นอ�นหน��งอ�นเด�ยวก�นข่องว�ฒนธร์ร์มร์�วมก�นข่องคนในชาต�

2. พิ�จำาร์ณาว�ฒนธร์ร์มสม�ยน�ยมจำากต�วแบับัข่องอ!านาจำ (a model of power) มองเหนว�ฒนธร์ร์มสม�ยน�ยมว�าเป4นการ์กดบั�บั การ์บั�งค�บัคร์อบัง!ามวลชนหร์�อกล6�มคนท��ไร์&อ!านาจำ และอย)�ในฐานะท��ไม�อาจำต�อร์องได&ในอ6ตสาหกร์ร์มทางว�ฒนธร์ร์มต�าง ๆ

3. พิ�จำาร์ณาว�ฒนธร์ร์มสม�ยน�ยมในฐานะท��เป4น "สนามข่องการ์ต�อร์องช�วงช�ง (a site of struggle) มองเหนกร์ะบัวนการ์ต�อร์อง สร์&างสร์ร์คและกลย6ทธต�าง ๆ ท��คนในส�งคมใช&ในการ์ร์�บัม�อหร์�อสร์&างความหมายทางส�งคมให&ก�บัปร์ะสบัการ์ณในช�ว�ตปร์ะจำ!าว�นข่องตน

ว�ฒนธร์ร์มปCอปข่&ามพิร์มแดน

Lao Rap

ดนตร์�อ�สาน

1. แคน

2. พิ�ณพ�ณ 2 สาย

สาย 1 เป4นสายเอก ข่�,นสายเปล�าเป4นเส�ยง ม� สาย 2 เป4นสายท6&ม ข่�,นสายเปล�าเป4นเส�ยง ลา

พ�ณ 3 สาย สาย 1 เป4นสายเอก ข่�,นสายเปล�าเป4นเส�ยง ม� สาย 2 เป4นสายท6&ม ข่�,นสายเปล�าเป4นเส�ยง ลา สาย 3 จำะข่�,นสายเป4นเส�ยงปร์ะสาน

พ�ณ 4 สาย สองสายล�าง เป4นเส�ยง โด เป4นเส�ยงค)�แปด (สายแร์ก โดต!�า สายสอง โดส)ง )สองสายบัน ข่�,นเส�ยงเป4น ซึ่อล เป4นเส�ยงค)�แปด (สายสอง ซึ่อลต!�า สายหน��ง ซึ่อลส)ง )

3. โหวด

ดนตร์�ภาคใต&

1. ท�บั

2. ฉ��ง

3. โม&ง

4. ป:�

5. อ�เลคโทน

5. กลองช6ด

• เคร์��องดนตร์�เหล�าน�,ด!าร์งอย)�ท�ามกลางว�ฒนธร์ร์มพิ�,นบั&าน

•ว�ฒนธร์ร์มปCอปเป4นว�ฒนธร์ร์มอ6ตสหกร์ร์ม และโดยส�วนใหญ่�ว�ฒนธร์ร์มปCอปม�ร์)ปแบับัการ์ผู้สมผู้สานร์ะหว�างว�ฒนธร์ร์มจำากต�างแดนก�บัว�ฒนธร์ร์มพิ�,นบั&าน

ต้อน 9 : ข้บิวนการส�&งแวดล�อม

บิทน�าส��ข้บิวนการส�&งแวดล�อม 1. ข้บิวนการส�&งแวดล�อมค่"อกล��มท%&ให�ค่วามส�าค่ ญก บิ

– ความส�มพิ�นธร์ะหว�างมน6ษยก�บัส��งแวดล&อม 2. ค่วามหมายข้องส�&งแวดล�อม – all those objects and forces

external to the organism with which it interacts or by with it is affected. In this definition we include other organisms, including other members of the same species.

Environmentม�มาโดยธร์ร์มชาต�

มน6ษยสร์&างข่�,น

ค่วามส มพ นธ�ระหว�างมน�ษย�ก บิ ส�&งแวดล�อม

technology Human labor

Nature/environment

social institutions

• ปี3จัจั ยก�าหนดค่วามส มพ นธ�ระหว�างมน�ษย�ก บิส�&งแวดล�อม– Beliefs and ideology have

framed the relationship between people and nature.

– Social and economic groupings have formed human behavior.

– Ecological variability has influenced styles of living

ส�าน�กเร"&องส�&งแวดล�อมในต้ะว นต้กเร์��มใน C 18 เป4นผู้ลจำาก

การ์ปฏ�ว�ต�อ6ตสาหกร์ร์ม/ การ์ปฏ�ว�ต�ด&านว�ทยาศาสตร์

การ์เก�ดส�งคมเม�อง

มน6ษยม�ได&เบั�ยดบั�ง ธร์ร์มชาต� ไม�ได&เปล��ยน

ธร์ร์มชาต� เก�ดเม��อปร์ะมาณ50,000 ป:มาแล&ว

HomoSapiens

Hunting-Gathering Society

500, 0

KC/ค่น/ว น

มน6ษยเร์��มเปล��ยนแปลงธร์ร์มชาต�

เก�ดเม��อปร์ะมาณ40,000 ป:มาแล&วSwidden

Agriculture 12000, KC/ค่น/ว น

มน6ษยเปล��ยนแปลงธร์ร์มชาต�

มากข่�,น เก�ดเม��อปร์ะมาณ

10,000 ป:มาแล&วLowland Agriculture

20000, KC/ค่น/ว น

–6000, KKK0 ค่น/ว น

ย�ค่ปี3จัจั�บิ น 230,000 KC/ค่น/ว น

การ์เพิ��มข่องปร์ะชากร์โลกส�งผู้ลต�อส��งแวดล&อมโลก

แต้�น บิต้ 'งแต้�ปีลายศต้วรรษท%& 18 จันถึ�งปีระมาณ ทศวรรษท%& 1960 และ 19

70 ปีระเทศต้�าง ๆ ในย�โรปีย งค่ล &งในล ทธ�ค่วามก�าวหน�า การแปีรเปีล%&ยนปีระเทศให�เปี8นอ�ต้สาหกรรม

Environment Movements

ข้บิวนการเค่ล"&อนไหวด�านส�&งแวดล�อม

1. บิทน�า-ข้บิวนการเค่ล"&อนไหวด�านส�&งแวดล�อม (environmental

movements หร"อ EM) เก�ดข้�'นท 'งในย�โรปีและปีระเทศโลกท%&สามก�อนทศวรรษท%& 1970 แต้�ข้ยายต้ วและม%อ�ทธ�พลต้�องานด�านส�&งแวดล�อมหล งทศวรรษท%& 1970 เปี8นต้�นมา

2. ค่วามหมายและล กษณะข้อง EM KK 21 เปี8นส�วนหน�&งข้องข้บิวนการเค่ล"&อนไหวทางส งค่ม (soc ial movements) ข้บิวนการเค่ล"&อนไหวทางส งค่มหมายถึ�ง

ร�ปีแบิบิข้องการรวมต้ วก นข้องปีระชาชน แบิบิเปี8นไปีเอง ไม�ม%การจั ดต้ 'ง แต้�เก�ดจัากการรวมต้ วก นข้องปี3จัเจักชนจัากหลากหลายสาข้าอาช%พ องค่�กร และเค่ร"อข้�าย ท%&ต้ระหน กถึ�งปี3ญหาร�วมก น แล�วมารวมต้ วก นเพ"&อผล กด น ต้�อต้�านระบิบิค่�ณค่�า อ�ดมการณ� แนวค่�ดด�านการเม"อง ส�&งแวดล�อม เศรฐก�จั ส งค่มและว ฒนธรรมท%&ม%อย��เด�ม

EM ม%ล กษณะส�าค่ ญค่"อ 1) ไม�ได�ม��งช�งอ�านาจัร ฐ แต้�ต้�องการสร�าง

ค่�ณค่�าและค่วามหมายใหม�ให�ก บิการอน�ร กษ�ธรรมชาต้�และส�&งแวดล�อม 2) ม%การรวมต้ วก นในล กษณะเค่ร"อข้�าย ไม�ม%สายการบิ งค่ บิบิ ญชา ไม�ม%ผ��น�าท%&เปี8นทางการ รวมต้ วก นแบิบิหลวม ๆ และเปี8นอ�สระ 3) ไม�อ�งอย��ก บิระบิบิสถึาบิ นทางการเม"องและเศรษฐก�จัแบิบิเด�ม แต้�ม��งปีฏิ�บิ ต้�การค่ ดค่�านโดยต้รง เช�น การรวมต้ วก นปีระท�วง 4) ม��งรณรงค่�จั�ต้ส�าน�กข้องปี3จัเจักชนและสาธารณะในการอน�ร กษ�ทร พยากรธรรมชาต้�และส�&งแวดล�อม

ต้ วอย�าง EM ในต้ะว นต้ก – EM ในต้ะว นต้กเร�&ม

ม%มาต้ 'งแต้�ปีลายศต้วรรษท%&

1960

ต้ วอย�างม%อาท� 1) ข้บิวนการ

น�เวศว�ทยาการเม"อง (Political Ecology Movement )

• ก�อต้ วในช�วงปีลาย ทศวรรษท%& 1960

เปี8นกระบิวนการเค่ล"&อนไหวเพ"&อต้�อต้�านส งค่มอ�ต้สาหกรรมและการท�าลายธรรมชาต้�

• ให�ค่�ณค่�าข้องส�&งแวดล�อมเหน"อค่�ณค่�า

ทางเศรษฐก�จั• ให�ค่วามส�าค่ ญก บิการก

ระจัายทร พยากรอย�าง เท�าเท%ยม

2) ข้บิวนการ Earth First!

• ข้บิวนการ Earth First! ก�อต้ วในมลร ฐอร�โซนาข้องสหร ฐอเมร�กาในทศวรรษท%& 1980จัากน 'นก=ข้ยายไปีส��มลร ฐอ"&น และข้ยายไปีท &วโลก

• Earth First! ม%เปี>า หมายอน�ร กษ�ธรรมชาต้�

โดยเฉพาะปี@าไม� ท%&ด�นและค่วามหลากหลายทาง

ช%วภาพ เพ"&อค่งค่วามสมด�ลข้องระบิบิน�เวศข้อง

โลกไว�

•Earth First! ม��งเปีล%&ยนกระบิวน ทรรศน�ท%&ม%ต้�อโลกและส�&งแวดล�อม

โดยเสนอว�า ทร พยากรธรรมชาต้�ม% อย��อย�างจั�าก ด มน�ษย�ค่วรอย��ก บิ

ธรรมชาต้�อย�างเท�าเท%ยมก น การพ ฒนาส งค่มไม�ค่วรเน�นการพ ฒนา

ด�านว ต้ถึ� สรรพส�&งม%ค่�ณค่�าในต้ ว ข้องม นเอง และม%ส�ทธ�ท%&จัะด�ารงอย��

โดยปีราศจัากการแทรกแซงข้อง มน�ษย� การแก�ไข้ปี3ญหาและการ

ฟื้C' นฟื้�อน�ร กษ�ส�&งแวดล�อมไม�อาจัท�าได�หากไม�ม%การกระจัายอ�านาจัให�

ก บิค่นในท�องถึ�&น และการใช� เทค่โนโลย%ท%&เหมาะสม

•ย�ทธศาสต้ร�หล กในการอน�ร กษ�ส�&งแวดล�อม ข้อง Earth First! ก=ค่"อ การปีฏิ�บิ ต้�การ

โดยต้รง โดยการเข้�าไปีท�าลายหร"อสร�าง ค่วามเส%ยหายให�ก บิบิรรดาเค่ร"&องจั กรกล

เค่ร"&องม"อ อ�ปีกรณ�ท%&เช"&อว�าเปี8นต้ วท�าลายส�&ง แวดล�อม อาท�

– แอบิเอาทรายเข้�าไปีใส�ในถึ งน�'าม นเค่ร"&องต้ ดต้�นไม�

– เอาต้ะปี�หร"อเหล=กแหลมไปีต้อกไว�ต้ามต้�นไม�– ล�ามโซ�ต้นเองไว�ก บิต้�นไม�ท%&จัะถึ�กต้ ด– น�าข้ยะไปีท�'งในโรงงานหร"อในบิ�านข้องค่นท%&เปี8น

เจั�าข้องก�จัการท%&ท�าลายส�&งแวดล�อม– ปีDดถึนนปีระท�วง โค่�นต้�นไม�ข้วางทาง– ท�าลายปี>ายโฆษณาข้องบิร�ษ ทธ�รก�จัท%&ท�าลายส�&ง

แวดล�อม

ต้ วอย�างข้อง EM ในโลกท%&สาม– โลกท%&สามเร�&มม%การเค่ล"&อนไหวข้อง EM มาต้ 'งแต้�

ทศวรรษท%& 1960 แต้�ส�วนใหญ�เปี8นการเค่ล"&อนไหวข้ององค่�กรพ ฒนาเอกชน แต้�น บิแต้�ทศวรรษท%& 1980 เปี8นต้�นมาการเค่ล"&อนไหวเพ"&ออน�ร กษ�ส�&งแวดล�อมโดยปีระชาชนม%มากข้�'น

– อย�างไรก=ด% EM ในโลกท%&สาม ต้�างจัาก EM ในโลกท%&หน�&ง โดยในโลกท%&สาม การเค่ล"&อนไหวด�านส�&งแวดล�อมจัะด�าเน�นค่วบิค่��ไปีก บิการแก�ไข้ปี3ญหาค่วามยากจัน และการต้�อส��เพ"&อส�ทธ�ข้องค่นท%&อย��ชายข้อบิข้องส งค่ม ไม�ว�าจัะเปี8นชาวนา ชาวเข้า สต้ร% หร"อชนพ"'นเม"อง

– ต้ วอย�างข้อง EM ในโลกท%&สาม ม%อาท�

1) ข้บิวนการ Chipko ในอ�นเด%ย

• ข้บิวนการ Chipko เปี8นข้บิวนการเค่ล"&อนไหวเพ"&ออน�ร กษ�ส�&งแวดล�อม

น�เวศว�ทยาสต้ร% (Eco-feminism) Chipko เปี8นค่�าในภาษาฮิ�นด� ซ�&งแปีลว�า โอปีกอด “ ” Chipko การโอปี กอดต้�นไม�โดยกล��มผ��หญ�งเพ"&อม�ให�ต้�นไม�ถึ�กต้ ดโดยบิร�ษ ท

ส มปีทานปี@า จั�งหมายถึ�งก�อก�าเน�ดในปี$ ค่.ศ . 1973

ข้บิวนการ Chipko ก�อเก�ดในแค่ว�น Uttar Pradesh ข้องอ�นเด%ย ในเข้ต้ท%&เร%ยกว�า Uttarakhand ซ�&งอย��ทางต้อนเหน"อข้องแค่ว�น Uttar Pardesh ต้�ดต้�อก บิชายแดนปีระเทศเนปีาล

•Uttarakhand เปี8นถึ�&นท%&อย��ข้องเกษต้รกรยากจันผ��ด�ารงช%พด�วยการท�าการเกษต้รข้ 'นบิ นไดเพ"&อการย 'งช%พและผสมผสานก บิการ

เล%'ยงส ต้ว� ปีระกอบิด�วยกล��มม�สล�มท%&พ�ดภาษาอ�นโด- อารย น และกล��มชาวพ�ทธท%&พ�ดภาษาธ�เบิต้

•Uttarakhand เปี8นท%&ส�งและเปี8นส�วนหน�&งข้องเท"อกเข้า ห�มาล ย ในอด%ต้ด�นแดนแห�งน%'

เปี8นพ"'นท%&ท%&ยากแก�การเข้�าถึ�ง แต้�เม"&อเก�ดสถึานการณ�ค่วามข้ ดแย�งเร"&องด�นแดน

ระหว�างจั%นก บิอ�นเด%ย พ"'นท%&ข้องUttarakhand ถึ�กถึ กทอเปี8นข้�ายใยด�วย

ถึนนสายต้�าง ๆ

•ถึนนได�น�ามาซ�&งการเต้�บิโต้ข้องะรก�จัและ โค่รงการก�อสร�างต้�าง ๆ อาท� เข้"&อน โรงแรม

ร�านอาหาร ร%สอร�ทและร�านค่�า เพ"&อรองร บิการ ท�องเท%&ยวและผ��จัาร�กแสวงบิ�ญจัากแดนไกล

•ค่วามเปีล%&ยนแปีลงข้�างต้�นได�ก�อให�เก�ดเหต้�การณ� ส�าค่ ญในต้�นทศวรรษท%& 1970 2 ปีระการ ค่"อ

ปีระการแรกเก�ดน�'าท�วมค่ร 'งใหญ� และการเล"&อน ไหลข้องด�น (landslides) ท &วท 'งอาณา

บิร�เวณ ผ��ค่นจั�านวนมากล�มต้าย บิ�านเร"อนน บิ ร�อยพ งทลาย ปีศ�ส ต้ว�และส ต้ว�เล%'ยงส�ญหาย

ปีระการท%&สอง ในปี$ ค่.ศ . 1973 ร ฐบิาลให�ส มปีทานแก�บิร�ษ ทท�าไม�ท &วท 'งบิร�เวณปี@า Reni

ซ�&งเปี8นส�วนหน�&งข้อง Uttarkhand

•ก�อนถึ�งว นท%&บิร�ษ ทจัะเข้�ามาท�าไม� พ�อบิ�านถึ�กเร%ยกต้ วไปีปีระช�มในเข้ต้จั งหว ดต้�าง ๆ เม"&อผ��ชายออกจัากหม��บิ�านไปีหมด บิร�ษ ทก=เร�&มเข้�ามาต้ ดไม�

•พอข้�าวการต้ ดไม�แพร�ออกไปี หญ�งชาวบิ�านค่นหน�&งช"&อGaura Devi ก=รวบิรวมและจั ดต้ 'งกล��มผ��หญ�ง ออกจัากหม��บิ�านเข้�าข้ ดข้วางบิร�ษ ท แต้�ถึ�กกวาดต้�อนไปีเร"&อย ๆ ท�ายส�ด Devi และเพ"&อน ๆ ห นมาใช� chipko technics ซ�&งก=ค่"อ การโอม

กอดต้�นไม�เอาไว�ไม�ยอมให บิร�ษ ทส มปีทานต้ ดถึ�าต้ ดก=ต้�องต้ ดค่นท%&โอปีกอดต้�นไม�ไปีด�วย

Gaura Devi

• เม"&อเก�ดเหต้�ข้�'น ก=ม%การบิ%บิบิ งค่ บิให�ร ฐทบิทวนนโยบิายส มปีทาน ม%การศ�กษาผ"นปี@า Reni การศ�กษาพบิว�า หากต้ ดปี@าจัะม%ผลกระทบิอย�างร�นแรงต้�อระบิบิน�เวศข้องแถึบิน 'น ร ฐจั�งส &งพ กส มปีทาน

• เหต้�การณ�ณ�ค่ร 'งน%'ได�น�ามาซ�&งการข้ยายต้ วออกไปีข้องข้บิวนการ Chipko ในพ"'นท%&ต้�าง ๆ ในอ�นเด%ย เพ"&อค่ ดค่�านต้�อต้�านการท�าลายปี@า

สถึาบิ นว�ชาการก บิส�&งแวดล�อม1. บิทน�า

– สถึาบิ นว�ชาการโดยพ"'นฐานเปี8นแหล�งสร�าง/ ผล�ต้ ถึ�ายทอด ค่วามร�� เทค่โนโลย%

และว�ชาการส��ส งค่ม– ในด�านส�&งแวดล�อม สถึาบิ นว�ชาการท�า

หน�าท%&เปี8นท 'งผ��ผล�ต้ค่วามร��ท%&ม%ผลกระทบิต้�อการท�าลายส�&งแวดล�อมและการอน�ร กษ�ส�&ง

แวดล�อม โดยบิทบิาทในด�านหล งเพ�&งเพ�&ม ค่วามส�าค่ ญมากข้�'นในรอบิ 20 ปี$ท%&ผ�านมา

2 ต้ วอย�างสถึาบิ นว�ชาการ--สถึาบิ นว�ชาการด�านส�&งแวดล�อมในปี3จัจั�บิ นม%ท 'งสถึาบิ นท%&ก�อต้ 'งโดยและเพ"&อพ�ท กษ�ผลปีระโยชน�ข้องโลกท%&หน�&งและเพ"&อปีระโยชน�ข้องโลกท%&สาม ต้ วอย�างสถึาบิ นว�ชาการด�านส�&งแวดล�อมม% อาท�

1World Resource Institute (WRI) – สถึาบิ นทร พยากรโลก เปี8นศ�นย�นานาชาต้�ว�าด�วยการว�จั ยเก%&ยวก บิ

นโยบิาย ก�อต้ 'งในปี$ 1982 ด�วยจั�ดปีระสงค่�ในการท�าการว�จั ยเพ"&อ (ก ) ให�ข้�อม�ลท%&ถึ�กต้�อง เก%&ยวก บิปีระชากรและทร พยากรโลก (ข้ ) ระบิ�ปีระเด=นปี3ญหาส�&งแวดล�อมท%&เก�ดข้�'นใหม� และ (ค่ )พ ฒนานโยบิายและข้�อเสนอแนะท%&เหมาะสมเก%&ยวก บิการอน�ร กษ�ส�&งแวดล�อมค่��ไปีก บิการพ ฒนาทางการเม"องและเศรษฐก�จั

– WRI เช"&อว�า การอน�ร กษ�ส�&งแวดล�อมสามารถึด�าเน�นค่วบิค่��ก นไปีก บิการพ ฒนาทางเศรษฐก�จั

– น บิแต้�ปี$ 1982 เปี8นต้�นมา WRI ใช�ย�ทธว�ธ%หล กในงานส�&งแวดล�อม ด�วยการ

• ใช�ข้�อม�ลและค่วามร�� ท%&ได�จัากการว�จั ยหร"อพ ฒนาโดยสถึาบิ น เปี8นเค่ร"&องม"อในการกระต้��นให�มน�ษย�ด�าเน�นก�จักรรมทางส งค่ม เศรษฐก�จั ว ฒนธรรมในว�ถึ%ทางท%&ปีกปี>องค่��มค่รองส�&งแวดล�อม และพ ฒนาศ กยภาพในการต้อบิสนองค่วามต้�องการพ"'นฐานและค่วามค่าดหว งข้องค่นท 'งในร��นปี3จัจั�บิ นและอนาค่ต้

• ด�าเน�นการว�จั ยเช�งนโยบิาย น�าเสนอทางเล"อกด�านนโยบิาย สน บิสน�นร ฐบิาล บิร�ษ ทธ�รก�จั สถึาบิ นระหว�างปีระเทศ และองค่�กรพ ฒนาเอกชนด�านส�&งแวดล�อมน�าเอานว ต้กรรมใหม� ๆ ไปีใช�ก บิการพ ฒนา

• สน บิสน�นร ฐบิาล บิร�ษ ทธ�รก�จั สถึาบิ นระหว�างปีระเทศ และองค่�กรพ ฒนาเอกชนด�านส�&งแวดล�อมด�านเทค่น�ค่การจั ดการปี3ญหา ฟื้C' นฟื้� และอน�ร กษ�ส�&งแวดล�อม ท 'งน%'โดยม%การผสมผสานแนวค่�ดด�านส�&งแวดล�อมเข้�าก บิการกระท�า ผสมผสานค่วามร��จัากการว�จั ยด�านว�ทยาศาสต้ร� การศ�กษาเช�งนโยบิาย การว�เค่ราะห�สถึาบิ นและการว�เค่ราะห�ด�านเศรษฐก�จัเข้�าก บิการกระท�า โดยอาศ ยกระบิวนการการต้ ดส�นใจัท%&เปีDดเผยและกระบิวนการการต้ ดส�นใจัแบิบิม%ส�วนร�วม

• เผยแพร�งานว�จั ยหล กข้องสถึาบิ นในร�ปีข้องช�ดหน งส"อทร พยากรโลก ช"&อ World Resources ซ�&งม%อ�ทธ�พลอย�างส�งต้�อการเค่ล"&อนไหวด�านส�&งแวดล�อมท &วโลก

• World Resource Institute สน บิสน�นการสร�างพ"'นท%&ค่��มค่รองในปีระเทศต้�างๆ (ก�จักรรมข้�ามพรมแดน )

2) Worldwatch Institute

– เปี8นสถึาบิ นท%&ม��งศ�กษาปีระเด=นปี3ญหาส�&งแวดล�อมท 'งในระด บิภ�ม�ภาค่และระด บิโลกและเร�&มต้%พ�มพ�รายงานสถึานการณ�โลก State of The World มาต้ 'งแต้�ปี$ 1984

–รายงานสถึานการณ�โลกด งกล�าว ได�ร บิการแปีลและต้%พ�มพ�หลากหลายภาษา ซ�&งม%อ�ทธ�พลอย�างส�งต้�อการเค่ล"&อนไหวและการศ�กษาด�านส�&งแวดล�อม ท &วโลก

3) Third World Network (TWN)

• TWN เปี8นองค่�กรพ ฒนาเอกชนแต้�ท�างานด�านว�ชาการเก�ดจัากการรวมต้ วก นข้องปี3จัเจักชนและองค่�กรส�&งแวดล�อมในโลกท%&สาม ท%&สนใจัปีระเด=นปี3ญหาการพ ฒนา ปี3ญหาโลกท%&สาม และปี3ญหาค่วามส มพ นธ�ปีระเทศโลกเหน"อก บิโลกใต้�• TWN ก�อต้ 'งในทศวรรษท%& 1980 ม%

ส�าน กงานหล กท%&ปี$น ง ปีระเทศมาเลเช%ย แต้�ม%สาข้าและม%องค่�กรพ นธม�ต้รอย��หลายปีระเทศ รวมท 'งไทย ฟื้Dล�ปีปีDนส� อ�นโดน%เช%ย

ว ต้ถึ�ปีระสงค่�ข้อง TWN• เพ"&อท�าการว�จั ยศ�กษาปี3ญหาเศรษฐก�จั ส งค่ม

และส�&งแวดล�อมท%&เก%&ยวข้�องก บิปีระเทศโลกท%&สาม• เพ"&อเปี8นแหล�งจั ดพ�มพ�หน งส"อและวารสาร• เพ"&อด�าเน�นการจั ดและเข้�าร�วมการส มมนาค่

ร งส�าค่ ญ ๆ ข้องโลก• เพ"&อสะท�อนท ศนะและผลปีระโยชน�ข้อง

ปีระเทศโลกท%&สามในการปีระช�มนานาชาต้�ค่ร 'งส�าค่ ญ ๆ

ก�จักรรมข้อง TWN• ต้%พ�มพ�หน งส"อ เอกสารบิทค่วามด�านระบิบิ

น�เวศ เศรษฐก�จั ส�ข้ภาพ ค่วามส มพ นธ�ระหว�างโลกเหน"อ-ใต้�จัากม�มมองข้องโลกท%&สาม• จั ดส มมนาและส มมนาเช�งปีฏิ�บิ ต้�การในเร"&องท%&

เก%&ยวข้�องก บิโลกท%&สาม• การเข้�าไปีม%ส�วนร�วมในก�จักรรมข้ององค่�กร

ระหว�างปีระเทศท%&จั ดและด�าเน�นการโดยปีระเทศโลกเหน"อ เช�น ธนาค่ารโลก การปีระช�มชมข้องสหปีระชาชาต้�เร"&องส�&งแวดล�อมก บิการพ ฒนา

ค่วามส�าค่ ญข้อง TWN• TWN เปี8นแหล�งรวมข้องน ก

ว�ชาการช 'นน�าข้องโลกท%&สาม อาท� Vandana Shiva, S.M. Mohd Idris, Claude Alvares และค่นอ"&น ๆ TWN จั�งเปี8นเสม"อนฐานทางภ�ม�ปี3ญญาให�ก บิองค่�กรพ ฒนาเอกชนและปีระชาชนในโลกท%&สาม

•TWN เปี8นฐานค่วามร��ด�านส�&งแวดล�อมท%&ค่ ดค่�านการมองปี3ญหาส�&ง

แวดล�อมข้องโลกเหน"อ ท%&ม��งผล ปีระโยชน�ข้องโลกเหน"อ โดยเฉพาะผล

ปีระโยชน�ข้องบิรรษ ทข้�ามชาต้� มากกว�าผลปีระโยชน�ข้องโลกและข้องปีระชาชน

จัร�ง ๆ

องค่�กรพ ฒนาเอกชน1. บิทน�า– องค่�กรพ ฒนาเอกชน (NGOs) ด�านส�&งแวดล�อมม%

การก�อต้ 'งมายาวนาน แต้�โดยภาพรวมแล�ว NGOs เร�&มม%บิทบิาทอย�างส�าค่ ญในงานด�านการอน�ร กษ�ธรรมชาต้�และส�&งแวดล�อมในรอบิ 3 ทศวรรษท%&ผ�านมา โดยม%บิทบิาทโดดเด�นในด�านการรณรงค่�ปีล�กจั�ต้ส�าน�กด�านการอน�ร กษ�ส�&งแวดล�อม การเข้�าไปีท�างานก บิค่นในช�มชนเพ"&อแสวงหาค่วามร�� เทค่น�ค่และว�ธ%การในการปี>องก นและอน�ร กษ�ส�&งแวดล�อม และแสวงหาและน�าเสนอทางเล"อกการพ ฒนาใหม� ๆ ให�ก บิส งค่มท 'งในระด บิท�องถึ�&นและระด บิโลก

2. ค่วามหมายองค่�กรพ ฒนาเอกชน (NGOs)– องค่�กรพ ฒนาเอกชน หร"อ Non-

Government Organizations (NGOs) เปี8นค่�าท%&ใช�อ�างถึ�งองค่�กรปีระเภทต้�าง ๆ ท 'ง

ในปีระเทศท%&พ ฒนาแล�วและก�าล งพ ฒนา ค่�า ว�า NGOs บิางท%ใช�ค่�าว�า Non-Profit

Organizations หร"อ Voluntary Organizations หร"อ Voluntary Agencies หร"อ Intermediate Organizationsหร"อ Third Sectors แทน น�ยามข้อง NGOs ผ��ร��ให�ค่วามหมายแต้กต้�างก นไปี ซ�&งส�วนใหญ�ก�อให�เก�ดค่วามส บิสนมากว�าค่วามกระจั�าง

– อย�างไรก=ต้าม NGOs ม%ล กษณะส�าค่ ญค่"อ 1) ม%โค่รงสร�างข้องสถึาบิ นท%&ช ดเจัน 2) เปี8นข้องเอกชนม�ใช�ร ฐและม�ใช�องค่�กรธ�รก�จั 3) ด�าเน�นการโดยไม�หว งผลก�าไร 4) เปี8นองค่�กรท%&บิร�หารจั ดการต้นเอง ม%ค่วามเปี8นอ�สระ 5) เปี8นองค่�กรอาสาสม ค่ร 6) ม�ใช�องค่�กรศาสนา และ 7) ไม�ฝั3กไผ�การเม"อง

3. ล กษณะข้ององค่�กรพ ฒนาเอกชน– องค่�กรพ ฒนาเอกชนด�านส�&งแวดล�อมม%อย��มากมาย

หลายองค่�กร โดยองค่�กรพ ฒนาเอกชนด�านส�&งแวดล�อมข้องโลกเร�&มข้ยายต้ วต้ 'งแต้�ทศวรรษท%& 1970 เปี8นต้�นมา

– องค่�กรพ ฒนาเอกชน ได�แสดงบิทบิาทด�านส�&งแวดล�อมน บิต้ 'งแต้�ระด บิช�มชน/หม��บิ�าน ระด บิปีระเทศ ระด บิภ�ม�ภาค่และระด บิโลก

– องค่�กรพ ฒนาเอกชนเองก=แบิ�งเปี8นหลายระด บิ ต้ 'งแต้�องค่�กรพ ฒนาเอกชนในระด บิช�มชน ระด บิปีระเทศ ระด บิภ�ม�ภาค่และระด บิโลก ท 'งเปี8นองค่�กรท%&ได�ร บิการร บิรองและม�ได�ร บิการร บิรองด�วยกฏิหมาย

– องค่�กรพ ฒนาเอกชน อาจัจัะเปี8นองค่�กรท%&จั ดต้ 'งโดยค่นในโลกท%&หน�&ง หร"อค่นในโลกท%&สามก=ได� อาจัจัะก�อต้ 'งโดยร ฐ โดยบิร�ษ ทเอกชน และโดยปีระชาชนก=ได�

3. ต้ วอย�างองค่�กรพ ฒนาเอกชน1) Greenpeace International

• ก�อต้ 'งในปี$ 1971 เปี8นองค่�กรข้นาดใหญ� ม%ผ��สน บิสน�นกว�า 5,000 ล�านค่นใน 150 ปีระเทศท &วโลก Greenpeace ม%เค่ร"อข้�ายองค่�กรอย��ใน 30 ปีระเทศในเก"อบิท�กภ�ม�ภาค่ข้องโลก เช�น บิราช�ล เบิลเย%&ยม แค่นาดา เดนมาร�ก ฝัร &งเศส

• Greenpeace ก�อเก�ดท%&แค่นนาดาในปี$ 1971 แล�ว ข้ยายไปีส��ปีระเทศต้�าง ๆ เก�ดจัากเหต้�การณ�ท%&

สหร ฐอเมร�กาเร�&มท�าการทดลองระเบิ�ดน�วเค่ล%ยร�ท%& เกาะเล=ก ๆ แห�งหน�&ง ซ�&งอย��ทางด�านต้ะว นต้กข้อง

ชายฝั3& งอาลาสก�า (Alaska) ช"&อเกาะแอมช�ต้ก�า(Amchitka) เกาะแห�งน%'เปี8นแหล�งอพยพแห�งส�ดท�ายข้องข้องต้ วนากทะเล (sea otters) กว�า 3,000 ต้ ว เปี8นท%&อย��ข้องนกอ�นทร%ย�ห วข้าว (bald eagles) และส ต้ว�ปี@าอ"&น ๆ และเปี8นจั�ดอ�อนไหวท%&จัะก�อให�เก�ดแผ�นด�นไหวค่ร 'งใหญ�ข้องโลก

• ก�อนจัะเก�ดเหต้�การณ�การทดลองระเบิ�ดน�วเค่ล%ยร�ได�ม%ค่นจั�านวนหน�&งลงเร"อปีระมงเก�า ๆ จัากเม"องแวนค่�เวอร� ม��งส��เกาะแอมช�ต้ก�า เพ"&อค่ ดค่�านการทดลองระเบิ�ดน�วเค่ล%ยร�

• การเด�นทางค่ร 'งน%'ได�ร บิค่วามสนใจัจัากสาธารณชนและส"&อมวนชน ส�งผลให�การทดลองน�วเค่ล%ยร�ท%&น 'นย�ต้�ลงในปี$ 1972 ปี3จัจั�บิ นเกาะแอมช�ต้ก�ากลายเปี8นแหล�งอน�ร กษ�พ นธ�นก ค่นท%&เด�นทางไปีย งหม��เกาะก�อต้ 'งองค่�กรช"&อ Greenpeace

• หล งจัากน 'น Greenpeace ก=ข้ยายจัากแค่นนาดาส��ปีระเทศอ"&น และกลายเปี8นองค่�กรพ ฒนาเอกชนข้นาดใหญ�ระด บิโลก

• ย�ทธศาสต้ร�หล กข้อง Greenpeace ก=ค่"อย�ทธศาสต้ร�การรณรงค่� เพ"&อเปีDดเผยให�เห=นข้�อเท=จัจัร�ง การรณรงค่�กระท�าโดย– ปีฏิ�บิ ต้�การโดยต้รง โดยส นต้�ว�ธ% เช�น การน�าเอาค่น

เข้�าไปีอย��ในท%&ท%&จัะม%การทดลองอาว�ธน�วเค่ล%ยร�– การว�จั ย เพ"&อเปีDดเผยให�เห=นถึ�งผลกระทบิด�านส�&ง

แวดล�อม– การ lobby ผ��น�าข้ององค่�กรและสถึาบิ นให�ม%การ

เปีล%&ยนแปีลงนโยบิาย– การให�การศ�กษาโดยผ�านเอกสาร ส�&งพ�มพ� แผ�น

พ บิให�ผ��ค่นต้ระหน กถึ�งปี3ญหาส�&งแวดล�อมและร��ทางเล"อกในการแก�ปี3ญหาส�&งแวดล�อมในแต้�ละเร"&อง

– การร�วมแสวงหาแนวทางแก�ปี3ญหาโดยต้รงท 'งก บิปี3จัเจักชนและองค่�กร สถึาบิ นในระด บิต้�าง ๆ

• Greenpeace สนใจั ห�วงใย ปีกปี>อง อน�ร กษ� ฟื้C' นฟื้� ส�&งแวดล�อมในท�กปีระเด=น ปีระเด=นหล ก ท%&เน�นม%อาท�– ปี3ญหาปี@าไม�– ปี3ญหาน�วเค่ล%ยร�– ปี3ญหาการปีระมง– ปี3ญหาส�ข้ภาพ– ปี3ญหาช 'นบิรรยากาศ– ปี3ญหาสารพ�ษ– ปี3ญหาค่วามหลากหลายทาง

ช%วภาพ

Greenpeace ค�นค&าน GM (Genetic Modification) ในแทบัท6กปร์ะเทศ

2) Friends of the Earth

การก�อต้ 'ง สมาช�กและสาข้า• Friends of the Earth (FoE) เปี8น

องค่�กรพ ฒนา/องค่�กรอาสาสม กรข้นาดใหญ� ม%สมาช�กกว�า 8 แสนค่น ม%องค่�กรเค่ร"อข้�ายและสาข้าอย��ใน 52 ปีระเทศท &วโลก อาท� แค่นาดา ออสเต้ร%ย ออสเต้รเร%ย อ งกฤษ อ�นโดน%เช%ย ฟื้Dล�ปีปีDนส� ญ%&ปี�@นและม%ส�าน กงานใหญ� (FoE International) อย��ท%&เนเธอร�แลนด� • FoE ก�อต้ 'งในปี$ 1971 เปี8นองค่�กรท%&ม��ง

สน บิสน�นก�จักรรมการอน�ร กษ�ทร พยากรธรรมชาต้� และส�&งแวดล�อมในระด บิช�มชน

ค่วามเช"&อ/ปีร ชญาพ"'นฐานข้อง FoE

• FoE เปี8นสมาพ นธ�ข้ององค่�กรส�&งแวดล�อม และม%แนวค่�ดและปีร ชญาพ"'นฐานร�วมก นว�า ส�&งแวดล�อมก บิส งค่มมน�ษย�ไม�สามารถึแยกออกจัากก น • ด งน 'น FoE จั�งย�ดปีร ชญาการร�วมก นลงม"อ

ปีฏิ�บิ ต้� โดยท�กค่นม%ค่วามเท�าเท%ยมก น และกระต้��นให�มน�ษย�ในฐานะปี3จัเจักเล"อกว�ธ%การด�ารงช%ว�ต้ข้องต้นในล กษณะท%&เก"'อและสอดค่ล องก บิค่วาม

ย &งย"นหร"อค่งอย��ข้องระบิบิน�เวศ พร�อมก บิกดด น ปี3จัเจักชน หร"อองค่�กรท%&ด�าเน�นก�จักรรมท%&กระทบิ

ต้�องส�&งแวดล�อม

ภารก�จัข้อง FoE

•ปี>องก นค่วามเส"&อมโทรมและการท�าลายส�&งแวดล�อมอ นเก�ดจัากก�จักรรมและค่วามไม�เอาใจัใส�ข้องมน�ษย�

•อน�ร กษ�ค่วามหลากหลายข้องค่วามหลากหลายข้องระบิบิน�เวศ ค่วามหลากหลายข้องว ฒนธรรมและชาต้�พ นธ��

•เสร�มสร�างกระบิวนการการต้ ดส�นใจัในปีระเด=นสาธารณะโดยกระบิวนการการม%ส�วนร�วมข้องปีระชาชน ซ�&งถึ"อว�าเปี8นระบิบิปีระชาธ�ปีไต้ยข้ 'นพ"'นฐานและแท�จัร�ง

• สน บิสน�นให�ปีระชาชนท 'งชายและหญ�ง ท 'งในระด บิท�องถึ�&น ระด บิชาต้� ระด บิ

ภ�ม�ภาค่และระด บิโลก บิรรล�ถึ�งค่วาม ย�ต้�ธรรมทางส งค่ม เศรษฐก�จัและ

การเม"อง และม%ค่วามเท�าเท%ยมก นใน ด�านโอกาสและการเข้�าถึ�งทร พยากร

• สน บิสน�นการพ ฒนาท%&ม%ค่วามย &งย"นด�านส�&งแวดล�อม ท 'งในระด บิ ท�องถึ�&น

ระด บิชาต้� ระด บิภ�ม�ภาค่และระด บิโลก

ก�จักรรมข้อง FoE•รณรงค่�ปีล�กฝั3งจั�ต้ส�าน�กและการต้ระหน กถึ�ง

ปี3ญหา•ฝัIกอบิรมแนวค่�ดและเทค่น�ค่การพ ฒนาท%&

ย &งย"น•ด�าเน�นก�จักรรมอน�ร กษ�ร�วมก บิค่นในช�มชน

เช�น การร%ไชเค่�ล การปีล�กปี@าทดแทน การผล�ต้และการบิร�โภค่ส�นค่�าปีลอดสารพ�ษ

•การผล กด นมาต้รการทางกฏิหมาย เพ"&อการอน�ร กษ�ส�&งแวดล�อม

3 ) World Wildlife Fund (WWF)

การก�อต้ 'งและสมาช�ก

• WWF ร��จั กก นด%ท &วโลกจัากโลโก�ร�ปีหม%แพนดาข้ององค่�กร ก�อต้ 'งในปี$ 1961 โดย Max Nicholson น กส�&งแวดล�อมค่นส�าค่ ญข้องอ งกฤษแห�งศต้วรรษท%& 20

•ปี3จัจั�บิ น WWF เปี8นองค่�กรการก�ศลด�านส�&งแวดล�อมท%&ใหญ�ท%&ส�ดข้องโลก ม%สมาช�กเฉพาะในสหร ฐอเมร�กากว�า 1 ล�านค่น พร�อมก บิม%งบิปีระมาณสน บิสน�นโค่รงการอน�ร กษ�ส�&งแวดล�อมข้นาดใหญ�กว�า 2000 โค่รงการ ใน 116 ปีระเทศท &วท�กภ�ม�ภาค่ข้องโลก

ภารก�จัข้อง WWF • WWF ม%ภารก�จัหล กด�านการอน�ร กษ�ส�&ง

แวดล�อม โดยการใช�องค่�ค่วามร��ท%&ด%ท%&ส�ดท%&ม%ในโลกและองค่�ค่วามร��ใหม�ท%&สร�างสรรค่�ข้�'นโดยองค่�กร ท 'งน%'เพ"&อค่วามค่งอย��ข้องค่วามหลากหลายทางช%วภาพและค่วามอ�ดมสมบิ�รณ�ข้องสรรพช%ว�ต้บินโลก

ก�จักรรมข้อง WWF• ในระยะแรกก�อต้ 'ง WWF ท��มเทให�ก บิการ

อน�ร กษ�พ นธ�ส ต้ว�ปี@าในทว%ปีอ ฟื้ร�กา โดยเฉพาะแรต้และช�างปี@า ปี3จัจั�บิ นได�ข้ยายก�จักรรมไปีส��โค่รงการหล ก ๆ 4 ปีระการค่"อ

1) การปีกปี>องพ"'นท%&ท%&ก�าล งต้กอย��ในอ นต้ราย (engendered spaces ) โดยการเข้�าไปีท�างานในระด บิพ"'นท%& โดยเน�นพ"'นท%&ท%&ม%ค่วามเฉพาะทางระบิบิน�เวศและม%ค่วามส�าค่ ญ โดยการก�อต้ 'งสวนสาธารณะและแหล�งอน�ร กษ�พ นธ��จั�านวน 450 แห�งท &วโลก เช�น เข้ต้อน�ร กษ�พ นธ��ส ต้ว�ปี@าห�วยข้าแข้�ง เข้ต้อน�ร กษ�พ นธ��ส ต้ว�ปี@าเข้าใหญ�แห�งปีระเทศไทย

2 ) การอน�ร กษ�พ นธ��ส ต้ว�ปี@าท%&ก�าล งจัะส�ญพ นธ�� ( ) อ นเน"&องมาจัากการส�ญเส%ยถึ�&นท%&อย��อาศ ย (habitats ) การค่�กค่ามจัากการลอบิล�าและค่�าโดยมน�ษย� เช�น การอน�ร กษ�แรต้ เส"อ หม%แพนด�าย กษ� และปีลาวาฬ อาท� การสน บิสน�นร ฐบิาลจั%นอน�ร กษ�ถึ�&นท%&อย��อาศ ยข้องหม%แพนด�า

3)การรณรงค่�ให�สาธารณะต้ระหน กถึ�งภ ยค่�กค่ามโลก โดยเฉพาะภ ยค่�กค่ามจัากการส�ญเส%ยปี@า การท�าการปีระมงท%&ล�างผลาญ และการเปีล%&ยนแปีลงข้องบิรรยากาศ (climate changes) 4) โค่รงการโลกน�าอย��ส�าหล กค่นร��นหล ง เปี8นก�จักรรมรณรงค่�จั�ต้ส�าน�กด�านส�&งแวดล�อม เร�&มเม"&อ 3 เมษายน 1991 เพ"&อให�

1000 ว น ท%&เหล"ออย��ข้องศต้วรรษท%& 20 เปี8นจั�ดเปีล%&ยนข้องการต้�อส��ข้องค่นท 'ง

โลกสรรพช%ว�ต้และถึ�&นท%&อย��ข้องส ต้ว�หายาก เพ"&อให�ค่นร��นหล งได�ม%โอกาสช"&นชม

ข้อบิเข้ต้และพ"'นท%&ท�างาน •WWF เปี8นองค่�กรระด บิโลกม%พ"'นท%&

ท�างานอย�� 5 ภ�ม�ภาค่ข้องโลกงบิปีระมาณ

•ม%จั�านวนมหาศาล ได�ร บิการสน บิสน�นท 'งจัากร ฐบิาล บิร�ษ ทเอกชน ปี3จัเจักชนและม�ลน�ธ�หร"อองค่�กรสาธารณะก�ศลอ"&น

4) Rainforest Action Network (RAN)

การก�อต้ 'งและสมาช�ก•RAN เปี8นองค่�กรพ ฒนาเอกชนข้องสหร ฐ ก�อ

ต้ 'งในปี$ 1985 โดย Rany Hayes ปี3จัจั�บิ นม%สมาช�กกว�า 25 000, ค่น และท�างานปีระสานค่วามร�วมม"อก บิองค่�กรส�&งแวดล�อมและส�ทธ�ข้องชนพ"'นเม"อง (indigenous people )ท &วโลก

ภารก�จัข้อง RAN•ด�าเน�นก�จักรรมเพ"&อปีกปี>องปี@าฝันเม"องร�อน

และส�ทธ�มน�ษยชนข้องกล��มค่นท%&อาศ ยอย��ในและรอบิผ"นปี@า

• เสร�มสร�างค่วามเข้�มแข้=งให�ก บิข้บิวนการอน�ร กษ�ปี@าฝันเม"องร�อนท &วโลก

•ระดมก�าล งผ��บิร�โภค่และช�มชนในสหร ฐ เพ"&อพ�ท กษ�ปี@าฝันเม"องร�อนในแดนไกล

ย�ทธศาสต้ร�ข้อง RAN•สร�างจั�ต้ส�าน�กข้องสาธารณะชนให�ต้ระหน ก

ถึ�งปี3ญหาว�กฤต้�และค่วามส�าค่ ญข้องปี@าฝัน เม"องร�อน โดยกระบิวนการให�การศ�กษา การ

ส"&อสารผ�านส"&อและการรณรงค่�เช�งปีฏิ�บิ ต้�(action campaign)

•ก�อต้ 'งกล��มอาสาสม ค่รพ�ท กษ�ปี@า เพ"&อรณรงค่�ค่ ดค่�านการท�าลายปี@าฝันเม"องร�อน

•รณรงค่�ให�การศ�กษากล��มผ��บิร�โภค่ ให�ด�าเน�นการค่ ดค่�านกระบิวนการค่�าไม�และการท�าลายปี@าฝันเม"องร�อน

•สน บิสน�นการปีระท�วงข้องชนพ"'นเม"องเพ"&อค่ ดค่�านการท�าลายปี@าฝันเม"องร�อน

ก�จักรรมและโค่รงการข้อง RAN•RAN เร�&มต้�นปีฏิ�บิ ต้�การโดยการรณรงค่�

เพ"&อ boycott ค่"อไม�ก�นอาหาร fast food ข้อง Burger King ซ�&งเปี8นบิร�ษ ทท%&น�าเข้�าราค่าถึ�กจัากปีระเทศปี@าฝันเม"องร�อน ท%&ปี@าฝันถึ�กท�าลายเพ"&อท�าเปี8นท%&เล%'ยงส ต้ว� การรณรงค่�ค่�อนข้�างปีระสบิผลส�าเร=จัอย�างงาม ค่"อ ยอดข้ายอาหารข้องบิร�ษ ทลดลง 12% ในปี$ 19

87 และบิร�ษ ทต้�องยกเล�กส ญญาน�าเข้�าเน"'อส ต้ว�ม�ลค่�ากว�า 35 ล�านเหร%ยญดอลลาร�สหร ฐ ส�าน�กต้�อปี@าฝันเม"องร�อนข้องสาธารณชนในสหร ฐเพ�&มส�งข้�'น หล งการณรงค่� RAN ได�ด�าเน�นโค่รงการหล ก ๆ 5 โค่รงการ ค่"อ

1) Wood Consumption Program เปี8นโค่รงการรณรงค่�เพ"&อค่ ดค่�านและผล กด นไม�และผลผล�ต้จัากปี@าออกจัากต้ลาด โดยเฉพาะการค่ ดค่�านบิร�ษ ทท%&ช"'อและข้ายไม�ปี@าข้นาดใหญ�และม%อาย� 2) Corporate Transformation Program เปี8นโค่รงท%&ด�าเน�นการ เพ"&อเปีล%&ยนแปีลงพฤต้�กรรมการท�าลายระบิบิน�เวศและว ฒนธรรมข้องบิร�ษ ทเอกชน ส��การด�าเน�นก�จักรรมทางเศรษฐก�จัท%&ค่�าน�งถึ�งส�&งแวดล�อม

3) Traditional Forest Peoples Program เปี8นโค่รงการท%& RAN ร�วมด�าเน�นการก บิค่นในช�มชน โดยเฉพาะในปีระเทศบิราช�ล โดยม%ว ต้ถึ�ปีระสงค่�เพ"&อการพ�ท กษ�ส�ทธ�ข้องชนพ"'นเม"องและส�ทธ�ในการจั ดสรรท%&ท�าก�น และการสน บิสน�นชนเผ�ายาโนมาม� ในการค่ ดค่�านค่ ดค่�านการท�าเหม"องทองอย�างผ�ดกฏิหมายข้องบิรรษ ทข้�ามชาต้� 4) Amazon Oil Program เปี8นโค่รงท%&ด�าเน�นการ เพ"&อย�ต้�การข้�ดเจัาะน�'าม นด�บิอย�างล�างผลาญในเข้ต้ปี@าฝันเม"องร�อนในเข้ต้ฝัCนปี@าอเมซอน โดยเฉพาะการข้�ดเจัาะน�าม นด�บิข้องบิร�ษ ทเชลล� และ

5) Grassroots Program เปี8นโค่รงการท%&ให�การสน บิสน�นก�จักรรมด�านการอน�ร กษ�ธรรมชาต้�และส�&งแวดล�อมข้องกล��มปีฏิ�บิ ต้�การพ�ท กษ�ปี@าฝันเม"องร�อนกว�า

175 องค่�กรท &วโลก โดยเฉพาะการสน บิสน�นด�านข้�อม�ลข้�าวสาร เทค่น�ค่ ค่วามร��ด�านการอน�ร กษ�ส�&งแวดล�อม โดยผ�านจัดหมายข้�าวรายสองเด"อนและผ�านเค่ร"อข้�ายค่อมพ�วเต้อร�

45. งบิปีระมาณ•ได�ร บิการสน บิสน�นจัากองค่�กร ม�ลน�ธ�เพ"&อ

การก�ศลกว�า 50 องค่�กร

5) โค่รงการฟื้C' นฟื้�ช%ว�ต้และธรรมชาต้�

•ก�อต้ 'งในปี$ 2529 เปี8นองค่�กรท%&เน�นการรณรงค่�ให�สาธารณชนต้ระหน กถึ�งปี3ญหาส�&งแวดล�อม

•ด�าเน�นก�จักรรมหล กด�านการรณรงค่�ปีล�กจั�ต้ส�าน�ก งานพ ฒนาช�มชน และงานว�จั ยข้�อม�ลข้�าวสาร

•โค่รงการพ"'นฟื้�ช%ว�ต้และธรรมชาต้�ม%พ"'นท%&ปีฏิ�บิ ต้�งานท%&จั งหว ดเช%ยงใหม�

•ได�ร บิงบิปีระมาณสน บิสน�นจัากองค่�กรพ ฒนาเอกชนจัากต้�างปีระเทศ

5) Towards Ecological Recovery and Regional Alliance (TRRA)

• ก�อต้ 'งเม"&อปี$ พ.ศ . 2534 เปี8นองค่�กรท%&ข้ยายจัากโค่รงการฟื้C' นฟื้�ช%ว�ต้และธรรมชาต้�

• ข้ยายข้อบิเข้ต้งานด�านการอน�ร กษ�ค่รอบิค่ล�มพม�า ไทยและอ�นโดยจั%น (เว%ยต้นาม เข้มรและลาว)

• โดยเน�นก�จักรรมสน�บิสน�นองค่�กรเค่ร"อข้�ายองค่�กรพ ฒนาเอกชนและองค่�กรปีระชาชนด�านส�&งแวดล�อมในไทย พม�า เข้มร ลาว และเว%ยต้นาม เพ"&อให�ม%การแลกเปีล%&ยนข้�อม�ลข้�าวสาร ปีระสบิการณ�การจั ดการส�&งแวดล�อมและเสร�มสร�างค่วามเข้�มแข้=งให�แก�ก นและก น

• และเน&นงานด&านการ์ร์ณร์งคปล)กจำ�ตส!าน�กด&านส��งแวดล&อมผู้�านส��อและวาร์สาร์ เช�น วาร์สาร์ Watershed: People’s Forum on Ecology

6) Genetic Resource Action International (GRAIN)

•ก�อต้ 'งเม"&อปี$ ค่.ศ . 1990 เปี8น NGO นานาชาต้�

•ท�างานในระด บิโลก•โดยเน�นก�จักรรมสน บิสน�นองค่�กร

ภาค่ปีระชาชนในการต้�อต้�านภ ยค่�กค่ามต้�าง ๆ ท%&ม%ต้�อระบิบิการผล�ต้อาหารข้องมน�ษย� ระบิบิค่วามม &นค่งข้องการด�ารงช%ว�ต้ข้องมน�ษย�และต้�อต้�านภ ยค่�กค่ามต้�าง ๆ ท%&จัะท�าให�เก�ดการเส"&อมสลายข้องพ นธ�กรรม

•GRAIN จัดทะเบิ%ยนเปี8นองค่�กรพ ฒนาเอกชนท%& สเปีน แต้�ม%ส�าน กงานสาข้าท%&อ�ร�กว ยและฟื้Dล�ปีปีDนส� ม%พ"'นท%&ท�างานและเค่ร"อข้�ายอย��ใน 11 ปีระเทศ รวมถึ�งปีระเทศไทย

•GRAIN มองว�า การลดลงข้องค่วามหลากหลายทางช%วภาพส�งผลกระทบิอย�างร�นแรงต้�อระบิบิการผล�ต้อาหารและระบิบิการเกษต้ร

ท%&ย &งย"นข้องปีระเทศโลกท%&สาม ซ�&งในอด%ต้เปี8นแหล�งท%&ม &งค่ &งไปีด�วยค่วามหลากหลายทางช%วภาพและทร พยากรพ นธ�กรรม

•GRAIN หล ก ๆ 3 ปีระการค่"อ– สน บิสน�นการเปี8นเจั�าข้องทร พยากรโดย

ปีระชาชนผ��ยากไร�– ต้�อต้�านการท�าลายค่วามหลากหลายทางช%วภาพ

โดยปีระเทศอ�ต้สาหกรรม– สน บิสน�นการท�าก�จักรรมการเกษต้รท%&อน�ร กษ�

และฟื้C' นฟื้�ค่วามหลากหลายทางช%วภาพ– ร ณรงค่� โดยผ�านส�&งต้%พ�มพ�และวารสารข้อง

องค่�กร อาท� Seedling งานพ�มพ�เด�น ๆ ม%อาท� Biotechnology and the Future of Third World Agriculture (1991), Growing Diversity (1992) Saving the Seeds (1992) งานรณรงค่�ท%&ส�าค่ ญได�แก�การรณรงค่�ต้�อต้�านพ"ช GMO (Genetically Modified Organisms)