Maratha Vidya Prasarak Samaj’s

ARTS & COMMERCE COLLEGE, VADNER BHAIRAV

Tal. Chandwad, Dist. Nashik, Pin – 423111

Affiliated to S.P.Pune University, Pune

(ID No-PU/NS/AC/142/2009)

ISO 9001 : 2015 Certified

Website – www.vadnercollege.ac.in E- Mail – iqac.vadnercollege@gmail.com

1.3.3.1. Number of students undertaking project work/fieldwork / internships

Year 2019-20

Student 101

Percentage 32.90 %

MARATHA VIDYA PRASARAK SAMAJ'S

ARTS AND COMMERCE COLLEGE, VADNER BHAIRAV

TAL - CHANDWAD DIST - NASHIK (MAHARASHTRA)

Student Enrollment List (AY 2019-20)

EVS

SrNo

Student Name Cast

S.Y.B.A01 Aher Dnyaneshwar Dilip Open

02 Aher Pratibha Shivaji OBC

03 Bendake Prajyot Shivaji NT(C)

04 Binnar Kavita Balu NT(C)

05 Binnar Rupali Ashok NT(C)

06 Binnar Yogita Suresh OBC

07 Charose Shivani Bajiro ST

08 Chavan Nitin Anil Open

09 Dhanait Pooja Navnath OBC

10 Gangurde Ashwini Sanjay SC

11 Gangurde Kiran Rajendra SC

12 Gave Rajashri Jaysing ST

13 Ghadoje Jyoti Madhukar Open

14 Jadhav Jayashri Pandharinath Open

15 Jadhav Swati Balasaheb OBC

16 Jadhav Swati Ravsaheb Open

17 Jadhav Yogesh Dashrath Open

18 Jamdhade Jayshri Shekhar Open

19 Jangam Arti Surendra Open

20 Kadale Urmila Dattatrya ST

21 Kandekar Ruchita Chandrakant Open

22 Karvar Ananda Dharma NT(C)

23 Kedare Ranjan Shankar SC

24 Kopare Ashwini Vilas Open

25 Kotwal Nikita Nilesh OBC

26 Kunde Dipali Rajaram Open

27 Lagad Shivani Sunil Open

28 Mali Dipali Bhaskar ST

29 Malode Pooja Dilip Open

30 Nilskar Dhananjay Ganpat Open

31 Niphade Sakshee Vilas Open

32 Pachorkar Chetan Vasant OBC

33 Pachorkar Rahul Balasaheb Open

34 Pagar Tushar Parashram Open

35 Pawar Ashwini Anil Open

36 Pawar Manisha Rajaram ST

37 Purkar Shraddha Arun Open

38 Raut Nisha Shivaji OBC

39 Sagar Pranali Sanjay OBC

40 Sawant Priyanka Vilas Open

41 Shende Rutik Abaji ST

42 Shinde Kakasaheb Govind OBC

43 Shinde Ragini Keshav Open

44 Shinde Sonali Ashok Open

45 Teknar Ganesh Shivaji NT(C)

46 Teknar Harshal Ashok OBC

47 Teknar Rahul Ashok NT(C)

48 Tidake Roshan Balasaheb Open

49 Tidake Rupali Dilip Open

50 Vakte Bhagyashri Bhikaji Open

51 Vakte Sagar Dattatray Open

52 Vakte Saurabh Mangesh Open

53 Vhargal Manisha Uttam DT(A)

54 Vhragal Madhuri Bhausaheb OBC

S.Y.B.Com55 Adhikar Janhavi Rakesh OBC

56 Ambekar Deepali Ramesh OBC

57 Bhalerao Shivani Kailas OBC

58 Bhalerao Yamini Atmaram Open

59 Bhavar Rajashree Kailas OBC

60 Bhavar Vaibhav Sahebrao Open

61 Boraste Nikita Ashok OBC

62 Borse Bhushan Anil OBC

63 Chaudhari Ashwini Kailas OBC

64 Chaudhari Dhanashri Ashok OBC

65 Dhanait Pooja Anil Open

66 Dhanait Rohini Manikrao Open

67 Gachale Yogesh Vijay Open

68 Gangurde Namrata Rajendra SC

69 Gangurde Unmesh Ujjawal SC

70 Jadhav Bhagyashri Vasantrao OBC

71 Jadhav Gayatri Kailas OBC

72 Jadhav Jayashri Arun OBC

73 Jadhav Kanchan Manik OBC

74 Jadhav Puja Ankush OBC

75 Jadhav Puja Balasaheb Open

76 Jadhav Puja Sahebrao Open

77 Jadhav Rupali Sunil OBC

78 Jadhav Swati Ramnath OBC

79 Kale Madhuri Nivrutti OBC

80 Kanhe Poonam Narendra Open

81 Kolhe Shubhangi Ganpat Open

82 Lokhande Arati Sampat OBC

83 Mahale Abhishek Ramrao Open

84 Mhaskar Namrata Govind Open

85 Nikam Vaishali Ravindra OBC

86 Nikhade Gayatri Dnyaneshwar OBC

87 Pachorkar Sanket Anil Open

88 Pagar Pooja Sudahm Open

89 Pagar Sonali Shivaji OBC

90 Pawar Madhuri Manikrao Open

91 Pawar Manoj Balasaheb Open

92 Pawar Shubham Sanjay OBC

93 Salade Swarupa Dnyaneshwar Open

94 Salunke Archana Suresh OBC

95 Salunke Dipali Balasaheb OBC

96 Salunke Rupali Balasaheb OBC

97 Thorat Ankita Dnyaneshwar OBC

98 Tidake Varsha Narayan OBC

99 Tidke Shivani Balasaheb OBC

100 Tidke Vaishali Anil Open

101 Watpade Pritam Rajendra Open

T i d a k e V a i s h a l i A n i l P a g e 1 | 9

महाविद्यालयाचे नाि - कला व वाणिज्य

महाववद्यालय वडनेर, ता. चाांदवड.

विध्यार्थयााचे नाि - ततडके वैशाली अतनल

विद्यापीठ परीक्षा नंबर-

विषय – पयाावरि सतका ता

मार्ादर्ाकाचे शर्क्षकाचे नाि – प्रा. ए.एल.भगत.सर

विद्यार्थयााची सही मार्ादर्ाकाची सही

T i d a k e V a i s h a l i A n i l P a g e 2 | 9

जाणीि जार्तृी या विषय अंतर्ात राबविलेल्या

प्रकल्पाविषयी –

मराठी शबदाांतील पयाावरि या शबदाच्या यायायेयेनासार सवीवाांच्या नैसर्गाक पररसरास पयाावरि असे म्हितात. वैज्ञातनक पररभाषा कोश अनासार पयाावरि या सांस्थेत सांयत वनस्पती अथवा प्रािी ज्या नैसर्गाक पररसरात वगतात वाढतात. तथेील हवा वमीन पािी इतर सवीव पवान्यमान उांची तापमान सवाांचा समावेश होतो मराठी ववश्वकोशातील यायायेयेनासार ववशशष्ट वेळेचे पयाावरि म्हिवे शीला तारि, वलतरि, वीवावरि व वातावरि या मायेय वैज्ञातनक घटकाांतील सतत चालू असिाऱ्या प्रक्रिया व आांतरक्रिया याचा पररिाम होय सवीवाांना तयाांच्या वीवन सांघषाासाठी आणि उतिाांती मध्ये सभोवतालच्या पयाावरिाशी वाळवून घ्यावे लागत.े अथवा अनाकूल असे बदल करावे लागतात वे सवीव आपल्यात बदल घडवू शकत नाही तयाांना आपल्या प्रािास माकावे लागत.े कारि वो बदल स्वीकारतो तीच येथे तर धरून राहू शकत.े

पयाावरि आणि मानव याांचे परस्पर सांबांध नेहमी बदलत असतात पयाावरि रक्षि करिे सवाांची वबाबदारी आहे पयाावरि सांरक्षि प्रतयेकाचे कतायाय आहे. मािसाला वकृ्षवेली चे मोठेपि तयाांची आवश्यकता फार पूवीच कळाली आहे. म्हित ेका सांस्कृती एका सांस्कृत श्लोकात साांर्गतले आहे.

T i d a k e V a i s h a l i A n i l P a g e 3 | 9

की त ेतयागाच्या भावनेने स्वतः उन्हात उभे राहतात व इतराांना आपली सावली देतात. ज्याांची फळे-फा ले ही दासऱ्याांसाठी असतात असे तयागमय वीवन वगिारे वकृ्ष एखाद्या पारुषा सारखेच असतात. वकृ्ष रुपी सत पारुषाचे सातनध्य लाभावे असे वाटते.

पहहल्या झाडाचा लाितांनाचा फोटो

T i d a k e V a i s h a l i A n i l P a g e 4 | 9

झाडाचे मराठी नाि - अवाान झाडाचे इंग्रजी नाि - The White Murdah Tree

झाडाचे बोटॅननकल नाि - Tarminalia Arjuna

झाडाचे अक्षितृ्तीय स्थान - 20.243433

झाडाचे रेखाितृ्तीय स्थान - 74.009987

झाडाची लाितानांची उंची - 145 CM

झाडाची आत्ताची उंची - 280 CM

झाडाची बोटॅननकल माहहती - (मराठीत ककिा इंग्रजीत) अवाान हा वकृ्ष एक औषधी झाड आहे.वो भारतात वन्मती

याला (नदी-नाल्याांच्यामाळे) असे देखील म्हितात हे वकृ्ष बोलिे म्हिवे हाआ साठी सावरी या नावाने ओळखले वाते. हे सामारे 100 त े100 फूट उांच आहे आणि हहमालयाच्या पायथ्याशी कोरड ेपवातीय भागातील नाल्याांच्या क्रकनारपट्टी आणि बबहार मध्य प्रदेशामध्ये ही बरीच आढळतात. वेयाहा तयाची झाडाची साल काढून टाकले वात.े तयेाहा ती पान्हा वाढते. झाडाची साल फक्त वापरली वात े म्हिून वाढण्यास कमीत कमी दोन पावसाळ्याची आवश्यक असते. तीन वषााच्या चिात आढळत ेबाहेरून पाांढरे असत ेअताल वाड आणि हलकी गालाबी असते. समाव चार शमशलमीटर चाड ही साल वषाातून एकदा आपोआप बाहेर पडत.े आणि खाली पडत ेसौ तारट तीक्ष्ि आहे आणि तया टॉवर झाडातून एक प्रकारचा दधू बाहेर येतो.

T i d a k e V a i s h a l i A n i l P a g e 5 | 9

पहहल्या झाडाचा सध्याचा फोटो

अवाान वकृ्षाला यामाळे हे नाव शमळाले आहे पाांढरा राखाडी झाड असलेल्या गाळगाळीत खोडाचा हा वकृ्ष अस्सल भारतीय वांशाचा आहे. वरचे खोडाचे साल तनघून गेल्यावर याचे खोड तावेतवाने हदसत.े वषााचे क्रकमान सहा-सात महहने वाहिारे पािी तयाचे बी रुवतात हहमालयापासून कन्याका मारीपयांत तसेच श्रीलांका मलेशशया ब्रह्मदेश ततथे हा वकृ्ष आढळतो हा एक भयाय वकृ्ष आहे या वकृ्षाच्या वाढलेल्या फाांद्या थोड्या खाली झाकलेल्या असतात. वकृ्ष आहे हा वकृ्ष सारुवातीला सारुवातीच्या काळात फार हळू वाढत.े

T i d a k e V a i s h a l i A n i l P a g e 6 | 9

झाडाचे मराठी नाि - सीताफळ झाडाचे इंग्रजी नाि - Clustered apple

झाडाचे बोटॅननकल नाि - Annona

झाडाचे अक्षितृ्तीय स्थान - 20.243620

झाडाचे रेखाितृ्तीय स्थान - 74.010326

झाडाची लाितांना उंची - 45 CM

झाडाची आत्ताची उंची - Nill

झाडाची बोटॅननकल माहहती - (मराठीत ककिा इंग्रजीत) सीताफळ हे मोचाा उष्िकहटबांधीय अमेररका आणि वेस्टइांडीव भागातील व महोतसव या नावाच्या झाडाचे फळ आहे. यायापाऱ्याांनी त ेआशशयामध्ये आिले होत ेया फळाचे वाने नाव आतता अवून बांगाली व इतर भाषाांमध्ये आढळत ेसीताफळ हे हहरयाया रांगाचे एक गोड फळ आहे. खरेतर याचे नाव शसताफळ नांतर तयाचा सीताफळ व मग सीताफळ असा

दसुऱ्या झाडाचा लाितांनाचा फोटो

T i d a k e V a i s h a l i A n i l P a g e 7 | 9

झाला. सीताफळ हे कोरडवाहू असून डाळीांब या कोरडवाहू खालोखाल या वपकाचे के्षत्र आणि बावारपेठेतील मागिी ही हदवसेंहदवस वाढत आहे.

या वपकासाठी लागिारी हलकी वमीन हवे असिारे हवामान व कमी पािी अशा प्रकारचे उपलबधता महाराष्रात मोठ्या प्रमािावर असल्यामाळे महाराष्रात या वपकाखालील क्षेत्र वाढलेले आहे. या फळ वपकाचे महतव ओळखून भारतीय कृषी अनासांधान पररषदेने महातमा फा ले कृषी ववद्यापीठात या वपकाांच्या सांशोधनासाठी एक स्वतांत्र सांशोधन कें द्र सन 2007 मध्ये पािे जवल्ह्यातील मौवे वाधव वाडी तालाका पारांदर येथे सारू करण्यात आले. आहे सीताफळ यामध्ये साधाररत उतपादन तांत्रज्ञानाचा अभ्यास करिे शसताफळा वर येिाऱ्या केळीचे आणि रोगाांचे यायवस्थापन करिे काढिीपश् चात तांत्रज्ञानाचा अभ्यास करिे हे या सांशोधन कें द्राची मूळ उह्ष्ट आहे.

दसुऱ्या झाडाचा सध्याचा फोटो

Nill

T i d a k e V a i s h a l i A n i l P a g e 8 | 9

महाविद्यालयाने सुरु केलेल्या या उपक्रमाविषयी तसेच पयाािरण संिर्ानासाठी आपल्या मताविषयी सविस्तर मत शलहा

साववत्रीबाई फा ले ववद्यापीठाच्या अांतगात मी पयाावरिाच्या सांवधानाववषयी हा प्रकल्प तयार केला. तयासाठी आमचे मागादशाक व प्राध्यापक अमोल भगत सर याांनी पयाावरिाब्ल अमूल्य मागादशान के.ले यात पयाावरिाववषयी ज्ञान आकलन कौशल्य वागतृी आणि प्रतयक्ष अनाभव घेऊन प्रतयेकाने आपली सकारातमक मनोभूशमका तनमााि करिे आपि पयाावरिास एक अमूल्य सांपतती समवले वाते. पयाावरिात अनेक प्रकारचे वकृ्ष वेली असतात या प्रकल्पाचा अभ्यास करत असताना. कोितया वकृ्षाांचा आपि औषध म्हिून क्रकां वा एका वकृ्षाचा कसा वापर करू शकतो हे शशकले पयाावरि वािीव वागतृी प्रकल्पाचा अभ्यास करत असताना मी दोन प्रकारचे झाड लावले. तया झाडाांची यायवजस्थत काळवी घेतली व तयाांना खत ेपािी हदले तया झाडाांची तनगा ठेवत असताना अततशय आनांद झाला.

आपल्या देशात पयाावरिाची गािवतता ववकशसत करिे वनतमेध्ये पयाावरि सांरक्षिाची व सांधारिाची ऊमी तनमााि करिे आणि तनिाय घेण्याची पात्रता ववकशसत करिे ही पयाावरि शशक्षिाचे मायेय ध्येय ठरववण्यात आली कला व वाणिज्य महाववद्यालय वडनेर भैरव येथील प्राचाया व मागादशाक भगत सर याांनी वेळोवेळी पयाावरिाववषयी हवी ती माहहती हदली. तयामाळे मला पयाावरि वनवागतृी ब्ल पे्ररिा शमळाली तयाब्ल मी तयाांचा आभारी आहे.

T i d a k e V a i s h a l i A n i l P a g e 9 | 9

“ झाड ेलािा, झाड ेजर्िा”

P a w a r M a n o j B a l a s a h e b P a g e 1 | 8

महाविद्यालयाचे नाि - कला व वाणिज्य महाववध्यालय वडनेर, ता. चाांदवड.

विध्यार्थयााचे नाि - मनोज बाळासाहेब पवार

विद्यापीठ परीक्षा नंबर - 67673

विषय – पयाावरि सतका ता

मार्ादर्ाकाचे शर्क्षकाचे नाि – प्रा. ए.एल.भगत.सर

विद्यार्थयााची सही मार्ादर्ाकाची सही

P a w a r M a n o j B a l a s a h e b P a g e 2 | 8

जाणीि जार्तृी या विषय अंतर्ात राबविलेल्या

प्रकल्पाविषयी –

सजीवाांचे जीवन वाढ ववकास व पुनरुत्पादन यावर प्रकृतीत व सजीव घटकाांच्या सांयुक्त पररिाम पयाावरि असे म्हटले जाते त्याांच्या पररसरात ललहहल्या सवा नैसर्गाक व मानवरनलमात घटकाांचा पयाावरिाचा समावेह होतो पयाावरिाच ेसांतुलन साधण्यासाठी मध्ये लोकलमध्ये पयाावरि सतका ता गुप्ता जागतृता फोन करिे गरजेचे झालेले आहे आहे हे या ववषयात पुढील प्रमािे स्पष्ट करता येईल मोठ्या प्रमािावर जांगलतोड होत आहे यास मलावत करण्याची त्यामळेु वनस्पतीांचे आच्छादन कमी होऊन तापमानात वाढ होते त्यामळेु अनेक समस्या रनमााि होतात त्यासाठी लोकाांच्या मनात पयाावरिाच ेमहत्त्व देिे आवश्यक आहे थोडक्यात जािीव जागतृी उपक्रमामळेु सभोवतालच्या पररसरातील लोकाांना याचे महत्त्व लक्षात येईल हा उपक्रम राबववल्याने पयाावरिाच्या फाययायासाठी पयाावरि जािीव जागतृी या ववषयाांतगात थोडासा फार हातभार लागेल

P a w a r M a n o j B a l a s a h e b P a g e 3 | 8

झाडाचे मराठी नाि - सीता अर्ोक झाडाचे इंग्रजी नाि - Sita Ashoka

झाडाचे बोटॅननकल नाि - Saraca Asoca

झाडाचे अक्षितृ्तीय स्थान - २०.२६७३७३

झाडाचे रेखाितृ्तीय स्थान - ७४.०२५४२५

झाडाची लाितांची उंची - ८५ CM

झाडाची सध्याची उंची - २६५ CM

झाडाची बोटॅननकल माहहती - (मराठीत ककिा इंग्रजीत) सीता अहोका या झाडाला हहांदीमध्ये अहोक म्हितात तसेच अम्पीच

असेही म्हितात.गजुराती भाषते सीता अहोकाला अहोपालव असे म्हितात.तेलगुुमध्ये अहोकाम ूअसे म्हितात. सीता अहोका हह मळुची भारतीय वनस्पती आहे . सीता अहोका हे मळुच ेभारत श्रीलांकेतला असलेला सीता अहोका हे वकृ्ष सुांदर हदसिाऱ्या सदाहररत वकृ्षामध्ये गिला जातो . बागेत वपरालमयासारख्या

P a w a r M a n o j B a l a s a h e b P a g e 4 | 8

हदसिाऱ्या होभेसाठी असलेला जो अहोक म्हिून ओळखला जातो तो अहोक नसनू हा अहपुाल्ल्व वकृ्ष आणि सीतेला अहोकवनात ठेवले होत ेतो वकृ्ष म्हिजे अहोक ककां वा सीता अहोका होय . साराका अहोका हे हास्रीय नाव आहे .हह वनस्पती लससालवपनेसी म्हिजे गुलमोहोराच्या उपकुळातील आहे कारि सीता अहोका या झाडाला गुलमोहोराच्या झाडासारखे लाल फुले येतात .भारतात अहोका ,रक्तपल्लव या नावाांनी ओळखला जातो .

एकाच छटाांची या सवा छटाांची फुले हदसतात .झाडाांच्या खोडाला अगदी जलमरनलागाताच्या खोडापासनू तर फाांयायापयतं , हेंड्यापयतं हळदी कुां कवाच्या रांगाच्या फुलाांच ेगुच्छ लागडतात त ेपाहिे म्हिजे ववलक्षि नेत्रसखुच.सीता अहोका या झाडाचां आिखी एक वेगळेपि म्हिजे सांपिूा झाड फुलाांनी लगडलेला असली तरी लाांबट आकाराच्या हेंगा मात्र पानाच्या टोकालाच लागतात . प्रत्येक हेंगेत बबया असतात त्याांचा रांग राखाडी असतो . अहोका वकृ्षाच े वयैायकीय उपयोग अनेक आहेत .ववहषेता सालीचा उपयोग गभााहयाच्या ववकाराांवरहोत असल्याने या सालीला मेडडलसन उयायोजकाकडून मागिी आहे . त्या झाडाच्या फुलाांचा उपयोगही होतो . सीता अहोका या झाडाची साल स्त्स्त्रयाांच्या राक्ताहधुीकारानासाठी आणि तसेच वातववकार यात अहोकाची साल गुिकारी मानली जात े.

P a w a r M a n o j B a l a s a h e b P a g e 5 | 8

पहहल्या झाडाचा सध्याचा फोटो

झाडाचे मराठी नाि - आंबा झाडाचे इंग्रजी नाि - mango

दसुऱ्या झाडाचा लाितांनाचा फोटो

P a w a r M a n o j B a l a s a h e b P a g e 6 | 8

झाडाचे बोटॅननकल नाि - Mangifera Indica

झाडाचे अक्षितृ्तीय स्थान - 20.263614

झाडाचे रेखाितृ्तीय स्थान - 74.027993

झाडाची लाितांना उंची - 65 CM

झाडाची बोटॅननकल माहहती - (मराठीत ककिा इंग्रजीत) आांबा हा ववषुववतृ्तीय प्रदेहात आढळिारा झाड आणि फळ आहे अवीट गोडीच्या या फळाला महाराष्रात कोकिचा राजा म्हितात एवप्रल-जून या या फळाचा मोसम असतो आांब्याचा उगम नक्की कुठे झाला हे अज्ञात आहे परांतु दक्षक्षि आणि दक्षक्षि पूवा आलहया मध्ये मोठ्या प्रमािातील जैववैववध्य पाहता आणि तेथील 250 ते 300 लक्ष वषााचा जीवाश्माांचा इरतहास पाहता आांब्याचा उगम याच भागात झाला असावा असे मानण्यात येते आांब्याला धालमाक कायाातही खपू महत्त्व आहे कोित्याही हुभप्रसांगी मांगल कायाात आणि सिाांच्या हदवही दाराला आांब्याच्या पानाांचे तोरि बाांधतात कलह पूजन हे भारतीय सांस्कृतीच ेअग्रगण्य प्रतीक आहे कहात नेहमी आांब्याच्या पािी ठेवतात उन्हाळ्यात घामामळेु हरीरातील पािी आणि क्षार कमी होऊन थकवा जािवतो यासाठी कैरीच े पन्हे उत्तम आहे पि हे प्यायला मळू उन्हाळ्याचा त्रास कमी होतो आपल्याला आरोग्य देण्याच्या दृष्टीने या हदवसात कैरीची डाळ खाण्याची पद्धत आहे कच्च्या कैरीच ेघर अांगाला लावनू आांघोळ केल्यास त्याचा त्रास होत नाही

P a w a r M a n o j B a l a s a h e b P a g e 7 | 8

महाविद्यालयाने सुरु केलेल्या या उपक्रमाविषयी तसेच पयाािरण संिर्ानासाठी आपल्या मताविषयी सविस्तर मत शलहा

आजही पयाावरि सांवधानासाठी सरकार व जनता फार जागतृ झाली आहे असे हदसनू येत नाही परांतु मी आणि बहुसांख्य ववयायार्थयानंी अहा उपक्रमाांना प्राधान्य हदल्यावर आपि पयाावरि सांवधानासाठी आपि जागतृ झालेले आहोत याचे मला समाधान वाटते हा उपक्रम राबववल्याने आजूबाजूच्या पररसरातील लोक आमच ेव महाववयायालयाच ेनाव घेत आहेत त्यामळेु या उपक्रमाववषयी मला फार आनांद होत आहे याचा हांभर टक्के फायदा आपल्याला आपल्या जीवनासाठी व आपल्या पुढच्या वपढीसाठी नक्कीच होईल महाववयायालयाच्या पयाावरि जािीव जागतृी या उपक्रमा मळेु मला माझ्या जीवनात ककतीतरी हदवसातुन झाड ेलावायला लमळाली मीही दोन झाड ेहतेाच्या बाांधावर लावलेली आहे ही झाड ेलावल्यामळेु पयाावरि सांबांधीची अयायावत अयायावत माहहती पररसरातील लोकाांपयतं जलद पोहोचववता येिे हक्य झालेले आहे त्यामळेु पररसरातील लोक व समाज

दसुऱ्या झाडाचा सध्याचा फोटो

P a w a r M a n o j B a l a s a h e b P a g e 8 | 8

पयाावरिाबाबत अर्धक जागतृ होऊ हकेल याचा मला फार आनांद होत आहे थोडक्यात पयाावरि जागतृी करण्यासाठी मानवी आरोग्य सधुारण्यासाठी व त्यासांबांधी माहहती लोकाांपयतं पोहोचवनू पयाावरि ऱ्हास कमी करण्यासाठी हा उपक्रम महत्त्वाची भलूमका पार पाडू हकेल

J a d h a v S w a t i B a l a s a h e b P a g e 1 | 8

महाविद्यालयाचे नाि - कला व वाणिज्य महाववध्यालय वडनेर, ता. चाांदवड.

विध्यार्थयााचे नाि - जाधव स्वाती बाळासाहेब

विद्यापीठ परीक्षा नंबर-

विषय – पयाावरि सतका ता

मार्ादर्ाकाचे शर्क्षकाचे नाि – प्रा. ए.एल.भगत.सर

विद्यार्थयााची सही मार्ादर्ाकाची सही

J a d h a v S w a t i B a l a s a h e b P a g e 2 | 8

जाणीि जार्तृी या विषय अंतर्ात राबविलेल्या

प्रकल्पाविषयी –

साववत्रीबाई फुले पुिे ववद्यापीठ अांतगात पयाावरि जनजागतृी हा प्रकल्प राबववण्यात आला. या प्रकल्पात सांतुललत ववकास साधण्यासाठी पयाावरि सांरक्षिाचा ववचार समाजात रुजला पाहहजे. याबाबत समाजात जागतृता व जािीव ननमााि झाली पाहहजे. या उद्दशेाने ववद्यापीठ अनुदान आयोगाने सवा ववद्यार्थयाांमध्ये नव्याने समाववष्ट करून तो अननवाया करण्याचा गौरवास्पद ननिाय घेतला आहे.

आपि प्रत्येक जि आपल्या पयाावरिात सतत काहीतरी कृती करत असतो. व त्या कृतीचा पयाावरिावर पररिाम होतात. त्याप्रमािे आपि टाकलेल्या दगडाचा स्पशा जलाशयाला होतात पषृ्ठभागावर तरांग उठव ूलागतात व एकदा सरुु झालेली ही प्रक्रिया आपि थाांबू शकत नाही. त्याचप्रमािे आपि केलेल्या कृतीचा पयाावरिावर पररिाम होत असतो. आजच्या अनतशय बबकट पररस्स्थतीत पयाावरि ववषयीची मानवाची जाि वाढवून एकास्त्मक हटकाऊ ववकास प्रक्रियेचा अवलांब करण्याची आज ननताांत गरज आहे. जगातील ननसगाननलमात जैववक अजैववक आणि मानवननलमात ववववध बाबीांचा अभ्यास पयाावरि शास्त्रात समाववष्ट होतो.

वैहदक काळात देव आणि दानवाांच्या समदु्रमांथनात भगवान शांकराांनी आपल्या गळ्यात ववष साठवले आणि ते नीलकां ठ झाले. आज आपिच ननमााि

J a d h a v S w a t i B a l a s a h e b P a g e 3 | 8

केलेले ववष (पयाावरिाची हानी) पचवून टाकण्यासाठी आपिा सवाांना नीलकां ठ होण्याची ननताांत गरज आहे.

आणि यासाठी चा मांत्र म्हिजे

“पयाािरण रक्षण ि संिर्ान”

पहहल्या झाडाचा लाितांनाचा फोटो

झाडाचे मराठी नाि - आांबा झाडाचे इंग्रजी नाि - Mango

झाडाचे बोटॅननकल नाि - Mangonifera

झाडाचे अक्षितृ्तीय स्थान - 20.27275654

J a d h a v S w a t i B a l a s a h e b P a g e 4 | 8

झाडाचे रेखाितृ्तीय स्थान - 74.046691

झाडाची लाितानांची उंची - 32 CM

झाडाची आत्ताची उंची - 130 CM

झाडाची बोटॅननकल माहहती - (मराठीत ककिा इंग्रजीत) आांबा वतृ्तीय प्रदेशात आढळिार झाड आणि फळ आहे आांबट गोड

चा फळ आहे. या फळाला महाराष्रात कोकिचा राजा म्हितात. एवप्रल-जून हा या फळाचा मोसम असतो. आांब्याचा उगम नक्की कुठे झाला हे अज्ञात आहे. परांतु दक्षक्षि आणि दक्षक्षिपूवा आलशया मध्ये मोठ्या प्रमािातील जैववैववध्य पाहता आणि तेथील 250 ते 300 लक्ष वषााचा जीवाशमाांचा इनतहास पाहता आांब्याचा उगम याच भागात झाला असावा असे मानण्यात येत.े

आंब्याच्या झाडाचा उपयोर्

1 कारभारी लोक वपकलेल्या आांब्याची भाजी करतात व नतला साठे म्हितात.

2 कैरीच्या फोडी उन्हात वाळवून आमटी करताना वापरतात.

3 हहरव्या कैऱ्या क्रकसनू वाळवनू आमचरू करतात हा मसाला सारखा वषाभर वापरतात.

4 कैरीची आांबट नतखट चटिी होत े.

5 राजापुरी कैरी पासनू मरुाांबा बनतो.

6 कच्चा आांब्याचे लोिचे करतात हे लोिचे चवीला खपू चववष्ट असते.

J a d h a v S w a t i B a l a s a h e b P a g e 5 | 8

7 वपकलेल्या आांब्याचा आमरस करत क्रकां वा फोडी करून खातात.

पहहल्या झाडाचा सध्याचा फोटो

दसुऱ्या झाडाचा लाितांनाचा फोटो

J a d h a v S w a t i B a l a s a h e b P a g e 6 | 8

झाडाचे मराठी नाि - अजुान झाडाचे इंग्रजी नाि - The White Mudrah Tree

झाडाचे बोटॅननकल नाि - Terminalia Arjuna

झाडाचे अक्षितृ्तीय स्थान - 20.27281244

झाडाचे रेखाितृ्तीय स्थान - 74.0465391

झाडाची लाितांनाची उंची - 55 CM

झाडाची आत्ताची उंची - 60 CM

झाडाची बोटॅननकल माहहती - (मराठीत ककिा इंग्रजीत) अजुान भारतातील एक औषधी वकृ्ष आहे त्याला गवल खपू तसेच नदीस अजा नदी-नाल्याांच्या क्रकनारी असल्याच्या कारिाने या नावाने सदु्धा ओळखले जाते या झाडाांचे साधारितः उांची 60 ते 80 फूट असते आणि हे झाड हहमालय शुष्क डोंगराळ पररसरात तसेच बबहार मध्य प्रदेशात आढळतात याचा उपयोग प्राचीन काळापासनू केला जातो

दसुऱ्या झाडाचे उपयोर्

1 अजुान झाडाची साल वापरल्यास वात-वपत्त ननयांत्रिात ठेवनू कोलेस्टेरॉल कमी होते.

2 अजुान हे औषधी वनस्पती आहे.

3 अजुानाच्या सालाची घोटी करून हदल्यास पोटाच ेववहार ववकार दरू होतात.

4 अजुानाची साल रुदय ववकार उपयोगी ठरत.े

J a d h a v S w a t i B a l a s a h e b P a g e 7 | 8

5 अजुान अजुान सालाचे उपयोग हा हाड मोडले असेल तर त्याची पावडर वपिे क्रकां वा त्याचा लेप लावल्यास हाड ेमजबूत होतात व ते हवेत असते तर बसतात.

दसुऱ्या झाडाचा आत्ताचा फोटो

महाविद्यालयाने सुरु केलेल्या या उपक्रमाविषयी तसेच पयाािरण

संिर्ानासाठी आपल्या मताविषयी सविस्तर मत शलहा पयाावरि जािीव जागतृी आणि आम्ही सहभागी होऊन उपिम अनतशय सुांदर रीतीने तयार केला या उपिमाने पयाावरिाचा होिारा ऱ्हास कमी होण्यास मदत होईल झाड ेलावून झाडाांचे सांगोपन केले त्याांची व्यवस्स्थत काळजी घेतली व त्या झाडापासनू भरपूर प्रमािात ऑस्क्सजन लमळतो पयाावरिाच्या दृष्टीने हा उपिम पे्ररिादायी होईल भववष्यात होिाऱ्या समस्या या उपिमातून टाळता येऊ शकतात आपले जीवन समदृ्ध करण्यासाठी उपलब्ध नैसर्गाक साधनाांचा वापर केला पाहहजे पयाावरि जागतृी लशक्षि अलीकड े पयाावरि लशक्षिाचा महाववद्यालयीन अभ्यासिमात समावशे झाला ही अत्यांत महत्त्वाची गोष्ट त्यामळेु त्याांची काळजी होऊ नये अत्यांत महत्त्वाचे आहे महाववद्यालयातील

J a d h a v S w a t i B a l a s a h e b P a g e 8 | 8

प्रत्येकाने या उपिमात सहभाग घेतला आपि पयाावरि सांतुलनाची ववववध उपाय केले जातात जास्त प्रमािात होत नाही या अभ्यासिमातून याांच्या घरासमोर दोन झाड ेलावली पि प्रत्येकाने वकृ्षलागवड करून पयाावरिाच ेरक्षि केले पाहहजे पयाावरि वाचवा जीवन वाचवा देश वाचवा या उक्तीप्रमािे पयाावरिाच ेसांवधान काळाची गरज झाली आहे हा उपिम करताना मला अनतशय आनांद झाला मी पि पयाावरि सांवधानासाठी काही मदत करत असल्याची भावना ननमााि झाली यात आम्हाला प्राचाया सराांनी मागादशान व तसेच माहहती देण्यास मदत केली या उपिमात माझ्या घरच्याांनी पि मदत केली त्याांना हा उपिम खपू आवडला झाडाला पािी खते घालनू काळजी घेतली या उपिमतून जास्तीत जास्त फायदा होईल . हा उपिम आदशा उपिम आहे

हा उपिम प्रत्येकाने दोन झाड ेलावून यशस्वीपिे पार पाडला .या उपिमातून झाड ेलाविे व त्याांची काळजी घेिे हा सांदेश आजूबाजूच्या लोकाांना पे्ररिा देिारा असल्यामळेु.

‘झाड ेलािा झाड ेजर्िा’

B i n n a r K a v i t a B a l u P a g e 1 | 8

महाविद्यालयाचे नाि - कला व वाणिज्य महाववध्यालय वडनेर,

ता. चाांदवड. विध्यार्थयााचे नाि - बिन्नर कववता िाळू

विद्यापीठ परीक्षा नंबर-

विषय – पयाावरि सतका ता

मार्ादर्ाकाचे शर्क्षकाचे नाि – प्रा. ए.एल.भगत.सर

विद्यार्थयााची सही मार्ादर्ाकाची सही

B i n n a r K a v i t a B a l u P a g e 2 | 8

जाणीि जार्तृी या विषय अंतर्ात राबविलेल्या

प्रकल्पाविषयी –

शैक्षणिक वर्ा 2019 -20 या वर्ाात मी बिन्नर कववता िाळू या कला

व वाणिज्य महाववद्यालयात शशकत असून आम्हाला पयाावरि जािीव

जागतृी हा ववर्य आहे. आमचे ववर्य शशक्षक प्रा. भगत सर आहे. तयाांनी

आम्हाला पयाावरिाचे महततव पटवून ददले आणि आम्हाला प्रतयेक

ववद्यार्थानीांना प्रतयेकी दोन झाड ेलावण्यासाठी ददल.

आणि ती झाड ेकशाप्रकारे लावायचे आणि तयासाठी आम्हाला सराांनी

जागेचे रेखावतृत आणि अक्षवतृत हे काढायला लावले होत ेआणि त ेझाड े

जगवायची व मोठी करायची असे साांगण्यात आले. या प्रकल्पात आम्ही

दरवर्ी दोन झाड ेलावण्याची मोहीम रािववली आमच्या शशक्षकाांनी साांर्गतले.

झाडाची सवाांनी अतयांत काटकसरीने काळजी घेिे.

B i n n a r K a v i t a B a l u P a g e 3 | 8

झाडाचे मराठी नाि - सीता अर्ोक झाडाचे इंग्रजी नाि - Sita Ashoca

झाडाचे बोटॅननकल नाि - Suraca Asoca

झाडाचे अक्षितृ्तीय स्थान - २०.२८०२२३

झाडाचे रेखाितृ्तीय स्थान - ७४.०५४२४३

झाडाची लाितांना उंची - ११५ CM

झाडाची आत्ताची उंची - २२५ CM

झाडाची बोटॅननकल माहहती - (मराठीत ककिा इंग्रजीत) अशोक ही मळूची भारतीय वनस्पती सदाहरीत प्रकारातील एक लहानकर

वकृ्ष शौऱ्या का असो का हे तयाच ेशास्रीय नाव स्वतःच्या ववशशष्ट पिासांभार

राखिार. हे सीता अशोक काांचन पूिा वाढलेले झाड पहािां म्हिजे स्वगासखु च

पहहले झाडाचा लाितांनाचा फोटो

B i n n a r K a v i t a B a l u P a g e 4 | 8

हे खपू हळू वाढिारे झाड आहे. मुांिईच्या जजजामाता उद्यानात अशोकाचे खपू

जुनी मोठी झाडां आहेत.

अशोकाच े पान लाांिी आणि मऊ असतात कोवळ्या पानाांना लाल रांग

असतो. भरगच्च पिा भारा मळेु या फेब्रुवारी ते एवप्रल या कालावधीत अशोकाला

फुलाांचा िहर येतो. फुले आली की हे झाड ववशरे् सुांदर ददसते छोट्या छोट्या

पाकळ्या असिारी लाांि भाड्याची असांख्य फुले एकाच गुच्छात असतात. अशा

असांख्य गुच्छाने भरलेला सीता अशोक पाहण्याचा आतताच हा कालावधी

अशोकाच्या फुलाांचा रांग आधी वपवळा मग भगवा आणि नांतर लालसर होतो.

सयूााच्या ककरिाांमळेु फुलाांच्या रांगात होिारा िदल झाडाला ववशरे् सौंदया

प्रदान करतो. अशोकाच्या झाडाची साल तपककरी रांगाची असनू अतयांत और्धी

मानले जाते. और्धाची चाल खोड आणि फुले वेगवेगळ्या और्धात वापरले

जातात. अशोक वररष्ठ नावाने एक प्रशसद्ध आयुवेददक और्ध तयार केले जाते.

तयाच्या झाडाच्या सालीपासनू मरुववकार तसेच ववशरे् करून मदहलाांचे रक्त

शुद्धीकरि व इतर अनेक ववकाराांवर अशोक अतयांत गुिकारी मानला जातो..

B i n n a r K a v i t a B a l u P a g e 5 | 8

पहहल्या झाडाचा सध्याचा फोटो

झाडाचे मराठी नाि - चाल्टा

दसुऱ्या झाडाचा लाितांनाचा फोटो

B i n n a r K a v i t a B a l u P a g e 6 | 8

झाडाचे इंग्रजी नाि - Chalta

झाडाचे बोटॅननकल नाि - delinia pentgyana

झाडाचे अक्षितृ्तीय स्थान - 20.27127

झाडाचे रेखाितृ्तीय स्थान - 74.05657

झाडाची लाितांना उंची - 40 CM

झाडाची आत्ताची उंची - 110 CM

झाडाची बोटॅननकल माहहती - (मराठीत ककिा इंग्रजीत) मध्यप्रदेशातील प्रमखु आददवासी समदुाय ददल्लेननया ची फळे भाजी

म्हिून वापरतात आणि चटिी िनवतात. रूट डोको वर् ँशरीराच्या वेदना दरू

करण्यासाठी ददली जाते. तर सालची पावडर मधुमेह अनतसार आणि पेचीस रोग

िरा करण्यासाठी वापरली जाते. लेक ची पेस्ट जखमाांवर लागवड आणि जर

अनेक रोग िरे करतो. उभय आले की वपवळे सगुांर्धत एकटे ककां वा टशमानल

कमेंटस फ्लेक्स दात केलेले पसरलेले मोठे आिी फळाांमध्ये मािसां कोरला लोगो

फ्री टेन्स कार पल 05:23 शांकूच्या आकाराचे ग्रहि असांख्य िीचाड झाडाची साल

आराखड ेपषृ्ठभाग पाांढऱ्या कारक आहे.

B i n n a r K a v i t a B a l u P a g e 7 | 8

महाविद्यालयाने सुरु केलेल्या या उपक्रमाविषयी तसेच पयाािरण संिर्ानासाठी आपल्या मताविषयी सविस्तर मत शलहा

महाववद्यालयाने सुरू केलेल्या पयाावरि जािीव जागतृी याववर्यी

प्रकल्प सुरू केला असून पयाावरिाचा खूपच रास होत चालला आहे आपल्या

देशामध्ये मोठ्या प्रमािात झाडाांची तोड केली जाते. झाडाांची तोड

झाल्यामुळे दषु्काळ मोठ्या प्रमािात पडतो. अशावेळी प्रश्न पडतो की या

सगळ्याांसाठी आपि काय करू शकतो. आपल्या देशात सांदभाात दषु्काळाची

जस्थती गांभीर स्वरूपाची आहे. पहाडामध्ये वनवे पेटल्या चे ददसतात. म्हिून

सांपूिा जांगलाांमध्ये भुकां प जािवत आहे. व जास्त प्रमािात वादळ जािवत

आहे. पयाावरिाचा भाग आहे पयाावरिाचा ढासळिारा स्टोन सावरण्याचा

दसुऱ्या झाडाचा सध्याचा फोटो

B i n n a r K a v i t a B a l u P a g e 8 | 8

एक महततवाचा उपाय म्हिजे वकृ्षरोपि होय अलीकड े वकृ्षारोपिाचे

कायाक्रम होतात सामाजजक वनीकरि याची कल्पना आता रूढ होत आहे.

झाड ेलाविे ककती आवश्यक आहे तयाहून ती वाढविे व तयाांचे जतन

करिे महततवाचे आहे. यासाठी प्रतयेकाने एक तरी झाड दततक घेतलां

पादहजे ककां वा लावले पादहजे तयाची काळजी घेतली पादहजे. झाड े लावा

आणि झाड ेवाचवा आणि काळजी घ्या हा पयाावरि ददवसाचा सांदेश आहे

पयाावरि हा ददवस 5 जून रोजी साजरा केला जातो. परांतु प्रचांड प्रमािात

वाढत चाललेल्या वकृ्षतोडीमुळे एक ददवस पथृ्वी रस्ता तळाला जाईल. भीती

ननमााि झाली आहे. गावच्या नद्याांमध्ये देखील साांडपािी सोडले जात े

पावसाळा अभावाने वाळवांटे वाटू लागली यासाठी अांतर मोहीम सुरू केली

पादहजे.