8/8/2019 Internship Report (Punjab Resource Management Program)
1/97
Dosg`dob Zdgvjy~gsw `f H`cjyd Bodmzomj~Cjuoyshjds `f Hodomjhjds ^ngjdnj~
Boa`yj Nohuz~
GDSJYD^AGU YJU@YS @D
8/8/2019 Internship Report (Punjab Resource Management Program)
2/97
Dosg`dob Zdgvjy~gsw `f H`cjyd Bodmzomj~Cjuoyshjds `f Hodomjhjds ^ngjdnj~
Boa`yj Nohuz~
8/8/2019 Internship Report (Punjab Resource Management Program)
3/97
Sag~ Yju`ys g~ cjcgnosjc s`
Hw Cjoy Uoyjds~"
Hw ijb`vjc N`bbjomzj~"
&
Hw A`d`yoibj Sjonajy~
8/8/2019 Internship Report (Punjab Resource Management Program)
4/97
Dosg`dob Zdgvjy~gsw `f H`cjyd Bodmzomj~
Fonzbsw `f Hodomjhjds ^ngjdnj
Gs g~ ajyjiw njysgfgjc saos saj yju`ys ao~ ijjd sa`y`zmabw odc noyjfzbbw yjoc odc yjn`hhjdcjc s`
saj Fonzbsw `f Hodomjhjds ^ngjdnj~ f`y onnjusodnj `f Fgdob Gdsjyd~agu yju`ys iw Hy$ Gyfod
O~ayof " Y`bb D`$ :759$ ^j~~g`d !Ozmz~s 9556 Lzdj 9551' H`ydgdm$ Gd uoysgob fzbfgbbhjds `f saj
yjqzgyjhjds~ f`y saj cjmyjj `f Ho~sjy `f Iz~gdj~~ Ochgdg~syosg`d `f Dosg`dob Zdgvjy~gsw `f
H`cjyd Bodmzomj~ Boa`yj$
Cosjc< Cjnjhijy ?5" 95?5
^zujyvg~`y Dohj
8/8/2019 Internship Report (Punjab Resource Management Program)
5/97
ONKD@]BJCMJHJDS
Obhgmasw Obboa g~ saj nyjos`y `f sag~ zdgvjy~j odc hodkgdc$ Aj uy`vgcj~ z~ }gsa obb saj
djnj~~gsgj~ `f bgfj$ ]j nodd`s saodk Agh jvjd gf }j }ods s` izs `d saj `sajy aodc gs g~ `zy czsw s`
ij saodkfzb s` Agh$
Saj sjonagdm `f A bw Uy`uajs Hzaohhoc !UIZA' }jyj ob~` saj n`dsgdz`z~ ~`zynj `f
mzgcodnj f`y hj j~ujngobbw ag~ `ycjy `f mjssgdm kd`}bjcmj odc fzbfgbbgdm `dnj czsw a`dj~sbw }o~
kjw h`sgvosg`d f`ynj f`y hj$
Fgy~s `f obb G saodk s` hwUoyjds~ odc Sjonajy~ f`y sajgy ujyujszob b`vj odc ~zuu`ys$
G saodk s`Hy$ O|aoy Hjah``c" Ajoc `f Cjuoyshjds Hodomjhjds~ ^ngjdnj~ f`y ag~ gd~syznsg`d~
saos jdoibjc hj s` }`yk }gsa jujygjdnjc uj`ubj vjyw jffgngjdsbw say`zma`zs saj ujyg`c `f hw
syogdgdm$ G ob~` uow sygizsj s` hw obb sjonajy~ odc ~ujngobbw hw gdsjyd~agu ocvg~`yHy$ ]o~jjh
8/8/2019 Internship Report (Punjab Resource Management Program)
6/97
Bjssjy `f Syod~hgssob
Cjnjhijy ?5" 95?5
Ajoc `f Cjuoyshjds
Dosg`dob Zdgvjy~gsw `f H`cjyd Bodmzomj
Boa`yj$
Cjoy ^gy"
Ubjo~j onnjus saj onn`huodwgdm Gdsjyd~agu Yju`ys `d Uzdloi Yj~`zynj Hodomjhjds Uy`myoh
!UYHU'$ Sag~ yju`ys g~ saj yj~zbs `f }`yk c`dj os saj Uzdloi Yj~`zynj Hodomjhjds Uy`myoh
!UYHU'" Uy`nzyjhjds Cjuoyshjds$ Czygdm hw }`yk G }o~ jdmomjc s` o~~g~s gd Uy`nzyjhjds `f
^jyvgnj~ g(j Aodcbgdm N`d~zbsods~ Fgbj~" NV Jvobzosg`d~ odc Fgdobg|gdm N`d~zbsods~ N`dsyons~
ofsjy saj Ouuy`vob `f OCI" Sokgdm Uoys gd saj Uy`nzyjhjds `f od Gdsjydosg`dob Fgyh f`y s}`
wjoy~ 95?5 s` 95?9" @ymodg|gdm ]`yk~a`u~ odc N`d~zbsods ^jbjnsg`d N`hhgssjj Hjjsgdm~"
N`huoyg~`d ijs}jjd Jujnsjc SO Zsgbg|osg`d odc Onszob Zsgbg|osg`d" H`dsabw odc _zoysjybw SO
Zsgbg|osg`d Yju`ys~" N`dsyons Voygosg`d~" N`dsyons N`~s J~sghosj~" Bjssjy~" D`sj~$
8/8/2019 Internship Report (Punjab Resource Management Program)
7/97
8/8/2019 Internship Report (Punjab Resource Management Program)
8/97
UYHU YJF@YH^ $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$?6
$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$ ?6
9$? NGVGB ^JYVGNJ YJF@YH^$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$ ?=
9$?$? @vjyvgj} $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$ $$$$$$ $$$$$?=9$?$9 @iljnsgvj~ $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$?=
9$?$> N`yj Oyjo~ $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$ $$$$$?1
9$?$3 Onsgvgsgj~ $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$?1
9$?$: Onagjvjhjds~ $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$?7
9$?$6 Kjw Onsg`d~ $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$959$?$= ]ow F`y}oyc $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$95
9$9 UZIBGN FGDODNGOB HODOMJHJDS$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$ 9?
9$9$? @vjyvgj} $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$ $$$$$$ $$$$$9?
9$9$9 @iljnsgvj~ $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$9?
9$9$> N`yj Oyjo~ $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$ $$$$$999$9$>$? N`yj U`bgnw Oyjo ? !NUO(?' ( Uzibgn Fgdodngob Hodomjhjds !UFH' $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$999$9$>$9 N`yj U`bgnw Oyjo 9 !NUO (9' ( N`dsgdmjds Bgoigbgsw Hodomjhjds $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$9>
9$9$3 Onsgvgsgj~ $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$9>9$9$: Kjw Onagjvjhjds~ $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$9:
9$9$6 ^znnj~~ ^s`yw $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$96
9$9$= ]ow F`y}oyc $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$9=
9$> UYGVOSJ ^JNS@YCJVJB@UHJDS$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$ 91
9$>$? @vjyvgj} $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$ $$$$$$ $$$$$91
9$>$9 @iljnsgvj~ $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$97
9$>$> N`yj Oyjo~ $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$ $$$$$97
9$>$3 Onsgvgsgj~ $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$979$>$: Onagjvjhjds~ $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$>?
9$>$6 Yju`ys~ $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$ $$$$$$ $$$$$>?
9$>$= ]ow F`y}oyc $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$>9
9 3 YJ^ZBS IO^JC HODOMJHJDS >>
8/8/2019 Internship Report (Punjab Resource Management Program)
9/97
9$:$> Onsgvgsgj~ $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$35
9$:$3 Kjw Onagjvjhjds~ $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$3?
9$:$: C`nzhjdsosg`d $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$39
9$:$6 ]ow F`y}oyc $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$39
NAOUSJY(> $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$33
UY@NZYJHJDS ]GDM $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$ 33
>$? UY@NZYJHJDS@F N@D^ZBSODS^ ^JYVGNJ $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$ 3:
>$?$? ]aos Oyj N`d~zbsgdm ^jyvgnj~0 $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$3:
>$?$9 ]aw Oyj sajw Djjcjc0 $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$ $$$$$$ $$$$$3:
>$?$> Swuj~ `f N`d~zbsods~ $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$ $$$$$$ $$$$$$ $$$$$36
>$9 OCI U@BGNGJ^@D Z^J@F N@D^ZBSODS^$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$37
>$> N@D^ZBSODS ^JBJNSG@D HJSA@C^$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$ :5
>$>$? _zobgsw & N`~s Io~jc ^jbjnsg`d !_NI^' $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$ $$$$$$ $$$$$:5
>$>$9 _zobgsw Io~jc ^jbjnsg`d $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$ $$$$$$ $$$$$$ $$$$$:?>$>$> Gdcgvgczob N`d~zbsods~ $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$ $$$$$$ $$$$$:9
>$>$3 Cgyjns ^jbjnsg`d $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$:3
>$3 OCVODSOMJ^@F OUUY@UYGOSJ ^JBJNSG@D HJSA@C^$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$ :3
NAOUSJY(3 $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$::
FGDCGDM^ @F SAJ UY@LJNS $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$ ::
3$? N@DNBZ^G@D$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$ :6
3$9 YJN@HHJDCOSG@D^$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$ :1
8/8/2019 Internship Report (Punjab Resource Management Program)
10/97
YJFJYJDNJ^ $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$ =9
$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$ =>
=$? YJFJYJDNJ $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$ =>
NAOUSJY(1 $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$=3
OIIYJVGOSG@D^ $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$ =3
1$? OIIYJVGOSG@D^$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$ =:
NAOUSJY(7 $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$==
ODDJQZYJ^ $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$ ==
ODDJQ(O $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$=1
ODDJQ(I $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$ =7
ODDJQ(N $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$ 15
ODDJQ(J $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$19
ODDJQ(F $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$ 1>
ODDJQ(M $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$13
ODDJQ(A $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$1:
ODDJQ(G $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$17
8/8/2019 Internship Report (Punjab Resource Management Program)
11/97
Jjnzsgvj zhhoyw
Saj gdsjyd~agu yju`ys g~ jjnzsjc `d Uzdloi Yj~`zynj Hodomjhjds Uy`myoh !UYHU'" Uboddgdm
& Cjvjb`uhjds Cjuoyshjds" M`vjydhjds `f Uzdloi$ G l`gdjc Uzdloi Yj~`zynj Hodomjhjds
Uy`myoh !UYHU' fy`h ?:sa ^jusjhijy 9557$ Fgy~sbw G ~soysjc `d > h`dsa~ uy`iosg`doyw ujyg`c$
Czygdm sag~ ujyg`c G bjoyds ~` hodw sagdm~ odc sag~ l`i movj hj o myjosjy uyonsgnob kd`}bjcmj
oi`zs saj `ujyosg`d~ `f o Uzibgn ^jns`y @ymodg|osg`d$ Gd saj f`bb`}gdm uomj~ G aovj doyyosjc hw
jujygjdnj" `i~jyvosg`d~ & obb saj }`ykgdm onsgvgsgj~" }agna G `i~jyvjc czygdm hw l`i os Uzdloi
Yj~`zynj Hodomjhjds Uy`myoh !UYHU'$
Sag~ yju`ys g~ hocj gd cgffjyjds uoys~$ Gd saj fgy~s uoys `f saj yju`ys Iygjf @vjyvgj}" @iljnsgvj~"
Mzgcgdm Uygdngubj~" ^syznszyj" Ghubjhjdsosg`d" Hodomjhjds Uy`fgbj" @ymod`myoh `f saj UYHU
oyj cg~nz~~jc$ Ofsjy}oyc~ gd saj yju`ys G cg~nz~~ oi`zs Yjf`yh~ odc Uy`nzyjhjds ]gdm `f saj
UYHU$ Gd saj sagyc uoys `f saj yju`ys G n`vjyjc hw onsgvgsgj~ os UYHU Bjoydgdm O~ujns~$ Bo~s
8/8/2019 Internship Report (Punjab Resource Management Program)
12/97
Naousjy(?
Uzdloi Yj~`zynj Hodomjhjds Uy`myoh
8/8/2019 Internship Report (Punjab Resource Management Program)
13/97
Uzdloi Yj~`zynj Hodomjhjds Uy`myoh !UYHU'
Uzdloi g~ syzbw ibj~~jc }gsa o myjos zdsouujc u`sjdsgob$ Gs~ bodc" }osjy" }josajy odc uj`ubj gf
aoydj~~jc uy`ujybw nod wgjbc boymj mogd~ odc bgfs saj n`zdsyw `zs `f gs~ u`vjysw; gs~ azhod
yj~`zynj~ nod bow saj f`zdcosg`d `f agma vobzj occgsg`d d`s `dbw gd omygnzbszyj izs ob~` gd
gdcz~syw odc ~jyvgnj~$
?$9 @vjyvgj}
Saj Uzdloi Yj~`zynj Hodomjhjds Uy`myoh !UYHU' ao~ ijjd gdgsgosjc iw saj M`vjydhjds
f U l i !M Ui' g a a g f a O g C b I k !OCI'
8/8/2019 Internship Report (Punjab Resource Management Program)
14/97
cjvjb`uhjds yjhogd~ ijb`} gs~ u`sjdsgob odc ~`ngob gdcgnos`y~ oyj bommgdm$ Gdngcjdnj `f u`vjysw
s`cow g~ agmajy saod o cjnocj om`$ Uzdloi hgyy`y~ saj~j dosg`dob syjdc~ odc g~ fzysajy n`d~syogdjc
iw saj fons saos fg~nob ~uonj ovogboibj s` saj M`vjydhjds `f saj Uzdloi g~ bghgsjc$
Fzysajyh`yj" syocgsg`dobbw jujdcgszyj~ oyj obb`nosjc gd o }ow saos c`j~ d`s ocjqzosjbw yjfbjns
hjcgzh sjyh u`bgnw uyg ygsgj~$ Obb nosg`d~ oyj gdocjqzosj s` n`vjy saj my`}gdm djjc~ f`y
`ujyosg`d odc hogdsjdodnj `f uzibgn ~jyvgnj~$ O~ o yj~zbs" qzobgsw `f uzibgn ~jyvgnj g~ mjdjyobbw
ujynjgvjc s` aovj cjsjyg`yosjc odc zdoibj s` hjjs saj djjc~ `f o my`}gdm u`uzbosg`d odc
gdnyjo~gdm jdvgy`dhjdsob uyj~~zyj~$ Yj~joyna ao~ gcjdsgfgjc o nyg~g~ `f m`vjydodnj o~ o njdsyob
jbjhjds gd saj ~zi(uoy ~jyvgnj cjbgvjyw odc cjvjb`uhjds ~ujdcgdm os obb bjvjb~$ Sajyj g~ ohubj
jvgcjdnj saos ghuy`vjhjds gd uzibgn ~jns`y m`vjydodnj odc yj~`zynj hodomjhjds wgjbc~
n`d~gcjyoibj cjvjb`uhjds mogd~$ Saj gdvj~shjds say`zma saj UYHU }gbb fzysajy ~syjdmsajd saj
yjf`yh uy`nj~~ odc ajbu gd u`vjysw yjcznsg`d$
8/8/2019 Internship Report (Punjab Resource Management Program)
15/97
?$> @iljnsgvj~
Saj UYHU }`yk~ s`}oyc~ saj onagjvjhjds `f saj f`bb`}gdm `iljnsgvj~ }gsa o vgj} s` yjczngdm saj gdngcjdnj `f u`vjysw odc ghuy`vgdm saj ~`ngob odc
jn`d`hgn n`dcgsg`d~ `f saj uj`ubj `f saj Uzdloi$ Saj Ngvgb ^jyvgnj `f Uzdloi g~ o kjw s`
~znnj~~fzb ghubjhjdsosg`d `f obb saj yjf`yh~$ Gs ubow~ o ugv`sob y`bj o~ od omjdnw f`y f`yhzbosg`d
`f u`bgngj~ odc ~jyvgnj cjbgvjyw$ ^gdnj saj gdnjusg`d `f saj Uzdloi Yj~`zynj Hodomjhjds
Uy`myoh !UYHU' yjf`yh~ gd voyg`z~ uy`vgdngob cjuoyshjds~ gd Uzdloi aovj ijjd gdsy`cznjc f`y
saj uy`vg~g`d `f ijssjy ngvgb ~jyvgnj cjbgvjyw$
9$?$9 @iljnsgvj~
8/8/2019 Internship Report (Punjab Resource Management Program)
24/97
9$?$> N`yj Oyjo~
@vjyoynagdm ngvgb ~jyvgnj u`bgngj~ odc uboddgdm;
Od jffjnsgvj hjnaodg~h f`y yjf`yh~ }gsagd saj cjuoyshjds~;
Jffgngjds ngvgb ~jyvgnj;
Uy`(U``y ~jyvgnj cjbgvjyw;
F`nz~jc gdsjyvjdsg`d~ gd ~`hj `f saj kjw cjuoyshjds~;
Ijssjy yjnyzgshjds u`bgngj~ odc syogdgdm `f ngvgb ~jyvods~;
9$?$3 Onsgvgsgj~
N`hubjsj Ijdnahoykgdm `f Jng~j & Soosg d !J&S' odc Bgvj~s nk & Cogyw
Cjvjb`uhjds !B&CC' Cjuoyshjds~;
8/8/2019 Internship Report (Punjab Resource Management Program)
25/97
9$?$: Onagjvjhjds~
Od zumyocjc Ngvgb ^jyvgnj Naodmj Hodomjhjds ]gdm j~soibg~ajc odc jhu`}jyjc s`
n``ycgdosj ngvgb ~jyvgnj yjf`yh~;
35 u`~gsg`d~ gcjdsgfgjc odc d`sgfgjc o~ Naodmj Hodomjhjds Omjds~ gd n`yj cjuoyshjds~
odc cg~sygns~;
AY u`bgngj~ gdgsgosjc iw o dj} ]`ykgdm My`zu;
]`ykgdm my`zu f`y yjvgj}gdm saj Yzbj~ `f Iz~gdj~~ j~soibg~ajc;
Nouongsw izgbcgdm fyohj}`yk f`y ngvgb ~jyvgnj syogdgdm cjvjb`ujc;
@vjyoynagdm N^Y U`bgnw ^sosjhjds ao~ ijjd cjvjb`ujc;
N`dsyons Jhub`whjds U`bgnw !9553' ao~ ijjd yjvgj}jc;
Jng~j & Soosg`d !J&S' odc Bgvj~s`nk & Cogyw Cjvjb`uhjds !B&CC' Cjuoyshjds~
oyj ~jbjnsjc f`y gdgsgobbw Ugb sgdm `f Fzdnsg`dob Yjvgj} odc Iz~gdj~~ Uy`nj~~ Yj(
jdmgdjjygdm;
8/8/2019 Internship Report (Punjab Resource Management Program)
26/97
9$?$6 Kjw Onsg`d~
Uzdloi Uzibgn ^jyvgnj N`hhg~~g`d !UU^N' ao~ naodmjc saj uy`nj~~ `f yjvgj}gdm saj
ouubgnosg`d~ o~ o yj~zbs `f o ~szcw c`dj iw UYHU;
O N`huyjajd~gvj N^Y U`bgnw ao~ ijjd f`yhzbosjc;
Od `vjyoynagdm Syogdgdm ^syosjmw f`y Uzdloi ao~ ijjd cjvjb`ujc;
9$?$= ]ow F`y}oyc
B&CC odc J&S cjuoyshjds~ s` m` say`zma n`hubjsj zucosg`d }gsa saj ajbu `f od
gdsjydosg`dob fgyh agyjc iw UYHU;
N`hubjsj ijdnahoykgdm `f B&CC odc J&S cjuoyshjds~;
Syogdgdm ^syosjmw s` ij oc`usjc iw obb cjuoyshjds~ `f M`vjydhjds `f saj Uzdloi
8/8/2019 Internship Report (Punjab Resource Management Program)
27/97
9$9 Uzibgn Fgdodngob Hodomjhjds
9$9$? @vjyvgj}
Gd `ycjy s` jdoibj ghuy`vjc izcmjs jjnzsg`d" gs g~ ghujyosgvj s` f`yjno~s syjdc~ odc gcjdsgfw
n`hhgshjds~ s` jdaodnj saj ouubgnosg`d `f no~a odc gdvj~shjds~$ M`vjydhjds `f saj Uzdloi
!M`Ui' g~ ~js s` gdsy`cznj hjodgdmfzb yjf`yh~ gd uzibgn ~jns`y fgdodngob hodomjhjds$ S`}oyc~
sag~ jdc" Uzdloi M`vjydhjds Jffgngjdnw Ghuy`vjhjds Uy`myoh !UMJGU' }o~ bozdnajc zdcjy
Uzdloi Yj~`zynj Hodomjhjds Uy`myoh !UYHU' }gsa saj o~~g~sodnj `f O~god Cjvjb`uhjds Iodk
!OCI'$ Uzibgn Fgdodngob Hodomjhjds !UFH' gdnbzcj~ Hjcgzh Sjyh Izcmjsoyw Fyohj}`yk
!HSIF'" So U`bgnw odc Ochgdg~syosg`d Yjf`yh~ odc ijssjy N`dsgdmjds Bgoigbgsw Hodomjhjds$
9$9$9 @iljnsgvj~
8/8/2019 Internship Report (Punjab Resource Management Program)
28/97
9$9$> N`yj Oyjo~
8/8/2019 Internship Report (Punjab Resource Management Program)
29/97
HSIF g~ izgbs `d s}` hogd n`hu`djds~' g~ d`} ijgdm noyygjc `zs s` sayjj h`yj cjuoyshjds~ gdnbzcgdm
Jng~j & Soosg d !J&S'" Bgvj~s nk & Cogyw Cjvjb`uhjds !B&CC' odc Agmajy
Jcznosg`d !AJ' Cjuoyshjds~ zdcjy ^zi(Uy`myoh > !^U(>'$
O~ dj} uy`njczyj~ yjqzgyj ~soff s` ij }jbb jqzguujc }gsa dj} s``b~" djjc f`y h`yj
syogdgdm }o~ fjbs iw UYHU$ Ajdnj" o ~jn`dc y`zdc `f sayjj cow~ syogdgdm uy`myoh }o~
l`gdsbw `ymodg|jc iw UYHU odc FN N`bbjmj }agna }o~ ajbc fy`h 99dc s` 93sa Fjiyzoyw"
95?5 gd FN N`bbjmj$
Uy`vg~g`d `f nouongsw izgbcgdm uy`myoh~ }o~ d`s `dbw yj~sygnsjc s` HSIF cjuoyshjds~
izs }o~ jsjdcjc s` saj Jng~j odc Soosg`d !J&S' Cjuoyshjds odc I`oyc `f Yjvjdzj
!I`Y' o~ }jbb$ O~ soosg`d u`bgnw odc ochgdg~syosg`d yjf`yh~ }jyj zdcjym`gdm naodmj~"
~soff `f saj J&S Cjuoyshjds djjcjc s` ij gdf`yhjc `f saj uy`njczyj~$ Sajyjf`yj" Uzdloi
M`vjydhjds ob`dm }gsa UYHU `ymodg|jc F`nob My`zu Cg~nz~~g`d~ odc }`yk~a`u~ f`y
oy`zdc 955 OJS@~ odc So Gd~ujns`y~ }agna }jyj l`gdjc iw Hy$ Uosygnk K$ C`ajysw" saj
Gdsjydosg`dob So Jujys" ob`dm }gsa ag~ n`zdsjyuoys b`nob n`d~zbsods~$ Cgffjyjds y`zdc~ `f
8/8/2019 Internship Report (Punjab Resource Management Program)
31/97
9$9$: Kjw Onagjvjhjds~
O ~znnj~~fzb ghubjhjdsosg`d `f sayjj wjoy~ !9557(?9' HSIF h`cj `f izcmjsgdm o~ ugb`s
uy`myoh gd Ajobsa odc Gyygmosg`d odc U`}jy Cjuoyshjds~ zdcjy ^zi(Uy`myoh 9 !^U(9' `f
UMJGU ao~ ijjd onagjvjc$
O~ HSIF g~ od `zsuzs `ygjdsosjc ouuy`ona `f izcmjsgdm" gs nobbjc f`y gdsjmyosg`d `f
cjvjb`uhjds odc nzyyjds izcmjs~$ Sag~ n`hujbbjc Fgdodnj Cjuoyshjds s` n`dczns o ~szcw
`d saj gdsjmyosg`d `f saj s}` izcmjs~$ Ajdnj" saj ~szcw ao~ ijjd n`hubjsjc odc od onsg`d
ubod ao~ ijjd uyjuoyjc odc g~ gd saj ghubjhjdsosg`d uao~j$
Gd `ycjy s` obb`nosj izcmjs s` o uoysgnzboy ~jns`y `f od jn`d`hw" ocjqzosj so n`bbjnsg`d
odc ochgdg~syosg`d g~ djnj~~oyw$ O~ Uzdloi M`vjydhjds yjobg|jc saj so u`sjdsgob `f saj
uy`vgdnj" gs cjngcjc s` noyyw `zs ghuy`vjhjds~ gd Soosg`d U`bgnw odc Ochgdg~syosg`d
Yjf`yh~$ Ajdnj" ghuy`vjhjds~ `f saj sayjj soj~ zdcjy Jng~j odc Soosg`d Cjuoyshjds
a a a f g ' U a i b c c b
8/8/2019 Internship Report (Punjab Resource Management Program)
32/97
~ofjmzoycgdm saj ygmas~ `f yjsgyjc jhub`wjj~$ Sag~ wjoy" M`vjydhjds `f saj Uzdloi
~znnj~~fzbbw yjnjgvjc gdljnsg`d `f Y~$ ?9 igbbg`d gd gs~ Ujd~g`d Fzdc$ H`yj`vjy" gs ao~ ob~`
ijjd oibj s` ouuy`vj saj yjvg~jc UUF odc MUGF Ons~$
9$9$6 znnj~~ s`yw
Saj HSIF h`cj `f izcmjsgdm ao~ ijjd ~znnj~~fzbbw cjh`d~syosjc gd saj no~j `f How` A`~ugsob"
Boa`yj$ Fgdodnj Cjuoyshjds `f Uzdloi M`vjydhjds ao~ n`d~g~sjdsbw obb nosjc izcmjs~ s`
cgffjyjds cjuoyshjds~ o~ ujy Oddzob H`cj `f Izcmjsgdm$ Gf saj obb`nosjc izcmjs `f Ajobsa
Cjuoyshjds f`y `dj `f saj a`~ugsob~" dohjbw How` A`~ugsob g~ n`d~gcjyjc" gs nod ij ~jjd saos saj
oddzob ujynjdsomj gdnyjo~j gd izcmjs ao~ `dbw ijjd o hjomjy 3$66*$ A`}jvjy" sag~ }o~ d`s saj
no~j zdcjy HSIF h`cj `f izcmjsgdm$ O~ HSIF }o~ gdsy`cznjc gd FW57" saj cyofs f`yjno~s
yjvjob~ o cgffjyjds ugnszyj$
8/8/2019 Internship Report (Punjab Resource Management Program)
33/97
Ouuy`vjc
955=(51
Ouuy`vjc
9551(57
Cyofs F`yjno~s
9557(?5
*
Gdnyjo~j
Uyj(HSIF
Izcmjs
?"5>?$5: ?"5=7$5: 3$66
U`~s HSIF ?"5=7$5: ?":7?$56 3=$33
9$9$= ]ow F`y}oyc
Saj M`vjydhjds `f Uzdloi g~ n`hhgssjc s` gdsy`czngdm HSIF h`cj `f izcmjsgdm gd obb
cjuoyshjds~ `f Uzdloi$
Jff`ys~ }gbb ij zdcjysokjd s` ghubjhjds yjn`hhjdcosg`d~ n`dsogdjc gd saj so u`bgnw
yjf`yh~ iw cgyjnsbw jdmomgdm saj ~sokja`bcjy~ uoysgnzboybw saj J&S Cjuoyshjds$
M f l i g c c a g g g b g b c gbb
8/8/2019 Internship Report (Punjab Resource Management Program)
34/97
9$> Uygvosj jns`y Cjvjb`uhjds
9$>$? @vjyvgj}
Uzdloi yjhogd~ saj jn`d`hgn ajoysbodc `f Uokg~sod" onn`zdsgdm f`y oi`zs 65 ujynjds `f saj
n`zdsyw-~ MCU$ Juodcjc ~jyvgnj n`vjyomj odc ghuy`vjc ~jyvgnj qzobgsw gd voyg`z~ ~jns`y~ `f
saj jn`d`hw gdnbzcgdm u`}jy odc }osjy ~zuubw" ~`bgc }o~sj hodomjhjds odc ~j}jyomj
syjoshjds" syod~u`ys odc b`mg~sgn~" odc ajobsa odc jcznosg`d oyj vgsob f`y i``~sgdm Uzdloi~
jn`d`hw$ Saj M`vjydhjds `f Uzdloi ao~ agmabgmasjc saj ghu`ysodnj `f jdaodngdm gdfyo~syznszyj
~jyvgnj~ f`y ~z~sogdgdm jn`d`hgn odc ~`ngob cjvjb`uhjds gd gs~ Hjcgzh Sjyh Cjvjb`uhjds
Fyohj}`yk$ ^gdnj Uzdloi nodd`s hjjs obb ~zna gdvj~shjds yjqzgyjhjds~ fy`h saj uzibgn fzdc~"
saj gdv`bvjhjds `f saj uygvosj ~jns`y g~ n`d~gcjyjc gd~syzhjdsob gd onsgdm o~ jdmgdj f`y jn`d`hgn
my`}sa$
8/8/2019 Internship Report (Punjab Resource Management Program)
35/97
9$>$9 @iljnsgvj~
Nyjosj jdoibgdm jdvgy`dhjds f`y uygvosj ~jns`y s` uoysgnguosj gd saj Uzibgn ^jyvgnj
Cjbgvjyw
H`igbg|osg d `f fgdodngob odc `sajy yj~`zynj~ `f uygvosj ~jns y odc ~uoygdm uzibgn fzdc~
f`y uzibgn ~jyvgnj cjbgvjyw uy`ljns~$
Mjs ijdjfgs `f saj sjnad`b`mw odc `sajy n`hujsjdngj~ `f saj uygvosj ~jns`y$
9$>$> N`yj Oyjo~
Uzibgn Uygvosj Uoysdjy~agu
Uzibgn ^jns`y @ymodg|osg`d~ Yjf`yh~
8/8/2019 Internship Report (Punjab Resource Management Program)
36/97
Uzibgn Uygvosj Uoysdjy~agu U`bgnw< UUU U`bgnw f`y Uzdloi ao~ ijjd cjvjb`ujc odc
ouuy`vjc iw uy`vgdngob noigdjs$ U`bgnw cj~nygij~ saj hogd onsgvgsgj~" gd~sgszsg`dob
fyohj}`yk odc gd~sgszsg`dob oyyodmjhjds~" y`bj~ & yj~u`d~gigbgsgj~ `f uzibgn odc uygvosj
~jns`y jsn$
Uy`ljns Cjvjb`uhjds Fongbgsw Mzgcjbgdj~< O ~juoyosj fzdc ao~ ijjd j~soibg~ajc f`y saj
uyjuoyosg`d `f fjo~gigbgsw yju`ys~ f`y saj uy`ljns~ s` ij sokjd zdcjy UUU h`cj$
Uzibgn Uygvosj Uoysdjy~agu Njbb< O cjcgnosjc njbb ao~ ijjd j~soibg~ajc gd Uboddgdm &
Cjvjb`uhjds Cjuoyshjds gd `ycjy s` b``k ofsjy saj UUU onsgvgsgj~ gd saj uy`vgdnj$ Njbb
}gbb n``ycgdosj }gsa bgdj cjuoyshjds~" Yg~k Hodomjhjds Zdgs odc ^sjjygdm N`hhgssjj
f`y saj jjnzsg`d `f uuu uy`ljns~$
Yg~k Hodomjhjds Zdgs< Yg~k hodomjhjds zdgs !YHZ' g~ ijgdm j~soibg~ajc gd Fgdodnj
cjuoyshjds }a` }gbb jvobzosj saj fgdodngob yg~k~ gdv`bvjc gd uuu uy`ljns~$
Uy`ljns Gdnjusg`d mzgcjbgdj~< Saj mzgcjbgdj~ cj~nygij saos a`} saj m`vjydhjds omjdnw
}gbb gcjdsgfw ~nyjjd odc n`dnjuszobg|j saj uy`ljns
8/8/2019 Internship Report (Punjab Resource Management Program)
37/97
Syod~onsg`d Jjnzsg d Mzgcjbgdj~< Syod~onsg`d ocvg~`yw ~jyvgnj~ }ajyjiw n`d~zbsods~
}gbb ajbu saj m`vjydhjds omjdnw gd syod~onsg`d jjnzsg d odc ghubjhjdsosg d
oyyodmjhjds~ f`y saj uuu uy`ljns$
]`yk~a`u~< ^jvjyob ]`yk~a`u~ aovj ijjd ajbc `d UUU U`bgnw" UUU Bo}" U^@ Yjf`yh~
ossjdcjc iw saj ~sokja`bcjy~$
9$>$: Onagjvjhjds~
O n`huyjajd~gvj UUU fyohj}`yk f`y Uzdloi ao~ ijjd cjvjb`ujc }agna cj~nygij~ gd
cjsogb saj y`bj~ odc yj~u`d~gigbgsgj~ os voyg`z~ bjvjb~ `f o uy`ljns-~ bgfjnwnbj$
O cjcgnosjc UUU Njbb j~soibg~ajc gd U&CC }agna }gbb jnbz~gvjbw b``k gds` saj
cjvjb`uhjds odc uy`h`sg`d `f o y`iz~s UUU nbghosj gd Uzdloi$
Voyg`z~ ugb`s UUU uy`ljns~ aovj ijjd gcjdsgfgjc gdnbzcgdm y`oc~" u`}jy" odc }osjy odc
8/8/2019 Internship Report (Punjab Resource Management Program)
38/97
Uy`ljns Gdnjusg`d Mzgcjbgdj~
Uy`ljns Uyjuoyosg`d Mzgcjbgdj~
Syod~onsg`d Jjnzsg`d Mzgcjbgdj~
Uygvosj ^jns`y Cjvjb`uhjds ^syosjmw
Onnjbjyosgdm Jn`d`hgn My`}sa odc Uzibgn ^jyvgnj Cjbgvjyw
9$>$= ]ow F`y}oyc
Jdoibgdm Jdvgy`dhjds f`y Uygvosj ^jns`y
Ghubjhjdsosg`d `f U^C yjf`yh~
U`bgsgnob `}djy~agu
Cjuoyshjdsob gdgsgosgvj~
8/8/2019 Internship Report (Punjab Resource Management Program)
39/97
9$3 Yj~zbs Io~jc Hodomjhjds
9$3$? @vjyvgj}
Saj M`vjydhjds `f Uzdloi !saj M`vjydhjds' ao~ ~js gdn`hj my`}sa odc ghuy`vjc ~`ngob
~jyvgnj~ o~ gs~ s}gd cjvjb`uhjds `iljnsgvj~$ Uzdloi~ Vg~g`d 9595 !9553' uy`ljns~ Uzdloi o~ o
yjo~`doibw }jbb(`ff" jcznosjc" odc ajobsaw ~`ngjsw iw 9595" odc jdvg~omj~ saj c`zibgdm `f ujy
nougso gdn`hj s` #9555 gd saj ~ohj ujyg`c$ Saj M`vjydhjds }ods~ s` oc`us h`cjyd uzibgn
yj~`zynj hodomjhjds sjnadgqzj~ s` onagjvj sag~ vg~g`d odc g~ gd saj uy`nj~~ `f gdsy`czngdm o
yj~zbs~ io~jc hodomjhjds !YIH' fyohj}`yk bgdkgdm cjvjb`uhjds `iljnsgvj~" `zsn`hj~"
`zsuzs~" ~w~sjh~" odc yj~`zynj~ s` mzgcj yjf`yh~ odc h`dgs`y saj uy`myj~~ `f saj uy`vgdnj gd
yjobg|gdm gs~ vg~g`d$
9$3$9 ]aos g~ Yj~zbs~ Io~jc Hodomjhjds0
8/8/2019 Internship Report (Punjab Resource Management Program)
40/97
9$3$> ]aos }gbb saj YIH ouuy`ona onagjvj gd Uzdloi0
YIH gd Uzdloi ogh~ s` ~jyvj o~ od ghu`ysods s``b s` ajbu saj bjmg~bos`y~" jjnzsgvj~"
uj`ubj `f Uzdloi" odc cjvjb`uhjds omjdngj~ gd h`dgs ygdm odc jvobzosgdm a`} }jbb saj
M`vjydhjds g~ ujyf`yhgdm" odc a`} `zsn`hj~ oyj ijgdm onagjvjc$
@vjy sghj" saj YIH }gbb ~zuu`ys o cjvjb`uhjds omjdco saos ~agfs~ jhuao~g~ fy`h gduzs~
odc onsgvgsgj~ s` myjosjy onn`zdsoigbgsw f`y yj~zbs~$
Gdnyjo~jc jff`ys~ os ghuy`vgdm saj YIH nod bjoc s` ghuy`vjc uzibgn ~jyvgnj cjbgvjyw odc
ghuy`vjc vobzj f`y h`djw gd saj uzibgn ~jns`y$
^znnj~~fzb gdsy`cznsg`d odc ghubjhjdsosg`d `f Uzdloi-~ YIH cjujdc~ `d u`bgsgnob }gbb odc
gd~sgszsg`dob nouongsw$ O~ ~zna YIH" g~ o u`bgsgnob uy`nj~~ }gsa sjnadgnob cghjd~g`d~ d`s saj
yjvjy~j$ Sajyjf`yj" YIH yjqzgyj~ o naodmj `f saj gd~sgszsg`dob nzbszyob hgdc~js `d a`} saj
ibg s k ag a f sa g b s ff s sa s f
8/8/2019 Internship Report (Punjab Resource Management Program)
41/97
Odobwsgnob Fyohj}`yk f YIH
YIH ~zuu`ys myjosjy jffgngjdngj~ odc jffjnsgvjdj~~ gd saj uzibgn ~jns`y$ Saj n`ydjy~s`dj `f saj
YIH g~ gs~ ~sy`dm f`nz~ `d ujyf`yhodnj odc bgdkomj~ ijs}jjd ujyf`yhodnj odc u`bgnwhokgdm
odc yj~`zynj obb`nosg`d$ Sa`zma sajyj g~ `vjy}ajbhgdm jhuao~g~ `d `zsuzs~ odc `zsn`hj~" YIH
ob~` ~syj~~j~ saj ghu`ysodnj `f yj~`zynj~ odc ~w~sjh~$ Gs yjqzgyj~ gdsjmyosg`d ijs}jjd yj~zbs(
io~jc izcmjsgdm ~w~sjh~ odc ujy~`ddjb ujyf`yhodnj ~w~sjh~" ijs}jjd saj `ujyosgdm odc
cjvjb`uhjds izcmjs~" odc ijs}jjd jujdcgszyj odc u`bgngj~$ Saj kjw cghjd~g`d~ `f YIH oyj
cg~nz~~jc ijb`} s` uy`vgcj n`dsjs f`y Uzdloi odc ~zuu`ys bjoydgdm fy`h gdsjydosg`dob
jujygjdnj~$
^syosjmgn obgmdhjds< YIH mjdjyobbw yjqzgyj~ o m`vjydhjds s` nbjoybw oysgnzbosj gs~ b`dm
sjyh vg~g`d" cjvjb`u hjcgzh sjyh ~syosjmgn fyohj}`yk~" odc oddzob izcmjs~$ Saj~j b`dm
sjyh vg~g`d~" hjcgzh fyohj}`yk~" odc ~a`ys sjyh ubod~ n`hubjhjds jona `sajy$
Hodomjhjds uygdngubj~< Saj YIH g~ io~jc `d s}` kjw hodomjhjds uygdngubj~ Fgy~s
8/8/2019 Internship Report (Punjab Resource Management Program)
42/97
hodomjhjds gdf`yhosg`d ~w~sjh$ YIH uy`vgcj saj djnj~~oyw fyohj}`yk f`y uboddgdm"
ghubjhjdsgdm" h`dgs ygdm odc yju`ysgdm `d `ymodg|osg`dob ujyf`yhodnj" odc bgdkgdm
`ymodg|osg`dob ujyf`yhodnj s` ujy~`ddjb ujyf`yhodnj$
Cjuoyshjds ajoc~ o~ saj kjw ~sokja`bcjy~< Saj YIH yjqzgyj~ s`u hodomjhjds s` ij
onsgvjbw gdv`bvjc gd ~syosjmgn ujyf`yhodnj uboddgdm" odc onsgvj n`d~zbsosg d odc
n`d~jd~z~ izgbcgdm }gsa saj b`}jy onn`zdsoigbgsw bjvjb~$ Sag~ g~ gd bgdj }gsa saj s`u(c`}d
odc i`ss`h(zu ouuy`ona s` uboddgdm gd saj YIH ~w~sjh$ Sag~ ~syosjmgn uboddgdm uy`nj~~
f`nz~j~ `d nbgjds~ odc ijdjfgngosj~ odc sajgy djjc~$
9$3$6 Kjw Ghuons Gdcgnos`y~ !iw 9595' f`y Uzdloi
Ovjyomj UMCU `f =* `y h`yj ujy oddzh
Gdnyjo~gdm oddzob l`i nyjosg`d fy`h ?$6 hgbbg`d s` >$5 hgbbg`d
8/8/2019 Internship Report (Punjab Resource Management Program)
43/97
onagjvj ovjyomj uy`vgdngob my`~~ c`hj~sgn uy`czns my`}sa `f =* jvjyw wjoy s` jdoibj gs
s` c`zibj ujy nougso gdn`hj gd o cjnocj `y ~`$ Gs ogh~ s` uy`cznj os bjo~s hgbbg`d `f dj}
l`i~ jona wjoy$ Saj nzyyjds 95* u`vjysw gdngcjdnj g~ jujnsjc s` ij aobvjc s` ?5* iw
saj jdc `f sag~ ujyg`c$
Bjvjb 9< ^jns`y @zsn`hj~ odc Yj~`zynj~ iw 95?:
Saj M`vjydhjds `f Uzdloi aovj gcjdsgfgjc 1 kjw ~jns`y~ f`y f`nz~jc cjvjb`uhjds
yj~zbs~$ Saj~j gdnbzcj jcznosg`d" ajobsa" ]^^" syod~u`ys" gyygmosg`d odc u`}jy" bgvj~s`nk
odc cogyw" soosg`d" yjvjdzj mjdjyosg`d" odc uygvosj ~jns`y cjvjb`uhjds$ Saj `zsn`hj
gdcgnos`y~ gcjdsgfgjc f`nz~j~ `d ijdjfgs~ s` ijdjfgngoygj~$
Bjvjb >< Jffgngjds" Onn`zdsoibj" odc Jdoibgdm ^w~sjh~ odc Uy`nj~~j~
Saj cjvjb`uhjds yj~zbs~ }gbb d`s ij ossogdoibj }gsa`zs saj ~zuu`ys `f jffgngjds"
onn`zdsoibj" odc jdoibgdm ~w~sjh~ odc uy`nj~~j~$ Yjf`yh~ odc nouongsw izgbcgdm gd saj
8/8/2019 Internship Report (Punjab Resource Management Program)
44/97
cjhodcgdm ijssjy qzobgsw odc h`yj yj~u`d~gvj ~jyvgnj~$ U`bgsgnob bjocjy~ gd Uzdloi oyj
~jd~gsgvj s` uj`ubj-~ djjc~ odc oyj ~jyvgnj `ygjdsosjc$
Saj YIH uy`vgcj~ saj bjmg~bos`y~ odc jjnzsgvj~ }gsa o n`huyjajd~gvj ~w~sjh s`
hodomj cjvjb`uhjds yj~zbs~$ Saj YIH uy`u`~jc f`y Uzdloi f`nz~j~ `d onagjvgdm
cjvjb`uhjds m`ob~ say`zma nbjoybw gcjdsgfgjc cjvjb`uhjds soymjs~$
]agbj gs ~syj~~j~ saj ghu`ysodnj gd gcjdsgfwgdm odc syonkgdm cjvjb`uhjds gdcgnos`y~" gs
uow~ ~ujngob ossjdsg`d s` ghuy`vgdm saj jffgngjdnw `f yj~`zynj hodomjhjds$ Gd sag~ yjmoyc"
uzssgdm gd ubonj ~`zdc uzibgn fgdodngob hodomjhjds" azhod yj~`zynj hodomjhjds" odc
jffgngjds iz~gdj~~ uy`nj~~j~ ~zuu`ysjc iw gdf`yhosg`d sjnad`b`mw" odc h`dgs`ygdm odc
jvobzosg`d ~w~sjh~ oyj nygsgnob$ Sajyj oyj ob~` myjos djjc~ f`y `usghg|gdm saj fzdnsg`d `f
m`vjydhjds odc jdoibgdm myjosjy uygvosj ~jns`y uoysgnguosg`d gd jn`d`hgn onsgvgsgj~ odc
cjbgvjygdm gdfyo~syznszyj odc ~`ngob ~jyvgnj~$
8/8/2019 Internship Report (Punjab Resource Management Program)
45/97
9$: Nouongsw Cjvjb`uhjds
Ibj~~jc }gsa saj fzbb ~zuu`ys `f saj agmaj~s bjvjb `f M`vjydhjds `f Uzdloi" UYHU ogh~ s`
cjvjb`u o nygsgnob ho~~ `f agmabw qzobgfgjc uy`vgdngob `ffgnjy~ i`sa `d saj ochgdg~syosgvj odc saj
sjnadgnob ~gcj$ ^zna o nygsgnob ho~~ ~aobb cjfgdgsjbw bjoc s` ghuy`vjhjds gd m`vjydodnj" uy`(u``y
u`bgnw odc ~jyvgnj cjbgvjyw f`y saj uj`ubj `f Uzdloi$
9$:$? @vjyvgj}
Yjn`mdg|gdm azhod nougsob o~ o kjw fons`y gd onagjvgdm jffjnsgvj uzibgn ~jyvgnj cjbgvjyw odc
dosg`dob n`hujsjdnj" gs g~ ghujyosgvj s` yj(jdjymg|j odc zumyocj saj ~kgbb~ odc kd`}bjcmj io~j `f
uzibgn ~jyvods~ say`zma jdn`zyomgdm ju`~zyj s` bjoydgdm `uu`yszdgsgj~ f`y agmajy jcznosg`d odc
8/8/2019 Internship Report (Punjab Resource Management Program)
46/97
Ju`~j ngvgb ~jyvods~ s` ij~s gdsjydosg`dob uyonsgnj~ gd hodomjhjds odc `ymodg|osg`dob
cjvjb`uhjds
Aoydj~~ saj ij~s b`nob odc gdsjydosg`dob yj~`zynj~ f`y syogdgdm `f saj uy`vgdngob `ffgnjy~$
Saj `vjyobb yj~zbs `f saj onagjvjhjds `f saj oi`vj `iljnsgvj~ }gbb ij saj yog~gdm `f bgvgdm
~sodcoyc~ odc yjcznsg`d gd saj ~jvjygsw odc gdngcjdnj `f u`vjysw$
9$:$> Onsgvgsgj~
N`dsyons }gsa Ngvgb ^jyvgnj N`bbjmj !N~n'" ^gdmou`yj
Omyjjhjds }gsa Bjj Kzod Wj} ^na``b `f Uzibgn U`bgnw !Bkw~uu'" Dosg`dob Zdgvjy~gsw
@f ^gdmou`yj
Uoysdjy~agu }gsa O~god Gd~sgszsj `f Sjnad`b`mw Iodmk`k" Saogbodc
B`nob U`~s Myoczosj Cgub`ho~ os Uzdloi Zdgvjy~gsw" Boa`yj
8/8/2019 Internship Report (Punjab Resource Management Program)
47/97
gv' Gyygmosg d w~sjh Hodomjhjds
v' N`d~syznsg`d Hodomjhjds
vg' H`dgs`ygdm & Jvobzosg`d f Gdfyo~syznszyj Cjvjb`uhjds Uy`ljns
vgg' \`` Hodomjhjds
vggg' Ocvodnj N`hujsjdngj~ f y Syogdjy~
9$:$3 Kjw Onagjvjhjds~
H`yj saod >55 `ffgnjy~ }jyj syogdjc b`nobbw say`zma Ngvgb ^jyvgnj N`bbjmj Gdsjydosg`dob"
^gdmou`yj 3> uy`vgdngob ngvgb ~jyvods~ n`hubjsjc `dj wjoy ho~sjy cjmyjj n`zy~j~ fy`h
ij~s gdsjydosg`dob zdgvjy~gsgj~$ ?3 oyj nzyyjdsbw uzy~zgdm sajgy ho~sjy cjmyjj n`zy~j~$
9?? `ffgnjy~ yjnjgvjc syogdgdm gd ~a`ys syogdgdm n`zy~j~ fy`h O~god Gd~sgszsj `f
sjnad`b`mw" Saogbodc
8/8/2019 Internship Report (Punjab Resource Management Program)
48/97
9$:$: C`nzhjdsosg d
Fgdob Yju`ys `f Ngvgb ^jyvgnj N`bbjmj" ^gdmou`yj oi`zs Nouongsw Izgbcgdm & Syogdgdm
Gdgsgosgvj !NISG' }gsa M`vjydhjds `f saj Uzdloi
Syogdgdm Djjc O~~j~~hjds !SDO' Yju`ys `f M`vjydhjds `f saj Uzdloi
Jvobzosg`d odc Cj(iygjfgdm ~j~~g`d Yju`ys `d Uzdloi Nouongsw Izgbcgdm Uy`myoh(G
Jvobzosg`d odc Cj(iygjfgdm ~j~~g`d Yju`ys `d Uzdloi Nouongsw Izgbcgdm Uy`myoh(GG
Jvobzosg`d Yju`ys~ uyjuoyjc iw UYHU `d Syogdgdm N`zy~j~ n`dcznsjc os O~god Gd~sgszsj
`f Sjnad`b`mw" Saogbodc
Jvobzosg d Yju`ys~ uyjuoyjc iw OGS `d Syogdgdm N`zy~j os O~god Gd~sgszsj `f
Sjnad`b`mw" Saogbodc
9$:$6 ]ow F`y}oyc
8/8/2019 Internship Report (Punjab Resource Management Program)
49/97
yzd$ ^ghgboybw" OCI g~ fzdcgdm saj ~a`ys czyosg`d f`yjgmd n`zy~j~ f`y saj `ffgnjy `f saj
M`vjydhjds `f Uzdloi$
Saj g~~zj `f u`~s syogdgdm ubonjhjds `f `ffgnjy~ ofsjy sajgy syogdgdm g~ o hossjy `f ~jyg`z~
n`dnjyd f`y UYHU$ Gs g~ }gcjbw onnjusjc uygdngubj saos saj hoghzh ijdjfgs `f syogdgdm g~
gd saj fgy~s fj} wjoy~ odc gs }odj~ }gsa sghj gf d`s zsgbg|jc ~``d ofsjy saj syogdgdm$
A`}jvjy uyj~jdsbw sajyj g~ d` fgyh ubonjhjds u`bgnw f`y saj `ffgnjy~ yjszydgdm fy`h saj
syogdgdm odc sa`zma ~`hj how mjs o u`~sgdm ouuy`uygosj }gsa dj} ~kgbb~ onqzgyjc" `sajy~
oyj ~ghubj u`~sjc yodc`hbw$
8/8/2019 Internship Report (Punjab Resource Management Program)
50/97
Naousjy(>
UY@NZYJHJDS ]GDM
8/8/2019 Internship Report (Punjab Resource Management Program)
51/97
>$? Uy`nzyjhjds f N`d~zbsods~ jyvgnj~
>$?$? ]aos Oyj N`d~zbsgdm jyvgnj~0
Saj O~god Cjvjb`uhjds Iodk !OCI' cjdj~ n`d~zbsods~ o~ gdcgvgczob~ `y jdsgsgj~ oibj s`
uy`vgcj ~ujngob jujysg~j gd `dj `y h`yj sjnadgnob jbc~$ Saj~j ~jyvgnj~ how ij `f od
ocvg~`yw" ~zujyvg~`yw" `y ghubjhjdsosg`d doszyj odc oyj uy`vgcjc iw ~kgbbjc jujys~ }gsa
~ujngobg|jc kd`}bjcmj odc jujygjdnj$
Saj ~jyvgnj~ yjdcjyjc iw n`d~zbsods~ oyj d`yhobbw f`y o dgsj ujyg`c `f sghj odc o }jbb(
cjdjc ~n`uj `f }`yk cj~nygijc iw nbjoy sjyh~ `f yjfjyjdnj !S@Y' odc g~ mjdjyobbw `f od
gdsjbbjnszob doszyj$
^zna ~jyvgnj~ oyj uy`vgcjc fy`h o yodmj `f ~`zynj~$ Syocgsg`dobbw" n`d~zbsgdm ~jyvgnj~
aovj ijjd `ffjyjc iw ~zna jdsgsgj~ o~ jdmgdjjygdm yh~ dodngob ocvg~`y~ onn`zdsodnw
8/8/2019 Internship Report (Punjab Resource Management Program)
52/97
Saj jujysg~j how ij djjcjc `dbw f`y o bghgsjc odc nbjoybw cjdjc ujyg`c$
Gs how ij agmabw ~ujngobg|jc odc d`s yjocgbw ovogboibj }gsagd o uoysgnzboy `ymodg|osg`d `y
jdsgsw$
Gs how ij jujd~gvj odc saz~ fjo~gibj `dbw }ajd `zs~gcj yj~`zynj~ oyj ovogboibj s` uow
f`y gs$
Gs how d`s ij ovogboibj gd o uoysgnzboy n`zdsyw$
Gs how ij yjqzgyjc s` ~zuu`ys odc cjvjb`u saj nouongsw `f od omjdnw odc gs~ ujy~`ddjb s`
jd~zyj saos o uy`ljns g~ ghubjhjdsjc s` agma ~sodcoyc~ odc saos saj yj~zbs~ `f saj uy`ljns
gdvj~shjds oyj ~z~sogdoibj$
>$?$> Swuj~ f N`d~zbsods~
8/8/2019 Internship Report (Punjab Resource Management Program)
53/97
Gdcgvgczob n`d~zbsods~ oyj yjnyzgsjc f`y ~ghgboy onsgvgsgj~ o~ n`d~zbsgdm yh~ }ajd
o fzbb sjoh g~ d`s n`d~gcjyjc djnj~~oyw$
Sajw how ij gdcjujdcjds jujys~ d`s ujyhodjdsbw o~~`ngosjc }gsa odw uoysgnzboy
yh" `y sajw how ij jhub`wjj~ `f o yh yjnyzgsjc `d od gdcgvgczob io~g~$
>' ^soff N`d~zbsods~
^soff n`d~zbsods~ oyj ob~` d`yhobbw gdcgvgczob n`d~zbsods~ izs oyj fzdcjc cgyjnsbw
fy`h OCI~ ochgdg~syosgvj izcmjs$ !Gd yoyj no~j~" sjoh~ `f n`d~zbsods~ fy`h o
yh how ij jdmomjc o~ ~soff n`d~zbsods~ f`y gd(a`z~j ~szcgj~ ~zna o~
ghuy`vjhjds `f saj gdf`yhosg`d sjnad`b`mw ~w~sjh `y o ujy~`ddjb u`bgnw yjvgj}$'
Os uyj~jds od gdcgvgczob how ij yjnyzgsjc f`y `dbw ?9 h`dsa~ `zs `f odw 93(h`dsa
ujyg`c }gsa`zs ~ujngob cg~ujd~osg`d$
3' Gdsjydosg`dob odc Dosg dob Omjdngj~ odc Gd~sgszsg d~
Gdsjydosg`dob odc dosg`dob omjdngj~ `y gd~sgszsg`d~ !gdnbzcgdm zdgvjy~gsgj~' how
8/8/2019 Internship Report (Punjab Resource Management Program)
54/97
}ajyj sajgy ~syjdmsa~ gdv`bvgdm jbc(bjvjb jujygjdnj odc myo~~y``s~ n`ddjnsg`d~
}gsa ijdjngoygj~ odc ~sokja`bcjy~ nod ij ij~s zsgbg|jc$
8/8/2019 Internship Report (Punjab Resource Management Program)
55/97
6' Yj~`zynj Ujy~`d~
Yj~`zynj ujy~`d~ oyj ujy~`d~ `f uoysgnzboybw agma nobgijy `y ~ujngn bjvjb~ `f
jujygjdnj" `fsjd cg~sgdmzg~ajc gd sajgy jbc" }a` oyj agyjc s` uy`vgcj gduzs odc
mzgcodnj czygdm n`dfjyjdnj~" ~jhgdoy~" }`yk~a`u~" `y u`bgnw ~j~~g d~$ Sajw oyj
mjdjyobbw yjnyzgsjc z~gdm SO myods fzdc~ `y saj OCI ochgdg~syosgvj izcmjs" odc
saj yjnyzgsgdm jdsgsw g~ z~zobbw OCI$
=' @sajy Swuj~ f N`d~zbsods~
Od`sajy nbo~~ `f n`d~zbsods~ n`huyg~j~ omjds~ `y uy`fj~~g`dob~ yjnyzgsjc s`
uy`vgcj ~sodcoyc uy`fj~~g`dob ~jyvgnj~ s` saj i`yy`}jy~ JO~ czygdm uy ljns
ghubjhjdsosg d$ ]ajyjo~ hodw n`d~zbsods~ uy`vgcj o ~jyvgnj saos yjqzgyj~
gdgsgosgvj" gdd`vosg`d" odc ghomgdosg`d" sag~ my`zu ujyf`yh~ y`zsgdj onsgvgsgj~ saos
oyj d`djsajbj~~ ghu`ysods odc `f o uy`fj~~g`dob nobgijy$
> 9 O g g f N
8/8/2019 Internship Report (Punjab Resource Management Program)
56/97
Saj ~jbjnsg`d uy`nj~~ ~a`zbc ij syod~uoyjds odc ~a`zbc d`s gdv`bvj o n`dgns `f gdsjyj~s$
M``c m`vjydodnj odc jsagnob ijaovg`y oyj j~ujngobbw ghu`ysods$
>$> N`d~zbsods jbjnsg`d Hjsa`c~
_NI^ _I^
Gdcgvgczob
N`d~zbsods
Cgyjns
^jbjnsg`d
8/8/2019 Internship Report (Punjab Resource Management Program)
57/97
D` N`~s bghgs~
15* s` sjnadgnob jvobzosg`d
95* s` fgdodngob jvobzosg`d
3: Cow~ obb`}jc f`y ~zihg~~g`d `f Sjnadgnob / Fgdodngob Uy`u`~ob !^SU'
3 ^zihg~~g`d~ s` OCI
Ij~s f`y bj~~ n`hubj o~~gmdhjds~ !gdfyo~syznszyj uy`ljns~'
N`huyjajd~gvj S@Y~
JO yj~u`d~gibj f`y H&J
Yosj `f yjhzdjyosg`d g~ d`d(djm`sgoibj
>$>$9 _zobgsw Io~jc jbjnsg`d
8/8/2019 Internship Report (Punjab Resource Management Program)
58/97
~zihg~~g`d~ s` OCI
Z~jc }ajd o~~gmdhjds~ oyj n`hubj & cgffgnzbs s` ~ujngfw obb o~ujns~ `f saj S@Y
Gdd`vosg`d cj~gyjc ( obsjydosj hjsa`c`b`mgj~ oyj ovogboibj
Jvjyw gsjh `f n`~s g~ djm`sgoibj
>$>$> Gdcgvgczob N`d~zbsods~
Saj jdmomjhjds `f od gdcgvgczob n`d~zbsods }gbb d`s gdnzy occgsg`dob ochgdg~syosgvj b`oc
`d saj uoys `f saj uy`u`~gdm JO gd jnj~~ `f obsjydosgvj h`cobgsgj~
Saj S@Y g~ }jbb cjfgdjc odc n`hubjsj gd yj~ujns `f Bjvjb `f Jff`ys" Czyosg`d odc
Cjbgvjyoibj~
Saj S@Y jdvg~omj~ ~gmdgfgnods y`bj f`y JO gd ghubjhjdsosg`d uoysgnzboybw yjmoycgdm
gdsjyonsg`d }gsa ghubjhjdsgdm uoysdjy~
8/8/2019 Internship Report (Punjab Resource Management Program)
59/97
8/8/2019 Internship Report (Punjab Resource Management Program)
60/97
>$>$3 Cgyjns jbjnsg`d
Saj hoykjs bonk~ cjusa gd saj uy`u`~jc Sjyh~ `f Yjfjyjdnj !S@Y' yjqzgyjhjds~ odc `dj
~jyvgnj uy`vgcjy g~ nbjoybw qzobgfgjc s` ghubjhjds saj S@Y
S@Y g~ sghj nygsgnob$
Saj S@Y g~ }jbb cjfgdjc odc n`hubjsj gd yj~ujns `f Bjvjb `f Jff`ys" Czyosg`d odc
Cjbgvjyoibj~
Saj S@Y yjqzgyj~ gdd`vosgvj onsgvgsgj~$
Saj S@Y jdvg~omj~ o ~gmdgfgnods y`bj f`y JO gd ghubjhjdsosg`d" uoysgnzboybw yjmoycgdm
gdsjyonsg`d }gsa ghubjhjdsgdm uoysdjy~
Saj S@Y n`~s~ bj~~ saod `y jqzob s` #?55"555 !Y~ 6 hgbbg`d'$
>$3 Ocvodsomj~ f Ouuy`uygosj jbjnsg`d Hjsa`c~
8/8/2019 Internship Report (Punjab Resource Management Program)
61/97
Naousjy(3
FGDCGDM^ @F SAJ UY@LJNS
8/8/2019 Internship Report (Punjab Resource Management Program)
62/97
3$? N`dnbz~g`d
Saj Uzdloi Yj~`zynj Hodomjhjds Uy`myoh !UYHU' ao~ ijjd gdgsgosjc iw saj M`vjydhjds
`f Uzdloi !M`Ui' }gsa saj o~~g~sodnj `f saj O~god Cjvjb`uhjds Iodk !OCI' o~ o
n`huyjajd~gvj yjf yh uonkomj }gsa od ogh s` ~syjdmsajd uy`vgdngob fgdodnj~" gd~sgszsg dob
cjvjb`uhjds odc gdnjdsgvj hjnaodg~h~ f`y uzibgn ~jyvgnj cjbgvjyw }gsa uoysgnzboy jhuao~g~ `d
uy`(u``y ~jns`y~ odc saj nyjosg`d `f od jdoibgdm jdvgy`dhjds f`y uygvosj ~jns`y cjvjb`uhjds s`
hokj gs od jdmgdj `f my`}sa f`y saj jn`d`hw$
Saj uy`ljns g~ io~jc `d saj onsgvgsgj~ `f Uy`nzyjhjds `f N`d~zbsods~ ^jyvgnj~$ Onn`ycgdm s` sag~
yj~joyna gs g~ `i~jyvjc saos saj Uy`nzyjhjds ]gdm `f Uzdloi Yj~`zynj Hodomjhjds Uy`myoh
!UYHU' g~ }`ykgdm vjyw }jbb zdcjy saj O~god Cjvjb`uhjds Iodk !OCI'$
Uzdloi Yj~`zynj Hodomjhjds Uy`myoh !UYHU'" ijgdm jjnzsgdm omjdnw / sjnadgnob o~~g~sodnj
uy`vgcjc iw O~god Cjvjb`uhjds Iodk !OCI' ao~ s` f`bb`} saj mzgcjbgdj~ `f saj iodk odc
8/8/2019 Internship Report (Punjab Resource Management Program)
63/97
yjo~`d~ os saj cjuoyshjdsob bjvjb" yju`ys~ oyj d`s n`hubjsjc }gsa gd saj mgvj sghj fyohj" ajdnj
jdaodnjhjds `f saj n`dsyons g~ gs ~jbf ijn`hj~ nzhijy~`hj uy`njczyj$
^`hj `f saj n`dsjds~ `f saj O~god Cjvjb`uhjds Iodk !OCI' uy`nzyjhjds mzgcjbgdj~ c` d`s
nbjoybw gdcgnosj saj hossjy odc saj ocvgnj / nboygfgnosg`d `f OCI ijn`hj~ djnj~~oyw }agna g~ ob~`
o ioyygjy gd ~}gfs uy`nzyjhjds uy`nj~~$
8/8/2019 Internship Report (Punjab Resource Management Program)
64/97
3$9 Yjn`hhjdcosg`d~
Jffgngjds odc jffjnsgvj n``ycgdosg`d & n`hhzdgnosg`d nod yjh`vj saj cjbowjc gd
uy`nzyjhjds~$
Fzysajy h`yj gd `ycjy s` hokj jffgngjds uy`nzyjhjds zdcjy saj O~god Cjvjb`uhjds Iodk
!OCI' uy`nzyjhjds mzgcjbgdj~" sajyj g~ o djjc s` a`bc n`zubj `f syogdgdm ~j~~g`d~ `d
uy`nzyjhjds f`y saj jjnzsgdm omjdnw s` hokj saj }a`bj uy`nj~~ zdcjy~sodc odc s`
nboygfw odw nboz~j~ `f saj OCI uy`nzyjhjds mzgcjbgdj~$ ^`hj `f saj n`dsjds~ `f saj OCI
Uy`nzyjhjds Mzgcjbgdj~ c` d`s nbjoybw gdcgnosj saj hossjy odc saj ocvgnj / nboygfgnosg`d `f
OCI ijn`hj~ djnj~~oyw$
]j nod nzs c`}d saj bjdmsaw uy`nzyjhjds uy`nj~~ s` hgdghg|j saj agjyoynaw bjvjb czygdm
cjng~g`d hokgdm$ Obb sag~ uy`nj~~ sghj n`d~zhgdm odc fzysajy h`yj gd occgsg`d s` saj
mzgcjbgdj~ odc ouuy`vob `f saj OCI" gs ob~` yjqzgyj~ n`d~jd~z~ `f Naogyhod Uboddgdm odc
Cjvjb`uhjds I`oyc }agna hokj~ saj }a`bj uy`nj~~ bjdmsaw odc nzhijy~`hj$
8/8/2019 Internship Report (Punjab Resource Management Program)
65/97
Naousjy(:
BJOYDGDM O^ GDSJYDJJ
8/8/2019 Internship Report (Punjab Resource Management Program)
66/97
:$? Bjoydgdm o~ Gdsjydjj
G l`gdjc Uzdloi Yj~`zynj Hodomjhjds Uy`myoh !UYHU' `d ^jusjhijy ?:" 9557$ G ~ujds hw
sghj gd saj Uy nzyjhjds ]gdm `f saj Uy ljns$ F bb`}gdm oyj saj czsgj~ odc so~k~
onn`hubg~ahjds~ saos G aovj ujyf`yhjc czygdm hw syogdgdm ujyg`c
8/8/2019 Internship Report (Punjab Resource Management Program)
67/97
Voygosg`d ~ajjs~ `f N`d~zbsods
` G~ sajyj odw naodmj yjmoycgdm n`~s `f saj n`dsyons odc sghj bgdj" sajyj g~ o djjc s`
uyjuoyj saj voygosg`d ~ajjs `f saj n`d~zbsods odc ouuy`vjc fy`h OCI$ !Oddj O'
N`huoyg~`d ijs}jjd Onszob odc jujnsjc SO Zsgbg|osg`d
` Sag~ g~ ob~` hw czsw s` uyjuoyj od jnjb ~ajjs io~jc `d jujnsjc SO zsgbg|osg`d
h`dsabw odc n`huoyj }gsa saj onszob zsgbg|osg`d h`dsabw f`y o wjoy$
Zucosj SO Zsgbg|osg`d Yju`ys
`
Sajyj g~ o djjc s` zucosj saj SO zsgbg|osg`d yju`ys }agna g~ ob~` f`y}oyc s`
Naogyhod U&C I`oyc odc OCI !Oddj I'
8/8/2019 Internship Report (Punjab Resource Management Program)
68/97
8/8/2019 Internship Report (Punjab Resource Management Program)
69/97
N`d~zbsods ^jbjnsg`d N`hhgssjj !N^N'
` Sag~ g~ saj n`hhgssjj }agna g~ io~jc `d ~`hj Cjuoyshjdsob Ajoc odc UYHU~
Uy`ljns Cgyjns`y" Cjuzsw Cgyjns`y~" O~~g~sods Cgyjns`y$ Ijf`yj ouuy`vob `f saj
OCI" sag~ n`hhgssjj ob~` ouuy`vjc saj ~jbjnsg`d `f odw n`d~zbsods$ G ossjdc saj~j
hjjsgdm~ odc oyyodmj sajh$
]`ykgdm uoujy
Ossjdcodnj ^ajjs
Sokgdm Hgdzsj~
Bjssjy~
` Sag~ g~ ob~` hw czsw s` g~~zj odw bjssjy s` saj cjuoyshjds~ yjmoycgdm odw g~~zj
8/8/2019 Internship Report (Punjab Resource Management Program)
70/97
Gdsjydob Ozcgsgdm
` G ob~` o~~g~s `zy gdsjydob ozcgs`y czygdm saj ozcgs ~j~~g`d$
Uowhjds V`znajy~
Ouuy`vob
Ozsa`yg|jc ~gmdoszyj~
Agygdm `f od Gdsjydosg`dob Fgyh
` Sag~ g~ hw igmmj~s `uu`yszdgsw odc jujygjdnj s` gdv`bvj gd saj }a`bj uy`nj~~ `f
agygdm `f od Gdsjydosg`dob Fgyh$ Gs mgvj~ hj b`s `f n`zyomj odc ju`~zyj s`}oyc~
hw uy`fj~~g`d$ G ujy~`dobbw gdv`bvjc gd jvjyw ~sju odc uy`njczyj$
Uy`nzyjhjds Uy`nj~~
8/8/2019 Internship Report (Punjab Resource Management Program)
71/97
9$ ^zihg~~g`d ? Gdvgsosg`d C`nzhjds~ odc ~a`ysbg~s
Saj JO ~zihgs~ s` OCI saj f`bb`}gdm N^N ouuy`vjc c`nzhjds~
` N`uw `f saj ~gmdjc hgdzsj~ `f saj N^N ~a`ys bg~sgdm
hjjsgdm
` B`dm bg~s; !Oddj C'
` ^a`ys bg~sgdm nygsjygo !Oddj J'
` Doyyosgvj jvobzosg`d nygsjygo !Oddj F'
` N`d~zbsgdm ~jyvgnj~ izcmjs gdnbzcgdm cjsogb~ `f uy`vg~g`dob
~zh odc n`dsgdmjdnw
` ^a`ysbg~s;
` Saj cyofs YFU }gsa S@Y" coso ~ajjs" ~zhhoyw jvobzosg`d
~ajjs" ujy~`ddjb jvobzosg`d ~ajjs" odc o cyofs n`dsyons; odc
` Zucosjc NYOH$ !Oddj M'
8/8/2019 Internship Report (Punjab Resource Management Program)
72/97
` Doyyosgvj n`hhjds~ `d jvobzosg d agmabgmasgdm saj
~syjdmsa~ odc }jokdj~~j~ `f jona uy`u`~ob; odc
` Zucosjc NYOH$
3$ ^zihg~~g`d > Fgdodngob Jvobzosg`d odc Yodkgdm f uy`u`~ob~ iw JO
Saj JO ~zihgs~ s` OCI saj f`bb`}gdm N^N ouuy`vjc c`nzhjds~' !3' !:' !6' !=' !1' !7' !?5' !??' !?9' !?>' !?3' !?:'
S`sob N`~s `f Uy`u`~jc Naodmj~
N`dsgdmjdnw
N$ ^j yvgnj~ n`hubj s g`d Cosj!uy`u`~jc/yjv g~jc'
N`d~z b sods
!N y`} d Om j d s~ '
U jy~` d(H ds U jy~` d(H ds
Yj q z j ~ s D`
Co sj
D`$ f
U jy~`d(H `ds
C j so gb~ ` f V o y go s g` d ~ Y j z j ~ s
YJ_Z J^S F@YH F@Y N@DSY ONS VOYGOS G@DN@DSYONS N@^S J^SGHOSJ^
!Ju yj~~jc gdZ^ # '
(((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((15(((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((
8/8/2019 Internship Report (Punjab Resource Management Program)
87/97
ODDJQ(C
(((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((1?(((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((
Lodzoyw 95?5
Cjnjhijy 9557
D`vjhijy 9557
^jusjhijy 9557
@ns`ijy 9557
S`sob
Ozmz~s 9557
Lzbw 9557
Lzdj 9557
How 9557
Ouygb 9557
Hoyna 9557
Fjiyzoyw 9557
Lodzoyw 9557
Cjnjhijy 9551
Z^#H`dsa
S`sob
Syogdgdm
]`yk~a`u~
N`d~zbsodngj~
Hol`y ajoc~ `f onn`zds s 3 N`hubjsjc Uy ljns~ ?:
: odc H`yj N`hubjsjc Uy ljns~ 95
?( 9 N`hubjsjcUy ljns~ $ ?5
> s 3 N`hubjsjc Uy ljns~ ?:
: odc H`yj N`hubjsjc Uy ljns~ 95
Gdsjydosg dob @ymodg|osg d~ bgkj c`d`y~ < >
C`d y~ odc M`vjydhjds~< :
OCI odc M`vs$ f Uokg~sod< =OCI odc M`vs$ f Uz
_zobgfwgdm nygsjygo
_zobgfwgdm nygsjygo
_zobgfwgdm nygsjygo
(((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((13(((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((
8/8/2019 Internship Report (Punjab Resource Management Program)
91/97
ODDJQ(A
DOYYOSGVJ JVOBZOSG@D NYGSJYGO
?$ Sag~ c`nzhjds jubogd~ saj doyyosgvj jvobzosg d nygsjygo s` jvobzosj saj sjnadgnob odcfgdodngob uy`u`~ob~ zdcjy _NI^ ~jbjnsg`d hjsa`c z~gdm Fzbb Sjnadgnob Uy`u`~ob F`yhos$
9$ Jvobzosg`d nygsjygo aovj ijjd cj~gmdjc kjjugdm gd vgj} gd~syznsg`d~/mzgcjbgdj~ g~~zjc iw
saj OCI$ Iy`ocbw ?55 hoyk~ !`zs `f s`sob `f ?555' }`zbc ij o}oycjc s` fgyh~ uo~s jujygjdnj"955 hoyk~ s` Ouuy`ona & Hjsa`c`b`mw `f saj fgyh odc =55 hoyk~ s` saj Ujy~`ddjb" gdcgnosjc iwo fgyh f`y saos uoysgnzboy o~~gmdhjds$
>$ O s}` ~sju uy`njczyj }`zbc ij zsgbg|jc$ Os fgy~s qzobgsosgvj ~nobgdm ob`dm }gsa o~~gmdjcujynjdsomj~ }gbb ij jhub`wjc s` cjsjyhgdj saj qzobgsosgvj nosjm`yw `f saj uoysgnzboy uy`u`~obio~jc `d gs~ gdcgnosjc Uo~s Jujygjdnj" Ouuy`ona odc Hjsa`c`b`mw odc Ujy~`ddjb$ Sajqzobgsosgvj ~nobgdm }gbb ij o~ zdcjy
8/8/2019 Internship Report (Punjab Resource Management Program)
92/97
i' Jujygjdnj `f }`ykgdm gd~ghgboy mj`myouagn oyjo !:5'
6$ Zdcjy sag~ n`hu`djds" fgyh~ jujygjdnj `f }`ykgdm gd ~ghgboy mj`myouagn odcochgdg~syosgvj n`dcgsg`d~ }gbb ij yjvgj}jc$ Saj jvobzosg`d }gbb ij noyygjc `zs o~ ujy f`bb`}gdmnygsjygo$Jujygjdnj `f }`ykgdm gd CHN n`zdsygj~ OvjyomjJujygjdnj `f }`ykgdm gd N`zdsygj~ }gsa ~ghgboy ~w~sjh~ !^`zsa O~go" Odmb`ua`dj Ofygno'
Oi`vj
Ovjyomj
Jujygjdnj `f }`ykgdm gd Uokg~sod Jnjbbjds
I' Ouuy`ona odc Hjsa`c`b`mw !955'
=$ Saj Ouuy`ona odc Hjsa`c`b`mw n`hu`djds }gbb aovj saj f`bb`}gdm ~zi n`hu`djds~
8/8/2019 Internship Report (Punjab Resource Management Program)
93/97
!j' ^soffgdm najczbj !gdnbzcgdm ymodg|osg`d naoys' !>5'
G~ saj f`yhos `f saj ~soffgdm ~najczbj gd onn`ycodnj }gsa saj OCI ~sodcoyc" ~a`}gdm saj gduzs~
`f obb saj d`hgdosjc gdsjydosg`dob odc c`hj~sgn jujys~ `d o }jjkbw odc h`dsabw io~g~0 Oyj sajsghgdm odc czyosg`d `f saj jujys~ gduzs~ ouuy`uygosj f`y fongbgsosgdm saj ghubjhjdsosg`d `f sajuy`u`~jc hjsa`c`b`mw odc saj onsgvgsgj~ ~a`}d `d saj }`yk ubod0 G~ saj uy`u`~jc dzhijy `fsygu~ s` saj fgjbc iw saj jujys~ ouuy`uygosj `y jnj~~gvj" gd sjyh~ `f uy`vgcgdm n`dsgdzgsw `f~jyvgnj~0 G~ saj iobodnj ijs}jjd saj gduzs~ gd saj fgjbc odc gd saj a`hj `ffgnj ouuy`uygosj0 C`j~saj `ymodg|osg`d naoys nbjoybw ~a`} saj bgdj~ `f yj~u`d~gigbgsw odc saj bgdk~ ijs}jjd saj uoysgj~gdv`bvjc0
N`zdsjyuoys Ujy~`ddjb odc Fongbgsgj~ !95'G~ saj yjqzgyjhjds `f n`zdsjyuoys ~zuu`ys" gd bgdj }gsa saj uy`u`~jc hjsa`c`b`mw odc }`yk ubod0Jvobzosg`d }gbb ij io~jc `d yjo~`doibjdj~~ odc uyonsgnoigbgsw `f saj yjqzg~gsj ~zuu`ys$
Uy`u`~ob Uyj~jdsosg`d !?5'
Gf obb gdf`yhosg`d yjqzj~sjc gd saj YFU g~ uy`vgcjc gd o nbjoy odc jo~gbw zdcjy~sodcoibj f`yh odcsaj uy`u`~ob g~ o~~jhibjc gd o uy`fj~~g`dob hoddjy$
N' Ujy~`ddjb< !=55'
1$ @dbw sa`~j NV~ }gbb ij jvobzosjc }agna n`df`yh s` saj n`dcgsg`d~ ~ujngfgjc gd saj sjyh~ odcn`dcgsg`d~ `f OCI Mzgcjbgdj~$ @zs `f saj s`sob =55 hoyk~" ?55 hoyk~ oyj obb`nosjc s` saj SjohBjocjy mgvjd ag~ gdnyjo~jc yj~u`d~gigbgsgj~ f`y uy`vgcgdm `vjy obb bjocjy~agu" hodomgdm odc
~zujyvg~gdm sjoh" odc jd~zygdm cjbgvjyw `f saj yjqzgyjc `zsuzs~$ Saj yj~s `f saj 655 hoyk~ oyjobb`nosjc s` saj jdsgyj yjhogdgdm sjoh `f jujys~ o~ ujy ossonajc soibj$
8/8/2019 Internship Report (Punjab Resource Management Program)
94/97
gg$ Ho~sjy Cjmyjj 75*ggg$ C`ns`yosj ?55*
i$ Uy`ljns Yjbosjc Jujygjdnj< ]`yk jujygjdnj `d uy`ljns~ }agna oyj ~ghgboy gd doszyj odc gdsjyh~ `f n`hubjgsw s` saj nzyyjds o~~gmdhjds$ Saj n`dsygizsg`d `f saj jujys }ajsajy hgd`y `yhol`y }gbb ob~` ij n`d~gcjyjc$ Fons`y~ ~zna o~ o~~gmdhjds~ }gsa uzibgn ~jns`y" uyjvg`z~ }`ykjujygjdnj }gsa m`vjydhjds `ymodg|osg`d~ }gbb ob~` ij sokjd gds` onn`zds$
n$ N`zdsyw `y Yjmg`dob Jujygjdnj< Gf od jujys ao~ saj jujygjdnj `f }`ykgdm gd Uokg~sod" aj
}gbb mjs fzbb hoyk~" ~ghgboybw 75* hoyk~ }gbb ij obb`nosjc f`y jujygjdnj `f }`ykgdm gd sajyjmg`d odc jujygjdnj `f }`ykgdm gd n`hh`d }jobsa n`zdsygj~ }gbb mjs 15* `f s`sob hoyk~$
ODDJQ(G
8/8/2019 Internship Report (Punjab Resource Management Program)
95/97
O$ B odD $" DohjodcSgsbj
I$ N dsyonsIzcmjs!Z #'
N$ jbjnsg dHjsac Fgdodngdm