Windows i Word XP Za Pocetnici

Windows xp i Word xp za po~etnici 1

&&

WWoorrddxxpp

zzaa ppoo~~eettnniiccii


OSNOVNI ELEMENTI Op{to za Windows XP Windows e operativen sistem za personalni kompjuteri, proizveden od Microsoft i vo momentov najrasprostranetiot i najkoristen sistem vo svetot. Bidej}i ovaa kniga prvenstveno e nameneta za po~etnici, nema mnogu da navleguvame vo detali za ne{ta koi nema da bidat interesni za idnite korisnici na ovaa literatura. Aktivirawe na Windows XP So samoto priklu~uvawe na kompjuterot zapo~nuva postapkata na aktiviraweto na Windows . Otkako operativniot sistem }e go proveri statusot na komponentite na kompjuterot, se pojavuva dijalog prozorec vo koj treba da se vnesat: • User name - (korisni~ko ime). Ova e ime na korisnikot registrirano vo kompjuterot.

• Password - (tajno ime) pretstavuva lozinka koja ja znae samo korisnikot i e neophodna za da moè ponatamu da se raboti so kompjuterot.

• Po vnesuvaweto na korisni~koto ime i lozinkata, se kliknuva na OK.

• Registracija na korisnici na kompjuterot vr{i isklu~ivo lice koe ima pravo da vr{i takvi izmeni i e registrirano kako administrator na sistemot.


EKRAN NA WINDOWS Desktop Icons Lenta so zada~i Start button Ekranot na Widows gi sodrì slednite elementi: • Desktop - (rabotna povr{ina) • Mouse Pointer - (pokaùva~ na gluv~eto). • Icons - (ikoni). Standardni ikoni koi pretstavuvaat programi, folderi, fajlovi i sl. se: o My Computer - (mojot kompjuter). o My Network Places - (moite mre`ni mesta). o Recicle Bin - (korpa za otpadoci). o Internet Explorer - (internet prebaruva~). o Microsoft Outlook - komunikaciska programa za ispra}awe i dobivawe na elektronska po{ta.

• Start button - kop~eto Start , so ~ie pritiskawe se prikaùva menito Start koe sodrì naredbi za aktivirawe na ostanatite programi.


• Lenti so alatki. (se prikaùvaat so desen klik na prazno mesto na lentata so zada~i)

• Address i Links - za pristap na Internet • Desktop - rabotna povr{ina • Quick Launch - brz pristap do najva`nite programi

• Tascbar - (lenta so zada~i). Na ovaa lenta se prikaùvaat site aplikacii koi se vklu~eni vo momentot i sluì za brz pristap do sekoja od niv so ednostavno kliknuvawe na imeto na sakanata aplikacija.

• Clock - (~asovnik)


Na~in na rabota Site naredbi na kompjuterot se zadavaat na dva na~ini: 1. So pomo{ na gluv~eto (mouse ) i 2. So pomo{ na Tastaturata ( keyboard ). Akcii so gluv~eto • Dvièwe na pokaùva~ot - na ekranot, pokaùva~ot na gluv~eto e prikaàn vo forma na strelka i mu sluì na operativniot sistem kako indikacija na objektot na koj korisnikot saka da primeni nekoja akcija. Dvièweto na pokaùva~ot se izveduva so dvièwe na gluv~eto po povr{inata na podlogata.

• Izbor na objekt (klik) - ovaa akcija se postignuva so kratko pritiskawe i otpu{tawe na levoto kop~e na gluv~eto.

• Aktivirawe na objektot (dvoklik) - se izveduva na toj na~in {to otkako pokaùva~ot na gluv~eto }e se donesi nad objektot, levoto kop~e na gluv~eto se pritiska dva pati ednopodrugo.

• Premestuvawe na objektot - pokaùva~ot na gluv~eto se doveduva nad objektot, potoa se pritiska i se drì levoto kop~e od gluv~eto i se vle~i do lokacijata kade {to sakame da go premestime objektot.

• Kliknuvawe na desnoto kop~e na gluv~eto, za da se izberi dodatno meni od koe se izbira dodatna naredba.

Akcii so tastaturata • Esc - se nao|a vo gorniot lev agol od tastaturata i ozna~uva otkaùvawe od naredbata.

• F1, F2, F3 itn. se funkciski kop~iwa i sekoja aplikacija gi koristi za sopstveni potrebi.

• Enter - sluì za potvrda na zadadenata naredba. • Left (←←←←), Right (→→→→), Up (↑↑↑↑) i Down (↓↓↓↓) se kursorski kop~iwa koi sluàt za pridviùvawe na kursorot po povr{inata na dokumentot.

Aktivirawe na aplikacija ( programa ) Aplikaciite se aktiviraat preku kop~eto Start , koe se nao|a vo dolniot lev agol na ekranot, a toa se pravi na sledniot na~in:


1. Pokaùva~ot na gluv~eto se doveduva na kop~eto Start i se pritiska levoto kop~e od gluv~eto, so {to se otvora lista na naredbi ( meni ).

2. Od menito treba da se izbere sakanata opcija.

3. So postavuvawe na pokaùva~ot na All Programs se pojavuva nova lista.


4. So postavuvawe na pokaùva~ot na nekoja programa se otvora novo podmeni.

Zatvorawe na aplikacija Zatvorawe na programata ( aplikacijata ) moè da se napravi na nekolku na~ini:

• So klik na kop~eto X vo gorniot desen agol na prozorecot.

• So dvoklik na gorniot lev agol od ekranot.


• So izbor na naredbata Close od kontrolnoto meni.

• So naredbata File→→→→Exit .

• So pritiskawe na Alt+F4 . Zatvorawe na Windows Isklu~uvaweto na kompjuterot mora da bidi propisno, a toa se pravi na sledniot na~in: 1. Se kliknuva na kop~eto Start vo dolniot lev agol na ekranot. 2. Se izbira Shut Down , so {to se povikuva dijalog prozorecot

Shut Down .


3. Od nadolnoto meni se izbira edna od opciite:

• Log off UserName ( UserName e korisni~ko ime na aktuelniot korisnik ), za da se isklu~i ( otpovika ) aktuelniot korisnik i da se ovozmoì rabota na kompjuterot na drug korisnik, bez pritoa da se restartira kompjuterot.

• Shut Down , za da se isklu~i kompjuterot. • Restart , za da se izvr{i isklu~uvawe i povtorno vlu~uvawe na operativniot sistem ( restartirawe ).

• Za opciite Stand By i Hibernate nema da raspravame vo ova poglavje.

• Se kliknuva na OK.


PROZOREC Otvorawe na prozorec i negovi elementi Prozorec pretstavuva pravoagolen del od ekranot vo koj se gledaat programi, folderi, fajlovi i ikoni. Prozorecot go so~inuvaat nekolku elementi koi se isti za site prozorci na Windows . Kop~e za zatvorawe Clos e Kop~e za vra}awe Restore/Maximize Kop~e za minimizirawe Minimize Naslovna lenta Title bar Lenti so alatki Toolbars Meni lenta Menu bar Lenti so lizga~i Scrool bar Raboten prostor Work area Statusna lenta Status bar


Element Funkcija Raboten prostor Work area

Vo ovoj prostor se prikaùva sodrìnata na prozorecot

Naslovna lenta Title bar

Vo ovaa lenta se prikaùva imeto na prozorecot

Meni lenta Menu bar

Na ovaa lenta se prikaàni imiwata na meniata preku koi se pristapuva do naredbite

Lenti so alatki Toolbars

Ovde se prikaùvaat kop~iwata na lentite so alatki

Statusna lenta Status bar

Vo ovaa lenta se prikaàni nekoi dopolnitelni informacii za prozorecot

Lenti so lizga~i Scrool bar

So kliknuvawe na lizga~ite se ovozmoùva dvièwe niz sodrìnata na prozorecot

Kop~e za minimizirawe Minimize

So klik na ova kop~e prozorecot se smaluva vo forma na ikona na lentata so zada~i. So klik na ikonata prozorecot povtorno se prikaùva na ekranot.

Kop~e za zatvorawe Close

Na ova kop~e se kliknuva za da se zatvori prozorecot

Kop~e za vra}awe Restore/Maximize

So klik na ova kop~e prozorecot se zgolemuva na celiot ekran ili se namaluva na del od ekranot

Promena na dimenziite na prozorecot na proizvolna

golemina Pokraj standardnite golemini na prozorecot, moìme da ja prilagodime goleminata na prozorecot i negovata polo`ba na ekranot po sopstvena slobodna èlba, a toa se pravi na sledniot na~in: 1. Pokaùva~ot na gluv~eto se postavuva na onoj del od rabot na prozorecot koj sakame da go promenime, so {to pokaùva~ot na gluv~eto }e se transformira vo:

• Vertikalna dvonaso~na strelka se pojavuva koga pokaùva~ot na gluv~eto }e se postavi na gorniot ili dolniot rab na prozorecot, {to ovozmoùva promena na visinata na prozorecot so vle~ewe na rabot dolu ili gore.


Da potsetam deka vle~ewe se pravi so pritiskawe na levoto kop~e od pokaùva~ot na gluv~eto i istoto se drì celo vreme dodeka se vle~i do sakanata polo`ba, a potoa se otpu{ta.

• Horizontalna dvonaso~na strelka se pojavuva koga pokaùva~ot na gluv~eto }e se postavi na leviot ili desniot rab na prozorecot, {to ovozmoùva promena na {irinata na prozorecot so vle~ewe na pokaùva~ot na gluv~eto levo ili desno.

• Dijagonalna dvonaso~na strelka se pojavuva koga pokaùva~ot na gluv~eto }e se postavi na eden od ~etirite agli na prozorecot, {to ovozmoùva promena i na {irinata i na visinata na prozorecot istovremeno, so vle~ewe na rabot dijagonalno.

2. Se pritiska levoto kop~e na gluv~eto i se vle~i vo sakanata nasoka, pritoa isprekinatite linii go pokaùvaat mestoto na noviot rab na prozorecot.

3. Na kraj se ispu{ta kop~eto na gluv~eto.

Pomestuvawe na prozorec Pomestuvaweto na prozorecot na drugo mesto na ekranot se pravi na sledniot na~in: 1. Se kliknuva na naslovnata lenta od prozorecot i se drì kop~eto od gluv~eto pritisnato.

2. Se vle~i do sakanata destinacija. 3. Se ispu{ta kop~eto od gluv~eto.

Rabota so lizga~ite Lentata so lizga~i se pojavuva na dolniot i na desniot kraj od prozorecot. Dvièwe niz sodrìnata od prozorecot se pravi na sledniot na~in: 1. Se kliknuva na strelkata nadolu od vertikalnata lizga~ka lenta za da se pomesti sodrìnata na prozorecot nagore.

2. Se kliknuva na strelkata desno od horizontalnata lizga~ka lenta za da se pomesti sodrìnata na prozorecot vo levo.

3. Pomestuvawe na sodrìnata na prozorecot moè da se napravi i so vle~ewe na lizga~ite so toa {to se kliknuva na soodvetniot lizga~ na lizga~kata lenta i se drì kop~eto od gluv~eto, potoa se povlekuva lizga~ot do sakanata lokacija i na kraj se ispu{ta kop~eto od gluv~eto.


Izdavawe na naredbi preku meni Naredbi se izdavaat na tri na~ini:

• Preku meniata, • So kratenki od tastaturata i • Preku lentite so alatki.

Meniata se pregledno organizirani listi na naredbi. Izvr{uvawe na naredbite preku meniata se pravi na sledniot na~in: 1. So kliknuvawe na naslovot na menito vo meni lentata, se otvora potrebnoto meni.

2. Koga }e se otvori menito se kliknuva na sakanata naredba. Elementi na meniata

Element Funkcija Kop~e Button

Ako e naredbata dostapna i preku lentata so alatki, ova kop~e e prikaàno do naredbata

Tri to~ki Ellipsis ( … )

Najavuva deka so selektirawe na meni naredbata se otvora dijalog prozorec

Podmeni Submenu

Najavuva deka so selektirawe na meni naredbata se otvora drugo meni ( podmeni )

Kratenka Shortcut key

Gi identifikuva kop~iwata koi se koristat za selektirawe na naredbata so tastaturata

Za da se isklu~i selektiranoto meni treba da se klikne bilo kade nadvor od menito ili da se pritisni Esc . Izdavawe na naredbi preku tastaturata Kratenkite ( Shortkeys ) sluàt za selektirawe na naredbite bez upotreba na meniata. Kratenkite se prikaàni vo tekstot na menito, vedna{ do soodvetnata naredba. Primer Ctrl+P ja zamenuva naredbata Print . Toa zna~i deka so pritiskawe na Ctrl+P se postignuva istiot efekt kako i pri selektirawe na File→→→→Print .


Izdavawe na naredbi preku lentite so alatki Koristeweto na lentite so alatki e mo{ne ednostavno. So gluv~eto se kliknuva na potrebnoto kop~e i na toj na~in se povikuva potrebnata akcija. Na kop~iwata se nao|aat sliki~ki koi sluàt za podobro objasnuvawe na kop~eto. Dokolku pokaùva~ot na gluv~eto se drì nekoe vreme nad kop~eto bez da se klikne na nego, na ekranot }e se prikaì obla~e so objasnuvawe za funkcijata na kop~eto. Dokolku ne se prikaàni lentite so alatki se povikuvaat so Edit →→→→Toolbar . Rabota so dijalog prozorci Pove}eto od naredbite vodat do prikaùvawe na dijalog prozorec, od kade {to se obezbeduvaat dopolnitelni informacii vo vrska so izvr{uvaweto na naredbite. Elementi na dijalog prozorecot se:

• Tekst ramka ( text box ).– pole za vnesuvawe na tekst • Kop~e ( command button ) – koe se pritiska za da se izvede nekoja operacija.

• Kvadrat~e za proverka ( Chek box ) – se koristi za zadavawe na opcii koi imaat samo dve opcii pr: vklu~eno/isklu~eno.

• Izbor na opcija ( option button ) – se koristi koga treba da se izbere pome|u pove}e opcii.

• Nadolno meni ( list box ) – sodrì lista na mo`ni opcii. • Kombinirano meni ( combobox ) – sli~no kako prethodnoto so mo`nost korisnikot da napi{e i svoja opcija.

Tekst ramka (text box ) Kop~e (command button )


Kvadrat~e za proverka (Chek box ) Izbor na opcija (option button ) Nadolno meni (list box ) Na slikata e prikaàn primer na dijalog prozorec. Koga }e se zavr{i so rabotata vo dijalog prozorecot, se pritiska Enter ili se kliknuva na kop~eto OK. Ako se klikne na kop~eto Cancel ili na Esc , toga{ dijalog prozorecot se zatvora bez da se izvr{i naredbata. Rabota so pove}e aplikacii Vo Windows moàt da se aktiviraat istovremeno pove}e aplikacii ( multitasking ). Sekoja aplikacija dobiva svoj prozorec ( window ). Onaa aplikacija na koja momentalno rabotime, velime deka se nao|a vo fokus. Prozorecot na aplikacijata koja {to e vo fokus ima poinakva boja od ostanatite, a isto taka i nejzinoto kop~e na lentata so zada~i. Doveduvaweto na nekoja aplikacija vo fokus se pravi na nekolku na~ini:

• So klik na kop~eto na sakanata aplikacija od lentata so zada~i

• So drèwe na kop~eto Alt i pritiskawe na kop~eto Tab se prefrla fokusot pome|u site aktivni aplikacii

• So klik na bilo koj del od prozorecot, ako istiot e vidliv na ekranot

Raspored na prozorcite na aktivnite aplikacii se pravi na sledniot na~in: 1. Se kliknuva so desnoto kop~e od gluv~eto na prazniot del od lentata so zada~i koja se nao|a na dnoto na ekranot, i od menito {to }e se pojavi se izbira pome|u:

• Cascade Windows - site otvoreni prozorci }e se


naredat kaskadno eden zad drug • Tile Windows Horizontally – prozorcite }e se naredat horizontalno eden do drug

• Tile Windows Vertically – prozorcite }e se naredat vertikalno eden do drug

• Show the Desctop – site otvoreni prozorci }e se smalat na nivo na ikoni na lentata so zada~i

Rabota so prozorec na dokument Aplikaciite naj~esto sluàt za kreirawe na nekoj dokument. Koga }e se aktivira nekoja aplikacija taa naj~esto avtomatski kreira prozorec za nov dokument. Isto taka otkako }e se aktivira aplikacijata, nov dokument moè da se kreira i so naredbata File→→→→New . Koga }e se zavr{i so rabotata vo dokumentot, toj treba da se snimi, a toa se pravi so naredbata File→→→→Save. Na kraj prozorecot se zatvora so naredbata File→→→→Close .


WINDOWS EXPLORER Windiws Explorer e sistemska aplikacija vo Windows , koja sluì za organizirawe na podatocite na kompjuterot, kopirawe i premestuvawe na fajlovi i folderi, pregled na sodrìnata i voop{to odrùvawe na sistemot. Aktivirawe i zatvorawe na Windows Explorer Windows Explorer se aktivira na sledniot na~in: 1. Se kliknuva na kop~eto Start 2. Se izbira All Programs 3. Se izbira Accessories 4. Se izbira Windows Explorer


Rabotnata povr{ina na Windows Explorer -ot se sostoi od dva dela: 1. Lev del ( Folders ), vo koj e prikaàna hierarhiskata struktura na folderite:

• My Documents – folder vo koj se ~uvaat dokumentite ( fajlovi ) na korisnikot.

• My Computer – ja prikaùva sodrìnata na kompjuterot. • My Network Places – gi prikaùva ostanatite kompjuteri koi se vrzani vo mreà.

• Recycle Bin – ovde se smestuvaat izbri{anite fajlovi ( korpa za otpadoci ).

2. Desen del, vo koj se prikaùvaat folderite i fajlovite {to gi sodrì izbraniot folder vo leviot del.

Prikaùvawe na lentite so alatki Isto kako i site aplikacii, taka i Windows Explorer raspolaga so lenti so alatki, preku ~ii kop~iwa moìme da gi izvr{uvame naredbite. Windows Explorer raspolaga so ~etiri lenti:

• Standard Buttons


• Address • Links • Radio

Za da se prikaàt lentite so alatki se povikuva naredbata View →→→→Toolbars →→→→Standard Buttons ili nekoja druga. Prikaùvawe na statusnata linija Vo statusnata linija na Windows Explorer -ot se prikaùvaat dopolnitelni informacii, a istata se prikaùva so naredbata View →→→→Status Bar. Golemina na delovite na Windows Explorer -ot Celiot prozorec na Windows Explorer e podelen na dva dela pome|u koi se nao|a vertikalna linija koja gi odvojuva. So povlekuvawe na linijata moè da se zgolemi edniot del za smetka na drugiot. Toa se pravi na sledniot na~in: 1. Se doveduva pokaùva~ot na gluv~eto na linijata {to gi razdvojuva dvata dela i toj se transformira vo linija so dve horizontalni strelki.

2. Se kliknuva na levoto kop~e od gluv~eto i se drì. 3. Se vle~i linijata do sakanata polo`ba. 4. Na kraj se otpu{ta kop~eto.

Izbirawe na folderi Folder se izbira so kliknuvawe na sakaniot folder od listata so folderi. Sodrìnata na izbraniot folder se pojavuva vo desniot del na ekranot. Otvorawe i zatvorawe na folderi Vo leviot del Folders moè da se zabeleì deka pred nekoi folderi ima kvadrat~e so znakot (+) ili (-), a pred nekoi voop{to nema kvadrat~e. Ako pred folderot ima kvadrat~e so znakot (+), toa zna~i deka toj folder sodrì podfolderi i so kliknuvawe na kvadrat~eto se otvoraat podfolderite, a znakot vo kvadrat~eto se pretvora vo (-). Dokolku se klikne na kvadrat~eto so znakot (-), grankata so podfolderi se zatvora, a znakot vo kvadrat~eto se pretvora vo (+).


Ako pred folderot voop{to nema kvadrat~e, toa zna~i deka toj folder ne sodrì drugi podfolderi. Izbirawe na memoriski ured Memoriskite uredi se prikaàni vo folderot My Computer . Tie se pretstaveni so specijalni ikoni karakteristi~ni za niv, imeto na uredot i golema bukva koja ja prikaùva particijata ( delot ) od hard

diskot. 3½½½½ Floppy (A:), hard disk (C:), CD ROM uredot (D:) itn.

Promena na prikazot na sodrìnata na folderot Prikazot na sodrìnata na folderot moè da se menuva preku menito View .


Postojat pet na~ini na prikaz na folderite:

• Thumbnails • Tiles • Icons • List • Details

Podreduvawe na sodrìnata na folderot Voobi~aeno najprvo se prikaùvaat folderite a potoa fajlovite. Folderite i fajlovite naj~esto se podredeni po azbu~en red. Za da se podredat poinaku najprvin se izbira View →→→→Arrange Icons By i se izbira pome|u:

• Name - ime • Size - golemina • Type - tip • Modified - vremeto na poslednoto modificirawe

Selektirawe na fajlovi ili folderi Selektirawe na odreden fajl ili


folder se pravi so kliknuvawe na negovata ikona ili ime. Ako sakame da izvr{ime nekoja naredba koja }e se odnesuva na pove}e fajlovi ili folderi, istite najprvo treba da gi selektirame. Selektirawe na pove}e fajlovi ili folderi se pravi na sledniot na~in: 1. Ako sakame da selektirame posledovatelni fajlovi ili folderi treba da go napravime slednoto:

• Se kliknuva na prviot fajl ili folder • Se pritiska i se drì kop~eto Shift • Se kliknuva na posledniot fajl ili folder {to treba da bide selektiran

2. Ako sakame da selektirame proizvolno odbrani fajlovi ili folderi ( nesosedni ) treba da go napravime slednoto:

• Se kliknuva na prviot fajl ili folder • Se pritiska i se drì kop~eto Ctrl • Se kliknuva na sekoj fajl ili folder {to sakame da go selektirame

3. Ako sakame da gi selektirame site fajlovi ili folderi treba da go napravime slednoto:

• Se povikuva naredbata Edit →→→→Select All ili • Se pritiskaat kop~iwata Ctrl+A

Kreirawe na folderi Pokraj folderite koi {to se kreiraat avtomatski so instalacijata na aplikaciite, korisnikot ima mo`nost da kreira i svoi folderi. Kreirawe na svoi folderi se pravi so cel da se smestat dokumentite vo folderi ~ie ime }e ja pojasnuva sodrìnata na dokumentite. Kreirawe na nov folder so pomo{ na Windows Explorer se pravi na sledniot na~in: 1. Vo leviot del ( Folders ) se ozna~uva folderot kade {to sakame da formirame nov folder. Noviot folder }e bide podfolder na ozna~eniot Folder .

2. Se selektira naredbata File→→→→New→→→→Folder i vo desniot del se pojavuva ikona so ime New Folder

3. Se vpi{uva imeto na noviot folder 4. Se pritiska Enter

Pokaùva~ki fajlovi


Pokaùva~kiot fajl e poseben fajl ( shortcut ), koj vodi do originalniot fajl i se razlikuva od originalniot po toa {to ima mala strelka na ikonata. Pokaùva~ki fajl se kreira na sledniot na~in: 1. Se selektira fajlot za koj sakame da kreirame shortcut 2. Se selektira naredbata File→→→→Create Shortcut 3. Ako sakame pokaùva~kiot fajl da bide smesten na desktopot, najprvo go selektirame fajlot na koj se odnesuva pokaùva~kiot fajl, potoa kliknuvame so desnoto kop~e i od podmenito {to }e se pojavi izbirame Send To →→→→Desktop ( create shortcut )

Bri{ewe na fajlovi ili folderi Odreden folder ili fajl se bri{i na sledniot na~in: 1. Se selektira fajlot ili folderot {to sakame da go izbri{ime 2. Se selektira naredbata File→→→→Delete

3. Isto taka fajlot ili folderot moìme da go izbri{ime so desen klik

na istiot i od podmenito {to }e se pojavi izbirame Delete


4. Fajlot ili folderot moìme da go izbri{ime i so pritiskawe na kop~eto Delete od tastaturata

Ako izbri{ime nekoj fajl ili folder po gre{ka, istiot moìme da go vratime nazad so naredbata Edit →→→→Undo Delete . Rabotewe so korpata za otpadoci (Recycle Bin ) Fajlovite ili folderite koi sme gi izbri{ale, privremeno se smestuvaat vo korpata za otpadoci ( Recycle bin ). Ako izbri{anite fajlovi ili folderi ne ni se voop{to potrebni ponatamu, istite treba da gi izbri{ime i od Recycle bin za da ne zafa}aat mesto na hard diskot. Isto taka onie fajlovi ili folderi koi sme gi izbri{ale a ni se potrebni za ponatamo{na rabota moìme da gi vratime nazad.

Za da se oslobodime od izbri{anite fajlovi se pravi slednoto:

1. Se selektira naredbata Empty Recycle Bin 2. Sekliknuva na Yes


Ako sakame da se oslobodime samo od odredeni fajlovi ili folderi, se pravi slednoto: 1. Se selektiraat fajlovite ili folderite od koi {to sakame da se oslobodime

2. Se selektira naredbata File→→→→Delete 3. Sekliknuva na Yes

Ako sakame da gi vratime izbri{anite fajlovi ili folderi, se pravi slednoto: 1. Se selektiraat fajlovite ili folderite koi {to sakame da gi vratime nazad

2. Se selektira naredbata File→→→→Restore 3. Ako sakame da gi vratime site fajlovi ili folderi se kliknuva na Restore all items

Premestuvawe i kopirawe na fajlovi i folderi Za da se iskopiraat odredeni fajlovi ili folderi od edno na drugo mesto , se pravi slednoto: 1. Se selektiraat fajlovite ili folderite {to sakame da gi kopirame

2. Se selektira naredbata Edit →→→→Copy 3. Se selektira folderot vo koj {to treba da se iskopiraat fajlovite ili folderite

4. Se selektira naredbata Edit →→→→Paste Za da se premestat odredeni fajlovi ili folderi od edno na drugo mesto se pravi slednoto: 1. Se selektiraat fajlovite ili folderite {to sakame da gi premestime

2. Se selektira naredbata Edit →→→→Cut 3. Se selektira folderot vo koj {to treba da se premestat fajlovite ili folderite

4. Se selektira naredbata Edit →→→→Paste Najbrz na~in na kopirawe i premestuvawe na fajlovi ili folderi e so metodot vle~i i pu{ti ( drag and drop ). Toa zna~i deka se selektiraat fajlovite ili folderite {to sakame da gi kopirame i se vle~at do folderot kade {to sakame da bidat kopirani. Ako sakame pak da gi premestime od edno mesto na drugo, dodeka go vle~ime fajlot ili folderot, go drìme pritisnato kop~eto Shift . Promena na ime na fajl ili folder Za da se promeni imeto na fajlot ili folderot treba da se napravi slednoto:


1. Se selektira fajlot ili folderot na koj {to sakame da mu go promenime imeto

2. Se selektira naredbata File→→→→Rename 3. Se vpi{uva novoto ime 4. Se pritiska Enter .

Prebaruvawe Ako vo nekoj folder imame smesteno golem broj na fajlovi, te{ko e da se pronajde odreden fajl. Zatoa postoi komandata Search , koja ni go olesnuva prebaruvaweto. Za da se pobara odreden fajl vo Windows Explorer se pravi slednoto: 1. Se selektira folderot vo ~ii ramki treba da prebaruvame 2. Se kliknuva na kop~eto Search

3. Se kliknuva na sakanata kategorija

4. Izbirame pome|u nekolku opcii vo zavisnost koga posleden pat e modificiran fajlot {to go barame


5. Vo delot All or part of the document name : go vnesuvame imeto na fajlot {to go barame ili samo del od negovoto ime ( dokolku ne go znaeme celoto )

6. Se kliknuva na Search Formatirawe na disketi Disketite obi~no se fabri~ki formatirani, no ako se javi potreba od nivno povtorno formatirawe toa se pravi na sledniot na~in: 1. Vo Windows Explorer se selektira disketnata edinica Flopy ( A: )

2. Se kliknuva so desnoto kop~e 3. Od menito {to }e se pojavi se izbira Format

4. Vo poleto Volume label se vpi{uva imeto na disketata 5. Se kliknuva na Start

Ako se obeleì poleto Quik Format , formatiraweto }e se odviva mnogu pobrzo ama nema da bidi celosno, so proverka na ispravnosta na disketata.


Ako sakame da napravime disketa za startuvawe na sistemot vo slu~aj na preinstalacija na operativniot sistem i sli~no, se obeleùva poleto Create an MS-DOS startup disk . UREDUVAWE NA RABOTNATA OKOLINA Sekoj korisnik moì da ja uredi rabotnata okolina po svoja èlba i svojstveno na negovite potrebi. Podreduvawe na ikonite na rabotnata povr{ina Ikonite na rabotnata povr{ina sluàt za brz pristap do sakanite programi, folderi ili fajlovi. Podreduvawe na ikonite na rabotnata povr{ina se pravi na sledniot na~in: 1. Se kliknuva so desnoto kop~e na bilo koj prazen del od rabotnata povr{ina

2. Od menito {to }e se pojavi se izbira Arrange Icons By i se izbira edna od dadenite mo`nosti:

• Name - ikonite se podreduvaat spored imeto • Size - ikonite se podreduvaat spored goleminata • Type - ikonite se podreduvaat spored tipot • Modified - ikonite se podreduvaat spored vremeto na poslednata modifikacija

• Auto Arrange - ikonite se podreduvaat avtomatski Ako sakame ikonite da ne bidat prikaàni na rabotnata povr{ina, toga{ poleto Show Desktop Icons ne treba da bidi ozna~eno.

Pozadina na rabotnata povr{ina


Rabotnata povr{ina na Windows obi~no e ednobojna so sina boja. Sekoj korisnik moì da ja smeni pozadinata na rabotnata povr{ina po svoja èlba i potreba, a toa se pravi na sledniot na~in: 1. Se kliknuva so desnoto kop~e na bilo koj prazen del od rabotnata povr{ina

2. Od menito {to }e se pojavi se izbira naredbata Properties

3. Se kli

knuva na karti~kata Desktop

4. Se izbira edna od ponudenite pozadini ili se kliknuva na Browse za da se najdi pozadina koja e smestena vo nekoj folder

5. Od nadolnoto meni Position se izbira dali slikata za pozadina }e bidi prikaàna vo centarot na rabotnata povr{ina ( Center ), }e se povtoruva za da ja popolni celata rabotna povr{ina ( Tile ) ili ( Stretch )}e bidi razvle~ena niz celata rabotna povr{ina.

6. Vo poleto Color se odreduva bojata na pozadinata 7. Se kliknuva na OK.

Animacii pri neaktivnost ( Screen Savers ) Ako slikata na ekranot e sekoga{ ista, osvetleni se sekoga{ istite delovi na ekranot, pa taka ekranot na tie mesta pove}e se tro{i. Za da go za{titime ekranot najdobro e koga kompjuterot ne raboti da se zatemni ili da se pu{ti nekoja animacija koja ramnomerno }e go optovaruva. Animaciite se pu{taat na sledniot na~in: 1. Se kliknuva so desnoto kop~e na bilo koj prazen del od rabotnata povr{ina


2. Od menito {to }e se pojavi se izbira naredbata Properties 3. Se kliknuva na karti~kata Screen Saver

4. Od nadolnoto meni

Screen saver se izbira sakanata animacija

5. Se kliknuva na kop~eto Setting za da se napravat odredeni izmeni

6. So pritiskawe na kop~eto Preview moìme da vidime kako }e izgleda animacijata

7. Vo poleto Wait se odreduva vremeto na neaktivnost na kompjuterot po koe }e se vklu~i animacijata.

8. Se kliknuva na OK. Odreduvawe na boi na prozorcite Izbor na boite koi }e se koristat za prikaùvawe na prozorcite se pravi na sledniot na~in: 1. Se kliknuva so desnoto kop~e na bilo koj prazen del od rabotnata povr{ina

2. Od menito {to }e se pojavi se izbira naredbata Properties 3. Se kliknuva na karti~kata Appearance


Windows and buttons se izbira sakaniot stil


5. Od nadolnoto meni Color cheme se izbira bojata


Font size se izbira goleminata na bukvite


7. Se kliknuva na OK.

Rezolucija i broj na boi na ekranot Odreduvaweto na rezolucijata i brojot na boi na ekranot se pravi na sledniot na~in: 1. Se kliknuva so desnoto kop~e na bilo koj prazen del od rabotnata povr{ina

2. Od menito {to }e se pojavi se izbira naredbata Properties 3. Se kliknuva na karti~kata Settings

4. Vo delot Screen

resolution se vle~i lizga~ot do sakanata rezolucija

5. Vo delot Color quality se odreduva brojot na boite

6. Se kliknuva na Apply 7. Se kliknuva na OK.

KONFIGURIRAWE NA SISTEMOT


Konfigurirawe na sistemot se pravi preku specijalniot folder Control Panel kade {to se smesteni sistemskite programi za konfigurirawe na sistemot. Control Panel se povikuva so naredbata Start →→→→Control Panel ili My Computer →→→→Control Panel.

Datum i vreme Podesuvawe na datumot i vremeto na sistemot se pravi na sledniot na~in: 1. Se selektira naredbata Start →→→→Control Panel 2. Sekliknuva dvojno na ikonata Date and Time 3. Vo delot Date se odreduva mesecot, godinata i datumot. 4. Vo delot Time se odreduva vremeto 5. Vo delot Time Zone se odreduva vremenskata zona. Nie pripa|ame na vremenskata zona Sarajevo, Skopje, Sofija, Vilnus, Warsaw, Zagreb.

6. Se kliknuva na OK. Upravuvawe so gluv~eto Konfigurirawe na gluv~eto se pravi na sledniot na~in: 1. Se selektira naredbata Start →→→→Control Panel 2. Se kliknuva dvojno na ikonata Mouse


3. Vo karti~kata

Buttons se pravat slednite podesuvawa:

• Vo delot Button configuration se podesuva dali primarno kop~e }e ni bidi levoto ili desnoto ( se izbira desnoto za korisnici koi rabotat so leva raka )

• Vo delot Double click speed se odreduva vremeto pome|u dvata klika

4. Vo karti~kata Pointers se izbira formata na pokaùva~ot na gluv~eto.


5. Vo karti~kata Pointer Options se pravat slednite podesuvawa: • Vo delot Motion se odreduva osetlivosta na pokaùva~ot na gluv~eto t.e brzinata na dvièwe na pokaùva~ot

• Vo delot Snap To se odreduva dali sakame pokaùva~ot na gluv~eto avtomatski da se postavi na inicijativnoto ( default ) kop~e koga }e otvorime odredeno meni.

• Vo delot Visibility dobro e da go ozna~ime poleto Show location of pointer when I press CTRL key , so {to so pritiskawe na kop~eto Ctrl od tastaturata se ozna~uva mestoto na pokaùva~ot na gluv~eto.

6. Se kliknuva na OK. Upravuvawe so tastaturata Konfigurirawe na upravuvaweto so tastaturata se pravi na sledniot na~in: 1. Se selektira naredbata Start →→→→Control Panel 2. Se kliknuva dvojno na ikonata Keyboard


3. Vo karti~kata

Speed se pravat slednite podesuvawa:

• Vo Repeat delay se odreduva vremeto koe e potrebno da se drì pritisnato odredeno kop~e od tastaturata za da se povtori vnesuvaweto ( u{te edna{ da se vnesi znakot ).

• Vo Repeat rate se odreduva brzinata na povtoruvaweto

na vnesuvaweto pri drèwe na odredeno kop~e od tastaturata otkako povtoruvaweto e ve}e aktivirano.

• Vo Cursor blink rate se odreduva brzinata na trepkaweto na kursorot t.e mestoto kade {to treba da vnesime nekoj znak.

4. Se kliknuva na OK. Fontovi Vo Windows postojat odreden broj na fontovi koi se instalirani so samiot operativen sistem. Sekoj korisnik moè da dodade novi fontovi koi {to }e mu sluàt pri ponatamo{nata rabota. Instaliraweto na novi fontovi se pravi na sledniot na~in:

1. Se selektira naredbata Start →→→→Control Panel 2. Se kliknuva dvojno na ikonata Fonts


3. Se selektira naredbata File→→→→Install New Font 4. Se izbira memoriskiot ured na koj se smesteni novite fontovi 5. Se selektiraat fontovite koi {to sakame da gi instalirame 6. Se kliknuva na OK.

Dodavawe i bri{ewe na aplikacii ( programi ) od sistemot Instalacija na nova aplikacija ili bri{ewe na ve}e postoe~ka aplikacija od sistemot se vr{i na sledniot na~in: 1. Se selektira naredbata Start →→→→Control Panel 2. Se kliknuva dvojno na ikonata Add or Remove Programs


3. Se selektira aplikacijata {to sakame da ja izbri{ime od sistemot

4. Se kliknuva na Change or Remove Programs 5. Ako sakame da dodademe nova aplikacija vo sistemot, se kliknuva na Add New Programs

Instalacija na novi uredi vo kompjuterot Pri vgraduvaweto na nov ured, kompjuterot pri negovoto prvo vklu~uvawe obi~no go prepoznava noviot ured i inicira negova instalacija, no ponekoga{ se javuva potreba korisnikot sam da go instalira soodvetniot drajver za noviot ured, a toa se pravi na sledniot na~in:

1. Se selektira naredbata Start →→→→Control Panel 2. Se kliknuva dvojno na ikonata Add Hardware , po {to se pojavuva vol{ebnik koj {to ve vodi ponatamu vo instaliraweto na drajverot za noviot ured.


Instalacija na printer Instalirawe na pe~ata~ ( printer ) vo kompjuterot se pravi na sledniot na~in: 1. Se selektira naredbata Start →→→→Control Panel 2. Se kliknuva dvojno na ikonata Printers and Faxes

3. Se kliknuva na Add a printer , po {to se pojavuva vol{ebnik koj {to ve vodi vo ponatamo{nata instalacija.

Windows xp i Word xp za po~etnici

Vaì za Prilep ÂSOVI ZA ODDELENSKA NASTAVA, ANGLISKI JAZIK I MATEMATIKA ZA OSNOVNO OBRAZOVANIE

� 075/672-784

ÂSOVI ZA WINDOWS, WORD, EXCEL, COREL DRAW, OUTLOOK, INTERNET, POWER POINT

� 075/540-080

POÊTNI ELEMENTI VO WORD


Tekst procesorot Microsoft Word e najkoristeniot tekst procesor vo svetot. Bidej}i Word sluì za ureduvawe na tekst, skoro e nevozmo`no da postoi firma ili institucija, kade {to nema da imame potreba od negovo koristewe. Ovaa skripta e napravena za po~etnici, pa zatoa }e gi obrabotime osnovite vo raboteweto so Word. Aktivirawe na Word Word se aktivira na sledniot na~in:

1. Se kliknuva na kop~eto Start za da se otvori menito Start 2. Se izbira All Programs 3. Se kliknuva na Microsoft Word

Prozorec na Word Sekoja aplikacija po aktiviraweto dobiva svoj pravoagolen del na ekranot koj se narekuva prozorec. Prozorecot na Word gi ima istite elementi kako i sekoj drug prozorec, samo {to ima pove}e lenti so alatki.


Lenti so naredbi ( menia ) Izdavaweto na naredbi vo Word e isto kako i kaj drugite aplikacii, preku meniata, preku kratenki od tastaturata i preku lentite so alatki. Izvr{uvawe na naredbite preku meniata se pravi na toj na~in {to najprvo se kliknuva na imeto na menito i od listata {to }e se pojavi se izbira soodvetnata naredba.

Na slikata e selektirano menito View. Lenti so alatki Lentite so alatki pretstavuvaat zbir od kop~iwa koi sluàt za direktno povikuvawe na nekoja naredba. Naj~esto vo Word se aktivirani standardnata ( standard ) lenta i lentata za formatirawe ( formating ).

Standardna lenta Lenta za formatirawe Ostanatite lenti so alatki se povikuvaat na sledniot na~in:


1. Se selektira naredbata View→Toolbars. 2. Od podmenito {to }e se otvori se selektira ili deselektira

lentata so alatki {to sakame da se prikaì ili da se trgni od ekranot.

Vnesuvawe na tekst i dvièwe niz dokumentot Vertikalnata linija koja trepka na ekranot se narekuva kursor ( cursor ) i pretstavuva mesto kade {to se vnesuva tekstot. Vnesuvaweto na tekstot se pravi so ednostavno pritiskawe na kop~iwa od tastaturata. Koga tekstot }e stigni do desnata margina, toj avtomatski se prefrla vo nov red. Dokolku na krajot pritisnime Enter, kursorot se prefrla vo nov red i zapo~nuva nov paragraf. Dokolku vnesime pogre{en karakter vo tekstot, istiot se bri{i na sledniot na~in:

• Se pritiska na kop~eto Backspace za da se izbri{at karakterite koi se nao|aat levo od kursorot.

• Se pritiska na kop~eto Delete za da se izbri{at karakterite koi se nao|aat desno od kursorot.

Kursorot niz dokumentot se dviì na sledniot na~in:


Pomestuvawe: Akcija:

Do nekoja vidliva lokacija Se kliknuva na lokacijata

Eden karakter vo levo ili desno Se pritiska levata ili desnata strelka ←,→

Eden red gore ili dolu Se pritiska na strelkata nagore ili nadolu ↑,↓

Na po~etok ili na kraj na redot Se pritiska na kop~eto Home ili End

Na po~etok ili na kraj na dokumentot

Se drì kop~eto Ctrl i se pritiska na Home ili End

Zatvorawe na Word Otkako }e zavr{ime so rabota treba da go zatvorime prozorecot na Word, a toa se pravi na slednite na~ini:

• Se selektira naredbata File→Exit ili • Se pritiska Alt+F4 ili • Se kliknuva na kop~eto Close ( X ) vo desniot goren agol

Pred da go zatvorime dokumentot, istiot najprvin treba da go snimime. OTVORAWE I SNIMAWE NA DOKUMENTI Otvorawe na prethodno snimen dokument Sekoj prethodno snimen dokument moì povtorno da se otvori so selektirawe na naredbata File→Open ili da se klikni na kop~eto Open od standardnata lenta so alatki. Pritoa se pojavuva dijalog prozorecot Open. Od pa|a~koto meni Look in se izbira folderot kade {to e smesten dokumentot {to sakame da go otvorime. Otkako vo dijalog prozorecot }e se prikaàt site fajlovi {to se nao|aat vo izbraniot folder, go selektirame fajlot ( dokumentot ) {to sakame da go otvorime. Na kraj pritiskame na Open.


Snimawe na nov dokument Koga }e zavr{ime so rabota na eden dokument, istiot treba da go snimime i da mu dademe nekoe ime. Za taa cel treba da se napravi slednoto:

1. Se selektira naredbata File→Save ili se kliknuva na kop~eto Save od standardnata lenta so alatki, pri {to se pojavuva dijalog prozorecot Save As.

2. Vo tekst ramkata File Name se vnesuva imeto na dokumentot. 3. Vo poleto Save In se izbira folderot kade {to sakame da bidi

smesten dokumentot. 4. Se kliknuva na kop~eto Save.


Za da go snimime dokumentot na disketa, od poleto Save In izbirame

3½ Floppy (A:) Snimawe na dokument vo tekot na rabotata Otkako dokumentot }e go snimime pod nekoe ime, potrebno e vo tekot na rabotata periodi~no da gi snimame promenite napraveni vo dokumentot, a so cel da se za{titime od eventualni zagubi vo slu~aj kompjuterot da se isklu~i poradi prestanok na elektri~nata energija ili nekoj drug problem, a toa se pravi na slednite na~ini:

• Se selektira naredbata File→Save ili • Se kliknuva na kop~eto Save od standardnata lenta so alatki

ili • Se pritiska Ctrl+S.

Snimawe na dokumentot pod novo ime Otkako }e go snimime dokumentot pod nekoe ime, moì da se javi potreba od snimawe na dokumentot i pod drugo ime. Primer se za~uvuva originalnata verzija na dokumentot pod edno ime, a novata verzija se snima pod drugo ime. Snimaweto na dokumentot pod drugo ime se pravi na sledniot na~in:

1. Se selektira naredbata File→Save As, za da se otvori dijalog prozorecot Save As.

2. Vo tekst ramkata File Name se vnesuva novoto ime na dokumentot.

3. Vo poleto Save In se izbira folderot kade {to sakame da bidi snimen noviot dokument.

4. Se kliknuva na kop~eto Save.


VNESUVAWE I UREDUVAWE NA TEKST Vnesuvawe na tekst Koga }e otvorime nov dokument, na ekranot postoi samo trepka~ka vertikalna linija, koja go ozna~uva mestoto na vnesuvawe na tekstot. Vnesuvawe na tekst se pravi so ednostavno pritiskawe na nekoe od kop~iwata na tastaturata. Paragrafi vo Word Paragrafite ( pasusite ) vo Word se bitni zatoa {to odredeni formatirawa se pravat na celi paragrafi. Zapo~nuvawe na nov paragraf se pravi so pritiskawe na Enter. Paragrafite se ozna~eni so posebni znaci koi obi~no ne se gledaat na ekranot. Za da gi vidime ozna~uva~ite na ekranot treba da pritisneme na kop~eto Show/Hide od standardnata lenta so alatki.

Spojuvawe na dva paragrafa vo eden se pravi na sledniot na~in:

1. Se postavuva kursorot na po~etokot na prviot red od vtoriot paragraf.

2. Se pritiska kop~eto Backspace za da se izbri{i ozna~uva~ot na paragrafot.

Selektirawe na tekst Za da izvr{ime nekakva promena na odreden tekst, istiot najprvo treba da go selektirame Tekstot moème da go selektirame so pomo{ na gluv~eto i so pomo{ na tastaturata.


Selektirawe so pomo{ na gluv~eto se pravi na sledniot na~in: Selektirawe: Akcija:

Odreden tekst

Se postavuva pokaùva~ot na gluv~eto na po~etokot na tekstot, se pritiska i se drì levoto kop~e od gluv~eto dodeka pokaùva~ot se dviì do krajot na tekstot.

Eden zbor Se kliknuva dvojno na zborot

Edna re~enica Se pritiska i se drì Ctrl, a so gluv~eto se kliknuva na re~enicata

Eden red Se kliknuva vo linijata za selektirawe, vedna{ levo do redot koj sakame da go selektirame

Pove}e redovi Se kliknuva na linijata za selektirawe vedna{ do po~etniot red i se vle~i do krajniot red.

Eden paragraf Se kliknuva dvojno vo linijata za selektirawe vedna{ do paragrafot.

Cel dokument Se pritiska i se drì kop~eto Ctrl i se kliknuva bilo kade vo linijata za selektirawe.

Za da se poni{ti odnosno otkaì selekcijata, treba da se klikni bilo kade nadvor od selektiraniot tekst. Selektirawe preku tastaturata se pravi na toj na~in {to se drì kop~eto Shift i se pritiska na kop~iwata so strelki. Cel dokument moè da se selektira i so pritiskawe na Ctrl+A. Izbor na bukvi Vo Word se nudat golem broj na fontovi za bukvite koi se koristat za

pi{uvawe na dokumentot. Za da se promeni fontot na nekoj tekst {to ve}e sme go napi{ale, treba da go napravime slednoto:

1. Najprvo treba da go selektirame tekstot.

2. Se selektira naredbata. Format→Font, za da se otvori dijalog prozorecot Font.


3. Od listata so fontovi go selektirame fontot {to sakame da

go koristime. 4. Od listata Size se izbira goleminata na fontot. 5. Od listata Font style izbirame dali bukvite da bidat

zadebeleni ( bold ) ili zakoseni ( italik ). 6. Se kliknuva na OK.

Ako sakame izbraniot font da go koristime kako {ablon vo site ponatamo{ni dokumenti, pritiskame na Default. Brza promena na fontot moè da se napravi preku lentite so alatki. Za da se dodelat posebni efekti na tekstot, treba da se napravi slednoto:

1. Najprvo treba da go selektirame tekstot na koj {to sakame da mu dodademe posebni efekti.

2. Se selektira naredbata Format→Font, za da se otvori dijalog prozorecot Font.

3. Vo karti~kata Text Effects se selektira sakaniot efekt. 4. Se kliknuva na OK.


Vmetnuvawe na simboli Simbolite ne se standardni karakteri i zatoa tie ne se nao|aat na tastaturata. Za da se vmetne simbol vo tekstot, treba da se napravi slednoto:

1. Se postavuva kursorot na mestoto kade {to sakame da bide vmetnat simbolot.

2. Se selektira naredbata Insert→Symbol, za da se otvori dijalog prozorecot Symbol.

3. Od nadolnoto meni Font, se izbira sakanata grupa od simboli.

4. Od grupata , go selektirame simbolot {to sakame da go vmetnime vo tekstot.

5. Se kliknuva na Insert.

6. Na kraj se kliknuva na Close za da se zatvori dijalog prozorecot Simbol.

Bri{ewe, kopirawe i pomestuvawe na tekst Za da se izbri{i odreden tekst treba da se napravi slednoto:

1. Se selektira tekstot {to sakame da go izbri{ime. 2. Se pritiska na Delete ili Backspace.

Za da se premesti odreden tekst od edno na drugo mesto 1. Se selektira tekstot {to sakame da go premestime. 2. Se selektira naredbata Edit→Cut ili se pritiska na Ctrl+X ili

se pritiska kop~eto Cut od standardnata lenta so alatki.

3. Se postavuva kursorot na mestoto kade {to sakame da go premestime tekstot.

4. Se selektira naredbata Edit→Paste ili se pritiska na Ctrl+V ili se pritiska kop~eto Paste od standardnata lenta so alatki.


Za da se kopira odreden tekst od edno na drugo mesto:

1. Se selektira tekstot {to sakame da go iskopirame.

2. Se selektira naredbata Edit→Copy ili se pritiska na Ctrl+C ili se pritiska kop~eto Copy od standardnata lenta so alatki.

3. Se postavuva kursorot na mestoto kade {to sakame da go iskopirame tekstot.

4. Se selektira naredbata Edit→Paste ili se pritiska na Ctrl+V ili se pritiska kop~eto Paste od standardnata lenta so alatki.

Vo Word moìme da rabotime so pove}e delovi podgotveni za kopirawe. Za taa cel postoi Office Clipboard vo koj se smestuvaat site delovi podgotveni za kopirawe. Office Clipboard se povikuva so naredbata Edit→Office Clipboard.

Potoa sekoj iskopiran del se smestuva vo Office Clipboard. Ponatamu se postavuva kursorot na mestoto kade {to sakame da iskopirame nekoj del i se kliknuva na delot od Office Clipboard.


Pronao|awe i zamena na tekst Za da se pronajde odreden tekst vo dokumentot, treba da se napravi slednoto:

1. Se selektira naredbata Edit→Find ili se pritiska Ctrl+F, za da se pojavi dijalog prozorecot Find and Replace.

2. Vo tekst ramkata Find What se vnesuva tekstot {to go barame. 3. Se kliknuva na Find Next.

Otkako }e go zatvorime dijalog prozorecot Find and Replace pronajdeniot tekst ostanuva selektiran. Ako sakame odreden tekst da go zamenime so drug, treba da se napravi slednoto:

1. Se selektira naredbata Edit→Replace ili se pritiska Ctrl+H, za da se otvori dijalog prozorecot Find and Replace.

2. Vo tekst ramkata Find What se vnesuva tekstot {to sakame da go

zamenime. 3. Vo tekst ramkata Replace With se vnesuva zamenata na tekstot. 4. Se kliknuva na Find Next za da se locira tekstot {to sakame da

go zamenime. 5. Se kliknuva na Replace za da se zameni tekstot.


6. Se kliknuva na Replace All za da go zamenime tekstot na site primeroci vo dokumentot.

Ako sakame da izbri{ime nekoj tekst od dokumentot, toga{ poleto Replace With se ostava prazno. Poramnuvawe na stranite na tekstot Poramnuvawe zna~i koja strana na tekstot ( leva ili desna ) }e bide vertikalno izramneta. Vo Word postojat slednive opcii na poramnuvawe:

• Levo poramnuvawe ( Align Left ) – se poramnuvaat levite kraevi na redovite.

• Desno poramnuvawe ( Align Right ) - se poramnuvaat desnite kraevi na redovite

• Polno poramnuvawe ( Justify ) – se poramnuvaat dvata kraja na redovite.

• Centralno poramnuvawe ( Center ) – se centrira tekstot pome|u levata i desnata margina.

Poramnuvawe na tekstot se pravi na toj na~in {to najprvo se selektira tekstot {to sakame da go poramnime i potoa se pritiska nekoe od kop~iwata za poramnuvawe od lentata so alatki.


Vovlekuvawe na redovite Vovlekuvawe ( indentacija ) e rastojanie pome|u tekstot vo paragrafot i marginite na dokumentot. Najlesen na~in na postavuvawe indentacija e so koristewe na lewirot i gluv~eto. Ako lewirot ne e vidliv, se selektira naredbata View→Ruler. Za da se postavi indentacija na eden paragraf, potrebno e da se postavi kursorot bilo kade vo paragrafot. Ako se postavuva indentacija na pove}e paragrafi, tie najprvo treba da se selektiraat. Potoa se vle~at markerite za indentacija na lewirot do sakanata pozicija. Pri vle~eweto se pojavuva vertikalna isprekinata linija koja ja ozna~uva novata lokacija na indentot.

• Za promena na prviot red od paragrafot, se vle~i markerot First Line Indent ( gorniot triagolnik ) do potrebnata lokacija

• Za promena na site redovi vo paragrafot, osven prviot red, se vle~i markerot Hanging Indent ( dolniot triagolnik ) do sakanata pozicija.

• Za promena na site redovi vo paragrafot, se vle~i markerot Left Indent ( pravoagolnikot pod dolniot triagolnik ) do sakanata pozicija.


Levata indentacija na tekovniot paragraf moì brzo da se zgolemuva ili namaluva za ½ in~ so kliknuvawe na kop~iwata Increase Indent ili Decrease Indent od lentata so alatki za formatirawe. Precizno postavuvawe na indentacija se pravi so povikuvawe na naredbata Format→Paragraph i postavuvawe na to~ni dimenzii vo karti~kata Indents and Spacing. Prekr{uvawe na redovite Koga tekstot }e ja dostigni desnata margina, avtomatski se prekr{uva sekoj red vo paragrafot. Redovite vo Word se prekr{uvaat kaj praznite mesta ili tire ( - ) znacite. Za da se onevozmoì prekr{uvaweto na redot, treba da se vmetne neprekr{uva~ki prazen prostor ( Ctrl+Shift+Space ) ili neprekr{uva~ko tire ( Ctrl+Shift+- ). Ako nekoj zbor ja dostigne desnata margina istiot se prefrla vo nov red, a vo prethodniot red ostanuva golema praznina. Vo vakov slu~aj se koristi alternativno tire. Alternativno tire se dodava so pritiskawe na Ctrl+-. Alternativnoto tire ostanuva nevidlivo sé dodeka zborot ne ja pomine desnata margina. Toga{ tireto se pojavuva, a delot od zborot po tireto se prefrla vo nov red. So pritiskawe na Shift+Enter se dodava nov red bez da se zapo~ne nov paragraf. Prored pome|u redovite 1. Se selektira naredbata Format→Paragraph za da se otvori dijalog

prozorecot Paragraph.


2. Se kliknuva na Indents and

Spacing 3. Se klikniuva na nadolnoto

meni Line Spacing i se selektira sakanata opcija.

Nabrojuvawa Za nabrojuvawe moàt da se koristat numerirani ili nenumerirani (bulet) listi za podobar pregled na dokumentot. Kreiraweto na bulet ili numerirana lista se vr{i na sledniot na~in: 1. Se selektira paragrafot koj treba da se pretstavi kako lista. 2. Se selektira naredbata Format→Bullets and Numbering za da se

otvori dijalog prozorecot Bullets and Numbering,


3. Vo zavisnost od potrebite kliknuvame na Bullets ili na Numbering. 4. Se izbira potrebniot stil. 5. Se kliknuva OK. 6. Na krajot od posledniot element se kliknuva dva pati na Enter. Brzo numerirawe ili kreirawe na bulet lista moè da se postigne so kliknuvawe na kop~eto Numbering ili na Bullets od lentata za formatirawe.

RAZLI^NI POGLEDI NA DOKUMENTOT Vo Word postojat nekolku na~ini na prikaùvawe na dokumentot:

1. Normal - Ovoj prikaz e najdobar za op{tite

ureduva~ki zada~i. 2. Web Layout - Ovoj prikaz e dobar za rabota

so Web dokumenti. 3. Print Layout - Ovoj prikaz e idealen za

rabota so formatirawa. 4. Outline - Ovoj prikaz e dizajniran za

rabota so blokovi ako se koristat stilovi.


Prikazot koj se upotrebuva nema nikakov efekt vrz sodrìnata na dokumentot ili na negoviot izgled pri pe~ateweto.

Zgolemuvawe na dokumentot na ekranot Naredbata za zgolemuvawe i namaluvawe na slikata na dokumentot na ekranot (zumirawe) ovozmoùva upravuvawe so goleminata na dokumentot na ekranot, So nea moè da se postigne zgolemuvawe so cel da moàt da se ~itaat i mali bukvi ili da se postigne smaluvawe za da moè celata stranica da se prikaè na ekranot. 1. Se selektira naredbata View→Zoom, za da se otvori dijalog

prozorecot Zoom.

• Se selektira 200%, 100% ili 75% za da se zumira do soodveten

procent. Na primer ako odbereme 200%, slikata }e se zgolemi dva pati vo odnos na originalot.

• Ako sakame da koristime proizvolen procent na zgolemuvawe, vo tekst ramkata se vnesuva sakanata vrednost (od 10% do 200%).

• Ako sakame celata stranica da ja sobere na ekranot po {irina, izbirame Page Width.

• Ako sakame celata stranica da ja sobere na ekranot po {irina i po dolìna, selektirame Whole Page.

• Ako sakame na ekranot vo isto vreme da bidat vidlivi pove}e stranici se selektira Many Pages.

Poslednite dve opcii moàt da se primenat samo vo Print Layout prikazot. Procentot na zumirawe moè brzo da se promeni so kliknuvawe na nadolnoto meni Zoom od standardnata lenta so alatki.


Mapa na dokumentot Mapata na dokumentot e poseben del od ekranot, vo koj se prikaàni naslovite vo dokumentot. Mapata se koristi za brzo dvièwe niz dokumentot. Za da se prikaì mapata na ekranot, se selektira View→Document Map. Delewe na prozorecot Dokumentot so koj {to rabotime, moìme da go podelime na dva dela, so {to dobivame dva nezavisni dela od dokumentot. Razdeluvawe na dokumentot se pravi na sledniot na~in:

1. Se selektira naredbata Window→Split ili se pritiska na Ctrl+Alt+S, so {to se prikaùva horizontalna linija koja gi deli dvata dela.

2. Za da se prifati podelbata na dokumentot, treba da kliknime so levoto kop~e od gluv~eto ili da pritisnime Enter.

3. Za da se otstrani podelbata, se selektira naredbata Windows→Remove Split ili se kliknuva dvojno na linijata {to gi deli dvata dela.


Dvièwe niz dokumentot

Dvièwe niz dokumentot so pomo{ na tastaturata:

Pomestuvawe: Akcija: Eden karakter na levo ili na desno

Se pritiska levata ili desnata strelka ←←←←, →→→→

Eden zbor na levo ili na desno

Se drì Ctrl i se pritiska levata ili desnata strelka

Edna linija gore ili dolu

Se pritiska na strelkata na dolu odnosno nagore ↓↓↓↓, ↑↑↑↑

Eden paragraf gore ili dolu

Se drì Ctrl i e pritiska na strelkata nadolu odnosno nagore

Na po~etokot ili na krajot od redot

Se pritiska na kop~eto Home odnosno End

Eden ekran pogore ili podolu

Se pritiska na kop~eto Page Up odnosno PageDown

Na po~etokot ili na krajot na ekranot

Se drì Ctrl i se pritiska PageUp odnosno PageDown

Na po~etokot ili na krajot na dokumentot

Se drì kop~eto Ctrl i se pritiska Home odnosno End

Niz dokumentot moè da se dviì i so pomo{ na gluv~eto. Toa se pravi so vle~ewe na lizga~ite ili so kliknuvawe na soodvetnite strelki na lizga~kata lenta. Ako posakuvanata lokacija e vo vidnoto pole na ekranot, toga{ dovolno e da se klikne na taa lokacija. Golemina i orientacija na listot Promena na goleminata ili orientacijata na listot se pravi na

sledniot na~in: 1. Se selektira naredbata File→Page

Setup za da se otvori dijalog prozorecot Page Setup


2. Se kliknuva na Paper i se selektira sakanata golemina (A4 e standardna golemina).

3. Se kliknuva na Margins i se

seselektira Portrait ili Landscape za da se odbere dali stranicata }e bide ispravena ili legnata.

4. Od nadolnoto meni Apply To se odbira del od dokumentot na koj }e

bide primeneta akcijata: • Whole Document - na celiot dokument. • This Point Forward - od tekovnata lokacija na kursorot pa ponatamu. • This Section - tekovnata sekcija. 5. Se kliknuva OK. Margini na stranicata Marginite na stranicata go odreduvaat prazniot prostor pome|u tekstot i rabot na stranicata. Sekoja stranica ima ~etiri margini: leva (left), desna (right), gorna (top) i dolna (bottom). Promena na marginite se pravi na sledniot na~in: 1. Se selektira naredbata File→PageSetup za da se otvori dijalog

prozorecot PageSetup. 2. Se kliknuva na karti~kata Margins.


3. Vo tekst ramkite Top, Bottom,

Left i Right se vnesuvaat sakanite vrednosti.

4. Ako e potrebno vo dokumentot da se vnese dopolnitelna margina, taa se vnesuva vo tekst ramkata Gutter. Ovaa margina sluì dokolku dokumentot treba da se kori~i. Ako se selektira opcijata Mirror Margins, ovaa dopolnitelna margina se dodava na levata strana kaj neparnite stranici, a na desnata strana kaj parnite stranici.

5. Se kliknuva na nadolnoto meni ApplyTo za da se odbere na koj del od dokumentot }e se primenat promenite.

6. Se kliknuva OK. Prekr{uvawe na stranicata Koga tekstot }e go dostigne dnoto od stranicata, avtomatski se otvora nova stranica i tekstot prodolùva na vrvot od novata stranica. No ponekoga{ se javuva potreba da napravime prekr{uvawe na stranicata, so {to stranicata zavr{uva na mestoto na prekr{uvaweto, a tekstot prodolùva na narednata stranica. Toa se pravi na sledniot na~in: 1. Se selektira naredbata Insert→Break za da se otvori dijalog

prozorecot Break.

2. Se selektira Page Break. 3. Se kliknuva OK.


Numerirawe na stranicite Vmetnuvawe na broevi na stranicite se pravi na sledniot na~in: 1. Se selektira naredbata Insert→Page Numbers za da se otvori

dijalog prozorecot Page Numbers.

2. Se kliknuva na nadolnoto meni Position i se selektira sakanata

pozicija na stranata: Top of Page (na vrvot na stranicata - heder) ili Bottom of Page (na dnoto na stranicata - futer).

3. Se kliknuva na nadolnoto meni Alignment i se selektira Left (levo), Center (centralno) ili Right (desno).

4. Se vklu~uva ili isklu~uva opcijata Show number on first page, so cel da se prikaè ili da ne se prikaè brojot na stranicata na prvata stranica od dokumentot.

5. Se izbira sakaniot format na broevi so koi sakame da bidat ozna~eni stranicite.

6. Se kliknuva OK. Hederi i futeri Hederi ili futeri se tekstovi {to se pe~atat na vrvot ili na dnoto na sekoja stranica od dokumentot. Vo hederite ili futerite se prikaùvaat i broevite na stranicite. Isto taka se koristat i za prikaùvawe na naslovi i poglavija na dokumentot. Heder ili futer se dodava na sledniot na~in: 1. Se selektira naredbata View→Header and Footer, po {to avtomatski

se vklu~uva Print Layout prikazot i se prikaùva tekovniot heder na stranicata zagraden so isprekinati linii koi ne se prikaùvaat pri pe~ateweto. Na lentata postoi kop~e Switch Between Header and Footer za prefrluvawe od tekovniot heder vo futer i obratno.


2. Se vnesuva tekstot {to sakame da bide prikaàn vo heder ili

futer i po potreba se formatira. 3. Se kliknuva na kop~eto Close od lentata so alatki i povtorno se

vleguva vo dokumentot. Pri kreirawe na hederot ili futerot tie po definicija se ednakvi za site stranici. Za da se postavi razli~en heder ili futer na pooddelni delovi od dokumentot, toj prethodno treba da se podeli na sekcii. Fusnoti i endnoti Za dopolnitelni objasnuvawa na tekstot se koristat fusnoti (footnotes) i endnoti (endnotes). Fusnotata se pojavuva na tekovnata stranica na koja {to se nao|a i tekstot {to sakame da go objasnime. Endnotata se nao|a na krajot od celiot dokument. Vmetnuvawe na fusnota ili endnota se pravi na sledniot na~in: 1. Se postavuva kursorot na mestoto kade {to treba da bide

postavena fusnotata ili endnotata. 2. Se selektira naredbata Insert→Reference→Footnote za da se otvori

dijalog prozorecot Footnote and Endnote.


3. Vo delot Location se izbira dali se raboti za fusnota ili endnota. 4. Vo delot Format se izbira dali fusnotite ili endnotite }e gi

ozna~ime so broevi ili so simboli i se kliknuva na OK. 5. Potoa se otvora drug prozorec kade {to treba da go vnesime

tekstot {to ozna~uva objasnuvawe. 6. Na kraj se pritiska Close. Pove}e koloni vo dokumentot Potrebata od pove}e koloni se javuva obi~no pri kreirawe na vesnici, bro{uri i sli~no. Promena na kolonite se pravi na sledniot na~in: 1. Ako sakame samo del od dokumentot da podelime vo koloni, toga{

toj del najprvo treba da go selektirame, vo sprotivno promenata }e se odnesuva na celiot dokument.

2. Se selektira naredbata Format→Columns za da se otvori dijalog prozorecot Columns.

3. Vo sekcijata Presets se kliknuva na potrebniot format na koloni. 4. Se kliknuva na nadolnoto meni Apply To za da se odredi na koj del

od dokumentot }e se odnesuva promenata. • Whole Document - na celiot dokument • Selected Text – na ozna~eniot tekst • This Point Forward - od tekovnata lokacija na kursorot pa ponatamu. • Ako sakame da bidat prikaàni vertikalni linii pome|u

redovite, ja izbirame opcijata Line Between. • Se kliknuva OK.


Za da se formatiraat od edna do ~etiri koloni, moè da se klikne na kop~eto Columns od standardnata lenta so alatki.

Vmetnuvawe grafi~ki objekti Grafi~kiot objekt pretstavuva slika koja e memorirana na diskot kako grafi~ki fajl. Vmetnuvaweto na grafi~ki objekt vo dokumentot se pravi na sledniot na~in: 1. Se postavuva kursorot na lokacijata kade {to sakame da vmetnime

grafi~ki objekt. 2. Se selektira naredbata Insert→Picture→From File i se pojavuva

dijalog prozorecot Insert Picture. 3. Se kliknuva na

Look In, za da se odredi folderot vo koj e smesten grafi~kiot objekt.

4. Vo tekst ramkata File Name se vnesuva imeto na fajlot {to sakame da go vmetnime ili pak imeto na fajlot se selektira od listata.

5. Se kliknuva OK.


Vmetnuvawe na Clip Art objekti Clip Art e specijalna kategorija na sliki i se sostoi od mali sliki~ki koi moè da se vmetnat vo dokumentot. Vmetnuvaweto na Clip Art sliki vo dokumentot se pravi na sledniot nain: 1. Se postavuva kursorot na mestoto kade {to sakame da vmetnime

Clip Art slika. 2. Se selektira naredbata Insert→Picture→Clip Art, za da se otvori

dijalog prozorecot Insert Clip Art. 3. Se kliknuva na Clip Organizer.

4. Se selektira potrebnata kategorija na sliki.


5. Se kliknuva na strelkata od desnata strana na slikata i se kliknuva na Copy.

6. Potoa se nosi kursorot na mestoto kade {to sakame da ja postavime slikata i se izbira Paste od standardnata lenta so alatki ili od menito Edit→Paste ili so pritiskawe na Ctrl+V na tastaturata.

Ponatamu za podobro prikaùvawe, slikata moème da ja zgolemime ili da otse~ime nekoj del od nea, a toa se pravi na sledniot na~in: 1. Se selektira slikata so ednostavno kliknuvawe na nea. 2. Se postavuva kursorot na alatkite za menuvawe na goleminata

(mali crni to~ki postaveni na pravoagolnikot koj e prikaàn okolu slikata), po {to kursorot dobiva forma na strelka so dva kraja.

3. Za da se promenat dimenziite na slikata, se pritiska na levoto kop~e od glu{ecot i se vle~e alatkata dodeka ne se postigne sakanata golemina. Na ovoj na~in moème da ja zgolemime ili da ja namalime slikata.

4. Se otpu{ta kop~eto na gluv~eto. 5. Ako sakame da ja izbri{ime slikata, taa najprvin treba da ja

selektirame, a potoa pritiskame na kop~eto Delete od tastaturata. Vmetnuvawe tekst ramki Ramkite se koristat za postavuvawe na tekstot ili grafikata na odredeno mesto vo dokumentot. Vo ramkata moè da se vnesuvaat razni objekti, kako na pr. delovi od tekst, grafi~ki objekti, dijagrami itn. Vmetnuvawe na tekst ramka vo dokumentot se pravi na sledniot na~in: 1. Se selektira naredbata Insert→Text Box, po {to pokaùva~ot na

gluv~eto se transformira vo krst.


Tekst ramkata vo dokumentot se odnesuv kako poseben dokument i formatiraweto se pravi kako kaj grafi~ki objekt. Crtawe vo dokumentot Kako dodatok vo Word se koristat i nekoi alatki za ctawe. Za ne{to da se nacrta, najprvin treba da se otvori lentata za crtawe Drawing toolbar, a toa se pravi so selektirawe na naredbata View→Toolbars→Drawing. • Vo dokumentot moè da

dodademe razni objekti, kako linii, strelki, oblici, tekst i sl. (Auto Shapes).

• O

b


jektite moàt da se premestuvaat na novi lokacii i da se promenat nivnite dimenzii.

• Na objektite moè da ja promenime debelinata na liniite, bojata na tekstot ili tipot na strelkite.

• Za da se nacrta objekt treba da se klikne na soodvetnoto kop~e od lentata za crtawe ili moè da se izbere objekt od Auto Shape. Potoa objektot se nosi vo dokumentot na mestoto kade {to treba da se postavi.

• Ako sakame objektot da bide pravilen (odnosot stranite da mu bidat ednakvi), toga{ pri negovoto postavuvawe go drìme pritisnato kop~eto Shift.

• Za da se selektira ve}e nacrtan objekt, treba ednostavno da se klikne na nego. Za da se selektiraat pove}e objekti odedna{, treba da se drì kop~eto Shift i da se klikne na site sakani objekti.

• Ako sakame da izbri{eme nekoj objekt, toj najprvin se selektira, a potoa se pritiska kop~eto Delete.

• Za da se pomesti selektiraniot objekt, treba da se klikne na nego ( ne na alatkata za menuvawe na goleminata) i da se vle~i do sakanata lokacija.

• Za da se promenat dimenziite na objektot, treba da se klikne na nekoja od alatkite za promena na dimenziite i da se vle~e do sakanata golemina.

• Za da se promeni bojata na liniite na selektiraniot objekt, treba da se klikne na kop~eto Fill Color od lentata so alatki za crtawe Drawing Toolbar i da se odbere posakuvanata boja.

• Za da se promeni debelinata ili

stilot na liniite na selektiraniot objekt, treba da se klikne na kop~iwata Line Style ili Dash Style i da se odbere sakaniot efekt.

• Za da se dodade tekst ramka treba da se klikne na Text Box i taa da

se vle~e do sakanata lokacija vo objektot i potoa da se vnese tekst. Koga }e se vnese tekstot, dovolno e da se klikne bilo kade nadvor od tekst ramkata.

Za da doznaete {to zna~i sekoe kop~e od lentata so alatki, dovolno e da go postavite kursorot na sakanoto kop~e i da pri~ekate nekolku sekundi,


so {to do samoto kop~e se pojavuva tekst so objasnuvawe za negovata funkcija.

TABELI Tabelite ovozmoùvaat organizirawe na podatocite vo koloni i redovi. Sekoj podatok (kvadrat~e) vo tabelata e nare~en }elija (cell) i e potpolno nezavisen od drugite. Tabelata moè da ima proizvolen broj na koloni i redovi. ]elijata moè da sodrì tekst, grafika i sé {to moè da sodrì eden Word dokument. Isto taka vo edna }elija moè da vmetneme druga tabela. Kreirawe tabela Vmetnuvaweto na nova prazna tabela se pravi na sledniot na~in: 1. Se postavuva kursorot na mestoto na dokumentot kade {to sakame

da vmetneme tabela. 2. Se selektira naredbata Table→Insert Table, za da se otvori dijalog

prozorecot Insert Table.

3. Vo tekst ramkite Number of Columns (broj na koloni) i Number of Rows (broj na redovi), se vnesuva brojot na koloni i redovi.

4. Ako sakame da primenime nekoj gotov format, se kliknuva na Auto Format i se izbira posakuvaniot format.

5. Vo sekcijata Auto Fit Behavior se izbira edna od slednite mo`nosti za {irina na kolonite:

• Ako sakame kolonite da bidat so ednakva {iro~ina i rasprostraneti na celata stranica, se izbira opcijata


Fixed Columns Width i vo slednata ramka se izbira Auto. • Ako sakame kolonite da bidat so ednakva {iro~ina no so

konkretni dimenzii, se izbira opcijata Fixed Columns Width i vo sosednata ramka se odreduva nivnata {iro~ina.

• Ako {iro~inata na kolonite treba avtomatski da se odredi vo zavisnost od sodrìnata na }eliite (tekstot), se izbira opcijata Auto Fit to Contents.

• Se kliknuva na OK, so {to se formira prazna tabela so kursorot postaven vo prvata }elija.

Tabela moè da se vmetne i so kliknuvawe na kop~eto Insert Table od standardnata lenta so alatki.

Pomestuvawe na kursorot vo bilo koja }elija se pravi so kliknuvawe vo taa }elija ili so kombinacija na slednite kop~iwa od tastaturata:

Se pritiska: Kursorot se pomestuva do: Tab Slednata }elija vo redot Shift+Tab Prethodnata }elija vo redot Alt+Home Prvata }elija vo tekovniot red Alt+Page Up Vrvot od tekovnata kolona

Alt+End Poslednata }elija od tekovniot red

Alt+Page Down Poslednata }elija od kolonata Isto taka niz }eliite moème da se dviìme i so pomo{ na kop~iwata so strelki. Ako sakame vo }elijata da vmetneme tabulator (prazen prostor na po~etokot), treba da pritisneme na Ctrl+Tab. Bri{ewe i vmetnuvawe na }elii, redovi i koloni Za da se izbri{e sodrìnata vo edna }elija treba najprvo da ja selektirame }elijata, a potoa da pritisneme na kop~eto Delete. Za brzo selektirawe na celiot tekst vo edna }elija, treba pokaùva~ot na gluv~eto da se postavi pome|u tekstot i levata


granica na }elijata, so {to pokaùva~ot dobiva forma na strelka i se kliknuva na levoto kop~e od gluv~eto. Isto taka moè da se izbri{at i celi redovi i koloni, so {to kolonite desno ili redovite pod nea avtomatski se pomestuvaat za da go popolnat praznoto mesto nastanato so bri{eweto. Bri{ewe na red ili kolona se pravi na sledniot na~in: 1. Se postavuva kursorot vo nekoja od }eliite na kolonata ili redot

{to sakame da go izbri{ime. 2. Se selektira naredbata Table→Delete i od podmenito {to }e se

pojavi izbirame:

• Table - za da se izbri{e celata tabela. • Columns - za da se izbri{e kolonata vo koja se nao|a kursorot. • Rows - za da se izbri{e redot vo koj e postaven kursorot. Ako sakame da vmetneme red ili kolona vo tabelata, treba da se napravi slednoto: 1. Se postavuva kursorot vo }elijata kade {to sakame da vmetneme

red ili kolona. 2. Se selektira naredbata Table→Insert i od podmenito {to }e se

pojavi se izbira pome|u:

• Table - za da se vmetne nova tabela kako element na }elijata vo

koja se nao|a kursorot.


• Columns to the Left - za da se vmetne nova kolona levo od }elijata vo koja se nao|a kursorot.

• Columns to the Right - za da se vmetne nova kolona desno od }elijata vo koja se nao|a kursorot.

• Rows Above - za da se vmetne nov red nad }elijata vo koja se nao|a kursorot.

• Rows Below - za da se vmetne nov red pod }elijata vo koja se nao|a kursorot.

• Cells - za da se vmetne nova }elija vo tabelata, so {to vo dijalog prozorecot {to se pojavuva se izbira pozicijata na taa }elija vo odnos na }elijata vo koja se nao|a kursorot.

Ako sakame da vmetneme nov red na dnoto na tabelata, kursorot se postavuva vo poslednata }elija i se pritiska kop~eto Tab. Premestuvawe i kopirawe na koloni i redovi Kopirawe ili pomestuvawe na cel red ili kolona od edna na druga lokacija vo tabelata se pravi na sledniot na~in: 1. Se selektira kolonata ili redot so postavuvawe na kursorot na

niv i potoa se selektira naredbata Table→Select Rows ili Table→Select Columns.

2. Ako sakame da kopirame,

pritiskame na Ctrl+C ili na kop~eto Copy od lentata so alatki, a ako sakame da go premestime, pritiskame na Ctrl+X ili kliknuvame na kop~eto Cut od lentata so alatki.

3. Se postavuva kursorot na novata lokacija na kolonata ili redot (vmetnuvaweto }e se izvr{i levo ili nad lokacijata na kursorot).

4. Se pritiska Ctrl+V ili se kliknuva na kop~eto Paste od lentata so alatki.

Promena na {iro~inata na kolonite Mo`no e brzo menuvawe na {iro~inata na kolonite so pomo{ na gluv~eto: 1. Se postavuva pokaùva~ot na gluv~eto na desnata granica na

kolonata ~ija {iro~ina sakame da ja promenime. Pritoa


pokaùva~ot dobiva forma na dve tanki vertikalni linii so strelki na levo i na desno.

2. Se vle~i granicata na kolonata do sakanata {iro~ina. Promena na {iro~inata moè da se napravi i na sledniot na~in: 1. Se postavuva kursorot vo nekoja }elija od kolonata ~ija {iro~ina

sakame da ja promenime. 2. Se selektira naredbata Table→Properties, za da se otvori dijalog

prozorecot Table Properties.

3. Se kliknuva na karti~kata Column za da se prikaàt opciite za

kolonite. 4. Vo tekst ramkata se vnesuva sakanata vrednost na {iro~inata na

kolonata (opcijata Preferred Width treba da bide vklu~ena). 5. Se kliknuva na kop~iwata Next Column ili Previous Column za da se

izvr{i promena na drugite koloni. 6. Se kliknuva na OK. Crtawe i boewe na tabelite Po definicija, okolu sekoja }elija vo tabelata se postavuvaat tenki granici koi {to ponatamu moàt da se promenat ili otstranat, a toa se pravi na sledniot na~in: 1. Se selektiraat }eliite ~ii granici ili boi sakame da gi

promenime.


2. Se selektira naredbata Format→Borders and Shading, za da se otvori dijalog prozorecot Borders and Shading.

3. Vo karti~kata Borders se

postavuvaat potrebnite opcii za izgledot na granicite.

4. Vo karti~kata Page Border se postavuvaat potrebnite opcii za

izgledot na granicite na celata stranica.


5. Vo karti~kata Shading se postavuvaat potrebnite opcii za

izgledot na }eliite (boja i zatemnuvawe).

6. Noviot izgled moè da go vidime vo prozorecot Preview. 7. Se kliknuva na OK. Ako tabelata e bez granici, toga{ na ekranot se prikaùvaat isprekinati tanki linii koi ne se pe~atat.

PEÂTEWE NA DOKUMENT Pregled pred pe~atewe

Ovaa opcija se koristi za da go vidime dokumentot to~no onaka kako bi izgledal otpe~aten. 1. Se seklektira naredbata

File→Print Preview ili se kliknuva na kop~eto Print Preview od standardnata lenta so alatki.

2. Se pritiska Close ili se

pritiska na kop~eto Esc od tastaturata za da se zatvori Print Preview prikazot.


Brzo pe~atewe Brzoto pe~atewe podrazbira pe~atewe na edna kopija na dokumentot so standardno odredeni parametri za pe~atewe. Pe~ateweto se vr{i na sledniot na~in: 1. Se selektira naredbata File→Print, za da se pojavi dijalog

prozorecot Print.

2. Se kliknuva na OK i dokumentot }e bide otpe~aten. Isto taka moème da ispe~atime dokument so kliknuvawe na kop~eto Print od standardnata lenta so alatki.

Pe~atewe na pove}e kopii Otkako }e go otvorime Print dijalog prozorecot, moème da odredime pe~atewe na pove}e kopii i nivniot raspored na izleguvawe od pe~ata~ot (Collate). 1. Se selektira naredbata File→Print, za da se otvori dijalog

prozorecot Print.


2. Vo tekst ramkata Number of Copyes se vnesuva brojot na kopii {to sakame da go otpe~atime.

3. Se kliknuva na opcijata Collate, za da se odredi redosledot na izleguvawe na kopiite od pe~ata~ot.

4. Se kliknuva na OK. Ako vo kompjuterot imame instalirano pove}e pe~ata~i, vo katricata Name se izbira pe~ata~ot {to }e go koristime. Pe~atewe na delovi od dokumentot Ako nemame potreba da go otpe~atime celiot dokument, moème da ispe~atime samo odredeni negovi delovi, a toa se pravi na sledniot na~in: 1. Ako sakame da otpe~atime odredena sekcija od dokument, istata

treba najprvin da se selektira. 2. Ako sakame da otpe~atime edna strana od dokumentot, kursorot

treba da se postavi na taa strana. 3. Se selektira naredbata File→Print, za da se pojavi dijalog

prozorecot Print. 4. Vo delot Page Range se selektira {to sakame da pe~atime: • Selection - za da se otpe~ati samo selektiraniot tekst. • Current Page - za da se ispe~ati samo stranicata na koja {to se

nao|a kursorot. • Pages - za da se ispe~atat samo stranicite {to }e se navedat vo

tekst ramkata (primer: 1-5 }e se ispe~atat stranicite od 1 do 5). 5. Se kliknuva na OK. Promena na opciite za pe~atewe Eve nekoi opcii {to moè da gi koristime pri pe~ateweto: 1. Odbirame Odd Pages, za gi ispe~atime samo parnite stranici od

dokumentot. 2. Odbirame Even Pages, za da gi ispe~atime samo neparnite

stranici od dokumentot. 3. Odbirame All Pages in Range, za gi ispe~atime site stranici od

dokumentot. 4. Se kliknuva na Options, za da se otvori dijalog prozorecot

Print Options. • Reverse Print Order - dokumentot se pe~ati po obraten red, od

poslednata kon prvata stranica. • Background Printing - ovozmoùva da se prodolì so druga rabota

dodeka trae pe~ateweto.


• Update Fields - ja aùrira sodrìnata na site poliwa na dokumentot pred pe~ateweto.

• Document Properties - se pe~atat i dopolnitelnite informacii za dokumentot.

• Comments - se pe~atat i vnesenite komentari. 5. Se kliknuva na OK.

SODR@INA Strana

• OSNOVNI ELEMENTI…………………………….. 1 • Op{to za Windows XP……………………………… 1 • Aktivirawe na Windows XP……………………… 1 • EKRAN NA WINDOWS……………………………… 2 • Na~in na rabota.................................................... 3 • Acii so gluv~eto……………………………………. 4 • Akcii so tastaturata……………………………… 4 • Aktivirawe na aplikacija

( programa )…………………………………………… 4 • Zatvorawe na aplikacija………………………… 6 • Zatvorawe na Windows……………....................... 7 • PROZOREC…………………………………………... 9 • Otvorawe na prozorec i negovi elementi……………………………………………... 9

• Promena na dimenziite na prozorec na proizvolna golemina……………………………… 10

• Pomestuvawe na prozorec………………………... 11 • Rabota so lizga~ite…………………………......... 11 • Izdavawe na naredbi preku meni………………. 12 • Elementi na meniata……………………………… 12 • Izdavawe na naredbi preku tastaturata………………………………………….. 12

• Izdavawe na naredbi preku lentite so alatki………………………………………………… 13

• Rabota so dijalog prozorci………………………. 13 • Rabota so pove}e aplikacii……………………................................. 14

• Rabota so prozorec na 15


dokument……………………………………………… • WINDOWS EXPLORER…………………………….. 16 • Aktivirawe i zatvorawe na Windows

Explorer……………………………………………….. 16 • Prikaùvawe na lentite so alatki………………………………………………… 17

• Prikaùvawe na statusnata linija…………………………………....................... 17

• Golemina na delovite na Windows Explorer-ot.............................................. 17

• Izbirawe na folderi…………………………….. 18 • Otvorawe i zatvorawe na folderi……………………………………………… 18

• Izbirawe na memoriski ured……………………. 18 • Promena na prikazot na sodrìnata na folderot…………………………………………….. 19

• Podreduvawe na sodrìnata na folderot…………………………………………….. 19

• Selektirawe na fajlovi ili folderi……………………………………………… 20

• Kreirawe na folderi…………………………….. 21 • Pokaùva~ki fajlovi……………………………... 21 • Bri{ewe na fajlovi ili folderi……………... 22 • Rabotewe so korpata za otpadoci (Recycle Bin)………………………………………….. 22

• Premestuvawe i kopirawe na fajlovi i folderi……………………………………………… 23

• Promena na ime na fajl ili folder…………... 24 • Prebaruvawe………………………………………… 24 • Formatirawe na disketi…………………………. 25 • UREDUVAWE NA RABOTNATA OKOLINA……... 26 • Podreduvawe na ikonite na rabotnata povr{ina……………………………………………... 26

• Pozadina na rabotnata povr{ina………………. 27 • Animacii pri neaktivnost ( Screen Savers )……………………………………. 28

• Odreduvawe na boi na prozorcite……………... 29 • Rezolucija i broj na boi na ekranot……………. 30 • KONFIGURIRAWE NA SISTEMOT…………….. 31 • Datum i vreme……………………………………….. 31 • Upravuvawe so gluv~eto………………………….. 32 • Upravuvawe so tastaturata……………………… 34 • Fontovi………………………………………………. 35 • Dodavawe i bri{ewe na aplikacii ( programi ) od sistemot…………………………. 35


• Instalacija na novi uredi vo kompjuterot…… 36 • Instalacija na printer…………………………… 37 • POÊTNI ELEMENTI VO WORD……………….. 39 • Aktivirawe na Word………………………………. 39 • Prozorec na Word…………………………………... 39 • Lenti so naredbi ( menia )……………………….. 40 • Lenti so alatki…………………………………….. 40 • Vnesuvawe na tekst i dvièwe niz dokumentot…………………………………………... 41

• Zatvorawe na Word………………………………… 42 • KREIRAWE, OTVORAWE I SNIMAWE NA DOKUMENTI………………………………………… 42

• Otvorawe na prethodno snimen dokument……. 42 • Snimawe na nov dokument………………………... 43 • Snimawe na dokument vo tekot na rabotata…. 44 • Snimawe na dokumentot pod novo ime………… 44 • VNESUVAWE I UREDUVAWE NA TEKST……… 45 • Vnesuvawe na tekst………………………………... 45 • Paragrafi vo Word………………………………… 45 • Selektirawe na tekst…………………………….. 45 • Izbor na bukvi……………………………………… 46 • Vmetnuvawe na simboli…………………………... 48 • Bri{ewe, kopirawe i pomestuvawe na tekst... 48 • Pronao|awe i zamena na tekst…………………... 50 • Poramnuvawe na stranite na tekstot…………. 51 • Vovlekuvawe na redovite……………………….. 52 • Prekr{uvawe na redovite……………………….. 53 • Prored pome|u redovite………………………….. 53 • Nabrojuvawa…………………………………………. 54 • RAZLI^NI POGLEDI NA DOKUMENTOT……… 55 • Zgolemuvawe na dokumentot na ekranot………. 56 • Mapa na dokumentot……………………………….. 57 • Delewe na prozorecot……………………………. 57 • Dvièwe niz dokumentot………………………… 58 • Dvièwe niz dokumentot so pomo{ na tastaturata:…………………………………………. 58

• Golemina i orientacija na listot……………… 58 • Margini na stranicata……………………………. 59 • Prekr{uvawe na stranicata…………………….. 60 • Numerirawe na stranicite………………………. 61 • Hederi i futeri……………………………………. 61 • Fusnoti i endnoti…………………………………. 62 • Pove}e koloni vo dokumentot…………………… 63 • Vmetnuvawe grafi~ki objekti…………………... 64


• Vmetnuvawe na Clip Art objekti………………….. 65 • Vmetnuvawe tekst ramki…………………………. 66 • Crtawe vo dokumentot……………………………. 67 • TABELI………………………………………………. 69 • Kreirawe tabela…………………………………… 69 • Bri{ewe i vmetnuvawe na }elii, redovi i koloni………………………………………………… 70

• Premestuvawe i kopirawe na koloni i redovi………………………………………………… 72

• Promena na {iro~inata na kolonite………….. 72 • Crtawe i boewe na tabelite……………………. 73 • PEÂTEWE NA DOKUMENT……………………… 75 • Pregled pred pe~atewe…………………………... 75 • Brzo pe~atewe………………………………………. 76 • Pe~atewe na pove}e kopii……………………….. 76 • Pe~atewe na delovi od dokumentot…………… 77 • Promena na opciite za pe~atewe……………..... 77