การเขาถงสวสดการสงคมสาหรบบคคลทมความบกพรองทางการไดยน ในอาเภอทามะกา จงหวดกาญจนบร

โดย นางสาวธราพร ดาวเจรญ

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการจดการภาครฐและภาคเอกชน

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ปการศกษา 2559

ลขสทธของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

การเขาถงสวสดการสงคมสาหรบบคคลทมความบกพรองทางการไดยน ในอาเภอทามะกา จงหวดกาญจนบร

โดย นางสาวธราพร ดาวเจรญ

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการจดการภาครฐและภาคเอกชน

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ปการศกษา 2559

ลขสทธของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

THE ACCESSIBILITY TO SOCIALWELFARE FOR HEARING DISABILITY PEOPLE IN AMPHOE THAMAKA CHANGWAT KANCHANABURI

By Miss Teeraporn Daocharoen

A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree Master of Arts Program in Public and Private Management

Graduate School, Silpakorn University Academic Year 2016

Copyright of Graduate School, Silpakorn University

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร อนมตใหวทยานพนธเรอง “การเขาถงสวสดการสงคม สาหรบบคคลทมความบกพรองทางการไดยน ในอาเภอทามะกา จงหวดกาญจนบร” เสนอโดยนางสาวธราพร ดาวเจรญ เปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการจดการภาครฐและภาคเอกชน

........................................................................ (รองศาสตราจารย ดร.ปานใจ ธารทศนวงศ)

คณบดบณฑตวทยาลย วนท............เดอน.....................พ.ศ................

อาจารยทปรกษาวทยานพนธ รองศาสตราจารย ดร.พทกษ ศรวงศ คณะกรรมการตรวจสอบวทยานพนธ ................................................... ประธานกรรมการ (ผชวยศาสตราจารย ดร.วรรณวร บญคม) .........../......................./............. .................................................... กรรมการ (รองศาสตราจารย ดร.ไพโรจน วไลนช) .........../......................./............. .................................................... กรรมการ (รองศาสตราจารย ดร.พทกษ ศรวงศ) .........../......................./.............

ง

57601302 : สาขาวชาการจดการภาครฐและภาคเอกชน คาสาคญ : การเขาถงสวสดการสงคม / บคคลทมความบกพรองทางการไดยน

ธราพร ดาวเจรญ: การเขาถงสวสดการสงคมสาหรบบคคลทมความบกพรองทางการไดยน ในอาเภอทามะกา จงหวดกาญจนบร. อาจารยทปรกษาวทยานพนธ : รศ. ดร.พทกษ ศรวงศ. 82 หนา.

งานวจยครงนเปนงานวจยเชงคณภาพ มวตถประสงคเพอ 1) ศกษาการเขาถงสวสดการสงคมสาหรบบคคลทมความบกพรองทางการไดยน ในอาเภอทามะกา จงหวดกาญจนบร 2) วเคราะหสภาพปญหาและความตองการในการเขาถงสวสดการสงคมสาหรบบคคลทมความบกพรองทางการไดยน ในอาเภอทามะกา จงหวดกาญจนบร โดยวธวทยาการวจยแบบปรากฏการณวทยา ผใหขอมลหลก คอ บคคลทมความบกพรองทางการไดยน ในอาเภอทามะกา จานวน 16 ราย เกบขอมลโดยการสมภาษณ เชงลกรายบคคล

ผลการศกษาพบวา บคคลทมความบกพรองทางการไดยน ในอาเภอทามะกา จงหวดกาญจนบร ยงไมมความร ความเขาใจเกยวกบการเขาถงสวสดการสงคมรวมถงยงไมสามารถใชประโยชน จากสทธคนพการตามมาตรา 20 แหง พระราชบญญตสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ พ.ศ. 2550 ไดครบตามจรง แตตองการขนทะเบยนผพการกเพยงเพอใหไดมาซงสทธบางประการ เชน สทธการรบเบยยงชพคนพการ 800 บาทตอเดอน สวนปญหาและความตองการแตกตางกนออกไปตามประเภท ของการใชสทธตามสวสดการสงคมนนๆ ตามแนวทางการฟนฟสมรรถภาพคนพการ ดานการแพทย การศกษา อาชพ และสงคม

สาขาวชาการจดการภาครฐและภาคเอกชน บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ลายมอชอนกศกษา......................................................... ปการศกษา 2559 ลายมอชออาจารยทปรกษาวทยานพนธ........................................................

จ

57601302 : PUBLIC AND PRIVATE MANAGEMENT KEY WORD : THE ACCESSIBILIT TO SOCIAL WELFARE / PEOPLE WITH HEARING DISABILITY

TEERAPORN DAOCHAROEN: THE ACESSIBITY TO SOCIAL WELFARE FOR HEARING DISABILITY PEOPLE IN AMPHOE THAMAKA CHANGWAT KANCHANABURI THESIS ADVISOR : ASSOC. PROF. PHITAK SIRIWONG, Ph.D. 82 pp.

The purposes of the qualitative research were (1) to study the accessibility

to social welfare for hearing disability people in Amphoe Thamaka Changwat Kanchanaburi and (2) to analyze problems and needs to social welfare for hearing disability people in Amphooe Thamaka Changwat Kanchanaburi . The method used in this research was phenomenology which 16 hearing disability people were specifically selected. The data was collected by in-depth interviewing those sixteen key informants.

The results showed that hearing disability people in Amphoe Thamaka Changwat Kanchanaburi , had not been knowledge about Accessibility to social welfare. Inaddition, they could not use overall rights of disability people, according to Section 20 of the Empowerment and Improvement of the Quality of Life for People with Disabilities Act of 2550. They only wanted to had some of right such as rights of disability people allowance 800 Bath per month. The problems and needs to social welfare were analyzed to category of rights of disability people as follows: 1) medicine, 2) education, 3) occupation, and 4) social.

Program of Public and Private Management Graduate School, Slipakorn University Student’s signature………………………………………………… Academic 2016 Thesis Advisor’s signature………………………………………………………

ฉ

กตตกรรมประกาศ

วทยานพนธเลมนสาเรจไดดวยความชวยเหลอและสนบสนนจากบคคลหลายฝาย ผวจยรสกซาบซงเปนอยางยงและขอขอบคณมา ณ โอกาสน

ขอกราบขอบพระคณ รองศาสตราจารย ดร.พทกษ ศรวงศ ทปรกษาวทยานพนธผทไดสละเวลาใหความร ใหแนวทางในการทาวจย และชวยแกไขในสงทผดพลาด รวมถง ผชวยศาสตราจารย ดร.วรรณวร บญคม และ รองศาสตราจารย ดร.ไพโรจน วไลนช ทไดใหความกรณาตรวจสอบและใหคาแนะนาขอมลทเปนประโยชนตอวทยานพนธฉบบน ดวยความเอาใจใสอยางดยงตลอดการทาวจย

ขอกราบขอบพระคณอาจารยประจาคณะวทยาการจดการทกทานทไดประสทธประสาทความรแกผวจยตลอดระยะเวลาการศกษาอยในมหาวทยาลยศลปากรแหงน ซงผวจยสามารถนาความร มาประยกตใชและเปนพนฐานในการทาวทยานพนธฉบบนไดเปนอยางด

ขอขอบพระคณ บคคลทมความบกพรองทางการไดยน ในอาเภอทามะกาทกทาน ทใหความรวมมอในการใหผวจยสมภาษณเพอเกบขอมล จนกระทงไดขอมลและขอสรปทเปนประโยชนตอ การวจยครงน

ขอขอบคณครอบครว และมตรภาพทดจากเพอนๆ ในสาขาการจดการภาครฐและภาคเอกชน รนท 8 คณะวทยาการจดการ ทเปนกาลงใจสาคญในการทาวจยมาโดยตลอด รวมถงเจาหนาทบณฑตวทยาลยทเกยวของทกทานสาหรบการใหคาแนะนาและความชวยเหลอตางๆ

ผวจยหวงเปนอยางยงวา วทยานพนธฉบบนไดใหคณประโยชนตอสงคมและสามารถนาไป เปนแนวทางในการศกษาวจยครงตอไปได

ช

สารบญ หนา

บทคดยอภาษาไทย ...................................................................................................................... ง บทคดยอภาษาองกฤษ ................................................................................................................. จ กตตกรรมประกาศ ....................................................................................................................... ฉ บทท 1 บทนา .............................................................................................................................. 1

ความเปนมาและความสาคญของปญหา ............................................................. 1

วตถประสงคของการวจย .................................................................................... 4

ขอบเขตของการวจย ........................................................................................... 4

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ .................................................................................. 5

นยามศพทเฉพาะ ................................................................................................ 5

2 แนวคด ทฤษฎ และวรรณกรรมทเกยวของ .................................................................... 6

แนวคดเกยวกบผพการ ........................................................................................ 6

ปญหาและความตองการของบคคลทมความบกพรองทางการไดยน ................... 16

การเขาถงบรการสขภาพ ..................................................................................... 18

ทฤษฎสวสดการสงคม ......................................................................................... 21

รปแบบการจดสวสดการสาหรบคนพการของประเทศไทย ................................. 31

งานวจยทเกยวของ .............................................................................................. 35

3 วธดาเนนการวจย............................................................................................................ 39

วธทใชในการวจย ................................................................................................ 39

กลมผใหขอมลหลก .............................................................................................. 40

เครองมอทใชในการวจย ...................................................................................... 40

วธการเกบรวบรวมขอมล ..................................................................................... 41

การตรวจสอบความนาเชอถอของขอมล ............................................................. 41

การวเคราะหขอมล .............................................................................................. 42

จรยธรรมในงานวจย ............................................................................................ 42

ระยะเวลาการทาวจย .......................................................................................... 43

4 ผลการวเคราะหขอมล .................................................................................................... 44

สวนท 1 ขอมลสวนบคคลของบคคลทมความบกพรองทางการไดยน ในอาเภอทามะกา จงหวดกาญจนบร ........................................................ 44

ซ

บทท หนา สวนท 2 การเขาถงสวสดการสงคมสาหรบบคคลทมความบกพรอง

ทางการไดยน ในอาเภอทามะกา จงหวดกาญจนบร .................................. 46

สวนท 3 สภาพปญหาและความตองการในการเขาถงสวสดการสงคมสาหรบ บคคลทมความบกพรอง ทางการไดยนในอาเภอทามะกา จงหวดกาญจนบร ..................................................................................... 48

5 สรป อภปราย และขอเสนอแนะ .................................................................................... 56

สรปผลการวจย ................................................................................................... 56

อภปรายผลการศกษา .......................................................................................... 58

ขอเสนอแนะ ........................................................................................................ 64

รายการอางอง .............................................................................................................................. 66

ภาคผนวก .................................................................................................................................... 73

ภาคผนวก ก หนงสอรบรองจรยธรรมการวจย .................................................... 74

ภาคผนวก ข แบบการใหคายนยอมดวยวาจา ..................................................... 76

ภาคผนวก ค แนวคาถามสมภาษณ ..................................................................... 78

ประวตผวจย ................................................................................................................................ 82

1

บทท 1

บทนา ความเปนมาและความสาคญของปญหา

สวสดการสงคมเปนรากฐานทมความสาคญตอการดารงชวต เปนสงททาใหเกดการเปลยนแปลง จากสภาวะทยากลาบากไปสภาวะทคาดหวงวาจะดกวาเดมไดอยางรวดเรวและถาวร รวมถงความอดม สมบรณของชวตในทสด (ศรพร เปงสล, 2554) โดยครอบคลมการบรการกบบคคลและชมชนในลกษณะ ของการพฒนาสงคมและการเสรมสรางใหบคคลสามารถเผชญกบสภาพปญหาทางรางกาย จตใจ เศรษฐกจ และสงคม ตลอดจนการขจดภาวะทพงตนเองไมได (รพพรรณ คาหอม, 2544) และโดยเฉพาะผทมความบกพรองทางรางกายเปนผทควรไดรบการจดการสวสดการสงคมเพอใหคนพการในประเทศไทยเปนพลเมองทมผลตภาพสามารถดารงตนอยในสงคมอยางมศกดศรและมคณภาพชวตทดขน

ในระดบสากลไดมการบญญตกฎหมายหรอนโยบายระหวางประเทศเพอขบเคลอนและพฒนาคณภาพชวตคนพการ องคการสหประชาชาตไดประกาศ “อนสญญาวาดวยสทธคนพการ” (Convention on the Right of Person with Disabilities : CRPD) ทนบวาเปนกฎหมายระหวางประเทศทมความสาคญและมผลตอการกาหนดนโยบายดานคนพการของประเทศไทย เนองจากกฎหมาย สทธมนษยชนระหวางประเทศทมอยในปจจบนยงไมอาจประกนการคมครองสทธมนษยชนและเสรภาพ ขนพนฐานและความเสมอภาคของคนพการไดอยางเตมท สาระสาคญของอนสญญาหรอกฎหมายระหวาง ประเทศฉบบน คอ การสงเสรมพทกษ คมครองและรบรองใหคนพการไดรบการคมครองประกนสทธมนษยชนและเสรภาพขนพนฐานอยางเตมทและเทาเทยมของคนพการทกคน ในมตตางๆ เชน คนพการ ตองเขาถงและใชประโยชนจากสภาพแวดลอมทางกายภาพ เศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม สาธารณสข การศกษา รวมถงการเขาถงขอมลและสอสาร โดยคานงถงมาตรฐานทพอเพยงในการดารงชพ (สานกงาน สงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการแหงชาต, 2552)

สาหรบประเทศไทยไดมการพฒนาดานกฎหมายเพอใหคนพการสามารถเขาถงสทธ ตาง ๆ โดยไดกาหนดไวในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2550 มาตรา 30 กาหนดใหการเลอกปฏบต โดยไมเปนธรรมตอบคคลเพราะเหตแหงความแตกตางในเรองความพการ จะกระทามไดและมาตรา 54 กาหนดใหคนพการมสทธเขาถงและใชประโยชนจากสวสดการสงอานวยความสะดวกอนเปนสาธารณะ และความชวยเหลอทเหมาะสมจากรฐรวมทงบคคลวกลจรตยอมไดรบการชวยเหลอทเหมาะสมจากรฐ และมาตรา 80 (1) กาหนดใหรฐตองสงเคราะหและจดสวสดการใหแกคนพการหรอทพพลภาพใหม

2

คณภาพชวตทดขนและ สามารถพงพาตนเองได (สานกงานสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ, 2552) และพระราชบญญตสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ พ.ศ. 2550 มาตรา 20 กาหนดให คนพการมสทธเขาถงและใชประโยชนไดจากสงอานวยความสะดวกอนเปนสาธารณะตลอดจนสวสดการ และความชวยเหลออนจากรฐซงพระราชบญญตสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ พ.ศ. 2550 ไดตราขนเพอกาหนดแนวทางและปรบปรงวธการในการสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตในทกระดบใหมความเหมาะสม และกาหนดแนวทางคมครองคนพการเพอมใหมการเลอกปฏบตโดยไมเปนธรรมเพราะเหตสภาพทางกายหรอสขภาพ รวมทงกาหนดบทบญญตเกยวกบการใหคนพการมสทธไดรบสงอานวยความสะดวกอนเปนสาธารณะและความชวยเหลอจากรฐ ตลอดจนสวสดการและความชวยเหลอ อนจากรฐเรองตางๆเพอใหการคมครองสทธคนพการเปนไปอยางมประสทธภาพทวถงเหมาะสม (ณฤทย เกตหอม, 2555)

สานกงานสถตแหงชาต ไดรวบรวมสถตคนพการในประเทศไทยโดยในชวงป พ.ศ.2534 -2550 พบวาจานวนคนพการมแนวโนมเพมขนตามการเพมขนของประชากร ซงป พ.ศ.2534 มจานวนคนพการ 1.05 ลานคน จากจานวนประชากร 57 ลานคน หรอรอยละ 1.8 ของประชากรทวประเทศ และใน พ.ศ. 2558 มจานวนคนพการเพมขนเปน 1.9 ลานคน จากจานวนประชากร 65.12 ลานคน หรอรอยละ 2.9 ของประชากรทงประเทศ (สถตสถานการณดานคนพการในประเทศไทย, 2558) เมอพจารณาถงกลมผพการทางการไดยนหรอสอความหมาย ในรอบ 10 ปทผานมามจานวนทงสน 769,052 คน ของคนพการทวประเทศ ซงจะเหนไดวามจานวนมากและเพมขน อยางไรกด ประชากรกลมนกเปนกลมเปาหมายอกกลมหนงทควรจะไดรบการจดบรการสวสดการสงคมตามสทธตาง ๆ ตามกฎหมาย เพอพฒนาคณภาพชวตใหสามารถดารงชวตอยางปกตสขอยางเชนคนทวไป

จากสถตขอมลคนพการทมบตรประจาตวคนพการของสานกงานสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการแหงชาตระบวามคนพการทวประเทศทมาขนทะเบยนตงแตวนท 1 พฤศจกายน 2537 – 31 ธนวาคม 2558 รวม 1,983,925 รายเสยชวต 246,456 รายคงเหลอคนพการทขนทะเบยน จานวน 1,737,469 ราย เปนเพศชายจานวน 930,347 ราย และเปนเพศหญงจานวน 807,122 ราย (กรมสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ, 2558) แมในภาพรวมอาจมองวาคนพการมจานวนนอย แตมขอสงเกตวาอาจยงคงมคนพการทยงไมมาขนทะเบยน (ออกบตรประจาตวคนพการ) เขาสระบบอกจานวนหนง เนองจากอาจไมสามารถเขาถงขอมลขาวสารหรอพบอปสรรคดานการเดนทาง ดงนนคนพการทมอยในสงคม ในความเปนจรงนาจะมจานวนมากกวาตวเลขทปรากฏจากการขนทะเบยนคนพการ

ดวยคนพการทมจานวนเพมขนและมความตองการทแตกตาง ทาใหคนพการสวนใหญยงไมสามารถเขาถงบรการทรฐจดให แมวาจะมระบบสวสดการตางๆ เพอรองรบ เชน ระบบหลกประกนสขภาพ ระบบประกนสงคม หรอระบบสวสดการของขาราชการ ขาราชการบานาญ ลกจางประจา ฯลฯ

3

แตระบบสวสดการดงกลาวกยงไมสามารถจดบรการเพอใหครอบคลมกบสภาพปญหาและความตองการ ของคนพการไดอยางทวถงและเทาเทยมกนจงนบไดวาเปนความทาทายหนงของหนวยงานภาครฐทจะ พฒนาระบบสวสดการและบรณาการงานรวมกนอยางเปนระบบ เพอใหคนไทยไดเขาถงบรการอยางเหมาะสมและมความเทาเทยมกน

นอกจากน ยงตองประสบกบการทหนวยงานทเกยวของกบการจดสวสดการสงคมสาหรบ คนพการ เชน องคการบรหารสวนตาบลทเนนการจายเงนสงเคราะหเพอการยงชพผพการ แตองคการบรหารสวนตาบลยงขาดการประชาสมพนธใหประชาชนทราบขอมลขาวสารอยางทวถง ซงเปนการปด โอกาสสาหรบผพการไมใหเขาถงบรการดานสวสดการสงคมจากภาครฐอยางเหมาะสม ยงไมมกระบวนการ สงเสรมและสนบสนนดานการประกอบอาชพสาหรบคนพการ ทเปนรปธรรมแบบครบวงจรและขาดการบรณาการ ดงจะเหนไดจากการเสนอโครงการสงเสรมการประกอบอาชพตาง ๆ ของคนพการไมมกระบวนการพฒนาทตอเนองและไมมการลงพนทในการใหคาปรกษาหรอใหความรกบคนพการและญาต ในการประกอบอาชพตางๆ เทาทควร ดงนนจงสงผลใหผพการสวนใหญตองประกอบอาชพทขาดความมนคง มรายไดไมแนนอนและตองแบงรายไดในแตละวนออกเปนหลายสวนและเปนคาจางสาหรบ ผนาพาไปประกอบอาชพ (จกรภพ ดลศรชย, 2556)

การเขาถงการจดสวสดการสงคมสาหรบบคคลทมความบกพรองทางการไดยนนน ยงตอง ประสบกบความทาทายอยไมนอยเชนกน ไมวาจะเปนการมสวนรวมไมมากนกในการกาหนดนโยบายตางๆหรอการทคนพการไมสามารถเขาถงระบบบรการของรฐ การขาดการรบรขอมลขาวสารเพราะการศกษานอย คนพการสวนใหญของประเทศมฐานะยากจน บางรายไมมเงนพอเปนคาใชจายในการเดนทางมารบบรการ การคมนาคมไมสะดวก ขาดผดแลเมอมารบบรการ สถานพยาบาลทสะดวกสาหรบ คนพการจงเปนสถานพยาบาลทใกลบาน ซงสวนใหญเปนโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตาบล หรอโรงพยาบาลชมชน ซงโรงพยาบาลดงกลาวพบวายงขาดแคลนบคคลากรผเชยวชาญเฉพาะดาน บคลากร ทางการแพทยสวนใหญกระจายตวอยในโรงพยาบาลเขตเมองมากกวาชนบท เชน จกษแพทย โสต ศอ นาสกแพทย จตแพทย แพทยเวชศาสตรฟนฟ นกแกไขการไดยน นกแกไขการพด นกกจกรรมบาบด ฯลฯ และ อกทงการจดบรการสวสดการสงคมโดยมมาตรการทางกฎหมายตาง ๆ ทเกยวของกไมไดผลเทาทควร เนองจากมาตรการเหลานไมมบทลงโทษสาหรบผทไมปฏบตตาม รวมทงมไดใชกบหนวยงานภาครฐ การฟนฟสมรรถภาพดานอาชพแกคนพการของภาครฐยงใหความสาคญกบการฝกอาชพในสถานฝกอาชพมากกวาบรการดานอาชพอน ๆ การขาดงบประมาณทางการแพทยซงมผลทาใหผพการไมไดรบการตอบสนองตอความตองการเรองยาและเวชภณฑทเหมาะสมกบคนพการ (ณฤทย เกตหอม, 2555: 2)

จากขอมลคนพการของจงหวดกาญจนบร ตงแตวนท 1 พฤศจกายน 2537 – 31 ธนวาคม 2558 พบวามจานวนคนพการทมาขนทะเบยนทงสน 18,057 ราย จาแนกเปนคนพการทางการไดยนหรอสอความหมาย 3,183 ราย (สานกงานสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ, 2558 ) และใน

4

อาเภอทามะกา จงหวดกาญจนบร เปนคนพการทางการไดยนหรอสอความหมายทมบตรประจาตวคนพการรวม 322 ราย (กระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย จงหวดกาญจนบร, 2558 )

เมอพจารณาถงงานวจยตาง ๆ ทเกยวของกบบคคลทมความบกพรองทางการไดยนนนพบวา งานวจยสวนใหญมกศกษาถงผพการโดยรวมทกประเภท แตในความเปนจรงนน ผพการแตละประเภทลวนมสภาพปญหาและความตองการทแตกตางกนออกไป ซงบคคลทมความบกพรองทางการไดยนยอมจะประสบปญหาและมความตองการทแตกตางกน เนองจากความบกพรองทางการไดยนยอมสงผลตอการดาเนนกจวตรประจาวนและการเขาถงกจกรรมทางสงคมตาง ๆ ผวจยจงมความสนใจ ศกษาการเขาถงสวสดการสงคมสาหรบบคคลทมความบกพรองทางการไดยนในอาเภอทามะกา จงหวด กาญจนบร เพอวเคราะหถงสภาพปญหาและความตองการในการเขาถงสวสดการสงคมเพอเปนประโยชน สาหรบบคคลทมความบกพรองทางการไดยนและสาหรบการนาไปศกษาตอยอดในประเดนอน ๆ ในภายภาคหนา วตถประสงคของการวจย

1. เพอศกษาการเขาถงสวสดการสงคมสาหรบบคคลทมความบกพรองทางการไดยนในอาเภอทามะกา จงหวดกาญจนบร

2. เพอวเคราะหสภาพปญหาและความตองการในการเขาถงสวสดการสงคมสาหรบบคคล ทมความบกพรองทางการไดยน ในอาเภอทามะกา จงหวดกาญจนบร

ขอบเขตของการวจย

1. ขอบเขตดานเนอหา จากการศกษาแนวคด ทฤษฎและงานวจยทเกยวของในประเดน ดงน ความหมาย ความคด มมมองทมตอบคคลทมความบกพรองทางการไดยน ปญหาและความตองการ ของบคคลทมความบกพรองทางการไดยน การเขาถงบรการสขภาพ ประเดนทจะศกษาไดแก ปญหา ความตองการของการเขาถงสวสดการสงคม ทฤษฎสวสดการสงคม เชน องคประกอบของสวสดการสงคม รปแบบของสวสดการสงคม หนาทและบทบาทของรฐกบสวสดการสงคม และ รปแบบการจดสวสดการ สาหรบคนพการของประเทศไทย

2. ขอบเขตดานแหลงขอมล ผใหขอมลหลกทงสน 16 ราย ไดแก บคคลทมความบกพรอง ทางการไดยน ทไดรบการขนทะเบยนผพการ (จากขอมลสถตกระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของ มนษย เฉพาะอาเภอทามะกา พฤศจกายน 2537- ธนวาคม 2558 เปนคนพการทางการไดยนหรอสอความหมายชาย 154 ราย หญง 168 รวม 322 ราย )

3. ขอบเขตดานพนท ศกษาเฉพาะในเขตอาเภอทามะกา จงหวดกาญจนบร เนองจากในอาเภอทามะกา มสถานบรการสาธารณสขระดบชมชน คอโรงพยาบาลมะการกษ ซงเปนศนยกลาง

5

การใหบรการในเขตอาเภอทามะกา และอาเภอขางเคยงโดยเฉพาะคลนกหคอจมก ทมความพรอม มศกยภาพในการรกษาเฉพาะทาง

4. ขอบเขตดานระยะเวลาดาเนนการวจย ผวจยใชเวลาในการดาเนนการวจยประมาณ 1 ป ตงแตชวงเดอน ตลาคม 2558 ถง ชวงเดอนตลาคม 2559

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1. ใหทราบถงการเขาถงสวสดการสงคมสาหรบบคคลทมความบกพรองทางการไดยนในอาเภอทามะกา จงหวดกาญจนบร

2. ทาใหทราบและทาความเขาใจถงสภาพปญหาและความตองการในการเขาถงสวสดการ สงคมสาหรบบคคลทมความบกพรองทางการไดยนในอาเภอทามะกา จงหวดกาญจนบร

นยามศพทเฉพาะ

1. การเขาถงสวสดการสงคม หมายถง การไดรบสทธและใชประโยชนจากสทธทพงไดของตนเองอยางเตมทจากสงอานวยความสะดวกอนเปนสาธารณะตลอดจนสวสดการสงคมตางๆ เพอตอบสนองความตองการพนฐานใหกบประชาชนในดานการแพทย การศกษา สงคม และอาชพโดยไมมอปสรรคหรอขอจากด

2. บคคลทมความบกพรองทางการไดยน หมายถง บคคลทมความผดปกตหรอมความลาบากในการไดยนเสยงพดในระดบปกต เปนเหตใหการรบฟงเสยงตางๆ ไมชดเจนจาเปนตองใชอปกรณ ฟนฟการไดยน เชน เครองชวยฟง และไดลงทะเบยนมบตรผพการทางการไดยนหรอสอความหมายจากกระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยแลว

6

บทท 2

แนวคด ทฤษฎ และวรรณกรรมทเกยวของ

การศกษาเรอง “การเขาถงสวสดการสงคมสาหรบบคคลทมความบกพรองทางการไดยน ในอาเภอทามะกา จงหวดกาญจนบร” ผวจยไดทาการศกษาแนวคด ทฤษฎจากเอกสาร และงานวจยทเกยวของ ดงน 1. แนวคดเกยวกบผพการ

2. ปญหาและความตองการของบคคลทมความบกพรองทางการไดยน 3. การเขาถงบรการสขภาพ 4. ทฤษฎสวสดการสงคม 5. รปแบบการจดสวสดการสาหรบคนพการของประเทศไทย 6. งานวจยทเกยวของ

แนวคดเกยวกบผพการ

ในสวนนผวจยไดนาเสนอแนวคดเกยวกบผพการ ซงประกอบไปดวยรายละเอยดดงตอไปน ขอมลทวไปเกยวกบผพการ องคการอนามยโลก (World Health Organization: WHO, 2002) ใหคานยามของคาวา

“ความพการ” (disability) ไววาเปนขอจากดหรอการขาดซงความสามารถในการปฏบตกจกรรมใด ๆ โดยวธการ หรอโดยวสยของบคคลทวไป เนองจากความบกพรองอยางหนงอยางใด

องคการสหประชาชาต (United Nations: UN, 2002) ใหคานยามของคาวา “คนพการ” (disabled persons) ไวในปฏญญาสากลวาดวยสทธของคนพการ (Declaration on the Rights of Disabled Persons) ไววาหมายถง บคคลซงไมสามารถสรางหลกประกนใหแกตนเองไมวาทงหมดหรอ บางสวนในดานสงจาเปนตอการดารงชวตในฐานะปจเจกบคคลหรอในฐานะเปนสวนหนงของสงคมทวไป เนองจากความสามารถทางรางกายและจตใจทไมสมบรณ ไมวาจะเปนมาแตกาเนดหรอไมกตาม

องคการแรงงานระหวางประเทศ (International Labour Organization: ILO, 2002) ใหคานยามของคาวา “คนพการ” (Disabled Persons) หมายถง บคคลทมหนทางในการสรางความมนคง หรอการรกษาไว หรอการแสวงหาความกาวหนาในอาชพการงานทเหมาะสมของตนลดลงอยางมนยสาคญ เนองจากความบกพรองทางรางกายหรอจตใจทปรากฏอยางชดแจง

7

พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2554 ใหคานยามวา “พการ” หมายถง เสยอวยวะ มแขน มขา เปนตน เสยไปจากสภาพเดม สวน คาวา “ทพพลภาพ” หมายถง หยอนกาลงความสามารถ ทจะประกอบการงานไดตามปกต

พนพศ อมาตยกล (2550: 14) ไดใหความหมายไววา คนพการ หมายถง คนทมรางกายอวยวะและการทางานของอวยวะ หรอ รางกายผดไปจากคนทวไป คอ รปรางผดปกต (Malformation) หรอ หนาทผดปกต (Functional Disorder) โดยความผดปกตทเกดขนอยางใดอยางหนงหรอทงสองอยางรวมกน

ความหมายของคาวา ความพการ คนพการ หรอทพพลภาพ ในกลมกฎหมายของหนวยงาน ของรฐกไดมการใหคานยามไวหลายความหมายดวยกน เชน มาตรา 4 แหงพระราชบญญตการฟนฟสมรรถภาพคนพการ พ.ศ. 2534 บญญตใหคาวา “คนพการ” หมายถง คนทมความผดปกตหรอบกพรอง ทางรางกาย ทางสตปญญา หรอทางจตใจ ตามประเภทและหลกเกณฑทกาหนดในกฎกระทรวง มาตรา 5 แหงพระราชบญญตประกนสงคม พ.ศ. 2533 บญญตใหคาวา “ทพพลภาพ” หมายถง การสญเสยอวยวะ หรอสญเสยสมรรถภาพของอวยวะหรอของรางกายหรอสญเสยสภาวะปกตของจตใจจนไมสามารถทางานได

ตามหลกเกณฑทคณะกรรมการการแพทยกาหนด มาตรา 5 แหงพระราชบญญตเงนทดแทน พ.ศ. 2537 บญญตใหคาวา “สญเสยสมรรถภาพ” หมายถง การสญเสยอวยวะหรอการสญเสยสมรรถภาพ ในการทางานของรางกายหรอจตใจภายหลงการรกษาดวยวธทางการแพทยสนสดแลว และมาตรา 10 แหงพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 ซงแกไขเพมเตมโดยพระราชบญญต ฉบบท 2 พ.ศ. 2545 ไดบญญตวา “คนพการ” หมายถง บคคลซงมความบกพรองทางรางกาย จตใจ สตปญญา อารมณ สงคม การสอสารและการเรยนร หรอมรางกายพการ หรอทพพลภาพ หรอบคคลซงไมสามารถพงตนเองได หรอไมมผดแล เปนตน

สวนการใหคานยามในกลมกฎหมายกลมรฐวสาหกจ เชน ขอ 4 ของขอบงคบองคการตลาด เพอเกษตรกร ฉบบท 1 วาดวยพนกงานและลกจาง กาหนดใหคาวา “ทพพลภาพ” หมายถง การสญเสย อวยวะหรอสญเสยสมรรถภาพของอวยวะ หรอของรางกาย หรอสญเสยสภาวะปกตของจตใจจนไมสามารถทางานได ทงน ตามหลกเกณฑทคณะกรรมการแรงงานรฐวสาหกจสมพนธกาหนด ขอบงคบองคการสะพานปลาวาดวยการกาหนดอตรา ระดบ ตาแหนง เงนเดอน การบรรจ การแตงตง และการถอดถอนผปฏบตงานองคการสะพานปลา พ.ศ. 2525 ใหความหมาย “ทพพลภาพ” วาหมายถง หยอนกาลงความสามารถทจะประกอบการงานตามปกตได ขอ 4 ของระเบยบวาดวยการประสบอนตราย หรอเจบปวยถงขนทพพลภาพของพนกงานโรงแรมเอราวณ พ.ศ. 2524 ใหคานยามวา “ทพพลภาพ” หมายถง การทพนกงานประสบอนตรายหรอเจบปวยจนทาใหไมสามารถปฏบตหนาทในตาแหนงทบรรจ ไวได เชน จตพการ ตาบอดทงสองขาง เสยแขน ขา มอ เทา นว หรออวยวะอนทจาเปนตอการปฏบตหนาทดงกลาว เปนตน ขอ 4 ของขอบงคบการทางพเศษแหงประเทศไทย ฉบบท 124 วาดวยพนกงาน

8

และ ขอ 4 ของขอบงคบการทางพเศษแหงประเทศไทย ฉบบท 125 วาดวยลกจาง ใหความหมายของ “ทพพลภาพ” หมายถง การสญเสยอวยวะหรอสญเสยสมรรถภาพของอวยวะหรอของรางกายหรอสญเสย สภาวะปกตของจตใจจนไมสามารถทางานได ทงน ตามหลกเกณฑทคณะกรรมการแรงงานรฐวสาหกจสมพนธกาหนด เปนตน

จะเหนไดวา การใหคานยามของคาวา “คนพการ” จากกฎหมายหลายฉบบดงกลาวขางตน มความแตกตางกน ทงน เพอประโยชนในการดาเนนงานหรอจดบรการแกคนพการของหนวยงานทเกยวของกบ คนพการ กลาวคอ การจดบรการในแตละดานขนอยกบหนวยงานทจดบรการจะกาหนดขน ใหสอดคลองเหมาะสมครอบคลมตามภารกจของตน เชน คนพการตามพระราชบญญตการฟนฟสมรรถภาพ คนพการ พ.ศ. 2534 ตองเปนคนพการทมสภาพความพการอยางเดนชดตามทกาหนดไว แตหากตาบอด เพยงขางเดยว หรอหหนวกเพยงขางเดยว หรอนวขาดบางสวน บคคลเหลานไมถอวาเปนคนพการตาม พระราชบญญตน แตหากบคคลเหลานมสถานะเปนลกจาง กจะถอวาเปน “คนทพพลภาพ” ตามพระราชบญญตประกนสงคม พ.ศ. 2533 และเปน “บคคลผสญเสยสมรรถภาพ” ตามพระราชบญญต เงนทดแทน พ.ศ. 2537 เพราะกฎหมายกลมหลงมงชดเชยความเสยหายทเกดขน แมกายพการเพยงเลกนอยกตองไดรบการชดเชยความเสยหาย สวนในดานการศกษา เมอกระทรวงศกษาเหนวาคนพการ ไมอาจพฒนาความสามารถไดจากสถานศกษาสาหรบบคคลทวไป เวนแตเปนการศกษาทมบรการสนบสนน (Supportive Services) เชน นกเรยนตาบอดจาเปนตองไดรบอกษรเบรลล นกเรยนหหนวกตองเรยนร ภาษามอเพอใชสอสาร เปนตน หรอตองอาศยสถานศกษาสาหรบคนพการโดยเฉพาะ จงจะสามารถพฒนาความสามารถของตนไดอยางเหมาะสม ตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 แกไข เพมเตม ฉบบท 2 พ.ศ. 2545 ซงไดมงเนนเรองการจดการศกษาตามความตองการจาเปนพเศษของนกเรยนพการททางโรงเรยนจะตองตอบสนองใหเปนการเฉพาะบคคล นอกจากน ระเบยบกรมประชาสงเคราะห วาดวยการจายเบยยงชพคนพการ พ.ศ. 2539 ไดบญญตวา “คนพการ” หมายถง คนพการทไดจดทะเบยนตามมาตรา 14 แหง พระราชบญญตการฟนฟสมรรถภาพคนพการ พ.ศ. 2534 และมความพการจนไมสามารถประกอบอาชพเลยงตนเองไดจงจะไดรบเบยยงชพจากรฐ

นอกจากคานยามทใชเรยกคนพการหรอความพการทหลากหลายดงกลาวขางตนแลว ควรจะไดทาความเขาใจเกยวกบคาทเกยวของ เพอใหมความชดเจนยงขน ดงน

ความบกพรอง (Impairment) หมายถง การสญเสยหรอมความผดปกตในโครงสรางดานหนาทของรางกาย จตใจ หรอสรระวทยาจะเปนการชวคราวหรอถาวรกตาม ซงหมายรวมถง ความพการ ของอวยวะ ความสญเสยหรอขาดหายของอวยวะ ตลอดจนกลไกของรางกาย (Body Mechanism) และระบบการทางานของจตใจ (Mental Function System) ดวย เชน สายตาขางใดขางหนงพรามว หรอมองไมเหน แขนขาเปนอมพาต หสญเสยการไดยน อาการทางจต ทางประสาท เปนตน

ความเสยเปรยบ (Handicap) หมายถง ความเสยเปรยบของบคคลใดบคคลหนง ทาใหไมอาจดาเนนชวตหรอแสดงบทบาทไดเหมาะสม จงทาใหการดาเนนชวตยากลาบากกวาบคคลทวไป

9

ในภาษาองกฤษ คาวา “Handicap” มกจะใชหมายถงความเสยเปรยบทเปนอปสรรค ทาใหมความยากลาบาก หรอไมสามารถกระทาสงใดสงหนง ในขณะทคนทวไปสามารถทาไดโดยไมเปนปญหา เชน คนทขาพการตองนงบนเกาอลอเขนไมสามารถขนบนไดไดดวยตนเอง นอกจากจะมคนชวยอมหรอยกขน หรอจดทาทางลาดเอยง ทคนพการสามารถเขนเกาอลอเขนขนไปดวยตนเองได หรอกรณคนหหนวกไมไดยนเสยงและพดไมได แตกสามารถสอสารไดดวยการใชภาษามอ เปนตน จะเหนไดวา ความเสยเปรยบ หรอบกพรองเหลานสามารถชดเชยไดดวยการปรบปรงสภาพแวดลอม การหาเทคนควธหรอการมผชวยเหลอ เรยกวาเปนการใหแตมตอเพอขจดอปสรรคหรอความบกพรองทม ความบกพรองจงหมายถง สภาพทเกดจากมความสามารถในการกระทา (disability) บางอยางเทานน

องคการอนามยโลกไดจดทาระบบการจาแนกความพการระหวางประเทศขนในป พ.ศ. 2523 โดยเรยกวา International Classification of Impairment Disability and Handicap (ICIDH) ประกอบดวยภาวะบกพรอง (Impairment) ภาวะทพพลภาพ (Disability) และภาวะดอยโอกาสหรอเสยเปรยบ (Handicap) ซงไดใหนยามของทง 3 ภาวะไวดงน

1. ภาวะบกพรอง (impairment) หมายถง การสญเสย หรอ ความผดปกตของจต หรอกาย หรอการทางานของสวนตางๆ ของรางกาย เชน ความจาผดปกต ขาออนแรง สายตาเกดพรามว หรอมองไมเหน หเกดการสญเสยการไดยน การมแผลเปนทใบหนา อาการทางจตประสาท เปนตน ภาวะบกพรองนจะเปนการชวคราวหรอถาวร

2. ภาวะทพพลภาพ (Disability) หมายถง ความจากดหรอสญเสยความสามารถ (Performance) ในการประกอบกจตางๆทควรจะกระทาไดเปนปกต โดยเปนผลมาจากภาวะบกพรอง เชน ความจาผดปกตมอาการหลงลมทาใหจายตลาดไมได แขนดานทถนดออนแรงทาใหใสเสอไมได ตาทเกดพรามวทาใหอานหนงสอไมไดหรอหวใจลมเหลวทาใหเดนนอกบานไมได เนองจากเหนอยมาก

3. ภาวะดอยโอกาสหรอเสยเปรยบ (handicap) หมายถง การสญเสยโอกาสหรอเสยเปรยบ ของบคคลใดบคคลหนง อนเนองมาจากภาวะบกพรอง (Impairment) หรอทพพลภาพ (Disability) ทาใหจากดหรอขดขวางไมใหบคคลนนสามารถดาเนนชวตหรอแสดงบทบาททพงจะมเปนปกต สอดคลอง ตามวย เพศ สงคม และวฒนธรรม จงทาใหการดาเนนชวตยากลาบากกวาคนทวไป เชน คนตาบอด ทาใหใชสายตาไมได เชน งานถายรป คนตาบอดกจะเสยโอกาส (Handicap) ของงานถายรป แตคนตาบอดอานหนงสอทเปนอกษรเบรลลได ใชคอมพวเตอรทมเสยงประกอบได คนตาบอดกจะไมเสยเปรยบ ในกรณเหลาน คนทขาลบตองนงเกาอลอเลอน (Wheel Chair) จะเสยเปรยบในการขนบนได แตถาเปน อาคารทมลฟตเขากจะไมเสยเปรยบ ภาวะดอยโอกาสหรอเสยเปรยบ จงขนอยกบ สภาพของโอกาส สถานการณและสงแวดลอม แตสามารถแกไขหรอลดระดบความเสยเปรยบลงได ถาสงคมใหโอกาสไมวาจะทางกายภาพ จต และสงคม (เนตรนภา ขมทอง, 2546)

10

ความพการ ในภาษาองกฤษจงมกใชคา “Disability” หรอ “Handicap” เหนไดวาความพการในแตละประเภทนนมใชเปนการบงชวาเปนผเสยเปรยบหรอไรความสามารถทงหมด แตขนอย กบสภาพของโอกาส และสถานการณ และสภาพแวดลอมเปนสาคญ

อยางไรกตามในภาษาองกฤษ ในวงการของคนพการจะไมใชคาเหลาน แตใชคาวา persons with disability หรอ disabled persons หรอ disabled people ซงเปนการเนนความเปนคนมากกวา ความพการ ซงในภาษาไทยนนชดเจนอยแลววาหมายถงคนซงมความพการอยดวย

ผวจยมความเหนวา ควรไดนาความหมายของบคคลซงพการหรอทพพลภาพ ตาม มาตรา 55 ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย และตามความมงหมายของกฎหมายในกลมท 1 มานยามใหม ใหครอบคลมทกกลมทกประเภทความพการ เพอใหคนพการไดรบบรการตามความจาเปนและเหมาะสม ในแตละประเภทความพการและในแตละดานทแตกตางกน และสามารถเขารบบรการไดอยางทวถง โดยใหคานยามใหมวา “คนพการ” หมายถง บคคลซงความสามารถถกจากดในการปฏบตกจกรรมในชวตประจาวน และการมสวนรวมทางสงคมไดโดยวธการทวไป เนองจากมความบกพรองทางการเหน การไดยน การเคลอนไหว การสอสาร จตใจ อารมณ พฤตกรรม สตปญญา หรอการเรยนร และมความตองการจาเปนพเศษดานตาง ๆ เพอใหสามารถดาเนนชวตและมสวนรวมในสงคมไดอยางบคคลทวไป โดยความตองการจาเปนพเศษอาจเปนความตองการจาเปนพเศษในดานตาง ๆ เพอใหสามารถดาเนนชวตและมสวนรวมในสงคมไดอยางบคคลทวไป ซงความหมายดงกลาวสอดคลองกบคาวา “Disability” ขององคการอนามยโลก และ “Disabled Persons” ของปฏญญาสากลวาดวยสทธของคนพการขององคการสหประชาชาต

สรปไดวาความพการ และ คนพการ หมายถงบคคลทมขอจากดในการปฏบตกจกรรมในชวตประจาวนเนองจากความบกพรองหรอสญเสยสมรรถภาพทางรางกาย ตามประเภทความพการทพระราชบญญตฟนฟสมรรถภาพคนพการ พ.ศ. 2534 กาหนดไวซงมความแตกตางจากบคคลปกตทวไป ประกอบกบมอปสรรคในดานตางๆและมความจาเปนพเศษทจะตองไดรบความชวยเหลอดานหนงดานใด เพอสามารถปฏบตกจกรรมในชวตประจาวนหรอเขาไปมสวนรวมทางสงคมไดอยางบคคลทวไป จากความหมายดงกลาวจงเปนขอมลเบองตนใหรจกคนพการไดมากขน

สาหรบคนสวนใหญอาจจะรจกคนพการ ตามทพบเหนวาคนพการเปนคนทผดปกตหรอความบกพรองทางดานรางกาย เชน ตาบอด แขนกด อมพาต ฯลฯ หรอทางสตปญญา ทางจตใจ แตแททจรงแลว คนพการมหลากหลายประเภทตามประกาศกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยเรอง ประเภทและเกณฑความพการ ซงไดประกาศในราชกจจานเบกษา เมอวนท 29 พฤษภาคม 2552 เลม 126 ตอนพเศษ 77 ง กาหนดประเภทความพการไว 6 ประเภท ตามหลกเกณฑ ดงน

1. หลกเกณฑกาหนดความพการทางการเหน ไดแก 1.1 ตาบอด หมายถง การทบคคลมขอจากดในการปฏบตกจกรรมในชวตประจาวน หรอการเขาไปมสวนรวมในกจกรรมทางสงคม ซงเปนผลมาจากการมความบกพรองในการเหน เมอ

11

ตรวจวดการเหนของสายตาขางทดกวาเมอใชแวนสายตาธรรมดาแลว อยในระดบแยกวา 3 สวน 60 เมตร (3 / 60) หรอ 20 สวน 400 ฟต (20 / 400) ลงมาจนกระทงมองไมเหนแมแตแสงสวาง หรอมลานสายตาแคบกวา 10 องศา 1.2 ตาเหนเลอนราง หมายถง การทบคคลมขอจากดในการปฏบตกจกรรมในชวต ประจาวนหรอการเขาไปมสวนรวมในกจกรรมทางสงคม ซงเปนผลมาจากการมความบกพรองในการเหน เมอตรวจวดการเหนของสายตาขางทดกวา เมอใชแวนสายตาธรรมดาแลว อยในระดบตงแต 3 สวน 60 เมตร (3/60) หรอ 20 สวน 400 ฟต (20/400) ไปจนถงแยกวา 6 สวน 18 เมตร (6/18) หรอ 20 สวน 70 ฟต (20/70) หรอมลานสายตาแคบกวา 30 องศา

2. หลกเกณฑกาหนดความพการทางการไดยนหรอสอความหมาย ไดแก 2.1 หหนวก หมายถง การทบคคลมขอจากดในการปฏบตกจกรรมในชวตประจาวน หรอการเขาไปมสวนรวมในกจกรรมทางสงคม ซงเปนผลมาจากการมความบกพรองในการไดยนจนไมสามารถรบขอมลผานทางการไดยน เมอตรวจการไดยน โดยใชคลนความถท 500 เฮรตซ 1,000 เฮรตซ และ 2,000 เฮรตซ ในหขางทไดยนดกวาจะสญเสยการไดยนทความดงของเสยง 90 เดซเบลขนไป 2.2 หตง หมายถง การทบคคลมขอจากดในการปฏบตกจกรรมในชวตประจาวนหรอการเขาไปมสวนรวมในกจกรรมทางสงคม ซงเปนผลมาจากการมความบกพรองในการไดยน เมอตรวจวดการไดยน โดยใชคลนความถท 500 เฮรตซ 1,000 เฮรตซ และ 2,000 เฮรตซ ในหขางทไดยน ดกวาจะสญเสยการไดยนทความดงของเสยงนอยกวา 90 เดซเบลลงมาจนถง 40 เดซเบล 2.3 ความพการทางการสอความหมาย หมายถง การทบคคลมขอจากดในการปฏบต กจกรรมในชวตประจาวนหรอการเขาไปมสวนรวมในกจกรรมทางสงคม ซงเปนผลมาจากการมความบกพรองทางการสอความหมาย เชน พดไมได พดหรอฟงแลวผอนไมเขาใจ เปนตน

3. หลกเกณฑกาหนดความพการทางการเคลอนไหวหรอทางรางกาย ไดแก 3.1 ความพการทางการเคลอนไหว หมายถง การทบคคลมขอจากดในการปฏบตกจกรรมในชวตประจาวนหรอการเขาไปมสวนรวมในกจกรรมทางสงคม ซงเปนผลมาจากการมความบกพรองหรอการสญเสยความสามารถของอวยวะในการเคลอนไหว ไดแก มอ เทา แขน ขา อาจมาจาก สาเหตอมพาต แขน ขา ออนแรง แขน ขาขาด หรอภาวะเจบปวยเรอรงจนมผลกระทบตอการทางานมอ เทา แขน ขา 3.2 ความพการทางรางกาย หมายถง การทบคคลมขอจากดในการปฏบตกจกรรมในชวตประจาวนหรอการเขาไปมสวนรวมในกจกรรมทางสงคม ซงเปนผลมาจากการมความบกพรองหรอความผดปกตของศรษะ ใบหนา ลาตว และภาพลกษณภายนอกของรางกายทเหนไดอยางชดเจน

4. หลกเกณฑกาหนดความพการทางจตใจ หรอพฤตกรรม หรอออทสตก ไดแก

12

4.1 ความพการทางจตใจหรอพฤตกรรม หมายถง การทบคคลมขอจากดในการปฏบต กจกรรมในชวตประจาวนหรอการเขาไปมสวนรวมในกจกรรมทางสงคม ซงเปนผลมาจากความบกพรอง หรอความผดปกตทางจตใจหรอสมองในสวนของการรบร อารมณ หรอความคด 4.2 ความพการออทสตก หมายถง การทบคคลมขอจากดในการปฏบตกจกรรมในชวตประจาวนหรอการเขาไปมสวนรวมในกจกรรมทางสงคม ซงเปนผลมาจากความบกพรองทางพฒนา การดานสงคม ภาษาและการสอความหมาย พฤตกรรมและอารมณ โดยมสาเหตมาจากความผดปกตของสมอง และความผดปกตนนแสดงกอนอาย 2 ปครง ทงน ใหรวมถงการวนจฉยกลมออทสตกสเปกตรม อน ๆ เชน แอสเปอเกอร (Asperger)

5. หลกเกณฑการกาหนดความพการทางสตปญญา ไดแก การทบคคลมขอจากดในการปฏบตกจกรรมในชวตประจาวนหรอการเขาไปมสวนรวมในกจกรรมทางสงคม ซงเปนผลมาจากการมพฒนาการชากวาปกต หรอมระดบเชาวปญญาตากวาบคคลทวไป โดยความผดปกตนนแสดงกอนอาย 18 ป

6. หลกเกณฑการกาหนดความพการทางการเรยนร ไดแก การทบคคลมขอจากดในการปฏบตกจกรรมในชวตประจาวน หรอการเขาไปมสวนรวมในกจกรรมทางสงคมโดยเฉพาะดานการเรยนร ซงเปนผลมาจากความบกพรองทางสมอง ทาใหเกดความบกพรองในดานการอาน การเขยน การคดคานวณ หรอกระบวนการเรยนรพนฐานอนในระดบความสามารถทตากวาเกณฑมาตรฐานตามชวงอายและระดบสตปญญา

จะเหนไดวา คนพการแตละประเภทจะมขอบกพรองดานตาง ๆ แตกตางกนไป ดงนน ในการพฒนาความตองการ ฟนฟ คนพการแตละประเภทควรคานงถงความพรอม ศกยภาพและความสามารถของแตละบคคลดวยเชนกน

สาเหตความพการ ความพการของบคคล หากพจารณาจากสาเหตของความพการสามารถจาแนก ไดเปน 2

ประเภท คอ พการแตกาเนด และพการในภายหลง โดยมรายละเอยดดงน 1. พการแตกาเนด (birth defect and teratogenesis) ในทางการแพทย ไดมการประเมน

กนวาอบตการณของความพการแตกาเนดมประมาณรอยละ 5 และทารกแรกเกดรอยละ 2 - 3 มความพการแตกาเนดแบบรนแรง และรอยละ 9 ของสาเหตการตายในชวงแรกคลอด มสาเหตจากความพการตงแตอยในครรภมารดา ความพการแตกาเนดแบงออกเปน

ความพการแตกาเนดทรนแรง (major malformation) คอ ความพกลพการแตกาเนดทรนแรงและมกจะตองไดรบการรกษาทางยา การผาตด ตลอดจนศลยกรรมตกแตง เชน ปากแหวง เพดานโหว เปนตน

ความพการแตกาเนดทไมรนแรง (Minor Anormaly) ความพกลพการแตกาเนดทไมมผลตามมาทรนแรง เชน ไมจาเปนตองไดรบการผาตด เปนตน โดยสาเหตอาจเกดจากความผดปกตของ

13

ยนเดยว รอยละ 7.5 ความผดปกตของโครโมโซม รอยละ 6.0 ความผดปกตเนองจากหลายปจจย รอยละ 20 สาเหตจากสงแวดลอม ไดแก ความเจบปวยหรอโรคในมารดา รอยละ 3.5 และจากการใชยาหรอสารเคม รอยละ 1.5 ไมทราบสาเหต รอยละ 61.5

2. พการในภายหลง เกดขนจากหลายสาเหตดวยกน เชน สงคราม อบตเหตจากยานพาหนะ ตกจากทสง ถกทารายรางกาย ภาวะทพโภชนาการจากการขาดสารอาหารระหวางการตงครรภและการเลยงด ทาใหเกดความพการไดทงทางสตปญญาและทางรางกาย การไดรบสารพษจนเปนเหตใหสญเสยอวยวะ หรออวยวะบกพรองไมสามารถใชการไดตามปกต

ไดจาแนกสาเหตของความพการออกเปน 8 ประเภท ดงน (ภทรพร ออนไว, 2548) 1. ความพการแตกาเนด จากองคประกอบภายใน ไดแก ความผดปกตของ โครโมโซม

เพศ ความผดปกตโดยมการเพมของโครโมโซม ภาวะผดปกตของรบฮอรโมนในมารดาและจากองคประกอบ ภายนอก ไดแก การตดเชอไวรสบางชนด การกนยาบางชนดระหวางทมารดาตงครรภมารดาไดรบรงสเมออายครรภตากวา 6 สปดาห การถกกดทบตงอยในครรภมารดา การขาดสารอาหารในระยะแรกของ การตงครรภ อายของมารดาทมอายมาก เปนตน

2. ความพการทเกดจากโรคตดตอ ไดแก กามโรค ซฟลส และโรคเรอน 3. ความพการจากภาวะทพโภชนาการในเดก เชน ขาดวตามนด การขาดโปรตน 4. ความพการจากโรคจตชนดตาง ๆ 5. โรคพษสราเรอรง และตดสารเสพตดตาง ๆ 6. ภยนตรายตาง ๆ และการบาดเจบ 7. ความพการจากโรคทไมตดตอ ไดแก โรคระบบการเคลอนไหว โรคปอด หหนวก หตง

และโรคอน ๆ เชน ลมชก และโรคมะเรง 8. ความพการจากสาเหตอน ๆ ไดแก สงแวดลอม การรกษาพยาบาลทไมถกตอง จาก

ความหมายประเภท สาเหต แนวคด ทฤษฎทเกยวของและลกษณะความพการตามหลกเกณฑของกระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย เรอง กาหนดประเภทและหลกเกณฑของคนพการ ซงไดจดประเภทของความพการออกเปน 6 ประเภท ตามลกษณะของความพการเพอบอกถงลกษณะ เฉพาะของคนพการแตละประเภทเพอประโยชนในการศกษา เขาใจ เรยนร การทากจวตรประจาวน การประกอบอาชพ การสรางปฏสมพนธกบคนในสงคม เพอใหสามารถดาเนนชวตและมสวนรวมในสงคม ไดอยางมความสข

ความรทวไปเกยวกบบคคลทมความบกพรองทางการไดยน ในสวนของงานวจยนผวจยไดเลอกกลมตวอยางเปนบคคลทมความบกพรองทางการไดยน

จงตองการนาเสนอขอมลทวไปเกยวกบบคคลทมความบกพรองทางการไดยน ประกอบดวยรายละเอยด ดงน

14

บคคลทมความบกพรองทางการไดยน หมายถง บคคลทสญเสยการไดยน การรบฟงเสยงตางๆ ผดปกต อาจจะเปนคนหตง หรอคนหหนวก (ผดง อารยะวญญ, 2539 และศรยา นยมธรรม, 2541) ซงความหมายของบคคลทมความบกพรองทางการไดยนนน มอย 3 มมมอง ดงน

1. ทางการศกษา 1.1 หตง หมายถง คนทมการไดยนเหลออยบางสามารถรบฟงเสยงได (แตไมสดหรอ ไมชด) ไมวาจะใสเครองชวยฟงหรอไมกตาม 1.2 หหนวก หมายถง คนทสญเสยการไดยนมากๆ ตงแต 90 เดซเบล ขนไป ไมไดยน เสยงพดดงๆ อาจรบรเสยงบางเสยงจากการสนสะเทอน ถาสญเสยการไดยนระดบนมาแตกาเนดจะพดไมได ถาไมไดรบการสอนพเศษ สวนมากเดกจะใชภาษามอในการตดตอสอความหมาย

2. ทางการแพทย คนทมความบกพรองทางการไดยน หมายถง คนทบกพรองหรอสญเสย การไดยนเปนเหตใหการรบฟงเสยงตางๆ ไมชดเจน ม 2 ประเภท คอ 2.1 หตง (Hearing Loss) หมายถง ผทสญเสยการไดยนจนไมสามารถเขาใจคาพดและการสนทนา ซงจาแนกตามเกณฑการพจารณาอตราความพการของหของสมาคมโสต ศอ นาสกแหงประเทศ ไทย ใชคาเฉลยการไดยนทความถ 500, 1000 และ 2000 เฮรตซ ในหขางทดกวาม 4 ระดบ คอ 2.1.1 หตงระดบท 1 หตงนอย (Mild hearing loss) สญเสยการไดยนระหวาง 26 – 40 เดซเบล ไมสามารถไดยนเสยงกระซบและเสยงมาจากทไกลๆ 2.1.2 หตงระดบท 2 หตงปานกลาง (Moderate hearing loss) สญเสยการไดยนระหวาง 41-55 เดซเบล สามารถพอจะเขาใจคาพดในระดบความดงปกต ในระยะ 3-5 ฟต มปญหา ในการพด เชน พดไมชด พดเสยงดงเกนไป หรอเบากวาปกต ตองใชเครองชวยฟง บางรายตองเพมการฝกฟง ฝกพดโดยนกแกไขการพดและการไดยน 2.1.3 หตงระดบท 3 หตงมาก (Severe hearing loss) สญเสยการไดยนระหวาง 56-70 เดซเบล มปญหาในการไดยนเสยงและใชคาพดในชวตประจาวน ตองใชเสยงมากจงจะไดยน ตองใช เครองชวยฟงเสยงและควรไดรบบรการแกไขการพด 2.1.4 หตงระดบท 4 หตงระดบรนแรง (Profound hearing loss) สญเสยการไดยน ระหวาง 71-90 เดซเบล ไมไดยนเสยงพดตามปกต แมจะใชเครองชวยฟงกตามมปญหาในการพด เชน พดไม ชด พดไมได ไมเขาใจภาษา มพฒนาการทางภาษาพดและเขยนผดจากเดกปกต บางครงตองการใชภาษามอ 2.2 หหนวก (Deaf) คนทมการสญเสยการไดยนมากจนไมสามารถเขาใจหรอใชภาษา พดได หากไมไดรบการฝกฝนเปนพเศษและถาวดระดบการไดยนท 500, 1000 และ 2000 เฮรตซ จะมการ ตอบสนองของหขางทดกวาตอเสยงบรสทธตงแต 90 เดซเบลขนไป (พนพศ อมาตยกล, สมาล ดจงกจ และพมพา ขจรธรรม, 2555)

15

3. ทางมนษยวทยา 3.1 หตง หมายถง ผทสญเสยการไดยนไมวาอยในระดบหตงหรอหหนวก ทใชการสอสารดวย ภาษาพด 3.2 หหนวก หมายถง ผทสญเสยการไดยนไมวาอยในระดบหตงหรอหหนวก ทใชการสอสาร ดวยภาษามอ ความหมายของบคคลทมความบกพรองทางการไดยน (จตประภา ศรออน, 2551)

ตามประกาศกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย ไดประกาศกาหนดประเภท ความพการ 6 ประเภท ไวดงตอไปน

1. ความพการทางการเหน 2. ความพการทางการไดยนหรอสอความหมาย ในสวนน. ไดแก ความพการทางการได

ยนหรอสอความหมาย ซงแบงเปน 3 ประเภท ดงน 2.1 หหนวก หมายถง การทบคคลมขอจากดในการปฏบตกจกรรมในชวตประจาวน หรอการเขาไปมสวนรวมในกจกรรมทางสงคม ซงเปนผลมาจากการมความบกพรองในการไดยนจนไมสามารถรบขอมลผานทางการไดยน เมอตรวจการไดยน โดยใชคลนความถท 500 เฮรตซ 1,000 เฮรตซ และ 2,000 เฮรตซ ในหขางทไดยนดกวาจะสญเสยการไดยนทความดงของเสยง 90 เดซเบลขนไป 2.2 หตง หมายถง การทบคคลมขอจากดในการปฏบตกจกรรมในชวตประจาวนหรอการเขาไปมสวนรวมในกจกรรมทางสงคม ซงเปนผลมาจากการมความบกพรองในการไดยน เมอตรวจวดการไดยน โดยใชคลนความถท 500 เฮรตซ 1,000 เฮรตซ และ 2,000 เฮรตซ ในหขางทไดยน ดกวาจะสญเสยการไดยนทความดงของเสยงนอยกวา 90 เดซเบลลงมาจนถง 40 เดซเบล 2.3 ความพการทางการสอความหมาย หมายถง การทบคคลมขอจากดในการปฏบต กจกรรมในชวตประจาวนหรอการเขาไปมสวนรวมในกจกรรมทางสงคม ซงเปนผลมาจากการมความบกพรองทางการสอความหมาย เชน พดไมได พดหรอฟงแลวผอนไมเขาใจ เปนตน

3. ความพการทางการเคลอนไหวหรอทางรางกาย 4. ความพการทางจตใจหรอพฤตกรรม หรอออทสตก 5. ความพการทางสตปญญา 6. ความพการทางการเรยนร ประเภทของความบกพรองทางการไดยน การสญเสยการไดยนหรอความบกพรองทางการ

ไดยน แบงเปนประเภทไดตามลกษณะการทางานในแตละสวนดงน (วชต ชวเรองโรจน, 2550) 1. การสญเสยการไดยนชนดการนาเสยงบกพรอง (Conductive hearing loss) เปน

ภาวะการณนา เสยงบกพรอง ซงเปนผลจากโรคททาใหเกดความผดปกตทหชนนอกและหชนกลาง นอกหนาตางรปไขออกมา (Oval window) เปนผลใหมความผดปกตของกลไกการสงผานคลนเสยงไป สหชนใน

16

2. การสญเสยการไดยนชนดประสาทรบฟงเสยงบกพรอง (Sensorineural hearing loss) เปนภาวะ ทเกดจากความผดปกตทหชนใน (Cochlea) หรอประสาทรบเสยง (Auditory nerve) ทาให มความลาบากใน การรบฟงเสยง โดยเฉพาะเสยงสนทนา คอไดยนแตฟงไมรเรอง

3. การสญเสยการไดยนชนดการรบฟงเสยงบกพรองแบบผสม (Mixed hearing loss) เปนภาวะท เกดความผดปกตในการนาเสยงรวมกบประสาทรบฟงเสยงบกพรอง พบในโรคทมความผดปกตทหชนนอก และ/หรอหชนกลาง รวมกบความผดปกตของหชนใน

4. การรบฟงเสยงบกพรองจากสมองสวนกลาง (Central hearing loss) เปนความบกพรอง ของสมอง สวนกลาง (Central hearing loss) เปนความบกพรองของสมองสวนกลาง คอ ไดยนเสยงแตไมสามารถแปล สญญาณเสยงนนได ขณะเดยวกนกไมสามารถโตตอบสญญาณนนกลบไปดวย

5. การรบฟงเสยงบกพรองจากสภาวะทางจตใจ (Functional หรอ Psychological hearing loss) เกดจากความผดปกตทางจตใจ มใชจากสาเหตทางรางกาย

จากขอมลดงกลาวสรปไดถงบคคลทมความบกพรองทางการไดยน คอ ผทมความผดปกต หรอมความลาบากในการไดยนเสยงทพดในลกษณะปกต ซงอาจจะเนองมาจากหตงหรอหหนวก และการสอความหมาย บคคลเหลานจาเปนตองใชอปกรณพเศษ เชน เครองชวยฟง (คนหตง) หรอ ตองใชภาษามอในการสอสาร (คนหหนวก)

สาหรบการวจยครงน ผวจยไดศกษาเฉพาะบคคลทมความบกพรองทางการไดยน ถงทฤษฎ ทเกยวของกบคนพการ ลกษณะความพการ เปนแนวคดทสามารถนามาประกอบการวจย ในการบอกถงลกษณะ ประเภท อาการ ของบคคลทมความบกพรองทางการไดยน ทาใหผวจยสามารถนาขอมลทไดมาเปนสวนหนงในการทาความเขาใจและนาไปใชในการบอกลกษณะของบคคลทมความบกพรองทาง การไดยน ซงเปนผใหขอมลหลกได ปญหาและความตองการของบคคลทมความบกพรองทางการไดยน

ในสวนนผวจยไดนาเสนอปญหาและความตองการของบคคลทมความบกพรองทางการไดยน โดยมรายละเอยดดงน

ปญหาของบคคลทมความบกพรองทางการไดยน นนเกยวของกบเรองตางๆ ดงน ศรยา นยมธรรม (2544: 164 - 165) การสอสาร บคคลทมความบกพรองทางการไดยน ม

อปสรรคทางการสอสาร ทาใหรสกอกอดหรอหวาดระแวง ไมเขาใจกฎเกณฑ หรอกฎระเบยบสงคมทเขาอย ความสมพนธกบผอน การปรบตวใหเขากบผอน จะตองดาเนนในลกษณะทงการเปนผให

และผรบ ตองอาศยการเรยนรซงกนและกน เพอทจะใหทราบถงขอจากด ตลอดจนมทศนคตเชงบวกกบ การทตนเองเปนคนหหนวก/หตง จงจะทาใหอยรวมกนไดอยางมความสข

การยอมรบตนเอง คนทรจกตนเองไดถกตอง ยอมรวาตนมความสามารถ และมขอจากดอะไร ซงจะสงผลตอการแสดงพฤตกรรมทเหมาะสม

17

การเลยนแบบ การพยายามเปนตวของตวเองโดยไมตองเสแสรงทา ทาใหคนมสขภาพจตดกวา คนทพยายามเอาอยางหรอเลยนแบบคนอน ในประเดนทตนไมสามารถทาได เชน การเสแสรงทาเปนไดยน หรอเขาใจการสนทนาของผอน ยอมทาใหเกดความผดพลาดไดงาย

สตปญญา บคคลจะประสบความสาเรจในงานใดๆ ยอมตองอาศยความเขาใจในเรองงานททาและเขาใจกฎเกณฑ มารยาทตางๆในการอยรวมกนในสงคมของผทมการไดยน

ความเขมแขงความอดทนและความมมานะ บคคลทมความบกพรองทางการไดยน มกมปญหาทางอารมณ มความอดทนตา สมเลกความเขาใจงาย มกเขาใจสงตางๆผด หวาดระแวง บคคลทมความบกพรองทางการไดยน คดวาตนทาไมด เปนการดถกความสามารถของตนเองและขาดแรงจงใจ ไมบากบนเอาชนะปญหา

การรบรเกยวกบตนเอง ความคดเกยวกบตนเองเปนองคประกอบสาคญททาใหคนเหนคณคาของตนเอง มความขยน ตงใจ เอาชนะอปสรรค ตางๆ ถาคนมการรบรเกยวกบตนเองไมด มกจะเปนคนทอถอยยอมแพไมขวนขวาย

จะเหนไดวาปญหาตางๆ เหลานเปนปญหาทสงผลกระทบมากในหลายๆ ดาน ทงทางดานสงคม ดานสวนตว และการเรยนร

มมมองในสงคมทมตอบคคลทมความพการทางการไดยน 1. มมมองทางการแพทย มมมองทางดานการแพทย มองวาบคคลทมความพการทางการไดยน เปนคนไขควรทได

จะรบการรกษา/ฟนฟสมรรถภาพ เปนคนผดปกตหรอมความบกพรอง และมความตองการใหบคคลทมความพการทางการไดยนเหมอนกบคนทมการไดยน กลาวคอ ใหมการไดยนเหมอนคนทมการไดยนอยรวมในสงคม สถานศกษา และอนๆ เหมอนกบคนทมการไดยน ในดานวชาการ มมมองทางการแพทย มกจะสนใจศกษาผลกระทบของการสญเสยการไดยน อนไดแก ความจา ภาษา การพฒนา ดานจตสงคม โดยเนนการอยรวมกนในสงคมทวไป

2. มมมองในดานสงคมวทยาและมานษยวทยา มมมองในดานสงคมวทยาและมานษวทยา คอ คนทมสงคมวฒนธรรมอยกบคนทมการไดยน

คนทใชภาษาและมวฒนธรรมเปนของตนเองและไมใชคนพการเปรยบเสมอนกบชนกลมนอยในสงคม พอล กลาววา บคคลทมความพการทางการไดยน เปนสภาพตามธรรมชาตไมใชโรคหรอ

ความพการทตองรกษาหรอปองกนบคคลทมความบกพรองทางการไดยน ทาไดทกอยางยกเวนไดยนเสยง อาจมปญหาในการคดเชงเหตผล โดยเฉพาะเมอมการตดตอกบคนทมการไดยน ลกษณะทเหนไดชดคอ วฒนธรรมภาษาเปนของตนเอง (Paul, 2000: 16 - 17 อางถงใน ศรยา นยมธรรม, 2544: 127)

ทงน ผวจยนาแนวคดปญหาและความตองการของบคคลทมความบกพรองทางการไดยน ความยากลาบาก ปญหา และอปสรรคทเกดขน ไปวเคราะหวาเปนอยางไร มความยากลาบากและม

18

อปสรรคดานใดบาง ทาใหเขาใจความรสกและความคดทเกดจากความบกพรองทางการไดยน และนา มาเปนขอมลไปปรบใชในแบบสมภาษณในการวจย การเขาถงสวสดการสงคมสาหรบบคคลทมความบกพรองทางการไดยนอยางเจาะลกรายละเอยดตอไป การเขาถงบรการสขภาพ

ในสวนนผวจยไดนาเสนอแนวคดเกยวกบการเขาถงบรการสขภาพซงมรายละเอยดดงตอไปน ความหมายการเขาถงบรการสขภาพ Rosen, Florin, & Dixon (2001) ไดใหความหมายของการเขาถงบรการสขภาพ หมายถง

เปนสงทเกยวกบทางเขาของบรการสขภาพของประชาชนทไดรบการดแลรกษาในระบบสขภาพ การใชบรการสขภาพของบคคลตามความเปนจรง ทกสงตองมความสะดวกตอการใชบรการของบคคลนน

Gulliford et al.( 2001) ไดใหความหมาย การเขาถงบรการสขภาพ หมายถง ความสะดวกในการทชวยใหประชาชนสมควรไดรบการบรการดานสขภาพอยางเหมาะสม ไดแก

1. มบรการทเพยงพอตอการใหบรการสขภาพ 2. มบรเวณทประชาชนเขาถงอยางกวางขวางโดยอาศยระบบการเงน การคลง คานงถง

ความแตกตางทางสงคม วฒนธรรม และทางดานกายภาพ 3. การบรการทใหตรงกบปญหา มประสทธภาพ ประชาชนมความพงพอใจ 4. การใหบรการสขภาพทสามารถนาไปใชประโยชน มการยอมรบคณภาพ Penchamsky & Thomas (1981) ไดใหแนวคดเกยวกบการเขาถงบรการ สขภาพจาแนก

เปน 5 มต คอ 1. ความพอเพยงของบรการทมอย (Availability) คอ ความพอเพยงของบรการตอความ

ตองการของผปวย โดยมกจกรรมทผสงอายตองการรบบรการ ตลอดจนมบคลากรใหบรการเพยงพอ และ มศกยภาพในการใหบรการเปนทยอมรบได

2. การเขาถงแหลงบรการ (Accessibility) คอ ความสามารถทจะไปใชบรการไดอยางสะดวก โดยคานงถงลกษณะทตงของแหลงบรการ การเดนทางสะดวก ระยะทางจากทอยอาศยถงสถานบรการไมไกล รวมทงขนตอนการขอรบบรการ ซงสงเหลานเปนองคประกอบสาคญและจาเปนททาใหผสงอายเขาถงแหลงบรการได

3. ความสะดวกและสงอานวยความสะดวกของแหลงบรการ (Accommodation) เปนแหลง ทมสงอานวยความสะดวกและใหความสะดวกในการมารบบรการ ไมมขนตอนยงยากในการรบบรการ ซงจะทาใหเขาถงบรการไดงาย

4. ความสามารถของผรบบรการในการทจะเสยคาใชจายสาหรบบรการ (Affordability)

19

5. การยอมรบคณภาพของบรการ (Acceptability) คอ การยอมรบในการใหบรการ มประสทธภาพและมความเปนธรรม มความพงพอใจในบรการ

Donabedian (1980) ไดใหแนวคดของการเขาถงบรการสขภาพวาเปนการเขาถงโดยมองถงทางดานสงคม การเขาถงทางดานภมศาสตร หมายถงสถานทตงของแหลงบรการ และผลกระทบของผใชบรการ ราคาและคาใชจาย สวนแหลงบรการสขภาพนน มองถงศกยภาพหรอความสามารถของแหลง ทใหบรการ

องคการอนามยโลก (World Health Organization: WHO, 1978) ไดเสนอแนวคดเกยวกบ การเขาถงบรการสขภาพไววา หมายถงบรการทประชาชนไดรบการดแลแบบปฐมภม โดยพจารณาการเขารบบรการสขภาพในมตตางๆ คอ

1. การเขาถงบรการสขภาพทางดานภมศาสตร (Geographical) เปน การพจารณาถง ระยะทาง ระยะเวลาเดนทาง คาเฉลยของการเดนทาง ซงสงเหลานไมเปนอปสรรคของการใชบรการสขภาพ

2. การเขาถงบรการทางดานการเงน (Financial) หมายถงการสามารถชาระคาใชจายอนเกดจากการใชบรการสขภาพ

3. การเขาถงบรการทางดานวฒนธรรม (Cultural) หมายถง การใชเทคนคและวธการจดการ ในการบรการสขภาพ ซงสามารถรกษารปแบบและวฒนธรรมของชมชน

4. การเขาถงบรการดานหนาท (Functional) หมายถง การใหบรการสขภาพตอผใชบรการ ตามพนฐานอนพงไดรบอยางเพยงพอและตอเนอง

Brown & Lewis (1976) กลาววาการเขาถงบรการโรงพยาบาลตองประกอบดวย 1) ความเพยงพอของสถานทใหบรการ 2) มจานวนเจาหนาท ตามความจาเปนและเพยงพอตอความตองการของผปวย 3) มการปฏรประบบการดแลสขภาพใหเหมาะสมทนสมย 4) การใหการรกษาพยาบาลแกผปวยแบบองครวม

Schulz & Johnson (1990) เสนอแนวคดการเขาถงบรการ ประกอบดวย 5 เอ (Five A’S) ไดแก 1) ความพอเพยงของบรการ (Availability) หมายถง ความเพยงพอของจานวนผใหบรการและสถานท ใหบรการ 2) ความสามารถในการเขาถงบรการ (Accessibility) หมายถงสถานทตงซงสามารถใชบรการโดยสะดวก การคมนาคมสะดวก 3) ความสะดวกเมอใชบรการ (Accommodation) หมายถง การไดรบบรการอยางรวดเรวไมมขนตอนยงยาก 4) ความสามารถในการจายคาบรการ (Affordability) หมายถง ความสามารถในการจายอนเนองจากการใชบรการ 5) การยอมรบในบรการ (Acceptability) หมายถง การยอมรบความสามารถในการบรการ

20

แนวคดการเขาถงบรการสขภาพ การเขาถงบรการสขภาพ เปนตวชวดของการจดระบบบรการสขภาพ (Maeseneer &

Willems, 2000) แตการใหความหมายและแนวคดของการเขาถงบรการสขภาพขนอยกบสงคมและวฒนธรรม ซงมหลากหลายทฤษฏ เชน ทฤษฏเกยวกบขนตอนของความเจบปวยและการรกษาทางการแพทย (stage of illness and medical care) ทฤษฏการแสวงหาความชวยเหลอ (general theory of help seeking) แตทฤษฏการเขาถงบรการสขภาพยงไมมผสรปอยางชดเจน เปนเพยงแนวคดของการเขาถงบรการสขภาพเทานน การวดการเขาถงบรการสขภาพเปนสงทยาก สวนใหญเปนการสงเกต โดยการใช บรการและความพงพอใจ (Aday and Andersen, 1981) ซงสาหรบแนวคดการเขาถงบรการสขภาพ ของ (Penchamsky and Thomas, 1981) ไดอธบายถงมตของการเขาถงบรการสขภาพ ไว 5 ประการ ไดแก ความพอเพยงของบรการทมอย (Availability) การเขาถงแหลงบรการ (Accessibility) ความสะดวก และสงอานวยความสะดวกของแหลงบรการ(Accommodation) ความสามารถในการทจะเสยคาใชจาย สาหรบบรการ (Affordability) และการยอมรบคณภาพของบรการ (Acceptability) จรส สวรรณเวลา, (2545) ไดกลาววาบคคลจะมความมนคงทางสขภาพได ตองไมเจบปวยโดยไมจาเปน ไดรบการสงเสรมสขภาพ (ตงแตเกด วยทารก วยรน วยทางาน วยชรา) การโภชนาการ ทนตสาธารณสขการสงเสรมสขภาพจต การออกกาลงกาย การตรวจสขภาพประจาป อยในสภาวะแวดลอมทปลอดภยจากอนตราย มลพษ และเออตอการมสขภาพด ประชาชนตองมความรในการปองกนตนเองในการดารงชวตอยางปลอดภยสามารถ ปองกนอนตรายจากสงแวดลอมในชวตประจาวน รฐตองมหนาทพฒนาองคความรใหมในการปองกนสขภาพ และเผยแพรประชาสมพนธไปสประชาชน ไดรบการรกษาตามความจาเปน โดยสามารถเขาถงบรการไดอยางไมมขอจากดทงในเชงเศรษฐานะ คาใชจาย ระยะทาง โดยกลาววาประชาชนตองมหลกประกนสขภาพ ทอนใจในการทจะเขาถงบรการรกษาพยาบาลทเอออาทรและมคณภาพเมอยามจาเปน และตองไดรบการฟนฟสภาพ

การเขาถงระบบสวสดการสงคมของคนพการ ในดานการเขาถงระบบสวสดการสงคม กลมคนพการมกจะประสบปญหาดวยสาเหตตางๆ

กนในแตละประเภทความพการ โดยภาพรวมปญหาในการเขาถงระบบสวสดการสงคมของคนพการมสาเหตหลก 2 ประการไดแก (ณฤทย เกตหอม, 2555: 29 - 30)

ประการแรก เกดจากตวคนพการหรอครอบครวคนพการโดยเฉพาะอยางยง คนพการหรอครอบครวทอยในชนบทซงคอนขางมฐานะยากจน และการศกษาตา อกทงยงอยหางไกลแหลงใหบรการ ดงนน โอกาสทจะไดรบทราบขอมลหรอแหลงทใหบรการเพอการฟนฟสมรรถภาพทางดานตาง ๆ จงคอนขาง มจากด ไมวาจะเปนบรการทางดานการแพทย การศกษา การมงานทา หรอการมสวนรวมในสงคม อกทง คนพการและครอบครวสวนใหญไมรสทธทพงได จงทาใหไมไดเรยกรองสทธของคนพการ หวงรอคอยบรการ ตามหนวยงานตาง ๆ จะหยบยนให

21

ประการทสอง เกดจากแหลงใหบรการไมวาจะเปนหนวยงานภาครฐ เอกชน ไมไดจดสงอานวยความสะดวกใหคนพการ เชน คนพการทางการเคลอนไหว ประสบปญหาในการเขาถงตงแตเรมแรก ดวยระบบคมนาคม บรการขนสงสาธารณะ แหลงใหบรการไมเอออานวยและความสะดวก เชน ไมมทางลาด หรอคนหหนวกเมอไปแหลงใหบรการ ไมมลามภาษามอใหบรการ หรอคนตาบอดไมมหนงสอ เสยงหรออกษรเบรลล จงไมสามารถเขาถงแหลงขอมล หรอเขาถงสถานบรการได เปนตน นอกจากนสวสดการสงคมและสงคมสงเคราะหทงของภาครฐ และภาคเอกชนทเกยวกบคนพการยงไมมความชดเจน ยงขาดการประสานงานทด

กลมคนพการมความแตกตางมากในความพการแตละประเภท ซงมระดบความพการทแตกตางกนในแตละประเภทความพการดวย ในภาพรวมอาจกลาวไดวาคนพการเปนกลมทยากจนและดอยโอกาสในสงคมอยางชดเจน คนพการอาจพการมาแตกาเนด หรอพการภายหลง ครอบครวของคนพการสวนใหญมฐานะทางเศรษฐกจยากจน รายไดไมแนนอน ดงนน การมคนพการอยในครอบครว จงเปน ภาระซาเตมอนหนกหนวงทตองแบกรบไว ปญหาทสาคญของคนพการคอ ขาดการศกษา ขาดทางเลอกทางอาชพ คนสวนใหญในสงคมยงมทศนคตในทางลบ ไมมความเชอมนในศกยภาพของคนพการ รวมทงพอแม ผปกครอง หรอคนใกลชดของคนพการบางคนกยงมทศนคตตอคนพการในครอบครวของตนแบบผด ๆ โดยมกจะกกขงคนพการใหอยแตในบาน ไมปลอยใหคนพการไดมโอกาสเรยนร หรอปรบตวกบสงคม ภายนอก และคนพการสวนใหญยงไมสามารถเขาถงสวสดการดานตาง ๆ ของรฐ เนองจากขาดขอมลขาด ความรความเขาใจ และการเดนทางไปรบสวสดการมความยากลาบากสวนใหญตองอาศยผอน

ทงนผวจยนาแนวคด ทฤษฎทเกยวกบการเขาถงระบบบรการสขภาพ สวสดการสงคมของคนพการมาประกอบในการวเคราะห การรบบรการสขภาพ สวสดการสงคมทเกดขนวาเปนอยางไร และนาขอมลมาวเคราะหภาพรวมของปญหา มปจจยหรอสาเหตอะไรบางททาใหบคคลทมความบกพรองทาง การไดยนตองพบกบปญหาทเกดขนในการเขารบบรการสขภาพ ทฤษฎสวสดการสงคม

ในสวนนผวจยไดนาเสนอแนวคดเกยวกบทฤษฎสวสดการสงคม มรายละเอยดดงตอไปน ความหมายของสวสดการสงคม ความมนคงในชวตของมนษยในอดต ขนอยกบความเกอกลของสมาชกในครอบครวทง

ดานทอยอาศยในการเปนครอบครวใหญหรอครอบครวขยาย การประกอบอาชพทเนนทางดานเกษตรกรรม ซงตองใชแรงงานของคนในครอบครวเปนหลก แมแตดานสขภาพอนามยกยงเปนหนาทของสมาชกใน ครอบครวทชวยดแลยามเจบปวย แตในยคปจจบนทการแขงขนและความกดดนในภาคเศรษฐกจทาให สภาพสงคมและเศรษฐกจเปลยนแปลงไป การจดใหมความมนคงทางชวตเรมเปนไปอยางยากลาบากตอปจเจกบคคลหรอโดยการเกอกลกนในระหวางครอบครวจงนามาสหนาทของรฐซงเพมเตมจากเดม

22

ทเนนไปทางปองครองและการปองกนรกษาความสงบเรยบรอยภายในประเทศ เปลยนเปนบทบาทหนาท ในการดแลทกขสขของประชาชนทกคนใหสามารถเขาถงปจจยจาเปนขนพนฐานในการดารงชวตอยางเทาเทยม โดยมหนาทสาคญคอการดแลรบผดชอบใหประชาชนทเดอดรอนใหรบบรการสงคมขนพนฐาน หรอทเรยกวา “สวสดการสงคม” จากรฐนนเอง โดยความหมายของคาวา “สวสดการสงคม” (Social Welfare) นไดมผใหความหมายและขอบเขตแตกตางกนไปตามแนวคดและปรชญาของบคคล ซงผวจย ขอนาเสนอการอภปรายความหมายในสองทางดงน

ความหมายทเนนไปทางดานกระบวนการในฐานะทเปนโครงการหรอบรการจากภาครฐและหนวยงานทเกยวของ ความหมายในรปแบบน งายตอการทาความเขาใจ เพราะมการกาหนดรปแบบ และสถานะอยางชดเจนวา สวสดการสงคม คอ โครงการหรอบรการนนเอง

Turner (1974) กลาววา “สวสดการสงคม” หมายถง ความพยายามสงเสรมใหประชาชน มมาตรฐานความเปนอยขนพนฐานทมนคง โดยครอบคลมการบรการกบบคคลและชมชนในลกษณะการพฒนาสงคมและการเสรมสรางใหบคคลสามารถเผชญกบปญหาทางรางกาย จตใจ เศรษฐกจและสงคม ตลอดจนการพยายามขจดสภาวะทพงตนเองไมไดของประชาชนใหหมดไป

Friedlander and Apte (1980, อางถงใน วนทนย วาสกะสนและคณะ, 2547) กลาววา “สวสดการสงคม” หมายถง ระเบยบ นโยบาย ผลประโยชน และบรการ ซงจะทาใหการดาเนนการจด บรการตางๆ เปนไปโดยสอดคลองกบความตองการของสงคมเปนทยอมรบกนวา สวสดการสงคมเปนบรการพนฐานทมความสาคญ ทาใหเกดการเปลยนแปลงทรวดเรวและถาวร เปลยนแปลงจากสภาวะทเคยยากลาบากไปสสงทคาดหวงวาดกวารวมไปถงความอดมสมบรณในทสด

Encyclopedia Britanica (อางถงใน ณรงค เพชรประเสรฐ และคณะ, 2542: 4) ไดใหความหมายวา “สวสดการสงคม” หมายถง การปฏบตจดทาทงหลาย ไมวาโดยสวนราชการหรอเอกชน เปนการปฏบตจดทาเพอชวยเหลอบคคล ครอบครว กลมชนและชมชน ใหมมาตรฐานการครองชพอนด มสขภาพและฐานะทางสงคมทนาพงพอใจ โดยมงใหสามารถชวยเหลอตนเองไดและชวยเหลอผอนในสงคมเดยวกนไดตอไป และ Encyclopedia Americana (อางถงใน ณรงค เพชรประเสรฐ และคณะ, 2542: 6) ไดใหความหมายของสวสดการสงคมวา สวนมากหมายถง สถาบนและบรการตางๆ ซงมความมงหมายหลก เพอทจะธารงไวและสงเสรมความอยดของประชาชนในดานรางกาย สงคม สตปญญา หรออารมณ

Encyclopedia of Social Work (อางใน วนทนย วาสกะสนและคณะ, 2550: 1) ใหนยามวา “สวสดการสงคม” หมายถง กจกรรมตางๆ ทจดตงขนโดยหนวยงานทงของรฐบาลและอาสาสมคร เพอมงปองกนและขจดปญหาสงคม หรอปรบปรงความเปนอยทดของบคคล กลม และชมชน กจกรรม ดงกลาวน ใชบคลากรนกวชาการทเกยวของอยางมากมาย อาท แพทย พยาบาล นกกฎหมาย วศวกร นกบรหาร นกสงคมสงเคราะห ตลอดจนผชวยนกวชาชพในสาขาตางๆ (Paraprofessional)

23

คณะกรรมการสงเสรมและพฒนางานสงคมสงเคราะหแหงชาต (2535 - 2539) นยาม สวสดการสงคมวา สวสดการสงคม หมายถง ระบบการจดบรการสงคมเพอแกไขปญหาทางสงคมอนเนองมาจากการทประชาชนไมสามารถดารงชวตในสงคมได หรอไมสามารถปรบตวเขากบระบบของสงคม และไมสามารถปฏบตหนาททางสงคมของตนเองไดทงนโดยทบรการดงกลาวจะตองตอบสนองความตองการ พนฐานของประชาชนและความมนคงทางสงคมในระดบมาตรฐานเปนการพฒนาคณภาพชวตของประชาชน

ตอมา คณะกรรมการสงเสรมสวสดการสงคมแหงชาต (2545: 4) ไดปรบนยามความหมาย ของสวสดการสงคม (Social Welfare) ในแผนพฒนางานสวสดการสงคมและสงคมสงเคราะหแหงชาต ฉบบท 4 (พ.ศ. 2545 - 2549) วาหมายถง ระบบการจดบรการสงคม เพอปองกนและแกไข ปญหาสงคม และพฒนาสงคม รวมทงการสงเสรม ความมนคงทางสงคม เพอใหประชาชนสามารถดารงชวต ในสงคม ไดในระดบมาตรฐาน โดยบรการดงกลาวจะตองตอบสนองความตองการพนฐานของประชาชนใหไดรบ การพฒนาคณภาพชวตอยางทวถง และเปนธรรม ทงในดานการศกษาทด การมสขภาพอนามย การม ทอยอาศย การมงานทา การมรายได การมสวสดการแรงงาน การมความมนคงทางสงคม การม นนทนาการ และบรการ ทางสงคมทวไป โดยระบบบรการสงคมตองคานงถงศกดศร ความเปนมนษย และสทธทประชาชน ตองไดรบ และเขามามสวนรวมในระบบการจดบรการทางสงคมในทกระดบ

ความหมายทเนนเปาหมายเพอใหเกดความกนดอยด ความหมายในลกษณะน สะทอนองคประกอบของสวสดการวา มงใหความชวยเหลอประชาชนใหมความมนคงในชวต ทงในยามปกตหรอ ในยามทประสบปญหา เพอเปาหมายสงสดคอ การใหประชาชนมความกนด อยด ดงตวอยางทจะนาเสนอ ตอไปน

วนทนย วาสกะสน (วนทนย วาสกะสนและคณะ, 2550 : 2) กลาววา สวสดการสงคม มความหมายในแงของการอยด กนด (Social Well - Being) ของทกคน ไมเฉพาะคนยากไรเทานน แตหมายความรวมถงคนทกคนทเกดมาบนโลกน ทควรไดรบการตอบสนองในความตองการพนฐาน และเปนหนาทของรฐทควรจะตองจดบรการตางๆ ไวให

สเทพ เชาวลต (2527: 4) กลาววา ความหมายของสวสดการสงคม สามารถทาความเขาใจ อยางงายไดวา เปนกจกรรมทงหลายทสงเสรมสวสดภาพทวๆไป ใหประชาชนมการกนด อยด มความสข

ศกดศร บรบาลบรรพเขตต (2535: 3) ไดใหความหมายของคาวา สวสดการสงคม วา เปนเปาหมายสงสดทางสงคม ซงรฐตองการใหเกดขนแกประชาชนของตน โดยการทประชาชนสามารถ ดารงชวตอยในสงคมดวยความสมบรณมงคงและมความสข ซงประกอบดวยความสขสมบรณทางกายภาพ (Physical), ทางวตถ (Material), จตวญญาณ (Spiritual) ตลอดจนสงคมแวดลอม (Sociable)

องคการแรงงานระหวางประเทศ (International Labour Organization: ILO) (Marta Ruiz Carnes, 2005: 19) ไดใหความหมายของ สวสดการสงคม วา เปนการปองกนประชาชนในภาพรวม และในระดบปจเจกบคคล จากปญหาทางเศรษฐกจ และความทกขทางสงคม ซงอาจเกดมาจากการ

24

ขาดรายไดจากการทางาน การประสบปญหาตางๆ เชน การเจบปวย การคลอดบตร อบตเหตจากการทางาน การวางงาน ความพการ ชราภาพ เปนตน

จากนยามอนหลากหลายดงกลาว สามารถสรปนยามความหมายของคาวา “สวสดการสงคม” ในลกษณะทเชอมความสมพนธระหวางหลกเกณฑในการเปนโครงการหรอบรการ และการมเปาหมาย ในเรองการกนด อยด ไดวา “สวสดการสงคม” หมายถง ระบบโครงการและบรการตางๆ เพอตอบสนอง ความตองการพนฐานใหกบประชาชนทกคนอยด มสข อยางเสมอภาคและเทาเทยม เพอใหประชาชนสามารถดารงชวตอยไดอยางปกตสข ตลอดจนทาใหสงคมโดยรวมเกดการพฒนา และเปนการสรางความมงคงใหแกประชาชนและสงคมในระยะยาว

ขอสงเกตจากผวจยคอ ในปจจบน มการใชคาทบงบอกถงความคมครองทางสงคม (Social Protection) ไดอยางหลากหลาย ดงเชนคาวา “สวสดการสงคม” ทมความหมายเชอมโยงกบความหมาย ของคาอนๆ ภายใตหลกการความคมครองทางสงคมเชนกน เชน แผนการจดองคประกอบของ “โครงขาย ความปลอดภยทางสงคม” (Social Safety Nets) (สมบรณ ยมนาและคณะ, 2549: 11) หมายถง องคประกอบในการใหความดแลทางสงคมแกกลมคนทแบงเปนกลมตางๆ ทงสาหรบแรงงาน ผดอยโอกาส ทางสงคม คนจนหรอกลมผประสบปญหาอนๆ ทสงคมควรชวยเหลอ

การบรการทางสงคม (Social Service) หมายถง รปแบบของกจกรรมหรอบรการดานตางๆ โดยการปฏบตการของนกสงคมสงเคราะห และนกวชาชพอนๆ (ศกดศร บรบาลบรรพเขตต, 2535: 4) ในการใหความชวยเหลอทางสงคมทครอบคลมบรการสาธารณะ ในดานสาขาสาธารณสข การศกษาและสวสดการสงคม (สมบรณ ยมนาและคณะ, 2549: 11) เพอการชวยเหลอประชาชนใหสามารถพง ตนเองได

คณะกรรมการพฒนางานสวสดการสงคมและสงคมสงเคราะหแหงชาต ฉบบท 4 (พ.ศ. 2545 - 2549) ไดใหนยาม การบรการสงคม (Social Services) หมายถง หนาทความรบผดชอบอยางหนง ของรฐบาลและ เอกชน ทมตอประชาชน ในการจดสรรบรการ เพอสรางเสรมชวตความเปนอย และสวสดภาพของประชาชน ดวย จดมงหมาย ของการปองกน การบาบดความเดอดรอน การสรางเสรมและพฒนาชวตความเปนอยของประชาชน ใหสามารถดารงชวตอยในสงคมทมการเปลยนแปลงตลอดเวลา ไดอยางเปนสข ตามควรแกอตภาพ ทงนบรการ สงคมจะแตกตางจากบรการสาธารณะและสาธารณปโภค ดวยปจจยของการเปนบรการทมงเนนสวสดภาพของ บคคลมากกวาการจดสรรบรการทางกายภาพเพอชมชน และโครงสราง ปจจยพนฐานทางเศรษฐกจ

คณะกรรมการพฒนางานสวสดการสงคมและสงคมสงเคราะหแหงชาต ฉบบท 4 (พ.ศ. 2545 - 2549) ไดใหนยาม ความมนคงทางสงคม (Social Security) หมายถง การดาเนนงานทงของรฐและสงคมทจะชวยลดปญหา ความยากจน ตลอดจนขจดภยพบตตาง ๆ ฉะนน ความมนคงทางสงคม จงมความหมายกวางขวาง กลาวถงมาตรการทางดานเศรษฐกจและสงคมเพอทจะขจดความยากจน

25

และความเสยงภยตางๆ โดยทวไป ความมนคงทางสงคมจะครอบคลมถงการชวยเหลอทางสงคม การประกนสงคมและการบรการสงคม

ความมนคงทางสงคม (Social Security) หมายถง ระบบหนงของสงคม ในฐานะเปนระบบ ทชวยเหลอใหสมาชกของประชาสงคมทไมมศกยภาพพอทจะเลยงชพตนเองได ไมวาจะชวคราวหรอตลอดชวต ใหสามารถดารงชวตอยไดในสงคมอยางมศกดศร ดวยการพยงฐานะรายได พฒนาศกยภาพ และสรางโอกาสใหมงานทา (ณรงค เพชรประเสรฐ, 2546: 3 - 4) โดยมความหมายครอบคลมทงดานการจดสรรบรการทงหมดทสงคมมอย ซงสามารถสรางความรสกมนคงใหแกประชาชนได และยงหมายความ รวมถง มาตรการทางสงคม เพอการรกษาความมนคงทางเศรษฐกจในระดบทรฐไดใหหลกประกนไว (ศกดศร บรบาลบรรพเขตต, 2535: 5) โดยการดาเนนการใหเกดความมนคงทางสงคมน จะดาเนนการ ภายใตนโยบายทเรยกวา “นโยบายสวสดการสงคม” (Social Welfare Policy) โดยรฐบาลจะตองมวธการจดหารายได และงบประมาณขนมา เพอใชดาเนนงานใหบรรลวตถประสงค งบประมาณของรฐทใชเพอความมนคงทางสงคมกลบไป เรยกวา “งบประมาณเพอสวสดการสงคม” (Social Welfare Budget) นนเอง (ณรงค เพชรประเสรฐ, 2546: 4)

องคประกอบของสวสดการสงคม พงษกฤษณ มงคลสนธ (2536) กลาววา องคประกอบของสวสดการสงคมเทาทพบมดวยกน

2 แบบ คอ 1. กาหนดตามความหมาย และ 2. กาหนดตามความหมายกจกรรม โครงการหรอบรการ ทมความหมายแคบกวาความหมายแรก ซงมกจะกาหนดตามพระราชบญญตความมนคงทางสงคม (Social Security Act 1935) ของประเทศสหรฐอเมรกา

ดงนน องคประกอบของสวสดการสงคมตามความหมายแรกหรอความหมายกวางจะประกอบ ดวยปจจยดานตางๆ 7 ประการ โดยถอวา ประชาชนจะมความเปนอยทดไดจาเปนตองคานงปจจยเหลานคอ

1. การศกษา (Education) 2. สขภาพอนามย (Health) 3. ทอยอาศย (Housing) 4. การทางานและการมรายได (Employment And Income Maintenance) 5. ความมนคงทางสงคม (Social Security) 6. บรการสงคม(General Social Services) และ 7. นนทนาการ (Recreation) อยางไรกตาม การจาแนกองคประกอบของสวสดการสงคม ยงมความแตกตางในเอกสาร

ทางวชาการทเกยวของหลายๆ แหง เชน มผนยมจาแนกองคประกอบของงานสวสดการสงคมตามพระราชบญญตความมนคงทางสงคมของสหรฐอเมรกา โดยแบงเปน 3 ประเภทใหญๆ คอ

26

1. การประกนสงคม (Social Insurance) 2. การสงเคราะหประชาชน (Public Assistance) และ 3. การบรการสงคม (Social Services) รปแบบของสวสดการสงคม Titmuss (1974) ไดแบงรปแบบของสวสดการสงคมออกเปน 3 รปแบบกวางๆ ไดแก 1. รปแบบ “สวนทเหลอ” หรอ “เกบตก” (Residual Model of Welfare) ไดแก การ

จดสวสดการทตงอยบนพนฐานความเชอวา บคคลในสงคมจะไดรบการตอบสนองความตองการ โดยแหลง ตอบสนอง ความตองการทางสงคมทสาคญสองแหลง คอ ตลาดและครอบครว รปแบบการจดสวสดการ แบบน จะปลอยใหประชาชนทว ๆ ไปทประสบปญหาเดอดรอนหรอมความตองการทางสงคมชวยตนเอง เปนสวนใหญ โดยประชาชนจะหนเขาหาแหลงทรพยากรของตนเอง ดวยการใชเงนรายไดหรอเงนออม ทมอยซอหาการบรการทางสงคมตาง ๆ มาตอบสนองความตองการและปญหาของตน หากไมสามารถ ซอหาบรการได กจะหนเขาหาครอบครวหรอญาตมตร บคคลทประสบปญหาอยางหนกเปนพเศษหรอประสบภยพบต อาท อทกภย วาตภย อคคภย หรอทพภกขภยตาง ๆ เทานน ทสถาบนสวสดการสงคม ของรฐบาลจะยนมอเขาไปชวยเหลอเปนครงคราวไป (ยพา วงศไชย, กตพฒน นนทปทมะดล และเลก สมบต, 2528 และ สมเกยรต วนทะนะ, 2536)

การจดสวสดการสงคมแบบนเปนการจดสวสดการใหกบประชาชนในสวนทเหลอ (Residual) จากประชาชนทมอานาจซอหาบรการในตลาดของระบบเศรษฐกจเสร ทนยมใหกลไกตลาดทาหนาทโดยรฐเขาแทรกแซงอยางนอยทสด มองในอกดานหนง การจดสวสดการแบบนมกเปนการรอใหปญหา เกดขนกอน แลวจงจดบรการในลกษณะตามแกไขปญหา มากกวาทจะเปนการปองกนแกไขปญหาหรอ เสรมสรางภมคมกนใหกบประชาชนอยางทวถง สวสดการทางสงคมตามรปแบบนทาใหเกดการรบรวา ประชาชนทใชบรการของรฐเปนพวกทชวยตนเองไมได เปนภาระของสงคมหรอเปนสวนทไมใชกาลงทจะสนบสนนการพฒนาเศรษฐกจ ทงนสบเนองจากวารปแบบสวสดการสงคมแบบนเกดจากการท สมยหนง บรรดานกวางแผนพฒนาเศรษฐกจของโลกและของประเทศไทย มความเชออยางแรงกลาวาเปนสงทสาคญอยางยง ทจะตองพฒนาเศรษฐกจของประเทศใหมอตราการเจรญเตบโตอยางเตมทและอยางรวดเรวทสด นกเศรษฐศาสตรเหลานเชอวา เมอพฒนาเศรษฐกจใหเตบโตมาก ๆ แลว ผลดจากการพฒนา กคอย ๆ ตกแกประชาชนทก ๆ คนในสงคม เสมอนนาหยดซมลงสเบองลาง (trickle-down effect) ซงในทสดในชวตความเปนอยของประชาชนจะดขนเอง

2. รปแบบ “สมฤทธผลทางอตสาหกรรม” (Industrial Achievement Performance หรอ Handmaiden Model) รปแบบสวสดการสงคมแบบน (Tismuss, 1974) อธบายวา เปนการมอง สวสดการสงคมเสมอนเปนกลไกสาคญกลไกหนงในระบบเศรษฐกจ สวสดการสงคมตามรปแบบนถกใช ใหเปนเครองตอบแทนแกผทเปนกาลงในการผลกดนระบบเศรษฐกจ โดยใชมาตรการทางดานภาษอากร

27

และการเงนการคลง ตลอดจนผลตอบแทนในอาชพเปนสงตอบสนองความตองการของบคคลทเปนกาลง การผลต

การจดสรรสวสดการแบบนใชเกณฑการจดสรรโดยพจารณาจากความสามารถในการทางาน สถานภาพหรอบทบาทการทางาน ผลตภาพและผลตผลของงานเปนสาคญ (Carney and Hanks, 1986) ผใดทมความสามารถในการทางานสง สามารถสรางผลตภาพและผลตผลทนาพงพอใจแกระบบเศรษฐกจ กจะไดรบสวสดการทดกวา รปแบบสวสดการสงคมแบบนไดรบอทธพลจากแนวคดทางเศรษฐศาสตรและ จตวทยาอตสาหกรรมทถอวา การใหรางวล หรอใหคณใหโทษตอบคคล จะเปนสงจงใจใหคนตงใจทางาน สวสดการทบคคลควรไดรบ จงควรพจารณาจากคณความดตามผลงาน เพอใหเกดทงแรงจงใจในการทางานและความจงรกภกดตอหนวยงานนนๆ นอกจากนน รปแบบสวสดการแบบนยงเปนการกระตนเราคานยมดานการทางานแบบโปรเตสแตนต (Protestant Work Ethic) และเปนการสรางความชอบธรรมแกผมทกษะการทางานทดกวาในการไดรบผลตอบแทนทสงกวา ผลของการจดสรรสวสดการสงคม แบบนกคอ สวสดการสงคมทเปนระบบระเบยบมากกวาแบบแรก (แบบ “เกบตก”) ซงสามารถตอบสนอง ความตองการของคนในสงคมไดทวถงกวา กระนนกตามยงถอวารปแบบนกอใหเกดความไมเปนธรรม ในกลมประชาชนทมไดมสวนรวมเปนกาลงการผลตของสงคม

3. รปแบบ “สถาบน” (Institution Redistributive Model) รปแบบน ถอวาสวสดการ สงคมเปนสถาบนสงคมสถาบนหนง ทมความสาคญทจะกอใหเกดบรณภาพ (Integration) ในสงคม ซงเปนสวนสาคญทสงคมจะขาดเสยมได แมสงคมนนจะถอวาเปนสงคมทมเสถยรภาพแลวกตาม สวสดการ แบบนกยงตองทาหนาทใหระบบสงคมดาเนนไปอยางราบรน ขณะทระบบเศรษฐกจตลาดเสรสรางความไมเปนธรรมทางสงคมเศรษฐกจ อนเปนธรรมชาตทยากจะหลกเลยงได รปแบบสวสดการสงคมแบบนจะเหมาะสมทดาเนนการควบคกนไป เพอเปนการคานกบกระบวนการเปลยนแปลงทางสงคมเศรษฐกจทกอใหเกดความไมเปนธรรมดงกลาว

Tismuss (1974) เหนวาสวสดการสงคมแบบนตองอยบนพนฐานทสาคญสองสวน คอ ทฤษฎเกยวกบผลกระทบจากการเปลยนแปลงของระบบสงคมเศรษฐกจ และหลกการเรองความเปนธรรมทางสงคม ขณะเดยวกน (Carney and Hanks, 1986) ถอวาสวสดการสงคมแบบนเปนแงมมทใหคณคากบมนษยของระบบทนนยม หรอระบบทนนยมกงสงคมนยม

ดงนนการดาเนนการกบปญหาสงคม ทงในดานการปองกน การแกไขปญหา และการฟนฟ สภาพสงคมการพฒนาสงคมเพอใหประชาชนทวไปมชวตความเปนอยทด มความมนคง และมภมตานทาน ทางสงคม จงเปนกจกรรมทตองดาเนนการกบทกระบบในสงคม ในรปแบบของนโยบายสงคม

หนาทและบทบาทของรฐกบสวสดการสงคม ดงทไดเสนอคานยามตางๆ เกยวกบความหมายของคาวา “สวสดการสงคม” ทแมจะไดม

การกลาวถงภาครฐในฐานะทเปนผมบทบาทสาคญในการจดสวสดการใหแกประชาชนในยคแรกเรม

28

แตจากการศกษาจะพบไดวา บทบาทดงกลาวอาจมการเปลยนแปลงใหมากหรอนอยไปตามพนฐานความเชอ ประสบการณ และแนวคดกระแสหลกทมอทธพลในแตละรฐทแตกตางกนออกไป โดยบทบาท ของรฐในการจดทาสวสดการน ถกกาหนดจากแนวความคดหลก 2 กระแส คอ ตามแนวทางเสรนยม และตามแนวทางสงคมนยม ความสาคญของรฐในแตละแนวความคดซงจะยอมรบใหรฐเขาไปมบทบาท ในการเขาไปแทรกแซงดานสวสดการมากเพยงใด กขนอยกบกระแสความคดหลกทครอบงาสงคมอยใน ขณะนน หากชวงใดกระแสความคดแบบเสรนยมมอทธพลตอสงคมในระดบสง บทบาทรฐในชวงนนกจะลดลง ขณะเดยวกนกลไกตลาดกจะเขามามบทบาทในสงคมมากขน เพราะเปาหมายของการสรางระบบสวสดการภายใตแนวคดเสรนยม คอ การพฒนาอตสาหกรรมเปนหลก จากแนวคดทวา “มนษยมความสามารถไมเทากน ผใดจะไดรบบรการมากนอยเพยงไรขนอยกบกาลงซอหรอรายไดของคนนนๆ เพราะการเคลอนยายปจจยและทรพยากรของสงคมเปนไปตามกลไกของตลาด หรอ อปสงค อปทาน” (ณรงค เพชรประเสรฐ, 2542: 39) หนาทของรฐจงเปนการไมเขาไปเกยวของในระบบเศรษฐกจ การจดสวสดการจงตองอยในรปแบบทเอกชนจดทาขน นนคอ การใหประชาชนซอประกนภย หรอประกน ความเสยงตางๆ จากเอกชน

ในทางตรงกนขาม หากกระแสความคดทเนนผลประโยชนของสวนรวมหรอสงคมนยมไดรบ การยอมรบอยางกวางขวางในระยะเวลาใด ในระยะนนรฐกจะมความชอบธรรมในการเขาไปแทรกแซง สงคมเพมขน จนทาใหบทบาทของกลไกตลาดตองอยในสภาพถดถอย ดงเชน แนวคดสงคมนยม ในเรองของ รฐสวสดการ (Welfare State) ซงถกสรางขนภายใตแนวคดสงคมนยมประชาธปไตย (Social Democracy) (สานกงานประกนสงคม, 2550 ก : 9) ในลกษณะทรฐเขาไปมบทบาทอยางมากในการจดการระบบสวสดการสงคมแกคนในประเทศ โดยใหความคมครองประชาชนอยางถวนหนา และจดทา สวสดการใหแกประชาชนอยางกวางขวางครอบคลมทกสาขาของสวสดการสงคม จะเหนไดวาบทบาทของรฐในการจดทาสวสดการสงคม ไมวาจะเปนแนวทางเสรนยม หรอแนวทางสงคมนยม ตางกใหความสาคญแกรฐในการมบทบาทเปนหลกสาคญ เพราะรฐมหนาทคาประกนความเปนอยทด และรกษา สทธเสรภาพของคนทกคน ในฐานะผดแลผลประโยชนสวนรวม รฐจงมบทบาทสาคญกวากลมอนๆ เพอให ประชาชนทกคนมคณภาพชวตทดอยในสงคมไดอยางปกตสข

สาหรบสงคมในยคปจจบน นอกจากบทบาทของรฐทมบทบาทมาก หรอนอยตางออกไปตามแนวคดเสรนยมและสงคมนยมแลว กพบวาเกดการผสมผสานขอดของทงสองแนวคดจนเกดเปนแนวคดสวสดการพหลกษณ (Welfare Pluralism) ขนมาเปนแนวทางท 3 (กตพฒน นนทปทมะดลยและอภญญา เวชยชย, 2546: 252 - 257) โดยเปนผลมาจากการยอมรบวา แนวทางทเคยดาเนนการอยอยางเปนขวแนวคดตรงกนขามสองขว คอ แนวคดเสรนยมและสงคมนยมนน ตางไมเหมาะสมตอสถานการณโลกในปจจบน เนองมาจากความเปนจรงทางสงคม เศรษฐกจและการเมองทเปลยนแปลงไป ประชาชนเรมมแนวคดวาภาคสวนอนๆของสงคมควรจะเขามารวมแบกรบภาระดานสวสดการสงคม

29

แทนทจะปลอยใหรฐดาเนนการโดยลาพง โดยสวสดการพหลกษณ จะเปนรปแบบสวสดการทเปดโอกาส ใหประชาสงคมไดเขามารบผดชอบสวสดการสงคมของประชาชน เชน องคกรการกศล อาสาสมคร ชมชน ตลอดจน ภาคเศรษฐกจและธรกจพาณชยในตลาดเสร ใหเขามาจดบรการ โดยทภาครฐกมไดยตการจดการ โดยเดดขาดแตเปนการดแลควบคมซงกนและกน หรอเปนความรวมมอระหวางทกภาคภาคสวน

แนวคดสวสดการพหลกษณสอดคลองกบการบรหารประเทศไทยในยคหลงสมยใหม (Post-Modern) เปนตนมา โดยถกเรยกวาเปน “การเมองแนวทางทสามของโลก” (The Global Third Way Politics) (กตพฒน นนทปทมะดลยและอภญญา เวชยชย, 2546 : 254) ดงจะเหนไดจากการทรฐไดพยายามลดบทบาทของตนเอง จากการเปลยนนโยบายของรฐทเนน “การพฒนาเศรษฐกจ” มาเปน “การพฒนาคนเปนศนยกลาง” และ “การพฒนาสงคมอยางยงยน” (ระพพรรณ คาหอม, 2549: 72 -73) ดงทไดปรากฏในแผนงานพฒนางานสวสดการสงคม และสงคมสงเคราะหแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ. 2535 - 2539) ถงฉบบท 4 (พ.ศ. 2545 - 2549) เปนตนมา

นอกจาการลดบทบาทของรฐทางดานสวสดการลงแลว ยงไดมการกระจายอานาจไปสทองถนใหทองถนทาหนาทจดสวสดการใหกบคนในชมชน พรอมทงเปดโอกาสใหภาคธรกจเอกชน ภาคทองถน ภาคประชาชนและองคกรทหลากหลายเขามามสวนรวมในการจดสวสดการสงคมแทนรฐ เชน การใหสวสดการดานตางๆ ไมวาจะเปนทางดานสขภาพ การศกษา การพฒนาทางดานแรงงาน โดยองคกรของรฐหรอทางเลอกของประชาชนในการจายคาบรการเพอซอความคมครองสวสดการจากภาคธรกจและยงรวมไปถงสวสดการทจดขนโดยความรวมมอของหนวยงานทงทางภาครฐและประชาชน เชน กลมสจจะออมทรพย ซงทมาของเงนกองทนมาจากทงสมาชกของกลมและการสนบสนนงบประมาณ จากหนวยงานของรฐในระดบทองถน เปนตน

แนวคดสวสดการพหลกษณ จะเพมแนวทางการไดรบสวสดการแกแรงงานนอกระบบใหมากขน โดยไมยดตดกบสถาบนหรอการบรการจากรฐ ซงจะทาใหแรงงานนอกระบบมแนวทางทจะไดรบ ความคมครองทหลากหลาย นอกจากความคมครองกระแสหลกโดยรฐแลว อาจจะรวมไปถงสวสดการจากหนวยงานทเกยวของ การรวมกลมกนเองในชมชน หรอกลมอาชพ และการมสวนรวมโดยตรงในการจดซอหรอรวมจายสวสดการใหแกตนเอง

แนวคดของกฎหมายสวสดการสงคม การบญญตกฎหมาย เปนหลกการสาคญทรฐตองจดทาขน เพอเปนการรองรบสทธในแต

ละเรองทรฐตองการใหแกประชาชน ความสาคญของการออกกฎหมายมารองรบการดาเนนการดานสวสดการกเชนเดยวกน ไมวาจะเปนการออกกฎหมายหรอกฎระเบยบโดยรฐหรอองคกรของรฐเอง ซงเปนไปเพอประโยชนในการกาหนดสทธและหนาทของผจดสวสดการและผรบสวสดการสงคมอยางชดเจน โดยแนวคดของกฎหมายสวสดการสงคมสามารถอธบายไดใน 3 รปแบบ ดงน

30

แนวคดในเชงควบคมเพอความสงบเรยบรอยในสงคม เชอวาธรรมชาตของมนษยมความ เหนแกตวและพรอมทจะเอาเปรยบคนอนเสมอเมอมโอกาส โดยเฉพาะในระบบการแขงขนอยางเสร ทผออนแอกวายอมเสยเปรยบผทแขงแรงและมทรพยากรจานวนมาก หากปลอยใหสถานการณการแขงขนเปนไปอยางไมมการควบคม ยอมทาใหเกดความจราจลวนวายเพราะผทอยในสถานะดอยกวา ยอมไมสามารถทนอยในสภาพทถกเอาเปรยบไดตลอดไป และอาจจะกระทาการทกอใหเกดความไมสงบ ตอสงคมขนได (วรยะ นามศรพงศพนธ, 2539 : 35) จงมความจาเปนทรฐตองบญญตกฎหมายสวสดการ สงคมขนมา เพอลดปญหาความแตกตางในสงคม ใหการอยรวมกนของประชาชนเปนไปไดอยางปกตสข

แนวคดในเรองความยตธรรมเพอใหเกดความเทาเทยมกนในสงคม เชอวามนษยทกคนเกดมาพรอมกบสทธทจะไดรบการคมครองจากสงคม (นวพร ยรรยง, 2544 : 17) รฐจงตองมการออกกฎหมายสวสดการสงคมมาเพอเปนหลกประกน สาหรบพลเมองในการไดรบความคมครองพนฐานจากรฐ และสงคม รวมถงการสงเสรมใหประชาชนทกคนไดรบโอกาสในการเขาถงสวสดการตางๆ อยางเทาเทยม นอกจากน การทจะทาใหเกดความยตธรรมขนในสงคมไดนน กระบวนการหรอกลไกตางๆ ทางดานสวสดการสงคมทจะนามาใช กจาเปนตองไดรบการยอมรบวาเปนสงทถกตองกอน ในรปแบบของการรบรองจากกฎหมาย (ระพพรรณ คาหอม, 2549: 49) เพอใหสวสดการทางสงคม สามารถดาเนนการตามเปาหมายทกอใหเกดความยตธรรมในสงคมไดอยางแทจรง

แนวคดเรองความมสวนรวมของคนในสงคม เปนแนวคดทใหเหตผลวา จากการเปลยนแปลง ทางหนาทของผจดหาสงทตอบสนองความตองการของชวต จากเดมซงสมาชกในครอบครวเปนผดแลกนเอง มาเปนการขยายความรบผดชอบไปสกลมคนนอกครอบครวหรอสงคม ทาใหวถชวตของประชาชน เปลยนแปลงไป โดยมสทธและหนาทเปนเครองกาหนดความสมพนธระหวางกนของคนในสงคม (ศกดศร บรบาลบรรพเขตต, 2535: 14 - 15) การดาเนนการดานสวสดการสงคม จงมความจาเปนตองอยในรปของแบบกฎหมาย ดวยเหตผลทตองมการกาหนดใหชดเจนในเรองสทธ หนาท ตลอดจนเปนการทาให เกดความรบรและความเขาใจ เพอใหเกดความรบผดชอบรวมกนในแนวทางเดยวกนของประชาชนในสงคม

สรปไดวา แนวคดสวสดการสงคมแกคนพการ เปนหลกการสาคญในการจดสวสดการสงคม แกคนพการทกประเภทความพการ ในขนพนฐานตามสทธทพงไดรบตามรฐธรรมนญ โดยคานงถงศกดศร ของความเปนมนษย โดยครอบคลมบรการไดแกดานสขภาพอนามย การศกษา การมอาชพและมรายได ความมนคงทางสงคม ทอยอาศย นนทนาการ และบรการทางสงคม ทงน การดาเนนงานดงกลาวตองอาศยทกภาคสวนของสงคม ไดแกภาครฐ ภาคเอกชน องคกรปกครองสวนทองถนและภาคประชาชน เขามามสวนรวมในการจดสวสดการสงคมแกคนพการ เพอใหครอบคลมทวถงและเปนธรรม

ทงนผวจยนาแนวคดเกยวกบทฤษฎสวสดการสงคม นโยบาย มาตรการตาง ๆ ของรฐบาลทเกยวของกบคนพการ มาเปนขอมลประกอบการวเคราะหหลกการจดสวสดการสงคม วามรปแบบ

31

และมขอบเขตอยางไร การดาเนนนโยบายของรฐบาลในการจดทาสวสดการสงคม เพอนามาเปนขอมล ประกอบแนวทางในการสมภาษณผใหขอมลหลกตอไป รปแบบการจดสวสดการสาหรบคนพการของประเทศไทย

ในสวนนผวจยไดนาเสนอรปแบบการจดสวสดการสงคมสาหรบคนพการของไทย ซงมรายละเอยดดงตอไปน

การจดสวสดการสาหรบคนพการของประเทศไทย เกดขนเนองจากภาครฐมองวาคนพการถอเปนทรพยากรสวนหนงของประเทศ แตเนองจากสภาพของความพการเปน อปสรรคในการดารงชวต ในการประกอบอาชพและในการมสวนรวมในกจกรรมของสงคม ดงนนภาครฐจงมนโยบายทจะสนบสนน สงเสรมใหคนพการไดมโอกาสในดานตางๆ เพอทจะสามารถดารงชวตประกอบอาชพและมสวนรวมในกจกรรมของสงคมไดอยางเทาเทยมกบคนทวไป ดวยเหตนภาครฐจงเขามาจดสวสดการสงคมสาหรบคนพการเพอใหคนพการไดรบการคมครอง การสงเคราะห การพฒนาและการฟนฟสมรรถภาพโดยวธการ ทางการแพทย ทางการศกษา ทางสงคมและการฝก อาชพ ตลอดจนแกไขปญหาและขจดอปสรรคตางๆ ทางเศรษฐกจและสงคมใหแกคนพการ รวมทงวางหลกใหสงคมมสวนรวมในการเกอกลและฟนฟสมรรถภาพ คนพการ โดยมการประกาศใชพระราชบญญตฟนฟสมรรถภาพคนพการ พ.ศ. 2534 และไดมการปรบปรง ใหทนสมยสอดคลองกบสถานการณของสงคมทเปลยนแปลงไปเปนพระราชบญญตสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ พ.ศ. 2551 ซงในพระราชบญญตดงกลาวไดมการกาหนดความหมาย “ผพการ” ไววา หมายถง บคคลซงมขอจากดในการปฏบตกจกรรมในชวตประจาวนหรอเขาไปมสวนรวมทางสงคม เนองจากมความบกพรองทางการเหน การไดยน การเคลอนไหว การสอสาร จตใจ อารมณ พฤตกรรม สตปญญาการเรยนร หรอความบกพรองทางอนใด ประกอบกบมอปสรรคในดานตางๆ และมความจาเปน เปนพเศษทจะตองไดรบความชวยเหลอดานหนงดานใดเพอใหสามารถปฏบตกจกรรมในชวตประจาวนหรอเขาไปมสวนรวมทางสงคมไดอยางบคคลทวไป นอกจากนยงมกฎหมายทถอวา เปนกฎหมายหลกทกาหนดมาตรการและหลกการตางๆ ในการจดสวสดการสงคมเพอชวยเหลอและคมครองใหแกผพการมอยหลายฉบบ ทงในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2550 และในกฎหมายระดบพระราชบญญต ทเกยวของกบการจดสวสดการสงคมสาหรบผพการ เชน รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2550 รฐธรรมนญฉบบปจจบนกาหนดใหบคคลซงพการหรอทพพลภาพมสทธเขาถงและใชประโยชนจากสวสดการ สงอานวยความสะดวกอนเปน สาธารณะและความชวยเหลอทเหมาะสมจากรฐ รวมทงมสทธ ไดรบการศกษาเทาเทยมกบบคคลทวไป (ภชงค เสนานช, 2553)

พระราชบญญตสงเสรมการจดสวสดการสงคม พ.ศ. 2546 ตามพระราชบญญตสงเสรมการจดสวสดการสงคม พ.ศ. 2546 กฎหมายกาหนดใหรฐตองจดสวสดการสงคมเพอตอบสนองความจาเปน

32

ในการดารงชวตใหแกผพการหรอทพพลภาพตามความจาเปนและเหมาะสมตามมาตรฐานทง ดานการศกษา สขภาพอนามย ทอยอาศย และนนทนาการ

พระราชบญญตสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ พ.ศ. 2551 กฎหมายฉบบนมการตราขนมาเพอใชบงคบแทนพระราชบญญตการฟนฟสมรรถภาพคนพการ พ.ศ. 2534 เนองจากพระราชบญญตการฟนฟสมรรถภาพคนพการ พ.ศ. 2534 ซงไดใชบงคบมาเปนเวลานานมเนอหาสาระสาคญ และรายละเอยดเกยวกบการสงเคราะหและการฟนฟสมรรถภาพคนพการทไมเหมาะสมกบสภาพสงคมปจจบน ดงนน จงไดมการประกาศใชพระราชบญญตสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ พ.ศ. 2551 เพอกาหนดแนวทางและปรบปรงวธการในการสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการใหมความเหมาะสม ยงขน และกาหนดบทบญญตเกยวกบสทธประโยชนและความคมครองคนพการในลกษณะทปองกนมใหมการเลอกปฏบตอยางไมเปนธรรม โดยอางเหตปจจยดานสภาพทางกายภาพหรอสขภาพ นอกจากน กฎหมายฉบบนยงกาหนดใหคนพการมสทธไดรบสงอานวยความสะดวกอนเปนสาธารณะและความชวยเหลออนจากรฐ ตลอดจนใหรฐตองสงเคราะหคนพการใหมคณภาพชวตทดและพงตนเองได ตามกฎหมายฉบบนผพการมสทธ ทจะเขาถงและใชประโยชนไดจากสงอานวยความสะดวกอนเปนสาธารณะ ตลอดจนสวสดการและความชวยเหลออนจากรฐ ดงน

1. การบรการฟนฟสมรรถภาพโดยกระบวนการทางการแพทยและคาใชจายในการรกษา พยาบาล คาอปกรณ เครองชวยความพการและสอสงเสรมพฒนาการเพอปรบสภาพทางรางกาย จตใจ อารมณ สงคม พฤตกรรม สตปญญา การเรยนรหรอเสรมสรางสมรรถภาพใหดขน ตามทรฐมนตรวาการ กระทรวงสาธารณสขประกาศกาหนด

2. การศกษาตามกฎหมายวาดวยการศกษาแหงชาตหรอแผนการศกษาแหงชาต ตามความเหมาะสมในสถานศกษาเฉพาะหรอในสถานศกษาทวไปหรอการศกษาทางเลอก หรอการศกษานอกระบบโดยใหหนวยงานทรบผดชอบเกยวกบสงอานวยความสะดวกสอ บรการ และความชวยเหลออนใดทางการศกษาสาหรบคนพการใหการสนบสนนตามความเหมาะสม

3. การฟนฟสมรรถภาพดานอาชพ การใหบรการทมมาตรฐาน การคมครองแรงงาน มาตรการเพอการมงานทา ตลอดจนไดรบการสงเสรมการประกอบอาชพอสระ และบรการสงอานวยความสะดวก เทคโนโลยหรอความชวยเหลออนใด เพอการทางานและประกอบอาชพของคนพการ ตาม หลกเกณฑวธการ และเงอนไขทรฐมนตรวาการกระทรวงแรงงานประกาศกาหนด

4. การยอมรบและมสวนรวมในกจกรรมทางสงคม เศรษฐกจและการเมองอยางเตมทและ มประสทธภาพบนพนฐานแหงความเทาเทยมกบบคคลทวไป ตลอดจนไดรบสงอานวยความสะดวกและบรการตางๆ ทจาเปนสาหรบคนพการ

33

5. การชวยเหลอใหเขาถงนโยบาย แผนงาน โครงการ กจกรรม การพฒนาและบรการอนเปนสาธารณะ ผลตภณฑทมความจาเปนตอการดารงชวต การชวยเหลอทางกฎหมายและการจดหาทนายวาความแกตางคด ใหเปนไปตามระเบยบทคณะกรรมการกาหนด

6. ขอมลขาวสาร การสอสาร บรการโทรคมนาคม เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารและเทคโนโลยสงอานวยความสะดวกเพอการสอสารสาหรบคนพการทกประเภท ตลอดจนบรการสอสาธารณะจากหนวยงานของรฐหรอเอกชนทไดรบงบประมาณสนบสนนจากรฐตามหลกเกณฑ วธการและ เงอนไขทรฐมนตรวาการกระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารกาหนดในกฎกระทรวง

7. บรการลามภาษามอ 8. สทธ ทจะนาสตวนาทาง เครองมอหรออปกรณนาทางหรอเครองชวยความพการใด ๆ

ตดตวไปในยานพาหนะหรอสถานทใด ๆ เพอประโยชนในการเดนทาง และการไดรบสงอานวยความสะดวก อนเปนสาธารณะ โดยไดรบการยกเวนคาบรการ คาธรรมเนยมและคาเชาเพมเตมสาหรบสตว เครองมออปกรณ หรอเครองชวยความพการดงกลาว

9. การจดสวสดการเบยความพการ 10. การปรบสภาพแวดลอมทอยอาศย มผชวยคนพการหรอการจดใหมสวสดการอน พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 กฎหมายฉบบนกาหนดใหผทมความบกพรอง

ทางรางกาย จตใจ สตปญญา มสทธเสมอกนกบบคคลปกตทจะสทธในการศกษาขนพนฐานทมคณภาพไมนอยกวา 12 ป จากรฐโดยไมตองเสยคาใชจาย นอกจากนการจดการศกษาสาหรบบคคลซงมความบกพรองทางรางกาย จตใจ สตปญญา อารมณ สงคม การสอสารและการเรยนรหรอมรางกายพการหรอ ทพพลภาพ กฎหมายกาหนดใหตองจดการศกษาใหบคคลดงกลาวมสทธและโอกาสไดรบการศกษาขนพนฐานเปนพเศษดวย โดยในการศกษาสาหรบคนพการจะตองมการจดตงแตแรกเกดหรอพบความพการ ดงนน เพอใหการบรการและการใหความชวยเหลอแกคนพการในดานการศกษาเปนไปอยางทวถงทกระบบ และทกระดบการศกษาจงไดมการประกาศใชพระราชบญญตการจดการศกษาสาหรบคนพการ พ.ศ. 2551 ขนโดยกาหนดใหคนพการมสทธทางการศกษา ดงน

1. ไดรบการศกษาโดยไมเสยคาใชจายตงแตแรกเกดหรอพบความพการจนตลอดชวต พรอมทงไดรบเทคโนโลยสงอานวยความสะดวก สอ บรการและความชวยเหลออนใดทางการศกษา

2. เลอกบรการทางการศกษา สถานศกษา ระบบและรปแบบการศกษา โดยคานงถงความสามารถ ความสนใจ ความถนดและความตองการจาเปนพเศษของบคคลนน

3. ไดรบการศกษาท มมาตรฐานและประกนคณภาพการศกษา รวมทงการจดหลกสตรกระบวนการเรยนร การทดสอบทางการศกษาทเหมาะสมสอดคลองกบความตองการจาเปนพเศษของคนพการแตละประเภทและบคคล

34

ทงนรฐจะใหเงนอดหนนและความชวยเหลอเปนพเศษแกสถานศกษาไมวาจะเปนสถานศกษา ของรฐหรอเอกชนทจดการศกษาสาหรบคนพการโดยเฉพาะ นอกจากนกฎหมายยงกาหนดใหมการจดตง กองทนขน เรยกวา “กองทนสงเสรมและพฒนาการศกษาสาหรบคนพการ” ในสานกงานคณะกรรมการ การศกษาขนพนฐาน เพอใชจายในการสงเสรม สนบสนน และพฒนาการศกษาสาหรบคนพการอยางเปนธรรมและทวถง

นอกจากนตามแนวคดและปรชญาในพระราชบญญตสงเสรมการจดสวสดการสงคม พ.ศ.2546 กาหนดใหรฐตองควบคมและพฒนาเดกและเยาวชน สงเสรมความเสมอภาคของหญงและชาย เสรมสราง และพฒนาความเปนปกแผนของครอบครว และความเขมแขงของชมชน รวมทงรฐตองสงเคราะหคนชรา ผยากไร ผพการหรอทพพลภาพและผดอยโอกาส ใหมคณภาพชวตทดและพงตนเองได สงเสรมและสนบสนนใหบคคล ครอบครว ชมชน องคกรปกครองสวนทองถน องคกรเอกชน องคกรวชาชพ สถาบน ศาสนาและองคกรอนใดเขามามสวนรวมในการจดสวสดการสงคมในทกระดบ มาตราท 5 ในการจดสวสดการสงคมขององคการสวสดการสงคมคานงถงเรอง

1. สาขาตางๆ ทดาเนนการตามความจาเปน เชน การบรการทางสงคม การศกษา สขภาพ อนามย ทอยอาศย การประกอบอาชพ นนทนาการ และกระบวนการยตธรรม

2. ลกษณะหรอรปแบบและวธการในการดาเนนการ เชน การพฒนาการสงเคราะห การคมครอง การปองกนแกไข การบาบดฟนฟ

โดยใหมการสนบสนนใหบคคล ครอบครวชมชน องคกรปกครองสวนทองถน องคกรวชาชพ สถาบนศาสนาและองคกรอนไดมสวนรวมดวย

มาตรการท 20 กาหนดใหสานกงานพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยจงหวดรบผดชอบ ในงานธรการของคณะกรรมการสงเสรมการจดสวสดการสงคมจงหวดและกาหนดใหมอานาจหนาทภายในเขตพนทจงหวดนน เชน จดทาแผนการสวสดการสงคมเสนอตอคณะกรรมการสงเสรมการจดสวสดการสงคมจงหวด รวบรวมขอมล สถต แผนงาน และโครงการเกยวกบการจดสวสดการสงคม เปนศนยกลางประสานงาน เผยแพรและประชาสมพนธ รวมมอและประสานงานกบทกภาคสวน ตดตามและ ประเมนผล การปฏบตงานตามแผนการจดสวสดการสงคมสงเสรมและสนบสนน กากบดแลและตรวจสอบ การดาเนนงานขององคกรสาธารณประโยชน จดทาทะเบยนเกยวกบองคการสวสดการสงคม นกสงคมสงเคราะห อาสาสมคร และผรบบรการสวสดการสงคม

เมอพจารณาโดยรวมจะเหนไดวาสทธหรอการใหบรการสวสดการสงคมของผสงอายและผพการ แบงเปน 4 ดานใหญๆ ดงน

1. ดานสขภาพอนามย จดใหมบรการใหความรเพอใหผสงอาย ผพการ ชวยเหลอตนเองได และใหบรการทางการแพทยทสะดวกรวดเรว สามารถเขาถงบรการไดงาย รวมทงไดรบกายอปกรณทเหมาะสม

35

2. ปจจยพนฐานในการดารงชวต จดใหมการพทกษปองกนใหพนการจากการถกทอดทงโดยเฉพาะผสงอาย และผพการทถกทอดทง โดยการจดหาทพก อาหาร เครองนมหม รวมทงการอานวย ความสะดวกและความปลอดภย 3. ดานการมสวนรวมในกจกรรมทางสงคม ใหมโอกาสถายทอดประสบการณใหสงคมมโอกาสทางานไดเหมาะสมกบวยและความสมครใจโดยไดรบคาตอบแทน มโอกาสศกษาเรยนรและพฒนา ศกยภาพของตนเองอยางตอเนอง เขาถงขอมลขาวสารเพอเทาทนกบการเปลยนแปลงของสงคมอยางรอบดาน

ทงนผวจยนาแนวคดทเกยวกบรปแบบการจดการสวสดการสงคมของคนพการในประเทศไทย มาวเคราะหวามาตรการ แนวนโยบายตางๆ ทนามาใชในปจจบนตรงกบปญหาและความตองการของคนพการอยางแทจรงหรอไมอยางไร และบคคลทมความบกพรองทางการไดยนมความสามารถในการเขาถงสวสดการสงคมมากนอยเพยงใด งานวจยทเกยวของ

สาคร นคราบณฑตย (2556) ไดศกษาเรอง การเขาถงสทธตามพระราชบญญตสงเสรมและ พฒนาคณภาพชวตของคนพการ พ.ศ. 2550 ของคนพการในเขตเทศบาลเมองควนลง อาเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ผลการศกษาพบวา การเขาถงสทธแตละดานมดงน 1) สทธดานการรกษาพยาบาล ผพการ สามารถเขารบบรการทางการแพทยในการรกษาพยาบาลจากโรงพยาบาลของรฐ จานวน 315 คนคดเปนรอยละ 100 โดยไมตองจายคาบรการ 2) สทธดานการศกษา ผพการสามารถเขาถงสทธการศกษาภาคบงคบหรอการศกษาตามอธยาศยจานวน 186 คน คดเปนรอยละ 59 ไมเคยเขารบการศกษา 129 คน คดเปนรอยละ 40.9 เนองจากเหตจากความพการ 3) สทธดานการสงเสรมอาชพ ผพการไดรบการฝกอาชพทเหมาะสม 9 คน คดเปนรอยละ 2.9 สามารถนาไปประกอบอาชพได 5 คน คดเปนรอยละ 55.6 ของผทไดฝกอาชพ สวนใหญผพการ 266 คน ไมสามารถประกอบอาชพได และมอาชพอยแลว 40 ราย 4) สทธดานขอมลขาวสาร ผพการทราบถงสทธของตนเองจากเจาหนาทของเทศบาลทนาเอกสารตางๆ มาให 315 ราย โดยกอนหนานผพการ 275 คน คดเปนรอยละ87.3 ไมทราบสทธขอมลขาวสารของตน 5) สทธดานเบยยงชพคนพการ โดยผพการทงหมด 315 คน ทราบถงสทธการไดรบเบยยงชพโดยไดรบ เบยยงชพคนพการทกเดอนจากเทศบาลเมองควนลง สาหรบขอเสนอแนะ ควรมกจกรรมเปดโลกคนพการในชมชน เพอใหคนพการไดมเวทแลกเปลยนเรยนรขอมลขาวสารซงกนและกน มกจกรรมคนพการ เพอเปนสวนสนบสนนใหคนพการดารงชวตอยางมความสขมากขนในอนาคต

จกรภพ ดลศรชย (2556) ไดศกษา การจดสวสดการสงคมสาหรบคนพการในจงหวดขอนแกน: กรณศกษา บคคลทมความบกพรองทางการเหน ผลการวจยพบวา การจดสวสดการสงคมใหกบบคคลทมความบกพรองทางการเหนนน ม 3 ขนตอน คอ การขนทะเบยนคนพการ การขอรบสทธของคนพการ

36

และการใชสทธของคนพการ สาหรบประเภทการจดสวสดการสงคมใหกบบคคลทมความบกพรองทาง การเหนนน ประกอบดวย 8 ประเภทตามมาตรา 20 แหงพระราชบญญตสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ พ.ศ. 2550 ปญหาและความตองการจะแตกตางกนออกไปตามประเภทของการใชสทธ ตามสวสดการสงคมนน ๆ แนวทางการพฒนาการจดสวสดการสงคมใหกบบคคลทมความบกพรองทางการเหน ไดแก 1) มาตรการกฎหมาย 2) กลไกในการดาเนนงานดานการจดสวสดการสาหรบคนพการ 3) การสงเสรมและการสนบสนนดานงบประมาณและบคลากร และ 4) การรบรขอมลขาวสารในการจดสวสดการสงคม

พรธดา วเศษศลปานนทและคณะ (2555) ไดศกษา การตดตามการเขาถงสทธของคนพการ และการพฒนารปแบบระบบสวสดการทสงเสรมการเขาถงสทธของคนพการ ผลการศกษาพบวา ดชนสทธและความเทาเทยม คนพการและผดแลสามารถเขาถงและใชประโยชนไดนอยในเรอง การสนบสนน ผชวยคนพการ การไดรบการจางงานจากหนวยงานราชการหรอเอกชน และลามภาษามอ คนพการสามารถ ใชขอมลเกยวกบสทธประโยชนของคนพการไดในระดบปานกลาง ดชนการรบบรการสาธารณสข คนพการ เกนครงไดรบการบรการตามระบบสาธารณสขตามความตองการ สวนทยงขาด ไดแก การฟนฟทางการแพทย การตรวจรางกายประจาป การเยยมบาน และการไดรบอปกรณชวยเหลอ ดชนดานการศกษา คนพการสวนใหญ มระดบการศกษาในระดบประถมศกษาและไมไดศกษาจานวนจานวนเทาๆ กน ยงไดรบความชวยเหลอดานการศกษานอย กรณคนพการทอยในระบบการศกษาจะสาเรจการศกษาตามแผนการศกษานอยเพราะมอปสรรคดานรางกาย ดชนดานอาชพ การจางงานและรายได คนพการเกนครงไมไดประกอบอาชพ และ ไมไดรบการอบรมการฝกอาชพ เนองจากขอจากดดานรางกาย คนพการ สวนใหญไมเคยใชบรการจดหางาน รายไดเฉลยจากประกอบอาชพของคนพการ สงกวารายจายเพยงเลกนอย ทาใหมขอจากดในการออมและอาจไมเพยงพอในกรณมรายจายฉกเฉนและจาเปนเกดขน ดชน การออกสสงคม คนพการสวนใหญไมไดรบการฝกทกษะชวต (รอยละ 70) บางสวนไมไดรบกายอปกรณ สงทคนพการตองการเพมเตม ไดแก ไมเทา เครองชวยฟง รถเขน รองเทาคนพการ หองนาคนพการและ สวนใหญไมไดเขารวมชมรมหรอกลมตางๆ ดชนดานกฬาและนนทนาการ คนพการสวนใหญไมไดเขารวมกจกรรมของสงคม ดชนสงอานวยความสะดวก คนพการเขาถงและใชประโยชนจากสงอานวยความสะดวกของหนวยงานราชการและเอกชน สวนใหญเปนโรงพยาบาล สวนสถานทอน ๆ เขาถงไดบางสวน

ณฤทย เกตหอม (2555: 1-2) ไดศกษาเรอง ความตองการไดรบสวสดการสงคม ของคนพการในเขตอาเภอบอทอง จงหวดชลบร วตถประสงคเพอศกษาถงปจจยทกาหนดความตองการไดรบ สวสดการทางสงคมของคนพการในเขตอาเภอบอทอง จงหวดชลบร ผลการศกษาพบวา คาใชจายในการใชบรการ ณ ททาการองคการบรหารสวนตาบลมผลตอความตองการไดรบสวสดการทางสงคมของ คนพการ กลาวคอ หากมคาใชจายในการใชบรการ ณ องคการบรหารสวนตาบล ลดนอยลง จะทาให

37

คนพการมความตองการไดรบสวสดการทางสงคมเพมขน ปจจยดานอาย พบวา หากคนพการอายนอย จะมความตองการไดรบสวสดการมากกวาคนพการทสงอาย ปจจยดานการศกษา พบวา หากคนพการ มการศกษาจะมความตองการไดรบสวสดการสงมากกวาคนพการทดอยการศกษา ปจจยดานรายได พบวา หากคนพการมรายไดสงขนจะมผลทาใหคนพการมความตองการไดรบสวสดการทางสงคมของคนพการลดนอยลง ผลการศกษาครงนชใหเหนวา การจดสวสดการเบยความพการของคนพการในเขตอาเภอบอทอง จงหวดชลบร ผเกยวของควรพจารณาลดคาใชจายในการใชบรการ ณ ททาการองคการ บรหารสวนตาบล พจารณาถงอายและใหการศกษาแกคนพการ เพอใหการจดสวสดการสาหรบคนพการ ในเขตอาเภอบอทอง จงหวดชลบร เหมาะสมตรงตามความตองการของคนพการอยางแทจรงซงจะสงผล ใหการจดสวสดการเบยความพการของคนพการมประสทธภาพและประสทธผลมากยงขน

ปรญญา สรอตตะกล (2555) ไดศกษา ความสามารถในการเขาถงขอมลขาวสารเพอการพงตนเองของผพการทางการไดยน: กรณศกษาจงหวดชลบร ผลการศกษาพบวา ความสามารถในการเขาถงขอมลขาวสารของผพการทางการไดยนจะผานทางสมาชกในครอบครว เพอนผพการทางการไดยน ลามภาษามอ โทรทศน โทรศพท และอนเทอรเนต ปญหาและอปสรรคในการเขาถงขอมลขาวสารของ ผพการทางการไดยนคอ การสอสาร ซงผพการทางการไดยนเลงเหนวาเปนปญหาทสาคญทสด ผพการ ทางการไดยนไมสามารถสอสารใหคนทวไปเขาใจความตองการของตนเองได จงทาใหสงคมไมเปดโอกาส ใหกบผพการทางการไดยน และมองวาผพการทางการไดยนไรความสามารถ ความตองการ และวธการ เขาถงขอมลขาวสารของผพการทางการไดยนคอ ลามภาษามอ สาหรบผพการทางการไดยนใชเปนสอกลางในการสอสารใหตรงกบความตองการของผพการทางการไดยน รองลงมาคอ ตองการใหสงคมเขาใจวฒนธรรมการสอสารของผพการทางการไดยน ทแสดงออกทางสหนา และทาทาง รวมไปถงโอกาส จากสงคมเพอจะไดแสดงวาผพการทางการไดยนมความสามารถ มศกยภาพ ไมเปนภาระของสงคมและสามารถพงตนเองได

อรวรรณ สรวฒนธนกล (2553) ไดศกษา การเขาถงโอกาสการทางานในตลาดแรงงานของคนพการทางการเคลอนไหวหรอทางรางกายในจงหวดสมทรปราการ ผลการศกษาพบวา ความรถงวถทางในการสมครงานมคาคะแนนอยในระดบตา การเขาไปสทธเกยวกบการขอรบคาปรกษาและการสมครงานมคาเฉลยอยในระดบปานกลาง การไดรบสทธใหเขาทางานมคาเฉลยในระดบตา เหตผลลาดบแรกททาใหไดเขาทางานในปจจบนคอ การมทกษะฝมอตรงกบความตองการของนายจาง รองลงมา คอ นายจางใหโอกาส การเคยเขารบการฝกอาชพและการวเคราะหดานอาชพทแตกตางกนมความสมพนธ กบการขอรบคาปรกษา

สภลกษณ คลายบญ (2551) ไดศกษา แนวทางการพฒนาบรการฟนฟสมรรถภาพคนพการ ของสถานสงเคราะหคนพการพระประแดง สงกดกรมพฒนาสงคมและสวสดการ ผลการศกษาพบวา การจดบรการฟนฟสมรรถภาพของสถานสงเคราะหคนพการ ทพพลภาพ พระประแดง มความสอดคลอง

38

กบมาตรฐานการสงเสรมสวสดภาพและคมครองพทกษสทธคนพการ และสอดคลองกบพระราชบญญต สงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ พ.ศ. 2550 ทไดระบถงการจดบรการฟนฟสมรรถภาพคนพการ ทหนวยงานบรการควรใหการสงเสรม ใหครอบคลมทง 4 ดาน ไดแก บรการฟนฟสมรรถภาพทางการแพทย การศกษา สงคม และอาชพ ซงถอเปนสทธขนพนฐานของคนพการทควรจะไดรบ ทงนเพอเปนการเสรมสรางความสามารถของคนพการใหมสภาพดขน สามารถดารงชวตอยางมความสขตามศกยภาพ

จากการทบทวนวรรณกรรม ผวจยไดนาแนวคดของ พรธดา วเศษศลปานนทและคณะ (2555) ทประกอบไปดวย ความรเกยวกบการเขาถงสทธของคนพการและการสงเสรมการเขาถงสทธคนพการ อกทงยงมทฤษฎสวสดการสงคมของ ณฤทย เกตหอม (2555: 1-2) รวมถงแนวคดเกยวกบการจดสวสดการสงคมสาหรบคนพการของ จกรภพ ดลศรชย (2556) มาใชเปนแนวทางประกอบการศกษางานวจย ในครงน เพอตอยอดแนวคดและสรางประเดนเพอเกดแนวคาถามและเหนมมมองในดานอนๆ เพอใชในการดาเนนการวจยในบทถดไปได

39

บทท 3

วธดาเนนการวจย

การศกษาเรอง การเขาถงสวสดการสงคมสาหรบบคคลทมความบกพรองทางการไดยน ในอาเภอทามะกา จงหวดกาญจนบรในครงน ผวจยไดศกษาเอกสารทางวชาการ แนวความคด ทฤษฎและงานวจยทเกยวของเพอใชในการกาหนดกรอบแนวคดในการวจยรวมถงการดาเนนการตางๆ ดงตอไปน 1. วธทใชในการวจย 2. กลมผใหขอมลหลก 3. เครองมอทใชในการวจย 4. วธการเกบรวบรวมขอมล 5. การตรวจสอบขอมล 6. การวเคราะหขอมล 7. จรยธรรมในงานวจย วธทใชในการวจย

การวจยนเปนการวจยเชงคณภาพ (Qualitative Research Methodology) โดยวธวทยาปรากฏการณวทยา (Phenomenological Research) เพอศกษาปรากฏการณชวตทบคคลไดประสบมา (lived experience) โดยมงทาความเขาใจ เขาถงความหมาย หรอประสบการณชวตในแงมมตางๆ ของบคคล ภายในมมมองของเจาของประสบการณนนๆ เปนหลก เนนในการสมภาษณเชงลก (In-depth Interview ) เปนเครองมอสาคญในการเกบขอมลและใชการสงเกตรวมดวย ลกษณะสาคญของการสมภาษณ เชงลกนน อยทการดาเนนการสนทนาไปอยางเปนธรรมชาต และมความยดหยน แตตองพยายามเจาะลงไปใหถงความหมายของประสบการณทศกษาใหได ตองกนเอาบรรดาความเชอ แนวคด หรออคตใดๆ ทอาจมเกยวของกบประเดนทศกษาออกไปใหหมดมองหาความหมายของประสบการณ ซงมกจะซอนอยเบองหลงสงทปรากฏใหพบ การวเคราะหแนวปรากฏการณวทยาเนนการตความปรากฏการณ ภายในกรอบ ของระบบความหมายคอ บรบททางสงคมและวฒนธรรมเปนหลก (ชาย โพธสตา, 2554: 192 - 193)

40

กลมผใหขอมลหลก 1. แหลงขอมลปฐมภม ผวจยเลอกศกษาจากผใหขอมลหลก คอ บคคลทมความบกพรอง

ทางการไดยนในอาเภอ ทามะกา จงหวดกาญจนบร มสขภาพรางกายแขงแรงสมบรณ กระจายตาม เพศ อาย การศกษาและอาชพ ไมมความพการซอน ใชภาษาพดในการสอสาร สามารถอานหนงสอออก มความเขาใจตอขอคาถาม ในการสมภาษณ เลอกเฉพาะผทขนทะเบยนคนพการกบสานกงานพฒนาสงคม และความมนคงของมนษย เรยบรอยแลวเทานน จานวน 16 ราย

2. แหลงขอมลทตยภม ผวจยศกษาขอมลจากเอกสารตางๆ ทเกยวของ เชน หนงสอวชาการ วทยานพนธ บทความ รวมถงสออเลคทรอนคสระบบเครอขาย เปนตน เพอเปนขอมลพนฐาน ทสาคญสาหรบการศกษา แนวคด และทฤษฎของการวจยครงน เครองมอทใชในการวจย

การศกษาเรอง การเขาถงสวสดการสงคมสาหรบบคคลทมความบกพรองทางการไดยน ในอาเภอทามะกา จงหวดกาญจนบร มเครองมอทใชในการวจยประกอบดวย

1. ตวผวจยเอง นบเปนเครองมอหนงทมความสาคญในการเกบรวบรวมขอมลงานวจย และเปนผวเคราะหขอมลดวยตนเอง เพราะการวจยเชงคณภาพเปนการพดคย สมภาษณกบผใหขอมลหลกโดยตรง ดงนนผวจยจงตองมการเตรยมความพรอมกอนการสมภาษณทงทกษะและความรในการสมภาษณเพอใหไดมาซงขอมลทครอบคลมและเชอถอได

2. การศกษาจากแหลงอางองตางๆ เชน หนงสอ เอกสารตางๆ บทความ วารสารและงานวจยตางๆ ทเกยวของกบการเขาถงสวสดการสงคม

3. การสงเกตแบบมสวนรวมและไมมสวนรวมโดยจะซกถามผรผสมผสานกนไปและทาการจดบนทกไวในสมดจดบนทกขอมลภาคสนาม

4. แนวคาถาม ผวจยไดสรางแนวคาถามขนเพอใชเปนแนวทางในการสมภาษณแลวนา มาออกแบบเปนแบบสมภาษณ โดยทาเปนแบบปลายเปด ผวจยทาการตรวจสอบคณภาพของประเดน คาถาม โดยตรวจสอบความครอบคลมของคาถาม ตรวจการใชภาษา สอความหมายและตรวจสอบความสอดคลองของวตถประสงคในการศกษา

5. การสมภาษณแบบไมเปนทางการหรอการสมภาษณแบบกงโครงสราง โดยจากแบบสมภาษณทเตรยมแนวคาถามไวกวางๆลวงหนาและขณะสมภาษณ มการตงคาถามขนมาเสรม เพอใหไดขอมลตามทตองการทจะศกษา ทงนเพอใหผใหขอมลหลก ไดมโอกาสในการแลกเปลยนความคดเหน กบผวจยไดอยางเปนธรรมชาต บางครงสมภาษณแบบเจาะลกผสมผสานกนไป ทงนเพอใหบรรยากาศในการสมภาษณเปนกนเองมากทสดและพยายามใหไดเนอหาครอบคลมในเรองทจะศกษามากทสด

41

6. เครองบนทกเสยง เปนสงอานวยความสะดวกใหผวจยกอนดาเนนการสมภาษณและในการนาผลการศกษามาใชในการศกษาทบทวนขอมลทไดมาหรอเปนแหลงอางอง โดยผวจยจะขออนญาต ผใหสมภาษณกอน ถาไดรบอนญาตกจะทาการสมภาษณโดยการใชเครองบนทกเสยง วธการเกบรวบรวมขอมล

วธการเกบรวบรวมขอมล และการสมภาษณผวจยไดดาเนนการตามลาดบดงตอไปน 1. นาเรยนหนงสอเพอขออนญาตใหผวจยสมภาษณขอมลตางๆ ตามประเดนทกาหนดไว 2. ตดตอกบบคคลทไดกาหนดไววาจะขอสมภาษณไวลวงหนา เพอนดหมายทจะทาการ

สมภาษณตามกาหนดการนดหมาย ในกรณทบคคลนนยนดใหผวจยสมภาษณไดและ มการมอบของทระลกเปนการตอบแทนหลงสนสดการสมภาษณ

3. ดาเนนการสมภาษณบคคลทอนญาตใหผวจยเขาพบและสมภาษณได ดวยวธการสมภาษณระดบลกรายบคคล (In-depth Interview) เปนการสมภาษณแบบไมเปนทางการควบคกบการจดบนทกภาคสนาม (Field Note) เพอสรปประเดนในการสมภาษณระหวางผวจยกบผใหขอมลหลก และทาใหไมหลงประเดน ซงทาใหไดเรองตรงตามความตองการของผวจย และผวจยสมภาษณตามคาถามทกาหนดไว โดยกอนทาการสมภาษณในสาระของเนอหา 3 สวนคอ 3.1 ขอมลสวนบคคลของบคคลทมความบกพรองทางการไดยน ในอาเภอทามะกา จงหวดกาญจนบร 3.2 ความเหนเกยวกบการเขาถงสวสดการสงคมสาหรบบคคลทมความบกพรองทาง การไดยน ในอาเภอทามะกา จงหวดกาญจนบร 3.3 ความเหนเกยวกบปญหาและความตองการในการเขาถงสวสดการสงคมสาหรบบคคลทมความบกพรองทางการไดยน ในอาเภอทามะกา จงหวดกาญจนบร

ผวจยจะขออนญาตผใหขอมลหลกในการจดบนทกและ/หรอบนทกเทปเสยงมหนวย ความจาในตวเครองและทาการบนทกแบบตอเนองไปจนจบการสนทนา (ในกรณทผใหสมภาษณยนดใหบนทกเทปเสยงได)

4. รวบรวมขอมลจากการสมภาษณตามประเดนทกาหนดไวในการศกษา 5. รวบรวมขอมลทไดทงหมดจาแนกตามประเดนทกาหนดในการศกษาและนาไปวเคราะห

ตามวตถประสงคของการศกษาเรองน การตรวจสอบความนาเชอถอของขอมล

ตรวจสอบความนาเชอถอของขอมลดวย (Triangulation )เพอใหทราบวาขอมลทไดมานนเปนความจรงมากนอยเพยงใด และไดขอมลตรงตามความจรงมากทสดกอนนาเสนอเปนงานวจย

42

นอกจากนยงเปนการตรวจสอบเพอใหไดคาตอบตรงตามวตถประสงคของการศกษา การตรวจสอบขอมลทาไดโดย (จรวฒน ภเจรญ, 2554)

1. ตรวจสอบสามเสาดานขอมล (Data Triangulation) คอ การพสจนวาขอมลทผวจยไดมานนมความถกตองหรอไม วธการตรวจสอบคอขณะทผวจยดาเนนการเกบขอมลไปไดบางสวนแลว จะทาการตรวจสอบขอมลควบคกนไปตลอด ทาไดโดยการสงเกต สมภาษณจากผใหขอมลหลกทกรายตามคณสมบตตามเกณฑทเลอกไว ถาพบวาทกแหลงขอมล ไดขอมลเหมอนกนแสดงวาขอมลทผวจยไดมามความถกตอง

2. ตรวจสอบสามเสาดานผวจย (Investigator Triangulation) ตรวจสอบวาผวจยแตละคน ไดขอมลตางกนอยางไร โดยมผรวมสงเกตบรบทของผใหขอมลหลกเพอความถกตองของขอมล

3. การตรวจสอบสามเสาดานวธการรวบรวมขอมล (Methodological Triangulation) คอ การใชวธการเกบรวบรวมขอมลตางกนเพอรวบรวมขอมลในเรองเดยวกน เชน วธการสงเกตควบคกบการซกถามพรอมกบศกษาขอมลจากแหลงเอกสารประกอบหรออาจซกถามจากผใหขอมล หลงจาก สรปผลการศกษา เพอความแนนอนวาขอสรปนนเทยงตรงตามความเปนจรงหรอไม แลวจงแกไขเปนรายงานฉบบสมบรณตอไป การวเคราะหขอมล

ผวจยจะนาขอมลทไดจากการสมภาษณมาตรวจสอบความสมบรณถกตองของขอมลโดยวเคราะหขอมลตามวตถประสงคในการศกษา มาวเคราะหแบบเชงคณภาพ และนาเสนอขอมลแบบเชง พรรณนาวเคราะห (Analytical Description) ซงเปนการนาขอมลทไดจากการสมภาษณมาสงเคราะห และแยกเปนประเดนตามเนอหา ถอดเทปการสนทนาแบบคาตอคา (Verbatim) และตความหมายของ ขอมลอยางมเหตผล โดยจะวเคราะหตามวตถประสงคทวางไว หากขอมลใดยงไมสมบรณหรอขดแยงกนผวจยจะเกบขอมลเพมเตมในระหวางทาการศกษาเพอใหไดขอมลทถกตองตามความเปนจรง จรยธรรมในงานวจย

ในการดาเนนการวจยนนไดปฏบตตามระเบยบของคณะกรรมการจรยธรรมการวจยในมนษย และยดหลกความเคารพในบคคล หลกผลประโยชนและหลกความยตธรรม ตลอดจนปฏบตตามแนวทาง จรยธรรมการทาวจยในมนษยแหงชาตไทย (Thai National Ethical Guidelines for Research Involving Humans) อยางเครงครด

เนองจากผใหขอมลหลกเปนบคคลทมความบกพรองทางการไดยน จงเปนผทมจตใจออนไหวงาย มความเปราะบางในสงคม ผวจยจงไดขออนญาตผใหขอมลหลก โดยเปนการขออนญาตยนยอมดวยวาจา (Verbal consent form) ไมมการลงนาม ไมเปดเผยนามของผใหขอมลหลกและมการใชนามสมมตของผใหขอมลหลก (Anonymity) เพอไมใหสามารถอางองถงตวผใหขอมลหลกไดใน

43

การแสดงความยนยอมในการใหขอมลนนผวจยจะอธบายขอความการขออนญาตตามคาชแจงกอนการสมภาษณ รวมถงการใหโอกาสผใหขอมลหลกไดตงคาถามหากไมเขาใจในคาอธบายดงกลาว ในสวน ของการเกบขอมล ผวจยจะบนทกขอมลตางๆโดยเครองบนทกเสยงชนดมหนวยความจาในตวเครอง โดยผวจยเปนผเขาถงขอมลทบนทกไวไดเพยงผเดยว ขอมลจะถกเกบรกษาไว ไมนาไปเปดเผยตอสาธารณะ และจะทาลายขอมลโดยการลบเสยงบนทกทเปนขอมลทงหมดทนทเมอได มการวเคราะหและสรปผลการศกษาวจยอยางครบถวนสมบรณแลว ผวจยตองใชความละเอยดออนในการเกบขอมลเพอใหไดขอมล ทเปนขอเทจจรง เปนธรรมชาตของผใหขอมลหลกโดยละเอยดเพอใหไดขอมลทถกตองและตรงตามความเปนจรง ผลการศกษาทไดจะใชวเคราะหการเขาถงสวสดการสงคม สภาพปญหาและความตองการ ในการเขาถงสวสดการสงคมสาหรบบคคลทมความบกพรองทางการไดยน ในอาเภอทามะกา จงหวดกาญจนบร การศกษาในครงนอาจไมไดเออประโยชนโดยตรงตอผใหขอมลหลก แตเปนการเออประโยชน ในภาพรวมเพอนาไปศกษาตอยอดในประเดนอนๆ ตอไป อกทงผวจยจะนาขอมลทไดทงหมดไปใชใหเกด ประโยชนสงสดในการศกษาวจยในครงน ระยะเวลาการทาวจย

รายละเอยดระยะเวลาการทาวจย แสดงดงตารางระยะเวลาการทาวจย

ตารางท 1 แสดงระยะเวลาการทาวจย

กจกรรม ระยะเวลาดาเนนการ

ต.ค.58

พ.ย.58

ธ.ค.58

ม.ค.59

ก.พ.59

ม.ค.59

เม.ย.59

พ.ค. 59

ม.ย. 59

ก.ค. 59

ส.ค. 59

ก.ย.59

ต.ค.59

1. หาประเดน/ปญหาวจยและศกษา/ทบทวนเอกสารหรอรายงานทเกยวของ

2. จดทาโครงรางงานวจย (Proposal)- การศกษาทบทวนเอกสารและงานวจยท

เกยวของกบการเขาถงสวสดการสงคม - การรวบรวม/สารวจขอมลหรอประเดน

เพมเตม - เขยนโครงรางงานวจยจดทารปเลม 3 บท - จดทารางแบบสมภาษณ ขออนมตหวขอวจย

3. เกบรวบรวมขอมล และวเคราะหผลขอมล 4. จดทาวทยานพนธฉบบสมบรณ 5. นาเสนอหรอตพมพวทยานพนธ

หมายเหต ระยะเวลาอาจเปลยนแปลงตามความเหมาะสมของผวจย

44

บทท 4

ผลการวเคราะหขอมล

การศกษาเรอง การเขาถงสวสดการสงคมสาหรบบคคลทมความบกพรองทางการไดยน ในอาเภอทามะกา จงหวดกาญจนบร ผวจยไดรวบรวมขอมลโดยการศกษาคนควาจากเอกสารสงตพมพ ทเกยวของกบงานวจยและการลงพนทเพอเกบขอมลดวยการสมภาษณเชงลกกบกลมผใหขอมลหลกจากการศกษาดงกลาวผวจยสามารถนาขอมลทไดมาวเคราะหใหตรงกบวตถประสงคของการวจย โดยแบงผลการวเคราะหออกเปน 3 สวนดงน

สวนท 1 ขอมลสวนบคคลของบคคลทมความบกพรองทางการไดยนในอาเภอทามะกา จงหวดกาญจนบร

สวนท 2 การเขาถงสวสดการสงคมสาหรบบคคลทมความบกพรองทางการไดยนในอาเภอ ทามะกา จงหวดกาญจนบร

สวนท 3 สภาพปญหาและความตองการของบคคลทมความบกพรองทางการไดยนในอาเภอ ทามะกา จงหวดกาญจนบร สวนท 1 ขอมลสวนบคคลของบคคลทมความบกพรองทางการไดยน ในอาเภอทามะกา จงหวดกาญจนบร ตารางท 2 ขอมลสวนบคคลของผใหขอมลหลกในการสมภาษณ

ชอ

(นามสมมต) เพศ อาย การศกษา อาชพ

สาเหตความ

พการ

วน/เดอน/ป

ทสมภาษณ

1.สมพร หญง 46 ป.6 เกษตรกรรม โรคตดเชอ 10 ม.ค.59

2.สมใจ หญง 63 มส.3 ไมไดทางาน ไมทราบสาเหต 10 ม.ค.59

3.สมมาตร หญง 23 ปวช. ลกจางทวไป เปนแตกาเนด 17 ม.ค.59

4.สมคด ชาย 16 ม.3 กาลงศกษา เปนแตกาเนด 17 ม.ค.59

5.สมจต หญง 59 ป.6 รบจางทวไป โรคตดเชอ 24 ม.ค.59

6.สมศกด ชาย 71 ป.3 ไมไดทางาน เสอมตามวย 24 ม.ค.59

45

ตารางท 2 ขอมลสวนบคคลของผใหขอมลหลกในการสมภาษณ (ตอ) ชอ

(นามสมมต) เพศ อาย การศกษา อาชพ

สาเหตความ

พการ

วน/เดอน/ป

ทสมภาษณ

7.สมควร ชาย 75 ป.3 ไมไดทางาน เสอมตามวย 31 ม.ค.59

8.สมสมร หญง 24 ปวช. รบจางทวไป เปนแตกาเนด 7 เม.ย 59

9.สมสกล หญง 57 ไมไดศกษา คาขาย อบตเหต 8 เม.ย.59

10.สมหวง หญง 68 ป.1 ไมไดทางาน ไมทราบสาเหต 11 เม.ย.59

11.สมหญง หญง 51 ป.4 รบจางทวไป โรคตดเชอ 27 เม.ย.59

12.สมหมาย ชาย 48 ป.3 เกษตรกรรม ไมทราบสาเหต 24 พ.ค.59

13.สมทรง หญง 63 ป.6 คาขาย เปนแตกาเนด 26 พ.ค.59

14.สมฤด หญง 43 อนบาล รบจางทวไป เปนแตกาเนด 9ม.ย.59

15.สมชาต ชาย 63 ป.3 เกษตรกรรม โรคตดเชอ 21 ม.ย.59

16.สมเจต ชาย 67 ไมไดศกษา รบจางทวไป อบตเหต 21 ม.ย.59

จากตารางท 2 ผลการศกษาขอมลสวนบคคลของบคคลทมความบกพรองทางการไดยน

ในอาเภอทามะกา จงหวดกาญจนบรจานวน 16 ราย พบวา เพศ บคคลทมความบกพรองทางการไดยน ทใหสมภาษณเปนเพศหญงมากกวาเพศชาย

เพศเปนปจจยทมผลตอการเผชญปญหาและการปรบตวดานจตใจเพราะความสามารถในการระบายความทกขทสงคมยอมรบตางกน รวมทงทศนคตตอความเจบปวย ความบกพรองทางการไดยนทเกดขน กแตกตางกนดวย

อาย เปนปจจยพนฐานทบงชความแตกตางดานพฒนาการทงในดานรางกายและความรสก นกคด เปนตวบงชวฒภาวะหรอความสามารถในการจดการกบปญหา สภาวะจตใจ การรบร มอทธพลในการกาหนดความสามารถในการดแลตนเองของบคคลซงจะเพมตามอายสงสดในวยผใหญและอาจลดลง ในวยสงอายบคคลทมความบกพรองทางการไดยนทใหสมภาษณถาเกดขนในวยเดกกจะมผลตอการเจรญเตบโตและพฒนาการของเดก ถาความพการนนเกดขนกบวยรนจะมผลภาพลกษณของตนเอง และความสามารถในการทากจกรรมตางๆ ในผใหญปฏกรยาตอบสนองกแตกตางกนออกไปผพการอาจรสกโศกเศราตอความสญเสยทไมใชเพราะความเจบปวดแตรวมไปถงความสามารถในการทางาน วถการดาเนนชวต แตถาความพการเกดขนในวยชรา ผใหขอมลหลกมความรสกไมปรารถนาจะมชวตยนยาวเนองจากความพการทเกดขน

46

ระดบการศกษา บคคลทมความบกพรองทางการไดยนสวนใหญจบการศกษาระดบชนประถม ศกษาเนองจากสาเหตของความพการและเศรษฐานะ

อาชพบคคลทมความบกพรองทางการไดยนสวนใหญประกอบอาชพรบจาง หรออาจจะรบจางทางานทวไปอยแถวบาน เนองจากภาวะรางกายทไมเอออานวยในการเดนทางไปทางานประกอบ อาชพทหางไกลบานมากนก ซงมรายไดไมแนนอน

สาเหตของความพการสาเหตแตละอยางมผลตอจตใจไดไมเหมอนกน ความพการทมสาเหตจากโรคทเปนมาแตกาเนด ทาใหจตใจของผใหขอมลหลกสวนใหญยอมรบไดงายหรอเกดความเคยชน ไดงายกวาความพการจากอบตเหตหรอไมทราบสาเหตแหงความพการ สวนท 2 การเขาถงสวสดการสงคมสาหรบบคคลทมความบกพรองทางการไดยน ในอาเภอทามะกา จงหวดกาญจนบร

ผวจยศกษาการเขาถงสวสดการสงคมสาหรบบคคลทมความบกพรองทางการไดยน ในอาเภอทามะกา จงหวดกาญจนบร ไดแยกประเดนศกษาเปน 2 ดาน ดงตอไปน

1. ดานความร ความเขาใจในสวสดการสงคมคนพการจากการสมภาษณพบวา บคคลทมความบกพรองทางการไดยนสวนใหญไมมความร ความเขาใจในสทธและสวสดการทตนเองควรจะไดรบ เนองจากขาดการประชาสมพนธและการใหความรกบผพการเรองของสทธสวสดการตางๆ ทไดรบ ทงน ผวจยพบวาความร ความเขาใจในทนไมไดเกดขนจากการศกษาของตวผใหขอมลหลกเองเพราะสงเกตไดจากการสมภาษณผใหขอมลหลกไมไดมเฉพาะกลมเดกและเยาวชน หากแตมความหลากหลายของชวงอาย ระดบการศกษา อาชพ ฯลฯ ดงนนความรความเขาใจสวสดการสงคมไมไดจากดอยในการไดรบ การศกษาอยางเดยว แตมความหมายรวมถงการเขาอบรมใหความร และการประชาสมพนธจากชองทาง อนๆ เชน วทย โทรทศน เอกสารทางวชาการ ผนาชมชน เจาหนาทของรฐ เปนตน

2. ดานการใชประโยชนจากสวสดการสงคมของคนพการบคคลทมความบกพรองทาง การไดยน สามารถขอขนทะเบยนคนพการเพอการขอรบสทธของคนพการไดโดยอาศย ญาต ผนาชมชน บคลากรทางการแพทย หรอจากการกลมคนพการอนๆ บอกกลาวขอมลวาสามารถมาขอขนทะเบยนเพอเปนคนพการไดการจดทะเบยนคนพการเปนขนตอนการดาเนนงานทชวยสงเสรมสทธใหคนพการไดมโอกาสไดรบการพฒนาและการฟนฟสมรรถภาพทเหมาะสมกบคนพการ จากการสมภาษณพบวาบคคลทมความบกพรองทางการไดยน ยงไมสามารถใชประโยชนจากสทธคนพการตามตามมาตรา 20 แหงพระราชบญญตสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ พ.ศ. 2550 ไดครบตามจรงเชน 1) สทธทางดานการแพทย ในเรอง การรบบรการสาธารณสขของรฐไดทกแหงทวประเทศโดยไมตองมใบสงตอ ทงการตรวจวนจฉย การตรวจทางหองปฏบตการ การตรวจดวยวธพเศษอนตามสทธ การแนะแนวใหคาปรกษา การขอรบอปกรณฟนฟการไดยน ไดโดยไมเสยคาใชจาย เปนตน 2) สทธทางดานการศกษา

47

มสทธไดรบการศกษาโดยไมเสยคาใชจาย ทงการศกษาขนพนฐาน 15 ป รวมถงการศกษาระดบอาชวศกษา ประกาศนยบตรชนสงและระดบปรญญาตร 3) สทธทางดานอาชพ มการจดศนยฟนฟอาชพ สาหรบคนพการในภมภาคตางๆ ใหฝกอบรมวชาชพแกคนพการในสาขาตางๆ หลกสตรละ 6 เดอน – 1 ป สามารถกยมเงนทนประกอบอาชพอสระรายละไมเกน 40,000 บาท โดยไมมดอกเบย 4) สทธทางดาน สงคม ดานการยอมรบและมสวนรวมในกจกรรมของสงคม การขอรบขอมลขาวสาร การสอสาร บรการ โทรคมนาคม เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารและเทคโนโลยสงอานวยความสะดวกเพอการสอสาร สาหรบคนพการทกประเภทเปนตน แตบคคลทมความบกพรองทางการไดยนตองการขนทะเบยนผพการ กเพยงเพอใหไดมาซงสทธบางประการ เชน สทธการรบเบยยงชพคนพการ 800 บาทตอเดอนเทานน ชใหเหนถงปญหาของการไมสามารถไดรบหรอใชประโยชนจากสทธและสวสดการไดครบตามจรง ซงสวสดการอนๆทพงไดรบจะเปนชองทางแรกททาใหบคคลทมความบกพรองทางการไดยนกาวเขาไปสการเขาถงสวสดการสงคมทไดรบจากภาครฐอยางทวถง เทาเทยมกนเหมอนกบคนทวไป

ซงผใหขอมลหลกมความคดเหนไปในทศทางเดยวกนทงหมด ดงน “คนแถวบานเคาบอก เหนเราหตงพดไมคอยไดยน กใหมาตรวจใหมาขอใบคนพการ เคา

บอกวาจะไดเงนคนพการ” (สมใจ นามสมมต, 2559) “อบต. ใหมาทา บอกใหมาขอใบคนพการห จะไดเงนคนพการ เพราะนปากลาบาก ไมได

ทางาน ตองรบจางเคาเปนรายวน หาเงนสงคาเชาบาน คากน คาอยอก ปาอยคนเดยว ลาบาก” (สมหญง นามสมมต, 2559)

“กอยากไดเงนพการ อบต.เคาบอกใหมาขอเอาไปยนเบกเงนทลงหตง” (สมเจต นามสมมต, 2559)

“ยงไมมเลย กอนหนานกไดรบแตเงนคนพการอยางเดยว แตอยางอนกยงไมไดอะไรเหมอนกน” (สมพร นามสมมต, 2559)

“มนไดอยางอนอกหรอ...ปานกวาไดแตเงนคนพการอยางเดยว” (สมทรง นามสมมต, 2559) “ตอนนกไดเงนคนแกอยเดอนละ 700 บาท คนแถวบานเคาเหนเราหไมด เคากบอกให

มาตรวจ เผอไดเงนคนหตงเพมอก เพราะตอนนกลาบากนะ ปวดเขารบจางทางานกไดวนละนดๆ หนอยๆ” (สมศกด นามสมมต, 2559)

จากการสมภาษณผใหขอมลหลก จะเหนไดอยางชดเจนวาบคคลทมความบกพรองทางการ ไดยน ในอาเภอทามะกา ไมรวาสทธของผพการมสทธสวสดการใด นอกเหนอจากไดรบเบยยงชพผพการ เทานน ไมรวาสามารถขอเขารบการฟนฟไดอกในหลายๆ ดาน ผลการสมภาษณแสดงใหเหนวาหนวยงาน ราชการ เชน องคการบรการสวนตาบล เปนตน ขาดการประชาสมพนธเกยวกบเรองสทธประโยชนสวสดการของผพการ และขาดการประสานงานกบหนวยงานตางๆ ททาใหผพการไดรบทราบถงสทธประโยชนของผพการมากขน ผใหขอมลหลกทราบเพยงวาตนเองมสทธไดรบเงนชวยเหลอผพการจาก

48

รฐบาลเพยง 800 บาทตอเดอนเทานน และหลงจากไดรบเงนชวยเหลอสวนน บางรายถอวาเปนรายได ยงชพหลกทใชในชวตประจาวนซงไมมความเพยงพอ เนองจากฐานะยากจน รายไดไมแนนอน สวนใหญ มอาชพเกษตรกรรม ไมมงานประจา เปนผพการสงอายทอยตดบาน มภาระหนสน และคาใชจายในการดารงชวตทตองใชทกวน

จากความไมรถงสทธ ประโยชนนสงผลกระทบตอการฟนฟสมรรถภาพดานอนๆ ของผพการเอง เชน หากผพการมความลาบากในการสอสารหรอตองการฟนฟสมรรถภาพดานการไดยนหรอ สอความหมายกตองไปเสยคาใชจายเองทงหมดเพอซออปกรณฟนฟการไดยน เชน เครองชวยฟง แทนท จะไดรบจากสวสดการของสทธผพการเอง เปนตน สวนท 3 สภาพปญหาและความตองการในการเขาถงสวสดการสงคมสาหรบบคคลทมความบกพรอง ทางการไดยนในอาเภอทามะกา จงหวดกาญจนบร

จากกการสมภาษณกลมผใหขอมลหลก 16 คน พบวา สภาพปญหาและความตองการในการเขาถงสวสดการสงคมนนตองอาศยองคประกอบหลายประการในการสรางกระบวนการการเขาถงสวสดการสงคมสาหรบบคคลทมความบกพรองทางการไดยนซงไดแก ระบบการฟนฟสมรรถภาพคนพการ ทงในการ การแพทย การศกษา สงคม อาชพ ทกสวนลวนมความเชอมโยง และมความสมพนธกนโดยจะสงผลใหบคคลทมความบกพรองทางการไดยนสามารถเขาถงสวสดการสงคมได หากบคคลทมความ บกพรองทางการไดยนไดรบการฟนฟสมรรถภาพคนพการทมคณภาพ และตอบสนองความตองการในการฟนฟสมรรถภาพของผพการเองตามสภาพความพการ และประเภทของความพการ ผวจยจงแยกประเดนตามแนวทางการฟนฟสมรรถภาพผพการทง4 ดาน ซงแตกตางกนออกไปตามประเภทของสทธ ดงตอไปน

การฟนฟสมรรถภาพทางดานการแพทย ปญหาทพบของบคคลทมความบกพรองทางการไดยน ญาตและผทเกยวของ คอไมมความร

ความเขาใจในสทธการบรการฟนฟสมรรถภาพกระบวนการทางการแพทยทชดเจนเชน สทธเขารบการรกษาฟรในโรงพยาบาลรฐบาลทวประเทศ การขอรบอปกรณฟนฟการไดยนไดโดยไมเสยคาใชจาย เปนตน ทาใหเขาไมถงสทธทตนเองควรไดรบและไมมความรเรองการรกษา การปองกน การปรบสภาพ และการฟนฟสภาพความพการของโรคบางโรคจงปลอยละเลยไมไดสนใจจนไมสามารถใหการรกษาไดทนทวงทคนพการสวนใหญมความตองการทจะไดรบสวสดการสงคมดานการรกษาพยาบาลททวถง เทาเทยม และตองการความสะดวกในการเขารบบรการ เชน ชองทางของคนพการ ผชวยนาพาไปยงขนตอนตางๆ เปนตน

ทงๆ ทหนวยงานของภาครฐ ไดใหการสนบสนนคนพการใหมโอกาสเทาเทยมกบคนปกตตามขอ 9 และขอ 25 และขอ 26ของอนสญญาวาดวยสทธคนพการ(Convention on the Right of

49

Persons with Disabilities) หรอ CRPD โดยไดใหความสาคญตอผพการวา คนพการทกคนควรไดรบ โอกาสทเทาเทยมกน ตลอดจนการฟนฟสมรรถภาพคนพการในทกๆ ดาน แตในความเปนจรงผพการไทย ยงขาดการฟนฟสมรรถภาพทางดานการแพทย

ดงคาสมภาษณของผใหขอมลหลกดงน “คดแลวเสยดายเนอะ ชวตตอนกาลงวยทางานมนไมมแบบนไมเหนมใครแนะนาเลยวา

เออหไมดกไปหาหมอทไหน เราไมรดวยวาทนมแบบน” (สมจต นามสมมต, 2559) “คดด 5-6 ปน ฉนไมเคยไดอะไรกบเคาเลย คอเรายงพอทาอะไรได แตเราไมรจกใครไมร

แหลงจะไปตดตอยงไง” (สมฤด นามสมมต, 2559) “พลาดโอกาสมานานมากเลย...มาไดใสหตอนแก เออชางมนเถอะ...เสยดายเนอะกวาจะ

ไดเครองมาใส กเราไมรนนา มาตรวจทนคณหมอแนะนาวาไดฟร เลยไดเครองมาใส กดมากเลย เสยดาย จรงๆ” (สมหวง นามสมมต, 2559)

“ตงแตเกดเลยดกวามง เพราะวาหเรมเสยตงแตออนออดเลย เปนหนาหนวกตงแตเดก เวลาปดเทอมพอพาไปเพชรบรพาไปรกษา หมอกหยอดไฮโดรเยน กเปนมาเรอยๆ เรยนจบ มส.3” (สมใจ นามสมมต, 2559)

“โดยมากจะซอยากนขางนอก ยาแกปวด ยาพารา ยานา ถาเปนนอยๆ ปวดหว ปวดเอว ปวดหลงกซอยากนเอง เพราะวามานเราเสยงาน เสยเวลามาครงวน อยบานนงทาตงตงทารานหมอบาง ถาเปนนอยๆ กไมคอยมาหรอก กตองเปนหนกๆ นถาไมไดนดกไมมาหรอก” (สมหญง นามสมมต, 2559)

“ตอนเดกๆ ไมมใครพาไปหาหมอ จน การเงนไมคอยดกเลยปลอยมาเรอยๆ จนโต” (สมพร นามสมมต, 2559)

ตอนแรกเรากไมรเรองขาวอะไรเลย เลยใหแมไปถามขาวมา เราไปไหนเรากไมกลา กลว เวลาคยกบคนอนกลวเคาราคาญ ตอนนนมาหาหมอแผนกอน กนงรอคว....พยาบาลเคาเรยกคนอนเรอยๆ เรากอตสาหไปนงหนาๆ ผานไปหลายควเลยไปถามกโดนวา วาเรยกตงนานทาไมไมไดยนหรอ ...เรากไมอยากจะมาแลว ไมอยากไปไหนแลว กลายเปนคนไมอยากคยกบใครเพราะคยไมรเรองเราไมไดยนคนอนเคาพดอะไรกน มนเครยด อยางเวลามารพ.ถาตองมาคนเดยวกไมอยากเลยถาไมจาเปน เคานาจะมชองทางหรอคนพาไปตรวจแตละแผนกๆ นะ จะไดคลองขนหนอย (สมฤด นามสมมต, 2559)

จากตวอยางของผใหขอมลหลกแสดงใหเหนวาระบบการฟนฟสมรรถภาพดานการแพทยยงตองปรบปรงและแกไขในเรองของชองทางการเขาถงสวสดการสงคมดานการแพทยของผพการทยงขาดการพฒนา โดยเฉพาะผพการทอาศยอยในชนบท หางไกลจากสถานพยาบาล ทมความตองการในเรองของอปกรณในการชวยเหลอคนพการ เพอจะดารงชวตในสงคม กาวสชวตการทางานและกาวสสงคม การทางานได อกทงผใหขอมลหลกแสดงใหเหนวาการฟนฟสมรรถภาพทางดานการแพทยสวนใหญเปน

50

การสงเคราะหมากกวาไดรบการดแลรกษาอยางจรงจง และผพการเองยงขาดการรบร ขอมลขาวสาร ความเขาใจในสทธในการเขาถงสวสดการสงคมดงคาสมภาษณทไดใหสมภาษณไวเบองตน ซงสะทอนใหเหนวาระบบการฟนฟสมรรถภาพคนพการ สวนใหญถกกาหนดเปนโครงสรางของสงททาใหเชอวา ผพการจะตองไดรบการสงเคราะหเปนหลกและการฟนฟสมรรถภาพคนพการสวนใหญทาโดยตงอยบน พนฐานของคาวาการสงเคราะห ซงทาใหผพการถกมองวา ผพการนนตองเปนผรบอยางเดยว และเนองจากผพการขาดสทธประการแรก คอ สทธในการเขาถงขอมลขาวสารจงเปนเหตใหผพการสวนใหญ พลาดโอกาสในการรบร การเขาถงสวสดการสงคมทพงไดรบ รวมไปถงการไดรบการฟนฟ บาบดทางการแพทยททนเวลา

ความบกพรองทางการไดยนในผพการผใหญทสงอาย เปนเรองทคนเคยและคอยเปนคอยไป จนกลายเปนเรองธรรมดา ทงทผพการผใหญทสงอายสามารถดารงชวตในครอบครวไดอยางมคณภาพและรวมสรางสรรคสงคมไดอยางมประสทธภาพ สาหรบผพการเดกเลกนนการวนจฉยและใหการฟนฟ สมรรถภาพทางการไดยนหรอการสอความหมายทาไดยากกวาในผใหญ ดงนนหากผเลยงดมองขามหรอ ละเลยเดกไมไดรบการตรวจวนจฉยและฟนฟสมรรถภาพทางการไดยนและการพดในวยอนควร ทาใหเดกไมสามารถพดไดเปนการทาลายโอกาสในการเปนสวนหนงของชมชนและการอยในสงคมอยางมคณภาพ เนองจากเปนการปดกน กดกนผนนออกจากชมชน ภาษา วฒนธรรม การเรยนรและลดสมรรถภาพในการรวมพฒนาสงคม เพราะเกดขอจากดในการเรยนรอยางมากมาย ตงแตการใชภาษา ปดกนการเขาถง ขอมล ขาวสาร และเทคโนโลยททนสมย ทนเหตการณจากดความสามารถในการเรยนรดานวชาการและ การตดตอสอสารทเปนประโยชนรวดเรว หากเราไมสามารถใหการปองกนเฝาระวงวนจฉยและฟนฟสมรรถภาพทางการไดยนไดทนเวลา กจะเปนการปดกนเขาเหลานนออกจากสงคมสวนใหญ

จากเบองตนจะเหนไดวา ผพการขาดการเขาถงระบบการฟนฟสมรรถภาพคนพการเปนอยางมาก ซงมความขดแยงกบพระราชบญญตสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ พ.ศ. 2550 ในมาตราท 4 ไดบญญตไววา การฟนฟสมรรถภาพคนพการ หมายความวา การเสรมสรางสมรรถภาพหรอความสามารถของคนพการใหมสภาพทดขน หรอดารงสมรรถภาพหรอความสามารถทมอยเดมไว โดยอาศยกระบวนการทางการแพทย การศาสนา การศกษา สงคม อาชพ หรอกระบวนการอนใดเพอให คนพการไดมโอกาสทางานหรอดารงชวตในสงคมอยางเตมศกยภาพ

การฟนฟสมรรถภาพดานการศกษา ปญหาดานการจดการศกษาไดแก 1) ปญหาดานงบประมาณ สถานศกษาไดรบงบประมาณ

อดหนนรายหวจากรฐบาล ในอตราเทากบนกเรยนปกตแตการจดการศกษาสาหรบบคคลทมความบกพรอง ทางการไดยนตองใชงบประมาณสงกวานกเรยนปกตถงประมาณ 8 เทา ทาใหงบประมาณมไมเพยงพอ ในการดาเนนงาน 2) บคคลทมความบกพรองทางการไดยน ญาตหรอผปกครอง ใหความสาคญกบการศกษาสายวชาชพนอย ผปกครองจงไมใหบตรของตนเขาศกษา เพราะเหตจากความพการของเดก

51

จงเปนการตดโอกาสดานการศกษาไปตลอดชวต โดยใหเหตผลวาไมมใครดแลและเกรงวาไมไดรบความปลอดภยเพราะสถานศกษาอยหางไกลชมชนไกลจากบาน ผใหขอมลหลกมความตองการในเรองบคลากรทางการศกษา ควรสนบสนนบคลากรทมความรความสามารถในการดแลคนพการและทสาคญ ตองเปนผทมทศนคตทด เหนถงคณคาและศกดศรความเปนมนษย ใหความเสมอภาค เทาเทยมกนตอคนพการ

การฟนฟสมรรถภาพดานการศกษา ของผพการยงขาดการพฒนาอยมาก รวมทงขาดการดแลจากครผสอนหรอผทมสวนเกยวของในการอบรมและขดเกลาใหนกเรยนทวไปมความเหนใจและเขาใจนกเรยนทเปนผพการ เพอใหอยและเรยนรวมกนไดอยางเปนปกตสข ทาใหผพการ ผปกครอง ของผพการเกดทศนคตทไมดตอสถานศกษาจนไมอยากไปโรงเรยน หลกเลยงการเขาสสงคม ซงการศกษา เปนกระบวนการสาคญททาใหบคคลากรไมวาจะเปนบคคลปกต หรอ บคคลทมความพการ ใหมความ สามารถในการพฒนาตนเอง และประเทศชาต ยงไปกวานนหากผพการรบการฟนฟสมรรถภาพดานการศกษาใหทดเทยมกบบคคลปกต กจะเปนการสรางโอกาสใหผพการไดเขาถงกระบวนการจางงาน การมงานทา ถอเปนแนวทางในการเปลยนทศนคตเชงลบของนายจางหรอผรวมงานทมตอความสามารถ ของผพการ

ดงคาสมภาษณของผใหขอมลหลกดงน “หไมไดยนตงแตเดก 7-8ขวบ ไมไดเรยนหนงสอเพราะแมบอกไมไดยน เลยพาไปลาออก

จบสงสด ป.1” (สมหวง นามสมมต, 2559) “เปนตงแตตอนเดกๆ เลกๆ แหละ ตอนไปโรงเรยน เพอนๆ กวาเรา ตง อตง เรากนอยใจ

ตวเองเหมอนกน” (สมพร นามสมมต, 2559) เรองการเรยนกไมไดคาเทอม คาเรยนจายเองหมด พอดมเพอนเปนคนพการดวย

เหมอนกน พอเคาเปนนายทหาร เคาไดเงนคาเทอมมาตลอด คยกนแลวเคามาบอกเลยใหลกสาวไมตองไปจายคาเทอม ใหรบไปทาเรองทมหาลยเลย กวาจะไดทา...นนจนปเกอบจะจบแลว ป 3 ตอนแรกกทาแบบกเรยนกกยส.เรยนแมคนเดยวกหมนเงนไมทน พอทางานคนเดยว จายเองหมด (สมสมร นามสมมต, 2559)

“ก กยส.ไมทราบเลย วามเรยนฟรสาหรบคนพการดวย แตแมกไมไดแจงวามความพการดวย กใหเรยนโรงเรยนปกตนะขาวอะไรกไมทราบเลย” (สมคด นามสมมต, 2559)

“เรองเรยนกไมมปญหาอะไร เรยนรวมกบคนปกต เพอนๆ กไมรหรอกวาเราหไมด มแตเฉพาะเพอนทสนทๆ ทร” (สมหญง นามสมมต, 2559)

“กตงแตเดกๆ นะ ไปโรงเรยนเราหไมไดยน กโดนเพอนลอ แตตอนนนเปนเดกกไมไดคดกงวลอะไร กเราไดยนเทานมานานแลวกใชพดดงๆ เอากยงไดยนนะ” (สมหมาย นามสมมต, 2559)

52

“มคนเคาบอกวาหตงไมไดยนแบบน กใหไปเรยนโรงเรยนใบอะ ทตองใชภาษามอคยกน อะนะ แตแมใหใสหฟงมาแตเดก ยงพอไดยนอยบางแตตองมองปากดวย ยงพอฟงได...แมเลยใหเรยนโรงเรยนปกตมาตลอด กใชวธบอกครทโรงเรยนเอาวาหไมดใหชวยดใหหนอย ใหมานงหนาเวลาเรยน” (สมมาตร นามสมมต, 2559)

จากการสมภาษณพบวาผใหขอมลหลกสวนใหญ สาเรจการศกษาชนประถมศกษาปท 3 เทานน เนองจากระบบการฟนฟสมรรถภาพทางการศกษาของผพการนนยงขาดคณภาพ ขาดการพฒนา อยมากการจดการศกษาสาหรบคนพการจงถอเปนแนวทางทสาคญเทาเทยมกบกระบวนการฟนฟสมรรถภาพ คนพการในสาขาการฟนฟสมรรถภาพดานอนๆ สวนใหญตองมการประสานการดาเนนงานรวมกนดวย การจดการศกษาสาหรบคนพการในสถาบนทางการศกษาตางๆนบตงแตโรงเรยนอนบาล ประถมศกษา มธยมศกษา การศกษาสายอาชพและระดบอดมศกษา รวมถงการศกษานอกระบบโรงเรยน จงควรตอง กาหนดแนวทางและนโยบายการศกษาทสอดคลองเหมาะสมกบสภาพความพการทงสภาพรางกาย สตปญญา การเรยนร สภาพจตใจ รวมทงการสงเสรมใหมอปกรณ สอการเรยนการสอน และเทคโนโลย ทใชเปนเครองมอในการศกษาทมความรความเขาใจพนฐานเกยวกบตวคนพการประเภทตางๆ และผเชยวชาญดานการศกษาสาหรบคนพการโดยเฉพาะ

การศกษาเปนกระบวนการสาคญททาใหบคคลากรไมวาจะเปนบคคลปกตหรอบคคลทมความบกพรองพการ ใหมความสามารถในการพฒนาตนเอง และประเทศชาต ยงไปกวานน หากผพการ ไดรบการฟนฟสมรรถภาพดานการศกษาใหทดเทยมกบบคคลปกต กจะเปนการสรางโอกาสใหผพการเขาถงสวสดการสงคมดานการศกษาตลอดจนการมอาชพในอนาคต สภาพแวดลอมในการศกษาไทยยงขาดการปลกฝง ความเหนอกเหนใจ ความเขาใจ และการใหความสาคญกบผพการทงในเรองความเทาเทยมกนในสงคมและสทธสวสดการตางๆ ทพงไดรบ

การฟนฟสมรรถภาพดานสงคม ปญหาในเรองการชวยใหเขาถงขอมลขาวสาร เทคโนโลยและสงอานวยความสะดวกเพอ

การสอสารสาหรบคนพการปญหาทพบคอการทบคคลทมความบกพรองทางการไดยนประสบปญหาเนองจากไมสามารถเขาถงขอมลขาวสารตาง ๆ ได เนองจากอานหนงสอไมออกหรออานแลวไมเขาใจ รวมทงการใชสงอานวยความสะดวก เชน สอกระจายเสยงประชาสมพนธตามหมบาน วทย และโทรทศน เพราะเหตจากความบกพรองทางการไดยน ตองอาศยสมาชกในครอบครว เพอนบาน ผนาชมชนหรอเจาหนาทรฐ บอกกลาวขอมลขาวสารแทน ผพการจะรวมกลมกบผพการเพอใหทราบสทธประโยชนตางๆ ทผพการพงไดรบรวมทงเปนการแลกเปลยนเรยนรการใชชวตประจาวน แลกเปลยนขอมลขาวสาร ตางๆ ทเกยวของกบผพการโดยตรง ตลอดจนการรวมกลมผพการนนสามารถสงเสรมใหผพการนนแสดงศกยภาพทมในตนเองและเปนจดเรมตนของการมตวตนในสงคมซงจะนาไปสการยอมรบในสงคม มากขน ผใหขอมลหลกตองการความตอเนองของการใหขอมลขาวสารตางๆ เพอใหคนพการไดตดตาม

53

อยางสมาเสมอและทนตอสถานการณปจจบน ทงในรปของทางการ เชน จดหมาย วารสาร เอกสารทางวชาการ และไมเปนทางการ เชน การบอกกลาวของสมาชกในครอบครว ญาต ผนาชมชน และอยาก ใหหนวยงานทเกยวของกบการจดบรการสวสดการสงคมใหกบคนพการควรคานงถงการเขาถงและใชประโยชนไดจรงโดยใหคนพการทกประเภทสามารถเขาถงขอมลขาวสารตาง ๆ ได

ดงคาสมภาษณของผใหขอมลหลกดงตอไปน “เทศบาลมสงจดหมายมาทบาน....แตมนกมาชาไปทใหไปรวมไปประชม แบบมนกเลย

กาหนดไปแลวทเราจะไป เชน กจกรรมอาสาคนพการ ใหไปนงฟง สงมารอบเดยว ชวง ตนป บางทสงมาเรากไปไมได” (สมศกด นามสมมต, 2559)

“มเทศบาลสงหนงสอมาทบาน มสงมาใหรวมกลมใหไปทากจกรรม โครงการงานจกรสาน งานทถนดปากใหลกมนอานให เพราะเราอานไมออก” (สมสกล นามสมมต, 2559)

“อปสรรคเวลาเขาสงคม แลวเปนคนหตง ...ไมอยากไปไหน อายเคา ฟงอะไรทเคาคยกนกไมรเรอง บางคนพอไปถามเคากพดตะคอกใส ลกๆเรากโมโหนะ กเราหไมดเองน” (สมใจ นามสมมต, 2559)

“ออไมเคยแนะนาเลย ไมมใครเลย ไมมเจาหนาทมาสกคนเลย จดหมายอะไรกไมมเลย อะแหละ มแตลกบานมาบอก ไปอบรมผสงอาย แตเราไมใชผสงอายเรายงไมครบ 60 อะกเลยไมไดไป ไมเคยรบขาวสารเลย มประชมอะไรรขาวกเปนเพอนบานมาบอกมากกวา” (สมจต นามสมมต, 2559)

“มคนมาบอกบาง โทรศพทบอกบาง ญาตๆ เพอนบานทสนทๆ กนขางๆ บาน” (สมฤด นามสมมต, 2559)

“อยาไปหวงเลย ในชมชนเคาจะมประชาสมพนธ เสยงตามสายแต เราฟงไมรเรองหรอก กหไมด ตองอาศยลก หลานทบานใหมาบอกตอ” (สมชาต นามสมมต, 2559)

“ยงไมมจะ ถามขาวอะไรจะมแมโทรบอก เรองบตร เรองอะไรอยางเนยะ แถวบานมเสยง ตามสายแตเราไมไดยนอยแลว ไมรเรองหรอกแตมผใหญบาน กานน อบต.เอาขาวมาบอกให” (สมพร นามสมมต, 2559)

จากตวอยางของผใหขอมลหลกแสดงใหเหนวาระบบการฟนฟสมรรถภาพดานสงคมไมเปนทรจก สวนใหญแลวผพการตองเรยนรทจะอยในสงคมดวยตนเอง ไมไดรบการฟนฟสมรรถภาพทางดานสงคมทหนวยงานไดจดเตรยมไวให สวนใหญแลวจะเปนการฟนฟดวยตนเอง เขาหาสงคมดวยตนเองการฟนฟสมรรถภาพดานสงคมเปนการฟนฟทจะทาใหคนพการไดเขาไปอยในสงคมได โดยการจดบรการเพอใหความชวยเหลอคนพการใหไดรบการปรบวถชวตใหดขนไดรบการพฒนาคณภาพชวต สามารถพงตนเองมสวนรวมในกจกรรมทางสงคมและเปนกาลงทางเศรษฐกจและสงคมของประเทศไดดวย การฟนฟทางสงคม สงทสาคญทสดคอการเตรยมกายเตรยมใจใหคนพการยอมรบสภาพความเปนจรงและสงทตองเผชญตอสภาพสงคมและสภาพแวดลอม ใหคนพการปรบตวเขาหาสงคมได

54

การฟนฟสมรรถภาพดานอาชพ ปญหาดานการฟนฟสมรรถภาพดานอาชพ ไดแก 1) การขาดกระบวนการสงเสรมและ

พฒนาอาชพทครบวงจร บคคลทมความบกพรองทางการไดยน ไดรบการอบรมทกษะในการประกอบอาชพแลว แตไมมการใหความรหรอไมไดรบการสงเสรมดานอน ๆ เชน สงเสรมการตลาด การแปรรปผลตภณฑ หรอสถานทในการทางาน เปนตน มความสอดคลองกบความคดของผพการตอความไมมนคง ในอาชพของผพการเอง 2) ปญหาดานงบประมาณในการสงเสรมและพฒนาอาชพคนพการมจากดเมอเทยบกบสดสวนของคนพการทมเพมมากขนและ 3) ปญหาดานขอมลขาวสาร ขาดความร ความเขาใจ ทศนคตของคนพการประกอบกบปญหาการไมจดสงอานวยความสะดวกสาหรบคนพการในสถานททางาน ในดานความตองการผใหขอมลหลกตองการความรและทกษะในการประกอบอาชพตาง ๆ ทครบวงจรทคนพการสนใจและมความถนด เชน เกษตรกรรม หตถกรรม นวดแผนไทย เปนตน นอกจากนคนพการ ตองมอาชพเสรมเพอสรางรายไดเพมใหกบครอบครว คนพการบางรายตองการรวมกลมในการประกอบ อาชพเพอสรางโอกาสและความเขมแขงในกลมของคนพการเอง

ดงคาสมภาษณของผใหขอมลหลกดงตอไปน “ตอนนทาอาชพทาสวนอยรสอรท 2 คนตายายวนละ 250 บาทมญาตแนะนาใหมาทาท

รสอรทอาชพรบจางทวไป ลาบากสดๆ จนกวาจะไดททาเปนหลก...เปนอยางงเขากรงเกยจไปทางไหน สงคมกรงเกยจไมอยากรบ เขาบอกพดอะไรไมรเรองราคาญ” (สมเจต นามสมมต, 2559)

ตอนนไมไดทาไรคะ ตอนนรบจางชวคราววนละ50 บาท หลกๆไมไดทาไร ตอนมาอยใหมเพอนชวยเดอนละ300-400 บาท แลวมลกสาวมาทางานรพ.ชวยคาหองเดอนละ1000 ลกชวนไปทาความสะอาดคลนกหมอนภดล วนละ50 บาทกยงด ดกวาไมไดอะไรกทามาเรอย แลว ทหลงมาทาตงตงทเปนหวชฎา1000 อนได100 บาท แตกวาเคาจะมาเอาโอยนานสนเดอนนน ตนเดอนนนเทานนแหละ รายไดแคนนแหละมนไมแนนอน (สมจต นามสมมต, 2559)

“แตเคยไปตดตอลอตเตอรมาขาย ไปตดตอเคาบอกวาหมดเขตแลว ไมมแลว นกอยากไดแบบนมาขายลอตเตอร แตทนไมมใครมาแนะนาเราแลวกเรากไมมทนดวย เราเลยไมไดทาอะไร” (สมหวง นามสมมต, 2559)

“ทางานมา ประมาณ 5 เดอนแลวมทดลองงาน 1 เดอนกอนบรรจ ตองบรรจใหครบ1 ปถงออกได จบมาดานการจดการอาหาร ไปฝกหลายท ททหารเรอ ฝกทโลตสแตหวหนางานแยมากเลย ชอบเปลยนตารางงานบอย แตเวลาหนจะขอหยดบางกยาก ไมคอยกลาพด เลยโดนตลอด” (สมมาตร นามสมมต, 2559)

จากตวอยางของผใหขอมลหลกแสดงใหเหนวาระบบการฟนฟสมรรถภาพดานการอาชพยงตองปรบปรงและแกไขในเรองของการเขาถงและใชประโยชนจากสทธผพการเพอการมงานทา ตลอดจน ไดรบการสงเสรมการประกอบอาชพอสระ และบรการสอ สงอานวยความสะดวก เทคโนโลยหรอ

55

ความชวยเหลออนใด เพอการทางานและประกอบอาชพของคนพการ ตามหลกเกณฑประกาศของกระทรวงแรงงาน

1. การใหบรการจดหางานและบรรจงานทเหมาะสมตามสมควร การรบจดแจงความตองการรบคนพการเขาทางาน และตดตามผลการทางานภายหลงจากทนายจางรบเขาทางาน รวมทงการจดเจาหนาททมความรความเขาใจสาหรบบรการดงกลาว

2. การใหคาปรกษาแนะนาเกยวกบการมงานทาและการประกอบอาชพอสระทเหมาะสม ตามสมควร และตามความสามารถของคนพการ

3. การจดอบรมทกษะอาชพหรอจดสาธตการประกอบอาชพอสระทเหมาะสมตามสมควร และตามความสามารถของคนพการ

4. การจดใหมศนยกลางขอมลทางอาชพและตาแหนงวางงงานสาหรบคนพการเปนการเฉพาะรวมทงศนยทะเบยนขอมลคนหางานทเปนคนพการ เพอเผยแพรใหแกหนวยงานของรฐ นายจาง หรอคนพการ

5. ฝกสอนงานใหแกคนพการ 6. การใหบรการสอสงอานวยความสะดวกในการทางานแกคนพการ โดยการใหยม

เครองมอ อปกรณ สงอานวยความสะดวกในการทางานแกคนพการ ตามความจาเปนและเหมาะสม ผใหขอมลหลกสวนใหญทงไดทางานและไมไดทางานทเปนอาชพหลก และอาชพรบจาง

ทวไป หรอทางานในสถานประกอบการไมเคยไดรบการบรการจดหางานและบรรจงานทเหมาะสมจากกรมการจดหางาน และกลมคนพการสวนใหญทไมไดทางานในสถานประกอบการทเปนอาชพหลกไมเคยใชบรการกยมเงนจากกองทนสงเสรมและพฒนาอาชพคนพการ จงทาใหคนพการดารงชวตดวยความยากลาบาก ถงแมวาหนวยงานของรฐไดจดใหมบรการตามสทธดานอาชพและการมงานทา ในดาน การรบบรการจดหางานโดยสานกงานจดหางานจงหวดมโครงการนดพบแรงงานอยเปนประจาแตเปนการจดงานนดพบแรงงานเพอทาการจบคสถานประกอบการและผทตองการทางานทวไป ทงคนปกตและคนพการ และสถานทในการจดงานนดพบแรงงานแตละครงอยไกลจากภมลาเนาของคนพการทาใหคนพการจานวนนอยททราบเรองโครงการจดพบแรงงาน และสามารถเดนทางไปรวมงานได อกทงการเดนทางไปรวมงานนนยงไมมสงรองรบการไดงานทา ทาใหคนพการตองพจารณาการเขารวมงานดงกลาววาคมคากบการคาใชจายในการเดนทางไปในแตละครงหรอไม

ผใหขอมลหลกสวนใหญไมสามารถจดสรรรายไดในการดาเนนกจกรรมของครอบครวและ ขาดการวางแผนการใชจายเงนในอนาคต ดงนนการจดสวสดการตางๆสาหรบผพการเพอใหเกดการเขาถง สวสดการสงคมดานอาชพนนเปนสงจาเปนทตองเรงดาเนนการคอ การสงเสรมการพฒนาอาชพของผพการโดยการประสานไปยงหนวยงานตางๆ ทงหนวยงานภาครฐและภาคเอกชนโดยเนนการพฒนาทกษะของผพการเพอใหผพการสามารถดาเนนงานไดรวมทงตองหาชองทางการสรางรายไดและมงานทาของผพการ

56

บทท 5

สรป อภปราย และขอเสนอแนะ

การศกษาเรอง การเขาถงสวสดการสงคมสาหรบบคคลทมความบกพรองทางการไดยน ในอาเภอทามะกา จงหวดกาญจนบร มวตถประสงคเพอศกษาการเขาถงสวสดการสงคมสาหรบบคคล ทมความบกพรองทางการไดยนในอาเภอทามะกา จงหวดกาญจนบร และวเคราะหสภาพปญหาและความตองการในการเขาถงสวสดการสงคมสาหรบบคคลทมความบกพรองทางการไดยน ในอาเภอทามะกา จงหวดกาญจนบร โดยใชแนวทางการวจยเชงคณภาพ (Qualitative Research) ดวยวธปรากฏการณ วทยา (Phenomenology Study) เลอกผใหขอมลหลกเปน บคคลทมความบกพรองทางการไดยน ในอาเภอทามะกา จงหวดกาญจนบร จานวน 16 รายผวจยใชวธการเกบขอมลโดยการสมภาษณเชงลก (In-depth Interview) ใชการสงเกตรวมดวยมการบนทกขอมลดวยการเขยนและบนทกเสยงโดยผวจย ไดเกบรวบรวมขอมลทงหมดมาตรวจสอบความสมบรณของขอมล เพอใชวเคราะหขอมลและนามาสรปผล การวจยและอภปรายผลเปนประเดนสาคญไดดงน สรปผลการวจย

สวนท 1 การเขาถงสวสดการสงคมสาหรบบคคลทมความบกพรองทางการไดยนในอาเภอทามะกา จงหวดกาญจนบร

1. จากการศกษาการเขาถงสวสดการสงคมสาหรบบคคลทมความบกพรองทางการไดยน ในอาเภอทามะกา จงหวดกาญจนบร พบวาบคคลทมความบกพรองทางการไดยน ยงไมมความรความเขาใจเกยวกบการเขาถงสวสดการสงคม รวมถงยงไมสามารถใชประโยชนจากสทธคนพการตามตามมาตรา 20 แหงพระราชบญญตสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ พ.ศ. 2550 ไดครบตามจรงเชน 1) สทธทางดานการแพทย ในเรอง การรบบรการสาธารณสขของรฐไดทกแหงทวประเทศโดยไมตองมใบสงตอ ทงการตรวจวนจฉย การตรวจทางหองปฏบตการ การตรวจดวยวธพเศษอนตามสทธ การแนะแนว ใหคาปรกษา การขอรบอปกรณฟนฟการไดยน ไดโดยไมเสยคาใชจาย เปนตน

2. สทธทางดานการศกษา มสทธไดรบการศกษาโดยไมเสยคาใชจาย ทงการศกษาขนพนฐาน 15 ป รวมถงการศกษาระดบอาชวศกษา ประกาศนยบตรชนสงและระดบปรญญาตร

57

3. สทธทางดานอาชพ มการจดศนยฟนฟอาชพสาหรบคนพการในภมภาคตางๆ ใหฝกอบรม วชาชพแกคนพการในสาขาตางๆ หลกสตรละ6 เดอน – 1 ป สามารถกยมเงนทนประกอบอาชพอสระรายละไมเกน 40,000 บาท โดยไมมดอกเบย

4. ดานสงคม ดานการยอมรบและมสวนรวมในกจกรรม ของสงคม การขอรบขอมลขาวสาร การสอสาร บรการโทรคมนาคม เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารและเทคโนโลยสงอานวยความสะดวกเพอการสอสารสาหรบคนพการทกประเภทเปนตน แตบคคลทมความบกพรองทางการไดยนตองการขนทะเบยนผพการกเพยงเพอใหไดมาซงสทธบางประการ เชน สทธการรบเบยยงชพคนพการ 800 บาทตอเดอน ทงนคนพการเหนวาการไดรบเบยยงชพคนพการในทกๆเดอนนนสามารถนาเอาไปใชจายไดจรงตามความจาเปนเบองตนอกทงพบวาบางรายเบยยงชพนถอเปนรายไดหลกของคนพการ ซงรายไดนพอชวยใหชวตความเปนอยของคนพการดขนในระดบหนง

สวนท 2 สภาพปญหาและความตองการของบคคลทมความบกพรองทางการไดยนในอาเภอทามะกา จงหวดกาญจนบร แยกพจารณารายดาน

1. การฟนฟสมรรถภาพดานการแพทย จากการศกษาพบวา ถงแมวาปญหาดานการแพทย สาหรบบคคลทมความบกพรองทางการไดยนมความจาเปนอนดบหนงหรออนดบแรกในการแกไขหรอปรบสภาพความพการและการฟนฟสมรรถภาพความพการกตาม และแมวาในปจจบนทกโรงพยาบาลตางๆ ไดขยายขอบเขตการใหบรการในดานเวชศาสตรฟนฟอยางกวางขวาง แตสภาพความเปนจรงแลวกยงคงประสบปญหาดานนอย การใหบรการทางการแพทยสาหรบบคคลทมความบกพรองทางการ ไดยนในการบาบดรกษาและฟนฟสมรรถภาพยงไมเพยงพอ การกระจายบรการยงไปไมทวถงทกชมชน โดยเฉพาะในชมชนทหางไกลและยงขาดการฟนฟสมรรถภาพดานจตใจและการใหคาปรกษาชแนะแนว ทางการฟนฟสมรรถภาพไดทวถง อกทงบคคลทมความบกพรองทางการไดยน ญาต ผเกยวของสวนใหญ ยงขาดความร ความเขาใจเกยวกบสทธประโยชนของสวสดการผพการ รวมถงการปองกนความพการ และขาดการเรยนรใหสามารถแกไขบาบดปรบสภาพความพการ จงไมสนใจทจะนาคนพการไปบาบด รกษาและฟนฟสมรรถภาพตามสวสดการทควรไดรบ

2. การฟนฟสมรรถภาพดานการศกษา จากการศกษาพบวา บคคลทมความบกพรองทางการไดยน ญาตหรอผปกครองไมเขาใจหรอขาดความรเกยวกบสทธและประโยชนทไดรบจากการศกษา ตลอดจนไมตระหนกถงความจาเปนทจะสงเสรมใหเดกพการไดรบการศกษา อกทงยงใหความสาคญกบการศกษาสายวชาชพนอย ผปกครองจงไมใหบตรของตนเขาศกษา เพราะเหตจากความพการของเดก จงเปนการตดโอกาสดานการศกษาไปตลอดชวต โดยใหเหตผลวาไมมใครดแลและเกรงวาไมไดรบความปลอดภยเพราะสถานศกษาอยหางไกลชมชน ทาใหบคคลทมความบกพรองทางการไดยนขาดการศกษาในระดบกอนวยเรยนและขาดการฝกชวยตวเองในชวตประจาวน

58

3. การฟนฟสมรรถภาพดานอาชพ จากการศกษาพบวา บคคลทมความบกพรองทาง การไดยนโดยสวนใหญไมสามารถจดสรรรายไดในการดาเนนกจกรรมของครอบครวและขาดการวางแผน การใชจายเงนในอนาคต ตลอดจนผพการทางการไดยนขาดการมโอกาสในการเรยนรเพอการพฒนาอาชพซงมความสอดคลองกบความคดของผพการกบความไมมนคงในอาชพของผพการเอง ดงนนการจดบรการตางๆสาหรบคนพการใหเขาถงสวสดการสงคมดานอาชพนน สงทจาเปนตองเรงบรการคอ การสงเสรมและพฒนาอาชพ การคมครองแรงงาน มาตรการเพอการมงานทาของผพการ โดยการประสานงานไปในหนวยงานตางๆทงภาครฐและภาคเอกชนโดยเนนการพฒนาทกษะของผพการเพอให ผพการสามารถดาเนนงาน เกดการสรางอาชพทตรงกบความสามารถทแทจรง เฉพาะดาน และบรการ สอสงอานวยความสะดวกเทคโนโลยหรอสงอานวยความสะดวกอนใดเพอการทางานและประกอบอาชพ คนพการ รวมทงตองหาชองทางการสรางรายได และมงานทาของผพการเพอสรางความมนคงของรายไดตอไป

4. การฟนฟสมรรถภาพดานสงคม จากการศกษาพบวา บคคลทมความบกพรองทาง การไดยนตองอาศยผดแล ญาตพนอง ครอบครวเปนตวกลางของชองทางการรบทราบขาวสาร สทธประโยชนตางๆ ทผพการพงไดรบ โดยสวนมากผพการทอาศยอยในชมชนจะมชองทางการประชาสมพนธ เปนเสยงตามสาย ซงบคคลทมความบกพรองทางการไดยนสวนใหญจะไมสามารถรบขาวสารจากทางนได จากสาเหตของความบกพรองทางการไดยนทเปนอย ยอมสงผลกระทบตอการใชชวตประจาวนในกลมผพการเนองจากเกดความบกพรอง มความเสยเปรยบในการดารงชวตมากกวาบคคลอน ในสงคม สงผล ใหผพการเกดความไมมนคงในการดารงชวต ดงนนการจดสวสดการสาหรบคนพการ การใหสทธประโยชน ขนพนฐานทผพการควรไดรบหรอการจดบรการสาธารณะสาหรบผพการ จะตองมความเสมอภาค สอดคลอง ตามความตองการของผพการแตละบคคล และสามารถอานวยความสะดวกในการเขาถงบรการตางๆแกผพการ เพอใหผพการเกดความสะดวกสบาย อภปรายผลการศกษา

การศกษาเรอง การเขาถงสวสดการสงคมสาหรบบคคลทมความบกพรองทางการไดยน ในอาเภอทามะกา จงหวดกาญจนบร ในครงน ผวจยไดศกษาตามวตถประสงคและขอบเขตเนอหาของ การวจย ผลการศกษาทไดนามาอภปรายโดยนามาเชอมโยงกบแนวคดรวมถงทฤษฎตางๆ ดงตอไปน

1. จากการศกษาการเขาถงสวสดการสงคมสาหรบบคคลทมความบกพรองทางการไดยน ในอาเภอทามะกา จงหวดกาญจนบร พบวาบคคลทมความบกพรองทางการไดยน ยงไมมความร ความ เขาใจเกยวกบการเขาถงสวสดการสงคม รวมถงยงไมสามารถใชประโยชนจากสทธคนพการตามตามมาตรา 20 แหงพระราชบญญตสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ พ.ศ. 2550 ไดครบตามจรงเชน 1) สทธ ทางดานการแพทย ในเรอง การรบบรการสาธารณสขของรฐไดทกแหงทวประเทศโดยไมตองมใบสงตอ

59

ทงการตรวจวนจฉย การตรวจทางหองปฏบตการ การตรวจดวยวธพเศษอนตามสทธ การแนะแนวใหคาปรกษา การขอรบอปกรณฟนฟการไดยน ไดโดยไมเสยคาใชจาย เปนตน 2) สทธทางดานการศกษา มสทธไดรบการศกษาโดยไมเสยคาใชจาย ทงการศกษาขนพนฐาน 15 ป รวมถงการศกษาระดบอาชวศกษา ประกาศนยบตรชนสงและระดบปรญญาตร 3) สทธทางดานอาชพ มการจดศนยฟนฟอาชพสาหรบคนพการในภมภาคตางๆ ใหฝกอบรมวชาชพแกคนพการในสาขาตางๆ หลกสตรละ6 เดอน – 1 ป สามารถ กยมเงนทนประกอบอาชพอสระรายละไมเกน 40,000 บาท โดยไมมดอกเบย 4) ดานสงคม ดานการยอมรบและมสวนรวมในกจกรรมของสงคม การขอรบขอมลขาวสาร การสอสาร บรการโทรคมนาคม เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารและเทคโนโลยสงอานวยความสะดวกเพอการสอสารสาหรบคนพการทกประเภทเปนตน แตบคคลทมความบกพรองทางการไดยนตองการขนทะเบยนผพการกเพยงเพอใหไดมาซงสทธบางประการ เชน สทธการรบเบยยงชพคนพการ 800 บาทตอเดอน

เปนทนาสงเกตอยางยงวาสวสดการสงคมประเภทตาง ๆ ทคนพการโดยเฉพาะบคคลทมความบกพรองทางการไดยนไดรบนนเปนเพยงสวสดการสงคมเบองตนทเพยงพอตอการดารงชวตเทานน แตในความเปนจรงนนผพการแตละรายกมความแตกตางกนออกไปทงในดานปญหาและความตองการ ดงนนจงจาเปนอยางยงทหนวยงานทเกยวของและผพการอาจจะตองรวมมอกนในการจดสวสดการทสอดคลองตอความตองการและความจาเปนทแตกตางกนออกไปของคนพการแตละบคคลเพอใหไดรบ การตอบสนองทถกตองและมคณภาพชวตทดขนกวาเดม ซงสอดคลองกบการวจยของ ธนายส ธนธต, ประฤดา สรยนตและยวด ถรธราดล (2549) ไดศกษาสงอานวยความสะดวกสาหรบคนพการและเพอทกคนในสงคมผลการวจยพบวาการใหความสาคญกบบคคลและสงแวดลอมเปนการกระจายความเปนธรรมใหกบทกคนในสงคมมทงบคคลทวไปคนพการผสงอายเดกสตรเพอใหทกคนเขาถงทรพยากรและบรการตางๆ ทควรไดรบทนามาเปนการพฒนาตนเองซงคนพการประเภทตางๆ กมความจาเปนและตองการสงอานวยความสะดวกเฉพาะบคคลและสงอานวยความสะดวกสาธารณะโดยสงอานวยความสะดวกเฉพาะบคคลทเปนอปกรณทชวยใหคนพการใชพงทางรางกายจะทาใหคณภาพชวตดานสขภาพและหนาทพฒนาขนสวนสงอานวยความสะดวกสาธารณะเปนปจจยหนงททาใหคนพการอยรวม กบคนอนมปฏสมพนธและมสวนรวมในกจกรรมตางๆของสงคมจนเกดการยอมรบจากสงคมเชนเดยวกบ บคคลทวไป

2. การฟนฟสมรรถภาพโดยกระบวนการทางการแพทย บคคลทมความบกพรองทาง การไดยนสามารถใชสทธในการรกษาเหมอนคนปกตทวไป โดยใชสทธหลกประกนสขภาพถวนหนา ตามนโยบาย 30 บาทรกษาทกโรคเดมประเภทสทธบตรทอง โดยเปลยนเปนสทธหลกประกนสขภาพถวนหนายอยเปนประเภท ท.74 ซงใชไดเฉพาะคนพการ และสทธประโยชนจากสทธหลกประกนสขภาพ ถวนหนา ท.74 ไดแก 1) สทธในการเขารบการรกษาพยาบาลทวไป เหมอนกบคนทวไป 2) สทธเพอการฟนฟสมรรถภาพความพการ 26 รายการ และ 3) สทธอน ๆ ไดแก สทธคาหองและคาอาหาร

60

อยางไรกตาม ในการเบกจายของสถานพยาบาลตาง ๆ ใหสถานพยาบาลแหงนนเบกจายจากกองทนทคนพการรายนนมสทธ เชน กองทนหลกประกนสขภาพแหงชาต กองทนประกนสงคม เวนแตเปนกรณ การจดหาอปกรณเครองชวยความพการทมมลคาสงเฉพาะทกฎหมายและระเบยบของหนวยงานของรฐมไดกาหนดไว จะใหศนยสรนธรเพอการฟนฟสมรรถภาพทางการแพทยแหงชาตเปนหนวยงานในการดาเนนการไดซงสอดคลองกบการวจยของ ศรลกษณ มาปง (2551) ไดศกษา การเขาถงบรการฟนฟ สมรรถภาพของคนพการภายหลงการจดทะเบยนคนพการ ศกษาเฉพาะศนยบรการจดทะเบยนคนพการ แบบเบดเสรจ โรงพยาบาลสระบร ผลการวจยพบวา ความตองการบรการภาครฐ/ภาคเอกชนอยในระดบมาก และอาชพ อาย ระดบการศกษา ประเภทความพการทแตกตางกน มความตองการการบรการ ภาครฐ/ภาคเอกชน ดานการจดสวสดการทแตกตางกน ดงนน จงควรมการจดสงอานวยความสะดวก เครองชวยความพการใหมากขนพรอมทงควรประชาสมพนธและแนะนาสอแนวทางการแกไขสภาพความพการเพอใหสามารถเขาถงบรการไดดวยตนเองมากทสด

อยางไรกตาม ในการเบกจายของสถานพยาบาลตางๆ ใหสถานพยาบาลแหงนนเบกจายจากกองทนทคนพการรายนนมสทธ เชน กองทนหลกประกนสขภาพแหงชาต กองทนประกนสงคม เวนแตเปนกรณการจดหาอปกรณเครองชวยความพการทมมลคาสงเฉพาะทกฎหมายและระเบยบของ หนวยงานของรฐมไดกาหนดไว จะใหศนยสรนธรเพอการฟนฟสมรรถภาพทางการแพทยแหงชาตเปนหนวยงานในการดาเนนการไดซงสอดคลองกบงานวจยของ ธรรม จตนาม (2548) ไดศกษา สถานการณ เกยวกบสทธและโอกาสดานสขภาพของคนพการทางการมองเหนในสงคมไทยกบการเสรมสรางสขภาพ กรณศกษา คนพการทางการมองเหนในจงหวดนครปฐมผลการวจยพบวา รฐบาลไทยและองคกรเอกชน ททางานเกยวของกบคนพการทางการมองเหนม กฎหมาย นโยบาย แผนงาน และกจกรรมทเกยวกบสทธและโอกาสดานสขภาพสาหรบคนพการทางการมองเหน

3. การฟนฟสมรรถภาพดานการศกษา ทาใหทราบวาในปจจบนนผพการไดรบโอกาสทางการศกษาเพมมากขนกวาในอดตเพราะนอกจากจะไดรบการศกษาขนพนฐานเปนพเศษตงแตแรกเกดหรอเมอพบความพการโดยไมเสยคาใชจาย โดยจะไดรบสงอานวยความสะดวก สอ บรการ และความชวยเหลออนใดทางการศกษาสอดคลองกบงานวจยสาคร นคราบณฑตย (2556)ไดศกษาเรอง การเขาถงสทธตามพระราชบญญตสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตของคนพการ พ.ศ. 2550 ของคนพการ ในเขตเทศบาลเมองควนลง อาเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ผลการวจยพบวาสทธดานการศกษา ผพการ สามารถเขาถงสทธการศกษาภาคบงคบหรอการศกษาตามอธยาศยจานวน 186 คน คดเปนรอยละ 59 ไมเคยเขารบการศกษา 129 คน คดเปนรอยละ 40.9 เนองจากเหตจากความพการ

ในปจจบนรฐไดออกระเบยบกฎหมาย เพอสอดรบกบพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 ซงถอไดวาเปนการสงเสรมและสนบสนนคนพการใหไดรบการศกษาอยางเทาเทยมกบบคคล ปกตทวไปแลว ยงมการการจดการบรการตาง ๆ ทเออตอการเรยนรของผพการโดยเฉพาะอยางยงสาหรบ

61

บคคลทมความบกพรองทางการไดยนนอกเหนอไปจากการเรยนรตามท กระทรวงศกษาธการกาหนดใน 8 กลมสาระตามกระทรวงศกษาธการกาหนด โดยนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยนตองมการเรยนการสอนมากกวาคนปกตทวไปในประเดนตางๆ คอ มโรงเรยนโสตศกษา ทจดการศกษาสาหรบ นกเรยนทมความบกพรองทางการไดยน ตงแตระดบอนบาล –มธยมศกษาปท 6 มการจดการศกษาเปน ระบบเรยนรวมเพอใหนกเรยนทมความบกพรองทางการไดยนสามารถพฒนาไดอยางเตมศกยภาพและ สามารถดารงชวตในสงคมไดอยางมความสข ซงเปนขอคนพบทแตกตางกบงานวจยของสขม ใหมจนทรด และคณะ(2548 ) ไดศกษา โครงการรปแบบการจดการ กลมผพการเพอการพฒนาอาชพและสวสดการ โดยความรวมมอของชมชน อาเภอตรอน จงหวดอตรดตถ ผลการวจยพบวาผพการไมคอยไดรบโอกาส ทางการเรยนเทาทควรอกทงผพการไมมความมนใจในการศกษา กลาวคอ โรงเรยนไมสามารถตอบสนอง ตอการศกษาทสอดคลองกบความตองการของผพการไดโดยเฉพาะการศกษาขนพนฐานในการประกอบ อาชพทาใหการศกษาโดยสวนใหญของผพการเปนลกษณะการเรยนรดวยตนเอง ซงมาจากสาเหตทโรงเรยนยงไมไดใหความสาคญตอการศกษาพเศษอยางถกตองเหมาะสมโดยเฉพาะการเรยนรวมกนระหวาง ผพการกบคนปกต

4. การฟนฟสมรรถภาพดานอาชพ หนวยงานทบรการฟนฟสมรรถภาพดานอาชพและการสงเสรมการประกอบอาชพ มการใหบรการทงภาครฐและภาคเอกชน บคคลทมความบกพรองทางการไดยน ไดรบการอบรมทกษะในการประกอบอาชพแลว ในดานทมความสนใจและมความถนด เชน เกษตรกรรม หตถกรรม นวดแผนไทย เปนตน แตยงไมมความรหรอไมไดรบการสงเสรมดานอนๆ เชน สงเสรมการตลาด การแปรรปผลตภณฑ หรอสถานทในการทางาน เปนตน สอดคลองกบการวจยของอรวรรณ หนหนต (2554) ไดศกษา ปจจยทมผลตอการรบคนพการเขาทางานในสถานประกอบการ จงหวดพจตร ผลการวจยพบวา สถานประกอบการทมการรบคนพการเขาทางานใหความสาคญกบลกษณะงานและประเภทของงานมากทสดเพราะคานงถงผลประโยชนทสถานประกอบการจะไดรบ รวมถงคนพการตองมความรความสามารถทจะปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพ สวนสถานประกอบการ ทไมมการรบคนพการเขาทางาน เนองมากจากองคประกอบดานลกษณะความพการทไมสามารถปฏบตงาน ไดหรอไมตรงลกษณะงานและความตองการของสถานประกอบการ จงทาใหสถานประกอบการไมสามารถ รบคนพการเขาทางานได เพราะการรบคนพการเขาทางานอาจไมมประสทธภาพเทาทควร นอกจากนยงตองคานงถงความพรอมดานตางๆ ของสถานประกอบการและคนพการดวย เชน ทศนคตของเจาของ หรอนายจาง กฎหมาย สงอานวยความสะดวก และภมลาเนาของคนพการ

แตในโลกแหงความเปนจรงนนผพการทมความบกพรองทางการไดยน ยงคงประสบปญหา ขาดโอกาสในการประกอบอาชพ ไมสามารถเลอกอาชพไดจงจาเปนตองประกอบอาชพทตนเองทาไดซงมรายไดทไมแนนอน สอดคลองกบการวจยของอรวรรณ สรวฒนธนกล (2553) ไดศกษา การเขาถงโอกาสการทางานในตลาดแรงงานของคนพการทางการเคลอนไหวหรอทางรางกายในจงหวดสมทรปราการ

62

ผลการศกษาพบวา ความรถงวถทางในการสมครงานมคาคะแนนอยในระดบตา การเขาไปสทธเกยวกบ การขอรบคาปรกษาและการสมครงานมคาเฉลยอยในระดบปานกลาง การไดรบสทธใหเขาทางานมคาเฉลยในระดบตา เหตผลลาดบแรกททาใหไดเขาทางานในปจจบนคอ การมทกษะฝมอตรงกบความตองการของนายจาง รองลงมาคอ นายจางใหโอกาส การเคยเขารบการฝกอาชพและการวเคราะหดาน อาชพทแตกตางกนมความสมพนธกบการขอรบคาปรกษา และสอดคลองกบ สาคร นคราบณฑตย (2556) ไดศกษาเรอง การเขาถงสทธตามพระราชบญญตสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตของคนพการ พ.ศ. 2550 ของคนพการในเขตเทศบาลเมองควนลง อาเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ผลการศกษาพบวาสทธดานการสงเสรมอาชพ ผพการไดรบการฝกอาชพทเหมาะสม 9 คน คดเปนรอยละ 2.9 สามารถนาไปประกอบ อาชพได 5 คน คดเปนรอยละ 55.6 ของผทไดฝกอาชพ สวนใหญผพการ 266 คน ไมสามารถประกอบ อาชพได และมอาชพอยแลว 40 ราย

อยางไรกตาม การไดรบโอกาสในการสงเสรมการฟนฟสมรรถภาพดานอาชพนนผพการแตละรายจะไดรบแตกตางกนออกไปทงนขนอยกบฐานะและความพรอมของผพการแตละรายและเมอ ผพการเขาสการทางานในสถานประกอบการกอาจจะตองประสบกบความทาทายในหลายรปแบบไมวาจะเปนการเดนทาง การยอมรบของเพอนรวมงานและความกาวหนาในการทางานอกดวยซงเปนขอคนพบทเหนไดจากงานของ สวภา จรดล (2556) ไดศกษา การจดบรการดานการจางงานของรฐแกคนพการ ผลการศกษาพบวา ปญหาในการจดบรการดานการจางงานของรฐแกคนพการคอตาแหนงงาน ทรองรบความพการทกประเภทมนอย ขาดเครองมอเครองใชอานวยความสะดวกใหกบคนพการในการเขาถงสทธไดแก ไมมลามภาษามอสาหรบคนหหนวก เครองมอการสอสารสาหรบคนตาบอด การเดนทางไปทางาน คนพการประสบปญหาการเดนทาง เนองจากระยะทางระหวางสถานประกอบการกบบานพกคนพการไกลกนมาก

5. การฟนฟสวสดการดานสงคม เรองการชวยใหเขาถงขอมลขาวสาร เทคโนโลยและสงอานวยความสะดวกเพอการสอสารสาหรบคนพการ ปญหาทพบคอการทบคคลทมความบกพรองทางการไดยนประสบปญหาเนองจากไมสามารถเขาถงขอมลขาวสารตางๆ ได เนองจากอานหนงสอไมออกหรออานแลวไมเขาใจ รวมทงการใชสงอานวยความสะดวก เชน สอกระจายเสยงประชาสมพนธตามหมบาน วทย และโทรทศน เพราะเหตจากความบกพรองทางการไดยน ตองอาศยสมาชกในครอบครว เพอนบาน ผนาชมชนหรอเจาหนาทรฐ บอกกลาวขอมลขาวสารแทน สอดคลองกบการวจยของ ปรญญา สรอตตะกล (2555) ไดศกษา ความสามารถในการเขาถงขอมลขาวสารเพอการพงตนเองของผพการทางการไดยน: กรณศกษาจงหวดชลบร ผลการวจยพบวา สภาพปจจบนของความสามารถในการเขาถง ขอมลขาวสารของผพการ ทางการไดยนจะผานทางสมาชกในครอบครว เพอนผพการทางการไดยน ลามภาษามอ โทรทศน โทรศพท และอนเทอรเนต ปญหาและอปสรรคในการเขาถงขอมลขาวสารของ ผพการทางการไดยน คอ การสอสาร ซงผพการทางการไดยนเลงเหนวาเปนปญหาทสาคญทสด ผพการ

63

ทางการไดยนไมสามารถสอสาร ใหคนทวไปเขาใจความตองการของตนเองได จงทาใหสงคมไมเปดโอกาส ใหกบผพการทางการ ไดยน และมองวาผพการทางการไดยนไรความสามารถ ดงนนหนวยงานทเกยวของ เชน สานกงานพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย องคกรปกครองสวนทองถน เปนตน ควรมนโยบาย เพอเสรมสรางความร ความเขาใจและการตระหนกรของผใหบรการเพอทจะไดสามารถดแลและจดสวสดการใหแกกลมผดอยโอกาสเหลานไดอยางถกตองเหมาะสม โดยคานงถงศกดศรความเปนมนษย และความเทาเทยมกนในสงคม ซงสอดคลองกบการวจยของอรสา บพโกสม (2550) ไดศกษา ประเภท เครอขายทางสงคมและการสนบสนนทางสงคมในการพฒนาศกยภาพของผพการทางสายตา ผลการวจย พบวา เครอขายกลมเพอนมความสาคญมากในการใหขอมลขาวสารทงกบตวผพการทางสายตาและครอบครวของผคนพการ เครอขายโรงเรยนมสวนในการใหการสนบสนนเรองของการศกษา การฟนฟสมรรถภาพทงทางรางกายและจตใจ และเครอขายองคกรมลนธใหความชวยเหลอแกคนพการในดานการฝกอาชพและการฟนฟสมรรถภาพ

6. เมอพจารณาถงปญหาและความตองการของบคคลทมความบกพรองทางการไดยน ในอาเภอทามะกา จงหวดกาญจนบร ตอสวสดการสงคมกพบวา บคคลทมความบกพรองทางการไดยน ยงตองประสบกบปญหาตาง ๆ มากมาย ไมวาจะเปนการเดนทางดวยระยะทางทไกล รวมถงคาใชจายในการเดนทางในการเขามาขอรบสทธการฟนฟสมรรถภาพโดยกระบวนการทางการแพทย การเขาไมถงสทธตางๆ อนเปนผลสบเนองมาจากความไมรและไมเขาใจถงสทธทควรจะไดรบ สอดคลองกบงานวจย ของสาคร นคราบณฑตย (2556) ไดศกษาเรอง การเขาถงสทธตามพระราชบญญตสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตของคนพการ พ.ศ. 2550 ของคนพการในเขตเทศบาลเมองควนลง อาเภอหาดใหญ จงหวด สงขลา ผลการศกษาพบวาสทธดานขอมลขาวสาร ผพการ 275 คนคดเปนรอยละ87.3 ไมทราบสทธขอมลขาวสารของตน

ผวจยพจารณาแลวมความเหนวา ปจจบนสงคมใหการยอมรบคนพการมากขนโดยมตวบงช หลายอยางใหเหน วาคนทวไปยอมรบและเขาใจคนพการมากขน เชน คนพการไดเขาระบบการศกษารวมกบคนปกตไดอยางไมรสกแปลกแยก สอนาเสนอเรองราวของคนพการในมมมองของผมความสามารถ มากขน การสรางหรอการพฒนาคนพการใหเขามาอยรวมกบสงคมไดอยางมความสขนน สามารถดาเนน การไดแนนอนถาหากทางหนวยงานตางๆทเกยวของไมละเลยทจะปฏบตหนาท ชวยเผยแพร ประชาสมพนธ สทธประโยชน ผลอนพงไดรบของสวสดการสงคมไดรบร เขาใจจรง ผพการจะไดตระหนกและเหนความสาคญของสทธ สวสดการสงคมทตนพงไดรบจรง และนาสวสดการตางๆ ทไดรบนนมาใชใหเกดประโยชนแกตนเองและครอบครว ใหมคณภาพชวตทดขน

64

ขอเสนอแนะ ขอเสนอแนะจากการศกษา 1. จากการศกษาพบวาสภาพการจดสวสดการสงคม เปนไปตามหนวยงานตาง ๆ ทจด

บรการในแตละประเภทการจดสวสดการสงคม คนพการสวนใหญยงประสบปญหาในการเดนทางและความรความเขาใจในขนตอนการบรการ รฐบาลควรมนโยบายใหหนวยงานทเกยวของในการจดสวสดการ ใหกบคนพการ ไดแก กระทรวงพฒนาสงคมและความมนของมนษย สาธารณสขจงหวด เปนตน ควรมการประชาสมพนธถงขนตอนการเขารบบรการ ตลอดจนสทธตางๆ ทผพการพงจะไดรบ ยงไปกวานน ควรจะม “นโยบายเชงรก” ในการเขาไปใหบรการแกชมชนหรอพนททมผพการอยพอสมควรเพอเปนการอานวยความสะดวกแกผพการ

2. จากการศกษาพบวา ความตระหนกรของผใหบรการเกยวกบผพการและการใหบรการนน ยงมปญหาอยเชนกนเนองจากบคลากรในสวนนยงขาดความร ความเขาใจ ตลอดจนในบางครงเลอกปฏบตซงลวนแลวแตสงผลตอการเขารบสวสดการของผพการตามสทธทพงไดรบ ดงนนหนวยงานทเกยวของ ไดแก กระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย องคกรปกครองสวนทองถน เปนตน ควรมนโยบายเพอเสรมสรางความร ความเขาใจและการตระหนกรของผใหบรการเพอทจะไดสามารถดแลและจดสวสดการใหแกกลมผดอยโอกาสเหลานไดอยางถกตองเหมาะสม โดยคานงถงศกดศรความเปน มนษยและความเทาเทยมกนในสงคม ไมเกดการเลอกปฏบต

3. จากผลการศกษาพบวา คนพการตางไดรบโอกาสในการฟนฟและพฒนาอาชพ หาก แตยงตองประสบกบปญหาในการมงานทา การมรายไดทไมแนนอนหรอตา รวมทงในบางครงไมไดรบการยอมรบจากเพอนรวมงานและองคกร ดงนนหนวยงานทเกยวของดานการฟนฟสมรรถภาพดานอาชพ เชน องคกรปกครองสวนทองถน สาธารณสข ศนยฟนฟอาชพ และสถาบนพฒนาฝมอแรงงาน เปนตน ควรมนโยบายในการสงเสรมการมงานทา ตลอดจนการสรางมาตรฐานในการทางานและผลประโยชนตอบแทนแกคนพการเพอทจะไดไมถกเอารดเอาเปรยบจากนายจาง นอกจากน ยงควรมนโยบายในการเสรมสรางความรและความเขาใจเกยวกบการทางานรวมกบคนพการเพอใหเกดการยอมรบในการทางานรวมกนซงอาจจะเปนนโยบายทจะตองมการดาเนนการอยางตอเนองในระยะยาวตอไป

4. หนวยงานภาครฐและภาคเอกชนควรสนบสนนการทาวจยเพอการเขาถงสวสดการสงคม ของคนพการใหมากขน เพอพฒนาคณภาพชวตคนพการใหดยงขน รวมถงการสงเสรมงานวจยดานคนพการควรจะสงเสรมใหเปนระบบ ควรจดเปนแนวนโยบายของหนวยงาน โดยเฉพาะหนวงงานภาครฐเชน กระทรวงพฒนาสงคมและความมนของมนษย ตองใหทนทาวจยเรองเกยวกบความมนคงของคนพการ เพราะงานวจยดานคนพการถงแมจะพอม แตสดทายสงคมไมไดสนใจทจะนามาเปนเครองมอในการพฒนา คนพการเลยจงเสนอขอใหทกภาคสวน นางานวจยทมอยมาใชในเชงสรางสรรคทชวยสงเสรมและพฒนา สวสดการสงคมของคนพการใหดยงขน

65

5. สงเสรมใหมการจดตงเครอขายผพการในชมชน เพอเปนชองทางใหผพการไดสามารถ รบรสทธประโยชนและขอมลขาวสารทเปนประโยชนแกผพการในทกดาน รวมถงการจดตงกลมหรอชมรมผพการในชมชน เพอเปนเวทใหผพการไดแสดงความคดเหนความตองการและมการพบปะระหวาง ผพการเปนการเสรมสรางกาลงใจซงกนและกนอกดวย

ขอเสนอแนะในการทาวจยครงตอไป 1. ควรทาวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม (Participatory Action Research: PAR)

เพอคนหาปญหาความตองการในการเขาถงสวสดการสงคมทเหมาะสมแกผพการแตละประเภทในพนท ทแตกตางกนออกไป

2. ควรทาวจยเพอตดตามประเมนผลการเขาถงสวสดการสงคมของผพการ เพอนาผลวจย ทไดมาเปนขอมลสารสนเทศในการพฒนาการจดระบบ ชองทางการเขาถงขอมลของสวสดการสงคมใหไดทวถง ครอบคลมใหแกกลมเปาหมายอยางมประสทธภาพตอไป

66

รายการอางอง ภาษาไทย กรมสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ. (2558). ขอมลทะเบยนกลางคนพการ. เขาถงเมอ

22 สงหาคม. เขาถงไดจาก http://dep.go.th/th/page/สถตคนพการ. กรมสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ. (2558). สถตขอมลคนพการทมบตรประจาตวคน

พการจาแนกตามภมภาคและเพศ พ.ศ. 2537-2558. เขาถงเมอ 22 สงหาคม. เขาถงไดจาก https://www.m-society.go.th/ article_attach/10026/14957.pdf.

กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย. (2546). การพฒนาสงคมและจดสวสดการคนพการและผสงอาย. เขาถงเมอ 22 สงหาคม. เขาถงไดจาก https://www.m-society. go.th/ewt_news.php?nid=48.

กลมงานวเคราะห และพยากรณสถตเชงสงคม สานกงานสถตพยากรณ. (2550). การสารวจ ความพการและภาวะทพลภาพ. กรงเทพฯ: สานกงานสถตแหงชาต.

กตพฒน นนทปทมะดลย,และอภญญา เวชยชย. (2546). การพฒนาระบบสวสดการสาหรบคนจนและคนดอยโอกาส กลมคนจนผดอยโอกาสและกลมเสยงทประสบปญหาทางสงคม. กรงเทพฯ: ศนยศกษาเศรษฐศาสตรการเมอง คณะเศรษฐศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

กตพฒน นนทปทมะดลย. (2540). นโยบายสงคมและสวสดการสงคม. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

กตพฒน นนทปทมะดลย.(2550). สวสดการสงคมเพอคนดอยโอกาส นโยบายวาดวยการกนดอยดมสทธ. กรงเทพฯ : ศนยศกษาเศรษฐศาสตรการเมอง คณะเศรษฐศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

เกรยงศร วเจรญ. (2547). “แนวทางการดาเนนการใหบรการดานการฟนฟสมรรถภาพตามพระราชบญญต การฟนฟสภาพผพการ พ.ศ.2534.” การคนควาอสระปรญญารฐประศาสนศาสตรมหาบณทต สาขารฐประศาสนศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม.

คณะกรรมการฟนฟสมรรถภาพคนพการ กระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย. (2550). แผนพฒนาคณภาพชวตคนพการแหงชาต ฉบบท 3 พ.ศ. 2550 - 2554. กรงเทพฯ:ศรการเมองพมพ.

คณะกรรมการสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการแหงชาต. (2554). แผนพฒนาคณภาพชวตคนพการแหงชาต ฉบบท 4 พ.ศ. 2555 - 2559. กรงเทพฯ: โรงพมพเทพพมพวานสย.

67

คณะกรรมาธการยกรางรฐธรรมนญ สภารางรฐธรรมนญ สานกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร. (ม.ป.ป). รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช (2550). กรงเทพฯ: โรงพมพอาสารกษาดนแดน.

จรส สวรรณเวลา. (2545). 30 ประเดนสแผนพฒนาเศรษฐกจ ฉบบท 9. นนทบร: โครงการตาราสานกนโยบายและแผนสาธารณสข กระทรวงสาธารณสข.

จกรภพ ดลศรชย. (2556). “การจดสวสดการสงคมสาหรบคนพการในจงหวดขอนแกน :กรณศกษาบคคลทมความบกพรองทางการเหน.” วทยานพนธปรญญาศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาพฒนาสงคม มหาวทยาลยขอนแกน.

จตประภา ศรออนและคณะ. (2551). การจดการศกษาของคนหหนวกในประเทศไทย. กรงเทพฯ: ม.ป.ท.

จรพร แผวกง และโสภา ออนโอภาส.(2546). รายงายวจยกรณศกษากลมนอกกาลงแรงงาน:วธชวตคนพการทางสายตาในเขตกรงเทพมหานคร. กรงเทพฯ: สานกงานกองทนสนบสนนการวจย.

ชาย โพธสตา. (2554). ศาสตรและศลปแหงการวจยเชงคณภาพ. พมพครงท 6. กรงเทพฯ: อมรนทรพรนตงฯ.

ณรงคเพชร ประเสรฐ.(2546). บทสงเคราะหภาพรวมการพฒนาระบบสวสดการสาหรบคนจนและคนดอยโอกาสในสงคมไทย. กรงเทพฯ: ศนยศกษาเศรษฐศาสตรการเมองคณะเศรษฐศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ณฤทย เกตหอม. (2555). “ความตองการไดรบสวสดการทางสงคมของคนพการในเขตอาเภอบอทอง จงหวดชลบร.” การคนควาอสระปรญญารฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต สาขารฐประศาสนศาสตร มหาวทยาลยราชภฏวไลยอลงกรณ.

ธนา ยสธนธต, ประฤดา สรยนต และยวด ถรธราดล. (2549). สงอานวยความสะดวกสาหรบคนพการและเพอทกคนในสงคม. กรงเทพฯ: โรงพมพเอกพมพไท.

ธรรม จตนาม. (2548). โครงการศกษาสถานการณเกยวกบสทธและโอกาสดานสขภาพของคนพการทางการมองเหนในสงคมไทยกบการเสรมสรางสขภาพ กรณศกษา คนพการทางการมองเหนในจงหวดนครปฐม. นครปฐม: วทยาลยราชสดา มหาวทยาลยมหดล.

นรนทร สงขรกษาและคณะ.(2549). สวสดการทเหมาะสมสาหรบคนพการระดบรนแรงในประเทศไทย. กรงเทพฯ: สานกสงเสรมและพทกษคนพการ สานกงานสงเสรมและพทกษ เดก เยาวชน ผดอยโอกาส คนพการ และผสงอาย กระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย.

68

นวพร ยรรยงค. (2544). “การจดสวสดการแรงงานรบเหมาชวง ศกษากรณพนกงานทาความสะอาดหญง.” สารนพนธปรญญาวทยานพนธปรญญาสงคมสงเคราะหศาสตรมหาบณฑตมหาบณฑต สาขาสงคมสงเคราะหศาสตร หาวทยาลยธรรมศาสตร.

เนตรนภา ขมทอง.(2546). การสงเคราะหองคความรเพอการปฏรประบบบรการเชงสขภาพและการสรางหลกประกนสขภาพสาหรบผพการ. กรงเทพฯ: มลนธเพอเดกพการอษา การพมพ.

ปรญญา สรอตตะกล.(2555). ความสามารถในการเขาถงขอมลขาวสารเพอการพงตนเองของ ผพการทางการไดยน กรณศกษาจงหวดชลบร. นนทบร: สถาบนวจยระบบสาธารณสข.

ผดง อารยะวญญ. (2539). การศกษาสาหรบเดกทมความตองการพเศษ. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: สานกพมพแวนแกว.

พงษกฤษณ มงคลสนธ. (2536). พฒนาการแนวคดทวาดวยสวสดการสงคมในยทธศาสตรเชงรกเพองานสวสดการสงคม. รายงานการประชมทางวชาการสงคมสงเคราะหศาสตรประจาป 2535. กรงเทพฯ: สภาสงคมสงเคราะหแหงประเทศไทย.

พรธดา วเศษศลปานนทและคณะ. (2555). การตดตามการเขาถงสทธคนพการและการพฒนารปแบบระบบสวสดการทสงเสรมการเขาถงสทธของคนพการ. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยมหดล.

พนพศ อมาตยกล, สมาล ดจงกจ และพมพา ขจรธรรม. (2555). ความรทวไปเรองความพการและคนพการความรพนฐานทางการแพทยเกยวกบคนพการ. นครปฐม : มลนธราชสดา มหาวทยาลยมหดล.

ภทรพร ออนไว. (2548). ยทธศาสตรการเคลอนไหวการสรางพลงศกยภาพของสตรพการในประเทศไทย. กรงเทพฯ : สานกบณฑตอาสาสมคร มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

ภชงค เสนานช. (2553). รปแบบและวธการจดการสวสดการสงคมทเหมาะสมสาหรบคนพการโดยองคกรปกครองสวนทองถน. นครปฐมซ โรงพมพมหาวทยาลยศลปากร

ยพา วงศไชย, กตพฒน นนทปทมะดล และเลก สมบต. (2528). รายงานการวจยเอกสารเรอง ระบบสวสดการในประเทศไทย ขอเสนอแนะสภาสตรแหงชาต. กรงเทพฯ: ฝายสงคมสงเคราะหและศนยสารสนเทศสตร และหองสมดสภาสตรแหงชาต.

รพพรรณ คาหอม. (2549). สวสดการสงคมกบสงคมไทย. พมพครงท 2 กรงเทพฯ: สานกพมพพรกหวานกราฟฟค.

ระพพรรณ คาหอม และคณะ. (2547). การศกษาทศทางและรปแบบการจดสวสดการ. กรงเทพฯ: บางกอกบลอก.

69

วนทนย วาสกะสน และคณะ. (2547). ความรทวไปเกยวกบสวสดการสงคมและสงคมสงเคราะห.พมพครงท 5. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

วนทนย วาสกะสน, สรางครตน วศนารมณ, กตพฒน นนทปทมะดลย และคณะ. (2553). ความรทวไปเกยวกบสวสดการสงคมและสงคมสงเคราะห. พมพครงท 7. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

วนทนย วาสกะสน.(2550). ความรทวไปเกยวกบสวสดการสงคมและสงคมสงเคราะห. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

วจตร ระววงศ. (2532). อนาคตของสวสดการสงคมไทยในปจจบน.เอกสารประกอบการสมมนาทางวชาการเรองสวสดการสงคมไทยในปจจบนและอนาคต. กรงเทพฯ: คณะกรรมการ สภาวจยแหงชาตสาขาสงคมวทยา.

วชต ชวเรองโรจน. (2550). การสญเสยการไดยน. กรงเทพ: โฮลสตก พบลชชง. วรยะ นามศรพงศพนธ. (2539). กฎหมายและนโยบายของรฐเกยวกบคนพการ. กรงเทพฯ:

วญญชน. แววทพย หนทอง.(2553). “ความตองการสวสดการสงคมของชาวนาอาเภอศรประจนต จงหวด

สพรรณบร.” วทยานพนธปรญญาศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาการจดการภาครฐและภาคเอกชน บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร.

ศรยา นยมธรรม. (2541). การเรยนรวมสาหรบเดกปฐมวย. กรงเทพฯ: เลฟ แอนดลพเพรส. ศรยา นยมธรรม. (2544). ความบกพรองทางการไดยน ผลกระทบทางจตวทยาการศกษาและ

สงคม. กรงเทพฯ: ราไทยเพรส. ศกดศร บรบาลบรรพเขต. (2535). ระบบความมนคงทางสงคม. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรรมศาสตร. ศรพร เปงสล. (2554). “การกาหนดทางเลอกกลยทธในการจดสวสดการสงคมผสงอายเทศบาล

เขลางคนคร.” การคนควาแบบอสระปรญญารฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต สาขารฐประศาสนศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม.

ศรลกษณ มาปง. (2551). “การเขาถงบรการฟนฟสมรรถภาพของคนพการภายหลงการจดทะเบยนคนพการ: ศกษาเฉพาะศนยบรการจดทะเบยนคนพการแบบเบดเสรจ โรงพยาบาลสระบร.” วทยานพนธปรญญาสงคมสงเคราะหศาสตรมหาบณฑตมหาบณฑต สาขาการบรหารและนโยบายสวสดการสงคม มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

ศภลกษณ คลายบญ.(2551). “แนวทางการพฒนาบรการฟนฟสมรรถภาพคนพการของสถานสงเคราะหคนพการและทพพลภาพพระประแดง สงกดกรมพฒนาสงคมและสวสดการ กระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย.” วทยานพนธปรญญาสงคมสงเคราะหศาสตรมหาบณฑต สาขาสงคมสงเคราะห มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

70

สมเกยรต วนทะนะ. (2536). นโยบายสงคมสาหรบประเทศไทย. กรงเทพฯ: คณะสงคมศาสตรมหาวทยาลยธรรมศาสตร.

สมบรณ ยมนา. (2549). การศกษาเพอพฒนาคณภาพชวต การทางานของแรงงานนอกระบบ ศกษาเฉพาะกรณผขบขมอเตอรไซดรบจาง และผคาขายตลาดนดในเขตกรงเทพมหานคร. กรงเทพฯ: สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

สาคร นราบณฑตย. (2556). การเขาถงสทธตามพระราชบญญตสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตของคนพการ พ.ศ. 2550 ของคนพการในเขตเทศบาลเมองควนลง อาเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา. เขาถงเมอ 22 มกราคม. เขาถงไดจาก http://www.hu.ac.th/ conference2013/Proceedings2013/pdf/Book3/Poster1/209_51-57.pdf.

สานกงานพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย. (2558). ขอมลผพการทไดรบการขนทะเบยนจงหวดกาญจนบร. เขาถงเมอ 22 มกราคม. เขาถงไดจาก http://nep1.dep.go.th/ nepstat/table3.php?thisProvince=71&provinceId=71&thisYear=2552.

สานกงานสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการแหงชาต. (2549). พระราชบญญตสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ กระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย.กรงเทพฯ : ศรการเมองพมพ.

สานกงานสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการแหงชาต. (2552). ประกาศการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยเรองประเภทและหลกเกณฑความพการ. กรงเทพฯ: สานกงานสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการแหงชาตกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย.

สานกงานสถตแหงชาต. (2558). สถตผพการของประเทศไทย. กรงเทพฯ: สานกนายกรฐมนตร. สานกนโยบายและวชาการ สานกงานสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการแหงชาต. (2554).

4 ป พก.สการเขาถงสทธคนพการทเปนจรง. กรงเทพฯ: โรงพมพเทพเพญวานสย. สขม ใหมจนด และคณะ. (2548). โครงการรปแบบการจดการกลมผพการเพอการพฒนาอาชพ

และสวสดการโดยความรวมมอของชมชน อาเภอตรอน จงหวดอตรดตถ. กรงเทพฯ: สานกงานกองทนสนบสนนการวจย.

สเทพ เชาวลต. (2527). สวสดการสงคม. กรงเทพฯ: โอเดยนสโตร. สภรธรรม มงคลสวสด. (2544). “แนวทางการสงเสรมอาชพคนพการ.” วทยานพนธปรญญาสงคม

สงเคราะหศาสตรมหาบณฑต สาขาการจดการโครงการสวสดการสงคม มหาวทยาลยหวเฉยวเฉลมพระเกยรต.

สวภา จรดล. (2556). “การจดบรการดานการจางงานของรฐแกคนพการ.” วารสารวทยบรการ มหาวทยาลยสงขลานครนทร 24, 3: 18-32.

71

เสาวณย พวงมาลย.(2549). “การจดบรการสวสดการสงคม :กรณศกษา สถานสงเคราะหเดกออนรงสต.” สารนพนธปรญญารฐประศาสนศาสตรมหาบณทต สาขานโยบายสาธารณะ มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

หตยา จนทรศร. (2556). “การประเมนความตองการจาเปนดานการสนบสนนทางสงคมของผพการ: กรณศกษา ตาบลปากชอง อาเภอจอมบง จงหวดราชบร.” วทยานพนธปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาวทยาการสงคมและการจดการระบบสขภาพ วทยาลยมหาวทยาลยศลปากร.

อรวรรณ สรวฒนธนกล. (2553). “การเขาถงโอกาสการทางานในตลาดแรงงานของคนพการ ทางการเคลอนไหวหรอทางรางกายในจงหวดสมทรปราการ.” วทยานพนธสงคม สงเคราะหศาสตรมหาบณฑต สาขาการบรหารและนโยบายสวสดการสงคม มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

อรวรรณ อนหนต.(2554). “ปจจยทมผลตอการรบคนพการเขาทางานในสถานประกอบการจงหวดพจตร”. วทยานพนธปรญญารฐประศาสนศาตรมหาบณฑต สาขานโยบายสาธารณะ มหาวทยาลยนเรศวร.

อรสา บพโกสม. (2550). “ประเภทเครอขายทางสงคมและการสนบสนนทางสงคมในการพฒนาศกยภาพของผพการทางสายตา: กรณศกษา ณ มลนธคอลฟลด เพอคนตาบอด.” วทยานพนธปรญญาสงคมสงเคราะหศาสตรมหาบณฑต สาขาสงคมสงเคราะห มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

ภาษาองกฤษ Aday, L. A., & Andersen, R. (1981). “Equity of access to medical care: A conceptual

and empilical overview.” Medical Care, 19(12), 4-27. Carney, T. & Peter Hanks.(1986). Australian Social Security Law, Policy and

Administration. Melbourne: Oxford University Press. Donabedian. (1980). Explorations in Quality Assessment and Monitoring Vol.1.

The Definitionof Quality approaches to Its Assessment. Ann Arbor, MI: Health Administration press.

Federico, R. C. (1980). The Social Welfare Institution. Lexington. Massachusetts: D.C. Heath and Company.

Gulliford et al. (2001). Access to Health Care for Undocument. J. Epidemiol. 30: 989–998.

72

Maeseneer, J. D. & Willems, S. (2000). Accessibility of health care. Accessed January 14. Available from http://www.who.int/social_determinants/ resources/csdh_media/primary_health_care_2007_en.pdf

Penchamsky, R., & Thomas, J. W. (1981). The concept of access definition and relationship to consumer satisfaction. Medical Care 19(2), 127-140.

Rosen, Florin & Dixon. (2001). Access to health care - taking forward the findings of the scoping exercise, Report of a rapid appraisal of stakeholder views and review of existing literature National Co-ordinating Centre for NHS Service Delivery and Organisation. London: King's Fund

Tismuss, R.M. (1974). Social Policy: An Introduction. London: George Allen and Unwin Ltd.

Turner, J. (1974). Development and Administration: Operational Implication for Social Welfare. New York: United States Committee, International Council on Social Welfare.

ภาคผนวก

ภาคผนวก ก หนงสอรบรองจรยธรรมการวจย

75

ภาคผนวก ข แบบการใหคายนยอมดวยวาจา

77

แบบการใหคายนยอมดวยวาจา (Verbal Consent Form) เรอง การเขาถงสวสดการสงคมสาหรบบคคลทมความบกพรองทางการไดยน ในอาเภอทามะกา

จงหวดกาญจนบร .................................................................................................................................

ผวจยใชขอความตอไปนเปนแนวทางการสนทนาและสมภาษณ เพอการใหคายนยอมดวยวาจา

ดฉน นางสาว ธราพร ดาวเจรญ นกศกษาปรญญาโท หลกสตรศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการจดการภาครฐและภาคเอกชน คณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยศลปากร ไดลงนามดานทายของหนงสอนซงกาลงเกบขอมลวจยเพอศกษาการเขาถงสวสดการสงคม และวเคราะหถงสภาพ ปญหาและความตองการในการเขาถงสวสดการสงคม สาหรบบคคลทมความบกพรองทางการไดยนในอาเภอทามะกา จงหวดกาญจนบร

ในการเกบขอมลครงน ผวจยตองการสมภาษณความคดเหน มมมอง ทศนคตของบคคลทมความบกพรองทางการไดยน ในอาเภอทามะกา จงหวดกาญจนบร เพอทาใหทราบถงการเขาถงสวสดการสงคม และทาความเขาใจถงสภาพปญหาและความตองการในการเขาสวสดการสงคม การสมภาษณ จะใชเวลาประมาณ 30 นาท มผเขารวมการวจยครงน 16 คน

ในการสมภาษณผวจยจะไมมการถามชอหรอถามในสงทสามารถระบตวทานได มการบนทกเสยง ขอมลทไดจากการสมภาษณครงน จะนาไปใชสาหรบการศกษาวจยเทานน ไมมผลกระทบใดๆ ตอตวทาน ขอมลของทานจะถกเกบรกษาไว ไมเปดเผยตอสาธารณะเปนรายบคคล แตจะรายงานผลการวจยเปนขอมลสวนรวมเพอเปนประโยชนในภาพรวมสาหรบบคคลทมความบกพรองทางการไดยนและการนาไปศกษาตอยอดในประเดนอนๆ ตอไป

ความเสยงทอาจเกดขนเมอเขารวมการวจย คอ หากทานรสกอดอดหรอรสกไมสบายใจกบบางคาถาม ทานมสทธทจะไมตอบคาถามหรอขอยตการใหสมภาษณได

การใหความรวมมอของทานในครงนจะไมไดรบผลตอบแทนใดๆ แตผวจยจะขอขอบคณดวยการมอบของทระลกเลกนอย

ดฉนในฐานะผเกบขอมลวจยโดยการสมภาษณขอยนยนวาไดอธบายวตถประสงค ขนตอน และวธการทเกยวของกบการสมภาษณและการเกบขอมลในครงนแกผใหสมภาษณเรยบรอยแลว

…….…………………………………………………

(นางสาวธราพร ดาวเจรญ) ลงนามผวจย

วนท.....................................เวลา.......................

ภาคผนวก ค แนวคาถามสมภาษณ

79

คาชแจงในการสมภาษณ เรอง การเขาถงสวสดการสงคมสาหรบบคคลทมความบกพรองทางการไดยน ในอาเภอทามะกา

จงหวดกาญจนบร .................................................................................................................................

1. ขอมลทไดจากการสมภาษณครงน จะนาไปใชสาหรบการศกษาวจยเทานน ไมมผล

กระทบใดๆตอตวทาน ขอมลของทานจะถกเกบรกษาไว ไมเปดเผยตอสาธารณะเปนรายบคคล แตจะรายงานผลการวจยเปนขอมลสวนรวม ผลการศกษาทไดจะใชวเคราะหถงสภาพปญหาและความตองการ ในการเขาสวสดการสงคมเพอเปนประโยชนสาหรบบคคลทมความบกพรองทางการไดยนและสาหรบการนาไปศกษาตอยอดในประเดนอนๆ ตอไป จงใครขอความรวมมอทานในการใหสมภาษณใหตรงตาม ความเปนจรง ระยะเวลาในการสมภาษณตอทานประมาณ 30 นาท และมการบนทกเสยง

2. หากทานรสกอดอดหรอรสกไมสบายใจกบบางคาถาม ทานมสทธทจะไมตอบคาถามหรอขอยตการใหสมภาษณได

3. แบบสมภาษณแบงออกเปน 3 สวนดงน สวนท 1 ขอมลทวไปของใหผขอมลหลก สวนท 2 การเขาถงสวสดการสงคม สวนท 3 ปญหา ความตองการในการเขาถงสวสดการสงคม

ผวจยขอขอบพระคณททานไดสละเวลาในการใหการสมภาษณครงน

นางสาว ธราพร ดาวเจรญ นกศกษาปรญญาโท หลกสตรศลปศาสตรมหาบณฑต

สาชาวชาการจดการภาครฐและภาคเอกชน คณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยศลปากร

80

แนวคาถามทใชในการสมภาษณ เรอง การเขาถงสวสดการสงคมสาหรบบคคลทมความบกพรองทางการไดยน ในอาเภอทามะกา

จงหวดกาญจนบร .................................................................................................................................

สวนท 1. ขอมลเบองตน วตถประสงค เพอทราบลกษณะขอมลทวไปของบคคลทมความบกพรองทางการไดยน ในอาเภอทามะกา จงหวดกาญจนบร

- เพศ - อาย - ระดบการศกษา - อาชพ - สาเหตทเกดความบกพรองทางการไดยน

สวนท 2. การเขาถงสวสดการสงคม วตถประสงค เพอทราบการเขาถงสวสดการสงคมสาหรบบคคลทมความบกพรองทางการไดยน ในอาเภอทามะกา จงหวดกาญจนบร

1. การรบร ความเขาใจในสทธประโยชนสวสดการสงคมของคนพการ 1.1 รบรสทธ ประโยชน กฎหมาย และนโยบายตางๆ ของสวสดการสงคมคนพการ

ไดอยางไร มความเขาใจในสงนนๆ หรอไมอยางไร 1.2 มวธการอยางไรใหไดรบรสทธของตนเองและจากหนวยงานหรอสอชองทางไหน 1.3 ทราบหรอไมวาคนพการมสทธ ไดรบประโยชนจากสวสดการตามกฎหมายอะไรบาง

2. ดานการใชประโยชนจากสวสดการสงคมของคนพการ 2.1 ไดรบประโยชนจากสวสดการคนพการตามกฎหมายอยางไรบาง 2.2 สวสดการสงคมในแตละดานทไดรบเปนอยางไร

81

2.2.1 ดานการฟนฟสมรรถภาพการแพทย 2.2.2 ดานการฟนฟการศกษา 2.2.3 ดานการฟนฟดานสงคม 2.2.4 ดานการฟนฟดานอาชพ 2.4 ความสะดวกและความพรอมในการรบสวสดการสงคม สวนท 3. ปญหาและความตองการในการเขาถงสวสดการสงคม วตถประสงค เพอวเคราะหสภาพปญหาและความตองการในการเขาถงสวสดการสงคมสาหรบบคคลทมความบกพรองทางการไดยนในอาเภอทามะกา จงหวดกาญจนบร

1. มปญหาและความตองการในการเขาถงสวสดการสงคมของบคคลทมความบกพรองทางการไดยนเปนอยางไรในแตละดาน 1.1 ปญหาและความตองการดานการฟนฟสมรรถภาพการแพทย 1.1.1 เกยวกบการเจบปวยทวไปการเขารบการฟนฟทางการแพทย 1.1.2 การรบบรการดานสาธารณสขอนๆ 1.2 ปญหาและความตองการดานการฟนฟการศกษา 1.2.1 การไดเขาเรยนตามสทธคนพการ 1.2.2 ศนยการเรยนรชมชนโรงเรยนโสตศกษาพเศษ 1.3 ปญหาและความตองการดานการฟนฟอาชพและการมรายได 1.3.1 การสนบสนนงบประมาณประกอบอาชพสาหรบคนพการหรอผดแล 1.3.2 การฝกอบรมฝมอแรงงานการจดหางาน 1.3.3 การจดใหมสถานทจาหนายผลตภณฑจากคนพการ 1.3.4 การจดกจกรรมถายทอดความรดานอาชพและภมปญญาคนพการ 1.4 ปญหาและความตองการดานการฟนฟสงคม การรบรขาวสาร 1.4.1 ชองทางการรบรขาวสารตางๆ 1.4.2 ความตอเนองของกจกรรมการเขารวมโครงการตางๆของคนพการ 1.4.3 การใหคาปรกษาและแนวทางแกปญหาการดาเนนชวต

2. มปญหาและความตองการในการเขาถงสวสดการสงคมสาหรบคนพการอกอยางไรบาง (สงทอยากใหม อยากใหเปนเกยวกบสวสดการสงคมสาหรบบคคลทมความบกพรองทางการไดยน ซงอาจจะยงไมมในปจจบน หรอ มแตยงไมดพอ)

82

ประวตผวจย ชอ-สกล นางสาวธราพร ดาวเจรญ ทอย 266 ถนนหนาพระ ตาบลหวยจรเข อาเภอเมองนครปฐม จงหวดนครปฐม ประวตการศกษา พ.ศ. 2552 สาเรจการศกษาระดบปรญญาวทยาศาสตรบณฑต สาขาการแกไขความผดปกตของการสอความหมาย คณะแพทยศาสตรโรงพยาบาลรามาธบด มหาวทยาลยมหดล พ.ศ. 2558 ศกษาระดบปรญญาศลปศาสตรมหาบณฑต คณะวทยาการจดการ สาขาการจดการภาครฐและภาคเอกชน มหาวทยาลยศลปากร ประวตการทางาน พ.ศ.2553 - ปจจบน นกเวชศาสตรการสอความหมายปฏบตการ ดานการแกไขการไดยน กลมงานโสต ศอ นาสก โรงพยาบาลมะการกษ