គន្លឹះ���ក្នុ��ងការសរសេសរព័�ត៌�មាន្លឹះ

រៀ��បចំ�រៀ�យ៖ សមាគមយ�វជនជាតិ�រៀ��មភាគតិ�ចំកម��ជា (ស��យ៉ា� )

សម្រមបសម្រម�លរៀ�យ៖ ក្នុម្ម�វិ�ធី�ទំ�នាក្នុ�ទំ�ន្លឹះង

ស�ក្ខា! សាលាបណ្តុះ%� &បណ្តា% លស%�ពី�

ក្ខា�ពីម្រ)*)ម្រក +មអ្ន-ករាយក្ខា�ណ្តុះ/ ពី0តិ1មាន

ជនជាតិ�រៀ��មភាគតិ�ចំ�បស2សមាជ�កថ្នា- ក2រៀ4តិ%

ន្លឹះ�ង

ក-�)រៀមរៀ��នរៀន&ស�ក្ខា! ក្ខាមន*)5រៀចំ&រៀ67�ក្ខា�សហក្ខា�គ្នា-

និនិនិនិ និនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិរៀចំ&ស:វជ:វន�)ស�រៀស�អ្នតិ;បទរៀ�=)

រៀ��នអ្ន�ពី�ធាតិ�ស�ខាន2ៗក-�)ក្ខា�ស�រៀស�

រៀចំ&ស�រៀស�អ្នតិ;បទក្ខា�សែសតិ

រៀចំ&សែកសម:លអ្នតិ;បទ

រៀចំ&�ក2ចំ�ណ្តុះ)រៀជ�)� Bបភាពី

រៀចំ&ស�រៀស�ចំ�ណ្តុះ)រៀជ�)អ្នតិ;បទ

រៀតិ�នណ្តា4C&ចំ)2ក្ខាC យជាអ្ន-ក ស�រៀស�

ពី0តិ1មាន? រៀហតិ�អ្ន7�?

រៀតិ�មានប:រៀDទអ្នតិ;បទអ្ន7�4C&សែ�លអ្ន-ក

សាE ល2? រៀតិ�អ្ន-កចំBលចំ�តិ% ស�រៀស�

ប:រៀDទមFយណ្តា?

សេត៌�អ្ន�ក្នុសរសេសរព័�ត៌�មាន្លឹះ មាន្លឹះគ�ណសម្ម ត៌!� ន្លឹះ�ងគ�ណវិ�បត៌!�អ្ន#�ខ្លះ��?

គ�ណសម្ម ត៌!� គ�ណវិ�បត៌!�

សេធី#�ដំ�សេណ� របាន្លឹះច្(ន្លឹះ

បាន្លឹះជួ*បម្មន្លឹះ�ស+ល្បី �ៗ

ស្គា/ ល្បី�របស�ថ្មី��ៗ

មាន្លឹះការច្(ប(ឌិ�ត៌

មាន្លឹះសេគស្គា/ ល្បី�ច្(ន្លឹះ

អាច្មាន្លឹះឥទំ4�ព័ល្បី

មាន្លឹះសេព័ល្បីត៌�ច្ត៌*ច្

ម្ម�ន្លឹះត៌(វិច្�ត៌!អ្ន�ក្នុអាន្លឹះ

ប(ឈម្មន្លឹះ�ងគ(ថ្នា� ក្នុ�

រៀតិ�មានក្ខា% អ្ន7�4C&រៀ��មG�ក្ខាC យជាអ្ន-កស�រៀស�លH?

មានចំ�រៀណ្តុះ&�*)ទBរៀI �*)គ:ប2វ Jស0យ

និនិនិនិនិនិនិនិរៀចំ&អ្ន):តិន�)វ Jភាគ

មានក្ខា�តិសKB អ្នតិ26Lតិ2

ហ៊ាK នជ�ន& (ម�4ក:ស2)

ឧសOហ/ (ម�នខាC ចំរៀន=យហតិ2)

មានជ�រៀន&�*)ភាសាប�រៀទស

សា�5ស�ខាន2នៃនសា�ពី0តិ1មាន

រៀតិ�ពី0តិ1មានផ្ត%ល2សា�5ស�ខាន2អ្ន7�4C&�ល2អ្ន-ក ន�)

សហគមន/ ន�)ស)Eម?

រៀហតិ�អ្ន7�បានជាក្ខា�អានក្ខា�សែសតិ មានសា�5ស�ខាន2?

រៀសចំក%�រៀផ្ត%�មក-�)ក្ខា�ស�រៀស�ពី0តិ1មាន

និនិនិនិនិនិនិនិ និនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិក-�)ជ�វ Jតិប:ចាំ�ថ្:រៀយ�)សែតិ)សែតិជFបនBវរៀ�=)រាVវជាចំ:នជារៀ�=)សែ�លរៀយ�)បាន�*)ផ្ទាX ល2, �*)ពី�

អ្ន-ក�នៃទ, ពី�សា�ពី0តិ1មាន, វ JទY�, ទB�ទសZន/ ។ល។ ន�)មានរៀ�=)រាVវជាចំ:នរៀទ�តិសែ�លម�ន

និនិនិបាន�*) ន�)សា�ពី0តិ1 មានម�នបានចំ�&ផ្តOយ។ ភាគចំ:នរៀ�=)សែ�លរៀយ�)បាន�*)រៀ\&គ]រៀយ�)

និនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិ និនិនិ និនិនិ និនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិ និនិនិនិនិ និនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិ និម�នបានកតិ2តិ:ទ�កឬក_ចំ)ក:)វារៀa�យសែ�លរៀពីល4C&រៀ67�ឲ្យYរៀយ�)D:ចំឬបាតិ2ប)2ទ�ន-ន0យ។

និនិនិនិនិនិនិនិ�Bចំរៀន& ក-�)រៀមរៀ��នរៀន&ជFយសែណ្តុះ\�តិ:សៗពី�តិ�រៀណ្តុះ� �ក្ខា�ក-�)ក្ខា�ស�រៀស�ពី0តិ1មានឬសាចំ2រៀ�=)

អ្ន7�មFយសែ�លបានរៀក�តិរៀa�)រៀc ក-�)សហគមន/ ក_�Bចំជាជ�វ Jតិរៀជាគជ0យ�បស2ប�គEលណ្តាមFយ

សែ�ល រៀយ�)គ�តិចំ)2បង្ហាe ញ�ល2�នៃទ �Bចំជា ទ��)2 នៃនអ្នតិ;បទពី0តិ1មានទាន2រៀហតិ�ក្ខា�ណ្តុះ/ ន�)

ពី0តិ1មានសែបបអ្នត្ថា; 6�បiយ។

សBមត្ថាម�ន ន�)អ្នន�វតិ%ត្ថាមចំ�ណ្តុះ� ចំស�ខាន2ៗសែណ្តុះ\��Bចំ ខា)ក:ម៖

ក្ខា�ស�រៀស�ពី0តិ1មានទាន2រៀហតិ�ក្ខា�ណ្តុះ/

សេម្មសេរ7ន្លឹះទំ�៖ ១

ពី0តិ1មានទាន2រៀហតិ�ក្ខា�ណ្តុះ/ គ]ជាពី0តិ1មានសែ�លរៀក�តិរៀa�)ថ្L�ៗប�ផ្ត�តិ សែ�លម�ន

ទាន2បានរៀចំញផ្តOយ ឬក�ពី�)សែតិរៀចំញផ្តOយរៀcត្ថាម ទB�ទសZន/ ឬវ JទY� ជារៀ��ម។

ពី0តិ1មានពី�ក�ចំjប:ជ��

ក្ខា�ថ្:)ស�នX�កថ្នា

��ណ្តុះ* )ម�ណ្តុះភាពី

អាក្ខាសធាតិ�

និនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិឧក:�kកមLន�)ក្ខា�ក្ខាតិ2ក%�

និនិនិនិនិនិនិនិនិពី:តិ%�ក្ខា�ផ្ត:)ៗពី�6�ប�ណ្តុះY

ពី0តិ1មានអាចំជា៖

រ ;បរាងនៃន្លឹះការសរសេសរព័�ត៌�មាន្លឹះទាន្លឹះ�សេ?ត៌�ការណ@

សេសច្ក្នុ!�សេA!�ម្ម

ត៌*សេសច្ក្នុ!�

សេសច្ក្នុ!�បញ្ចCប�

សេសច្ក្នុ!�សេA!�ម្ម

និនិនិនិនិនិនិនិនិនិ និនិនិក-�)ចំ�ណ្តុះ� ចំរៀសចំក%�រៀផ្ត%�មរៀន&រៀយ�)តិ:វស):បរៀ�=)ទា�)មBល។រៀcចំ�ណ្តុះ� ចំរៀន&រៀយ�)

និនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិ និ និនិនិ តិ:វស�រៀស�រៀ67�រៀម�ចំឲ្យYរៀlC�យតិបរៀIន*)ប:រៀDទស�នF�ទា�)៦មានWho?, What?,

Where?, When?, why? ន�) How? ។

Who? រៀតិ�ន�ណ្តាពាក2ពី0នoរៀcក-�)រៀហតិ�ក្ខា�ណ្តុះ/ ?

What? រៀតិ�រៀហតិ�ក្ខា�ណ្តុះ/ អ្ន7�?

Where? រៀហតិ�ក្ខា�ណ្តុះ/ រៀក�តិរៀa�)រៀcឯណ្តា?

Why? រៀហតិ�អ្ន7�បានជាមានរៀហតិ�ក្ខា�ណ្តុះ/ រៀ\&?

How? រៀហតិ�ក្ខា�ណ្តុះ/ រៀ\&រៀក�តិរៀa�)រៀ�យ�រៀប�បណ្តា/ យ៉ា� )�Bចំម:ចំ?

When? រៀហតិ�ក្ខា�ណ្តុះ/ រៀក�តិរៀa�)រៀcរៀពីលណ្តា?

ឧទាហ�ណ្តុះ/

រៀ�យមានក្ខា�សហក្ខា�ជាមFយក:សF)ពី0តិ1មានអាជាq 6�សវនកមLជាតិ� និ និ រៀcថ្:ទ�២៤

តិ�លា ឆ្នាំ- � ២០១២ បាន រៀប�កវគEបណ្តុះ%� &បណ្តា% មFយស%�ពី� ក្ខា�ស�រៀស�ពី0តិ1មាន ន�)

ក្ខា�ង្ហា�ទ�\ក2ទ�ន) រៀcឯទ�សា- ក2ក្ខា��បស24CFន រៀ��មG�ពី):)សមតិ;ភាពី

និនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិ និមន:ពាក2ពី0នoក្ខា�ង្ហា�ពី0តិ1មានន�)ផ្តZពី7ផ្តOយ។

How

Who

When

What

Why

Where

ល�ហ៊ាតិ2អ្នន�វតិ%

និ និនិនិនិនិនិ និនិនិនិនិនិ និនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិ និ និនិនិនិនិនិនិនិនិរៀcពី:កថ្:ទ�៨ម�ថ្�\រៀន&មានរៀcទ�សា- ក2ក្ខា�សមាគមយ�វជន

ជនជាតិ�រៀ��មភាគតិ�ចំកម��ជា មាន រៀប�កវគEបណ្តុះ%� &បណ្តា% លមFយ

ស%�ពី�ក្ខា�ស�រៀស�ពី0តិ1មាន រៀ��មG�ពី):)វ Jជាx ជ�វ5ផ្ត:កសា�ពី0តិ1មាន

និនិនិនិនិនិនិនិ�ល2សមាជ�កថ្នា- ក2រៀ4តិ%�បស24CFន។ វគEរៀន&តិ:វបានរៀ��បចំ�រៀ�យ

សមាគមយ�វជនជនជាតិ�រៀ��មភាគតិ�ចំកម��ជា សហក្ខា�ឧបតិ;មy

រៀ�យ មBលន�6� មា� កណ្តាយ ន�) រៀអ្នចំបK�រៀអ្នស។

និនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិD-�រៀពីញ5 ក្ខាលពី�ថ្:អ្នង្ហាE �zកម��ជាបានរៀចាំទប:ក្ខាន2

សហ��kអារៀម� Jក ថ្នាបានលBកនៃ�ចំBលរៀ�=)ផ្ត:ក-�)�បស24CFន

និនិនិនិនិនិនិនិ និនិ ប\X ប2ពី�ឯអ្នគEរាជទFតិប:ចាំ�ក:)វាVស��នតិ�នបានន�យ៉ាយថ្នា

និនិនិប:រៀទសក:ក:មFយរៀន&បានក�ពី�)បាតិ2ប)2ថ្វ Jក្ខា�ហBតិ�ល2៥០០

លាន�BលាC � ក-�)មFយឆ្នាំ- � រៀ�យសា�អ្ន�រៀពី�ពី�ក�លFយ។

ភាពី4�សគ្នា- �វា) Why ន�) How

What? មាន្លឹះអ្ន#�សេក្នុ�ត៌សេD�ង Why? សេ?ត៌�អ្ន#�សេក្នុ�ត៌សេD�ង How? សេEយរសេប7បណា

និនិនិរៀចាំទប:ក្ខាន2អារៀម� Jចំថ្នាបានលBកនៃ�ចំBកក�ចំjក្ខា�ផ្ត:ក-�)

ប\X ប2ពី�ឯកអ្នគEរាជទBតិថ្នា បាន បាតិ2ប)2ថ្វ Jក្ខា� ៥០០ លាន$ /១

ឆ្នាំ- �

រៀ�យសា�អ្ន�រៀពី�ពី�ក�លFយ

និនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិ និ និនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិ និនិនិនិនិ D-�រៀពីញ5 ក្ខាលពី�ថ្:អ្នង្ហាE �zកម��ជាបានរៀចាំទប:ក្ខាន2សហ��kអារៀម� Jកថ្នាបាន

និនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិ និនិនិលBកនៃ�ចំBលរៀ�=)ផ្ត:ក-�)�បស24CFនប\X ប2ពី�ឯអ្នគEរាជទFតិប:ចាំ�ក:)វាVស��នតិ�នបាន

និនិនិន�យ៉ាយថ្នា ប:រៀទសក:ក:មFយរៀន&បានក�ពី�)បាតិ2ប)2ថ្វ Jក្ខា�ហBតិ�ល2៥០០

លាន�BលាC � ក-�)មFយឆ្នាំ- � រៀ�យសា�អ្ន�រៀពី�ប�ក�លFយ។

ភាពី4�សគ្នា- �វា) Why ន�) How

អ្នគE�D0យ

មានអ្ន7�រៀក�តិរៀa�)?

(What)

រៀហតិ�អ្ន7�បានជារៀក�តិរៀa�)Why?

អ្នគE�D0យមFយក្ខាលពី�យប2ថ្:អ្នង្ហាE �zសែ�ល

និនិនិនិនិនិប)|រៀa�)រៀ�យក្ខា�6:សប:សែហស�បស2អ្ន-កជក2បា� }មា- ក2

រៀcរៀពីលសែ�លគ្នាតិ2បានរៀ�កលក2 បានប)|ឲ្យYមាន

ក្ខា�4Bចំខាតិផ្តX&ស�សែប)ជាចំ:នរៀcទ�ក:)D-�រៀពីញស� �ប

ទ*កប:ក2ប:សែហល១លាន��លាC �។

រៀ�យសា�6:សប:សែហស

6:សប:សែហសយ៉ា� )រៀម�ចំ(How?)

រៀ�យសា�រៀ�កលក2រៀcរៀពីល

ជក2បា� }

សBមអានកថ្នា4ណ្តុះ~ ខា)ក:ម៖

��k D�បាលបាតិ2ប)2

ថ្វ Jក្ខាជាតិ�ជាចំ:នWhy? អ្ន�រៀពី��ពី�ក�លFយ How?

គ្នាL នក្ខា�ប)2ពីនo, មានក្ខា�រៀក)បនC�

និនិនិនិនិនិនិ និ និនិនិនិនិនិប:ក2ប)2ពីនoន�)ចំ�ណ្តាយផ្ត:)ៗ ,

ក្ខា�សBកល�យ, ប:ពី0នoតិ�លាក្ខា�

ទន2រៀ4Oយ,.....

១ឆ្នាំ- �ៗ ប:រៀទសកម��ជាបានបាតិ2ប)2ថ្វ Jក្ខាជាតិ�ជាចំ:ន

លាន�BលាC រៀ�យសា�អ្ន�រៀពី��ពី�ក�លFយ ត្ថាម�យ5ក្ខា�

គ្នាL នក្ខា�ប)2ពីនo, និនិនិមានក្ខា�រៀក)បនC�ប:ក2ប)2ពីនoន�)

ចំ�ណ្តាយផ្ត:)ៗ, ក្ខា�សBកល�យ, ប:ពី0នoតិ�លាក្ខា�

ទន2រៀ4Oយ,.....

ក្ខា�ធាC ក2យន%រៀហ៊ា&

ពីY�&, រៀDC�)ខាC �), �នX&

អាក្ខាសធាតិ�អាក:ក2 How

Why?

រៀពីល4C& How ម�នតិ:វបានប:រៀទរៀcក-�)រៀសចំក%�រៀផ្ត%�ម

និនិនិ និនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិ និនិនិនិនិ D-�រៀពីញ5 ក្ខាលពី�ថ្:ស�ក:\យក��kមន:កម��ជាន�)នៃថ្

បានពី:មពី:)បញ្ឈ�ប2ក្ខា�ប�&ទ)E�ចំផ្ត:ករៀយ៉ាធារៀcត្ថាម

ពី:សែ�ននៃនប:រៀទសទា�)ពី��។

អ្នគE�D0យមFយក្ខាលពី�យប2ថ្:អ្នង្ហាE �zសែ�ល

និនិនិនិនិនិប)|រៀa�)រៀ�យក្ខា�6:សប:សែហស�បស2អ្ន-កជក2បា� }មា- ក2

រៀcរៀពីលសែ�លគ្នាតិ2បានរៀ�កលក2 បានប)|ឲ្យYមាន

ក្ខា�4Bចំខាតិផ្តX&ស�សែប)ជាចំ:នរៀcទ�ក:)D-�រៀពីញស� �ប

ទ*កប:ក2ប:សែហល១លាន��លាC �។

អ្នគE�D0យមFយក្ខាលពី�យប2ថ្:អ្នង្ហាE �zបានប)|

ឲ្យYមានក្ខា�4Bចំខាតិផ្តX&ស�សែប)ជាចំ:នរៀcទ�ក:)D-�រៀពីញ

ស� �បទ*កប:ក2ប:សែហល១លាន��លាC �។

អ្នគE�D0យរៀន&ប)|រៀa�)រៀ�យ អ្ន-កជក2បា� }

និនិនិ និនិនិមា- ក2 សែ�លលមានក្ខា�6:សប:សែហសរៀ�យសា�

និនិនិនិនិនិនិនិរៀ�កលក2 រៀcប:សែហលរៀមា� )១១ពី:ក។

និនិនិនិនិនិនិនិ និ និនិ ម�នស�ខាន2ថ្នាអ្ន-កស�រៀស�អ្ន7�ម�នរៀទ សែតិតិ:វរៀlC�យតិបរៀIន*)ស�នFទា�)៦គ] Who, What, When,

Where, Why, How

អ្នតិ;បទសែចំករៀចំញជាពី��

ប:រៀDទ

អ្នតិ;បទសែ�លមានប:ធានបទសែតិមFយ អ្នតិ;បទសែ�លមានធាតិ�ចំ:ន

សភាកម��ជាក្ខាលពី�ថ្:ពី�6បានរៀបា&រៀឆ្នាំ- តិ��រៀa�)ពីនo

�ហBតិ�ល2 ១០០ % និនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិ និនិនិនិ និនិនិរៀcឆ្នាំ- �ក:យរៀល�ក្ខា�\�ចំBលបា�}សែ�ល

មានរៀគ្នាលប�ណ្តុះ)ក្ខាតិ2បន;យក្ខា�ជក2បា� }�បស2ប:ជាជន

រៀcត្ថាមទ�សាធា�ណ្តុះ5។

សភាកម��ជាក្ខាលពី�ថ្:ពី�6បានរៀបា&រៀឆ្នាំ- តិ��រៀa�)ពីនo

�ហBតិ�ល2 ១០០ % និនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិ និនិនិនិនិ រៀcឆ្នាំ- �ក:យរៀល�ក្ខា�\�ចំBលបា�}។ រៀពីលរៀ\&

សភាន*) អ្នន�ម0តិថ្វ Jក្ខាជាតិ� ១៥% និ និនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិចំ:នជា)ឆ្នាំ- �ម�នសម:ប2ក្ខា�សែថ្ទា�)

ស�4ភាពី។

ចំiប2រៀន& និនិនិនិនិនិនិនិន*)ម�នអ្នន�ញ្ញា� តិ�ឲ្យYប:ជាជនជក2បា� }រៀcទ�

សាធា�ណ្តុះ5�Bចំជា មនX� }រៀពីទY, ផ្តO� រៀប�មានអ្ន-កពី:តិ%�4�សន*)មានក្ខា�

ពី�ន0យយ៉ា� ថ្6�ន26��

ត៌*សេសច្ក្នុ!�

និ និនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិ និនិនិ និនិនិនិនិនិនិ និ និនិនិ និនិនិនិនិ ប:រៀយ៉ាគទ�១តិ:វគ្នា�ទ:រៀសចំក%�រៀផ្ត%�មរៀ�យ�កស:)2សម��ប:Dពី

និនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិរៀ�យផ្ទាX ល2 ឬរៀ�យប:រៀយ៉ាល។តិ:វមានតិ�លYភាពីនៃនប:Dពី។

ផ្ត%ល2រៀសចំក%�ពី�សា% � ន�)រៀហតិ�ក្ខា�ណ្តុះ/ ពាក2ពី0នo។ ផ្ត%ល2តិFរៀល4/ ទ�ន-0យរៀប�មាន

និនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិ និនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិរៀហ�យតិ:វរៀចំ&ប:បរៀ6�ប។តិ:វរៀចំ&រៀ��បរាប2ពី�ពី:តិ%�ក្ខា�ណ្តុះ/ សែតិម�នរៀ67�អ្នត្ថា;

និនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិ និនិនិនិនិ និ6�បiយគ�ន�តិបន:មរៀa�យ។4ថ្នា4ណ្តុះ~ តិ:វសែតិស��គ្នា- ពី��មFយរៀIមFយ។

សម្ម(ង�សម្ម!�គHជាការសេល្បី�ក្នុយក្នុស�ដំ�របស�អ្ន�ក្នុពាក្នុ�ព័�ន្លឹះ4ក្នុ��ងស្គាច្�សេរKងសរសេសរដែដំល្បីក្នុ��ងសេនា�ដែច្ក្នុសេច្ញជាព័�រ៖

1. សម:)2សម%�ផ្ទាX ល2

2. សម:)2សម%�ម�នផ្ទាX ល2(ស):បសម%��បស2អ្ន-កន�យ៉ាយ)

និ និនិនិនិនិនិ និនិនិនិក្ខា�ប:ប:ស2សម:)2សម%�

1. សម:)2សម%�ផ្ទាX ល2

សម:)2សម%�ផ្ទាX ល2គ]ជាក្ខា�រៀល�កយកសម%��បស2ន�ណ្តាមា- ក2មកស�រៀស�រៀ�យអ្ន-កស�រៀស�តិ:វ�កO

គ�ន�តិរៀ��ម�បស2ន�យ៉ាយ ន�)ម�នមានក្ខា�បញ:ញចំញ្ឈjBលគ�ន�តិ4CFនរៀa�យ។

ឧទាហ�ណ្តុះ/ ៖

រៀលាក បាន គ�មBនន�យ៉ាយ “ ”និ “ និនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិថ្នា 4q��ន*)រៀ�&ស:យបញ្ញាe រៀន&បន%�ចំម%)ៗ។រៀប�4q��ម�នអាចំ

និនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិ និនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិ និនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិ” និរៀ�&ស:យបានរៀទអ្ន-កជ�\ន2ក:យន*)រៀ�&ស:យបញ្ញាe រៀន&បន%។

1. សម:)2សម%�ម�នផ្ទាX ល2

សម:)2សម%�ម�នផ្ទាX ល2គ]ជាក្ខា�ស):បសម%�រៀ��ម�បស2អ្ន-កន�យ៉ាយរៀ�យ�កOអ្នតិ;ន0យ

�សែ�ល។

ឧទាហ�ណ្តុះ/ ៖

និនិ និនិនិនិនិនិនិនិនិនិរៀលាក បានគ�មBន បានន�យ៉ាយថ្នា រៀលាកន*)រៀ�&ស:យបញ្ញាe រៀន&បន%�ចំម%)ៗ។រៀលាកបានបន:ម

និនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិ និនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិ និនិនិនិនិថ្នា រៀប�រៀលាកម�នអាចំរៀ�&ស:យបានរៀទអ្ន-កជ�\ន2ក:យន*)រៀ�&ស:យបន%។

និនិនិនិនិនិD-�រៀពីញ5 ប��សជាតិ�ន�ហ:� }យ៉ា� មា- ក2តិ:វនគ�បាល4ណ្តុះ~ �Bនរៀពីញចាំប24CFនរៀIអ្ន6�ក្ខា��k ននគ�បាល

និនិនិនិនិនិនិ និនិ និនិ និនិនិ4ណ្តុះ~ ពី�បទប:ហ�)Oរៀល�ប:ពីនo4:�ឲ្យYមាន�បFសសា- មក្ខាលពី�រៀមា� )១០យប2ថ្:ទ�៨សែ4ឧសភា។

រៀលាក ល*ម រៀស� }រៀសាDណ្តុះ~ \យប�ស%�នគ�បាលសង្ហា| តិ2ជ0យជ�ន&បានឲ្យY�*)ថ្នា ប��សជនជាតិ�

និនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិ និនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិន�ហ:� }យ៉ា� � Bបរៀន&ប\X ប2ពី�ចាំប24CFនបញ្ឈxBនរៀIអ្ន6�ក្ខា��k ន4ណ្តុះ~ ក�ពី�)សែតិសាកសF�រៀc4ណ្តុះ~ ។

និនិ និនិនិនិនិនិនិនិនិ និនិនិនិនិ និនិនិ និនិនិនិនិនិនិនិ និនិនិនិ និនិនិនិ និ និនិនិនិនិនិ និនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិ រៀលាកប:ប2ថ្នារៀ�L &អ្នBស�ក្ខាសាម�យសែអ្នលរៀអ្ន� VBមBសសាល�អាយ�២៤ឆ្នាំ- �ជនជាតិ�ន�ហ:� }យ៉ា�

និនិនិ និនិនិនិនិនិនិនិ និនិនិនិ និ និនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិ និនិនិនិម�4�ប�ក�ឡាបាល2ទាតិ2 តិ:វឃាតិ24CFនប\X ប2ពី�ស:តិ�)គ:ជាប:ពីនoគ*មចាំន2មាលាអាយ�៣៨ឆ្នាំ- �បានប%*)ប%�ថ្នាប:

និនិ និនិនិ អ្ន�រៀពី�ហ�)Oមករៀល�� Bប\)ឲ្យY�បFសកiលពី�កន:)។រៀលាកថ្នា«រៀន&ជាអ្ន�រៀពី�ហ�)Oក-�)គ:សា�»

និនិនិនិនិនិ និនិនិ និនិនិនិនិនិនិនិនិ និនិនិនិ និនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិ និនិនិនិនិនិនិ និនិនិនិនិនិមន:តិ�នគ�បាលជ0យជ�ន&ប:ប2ថ្នារៀcរៀមា� )១០យប2ថ្:ពី�6ប��សជាប%�មកផ្តX&រៀ��ញប:ពីនoន�)កBន

ក_សF�ថ្នា « 4q��ម�នរៀcផ្តX&រៀតិ�ឯ)រៀIណ្តា?» � Fចំក_ទ&ក�រៀផ្តC�)ពី��ប�នៃ� ន�)យកស:ករៀជ�)វាយកiលប:ពីនo

សែបក�ម ទា�)ម�នទាន2បានរៀlC�យ។ ជន�)គ:ម�នអាចំទាក2ទ)បានរៀទពី�មZ�លម�ញ។

ឃាត៌�ខ្លះ�*ន្លឹះជួន្លឹះន្លឹះ�សេ?+រOយ៉ាQ ដែដំល្បីវាយប្របព័4ដែខ្លះ�រដែបក្នុក្នុTល្បី

រៀសចំក%�រៀផ្ត%�

ម

តិFរៀសចំក%�

បញ្ឈjប2

សេសច្ក្នុ!�បញ្ចCប�/

សន្លឹះ��EU ន្លឹះ

ក្នុ��ងច្�ណ� ច្សេសច្ក្នុ!�បញ្ចCប�សេន្លឹះ�សេយ�ងន្លឹះ�ងសរសេសររVល្បី�ក្នុព័�ប្រព័�ត៌!�ការណ@ ក្នុន្លឹះ�ងម្មក្នុ

ដែដំល្បីទាក្នុ�ទំ�ន្លឹះន្លឹះ�ងប្របធាន្លឹះបទំ។ សេប�ជាសេរKងវិ�វាទំ/ទំ�នាស�

ប្រត៌YវិA!ល្បី�គ�ន្លឹះ�ត៌/សេយ៉ាបល្បី�សេE�ប្រស្គាយ ដែត៌ប្រត៌YវិដែAZក្នុសេល្បី�ប្របភព័។

��ល*ករៀa�)វ Jញ

រៀតិ�រៀយ�)ចំ)2ស�រៀស�ពី�អ្ន7�?

រៀតិ�មានអ្ន7�រៀក�តិរៀa�)?

ម្ម�ន្លឹះន្លឹះ�ងសរសេសរសេយ�ងប្រត៌Yវិស�ន្លឹះ*រឲ្យ]បាន្លឹះសេប្រច្�ន្លឹះ...

រៀតិ�វាមានសា�5ស�ខាន2អ្ន7�4C&?

រៀតិ�វាគF�សែតិឲ្យYអ្ន-ក�នៃទ�*)រៀទ?

រៀតិ�ន*)មានអ្ន7�រៀក�តិរៀa�)ប\X ប2ពី�រៀយ�)ផ្តOយ

រៀចំញ?

មានរៀ�=)រាVវជាចំ:នក�ពី�)រៀក�តិរៀa�)ជ��វ Jញ4CFន

រៀយ�)!

យ៉ា� )រៀហ៊ាចំណ្តាស2អ្ន-កម្របាក�ជាបាន

�*)រៀ�=)មFយក-�)ចំ�រៀណ្តាមរៀ�=)ទា�)រៀ\&!!

រៀតិ�រៀc�)2ចាំ�អ្ន�រៀទ�តិ! រៀម�ចំក_ម�នស�រៀស�

សេរKងរាវ̂ិ សែ�លអ្ន-កបាន�*)រៀI!!!!!

រៀ67�ក្ខា�ម្រសាវម្រជាវ

រៀពីលអ្ន-ករៀ� }សបានម្របធានបទសែ�លម្រតិ�វស�រៀស� អ្ន-កម្រតិ�វរៀ67�

ក្ខា�ម្រសាវម្រជាវឲ្យYបានរៀម្រចំ�នត្ថាមសែតិអាចំរៀ67�រៀIបាន។ ក-�)រៀ\&សែ�� រៀយ�)

ក_ម្រតិ�វរៀ67�ក្ខា�សមាy សអ្ន-កសែ�លពាក2ពី0នoទា�)អ្នស2ក-�)ពី0តិ1មាន សែ�លន*)

ស�រៀស�។

ជ�ហ៊ានក-�)ក្ខា�សមាy ស រៀ��បចំ�បញ្ឈx�ស�នF�

ទាក2ទ)អ្ន-កសែ�លម្រតិ�វសមាy ស

ពី�ន�តិYស�នF�រៀ�យម�នម្រតិ�វឲ្យYមានចំរៀមC�យ បាទ/ចាំស ឬរៀទ រៀម្រចំ�នរៀពីករៀ\&រៀa�យ

រៀម្រតិ�មសមាy �5 �Bចំជា បK �ចំ, រៀស�វរៀ�, បញ្ឈx�ស�នF�, ម្រប�ប2ថ្តិសរៀមC)។ល។

រៀពីលរៀIសមាy សក��រៀIយ]តិ

សែណ្តុះ\�ឲ្យYរៀគបានសាE ល2

ក��សមាy សរៀម្រ�សាចំ2រៀ�=)រៀម្រចំ�នរៀពីក

ម�នម្រតិ�វសនOថ្នាន*)យករៀIចំ�&ផ្តOយ

រៀម្រប�ស�នF�រៀ�យពាកY5Ws ន�) 1H

ពី0តិ1មានសែ�លលH គ]ជាពី0តិ1មានសែ�លស�រៀស� រៀlC�យតិបរៀIហ-*)ស�នF��Bចំ

ខា)ក:ម៖

W

=

Who? ន�ណ្តាពាក2ពី0នo4C&?

- រៀតិ�មានក:មណ្តា4C&ពាក2ពី0នo?

- រៀតិ�មានមន�សZប��\L ន\ក2?

- រៀតិ�អ្ន-កទា�)រៀ\&មានឋាន5 តិF\ទ�ជាអ្ន7�?

W =What? រៀតិ�មានអ្ន7�រៀក�តិរៀa�)?

- រៀតិ�មានបញ្ញាe អ្ន7�រៀក�តិរៀa�)?

- រៀតិ�បញ្ញាe 6�ន26�� ឬស�ខាន2ប��ណ្តា� ?

- រៀតិ�មានអ្ន7�ជា��រៀណ្តា&ស:យ?

W =Where? រៀតិ�រៀក�តិរៀa�)រៀcទ�ណ្តា?

W =When? រៀតិ�រៀក�តិរៀa�)រៀcរៀពីលណ្តា?

- រៀតិ�រៀក�តិរៀa�)យB�ប��ណ្តា� រៀហ�យ?

- អ្នស2�យ5រៀពីលប�\L ន?

W =Why? រៀហតិ�អ្ន7�បានជារៀក�តិរៀa�)?

H = How? រៀតិ�វារៀក�តិរៀa�)�Bចំម:ចំ?

- រៀតិ�មានវាមានលទoផ្តលយ៉ា� )ណ្តា? (ន*)មានអ្ន7�

រៀក�តិរៀa�)?)

- រៀតិ�រៀគបានរៀ�&ស:យបញ្ញាe �រៀប�បណ្តា?

- រៀតិ���រៀណ្តុះ� �ក្ខា�យ៉ា� )រៀម�ចំសែ�� ត្ថា�)ពី�រៀ��ម �ល2 បញ្ឈjប2?

សរសេសរអ្ន#�ដែដំល្បីស�ខាន្លឹះ�សេ`ម្ម�ន្លឹះសេគ

រៀសចំក%�រៀផ្ត%�ម

តិFរៀសចំក%�

និនិ និនិនិនិនិនិនិនិនិរៀសចំក%�បន:មឬសន-��k ន

ពីនYល2រៀសចំក%�

ល�អ្ន�តិ, ទ�ន-0យ,

សម:)2សម%�ស�រៀស�យ៉ា� )ណ្តារៀlC�យតិប

រៀIប:រៀDទស�នF�5 Ws

(Who, What, When,

Where and Why)អ្ន-កស�រៀស�ម�នតិ:វបញ:ញ

ទសZន5ផ្ទាX ល24CFនរៀa�យ

ប��ន:អាចំជាទសZន5�បស2

ន�ណ្តាមា- ក2 (How)

ម្របក្ខា�គF�រៀជ�សវា)

ក��ន�យ៉ាយពី�4CFនឯ)៖ ម�នម្រតិ�វពី�យ៉ាម�ក2បញ្ឈjBលគ�ន�តិ�បស24CF នឯ)�Bចំជា ពាកY “ 4q� �យល2ថ្នា” ឬ “ 4q� �គ�តិថ្នា”។

ក��ស�រៀស�រៀម្រ�សាចំ2រៀ�=៖ ម�នម្រតិ�វបញ្ឈjBលអ្ន7�សែ�លម�នចាំប2អា�មLណ្តុះ/ ឬម�នស�ខាន2, ន�យ៉ាយ សាចំ2រៀ�=)ឲ្យYក្ខាន2សែតិ4C� ក្ខាន2សែតិលH

អ្ន-កស�រៀស�ពី0តិ1មានសែ�លលH គ]ជាអ្ន-ក សែ�លឈ�រៀcកណ្តា% ល, ម�នល�រៀអ្ន�), ម�នម្របក្ខាន2 (រៀ� }សរៀអ្ន�)),

ម�នន�យ៉ាយប)!B ចំរៀគ, ម�នយកអ្នតិ;បទរៀគរៀ67�ជា�បស24CF ន, ម�ន� Bញរា... ទា�)អ្នស2រៀន&គ]ជាអ្ន�ក្នុសរសេសរដែដំល្បីមាន្លឹះវិ�ជាa ជួ�វិb

រៀ��មG�ក្ខាC យជាអ្ន-កស�រៀស�លH

ច្;ល្បីច្�ត៌!សរសេសរ ៖ ស�រៀស�រាល2នៃថ្� អានក្ខាសែសតិ,

ទសZ\វ�%�, �បាយក្ខា�ណ្តុះ/ ន�)រៀស�វរៀ�រៀផ្តZ)ៗរាល2នៃថ្�, រៀម�លពី0តិ1មានត្ថាមទB�ទសZន/។ រៀប�អ្ន-កសHប2ក្ខា�ស�រៀស�, ក្ខា�អាន, អ្ន-កន*)ម�នអាចំ�*)រៀ�=)រាVវរៀម្រចំ�នរៀa�យ

រក្នុcក្នុ�សេ?ត៌�/ ក្នុត៌�ត៌(ទំ�ក្នុ៖អ្ន-កសា�ពី0តិ1មានលG�ៗ

ភាគរៀម្រចំ�នសែតិ)មានរៀស=វរៀ�ក�ណ្តុះតិ2រៀហតិ� ម្របចាំ�នៃថ្�

ត្ថា�)ពីFកគ្នាតិ2រៀcរៀកL)រៀមC�&។ រៀ67�សែបបរៀន&អាចំចំ)ចាំ�

រៀ�=)រាVវរៀផ្តZ)ៗយ៉ា� )ង្ហាយ ន�)រៀ67�ឲ្យYរៀយ�)បាន

ត្ថាម�នម្រពី*តិ%�ក្ខា�ណ្តុះ/ ស)Eមបានរៀទ�តិ ផ្ត)។

មាន្លឹះជួ�នាញថ្មីត៌រ ;បខ្លះ��ៗ៖ ក-�)អ្នតិ;បទន�មFយៗសែតិ)មាន� Bបភាពី �Bចំរៀន&រៀប�អ្ន-កមានជ�\ញក-�)ក្ខា�ថ្តិ� BបមFយរៀទ�តិ វាក្ខាន2សែតិរៀ67�ឲ្យYអ្ន-កមានពី0តិ1មានម្រគប2ម្រគ្នាន2សម្រមាប2អ្នតិ;បទ�បស2អ្ន-ក។

មាន្លឹះបd�ច្ ន្លឹះ�ងសេស7វិសេeជាប�ខ្លះ�*ន្លឹះគ(ប�សេព័ល្បី៖

អ្ន-កអាចំជFប ឬក_�*)រៀ�=)អ្ន�មFយរៀ�យនៃចំ�នYសែ�លជារៀ�=)ស�ខាន2 �Bចំរៀន&វាម្រស�លសម្រមាប2អ្ន-កក-�)ក្ខា�កតិ2ម្រត្ថា រៀ67�ចំ)ចាំ�

ចំ)2ជFប ន�)សាE ល2មន�សZថ្L�ៗ

ចំBលចំ�តិ%រៀ67�ក្ខា�សមាy ស សF�\�

និនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិ និនិនិរៀ��នពាកថ្L�ៗបានចំ:ន�BចំពាកYប:ក-�)ជF�

��k D�បាល, សហគមន/ ។ល។

អ្នន�វតិ%ស�រៀស�