Amsa�ef i usenqedn Wawal n �Rebbi
Amsa�ef i usenqedn Wawal n �Rebbi
A �HRIC
Isem n �Rebbi di Tira ti�ib �raniyin 1
Isem n �Rebbi di Tira tiyunaniyin timasi �hiyin 2
Lanbeyya akk-d igelliden nYahuda d Is �rayil 3
Tidyanin timeqranin ye�nan tudert n �isa �ef lqa�a 4
Lexba �r nWedlis Iqedsen 5
Lkar �tat La �sel n ddunit akk-d u �safern lejdud n wat Is �rayil 6
Tuff�a si Ma �ser 7
Anekcum �er Tmurt i gew�ed �Rebbi 8
Afraq nTmurt i gew�ed �Rebbi 10
Tagelda n Dawed akk-d tgelda n Sliman 11
L �hukumat timeqranin n ddunit i�efi d-icar Danyil 13
Tamurt n Is �rayil di zzman n �isa 14
Anfufed n ddin amasi �hi 17
Ttew �sifat Aqi �dun imqeddes akk-d lmuqeddem ameqran 9
Lgame� iqedsen i gebna Sliman 12
Adrar n lgame� iqedsen di lqern amezwaru 15
Lewqat Smana taneggarut i ges�edda �isa �ef lqa�a 16
Ussan d lechu �r I�ib �raniyen 19
Idrimen akk-d ttja �ra Lkil akk-d i �surdiyen 18
Asefhem n lkar �tatYezmer mli �h l �hal dagi i d-tezga
Yezmer l �hal dagi i d-tezga? tessen�at-ed belli ur
yetwassen ara swaswawemkan
Abrid
Lkar �tat me �r �ra zzint �er ugafa(tama n ufella n lqa�a.)Ticcert yellan ger sin yismawentessen�at-ed belli ttunefken sinyismawen i yiwenwemkan degyiwen n lweqt.Isem yellan ger snat tacciwind isem nni �den nwemkan issexdamen di zzman nni �den.
Watchtower Bible and Tract Society ofNew York, Inc. Wallkill, New York, U.S.A.Made in the U.S.A.Imprime aux
´Etats-Unis
Tazmamt-a ur tetwaxdem ara i lbi�.Teffe�-ed s tikciwin i d-fkan l�aci segwul i uselmed n Wedlis Iqedsen diddunit me �r �ra.Ma teb�i �d at-tefke �d kra,�ru �h �er donate.jw.org.
M’ur d-nessen�et ara ayen nni �den,�hseb belli ifyar nTira Iqedsen twakksen-dsi �trejma n Wedlis Iqedsen s teqbaylitTira Iqedsen (EEO 2010, Alliancebiblique universelle).Amsa�ef i usenqed n Wawal n �RebbiA Study Guide for God’s WordFu �ra �r 2020Kabyle (sgd-KBY)˘ 2020WATCH TOWER BIBLE AND TRACTSOCIETY OF PENNSYLVANIADepot legal : avril 2020ISBN 978-2-900804-34-6´Editeurs :Association Les Temoins de Jehovah11, rue de Seine92100 Boulogne-Billancourt
Bab n lew �sayef:Ta�laft akk-d usebter wis 2:Shrine of the Book, Photo˘ The Israel Museum, JerusalemAsebter wis 4:˘ The British Library Board (G.12161)Asebter wis 8:�er tama tazelma �t: tteswi �ra-yagitetwakkes-ed si A Pre-MassoreticBiblical Papyrus, n Stanley A. Cook,M. A. (1903)Asebter wis 9:Tteswi �ra-yagi tetwakkes-ed si The CodexAlexandrinus in Reduced PhotographicFacsimile, 1909, s ttesri �h n British Library
Tare �z �zit-agi d ayla n
�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� s
sgd
-KB
Y2
00
20
5
�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
Isem n �Rebbi, yetwaktaben s �reb�a le �h �ruf-agi n t�ib �ranit ����,yura-d azal n 7000 tikkal di Tira ti�ib �raniyin. �Trejma n ddunittajdi �t terra-d �reb�a le �h �ruf-agi, umi qqaren deg wa �tas n llu�atTit �rag �ram: “Jehovah” s teglizit, “Jehovah”s tef �ransist, “’ ®™ ½” ®Ÿ” (Yahwah) s ta� �rabt.�Deg Wedlis Iqedsen nettaf isem-agi akte �rn yismawen akk nni �den. �as akken wid umid-yettuwe �h �ha Wedlis Iqedsen we �s �sfen-d�Rebbi s kra n imeslayen am “Anezmar”,“Win �layen” akk-d “Ssid”, d Tit �rag �ramkan i ssexdamen m’ara d-bedren �Rebbi syisem-is.D Yahwa �Rebbi s yiman-is i g �delben i widyuran Adlis Iqedsen ad ssexdamen isem-is. �ef lemtel, iwe �h �ha-d i nnbi Yuwil lehdu �r-agi: “Kra n win ara inedhen s yisem n[Yahwa] ad imne�.” (Yuwil 3:5) Yennada�en i yiwen seg wid yuran Ihellilen adyekteb lehdu �r-agi: “Ad �zren belli t-tidet, dkecc kan i gettusemman [Yahwa], d Win�layen �ef ddunit me �r �ra!” (Ahellil 83:19) Ditin n �s �se �h, deg Ihellilen kan, yetwabder-edyisem n �Rebbi azal n 700 tikkal. (Ihellilend yiwet n tektabt n isefra i getwaxedmenbac a ten-qqaren iqeddacen n �Rebbi w’aten-cennun.) Ay�er ihi i ulac isem n �Rebbideg wa �tas n �trejmat n Wedlis Iqedsen? Ay�er ur yetwassenara wamek i getwan �taq swaswa yisem n �Rebbi? Yerna, acu i dlme�na n yisem n Yahwa?Ay�er i ulac isem n �Rebbi deg wa �tas n �trejmat n WedlisIqedsen? A �tas n ssebbat i gellan. Kra �hesben belli imi �Rebbi dAnezmar ur ye �hwag ara ad yes�u isem. Wiya �d, teb�en ahatyiwet n l�adda taqdimt n Iyahudiyen ideg yettu �he �r �rem ad
� Le �h �ruf-agi twa �terjmen-d Yahwa ne� Yahwah s teqbaylit. Isem-agi yella di TiraIqedsen s teqbaylit di La �sel n ddunit 22:14 akk-d Tuff�a 17:15.
1 Isem n �Rebbidi Tira ti�ib �raniyin
�����������������������������������������������������������������������������������������������������
Isem n �Rebbi s tiran t�ib �ranit taqdimti ssexdamen watIs �rayil uqbel adnfun �er Babil
Isem n �Rebbi stira n t�ib �raniti ssexdamen watIs �rayil mbe�dtu�alin-nsen si Babil�����������������������������������������������������������������������������������������������������
1
Wagi d a �hric n Ihellilen yellan deg utaftar n leb �he �r Yemmuten,yetwaketben ahat di 50 iseggasen imezwura n lqern amezwarumbe�d �isa. Tira-yagi twaketbent s le �h �ruf i ssexdamen wat Is �rayilmbe�d tu�alin-nsen si Babil, me�na Tit �rag �ram yetwakteb a �tasn tikkal s tira n t�ib �ranit taqdimt
2
ssexdmen isem-agi, axa �ter ttagaden ammar a t-ssemsxen.Wiya �d nni �den, �ilen belli imi ulac win izemren ad i �zeramek i getwan �taq swaswa yisem n �Rebbi, axi �r ad ssexdamenameslay nni �den i t-id-itwe �s �sifen, am “Ssid”, “ �Rebbi” ne�“Ame�lal”. Acu kan, ssebbat-agi me �r �ra ur s�int ara lsas. Waliacu�er:˙ Wid i g�ilen belli �Rebbi Anezmar ur ye �hwag ara ad yes�u
isem, ur meyyzen ara �ef wayagi: kra n itaftaren iqdimen nWawal n �Rebbi yella deg-sen yisem n �Rebbi. Gar itaftaren-agi, llan wid yetwaketben uqbel talalit n �isa yerna mazal-iten ar ass-a. Yerna akken i t-id-nenna, �Rebbi yexdem ayenilaqen akken ad yetwakteb yisem-is azal n 7 000 tikkaldeg Wawal-is. Iban ihi, �Rebbi yeb�a a nissin isem-is w’at-nessexdam.
˙ �Trejmanat i gtekksen isem n �Rebbi �lagal n l�adda-nni nIyahudiyen, ur xemmen ara �er yiwet n l �haga: kra n l�ulaman ccari�a iyahudiyen, yesteklfen s uneqqel n tira, llan ttagin ad-bedren isem-agi. Me�na, ur t-m �hin ara seg itaftaren-nsenideg i d-neqqlen Adlis Iqedsen. Di kra n itaftaren iqdimeni ufan di Qumran, tama n leb �he �r Yemmuten, yella deg-sen yisem-agi a �tas n tikkal. Kra seg wid yes �terjimen AdlisIqedsen sseknen-d belli yella yisem n �Rebbi deg itaftarenyetwaketben di la �sel. Amek? Ttarran deg wemkan n yisem-agi ameslay “SSID” s le �h �ruf imeqranen. Me�na mazalyiwen westeqsi: ma yella �trejmanat-agi ur nki �ren ara belliyetwabder-ed yisem n �Rebbi d luluf n tikkal deg itaftaren nWedlis Iqedsen, acu�er ihi i t-beddlen ne� i t-kksen?Anwa i sen-yefkan ttesri �h ad xedmen akka? �Haca nutni ige �zran.
˙ Wid i d-yeqqaren belli ur ilaq ara a nessexdam isem n�Rebbi axa �ter ur nessin ara amek i getwan �taq swaswa,ttadren-d �isa s yisem-is. Acu kan, yemxallaf mli �h wamek id-ssen �taqen isem-is inelmaden-is di lqern amezwaru dwamek i t-id-ssen �taqen ass-a wa �tas n imasi �hiyen. �erimasi �hiyen iyahudiyen, isem n �isa ahat yetwan �taq Yacu�a,ma d ameslay “Lmasi �h”, Maciya �h. Imasi �hiyen ihedd �rentayunanit ssawalen-as Iyasus Xristus, ma d wid ihedd �rentalatinit ssawalen-as Yasus Kristus. Di �trejma n WedlisIqedsen s tyunanit, yetwaketben lem�awna n �r �ru �h n �Rebbi,yetwabder-ed deg-s yisem n �isa s tyunanit; daymi i nezmera d-nini belli imasi �hiyen n lqern amezwaru s�an l �heqq imi id-ssen �taqen isem-agi akken i gella yetwassen di llu�a-nsen.
3
Akka da�en, kul m’ara s �terjmen Inagan n Yahwa AdlisIqedsen di kra n llu�a, twalin belli ilaq ad ssexdmen isem n�Rebbi di �trejma-nsen akken i getwassen di llu�a-yagi, �as mayella macci akken swaswa i getwan �taq di llu�a ta�ib �ranittaqdimt.
Acu�er ur yetwassen ara wamek i getwan �taq swaswa yisem n�Rebbi? Di Teqbaylit, �reb�a le �h �ruf-nni n yisem n �Rebbi s t�ib �ranit(����) twaktaben s �reb�a le �h �ruf-agi: YHWH. Am imeslayen akknni �den n llu�a ta�ib �ranit n zik, Tit �rag �ram ur yes�i ara le �h �rufumi qqaren ti�ra (ye�ni a, e, i, u). Asmi llan ssexdamen llu�ata�ib �ranit taqdimt, wid i t-yeqqaren ssnen amek ara s-rnun ssshala ti�ra iwulmen.Azal n 1 000 iseggasen mbe�d mi tekfa lektiba n Tirati�ib �raniyin, kra n imusnawen iyahudiyen snulfan-d yiwen nttawil i usen �teq n imeslayen; rennun i le �h �ruf kra n tneqqi �dini d-yetmalen d acu-tent ti�ra i glaqen a tent-rennun m’arad-qqaren ta�ib �ranit. Acu kan, di lweqt-nni, a �tas n Iyahudiyen igettamnen s yir lfal; �ilen belli ur ilaq ara a d-yebder walbe� �disem n �Rebbi s �s �sut �layen. Ssexdamen ihi deg wemkan-isimeslayen nni �den. �ef wayagi, m’ara t�awaden i lektiba nyisem n �Rebbi seg utaftar �er waye �d, rennun-as i Tit �rag �ramti�ra n imeslayen-agi nni �den bac a d-ssen �tqen isem n �Rebbi.Da�netta, itaftaren-agi umi i rnan tineqqi �din i d-yetmalen ti�raur zmiren ara a �-�iwnen a n �zer amek i getwan �taq swaswa yisemn �Rebbi s llu�a ta�ib �ranit n zik. Kra �ilen belli yella yetwan �taq“Yahwah”, ma d wiya �d ssen �taqen-t-id akken nni �den. Deg yiwenutaftar n leb �he �r Yemmuten, yella yiwen we �hric si tektabt n WatLewwi s tyunanit ideg yetwakteb yisem n �Rebbi akka: Iyaw.
Isem n �Rebbi di La �sel nddunit 15:2 di �Trejman xemsa tektabintimezwura n WedlisIqedsen i gexdemWilliam Tyndale (1530)
4
Kra n yemyura n Lyunan n zik nnan-d belli yezmer da�en adyetwan �taq akka: Iyayih, Iyabih, Iyawuwih. Acu kan, ur ilaqara a d-nini belli d wagi kan i d �r �ray i �se �h �han di temsalt-agi.Nezmer kan a d-nini belli ur ne�lim ara amek i d-ssen �taqeniqeddacen n �Rebbi n zik isem n �Rebbi s t�ib �ranit. (La �sel n ddunit13:4; Tuff�a 3:15) Me�na, ne�lem belli �Rebbi yessexdem isem-is a �tas n tikkal asmi i gella ihedde �r akk-d iqeddacen-is; ne�lemda�en belli iqeddacen-agi-ines ssawalen-as s yisem-agi yernaur tkukrun ara a t-ssexdmen m’ara hedd �ren d wiya �d.—Tuff�a6:2; 1 Igelliden 8:23; Ahellil 99:9.Acu i d lme�na n yisem n Yahwa? Di llu�a ta�ib �ranit, isem nYahwa yekka-d seg yiwen umeslay, lme�na-s “u�al”. �la �hsabn kra n l�ulama n llu�a ta�ib �ranit, isem-agi lme�na-s:d win i gxeddmen ayen i glaqen bac “at-tu�al” l �haga dayen i geb�a, ye�ni a t-yesse �dru. Tarba�t n�trejmanat n Wedlis Iqedsen n ddunittajdi �t fehmen-d seg wayagi belli isem n�Rebbi lme�na-s “win yesse �drayen”. Imi urmtafaqen ara l�ulama n llu�a ta�ib �ranit�ef lme�na n yisem-agi, nekni da�en urnezmir ara a d-nini belli t-tagi kan i dlme�na-s. Acu kan, lme�na-yagi twulemmli �h imi Yahwa d Axellaq n kulci yernad Win yesse �drayen lmeqsud-is. D �s �se �h, silgiha, ixleq-ed igenwan d lqa�a d lexliqatnni �den me �r �ra, si lgiha nni �den, yetkemmilixeddem ayen ilaqen bac a d-ye �dru leb�i-sakk-d lmeqsud-is.Ihi, lme�na n yisem n Yahwa ur tcuddara kan �er wayen yellan di Tuff�a 3:14 id-yeqqaren: “Ad u�ale� d ayen i b�i�ad u�ale�.” ( �Trejma n ddunit tajdi �t, st �rumit) Imeslayen-agi we �h �hed-sen, urd-ssefhamen ara swaswa lme�na n yisemn �Rebbi. Tbegginen-d kan yiwen wudem si ccex �siyya-ines;smektayen-d belli, di yal li �hala, yettu�al d ayen akk iwulmenbac ad yesse �dru leb�i-s akk-d lmeqsud-is. Ihi, �as akkennezmer a d-nefhem ayagi deg yisem n Yahwa, lme�na n yisem-agi macci d ayen kan i gexta �r Yahwa ad yu�al netta s yiman-is.Isem-agi ijemmel-ed da�en ayen i gxeddem Yahwa bac at-tu�altxelqit-is d ayen ilaqen, ne� at-texdem ayen ilaqen, iwakken ad-ye �dru leb�i-s.
�����������������������������������������������������������������������������������������������������
Tit �rag �ram, YHWH:Win ixeddmen ayenilaqen bac “at-tu�al”l �haga d ayeni geb�a, ye�ni“win yesse �drayen”
Ameslay HWH:“u�al”�����������������������������������������������������������������������������������������������������
5
�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
Imusnawen n Wedlis Iqedsen ste� �rfen belli isem n �Rebbi, igetwaktaben s �reb�a le �h �ruf, ye�ni Tit �rag �ram (����), yella azal n7 000 tikkal deg we �dris amezwaru n Tira ti�ib �raniyin. Acu kan,a �tas i s-yeqqaren belli ur yelli ara deg we �dris n Tira tiyunaniyintimasi �hiyin. �ef wayagi, lket �ra seg wid yes �terjimen Adlis Iqedsenass-a, ur ssexdamen ara isem n Yahwa m’ara s �terjimen ayenumi qqaren L�ahd Ajdid. Ula deg yefyar n Tira ti�ib �raniyin id-yetwabedren di L�ahd Ajdid, ideg yella Tit �rag �ram, xta �ren adttarran deg wemkan n yisem n �Rebbi ameslay “Ssid”.�Trejma n ddunit tajdi �t ur t�uned ara �trejmat-agi nni �den n WedlisIqedsen. Di Tira tiyunaniyin timasi �hiyin, nettaf isem n Yahwa237 tikkal. Wid i tent-id-yes �terjmen xedmen akka �lagal n snatle �hwayeg-agi yes�an azal: 1) Luluf n itaftaren n tyunanit i gellanass-a, macci d wid yetwaketben di tazwara. Amur ameqranseg-sen twaketben azal n sin leqrun mbe�d itaftaren imezwura.2) Di lweqt-nni, kra seg wid yetneqqilen tira seg utaftar �erwaye �d beddlen Tit �rag �ram s umeslay Kuryus, i d-yekkan sityunanit, lme�na-s “Ssid”; kra nni �den neqqlen-d �er itaftarenideg yettubeddel yakan yisem n �Rebbi s umeslay “Kurius”.Wid i d-is �terjmen Adlis Iqedsen, �Trejma n ddunit tajdi �t, walanbelli yella ttbut i �se �h �han, i getqenni�en belli yella Tit �rag �ramdeg itaftaren yuran di tazwara s llu�a tayunanit. Atentah kra nle �hwayeg i�ef i gre �s �sa ttbut-agi:˙ Deg Itaftaren n Tira ti�ib �raniyin i ssexdamen di zzmann �isa d yemcegg�en-is, yella deg-sen Tit �rag �ram si tazwaraarmi t-taggara. Di zzman aqdim, drus n medden i gellantcukkun deg wayagi. Ass-a, mbe�d mi i d-ssekflen di Qumrankra n itaftaren n lqern amezwaru n Tira ti�ib �raniyin, yu�alyetwakkes akk ccekk.
˙ Di zzman n �isa d yemcegg�en-is, yella Tit �rag �ram ula degitaftaren n Tira ti�ib �raniyin i d-yetwa �terjmen s tyunanit.Ac �hal n leqrun, imusnawen n Wedlis Iqedsen �ilen belliTit �rag �ram ur yelli ara deg itaftaren n �trejma n Tira ti�ib �raniyini d-yetwa �terjmen s tyunanit yettusemman Septante. Me�na, ditlemmast n lqern wis 20, llan imusnawen i gerran ddehn-nsen�er kra n ye �hricen iqdimen n Septante, i gellan di zzman n �isa.
2 Isem n �Rebbidi Tira tiyunaniyin timasi �hiyin
6
Deg ye �hricen-agi, yella yisem n �Rebbi, yetwakteb s le �h �ruf nt�ib �ranit. Ihi, di zzman n �isa, yella yisem n �Rebbi deg itaftarenn Tira Iqedsen i d-yetwa �terjmen s tyunanit. Lame�na, di lqernwis 4, yetwakkes yisem n �Rebbi si kra n itaftaren n Septante,gar-asen Codex Vaticanus akk-d Codex Sinaiticus. Isem n�Rebbi yetwakkes si La �sel n ddunit alamma d Malaxi (degimukan ideg yetwakteb zik deg itaftaren iqdimen). Ihi, maccid ayen yessewhamen ma yella ass-a ulac isem n �Rebbi degwe �dris n zzman-nne� n we �hric n Wedlis Iqedsen yettusemmanL�ahd Ajdid, ye�ni di Tira tiyunaniyin timasi �hiyin.
˙ Tira tiyunaniyin timasi �hiyin s yiman-nsent beggnent-ed belli�isa yella yettader-ed isem n �Rebbi yerna yesselmad-iti wiya �d. (Yu �henna 17:6, 11, 12, 26) �isa yenna-d �inani:“ �Ru �he�-d s yisem n Baba.” Yenna-d da�en belli yella ixeddemlec�al-is “s yisem n Baba-[s].”—Yu �henna5:43; 10:25.
˙ Imi Tira tiyunaniyin timasi �hiyin da�enttuwe �h �hant-ed s�ur �Rebbi yernat-timerna i d-rnant �ef Tira ti�ib �raniyin,macci d lme�qul ad yetwakkes kanakka yisem n Yahwa seg we �dris n Tiratiyunaniyin. Di legwahi n useggas wisxemsin, anelmad Ye�qub yenna i lecyuxn Yarucalim: “Cim�un i �hka-d amek, ditazwara, Illu idla-d �ef yiwen n wegdud,ikkes-it-id si ger legnas i yisem-is.”(Lec�al 15:14) Ur d-yeqqar ara Ye�qub ayagi lukan ulacwid yessnen d wid yessexdamen isem n �Rebbi di lqernamezwaru.
˙ Isem n �Rebbi yetwabder-ed s tewzel di Tira tiyunaniyintimasi �hiyin. Deg Uwe �h �hi 19:1, 3, 4, 6, yella yisem n�Rebbi deg umeslay “Hallilu-Yah.” “Hallilu-Yah” yekka-d segyiwen umeslay n t�ib �ranit, lme�na-s “ �Hemdet Yah.” Ameslay-agi “Yah” d isem n Yahwa s tewzel. A �tas n yismawen id-yetwabedren di Tira tiyunaniyin timasi �hiyin yella deg-senyisem n �Rebbi. �la �hsab n kra n tektabin n uselmed, isem n�isa lme�na-s “Yahwa d leslak.”
˙ Kra n tektabin n Iyahudiyen n leqrun imezwura mbe�d�isa beggnen-d belli Iyahudiyen yu�alen d imasi �hiyen llanssexdamen isem n �Rebbi deg wayen i ttarun. �ef lemtel,Tusifta, d yiwet n tektabt i d-ijem�en leqwanen yellandi le�wayed n Iyahudiyen, i gekfan s lektiba di lgiha nuseggas 300. Taktabt-agi tenna-d belli itaftaren n imasi �hiyen
�����������������������������������������������������������������������������������������������������
�isa yenna-d �inani:“Nekk �ru �he�-ds yisem n Baba.”Yenna-d da�en belliixeddem lec�al-is“s yisem n Baba[-s]”�����������������������������������������������������������������������������������������������������
7
zemren a ten-sser�en deg wass n weste�fu; zemren ad sser�enula d i �hricen n itaftaren-agi ideg i yella yisem n �Rebbi. Ditektabt-agi da�en, �Rabbi Yosse n Galil, i g�acen di tazwaran lqern wis 2 mbe�d �isa, yessefhem-ed d acu i glaqenad yetwaxdem deg wussan nni �den n ddu �rt: “A d-twagezmenimukan ideg yetwakteb yisem-nni ur d-netwabdar ara [ye�ni,anda yura yisem n �Rebbi deg itaftaren n imasi �hiyen], ad rsendeg wemkan i �demnen, ayen i d-yegran ad yer�.”
˙ Kra n imusnawen n Wedlis Iqedsen ste� �rfen belli yezmerl �hal yella yisem n �Rebbi deg yefyar n Tira ti�ib �raniyin i
Asmekti 6:4Ataftar yettusemman Papyrus NashLqern wis 2 ne� ahat amezwaru qb.�.
Yiwen we �dris s llu�a ta�ib �ranittaqdimt ideg i d-yetban yisem n�Rebbi snat tikkal
Cwi �t seg we �dris n Wesmekti 18:15, 16Ataftar yettusemman P. Fouad Inv. 266Lqern amezwaru qb.�.
Isem n �Rebbi s le �h �ruf n t�ib �ranit di�Trejma n Septante s tyunanit
300 200 100 qb.�. b�.�. 100
8
300 400 500 1900 1950 2000
Asmekti 18:15, 16Adlis yettusemman Codex AlexandrinusLqern wis 5 b�.�.
Isem n �Rebbi yetwakkesyerna rran deg wemkan-isle �h �ruf KC akk-d KY. Le �h �ruf-agitmettilen-d ameslay n tyunanitKurios (Ssid) s tewzel
Lec�al 3:22, ideg i d-yetwabderWesmekti 18:15 �Trejma n ddunit tajdi �tLqern wis 20 b�.�.
�Trejma n ddunit tajdi �t terra isemn �Rebbi �er imukan ideg i gella ditazwara
d-yetwabedren di Tira tiyunaniyin timasi �hiyin. Yiwen umawaln Wedlis Iqedsen (The Anchor Bible Dictionary), deg usentelyettusemman “Tit �rag �ram di L�ahd Ajdid”, yenna-d imeslayen-agi: “Yella ttbut i d-yetbegginen belli Tit �rag �ram, Isem n �Rebbi,Yahweh, yella yetwakteb di kra n yefyar, ne� ahat deg yefyarme �r �ra n [L�ahd Aqdim] i d-yetwabedren di [L�ahd Ajdid] asmitwaketben itaftaren imezwura n [L�ahd Ajdid].” Amusnawn Wedlis Iqedsen George Howard yenna-d si lgiha-s: “Imi inettaf Tit �rag �ram deg itaftaren n Wedlis Iqedsen s tyunanit[Septante], yellan di lweqt-nni d Adlis Iqedsen n Tmezdayt
9
tamenzut, d lme�qul ihi ma nenna-d belli wid yuran [L�ahdAjdid] ttarun Tit �rag �ram [...] m’ara d-bedren ifyar n Tira[ti�ib �raniyin].”
˙ Kra n �trejmanat n Wedlis Iqedsen i�ef yella letkal ssexdmenisem n �Rebbi di Tira tiyunaniyin timasi �hiyin. Atentah kra si�trejmat-nsen; kra seg-sent ff�ent-ed a �tas n lweqt uqbel �Trejman ddunit tajdi �t: A Literal Translation of the NewTestament [...]From the Text of the Vatican Manuscript, n Herman Heinfetter(1863); The Emphatic Diaglott, n Benjamin Wilson (1864);Bible de Darby (1940), ideg yella yisem n �Rebbi “Jehovah” di
kra n tirawin; The New Testament Letters, n J. Wand, yiwenwem �debber n ddin di Lundun (1946); Bible de Chouraqui(1985), ideg yetwaktab IHVH; tiktabin n Lingil akk-d Uwe �h �hi nC. Tresmontant (i d-yeff�en ger 1984 d 1988), i gessexdamenyhwh. Yerna, deg yiwet n �trejma s tesbenyulit i d-yeff�endi tazwara n lqern wis 20, �trejman Pablo Besson yessexdem“Jehova” di Luqa 2:15 akk-d Yahuda 14; yenna-d da�en degwazal n meyya n tirawin belli d isem n �Rebbi i gzemren ad yilid �trejma iwulmen. Uqbel akk �trejmat-agi, si lqern wis 16, kran �trejmat s t�ib �ranit n Tira tiyunaniyin timasi �hiyin ssexdment
Isem n �Rebbi di Lec�al 2:34 di EmphaticDiaglott, s�ur Benjamin Wilson (1864)
10
Tit �rag �ram deg wa �tas n yefyar. Di llu�a talalmanit kan, ma drus11 n �trejmat i gessexdmen “Jehovah” (ne� “Yahweh”) di Tiratiyunaniyin timasi �hiyin, yerna �reb�a n �trejmanat rnan isem-agi ger snat n tacciwin mbe�d ameslay “Ssid.” Akte �r n 70�trejmat s tlalmanit i gessexdmen isem n �Rebbi di kra n tirawinne� di tirawin n usefhem.
˙ Yella isem n �Rebbi di Tira tiyunaniyin timasi �hiyinyetwa �terjmen deg wakte �r n meyya n llu�at. Ssexdmen-t slket �ra deg wa �tas n llu�at n Tefriqt, n imezda� ine �sliyen nMarikan, n Asya, n Lu �rub akk-d tid n Tegzirin n Ugaraw Amelwi(ne� n Basifik). ( �Zer agbur deg isebtar 12, 13.) �Trejmanat nyedlisen-agi �t �tfen leqrar ad ssexdmen isem n �Rebbi �lagal nkra n ssebbat icuban tid i d-yetwabedren uqbel. Kra si �trejmat-agi drus aya segmi i d-ff�ent; am Wedlis Iqedsen s t �rutumyant(1999), ideg yetwakteb “Jihova” 51 tikkal di 48 yefyar, akk-d�trejma s llu�a tabatakt ( �tuba) (1989), yiwet n llu�a tindunisit,ideg yura “Jahowa” 110 tikkal.
Ulac ccekk, yella ttbut i �se �h �han iwakken ad yu�al yisem n �Rebbi,Yahwa, s amkan-is di Tira tiyunaniyin timasi �hiyin. D aya i xedmen�trejmanat n �Trejma n ddunit tajdi �t. Tqadaren mli �h isem n �Rebbiyerna ttagaden ad kksen ula d acemma seg wayen yetwaketbendi tazwara.—Awe �h �hi 22:18, 19.
Isem n �Rebbi di Marqus 12:29, 30deg yiwet n �trejma n Haway
11
Tabatakt ( �tuba): JahowaTabengat: JehovaTabubangit: YaweTabubit: YehovahTabullumt: JehovahTabulunit: JehowaTabulyat: YaweTaburtugit: IahveTacakubut: JahueTacibwat: JehovahTacint (haka): ZahovaTacirukit: YihowaTacuk �tawt: ChihowaTacilubat: YehowaTacukt: JiowaTadakutat: JehowaTadubut: IeobaTaduwalat: YehowaTafangt: JehovaTafigyanit: JiovaTagalwat: IehofahTagat: IehowaTaglizit: JehovahTagribut: JehovaTahawayit: IehovaTahindustanit: YihovahTahirit tamutut: IehovaTahucunkt (winnebagu): JehowaTajibaryut (tameslayt n kiriwo): IehovaTakalalagawyat: IehovanTakalangat: Yehova; YahweTakalengit: JehovahTakibsigist: JehobaTakilubat: Yehova
Takiribatit: IehovaTakiriwut: IehovaTakisungit: YehowaTak �ruwatitB JehovaTakurit: ~B—
Takusat: YehovaTakus �rayt: JeovaTakuwanat: IeovaTalalmanit: Jehovah; JehovaTalawut: YehowaTalilit: JehovaTalingalat: YaweTaliwut: YehovaTalubalit: YehovaTalugba �rat: YehovaTalugut: YehovaTalumungut: Yawe; YovaTalunat: YeobaTalundat: YehovaTalunwulwult: JehovahTaluwut: YaweTalwimbit: YehovaTamalgacit: Jehovah; IehovahTamalut: IovaTamarcalit: JeovaTamarkizyant: IehovaTamaskalinest: IovaTambungwit (tameslayt n myini):
JehovaTameryamt: IehouaTamin �tawayit: JehobaTamisima-banayatit: IehovaTamizut: Jehovan; Jihova’nTamurtlukt: Jioua
�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
Tutlayin akk-d tmeslayin idegyetwakteb yisem n �Rebbidi Tira tiyunaniyin timasi �hiyinTutlayt ne� tameslayt: Isem n �Rebbi
12
Tamuskugit: CehofvTamutut: IehovaTamuwukit: YehovahTamyinit: YeovaTanabajut: Jıho’vahTanagat, angami: JihovaTanagat, kunyak: JihovaTanagat, luta: JihovaTanagat, mawu: JihovaTanagat, rengma n Ufella: JihovaTanagat, sangtam: JihovaTanambit: JehovahTanandit: JehovaTanangunt (ne�: tamaret): IehovaTanawurut: JehovaTanaytyumt: IhovaTandawut: JehovaTangandut: YaweTangarinyint: JehovahTanirlandit: JehovahTantumbat: YaweTanukwurut: JehovaTararu �tungant: Jehova; IehovaTariribt: IovaTa �rawakt: JehovahTa �rumit (ne� taf �ransist): IHVH; yhwhTa �rutumyant: JihovaTasakawut: Ihova; IehovaTasamuwant: IeovaTasbenyulit: Jehova; Yahve; YHWH;
YahwehTasengilit: YaweTasinikat: Ya’wenTasisutut: Yehofa
Tasit: IehovaTasranan �tungut: JehovaTasukumat: Yahuwa; JakweTatikit-ibu: YaweTatimnit: Yeh �ofa; YehofaTatungat: JehovaTatungyant: Jihova; SihovaTatwanat: Jehofa; Yehova; YehofaTa �tayisyant: IehovaTa �taylundit: YahowaTa �tuwaribit: Jehova; IehovaTawabakalt: YehoaTawambanwagt: JehovahTazandit: YekovaTazulut: Jehova; YAHWETa�ib �ranit: ����Tifatit n Ufella: YehovaTifikt: JehovahTilat: YaaveTilikut (tameslayt n lusengu): YaweTindunisit: YAHWEHTiwit: YehowaTumbundut: YehovaTuribibt: Iova
(Zzyada �ef tebdart-agi,di kra n llu�at akk-dtmeslayin nni �den, nettafisem n �Rebbi yetwaktebdi tirawin n usefhem.)
�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
Kte �r n 120 llu�at�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
13
3 Lanbeyya akk-d igellidenn Yahuda d Is �rayil
Igelliden n tgelda n Wen �zul,Yahuda (sin le� �rac)
997Ra �hab�am: 17 iseggasen
980Abya (Abyam): 3 iseggasen978
Asa: 41 iseggasen
937
Yahucafat: 25 iseggasen
913Yahuram: 8 iseggasenlg. n 906A �hazya (Yahuwa �haz): aseggaslg. n 905�atalya (tagelli �t): 6 iseggasen
898
Yahuwac: 40 iseggasen
858
Ama �sya: 29 iseggasen
829
�uzya (�azarya): 52 iseggasen
1000 qb.�.
950 qb.�.
900 qb.�.
850 qb.�.
800 qb.�.
Yuwil
Igelliden n tgelda n Ugafa,Is �rayil (�ec �ra le� �rac)
997Yarub�am: 22 iseggasen
lg. n 976 Nadab: 2 iseggasenlg. n 975
Ba�ca: 24 iseggasen
lg. n 952Ila: 2 iseggasen
lg. n 947
Zimri: 7 wussan (lg. n 951)�umri akk-d Tibni: 4 iseggasen�umri (we �hd-es): 8 iseggasenlg. n 940
A �hab: 22 iseggasenlg. n 920
A �hazya: 2 iseggasenlg. n 917Yahuram: 12 iseggasen
lg. n 905
Yihu: 28 iseggasen
876 Yahuwa �haz: 14 iseggasenlg. n 862 Yahuwa �haz akk-d Yahuwac: 3 iseggasenlg. n 859
Yahuwac (we �hd-es): 16 iseggasen
lg. n 844
Yarub�amwis 2: 41 iseggasen
lg. n 803
Ilya
Ilica�
Yuna
�amus
Igelliden n tgelda n Wen �zul(Akemmel)
�uzya (�azarya): 52 iseggasen
777Yutam: 16 iseggasen
762A �haz: 16 iseggasen
746
�Hizqiya: 29 iseggasen
716
Manaci: 55 iseggasen
661Amun: 2 iseggasen659
Yucya: 31 iseggasen
628Yahuwa �haz: 3 wagguren
Yahuyaqim: 11 iseggasen618
Yahuyaxin: 3 wagguren d 10 wussan 617
�Sidqiya: 11 iseggasen 607
Yarucalim akk-d lgame� iqedsen hudden-ten watBabil i g �zedmen fell-asen s lame �r n Nabuxadnu �zur.�Sidqiya, agellid aneggaru yellan �ef lqa�a, i d-yekkansi dderya n Dawed, yetwakkes-as ukersi n le �hkem
800 qb.�.
750 qb.�.
700 qb.�.
Ic�aya
Mixa
�SafanyaIrmiya
Na�hum
�Habaquq
Danyil
�Hizqiyal
�ubadya
650 qb.�.
600 qb.�.
Igelliden n tgelda n Ugafa(Akemmel)
lg. n 803 Zaxarya: net �heqqeq kan �ef 6 waggurensi le �hkem-ines
lg. n 791 Calum: cche �rMana �him: 10 iseggasenlg. n 780Faqa �hya: 2 iseggasenlg. n 778
Fiqa �h: 20 iseggasen
lg. n 758 Huciya�: 9 iseggasen si lg. n 748lg. n 748
740
At Acur ste�m �ren Samarya,sse�lin Is �rayil; t-taggaran tgelda n Ugafa, ye�nin Is �rayil
Le �hkem n Huciya�, �ef wakkeni d-iban, ur ire �s �sa ara akkenilaq armi i d legwahi n 748.Ahat yessawe �d ad ire �s �si slem�awna n ugellid n wat Acuryettusemman Tiglat Filisir wis 3
Zaxarya yebda ye �hkem, me�naahat armi d legwahi n 792i gre �s �sa le �hkem-ines akken ilaq
Huca�
4 Tidyanin timeqranin ye�nantudert n �isa �ef lqa�a�Reb�a tektabin n Lingil �la �hsab n lweqtideg i d-ye �dra wayen i d- �hkant
Tilwi �hin-agi cuddent �er kra n lkar �tat i d-yesskanayen imukan i�er yunag�isa akk-d wanda i gberre �h. Ijerriden-nni yellan �ef lkar �tat, ur d-ssen�atenara swaswa ansi i g�edda; sskanayen-d kan legwayeh i�er i gerra.
Uqbel ad yebdu �isa leqdic-ines
LWEQT AMKAN TADYANT MATTA
3 qb.�. Yarucalim,lgame� iqedsen
Lmelk Gabriyil icar-ed i Zaxarya talalitnYu �henna A�e �t �ta �s
Lgiha n 2 qb.�. Na �sarit; Yahuda Lmelk Gabriyil icar-ed iMeryem talalit n �isa;Meryem terza �ef teqribt-is, Ilicaba�
2 qb.�. Idurar nYahuda Talalit nYu �henna A�e �t �ta �s; yettusemmaYu �henna; Zaxarya icar-ed; Yu �hennaad i�ic deg une �zruf
2 qb.�.,lgiha n 1 tube �r
Bit-Li �him Talalit n �isa;“Awal yu�al-ed d amdan”
1:1-25
Di legwayehn Bit-Li �him;
Lmelk ixebbe �r-ed s yiwen n lfe �r �h d ameqrani imeksawen; lmuluk �hemden �Rebbi;imeksawen �ru �hen a d- �zren llufan
Bit-Li �him;Yarucalim
�T �thara (lextana) n �isa (ass wis 8);wwin-t imawlan-is �er lgame� iqedsen(mbe�d ass wis 40)
1 qb.�. ne�1 b�.�.
Yarucalim;Bit-Li �him;Ma �ser;Na �sarit
Tisin n imusnawen n yetran;tarewla n twacult �er Ma �ser;Hi �rudus yen�a arrac imec �ta �h; tu�alinn twacult si Ma �ser, zed�en di Na �sarit
2:1-23
12 b�.�.,L�id n Usuref
Yarucalim Mi ges�a 12 n sna, �isa yesteqsa lecyuxdi lgame� iqedsen
Na �sarit �isa yu�al �er Na �sarit;i �du� imawlan-is;yu�al d anegga �r;Meryem t �rebba �reb�a warrac t-t �rebbatullasnni �den (Mt 13:55, 56; Mr 6:3)
29, tafsut Ane �zruf,asif n U �rdun
Yu �henna A�e �t �ta �syebda leqdic-is
3:1-12
Lkar �ta 1Asefhem n lkar �tat
Ansi i g �ru �hBla ccekk dagi i d-tezgaAhat dagi i d-tezga? Lme�na-s ur yetwassen ara
swaswa wemkan anda i d-tezga
Adrar n �Hirmun
GALIL
Leb �he �rn Galil
Na �sarit
�EC�RA
N
TEMDININ
Bit- �Hananya,agemma �d iwasif n U �rdun?
SAMARYA
Asif
nU
�rdun
BIRAN
YAHUDARama
YarucalimBit-Li �him
Ane �z
ruf n
Yahu
da
Si Ma �ser ne� �erMa �ser
Leb �he �rAmer�an
MARQUS LUQA YU �HENNA
1:5-25
1:26-56
1:57-80
2:1-7 1:1-5,9-14
2:8-20
2:21-38
2:39, 40
2:41-50
2:51, 52
1:1-8 3:1-18 1:6-8,15-28
Asmi i gebda �isa leqdic-ines
LWEQT AMKAN TADYANT MATTA
29, lex �rif Asif n U�rdun, ahat di Bit-�Hananya, agemma �d i wasifn U�rdun, ne� di legwayeh-nni
A� �da �s d wedhan n �isa;Yahwa yenna-d belli �isad Mmi-s yerna iqbel-it
3:13-17
Ane �zruf nYahuda Ije �r �reb-it Iblis 4:1-11
Bit- �Hananya,agemma �d i wasif n U �rdun
Yu �henna A�e �t �ta �s yenna-dbelli �isa d Izimer n �Rebbi;inelmaden imezwura n �isa
Kana, di Galil;Kafar-Na �hum
Lmu�giza tamezwarut: deg yiwet n tme�ra,yerra aman d cc �rab; i �ru �h �er Kafar-Na �hum
30,L�id n Usuref
Yarucalim Yessazdeg lgame� iqedsen
Yehde �r akk-d Niqudimus
Yahuda; �iynun I �ru �h �er legwayeh nYahuda, inelmaden-issse� �da �sen; imeslayen ineggura i d-yennafell-as Yu �henna
Tiberyas; Yahuda RranYu �henna �er l �hebs;�isa i �ru �h �er Galil
4:12;14:3-5
Suxar, di Samarya Iteddu �er Galil,yesselmed Isamariyen
20
Lkar �ta 2Adrar n �Hirmun
GALIL
Kafar-Na �hum Bit- �Sayda
Kana Leb �he �rn Galil
Tiberyas
Na �sarit
�EC�RA
N
TEMDININ
Bit- �Hananya,agemma �d iwasif n U �rdun?Calim (Salim)
�iynun
Asif
nU
�rdun
SAMARYA
SuxarLbir n Ye�qub
BIRAN
YAHUDA
Yarucalim
Ane �z
ruf n
Yahu
da
Leb �he �rAmer�an
MARQUS LUQA YU �HENNA
1:9-11 3:21-38 1:32-34
1:12, 13 4:1-13
1:15,29-51
2:1-12
2:13-25
3:1-21
3:22-36
6:17-20 3:19, 20 4:1-3
4:4-43
Ane �zrufn Yahuda
Leqdic n �isa di Galil
LWEQT AMKAN TADYANT MATTA
30 Galil �isa yefka-d i tikkelt tamezwarut lexba �r-agi:“Tagelda n igenwan tqerrb-ed!”
4:17
Kana;Na �sarit;Kafar-Na �hum
Yesse �hlammi-s nyiwenn lewkil; ye�ra-dcwi �tsegutaftar n Ic�aya; i �ru �h�er Kafar-Na �hum
4:13-16
Leb �he �r nGalil,tamanKafar-Na �hum
Yessawel i �reb�a seg inelmaden-is:Cim�undAndriyus,Ye�qubdYu �henna
4:18-22
Kafar-Na �hum Yesse �hla ta �deggalt nBu �trusdwa �tas n l�ibadnni �den
8:14-17
Galil Tikkelt tamezwarut ideg i d-yezzi i Galil suberre �h, netta d �reb�a n inelmaden-agi
4:23-25
Yesse �hla yiwenube �rsi; xilla n l�aci i t-iteb�en 8:1-4
Kafar-Na �hum Yesse �hla yiwennwukrif 9:1-8
Yessawel i Matta; yecca akk-d imekkasen;tamsalt n tu �zamin
9:9-17
Yahuda Iberre �hdi legwame�n Iyahudiyen
31,L�id nUsuref
Yarucalim Yesse �hla yiwenumu �dindi Bit- �Hasda;Iyahudiyen nudana t-n�en
Mi d-u�alensiYarucalim?
Inelmaden kksen-d tigedrindegwassnweste�fu; �isa “dSsid nwassnweste�fu”
12:1-8
Galil;leb �he �r nGalil
Yesse �hlaafusnyiwenwergazdegwassnweste�fu;ahdumn l�aci i t-iteb�en; a �tasn imu �dan i gesse �hla
12:9-21
Adrar tamanKafar-Na �hum Yexta �r 12 nyemcegg�en
TamanKafar-Na �hum Lxe �tba�efwedrar 5:1–7:29
Kafar-Na �hum Yesse �hla aqeddacnyiwenn lqeb �tan 8:5-13
Nayin Yessker-edsi lmutmmi-s nyiwetn taggalt
Tiberyas; Galil(Nayin ne� legwayeh-is)
Yu �henna icegge� kra n inelmaden i �isea; tidettettubeggen-ed i imec �ta �h; azaglu legga�en
11:2-30
Galil(Nayin ne� legwayeh-is)
Yiwet tmednubt tedhen i �darren n�isa s zzit;lemtel nwidyetwalasen
Galil Tikkelt tis snat ideg i d-yezzi i Galil s uberre �h,akk-d tnacn inelmaden-is
Asufe�n legnun;ddnuburnetwasemma �h 12:22-37
Yefka-dsiwa lima �ra nYuna 12:38-45
Yemma-sdwatmaten-is usan-da t- �zren;yenna-dbelli d inelmaden-is i d iqriben-is
12:46-50
22
Lkar �ta 3A �Sidun
�Surfat Adrar n �Hirmun
�Sur
GALIL
Kafar-Na �hum
Kana Leb �he �rn Galil
Tiberyas
Na �sarit
Nayin
�EC�RA
N
TEMDININ
Asif
nU
�rdunSAMARYA
BIRAN
YAHUDA
Yarucalim
IDUM
Ane �z
ruf n
Yahu
da
Leb �he �rAmer�an
MARQUS LUQA YU �HENNA
1:14, 15 4:14, 15 4:44, 45
4:16-31 4:46-54
1:16-20 5:1-11
1:21-34 4:31-41
1:35-39 4:42, 43
1:40-45 5:12-16
2:1-12 5:17-26
2:13-22 5:27-39
4:44
5:1-47
2:23-28 6:1-5
3:1-12 6:6-11
3:13-19 6:12-16
6:17-49
7:1-10
7:11-17
7:18-35
7:36-50
8:1-3
3:19-30
3:31-35 8:19-21
LWEQT AMKAN TADYANT MATTA
31 ne�32 Lgiha nKafar-Na �hum Tim�ayinye�nanTagelda 13:1-53
Leb �he �r nGalil �isayella�efyiwenn lbabu �r,yessers tabuci �dant 8:18, 23-27
Lgiha nGadara Yessufe� legnun; kecmendeg i �hellufen 8:28-34
Ahat di Kafar-Na �hum Yesse �hla yiwet tme �t �tut yettazzalend idammen;issker-edsi lmut yelli-s nYayir
9:18-26
Kafar-Na �hum? Yesse �hla sin ider�alendyiwenugugam 9:27-34
Na �sarit I tikkelt nni �den, ur yetwaqbel aradi tmurt-is 13:54-58
Galil Tikkelt tis tlata ideg i d-yezzi i Galils uberre �h; iwakkenadyessem�er leqdic-isicegge� imcegg�en-is
9:35–11:1
Tiberyas Hi �rudusyekkes-as aqerru i Yu �hennaA�e �t �ta �s;�isayessewhemHi �rudus
14:1-12
32,mi qribl�id nUsuref(Yn 6:4)
Kafar-Na �hum?;tamanufella n leb �he �r nGalil,�er lgiha nccerq
Imcegg�enu�alen-dseguberre �h;�isayessecc 5 000 yergazen
14:13-21
Tamanufella n leb �he �r nGalil,�er lgiha nccerq; Ganisarat
Iyahudiyen�er �denad rren�isadssel �tan;yel �ha�efwaman; yesse �hla imu �dan
14:22-36
Kafar-Na �hum Yenna-d�ef yiman-is belli netta “da�rumntudert”; xilla i gecc �denyerna ggan-t
32,mbe�dl�id nUsuref
Ahat di Kafar-Na �hum If �de �h-ed l�addat nyemdanen 15:1-20
Finiqya; �ec �ra n temdinin Yesse �hla yelli-s nyiwet tme �t �tut takan�anit;yessecc 4 000 yergazen
15:21-38
Magadan Yefka-dsiwa lima �ra nYuna 15:39–16:4
1
23
4
5
6
Tamurt n Igirasiyen G A D A R A
Bit- �Sayda
Kafar-Na �hum
Kurazin
Aza�ar nGanisarat
Magadan
Leb �he �r n Galil
Tiberyas
24
Lkar �ta 3B
Leqdic di leb �he �r n Galil(yettusemmanda�en tamda nGanisarat ne� leb �he �r nTiberyas)
Seg yiwen n lbabu �r, yessers tabuci �dantYessufe� legnun; kecmen deg i �hellufenYessecc 5 000 n yergazenYel �ha �ef wamanYessecc 4 000 n yergazenAmkan anda i tetwaxdem lxe �tba �ef wedrar(akken i d-qqaren)
Agafa
�Sidun
F IN
IQYA
Adrar n �Hirmun
�Sur
GALIL
Kafar-Na �hum Bit- �Sayda
MagadanTiberyas
Na �sarit GADA
RA
Gadara
�EC�RA
N
TEMDIN
IN
Asif
nU
�rdun
�er Yarucalim(i L�id n Usuref)
1
2
3
4
5
6
MARQUS LUQA YU �HENNA
4:1-34 8:4-18
4:35-41 8:22-25
5:1-20 8:26-39
5:21-43 8:40-56
6:1-5
6:6-13 9:1-6
6:14-29 9:7-9
6:30-44 9:10-17 6:1-13
6:45-56 6:14-21
6:22-71
7:1-23 7:1
7:24–8:9
8:10-12
Leqdic n �isa di Yahuda
LWEQT AMKAN TADYANT MATTA
32, mbe�dl�id n Usuref
Leb �he �r n Galil;Bit- �Sayda
�isa,mi gelladi lbabu �r iteddu�er Bit- �Sayda,iwe �s �sa inelmaden-is ad �hadren iman-nsen segyi�es n temtunt n Ifarisiyen;yesse �hla yiwen uder�al
16:5-12
Lgiha n Qi �sarya n Filibus Tisura nTgelda;icar-ed �ef lmut-is akk-d �heggu-ines
16:13-28
Ahat deg wedrar n �Hirmun Tbeddel �s �sifa-s; Yahwa ihde �r-ed 17:1-13
Lgiha n Qi �sarya n Filibus �isa yesse �hla yiwen weqcic yetwamelken 17:14-20
Galil I�awed icar-ed �ef lmut-is 17:22, 23
Kafar-Na �hum Ixelle �s tabzert s yiwen u �surdii d-yetwakksen seg yimi n u �hutiw
17:24-27
Ameqran akk di Tgelda; tim�ayin:izimer i�erqen, aqeddac ur nes�i �r �re �hma
18:1-35
Galil-Samarya Mi gteddu�erYarucalim, iwe �s �sa inelmaden-is ad ggen kullec �efddemmanTgelda
8:19-22
32, l�id nIqi �dunen(ne�: nI�ecwan)
Yarucalim Yesselmed di l�id;ttucegg�en yergazen a t- �t �tfen
“Nekk t-tafat n ddunit”; yerra-d i �zrii yiwen wergaz i d-ilulen d ader�al
Ahat di Yahuda Icegge� 70 inelmaden; u�alen-d fe �r �hen
Yahuda; Bit- �Hananya Tam�ayt n Usamari n l�ali;deg wexxam n Meryem d Marta
Ahat di Yahuda I�awed yesselmed amek i glaq ad t �zallan;tam�ayt n we �hbib i gsemm �ten (i get �hawaten)
Yessufe� legnun s lem�awna n �Rebbi;i�awed yefka-d siwa lima �ra nYuna
YeccadegwexxamnyiwenUfarisi;yesse �dlem Ifarisiyen imi s�ansinwudmawen
Tim�ayin: argaz ame �rkanti ur nelliara d a�eqli, lewkil un �si �h
Yesse �hla yiwet t�ibant degwass nweste�fu;tim�ayin: a�eqqanuxerdel, i�es n temtunt
32,l�id nWe�zal
Yarucalim Tam�ayt: ameksa n l�ali akk-d wem �ra �hn lmal; Iyahudiyen �er �den a t- �rejmen;i �ru �h �er Bit- �Hananya agemma �di wasif n U �rdun
26
Lkar �ta 4 �Sidun
Adrar n �Hirmun
�Sur Qi �sarya nFilibus
GALIL
KurazinKafar-Na �hum
Magadan
Bit- �Sayda
Leb �he �rn Galil
�EC�RA
N
TEMDININ
Bit- �Hananya,agemma �d iwasif n U �rdun?
Asif
nU
�rdunSAMARYA
BIRAN
YAHUDA Yari �hu
YarucalimBit- �Hananya
Leb �he �rAmer�an
MARQUS LUQA YU �HENNA
8:13-26
8:27–9:1 9:18-27
9:2-13 9:28-36
9:14-29 9:37-43
9:30-32 9:43-45
9:33-50 9:46-50
9:51-62 7:2-10
7:11-52
8:12–9:41
10:1-24
10:25-42
11:1-13
11:14-36
11:37-54
12:1-59
13:1-21
10:1-39
Leqdic n �isa di tama tacerqit n wasif n U �rdun
LWEQT AMKAN TADYANT MATTA
32, mbe�dl�id nWe�zal
Bit- �Hananya,agemma �d i wasif n U �rdun
�isa i �ru �h �er wemkan anda yesse� �da �sYu �henna; a �tas i gumnen yis
Biran Deg webrid �er Yarucalim,yesselmed di temdinin akk-d tudrin
Iwe �s �sa wid i s-yet �hessisen akkenad kecmen si tewwurt i �deyqen;yes �hassef �ef Yarucalim
Ahat di Biran Yesselmed d acu i d annuz; tim�ayin:amkan �layen, ime�ra �den i d-yufan ssebbat
Le �hsab n wayen ara isebbel walbe� �dbac ad yu�al d anelmad
Tim�ayin: izimer i�erqen, a �surdi i �ru �hen,aqcic ija �hen
Tim�ayin: lewkil a �h �raymi (amesba �tli),argaz ame �rkanti akk-d Il�azar
Aselmed �ef: wamek ur nettili arad ssebba n tucc �da, ssma �h, liman
Bit- �Hananya Lmut akk-d �heggu n Il�azar
Yarucalim; If �rayim Ti �hila i tmen�iwt n �isa; �isa i �ru �h
Samarya; Galil Yesse �hla �ec �ra yergazen ihelken lbe �rs;yessefhem-ed amek ara d-tas Tgeldan �Rebbi
Samarya ne� Galil Tim�ayin: taggalt i gsemm �ten,Afarisi akk-d umekkas
Biran Aselmed �ef zzwag akk-d berru 19:1-12
Iburek arrac imec �ta �h 19:13-15
Asteqsi n wergaz ame �rkanti;tam�ayt n iqeddacen di tfe �r �rantakk-d lexla �s i�edlen
19:16–20:16
Ahat di Biran Tikkelt tis tlata ideg i d-icar �ef lmut-is 20:17-19
Ye�qub d Yu �henna �delbenimukan di Tgelda
20:20-28
Yari �hu Mi d-i�edda si Yari �hu, yesse �hlasin ider�alen; yerza �ef Zakay;tam�ayt n �ec �ra tmintin
20:29-34
28
Lkar �ta 5Adrar n �Hirmun
GALIL
Leb �he �rn Galil
�EC�RA
N
TEMDININ
Bit- �Hananya,agemma �d iwasif n U �rdun?
Asif
nU
�rdunSAMARYA
BIRAN
If �rayim
YAHUDA
Yarucalim
Yari �hu
Bit- �Hananya
Ane �z
ruf n
Yahu
da
Leb �he �rAmer�an
MARQUS LUQA YU �HENNA
10:40-42
13:22
13:23-35
14:1-24
14:25-35
15:1-32
16:1-31
17:1-10
11:1-46
11:47-54
17:11-37
18:1-14
10:1-12
10:13-16 18:15-17
10:17-31 18:18-30
10:32-34 18:31-34
10:35-45
10:46-52 18:35–19:28
Taggara n leqdic n �isa di Yarucalim
LWEQT AMKAN TADYANT MATTA
8 Nisan 33 Bit- �Hananya �isa yewwe �d �er din setta wussanuqbel l�id n Usuref
9 Nisan Bit- �Hananya Meryem tesmar zzit �ef uqerruakk-d i �darren n �isa
26:6-13
Bit- �Hananya-Bit-Fagi-Yarucalim
Anekcum n �isa �er Yarucalim,yerkeb �ef we�yul
21:1-11, 14-17
10 Nisan Bit- �Hananya-Yarucalim Yen�el yiwet n tenqelt;i�awed yessazdeg lgame� iqedsen
21:18, 19;21:12, 13
Yarucalim Lmuqeddmin imeqranen akk-d l�ulaman ccari�a ssexdmen ti �hila bac ad n�en �isa
Yahwa ihde �r-ed; �isa icar-ed �ef lmut-is;lqella n liman n Iyahudiyen tesse �dra-dlica �ra n Ic�aya
11 Nisan Bit- �Hananya-Yarucalim Aselmed ye�nan tanqelt yeqquren 21:19-22
Yarucalim, lgame� iqedsen L �hekma n �isa tetwanke �r;tam�ayt n sin watmaten
21:23-32
Tim�ayin: ixeddamen n tfe �r �rant iqettalen,tame�ra n zzwag
21:33–22:14
Isteqsiyen �ef �Rebbi akk-d Qay �ser, �heggun lmeggtin, lame �r yugaren akk wiya �d
22:15-40
�isa yesteqsa l�aci ma yella Lmasi �hd mmi-s n Dawed
22:41-46
Yesse �dlem l�ulama n ccari�a akk-d Ifarisiyen 23:1-39
Iwala tikci n yiwet n taggalt
I�il n Uzemmur Yefka-d lima �ra n tisin-is �er zdat 24:1-51
Tim�ayin: �ec �ra n t�ezriyin, i �talanen,akraren akk-d iqelwacen
25:1-46
12 Nisan Yarucalim Imeqranen n Iyahudiyen ssexdmenti �hila bac a t-n�en
26:1-5
Yahuda yemsefham akk-d imeqranenbac a sen-t-isellem
26:14-16
13 Nisan(lexmis tameddit)
Yarucalim akk-dlegwayeh-is
Asewged n l�id n Usuref taneggarut 26:17-19
14 Nisan Yarucalim Yecca imensi n l�id n Usuref nettad yemcegg�en-is
26:20, 21
Yessared i �darren n yemcegg�en
30
Lkar �ta 6Adrar n �Hirmun
GALIL
Leb �he �rn Galil
Yarucalim
I�il nUzemmur
Bit-Fagi
I� �zern Qidrun
Bit- �Hananya
YAHUDA Yari �huAmawus
Yarucalim Bit-FagiBit- �Hananya
Leb �he �rAmer�an
MARQUS LUQA YU �HENNA
11:55–12:1
14:3-9 12:2-11
11:1-11 19:29-44 12:12-19
11:12-17 19:45, 46
11:18, 19 19:47, 48
12:20-50
11:20-25
11:27-33 20:1-8
12:1-12 20:9-19
12:13-34 20:20-40
12:35-37 20:41-44
12:38-40 20:45-47
12:41-44 21:1-4
13:1-37 21:5-38
14:1, 2 22:1, 2
14:10, 11 22:3-6
14:12-16 22:7-13
14:17, 18 22:14-18
13:1-20
LWEQT AMKAN TADYANT MATTA
14 Nisan Yarucalim �isa if �de �h-ed belli Yahuda d axedda�yerna yessufe�-it
26:21-25
Yesbedd Imensi n Ssid(1Kur 11:23-25)
26:26-29
Icar-ed belli a t-yenke �r Bu �trusw’ad mzerba�en yemcegg�en
26:31-35
Yew�ed belli a d-icegge� amwanes;tam�ayt n tfe �r �rant n �s �se �h;yume �r i inelmaden ad mye �hmalen;ta �zallit taneggarut akk-d yemcegg�en
Gat-Camanim Atqelleq n �isa di tmazirt;yettusellem yerna yetwa �t �tef
26:30, 36-56
Yarucalim Yesteqsa-t �Hanan; icu �re�-it Kayafaakk-d wesqamu n cc �re� (Sanhedrin);inke �r-it Bu �trus
26:57–27:1
Yahuda, win akken i t-isellmen,i�elleq iman-is (Lc� 1:18, 19)
27:3-10
Zdat n Bila �tus, mbe�d zdat n Hi �rudus,yu�al-ed �er zdat n Bila �tus
27:2, 11-14
Bila �tus yeb�a a s-iserre �h, me�naIyahudiyen �delben Bar-Aba; yetwa �hkemfell-as ad yemmet �ef tgejdit n le�tab
27:15-30
(Lgem�a, �eflegwahi n ttlatan tmeddit)
Gulgu �ta �isa yemmut �ef tgejdit n le�tab 27:31-56Yarucalim Kksen-d lgetta-s si tgejdit-nni,
ssersen-t deg u �zekka27:57-61
15 Nisan Yarucalim Lmuqeddmin akk-d Ifarisiyen cemm�ena �zekka-s yerna sbedden-as ta�essast
27:62-66
16 Nisan Yarucalim d legwayeh-is;Amawus
�isa ye �hya-d si lmut;i �dher-ed xemsa tikkal i inelmaden
28:1-15
Mbe�d16 Nisan
Yarucalim; Galil I �dher-ed kra n tikkal nni �den i inelmaden(1Kur 15:5-7; Lc� 1:3-8); iwe �s �sa-ten;iwekkel-iten ad sselmden l�aci akkenad u�alen d inelmaden
28:16-20
25 Iyyar I�il n Uzemmur,tama n Bit- �Hananya
Alluy n �isa s igenni, ass wis 40mbe�d �heggu-ines (Lc� 1:9-12)
32 33
MARQUS LUQA YU �HENNA
14:18-21 22:21-23 13:21-30
14:22-25 22:19, 20,24-30
14:27-31 22:31-38 13:31-38
14:1–17:26
14:26,32-52
22:39-53 18:1-12
14:53–15:1
22:54-71 18:13-27
15:1-5 23:1-12 18:28-38
15:6-19 23:13-25 18:39–19:16
15:20-41 23:26-49 19:16-3015:42-47 23:50-56 19:31-42
16:1-8 24:1-49 20:1-25
20:26–21:25
24:50-53
5 Lexba �r n Wedlis IqedsenYahwa �Rebbi yes�a l �heqq ad ye �hkem. Le �hkem-ines d win yifen akk wiya �d.Lmeqsud-is i lqa�a akk-d l�ibad a d-ye �dru.
Mbe�d 4026 qb.�.
“Azrem” ixu �semYahwa di l �heqq iges�a ad ye �hkemyerna ixu �sem-itda�en deg wamek ig �hekkem. Yahwayew�ed a d-yefk“dderya”, ne�“ccetla” araime �hqen �ertaggara azrem-agi, ye�ni Cci �tan.(La �sel n ddunit3:1-5, 15) Acukan, yegga lweqt il�ibad ad �hekmen�ef yiman-nsenddaw n tezmertn wezrem.
1943 qb.�.
Yahwa yenna iAb �raham belli sitarwa-s ara d-tekk‘dderya-nni’ igew�ed.—La �seln ddunit 22:18.
Mbe�d 1070 qb.�.
Yahwa ye �dmeni ugellid Dawed,kra n lweqt mbe�di mmi-s Sliman,belli ‘dderya-nni’ id-yew�ed a d-tekksi tarwa-nsen.—2 Camwil 7:12,16; 1 Igelliden 9:3-5; Ic�aya 9:5, 6.
29 b�.�.
Yahwa issken-edbelli d �isa i d“dderya” i gew�ed;d netta araiwe �rten akersi nle �hkem n Dawed.—Igalatiyen 3:16;Luqa 1:31-33;3:21, 22.
33 b�.�.
Azrem-nni, ye�niCci �tan, yeqqes“dderya” i gew�ed�Rebbi mi gella dssebba n lmutn �isa. Yahwayesse �hya-d �isabac ad i�ic degigenni yernayeqbel azal ites�a tudert-inesikemlen; annect-ayefka-yas tagnitad isemme �hddnubat w’ad yefki l�ibad imednubentudert n dayemi ges �ru �h Adam.—La �sel n ddunit3:15; Lec�al 2:32-36; 1 Ikurintiyen15:21, 22.
Legwahi n 1914 b�.�.
�isa i �degger-edazrem-nni, ye�niCci �tan, �er lqa�ayerna i �hettem-itad yeqqim din cwi �tn lweqt.—Awe �h �hi12:7-9, 12.
�er zdat
�isa yerra Cci �tan �er l �hebs anda arayeqqim 1 000 iseggasen, mbe�d amzunim �heq-as aqerru, ye�ni yessenger-it.Lmeqsud i d-ihegga Yahwa si la �sel ilqa�a akk-d l�ibad ye �dra-d; isem-is yu�alzeddig yerna iban-ed belli yes�a l �heqqad ye �hkem akken i geb�a.—Awe �h �hi 20:1-3, 10; 21:3, 4.
Karkamic
�Halab
Ibla
�Hamat
Tadmur
�Huba
�Sidun
DimecqL E B �H E �R A M E Q R A N�Sur Dan
�actarut-QarnayimMagidu �Ham
DutanCaxim Sukut
FanwilBit-Il Gil�ad
Bit-Li �him
KA
N�
AN
�aza �Hib �run
MUWABAsif
n Ma �ser GirarBir-Ciba�
Lbir n Ra �hubut
Bu �sraCur Lbir n
La �hay- �RuyGucin�Ramsis
Un
Muf (Mamfis)
MA �SER
Nnil
Qadic,�in-Micfat
Ane �zrufn Faran
ADUM,SI�IR
Tiyman
�awit
Iyl-Faran(Iylat)
6 La �sel n ddunitakk-d u �safer nlejdud n wat Is �rayil
Adamyetwaxleq-ed 4026 qb.�.�Rebbi yesbedd le�qed akk-dAb �raham 1943 qb.�.
Lmut nYusef 1657 qb.�.
4000 qb.�. 2000 qb.�. qb.�. / b�.�. 2000 b�.�.
Caxim
SukutMa �hanayim
Fanwil, Finyil
Asifn Yabuq
Asif
nU
�rdun
Bit-Il, Luz �ay
Adrar n Murya Calim(Yarucalim)
Bit-Li �him,Ifra �ta
TimnaAxzib
Mamri�Hib �run,
Qiryat Arba�L�ar nMaxfila
Leb �he �rAmer�an
Aza�ar nCabi-Qiryatayim
Bir-Ciba�Aza�arn SidimNigib
�Su�ar, Bila�
?�SudumGumurAdma�Sabuyim
�Ha �ran
FADAN ARAM
Fa �rat
Mari
ACUR
Ninawa
Kala �h
Acur
�Hidiqil
MI S U BUTAM
YA (ARAM-NAHARAY I M )
�IYLAM
Babil(Babilun)
CI
N�
A�R
( TAMURT N BABIL)
TAMURT NIKALDIYEN
Irix
Ur
0 n yimilen 100
0 n kilumitrat 100
7 Tuff�asi Ma �ser
Tuff�a n wat Is �rayil si Ma �serLe�qed n Ccari�a n Musa 1513 qb.�.
Yacu�a yetwaxta �r ad yu�al deg wemkan nMusa 1473 qb.�.
4000 qb.�. 2000 qb.�. qb.�. / b�.�. 2000 b�.�.
L E B �H E �R A M E Q R A N ,L E B �H E �R N I F I L I S T I Y E N K
AN
�A
N
Asif
nU
�rdun
Izu�ar nMuwab
Yari �hu Abil-ha-Citim
�HicbunAdrar n Nabu�almun-DiblatayamaFI
L ISTI
N
Dibun-Gad
Arnun�aru�ir�Hib �run
MUWAB�arad
Nigib �Su�ar Zirid�iyi-ha-�abarim
Ubut?
Asif
nMa �ser
Ane �zrufn �Sin
Adrar n Hur
�a�ra
ba
�Salmuna
Funun
Bni-Ya�aqan
Qadic, Qadic-Barniya�
Mariba?
Gucin�Ramsis Abrid n tmurt n Ifilistiyen
Abrid n Cur
Cur Ane �zruf n Faran
Musirut�Hacmuna
MitqaTira �hTa �hat
Maqilut�Harada
Adrar n CifirQahilata
?ADUM,SI�IR
�Hur-ha-Gidgad,Gudguda
Risa
Libna?
Abrid
n uge
llid
Yutbata�abrunaI �syun-GibirIylatRimun-Firi �s
Ritma?MIDYAN
Sukut?
�Ramsis?Muf (Mamfis)
Nnil
MA �SER
Itam?Ane �zruf n
ItamMigdul?Fi-Ha- �Hirut
Ba�al- �Safun?
Ma �raIylim?
L e b�h e �r
Az e g g a �
Ane �zrufn Sin
Dufka
Aluc? Masa,Mariba?
�Ha �sarut
Qibrut-ha-Tawa
Le b
�h e�r
Az e
g ga �
Tab�ira?RafidimAdrar n Sinay, �Hurib
Ane �zruf nSinay
0 n yimilen 50
0 n kilumitrat 50
Ahat d abrid n tuff�a si Ma �ser
8 Anekcum�erTmurti gew�ed �Rebbi
Anekcum n wat Is �rayil �er Kan�an 1473 qb.�.Ste�m �ren a �hric ameqran n tmurt 1467 qb.�.
4000 qb.�. 2000 qb.�. qb.�. / b�.�. 2000 b�.�.
L E B �H E �R A M E Q R A N ,L E B �H E �R A� E R B I
Labu- �Hamat
Gibal
I�SID
UN
IY
EN
�Sidun Idura
r nLu
bnan
I�HIT
IYEN
Ba�al Gad Adrar n �HirmunDimecq
I �H IWIYEN AT ARAMMi �sfa
Dan, Layic,Licim
�Sur
MisrafutMayim Le�wan �ser
n Mi �rumMA�AXA B a c a n
Argub�Ha �surGACUR�aku
Axcaf
IGIRGACIYEN
Adrar n KarmilMadun Leb �he �r
n Kinirit �actarutCa �run
Cim �runYuqna�amDur
Magidu QidicTa�nax
Asif
nU
�rdun
�a
�rab
a
Idri�i
Abrid
nBa
can
IMURIYEN(�UG)�Hifir
I �H IWIYEN
Tir �saAdrar n �iybal
Adrar n Garizim Caxim Asif n Yabuq
�AMUNAdamAfiqIF IR IZ IYEN Tafuwa �h
Gi
l�
ad
Ya�zir
RabaBit-Il �ay Gilgal
Gib�unYari �hu Citim
Ayalun �HicbunMaydabaMaqida
Yarmut
Yarucalim
IYABUSIYEN
Leb �he �rAmer�an,
Leb �he �rn
�a �raba
IMURIYEN (SI �HUN)Qadimut
�aru�ir
Asif n Arnun
MUWAB
Abrid
nug
ellid
�aza
FI L
I ST
I N
�iglun
LibnaLaxic �Hib �run
Dabir�anabIM
URIYEN
Bir-Ciba�
Gucin �arad
Asif n Zirid
AT �AMALIQAT QIYNI
Tasawentn �aqrabimNigib
Adrar n �Halaq
Asif n Ma �ser
�Ha �sar-Adar, Adar
Qadic, Qadic-Barniya�
ADUM,SI�IR
�a
�r ab
a
Ane �zr
ufn wa� �r
aben
0 n yimilen 20
0 nkilumitrat
20
Abrid n unekcum �erTmurt i gew�ed �RebbiKan�an
9 Aqi �dun imqeddes akk-dlmuqeddem ameqran
Aqi �dun imqeddes
Asenduq n le�qed (Tf� 25:10-22; 26:33)
Le �hgab (Tf� 26:31-33)
Tigejdit i le �hgab (Tf� 26:31, 32)
Amkan Iqedsen (Tf� 26:33)
Amkan IqedsenNezzeh (Tf� 26:33)
Li �zar (Tf� 26:36)
Tigejdit n li �zar (Tf� 26:37)
Takersit n nn �has (Tf� 26:37)
A�al �tar n lebxu �r (Tf� 30:1-6)
�T �tabla n i�erman n uqeddem (Tf� 25:23-30; 26:35)
Lme �sba �h (Tf� 25:31-40; 26:35)
Ta �zerbit n lfina (Tf� 26:1-6)
Ta �zerbit s cc�e �r n uma�iz (Tf� 26:7-13)
A�ummu sweglim nwakraren (Tf� 26:14)
A�ummu sweglim n l �hut (Tf� 26:14)
Akatar (am �t �taq a�ezfan) (Tf� 26:15-18, 29)
Takersit n lfe �t �ta i�ef yetrusu ukatar(Tf� 26:19-21)
A�mud (Tf� 26:26-29)
Takersit n lfe �t �ta (Tf� 26:32)
Aqi �dun imqeddes ifukk 1512 qb.�. Lgame� iqedsen yeldi 1026 qb.�.
4000 qb.�. 2000 qb.�. qb.�. / b�.�. 2000 b�.�.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
1514
1312
5
1
19
2
3
9
16
11 4
18
10
17
Tnej �ra n nn �has(Tf� 30:18-21)
A�al �tar nwesfel yer�an(Tf� 27:1-8)
Afrag (Tf� 27:17, 18)
Tawwurt (Tf� 27:16)
Timle �hfin n lfina(Tf� 27:9-15)
Lmuqeddem ameqran
Tuff�a ixef 28 iwe �s �sef-ed s tfa �silllebsa n lmuqeddemameqrann Is �rayil
6
7
8
20
21
22
23
24
20
21
24
54
20 21
22
23
A�mam (Tf� 28:39)Ta�e �s �sabt timqeddest(Tf� 28:36; 29:6)
A �zru n unix (Tf� 28:9)
Tazarezt (Tf� 28:14)
Tabanta n le �hkemi�emm �ren s 12 ye �zra �layen(Tf� 28:15-21)
Lifud akk-d tbagust-is(Tf� 28:6, 8)
Aqendur amidadiur nes�i lekmam(Tf� 28:31)
Ijife �r s tnaqusin t-t �remmanin(Tf� 28:33-35)
Taqendurt n lfina rqiqen(Tf� 28:39)
�SidunDimecq
Adrar n �HirmunBa�al Gad
�Sur Abil-Bit-Ma�axa
DANDan, Layic,LicimBit-�anat
Qidic
B a c a n
�Ha �surACIR NAFTALI
MANACI�akuI� �zer nQicun
KiniritLeb �he �r nKinirit
Gulan�actarut
Bit-Li �him�Harucit-ha-Guyim
Yuqna�am�ufra
ZABULUNAdrar n Tabur
Ti�ilt n MuriTudrin n Yayir?
DurMagidu ISASXA �R Dabir
Qamun Idri�i
Qidic, QicyunTa�nax
�iyn�Harud Bit-ha-Citim
Bit-CayanIbla�am
Ramut(Ramut-Gil�ad)
Yabic-Gil�ad?Tamurtn Tub
�Hifir MANACI Abil-Ma �hula
Camir (Samarya) Tibi �s �SafunAdrar n �iybal
Adrar n Garizim CaximFir�atun
Afiq Tafuwa �h
Sukut
Yabu
q
Ma �hanayimFanwil
Mi �sfa, Mi �sfiAs
ifn
U�rd
un
10 Afraq n Tmurti gew�ed �Rebbi
Inezzurfa
�utniyilIhudCamgarBaraqGid�unTula�YayirIfta �hIb �sanIylun�abdunCimcun
Le� �rac n Is �rayil ferqen gar-asentamurt i d- �he �r �ren 1467 qb.�. Cawul yetwaxta �r d agellid 1117 qb.�.
4000 qb.�. 2000 qb.�. qb.�. / b�.�. 2000 b�.�.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
1
9
104
7
5
6
11 8
L E B �H E �RA M E Q R A N ,
L E B �H E �R A � E R B I
Yafu IF �RAYIM CiluTimnat-
Sira �h GAD
Yagbaha�AMUN
RabaAbil Qaramim
MinitMiyfa�atBit A �ram (Bit Aran)
�Hicbun Bi �sir
Bit-IlDANAza�ar n SuriqYabnayil
Mi �sfa, Mi �sfi GilgalB INYAMIN
Timna
Acdud�iqrun �Sur�a
Ictawul Gib�aYarucalim
Li �hiBit-Li �him,Ifra �ta
AcqalunLibna �adulam RAWUBIN
Qadimut�itir, Tuxin�iglun Laxic �Hib �run
�aza (CIM�UN) �iy �tam �in-GidiLeb �he �r
Amer�an
Arnun
Dibun�aru�ir
Dabir�anab�Siqlag �in Gucin�Ha �sar Susa
Bit-MarkabutKasil, Batwil
Caru �hin,Ca�arayim,
Cil �him
�acan, �iynBir-Ciba� �Ha �sar-Cu�al
Ba�alat-Bayir,Rama, Ba�al
MUWAB
Y A H U D A �i �simBit Labawut,
Bit-Biri
Asif n Ma �ser Nigib
Ane �zrufn �Sin
Adrar n �Halaq
Tasawentn �aqrabim
ADUM,SI�IR
Zirid
�a �smunQarqa�
�Ha �sar-AdarQadic,Qadic Barniya�
0 n yimilen 20
0 n kilumitrat 20
Timdinin yetwa�ezlen i Cim�unTimdinin yetwa�ezlen i ManaciTimdinin n lemne�
2
12
3
11 Tagelda nDawedakk-d tgelda n Sliman
Le �hkem n Dawed 1077-1038 qb.�. Le �hkem n Sliman 1037-998 qb.�.Le�qed akk-d Dawed lg. n 1070 qb.�.
4000 qb.�. 2000 qb.�. qb.�. / b�.�. 2000 b�.�.
Tagelda n Dawed
Tagelda n Sliman
Ssel�a i d-ikeccmen
Ssel�a i gteff�en
Tifsa �h
Fa �rat
�HAMAT SURYA (ARAM)
�Hamat �er I �hitiyen, Surya:i�awdiwen, ike �r �rusen
Asif n
U �runt (
Asif
L�a �s
i)
Ribla
�Sadad
�SUBA
, ARA
M- �SUBA Tadmur
Zifrun
�Ha �sar-�inanLabu-�Hamat
Gibal Nn �hasBirutay
A n e �z r u f n S u r y aSi �Tarcic:ddheb, lfe �t �ta, l�ag, ibkan, if �rax n �t �tawes
�Sidun
I �SID
UNIY
EN(F
INIQ
YA)
Lubn
anBI
T-RA
�HUB
Aman
a (idu
rar n
Ccerq
n Lub
nan)
Dimecq
Adrar n �HirmunSi �Sur:ingel, i �serwel, ddheb
�SurAbil
DanMA�AXA,ARAM-MA�AXA
B a c a nTamurtn Kabul?
�Ha �sur ArgubGACUR
Bit- �Hurun n Wadda Bit- �Hurun n Ufella
Gizir Gib�un Giba�
Qiryat-Ya�arim Gib�a �anatutBa �hurimNubBa�al-Fara �sim�iqrun
Bit-CimicYarucalim L�in �ser n Gi �hun
Lbir n �in-RugilGat
I� �zern Ila
�aziqa
Suxu
Bit-Li �him
�adulam
Qa�ila Gilu
Taquwa�
Ane �zruf
n Yahuda
Lberka n Sira�Hib �run
YacimunZif�Huric
Ictamuwa�KarmilMa�un
DurAza�ar
n Izra�il�in-Dur �Hiylam
MagiduAdrar n Gilbuwa�
Lu-DabarRugalim
Bit-Cayan Yabic n Gil�ad?Salxa
TubSukutMa �hanayimYafu�er �Sur:
tim �zin, irden, cc �rab,zzit n uzemmur
Cilu G i l � a dRama
�Sarida
RabaGizir
Gilgal
�AMUN
�iqrunYarucalim �Hicbun
Gat Bit-Li �him Maydaba
FILIS
TIN
�aza �Hib �run�in-Gidi
�aru�ir
�Siqlag Yatir Bit-Il MUWABBir-Ciba�
Ramut Mi �sfi�aru�irI� �zer
n Lmel �h?
Asif n Ma �ser N i g i bTamar Nn �has
Funun
ADUMAne �zrufn Faran
Si Ma �ser:i�awdiwen, ike �r �rusen
A n e �z r u f n t mu r t n Wa � �r a b e n
Si Ufir: ddheb, i �zra�layen, as�ar
Si tmurt n wa��raben:ddheb, lfe �t �ta
I �syun-Gibir Iylat
0 nyimilen 20
0 nkilumitrat
20
12 Lgame� iqedseni gebna Sliman
Lgame� iqedsen
Amkan IqedsenNezzeh (1Igl 6:16, 20)
Amkan Iqedsen (2Amz 5:9)
Ti�urfatin (1Amz 28:11)
Tixxamin (1Igl 6:5, 6, 10)
Yaxin (1Igl 7:21; 2Amz 3:17)
Bu�az (1Igl 7:21; 2Amz 3:17)
Asqif (1Igl 6:3; 2Amz 3:4)(Ulac tte �hqiq �ef le�li-ines)
A�al �tar n nn �has (2Amz 4:1)
Tarkabt n nn �has (2Amz 6:13)
Afrag n daxel (1Igl 6:36)
Tnej �ra s nn �has yefsin (1Igl 7:23)
Tike �r �rusin (1Igl 7:27)
Tawwurt n lgiha tayeffust (1Igl 6:8)
Tixxamin (nwucci) i d-yezzin i ifergan(1Amz 28:12)
Lgame� iqedsen yeldi 1026 qb.�. Lgame� iqedsen ihudd 607 qb.�.
4000 qb.�. 2000 qb.�. qb.�. / b�.�. 2000 b�.�.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
214
13
12
3 7
5
11
6
14
8
9
10
12
1 2
11
8
10
9
13 L �hukumattimeqranin ndduniti�ef i d-icar Danyil
BabilDanyil 2:32, 36-38; 7:4Di 607 qb.�. Agellid Nabuxadnu �zur yessengerYarucalim
Tagelda tameqrant nMadaydFarasDanyil 2:32, 39; 7:5Di 539 qb.�.Teste�me �r BabilDi 537 qb.�. Sirus yefka lame �r ad u�alen Iyahudiyen�er Yarucalim
Lyunan (Yawan)Danyil 2:32, 39; 7:6Di 331 qb.�. Aliksandrus Ameqran yeste�me �r Faras
�R �rumanDanyil 2:33, 40; 7:7Di 63 qb.�. Bdan ste�m �ren Is �rayilDi 70 b�.�. SsengrenYarucalim
L �hukuma tameqrant nLegliz dMarikanDanyil 2:33, 41-43Di 1914-1918 b�.�. Di LgirraTamezwarut yekkren di ddunitme �r �ra, tlul-ed L �hukuma tameqrant n Legliz d Marikan
Babil tessenger Yarucalim 607 qb.�.
4000 qb.�. 2000 qb.�. qb.�. / b�.�. 2000 b�.�.
Tageldatameqrantn �R �ruman
�Ruma
Sardis
Yarucalim
A �hmata (Ikbatan)
Babil
Tagelda tameqrantnBabil
Tiyma
Cucan
Birsibulis
Tagelda tameqrantn Maday d Faras
Tagelda tameqrantnBabil
Tagelda tameqrantnMadaydFarasTimura i �t �tfent snat n tgeldiwintimeqranindi lewqat yemxallafen
Tagelda tameqrantnLyunan
Tagelda tameqrantn �R �rumanTimura i �t �tfent snat n tgeldiwintimeqranindi lewqat yemxallafen
BillaKus �tantinya(Bizans)
AliksandriyaYarucalim
Antyukya
Salukya Tagelda tameqrantn Lyunan
�Sidun
A B I L I N I
Dimecq
�SurfatAdrar n �Hirmun
F IN
IQYA
�Sur Qi �saryan Filibus
I T U R YA
T R A X U N I T I S
Btulimayis(�aku) G A L I L
Kurazin Bit- �SaydaKafar-Na �humKana Magadan Leb �he �r
n GalilˇGargasa
Rafana
Sifuris Tiberyas HibusDyun
Na �saritGADARA
Abila
Dur Nayin Gadara
� E C �R A N T E M D I N I NQi �sarya Si �tubulis
(Bit-Cayan) Bit- �Hananya, agemma �d i wasif n U �rdun?Billa
S A M A R YA �iynun
Calim(Salim)
14 Tamurt n Is �rayildi zzman n �isa
Talalit n �isa 2 qb.�.Lmut n �isa 33 b�.�.
4000 qb.�. 2000 qb.�. qb.�. / b�.�. 2000 b�.�.
Am �diq i ge �hkem Hi �rudus Arxilayus;mbe�d ye �t �tef-it l �hakem a �rumaniBun �tus Bila �tus
Am �diq i ge �hkem Hi �rudus Antibas
Am �diq i ge �hkem Filibus
�ec �ra n temdinin
Sibas �ta(Samarya)
ˇGirasa
SuxarAdrar n Garizim Lbir n Ye�qub
Antibatrisa (Afiq) B I R A NYafu
Aza
�ar
nCa
�run
Ramatayim
Lud(Lidda)
If �rayim
Asif
nU
�rdun
Filadilfya(Raba)
Yamnya(Yabni)
Rama Yari �hu
AmawusYarucalim Bit-Fagi
Acdud,Azutus Bit-Li �him
Bit-�Hananya Qumran
Askalun(Acqalun)
Y A H U D A
Hi �rudyum
�aza �Hib �run
Ane �z
ruf n
Yahu
da
Leb �he �rAmer�an
(Leb �he �rYemmuten)
Makayrus
I D U M
Masada
Bir-Ciba�
N A B A �T A
TAM U RTN WA� �RABEN
0 n yimilen 20
0 n kilumitrat 20
15 Adrar n lgame� iqedsendi lqern amezwaru
Lgame� iqedsen
Amkan Iqedsen Nezzeh
Amkan Iqedsen
A�al �tar n iseflawen yer�an
Tnej �ra s nn �has yefsin
Afrag n lmuqeddmin
Afrag n Is �rayil
Afrag n tlawin
Afrag n legnas
L �hi �d ( �surig)
Asqif n ugellid
Asqif n Sliman
Le �h �sin An �tunya
Yers lsas n lgame� iqedsenwis sin 536 qb.�. Lgame� iqedsen ihudd 70 b�.�.
4000 qb.�. 2000 qb.�. qb.�. / b�.�. 2000 b�.�.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
10
8
9
3
7
11
12
1 2
6
4
5
3 7
16 Smana taneggaruti ges�edda�isa�ef lqa�a
Yarucalim akk-d legwahi i s-d-yezzin
Lgame� iqedsen (lemqam)
Tamazirt n Gat-Camanim?
Lbe �rg n ugellid
Axxam n Kayafa?
Lbe �rg anda yettili Hi �rudus Antibas?
Tamda n Bit- �Hasda
Tamda n Cilwa �h
Tazeqqa n Sanhedrin (asqamu n cc �re�)?
Gulgu �ta?
�Haqel-Dama?
8 Nisan (ass n weste�fu)
Lmut n �isa 33 b�.�.
2000 qb.�. qb.�. / b�.�. 2000 b�.�.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
1 2
3
4
5
6
7
8
9
10
I�zer n Hinum
I�zernQidrun
I�il nUzemmur
�er Bit-Fagiakk-d Bit- �Hananya
�er Bit- �Hananya
MI GE�LI YI �TIJ
�er Iyahudiyen,ass ibeddu m’ara
ye�li yi �tijyetfakka m’arai�iwed ad ye�li
MI D-ICREQ YI �TIJ
MI GE�LI YI �TIJ
˙ Yewwe �d �er Bit- �Hananya settawussan uqbel L�id n Usuref
Yu �henna 11:55–12:1
9 Nisan 10 Nisan 11 Nisan
˙ Yecca deg wexxam n Cim�unabe �rsi
˙ Meryem tedhen �isa s le� �ter nnna �r
˙ Kra n Iyahudiyen usan-d ad�zren �isa akk-d Il�azar
Matta 26:6-13Marqus 14:3-9
Yu �henna 12:2-11
˙ Yekcem am ugellid �erYarucalim
˙ Yesselmed di lgame�iqedsen 1
Matta 21:1-11, 14-17Marqus 11:1-11Luqa 19:29-44Yu �henna 12:12-19
˙ Yensa di Bit- �Hananya
˙ I �ru �h �s �sbe �h zik �er Yarucalim˙ Yessazdeg lgame� iqedsen˙ Yahwa ihde �r-ed seg igenni
Matta 21:18, 19; 21:12, 13Marqus 11:12-19Luqa 19:45-48Yu �henna 12:20-50
˙ Yesselmed di lgame� iqedsen slemtul
˙ Yesse �dlem Ifarisiyen˙ Yerra ddehn-is �er tikci n yiwet
n taggalt˙ Deg yi�il n Uzemmur, icar-ed
belli Yarucalim at-te�li yernayefka-d lima �ra n tisin-ines �erzdat
Matta 21:19–25:46Marqus 11:20–13:37Luqa 20:1–21:38
12 Nisan 13 Nisan 14 Nisan
˙ Ass yetheddnen akk-dinelmaden-is
˙ Yahuda yemsewwaq fell-asbac a t-isellem
Matta 26:1-5, 14-16Marqus 14:1, 2, 10, 11Luqa 22:1-6
˙ Bu �trus d Yu �henna hegganL�id n Usuref
˙ �isa akk-d yemcegg�ennni �den le �hqen tamedditn wass
Matta 26:17-19Marqus 14:12-16Luqa 22:7-13
15 Nisan (ass n weste�fu) 16 Nisan
˙ Yecca imensi n L�id n Usurefakk-d yemcegg�en-is
˙ Yessared i �darrenn yemcegg�en-is
˙ Yegga Yahuda ad i �ru �h˙ Yesbedd Imensi n Ssid
Matta 26:20-35Marqus 14:17-31Luqa 22:14-38Yu �henna 13:1–17:26
˙ Yettusellem yerna yetwa �t �tef ditmazirt n Gat-Camanim
˙ Tarewla n yemcegg�en˙ I�edda di cc �re� zdat n
Sanhedrin degwexxam n Kayafa
˙ Bu �trus yenke �r �isa
2
4
Matta 26:36-75Marqus 14:32-72Luqa 22:39-65
Yu �henna 18:1-27
˙ Ibedd tikkelt nni �den zdatn Sanhedrin
˙ Wwin-t �er Bila �tus,mbe�d �er Hi �rudus,u�alen rran-tda�en �er Bila �tus
˙ �Hekmen fell-as s lmutyerna n�an-t di Gulgu �ta
˙ Yemmut legwahi n ttlatan tmeddit
˙ Kksen-t-id, ne �tlen-t
835
3
9
Matta 27:1-61Marqus 15:1-47Luqa 22:66–23:56Yu �henna 18:28–19:42
˙ Bila �tus yeqbel ad sbeddeni�essasen zdat n u �zekkan �isa
Matta 27:62-66
˙ U�en-d le� �ter nni �den bac addehnen lgetta n �isa
Marqus 16:1
˙ Ye �hya-d si lmut˙ I �dher-ed i inelmaden-is
Matta 28:1-15Marqus 16:2-8Luqa 24:1-49Yu �henna 20:1-25
�RumaTlata Tbernat
Ssuq n AbyusAbrid n Abyus
Butyuli�TELYAN
Dirrakyum
Abulunya
Brundisyum
IL IR IKUNDALMATYA
MAKDUNYANiyabulis
FilibusAnfibulis
Tisaluniki
Biriya Abulunya
LYUNANNikubulis
Rigyun
Sisilya
Sirakusa
Leb �he �r n Adri ya
AtinaKurintus
KanxiryaAX
AYA
Mal �ta Kritus
FiniksaKawda
Lemra �si Iceb �hen
Si r ti(Si r ta)
Qirwan
L IBYA
0 n yimilen 150
0 kilumitrat 150
L E B �H E �R A G R A K A L
17 Anfufed n ddinamasi �hi
Tarusi n �r �ru �h iqedsen �ef inelmadenAss wis Xemsin 33 b�.�.
4000 qb.�. 2000 qb.�. qb.�. / b�.�. 2000 b�.�.
Leb �he �r Aberkan
Abrid n Ignatyas
B I T I N Y A
B U N T U SSamutraki
MISYATruwas Adramitinu (Adramittyum)
Asus BirgamusMitilini Tiyatira FRIGYA
GALATYA
KiyusSardis
ASYA KABADUKYA
Smirnus FiladilfyaAntyukya (n Bisidya)
SamusAfasus Lawdikya
Kulusi Listra
IkunyumLIKAWNYA
BatmusMilitus
KusKnidus
Rudus
IxefSalmuni
BataraL IKYA
Mira
Atalya Barga
BISIDYADarba
BAMFILYA �TarsyaK I L I K Y A
SalukyaAntyukya(n Surya)
SURYASalamisQubrus
Bafus
FINIQYA�Sidun
Dimecq�SurBtulimayis
Qi �saryaAntibatrisa Billa
YafuAcdud
YarucalimLud(Lidda)
�azaAliksandriya
MA �SER
KUC
NABA �TA
TAMURT NWA� �RABEN
Inigen n Buluslg. n 47-48 b�.�. Inig amezwarulg. n 49-52 b�.�. Inig wis sinlg. n 52-56 b�.�. Inig wis tlatalg. n 59-61 b�.�. Tikkelt tamezwarutideg yetwa �t �tef �er l �hebs di �Ruma
Timdinin i d-yetwabedrendi tektabt n Uwe �h �hi
Ansi i gebda Bulus inig-ines
18 Lkil akk-d i �surdiyen
Lkil n zzit d cc �rabakk-d waman
Lkil n yirden t-tem �zinakk-d wewren
Kur (10 n bat / 60 n hin)220 litrat
Bat (6 n hin)22 litrat
Hin (12 n lug)3,67 litrat
Lug (1⁄12 n hin)0,31 litra
�Humir (1 n kur / 10 n ifa)220 litrat
Ifa (3 n si�a /10 n �umir)22 litrat
Si�a (3 1⁄3 n �umir)7,33 litrat
�umir (1 4⁄5 n qab)2,2 litrat
Qab1,22 litra
Litra1,08 litra
Lkil n te�ziA�anim ameqran(6 i�allen imeqranen)3,11 lmitrat / 10,2 i �darren
A�anim (6 i�allen)2,67 lmitrat / 8,75 i �darren
Lqama1,8 n lmitra / 6 i �darren
I�il ameqran(7 tmec �din n ufus)51,8 i �santimen
I�il (2 turdas /6 tmec �din n ufus)44,5 i �santimen
I�il amec �tu �h38 i �santimen
1 A �dad(1⁄4 n temce �t n ufus)1,85 u �santim
2 Timce �t n ufus(4 i �dudan)7,4 i �santimen
3 Tardast(3 tmec �din n ufus)22,2 i �santimen
1
2
3
I�il
1 wennar n �r �ruman1⁄8 n yimil a �rumani˙ 185 lmitrat /606,95 i �darren
Idrimen akk-d lmizandi Tira ti�ib �raniyin
Idrimen akk-d lmizandi Tira tiyunaniyin timasi �hiyin
Gira (1⁄20 n caqel)0,57 n weg �ram10 n gira ˙ 1 ubiqa�
Abiqa�5,7 yeg �ramen2 ibiqa�en ˙ 1 n caqel
Fim7,8 yeg �ramen1 fim ˙ 2⁄3 n caqel
Caqel11,4 yeg �ramen50 n caqel ˙ 1 tminet
Taminet570 yeg �ramen60 tmintin ˙ 1 u �talan
A �talan34,2 kilu
Caqel (d a �zru swayesi wezznen)
Darik(d idrimen n Faras;n ddheb)8,4 yeg �ramen
Libtun(d idrimen nIyahudiyen; n nn �hasne� n web �renz)1⁄2 kwad �ran
Kwad �ran(d idrimen n �R �ruman;n nn �has ne� nweb �renz)
2 Libtun
Assaryun(d idrimen n �R �rumanakk-d ime �dqan yellanddaw n le �hkem-nsen;n nn �has ne� nweb �renz)
4 kwad �ran
Adina �r(d idrimen n �R �ruman;n lfe �t �ta)
64 n kwad �ran3,85 yeg �ramenMatta 20:10
Lexla �s n 1 wassn lxedma (12 sswaye�)
Lexla �s n 2 wussann lxedma
R �del (n �R �ruman)327 yeg �ramenYu �henna 12:3“Azal n wezgen n litra [r �del, TMN]n nna �r ye �sfan”
Taminet100 n d �rakm340 yeg �ramenLuqa 19:13˙ lexla �s n wazal
n 100 wussann lxedma
A �talan60 tmintin20,4 kiluMatta 18:24Awe �h �hi 16:21˙ lexla �s n wazal n 20 iseggasen n lxedma
Tit �rad �rakm,n Antyukya
Tit �rad �rakm, n �Sur(caqel n lfe �t �ta n �Sur)
D �rakm(d idrimen n Lyunan;n lfe �t �ta)
3,4 yeg �ramen
Did �rakm(d idrimen n Lyunan;n lfe �t �ta)
2 n d �rakm6,8 yeg �ramen
Tit �rad �rakm(d idrimen n Lyunan, n lfe �t �ta;yettusemma da�en statir n lfe �t �ta)
4 n d �rakm13,6 yeg �ramen
Lexla �s n 3 wussann lxedma
Lexla �s n 4 wussann lxedma
19 Ussan d lechu �rI�ib �raniyen
TISEDDA �RIN N L �HAMU
0 °C 10 °C 20 °C 30 °C32 °F 50 °F 68 °F 86 °F
NISAN(ABIB)
14 L�id nUsuref15-21 I�erman urnes�i i�esn temtunt16 Lwe�da (tikci) n l�ella tamenzut
M’araye �hmelwasifnU�rdun (yettiliugeffur yerna ifetti-dwedfel)
Tim �zin
YEBRIR IYAR(ZIW)
14 A�ramn l�id nUsuref M’arad-yebduu�urar, igenni yezgaye �sfa
Irden
MAGGU SIWAN 6 L�id n ledwa �r(Asswis Xemsin)
Az�al (l �hamu) nunebdu, tignawtte �sfa
Irden,tasen �titn tbexsisin
YUNYU TAMUZ Yetzid l �hamu, nndatqewwuyerna tettilidegwa �tas n ime �dqan
Tasen �tit nt �zurin
YULYU AB Az�al ameqran L�ella nunebdu
�UCT ALUL Az�al mazal-ityeghed
Ttme �r,ti �zurin,tibexsisinCTAMBE
�R TICRI(ITANIM)
1Andahn lbuq10Ass nUsurefnddnubat15-21 L�id n I�ecwan22 Timlilit timqeddest
Taggara nunebdu, ad yebduugeffur
Tayerza
TUBE�R HICBAN
(BUL)Ageffur xfifen Azemmur
WAMBE�R KISLIW 25 L�id nWe�zal Ageffur yeghed
mli �h, agris, adfeldeg idurar
Yetnejma�-edlmal segidurarBUJAMBE
�R TIBIT Asemmi �d yeghedmli �h, ageffur,adfel deg idurar
Gemmenyem�an
YENNAYER CABAT Yettenqas usemmi �d,mazal yetkemmilugeffur
Yeggugguglluz
FU�RA
�R ADAR 14, 15 Furim �R �r�udd ugeffurakk-dwebruri
Tiffest(lfina)
ME�RES BIYADAR Daggur i rennun seb�atikkal di 19 n sna