THAI JOURNAL OF NURSING COUNCILวารสารสภาการพยาบาล
กองบรรณาธการทปรกษา ศาสตราจารยเกยรตคณ ดร.วจตร ศรสพรรณ ศาสตราจารยเกยรตคณ ดร.สมจต หนเจรญกล ศาสตราจารย ดร.ประนอม โอทกานนท ศาสตราจารย ดร.วณา จระแพทย ศาสตราจารย ดร.ศรพร จรวฒนกล ศาสตราจารย ดร.รจา ภไพบลย ศาสตราจารย ดร.วภาดา คณาวกตกล
บรรณาธการ
รองศาสตราจารย ดร.สายพณ เกษมกจวฒนาผชวยบรรณาธการ
ผชวยศาสตราจารย ดร.ปรยกมล รชนกล
กองบรรณาธการ
ผชวยศาสตราจารย ดร.ชมชน สมประเสรฐ รองศาสตราจารย ดร.มณ อาภานนทกล ผชวยศาสตราจารย ดร.วรณยพา รอยกลเจรญ ผชวยศาสตราจารย ดร.อรทพา สองศร ผชวยศาสตราจารย ดร.อาภาพร เผาวฒนา ผชวยศาสตราจารย ดร.อารยวรรณ อวมตาน ผชวยศาสตราจารย ดร.วลยา ธรรมพนชวฒน ผชวยศาสตราจารย รอยเอกหญง ดร.ศรพนธ สาสตย พนโทหญง ดร.วาสนา นยพฒน ผชวยศาสตราจารย ดร.รชน นามจนทราเจาของ
สภาการพยาบาล
ผพมพ – ผโฆษณา
รองศาสตราจารย เพญศร ระเบยบ
พมพท
บรษท จดทอง จ�ากด โทร 0-2931-7095-6 โทรสาร 0-2538-9909
ส�านกงาน : สภาการพยาบาล กระทรวงสาธารณสข ถนนตวานนท อาคารนครนทรศร ต.ตลาดขวญ อ.เมอง จงหวดนนทบร 11000 โทรศพท (02) 596-7500 โทรสาร (02) 589-7121
วตถประสงค
ก�าหนดออกวารสารสภาการพยาบาล: ราย 3 เดอน(ปละ 4 ฉบบ)
มกราคม-มนาคม
เมษายน-มถนายน
กรกฎาคม-กนยายน
ตลาคม-ธนวาคม
อตราคาสมาชกในประเทศ 1 ป 220 บาท
3 ป 600 บาท
1. เผยแพรบทความวชาการและผลงานวจย
ทางการพยาบาลและการผดงครรภ
2. เปนแหลงเสนอผลงานวชาการส�าหรบ
สมาชกสภาการพยาบาล
3. เปนสอกลางในการแลกเปลยนความร
และประสบการณทางวชาการ
พรปใหม ๒๕๕๖
กองบรรณาธการ วารสารสภาการพยาบาล
ศภกาพนธ พราวศร ประพนธ
วนปใหมเวยนบรรจบครบอกครง
ขอใหพบสงหวงดงใจหมาย
สขภาพแกรงกลาพาสบาย
ทงญาตมตรรอบกายแสนส�าราญ
ใหร�ารวยเงนทองครองยศศกด
มคนรกรอบกายหมายประสาน
ประกอบกจการใดในทกงาน
ใหรงเรองเฟองตระการกาวหนาไกล
สารบญ
ปท 28 ฉบบท 1 มกราคม - มนาคม 2556
ContentVol. 28 No.1 January - March 2013
การส�ารวจสถานการณผน�าทางการพยาบาลแหงชาต 5 ปญากรณชตงกร สจตราเหลองอมรเลศ
ปจจยคดสรรทมความสมพนธกบความสขของนกศกษาพยาบาล 19 ณภทรารตนขาวสอาด มณอาภานนทกล พรรณวดพธวฒนะ
ผลของโปรแกรมการจดการการดแลชองปากดวยตนเองตอภาวะ 34เยอบชองปากอกเสบในผปวยมะเรงศรษะและคอทไดรบการรกษาดวยการฉายรงสหรอฉายรงสรวมกบยาเคมบ�าบด วนทกานตราชวงศ,ปรางทพยฉายพทธ สวมลกมป,นนทกานตเอยมวนานนทชย
ความสมพนธระหวางการรบรสมรรถนะตนเองการรบรความรนแรง 49ของการเจบปวยความวตกกงวลกบระยะเวลาการทดสอบการหายใจเองในผปวยทไมผานการหยาเครองชวยหายใจ ฐตพรปฐมจารวฒน,ดวงรตนวฒนกจไกรเลศ วนเพญภญโญภาสกล,พนทรพยวงศสรเกยรต
ผลของการใชModifiedSyringeFeedingMethodและ 64CupFeedingMethodตอปรมาณน�านมแมและอตราการเลยงลกดวยนมแมอยางเดยว1เดอนในมารดาทไมมน�านมใน24ชวโมงแรกหลงคลอด มรรยาทสธรรมพทกษ,วรรณาพาหวฒนกร พฤหสจนทรประภาพ,สรางควเศษมณ นรนชดจตกาศ
ภาวะโภชนาการของผสงอายทอาศยอยในพนทสามจงหวด 75ชายแดนภาคใต กตตกรนลมานต,ขนษฐานาคะ วภาวคงอนทร,เอมอรแซจว พชรยาไชยลงกา,ปยะภรณบญพฒน
ผลของโปรแกรมสนบสนนการจดการตนเองตอพฤตกรรม 85การจดการตนเองและระดบน�าตาลในเลอดในผปวยเบาหวานชนดท2ทใชอนซลน ทศนยขนทอง แสงอรณอสระมาลย พชรคมจกรพนธ
ผลของการพยาบาลแบบสนบสนนประคบประคองในระยะคลอด 100ตอความเครยดและการรบรประสบการณการคลอดของมารดาครรภแรกโรงพยาบาลพระอาจารยฝนอาจาโร ดารณจนฤาไชย กรยากรธวะโต จนทรเพญแพงดวงแกว
ความสมพนธระหวางการจดการความปวดแบบเฉยบพลน 111ความรนแรงของการบาดเจบชนดของการผาตดกบผลลพธของความปวดในผปวยบาดเจบหลงการผาตด อรญญานมทศนศร,ปรางทพยฉายพทธ อรพรรณโตสงห,วมลลกษณสนนศลป
ความรเกยวกบการตดเชอเอชไอว/เอดสและเจตคตตอพฤตกรรม 124ทางเพศของวยรนตอนตน วราภรณบญเชยง,วลาวณยเตอนราษฎร วารณฟองแกว,พมพาภรณกลนกลน
ANationwideSurveyofNursingLeaders 5 PiyakornChutangkorn SuchittraLuangamornlert
SelectedVariablesRelatedtoNursingStudents’Happiness 19 NaphataratKawsaard ManeeArpanantikul PanwadeePutwatana
ImpactofaSelf-ManagementOralCareProgramonStomatitis 34inHeadandNeckCancerPatientsTreatedwithRadiotherapyorRadio-Chemotherapy WontakarnRatchawong,PrangtipChayaput SuvimolKimpee,NantakanIeumwananonthachai
CorrelationbetweenAwarenessofSelfPerformance,ofDisorder 49SeverityandofAnxiety,andDurationofSpontaneousBreathingTrialinPatientsNotHavingBeenWeanedoffRespirators ThitipornPathomjaruwat,DoungrutWattanakitkrileart WanpenPinyopasakul,PhunsupWongsurakiat
EffectsofModifiedSyringeFeedingMethodandCupFeeding 64MethodonLactationandBreastfeedingduringtheFirstMonthafterBirthGiving:TheCaseofPost-ChildbirthMotherswithoutBreastMilkinthe24HoursAfterBirthGiving MunyatSoothampitag,WannaPhahuwatanakorn PharuhasChanprapaph,SurangVisesmanee NeeranuchDeejitgard
NutritionalConditionsofElderlyPeopleintheThree 75SouthernmostBorderProvinces KittikornNilmanat,KanitthaNaka WipaweeKong-in,Aim-onSai-jew PachariyaChailungka,PiyapornBoonphadh
ImpactofaSelf-ManagedSupportingProgrammeonSelf- 85ManagementBehaviourandSugarLevelsinCategory2Insulin-DependentDiabetesPatients TasaneeKhunthong Sang-arunIsaramalai PatchareeKomjakraphan
ImpactofSupportive&PalliativeCareduringChildbirth 100onChildbirthStressandChildbirthExperiencePerceptionofFirst-TimeMothersatFanAjaroHospital Daruneejanruechai Kriyakorntiwato Janpenpangduanggaw
CorrelationbetweenManagementofAcutePain, 111SeverityofInjury,TypeofSurgeryandPost-OperativePainOutcomeinInjuredPatients ArunyaNimthasanasiri,PrangtipChayaput OrapanThosingha,VimolluckSanansilp
EarlyAdolescents’KnowledgeofHIV/AIDSandAttitudes 124towardsSexualBehaviour WarapornBoonchieng,WilawanTuanrat WaruneeFongkaew,PimpapornKlunklin
สารจากบรรณาธการ
สวสดปใหม 2556 แดสมาชกทกทาน เนองในวารดถขนปใหม ขออาราธนาคณพระศรรตนไตรและ
สงศกดสทธทงหลายไดโปรดดลบนดาลใหสมาชกทกทานสขกายสขใจมสขภาพทแขงแรงมครอบครวทอบอน
มความร�ารวยเงนทองคดท�าสงใดขอใหส�าเรจสมประสงคทกประการคะ
วารสารฉบบนเปนฉบบแรกของการกาวเขาสปท 28ของการจดท�าวารสารสภาการพยาบาลนบวายาวนาน
และความยาวนานนนมาพรอมกบการพฒนาวารสารใหดยงๆ ขนไป ขณะเดยวกนไดเหนความกาวหนาของ
ศาสตรทางการพยาบาลและความกาวหนาของวชาชพไดอยางชดเจน ขอใหทกทานรวมภาคภมใจในวชาชพ
ของเราและเราจะพยายามพฒนาวารสารสภาการพยาบาลใหดยงๆขนไปเราขอสญญา
ขอเรยนทานสมาชกวา การด�าเนนงานเพอใหบทความหรองานวจยของสมาชกไดรบการตพมพโดยเรว
กองบรรณาธการไดพยายามอยางมากโดยเฉพาะงานวทยานพนธในระดบปรญญาโททางการพยาบาลซงม
ขอก�าหนดทจะตองไดรบการตพมพจงจะถอไดวาส�าเรจการศกษาโดยสมบรณดงนนขอความกรณาผสงตนฉบบ
ไดโปรดศกษาค�าแนะน�าในการเตรยมตนฉบบซงจะปรากฏอยในวารสารสภาการพยาบาลทกเลม เนองจากเรา
พบเสมอวา ตนฉบบทสงเขามานนมไดปฏบตตามค�าแนะน�าทใหซงเปนสาเหตใหเสยเวลาโดยไมจ�าเปนเนองจาก
จะตองสงกลบไปใหผประพนธแกไขใหเรยบรอยกอนทจะสงไปยงผทรงคณวฒ นอกจากนวารสารตงแตฉบบน
เปนตนไป การเขยนบทคดยอจะเปลยนแปลงไปจากเดมเพอใหเปนสากลมากขน ขอใหสมาชกทมความประสงค
จะสงตนฉบบมาตพมพไดโปรดศกษารปแบบทเปลยนแปลงไปดวย
ฉบบปใหม2556นสาระยงคงเพยบและแนนดวยเนอหาทนาสนใจเชนเคยอาทงานวจยส�ารวจสถานการณ
ผน�าทางการพยาบาลแหงชาต ปจจยทสมพนธกบความสขของนกศกษาพยาบาล ภาวะโภชนาการของผสงอาย
ภาคใตการจดการความปวดแบบเฉยบพลนกบผลลพธการจดการความปวดในผปวยบาดเจบหลงผาตดในสวน
ของงานวจยเชงทดลองเชนการทดลองโดยใชModifiedSyringeFeedingMethodและCupFeedingMethod
ตอปรมาณน�านมในหญงหลงคลอดครรภแรกการสนบสนนการจดการตนเองตอระดบน�าตาลในเลอดในผปวย
เบาหวานชนดท 2 และการพยาบาลแบบสนบสนนประคบประคองและการรบรประสบการณการคลอดของหญงหลง
คลอดครรภแรกฟงแลวลวนนาสนใจทงสนใชไหมคะอยารอชาขอใหทานไดทศนาดวยสายตาทานเองตาม
ความสนใจแลวพบกนใหมฉบบหนาคะ
รศ.ดร.สายพณเกษมกจวฒนา
บรรณาธการ
64
ผลของการใช Modified Syringe Feeding Method และ Cup Feeding Method ตอปรมาณนานมแมและอตราการเลยงลกดวย
นมแมอยางเดยว 1 เดอน ในมารดาทไมมนานมใน 24 ชวโมงแรกหลงคลอด
วารสารสภาการพยาบาล ปท 28 ฉบบท 1 มกราคม-มนาคม 2556
ผลของการใช Modified Syringe Feeding Method และ Cup Feeding Method
ตอปรมาณนำานมแมและอตราการเลยงลกดวยนมแมอยางเดยว 1 เดอน
ในมารดาทไมมนำานมใน 24 ชวโมงแรกหลงคลอด*มรรยาท สธรรมพทกษ MSc.**
วรรณา พาหวฒนกร PhD (Nursing)***
พฤหส จนทรประภาพ MD., MSc.****
สรางค วเศษมณ พย.บ.*****
นรนช ดจตกาศ พย.บ.******
บทคดยอ: วตถประสงคของการวจย: เพอเปรยบเทยบผลของการใช Modified Syringe Feeding Method (MSFM) และ Cup Feeding Method (CUP) ตอปรมาณนำานมแมและอตราการเลยงลกดวยนมแมอยางเดยว 1 เดอนในมารดาทไมมนำานมใน 24 ชวโมงแรกหลงคลอด วธดำาเนนการวจย: กลมตวอยางเปนมารดาหลงคลอดปกตทไมมนำานมใน 24 ชวโมงแรก ไมมภาวะแทรกซอน ยายมาหนวยหลงคลอดพรอมลกไมมปญหาหวนม ทารกไมมพงผดใตลน จำานวน 50 รายแบงเปน 2 กลมๆ ละ 25 ราย กลมท 1 ไดรบการชวยเหลอวธ MSFM สวนกลมท 2 ไดรบการชวยเหลอวธ CUP หลงจากชวยเหลอจนครบ 24 และ 48 ชวโมง วดปรมาณนมแมกอนใหนมมอตอไป โดยการปมนมดวยเครองปมนม และตวงนำานมแม และตดตามการเลยงลกดวยนมแมอยางเดยวภายหลงออกจากโรงพยาบาล 1 เดอน การวเคราะหขอมล ใชสถตรอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน สถตไคแสควร (Chi-square) และทอสระ (Independent t-test) ผลการวจย: ปรมาณนำานมแมหลงไดรบการชวยเหลอดวยวธ MSFM จนครบ 24 ชวโมง มากกวาปรมาณนำานมภายหลงการชวยเหลอดวยวธ CUP อยางมนยสำาคญทางสถต (p = .02) แตเมอครบ 48 ชวโมง ปรมาณนำานมแม ภายหลงการชวยเหลอทงสองวธ ไมแตกตางกนอยางมนยสำาคญทางสถต (p = 0.73) และอตราการเลยงลกดวยนมแมอยางเดยว 1 เดอน ของทงสองกลมเทากน ขอเสนอแนะ: การชวยเหลอมารดาหลงคลอดระยะแรกทยงไมมนำานมโดยการใช MSFM เปนทางเลอกหนงในการเพมปรมาณนำานมนอกเหนอจากการปอนดวยแกว วารสารสภาการพยาบาล2556;28(1)64-74
คำาสำาคญ: การเลยงลกดวยนมแม มารดาหลงคลอด การปอนนมดวยแกว ปรมาณนำานมแม
*ทนอดหนนการวจยเพอพฒนางานจากสภาการพยาบาล**พยาบาลชำานาญการพเศษ โรงพยาบาลศรราช***ผเขยนหลก อาจารยภาควชาการพยาบาลสตศาสตร นรเวชวทยา คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยมหดล Email:[email protected]****รองศาสตราจารย คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล มหาวทยาลยมหดล*****พยาบาลชำานาญการพเศษ โรงพยาบาลศรราชปยมหาราษฎรการณ******พยาบาลวชาชพ โรงพยาบาลศรราช
65
มรรยาท สธรรมพทกษ และคณะ
Thai Journal of Nursing Council Vol. 28 No.1 January-March 2013
ความเปนมาและความสำาคญของปญหา
นมแมเปนอาหารธรรมชาตทดทสดสำาหรบ
ทารก เนองจากยอยงายมอณหภมพอเหมาะ ขณะท
แมใหนมลกนนจะถายทอด ความรกความผกพนทแม
มตอทารก ทำาใหทารกพฒนาความมนใจ ความไววางใจ
ตอผอน ซงนำาไปสการพฒนาบคลกภาพและสภาวะจต
สงคมไปในทางทด1 ในปจจบนคาครองชพสงขน การเพม
ระยะเวลาการเลยงลกดวยนมแมใหยาวนานขนจะ
ทำาใหลดคาใชจายดานสขภาพ จากการสำารวจของ
ประเทศสหรฐอเมรกา พบวาการใหนมแมเปนเวลา
12 สปดาหเตม จะประหยดคาใชจายไดถง 2.16 พน
ลานดอลลาร2 นอกจากนนมแมยงมภมตานทานทสำาคญ
ในการปกปองทารกซงยงมระบบภมตานทานเจรญ
ไมเตมท นมแมประกอบดวยภมคมกนหลก 3 ชนด
คอ antimicrobialagents, anti-inflammatory agents และ
immunomodulating agents ดงนนทารกทไดรบนมแม
มความเสยงตอการตดเชอนอย2 องคการอนามยโลก
ไดกำาหนดแนวทางการใหอาหารทารกและเดกเลก
ป พ.ศ. 2545 วา ทารกควรไดรบนมแมอยางเดยว
ในชวง 6 เดอนแรก และยงคงใหนมแมคกบอาหาร
เสรมทเหมาะสมตามวยจนถงอาย 2 ป หรอนานกวานน3
จะลดความเสยงตอโรคภมแพในทารกแรกเกดปกต
และทารกทมกรรมพนธเสยงตอการเกดโรคภมแพ4, 5
อยางไรกตามการเลยงลกดวยนมแมจะสำาเรจ
ไดตองอาศยปจจยหลายประการไดแกความรสกวา
ลกไดรบอาหารทพอเพยง การทแมรสกวาตนเองม
นำานมไมพอสำาหรบบตร6 ในขณะทอยโรงพยาบาล
ทงๆ ทเปนชวงแรกของการสรางนำานม ทำาใหแมไมยอม
ใหบตรดดนมจากเตา ซงเหตการณนสงผลตอเนอง
ไปถงการเลยงลกดวยนมแมเมอกลบบาน และเปน
สาเหตทแมเลกเลยงบตรดวยนมตนเอง ในชวงเวลา
1-4 สปดาหแรกหลงคลอด ซงมประมาณ 23-56
เปอรเซนต7,8 จากการศกษาของ Ahluwalia, Morrow,
และHsia8 ในมารดาหลงคลอดทไมไดเลยงลกดวย
นมแม 1,300 คน และมารดาทเรมใหนมแมแตหยด
กอน 1 เดอนหลงคลอด จำานวน 885 คน พบวา
สาเหตหนงทมารดาใหความสำาคญ คอ การรบรวารางกาย
ผลตนำานมไมเพยงพอ ซงสาเหตนทำาใหมารดารอยละ
28.1 หยดใหนมแมเมอทารกอายนอยกวา 1 สปดาห
และรอยละ 38.8 หยดใหนมแมเมอทารกอายระหวาง
1-4 สปดาห8 การเลยงลกดวยนมแมจะประสบผลสำาเรจ
ไดนน แมตองการความชวยเหลอ การประคบประคอง
และการกระตนใหเกดกำาลงใจ ความพงพอใจ ซงจะ
ทำาใหเกดประสบการณทด ดงนนการชวยเหลอจาก
พยาบาล รวมทงการใหคำาแนะนำา และแกปญหา
การสรางความมนใจ จะมผลทำาใหการเลยงลกดวย
นมแมประสบความสำาเรจได นนคอในระยะแรกของ
การชวยเหลอการเลยงลกดวยนมแมคอการสราง
แรงจงใจ9 ปญหาในระยะ 2-3 วนแรกหลงคลอด ทมกพบ
ในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม ไดแกมารดา
ไมมนำานม10 และกงวลวาบตรไดรบนมไมเพยงพอ8, 11
จากการทบทวนวรรณกรรมเกยวกบการสนบสนน
การเลยงลกดวยนมแม ยงปรากฏปญหาการเลยงลก
ดวยนมแมขณะอยโรงพยาบาล โดยเฉพาะในระยะ
ชวงแรกนำานมแมยงมนอย10 ทารกไมยอมดดนมแม
ทำาใหมารดาเกดความวตกกงวล การชวยใหทารกดดนม
แมไดสำาเรจครงแรกจะชวยใหการเลยงลกดวยนม
แมประสบความสำาเรจ ดงนนการลดความวตกกงวล
และสรางความมนใจวาทารกไดนำานมเพยงพอจงม
ความจำาเปน แมวามารดาหลงคลอดจะไดเรยนรวา
นำานมแมจะมามากในวนท 2-3 แตจะรสกไมสบายใจ
ถาลกยงรองและคดวาลกไดนมไมเพยงพอ11 การชวย
ใหนมเสรมในระยะแรก อาจจะมความจำาเปน โดยเฉพาะ
ในรายทยงไมมนำานมแมเลยในชวง 24 ชวโมงแรก
66
ผลของการใช Modified Syringe Feeding Method และ Cup Feeding Method ตอปรมาณนานมแมและอตราการเลยงลกดวย
นมแมอยางเดยว 1 เดอน ในมารดาทไมมนานมใน 24 ชวโมงแรกหลงคลอด
วารสารสภาการพยาบาล ปท 28 ฉบบท 1 มกราคม-มนาคม 2556
หลงคลอด การเสรมนมใหทารกจะชวยใหทารกรอง
นอยลง ทารกมความพงพอใจซงเปนการลดความเครยด
คลายความวตกกงวลของมารดา เนองจากความเครยด
หรอความวตกกงวลจะยบยงการหลงฮอรโมนทมผล
ตอการสรางและการหลงนำานมแม ซงไดแกฮอรโมน
โปรแลคตนและฮอรโมนออกซโตซน เมอทารกดด
นมแม รางกายของมารดาจะมการกระตนตอมใตสมอง
สวนหลงใหหลงฮอรโมนออกซโตซน ซงจะกระตนเซล
กลามเนอทอยรอบตอมนำานม (myoepithelial cell)
หดตวบบนำานมออกจากทกๆ alveoli ไหลผานทอนำา
นมออกมาจนเขาสปากลกขณะดดนมได12 การหลง
ของฮอรโมนนขนอยกบประสาทสมผสทงหาของมารดา
ดวยเชนเมอไดยนเสยงลกรองมองเหนลกหรอคดถงลก
จะกระตนใหมการหลงฮอรโมนนมากขนทำาใหนำานม
ไหลโดยทไมไดใหลกดดนมเรยกวา milk-ejection
reflex ในทางตรงกนขาม หากมารดามความเครยด
เจบปวดหรอวตกกงวลจะยบยงการหลงฮอรโมนน
แมวาทารกจะดดนมแมไดด แตจะไมมนำานมหลงออกมา
เนองจากไมมฮอรโมนทจะชวยบบไลนำานมจาก alveoli
เขาสปากทารกเมอทารกไมไดนำานมจะรสกหงดหงด
รองกวน นำาหนกไมขน ดงนนการชวยใหมารดาได
ผอนคลายเปนวธหนงทจะชวยใหเกดการหลงฮอรโมน
ออกซโตซน มผลทำาใหมารดาประสบความสำาเรจใน
การเลยงลกดวยนมแม ดงนนการชวยเหลอมารดา
ในการเลยงลกดวยนมแมนอกเหนอจากการชวยจด
ทาทารกใหดดนมมารดาไดอยางมประสทธภาพแลว
การลดความวตกกงวล เรองนำานมไมเพยงพอสำาหรบ
บตร ทำาใหมารดามนใจในการใหนมบตรมากขนและ
บตรรองกวนนอยลง สงเหลานจะทำาใหปรมาณนำานมแม
เพมมากขน13, 14
เมอทารกแรกเกดจำาเปนทจะตองไดนมเสรม
วธการทนยมใชคอ Cup Feeding Method ซงวธน
ทารกตองใชลนไลนมเขาปาก กลไกนจะชวยใหทารก
สามารถกลบไปดดนมแมไดอยางมประสทธภาพ15, 16
แตการใชแกวยงมขอจำากดทวา ขณะใหนมดวยแกว
ทารกไมสามารถดดนมจากเตาของแมได ทำาใหกลไก
การสรางนำานมของแมเสยสมดล นอกจากนยงมอปกรณ
อนทชวยในการเสรมนมไดแก Supplemental Feeding
Tube Device (SFTD) เปนอปกรณทใชในการใหนม
แกทารกขณะททารกดดนมแมไปดวย โดยมทเกบนม
คลองไวกบคอมารดาและมสายเลกๆ ตอออกมาสำาหรบ
ตดกบเตานมมารดา ตรงปลายสายจะอยใกลๆ กบหวนม
เมอทารกดดนมแม ทารกกจะไดนมจากทเกบนไป
ดวยพรอมๆ กน การใชเครองมอชนดนทำาใหมการ
กระตนใหแมมการสรางนำานมดวย อปกรณนยงสามารถ
ใชไดในกรณทมารดามปญหาหวนมและทารกทเจบปวย
การใหนมโดยวธนชวยสรางสายสมพนธระหวางแม
ลกดวย17 อยางไรกตามการชวยเหลอดวยวธ SFTD
ยงมขอดอยคออปกรณตางๆ มราคาแพงและวธการ
ใชยงยาก ผวจยจงดดแปลงอปกรณทใชในการใหนม
เสรมแกทารกแรกเกดขณะอยโรงพยาบาลจากการ
ใชหลอดฉดยาขนาด 3 ซซ ซงราคาถกในการใหนมเสรม
ในระยะทนำานมมานอย ดวยวธ Modified Syringe
Feeding method (MSFM) การใหนมเสรมในชวงน
เปนการใหนมเสรมชวคราว เพอกระตนใหทารกได
ดดนมแมจากเตา และลดความวตกกงวลของมารดา
เกยวกบปรมาณนำานม ซงจะสงผลตอปรมาณนำานมแม
สำาหรบการศกษาครงน คณะผวจยศกษาเปรยบเทยบ
ผลของการใช MSFM กบการใช CUP ซงเปนวธทใชกน
ทวไปในมารดาหลงคลอดทไมมนำานมใน 24 ชวโมงแรก
ตอปรมาณนำานมแม และศกษาเปรยบเทยบอตรา
การเลยงลกดวยนมแมอยางเดยว 1 เดอนในมารดา
ทไมมนำานมใน 24 ชวโมงแรกหลงคลอด
67
มรรยาท สธรรมพทกษ และคณะ
Thai Journal of Nursing Council Vol. 28 No.1 January-March 2013
วตถประสงคของการวจย
เพอเปรยบเทยบผลของการใช Modified Syringe
Feeding Method (MSFM) และการใช Cup Feeding
Method (CUP) ตอปรมาณนำานมแมหลงการชวยเหลอ
24 และ 48 ชวโมง และอตราการเลยงลกดวยนมแม
อยางเดยว 1 เดอน ในมารดาทไมมนำานมใน 24
ชวโมงแรกหลงคลอด
สมมตฐานของงานวจย
1. มารดาหลงคลอดทไดรบการชวยเหลอ
โดยการใช MSFM มปรมาณนำานมมากกวามารดา
หลงคลอดทไดรบการชวยเหลอโดยใช CUP ภายหลง
การชวยเหลอ 24 ชวโมง
2. มารดาหลงคลอดทไดรบการชวยเหลอ
โดยการใช MSFM มปรมาณนำานมมากกวามารดา
หลงคลอดทไดรบการชวยเหลอโดยใช CUP ภายหลง
การชวยเหลอ 48 ชวโมง
3. อตราการเลยงลกดวยนมแมอยางเดยว
1 เดอนในมารดาทไมมนำานมใน 24 ชวโมงแรก
หลงคลอด ทไดรบการชวยเหลอโดยวธ MSFM สามารถ
เลยงลกดวยนมแมอยางเดยวนาน 1 เดอนมากกวา
มารดาหลงคลอดทไดรบการชวยเหลอโดยวธ CUP
กรอบแนวคดในการศกษา
กรอบแนวคดในการศกษาครงนคอกลไกล
การสรางและหลงนำานม การททารกดดนมจากเตา
จะเกดการกระตนปลายประสาททหวนมและลานหวนม
สงกระแสไปตามไขสนหลงสสมอง กระตนไฮโปธารามส
ทำาใหตอมพตอตารสวนหนาหลงฮอรโมนโปรแลคตน
เขาสกระแสเลอดซงไหลผานไปยงเตานม กระตนเซลล
นำานมใหสรางนำานม และตอมพตอตารสวนหลงหลง
ฮอรโมนออกซโตซนเขาสกระแสเลอด กระตนกลาม
เนอรอบๆ ตอมนำานมใหหดตวบบนำานมจากทกๆ ทอ
นำานมไหลผานทอนำานมออกมา2 การชวยเหลอดวย
วธ MSFM จะทำาใหทารกไดดดนมจากเตาแม ทำาให
เกดความพงพอใจ ไมรองงอแง ชวยใหมารดาลดความ
วตกกงวล ซงจะเปนการกระตนฮอรโมนโปรแลคตน
และออกซโตซน ทมผลตอการสรางและหลงนำานม
วธดำาเนนการวจย
การวจยครงนเปนการวจยกงทดลอง (Quasi-experimental study design) โดยประชากรเปน มารดาหลงคลอดทยายมาหนวยหลงคลอดพรอมทารกแรกเกด และไมมนำานมใน 24 ชวโมงแรก กลมตวอยางไดแก มารดาหลงคลอดวนท 2 ไมมภาวะแทรกซอนหลงคลอด ไมมปญหาหวนม ใหกำาเนดทารกแรกเกดทไมมภาวะพงผดใตลน (tongue tie) จำานวน 50 ราย โดยแบงเปน 2 กลมคอกลมทใช CUP จำานวน 25 ราย และกลมทใช MSFM จำานวน 25 ราย ผวจยเกบขอมลโดยการสมจบสลากเขากลมจนครบทงสองกลม เครองมอทใชในการวจย ไดแก เครองมอในการดำาเนนการวจย ประกอบดวย disposable syringe 3 ซซ แกวสำาหรบปอนนม ปรมาณทใชครงละไมเกน 3 ซซ และเครองปมนมไฟฟา เครองมอทใชในการรวบรวมขอมล ประกอบดวย แบบบนทกจำานวนครงของการใหนมและปรมาณนำานม ซงบนทกเปนซซ และแบบสอบถามขอมลทวไปทผวจยสรางขน โดยครอบคลมเรอง อาย ลำาดบทของการตงครรภและการคลอด วธการคลอด ระยะเวลาททารกเรมดดนม
แมครงแรก
วธการเกบขอมล
1. หลงจากไดรบการรบรองจากคณะกรรมการ
จรยธรรมการวจยในคนโรงพยาบาลศรราช ผวจยทำา
หนงสอขออนญาตหวหนาหอผปวย หวหนางานการ
68
ผลของการใช Modified Syringe Feeding Method และ Cup Feeding Method ตอปรมาณนานมแมและอตราการเลยงลกดวย
นมแมอยางเดยว 1 เดอน ในมารดาทไมมนานมใน 24 ชวโมงแรกหลงคลอด
วารสารสภาการพยาบาล ปท 28 ฉบบท 1 มกราคม-มนาคม 2556
พยาบาลสตสาสตรนรเวชวทยา หวหนาฝายการพยาบาล
โรงพยาบาลศรราช ผอำานวยการโรงพยาบาลศรราช
ในการเกบขอมล และขอความรวมมอจากพยาบาล
ประจำาหอผปวยใหตดตอกบมารดาทมคณสมบต
ตามเกณททกำาหนดเพอใหผวจยเขาพบ
2. ผวจยเขาพบมารดาหลงคลอดทมคณสมบต
ตามเกณททกำาหนด อธบายวตถประสงค วธการ และ
ถามความยนยอมในการเขารวมการวจยจำานวน 50 ราย
จดเปน 2 กลม คอกลมทใช MSFM จำานวน 25 ราย
และ กลมทใช CUP จำานวน 25 ราย โดยผวจยจบสลาก
เพอจดมารดาทยนยอมเขารวมการวจยเขากลม
3. ผวจยใหมารดาตอบแบบสอบถามขอมล
ทวไป ภายหลงมารดาไดรบคำาแนะนำาเกยวกบการ
เลยงลกดวยนมแมตามปกตแลว ผวจยดำาเนนการดงน
กลมทไดรบการชวยเหลอดวยวธ MSFM
3.1 ผวจยดแลใหทารกนอนตะแคงเขาหา
เตานมมารดาและจดทาใหถกตอง โดยขณะดดนม
ลนจะอยใตลานนม รมฝปากทารกบานออก ขณะดดนม
แกมทารกไมบม หวนมไมพบงอ มารดาไมเจบหวนม
3.2 ขณะททารกดดนมแม ผวจยใชหลอด
ฉดยาขนาด3 ซซ ดดนำานม 3 ซซ สอดเขาบรเวณมมปาก
ของทารกโดยใหปลายหลอดฉดยาชไปในแนวเดยว
กบหวนมแมเมอทารกเรมดดนมแม คอยๆ ดนนม
จากหลอดฉดยาใหนำานมหยดเขาสปากทารกชาๆ
ใชเวลาประมาณ 15-20 นาท ปรมาณทใชไมเกน 3 ซซ
3.3 บนทกจำานวนครงของการใหนมดวย
วธ MSFM ในแบบบนทกจำานวนครงของการใหนม
หลงจากชวยเหลอจนครบ 24ชวโมง กอนการใหนม
ครงตอไป ใหมารดาปมนมดวยเครองปมนมไฟฟา
จากเตานมทงสองขาง บนทกปรมาณนำานมทไดใน
แตละขาง
3.4 ผวจยใหการชวยเหลอดวยวธ MSFM
ตอจนครบ 48 ชวโมง กอนการใหนมครงตอไป
ใหมารดาปมนมดวยเครองปมนมไฟฟา จากเตานม
ทงสองขาง บนทกปรมาณนำานมทไดในแตละขาง พรอม
ทงอธบายใหมารดาทราบวาถามารดาเรมมนำานม ผวจย
จะเสรมนมในปรมาณทลดลงและจะงดการเสรมนม
เมอมารดามนำานมเพยงพอแลว
กลมทไดรบการชวยเหลอดวยวธ CUP
3.1 ประคองทารกใหอยในทานงตวตรง
หรอครงนงครงนอนบนตกของผวจย
3.2 เทนมใสแกวประมาณ 3 ซซ เอยงปาก
แกวอยบนรมฝปากลางเอยงแกวเพอใหนำานมสมผส
ปลายลนทารก ซงทารกจะลนไลนมเขาปากทละนอย
ปรมาณทใชไมเกน 3 ซซ
3.3 บนทกจำานวนครงของการปอนนม
ดวยแกวหลงจากชวยเหลอจนครบ 24 ชวโมง กอน
การใหนมครงตอไป ใหมารดาปมนมดวยเครองปมนม
ไฟฟา จากเตานมทงสองขาง บนทกปรมาณนำานมทได
ในแตละขาง
3.4 ผวจยใหการชวยเหลอดวยวธ CUP ตอ
จนครบ 48 ชวโมง กอนการใหนมครงตอไป ใหมารดา
ปมนมดวยเครองปมนมไฟฟา จากเตานมทงสองขาง
บนทกปรมาณนำานมทไดในแตละขาง พรอมทงอธบาย
ใหทราบวาถามารดาเรมมนำานมผวจยจะเสรมนมใน
ปรมาณทลดลง และงดการเสรมนมถามารดามนำานม
เพยงพอแลว
4. เมอมารดาและทารกไดรบการจำาหนายจาก
โรงพยาบาล ผวจยโทรศพทเยยมบานเมอทารกอาย
ครบ 1 เดอนโดยสอบถามเกยวกบการเลยงลกดวย
นมแมอยางเดยว
69
มรรยาท สธรรมพทกษ และคณะ
Thai Journal of Nursing Council Vol. 28 No.1 January-March 2013
การวเคราะหขอมล
ขอมลทวไปของกลมตวอยาง ไดแก อาย รายได
ครอบครว นำาหนกทารกแรกเกดและอายครรภ นำามา
หาคาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน คารอยละ และ
เปรยบเทยบความแตกตางของขอมลทวไปโดยใช
สถตไคแสควร (Chi-square) สวนขอมลผลลพธไดแก
ปรมาณนำานมทเกบไดหลงการชวยเหลอ 24 ชวโมง
และ 48 ชวโมง วเคราะหโดยใชคาเฉลย และเปรยบเทยบ
ความแตกตางของคาเฉลย โดยใชสถต independent
t-test, และอตราการเลยงลกดวยนมแมอยางเดยว
1 เดอน คดเปนรอยละของมารดาทเขารวมโครงการ
ในแตละกลม
ผลการวจย
มารดาหลงคลอดทเขารวมการศกษาครงน
จำานวนทงหมด 50 คน กลมทไดรบการชวยเหลอ
โดยใช MSFM มอายเฉลย 28.04 ป มรายไดเฉลย
11,232.00 บาทตอเดอน รอยละ 48 สำาเรจการ
ศกษาระดบมธยมศกษาตอนตน รอยละ 44 มบตร
1 คน รอยละ 88 คลอดปกตทางชองคลอด รอยละ 12
คลอดโดยการผาตดทางหนาทอง รอยละ 32 ตองการ
เลยงลกดวยนมแมนาน 6 เดอน และรอยละ 68
ทารกดดนมครงแรกภายใน 30 นาทหลงคลอด
สวนกลมทไดรบการชวยเหลอโดยใช CUP มอายเฉลย
26.44 ป มรายไดเฉลย 12,780.00 บาทตอเดอน
รอยละ 48 สำาเรจการศกษาระดบมธยมศกษาตอนปลาย
ขนไป รอยละ 48 มบตร 1 คน รอยละ 68 คลอดปกต
ทางชองคลอด และรอยละ 32 คลอดโดยการผาตด
ทางหนาทอง รอยละ 52 ตองการเลยงลกดวยนมแม
มากกวา 6 เดอน รอยละ 52 ของมารดาทใหทารก
ดดนมครงแรกภายใน 30 นาทหลงคลอด เมอทดสอบ
ความแตกตางของการฝากครรภ ระดบการศกษา อาชพ
จำานวนบตร วธการคลอด ระยะเวลาทตองการเลยงลก
ดวยนมแม และการททารกไดดดนมแมครงแรกภายใน
30 นาทหลงคลอด ของทงสองกลม ดวยสถตไคสแคว
พบวามความแตกตางอยางไมมนยสำาคญทางสถต
กลมตวอยางทไดรบการชวยเหลอโดยใช MSFM
ใหกำาเนดทารกแรกเกดทมนำาหนกเฉลย 3,052 กรม
อายครรภเฉลย 39.1 สปดาห สวนกลมทไดรบการ
ชวยเหลอโดยใช CUP ใหกำาเนดทารกแรกเกดทมนำา
หนกแรกเกดของทารกเฉลย 3,071.2 กรม อายครรภ
เฉลย 38.7 สปดาหเมอเปรยบเทยบความแตกตาง
ของคาเฉลยของนำาหนกแรกเกดและอายครรภเฉลย
ของทงสองกลมดวยสถตท พบวามความแตกตาง
อยางไมมนยสำาคญทางสถต ในรอบ 24 ชวโมงหลง
การชวยเหลอครงแรก จำานวนครงททารกไดรบการ
ชวยเหลอดวยวธ MSFM เฉลย 3.84 ครง ในขณะท
จำานวนครงททารกไดรบการชวยเหลอดวยวธ CUP
เฉลย 4.44 ครง ซงจำานวนครงเฉลยของการชวยเหลอ
ทงสองวธ มความแตกตางอยางไมมนยสำาคญทางสถต
(t = 1.763, p = 0.08) สวนในรอบ 48 ชวโมงหลง
การชวยเหลอครงแรก จำานวนครงททารกไดรบการ
ชวยเหลอดวยวธ MSFM เฉลย 2.0 ครง ในขณะท
จำานวนครงททารกไดรบการชวยเหลอดวยวธ CUP
เฉลย 2.3 ครง ซงจำานวนครงเฉลยของการชวยเหลอ
ทงสองวธมความแตกตางอยางไมมนยสำาคญทางสถต
(t = .222, p = 0.83) (ตารางท 1)
70
ผลของการใช Modified Syringe Feeding Method และ Cup Feeding Method ตอปรมาณนานมแมและอตราการเลยงลกดวย
นมแมอยางเดยว 1 เดอน ในมารดาทไมมนานมใน 24 ชวโมงแรกหลงคลอด
วารสารสภาการพยาบาล ปท 28 ฉบบท 1 มกราคม-มนาคม 2556
สำาหรบปรมาณนำานมแมภายหลงไดรบการ
ชวยเหลอดวยวธ MSFM และ CUP 24 ชวโมง และ
48 ชวโมง พบวา ปรมาณนำานมแมเฉลย ภายหลงได
รบการชวยเหลอดวยวธ MSFM 24 ชวโมง มากกวา
ปรมาณนำานมแมเฉลย ภายหลงไดรบการชวยเหลอดวย
วธ CUP อยางมนยสำาคญทางสถต (t = 2.491, p = .02)
แตเมอเปรยบเทยบปรมาณนำานมแมภายหลงไดรบ
การชวยเหลอทงสองวธ 48 ชวโมง พบวาปรมาณนำานม
แมเฉลยภายหลงไดรบการชวยเหลอดวยวธ MSFM
มากกวาปรมาณนำานมแมเฉลยภายหลงไดรบการ
ชวยเหลอดวยวธ CUP อยางไมมนยสำาคญทางสถต
(t = .35, p = .73) ภายหลงจากการจำาหนายกลบบาน
1 เดอน มารดาทไดรบการชวยเหลอทงสองวธ ยงคง
เลยงลกดวยนมแมอยางเดยว คดเปนรอยละ 76 เทากน
ทงสองกลม(ตารางท 2)
ตารางท 1 คาเฉลยและคาเบยงเบนมาตรฐานของ นำาหนกทารกแรกเกด อายครรภ และจำานวนครงของ
การชวยเหลอ 24 และ 48 ชวโมง แยกตามกลม
กลม MSFM (n=25) กลม CUP (n=25) t P value
นำาหนกแรกเกดเฉลย (กรม) 3052.0 ±298.0 3071.2 ± 344.1 0.211 0.834
อายครรภเฉลย (สปดาห) 39.1 ± 1.4 38.7 ± 1.3 0.288 0.288
จำานวนครงทชวยเหลอ 24 ชวโมง 3.84 ± 0.9 4.44 ±1.5 1.76 0.084
จำานวนครงทชวยเหลอ 48 ชวโมง 2.0 ± 1.3 2.30 ± 1.2 0.222 0.825
ตารางท 2 แสดงผลลพธจากการชวยเหลอดวยวธ MSFM และ CUP
กลมMSFM (n=25) กลมCUP (n=25) t P value
ปรมาณนมแมหลงการชวยเหลอ 24 ชวโมง(ซซ) 3.48 ± 3.1 1.44 ± 2.7 2.49 0.016
ปรมาณนมแมหลงการชวยเหลอ 48 ชวโมง(ซซ) 13.96± 8.0 13.12 ± 8.9 0.35 0.73
อตราการเลยงลกดวยนมแมอยางเดยว 1 เดอน (%) 76 76
สรปและอภปรายผล
ผลการศกษาพบวาปรมาณนำานมแมเฉลยของ
กลมทไดรบการชวยเหลอโดยวธ MSFM มากกวา
ปรมาณนำานมแมเฉลยของกลมทไดรบการชวยเหลอ
โดยวธ CUP อยางมนยสำาคญทางสถตซงเปนไปตาม
สมมตฐานการวจยขอท 1 ทงนอาจอธบายไดวาวธ
MSFM เปนวธการชวยเหลอมารดาททารกไดรบนม
เสรมพรอมกบการดดนมแมทถกวธจากเตา เพอกระตน
กลไกการสรางนำานมของมารดาหลงคลอด การททารก
ดดนมแมนานประมาณ 30 นาท จะทำาใหระดบฮอรโมน
โปรแลคตนสงขน9 สงผลใหรางกายของมารดามการ
สรางนำานม ตอจากนนระดบของฮอรโมนโปรแลคตน
จะคอยๆ ลดลงสระดบปกตหลงจากบตรดดนม ประมาณ
3 ชวโมง17 นอกจากนการสรางนำานมของมารดายง
ขนอยกบปรมาณนำานมทลกดดจากเตานม หากลก
ดดนมในปรมาณมากจะมการสรางนำานมเพมมาก
71
มรรยาท สธรรมพทกษ และคณะ
Thai Journal of Nursing Council Vol. 28 No.1 January-March 2013
หากดดนมในปรมาณนอยจะมการสรางนำานมนอย
ไปดวย และหากไมใหบตรดดนมเลยเตานมจะหยด
การสรางนำานม12 มารดาหลงคลอดบางคนนำานมมาชา
บางครงหลงคลอดไปแลว 24 ชวโมงแลวบางคนยง
ไมมนำานมและอาจจำาเปนตองใหนมเสรมแกทารก18
เนองจากทารกมกจะรองทำาใหมารดาเกดความวตกกงวล
คดวาบตรไดนมไมเพยงพอ9 ซงในการศกษาครงน
มารดากลมทไดรบการชวยเหลอโดยวธ MSFM นอกจาก
ทารกจะไดรบนมเสรมแลว ทารกยงไดดดนมแมจาก
เตาเพมขน ซงเปนการกระตนกลไกการสรางนำานม
แมดวย มผลตอเนองทำาใหปรมาณนำานมแมโดยเฉลย
มจำานวนมากกวาปรมาณนำานมมารดาเฉลยของมารดา
กลมทไดรบการชวยเหลอโดยวธ CUP อยางมนยสำาคญ
ทางสถต จากการททารกไดดดนมมารดาจากเตาบอยขน
ทำาใหรางกายของมารดาสรางฮอรโมนโปรแลคตน
มากขน
เมอทารกดดนมมารดา รางกายของมารดาจะ
มการกระตนตอมใตสมองสวนหลงใหหลงฮอรโมน
ออกซโตซน19 ซงจะกระตนเซลกลามเนอทอยรอบตอม
นำานมใหหดตวบบนำานม ไหลผานทอนำานมเขาสปากลก
ขณะดดนมได การหลงของฮอรโมนนจะถกยบยงจาก
ความเครยด เจบปวดหรอวตกกงวล แมวาทารกจะดดนม
แมไดดแตจะไมมนำานมหลงออกมาเนองจากไมม
ฮอรโมนทจะชวยบบไลนำานม เมอทารกไมไดนำานม
จะรสกหงดหงด รองกวน นำาหนกไมขน มารดาหลง
คลอดทยงไมมนำานมใน 24 ชวโมงแรก สวนใหญจะ
มความรสกวาตนเองมนำานมไมเพยงพอสำาหรบบตร
ทำาใหเกดความเครยดและวตกกงวลวาบตรไดรบนม
ไมพอ ดงนนการชวยใหมารดาไดผอนคลายความ
วตกกงวลจะเปนวธหนงทจะชวยใหเกดการหลงฮอรโมน
ออกซโตซน มารดามนใจในการใหนมบตรมากขน
และบตรรองกวนนอยลง สงเหลานจะทำาใหปรมาณ
นำานมของมารดาเพมมากขน13, 14 มผลทำาใหมารดา
ประสบความสำาเรจในการเลยงลกดวยนมแม14
ผลการศกษาครงน พบวามารดาหลงคลอดท
ไมมนำานมใน 24 ชวโมงแรกทไดรบการชวยเหลอ
โดยวธ MSFM จนครบ 48 ชวโมง จะมปรมาณนำานม
เฉลยมากกวากลมทไดรบการชวยเหลอโดยวธ CUP
อยางไมมนยสำาคญทางสถต โดยทจำานวนครงเฉลย
ของการชวยเหลอมารดาทง 2 กลมไมแตกตางกนซง
ไมเปนไปตามสมมตฐานการวจยขอท 2 และในรอบ
48 ชวโมง จำานวนครงทมารดาไดรบการชวยเหลอ
ดวยวธ MSFM และ CUP ลดลงทง 2 กลม ซงอธบาย
ไดวา ผลการศกษาดงกลาวเปนผลตอเนองจากการ
ชวยเหลอทงสองวธในระยะแรก แลวทำาใหความเครยด
และความวตกกงวลลดลง รวมทงมารดาเรมมการสราง
นำานมมากขนโดยธรรมชาตแลว และคณะผวจยไดให
ทารกดดนมแมจากเตาโดยตรงและลดการชวยเหลอ
ทงสองวธ ดงนนปรมาณนำานมทไดจงเปนผลจาก
การดดนมจากเตามากกวาการชวยเหลอทงสองวธ
ผลการศกษาครงน มารดาหลงคลอดทไมมนำานม
ใน 24 ชวโมงแรก กลมทไดรบการชวยเหลอทงสองวธ
สามารถเลยงลกดวยนมแมอยางเดยวนาน 1 เดอน
คดเปนรอยละ 76 เทากนทงสองกลมซงอธบายไดวา
ภายหลงไดรบการชวยเหลอทงสองวธจนครบ 48 ชวโมง
มารดาทงสองกลมมปรมาณนำานมเพมขนอยาง
ไมแตกตางกนซงไมเปนไปตามสมมตฐานการวจย
จากการศกษาของChan, Nelson, Leung, และ Li7
พบวาถามารดามปญหาเรองนำานมไมพอ (Insufficient
milk supply) ขณะอยโรงพยาบาล เมอกลบบานมารดา
จะมความวตกกงวล และตดสนใจเลกเลยงบตรดวย
นมแม โดยเฉพาะในชวงเวลา 4 สปดาหแรกหลง
คลอด7, 8, 20 อยางไรกตามการชวยเหลอดวยวธ MSFM
จะเปนการสงเสรมใหมารดาทารกไดอยดวยกน ทงยง
72
ผลของการใช Modified Syringe Feeding Method และ Cup Feeding Method ตอปรมาณนานมแมและอตราการเลยงลกดวย
นมแมอยางเดยว 1 เดอน ในมารดาทไมมนานมใน 24 ชวโมงแรกหลงคลอด
วารสารสภาการพยาบาล ปท 28 ฉบบท 1 มกราคม-มนาคม 2556
ทำาใหปรมาณนำานมแมหลงการชวยเหลอ 24 ชวโมง
มากขน ถงแมวาปรมาณนำานมแมภายหลงการชวยเหลอ
48 ชวโมงจากการชวยเหลอทงสองวธไมแตกตางกน
กตาม
ขอเสนอแนะในการนำาผลการวจยไปใช
1. ในกรณทมารดายงไมมนำานมหลงจากคลอด
แลว 24 ชวโมง และทารกรองกวนมาก การชวยเหลอ
โดยใชวธ MSFM เปนอกทางเลอกหนงนอกจากการ
ชวยเหลอโดยการปอนนมดวยแกว เพอลดความเครยด
จากการทกลววาลกจะไมไดรบนมเพยงพอ และกระตน
ใหรางกายมารดาสรางฮอรโมนทใชในการสรางนำานม
2. ควรมการศกษาเพมเตมเกยวกบวธการ
ชวยเหลอมารดาในการเลยงลกดวยนมแม การรบร
ความเพยงพอของปรมาณนมแม เพอใหมารดาสามารถ
เลยงลกดวยนมแมอยางเดยวและจะสงผลใหทารกม
สขภาพทด
เอกสารอางอง
1. Lawrence P. Breast milk: Best source of nutrition
for term and preterm infants. Pediatr Clin North Am
1994; 41:925 - 41.
2. Slusser W, Powers NG. Breastfeeding update 1:
Immunology, nutrition, and advocacy. Pediatr Rev.
1997;18(4):111-9.
3. World Health Organization,. Global Strategy for Infant
and Young Child Feeding. Geneva, Switzerland: WHO
publications; 2003.
4. วบลพรรณ ฐตะดลก, มาน ปยะอนนต, ยพยง แหงเชาวนช.
คมอการเลยงลกดวยนมแมสำาหรบแพทยประจำาบาน
สาขาสตนรเวชวทยา, กรงเทพฯ: ราชวทยาลยสตนรแพทย
แหงประเทศไทย; 2548.
5. Zeiger RS, Heller S. The development and prediction of atopy in high-risk children: Follow-up at age seven years in a prospective randomized study of combined maternal and infant food allergen avoidance. J Allergy Clin Immunol. 1995;95(6):1179-90.
6. Amir L. Breastfeeding managing supply difficulties. Aust Fam Physician. 2006;35(9):686-9.
7. Chan SM, Nelson EA, Leung SS, Li CY. Breastfeeding failure in a longitudinal post-partum maternal nutrition study in Hong Kong. J Paediatr Child Health. 2000;36(5):466-71.
8. Ahluwalia IB, Morrow B, Hsia J. Why do women stop breastfeeding? Findings from the pregnancy risk assessment and monitoring system. Pediatr. 2005;116(6):1408-12.
9. Dog TL. Lactation, breastfeeding, and the postpartum period. Women’s health in complementary and integrative medicine. Saint Louis: Churchill Livingstone; 2005. p. 118-43.
10. วรรณา พาหวฒนกร. แนวปฏบตในการเลยงลกดวยนมแมทมปญหาดานแม. ใน: กรรณการ วจตรสคนธ, พรรณรตน แสงเพม, นนทยา วฒาย, สพณดา เรองจรษเสถยร, สดาภรณ พยคฆเรอง, (บรรณาธการ), การเลยงลกดวยนมแม. พมพครงท 1. กรงเทพฯ: ปรชาพาณชย; 2554. หนา. 193-218.
11. Lee WTK, Wong E, Lui SSH, Chan V, Lau J. Decision to breastfeed and early cessation of breastfeeding in infants below 6 months old--a population-based study of 3,204 infants in Hong Kong. Asia Pac J Clin Nutr. 2007;16(1):163-71.
12. Hartmann PE. The lactating breast: an overview from down under. Breastfeed Med. 2007;2(1):3-9.
13. Walker M. Breastfeeding management for the clinician: Using the evidence 2nd ed. Sudbury, USA: Jones and
Bartlett Publisher, Inc; 2010.
73
มรรยาท สธรรมพทกษ และคณะ
Thai Journal of Nursing Council Vol. 28 No.1 January-March 2013
14. Lewallen LP, Dick MJ, Flowers J, Powell W,
Zickefoose KT, Wall YG, et al. Breastfeeding support
and early cessation. J Obstet Gynecol Neonatal
Nurs. 2006;35(2):166-72.
15. Neifert M, Lawrence R, Seacat J. Nipple confusion:
Toward a formal definition. J Pediatr. 1995;126(6):
125-9.
16. Lang S, Lawrence CJ, Orme RLE. Cup feeding: an
alternative method of infant feeding. Arch Dis Child
Fetal Neonatal Ed. 1994;71:365-9.
17. Borucki LC. Breastfeeding Mothers’ Experiences
Using a Supplemental Feeding Tube Device: Finding
an Alternative. J Hum Lact. 2005;21(4):429-38.
18. Haninger NC, Farley CL. Screening for hypoglycemia
in healthy term neonates: effects on breastfeeding.
J Midwifery Womens Health. 2001;46(5):292-
301.
19. McNeilly AS, Robinson IC, Houston MJ, Howie
PW. Release of oxytocin and prolactin in response
to suckling. BMJ. 1983;286(6361):257-9.
20. Colin WB, Scott JA. Breastfeeding: reasons for
starting, reasons for stopping and problems along
the way. Breastfeed Rev. 2002;10(2):13-9.
74
ผลของการใช Modified Syringe Feeding Method และ Cup Feeding Method ตอปรมาณนานมแมและอตราการเลยงลกดวย
นมแมอยางเดยว 1 เดอน ในมารดาทไมมนานมใน 24 ชวโมงแรกหลงคลอด
วารสารสภาการพยาบาล ปท 28 ฉบบท 1 มกราคม-มนาคม 2556
Effects of Modified Syringe Feeding Method and Cup Feeding Method on Lactation and Breastfeeding during the First Month after Birth Giving: The Case of Post-Childbirth Mothers without Breast Milk in the 24 Hours
After Birth Giving*Munyat Soothampitag, MSc.**
Wanna Phahuwatanakorn, PhD (Nursing)***Pharuhas Chanprapaph, MD., MSc.****
SurangVisesmanee, BN.*****Neeranuch Deejitgard, BN.******
Abstract: Objective: To compare the effects of Modified Syringe Feeding Method (MSFM) and Cup Feeding Method (CUP) on mothers without breast milk during 24 hours after birth, in the light of their lactation and breastfeeding during the first month after birth. Research Procedure: The sample consisted of 50 mothers who had just given birth but produced no breast milk during the first 24 hours after birth giving. The subjects, none of whom was showing any birth-giving complications or mammilla problems, had been transferred to the post-natal ward with their babies, none of whom had sublingual fascia. The 50 subjects were then divided equally into two groups; to one group MSFM was administered, and to the other CUP was administered. After 24 and 48 hours of treatment, respectively, each mother’s amount of breast milk was measured before breast milk was collected by a breast-pump for the next round of breastfeeding. During the period of one month after discharge, each mother was monitored only in terms of her breastfeeding. The data obtained were analysed in terms of percentage, mean, standard deviation, Chi-square and Independent T-test. Research Findings: After 24 hours of MSFM administration, the amount of breast milk secreted was significantly higher than the amount obtained after the administration of CUP (p = .02). However, after 48 hours, the difference between the two methods was not statistically significant (p = 0.73), and equal amounts of breastfeeding were observed in both groups of mothers during the one month after discharge. Recommendations: To assist mothers with no breast milk after childbirth, MSFM could be an alternative for increasing a baby’s consumption of milk, in addition to milk-feeding using a glass.
ThaiJournalofNursingCouncil2013;28(1)64-74
Keywords: breastfeeding; post-childbirth mothers; milk-feeding using a glass; amount of breast milk
*This project funded by Nursing Council, Thailand**Professional Nurse, Siriraj Hospital***Corresponding Author, Lecturer, Faculty of Nursing, MahidolUniversity, Email:[email protected]****Associate Professor, Faculty of Medicine, Mahidol University*****Registered Nurse, SirirajPiyamaharajkarunHospital******Registered Nurse, Siriraj Hospital