Công lý – Thuyết vị lợi

Dựa trên nội dung sách của Michael Sandel

Justice: What is the right thing to do

Trình bày: Trần Duy Quang

Nội dung chính

Công lý

Thuyết vị lợi

2

Morality Justice

Doing the right thing

3

Doing the fair or just thing

Equitable

Ví dụ của Plato

Giả sử bạn mượn dao của một người bạn.

Đến ngày trả, bạn vào nhà và thấy người này đang

gây gổ và đánh nhau với một người khác.

Lúc này có thích hợp để trả dao hay không?

Đúng về đạo đức: mượn phải trả đúng hạn

Điều không ổn: có thể gây hại

Có thể không ???

4

Case study

Marine cứu một đứa bé khỏi bị bắt nạt

Có nên không?

5

Thay đổi ý kiến?

Nếu biết 1 phải chọi 3 trẻ trâu?

Nếu biết marine bị đánh bầm dập phải khâu?

Link youtube (1:56)

1:35 “Doing the right thing is always a right thing”

Có đúng không khi marine bảo vệ đứa bé thì lại

phải nhận hậu quả nặng nề?

6

Chưa đủ đô? Một case study khác

Afghanistan, Hồi kí Marcus Luttrell, 06/2005

Đội đặc nhiệm trinh sát tìm thủ lĩnh Taliban tiếp cận địa điểm từ triền núi

Hai người chăn dê xuất hiện, có một cậu bé 14 tuổi

Lựa chọn của đội đặc nhiệm Thả đi? Có thể thông báo cho lính Taliban

Trói lại? Không có dây thừng

Giết? Lựa chọn duy nhất!

4 người bỏ phiếu: 1 trắng, 1 giết, 1 thả.

Quyết định nằm ở Marcus: thả!7

Kết quả thật sự

Sau 1 tiếng rưỡi, bị bao vây

3 đồng đội thiệt mạng, máy bay chứa 16 binh sĩ giải cứu cũng bị bắn hạ và thiệt mạng toàn bộ!

Marcus bị thương nặng nhưng may mắn sống sót

“Đó là quyết định ngu xuất nhất đời tôi. Tôi hẳn đã mất trí. Tôi đã thực sự bỏ lá phiếu mà tôi biết đó là hành vi kí vào bản án tử hình của chúng tôi”.

Mấu chốt ở đây là gì? Lập luận dựa trên kết quả!

8

Các yếu tố chính

Tối đa hóa phúc lợi

Tôn trọng tự do

Đề cao đạo đức

Ba thành phần không thể tách rời!

9

Ý tưởng chính

Thuyết vị lợi: hành động cần thúc đẩy lợi ích của

nhiều người nhất

Tự do: tôn trọng nhân quyền (Quyền con người

đáng được hưởng)

Điều chỉnh khuyết tật xã hội?

Đạo đức: tôn vinh và thúc đẩy đức tính tốt đẹp

10Ai nên sở hữu cây sáo tốt nhất? Aristotle

Case study tổng hợp

Giá cắt cổ sau bão Florida

Thúc đẩy người ta vận chuyển và cung cấp dịch vụ!

Là cách phân bố hàng hóa trong thị trường tự do

Thật sự tự do? Bị cưỡng ép phải mua thứ thiết yếu!

Phản đối: mong muốn bị trừng phạt!

Tình cảm thường bị gạt đi không nên có trong pháp luật

Là sự tức giận trước bất công

11

Vấn đề lớn của triết học chính trị

Xã hội công bằng có nên tìm cách thúc đẩy đạo

đức công dân hay không?

Hay

Pháp luật cần giữ vai trò trung lập giữa các quan

niệm đạo đức đối nghịch nhau, để công dân tự

do lựa chọn cho mình lối sống tốt nhất?

12

Hành trình chiêm nghiệm

Công lý cổ đại: bắt đầu bằng đạo đức

Công lý hiện đại: bắt đầu bằng tự do

13

Thuyết vị lợi

14

Ý tưởng chính

Nguyên tắc đạo đức cao nhất là tối đa hóa

hạnh phúc, trong mối cân bằng tổng thể giữa

hạnh phúc & đau khổ

15

Điểm hạn chế của thuyết vị lợi

Không có thang đo giá trị chung. Xa hơn: mạng sống con người.

Lợi ích của ung thư phổi

Đau khổ, hạnh phúc thấp hèn / cao quý Không thể phân biệt: ngủ nướng và chạy bộ

Không tôn trọng thiểu số

Vi phạm nhân quyền Ném tín đồ Cơ Đốc cho sư tử

Không tính đến yếu tố đạo đức Tra tấn tù nhân bị nghi ngờ khủng bố

Lập luận dựa trên tiên đoán hậu quả

16

Case study cực hạn thuyết vị lợi

Đắm tàu Richard Parker: Lợi ích nhiều người nhất

17

Điểm yếu của luật pháp

Tránh yếu tố đạo đức

Case study

Cô gái bị cảnh sát gt bỏ rơi giữa chân cầu sài Gòn trong

đêm

Cả làng tự nhận đánh chết chó

18

Khế ước xã hội

John Rawls

Bức màn vô minh

19

Case study

Đi du lịch

Đi đâu cũng được

Không có ý kiến

Đi đâu cũng được, ngoại trừ…

20

Nội dung sắp tới

Tự do & nhân quyền – John Stuart Mills

Triết học Kant

21