Wild - A Selection of Latin Verse.pdf

7/18/2019 Wild - A Selection of Latin Verse.pdf

1/152

PA

2095

.S45


2/152

Gtes__

%

Book

Copyright_l?_

.

COPYRIGHT

DEPOSIT.


3/152

1


4/152


5/152


6/152


7/152

A

Selection

of

Latin Verse

Edited

by

THE

INSTRUCTORS

IN

LATIN

WILLIAMS COLLEGE

NEW

HAVEN:

YALE

UNIVERSITY

PRESS

LONDON:

HUMPHREY

MILFORD

OXFORD

UNIVERSITY

PRESS

MDCCCCXIV


8/152

of

O

6?)

Copyright,

1914

By

Yale University

Press

First

printed

March,

1914,

1000

copies

AP8 -2

1914

CI.A889780


9/152

PREFACE

This

compilation

of

Latin

verse

has been

prepared

to

meet the

needs

of

the

Freshman classes

in

Williams

Col-

lege.

Many

students

do

not

continue

the study of Latin

after

the first

year in college. The ample provision

for

these

may

serve

also

to

sharpen

the appetite

of

others

who

later are

to

make a

more

thorough

study

of some

of

the

authors

here included. The

aim,

therefore,

has

been to

make

a

selection

representative

of the best Latin

poetry

of

all periods, and full enough

to

enable

the instructor

to

draw

at

discretion from

the supply contained in

a single

volume.

In

matters

of

orthography

and

textual criticism

the

effort has been

made not

to

sacrifice scholarship

to

the

clearness

and

simplicity that

are

essential

in

a

book of

this

nature.

The editors plan

to

publish later

brief explanatory

notes.

Henry

D. Wild

George E. Howes

Monroe

N.

Wetmore

John S.

Galbraith

Alfred

M.

Dame

Williamstown,

Mass.,

December

23,

1913.

/


10/152


11/152

A

Selection of

Latin Verse

Q.

ENNIVS

1

Et

cita

cum

tremulis

anus

attulit artubus lumen.

Talia

turn

memorat

lacrimans

exterrita

somno:

'Eurydica

prognata, pater

quam

noster

amavit^

vires

vitaque

corpus

meum

nunc

deserit

omne.

Nam

me

visus

homo

pulcher

per amoena salicta

5

et ripas

raptare

locosque novos.

Ita

sola

postilla,

germana

soror,

errare

videbar

tardaque

vestigare

et quaerere

te

neque

posse

corde capessere: semita nulla

pedem stabilibat.

Exim

compellare

pater me

voce

videtur

10

his verbis

:

O

gnat

a, tibi sunt ante

gerendae

aerumnae^ post

ex

fluvio fortuna resistet.

Haec

effatus

pater, germana^

repente recessit

nee

sese dedit

in conspectum

corde

cupitus,

quamquam

multa manus ad caeli

caerula

templa

15

tendebam

lacrimans

et

blanda

voce vocabam.

Vix

aegro cum corde meo me somnus reliquit.'

Curantes

magna

cum

cura

turn

cupientes

regni

dant

operam simul

auspicio

augurioque.


12/152

8

A

SELECTION OF

LATIN

VERSE

Hinc

Remus auspicio

se

devovet

atque secundam

solus

avem servat.

At

Romulus

pulcher in

alto

quaerit Aventino,

spectat

genus altivolantum.

5

Certabant,

urbem

Romam Remoramne

vocarent.

Omnibus cura

viris,

uter

esset induperator.

Exspectant veluti,

consul

cum mittere

signum

vult,

omnes

avidi spectant ad carceris

oras,

quam mox emittat

pictis

e

faucibus

currus,

10

sic exspectabat populus

atque

ora tenebat

rebus, utri

magni

victoria

sit data

regni.

Interea

sol

albus

recessit

in

infera

noctis.

Exim

Candida

se radiis dedit

icta foras lux

et

simul ex

alto longe pulcherrima praepes

15

laeva

volavit avis,

simul

aureus

exoritur

sol.

Cedunt

de caelo

ter

quattuor corpora

sancta

avium,

praepetibus sese

pulchrisque locis dant.

Conspicit

inde

sibi

data Romulus esse

priora,

auspicio regni

stabilita

scamna

solumque.

20

3

O

Tite

tute Tati

tibi

tanta,

tyranne, tulisti.

4

At

tuba

terribili

sonitu taratantara

dixit.

5

Aio

te,

Aeacida, Romanos vincere posse.

'Nee

mi aurum

posco

nee

mi

pretium

dederitis:

non cauponantes

bellum,

sed

belligerantes

ferro,

non auro,

vitam cernamus

utrique.


13/152

Q.

ENNIVS

S

Vosne

velit an me

regnare era quidve

ferat

Fors

virtute

experiamur.

Et

hoc

simul

accipe

dictum:

5

quorum virtuti

belli

fortuna pepercit,

eorundem

libertati

me

parcere

certum est.

DonO; ducite. doque

volentibus cum

magnis

dis.'

7

Haece

locutus

vocat.

quocum

bene

saepe libenter

mensam

sermonesque

suos

rerumque

suarum

comiter

impertit^

magnam

cum lassus

diei

partem

fuisset

de

summis

rebus

regendis

consilio. indu

foro

lato

sanctoque

senatu,

5

cui res audacter

magnas

parvasque

iocumque

eloqueretur. et cuncta malaque et bona

dictu

evomereL

si

qui vellet.

tutoque locaret.

Quocum multa volup

ac

gaudia clamque palamque

Ingenium

cui

nulla

malum sententia

suadet 10

ut faceret

facinus.

levis.

haud

malus. doctus^ fidelis^

suavis

homo, facundus. suo

contentus. beatus.

scitus.

secunda loquens

in

tempore,

commodus.

verbum

paucum.

multa

tenens. antiqua

sepulta vetustas

quae

facit;

et

mores

veteresque

novosque

tenentem,

15

multorum veterum

leges

divumque hominumque^

prudentecu, qui dicta

loquive

tacereve

posset.

Hunc

inter pugnas

Servilius sic

compellat.

8

Ille

vir

haud magna

cum re. sed plenus fidei.

9

Vnus

homo nobis cunctando

restituit

rem.

Noenum

rumores ponebat ante

salutem.

Ergo

postque

magisque viri

nunc

gloria

claret.


14/152

4

A

SELECTION

OF

LATIN

VERSE

10

Sicut

fortis equus,

spatio

qui

saepe

supremo

vicit

Olympia,

nunc senio confectus quiescit.

11

Moribus

antiquis

res stat

Romana virisque.

12

Et turn

sicut equus, qui

de

praesepibus fartus

vincla suis magnis

animis

abrupit

et

inde

fert

sese

campi per

caerula laetaque prata

celso

pectore,

saepe

iubam quassat simul altam,

spiritus ex

anima

calida spumas agit

albas.

5

13

Sed

superstitiosi

vates

impudentesque harioli,

aut inertes

aut

insani

aut quibus egestas

imperat,

qui sibi

semitam

non sapiunt, alteri

monstrant viam,

quibus

divitias

pollicentur, ab

iis

drachumam

ipsi

petunt.

De

his

divitiis

sibi deducant

drachumam,

reddant

cetera.

5

14

Nemo

me

lacrimis decoret

nee

funera fletu

faxit. Cur?

Volito

vivus

per

ora

virum.

C.

LVCILIVS

15

Virtus,

Albine,

est, pretium

persolvere

verum

quis

in

versamur,

quis vivimus

rebus,

potesse;

virtus

est,

homini

scire id

quod

quaeque habeat

res

virtus,

scire,

homini

rectum,

utile

quid sit,

honestum,


15/152

T.

LVCRETIVS CARVS 5

quae

bona, quae mala

item, quid

inutile,

turpe,

inhones-

tum;

5

virtus,

quaerendae

iinem

re

scire

modumque;

virtus,

divitiis pretium

persolvere

posse;

virtus, id dare,

quod

re ipsa

debetur,

honori;

hostem esse

atque

inimicum hominum morumque malorum,

contra

defensorem

hominum morumque bonorum,

10

hos

magni

facere,

his

bene

velle,

his

vivere

amicum;

commoda

praeterea

patriai

prima

putare,

deinde

parentum,

tertia

iam

postremaque

nostra.

M.

TVLLIVS

CICERO

16

Die,

hospes, Spartae

nos

te

hie vidisse iacentis,

dum Sanctis

patriae legibus obsequimur.

T. LVCRETIVS

CARVS

17

Aeneadum

genetrix,

hominum

divumque

voluptas,

alma

Venus,

caeli

subter labentia

signa

quae mare

navigerum,

quae

terras frugiferentis

concelebras,

per

te

quoniam

genus omne animantum

concipitur

visitque

exortum lumina

solis: 5

te,

dea, te

fugiunt

venti,

te

nubila

caeli

adventumque

tuum,

tibi suavis daedala

tellus

summittit flores,

tibi rident aequora

ponti

placatumque nitet diffuso lumine

caelum.

Nam

simul

ac

species patefacta

est verna diei 10

et

reserata

viget

genitabilis

aura

Favoni,


16/152

6 A

SELECTION

OF

LATIN VERSE

aeriae primum

volucres

te,

diva,

tuumque

significant initum

perculsae

corda

tua vi.

Inde

ferae

pecudes

persultant pabula laeta

et

rapidos tranant

amnis:

ita

capta lepore 15

te

sequitur cupide

quo

quamque

inducere

pergis.

Denique per

maria

ac

mentis

fluviosque rapacis

frondiferasque

domos

avium

camposque virentis

omnibus incutiens

blandum

per

pectora

amorem

efficis

ut

cupide

generatim

saecla propagent.

20

Quae

quoniam rerum

naturam

sola

gubernas

nee

sine

te quidquam

dias

in

luminis oras

exoritur

neque

fit

laetum neque

amabile

quidquam,

te

sociam

studeo

scribendis

versibus esse

quos ego de

rerum

natura

pangere

conor

25

Memmiadae

nostro, quern

tu,

dea,

tempore

in

omni

omnibus ornatum

voluisti

excellere

rebus.

Quo

magis

aeternum

da dictis,

diva,

leporem.

Effice

ut

interea fera

moenera

militiai

per

maria

ac

terras

omnis sopita

quiescant.

30

18

Humana ante

oculos foede

cum

vita iaceret

in

terris

oppressa

gravi

sub

religione

quae caput

a caeli

regionibus ostendebat

horribili

super

aspectu

mortalibus instans,

primum

Graius

homo

mortalis

tollere contra 5

est

oculos

ausus primusque

obsistere

contra,

quern neque

fama

deum nee

fulmina

nee

minitanti

murmure compressit

caelum,

sed eo

magis acrem

inritat

animi

virtutem, effringere

ut

arta

naturae

primus portarum

claustra cupiret. 10

Ergo

vivida

vis

animi pervicit,

et

extra


17/152

T.

LVCRETIVS

CARVS

7

processit

longe

flammantia

moenia

mundi

atque

omne

immensum

peragravit

mente

animoque,

unde

refert

nobis

victor

quid possit oriri,

quid

nequeat,

finita

potestas

denique

cuique

15

quanam

sit ratione atque

alte terminus haerens.

Quare

religio pedibus subiecta vicissim

obteritur, nos exaequat victoria caelo.

19

E tenebris

tantis

tarn clarum

extollere

lumen

qui

primus

potuisti inlustrans

commoda vitae,

te

sequor,

o

Graiae gentis

decus,

inque

tuis

nunc

ficta

pedum pono

pressis

vestigia

signis,

non ita certandi

cupidus

quam

propter

amorem

5

quod

te

imitari

aveo;

quid

enim

contendat

hirundo

cycnis, aut quidnam

tremulis facere artubus haedi

consimile

in

cursu possint

et

fortis equi vis?

Tu,

pater,

es

rerum inventor,

tu

patria

nobis

suppeditas praecepta, tuisque

ex,

inclute,

chartis, 10

floriferis

ut

apes

in

saltibus

omnia

libant,

omnia

nos

itidem

depascimur aurea dicta,

aurea,

perpetua

semper

dignissima vita.

Nam simul

ac

ratio tua

coepit

vociferari

naturam rerum,

divina mente

coorta, 15

diffugiunt animi terrores, moenia mundi

discedunt, totum video per

inane

geri

res.

Apparet

divum

numen

sedesque quietae

quas neque

concutiunt venti

nee

nubila

nimbis

aspergunt neque

nix

acri concreta

pruina

20

cana

cadens

violat semperque innubilus

aether

integit,

et

large

diffuso lumine

rident.

Omnia

suppeditat

porro natura

neque ulla


18/152

8 A

SELECTION OF

LATIN

VERSE

res

animi

pacem

delibat

tempore

in

ullo.

At contra nusquam

apparent

Acherusia

templa 25

nee

tellus obstat

quin

omnia

dispiciantur,

sub

pedibus quaecumque

infra

per

inane

geruntur.

His

ibi

me rebus quaedam divina

voluptas

percipit

atque

horror,

quod

sic

natura

tua vi

tarn

manifesta patens ex

omni

parte

retecta

est.

30

20

'lam

iam non

domus

accipiet

te

laeta, neque

uxor

optima

nee

dulces

occurrent

oscula

nati

praeripere

et

tacita

pectus

dulcedine tangent.

Non poteris

factis florentibus

esse,

tuisque

praesidium.

Misero misere/ aiunt,

'omnia ademit

5

una

dies

infesta

tibi

tot

praemia vitae/

Illud

in

his

rebus

non

addunt,

'Nee

tibi

earum

iam

desiderium

rerum

super

insidet

una/

Quod bene

si

videant animo

dictisque sequantur,

dissolvant

animi

magno se

angore metuque. 10

'Tu

quidem

ut

es

leto sopitus,

sic eris aevi

quod

superest

cunctis

privatus

doloribus aegris:

at nos horrifico

cinefactum te

prope

busto

insatiabiliter deflevimus,

aeternumque

nulla dies nobis

maerorem

e

pectore

demet/

15

Illud

ab

hoc

igitur

quaerendum

est,

quid sit amari

tanto

opere,

ad

somnum

si

res

redit

atque

quietem,

cur quisquam

aeterno possit tabescere

luctu.

21

Denique

si

vocem

rerum

natura

repente

mittat

et hoc

alicui

nostrum

sic

increpet ipsa

'Quid

tibi tanto

opere

est,

mortalis, quod

nimis

aegris


19/152

T.

LVCRETIVS

CARVS

9

luctibus

indulges?

Quid

mortem congemis ac

fles?

Nam

gratis

anteacta

fuit

tibi

vita

priorque

5

et

non

omnia pertusum congesta

quasi

in

vas

commoda

perfluxere

atque

ingrata

interiere:

cur

non

ut

plenus vitae

conviva

recedis

aequo

animoque

capis securam,

stulte,

quietem?

Sin ea

quae

fructus cumque es

periere

profusa

10

vitaque

in

offensu

est,

cur

amplius addere

quaeris,

rursum

quod

pereat male et

ingratum occidat

omne,

non

potius

vitae

finem facis

atque

laboris?

Nam tibi praeterea

quod

machiner inveniamque,

quod placeat,

nil

est:

eadem

sunt

omnia

semper.

15

Si

tibi

non

annis

corpus

iam

marcet

et

artus

confecti

languent,

eadem

tamen

omnia restant,

omnia

si

pergas

vivendo

vincere

saecla,

atque etiam potius, si numquam sis

moriturus/

quid

respondemus,

nisi

iustam

intendere litem 20

naturam

et

veram verbis

exponere

causam?

Grandior

hie vero si iam seniorque queratur

atque

obitum

lamentetur

miser amplius

aequo,

non merito

inclamet

magis

et voce

increpet

acri?

'Aufer abhinc

lacrimas,

balatro,

et compesce querellas.

25

Omnia

per

functus

vitai

praemia

marces.

Sed quia

semper

aves

quod abest,

praesentia

temnis,

imperfecta tibi

elapsa

est

ingrataque

vita

et nee

opinanti

mors

ad caput adstitit

ante

quam

satur

ac plenus

possis

discedere

rerum.

30

Nunc

aliena

tua

tamen

aetate

omnia

mitte

aequo

animoque

agedum

magnus

concede: necesse

est/

lure,

ut

opinor,

agat, iure

increpet

inciletque;

cedit

enim

rerum

novitate

extrusa

vetustas

semper,

et ex aliis

aliud reparare

necesse

est;

35


20/152

10

A SELECTION OF

LATIN

VERSE

nee quisquam

in

barathrum

nee

Tartara

deditur atra:

materies

opus

est

ut

crescant

postera

saecla

quae

tamen omnia

te

vita

perfuncta

sequentur;

nee

minus

ergo ante haec quam

tu

cecidere^ cadentque.

Sic

alid

ex

alio

numquam

desistet

oriri

40

vitaque

mancipio

nulli

datur,

omnibus

usu.

Respice item

quam

nil

ad nos

anteacta

vetustas

temporis aeterni

fuerit,

quam

nascimur ante.

Hoc

igitur

speculum

nobis

natura futuri

temporis exponit

post

mortem denique nostram. 45

Numquid

ibi horribile apparet,

num

triste

videtur

quidquam,

non omni somno

securius

exstat?

22

Nee

nimio

turn plus quam

nunc

mortalia

saecla

dulcia

linquebant

labentis

lumina

vitae.

Vnus enim

turn quisque magis deprensus

eorum

pabula viva feris

praebebat^

dentibus

haustus^

et

nemora

ac

montis

gemitu

silvasque

replebat 5

viva videns

vivo

sepeliri viscera busto.

At

quos

effugium servarat corpore

adeso,

posterius tremulas super

ulcera taetra

tenentes

palmas horriferis accibant vocibus

Orcum^

donique

eos

vita privarant

vermina

saeva

10

expertis

opis,

ignaros

quid vulnera

vellent.

At

non

multa virum

sub

signis milia

ducta

una

dies

dabat exitio

nee turbida

ponti

aequora

fligebant navis

ad

saxa

virosque.

Hie

temere

in

cassum

frustra

mare

saepe

coortum

15

saevibat

leviterque minas

ponebat

inanis^

nee poterat

quemquam placidi

pellacia

ponti

subdola

pellicere

in

fraudem

ridentibus undis^


21/152

C.

VALERIVS

CATVLLVS

11

improba

naucleri

ratio cum

caeca

iacebat.

Turn

penuria deinde

cibi

languentia

leto

20

membra

dabat,

contra

nunc

rerum copia

mersat.

Illi

imprudentes

ipsi sibi

saepe venenum

vergebant,

nurui nunc

dant sollertius

ipsi.

C.

VALERIVS CATVLLVS

23

Cui

dono lepidum

novum

libellum

arido modo

pumice

expolitum?

Cornell, tibi:

namque

tu

solebas

meas

esse

aliquid

putare

nugas,

iam

turn

cum ausus es unus

Italorum

5

omne

aevum

tribus

explicare

chartis,

doctis, Iuppiter,

et

laboriosis.

Quare habe tibi quidquid hoc libelli

qualecumque; quod,

o

patrona

virgo,

plus

uno

maneat

perenne

saeclo.

10

24

Passer,

deliciae

meae

puellae,

quicum

ludere,

quern

in

sinu tenere,

cui

primum

digitum dare

appetenti

et acris

solet incitare

morsus,

cum desiderio

meo nitenti

5

carum

nescio quid

libet iocari

(et

solaciolum

sui doloris,

credo,

ut turn

gravis

acquiescat ardor),

tecum

ludere sicut ipsa

possem

et

tristis

animi

levare curas.

10


22/152

A SELECTION

OF

LATIN VERSE

25

Lugete, o

Veneres Cupidinesque

et

quantum est

hominum

venustiorum.

Passer

mortuus

est

meae puellae,

passer, deliciae

meae

puellae,

quern

plus

ilia

oculis suis

amabat;

5

nam

mellitus

erat, suamque norat

ipsam tarn bene

quam

puella

matrem,

nee sese a gremio

illius movebat,

sed

circumsiliens

modo

hue

modo

illuc

ad

solam

dominam

usque

pipilabat.

10

Qui

nunc

it

per

iter

tenebricosum

illuc, unde negant redire quemquam.

At

vobis male sit,

malae

tenebrae

Orci, quae

omnia

bella

devoratis;

tarn bellum

mihi passerem

abstulistis.

15

O

factum

male io

miselle

passer

Tua

nunc

opera meae

puellae

flendo turgiduli

rubent ocelli.

26

Phasellus

ille,

quern

videtis,

hospites,

ait

fuisse

navium celerrimus,

neque

ullius

natantis impetum

trabis

nequisse

praeterire,

sive

palmulis

opus

foret

volare

sive

linteo. 5

Et

hoc

negat

minacis

Hadriatici

negare litus

insulasve

Cycladas

Rhodumque

nobilem

horridamque

Thraciam

Propontida trucemve Ponticum

sinum,

ubi iste

post

phasellus

antea fuit

10


23/152

C.

VALERIVS

CATVLLVS

IS

comata

silva: nam Cytorio

in

iugo

loquente

saepe

sibilum

edidit

coma.

Amastri

Pontica

et

Cytore buxifer,

tibi haec

fuisse

et esse

cognitissima

ait

phasellus: ultima

ex

origine

15

tuo

stetisse dicit

in

cacumine,

tuo

imbuisse palmulas

in

aequore,

et

inde

tot

per impotentia freta

erum

tulisse, laeva sive dextera

vocaret

aura, sive utrumque Iuppiter 20

simul secundus

incidisset

in

pedem.

Neque

ulla

vota

litoralibus

diis

sibi

esse

facta,

cum

veniret

a

mari

novissimo

hunc

ad usque

limpidum

lacum.

Sed

haec prius

fuere:

nunc recondita

25

senet

quiete

seque

dedicat

tibi,

gemelle Castor

et

gemelle

Castoris.

27

Vivamus, mea Lesbia,

atque

amemus,

rumor

esque

senum severiorum

omnis

unius

aestimemus

as

sis.

Soles

occidere

et

redire

possunt:

nobis,

cum semel occidit brevis lux,

5

nox est perpetua una dormienda.

Da

mi

basia mille, deinde

centum,

dein

mille altera,

dein

secunda centum,

deinde

usque

altera mille,

deinde

centum.

Dein,

cum

milia

multa fecerimus,

10

conturbabimus

ilia,

ne

sciamus,

aut ne

quis

malus

invidere

possit,

cum

tantum sciat

esse basiorum.


24/152

U

A SELECTION

OF

LATIN

VERSE

28

Verani, omnibus

e

meis

amicis

antistans

mihi

milibus trecentis,

venistine

domum

ad tuos Penatis

fratresque

unanimos anumque

matrem?

Venisti.

O

mihi

nuntii

beati

5

Visam

te

incolumem audiamque

Hiberum

narrantem

loca,

facta, nationes,

ut

mos

est tuus,

applicansque

collum

iucundum os oculosque saviabor.

O

quantum

est

hominum

beatiorum,

10

quid

me

laetius

est beatiusve?

29

Marrucine

Asini,

manu

sinistra

non

belle

uteris in

ioco atque

vino:

tollis lintea neglegentiorum.

Hoc

salsum

esse

putas?

Fugit te,

inepte:

quamvis sordida

res

et

invenusta

est.

5

Non credis

mihi?

Crede

Pollioni

fratri, qui

tua furta

vel

talento

mutari

velit;

est

enim

leporum

disertus puer ac

facetiarum.

Quare

aut

hendecasyllabos

trecentos

10

exspecta, aut

mihi

linteum remitte,

quod me non

movet

aestimatione,

verum

est mnemosynum

mei

sodalis.

Nam

sudaria

Saetaba ex

Hiberis

miserunt

mihi

muneri

Fabullus

15

et

Veranius:

haec amem

necesse est

ut

Veraniolum

meum

et

Fabullum.


25/152

C.

VALERIVS CATVLLVS

15

30

Cenabis bene, mi

Fabulle,

apud

me

paucis, si tibi di

favent, diebus,

si

tecum

attuleris

bonam

atque magnam

cenam, non sine

Candida puella

et

vino

et sale

et

omnibus

cachinnis.

5

Haec si,

inquam,

attuleris, venuste

noster,

cenabis bene;

nam

tui

Catulli

plenus

sacculus est

aranearum.

Sed

contra accipies meros

amores

seu

quid

suavius elegantiusve

est:

.

10

nam unguentum

dabo, quod

meae

puellae

donarunt

Veneres Cupidinesque,

quod

tu

cum

olfacies,

deos

rogabis

totum

ut

te

faciant,

Fabulle,

nasum.

31

Suffenus

iste, Vare, quern

probe

nosti,

homo

est venustus et dicax et

urbanus,

idemque

longe

plurimos

facit

versus.

Puto

esse ego

illi

milia

aut decern

aut

plura

perscripta,

nee

sic,

ut

fit,

in palimpsesto

5

relata:

chartae

regiae, novi

libri,

novi

umbilici, lora, rubra

membrana,

derecta

plumbo et pumice

omnia aequata.

Haec

cum

legas tu,

bellus

ille

et

urbanus

Suffenus unus

caprimulgus

aut

fossor 10

rursus videtur:

tantum abhorret

ac mutat.

Hoc quid

putemus esse?

Qui

modo scurra

aut

si quid

hac

re tritius videbatur,

idem infaceto

est

infacetior

rure,

simul

poemata

attigit,

neque

idem

umquam

15


26/152

16

A

SELECTION OF

LATIN

VERSE

aeque est beatus ac

poema

cum

scribit:

tarn

gaudet

in se

tamque

se

ipse

miratur.

Nimirum idem omnes

fallimur,

neque

est

quisquam

quern

non

in aliqua re

videre

Suffenum

possis.

Suus

cuique

attributus

est

error, 20

sed

non videmus

manticae

quod

in

tergo

est.

32

Paene

insularum,

Sirmio,

insularumque

ocelle,

quascumque

in

liquentibus

stagnis

marique

vasto

fert

uterque

Neptunus;

quam

te

libenter

quamque laetus inviso^

vix

mi

ipse

credens

Thyniam

atque

Bithynos

5

liquisse

campos et

videre

te

in

tuto.

O quid

solutis est

beatius

curis,

cum

mens

onus

reponit,

ac

peregrino

labore fessi

venimus

Larem

ad

nostrum

desideratoque

acquiescimus

lecto?

10

Hoc

est

quod

unum est pro laboribus

tantis.

Salve, o

venusta

Sirmio,

atque ero

gaude;

gaudete vosque,

o

Lydiae lacus

undae;

ridete, quidquid est

domi

cachinnorum.

33

Dianae

sumus

in

fide

puellae

et

pueri

integri;

Dianam

pueri integri

puellaeque canamus.

O Latonia,

maximi

5

magna

progenies

Iovis,

quam

mater

prope

Deliam

deposivit

olivam,


27/152

C.

VALERIVS

CATVLLVS

17

montium

domina

ut

fores

silvarumque

virentium

10

saltuumque

reconditorum

amniumque sonantum.

Tu

Lucina

dolentibus

Iuno dicta

puerperis,

tu

potens

Trivia

et

notho

es

15

dicta

lumine

Luna.

Tu cursu,

dea,

menstruo

metiens

iter annuum

rustica

agricolae

bonis

tecta

frugibus exples.

20

Sis quocumque

tibi

placet

sancta nomine, Romulique,

antique

ut

solita

es,

bona

sospites ope

gentem.

34

Acmen

Septimius

suos amores

tenens in

gremio,

'Mea/

inquit,

'Acme,

ni

te

perdite

amo

atque

amare porro

omnis sum adsidue paratus

annos

quantum qui pote plurimum perire,

5

solus

in

Libya Indiaque

tosta

caesio

veniam

obvius

leoni.'

Hoc

ut

dixit,

Amor,

sinistra

ut

ante,

dextra

sternuit

approbationem.

At Acme leviter

caput reflectens

10

et

dulcis pueri

ebrios

ocellos

illo

purpureo

ore

saviata,


28/152

18

A SELECTION

OF

LATIN

VERSE

'Sic/

inquit,

mea vita,

Septimille,

huic uni

domino

usque

serviamus,

ut

multo

mihi

maior

acriorque

15

ignis

mollibus ardet in

medullis/

Hoc

ut

dixit,

Amor, sinistra

ut

ante,

dextra sternuit

approbationem.

Nunc ab auspicio

bono profecti

mutuis

animis

amant

amantur.

20

Vnam

Septimius

misellus

Acmen

mavult

quam

Syrias

Britanniasque:

uno

in Septimio

fidelis

Acme

facit delicias

libidinesque.

Quis

ullos

homines beatiores

25

vidit,

quis

Venerem

auspicatiorem

?

35

lam

ver

egelidos

refert

tepores,

iam

caeli furor

aequinoctialis

iucundis

Zephyri silescit auris.

Linquantur

Phrygii,

Catulle,

campi

Nicaeaeque

ager

uber

aestuosae:

5

ad

claras

Asiae volemus

urbis.

Iam

mens

praetrepidans avet

vagari,

iam laeti

studio pedes

vigescunt.

O dulces

comitum

valete

coetus,

longe

quos

simul a

domo

profectos

10

diversae

variae

viae

reportant.

36

Disertissime Romuli

nepotum,

quot

sunt

quotque

fuere,

Marce

Tulli,

quotque

post

aliis

erunt

in annis,


29/152

C.

VALERIVS

CATVLLVS

19

gratias

tibi maximas Catullus

agit

pessimus

omnium

poeta,

5

tanto

pessimus omnium

poeta

quanto tu

optimus

omnium patronus.

37

Ille

mi

par

esse

deo videtur,

ille, si

fas

est,

superare

divos,

qui

sedens

adversus

identidem

te

spectat et

audit

dulce

ridentem, misero

quod omnis

5

eripit sensus

mihi:

nam simul

te,

Lesbia,

aspexi, nihil

est super

mi

vocis

in

ore;

lingua

sed

torpet, tenuis sub

artus

flamma demanat,

sonitu

suopte

10

tintinant

aures,

gemina

teguntur

lumina

nocte.

38

Risi

nescio

quern

modo

e

corona,

qui,

cum

mirifice Vatiniana

meus crimina

Calvus

explicasset,

admirans

ait

haec manusque tollens,

'Di magni, salaputium disertum '

5

39

Vesper

adest,

iuvenes,

consurgite:

Vesper

Olympo

exspectata diu vix

tandem

lumina tollit.

Surgere

iam

tempus,

iam

pinguis linquere mensas


30/152

20

A

SELECTION

OF

LATIN VERSE

iam veniet

virgo,

iam

dicetur

hymenaeus.

Hymen

o

Hymenaee,

Hymen

ades

o

Hymenaee.

5

Cernitis,

innuptae, iuvenes?

Consurgite

contra;

nimirum Oetaeos

ostendit Noctifer

ignis.

Sic

certe est:

viden

ut

perniciter exsiluere?

Non temere

exsiluere;

canent

quod

vincere

par

est.

Hymen

o

Hymenaee,

Hymen ades

o

Hymenaee.

10

Non

facilis

nobis,

aequales,

palma

parata

est:

aspicite,

innuptae

secum ut

meditata

requirunt.

Non f

rustra meditantur

;

habent memorabile quod

sit.

Nee

mirum, penitus

quae tota mente laborant.

Nos alio

mentis,

alio

divisimus auris:

15

iure igitur

vincemur;

amat victoria

curam.

Quare

nunc animos

saltern convertite vestros:

dicere

iam

incipient,

iam

respondere

decebit.

Hymen

o

Hymenaee,

Hymen

ades

o

Hymenaee.

Hespere, qui caelo

fertur

crudelior

ignis?

20

Qui natam possis

complexu

avellere

matris,

complexu matris

retinentem

avellere

natam

et

iuveni

ardenti castam

donare

puellam.

Quid faciunt

hostes

capta crudelius

urbe?

Hymen

o

Hymenaee,

Hymen

ades

o

Hymenaee.

25

Hespere, qui

caelo

lucet iucundior

ignis?

Qui desponsa

tua

firmes

conubia flamma,

quae

pepigere

viri, pepigerunt

ante

parentes,

nee

iunxere

prius

quam se

tuus

extulit ardor.

Quid datur a divis felici

optatius hora?

30

Hymen

o

Hymenaee,

Hymen

ades

o

Hymenaee.

Hesperus e nobis,

aequales,

abstulit unam

*

*

*

* * *


31/152

C.

VALERIVS

CATVLLVS

21

Namque tuo

adventu vigilat

custodia

semper.

Nocte

latent

fures, quos

idem

saepe

revertens,

Hespere, mutato

comprendis

nomine

Eous.

35

At

libet

innuptis

ficto

te

carpere

questu.

Quid turn,

si

carpunt, tacita

quern mente

requirunt?

Hymen

o

Hymenaee, Hymen

ades

o

Hymenaee.

Vt

flos in

saeptis

secretus nascitur hortis,

ignotus

pecori, nullo

eonvulsus aratro,

40

quern

mulcent

aurae, firmat

sol,

educat

imber;

multi ilium

pueri,

multae optavere puellae:

idem

cum

tenui

carptus defloruit

ungui,

nulli ilium

pueri,

nullae

optavere puellae:

sic

virgo,

dum

intacta

manet, dum cara suis

est

45

cum

castum

amisit polluto corpore fiorem,

nee

pueris

iucunda

manet

nee

cara

puellis.

Hymen

o

Hymenaee,

Hymen

ades

o

Hymenaee.

Vt

vidua

in

nudo

vitis quae

nascitur

arvo

numquam

se

extollit,

numquam

mitem

educat uvam,

50

sed

tenerum

prono

deflectens

pondere

corpus

iam

iam

contingit summum

radice flagellum,

hanc

nulli

agricolae,

nulli

coluere

iuvenci:

at

si

forte

eadem

est

ulmo

coniuncta

marito,

multi

illam

agricolae,

multi

coluere

iuvenci:

55

sic virgo,

dum

intacta manet,

dum

inculta

senescit;

cum

par

conubium

maturo

tempore

adepta est,

cara

viro

magis

et

minus

est

invisa parenti.

Et

tu

ne

pugna

cum

tali

coniuge,

virgo.

Non

aequum est

pugnare,

pater cui

tradidit ipse,

60

ipse

pater cum

matre, quibus

parere

necesse

est.

Virginitas

non

tota

tua

est,

ex parte parentum

est:


32/152

IBS

A

SELECTION

OF

LATIN

VERSE

tertia

pars

patri,

pars

est

data tertia matri,

tertia

sola

tua

est.

Noli

pugnare

duobus,

qui

genero

sua

iura

simul

cum dote

dederunt.

65

Hymen

o

Hymenaee,

Hymen ades

o

Hymenaee.

40

Nulli

se

dicit

mulier mea

nubere malle

quam

mihi,

non

si

se

Iuppiter ipse petat.

Dicit:

sed mulier

cupido

quod

dicit

amanti

in vento

et

rapida

scribere

oportet aqua.

41

Si

qua recordanti

benefacta

priora voluptas

est homing

cum

se

cogitat

esse

pium,

nee

sanctam

violasse fidem, nee foedere in ullo

divum

ad

fallendos

numine

abusum

homines,

multa parata

manent

in

longa aetate,

Catulle,

5

ex

hoc ingrato gaudia

amore

tibi.

Nam

quaecumque

homines

bene

cuiquam

aut dicere

possunt

aut

facere, haec

a

te

dictaque

factaque

sunt.

Omnia

quae

ingratae

perierunt credita menti.

Quare

iam

te

cur

amplius

excrucies?

10

Quin

tu

animo offirmas

atque

istinc

teque reducis

et

dis invitis

desinis

esse

miser?

Difficile

est

longum subito

deponere amorem.

Difficile

est,

verum

hoc qua libet

efficias.

Vna

salus haec

est, hoc est

tibi

pervincendum

15

hoc facias, sive id non

pote sive pote.

O

di, si vestrum

est

misereri,

aut

si quibus

umquam

extremam

iam ipsa in

morte tulistis opem,

me

miserum

aspicite

et,

si

vitam puriter

egi,


33/152

C.

VALERIVS

CATVLLVS

23

eripite

hanc pestem

perniciemque

mihi.

20

Hei

mihi surrepens

imos

ut torpor

in

artus

expulit ex

omni pectore

laetitias.

Non

iam

illud

quaero,

contra

ut

me

diligat

ilia,

aut,

quod

non potis

est,

esse

pudica

velit:

ipse

valere

opto et

taetrum

hunc deponere

morbum.

25

O

di,

reddite

mi

hoc

pro

pietate

mea.

42

Quinti,

si tibi

vis oculos

debere Catullum

aut

aliud si quid carius

est

oculis,

eripere ei

noli,

multo

quod

carius

illi

est

oculis

seu quid

carius

est oculis.

43

Chommoda

dicebat, si

quando

commoda vellet

dicere,

et

insidias

Arrius

hinsidias,

et turn mirifice

sperabat

se

esse

locutum,

cum quantum

poterat

dixerat

hinsidias.

Credo,

sic mater, sic

liber

avunculus

eius,

5

sic

maternus

avus

dixerat

atque avia.

Hoc

misso

in

Syriam

requierant

omnibus

aures:

audibant

eadem haec leniter

et

leviter,

nee

sibi postilla

metuebant

talia

verba,

cum

subito

adfertur

nuntius

horribilis

10

Ionios fluctus,

postquam

illuc

Arrius

isset,

iam non

Ionios esse,

sed

Hionios.

44

Odi

et amo.

Quare

id

faciam

fortasse

requiris.

Nescio, sed

fieri

sentio

et excrucior.


34/152

H

A

SELECTION

OF

LATIN

VERSE

45

Quintia

formosa

est

multis,

mihi

Candida,

longa,

recta

est.

Haec ego

sic singula

confiteor,

totum

illud 'formosa'

nego:

nam

nulla venustas,

nulla

in

tarn

magno

est corpore mica salis.

Lesbia

formosa

est,

quae

cum

pulcherrima

tota

est,

5

turn

omnibus

una omnis

surripuit Veneres.

46

Nulla

potest mulier tantum

se

dicere

amatam

vere,

quantum

a me Lesbia amata

mea

es.

Nulla fides ullo fuit

umquam

in

foedere tanta,

quanta

in

amore

tuo ex parte reperta mea

est.

47

Nil

nimium

studeo,

Caesar, tibi

velle placere,

nee scire

utrum sis albus an

ater homo.

48

Multas

per

gentis

et

multa

per aequora

vectus

advenio has miseras,

frater,

ad

inferias,

ut te postremo

donarem munere

mortis

et

mutam nequiquam adloquerer cinerem,

quandoquidem fortuna

mihi

tete

abstulit

ipsum, 5

heu miser indigne

frater adempte

mihi.

Nunc

tamen

interea haec, prisco

quae

more

parentum

tradita

sunt

tristi

munere

ad

inferias,

accipe

fraterno

multum

manantia fletu,

atque in

perpetuum,

frater,

ave

atque

vale.

10


35/152

P.

VERGILIVS

MARO

25

49

Iucundum,

mea

vita,

mihi

proponis

amorem

hunc

nostrum

inter nos perpetuumque

fore.

Di

magni,

facite ut

vere

promittere

possit,

atque

id

sincere

dicat

et

ex

animo,

ut

liceat

nobis

tota

perducere

vita

5

aeternum

hoc

sanctae

foedus amicitiae.

P.

VERGILIVS

MARO

50

Copa Surisca

caput

Graeca redimita

mitella,

crispum

sub crotalo

docta movere latus,

ebria

famosa saltat lasciva

taberna

ad

cubitum

raucos

excutiens

calamos.

'Quid

iuvat

aestivo defessum pulvere abesse, 5

quam

potius bibulo

decubuisse

toro?

Sunt

topia

et

kelebes,

cyathi,

rosa,

tibia, chordae,

et

triclia

umbrosis

frigida

harundinibus.

En

et, Maenalio

quae

garrit

dulce

sub

antro,

rustica

pastoris fistula

more

sonat. 10

Est

et vappa cado

nuper defusa

picato

et

strepitans

rauco murmure rivus

aquae.

Sunt etiam

croceo violae de flore

corollae,

sertaque

purpurea lutea mixta rosa,

et quae virgineo libata

Achelois

ab amne 15

lilia

vimineis

attulit

in

calathis;

sunt

et

caseoli

quos

iuncea

fiscina

siccat;

sunt

autumnali

cerea

pruna die;

castaneaeque

nuces

et

suave rubentia mala,

est hie munda

Ceres, est

Amor,

est

Bromius;

20


36/152

26

A

SELECTION

OF

LATIN

VERSE

sunt

et

mora cruenta

et lentis uva

racemis,

et

pendet

iunco

caeruleus

cucumis;

est

tuguri

custos

armatus

falce saligna,

sed

non

et

vasto

est inguine

terribilis.

Hue

Calybita

veni,

lassus iam

sudat asellus;

25

parce

illi,

Vestae delicium

est

asinus.

Nunc cantu

crebro

rumpunt

arbusta

cicadae,

nunc vepris

in

gelida

sede lacerta latet.

Si

sapis,

aestivo

recubans

te

prolue

vitro,

seu

vis

crystal

ferre

novos

calices.

30

Heia

age

pampinea

fessus

requiesce

sub umbra

et gravidum roseo necte caput strophio,

formosum

tenerae

decerpens ora

puellae.

A

pereat cui

sunt prisca

supercilia

Quid

cineri ingrato servas bene

olentia

serta?

35

Anne

coronato

vis

lapide

ista

tegi?

Pone

merum

et talos.

Pereat qui

crastina

curat;

mors

aurem

vellens, Vivite, ait, venio.

51

Hunc

ego,

o

iuvenes, locum

villulamque

palustrem,

tectam

vimine

iunceo

caricisque

maniplis,

quercus

arida

rustica

fomitata

securi,

nutrior,

magis

ut

magis sit beata

quotannis.

Huius

nam

domini

colunt

me

deumque salutant 5

pauperis

tuguri pater

iiliusque

adulescens,

alter

adsidua colens

diligentia

ut

herbae,

aspera

ut rubus a meo

sit remota

sacello,

alter

parva

manu

ferens

semper

munera

larga.

Florido mihi

ponitur picta

vere

corolla,

10

primitus

tenera virens spica

mollis

arista,

luteae

violae mihi

lacteumque

papaver,


37/152

P.

VERGILIVS

MARO

27

pallentesque

cucurbitae et suave

olentia mala,

uva

pampinea rubens

educata

sub

umbra.

Sanguine

hanc

etiam mihi

sed

tacebitis

aram

15

barbatus

linit hirculus

cornipesque

capella.

Pro

quis

munera

honoribus sic

necesse

Priapo

est

praestare

et

domini hortulum

vineamque

tueri.

Quare

hinc,

o

pueri, malas

abstinete rapinas.

Vicinus prope dives est

neglegensque Priapus.

20

Inde

sumite, semita haec deinde

vos

feret

ipsa.

52

Quocumque

ire

ferunt

variae nos tempora vitae,

tangere

quas

terras

quosque

videre homines,

dispeream,

si

te

fuerit

mihi

carior alter.

Alter

enim

quis

te

dulcior

esse potest,

cui iuveni

ante alios

divi

divumque

s

orores

5

cuncta,

neque

indigno,

Musa,

dedere

bona,

cuncta, quibus gaudet

Phoebi chorus ipseque Phoebus?

Doctior

o

quis te,

Musa, fuisse

potest?

O

quis

te

in

terris

loquitur iucundior

uno?

Clio

nam

certe

Candida

non

loquitur.

10

Quare

illud satis

est,

si

te

permittis

amari;

nam contra

ut

sit amor

mutuus,

unde

mihi?

53

Sabinus ille,

quern videtis, hospites,

ait fuisse

mulio

celerrimus,

neque ullius

volantis

impetum

cisi

nequisse

praeterire,

sive

Mantuam

opus foret volare sive

Brixiam.

5

Et

hoc

negat Tryphonis

aemuli

domum

negare

nobilem

insulamve

Caeruli,

ubi iste

post

Sabinus

ante

Quintio


38/152

A

SELECTION

OF

LATIN

VERSE

bidente

dicit

attodisse forcipe

comata

colla,

ne Cytorio iugo

10

premente

dura

vulnus

ederet

iuba.

Cremona

frigida

et lutosa Gallia,

tibi

haec

fuisse

et esse

cognitissima

ait

Sabinus:

ultima

ex

origine

tua stetisse

dieit

in

voragine,

15

tua

in

palude

deposisse sarcinas,

et

inde

tot

per orbitosa milia

iugum tulisse,

laeva

sive

dextera

strigare mula

sive utrumque

coeperat

*

* *

#

* *

20

neque ulla

vota

semitalibus

deis

sibi

esse

facta, praeter

hoc

novissimum,

paterna lora proximumque pectinem.

Sed

haec

prius

fuere:

nunc

eburnea

sedetque sede seque dedicat tibi, 25

gemelle Castor

et gemelle Castoris.

54

Si mihi

susceptum

fuerit decurrere munus,

o

Paphon,

o

sedes quae colis

Idalias,

Troius

Aeneas

Romana

per

oppida

digno

iam

tandem ut tecum

carmine

vectus

eat:

non

ego

ture

modo aut

picta tua templa

tabella

5

ornabo et puris serta

feram

manibus;

corniger

hos aries humilis, sed

maxima,

taurus,

victima

sacratos sparget honore

focos,

marmoreusque

tibi

caput, ignicolorius

alas,

in

morem

picta

stabit

Amor

pharetra.

10

Adsis,

o Cytherea:

tuus te

Caesar Olympo

et

Surrentini

litoris

ara

vocat.


39/152

P.

VERGILIVS

MARO

29

55

MELIBOEVS

TITYRVS

M.

Tityre, tu

patulae

recubans sub

tegmine

fagi

silvestrem

tenui musam

meditaris

avena:

nos

patriae

finis

et

dulcia linquimus

arva.

Nos

patriam fugimus

:

tu,

Tityre, lentus

in

umbra

formosam resonare

doces

Amaryllida silvas.

5

T. O Meliboee, deus

nobis haec otia fecit;

namque

erit ille

mihi semper

deus,

illius

aram

saepe

tener

nostris

ab ovilibus imbuet

agnus.

Ille meas errare boves,

ut

cernis,

et

ipsum

ludere

quae

vellem calamo

permisit

agresti.

10

M .

Non

equidem

invideo,

miror

magis

:

undique

totis

usque

adeo

turbatur

agris.

En

ipse

capellas

protinus

aeger

ago:

hanc

etiam

vix,

Tityre,

duco.

Hie

inter densas corylos modo

namque

gemellos,

spem

gregis,

a,

silice

in

nuda conixa reliquit.

15

Saepe malum

hoc nobis,

si

mens

non

laeva fuisset,

de

caelo

tactas

memini

praedicere

quercus.

Sed tamen

iste

deus

qui

sit,

da,

Tityre, nobis.

T.

Vrbem quam

dicunt

Romam,

Meliboee,

putavi

stultus

ego huic nostrae similem,

quo

saepe solemus

20

pastores

ovium

teneros

depellere

fetus.

Sic

canibus

catulos similis,

sic

matribus

haedos

noram,

sic

par

vis

componere

magna

solebam.

Verum

haec

tantum

alias

inter

caput

extulit

urbis,

quantum

lenta

solent

inter

viburna

cupressi.

25

56

Sicelides

Musae,

paulo

maiora

canamus

Non

omnis

arbusta iuvant

humilesque

myricae;

si

canimus

silvas,

silvae

sint

consule

dignae.


40/152

SO A

SELECTION OF

LATIN

VERSE

Vltima

Cumaei

venit

iam

carminis aetas;

magnus

ab

integro

saeclorum

nascitur

ordo. 5

lam redit et

virgo,

redeunt Saturnia

regna;

iam

nova

progenies caelo

demittitur alto.

Tu

modo

nascenti puero, quo

ferrea

primum

desinet

ac

toto

surget

gens

aurea

mundo,

casta

fave

Lucina:

tuus

iam regnat

Apollo.

10

Teque

adeo

decus

hoc

aevi, te

consule,

inibit,

Pollio, et

incipient

magni

procedere

menses

te

duce,

si

qua

manent

sceleris

vestigia nostri,

inrita perpetua solvent

formidine

terras.

Ille deum

vitam

accipiet

divisque

videbit

15

permixtos heroas, et

ipse videbitur

illis,

pacatumque

reget

patriis

virtutibus

orbem.

At tibi prima, puer,

nullo munuscula cultu

errantis

hederas passim

cum

baccare

tellus

mixtaque ridenti colocasia fundet

acantho.

20

Ipsae lacte domum referent

distenta capellae

ubera,

nee magnos metuent

armenta

leones;

ipsa tibi blandos fundent cunabula flores.

Occidet et serpens, et fallax

herba

veneni

occidet;

Assyrium

vulgo

nascetur

amomum.

25

At simul heroum

laudes et facta parentis

iam

legere et

quae

sit poteris

cognoscere

virtus,

molli

paulatim

flavescet

campus

arista,

incultisque

rubens

pendebit

sentibus

uva,

et

durae

quercus sudabunt roscida

mella.

30

Pauca

tamen

suberunt priscae

vestigia fraudis,

quae temptare

Thetim

ratibus,

quae

cingere

muris

oppida,

quae iubeant

telluri

infindere

sulcos.

Alter

erit

turn Tiphys,

et

altera

quae

vehat

Argo


41/152

P.

VERGILIVS

MARO

SI

delectos

heroas

;

erunt etiam

altera

bella,

35

atque

iterum

ad

Troiam magnus

mittetur

Achilles.

Hinc,

ubi

iam firmata

virum

te

fecerit aetas,

cedet et

ipse

mari

vector,

nee

nautica

pinus

mutabit

mercis:

omnis

feret omnia

tellus.

Non

rastros

patietur

humus, non

vinea

falcem;

40

robustus

quoque

iam

tauris iuga solvet

arator;

nee

varios

discet

mentiri

lana

colores,

ipse

sed

in pratis

aries

iam

suave

rubenti

murice,

iam

croceo mutabit vellera

luto;

sponte sua sandyx pascentis

vestiet agnos.

45

'Talia

saecla/ suis

dixerunt,

'currite/

fusis

Concordes stabili

fatorum

numine Parcae.

Adgredere

o

magnos

(aderit

iam

tempus)

honores,

cara

deum

suboles,

magnum

Iovis incrementum.

Aspice

convexo

nutantem

pondere

mundum,

50

terrasque

tractusque

maris

caelumque profundum:

aspice,

venturo

laetentur

ut

omnia

saeclo

O

mihi

turn

longae maneat

pars

ultima

vitae,

spiritus

et

quantum

sat

erit

tua

dicere

facta:

non

me carminibus

vincet

nee Thracius

Orpheus,

55

nee Linus,

huic

mater

quamvis atque

huic

pater

adsit,

Orphei

Calliopea,

Lino

formosus

Apollo.

Pan

etiam,

Arcadia

mecum

si

iudice

certet,

Pan etiam Arcadia dicat

se

iudice

victum.

Incipe, parve

puer, risu

cognoscere

matrem:

60

matri

longa decern

tulerunt fastidia

menses.

Incipe,

parve

puer:

cui

non

risere parentes,

nee

deus

hunc

mensa, dea nee

dignata

cubili

est.


42/152

88

A

SELECTION

OF

LATIN

VERSE

SI

MENALCAS

MOPSVS

Me.

Cur

non,

Mopse,

boni

quoniam

convenimus

ambo,

tu

calamos

inflare

levis, ego

dicere

versus,

hie

corylis

mixtas inter

consedimus

ulmos?

Mo. Tu

maior;

tibi

me

est

aequum

parere,

Menalca,

sive

sub

incertas

Zephyris

motantibus

umbras,

5

sive

antro potius

succedimus.

Aspice,

ut

antrum

silvestris

raris

sparsit

labrusca

racemis.

Me.

Montibus

in nostris

solus

tibi certat

Amyntas.

Mo. Quid,

si idem

certet

Phoebum superare

canendo?

Me.

Incipe,

Mopse,

prior,

si

quos aut

Phyllidis

ignis

10

aut

Alconis habes

laudes

aut iurgia Codri.

Incipe;

pascentis

servabit

Tityrus haedos.

Mo.

Immo

haec,

in

viridi

nuper

quae

cortice

fagi

carmina

descripsi

et

modulans

alterna

notavi,

experiar.

Tu

deinde

iubeto

ut

certet

Amyntas.

15

Me. Lenta salix

quantum pallenti cedit olivae,

puniceis

humiiis

quantum

saliunca rosetis,

iudicio

nostro tantum

tibi

cedit Amyntas.

Sed

tu

desine plura,

puer

;

successimus

antro.

Mo.

Exstinctum

Nymphae

crudeli

funere

Daphnim

20

flebant

(vos

coryli

testes et

flumina

Nymphis),

cum

complexa

sui

corpus

miserabile

nati,

atque

deos

atque

astra

vocat

crudelia mater.

Non

ulli

pastos

illis

egere diebus

frigida,

Daphni,

boves

ad

flumina;

nulla

neque

amnem

25

libavit

quadripes,

nee

graminis

attigit

herbam.

Daphni,

tuum

Poenos

etiam

gemuisse

leones

interitum

montesque

feri

silvaeque

loquuntur.

Daphnis

et Armenias

curru

subiungere

tigris


43/152

P.

VERGILIVS

MARO

S3

instituit,

Daphnis

thiasos

inducere

Bacchi

30

et

foliis

lentas

intexere

mollibus

hastas.

Vitis

ut

arboribus

decori est, ut

vitibus

uvae,

ut

gregibus

tauri,

segetes

ut

pinguibus

arvis,

tu

decus

omne

tuis. Postquam te

fata

tulerunt,

ipsa Pales

agros

atque

ipse

reliquit Apollo. 35

Grandia saepe

quibus

mandavinms hordea

sulcis,

infelix

lolium

et

steriles

nascuntur

avenae;

pro

molli viola, pro

purpureo

narcisso

carduus

et

spinis

surgit paliurus

acutis.

Spargite

humum

foliis,

inducite fontibus

umbras,

40

pastores

(mandat

fieri sibi talia Daphnis),

et

tumulum

facite,

et

tumulo

superaddite carmen:

'Daphnis

ego

in silvis, hinc

usque

ad sidera

notus,

formosi

pecoris

custos,

formosior

ipse.'

58

DAMON

ALPHESIBOEVS

D.

Nascere,

praeque

diem

veniens

age,

Lucifer,

almum,

coniugis indigno

Nysae deceptus

amore

dum

queror

et

divos,

quamquam

nil

testibus

illis

profeci,

extrema

moriens

tamen

adloquor

hora.

Incipe

Maenalios

mecum, mea

tibia,

versus. 5

Maenalus argutumque nemus

pinosque

loquentis

semper

habet;

semper

pastorum

ille

audit

amores

Panaque,

qui

primus calamos

non

passus inertis.

Incipe

Maenalios

mecum,

mea tibia,

versus.

Mopso

Nysa

datur:

quid

non

speremus

amantes?

10

Iungentur

iam

grypes equis,

aevoque

sequenti

cum

canibus

timidi

venient

ad

pocula

dammae.

Incipe

Maenalios

mecum,

mea

tibia,

versus.


44/152

Si

A

SELECTION OF

LATIN

VERSE

Mopse,

novas

incide

faces:

tibi

ducitur

uxor.

Sparge,

marite,

nuces:

tibi

deserit

Hesperus

Oetam.

15

Incipe

Maenalios

mecum,

mea tibia,

versus.

O

digno

coniuncta viro,

dum despicis omnis,

dumque

tibi

est

odio mea

fistula, dumque

capellae

hirsutumque supercilium promissaque

barba,

nee curare

deum

credis mortalia quemquam

20

Incipe

Maenalios

mecum,

mea

tibia,

versus.

Saepibus

in

nostris parvam

te

roscida mala

(dux

ego vester

eram)

vidi

cum

matre

legentem.

Alter

ab undecimo

turn

me

iam

acceperat

annus

iam fragilis

poteram a terra

contingere

ramos:

25

ut

vidi,

ut

perii,

ut

me malus abstulit

error

Incipe Maenalios

mecum,

mea

tibia,

versus.

Nunc scio quid

sit Amor: duris

in

cotibus

ilium

aut Tmaros aut

Rhodope

aut

extremi

Garamantes

nee

generis

nostri

puerum nee sanguinis

edunt.

30

Incipe

Maenalios

mecum, mea tibia,

versus.

Saevus

Amor

docuit

natorum

sanguine

mat

rem

commaculare

manus;

crudelis

tu

quoque,

mater:

crudelis

mater magis, an

puer

improbus

ille?

Improbus

ille puer;

crudelis

tu quoque,

mater.

35

Incipe

Maenalios

mecum,

mea tibia,

versus.

Nunc et

ovis ultro

fugiat

lupus,

aurea

durae

mala

ferant

quercus,

narcisso

floreat alnus,

pinguia

corticibus sudent

electra

myricae,

certent

et

eyenis ululae, sit Tityrus

Orpheus,

40

Orpheus

in

silvis, inter delphinas

Arion.

Incipe

Maenalios

mecum,

mea tibia,

versus.


45/152

P.

VERGILIVS MARO

85

Omnia vel

medium

fiat mare. Vivite, silvae:

praeceps

aerii

specula

de montis

in

undas

deferar; extremum

hoc

munus morientis

habeto.

45

Desine

Maenalios,

iam

desine,

tibia,

versus.

Haec

Damon: vos,

quae responderit

Alphesiboeus,

dicite,

Pierides

;

non

omnia possumus

omnes.

Effer

aquam,

et

molli

cinge

haec

alt

aria

vitta,

verbenasque

adole

pinguis

et

mascula

tura,

50

coniugis

ut

magicis sanos avertere

sacris

experiar sensus

;

nihil

hie

nisi carmina

desunt.

Ducite

ab

urbe

domum,

mea

carmina,

ducite

Daphnim.

Carmina

vel

caelo possunt

deducere

Lunam;

carminibus

Circe socios

mutavit

Vlixi; 55

frigidus

in

pratis cantando rumpitur

anguis.

Ducite

ab urbe domum, mea carmina,

ducite

Daphnim.

Terna

tibi

haec

primum triplici diversa

colore

licia circumdo, terque haec

altaria

circum

effigiem

duco;

numero

deus

impare

gaudet.

60

Ducite

ab

urbe

domum,

mea carmina,

ducite

Daphnim.

Necte

tribus

nodis ternos, Amarylli,

colores

necte,

Amarylli,

modo et,

'Veneris/

die,

Vincula

necto/

Ducite

ab

urbe

domum,

mea

carmina,

ducite

Daphnim.

Limus

ut

hie durescit, et haec

ut

cera liquescit

65

uno

eodemque

igni,

sic

nostro Daphnis

amore.


46/152

A

SELECTION OF

LATIN

VERSE

Sparge

molam et

fragilis incende bitumine lauros.

Daphnis

me

malus

urit,

ego

hanc

in

Daphnide

laurum.

Ducite

ab

urbe domum, mea

carmina,

ducite

Daphnim.

Talis amor

Daphnim,

qualis

cum

fessa

iuvencum 70

per nemora atque altos quaerendo bucula

lucos

propter aquae

rivum

viridi procumbit

in

ulva

perdita, nee serae meminit decedere nocti;

talis amor teneat,

nee

sit

mihi

cura mederi.

Ducite

ab

urbe domum, mea

carmina,

ducite

Daphnim.

75

Has olim

exuvias

mihi

perfidus

ille

reliquit,

pignora

cara sui

:

quae nunc ego

limine

in

ipso,

terra,

tibi

mando;

debent haec

pignora

Daphnim.

Ducite

ab urbe

domum,

mea

carmina,

ducite

Daphnim.

Has

herbas

atque

haec

Ponto

mihi

lecta

venena 80

ipse

dedit

Moeris

(nascuntur plurima

Ponto)

;

his

ego saepe lupum

fieri

et

se condere siivis

Moerim,

saepe

animas

imis excire

sepulcris,

atque

satas

alio

vidi

traducere messis.

Ducite

ab

urbe domum,

mea carmina,

ducite

Daphnim.

85

Fer

cineres,

Amarylli,

foras

rivoque

fluenti

transque

caput

iace,

nee respexeris.

His

ego

Daphnim

adgrediar; nihil

ille

deos,

nil

carmina

curat.

Ducite ab

urbe

domum,

mea

carmina,

ducite

Daphnim.


47/152

P.

VERGILIVS

MARO

37

Aspice:

corripuit tremulis

altaria

flammis

90

sponte

sua,

dum

ferre

moror,

cinis

ipse.

Bonum

sit

Nescio quid

certe

est, et

Hylax

in limine latrat.

Credimus

?

An qui amant,

ipsi

sibi

somnia

fingunt

?

Parcite,

ab

urbe

venit, iam parcite,

carmina,

Daphnis.

59

Sed

neque Medorum silvae, ditissima

terra,

nee pulcher Ganges

atque

auro

turbidus

Hermus

laudibus

Italiae certent, non Bactra

neque Indi

totaque turiferis

Panchaia

pinguis harenis.

Haec

loca

non

tauri spirantes

naribus ignem

5

inverter

e

satis

immanis

dentibus

hydri,

nee

galeis densisque virum seges

horruit

hastis;

sed

gravidae fruges

et

Bacchi Massicus umor

implevere; tenent oleae armentaque

laeta.

Hinc

bellator equus campo sese

arduus infert,

10

hinc

albi, Clitumne,

greges

et

maxima

taurus

victima, saepe tuo perfusi

flumine

sacro,

Romanos

ad

templa

deum

duxere triumphos.

Hie

ver

adsiduum

atque

alienis

mensibus aestas

bis gravidae

pecudes,

bis

pomis utilis

arbos.

15

At

rabidae

tigres

absunt

et saeva

leonum

semina,

nee

miseros

fallunt aconita

legentis,

nee

rapit

immensos orbis

per

humum

neque tanto

squameus

in

spiram

tractu se colligit anguis.

Adde

tot

egregias

urbis operumque labor

em,

20

tot

congesta

manu

praeruptis

oppida saxis

fluminaque antiquos subterlabentia

muros.

An

mare

quod

supra

memorem,

quodque adluit

infra

?


48/152

A

SELECTION OF

LATIN

VERSE

Anne

lacus

tantos?

Te, Lari maxime, teque,

fluctibus

et

fremitu

adsurgens

Benace

marino?

25

An

memorem

portus

Lucrinoque

addita claustra

atque

indignatum

magnis

stridoribus aequor,

Iulia qua

ponto longe sonat unda

refuso

Tyrrhenusque

fretis immittitur aestus

Avernis?

Haec eadem

argenti rivos aerisque

metalla

30

ostendit

venis atque auro plurima

fluxit.

Haec

genus

acre

virum,

Marsos

pubemque

Sabellam

adsuetumque

malo

Ligurem

Volscosque

verutos

extulit, haec Decios

Marios

magnosque

Camillos,

Scipiadas

duros bello

et

te,

maxime

Caesar,

35

qui

nunc extremis Asiae iam

victor

in

oris

imbellem avertis Romanis

arcibus Indum.

Salve,

magna

parens

frugum, Saturnia

tellus,

magna

virum

:

tibi

res

antiquae

laudis

et artis

ingredior sanctos ausus

recludere fontis,

40

Ascraeumque

cano

Romana

per

oppida

carmen.

60

O

fortunatos

nimium,

sua

si

bona

norint,

agricolas

Quibus

ipsa

procul

discordibus

armis

fundit humo

f

acilem

victum

iustissima tellus

si

non

ingentem foribus

domus alta

superbis

mane

salutantum totis vomit aedibus

undam,

5

nee

varios

inhiant

pulchra testudine

postis

inlusasque

auro

vestis

Ephyreiaque

aera,

alba

neque

Assyrio

fucatur lana veneno,

nee

casia

liquidi

corrumpitur

usus

olivi;

at secura quies

et

nescia fallere vita,

10

dives opum

variarum,

at latis otia fundis

(speluncae vivique lacus

et

frigida

Tempe


49/152

P.

VERGILIVS

MARO

39

mugitusque

bourn

mollesque

sub

arbore

somni)

non

absunt;

illic

saltus

ac

lustra

ferarum,

et

patiens

operum

exiguoque

adsueta

iuventus,

15

sacra deum

sanctique

patres;

extrema

per

illos

Iustitia excedens terris

vestigia

fecit.

Me vero

primum dulces

ante omnia

Musae,

quarum

sacra fero

ingenti percussus

amore,

accipiant caelique

vias et

sidera

monstrent,

20

defectus

solis

varios

lunaeque

labores;

unde tremor

terris,

qua vi

maria

alta

tumescant

obicibus ruptis rursusque

in

se

ipsa

residant,

quid

tantum

Oceano

properent se

tingere

soles

hiberni,

vel

quae

tardis

mora

noctibus

obstet. 25

Sin has ne

possim

naturae accedere

partis

frigidus

obstiterit

circum

praecordia

sanguis,

rura

mihi

et

rigui placeant

in vallibus

amnes,

flumina

amem

silvasque

inglorius.

O

ubi

campi

Spercheusque

et

virginibus bacchata

Lacaenis

30

Taygeta

O

qui

me

gelidis convallibus Haemi

sistat, et

ingenti

ramorum protegat

umbra

Felix, qui

potuit rerum

cognoscere causas,

atque

metus

omnis

et

inexorabile

fatum

subiecit pedibus strepitumque

Acherontis

avari.

35

Fortunatus

et

ille

deos

qui novit

agrestis

Panaque

Silvanumque

senem Nymphasque

sorores.

Ilium non populi fasces,

non

purpura regum

flexit

et

infidos agitans

discordia

fratres,

aut

coniurato descendens Dacus

ab Histro,

40

non

res

Romanae perituraque

regna;

neque ille

aut doluit

miserans inopem

aut

invidit

habenti.

Quos

rami

fructus,

quos

ipsa

volentia

rura

sponte

tulere sua,

carpsit,

nee

ferrea

iura


50/152

J,0

A SELECTION

OF

LATIN

VERSE

insanumque forum aut

populi tabularia vidit. 45

Sollicitant

alii

remis

fret

a caeca,

ruuntque

in

ferrum,

penetrant aulas

et

limina

regum;

hie

petit

excidiis urbem miserosque

Penatis,

ut

gemma

bibat

et

Sarrano

dormiat ostro;

condit opes

alius def

ossoque

incubat

auro

50

hie stupet

attonitus

rostris, hunc plausus hiantem

per cuneos geminatus

enim

plebisque

patrumque

corripuit;

gaudent

perfusi

sanguine

fratrum,

exsilioque

domos et

dulcia limina mutant

atque

alio

patriam

quaerunt

sub

sole iacentem.

55

Agricola

incurvo

terram dimovit

aratro:

hinc anni

labor,

hinc patriam parvosque

nepotes

sustinet, hine

armenta bourn

meritosque iuvencos.

Q.

HORATIVS

FLACCVS

61

Maecenas

atavis

edite regibus,

o

et

praesidium

et

dulce

decus

meum,

sunt

quos

curriculo

pulverem

Olympicum

collegisse iuvat, metaque

fervidis

evitata rotis, palmaque

nobilis

terrarum

dominos

evehit

ad

deos;

hunc, si mobilium

turba

Quiritium

certat tergeminis tollere honoribus

ilium,

si proprio condidit horreo

quidquid

de

Libycis verritur areis.

Gaudentem patrios findere

sarculo

agros

Attalicis condicionibus

numquam

demoveas,

ut

trabe

Cypria

Myrtoum pavidus

nauta

secet

mare.

10


51/152

Q.

HORATIVS

F

LAC

CVS

U

Luctantem

Icariis

fluctibus

Africum

15

mercator

metuens

otium

et

oppidi

laudat

rura

sui:

mox

reficit ratis

quassas,

indocilis pauperiem

pati.

Est

qui

nee

veteris pocula

Massici

nee

partem solido

demere

de

die

20

spernit,

nunc viridi

membra sub

arbuto

stratus,

nunc

ad

aquae lene

caput

sacrae.

Multos castra iuvant

et

lituo tubae

permixtus sonitus bellaque

matribus

detestata. Manet

sub

love

frigido

25

venator tenerae

coniugis immemor,

seu

visa

est

catulis

cerva

fidelibus,

seu rupit

teretis Marsus

aper

plagas.

Me

doctarum hederae

praemia frontium

dis

miscent superis;

me

gelidum nemus

30

Nympharumque

leves cum Satyris

chori

secernunt

populo,

si

neque tibias

Euterpe cohibet

nee

Polyhymnia

Lesboum

refugit

tendere

barbiton.

Quod

si

me lyricis

vatibus

inseres,

35

sublimi

feriam

sidera

vertice.

62

Sic

te

diva potens Cypri,

sic

fratres Helenae,

lucida sidera,

ventorumque

regat pater,

obstrictis aliis

praeter

Iapyga,

navis,

quae tibi

creditum

5

debes Vergilium,

finibus

Atticis

reddas

incolumem

precor,

et

serves animae

dimidium

meae.


52/152

48

A

SELECTION

OF

LATIN VERSE

Illi

robur

et

aes

triplex

circa

pectus

erat,

qui

fragilem

truci

10

commisit

pelago

ratem

primus,

nee timuit

praecipitem Africum

decertantem Aquilonibus

nee tristis Hyadas

nee

rabiem

Noti,

quo

non

arbiter Hadriae

15

maior, tollere

seu

ponere

vult

freta.

Quern

mortis

timuit

gradum,

qui

siccis oculis monstra natantia,

qui vidit mare turbidum

et

infamis

scopulos,

Acroceraunia

? 20

Nequiquam

deus

abscidit

Documents

Wild - A Selection of Latin Verse.pdf