Yaz 2018 Cilt 8 Sayı 2 · gönderip-almak, sosyalleşmek, ödev-sunum hazırlamak, fotoğraf çekmek, ders notu almak, müzik dinlemek, internette gezinmek, araştırma yapmak ve

Yaz 2018 Cilt 8

Sayı 2

Summer 2018 Volume 8

Issue 2

ISSN:2147-1908

EĞİTİMTEKNOLOJİSİKURAMVEUYGULAMA/EDUCATIONALTECHNOLOGYTHEORYANDPRACTICE

Cilt8,Sayı2,Yaz2018

Volume8,Issue2,Summer2018

GenelYayınEditörü/Editor-in-Chief:Dr.HalilİbrahimYALINEditör/Editor:Dr.TolgaGÜYER

SorumluYazıİşleriMüdürü/PublisherEditor:Dr.TolgaGÜYERRedaksiyon/Redaction:MertcanÜNAL,Dr.BurcuBERİKAN,FigenDEMİRELUZUN,AkçaOkanYÜKSEL

Dizgi/Typographic:Dr.TolgaGÜYERKapakveSayfaTasarımı/CoverandPageDesign:Dr.BilalATASOY

İletişim/ContactPerson:Dr.TolgaGÜYER

Dizinlenmektedir/Indexedin:ULAKBİMSosyalveBeşerîBilimlerVeritabanı(TR-Dizin),TürkEğitimİndeksi,SosyalBilimlerAtıfDizini

ETKUDergisi2011yılındanitibarenyıldaikidefadüzenliolarakyayınlanmaktadır.EducationalTechnologyTheoryandPracticeJournalispublishedregularlytwiceayearsince2011.

EditörKurulu/EditorialBoard*

Dr.AbdullahKuzu Dr.AnaPaulaCorreiaDr.Aytekinİşman Dr.BuketAkkoyunluDr.CemÇuhadar Dr.DenizDeryakulu

Dr.DeepakSubramonyDr.FezaOrhan Dr.H.FerhanOdabaşıDr.HafizeKeser Dr.HalilİbrahimYalınDr.Hyo-JeongSo

Dr.KyongJee(Kj)KimDr.M.YaşarÖzdenDr.MehmetGürolDr.ÖzcanErkanAkgünDr.S.SadiSeferoğluDr.SandieWaters

Dr.ServetBayramDr.ŞirinKaradenizDr.TolgaGüyerDr.TrenaPaulusDr.YavuzAkpınarDr.Yun-JoAn

*Listeismegörealfabetikolarakoluşturulmuştur./Listiscreatedinalphabeticalorder

HakemKurulu/Reviewers*

Dr.AbdullahKuzuDr.AdileAşkımKurtDr.AgahTuğrulKorucuDr.ArifAltunDr.AslıhanİstanbulluDr.AslıhanKocamanKaroğluDr.AyçaÇebiDr.AyferAlperDr.AynurKolburanGeçerDr.AyşegülBakarÇörezDr.BaharBaranDr.BarışSezerDr.BerrinDoğusoyDr.BetülÖzaydınDr.BilalAtasoyDr.BurcuBerikanDr.ÇelebiUluyolDr.DemetSomuncuoğluÖzerbaşDr.DenizAtalKöysürenDr.DenizMertkanGezginDr.EbruKılıçÇakmakDr.EbruSolmazDr.EkmelÇetinDr.EminİbiliDr.EmineAruğaslanDr.EmineCabıDr.EmineŞendururDr.EnginKurşunDr.ErinçKarataşDr.ErhanGüneşDr.ErkanÇalışkanDr.ErkanTekinarslanDr.ErmanYükseltürk

Dr.ErolÖzçelikDr.ErtuğrulUstaDr.EsmaAybikeBayırDr.EsraYecanDr.FatmaBayrakDr.FatmaKeskinkılıçDr.FezileÖzdamlıDr.FilizKalelioğluDr.FilizKuşkayaMumcuDr.FundaErdoğduDr.GizemKaraoğlanYılmazDr.GökçeBecitİşçitürkDr.GökhanAkçapınarDr.GökhanDağhanDr.GülfidanCanDr.H.FerhanOdabaşıDr.HafizeKeserDr.HalilErsoyDr.HalilİbrahimAkyüzDr.HalilİbrahimYalınDr.HalilYurdugülDr.HanifeÇivrilDr.HasanÇakırDr.HasanKaralDr.HaticeDurakDr.HaticeSancarTokmakDr.HüseyinBicenDr.HüseyinÇakırDr.HüseyinÖzçınarDr.HüseyinUzunboyluDr.IşılKabakçıYurdakulDr.İbrahimArpacıDr.İlknurResioğlu

Dr.KeremKılıçerDr.KevserHavaDr.M.EmreSezginDr.M.FikretGeliboluDr.MehmetAkifOcakDr.MehmetBarışHorzumDr.MehmetKokoçDr.MehmetÜçgülDr.MelihEnginDr.MeltemKurtoğluDr.MuhittinŞahinDr.MukaddesErdemDr.MuratAkçayırDr.MustafaSarıtepeciDr.MustafaSerkanGünbatarDr.MustafaYağcıDr.MutluTahsinÜstündağDr.MügeAdnanDr.NadireÇavuşDr.NecmiEşgiDr.NezihÖnalDr.NurayGedikDr.NurettinŞimşekDr.OnurDönmezDr.ÖmerFarukİslimDr.ÖmerFarukUrsavaşDr.ÖmürAkdemirDr.ÖzcanErkanAkgünDr.ÖzdenŞahinİzmirliDr.ÖzlemBaydaşDr.ÖzlemÇakırDr.RamazanYılmazDr.RecepÇakır

Dr.SalihBardakçıDr.SamiAcarDr.SamiŞahinDr.SelayArkünKocadereDr.SelçukKaramanDr.SelçukÖzdemirDr.SerapYetikDr.SerçinKarataşDr.SerdarÇiftçiDr.SerkanŞendağDr.SerkanYıldırımDr.SerpilYalçınalpDr.SibelSomyürekDr.SonerYıldırımDr.ŞafakBayırDr.ŞahinGökçearslanDr.ŞeyhmusAydoğduDr.TarıkKışlaDr.TayfunTanyeriDr.TurgayAlakurtDr.TolgaGüyerDr.TürkanKarakuşDr.UğurBaşarmakDr.ÜmmühanAvcıYücelDr.ÜnalÇakıroğluDr.VeyselDemirerDr.VildanÇevikDr.YalınKılıçTürelDr.YaseminDemirarslanÇevikDr.YaseminGülbaharDr.YaseminKoçakUsluelDr.YavuzAkbulutDr.YusufZiyaOlpakDr.YükselGöktaş

*Listeismegörealfabetikolarakoluşturulmuştur./Listiscreatedinalphabeticalorder.

İletişimBilgileri/ContactInformation

İnternetAdresi/Web:http://dergipark.gov.tr/etkuE-Posta/E-Mail:[email protected]/Phone:+90(312)2021738

Adres/Adress:GaziÜniversitesi,GaziEğitimFakültesi,BilgisayarveÖğretimTeknolojileriEğitimiBölümü,06500Teknikokullar-Ankara/Türkiye

212

EĞİTİMTEKNOLOJİSİKuramveUygulamaCilt:8Sayı:2Yıl:2018

MakaleGeçmişi/ArticleHistoryAlındı/Received:20.02.2018

DüzeltmeAlındı/Receivedinrevisedform:11.05.2018Kabuledildi/Accepted:29.05.2018

GENÇNESİLARASINDAYAYGINLAŞANBİRBAĞIMLILIK:AKILLITELEFONBAĞIMLILIĞININCİNSİYET,AKADEMİKBAŞARIVEMOBİLOYUNOYNAMA

DEĞİŞKENLERİAÇISINDANİNCELENMESİ1DenizMertkanGEZGİN2,NazireBurçinHAMUTOĞLU3,YavuzSAMUR4,SonerYILDIRIM5

Öz

Bu çalışmanın amacı, üniversite öğrencilerinin akıllı telefon bağımlılığı düzeylerini cinsiyet,mobil oyun oynama ve akademik başarı düzeyi açısından incelemektir. Çalışmanınkatılımcılarını bir devlet üniversitesinde öğrenim gören 301 üniversite öğrencisioluşturmaktadır.Çalışmadaveriler“AkıllıTelefonBağımlılığı”ölçeğiiletoplanmıştır.Verilerinanalizinde bağımsız örneklem t-testi ve tek yönlü varyans analizinden (ANOVA)yararlanılmıştır. Bulgular incelendiğinde, üniversite öğrencilerinin akıllı telefon bağımlılığıdüzeylerinde cinsiyet açısından anlamlı bir farklılık bulunmazken, mobil oyun oynayan vemobil oyun oynama süresi yüksek olan üniversite öğrencilerinin akıllı telefon bağımlılığıdüzeyininyüksekolduğubelirlenmiştir.Ayrıcaakademikbaşarıdüzeyiaçısındanbaşarıdüzeyidüşük olan öğrencilerin, başarı düzeyi daha yüksek olan öğrencilere göre akıllı telefonbağımlılık riskinin yüksek düzeyde olduğu ortaya çıkmıştır. Son olarak, araştırmadaöğrencilerinakıllıtelefonuçoğunluklageceyatmadanönceyataktasosyalağsitelerindezamangeçirmek,aramayapmak,internetüzerindeniletişimegeçmek,mesajlaşmak,müzikdinlemekvevideoizlemekamacıylakullandıklarıtespitedilmiştir.

AnahtarKelimeler:Akademikbaşarı;akıllıtelefonbağımlılığı;mobiloyunoynama

1Çalışmanınbirbölümü,1-3Şubat2018tarihindeXV.EuropeanConferenceonSocialandBehavioralSciencesadlıkonferanstasözlübildiriolaraksunulmuştur.2Yard.Doç.Dr.,BilgisayarveÖğretimTeknolojileriEğitimiBölümü,TrakyaÜniversitesi,[email protected]ş.Gör.,BilgisayarveÖğretimTeknolojileriEğitimiBölümü,SakaryaÜniversitesi,[email protected]ç.Dr.,BilgisayarveÖğretimTeknolojileriEğitimiBölümü,BahçeşehirÜniversitesi,[email protected].,BilgisayarveÖğretimTeknolojileriEğitimiBölümü,OrtaDoğuTeknikÜniversitesi,[email protected]

GençNesilArasındaYaygınlaşanBirBağımlılık:AkıllıTelefon…

Cilt:8Sayı:2Yıl:2018

213

ASPREADINGADDICTIONAMONGYOUNGGENERATION:ANEXAMINATIONOFSMARTPHONEADDICTIONACCORDINGTOGENDER,ACADEMICSUCCESS

ANDMOBILEGAMEPLAYINGVARIABLES

Abstract

Thisstudyaimstoinvestigatesmartphoneaddictionlevelsofyounggenerationwithrespecttogender,mobilegaming,andacademicachievementlevels.Theparticipantsareuniversitystudents(n=301).DatawerecollectedviatheTurkish-adaptedversionofthe“SmartphoneAddictionScale”.Independentsamplet-testandone-wayanalysisofvariance(ANOVA)wereadministeredfordataanalysis.Intermsoftheeffectofgender,findingsindicatedsignificantdifferenceatthelevelofsmartphoneaddictionofparticipants.However,mobilegamingandthedurationofmobile gamingwereat ahigher level. In termsof academicachievement,resultsdemonstratedthattheparticipantswithlowlevelsofacademicachievementhaveahigherriskofsmartphoneaddictionthanthosewithhighacademicachievement.Finally,inthesurvey,itwasfoundthatstudentsusetheirsmartphonesmostlyinbedbeforegoingtobedatnight,andtheyspendtime insocialnetworksites,makingcalls,communicatingviainternet,messaging,listeningtomusicandwatchingvideos.

Keywords:Academicachievement;smartphoneaddiction;mobilegaming

Summary

Today,smartphonesareanindispensablepartofourlives.Especiallyinthelifeofyoungadults, smartphones arewidelyused for activities suchas communication, entertainment,games.While smartphonesmakeyoungpeople's liveseasier inmanyways, therearealsocertain negative effects such as depression, anxiety and addiction, low sleep quality etc.especially for young people. Lin, Chang, Lee, Tseng, Kuo ve Chen (2014) report fourcomponents of smartphone addiction: tolerance, withdrawal, compulsive behaviors andfunctional impairment. Padır (2017) incorporate these components to define smartphoneaddictioninthatindividualsdonotreduceusingtheirsmartphonesbutratherincreaseitwhenthesmartphonesarenotplacedclosetothemselves,orincaseofitsabsence,andtheyfacedisturbingsituationssuchasanxiety,stress,etc.aswellaspsychologicaland/orphysiologicalproblems in their social and work life. The literature emphasizes that the academicachievement of students is negatively affected by problematic smartphone use. For thisreason, it is important to investigate the level of smartphone addiction among universitystudentsintermsofdifferentvariables.

Based on causal - comparative research method, the present study investigatessmartphoneaddictionamong301universitystudents intermsofgender,playingonlineorofflinegames,andacademicsuccess.ThedatawerecollectedviaSmartphoneAddictionScale(SAS)developedbyKwon,Lee,Won,Park,Min,Hahn(2013b)andadoptedintoTurkishbyDemirci et al. (2014). In the study, the data were analyzed using descriptive statistics,independentsamplet-testandone-wayanalysisofvariance(ANOVA).

DenizMertkanGEZGİNvd.

EĞİTİMTEKNOLOJİSİKuramveUygulama

214

Findingsindicatethatsmartphoneaddictionlevelsoftheparticipantsarebelowtheaverage(M=2,81).Thereisnosignificantdifferencebetweenfemalesandmalesregardingtheir smartphone addiction levels. However, there is a significant difference in terms ofplaying mobile games, daily duration of playing mobile games and their academicachievement.Theresultsshowthattheparticipantsplayingmobilegamesandspendingmoretimewithplayingmobilegameshavehighersmartphoneaddictioncomparedtothosewhodolessornone.Furthermore,thestudyrevealsthatstudentswithlowacademicachievementaremore addicted to their smartphones compared to the studentswith higher academicachievement.Inaddition,universitystudentsusetheirsmartphonesmostlyforspendingtimein social networking sites, communicating, andentertainment. In termsof timeandplacewheretheyusetheirsmartphonesmostly,itisworthtonotethattheymostlyuseitinbedjustbeforesleepingatnight.

Finally,theresultsofthestudyshowthatsmartphoneaddictionlevelsdonotdependongender.However, studentswhoplaymobile gamesand spendmore timewithplayingmobile games have a high level of smartphone addiction. Moreover, students with highacademicachievementhavelowsmartphoneaddiction.Insum,thisstudyshowsthatplayingmobilegamesintenselystimulatesmartphoneaddictionandaffectsacademicachievementnegatively.

Giriş

Teknolojide yaşanan hızlı gelişmeler günlük yaşamdaki yansımaları ile oldukça dikkatçekmektedir. Özelliklemobil teknolojilerdekigelişmeler ileakıllı telefonlarsonzamanlardabireylerin yaşamlarında vazgeçilmez bir hal almıştır. Standart telefonların gelenekselözelliklerine (arama, sms vb.) ek olarak mobil internet aracılığıyla sosyal ağ sitelerindegezinmek, oyun oynamak ve mesajlaşmak gibi bireyler arasında sıklıkla gerçekleştirileneylemleribarındıranmobiluygulamalar,akıllıtelefonlarınbireylerinhayatlarındavazgeçilmezbiraraçhalinegelmesinisağlamaktadır(HawiveSamaha,2016).Özelliklegençlerarasında,akıllı telefonların popüler ve yaygın kullanıma sahip olduğu bilinmektedir. Bu durumun enönemli nedenlerinden birisinin, günümüz gençlerinin teknolojik açıdan zengin bir ortamdadoğmalarından kaynaklı olduğu düşünülmektedir. Bu açıdan daha ileri yaş gruplarına göregençlerakıllıtelefonlarıiledahasıkıilişkiiçerisindedir(AktaşveYılmaz,2017).Gençlere-postagönderip-almak, sosyalleşmek,ödev-sunumhazırlamak, fotoğraf çekmek,dersnotualmak,müzik dinlemek, internette gezinmek, araştırma yapmak ve hızlı, kolay bir şekilde bilgiyeulaşmakiçinsıklıklaakıllıtelefonlarınıkullanmaktadır(ÇakmakveYalçın,2013;GezginveÇakır,2016).Ancakgençlerarasındaakıllıtelefonlarınaşırıveproblemlikullanılmasınınfizyolojikvepsikolojik açıdanbazı sorunlarada yol açtığı görülmektedir. Alanyazında fizyolojik sorunlararasındaelveboyunfonksiyonbozuklukları,başağrısıveuykukalitesindeyaşananolumsuzdurumlar(Haug,Castro,Kwon,Filler,KowatschveSchaub,2015;İnal,Çetintürk,AkgönülveSavaş 2015;Demirci, Demirci veAkgonul, 2016;Murdock, 2013) yer almaktadır. Psikolojikproblemlergözönünealındığında isestres,kaygı,depresyonvedüşükyaşamtatmini (Kim,Huh,Cho,Kwon,Choi,AhnHJ,vd.2014; Lee,Chang,LinveCheng,2014;Lepp,BarkleyveKarpinski,2014)ileakademikbaşarınınolumsuzetkilenmesi(HawiveSamaha,2016;KibonaveMgaya,2015),gibidurumlarınortayaçıktığıalanyazında ifadeedilmektedir.Ayrıcaakıllıtelefonbağımlılığınınyalnızlık,sosyalkaygı(AktaşveYılmaz,2017;ÇakırveOğuz,2017;Demircivd., 2014; Enez Darcin, Kose, Noyan, Nurmedov, Yılmaz, ve Dilbaz , 2016) vb. gibi birçok



215

psikolojiketmenileilişkisininolduğugözönünealındığında;belirtilenfizyolojikvepsikolojikbirçokolumsuzdurumundaakıllıtelefonbağımlılığındankaynaklıolduğudüşünülmektedir.

Akıllı telefonların internet bağlantısına sahip olma, e-posta alma/gönderme, müzikdinleme, oyun oynama vb. gibi özellikleri (Çağan, Ünsal ve Çelik, 2014) standart mobiltelefonlardanfarklılaşarak;bireylerarasındakullanımınıcaziphalegetirmiştir(BianveLeung,2015).Corbonell,OberstveBeranuy(2013)akıllı telefonkullanımınıcazipkılanözelliklerinhoşnutluk, iletişim, artan güvenlik ve kontrol, araçsal fonksiyon, statü veya kimlik unsuru,sosyal ağ siteleri, bağımsızlık, kalıcı ulaşılabilirlik, duyguların belirtilmesi ile eğlence /oyunolduğunuifadeetmektedir.ChenveKatz(2009),günlükyaşamımızınönemlibiriletişimaracıolan akıllı telefonların insanlar arası ilişkileri ve etkileşimi pek çok yolla doğrudan ve/veyadolaylı olarak etkilediğini belirtmektedir. Akıllı telefonların sahip olduğu özellikleri ilekullanıcılara bu denli doyum sağlaması ve haz vermesi düşünüldüğünde, hayatımızdavazgeçilmezbiryeresahipolsadaaşırıveproblemlikullanımısözkonusuolduğundabağımlılıkgibirisklidurumlarınoluşmasınadanedenolabilmektedir(BianchivePhillips,2005).Griffiths(1996) teknolojikbağımlılıkları,klinikuygulamalardabahsigeçendavranışsalbağımlılıklarınbir alt kümesi ve insan-makine etkileşimini içeren, kimyasal olarak doğada olmayan biroperasyonel davranış olarak tanımlamaktadır. Davranışsal bağımlılıklar, ciddi olumsuzsonuçlarınarağmenbireyindevamettiği,kendinikontroletmenoktasındabaşarısızolduğuağrı ve stres duygusundan sıyrılarak zevk almak için gösterdiği davranışlar olsa da (Bolle,2014);akıllıtelefonbağımlılığıdiğerkimyasalbağımlılık(alkol,sigara,maddevb.)türlerindenfarklılaşmaktadır.RuhsalBozukluklarınTanısalveİstatistikselElKitabıIV’na(DiagnosticandStatisticalManualofMentalDisorders-DSM-IV)görekimyasalolmayandavranışsalbağımlılıktürü ve benzeri alışkanlıklar dürtü kontrol bozukluğu olarak ifade edilmektedir. Yapılançalışmalarda akıllı telefon bağımlılığı, internet ve diğer teknolojilerin gelişmesi ile birlikteproblemli ve aşırı kullanım neticesinde ortaya çıkan bir dürtü kontrol bozukluğu olaraktanımlanmaktadır(BianveLeung,2015;ChenveKim,2013;KussveGriffiths,2011;Kwon,Lee,Won,Park,Min,Hahn,2013b;Takao,TakahashiveKitamura,2009;Young,2004).

Lin, Chang, Lee, Tseng, Kuo ve Chen (2014) akıllı telefon bağımlılığının tolerans,yoksunluk,obsesif-kompulsifbelirtilervefonksiyonelbozukluklarolmaküzeredörtbileşeniolduğundan bahsetmektedir. Padır (2017) bu bileşenleri bir araya getirerek akıllı telefonbağımlılığını,bireylerinakıllıtelefonlarınınyanlarındaolmadığı,sosyalveişyaşamlarındaakıllıtelefonyoksunluğundayaşadığıkaygı,endişe,stresvb.psikolojikve/veyafizyolojiksorunlargibirahatsızedicidurumlarkarşısında,akıllıtelefonkullanımınıazaltmayıp,aksineakıllıtelefonkullanımınadahafazlaihtiyaçduyumsamasıilekullanımıarttırmasışeklindeaçıklamaktadır.Günümüzdeakıllıtelefonkullanımınıcazipkılanözelliklerilegençlerarasındakikullanımınınyaygınlaşmasıvegençlerinakıllıtelefonasahipolmadurumlarıdüşünüldüğünde,akıllıtelefonbağımlılığıüzerineyapılançalışmalarınoldukça fazlaolmasımanidardır (BianchivePhillips,2005;Emanuel,Bell,Cotton,vd.,2015;Fullwood,Quinn,KayeveRedding,2017;LeeveLee,2017;Mok,Choi,S.W.,Kim,vd.,2014;Walsh,White,RossveYoung,2008).Sonuçolarak,akıllıtelefonbağımlılığınıngençlerinyaşamınıolumsuzyöndeetkilediğigörüşügüngeçtikçeartmaktadır.

Akıllıtelefonbağımlılığıileilgiligençlerüzerindeyapılançalışmalardacinsiyetveuzunsüreakıllıtelefondazamangeçirmedeğişkenlerinevurguyapılmaktadır.Lopez-Fernandezvediğerleri(2017)tarafındangençlerüzerindeyapılanbiraraştırmadaakıllıtelefonlarıileuzunsürevakitgeçirenkadınlarınakıllıtelefonbağımlılığıriskitaşıdığınıraporedilmiştir.Problemli



216

akıllı telefon kullanımı konusunda yapılan çalışmalarda cinsiyet açısından erkeklereoranlakadınlarındahaeğilimliolduğugörülmektedir(AltundağveBulut,2017;Doğanveİlter-Tosun,2016;Kwon,Kim,ChoveYang,2013a;Mokvd.,2014).AltundağveBulut (2017)yaptıklarıçalışmada kadınların daha fazla problemli akıllı telefon kullanımına sahip olduğunu ve budurumun özellikle Whatsapp, Instagram gibi sosyal medya araçlarının daha fazlakullanılmasından kaynaklı olduğunu belirtmektedir. Altundağ ve Bulut (2007) bu durumu,uygulamaların sahip olduğu anlıkmesajlaşma ve grup oluşturma gibi özellikleri göz önünealarak doğrudan iletişim kurma noktasında kadınların erkeklere kıyasla daha fazla tercihetmeleriileaçıklamaktadırlar.ÇakırveOğuz(2017)tarafından540liseöğrencisininkatılımıylayürütülençalışmada isebenzerşekildekızöğrencilerinerkeköğrencileregöreakıllı telefonbağımlılığınadahayatkınolduklarıgörülmüştür.Çalışmadaayrıcarahatsızedicigünlükyaşamve tolerans, geri çekilmebelirtileri, aşırı kullanım, sosyal ağbağımlılığı, fiziksel belirtiler altboyutlarındakadınlarınerkekleregöreakıllıtelefonbağımlılıkdüzeyininyüksekolduğusonucuda ortaya çıkmıştır. Araştırmacılar ise bu durumun, alan yazına uyumlu bir şekilde kadınöğrencilerin akıllı telefonu daha çok kullanmaları, sosyalleşmelerini daha çok bu yollasağladıkları ve kadınların erkeklere göre sosyal etkileşimlere daha güçlü bir vurguyaptıklarındandolayıdahafazlaakıllıtelefonlarıilezamangeçirmelerindenkaynaklıolduğunubelirtmektedir. Bununla birlikte alanyazında akıllı telefon bağımlılık düzeylerinin cinsiyetaçısındanfarklılıkgösteripgöstermediğiniortayakoyançalışmalardabulunmaktadır(Kwonvd.,2013a;Noyan,Darçın,Nurmedov,YılmazveDilbaz2015;Yılmaz,ÇınarveÖzyazıcıoğlu,2017). Lee ve Lee (2017) 3000 ortaokul ve lise öğrencisi üzerinde yaptığı çalışmada akıllıtelefonbağımlılığınıncinsiyetegöreanlamlıbirfarkoluşturmadığını,bubulgununisehemenhemenherkesinakıllıtelefonasahipolmasındankaynaklıolduğunuraporetmektedir.Bütünbu çalışmaların ve çıkarımların aksine, Şar (2013) tarafından yapılan çalışmada ise erkeköğrencilerin, kadın öğrencilere göre daha fazla problemli mobil telefon kullanım sorunuyaşadıkları rapor edilmiştir. İncelenen çalışmalardan elde edilen sonuçlar ortayakonulduğunda, cinsiyete göre farklı sonuçların olduğu, akıllı telefonların kadın öğrencilertarafından iletişim ve sosyalleşme amacıyla kullanımının problemli durumlar oluşturduğugörüşünün hâkim olduğu söylenebilir. Her ne kadar alanyazında cinsiyet ve akıllı telefonbağımlılığıileilgilieldeedilenbulgularfarklılıkgöstersede,akıllıtelefonbağımlılığınınyalnızcacinsiyetbağlamındadeğil;akıllıtelefonbağımlılığıdinamiğiileilişkiliolduğudüşünülenakıllıtelefonlarınsahipolduğuözelliklervekullanıcılarasunduğuimkânlardâhilindedeincelenmesigerekmektedir.Bubağlamdaöğrencilerineğlencevezamanınıdoldurmaaçısındanöncelikliolarak tercihettiklerimobiluygulamalardanmobiloyunlarınakıllı telefonbağımlılığı ileelealınmasıönemligörülmektedir.

Geçmiştenbuyanaönemlibiretkinlikolanoyunlar,akıllıtelefonlarınyaygınlaşmasıveçeşitlimobiluygulamalarıngeliştirilmesiilehemenheryaşgrubundakibireylertarafındanaktifbir şekilde tercih edilmektedir. Oyunların rekabet ortamı sunarak boş zamanlarıdeğerlendirmede kullanılan bir aktivite olması ile gerçek hayatın stresinden uzaklaştırarakeğlenceortamısağlamasıbireylerinoyunoynamagerekçeleriarasındadır(Fullwoodvd.,2017;GriffithsveHunt,1995;Horzum,2011;Wood,GriffithsveParke,2007).Mobiloyunlar,birmobilcihazüzerinden“tekoyunculu”veya“çokoyunculu”olacakşekildeçevrimiçioynananvideooyunlar olup; özellikle ücretsiz indirildiği için popüler olmaktadır (Su, Chiang, Lee veChang,2016).Ekolaraksosyalağsitelerininiçerisinekolaylıklaentegreedilmişmobiloyunlarhem sosyal ağları hem de mobil oyun açısından problemli kullanımlara katkı sağlayabilir(Lopez-Fernandez, Männikkö, Kääriäinen, Griffiths ve Kuss, 2018). Yapılan araştırmalar



217

bireylerinakıllıtelefonlarınımobiloyunoynamaamacıylakullandığınıgöstermektedir(LeeveLee, 2017; Su vd., 2016; Fullwood vd., 2017). Fullwood vd. (2017) akıllı telefonlarınkatılımcılara çevrimiçi oyun oynatarak eğlence ve dinlenme olanakları sunduğunu ve buolanaklarınzamaniçerisindekatılımcılardaalışkanlıkoluşturduğunubelirtmektedir.Bununlabirlikteyapılançalışmalardaakıllıtelefonlarınsahipolduğuözelliklerin(sosyalağsiteleri,oyun,bilgiveeğlenceileilgiliuygulamalarıbarındırmasıvb.)deproblemliakıllıtelefonkullanımıileilişkiliolduğubelirtilmektedir(Lee,LeeveLee,2016;Bae,2017;Jeong,Kim,YumveHwang,2016). Türkiye’de 1000 kişi üzerinde yapılan Global Mobil Kullanıcı Araştırması (GMCS)raporunda; yaşları 18-50 arasında değişen bireyler arasında telefon bağımlısı olanların%46’sının her gün mobil oyun oynadığı ve bu durumun da onların akıllı telefona olanbağımlılıklarını arttırdığı ve akıllı telefona olan bağımlılığın 18-24 yaş arası bireylerde zirveyaptığıbelirtilmektedir(Deloitte,2015).Aynıaraştırmaşirketinin2017yılındayapmışolduğuçalışmadakatılımcıların%42’siningündeenaz1kereve%25’inindehaftadaenaz1kereakıllıtelefon ile içerik bağlantılı etkinliklerden oyun oynama etkinliği gerçekleştirdiğibelirtilmektedir. Her ne kadar akıllı telefonlar üzerinde uzun zamanlar oyun yada onlineaktivitelerle zaman geçirmek devamlı bağımlılık yüzünden olan bir kullanım olmasa da (Griffiths,2010), gençlerin akıllı telefon kullanım aktivitelerinde ilk 5 de yer alan onlineuygulamalardan olan mobil oyunların akıllı telefon bağımlılığına katkı sağladığıdüşünülmektedir(Kuss,2013).

Akıllıtelefonlarınaşırıveproblemlibirşekildekullanımınedeniyleöğrencilerinakademikyaşantıları da olumsuz etkilenmektedir. Alanyazında problemli akıllı telefon kullanımı veyaakıllıtelefonbağımlılığıileakademikbaşarıarasındakiilişkilerinincelendiğiçalışmalargündengüne artmaktadır. Lin vd. (2014) tarafından 516 lisans öğrencisinin katılımı ile yapılançalışmadamobiltelefonkullanımınınakademikbaşarıüzerindeolumsuzetkisininolduğuraporedilmiştir.Budurumunnedenlerininaraştırıldığıaynıçalışmada,yataktaakıllıtelefonkullanımınedeniyle uyku kalitesi düşen öğrenciler ile sınıf içinde, ders çalışırken mobil telefon ileilgilenen öğrencilerin akademik başarılarının düştüğü sonucu ortaya çıkmaktadır. Lepp vd.(2013) tarafından lise öğrencileri üzerinde yapılan çalışmada ise öğrencilerin akademikbaşarısındakidüşüşün,aşırımobiltelefonkullanmaveyoğunbirşekilde internetüzerindenmesajlaşmaileilişkiliolduğuraporedilmiştir.Buçalışmalarıdesteklerşekildebazıçalışmalardada akıllı telefon kullanımı ile üniversite öğrencilerinin akademik başarıları arasında negatifilişkininvarlığıortayakoyulmuştur (Chenve Lever,2004; JuncoveCotten,2012; Leppvd.,2013). Üniversite öğrencilerinin büyük çoğunluğunun sınıf içinde akıllı telefon kullandıkları(Tindell ve Bohlander, 2012) düşünüldüğünde, akıllı telefon bağımlılığının ders çalışmayıolumsuz etkilemesinin yanı sıra sınıf içindeki etkinliklereöğrencinin yoğunlaşamamasını daneden olduğu bilinmektedir. Buna göre elde edilen veriler ışığında öğrencilerin akademikbaşarısındayaşanabilecekdüşüşlervedolayısıylaakademikyaşamdankopmaolasılıklarısözkonusudur.

Alanyazındaki araştırmalar incelendiğinde öğrencilerinin akıllı telefon bağımlıkdüzeylerinincinsiyet,mobiloyunoynamaveakademikbaşarıaçısındanincelenmesininönemliolduğu düşünülmektedir. Bu bağlamda üniversite öğrencilerin akıllı telefon bağımlılıkdüzeylerinin cinsiyet, akademik başarı düzeyi ve mobil oyun oynama değişkenlerine göreöğrenci grupları arasında akıllı telefon bağımlılığının farklılaşıp farklılaşmadığının ortayakoyulması amaçlanmaktadır. Böylelikle çalışmanın, akıllı telefon bağımlılığı konusunuinceleyenalanyazınakatkısağlayacağıdüşünülmektedir.Ayrıcaeğitim-öğretimetkinliklerindeakıllı telefonların kullanılması ile gerçekleştirilen sınıf içi uygulamalar açısından araştırma



218

deseninden elde edilen sonuçların ailelere, eğitimcilere ve yöneticilere de yararlı olacağıdüşünülmektedir.

Budoğrultudaçalışmadaaşağıdakiaraştırmasorularınacevaparanmıştır:

1. Üniversiteöğrencilerininakıllıtelefonkullanımamaçlarıvekullanımyerlerinedir?2. Üniversiteöğrencilerininakıllıtelefonbağımlılıkdüzeylerinedir?3. Üniversite öğrencilerinin akıllı telefon bağımlılığı düzeylerinde cinsiyet açısından

anlamlıfarklılıkvarmıdır?4. Üniversite öğrencilerinin akıllı telefon bağımlılığı düzeylerinde mobil oyun oynama

durumunagöreanlamlıfarklılıkvarmıdır?5. Üniversite öğrencilerinin akıllı telefon bağımlılığı düzeylerinde mobil oyun oynama

süresinegöreanlamlıfarklılıkvarmıdır?6. Üniversite öğrencilerinin akıllı telefon bağımlılığı düzeylerinde genel not

ortalamalarınagöreanlamlıfarklılıkvarmıdır?

Yöntem

AraştırmaDeseni

Bu çalışma, nedensel karşılaştırma yöntemi kullanılarak tasarlanmıştır. Nedenselkarşılaştırma araştırmaları var olan/ doğal olarak ortaya çıkmış bir durum ya da olayınnedenlerinivebunedenlereetkiedendeğişkenleriyadabiretkininsonuçlarınıbelirlemeyeyönelik araştırmalardır (Büyüköztürk, Çakmak, Akgün, Karadeniz, Demirel, 2008,185). Bukapsamdamevcutçalışmadaüniversiteöğrencilerinincinsiyet,mobiloyunoynamavesüresi,akademikbaşarıdüzeylerinegöregruplarınakıllıtelefonbağımlılıkdüzeyleriarasındakifarklarincelenmiştir.

Katılımcılar

ElverişliörneklemeyöntemininkullanıldığıbuçalışmanınkatılımcılarınıTürkiye’ninBatıMarmarabölgesindekibirdevletüniversitesininfarklıbölümlerinde2.3.ve4.sınıfdüzeyindeöğrenimgören301üniversiteöğrencisioluşturmaktadır.Veritoplamasürecindeveritoplamaformu 327 üniversite öğrencisine uygulanmış olup 26 üniversite öğrencisi veri toplamaformunuherhangibirnedenbelirtmedeneksikdoldurduğu içinbu formlar çalışmayadâhiledilmemiştir. Öğrencilerin yaş ortalaması 20.17 (SS=1.01)’ dir. Öğrencilere ait diğerdemografikbilgilerTablo1’deyeralmaktadır.



219

Tablo1:ÖğrencilerinDemografikBilgileri

Cinsiyet n %Kadın 140 46.5Erkek 161 53.5AkademikBaşarıDüzeyi 100-80arası 43 14.379-65arası 52 17.364-50arası 94 31.249vealtı 112 37.2MobilOyunOynamaDurumu Evet 182 60.5Hayır 119 39.5MobilOyunOynamaSüresi Oynamıyor 119 39.51saattenaz 122 40.51-4saatarası 33 11.04-7saatarası 27 9.0Not.n=301

VeriToplamaAracı

Bu çalışmadaüniversite öğrencilerinin akıllı telefon bağımlılık düzeylerini ölçmek içinKwonvd.(2013b)tarafındanYoung(2004)’ıninternetbağımlılığıveakıllıtelefonlarıngeleceğiile ilgili maddelerine bağlı olarak geliştirilen ve Demirci vd. (2014) tarafından TürkçeyeuyarlananAkıllıTelefonBağımlılıkÖlçeğikullanılmıştır.AkıllıTelefonBağımlılıkÖlçeği6’lıLikerttipinde 33 maddeden oluşmaktadır. Bu ölçekteki seçenekler 1’den (kesinlikle değil) 6’ya(kesinlikle evet) kadar sıralanmıştır. Yüksek puanlar akıllı telefon bağımlılığı riskininyüksekliğineişaretetmektedir.Ölçeğingüvenirlikkatsayısıçalışmada.93olarakbelirtilmiştir.Buçalışmadaiseölçeğingüvenirlikkatsayısı.92olarakeldeedilmiştir.

VerilerinToplanmasıveAnalizi

Araştırmada veri toplama süreci, araştırmacılar tarafından üniversite öğrencileriningönüllükatılımıesasalınarakgerçekleştirilmiştir.Verilertoplanırkenaraştırmanınamacındankatılımcılarhaberdaredilmişvekatılımcılardantoplananverilerinisimsizolduğundanvegizlitutulacağındaneminolmaları sağlanmıştır.Üniversiteöğrencilerininakıllı telefonbağımlılıkdüzeylericinsiyeteveakıllıtelefonlardaoyunoynamadurumununfarklılaşıpfarklılaşmadığınagöre bağımsız örneklemler için t-test analizi ile incelenirken, dönem sonu akademik notortalamasıveakıllıtelefondaoyunoynamasüresininfarklılaşıpfarklılaşmadığı isetekyönlüvaryansanalizi (ANOVA) ileanalizedilmiştir.Normaldağılımvarsayımınıkontroletmek içinKolmogorov-Smirnov sınaması kullanılmış olup, normal dağılım değerinin istatistikselanlamlılıkdüzeyindenküçükçıktığı tespitedilmiştir (p<.05).Buyüzden,normaldağılım içinbasıklık-çarpıklık değerlerinden faydalanılmıştır. Basıklık ve çarpıklık değerlerinin normallikvarsayımı olan +1 ve -1 aralığını (Morgan, Leech, Gloeckner ve Barrett, 2004) karşıladığıgörülmüştür (Basıklık: .305; Çarpıklık: .410). Elde edilen verilerin normallik varsayımınısağladığı ve aşırı çarpıklık, basıklık problemlerinin olmadığı tespit edilmiştir. Bu açıdan



220

çalışmadaparametriktestlerdenfaydalanılmıştır.SPSSyazılımıkullanılarakyapılananalizlerdeistatistikselanlamlılıkdüzeyi.05olarakalınmıştır.

Bulgular

Araştırmadan elde edilen bulgular, araştırma sorularının sırası göz önündebulundurularakaşağıdasunulmuştur.

Üniversiteöğrencilerininakıllıtelefonkullanımamaçlarıvekullanımyerleri:

Tablo2:AkıllıTelefonKullanımAmaçlarıveKullanımYerleri

AkıllıTelefonKullanımAmaçları n %Sosyalağsitelerindezamangeçirmek 265 88.0Aramayapmak 254 84.4İletişimkurmak(Whatsapp,Facebook,Messengervb.) 250 83.1Mesajlaşmak 234 77.7Müzikdinlemek/videoizlemek 217 72.1İnternettegezinmek 209 69.4Ödevvearaştırmayapmak 188 62.5Habertakipetmek 185 61.5Oyunoynamak 182 60.5Veridepolamak 131 43.5Alışverişyapmak 104 34.6Borsayıtakipetmek 3 1.1AkıllıTelefonKullanımYerleri Yatakta 247 82.1Tuvalette 108 35.9Yoldayürürken 100 33.2Sınıfta 84 27.9Ailefertleriilebirlikteyken 47 15.6Arabakullanırken 26 8.6Sinemaveyatiyatroda 23 7.6

Not.n=301

Tablo 2 incelendiğinde üniversite öğrencilerinin akıllı telefon kullanım amaçları vekullanımyerleriincelendiğinde,üniversiteöğrencilerininakıllıtelefonlarınıçoğunluklasosyalağ sitelerinde zaman geçirmek, geleneksel arama, Whatsapp ile iletişime geçmek, mesajatmak,müzikvevideo izlemek, internettegezinmekamacıylakullandıklarıortayaçıkmıştır.Akıllı telefon kullanım yerleri incelendiğinde ise, öğrencilerin akıllı telefonlarını çoğunluklagece yatmadanönce yataklarında, tuvalette, yolda yürürken, sınıf içinde ve aile fertleri ilebirlikteykenkullandıklarıortayaçıkmıştır.

Üniversiteöğrencilerininakıllıtelefonbağımlılıkdüzeyleri:

Üniversite öğrencilerin ölçekten alınan toplam puan ve alt faktörlere göre akıllı telefonbağımlılıkdüzeyiTablo3’tesunulmuştur.



221

Tablo3:AkıllıTelefonBağımlılığıÖlçeğiveAltFaktörlerineaitBetimselİstatistikler

Min Max X4 SSAkıllıTelefonBağımlılığı 1,00 6,00 2,81 ,86

GünlükYaşamıRahatsızEtmeveTolerans 1,00 6,00 2,94 1,01YoksunlukBelirtileri 1,00 6,00 2,63 1,16OlumluBeklenti 1,00 6,00 3,22 1,06SiberOdaklıİlişkiler 1,00 6,00 2,14 1,11AşırıKullanım 1,00 6,00 3,10 1,19SosyalAğBağımlılığı 1,00 6,00 2,70 1,40FizikselBelirtiler 1,00 6,00 2,85 1,02

Not.n=301 Tablo3incelendiğindeöğrencilerinakıllıtelefonbağımlılıkdüzeyinin(X4=2,81)olduğu

ortaya çıkmıştır. Alt faktörlerden Olumlu Beklenti (X4=3,22) ve Aşırı Kullanım (X4=3,10) iseölçektenalınanpuanvediğeraltfaktörleregöreyüksekolduğugörülmektedir.Kullanılanakıllıtelefonbağımlılığıölçeğikesitlibirölçekolmadığındanakıllıtelefonbağımlılığıdüzeyihakkındabirsaptamayapılamamıştır.Fakatölçektenalınanpuanınyüksekolmasıakıllıtelefonbağımlılıkriskiniarttırmaktadır.

Üniversite öğrencilerinin akıllı telefon bağımlılığı düzeyinde cinsiyet açısından anlamlıfarklılıkvarmıdır?

Tablo4:CinsiyeteGöreBağımsızÖrneklemt-TestiAnaliziSonuçları

Akıllı TelefonBağımlılığı X4 SS sd t p

Kadın 2.77 .90299 .56 .58Erkek 2.83 .82

Not.*p<.05

Üniversite öğrencilerin akıllı telefon bağımlılık düzeylerinin cinsiyete göre farklılaşıpfarklılaşmadığınıortayakoymakamacıylabağımsızörneklemt-testikullanılmıştır.Tablo4’tegörüldüğügibiöğrencilerinakıllıtelefonbağımlılıkdüzeylericinsiyetaçısından,kadın(X4=2.77,SS=.90)veerkeköğrenciler (X4=2.83,SS=.82)arasında istatistikselolarakanlamlıbir farklılıkbulunmamıştır[t(299)=.56,p=.58].

Üniversiteöğrencilerininakıllıtelefonbağımlılıkdüzeyindemobiloyunoynamaaçısındananlamlıfarklılıkvarmıdır?

Tablo5:MobilOyunOynamaDurumunaGöreBağımsızÖrneklemt-TestiAnaliziSonuçları

Akıllı TelefonBağımlılığı X4 SS sd t p

Oynuyor 2.99 .90299 4.87 .00Oynamıyor 2.52 .70

Not.*p<.05



222

Üniversite öğrencilerinin akıllı telefon bağımlılık düzeylerinin mobil oyun oynamadurumunagörefarklılaşıpfarklılaşmadığınıortayakoymakamacıylabağımsızörneklemt-testianaliziyapılmıştır.Tablo5’tegörüldüğügibianalizsonucunagöreöğrencilerinakıllı telefonbağımlılık düzeyleri açısından, mobil oyun oynayanlar (X4=2.99, S=.90) ve mobil oyunoynamayanlar (X4=2.52, SS=.70) arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmuştur,[t(299)=4.87, p=.00]. Bu bulgu ışığında, mobil oyun oynayan üniversite öğrencilerinin akıllıtelefonbağımlılığınadahayatkınolduğusöylenebilir.

Üniversite öğrencilerinin akıllı telefonbağımlılık düzeyindemobil oyunoynama süresinegöreanlamlıfarklılıkvarmıdır?

Üniversiteöğrencilerininmobiloyunoynamasürelerinegöreakıllıtelefonbağımlılıkortalamapuanları,standartsapmalarıvetekyönlüvaryansanalizisonuçlarıTablo6’daözetlenmiştir.

Tablo6:MobilOyunOynamaSüresineGöreTekYönlüVaryansAnalizi(ANOVA)Sonuçları

Akıllı TelefonBağımlılığı

X4 SS sd F p AnlamlıFark

1saattenaz(1) 2.84 .86 179 7.01 .00 3-11-4saatarası(2) 3.13 1.05 4-7saatarası(3) 3.51 .67

Not.*p<.05

Üniversiteöğrencilerindengüniçerisindemobiloyunoynayanlararasındamobiloyunoynamasürelerinegöreakıllıtelefonbağımlılıkdüzeylerininfarklılaşıpfarklılaşmadığınıortayakoymak amacıyla tek yönlü varyans analizi (ANOVA) yapılmıştır. Analiz sonuçlarına göre,üniversite öğrencilerinin akıllı telefon bağımlılık düzeyleri arasında mobil oyun oynamasürelerine göre anlamlı fark ortaya çıkmıştır[ F(3,179)=7.01, p=.00]. Farkın hangi gruplararasındaolduğununbelirlenmesi içinçoklukarşılaştırma(Post-Hoc)testlerindenTukeyHSDtestikullanılmıştır.TukeyHSDtestisonuçlarınagöreakıllıtelefonlarında4-7saatarası(X4=3.51,SS=.67)mobiloyunoynayanöğrencilerile1saattenaz(X4=2.84,SS=.86)mobiloyunoynayanöğrencilerarasında,4-7saatarası (X4=3.51,SS=.67)mobiloyunoynayanöğrencilerin lehinefarkbulunmuştur.Bubulguyagöreakıllıtelefonüzerindemobiloyunoynamasüresiarttıkçaakıllıtelefonabağımlılıkriskinindeartabileceğisöylenebilir.

Üniversite öğrencilerinin akıllı telefon bağımlılık düzeyi akademik başarılarına görefarklılaşmaktamıdır?

Üniversite öğrencilerinin akademik başarı düzeylerine göre akıllı telefon bağımlılığıortalamapuanları,standartsapmalarıveyapılantekyönlüvaryansanalizisonuçlarıTablo7’desunulmuştur.



223

Tablo7:AkademikBaşarıDüzeyineGöreTekYönlüVaryansAnaliziSonuçları

AkıllıTelefonBağımlılığı

X� SS sd F p AnlamlıFark

49 ve altı(1)

2.97 .83 297 3.70 .01 1-3

64-50arası(2)

2.81 .89

79-65arası(3) 2.52 .73

100-80arası(4)

2.71 .92

Not.*p<.05 Üniversite öğrencilerinin akademik başarı düzeylerine göre akıllı telefon bağımlılığı

düzeylerinin farklılaşıp farklılaşmadığını ortaya koymak amacıyla tek yönlü varyans analizi(ANOVA) yapılmıştır. Analiz sonucunda gruplar arasında akıllı telefon bağımlılığı düzeyiaçısındananlamlıfarklılıkolduğubelirlenmiştir[F(3,297)=3.70,p=.01].Farkınhangigruplararasındaolduğununbelirlenmesi içinçoklukarşılaştırma(Post-Hoc)testlerindenTukeyHSDtesti yapılmıştır. Tukey HSD testi sonuçlarına göre akademik başarı düzeyi 65-79 arası(X4=2.52,SS=.73) olan üniversite öğrencileri ile 49 ve altı(X4=2.97,SS=.83) olan üniversiteöğrencileri arasında 49 ve altı (X4=2.97,SS=.83) olan üniversite öğrencileri lehine farklılıkbulunmuştur.Bubulguyagöreakademikbaşarıdüzeyidüşükolanöğrencilerinakıllıtelefonabağımlılıkriskininyüksekolduğusöylenebilir.

SonuçlarveTartışma

Buçalışmadaüniversiteöğrencilerininakıllıtelefonbağımlılığıdüzeyinincinsiyet,mobiloyunoynamaveakademikbaşarıgibifarklıdeğişkenleraçısındanincelenmesiamaçlanmıştır.Ayrıca çalışmada üniversite öğrencilerinin akıllı telefonlarını sıklıkla nerede kullandıkları vekullanmaamaçlarınayönelikbulgulardaçalışmakapsamındasunulmuştur.Bunagöreeldeedilenbulgulararaştırmasorularısırasınagöreaşağıdatartışılmıştır.

AkıllıTelefonKullanmaAmaçlarıveYerleri

Çalışmada, üniversite öğrencilerinin akıllı telefon kullanma amaçları incelenmiştir.Sonuçlaragöreüniversiteöğrencilerininakıllıtelefonlarınıyoğunolaraksosyalağsitelerindezamangeçirmek,aramayapmak, internetüzerinden iletişimegeçmek,mesajlaşmak,müzikdinlemek ve video izlemek amacıyla kullandıkları görülmektedir. Bu bulgular ışığındaüniversiteöğrencilerininakıllıtelefonlarınıözellikleiletişim,eğlencevesosyalağlarıtakipetmeamacıyla kullandıkları söylenebilir. Bu sonuçları destekler şekilde Aktaş ve Yılmaz (2017)tarafından üniversite öğrencileri üzerinde yapılan çalışmada öğrencilerin akıllı telefonlarınıçoğunlukla bilgi/eğlence (sosyal ağ sitelerini gezmek, internette dolaşmak,müzik ve videodinlemekvb.)amacıylakullandıklarıraporedilmiştir.

Akıllı telefonu kullanma yerleri üzerine yapılan incelemelerde ise öğrencilerin akıllıtelefonlarıileyoğunolarakgeceyatmadanönceyataktazamangeçirdikleriortayaçıkmıştır.Ayrıcaöğrencilerintuvalette,yoldayürürkenvesınıftaakıllıtelefonkullanmayıtercihettikleride görülmektedir. Çalışmanın bulgularına benzer sonuçlar üretmiş çalışmalar alanyazında



224

bulunmaktadır. Akıllı ve Gezgin (2016) tarafından 683 üniversite öğrencisinin katılımı ileyapılan çalışmada öğrencilerden 631’i uyumadan önce yatakta akıllı telefonları ile zamangeçirdiklerini ifade etmişlerdir. Emanuel vd. (2015) üniversite öğrencileri üzerinde yaptığıçalışmada,öğrencilerin%88’inintelefonlarıyanındaykenkendilerinidahagüvendehissettiğini,%86’sının ise uyurken telefonlarını kollarının yetişebileceği bir yere koyduklarınıbelirtmektedir. Dixit, Shukla, Bhagwat vd. (2010) öğrencilerin yaklaşık %73’ünün yatağagiderkentelefonlarınıdaberaberindegötürdüklerini,%18,5’ununiseokulsaatlerindemobiltelefonlarını kullandıklarını belirtmektedir. Benzer şekilde Deloitte’nin 2015 yılında yaptığıaraştırmaraporundakatılımcıların%83’ünün;2017yılındayaptığıaraştırmadaisetamamınınyatmadan 15 dakika önce telefonlarını kontrol ettiğini belirtmektedir. 2015 yılında yapılançalışmadabudurumundahaçok18-24yaşarasıbireylerdeolduğugörülmektedir.

AkıllıTelefonBağımlılığıveÜniversiteÖğrencileri

Üniversite öğrencilerinin akıllı telefon bağımlılık düzeyi incelendiğinde, genel olaraküniversiteöğrencilerininakıllıtelefonbağımlılığıdüzeyininölçektenalınanpuanagöreX4=2,81olduğuortayaçıkmıştır.Çalışmadakullanılanölçeğinkesitlibirölçekolmamasıgerekçesiyle,eldeedilen sonuçakıllı telefonbağımlılıkdüzeyihakkındabirdüzey(akıllı telefonbağımlısı,akıllı telefon bağımlılık riski taşıyanlar, akıllı telefona bağımlı olmayanlar vb.) saptamasınınönünegeçmektedir.Ancakakıllı telefonbağımlılıkdüzeylerini ölçen farklı ölçekler ve farklıkültürdekiçalışmalarincelendiğindeüniversiteöğrencileriarasındariskligruplarınolduğunuortayakoyançalışmalargörülmektedir(Long,Liu,Liao,Qi,He,Chen,veBillieux,2016;PearsonveHussain,2016;SanalveÖzer,2017;SamahaveHawi,2016;Yılmaz,Çinar,veÖzyazıcıoğlu,2017).

AkıllıTelefonBağımlılığıveCinsiyet

Cinsiyetaçısındanöğrencilerinakıllıtelefonbağımlılıkdüzeyleriincelendiğinde,erkekvekızöğrencilerarasındaanlamlıbirfarkolmadığıtespitedilmiştir.Budurumudesteklerşekildebirdevlet üniversitesinde öğrenim gören 289 hemşirelik bölümü öğrencisi üzerinde yapılançalışmada cinsiyet faktörünün akıllı telefon bağımlılık düzeyini etkilemediği görülmüştür(Yılmaz,ÇınarveÖzyazıcıoğlu,2017).367üniversiteöğrencisininkatılımıylayürütülmüşbirdiğerçalışmadadaeldeedilenbulgularkızveerkeköğrencileraçısındanakıllıtelefonbağımlılıkdüzeyleri açısından bir fark olmadığını ortaya koymaktadır (Noyan vd., 2015). Çalışmanınbulgularınınaksine,AltundağveBulut(2017)tarafından294üniversiteöğrencisi ileyapılançalışmada kız öğrencilerin erkek öğrencilere göre problemli akıllı telefon kullanmaeğilimlerininyüksekolduğutespitedilmiştir.Ayrıca,ÇakırveOğuz(2017)tarafından540liseöğrencisininkatılımıylayürütülençalışmadadakızöğrencilerinerkeköğrencileregöreakıllıtelefonbağımlılığınadahayatkınolduklarıgörülmüştür.Başkabirçalışmadaisekızöğrencilerinerkeköğrencileregöredahaçokakıllıtelefonvesosyalmedyayıkullandıklarıortayaçıkmıştır(Ertaş,Özer-Güçlü,Samur,2018).Araştırmacılarbunukızöğrencilerinakıllıtelefonudahaçokkullanmaları,sosyalleşmelerinidahaçokbuyollasağladıklarınabağlamaktadır.Bununaksine,Şar (2013) tarafından yapılan çalışmada ise erkek öğrencilerin, kız öğrencilere göre dahaproblemlimobiltelefonkullanımsorunuyaşadıklarıraporedilmiştir.Araştırmanınbulgularıilealanyazınkarşılaştırıldığındaüniversiteöğrencileridüzeyindesonuçlarınbenzerolduğufakatortaokulve lisedeöğrenimgörenöğrencilerüzerindeyapılançalışmalarda farklı sonuçlarınortayaçıktığıgörülmektedir.Üniversiteçağınagelmişbireylerinhemenhemenakıllıtelefonkullanımdavranışveörüntülerininbenzeştiği fakatdahaküçükyaşlardakiöğrencilerinakıllı



225

telefonkullanımdavranışlarınınayrıştığıdüşünülebilir.Buaçıdan,farklıyaşgruplarındahangiuygulamaların öğrencileri etkilediğini anlamak için yapılacak çalışmaların, üniversiteöğrencilerinin akıllı telefon kullanım davranışlarını anlama noktasında etkili olabileceğidüşünülmektedir. Böylece, olası bir bağımlılık durumunun belirli yaşlarda hangi cinsiyetgrubunuetkilediğiortayaçıkarılarakonagöreönlemalınmasısağlanabilir.Başkabiraçıdanbakıldığındaisecinsiyetaçısındanakıllıtelefonkullanımdavranışlarıortayaçıkarılmış̧olacaktır.

AkıllıTelefonBağımlılığı,MobilOyunOynamaveMobilOyunOynamaSüresi

Çalışmada,mobiloyunoynayanvebunuuzunsürediryapanöğrencilerinakıllıtelefonbağımlılıkdüzeylerininmobiloyunoynamayanyadamobiloyunudahaazsürelerleoynayanöğrencileregöredahayüksekolduğutespitedilmiştir.Özellikleerkeköğrencilerkadınlardandahaçokoyunoynamaktaveoyunbağımlılıkdüzeylerianlamlıbirşekildeyüksekçıkmaktadır(Ertaş vd., 2018). Durak ve Seferoğlu (2018) tarafından ortaokul öğrencilerinin katılımı ilegerçekleştirilençalışmadaöğrencilerinakıllı telefonlarında işlemsıklığınınenyüksekoranlaoyunoynamadeğişkenişeklindeolduğugörülmektedir.Hernekadarbuçalışmanınörneklemiileyukarıdakiçalışmanınörneklemifarklıolsada,eldeedilensonuçlarküçükyaşlardakioyunoynama davranışının ileriki yaşlarda da devam edebileceğinin mümkün olduğunudüşündürmektedir.Özellikleüniversiteöğrencilerininailekontrolüolmadandaharahatoyunoynayabilecekleri ve küçüklükten gelen bu davranışın artabileceği söz konusudur. Sondönemlerdeoyunlaştırmakavramınıneğitim-öğretimetkinlikleriarasındayeralmasıileeğitimortamlarının daha eğlenceli ve daha ilgi çekici hale getirilmesi istenmektedir. Ancakbilinmelidirkiküçükyaşlardaoyunoynamadavranışınınartması ilerikiyaşlardaözellikledeailekontrolününolmadığındaüniversiteöğrenciliğiyıllarında-akıllıtelefonbağımlılığıüzerindeetkiliolabilir.Bubağlamda,çalışmadaüniversiteöğrencilerininmobiloyunoynamavemobiloyunoynamasüresiaçısındanakıllıtelefonbağımlılıkdüzeylerindeanlamlıfarklılıkoluştuğusöylenebilir.

AkıllıTelefonBağımlılığıveAkademikBaşarıDüzeyi

Alanyazındakibazıçalışmalarınaksine(Ertaşvd.,2018)üniversiteöğrencilerininakıllıtelefon bağımlılık düzeylerinin, farklı başarı gruplarında anlamlı farklılık gösterdiği ortayaçıkmıştır.Başarıseviyesidüşükolanöğrencilerindahayüksekdüzeydeolanöğrencilereoranladahayüksekakıllıtelefonbağımlılıkdüzeyinesahipolduğuortayaçıkmıştır.Alanyazında,akıllıtelefon bağımlılığı ile akademik başarı arasında negatif bir ilişkinin olduğunu ortaya koyanilişkiselçalışmalarbulunmaktadır(ChenveLever,2004;JuncoveCotten,2012;Leppvd.,2015;Linvd.,2015).Ayrıca,yapılançalışmalardaaşırımobilsosyalmedyakullanımınınakıllıtelefonbağımlılığıilepozitifilişkiliolduğu,akıllıtelefondaaşırısosyalmedyakullanımının(sosyalağsitelerikullanımı, çevrimiçimesajlaşmaprogramlarıkullanımıvb.)akıllı telefonbağımlılığınıarttırdığı rapor edilmiştir. Bununla birlikte, akıllı telefonun problemli kullanımının uykuproblemleri (Ahn ve Kim, 2015) ile stres ve kaygı durumlarına (Lepp vd., 2014) sebepolduğununbilinmesiyaşanantümbuolumsuzdurumlarınakademikbaşarıyadaolumsuzbirşekildeetki edeceğinidüşündürmektedir.Çalışmanın sonuçları vealanyazındaki çalışmalargenç yetişkinlerin akıllı telefonlarını problemli ve aşırı kullanımının hayatlarını olumsuzetkilemesi noktasında risk teşkil ettiğini göstermektedir. Özellikle üniversite öğrencilerininakademikbaşarılarındanegatifanlamdaetkisininolacağıvebudurumunsebeplerininortayakoyulmasınınönemliolduğubelirtilmiştir.



226

Öneriler

Çalışmanınsonuçlarıelealındığındamobiloyunoynamavemobiloyunoynamasüresiaçısından akıllı telefon bağımlılığı ile gruplar arasında fark olduğu bulunmuştur. İlerikiçalışmalarda,oyunbağımlılığı ile akıllı telefonbağımlılığı arasındaki ilişkinin incelenmesininalanyazındaki boşluğu doldurması açısından önem arz ettiği düşünülmektedir. Bu önerininakıllı telefon bağımlılığını bir bütün olarak resmetmek açısından anlamlı olabileceğisöylenebilir. Böylelikle, öğrencilerin oyun bağımlılık düzeylerinin akıllı telefon bağımlılıkdurumları ile ilişkisi açıklanabilir. Günümüzde sosyal ağlar üzerinden oynanan oyunlar ileinternette çevrimiçi ya da uygulama üzerinden oynanan oyunların akıllı telefon bağımlılığıüzerindebiretkisininolabileceğidüşüncesiaklagelmektedir.Ayrıcailerikiçalışmalarda,hangioyun türlerinin akıllı telefon bağımlılığı ve/veya problemli akıllı telefon kullanımı riskiniarttırdığıortayakoyularak,bunanedenolansosyolojikvepsikolojikdurumlarkarşılaştırmalıolarakaraştırılabilir.Bubağlamda,mobiloyunvemobiloyunsüresininakıllıtelefonbağımlılığıaçısından anlamlı olduğu söylenebilir. Akıllı telefon bağımlılığının neden olduğu psikolojikdurumlar düşünüldüğünde, ailelerin küçük yaşta çocukları ile birlikte gerçekleştireceklerikalitelisosyalaktivitelerileçocuklarınakıllıtelefonlarıihtiyaçduyumsamasınınönünegeçmesisağlanabilir. Böylelikle, çocuğun üniversite çağına geldiğinde, akıllı telefonu problemlikullanmaktan ziyade; kendi kişisel, sosyal ve psikolojik gelişimine destek olacak sosyaletkinliklerdeaktifolmasıdolaylıolaraksağlanabilir.

Araştırmanındiğerbulgusudaakademikbaşarısıdüşükolanöğrencilerin,dahayüksekakademikbaşarıya sahipöğrencilere göre akıllı telefonbağımlılık riskinin yüksekolmasıdır.Buna göre, gelecek çalışmaların bu konunun üzerinde önemle durması gerekmektedir. Buaçıdanileridekiyapılacakçalışmalardaşusorulararaştırılabilir:

Akademikbaşarıdakidüşüşakıllıtelefonbağımlılığıaçısındandüşünüldüğünde,

1. Akademikbaşarıdakidüşüşeğitim-öğretimetkinliklerisırasındaakıllıtelefonkullanımıyüzündenmigerçekleşmektedir?

2. Öğrencilerinözelliklegeceyatmadanönceyataktaakıllıtelefonkullanımlarındankaynaklıkalitesizuykuyamaruzkalmalarımıakademikbaşarıdakidüşüşütetiklemektedir?

3. Bununlabirlikteakademikbaşarıdakidüşüşöğrencilerinderslerindekialgıkapasitelerinindüşmesineminedenolmaktadır?

4. Tamtersiolarakbaşarıdüzeyidüşüköğrencilerinderslerini,bölümlerinisevmemeleri,akademikmotivasyonlarınınyadaakademiköz-yeterliliklerinindüşükolmasıyüzündendersyerinetelefonlarınısıklıklakullanmalarımıakıllıtelefonbağımlılığınıdesteklemektedir?

Böylelikleeldeedileceksonuçların,çalışmanınbulgularınıdestekleyeceğiveakıllıtelefonbağımlılığı ileakademikbaşarıarasındaki ilişkinindaha iyianlaşılacağıdüşünülmektedir.Bubağlamda,eğitimcilerinveyöneticilerinakademikbaşarıdakidüşüşenedenolandeğişkenleribirbütünolarakelealmalarınıngerçekleştirilecekeğitim-öğretimetkinlikleriaçısındanönemligörülmektedir. Ayrıca belirlenen politikalar çerçevesinde eğitim-öğretim faaliyetleriplanlanırken mobil uygulamaların, oyunların vb. araç-gereç, materyal ve teknolojilerinkullanılmasıhususunda,buteknolojilerinöğrencilerinakademikbaşarılarınaetkisidedikkatealınmalıdır.



227

Son olarak, çalışmada elde edilen bulgular ile gelecek çalışmalara yön veren buçalışmanın, eğitim-öğretimde kullanılan mobil uygulamalarda öğrenme sürecinietkileyebilecek değişkenleri sunması açısından ailelere, eğitimcilere ve yöneticilere destekolacağıdüşünülmektedir.

Kaynakça

Ahn,S.Y.,&Kim,Y.J.(2015).TheInfluenceofSmartphoneUseandStressonQualityofSleepamongNursingStudents.IndianJournalofScienceandTechnology,8(35).

Akıllı, G. K.,&Gezgin, D.M. (2016).Üniversite öğrencilerinin nomofobi düzeyleri ile farklıdavranış örüntülerinin arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Mehmet Akif ErsoyÜniversitesiEğitimFakültesiDergisi,1(40).

AktaşH.&YılmazN.(2017).Üniversitegençlerininyalnızlıkveutangaçlıkunsurlarıaçısındanakıllı telefon bağımlılığı. International Journal of Social Sciences and EducationResearch,3(1),85-100.

Altundağ, Y., & Bulut, S. (2017). Aday Sınıf Öğretmenlerinde Problemli Akıllı TelefonKullanımınınİncelenmesi.AbantİzzetBaysalÜniversitesiEğitimFakültesiDergisi,17(4),1670-1682.

Bae, S. (2017). The relationship between the type of smartphone use and smartphonedependenceofKoreanadolescents:Nationalsurveystudy.ChildrenandYouthServicesReview,81,207–211.doi:10.1016/j.childyouth.2017.08.012

Bian,M.,&Leung,L.(2015).Linkingloneliness,shyness,smartphoneaddictionsymptoms,andpatternsofsmartphoneusetosocialcapital.SocialScienceComputerReview,33(1),61-79.

Bianchi,A.,&Phillips, J.G. (2005).Psychologicalpredictorsofproblemmobilephoneuse.CyberPsychology&Behavior,8(1),39-51.

Bolle,C.L.(2014).Whoisasmartphoneaddict?TheimpactofpersonelfactorsandtypeofusageonsmartphoneaddictioninaDutchpopulation(Master'sthesis,UniversityofTwente).

Bulut,S.(2017).Adaysınıföğretmenlerindeproblemliakıllıtelefonkullanımınınincelenmesi.AbantİzzetBaysalÜniversitesiEğitimFakültesiDergisi,17(4),1670-1682.

Büyüköztürk,Ş.,Çakmak,E.,Akgün,Ö.,Karadeniz,Ş.,Demirel,F.(2008).BilimselAraştırmaYöntemleri.(1.Baskı).Ankara:PegemAkademi

Chen T. H. & Kim, Y. (2013). Problematic use of social network sites: the ınteractiverelationship between gratifications sought and privacy concerns. Cyberpsychology,Behavior, and Social Networking. November 2013, 16(11), 806-812.https://doi.org/10.1089/cyber.2011.0608

Chen,Y.F.&Katz,J.(2009)Extendingfamilytoschoollife:collegestudentsuseofthemobilephone.HumanComputerStudies,67.

Chen, Y., & Lever, K. (2004). Relationships among mobile phones, social networks, andacademicachievement:AcomparisonofUSandTaiwanesecollegestudents.SchoolofCommunication,Information,andLibraryStudies.DissertationAbstract.



228

Corbonell,X.,Oberst,U.,&Beranuy,M.(2013).Thecellphoneinthetwenty-firstcentury:Ariskforaddictionorneccesarytool.PrinciplesofAddiction,1,901-909.

Çağan,Ö.Ünsal,A.,veÇelik,N.(2014).Evaluationofcollegestudents'thelevelofaddictiontocellularphoneandınvestigationontherelationsshipbetweentheaddictionandthelevelofdepression.4thWorldConferenceonPsychology,CounsellingandGuidanceWCPCG,Procedia-SocialandBehavioralSciences,114,831–839.

Çakır,Ö.,&Oğuz,E.(2017).LiseÖğrencilerininYalnızlıkDüzeyleriileAkıllıTelefonBağımlılığıArasındakiİlişki.MersinUniversityJournaloftheFacultyofEducation,31(1).

Çakmak,T.&Yalçın,H.(2013).Üniversiteöğrencilerininmobilteknolojikullanımı:Hacettepeüniversitesi bilgi ve belge yönetimi bölümü örneği. Hacettepe Üniversitesi TürkiyatAraştırmalarıDergisi,(18),47-61.

Deloitte, 2015. Global Mobil Kullanıcı Anketi.https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/tr/Documents/technology-media-telecommunications/deloitte-global-mobil-kullanici-anketi-2015-f.pdf adresinden01.02.2018tarihindeçevrimiçiolarakeldeedilmiştir.

Deloitte, 2017. Dijitalleşen Hayatımızda Mobil Teknolojilerin Yeri.https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/tr/Documents/technology-media-telecommunications/deloitte_gmcs_2017.pdf adresinden 01.02.2018 tarihindeçevrimiçiolarakeldeedilmiştir.

Demirci,K.,Orhan,H.,Demirdas,A.,Akpınar,A.,veSert,H.(2014).ValidityandreliabilityoftheTurkishVersionoftheSmartphoneAddictionScaleinayoungerpopulation.BulletinofClinicalPsychopharmacology,24(3),226234.

Demirci, S., Demirci, K., & Akgonul, M. (2016). Headache in smartphone users: A cross-sectionalstudy.JournalofNeurolPsychology,4(1),5.

Dixit,S.,Shukla,H.,Bhagwat,A.K.,Bindal,A.,Goyal,A.,Zaidi,A.K.,&Shrivastava,A.(2010).Astudytoevaluatemobilephonedependenceamongstudentsofamedicalcollegeandassociated hospital of central India. Indian journal of community medicine: IndianAssociationofPreventive&SocialMedicine,35(2),339.

Doğan,U.& İlter-Tosun,N. (2016). Liseöğrencilerindeproblemli akıllı telefonkullanımınınsosyalkaygıve sosyalağlarınkullanımınaaracılıketkisi.AdıyamanÜniversitesi SosyalBilimlerEnstitüsüDergisi,1(1),99-128.

DURAK, H., & SEFEROĞLU, S. S.(2018) ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN AKILLI TELEFONKULLANIMLARI VE BAĞIMLILIK DÜZEYLERİYLE İLGİLİ UNSURLAR. Eğitim TeknolojisiKuramveUygulama,8(1),1-23.

Emanuel,R.,Bell,R.,Cotton,C.,Craig,J.,Drummond,D.,Gibson,S.,..&Williams,A.(2015).Thetruthabouthsmartphoneaddiction.CollegeStudentJournal,49(2),291-299.

Enez Darcin, A., Kose, S., Noyan, C. O., Nurmedov, S., Yılmaz, O., & Dilbaz, N. (2016).Smartphoneaddictionanditsrelationshipwithsocialanxietyandloneliness.Behaviour&InformationTechnology,35(7),520-525.

Ertaş,B.,Özer-Güçlü,İ.,&Samur,Y.(2018).Relationshipbetweensmartphone,socialmedia,gameadcliction,andstudents'GPAscores.AmericanEducationalResearchAssociation(AERA)AnnualMeeting,NewYork,USA.



229

Fullwood, C., Quinn, S., Kaye, L. K., & Redding, C. (2017).My virtual friend: A qualitativeanalysis of the attitudes and experiences of Smartphone users: Implications forSmartphoneattachment.ComputersinHumanBehaviour,75,347-355.

Gezgin,D.M.&Çakır,Ö.(2016).Analysisofnomofobicbehaviorsofadolescentsregardingvariousfactors.JournalofHumanSciences,13(2),2504-2519.

Griffiths,M.D.(1996).Gamblingontheinternet:abriefnote.JournalofGamblingStudies12,471–473.

Griffiths,M.D.(2010).Theroleofcontextinonlinegamingexcessandaddiction:Somecasestudyevidence. International JournalofMentalHealthandAddiction,8(1),119–125.doi:10.1007/s11469-009-9229-x

Griffiths,M.D.&Hunt,N. (1995).Computergameplaying inadolescence:Prevalenceanddemographicindicators.JournalofCommunity&AppliedSocialPsychology,5,189-193.

Haug,S.,Castro,R.P.,Kwon,M.,Filler,A.,Kowatsch,T.,&Schaub,M.P.(2015).Smartphoneuse and smartphone addiction among young people in Switzerland. Journal ofBehavioralAddictions,4(4),299-307.

Hawi,N.S.,&Samaha,M.(2016).Toexcelornottoexcel:Strongevidenceontheadverseeffectofsmartphoneaddictiononacademicperformance.Computers&Education,98,81-89.

Horzum,M.B.(2011).İlköğretimöğrencilerininbilgisayaroyunubağımlılıkdüzeylerininçeşitlideğişkenleregöreincelenmesi.EğitimveBilim,36,159,56-68.

İnal,E.E.,Çetintürk,A.,Akgönül,M.,&Savaş,S.(2015).Effectsofsmartphoneoveruseonhandfunction,pinchstrength,andthemediannerve.Muscle&Nerve,52(2),183-188.

Jeong,S.,Kim,H.,Yum,J.,&Hwang,Y.(2016).Whattypeofcontentaresmartphoneusersaddicted to?: SNS vs. games. Computers in Human Behavior, 54, 10–17.doi:10.1016/j.chb.2015.07.035

Junco,R.&Cotten,S.R.(2012).NoA4U:Therelationshipbetweenmultitaskingandacademicperformance,Computers&Education,59,505-514.

Kibona, L.,&Mgaya,G. (2015). Smartphones’ effects on academic performance of higherlearningstudents.JournalofMultidisciplinaryEngineeringScienceandTechnology,2(4),777-784.

Kim SM,HuhHJ, ChoH, KwonM,Choi JH,AhnHJ, et al.(2014). The effect of depression,impulsivity,andresilienceonsmartphoneaddiction inuniversitystudents. JournalofKoreanNeuropsychiatricAssociation,53(4),214±20.

Kuss,D.J.(2013).Internetgamingaddiction:currentperspectives.PsychologyResearchand

BehaviorManagement,6,125–137.https://doi.org/10.2147/PRBM.S39476.

Kuss,D.J.&Griffiths,M.D.(2011).Onlinesocialnetworkingandaddiction:Areviewofthepsychological literature. Int. J. Environ. Res. Public Health, 8(9), 3528-3552;doi:10.3390/ijerph8093528.

Kwon, M., Kim, D. J., Cho, H., & Yang, S. (2013a). The smartphone addiction scale:developmentandvalidationofashortversionforadolescents.PloSone,8(12),e83558.



230

Kwon,M.,Lee,J.Y,Won,W.Y,Park,J.W.,Min,J.A.,Hahn,C.,etal.(2013b).Developmentandvalidationofasmartphoneaddictionscale(SAS).PLoSone,8(2).

LeeYK,ChangCT,LinY,ChengZH.(2014).Thedarksideofsmartphoneusage:Psychologicaltraits,compulsivebehaviorandtechnostress.ComputHumanBehavior;31,373-383.

Lee, S., Lee, C., & Lee, C. (2016). Smartphone addiction and application usage in Koreanadolescents: Effects of mediation strategies. Social Behavior and Personality, 44(9),1525–1534.doi:10.2224/sbp.2016.44.9.1525.

Lee, C. & Lee, S. J. (2017). Prevalence and predictors of smartphone addiction pronenessamongKoreanadolescents.ChildrenandYouthServicesReview,77,10-17.

Lepp,A.,Barkley,J.E.,Sanders,G.J.,Rebold,M.,&Gates,P.(2013).Therelationshipbetweencellphoneuse,physicalandsedentaryactivity,andcardiorespiratoryfitnessinasampleof US college students. International Journal of Behavioral Nutrition and PhysicalActivity,10(1),79.

Lepp,A.,Barkley, J.E.,&Karpinski,A.C. (2014).Therelationshipbetweencellphoneuse,academicperformance,anxiety,andsatisfactionwithlifeincollegestudents.ComputersinHumanBehavior,31,343-350.

Lin,Y.H.,Chang,L.R.,Lee,Y.H.,Tseng,H.W.,Kuo,T.B.,&Chen,S.H.(2014).Developmentandvalidationofthesmartphoneaddictioninventor,SPAI.PloSone,9(6),e98312.

Long,J.,Liu,T.Q.,Liao,Y.H.,Qi,C.,He,H.Y.,Chen,S.B.,&Billieux,J.(2016).Prevalenceandcorrelates of problematic smartphone use in a large random sample of Chineseundergraduates.BMCpsychiatry,16(1),408.

Lopez-Fernandez,O.,Kuss,D.J.,Romo,L.,Morvan,Y.,Kern,L.,Graziani,P.,…Billieux,J.(2017).Useandmisuseofmobiletechnologiesinyoungadulthood:aEuropeancross-culturalempiricalstudy.JournalofBehavioralAddictions,inpress.

Lopez-Fernandez, O., Männikkö, N., Kääriäinen, M., Griffiths, M. D., & Kuss, D. J. (2018).Mobilegamingandproblematicsmartphoneuse:AcomparativestudybetweenBelgiumandFinland.Journalofbehavioraladdictions,1-12.

Morgan,G.A.,Leech,N.L.Gloeckner,G.W.veBarrett,K.C.(2004).SPSSforintroductorystatistics:Useandinterpretation.PsychologyPress.

Mok,J.Y.,Choi,S.W.,Kim,D.J.,Choi,J.S.,Lee,J.,Ahn,H.,...&Song,W.Y.(2014).Latentclass analysis on internet and smartphone addiction in college students.NeuropsychiatricDiseaseAndTreatment,10,817.

Noyan, C. O., Darçın, A. E., Nurmedov, S., Yılmaz, O., & Dilbaz, N. (2015). Akıllı telefonbağımlılığı ölçeğinin kısa formunun üniversite öğrencilerinde Türkçe geçerlilik vegüvenilirlikçalışması.AnadoluPsikiyatriDergisi,16(Özelsayı.1),73-81.

Padır,M.A.(2017).Teknolojininolumsuzetkileri(editör:Ayas,T.veHorzum,M.B.)(3.Baskı).AkıllıTelefonBağımlılığı.VizeYayıncılık:Ankara.

Pearson,C.&Hussain,Z.(2016).Smartphoneaddictionandassociatedpsychologicalfactors.Addicta:TheTurkishJournalofAddictions3(2),193-207.



231

Samaha, M. & Hawi, N. S. (2016). Relationships among smartphone addiction, stress,academicperformance,andsatisfactionwith life.Computers inHumanBehavior,57,321-325

Sanal, Y., & Özer, Ö. (2017). Smartphone addiction and the use of social media amonguniversitystudents.MediterraneanJournalofHumanities,8(2),367-377.

Su,Y.S.,Chiang,W.L.,Lee,C.T.J.,&Chang,H.C.(2016).Theeffectofflowexperienceonplayerloyaltyinmobilegameapplication.ComputersinHumanBehavior,63,240–248.doi:10.1016/j.chb.2016.05.049

Şar,A.H.(2013).Examinationoflonelinessandmobilphoneaddictionproblemobservedinteenagers from the some variables. The Journal of Academic Social Science StudiesInternationalJournalofSocialScience,6(2).1207-1220.

Takao,M.,Takahashi,S.,&Kitamura,M.(2009).Addictivepersonalityandproblematicmobilephoneuse.CyberPsychology&Behavior,12(5),501-507.

Tindell,D.R.,&Bohlander,R.W.(2012).Theuseandabuseofcellphonesandtextmessagingintheclassroom:Asurveyofcollegestudents.CollegeTeaching,60(1),1-9.

Walsh,P.S.,White,M.K.,Ross,M.,&Young,M.R. (2008).Over-connected?Aqualitativeexploration of the relationship between Australian youth and their mobile phones.JournalofAdolesence,31(1),77-92.

Wood,R.T.A.,Griffiths,M.D.&Parke,A.(2007).Experiencesoftimelossamongvideogameplayers:Anempricalstudy.Cyberpsychology&Behaviour,10(1),38-44.

Yılmaz,D.,Çinar,H.G.,&Özyazıcıoğlu,N.(2017).hemşireliköğrencilerindeakıllıtelefonveinternetbağımlılığı ileüstekstremitefonksiyonelaktivitedüzeyleriarasındaki ilişkininincelenmesi.SDÜSağlıkBilimleriDergisi,8(3),34-39.

Young, K. S. (2004). Internet addiction:Anewclinical phenomenonand its consequences.AmericanBehavioralScientist,48(4),402-415.