ไฟถนน
Street Lighting
ตารางท่ี 7.1 มาตรฐานแสงสวางของถนนท่ีใชโดยท่ัวไป ตามมาตรฐาน IES
ขนาดถนน ในเมือง ชานเมือง นอกเมือง
ถนนขนาดใหญ
ถนนขนาดกลาง
ถนนขนาดเล็ก
21.5
13.0
9.7
13.0
9.7
6.5
9.7
6.5
2.2
ความสูงของเสาไฟ : 6, 8, 10, 12 และอาจมีความสูงถึง 20 - 30 เมตร
บางกรณีอาจติดตั้งกับเสาไฟฟาในระบบจําหนายของการไฟฟาได
ความสม่ําเสมอของแสง
ถนนซูเปอรไฮเวย 20 - 25 lx ความสม่ําเสมอของแสง ≅ 1 : 4 - 1:3
ถนนใหญ 10 - 20 lx ความสม่ําเสมอของแสง ≅ 1 : 4 - 1:3
ถนนในเมอืง 10 - 20 lx ความสม่ําเสมอของแสง ≥ 1 : 10
ถนนซอย 2 - 10 lx ความสม่ําเสมอของแสง ≥ 1 : 10
จะสังเกตวาถนนที่รถยนตใชความเร็วสูงจะมีความสม่ําเสมอของแสงมากขึ้น
(อัตราสวนมีคามากขึ้น) เชน ถนนซเูปอรไฮเวย ถนนใหญ มคีวามสม่ําเสมอ
สูงสุดที่ 1 : 3 เปนตน
ตดิกับเสาไฟระบบจําหนาย
ลักษณะของเสาไฟถนนโดยท่ัวไปจะมีท้ังแบบกิ่งเดยีวและกิ่งคู ดานลาง
สุดคือฐานสําหรับยึดเขากบัปูนซีเมนต (reinforced concrete
foundation) มีชองเปด (service door) สําหรับตอสายไฟ
และอุปกรณปองกันอยูดานลาง และดานบนสุดคือสวนติดตั้งโคมไฟ
รูปแบบการติดต้ังเสาไฟถนน
การติดต้ังเสาขางเดียว (Single Side) ความสูง
ของเสา (H) ควรเทากับหรือมากกวาความ
กวางของถนน (W)
H ≥W
แบบนีแ้นวของแสงจะสามารถนําทาง
(visual guidance) ในการการขบัขีย่วดยาน
ไดดี
การติดตั้งเสาตรงกันขามกัน (Opposite)
ใชกับถนนความกวางไมต่ํากวา 1.5
เทาของความสูงของเสาไฟ
W ≥ 1.5 H
การติดตั้งเสาสลับกัน (Stagger or
Zigzag) หรืแแบบทะแยง ใชกับถนน
ท่ีมีความกวางไมเกิน1.5 เทาของความ
สูงของเสา
W≤ 1.5 H
แบบนี้แนวลําแสงจะนําทางการขับข่ี
ไมคอยดี เพราะจะมีความสวางและ
มืดสลับกันตลอดทาง
การคํานวณระบบสองสวางไฟถนนดวยวิธีลเูมน
วิธีลูเมน (lumen method) เปนวิธีเดียวกบัวิธีลูเมนท่ีกลาวไวในบทท่ี 5
เพียงแตนํามาใชตางสถานท่ีกัน
E =
S คือ ระยะหางของเสาไฟถนน (m)
W คอื ความกวางของถนน (m)
F x CU x MF
S x W
ระยะหางของเสาไฟถนน
S S
S S
2S 2S
W
กราฟไอโซลักซ (isolux curve)
หรือ กราฟไอโซฟุตแคนเดิล (isofootcandle curve) โดยกราฟแตละเสนจะแสดง
คาความสองสวางท่ีเทากันบนพื้นท่ีเกดิจากฟลักซสองสวาง 1,000 ลูเมน กราฟนี้
ใชกับเสาสูง 30 ฟุต
คาสัมประสิทธิ์การใชประโยชน
CU
= C
U (ด
านถน
น) +
CU
(ดาน
หลงั
โคม
)
การกําหนดระยะตาง ๆ ของการติดตัง้ไฟถนน
KS SS
W
H
อัตราสวนที่ใชกําหนดจุดในกราฟสําหรับการออกแบบ
อัตราสวนดานขวางกับถนน =
อัตราสวนดานขนานกับถนน =
เชน
อัตราสวนดานถนน =
อัตราสวนดานหลังโคม = KS
MH
SS
MH
ระยะใด ๆ ตามขนาน
MH
ระยะใด ๆ ตามขวาง
MH
ตัวอยางท่ี 7.1 ถนนกวาง 10 เมตร ขนาด 2 ชองจราจร มเีสาไฟถนนสูง 10 เมตรแบบติดต้ังขาง
เดียว ตัวโคมย่ืนเขาไปในถนน 1 เมตร ใชหลอดโซเดียมความดันสงูขนาด 250 วัตต 27,500
ลูเมน มีคา ตัวประกอบการบํารุงรักษาเทากับ 0.8 กราฟไอโซฟตุแคนเด้ิลและกราฟ
สัมประสิทธิ์การใชประโยชนดังภาพ ที่ 7.15 และ 7.17 ตามลําดับ ติดต้ังเสาไฟหางกัน 30
เมตร ใหคาํนวณหาคาความสองสวางเฉลีย่ ของถนนเลนสซายและเลนสขวา
1 m 9 m
4 m
10 m
5 m
F x CU x MF
S x WE =
0.1 0.4
0.02
0.175
CU = 0.02 + 0.175 = 0.195
ตวัอยางท่ี 7.2 ถนนจากตัวอยางท่ี 7.1 ใหคํานวณหาคาความสองสวางเฉล่ีย และ
ความสมํ่าเสมอของแสง
1 m 9 m
4 m
10 m
5 m
พิจารณาจดุท่ีมีคาความสองสวางต่ําสุด คือบริเวณขอบถนนอีกดานหนึ่ง
ระหวางเสาไฟถนน 2 ตน คือจุด x ดังภาพ
x x
15 m
9 m30 m 30 m
15 m
จากภาพ จะไดอัตราสวนเม่ือเทียบกับความสูงของเสาไฟถนน ตามแนว
ขวางและตามแนวขนานกับถนน
0.9
1.50.07 fc
คาความสองสวางในกราฟเกดิจากฟลักซสองสวาง 1,000 ลูเมน สวนใน
ตัวอยางนี้ใชหลอดขนาด 27,500 ลูเมน
คาความสองสวางท่ีไดเปนคาท่ีความสูง 30 ฟุต ในตัวอยางนี้ใชเสาสูง 10
เมตร หรือ 32.8 ฟุต จะไดคาความสองสวางจริง
คิดคาตัวประกอบการบํารุงรักษาและสัมประสิทธ์ิการใชประโยชน จะได
คาความสองสวางท่ีนําไปคํานวณความสมํ่าเสมอของแสง ดังนี้
= 17.32 x 0.8 x 0.36 = 5 lux
ผลจากโคมท่ีขนาบอยูอีก 1 โคม จะไดความสองสวางจุดท่ีพิจารณา
= 5 x 2 = 10 lux
ความสมํ่าเสมอของแสง = 10 : 26.4 = 1 : 2.64
(สูงกวา 1 : 3 จึงใชได)
ตวัอยางท่ี 7.3 จากตัวอยางท่ี 7.1 ถาถนนดังกลาวเปนถนนในเมืองตองการ
ความสองสวางเฉล่ียอยางนอยไมต่ํากวา 20 ลักซ ท่ีความสูงของเสาเทา
เดิมจะสามารถติดตั้งเสาไฟไดหางมากท่ีสุดไมเกิน กี่เมตร โดยท่ีความ
สมํ่าเสมอของแสงไมต่ํากวามาตรฐาน
ตรวจสอบคาความสมํ่าเสมอของแสง โดยพิจารณาภาพการติดตั้งจุดท่ี
คาดวาจะมีความสองสวางต่ําสุดคือดานตรงกันขามกับโคมไฟ ท่ีระยะ
ดานขนานกบัถนนมีคาเปน คร่ึงหนึ่งของระยะหางของเสาไฟท่ีคํานวณ
ได จึงไดระยะ 23.1 เมตร
x x
23.1 m 9 m46.2 m
คํานวณอัตราสวนเม่ือเทียบกับความสูงของเสาไฟถนน ตามแนว
ขวางและตามแนวขนานกับถนน
นําไปหาคาสองสวางโดยกําหนดอัตราสวนท้ังสองลงบนกราฟไอโซฟุต
แคนเดิล
0.9
2.31 0.055
คาความสองสวางท่ีไดเกดิจากฟลักซสองสวาง 1,000 ลูเมน เม่ือใชหลอด
ขนาด 27,500 ลูเมน จะไดความสองสวาง
ปรับหนวยเปนลักซ = 1.5125 x 10.76 = 16.27 lux
คาท่ีไดเปนคาท่ีความสูง 30 ฟุต
จากโจทยเสาสูง 10 เมตร หรือ 32.8 ฟุต จะไดคาความสองสวาง
คิดคา CU 0.36 = 13.6 x 0.36 x 0.8 = 3.92 lux
ผลจากหลอดท่ีอยูใกลกนั = 3.92 x 2 = 7.84 lux
ความสมํ่าเสมอของแสง = 7.84 : 20 = 1 : 2.55
ความสมํ่าเสมอของแสง 1 : 2.55 ซ่ึงไมต่ํากวา 1 : 10
เปนมาตรฐานสําหรับถนนในเมือง คานี้จึงจัดวาใชได
ปดไฟ =เปดไฟ=ผลตาง =
ปดไฟ=เปดไฟ=ผลตาง =
ปดไฟ=เปดไฟ=ผลตาง =
ปดไฟ=เปดไฟ=ผลตาง =
ปดไฟ=เปดไฟ=ผลตาง =
ปดไฟ=เปดไฟ=ผลตาง =
ปดไฟ=เปดไฟ=ผลตาง =
ปดไฟ=เปดไฟ=ผลตาง =
ปดไฟ=เปดไฟ=ผลตาง =