qarTuli samarTlis mimoxilva – specialuri gamocema 200772
doqtorantTa saseminaro naSromebi
* Tsu-is iuridiuli fakultetis doqtoranti, asistent-profesori, saqarTvelos
parlamentis evropasTan integraciis komitetis specialisti.1 sakolizio samarTlis sferoSi aRsaniSnavia romis konvencia `saxelSekrulebo valdebule-
bebisadmi gamosayenebeli samarTlis Sesaxeb~, www.jus.uio.no/lm/ec.applicable.law.contracts.1980/doc.html (12.06.06).koliziuri normebis unifikacia, miuxedavad misi damsaxurebisa savaWro urTierTobebis
ganviTarebaSi, im winaaRmdegobebis gaTvaliswinebiT, romlebic arsebobs sxvadsxva qveynis
saxelSekrulebo normebs Soris, ver xsnis bevr problemas. „vaWroba erTi qveynis samarTlis
SigniT gacilebiT mimzideveli Cans movaWrisTvis, vidre saqonlis gatana sazRvargareT,
rogorc wesi, misTvis naklebad cnobili kanonmdeblobis mqone qveyanaSi, Tundac sazRvari
iqve iyos“. Riedl, The Work of the Lando-Commission from the Alternative Viewpoint, www.storme.be/Riedl.html (10.06.06).
nebis gamovlenis (ofertis) gamoTxova
unificirebul kerZo samarTalSi
ekaterine baRiSvili*
1. Sesavali
saxelSekrulebo samarTlis sferoSi sxvadasxva qveynis kanonmdeblobis, doqtrinisa
da sasamarTlo praqtikis SedarebiTi analizi naTlad warmoaCens ara marto msgavs,
aramed mniSvnelovnad gansxvavebul midgomebs sakiTxTa mTeli rigisadmi, romlebic
ukavSirdeba xelSekrulebis dadebas. es gansxvavebebi ganpirobebulia im mravalwliani
tradiciebiT, romlebic damaxasiaTebelia sxvadasxva samarTlebrivi sistemis mqone
qveynebisTvis.
saerTaSoriso saxelSekrulebo urTierTobebis sferoSi identuri sakiTxebis
gansxvavebulma reglamentaciam SeiZleba warmoSvas rigi problemebisa jer kidev
xelSekrulebis dadebis stadiaze, rasac Sedegad arasasurvel konfliqtebsa da
davebTan da, saboloo jamSi, saerTaSoriso komerciuli brunvis ganviTarebis
SeferxebasTan mivyavarT.
aRniSnuli problemebis gadawyvetis umniSvnelovanesi gza kerZo samarTlis
unifikaciaa, romlis mizanic aris erTiani sakanonmdeblo sivrcis Seqmna saerTaSo-
riso samoqalaqo brunvis monawileTaTvis. bolo aTwleulebis ganmavlobaSi am
mimarTulebiT umniSvnelovanesi proeqtebi ganxorcielda, rogorc koliziuri, ise
materialuri samarTlis sferoSi.1
ofertis mboWavi Zala erT-erTi yvelaze sadavo sakiTxia unificirebul kerZo
samarTlSi. sakiTxis problemurobas ganapirobebs is faqti, rom sxvadasxva
samarTlebrivi sistema ayalibebs gansxvavebul midgomebs aRniSnuli institutisadmi.
germanuli samarTlis Tanaxmad, oferentis boWva mis mier gakeTebuli ofertiT
sakmaod Zlieria, Sesabamisad, oferents ofertis gamoTxovis ufleba, rogorc wesi,
ara aqvs; angloamerikulis mixedviT, boWva sakmaod sustia, oferenti sruliad
Tavisufalia Tavis qmedebebSi da, rogorc wesi, ofertis gamoTxova aqceptamde
nebismier dros SeuZlia; xolo romanul samarTlebriv sistemas garkveulwilad
qarTuli samarTlis mimoxilva – specialuri gamocema 200774
doqtorantTa saseminaro naSromebi
2 ix. Malik, Offer: Revocable or Irrevocable? Will Art.16 of the Convention on Contracts for the InternationalSale Ensure Uniformity? www.cisg.law.pace.edu/cisg/biblio/malik.html (20.06.06).3 United Nations Convention on Contracts for the International Sale of Goods, 1980. www.jus.uio.no/lm/un.contracts.international.sale.goods.convention.1980/doc.html (12.05.06).4 UNIDROIT Principles of International Commercial Contracts with Official Commentary, 1994. www.jus.uio.no/lm/unidroit.international.commercial.contract.principles.1994.commented (25.05.06).kerZo samarTlis unifikaciis saerTaSoriso institutma (`unidroa~) gverdi auara
saerTaSoriso unifikaciis tradiciul sakanonmdeblo meTods da Camoayaliba samarTlebrivi
xasiaTis normaTa krebuli, romelTa gamoyenebas dainteresebul saxelmwifoTa neba ar
sWirdeboda, aramed is gankuTvnili iyo uSualod saerTaSoriso garigebebis monawileebisaTvis.
mniSvnelovania is garemoeba, rom masze muSaobisas ar iyo aucilebeli TiToeuli qveynis
samarTlis gaTvaliswineba, iseve rogorc yvela samarTlebrivi sistemis Tanabari zegavlenis
uzrunvelyofa, aramed gadamwyveti iyo yvelaze Sesaferisi wesis moZieba konkretuli sakiTxis
reglamentaciisTvis.5 Principles of European Contract Law (PECL), 1998, www.jus.uio.no/lm/eu.contract.principles.1998/doc.html(25.05.06).„evropis saxelSekrulebo samarTlis principebi“ SemuSavda kerZo iniciativiT. evropuli
saxelSekrulebo samarTlis komisia, romelic muSaobda `principebze~, Sedgeboda evropis
Tanamegobrobis wevri saxelmwifoebis samarTlis mecnierebisgan. igi moqmedebda
evrokavSiris xelisuflebisgan damoukideblad. komisiis TiToeuli wevri iyo Tavisi qveynis
ara politikuri, aramed `samecniero~ warmomadgeneli. Tavmjdomareobda cnobili danieli
mecnieri ole lando. proeqtze momuSave komisia miznad isaxavda iseTi erTiani iuridiuli
bazis Seqmnas evropis saxelSekrulebo samarTlisaTvis, romelic gamoexmaureboda
evropizaciis procesis Taviseburebebsa da saxelSekrulebo urTierTobebis internaci-
onalizaciasa da globalizacias, amavdroulad, „SeunarCunebda kerZo samarTals „saTanado
normatiul xarisxs“ post-sakanonmdeblo epoqaSi“. ix. Riedl, The Work of the Lando-Commissionfrom an Alternative Viewpoint, www.storme.be/Riedl.html (10.06.06).6 saerTaSoriso kerZo samarTlis mecnierebaSi gamoyofen komerciuli saxelSekrulebo
samarTlis unifikaciis sakanonmdeblo (sakonvencio) da arasakanonmdeblo (arasakon-
vencio) meTodebs. rogorc wesi, praqtikaSi sakanonmdeblo meTods aniWeben upiratesobas.
ix. Âèëêîâà, Ìåòîäû óíèôèêàöèè ïðàâà ìåæäóíàðîäíûõ êîììåð÷åñêèõ êîíòðàêòîâ, Ãîñóäàðñòâî è ïðàâî,
1998, ¹7, 73-78.
Sualeduri pozicia ukavia am sistemebSi Camoyalibebul midgomebs Soris. Sedegad,
unifikaciis mcdeloba dgeba urTulesi amocanis gadaWris winaSe, kerZod – airCios
erT-erTi am wesidan, Tu daadges e.w. kompromisul gzas.2
nebis gamovlenis gamoTxovasTan dakavSirebul sakiTxebs awesrigebs iseTi
mniSvnelovani unificirebuli aqtebi, rogorebicaa: 1980 wlis gaeros konvencia
„saqonlis saerTaSoriso nasyidobis xelSekrulebaTa Sesaxeb“3 (SemdgomSi – venis
konvencia), „saerTaSoriso komerciuli xelSekrulebis principebi“4 (SemdgomSi –
`unidroas~ principebi) da „evropis saxelSekrulebo samarTlis principebi“5
(SemdgomSi – evropuli principebi). sakiTxis gadawyvetis is gza, romelic
SemoTavazebul iqna maT mier, swored sxvadasxva samarTlebriv sistemas Soris
miRweuli kompromisis Sedegia.
marTalia, venis konvenciis regulirebis sfero ufro viwroa, vidre `unidroas~
da evropuli principebisa, – igi exeba mxolod nasyidobis xelSekrulebebs, – magram
gamomdinare konvenciis samarTlebrivi Zalidan6 da im garemoebidan, rom man miiRo
sayovelTao aRiareba mTel msoflioSi, statiaSi swored masze dayrdnobiT
warmoCndeba ofertis gamoTxovasTan dakavSirebul sakiTxTa wre.
amavdroulad, unda aRiniSnos, rom sakiTxis gadawyvetis is kompromisuli gza,
romelic venis konvenciam SemogvTavaza, yovelTvis ar xsnis im problemebs, romelTa
gadalaxvasac miznad isaxavda. zogierTi mecnieris azriT, konvenciis me-16 muxli,
qarTuli samarTlis mimoxilva – specialuri gamocema 200776
doqtorantTa saseminaro naSromebi
7 ix. Êóêèí, Ñîîòíîøåíèå Ïðèíöèïîâ ÓÍÈÄÐÓÀ è Âåíñêîé Êîíâåíöèè ìåæäóíàðîäíîé êóïëè-ïðîäàæèòîâàðîâ, www. yust.ru/ru/publications/item.shtml?item_3 (12.06.06).
romelic awesrigebs ofertis gamoTxovasTan dakavSirebul sakiTxebs, `ZiriTad wess
imden gamonakliss uwesebs, rom uneburad eWvic ki ibadeba ZiriTadi wesis dadgenis
mizanSewonilobaSi“.7
winamdebare statiis mizania ofertis gamoTxovis samarTlebrivi regulirebis
kvleva unificirebul kerZo samarTalSi. statiaSi warmoCenilia is winaaRmdegobebi
da orazrovani debulebebi, romlebsac Seicavs unificirebuli aqtebis mier
SemoTavazebuli kompromisuli varianti, ganxilulia is SesaZlo mizezebi, ramac
ganapiroba es Seusabamobebi, aseve is arasasurveli Sedegebi, romlebic SeiZleba mohyves
praqtikaSi maT gamoyenebas. sakiTxis srulad warmoCenis mizniT, aseve mimoxilulia
kontinenturi evropisa da saerTo samarTlis qveynebSi ofertis gamoTxovis
institutisadmi tradiciulad Camoyalibebuli midgomebi da sakiTxis samarTlebrivi
regulirebis meqanizmebi.
2. nebis gamovlenis (ofertis) mboWavi Zala
xelSekruleba mxareTa mier gamovlenili nebis SeTanxmebis Sedegia, anu nebis gamovlena
– oferti, romelic mimarTulia xelSekrulebis dadebisken, unda iqnes miRebuli misi
adresatis mier.
ofertis samarTlebrivi mniSvnelobis sakiTxi unda gaSuqdes im normaTa WrilSi,
romlebic gansazRvraven, Tu romeli momentidan warmoSobs oferti iuridiul
Sedegebs xelSekrulebis dadebis procesSi monawile mxareTaTvis, rasac, Tavis mxriv,
ukavSirdeba sakiTxi ofertis gamoTxovis Taobaze.
rodesac xelSekruleba ideba Tanmyof pirebs Soris, oferentis mier
gamovlenili nebis miReba adresatis mier imavdroulad xdeba, Sesabamisad, sakiTxi
ofertis gamoTxovis Taobaze saerTod ar dgeba. magram sxvagvaradaa saqme, rodesac
xelSekrulebis dadeba xdeba araTanmyof pirebs Soris. aseT dros nebis
gamoxatvidan nebis gamovlenis misvlamde arsebobs drois garkveuli Sualedi.
swored droSi arsebuli es sxvaoba ganapirobebs xelSekrulebis dadebisas
calkeul stadiaTa iuridiul mniSvnelobas da maTi detaluri reglamentaciis
aucileblobas.
araTanmyof pirebs Soris xelSekrulebis dadebisas wamoiWreba sakiTxebi,
romelTa ganxilvas aqvs gansakuTrebuli mniSvneloba, kerZod: aqvs Tu ara oferts
mboWavi Zala da ra momentidan iboWeba oferenti Tavisi winadadebiT; ra pirobebSi
da ra drois manZilze SeuZlia oferents ofertis gamoTxova.
a) kontinenturi evropis samarTali
ofertis mboWavi Zalis Sesaxeb sakiTxi aris erT-erTi klasikuri magaliTi im
Teoriuli konfliqtisa, romelic arsebobs samoqalaqo da saerTo samarTlis
qveynebSi tradiciulad Camoyalibebul midgomebs Soris.
jer kidev ori saukunis win sakiTxi ofertis gamoTxovadi bunebis Sesaxeb eWvs ar
iwvevda da, Sesabamisad, udavoc iyo. „eWvgareSea, rom romanuli samarTlis principebis
qarTuli samarTlis mimoxilva – specialuri gamocema 200778
doqtorantTa saseminaro naSromebi
8 Nussbaum, Comperative Aspects of the Anglo-American Offer and Acceptance Doctrine, Columbia LawReview, vol.36, 1936, 920.9 Sacco, Formation of Contract, Towards a European Civil Code, in: Hartkamp/Hesselink/Hondius/Joustra/Perron (ed.), 2.ed. 1998, 197.10 Nussbaum, Comperative Aspects of the Anglo-American Offer and Acceptance Doctrine, Columbia LawReview, vol.36, 1936, 920.11 Youngs, English, French and German Comparative Law 1998, 347.12 §§148, 147 of the German Civil Code, The German Civil Code, translated by Simon L. Goren, 1994.13 unda aRiniSnos, rom sakiTxis analogiur mowesrigebas gvTavazobs saqarTvelos samoqalaqo
kodeqsi.14 ix. Lando/Beale, Principles of European Contract Law, 2000, 167.15 Youngs, English, French and German Comparative Law 1998, 347.16 ix. Lando/Beale, Principles of European Contract Law, 2000, 167.
mixedviT, oferts ar SeiZleba mikuTvneboda mboWavi Zala“.8 gamouTxovadoba miCneuli
iyo valdebulebad, valdebuleba ki ar arsebobda manam, sanam xelSekruleba ar
daideboda. „im SemTxvevaSic ki, Tu winadadebis mimcemi pirobas debda, rom ar
gamoiTxovda oferts, valdebuleba mainc ar warmoiSoboda, radgan piroba
gamouTxovadobaze ar iyo gamyarebuli sapasuxo dakmayofilebiT (saerTo samarTlis
sistema), an ganxorcielebuli aqceptiT (kontinenturi evropis samarTlis sistema)“.9
kontinenturi evropis samarTlis mier mogvianebiT moxda imis gacnobiereba, rom
Tu winadadeba xelSekrulebis dadebis Sesaxeb Seicavs pirobas gamouTxovadobaze,
aseTi piroba warmoSobs adresatis mxridan misadmi ndobas. Sesabamisad, aseTi piroba
safuZvelia iseTi valdebulebis warmoSobisa, romelic ar aris damokidebuli
aqceptis ganxorcielebaze.
pirveli sakanonmdeblo gamoxmaureba am poziciisa dafiqsirda prusiis 1794 wlis
da avstriis 1811 wlis kodeqsebSi. axali koncefciiT, oferti ar SeiZleboda
gamoTxoviliyo im gansazRvruli drois ganmavlobaSi, romelic kanoniT iyo
dadgenili. es doqtrina upirobod iyo miRebuli 1896 wlis germaniis samoqalaqo
kodeqsis mier. germaniis modeli gaxda safuZveli 1898 wlis iaponiis da 1907 wlis
Sveicariis kodeqsebSi Sesabamisi normebis Camoyalibebisa.10
germanuli modelis mixedviT, oferti, rogorc wesi, gamouTxovadia. Tu oferenti
Tavis ofertSi ar akeTebs miTiTebas gamoTxovis uflebis Sesaxeb, oferti, romelic
misulia adresatTan, boWavs oferents garkveuli drois ganmavlobaSi.11 drois es
periodi SeiZleba dadgindes oferentis mier. Tu is ar aris dadgenili, maSin es
periodi amoiwureba im momentisTvis, roca oferentma Cveulebrivi garemoebebis
gaTvaliswinebiT pasuxi unda miiRos.12 es ki niSnavs, rom drois am periodis gasvlamde
oferents ar SeuZlia gamoiTxovos Tavisi winadadeba da Tu mainc moxda mis mier
ofertis gamoTxova, mas ar eqneba iuridiuli Zala.13 analogiur midgomas aviTarebs
Tavis kanonmdeblobaSi kontinenturi evropis mravali qveyana.14
aqve unda aRiniSnos, rom erTaderTi gza, riTac oferentma oferti SeiZleba
gamoTxovadi gaxados, aris ofertSi gakeTebuli miTiTeba misi gamoTxovadobis Sesaxeb,
romelic SeiZleba gamoixatos sityvebiT: „gamoTxovadi“ an „valdebulebis gareSe“15 ,
Tumca aseT SemTxvevaSi is ukve SeiZleba ganxilul iqnes rogorc mowveva ofertze da ara
oferti.16 amis safuZvels ki is garemoeba iZleva, rom ofertis erT-erTi aucilebeli
komponenti swored boWvis nebaa, Sesabamisad, Setyobineba, romelic ar Seicavs aseT nebas,
iuridiuli TvalsazrisiT, iTvleba ara ofertad, aramed mowvevad ofertze. oferti
aseT SemTxvevaSi iqneba adresatis pasuxi, romlis mimarTac unda ganxorcieldes aqcepti.
qarTuli samarTlis mimoxilva – specialuri gamocema 200780
doqtorantTa saseminaro naSromebi
17 Öâàéãåðò/Êåòö, Ââåäåíèå â ñðàâíèòåëüíîå ïðàâîâåäåíèå â ñôåðå ÷àñòíîãî ïðàâà, ò. 2, 2000, 57.18 ix, iqve, 54.19 ix, iqve, 54.20 Mather, Firm Offers under the UCC and the CISG, www.cisg.law.pace.edu/cisg/biblio/mather2.html(05.06.06).21 Öâàéãåðò/Êåòö (cí. 17), 56.22 iqve, 56.
germanuli sasamarTloebi „valdebulebis gareSe“ winadadebis gamgzavni piris
mxridan kontrahentis mier gamogzavnil pasuxze reaqciis ararsebobas akvalifi-
cireben rogorc dumiliT ganxorcielebul aqcepts Segebebul ofertze. ormxrivi
ndobis principidan gamomdinare, mxarem, romelic iZleva winadadebas valdebulebis
gareSe, pirdapiri formiT unda Tqvas uari Segebebul ofertze. Tu is amas ar gaakeTebs,
misi dumili CaiTvleba aqceptad.17
germanul (ofertis gamouTxovadobis wesi) da saerTo samarTlis (ofertis
gamoTxovadobis wesi) modelebs Soris garkveulwilad Sualeduri mdgomareoba ukavia
e.w. romanuli samarTlis qveynebs.
romanuli samarTlis sistemis qveynebSi aRiarebuli midgomis Tanaxmad, oferti
aris gamoTxovadi, magram SeiZleba gamouTxovadic iyos – aRniSnuli principi oferts
aRiarebs gamoTxovadad, Tumca ofertidan an garemoebebidan SeiZleba gamomdina-
reobdes, rom is gamouTxovadia.
franguli samarTlis mixedviT, ofertis gamoTxova nebismier dros SeiZleba
adresatis mier aqceptis ganxorcielebamde. Tumca sasamarTlo praqtikis mier
mniSvnelovnad SeizRuda am principis moqmedebis sfero. Tu oferenti Tavis
winadadebaSi gansazRvravs vadas aqceptisTvis, mas SeuZlia gamoiTxovos Tavisi
oferti am vadis gasvlamde, magram aseT SemTxvevaSi oferents warmoeSoba zianis
anazRaurebis valdebuleba.18 msgavsad wydeba sakiTxi maSinac, rodesac oferti ar
uTiTebs aqceptisTvis konkretul vadas. radgan aseTi vadis miTiTebas ar iTxoven
sasamarTloebi, sakmarisia, yoveli konkretuli SemTxvevis garemoebebidan, an savaWro
Cveulebebidan naTlad gamomdinareobdes, rom oferti Riaa misaRebad gonivruli
drois ganmavlobaSi.19 Tu oferti gamoTxovil iqna am drois ganmavlobaSi, mis
adresats ukve ar SeuZlia dados xelSekruleba aqceptis ganxorcielebiT, magram mas
SeuZlia, moiTxovos oferentisgan zianis anazRaureba ndobis gacruebisTvis.20
safrangeTis samoqalaqo kodeqsis gadasinjvaze momuSave komisiam SeimuSava
winadadeba, romlis Tanaxmad, ofertSi miTiTebuli vadis ganmavlobaSi dauSvebeli
iyo misi gamoTxova, garda im SemTxvevisa, rodesac aseTi gamoTxova win uswrebda nebis
gamovlenis misvlas adresatTan. amavdroulad, gamouTxovadi iyo ara marto vadis
Semcveli ofertebi, aramed iseTebic, romlebSic aseTi vada ivaraudeboda sxvadasxva
garemoebidan gamomdinare.21
msgavsi tendencia aRiniSneba italiaSic. italiis samoqalaqo kodeqsis 1328-e
muxlis Tanaxmad, oferti, romelSic miTiTebulia misi moqmedebis vada, ar
SeiZleba gamoTxovil iqnes am vadis gasvlamde. rac Seexeba im oferts, romelic
ar Seicavs aseT vadas, misi gamoTxova SeiZleba manam, sanam oferti miva kontra-
hentTan.22
marTalia, rogorc safrangeTSi, ise italiaSi aSkarad ikveTeba ofertis gamouTxo-
vadobis doqtrinisadmi upiratesobis miniWebis tendencia, magram araerTgvarovani
qarTuli samarTlis mimoxilva – specialuri gamocema 200782
doqtorantTa saseminaro naSromebi
23 Zweigert/Kötz, An Introduction to Comparative Law, 1977, 279.24 Öâàéãåðò/Êåòö (cí. 17), 53.25 iqve, 53.
midgoma ofertis samarTlebrivi bunebisadmi ganapirobebs araerTgvarovan
gadawyvetilebebs. amavdroulad, xSir SemTxvevaSi, pasuxismgeblobis safuZveli aris
ndobis gacrueba, romelic SeiZleba saerTod ar ganicados ofertis adresatma.
amavdroulad, unda aRiniSnos, rom ofertis gamouTxovadobis wess gacilebiT
farTo gamoyeneba aqvs komerciuli xelSekrulebebis dadebisas, rac ganpirobebulia
maTi ufro myar safuZvelze agebis aucileblobiT. Tu komerciuli xelSekruleba
adgens dros, aseTi drois ganmavlobaSi ofertis gamouTxovadoba mTavari wesia.
sasamarTloebi amas ganmartaven `ise farTod, rom Zalian cota rCeba aramyari
ofertis Teoriidan. savaWro urTierTobebSi oferti maSinac ki unda iyos myarad
miCneuli, rodesac is ar adgens aranair dros~.23
b) saerTo samarTali
tradiciulad, saerTo samarTali ganamtkicebs ofertis gamoTxovadobis princips,
rac gulisxmobs, rom oferti maSinac ki SeiZleba gamoTxovil iqnes, roca masSi
miTiTebulia gamouTxovadobis Sesaxeb. aseTi ufleba SeiZleba arsebobdes aqceptis
ganxorcielebamde.
aRniSnuli principis Camoyalibebis mizezisa da misi ganviTarebisTvis damaxasiaTe-
beli Taviseburebebis warmoCenamde mniSvnelovania im midgomebis gaanalizeba,
romlebic ukavSirdeba nebis gamovlenis namdvilobas saerTo samarTalSi. am sistemaSi
nebis gamovlenis iseTi formebi, rogorebicaa: oferti, Setyobineba ofertis
gamoTxovis Taobaze ZalaSi Sedis mas Semdeg, rodesac is miuva adresats.24 magram,
rac Seexeba aqcepts, igi ZalaSi Sedis nebis gamovlenis gamogzavnidan. „gamogzavnis~,
imave „safosto yuTis“ (mail box), Teorias safuZveli Caeyara saqmidan – Adams v. Lindsell(1818). am Teoriis Tanaxmad, xelSekruleba dadebulad iTvleba aqceptis gamogzavnis
momentidan, anu im momentidan, rodesac kontrahenti Tanxmobis Semcvel werils agdebs
safosto yuTSi an sxvagvarad gadascems fostas. Teoriis safuZvelSi devs fiqcia,
romlis Tanaxmad, oferenti dumiliT aniWebs fostas Tavis warmomadgenlad yofnis
uflebamosilebas kontrahentis mier ganxorcielebuli aqceptis miRebisas. es iZleva
imis saSualebas, rom xelSekruleba dadebulad CaiTvalos im ricxvidan, rodesac
aqcepti fostas gadaecema, ise, TiTqos is oferents piradad gadaeca.25 aseTi fiqciis
mizani wminda ekonomikuri xasiaTis moTxovnilebiT aris ganpirobebuli, rac
gamoixateba im drois SezRudvis aucileblobiT, romlis ganmavlobaSic oferenti
gamoiTxovs Tavis winadadebas. sakiTxis aseTi gadaWra gamarTlebulia garkveuli
balansis SenarCunebis mizniTac, radgan saerTo samarTlis sistemaSi oferenti
ofertis gamoTxovis sakmaod didi ZalauflebiT sargeblobs.
`gamogzavnis~ Teoriis mizanSewonilobis dasabuTebisas erT-erT mniSvnelovan
argumentad mohyavT agreTve uwyveti Setyobinebis Tavidan acilebis SesaZlebloba.
`miRebis~ Teoriis gamoyenebisas aqceptants ar ecodineba, oferentma miiRo Tu ara
misi aqcepti, sanam oferentisagan ar miuva Setyobineba amis Sesaxeb, Semdgom, Tavis
mxriv, oferentic unda iyos informirebuli imis Taobaze, rom aqceptantma miiRo
oferentis Setyobineba da a.S. dausruleblad.26
qarTuli samarTlis mimoxilva – specialuri gamocema 200784
doqtorantTa saseminaro naSromebi
26 Farnsworth, Formation of Contracts, www.cisg.law.pace.edu/cisg/biblio/farnsworth1.html (05.07.2006).27 iqve.28 ix. Restatement (Second) of Contracts, section 63, www.law.unlv.edu/faculty/bam/k2000/r2k.html(05.07.06).29 Âàñèëüåâ (ðåä), Ãðàæäàíñêîå è Òîðãîâîå ïðàâî êàïèòàëèñòè÷åñêèõ ãîñóäàðñòâ, 1993, 263.30 gamoiyeneba termin “consideration”-is Sesatyvisad.31 Âàñèëüåâ (ðåä), Ãðàæäàíñêîå è Òîðãîâîå ïðàâî êàïèòàëèñòè÷åñêèõ ãîñóäàðñòâ, 1993, 272-273.32 ix. Mather, Firm Offers under the UCC and the CISG, www.cisg.law.pace.edu/cisg/biblio/mather2.html(05.06.06).
miuxedavad am argumentebisa, unda aRiniSnos, rom „safosto yuTis“ Teoria
winaaRmdegobaSi modis xelSekrulebis, rogorc mxareTa Soris SeTanxmebis,
samarTlebriv bunebasTan, radgan mis Tanaxmad, xelSekruleba SeiZleba daidos manam,
sanam oferenti gaigebs amis Sesaxeb. xelSekrulebis dadebas is faqtic ki ar SeuSlis
xels, rom aqcepti SeiZleba gzaSi daikargos an gamoTxovil iqnes, Tu Setyobineba
gamoTxovis Sesaxeb ufro adre miva oferentTan, vidre aqcepti.
aRniSnul principTan aseve SeusabamobaSia is faqti, rom, safosto wesebis Tanaxmad,
sruliad SesaZleblia gagzavnili werilis ukan gamoTxova. am faqtma ganapiroba is,
rom amerikis sapretenzio sasamarTlos (Court of Claims) mier mraval saqmeze uaryofil
iqna es Teoria.27 Teoria uaryofil iqna agreTve doqtrinis mierac, Tumca amerikis
xelSekrulebaTa meore krebulSi is mainc aisaxa.28
rogorc zemoT aRiniSna, saerTo samarTlis mixedviT, oferents adresatis mier
aqceptis ganxorcielebamde Tavisuflad SeuZlia Tavisi winadadebis ukan gamoTxova.
gamoTxova SeiZleba ganxorcieldes nebismieri formiT (mag. SeTavazebuli saqonlis
sxva myidvelisTvis miyidviT). mTavaria, rom moxdes ofertis adresatis Setyobineba.
im SemTxvevaSic ki, Tu ofertSi miTiTebulia vada, romlis ganmavlobaSic oferenti
pasuxs unda elodos, situacia ar icvleba da oferenti Tavisufalia aqceptantisadmi
valdebulebisgan.29 aseTi Tavisufleba ganpirobebulia im midgomebiT, romlebsac
aviTarebdnen tradiciulad saerTo samarTlis sistemis qveynebi.
inglisSi saxelSekrulebo samarTlis ganviTarebis adreul etapebze sasamarTloebi
aRiarebdnen mxolod iseT moTxovnebs, romlebic efuZnebodnen formalur xelSekru-
lebebs. Tumca realobaSi uamravi SemTxveva iyo, rodesac mxareebi kisrulobdnen
valdebulebebs da iZleodnen pirobebs yovelgvari beWdiT damowmebuli sabuTis gareSe.
imisTvis, rom aseTi urTierTobebisTvis mieniWebinaT samarTlebrivi dacvis saSualeba,
sasamarTlo praqtikam gamoimuSava „sapasuxo dakmayofilebis“30 Teoria.31 inglisuri
samarTlis mixedviT, maSinac ki, rodesac oferti aSkarad Seicavs gansazRvruli drois
ganmavlobaSi gamouTxovadobis pirobas, aseTi piroba ar aris Zalis mqone, Tu is ar
aris ganmtkicebuli sapasuxo dakmayofilebiT an specialuri sabuTiT, romelic unda
iyos beWdiT damowmebuli.32 aseT SemTxvevaSi drois miTiTeba mxolod imis maCvenebelia,
rom am vadis Semdeg ofertis adresati aqcepts ver ganaxorcielebs.
doqtrina „sapasuxo dakmayofilebis“ Sesaxeb, romelic zogadad aRiarebulia
saerTo samarTlis qveynebSi, sakmaod rTuli da araerTazrovania, magram misi ZiriTadi
arsi Semdegnairad SeiZleba Camoyalibdes: piroba, Tundac seriozulad iyos aRqmuli
da miRebuli misi adresatis mier, ar aris mboWavi manam, sanam am pirobis sanacvlod
adresati ar ganaxorcielebs raime sapasuxo moqmedebas, an ar Sehpirdeba oferents
aseTi moqmedebis ganxorcielebas. mizezi, romelic ganapirobebs oferentis moqmedebis
aseT Tavisuflebas, devs swored „sapasuxo dakmayofilebis“ doqtrinaSi, radgan
qarTuli samarTlis mimoxilva – specialuri gamocema 200786
doqtorantTa saseminaro naSromebi
33 Lando/Beale, Principles of European Contract Law, 2000, 140.34 Murray, An essay on the formation of contract and related matters under United Nations Convention onContracts for the International Sale of Goods, www.cisg.law.pace.edu/cig/taxt/murray8.html (23.06.06).35 Öâàéãåðò/Êåòö (cí. 17), 93.36 iqve, 94.
winadadebis gagzavna oferentis mier TiTqmis yovelTvis xdeba manam, sanam adresati
Seasrulebs Tavis valdebulebas, Sesabamisad, is ar iboWeba Tavisi winadadebiT.aq mTavari
ar aris, rom oferentma am sapasuxo dakmayofilebiT pirdapiri sargebeli miiRos.
mniSvnelovania is garemoeba, rom am qmedebiT ofertis adresatma aucileblad unda
ganicados garkveuli danaklisi miRebuli pirobis sanacvlod.33 sasamarTlo praqtika
mowmobs, rom sapasuxo dakmayofilebis adekvaturoba ar aris aucilebeli. mciredi
gadaxdac ki SeiZleba miCneul iqnes karg dakmayofilebad.
„sapasuxo dakmayofilebis“ principma farTo gavrceleba pova aSS-ic, Tumca,
gansxvavebiT inglisisgan, aq mniSvnelovani adgili daimkvidra agreTve meore Teoriam,
romelic cnobili iyo Promissory Estoppel-is saxelwodebiT (gamomdinare im sirTulidan,
romelic axlda Sesatyvisi qarTuli terminis dadgenas, mizanSewonilad iqna miCneuli
teqstSi misi CarTva originalis enaze.). misi arsi gamoixateboda „sapasuxo dakmayofi-
lebaze“ miTiTebis uflebis CamorTmeviT. aRniSnuli principis Tanaxmad, pirobis mimRebis
ndobas pirobisadmi SeiZleba piroba namdvilad eqcia, miuxedavad sapasuxo dakmayofi-
lebis ararsebobisa.34 misi mizani iyo im arasasurveli Sedegebis Tavidan acileba, rac
„sapasuxo dakmayofilebis“ principis arakeTilsindisier gamoyenebas SeiZleba mohyoloda.
Promissory Estoppel-is doqtrinis ganviTarebaSi mniSvnelovani roli Seasrula e.w.
„saqmeebma Semowirulobis Taobaze“ (Subscription cases). saqme exeboda mosaxleobis mier
danapirebi Tanxis akrefas, romelic gankuTvnili iyo saqvelmoqmedo da religiuri
miznebisTvis. „sapasuxo dakmayofilebis“ doqtrinis Tanaxmad, aseTi piroba Tu ar iyo
Sedgenili garkveuli formis dacviT, Sesrulebas eqvemdebareboda mxolod im
SemTxvevaSi, Tu pirobis adresati, Tavis mxriv, ganaxorcielebda sapasuxo Sesrulebas an
aiRebda valdebulebas aseTi Sesrulebis Taobaze.35 am konkretul SemTxvevaSi sapasuxo
dakmayofileba SeiZleboda yofiliyo, magaliTad, SemomwirvelisTvis garantiis micema,
rom mis mier Semowiruli TanxiT aSenebul taZarSi mis pativsacemad daidgmeboda
memorialuri dafa, an misi sikvdilis Semdeg misTvis Catardeboda specialuri mosaxse-
nebeli locvebi. msgavsi sapasuxo valdebulebis gareSe piroba ar eqvemdebareboda Sesru-
lebas sasamarTlo wesiT maSinac ki, Tu misi adresati am pirobaze dayrdnobiT ganaxorci-
elebda garkveul moqmedebas. magaliTad, am konkretul SemTxvevaSi aagebda taZars.
swored imisTvis, rom daecva ofertis adresati oferentis mxridan arakeTilsin-
disieri qmedebisgan, sasamarTlo praqtikam ganaviTara Promissory Estoppel-is Teoria.
Tanamedrove sasamarTlo praqtikis Tanaxmad, aseT dros mopasuxes erTmeva ufleba,
Tavis gasamarTleblad miuTiTos im garemoebaze, rom ar arsebobs sapasuxo
dakmayofileba, Tu mosarCelem mis pirobaze dayrdnobiT ganaxorciela iseTi moqmedeba,
romelmac Secvala misi mdgomareoba, xolo mopasuxes pirobis micemisas SeeZlo
ganesazRvra, rom mosarCele mis ofertze dayrdnobiT aseT qmedebas ganaxorcielebda.36
didi xnis manZilze sasamarTlo praqtika ar iZleoda zust pasuxs kiTxvaze –
sakmarisi iyo Tu ara Promissory Estoppel-i ofertis gamouTxovadad aRiarebisTvis, Tu
damatebiT saWiro iyo ofertSi misi gamouTxovadobis Sesaxeb miTiTebis arseboba.
sakiTxis saboloo gadawyvetas safuZveli Caeyara saqmeze – Drennan v. Star Paving Co.,
qarTuli samarTlis mimoxilva – specialuri gamocema 200788
doqtorantTa saseminaro naSromebi
37 ix. Mather, Firm Offers under the UCC and the CISG, www.cisg.law.p ace.edu/cisg/biblio/mather2.html(05.06.06).38 det. ix.: www.lawcom.gov.uk.39 ix. Malik, Offer: Revocable or Irrevocable? Will Art.16 of the Convention on Contracts for the InternationalSale Ensure Uniformity? www.cisg.law.pace.edu/cisg/biblio/malik.html (20.06.06).40 Uniform Commercial Code (UCC), www.law.cornell.edu/ucc/index.htm (01.06.06).41 U.C.C, Art. 2-205 www.law.cornell.edu/ucc/index.htm (01.06.06).42 New York General Obligation Law §5-1109, http://public.leginfo.state.ny.us/menugetf.cgi (04.06.06).
aRniSnul SemTxvevaSi, tenderSi monawile generaluri kontraqtoris mier fasis
gamoangariSeba da dasaxeleba moxda Tavisi qvekontraqtoris mier gakeTebuli ofertis
safuZvelze. tenderSi man gaimarjva, magram oferentis (qvekontraqtoris) mier moxda
Tavisi ofertis gamoTxova. sasamarTlos SexedulebiT, gamomdinare im faqtidan, rom
qvekontraqtorma ara marto icoda, aramed misi survilic iyo, rom generalur
kontraqtors misi ofertis safuZvelze mieRo tenderSi monawiloba, aseTi oferti
gamouTxovadi unda yofiliyo. kaliforniis umaRlesma sasamarTlom 1958 wels miiRo
gadawyvetileba, romlis Tanaxmad, sapasuxo dakmayofilebis ararsebobis SemTxvevaSi,
maSinac ki, roca oferti ar Seicavs aSkara miTiTebas mis gamouTxovadobaze, igi
Promissory Estoppel-is safuZvelze SeiZleba miCneul iqnes gamouTxovadad.37
saerTo samarTalSi aRiarebuli ofertis gamoTxovadobis wesi ar Seesabameba
ganviTarebuli saqmiani brunvis moTxovnilebebs, radgan is ver uzrunvelyofs mxareTa
Soris stabiluri da gansazRvruli urTierTobebis Camoyalibebas. swored
Tanamedrove brunvis moTxovnilebebma ganapiroba bolo aTwleulebSi saerTo
samarTlis qveynebSi gamouTxovadobis doqtrinisadmi gadaxris tendencia, risi
dasturic inglisis samarTlis komisiis gadawyvetilebebi38 da amerikis samarTalSi
ganxorcielebuli cvlilebebia.
inglisis samarTlis komisiam Seafasa ofertis gamoTxovadobis damkvidrebuli
wesi, daaskvna misi Secvlis aucilebloba da aRniSna: „oferenti, romelmac piroba
dado, rom gansazRvruli drois ganmavlobaSi ar gamoiTxovda Tavis oferts, unda
SeiboWos am ofertis pirobebiT...“39
amerikis samarTalma ar uaryo saerTo samarTlis sawyisi principi, Tumca
mniSvnelovani koreqtivebi Seitana erTgvarovan savaWro kodeqsSi40 , romelic
moqmedebs amerikis umetes StatSi. erTgvarovanma savaWro kodeqsma safuZveli Cauyara
axal princips, romlis mixedviTac, movaWris mier werilobiTi formiT gakeTebuli
oferti, romelic irwmuneba, rom Riaa misaRebad, gamouTxovadia. im SemTxvevaSi, Tu
oferti ar awesebs vadas, oferti gamouTxovadad unda iyos miCneuli gonivruli drois
ganmavlobaSi, romelic ar unda aRematebodes sam Tves.41 savaWro kodeqsisgan
gansxvavebiT, gacilebiT Sors wavida niu-iorkis kanoni zogadi valdebulebebis
Sesaxeb, romelmac gaafarTova gamouTxovadobis wesis gamoyenebis farglebi, roca
ar SezRuda oferentTa wre mxolod movaWreebiT, da arc maqsimaluri samTviani vada
daawesa.42
miuxedavad amisa, ofertis gamoTxovadoba ZiriTad wesad rCeba saerTo samarTlis
iseTi qveynebisTvis, rogorebicaa: axali zelandia, avstralia, indoeTi da sxv.
qarTuli samarTlis mimoxilva – specialuri gamocema 200790
doqtorantTa saseminaro naSromebi
3. nebis gamovlenis gamoTxova unificirebul kerZo samarTlSi
ofertis gamoTxovadobasTan dakavSirebul sakiTxebs aregulirebs venis konvenciis
me-16, `unidroas~ principebis 2.4 da evropuli principebis 2:202 muxlebi.
venis konvencia
m.16
1. xelSekrulebis dadebamde oferti SeiZleba gamoTxovil iqnes oferentis mier, Tu
Setyobineba gamoTxovis Sesaxeb aRwevs ofertis adresatTan mis mier aqceptis gamogzavnamde.
2. Tumca oferti ar SeiZleba gamoTxovil iqnes:
a. Tu ofertSi aqceptisTvis gansazRvruli drois dadgeniT an sxvagvarad
miTiTebulia, rom is aris gamouTxovadi, an
b. Tu ofertis adresatisTvis gonivruli iyo, mieCnia oferti gamouTxovadad da
is moqmedebda aseT ofertze dayrdnobiT.
`unidroas~ principebi
m. 2.4 ofertis gamoTxova
1. xelSekrulebis dadebamde oferti SeiZleba gamoTxovil iqnes oferentis mier, Tu
Setyobineba gamoTxovis Sesaxeb aRwevs ofertis adresatTan mis mier aqceptis gamogzavnamde.
2. Tumca oferti ar SeiZleba gamoTxovil iqnes:
a. Tu ofertSi gansazRvruli drois dadgeniT an sxvagvarad miTiTebulia, rom is
aris gamouTxovadi, an
b. Tu ofertis adresatisTvis gonivruli iyo, mieCnia oferti gamouTxovadad da is
moqmedebda aseT ofertze dayrdnobiT.
evropuli principebi
m. 2:202 ofertis gamoTxova
1. oferti SeiZleba gamoTxovil iqnes, Tu gamoTxova aRwevs ofertis adresatTan
manam, sanam is gamoagzavnis aqcepts, an im SemTxvevebSi, roca aqcepti moqmedebiT
xorcieldeba, manam, sanam xelSekruleba dadebula 2:205 (2) an (3) muxlebis mixedviT.
2 sajaro oferti SeiZleba gamoTxovil iqnes imave wesiT, rac gamoyenebuli iyo
ofertisTvis.
1. Tumca ofertis gamoTxova ar aris namdvili, Tu:
a. oferti uTiTebs, rom is gamouTxovadia, an
b. is adgens fiqsirebul dros misi aqceptisTvis, an
g. ofertis adresatisTvis gonivruli iyo mieCnia oferti gamouTxovadad da is
moqmedebda aseT ofertze dayrdnobiT.
venis konvenciis me-16 muxli, rogorc aRiniSna, konvenciis erT-erTi yvelaze
winaaRmdegobrivi normaa. marTalia, misi Semqmnelebi miznad isaxavdnen saerTo da
samoqalaqo samarTlis tradiciaTa Soris kompromisuli gzis Ziebas, magram normis
qarTuli samarTlis mimoxilva – specialuri gamocema 200792
doqtorantTa saseminaro naSromebi
43 arsebobs `unsitralis~ (gaeros saerTaSoriso savaWro samarTlis komisia) komentarebi,
romelic SemuSavda venis diplomatiuri konferenciis dasaxmareblad, magram is ar Seicavs
cvlilebebs, romlebic konferenciaze iqna Setanili, da, Sesabamisad, misi gamoyeneba
naklebad produqtuli iqneboda. ix. Ôîëñîì/Ãîðäîë/Ñïàíîãë, Ìåæäóíàðîäíûå ñäåëêè, 1996, 72.44 Zalian mniSvnelovania imis gansazRvra, Tu ra igulisxmeba ofertis misvlaSi, anu rodis
aRwevs oferti mis adresatTan. `unidroas~ komentarebis Tanaxmad: zepiri oferti aRwevs
adresatTan, Tu igi gakeTda piradad mis winaSe, an im piris winaSe, romelic uflebamosilia
miiRos aseTi Setyobineba. xolo zepiris garda, sxvagvarad gakeTebuli oferti aRwevs
adresatTan maSin, rodesac oferti miwodebul iqna an piradad adresatisTvis, an misi
sawarmos adgilsamyofelze, an safosto misamarTze. ar aris aucilebeli Setyobinebis
moxvedra uSualod adresatis xelSi. sakmarisad iTvleba misi miwodeba im TanamSrom-
lisaTvis, romelic uflebamosilia miiRos Setyobineba an Setyobinebis moTavseba adresatis
safosto yuTSi, aseve adresatis kompiuteriT, faqsiT an teleqsiT misi miReba. ix. UNIDROITPrinciples of International Commercial Contracts with Official Commentary (1994), www.jus.uio.no/lm/unidroit.international. commercial.contracts.principles.1994.commented (25.05.06).
praqtikaSi gamoyenebam araerTi problema warmoaCina, rac Zireulad ukavSirdeba
normis interpretaciis sakiTxs, es ki, Tavis mxriv, gansakuTrebiT rTuldeba ofici-
aluri komentarebis ararsebobis gamo.43
gamomdinare aqedan, aRniSnuli muxlis analizisas gamoyenebuli iqneba
`unidroas~ da evropuli principebis oficialuri komentarebi, romelTa
SedarebiTi analizi venis konvenciasTan naTels mohfens normis arss da masSi
arebul winaaRmdegobebs, agreTve im problemebs, romlebic praqtikaSi maT
gamoyenebas SeiZleba mohyves.
konvenciis me-16 muxlis struqtura aerTianebs or princips. misi pirveli punqti
ZiriTad wesad aRiarebs ofertis gamoTxovadobas (saerTo samarTlis principi),
maSin roca meore punqti pirvel qvepunqtSi ganamtkicebs ofertis gamouTxovadobis
wess im SemTxvevaSi, roca oferti adgens fiqsirebul dros, an sxvagvarad uTiTebs,
rom oferti gamouTxovadia (kontinenturi samarTlis principi), xolo meore
qvepunqtSi adgens ofertis gamoTxovadobis ZiriTadi wesidan meore gamonakliss,
romliTac isev ubrundeba saerTo samarTalSi aRiarebul principebs (kerZod,
Promissory Estoppel-is).
`unidroas~ principebi 2.4 muxlSi sityvasityviT imeorebs venis konvenciis me-16
muxlis redaqcias. rac Seexeba evropul principebs, 2:202 muxli Sinaarsobrivad
Sesabamisia konvenciis me-16 muxlisa, Tumca igi iyenebs gansxvavebul sakanonmdeblo
teqnikas, riTac ofertis gamoTxovasTan dakavSirebuli sakiTxebis ufro mowesri-
gebul reglamentacias gvTavazobs.
a) ofertis ukan waReba da gamoTxova
konvenciis me-15 muxli adgens, rom oferti ZalaSi Sedis maSin, roca is aRwevs mis
adresatTan (analogiur danawess Seicavs `unidroas~ principebis 2.3 (1) da
evropuli principebis 1:303 (2) muxlebi).44 am drois gansazRvras didi mniSvneloba
aqvs, radgan swored am momentidan SeuZlia ofertis adresats aqceptis
ganxorcieleba, ris SemTxvevaSic oferenti sabolood SeiboWeba Tavisi
winadadebiT.
aqceptis ganxorcielebamde unda gamovyoT drois ori mniSvnelovani monakveTi,
romlis ganmavlobaSi oferentis mier ganxorcielebul qmedebebs gansxvavebuli
qarTuli samarTlis mimoxilva – specialuri gamocema 200794
doqtorantTa saseminaro naSromebi
45 mniSvnelovania imis gansazRvra, Tu ra momentSi xdeba aqcepti, rasac Sevexebi Temis
ganxilvis procesSi.46 ix. konvenciis me-15, `unidroas~ principebis 2.3 muxlebi.47 Honnold, Uniform Law for International Sales Under the 1980 United Nations Convention, 1982, 172.48 ix. konvenciis me-15, `unidroas~ principebis 2.3 muxlebi.
Sedegebi mohyveba: 1. ofertis gagzavnidan adresatTan mis misvlamde, 2. adresatTan
misvlidan aqceptis ganxorcielebamde.45 konvencia da principebi am qmedebebis mimarT
operireben ori terminiT: ofertis `ukan waReba~ da ofertis `gamoTxova~.
rogorc zemoT aRiniSna, oferti ZalaSi Sedis adresatTan misvlis momentidan,
e.i. am momentamde mas ara aqvs iuridiuli Zala da, Sesabamisad, ar boWavs oferents,
rac imas niSnavs, rom ofertis gagzavnidan adresatTan mis misvlamde oferenti
sruliad Tavisufalia Tavis qmedebebSi. kerZod, mas SeuZlia, saerTod gadaifiqros
xelSekrulebis dadeba, rasac igi ganaxorcielebs ofertis ukan waRebiT, an Secvalos
Tavdapirveli oferti axliT. erTaderTi piroba, romelsac konvencia da principebi
iTvaliswineben,46 aris is, rom ofertis ukan waReba unda moxdes nebis gamovlenis
misvlamde an Tanadroulad.
im SemTxvevaSic ki, roca oferti gamouTxovadia, SeiZleba ukan iqnes waRebuli
oferentis mier manam, sanam miaRwevs adresats. `konvenciis principi, rom gzaSi myofi
Setyobineba SeiZleba anulirebul iqnes meore SetyobinebiT, romelic ufro adre
miaRwevs, aseve gamoyenebulia sxva muxlebSic~.47
sakiTxi ofertis gamoTxovadobis Sesaxeb dgeba ofertis misvlidan adresatis
mier aqceptis ganxorcielebamde drois monakveTSi. am momentidan oferenti
SezRudulia Tavis qmedebebSi da man unda gaiazros, rom ofertis gamoTxovis
SemTxvevaSi SeiZleba misTvis arasasurveli Sedegebi dadges. Sesabamisad, oferentis
mier am periodSi ofertze uaris Tqmas konvencia da principebi ofertis gamoTxovas
uwodeben, riTac xazs usvamen ofertis `ukan waRebasa~ da `gamoTxovas~ Soris
gansxvavebis dadgenis aucileblobas.48
b) ofertis gamoTxovadoba, rogorc ZiriTadi wesi
ofertis gamoTxovadoba, rogorc ZiriTadi wesi, dadgenilia konvenciis me-16 (1)
muxliT, `unidroas~ principebis 2.4 (1) da evropuli principebis 2:202 (1) muxle-
biT.
venis konvencia (`unidroas~ principebi zustad imeorebs am muxlis redaqcias)
oferts, rogorc wesi, miiCnevs gamoTxovadad. Tumca, amavdroulad, ayalibebs or
aucilebel pirobas ofertis gamoTxovadobisTvis: 1. gamoTxova unda moxdes
xelSekrulebis dadebamde; da 2. gamoTxova unda mivides ofertis adresatTan manam,
sanam es ukanaskneli gamoagzavnis Tavis aqcepts.
sakiTxi, erTi SexedviT, TiTqos martivia, magram es ori piroba aSkarad Seicavs
farul kolizias, rac praqtikaSi normis gamoyenebisas aucileblad gamoiwvevs
gaurkvevlobebs.
sakiTxi, romelic, pirvel yovlisa, unda gadawydes mdgomareobs imaSi, Tu ra
igulisxmeba xelSekrulebis dadebis momentSi. konvencia xelSekrulebis dadebis
momentis gansazRvrisas xelmZRvanelobda kontinentur samarTlSi aRiarebuli
qarTuli samarTlis mimoxilva – specialuri gamocema 200796
doqtorantTa saseminaro naSromebi
49 iqve, m.15(1, 2), 18(2), 24.50 iqve, m.47(2), 48(4), 63(2).51 Eorsi, Problems of Unifying Law on the Formation of Contracts for the International Sale of Goods,www.cisg.law.pace.edu/cisg/biblio/eorsi.html (17.06.06).52 UNIDROIT Principles of International Commercial Contracts with Official Commentary (1994), www.jus.uio.no/lm/unidroit.international.commercial.contracts.principles.1994.commented (25.05.06).
`miRebis~ TeoriiT, romlis mixedviT, nebis gamovlena maSin aris namdvili da
mboWavi Zalis mqone, rodesac is `midis~ meore mxaresTan49 ; amave dros, unda
aRiniSnos, rom konvenciis mravali norma gamonaklisis saxiT aseve awesebs saerTo
samarTlis qveynebisTvis damaxasiaTebel e.w. ̀ gagzavnis~ Teorias, rac gulisxmobs
nebis gamovlenis namdvilobas nebis gamomvleni piris mier misi gagzavnis
momentidan.50
Tumca `xelSekrulebis dadebis~ TavSi konvencia xelmZRvanelobs `misvlis~
TeoriiT, rac gamoixateba Sesabamis muxlebSi, kerZod: konvenciis 23-e muxli uTiTebs,
rom ̀ xelSekruleba dadebulad iTvleba im momentSi, rodesac ofertis aqcepti Sedis
ZalaSi~, xolo me-18 (2) muxlis Tanaxmad, `ofertis aqcepti Sedis ZalaSi, rodesac es
Tanxmoba miRebulia oferentis mier~.
rogorc Cans, me-16 (1) muxlSi orive Teoriis Cadebis mcdeloba iyo, ramac
ganapiroba sakiTxis gadaWris problemuroba, rac imiT gamoixata, rom, erTi mxriv,
gamoTxova unda ganxorcieldes xelSekrulebis dadebamde, anu manam, sanam oferenti
miiRebs aqcepts, da meore mxriv, gamoTxova SesaZlebelia, Tu is moxdeba aqceptis
gamogzavnamde. es ki niSnavs, rom Tu oferti werilobiT aris aqceptirebuli da
xelSekruleba ideba, rogorc ki oferenti aqcepts miiRebs, oferentis ufleba,
gamoiTxovos aqcepti, wydeba ufro adre, vidre xelSekruleba daideba, kerZod ki
aqceptis gamogzavnis momentidan.
oferentis aseTma mdgomareobam SeiZleba garkveuli problemebi ganapirobos,
radgan oferents ar ecodineba, mivida Tu ara misi gamoTxova adresatTan manam, sanam
aqcepti iqna gamogzavnili, miT umetes, ar ecodineba, Tu rodis ganaxorciela ofertis
adresatma aqcepti ̀ moqmedebiT~. zogierTi mecnieris azriT,51 mizanSewonili iqneboda,
rom konvencias daewesebina aqceptantis valdebuleba ofertis gamoTxovis
dagvianebiT misvlis Setyobinebis Taobaze, iseve, rogorc es xdeba im SemTxvevaSi,
rodesac oferenti atyobinebs aqceptants droulad gamogzavnili aqceptis
dagvianebiT miRebis Sesaxeb.
rogorc aRiniSna, analogiurad aris Camoyalibebuli `unidroas~ principebis
Sesabamisi normac. `unidroas~ principebis oficialuri komentaris mixedviT, piroba
`xelSekrulebis dadebamde~ gamoyenebadia im SemTxvevebSi, roca aqcepti xorcieldeba
zepirad an garkveuli moqmedebiT, oferentisTvis Setyobinebis gareSe, radgan
oferentis ufleba – gamoiTxovos oferti aseT SemTxvevebSi, grZeldeba xelSekru-
lebis dadebamde.52
konvenciis me-18 (3) muxlis mixedviT, `Tu ofertis ZaliT an mxareTa Soris
Camoyalibebuli praqtikis an Cveulebis Sedegad ofertis adresats SeuZlia,
oferentis Seutyobineblad Tanxmoba gamoxatos garkveuli qmedebiT,... aqcepti
ZalaSi Sedis aseTi qmedebis ganxorcielebis momentidan~. muxlis am nawilSi
konvencia xelmZRvanelobs `gamogzavnis~ TeoriiT. aseT SemTxvevaSi `moqmedebis
qarTuli samarTlis mimoxilva – specialuri gamocema 200798
doqtorantTa saseminaro naSromebi
53 Eorsi, Problems of Unifying Law on the Formation of Contracts for the International Sale of Goodswww.cisg.law.pace.edu/cisg/biblio/eorsi.html (17.06.06).54 ix, iqve.55 evropuli principebis mixedviT, im SemTxvevaSi, rodesac aqcepti gamoixateba garkveuli
qmedebiT, xelSekruleba dadebulad iTvleba maSin, rodesac oferentTan miva Setyobineba
am qmedebis Taobaze. magram, Tu, ofertis ZaliT, mxareTa Soris damkvidrebuli praqtikiT
an Cveulebis mixedviT, ofertis adresats SeuZlia, aqcepti ganaxorcielos raime moqmedebis
SesrulebiT, ise, rom ar Seatyobinos amis Sesaxeb oferents, maSin xelSekruleba dadebulad
iTvleba aseTi moqmedebis Sesrulebis dawyebisas. ix. Principles of European Contract Law, 2:205(2, 3). analogiur debulebebs Seicavs konvencia, m.18 (2, 3), `unidroas~ principebi m.2.6 (2, 3).56 ix, iqve.
ganxorcielebiT~ aqceptanti gacilebiT daculia, vidre is iqneboda werilis
gamogzavnis SemTxvevaSi, rodesac werilis dakargvis an gvian misvlis riski swored
masze movidoda.
am SemTxvevaSi ̀ gamogzavnis~ Teoriis gamoyeneba im faqtiTac aris gamarTlebuli,
rom saqonlis miReba imdenad swrafad, ramdenadac es SesaZlebelia, swored myidvelis
interesebSi Sedis. amasTanave, iseTi moqmedebebi, rogorebicaa saqonlis gagzavna an
fulis gadaxda, Cveulebriv, iwvevs ufro seriozul cvlilebebs aqceptantis
mdgomareobaSi, vidre werilis gagzavna. amdenad, is ufro metad saWiroebs
samarTlebriv dacvas.53
meore mxriv, unda aRiniSnos, rom Tanamedrove komunikaciebis pirobebSi dro,
romelic sWirdeba aqceptis gagzavnas, sakmaod umniSvneloa. praqtikaSi, rogorc wesi,
gamyidveli atyobinebs myidvels saqonlis gamogzavnis Taobaze, miT umetes, Tu
saqoneli gzaSi xangrZlivi periodis ganmavlobaSi imyofeba. me-18 muxlis me-2 punqtis
Tanaxmad, aseTi Setyobineba SeiZleba dakvalificirdes rogorc aqcepti. amdenad,
aseT pirobebSi me-18 muxlis me-3 punqtis saWiroeba SeiZleba sadavoc ki gaxdes.54
evropuli principebic iziarebs `gamogzavnis~ Teorias, Tumca ar uTiTebs
pirobaze ̀ xelSekrulebis dadebamde~, rac sruliad misaRebi gadawyvetilebaa. radgan
werilobiT ganxorcielebuli pasuxis SemTxvevaSi misi `gamogzavna~ (romelsac
ukavSirdeba ofertis gamoTxovis uflebis Sewyveta) ufro adre xdeba, vidre
`xelSekrulebis dadeba~. amdenad, sruliad zedmetia aseT SemTxvevaSi miTiTebis
gakeTeba am bolo pirobaze. principebis 2:202(1) muxlis meore winadadeba calke
gamoyofs xelSekrulebebs, romelTa aqcepti gamoixateba garkveuli qmedebiT, aseT
SemTxvevaSi gamoTxovis ufleba wydeba xelSekrulebis dadebisas.55
rac Seexeba konvenciis me-16(1) muxlis gamoyenebas werilobiT ganxorcielebul
aqceptTan mimarTebiT, `unidroas~ komentarebSi aRniSnulia, rom `sakiTxis aseTma
gadawyvetam oferenti SeiZleba uxerxul mdgomareobaSi Caayenos, radgan mas
yovelTvis ar ecodineba, jer kidev SesaZlebelia Tu ara ofertis gamoTxova. magram
es SeiZleba gamarTlebuli iyos adresatis kanonieri interesebis gaTvaliswinebiT,
romelic dainteresebulia im drois SemcirebiT, romlis ganmavlobaSic oferti unda
iqnes gamoTxovili~.56 Tumca aqve unda aRiniSnos, rom yovelTvis ar aris gamarTle-
buli sakiTxis gadawyveta adresatis kanonieri interesis WrilSi. marTalia, oferents
adresatTan SedarebiT gacilebiT meti dro aqvs situaciis Sefasebisa da SesaZlo
Sedegebis gaanalizebisTvis, sanam oferts ganaxorcielebs, magram aris SemTxvevebi,
roca is iZulebulia, gamoiTxovos Tavisi oferti misgan damoukidebeli mizezebis
gamo. aseT SemTxvevebSi misi interesebi SeiZleba gacilebiT metad saWiroebdes
samarTlebriv dacvas, vidre ofertis adresatisa.
qarTuli samarTlis mimoxilva – specialuri gamocema 2007100
doqtorantTa saseminaro naSromebi
57 ix. Art.22, United Nations Convention on Contracts for the International Sale of Goods, 1980, www.jus.uio.no/lm/un.contracts.international.sale.goods.convention.1980/doc.html (12.05.06).58 ix. UNCITRAL Yearbook, Vol.VIII (1977),www.uncitral.org/pdf/english/yearbooks/yb-1977-e/yb_1977_e.pdf(01.07.07).59 ix. Mather, Firm Offers under the UCC and the CISG, www.cisg.law.pace.edu/cisg/biblio/mather2.htm(05.06.06).
aqve unda iTqvas, rom aqceptis gamogzavnis momentidan oferentis ufleba ofertis
gamoTxovis Taobaze wydeba, magram ar wydeba aqceptantis mier Tavisi aqceptis
gamoTxovis ufleba, radgan aqcepti ZalaSi Sedis, rodesac is aRwevs oferentTan.
Sesabamisad, oferentTan aqceptis misvlamde aqceptanti ar aris SeboWili Tavisi
TanxmobiT. mas SeuZlia, ukan waiRos Tavisi aqcepti, Tu Setyobineba aqceptis
gamoTxovis Sesaxeb miva oferentTan ufro adre an Tanadroulad im momentisa, roca
aqcepti ZalaSi unda Sesuliyo.57
mxareTa aseT araTanabar mdgomareobaSi aRmoCenis SesaZlebloba gacnobierebuli
iyo ̀ unsitralis~ mierac. saTaTbiro dokumentebSi miTiTebuli iyo, rom miuxedavad im
mcire zianisa, romelic am garemoebas SeeZlo gamoewvia, arsebuli wesi mainc
amarTlebda, radgan igi mniSvnelovani kompromisi iyo `gamogzavnisa~ da `miRebis~
Teoriebs Soris.58
g) ofertis gamouTxovadoba, rogorc ZiriTadi wesidan gamonaklisi
konvenciis me-16 muxlis me-2 punqti adgens or gamonakliss ofertis gamoTxovadobis
ZiriTadi wesidan. analogiur gamonaklisebs Seicavs `unidroas~ principebis 2.4(2) da
evropuli principebis 2:202(3) muxlebi. es ori gamonaklisi – erTi kontinenturi
evropis samarTalSi, xolo meore – saerTo samarTlSi aRiarebuli principebis
gamoxatulebad gvevlineba.
me-16 muxlis me-2 punqtis a. qvepunqti uTiTebs, rom ofertis gamoTxova ar SeiZleba,
Tu masSi `aqceptisTvis gansazRvruli drois dadgeniT an sxvagvarad miTiTebulia,
rom is aris gamouTxovadi~. am normis Sinaarsi ganpirobebuli iyo masSi kontinenturi
evropis samarTlis tradiciaTa asaxvis surviliT. Tumca sakiTxis aseTma gadaWram
wamoWra problemebi, `saerTo samarTlis~ xedvidan gamomdinare. Sesabamisad, normis
ganmarteba garkveul sirTuleebs warmoSobs da yovelTvis ar iZleva erTgvarovan
pasuxs dasmul kiTxvaze.
pirveli problema ukavSirdeba ofertSi aqceptisTvis fiqsirebuli drois
mniSvnelobas – saerTo samarTlis iuristisTvis ofertSi aseTi drois miTiTeba
mxolod imis maCvenebelia, rom am drois Semdeg oferts vada gasdis da aqcepti ver
ganxorcieldeba.59 es miTiTeba aranairad ar ukavSirdeba ofertis gamouTxovadobas,
anu ar gulisxmobs imas, rom oferti gamouTxovadia.
normis aseTi redaqcia gansakuTrebiT maSin xdeba safuZveli winaaRmdegobebis
warmoSobisa, roca mxareebi, romlebic saxelSekrulebo urTierTobebs amyareben,
gansxvavebul samarTlebriv sistemebs ganekuTvnebian. aseT SemTxvevaSi ara marto
mxareTa nebis zusti gansazRvra, aramed saqmesTan dakavSirebuli yvela garemoeba,
mxareTa urTierTobebSi Camoyalibebuli praqtikisa da savaWro Cveulebebis
gaTvaliswinebiT, mxedvelobaSi unda iqnes miRebuli, raTa zustad ganisazRvros
ofertis Sinaarsi.
qarTuli samarTlis mimoxilva – specialuri gamocema 2007102
doqtorantTa saseminaro naSromebi
60 ix. Feltham, UN Convention on Contracts for International Sale of Goods, Journal of Business Law, 1981,339, 346.61 Honnold, Uniform Law for International Sales under the 1980 United Nations Convention, 1982, 171.62 ix. UNCITRAL Yearbook, vol.IX, par.135-136, www.uncitral.org/pdf/english/yearbooks/yb-1978-e/yb_1978_e.pdf (01.07.07).63 ix. Malik, Offer: Revocable or Irrevocable, Will Art.16 of the Convention on Contracts for the InternationalSale Ensure Uniformity, www.cisg.law.pace.edu/cisg/biblio/malik.html (20.06.06).64 ix. iqve.
meore problema ukavSirdeba gamouTxovadobis Sesaxeb miTiTebis Sinaarss. im
SemTxvevaSi, rodesac oferti pirdapir uTiTebs, rom is gamouTxovadia, magaliTad:
`es oferti aris myari~, an `Cven vinarCunebT oferts manam, sanam ar miviRebT Tqvengan
pasuxs~, aq sruliad naTelia, rom oferents ar SeuZlia misi gamoTxova. magram sakiTxi
rTuldeba maSin, roca ofertSi mxolod aqceptis dro aris miTiTebuli da sxva
miTiTeba gamouTxovadobaze ar arsebobs. pasuxi kiTxvaze – ofertSi gansazRvruli
drois miTiTeba TavisTavad gulisxmobs mis gamouTxovadobas, Tu aucilebelia kidev
damatebiTi miTiTeba, ar aris erTgvarovani.
mecnierTa nawili miiCnevs, rom drois miTiTeba sruliad sakmarisia ofertis
gamouTxovadad cnobisTvis,60 maSin, roca, zogi maTganis azriT, es ar aris sakmarisi.61
sakiTxis aseT orgvar interpretacias xeli Seuwyo im faqtma, rom TviT ̀ unsitralic~
ar aris Tanamimdevruli am problemis gadaWrisas. maSin, rodesac erT paragrafSi igi
acxadebs: `mxolod is faqti, rom ofertSi aqceptis vadaa dadgenili, avtomaturad
ar migviyvans mis gamouTxovadobasTan~, meore paragrafSi sruliad sapirispiro azrs
aviTarebs: `Tu ofertma daadgina fiqsirebuli dro aqceptisTvis, is avtomaturad
gamouTxovadia~.62
venis konvenciis me-7 muxlis mixedviT, konvenciis normaTa ganmartebisas
mxedvelobaSi unda iyos miRebuli misi saerTaSoriso xasiaTi da erTgvarovani
gamoyenebis miRwevisTvis xelSewyobis aucilebloba.
aRniSnul sakiTxTan dakavSirebiT araerTgvarovani poziciis Sedegad normis
ganmartebisas saerTo samarTlis qveynebi iyenebdnen kanonis ganmartebis sakuTar wess.
am wesis Tanaxmad, kanonSi arsebuli TiToeuli sityva saTanadod unda iyos Sefasebuli,
rameTu yoveli maTgani garkveul azrs gamoxatavs. Sesabamisad, Tu kanoni Seicavs
sityvebs: `Tu is uTiTebs..., rom is aris gamouTxovadi~ unda mieces Sesaferisi
datvirTva da oferts, romelic mxolod fiqsirebul dros adgens, ise, rom damatebiT
ar uTiTebs mis gamouTxovadobaze, ar SeiZleba mieniWos aseTi damatebiTi
mniSvneloba.63
kanonis amgvari ganmartebis Tanaxmad, me-16 muxlis me-2 punqti aris gamonaklisi
ofertis gamoTxovadobis zogadi wesidan, amitom misi ganmarteba unda moxdes im
ZiriTad sakiTxTan mimarTebiT, romlis mimarTac is aris dadgenili rogorc
gamonaklisi, anu unda SenarCundes ZiriTadi wesis upiratesoba da gamonaklisi
ganimartos SezRudulad. Sesabamisad, radgan ZiriTadi wesi ofertis gamoTxovadobaa,
gamonaklisi am wesidan daSvebul unda iqnes mxolod SezRudul situaciebSi: kerZod,
maSin, rodesac yvela miTiTeba imas adasturebs, rom oferents surda, uari eTqva
gamoTxovis uflebaze.64
qarTuli samarTlis mimoxilva – specialuri gamocema 2007104
doqtorantTa saseminaro naSromebi
konvenciis me-7 muxlidan gamomdinare, kanonis ganmartebis zemoT xsenebuli wesi ar
miesadageba konvenciis miznebs. me-16 muxlis me-2 punqti sxvadasxva samarTlebriv
sistemaSi arsebul konfliqtur normebs Soris kompromisis Sedegia da misi ganmartebac
unda moxdes amis gaTvaliswinebiT, rac gulisxmobs, rom igi unda ganimartos
damoukideblad, ZiriTadi normis gareSe. am SemTxvevaSi kompromisi gulisxmobs imas,
rom normis es nawili Seqmnili iyo samoqalaqo samarTlis suliskveTebiT da amitom
unda ganimartos misi tradiciebis Sesabamisad. es ki niSnavs, rom Tu oferti uTiTebs
fiqsirebul dros aqceptisTvis, specialuri miTiTebis gareSe imis Sesaxeb, rom es aris
mxolod vadis amowurvis dro, igi unda ganvixiloT rogorc gamouTxovadi.65
zemoT ganxiluli pozicia, Tavisi argumentaciidan gamomdinare, namdvilad
imsaxurebs simpaTias, gansakuTrebiT, Tu gaviTvaliswinebT Tanamedrove saerTaSoriso
xelSekrulebebis sirTules da mniSvnelobas mxareTaTvis, rodesac moTxovnileba
sizustisa da maRali moraluri standartebisadmi, urTierTndoba da sakuTari
moqmedebebis analizis unari gansakuTrebulad mniSvnelovania.
Tumca unda aRiniSnos, es poziciac ar SeiZleba avtomaturad iyos gaziarebuli.
sakiTxs kidev ufro arTulebs `unidroas~ komentarebi, romlebic gansxvavebul
Sexedulebas aviTareben. kerZod, `miTiTeba fiqsirebul droze, romelic saWiroa
aqceptisTvis, SeiZleba, magram ara yvela SemTxvevaSi, niSnavdes imas, rom masSi
nagulisxmevi iyo ofertis gamouTxovadoba~.66
evropuli principebis 2:202(3)(b) muxlis redaqcia gacilebiT garkveviT aris
Camoyalibebuli, araviTar orazrovnebas ar Seicavs da calsaxad adgens, rom fiqsirebuli
drois miTiTeba oferts gamouTxovadad aqcevs. erT-erTi mTavari mizezi, Tu ratom
aregulirebs evropuli principebi am sakiTxs yovelgvari kiTxvis datovebis gareSe,
SeiZleba, is iyos, rom umetesoba evropis qveynebisa, romelTa iuristebic muSaobdnen
principebis SeqmnaSi, kontinenturi evropis samarTlis sistemas ganekuTvneboda.67
d) ofertis ganmarteba
mniSvnelovania, pasuxi gaeces kiTxvas, Tu rogor unda ganisazRvros, ofertSi
fiqsirebuli dro TavisTavad gulisxmobs Tu ara mis gamouTxovadobas. problemis
gadaWris swori gza SesaZlebelia is iyos, rom TiToeul konkretul SemTxvevas pasuxi
damoukideblad gaeces.
maSin, rodesac normis Sinaarsi orazrovania da rTuldeba sakiTxis swori
samarTlebrivi reglamentacia, gansakuTrebul mniSvnelobas iZens xelSekrulebis
ganmartebis sakiTxi.
xelSekrulebis ganmartebisadmi midgoma istoriulad ori sapirispiro
poziciiT gamoixateboda: erTis Tanaxmad, upiratesoba eniWeboda nebis gamovlenis
subieqtur mxares, rogorc erTaderTs da mniSvnelovans. `es aris Sinagani da
65 ix. iqve.66 UNIDROIT Principles of International Commercial Contracts with Official Commentary, 1994, www. jus.uio.no/lm/unidroit.international.commercial.contracts.principles.1994.commented (25.05.06).67 Akseli, Editorial remarks on whether and the extent to which the Principles of European Contract Law(PECL) may be used to interpret Article 16 of the CISG, http://www.cisg.law.pace.edu/cisg/text/peclcomp16.html(15.07.06).
qarTuli samarTlis mimoxilva – specialuri gamocema 2007106
doqtorantTa saseminaro naSromebi
uxilavi fenomeni. da amitom Cven gvWirdeba niSanTa simboloebi, rom SevZloT misi
aRqma~.68 `nebis~ Teoriis Tanaxmad, yvela im SemTxvevaSi, rodesac neba aRqmadia,
xolo misi namdvili azri SeiZleba SemdgomSi dadgindes, davisas swored mas unda
gaewios angariSi;
meore Sexedulebis Tanaxmad, upiratesoba nebis garegan gamoxatulebas unda
miniWeboda. `nebis gamovlenis~ Teoriis Tanaxmad, Tu neba ar iyo saTanadod
gamovlenili, mis Sinaarsze msjeloba ar SeiZleboda. samarTlebrivi brunvis
stabilurobis dacvis interesebidan gamomdinare, nebis gamovlenis Sinagan mxares
imdenad hqonda mniSvneloba, ramdenadac is ar gamodioda im samarTlebrivi
mniSvnelobis farglebidan, rasac aniWebda Tavis nebis gamovlenas gonieri
adamiani.69
marTalia, davam am or Teorias Soris mniSvnelovani roli Seasrula, miT
umetes kontinenturi evropis qveynebSi, magram dRes misi praqtikuli mniSvne-
loba xelSekrulebis ganmartebis problemis gadawyvetaSi, faqtobrivad, umniS-
vneloa.
dRes sadavo ar aris is garemoeba, rom nebis gamovlenis sakiTxis gadawyvetisas ar
SeiZleba Semofargvla mxolod im mniSvnelobiT, rac masSi Cado nebis gamomvlenma an
im pirma, vis mimarTac neba gamovlinda. ganmsazRvreli aris is, Tu ra mniSvnelobas
mianiWebda nebis gamovlenas gonieri adamiani, romelic imyofeboda nebis gamovlenis
mimRebis mdgomareobaSi, roca miiRebda gadawyvetilebas saqmisTvis mniSvnelovani
yvela garemoebis gaTvaliswinebiT.
sakiTxis gadawyvetis swored aseT gzas gvTavazobs venis konvencia. konvenciis me-
8 muxli, aseve `unidroas~ principebis me-4 Tavis da evropuli principebis me-5 Tavis
normebi, romlebic awesrigeben mxareTa nebisa da maTi gancxadebebis Tu qmedebis
ganmartebebTan dakavSirebul sakiTxebs, iTvaliswineben bevr kriteriums, romlebic
mxedvelobaSi unda iyos miRebuli ofertis ganmartebisas. konvenciis me-8 muxlis 1
punqtis Tanaxmad, `mxaris gancxadeba an sxvagvari qceva ganimarteba misi ganzraxvis
Sesabamisad, Tu meore mxarem icoda, an ar SeiZleba ar scodnoda, Tu rogori iyo es
ganzraxva~.
analogiurad awesrigebs sakiTxs `unidroas~ da evropuli principebic, im
gansxvavebiT, rom `unidroas~ principebi 4.1 muxlSi adgens, rom xelSekruleba unda
ganimartos mxareTa saerTo nebis Tanaxmad, magram im pirobiT, Tu es neba dadgindeba.
xolo evropuli principebi 5.101 muxlSi uTiTebs, rom xelSekruleba unda ganimartos
mxareTa saerTo nebis Tanaxmad, maSinac ki, roca es neba gansxvavdeba mxareTa mier
gamoTqmul sityvaTa zusti mniSvnelobisgan.
aqedan gamomdinare, naTelia, rom im SemTxvevaSi, roca mxareebma erTi da igive
mniSvneloba mianiWes garkveul gamonaTqvams, romelsac SeiZleba zogadad sxva
mniSvneloba aqvs, problema ar warmoiSoba da ofertis ganmarteba unda moxdes
swored maTi saerTo nebis mixedviT, da ara imis Sesabamisad, Tu ra termini iqna
gamoyenebuli.
Sesabamisad, rodesac orive mxare ganekuTvneba im samarTlebriv sistemas,
romelic ofertis gamouTxovadad aRiarebisTvis sakmarisad miiCnevs mxolod drois
68 Savigny, System des heutigen romischen Rechts III, 1840, 258, citirebulia: Öâàéãåðò/Êåòö (cí. 17),107.69 Öâàéãåðò/Êåòö (cí. 17), 105.
qarTuli samarTlis mimoxilva – specialuri gamocema 2007108
doqtorantTa saseminaro naSromebi
miTiTebas, da ofertSi aseTi dro miTiTebulia, maSin konvenciis me-8(1) muxlis
safuZvelze unda vivaraudoT, rom oferentis nebac swored gamouTxovadi ofertis
gakeTeba iyo, da piriqiT, Tu orive mxare saerTo samarTlis sistemas ganekuTvneba,
maSin is mniSvneloba, romelsac isini aniWeben drois aseT miTiTebas, mxedvelobaSi
unda iqnes miRebuli.
magram rodesac me-8 muxlis gamoyenebas mizanTan ar mivyavarT, rogorc es xSirad
xdeba, maSin nebis gamovlena unda ganimartos misi mimRebis interesebidan gamomdinare.
marTalia, aman SeiZleba gamoiwvios nebis gamovlenisadmi sruliad gansxvavebuli
mniSvnelobis miniWeba, magram sakiTxis aseT gadawyvetas amarTlebs is faqti, rom
oferenti nebis gamovleniT miznad isaxavda sxva adamianebze zemoqmedebas. amdenad,
mas angariSi unda gaewia imisTvis, Tu ra mniSvnelobas mianiWebda mis mier gamovlenil
nebas mimRebis adgilas myofi gonieri adamiani.
Sesabamisad, konvenciis me-8(2) muxli adgens, rom ganmarteba unda moxdes meore
mxaris, am SemTxvevaSi ofertis adresatis, gagebis SesaZleblobebis Sesabamisad. sakiTxi
gansakuTrebiT mniSvnelovania, rodesac oferts akeTebs piri, romelic moqmedebs
saerTo samarTlis sistemaSi, xolo adresati aris piri samoqalaqo samarTlis
sistemidan. aseT dros mxolod vadis miTiTebam oferenti SeiZleba SeboWos Tavisi
ofertiT, radgan ofertis adresatis adgilas myofi gonieri adamianis aRqma
sakiTxisadmi swored aseT midgomas gulisxmobs.
analogiur danawesebs Seicavs `unidroas~ da evropuli principebic. Tumca unda
aRiniSnos, rom ganmartebis meTodi, romelsac `unidroas~ komentarebi gvTavazoben,
garkveul SeusabamobaSi modis konvenciis erTgvarovani ganmartebis ideasTan. kerZod,
komentarebi ofertis gamoTxovasTan dakavSirebiT mxaris nebis dasadgenad
mniSvnelovnad miiCnevs im samarTlebriv sistemaSi arsebul tradiciaTa mxedvelobaSi
miRebas, romelsac mxare ganekuTvneba. es ki niSnavs: Tu oferenti im samarTlebrivi
sistemis farglebSi moqmedebs, sadac aqceptisTvis fiqsirebuli dro ganixileba
rogorc miTiTeba ofertis gamouTxovadobaze, maSin SeiZleba miviCnioT, rom
oferentis survili ofertis gamouTxovadoba iyo. da, meore mxriv, Tu oferenti im
samarTlebriv sistemaSi moqmedebs, sadac ofertis gamouTxovadad aRiarebisTvis
mxolod drois miTiTeba sakmarisi ar aris, maSin igulisxmeba, rom mas aseTi ganzraxva
ar hqonia.70
marTalia, rogorc aRiniSna, sakiTxis amgvari gadaWra konvenciis erTgvarovani
ganmartebis ideas srulad ver pasuxobs, magram udavoa, rom oferti, rodesac is
iqmneba, yovelTvis emyareba konkretuli qveynis SigniT, erovnul samarTalSi arsebul
tradiciebs, romelTa gauTvaliswinebloba ar iqneboda samarTliani.
amavdroulad, sakiTxis amgvari gadaWra konvenciis erT-erTi umniSvnelovanes
princips – mxareTa avtonomias esadageba. rogorc `unsitralis~ saTaTbiro uTiTebs
Tavis komentarebSi, ̀ Tu konvencia pirdapir ar awesrigebs konkretul sakiTxs, is unda
gadawydes im zogadi principebis safuZvelze, romelsac konvencia emyareba~.71 aseT
SemTxvevaSi ki mxaris ganzraxva swored im samarTlebrivi sivrcis gaTvaliswinebiT
unda ganisazRvros, sadac igi moqmedebs.
70 ix, iqve.71 Ôîëñîì/Ãîðäîí/Ñïàíîãë, Ìåæäóíàðîäíûå ñäåëêè, ïðèëîæåíèå “Êîíâåíöèÿ Îðãàíèçàöèè ÎáúåäèíåííûõÍàöèé î äîãîâîðàõ ìåæäóíàðîäíîé êóïëè-ïðîäàæè òîâàðîâ“ (À/Ñ.9/307), 475.
qarTuli samarTlis mimoxilva – specialuri gamocema 2007110
doqtorantTa saseminaro naSromebi
e) ofertis adresatis ndoba, rogorc ofertis gamouTxovadobis safuZveli
me-16 muxlis me-2(b) punqti exeba iseT situaciebs, rodesac saxeze ar gvaqvs me- 2(a)
punqtiT gaTvaliswinebuli komponentebi (aqceptisTvis dadgenili dro an sxva raime
miTiTeba ofertis gamouTxovadobis Taobaze), magram oferti mainc gamouTxovadia.
es ki SeiZleba maSin moxdes, ̀ Tu ofertis adresatisTvis gonivruli iyo mieCnia oferti
gamouTxovadad da is moqmedebda aseT ofertze daydrnobiT~.
rogorc vxedavT, aRniSnuli muxli Seicavs or kumulaciur pirobas, romelTa
Tanadrouli arseboba safuZvelia ofertis gamouTxovadad cnobisTvis: 1. ofertis
adresats hqonda sakmarisi mizezi ofertis gamouTxovadad miCnevisTvis (mag,
oferentma icoda, rom misi oferti dakavSirebuli iyo ofertis adresatis mier sxva
valdebulebis SesrulebasTan) da 2. is moqmedebda am rwmenis Sesabamisad (mag,
garkveuli periodis ganmavlobaSi ikvlevda ofertis pirobebs, gaswia xarjebi mis
Sesaswavlad, moamzada mesame pirisadmi oferti da a.S.).
gonivrulia Tu ara ofertis adresatis ndoba ofertis gamouTxovadobisadmi,
aris faqtis sakiTxi, romelic garemoebaTa mTeli rigis gaTvaliswinebiT unda
dadgindes yovel konkretul SemTxvevaSi. Tumca arsebobs mosazrebac, romlis
Tanaxmad, adresatma SeiZleba oferti gamouTxovadad miiCnios ara saqmesTan
dakavSirebuli gansazRvruli garemoebebidan gamomdinare, aramed, magaliTad, imis
gamo, rom oferenti im samarTlebriv sistemas ganekuTvneba, sadac ofertis ZiriTadi
wesi misi gamouTxovadobaa.72 aRniSnuli mosazreba sakamaToa. gamouTxovadobisadmi
ndoba mxolod imitom, rom oferentis samarTlebriv sistemaSi is gamouTxovadi
xasiaTisaa, ar aris myari safuZveli me-16(2)(b) muxlis gamoyenebisTvis, radgan
amavdroulad, gamomdinare konvenciis me-8(2) muxlidan, romelic adgens, rom ofertis
ganmarteba unda moxdes misi adresatis gagebis SesaZleblobebis Sesabamisad,
aucilebelia, rom adresatis mdgomareobaSi myofi gonieri adamianis gagebis
SesaZleblobebi swored am samarTlebriv sistemaSi ofertis gamouTxovadobis
dadgenili wesebis codnas moiazrebdes.
Tumca, sapirispiro SemTxvevaSic, oferentis gansxvavebuli samarTlebrivi
sistemisadmi kuTvnileba mainc ar aris sakmarisi piroba me-16 muxlis gamoyenebisTvis,
radgan masTan erTad saxeze unda iyos garkveuli moqmedeba, romelic ofertis
adresatma ganaxorciela aseTi ndobis Sesabamisad.
aqve Cndeba kiTxva ofertis adresatis mier ganxorcielebuli moqmedebis raobis
Sesaxeb. kerZod, is gulisxmobs mxolod pozitiur moqmedebas, Tu moqmedebisgan Tavis
Sekavebasac. umoqmedobac (uaris Tqma moqmedebis ganxorcielebaze an moqmedebisgan
Tavis Sekaveba) TavisTavad moiazrebs moqmedebas negatiuri mniSvnelobiT. da Tu aseTi
umoqmedoba ganpirobebulia ofertis gamouTxovadobisadmi imedovnebaze dayrdnobiT
(magaliTad, ofertis adresatis aSkara uari sxva ofertebis miRebaze), maSin
safuZveli me-16(2)(b) muxlis gamoyenebisa saxezea.
`unidroas~ komentarebi damatebiT Seicavs im moqmedebebis CamonaTvals, romelnic
ofertis adresatma SeiZleba ganaxorcielos ndobis Sedegad. maT Sorisaa: warmoe-
bisTvis momzadeba; masalis an mowyobiloba-danadgarebis SeZena an daqiraveba, sxva
xarjebis gaweva. rac Seexeba sxva xarjebs, aq komentarebi damatebiT gansazRvraven
72 ix. Malik, Offer: Revocable or Irrevocable? Will Art.16 of the Convention on Contracts for the InternationalSale Ensure Uniformity? www.cisg.law.pace.edu/cisg/biblio/malik.html (20.06.06).
qarTuli samarTlis mimoxilva – specialuri gamocema 2007112
doqtorantTa saseminaro naSromebi
pirobebs, romlebic saxeze unda iyos, raTa es gaweuli xarjebi miCneul iqnes ndobis
safuZvelze ganxorcielebul moqmedebad. kerZod, gaweuli xarjebi SeiZleba ganxilul
iqnes rogorc Cveulebrivi vaWrobis am sferosTvis, an isini sxvagvarad unda iyos
cnobili an winaswar ganWvretili oferentis mier. aSkaraa, rom am pirobebis
gansazRvra mniSvnelovnad gaaadvilebs imis garkvevas, Tu ramdenad akmayofilebs
adresatis mier ganxorcielebuli qmedeba me-16(2)(b) muxlis moTxovnebs.
aqve unda aRiniSnos, rom konvenciis me-16(2)(b) muxli Zalian hgavs saerTo samarTlis
Promissory Estoppel-is princips, Tumca is ar Seicavs aSkara moTxovnas, rom adresatis
aseTi ndoba oferentis mier winaswar unda iyos ganWvretili, da arc imas awesebs, rom
es ndoba garkveulwilad zaralis momtani unda iyos ofertis adresatisTvis. magram
aSkaraa, rom am nawilis Seqmnisas konvenciis avtorebi swored saerTo samarTalSi
aRiarebuli principiT xelmZRvanelobdnen.
4. gamouTxovadi ofertis gamoTxovasTan dakavSirebuli Sedegebi
venis konvenciis me-4 muxli adgens, rom is aregulirebs mxolod nasyidobis xelSe-
krulebis dadebas da mxareTa im ufleba-movaleobebs, romlebic warmoiSoba aseTi
xelSekrulebidan. nebis gamovlenis gamoTxovasTan dakavSirebuli sakiTxebi konvenciaSi
detalurad aris mowesrigebuli, magram misi regulirebis gareT rCeba im samarTlebrivi
saSualebebis gansazRvra, romlebic eqneboda ofertis adresats oferentis mier
gamouTxovadi ofertis gamoTxovis (ofertis aramarTlzomieri gamoTxovis) SemTxvevaSi,
Tu amas ar mohyveboda xelSekrulebis dadeba. marTalia, sakiTxi ar Sedis konvenciis
regulirebis sferoSi, magram gamomdinare misi kavSiridan iseT mniSvnelovan sakiTxTan,
rogoric ofertis gamoTxovaa, is namdvilad imsaxurebs yuradRebas.
zog samarTlebriv sistemaSi (safrangeTi, luqsemburgi) oferentis mier ofertis
vadamdeli gamoTxova xels uSlis xelSekrulebis dadebas, magram iwvevs oferentis
pasuxismgeblobas im zianisTvis, rac ganicada ofertis adresatma aseTi moqmedebis
gamo.73
Tumca am sistemaSi ar aris erTgvarovani azri imis Sesaxeb, Tu ra samarTlebriv
safuZvelze warmoeSoba oferents zianis anazRaurebis valdebuleba. mravali avtori
miiCnevs, rom oferentis pasuxismgebloba, Tanaxmad safrangeTis samoqalaqo
kodeqsis 1382-e muxlisa,74 warmoiSoba misi arakeTilsindisieri qcevis gamo.
marTalia, gamoTxova marTlzomieria, magram garkveul garemoebebSi is SeiZleba
iyos uflebis borotad gamoyeneba, rasac mosdevs misi braleuli pasuxismgebloba.75
avtorTa meore nawilis Tanaxmad, oferentis winadadeba, romelic mimarTulia
xelSekrulebis dadebisken, moiazrebs ara marto ZiriTadi, aramed winaswari
xelSekrulebis dadebas. am winaswari xelSekrulebiT igi iRebs valdebulebas, rom
gansazRvruli drois ganmavlobaSi ZalaSi datovebs ZiriTad xelSekrulebas. aseTi
winaswari xelSekruleba, aris ra xelsayreli kontrahentisTvis, dadebulad iTvleba
mxareTa usityvo SeTanxmebiT. Sesabamisad, Tu oferenti gamoiTxovs Tavis winadadebas
ZiriTadi xelSekrulebis dadebaze, dgeba misi braleuli pasuxismgeblobis sakiTxi,
73 Lando/Beale, Principles of European Contract Law, 2000, 167.74 Art.1382 of the French Civil Code, www.lexinter.net/ENGLISH/civil_code.htm (22.06.06).75 Öâàéãåðò/Êåòö (cí. 17), 55.
qarTuli samarTlis mimoxilva – specialuri gamocema 2007114
doqtorantTa saseminaro naSromebi
romelsac mohyveba zianis anazRaurebis valdebuleba winaswari xelSekrulebis
darRvevis gamo.76 ra Tqma unda, es konstruqcia sakmaod xelovnuria, radgan imis
varaudi, rom mxareebma dades winaswari xelSekruleba ofertis gamouTxovadobis
Taobaze, wminda fiqciaa.
myari Teoriuli bazis ararsebobis gamo, safrangeTis sasamarTlo praqtikaSi ar
aris erTiani midgoma aseTi zianis odenobis gansazRvrisas. umetes SemTxvevaSi,
sasamarTloebi eyrdnobian samoqalaqo kodeqsis 1382-e muxls da adgenen, rom
anazRaurebas eqvemdebareba mxolod is Tanxa, romelic daxarja ofertis adresatma,
varaudobda ra, rom oferti ganagrZobda moqmedebas.77
italiis savaWro kodeqsSic ikveTeba oferentis pasuxismgeblobis sakiTxi.
kerZod, Tu ofertis adresati miiCnevs, rom oferti gamouTxovadia da man imoqmeda
keTilsindisierad am varaudze dayrdnobiT, maSin ofertis gamoTxovis SemTxvevaSi
mas SuZlia moiTxovos zianis anazRaureba, winasaxelSekrulebo pasuxismgeblobis
normebis mixedviT.78
germaniis samoqalaqo kodeqsis 145-e muxli adgens: `is, vinc sTavazobs sxvas
xelSekrulebis dadebas, SeboWilia Tavisi winadadebiT, Tu mas ar gamouricxavs, rom
yofiliyo SeboWili~. Tu oferenti mainc gamoiTxovs aseT oferts, am gamoTxovas
Zala ar eqneba, anu is iqneba baTili. Sesabamisad, aqceptis ganxorcielebis SemTxvevaSi
xelSekruleba dadebulad CaiTvleba. xolo oferentis mier nakisri valdebulebis
Seusruleblobis SemTxvevaSi mas daekisreba xelSekrulebis darRveviT gamowveuli
zianis anazRaurebis valdebuleba.
analogiuri midgoma ganaviTara inglisis samarTlis komisiam,79 romlis mixed-
viTac ofertis adresats SeuZlia miiCnios aseTi gamoTxova baTilad da dados
xelSekruleba.
venis konvencia 71-e-77-e muxlebSi adgens im samarTlebriv saSualebebs, romlebic
mohyveba xelSekrulebis darRvevas. ofertis gamoTxova, romelic arRvevs konvenciis
me-16(2) muxlis moTxovnebs, aramarTlzomieria da mas aranairi samarTlebrivi Sedegi
ar mohyveba. ofertis adresats SeuZlia ganaxorcielos aqcepti, rasac mohyveba
xelSekrulebis dadeba, oferentis mier xelSekrulebiT nakisri valdebulebis
Seusruleblobis SemTxvevaSi ki gamoiyenos konvenciis 74-e muxli da moiTxovos zianis
anazRaureba. magram aseTi gza ofertis adresatisTvis SeiZleba ar iyos mizanSewonili.
aseT SemTxvevaSi iqmneba situacia, rodesac konvencia krZalavs gamoTxovas, magram
ar iZleva im Sedegebis mowesrigebas saSualebas, romelic aramarTlzomieri
gamoTxovis dros warmoiSoba.
konvenciis me-7 muxlis mixedviT, `sakiTxebi, romlebic ukavSirdebian am
konvenciis regulirebis sagans, magram pirdapir ar wesrigdebian konvenciiT,
gadawyvetas eqvemdebarebian im zogadi principebis Sesabamisad, romlebsac konvencia
efuZneba...~
sakiTxis gadawyvetisas mniSvnelovania ganisazRvros, iZleva Tu ara me-7 muxli imis
safuZvels, rom sasamarTloebma oferentis mier ofertis aramarTlzomieri gamoTxovis
SemTxvevaSi konvenciis safuZvelze daadginon samarTlebrivi dacvis saSualebebi.
76 ix, iqve.77 ix, iqve.78 Lando/Beale, Principles of European Contract Law, 2000, 166.79 English Law Commission, n.13, 41-50, www.lawcom.gov.uk (16.07.06).
qarTuli samarTlis mimoxilva – specialuri gamocema 2007116
doqtorantTa saseminaro naSromebi
rogorc aRiniSna, ofertis adresats SeuZlia ugulebelyos gamoTxova da
moaxdinos ofertis aqceptireba. aseTi SemTxvevisTvis konvencia iTvaliswinebs
samarTlebrivi dacvis im saSualebebs, romlebic xelSekrulebis darRvevas mohyveba
Sedegad. magram, rodesac, specialuri garemoebebidan gamomdinare, aseTi
saSualebebis gamoyeneba SeuZlebeli xdeba, sasamarTloebis mier gonivruli iqneboda
am xarvezis aRmofxvra konvenciis safuZvelze. dacvis aseTi saSualebebis dadgena
aSkaraa da mxardaWerilia sxvadasxva samarTlebrivi sistemis sasamarTloebis mierac.
`am saWiroebaze pasuxis gacema konvenciaSi arsebuli xarvezis SevsebiT xels Seuwyobs
erTgvarovani regulirebis aRiarebuli miznis miRwevas, radgan gadawyvetilebebi,
romlebic iyeneben konvencias, mxedvelobaSi iqneba miRebuli sxva sasamarTloebis
mier da saerTo iurisprudencia Camoyalibdeba~. 80
Tanamedrove tendenciiT sasamarTloebi cdiloben, gverdi auaron Tavisi qveynis
kanonis gamoyenebas da konvenciaSi arsebuli xarvezis aRmosafxvrelad mimarTon
avtonomiur da saerTaSoriso unificirebul principebs. unificirebuli samarTali,
mas Semdeg, rac inkorporirda Sida samarTlebriv sistemaSi, mxolod formalurad
xdeba am sistemis nawili, arsebiTad ki is inarCunebs Tavis sawyis xasiaTs da gvevlineba
normaTa krebulad, romelic saerTaSoriso doneze Seiqmna swored erTgvarovani
gamoyenebisTvis.
sasamarTloebis mier venis konvenciis zogadi principebis dadgenaSi mniSvnelovan
rols asrulebs `unidroas~ principebi, aseve evropuli saxelSekrulebo samarTlis
principebi.
konvenciis erT-erTi mTavari principi swored miyenebuli zianis sruli
anazRaurebaa. am principis safuZvelze SesaZlebelia, sasamarTloebis mier
ganxorcieldes piris mier im samarTlebrivi dacvis saSualebebis gamoyenebis
SesaZlebloba, romlebic dadgenilia konvenciis 74-e muxliT.
im SemTxvevaSi ki, Tu sasamarTloebis mier gadawyvetilebis miReba ar moxdeba
konvenciis safuZvelze, maSin sasamarTlom winapirobad unda miiCnios gamoTxovis
aramarTlzomierad dadgena konvenciis safuZvelze da gadawyvetileba miiRos
gamosayenebeli samarTlis im normebis mixedviT, romlebic awesrigeben miyenebuli
zianis anazRaurebas. Tumca aseTi midgoma sruliad ar Seesabameba konvenciis miznebs,
radgan sasamarTlom Sida samarTals mxolod maSin unda mimarTos, rodesac sakiTxi
ver wesrigdeba im ZiriTadi principebiT, romlebsac konvencia efuZneba, anu Sida
samarTlis gamoyeneba unda iyos problemis gadaWris bolo saSualeba.
5. daskvna
saerTaSoriso saxelSekrulebo samarTlis ganviTarebis saqmeSi mniSvnelovani
dabrkolebaa sxvadasxva samarTlebriv sistemaSi arsebuli gansxvavebebi, romlebic
ganpirobebulia TiToeuli saxelmwifos ganviTarebis TaviseburebebiT. msgavsi
gansxvavebebi warmoSobs problemaTa mTel rigs, romlebic mniSvnelovnad
zemoqmedeben saerTaSorisosamarTlebrivi urTierTobebis subieqtebze.
Tanamedrove msoflioSi mimdinare samarTlebrivi integraciis procesi swored
amgvari problemebis aRmofxvriskenaa mimarTuli, Tumca xSirad am amocanis Sesruleba
80 Honnold, Uniform Law for International Sales under the 1980 United Nations Convention, 1982, 178.
qarTuli samarTlis mimoxilva – specialuri gamocema 2007118
doqtorantTa saseminaro naSromebi
sakmaod rTuli xdeba, radgan kompromisi, romelic safuZvlad udevs unificirebul
aqtebs, yovelTvis ver gamoricxavs im Sedegebs, romlebic sxvadasxva samarTlebrivi
tradiciis qveynebSi maT gamoyenebas SeiZleba mohyves.
venis konvenciis me-16 muxli, romelic awesrigebs unificirebul kerZo samarTalSi
erT-erT yvelaze problematur sakiTxs ofertis mboWavi Zalis Sesaxeb, aris sxvadasxva
samarTlebriv sistemaSi Camoyalibebul midgomebs Soris miRweuli kompromisis
Sedegi.
misi pirveli nawili, vinaidan efuZneba saerTo samarTlis tradicias, nebis
gamovlenis gamoTxovadobas ZiriTad wesad aRiarebs, xolo meore nawiliT adgens
gamonaklisebs am ZiriTadi wesidan da gansazRvravs im SemTxvevebs, rodesac oferti
gamouTxovadia. aRniSnuli muxli imden gamonakliss adgens ZiriTadi wesidan, rom
eWvs iwvevs ZiriTadi wesis dadgenis mizanSewoniloba.
rogorc muxlis analizma warmoaCina, norma ar aris Tavisufali orazrovani
debulebebisgan, rac arTulebs maT interpretacias da erTgvarovan gamoyenebas
praqtikaSi.
pirveli problema Cndeba me-16 muxlis pirvelsave nawilSi – roca adgens ofertis
gamoTxovis zogad wess, igi uTiTebs, rom ofertis gamoTxova SesaZlebelia xelSekru-
lebis dadebamde, manam, sanam moxdeba ofertis adresatis mier aqceptis gamogzavna.
or gansxvavebul samarTlebriv sistemaSi Camoyalibebuli ̀ miRebis~ da ̀ gamogzavnis~
Teoriis erT nawilSi asaxvam garkveuli orazrovneba gamoiwvia: erTi mxriv, gamoTxova
unda moxdes xelSekrulebis dadebamde, da meore mxriv, gamoTxova SesaZlebelia, Tu
is moxdeba aqceptis gamogzavnamde. es ki niSnavs, rom Tu oferti werilobiT aris
aqceptirebuli da xelSekruleba ideba, rogorc ki oferenti aqcepts miiRebs,
ofertis gamoTxovis ufleba wydeba ara am dros, aramed ufro adre – kerZod, aqceptis
gamogzavnis momentidan.
meore problema ukavSirdeba me-16 muxlis meore nawilis a. punqts, romelic
ofertis gamouTxovadobas ukavSirebs aqceptisTvis fiqsirebuli drois dadgenas.
samoqalaqo samarTlis tradiciis Tanaxmad, ofertSi drois miTiTeba gulisxmobs
mis gamouTxovadobas, maSin, rodesac saerTo samarTalSi es mxolod imis
aRmniSvnelia, rom am drois gasvlis Semdeg aqcepti ver ganxorcieldeba da ofertis
gamouTxovadad miCnevisTvis masTan erTad aucilebelia damatebiTi miTiTebis
arsebobac.
unda aRiniSnos, rom saerTaSoriso, miT umetes, universalur doneze moqmedi
unifikaciisas Znelia, mTlianad gamoiricxos msgavsi Teoriuli problemebi, magram
praqtikaSi is aucileblad warmoqmnis araerTgvarovani gamoyenebis saSiSroebas.
kerZod, muxlSi gamoyenebulma cnebebma da frazebma SeiZleba sruliad gansxvavebuli
mniSvneloba SeiZinon Sida sasamarTloebis mier maTi ganmartebisas. aseTi tendenciis
Tavidan asacileblad aucilebelia saerTaSoriso xelSekrulebebSi unificirebuli
samarTlebrivi normebis avtonomiuri ganmarteba, rac gulisxmobs imas, rom normaTa
azris dadgenisas gaTvaliswinebul iqnes sakuTriv misi Sinaarsi, is winapirobebi da
Taviseburebebi, rac mas uZRoda win, agreTve is suliskveTeba, romliTac Seiqmna.
Sesabamisad, norma, romelic samoqalaqo samarTlis principis gamoxatulebaa, swored
am samarTlis sistemaSi Camoyalibebuli midgomebis mixedviT unda ganimartos, da
piriqiT, roca saerTo samarTlis wess ganamtkicebs, ganmartebac mis Sesabamisad unda
moxdes. es aris is gza, romelic yvelaze metad Seesabameba unifikaciis ideas, radgan
qarTuli samarTlis mimoxilva – specialuri gamocema 2007120
doqtorantTa saseminaro naSromebi
sxvagvarad unifikacia ganwirulia marcxisTvis da sakiTxis gadawyveta isev Sida
kanonmdeblobis farglebSi iqneba saZiebeli, rac sruliad Seusabamoa samarTlis
unifikaciis mier dasaxul miznebTan. Tanamedrove msoflioSi mniSvnelovania mxareebs
Soris warmoSobili urTierTobebis myar samarTlebriv CarCoebSi moqceva, sadac
maqsimalurad iqneba gaTvaliswinebuli maTi samarTlebrivi msoflmxedveloba da
interesebi.
`unidroas~ principebis SedarebiTi analizi venis konvenciasTan cxadyofs, rom
principebis debulebebi Sesabamis nawilSi srulad imeoreben venis konvencias.
Sesabamisad, `unidroas~ principebis oficialuri komentarebic ver hfenen naTels im
bundovan sakiTxebs, romlebic wamoiWreba konvenciis me-16 muxlSi.
rac Seexeba evropul principebs, maT garkveuli koreqtivebi SeaqvT sakiTxis
gadawyvetis im variantSi, romelsac konvencia da ̀ unidroas~ principebi gvTavazoben,
rac gvaridebs orazrovan ganmartebas da sakiTxis regulaciis yvelaze misaReb mod-
els gvTavazobs. misi komentarebic mniSvnelovnad SeiZleba gamoyenebul iqnes
konvenciis me-16 muxlis arsis dasadgenad.
da bolos, unda aRiniSnos, rom msoflioSi mimdinare samarTlis unifikaciis
procesi mniSvnelovan rols asrulebs samoqalaqo brunvis ganviTarebaSi. am amocanis
ganxorcielebaSi aranakleb mniSvnelovania erovnuli kanonmdeblobis saerTaSoriso
unificirebul aqtebTan SesabamisobaSi moyvana. evropuli principebi, romlebic
safuZvels umzadeben evropis erTian samoqalaqo kodeqss, SesaniSnavi modelia nebis
gamovlenis gamoTxovasTan dakavSirebuli sakiTxebis sakanonmdeblo mowesri-
gebisTvis. mizanSewonilia, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis valdebulebiTi
samarTlis nawilSi aisaxos es modeli. problemis aseTi gadawyveta gansakuTrebiT
aqtualuria saqarTveloSi mimdinare evrointegraciuli procesebis fonze, romlis
erT-erTi mniSvnelovani mimarTulebaa saqarTvelos kanonmdeblobaSi evropuli
standartebisa da midgomebis danergva.