Yahya Laleli ,  İlhan Yetkiny ,Ajlan Tukün,   Diler Arslan

Diyabet Ekonomisi

Figure 1‐2. Comparison of individuals living at various ages and periods of time with the “ideal” maximum life span (A) ideal, (B) 1980, (C) 1920, (D) 1900, (E) 3000 BC.

Free Radicals, Antioxidants, Aging&Disease Ed.by Joseph A.Knight, MD

Diyabet Ekonomisi

Figure 1‐2. Comparison of individuals living at various ages and periods of time with the “ideal” maximum life span (A) ideal, (B) 1980, (C) 1920, (D) 1900, (E) 3000 BC.

Free Radicals, Antioxidants, Aging&Disease Ed.by Joseph A.Knight, MD

Hadise zedeleyicidir, kısıtlayıcıdır, ilerleyicidir, Hadise zedeleyicidir, kısıtlayıcıdır, ilerleyicidir, hepimizin içinden gelir ve üniversaldır.hepimizin içinden gelir ve üniversaldır.

Yaşlanma hiçbir hastalığa sebep olmaz

hepimizin içinden gelir ve üniversaldır.hepimizin içinden gelir ve üniversaldır.

Yaşlanma hiçbir hastalığa sebep olmaz. Meydana gelen fizyolojik değişiklikler nedeniyle bazı

hastalıkların ihtimali artarhastalıkların ihtimali artar.

FİZYOLOJİK YAŞLANMA ≠ FİZİKSEL YAŞFİZYOLOJİK YAŞLANMA ≠ FİZİKSEL YAŞ

Yaşlanma hiçbir hastalığa sebep olmaz. Yaşlanma hiçbir hastalığa sebep olmaz. Meydana gelen fizyolojik değişiklikler nedeniyle bazı Meydana gelen fizyolojik değişiklikler nedeniyle bazı

hastalıkların ihtimali artar.hastalıkların ihtimali artar.

FİZYOLOJİK YAŞLANMA ≠ FİZİKSEL YAŞFİZYOLOJİK YAŞLANMA ≠ FİZİKSEL YAŞ

YAŞLANMA ≠ KOCAMAYAŞLANMA ≠ KOCAMA

Hadise zedeleyicidir, kısıtlayıcıdır, ilerleyicidir, hepimizin içinden gelir ve üniversaldır.

Yaşlanma hiçbir hastalığa sebep olmaz.

hepimizin içinden gelir ve üniversaldır.

Meydana gelen fizyolojik değişiklikler nedeniyle bazı hastalıkların ihtimali artar.

FİZYOLOJİK YAŞLANMAFİZYOLOJİK YAŞLANMA ≠≠ FİZİKSEL YAŞFİZİKSEL YAŞFİZYOLOJİK YAŞLANMA FİZYOLOJİK YAŞLANMA ≠≠ FİZİKSEL YAŞFİZİKSEL YAŞ

YAŞLANMA ≠ KOCAMAYAŞLANMA ≠ KOCAMA

Hadise zedeleyicidir, kısıtlayıcıdır, ilerleyicidir, hepimizin içinden gelir ve üniversaldır.

Yaşlanma hiçbir hastalığa sebep olmaz.

hepimizin içinden gelir ve üniversaldır.

Meydana gelen fizyolojik değişiklikler nedeniyle bazı hastalıkların ihtimali artar.

FİZYOLOJİK YAŞLANMA ≠ FİZİKSEL YAŞFİZYOLOJİK YAŞLANMA ≠ FİZİKSEL YAŞ

YAŞLANMAYAŞLANMA ≠≠ KOCAMAKOCAMAYAŞLANMAYAŞLANMA ≠≠ KOCAMAKOCAMA

Hastalık Nedenlerine Göre Ölüm Sayıları ve 40Hastalık Nedenlerine Göre Ölüm Sayıları ve 40‐‐60 ve 6060 ve 60‐‐74 Yaş 74 Yaş G l Gö D ğ lG l Gö D ğ l

40-60 Yaş > 60 Yaş

Gruplarına Göre DağılımGruplarına Göre Dağılım

Toplam SayıÖLÜM NEDENİ Sayı Gruba

Göre (%) SayıGruba ve

Kendi içinde (%)ç ( )

187 086 32 563 17.4 60 625 32.4Kalp hastalığının diğer şekilleri 62 141 9 375 28.8 21 546 35.5Solunum sisteminin diğer hastalıkları 16 885 2 161 6.6 5 985 9.8Serebro - vasküler hastalık 14 519 2 154 6.6 5 445 9.0Kan yetersizliğine bağlı 9 637 2 966 9.1 3 811 6.2Şekerli diyabet 2 551 399 1.2 1 130 1.8Hi t i 2 482 274 0 8 942 1Hipertansiyon 2 482 274 0.8 942 1.5Bütün diğer hastalıklar 27 605 4 030 12.4 9 534 15.7Bütün diğer kazalar 2 536 521 1 6 357 0 5Bütün diğer kazalar 2 536 521 1.6 357 0.5

Kardiyovasküler risk faktörleri kümesiKardiyovasküler risk faktörleri kümesi

• HipertansiyonHipertansiyon• Obesite• Hiperinsulinemi

AterosklerozisAterosklerozis

• Diabet• Hipertrigliseridemi

Küçük yoğun LDL

İnsülinİnsülindirencidirenci

• Küçük, yoğun LDL• Düşük HDL-C• Hiperkoagulabilite

Endothelial Endothelial disfonksiyondisfonksiyonHiperkoagulabilite

Deedwania PC.  Am J Med 1998:105(1A):1S‐3S

Şişmanlığın Tıbbi Komplikasyonu

Akciğer hastalıklarıAkciğer hastalıklarıabnormal functionabnormal functionb i lb i l

Beyin için basıncın Beyin için basıncın artmasıartması

obstructive sleep apneaobstructive sleep apneahypoventilation syndromehypoventilation syndrome

Karaciğerde yağlanmaKaraciğerde yağlanma K k l h t l ğK k l h t l ğ

İnmeİnmeKataraktKatarakt

Karaciğerde yağlanmaKaraciğerde yağlanmasteatosissteatosissteatohepatitissteatohepatitiscirrhosiscirrhosis

Koroner kalp hastalığıKoroner kalp hastalığıŞekerŞekerYüksek lipidYüksek lipid

üüYüksek tansiyonYüksek tansiyon

Safra kesesiSafra kesesi PankreatitPankreatit

Jinekolojik bozukluklarJinekolojik bozukluklarAnormal adetAnormal adetKısırlıkKısırlık

KanserKanserMeme, rahim, serviks, Meme, rahim, serviks, Kolon, yemek borusu, Kolon, yemek borusu,

k böb kk böb k t tt tP.O.S.P.O.S.

OsteoartritOsteoartrit

pankreas, böbrek, pankreas, böbrek, prostatprostat

FilebitFilebitDeriDeri

GutGut

BMI= ağırlık (kg) / boy (m2)

Obezite Genetik Yük

k d ↑Hi t i

Obezite           Genetik YükCognetif fonksiyon ve hafıza kaybı

Küçük dens LDL ↑

PAI‐1 ↑

Hipertansiyon

Hi t i li id i

İnsülin RezistansıÜrikasit ↑

Hipertrigliseridemi

HiperinsülinemiHDL↓

NIDDM

İskemik Kalp Hastalığı

i i1763 Boissier de Sauvage diabetin yedi formunu açıklayan bir tabloyayınlamıştır. Bu tabloda gösterilen organ/sistem etkilenmeleri bugünkimodern görüş ve bulgularımıza uymaktadır.

• Diabetes legitimus Aretaei – the severe, relentless, fatal disorder with chronic cachexia

g ş g y

• Diabetes anglicus – “sweet” urine• Diabetes hystericus• Diabetes arteficialis• Diabetes a vino• Diabetes arthriticus• Diabetes arthriticus• Diabetes febricosus• Diabetes decipiens – deceptive because the urine was sweet but there

was no significant polyuria

Historical View of the Clas. Of Diabetes, Clin Chem. 32/10(B), B4-B6 (1986)

Etkilenen OrganlarEtkilenen Organlar Kronolojikj

Gastroentestinal Sistem Aretheus (MS 1 .Asır)

Böbrekler Galen (MS 3.Asır)

Karaciğer Richard Mead (1740)

Si i i t i/B i /D (N ) C ll (18 A )Sinir sistemi/Beyin/Davranış (Neroz) Cullen (18.Asır)

İlk Test – İdrar şekeri Thomas Willis (1670)

K tit tif İd Ş k i M tth (1760)Kantitatif İdrar Şekeri Matthew (1760)Artmış tatlı (Ksaudra) veya bal gibi (Medha) Papyrus Ebers (M.O.1500) İdrar çıkışı Hint tıbbından alıntı

Historical View of the Clas. Of Diabetes, Clin Chem. 32/10(B), B4-B6 (1986)

Kan Glukoz Kontrolü

Journal of Physiology and Pharmacologoy 2006, Vol 57, Supp 5

The brain image above shows the hippocampus (outlined in red), which isinvolved in learning and memory. new research suggesTs That repeated episodesof high or low blood sugar in people with diabeTes may lead To cogni tive

Brain Briefings, Feb.2008, Society for Neuroscience

g g p p y gimpairments associated with this sTrucTure.

Beyin Kan Şekeri Regülasyon Bozukluğu

• New research is helping to uncover the link between diabetes

Beyin Kan Şekeri Regülasyon Bozukluğu

• New research is helping to uncover the link between diabetes and Alzheimer’s disease.

• When diabetes strikes and insulin’s signal is ignored by cells• When diabetes strikes and insulin s signal is ignored by cells, the brain may not get the large amount of glucose energy it needs, especially for memory., p y y

• Loss of brain cells and memory function may result, especially in the hippocampus a brain region involved in learning and memory.

• Increased insulin concentrations also appear to boost levels of beta‐amyloid a protein involved in the formation of senile plaques that can lead to Alzheimer’s.

Diyabet KomplikasyonlarıDiyabet Komplikasyonları

• Mikrovasküler Komplikasyonlar:Mikrovasküler Komplikasyonlar:

Retinopati/yaşlıda katarak, Nefropati,           Noropati‐(60 yaş üstü diyabetlilerin %50’sinde denge bozuklukları nedeniyle düşme nedeni!).g y ş

• Makrovasküler Komplikasyonlar:

K di kül S b kül P ifKardiyovasküler, Serebrovasküler, Perifer Damar Hastalıkları.

• Hafıza ve Kognetif Fonksiyon Bozuklukları.

Hastaneye yatma sıklıkları “2” kere daha fazladırHastaneye yatma sıklıkları “2” kere daha fazladır.       

YAŞ 2006 2010 2015 2020 2025 2030

0- 4 6875 6560 6445 6485 6624 6681

15-19 6554 6263 6593 6883 6509 6397

20-24 6804 6608 6235 6565 6856 648320-24 6804 6608 6235 6565 6856 6483

40-44 4581 4996 5413 6163 6602 6428

45-49 3946 4393 4914 5327 6071 6503

50-54 3274 3726 4275 4787 5197 5922

55-59 2616 3023 3567 4098 4600 4994

60 64 1993 2345 2822 3335 3848 431960-64 1993 2345 2822 3335 3848 4319

70-74 1316 1334 1453 1785 2171 2581

75+ 1308 1561 1782 2009 2404 2904

TOPLAM 71114 74559 78552 82330 85974 89206

40 ↑ %29.03 %30.99 %33.52 %36.50 %39.45 %41.63

60 ↑ %5.95 %6.2 * %6.80 %7.70 %8.84 %10.06

Gl b l E klilik K i iGlobal Emeklilik KriziY l l t l t l b l biYaşlanma, yaşlanan toplumun oranın artması global bir konudur.

l lSorun: Fertilitenin azalıp uzun yaşam şansının artması, vergi ödeyen, kazanan nüfusa karşı, hizmet alan, üretmeyen “yaşlı” nın nüfusa oranının artmasının nüfusa oranının artması.

Beklenti: Sağlık hizmetleri için servis alınma maliyet ve kalite sorunları çıkacak;sorunları çıkacak;

Olasılık I : Bir çok ülkede kapatılamayan mali açıklara sebep l kolacak,

Olasılık II: Sunulan hizmetlerin kısıtlanması, vergilerin ö lik b k l kartmasına yönelik baskılar artacak.

Yeni StratejilerYeni Stratejiler

• Ekonomik fonların, sağlık sigortalarının güçlendirilmesi

• Üretici olarak yaşam süresinin uzaması• Üretici olarak, yaşam süresinin uzaması,

• Genç nüfusun daha fazla çalışması,

• Çocukların/gençlerin daha üretici olarak yetiştirilmesi,

• İhtiyaca yönelik hedefli beklentiye yatırım• İhtiyaca yönelik hedefli beklentiye yatırım,

• Çalışma, üretim döneminde daha fazla birikim.

Yeni StratejilerYeni Stratejiler

• Ekonomik fonların, sağlık sigortalarının güçlendirilmesi

• Üretici olarak yaşam süresinin uzaması• Üretici olarak, yaşam süresinin uzaması,

• Genç nüfusun daha fazla çalışması,

• Çocukların/gençlerin daha üretici olarak yetiştirilmesi,

• İhtiyaca yönelik hedefli beklentiye yatırım• İhtiyaca yönelik hedefli beklentiye yatırım,

• Çalışma, üretim döneminde daha fazla birikim.

• ÖNERİLERİNİZ !

1st World Congres on Int. Therapies Type 2 Diabetes , Eylül 2008 Newyork

Roux‐en‐Y Gastric Bypass (RYGB) Neal Interposition (IT)

Üretici olarak yaşam süresinin uzaması

Vü t kitl i i (BMI) h d f d ğ l d k l

Üretici olarak, yaşam süresinin uzaması,

• Vücut kitlesinin (BMI) hedef değerlerde kalması.

a. Egzersiz,g ,

b. Sağlıklı dengeli beslenme,

c Sağlıklı çevrec. Sağlıklı çevre,

• Risk belirleyici (predictive) ferde yönelik sağlık hizmeti.

• Hastalıkların veriye dayalı “ETKiN” tedavisiHastalıkların veriye dayalı  ETKiN  tedavisi.

Üretici olarak yaşam süresinin uzaması

Vü t kitl i i (BMI) h d f d ğ l d k l

Üretici olarak, yaşam süresinin uzaması,

• Vücut kitlesinin (BMI) hedef değerlerde kalması.

a. Egzersiz,g ,

b. Sağlıklı dengeli beslenme,

c Sağlıklı çevrec. Sağlıklı çevre,

• Risk belirleyici (predictive) ferde yönelik sağlık hizmeti.

• Hastalıkların veriye dayalı “ETKiN” tedavisiHastalıkların veriye dayalı  ETKiN  tedavisi.

• ÖNERİLERİNİZ !  

Kli ik Bi ki Dü Gö !Klinik Biyokimyacıya Düşen Görev!

• Tanı ve takip testlerine “TEa” hudutlarında cevap vermek, ,

• Belirleyici/Öngören, Tanı ve Takip Testlerimizin belirleyici karakterleri (PPR&NPR) hakkındabelirleyici karakterleri (PPR&NPR) hakkında müşterilerimizi bilgilendirmek,

• Geleceğe yönelik doğru veriye dayalı• Geleceğe yönelik doğru, veriye dayalıprosedürlerin hazırlanmasına katılmak,

ik h l kl h kk d l• Kronik hastalıklar hakkında toplumu bilinçlendirmek.

Yaşlının Diyabet Tanısında !!Yaşlının Diyabet Tanısında !!

• Tipik semptomlar (poliuri polidipsi polifaji) maskelenir• Tipik semptomlar (poliuri, polidipsi, polifaji) maskelenir, (Meneilly&Tessier, 2001)

Böb k iği ük kti l k i ö ül bili• Böbrek eşiği yüksektir, glukozuri görülmeyebilir.(Meneilly, 2000)

• Diyabetin regülasyonundaki hormonların (glukogon, epinefrin, GH, Ghrelin, ) salınımı azalır (Meneilly 1994,) 

• Polidipsi olmayabileceğinden dehidrasyonla gecikmiş mayi tedavisi ihtiyacıyla karşımıza çıkabilir.

• Kognetif fonksiyon kaybı yanında depresyonda olabilirler, hipotermi‐hipoglisemi riskleri olabilir.hipotermi hipoglisemi riskleri olabilir.

Yaşlanma hiçbir hastalığa sebep olmazYaşlanma hiçbir hastalığa sebep olmazYaşlanma hiçbir hastalığa sebep olmaz. Yaşlanma hiçbir hastalığa sebep olmaz. Meydana gelen fizyolojik değişiklikler nedeniyle bazı Meydana gelen fizyolojik değişiklikler nedeniyle bazı

hastalıkların ihtimali artarhastalıkların ihtimali artarhastalıkların ihtimali artar.hastalıkların ihtimali artar.

YAŞLANMAYAŞLANMA ≠≠ KOCAMAKOCAMA

AGING IS STYLISH,AGING IS STYLISH,ALL THE BEST PEOPLE

ARE DOING IT !

Y l k t l t k i i Y l k t l t k i i Yaşlanmayı kontrol etmek için Yaşlanmayı kontrol etmek için gençlik pınarı veya bir iksir gençlik pınarı veya bir iksir gençlik pınarı veya bir iksir gençlik pınarı veya bir iksir

aramayalım.aramayalım.

Mümkün olan mutlu ve sağlıklı Mümkün olan mutlu ve sağlıklı ü ü o a ut u e sağü ü o a ut u e sağolarak ileri yaşlara ulaşmaktır. olarak ileri yaşlara ulaşmaktır.

Bu bir şanstır. Bu bir şanstır.