Engineering Graphics II [WEEK10]

•การเขี�ยนแบบท่�อ

ระบบท่�อ

กล่�าวนำ า ระบบท่�อคื�อระบบท่��ใช้�ในการส่�งถ่�ายขีองไหลโดย

อาศั�ยคืวามแตกต�างขีองคืวามด�นด�านต�นท่างและปลายท่างเพื่��อใช้�ประโยช้น$ในเง��อนไขีต�างๆ

ในำอ�ตสาหกรรม เช้�น ระบบท่�อท่��ใช้�ส่'าหร�บการส่�งน'(านมในกระบวนการพื่าส่เจอร$ไรส่$ ระบบท่�อท่��ใช้�ในการส่�งน'(าม�นด*บในกระบวนการกล��นน'(าม�น เป+นต�น

กล่�าวนำ า ในำเคร��องจั�กร เช้�น ระบบท่�อส่ารท่'าคืวามเย,นใน

เคืร��องท่'าคืวามเย,น ระบบท่�อท่��ใช้�ในการส่�งเช้�(อ เพื่ล*งในเคืร��องจ�กรกล เป+นต�น

ในำอาคาร เช้�น ระบบท่�อน'(าประปา ระบบท่�อน'(าด�บ เพื่ล*ง ระบบท่�อน'(าเส่�ย ระบบท่�อน'(าโส่โคืรก ระบบท่�อ น'(าฝน ระบบท่�ออากาศั ระบบท่�อน'(าส่'าหร�บระบบ

ปร�บอากาศั ระบบท่�อลม ฯลฯ

กล่�าวนำ า

กล่�าวนำ า ระบบท่�อในงานท่างว*ศัวกรรมย�งม�อ�กมากมาย จนไม�

ส่ามารถ่กล�าวถ่/งได�ท่�(งหมด ด�งน�(นในบท่น�(จ/งขีอกล�าวถ่/งระบบท่�อในม0มกว�างๆ

ส่'าหร�บระบบท่�อขีองเหลวในอาคืารซึ่/�งเราม�กพื่บเห,นในช้�ว*ตประจ'าว�น โดยอาจจ'าแนกได�เป+น 2 ประเภท่ด�วยก�นคื�อ

1. ระบบท่�อส�งของเหล่ว ระบบท่�อน'(าประปา2. ระบบท่�อระบายของเหล่ว ระบบท่�อน'(าเส่�ย

ระบบท่�อน'(าโส่โคืรก (อ�นน�(อาจไม�เหลวเท่�าไหร�)

กล่�าวนำ า [ระบบท่�อส�งของเหล่ว]

เราจะศั/กษาระบบท่�อส่�งขีองเหลว ในล�กษณะขีองการส่�งน'(าประปาเขี�าส่5�อาคืารเพื่��อใช้�ในการอ0ปโภคืบร*โภคื

ร5ปแบบขีองการส่�งขีองเหลวช้น*ดต�างๆ ในกระบวนการผล*ตและในท่างอ0ตส่าหกรรมอาจแตกต�างก�นก�บระบบน'(าประปาบ�างในล�กษณะขีองกระบวนการผล*ต แต�หล�กการและแนวท่างการเด*นท่�อโดยท่��วไปจะแท่บไม�ม�คืวามแตกต�างก�นเลย

ด�งน�(นระบบน'(าประปาจะเป+นต�วอย�างท่��ด�ส่'าหร�บระบบท่�อส่�งขีองเหลวต�างๆในท่างอ0ตส่าหกรรม

กล่�าวนำ า [ระบบท่�อระบายของเหล่ว]

ระบบท่�อระบายของเหล่ว ม�กพื่บในกระบวนการระบายขีองเหลวปนเป7( อนในกระบวนการผล*ตออกจากพื่�(นท่��คืวบคื0ม

ระบบท่�อนำ �าเส�ย คื�อระบบท่��ระบายน'(าเส่�ยจากการซึ่�กล�างออกจากอาคืาร

ระบบท่�อนำ �าโสโครก คื�อระบบท่��ระบายส่*�งปฏิ*ก5ลจากอาคืารเช้�น อ0จจาระ ป9ส่ส่าวะ

ระบบท่�อน'(าเส่�ยและระบบท่�อน'(าโส่โคืรกจะเป+นต�วอย�างท่��ด�แก�น�กศั/กษาส่'าหร�บระบบท่�อระบายขีองเหลวต�างๆ ในอ0ตส่าหกรรม

ระบบท่�อนำ �าประปา

การจั�ายนำ �าประปา ว*ธี�การจ�ายน'(าประปาจากโรงผล*ตน'(าประปามาย�ง

ช้0มช้นส่ามารถ่แบ�งได�เป+น 3 ว*ธี�ด�งน�(1. ว*ธี�อาศั�ยแรงโน�มถ่�วงขีองโลก2. ว*ธี�ส่5บจ�ายน'(าโดยตรง3. ว*ธี�อาศั�ยแรงโน�มถ่�วงขีองโลกร�วมก�บการส่5บจ�ายน'(า

การจั�ายนำ �าประปา [ว!ธี�อาศั�ยแรงโนำ%มถ่�วงของโล่ก]

ท่'าได�โดยใช้�เคืร��องส่5บน'(าส่5บน'(าเก,บไว�บนหอส่5งแล�วท่'าการจ�ายน'(าประปาเขี�าส่5�อาคืารต�างๆ

การจั�ายนำ �าประปา [ว!ธี�ส'บจั�ายนำ �าโดยตรง]

อาศั�ยเพื่�ยงเคืร��องส่5บน'(าส่5บจ�ายน'(าไปย�งอาคืารต�างๆ

การจั�ายนำ �าประปา [ว!ธี�อาศั�ยแรงโนำ%มถ่�วงของโล่กร�วมก�บการส'บ]

อาศั�ยท่�(งส่องหล�กการขี�างต�น ส่ามารถ่เล�อกในการจ�ายน'(าจากหล�กการใดหล�กการหน/�งได� หร�ออาจใช้�ท่� (งส่องหล�กการพื่ร�อมก�นในกรณ�ท่��ม�คืวามต�องการใช้�น'(าในปร*มาณท่��มากเช้�นเก*ดเพื่ล*งไหม�

การจั�ายนำ �าประปา [ว!ธี�อาศั�ยแรงโนำ%มถ่�วงของโล่กร�วมก�บการส'บ]

การจั�ายนำ �าประปาเข%าภายในำอาคาร การจ�ายน'(าประปาเขี�าส่5�อาคืารแบ�งเป+น 2 ช้น*ดคื�อ

ระบบจ�ายน'(าประปาขี/(น (Upfeed Distribution System)

ระบบจ�ายน'(าประปาลง (Downfeed Distribution System

การจั�ายนำ �าประปาเข%าภายในำอาคาร [ระบบจั�ายนำ �าประปาข*�นำ] ต�องอาศั�ยคืวามด�นในท่�อประธีานเพื่�ยงพื่อท่��จะจ�ายน'(าประปาเขี�าส่5�ส่0ขีภ�ณฑ์$ ในกรณ�ท่��คืวามด�นในท่�อปลายท่างม�ไม�มากอาจต�องใช้�เคืร��องส่5บและถ่�งอ�ดคืวามด�นต*ดต�(งไว�ตอนล�างเพื่��อช้�วยเพื่*�มคืวามด�นให�ก�บน'(า ม�กพื่บในอาคืารส่5งไม�เก*น 10 ช้�(น

การจั�ายนำ �าประปาเข%าภายในำอาคาร [ระบบจั�ายนำ �าประปาข*�นำ]ภาพื่การเด*นท่�อน'(าประปาในแนวด*�ง (Riser)

การจั�ายนำ �าประปาเข%าภายในำอาคาร [ระบบจั�ายนำ �าประปาล่ง]

ต�องอาศั�ยเคืร��องส่5บน'(าส่5บน'(าไปเก,บไว�ท่��ถ่�งเก,บน'(าบนหล�งคืา และน'(าประปาจะจ�ายน'(าลงไปส่5�ส่0ขีภ�ณฑ์$ท่��วอาคืาร กรณ�อาคืารส่5งมากๆ อาจต�องใช้�ถ่�งอ�ดคืวามด�นและเคืร��องส่5บน'(าช้�วยเพื่*�มคืวามด�นให�น'(าท่��อย5�ในช้�(นส่5งๆ เน��องจากคืวามด�นน'(าน�อยเก*นคืวร และต�องอาศั�ยวาล$วลดคืวามด�นท่'าการลดคืวามด�นส่'าหร�บช้�(นท่��อย5�ต'�าๆ เน��องจากคืวามด�นน'(าม�มากเก*นคืวร

การจั�ายนำ �าประปาเข%าภายในำอาคาร [ระบบจั�ายนำ �าประปาล่ง]ภาพื่การเด*นท่�อน'(าประปาในแนวด*�ง (Riser)

ท่�อประปาภายในำอาคาร การแส่ดงท่�อประปาภายในอาคืารในส่ากลม�กน*ยม

แส่ดงด�วย 2 ม0มมองคื�อม�มมองด%านำบนำ เร�ยกว�า ภาพแปล่นำ (Floor Plan)

เพื่��อแส่ดงต'าแหน�งการวางส่0ขีภ�ณฑ์$ “ช่�องท่�อ” และแนวการเด*นท่�อจากช้�องท่�อส่5�ส่0ขีภ�ณฑ์$ในแต�ละจ0ด

ภาพฉายไอโซเมตร!ก เพื่��อส่ามารถ่เห,นภาพื่การเด*นท่�อได�ช้�ดเจนขี/(น ตลอดจนแส่ดงอ0ปกรณ$ขี�องอ ขี�อต�อ และ วาล$ว ต�างๆ

ท่�อประปาภายในำอาคารช่�องท่�อ คื�อช้�องท่��ม�ไว�เพื่��อการเด*นท่�อในแนวด*�ง ด�งน�(นภาพื่จากม0มมองด�านบน(ภาพื่แปลน ) ภาพื่ฉายไอโซึ่เมตร*ก และภาพื่การเด*นท่�อในแนวด*�งจะต�องม�พื่*ก�ดต'าแหน�งส่อดคืล�องก�น

ท่�อประปาภายในำอาคาร

สร�ประบบท่�อนำ �าประปา งานเขี�ยนแบบหล�กขีองระบบท่�อน'(าประปาในอาคืาร

ประกอบด�วย 2 ส่�วนคื�อ1. ภาพื่การเด*นท่�อประปาในแนวด*�ง ซึ่/�งหมายถ่/งภาพื่การเด*นท่�อน'(าประปาจากม0มมองด�านขี�างหร�อม0มมองด�านหน�าขีองอาคืาร2. ภาพื่แปลนและภาพื่ไอโซึ่เมตร*กส่$ ภาพื่แปลนและภาพื่ไอโซึ่เมตร*กส่$จะแส่ดงการเด*นท่�อจากช้�องท่�อเขี�าส่5�ส่0ขีภ�ณฑ์$

ระบบท่�อนำ �าเส�ยแล่ะท่�อโสโครก ท่�ออากาศั

ระบบท่�ออากาศั ว�ตถ่�ประสงค0 ระบายแก,ส่เหม,นจากระบบท่�อน'(าเส่�ย

และน'(าโส่โคืรกออกจากอาคืาร และลดคืวามด�นแปรเปล��ยนในท่�อน'(าเส่�ยและท่�อโส่โคืรกให�น�อยท่��ส่0ดเพื่��อให�การระบายเป+นไปอย�างม�ประส่*ท่ธี*ภาพื่

ด�งน�(นระบบท่�ออากาศัจ/งม�คืวามส่'าคื�ญต�อการระบายขีองเส่�ยร5ปแบบต�างๆ ออกจากอาคืารและจะต�องพื่บเส่มอในแบบระบบท่�อน'(าเส่�ยและท่�อโส่โคืรก

ระบบท่�ออากาศั

ระบบท่�อนำ �าเส�ยแล่ะท่�อโสโครก ระบบท่�อน'(าเส่�ย ท่�อโส่โคืรก และท่�ออากาศั โดย

ท่��วไปม�กแส่ดงอย5�ในภาพื่เด�ยวก�น เพื่��อให�การไหลขีองขีองเส่�ยเป+นไปได�โดยส่ะดวกจะ

“ต�อง” ใช้�ขี�องอ 45 องศัาแท่นขี�องอ 90 องศัา เราม�กจะพื่บช้�องล�างท่�อท่��พื่�(น (Floor Cleanout

;FCO; ) ท่��ปลายส่0ดขีองท่�อโส่โคืรกและท่�อน'(าเส่�ยเส่มอเพื่��อใช้�ในการแก�ไขีในกรณ�อ0ดต�น

ภาพแปล่นำแล่ะภาพไอโซเมตร!ก

ภาพแสดงการเด!นำท่�อในำแนำวด!�ง

Tubing is commonly referred to accor ding to its Outside Diameter (O.D.)

Pipe is commonly referred to accordin g to its Inside Diameter (I.D.)

ช้�(นคื0ณภาพื่ หร�อ Class เช้�น ท่�อ PVC 5

ค าย�อแล่ะส�ญล่�กษณ์0 ต�างๆ ท่��ควรร'%

ค าย�อแล่ะส�ญล่�กษณ์0 ต�างๆ ท่��ควรร'% NPS : Nominal Pipe

Size (Inch) DN : Diameter

Nominal (mm) Schedule : ตาราง

มาตรฐานขีนาดและคื0ณส่มบ�ต*ขีองท่�อ เช้�น Schedule 40 PVC

DiameterNominal

Nominal PipeSize

- -DN - -NPS

(mm) (inches)

6 1/8

8 1/4

10 3/8

15 1/2

20 3/4

25 1

32 1 1/4

40Schedule Dimensions

 Nom. Pipe Size (in)  O.D.  Average I.D.  Min. Wall  Nom. Wt./Ft.  Max. W.P. PSI**

1/8" 0.405 0.249 0.068 0.051 810

1/4" 0.54 0.344 0.088 0.086 780

3/8" 0.675 0.473 0.091 0.115 620

1/2" 0.84 0.602 0.109 0.17 600

3/4" 1.05 0.804 0.113 0.226 480

1" 1.315 1.029 0.133 0.333 450

1-1/4" 1.66 1.36 0.14 0.45 370

1-1/2" 1.9 1.59 0.145 0.537 330

2" 2.375 2.047 0.154 0.72 280

2-1/2" 2.875 2.445 0.203 1.136 300

3" 3.5 3.042 0.216 1.488 260

3-1/2" 4 3.521 0.226 1.789 240

4" 4.5 3.998 0.237 2.118 220

5" 5.563 5.016 0.258 2.874 190

6" 6.625 6.031 0.28 3.733 180

8" 8.625 7.942 0.322 5.619 160

10" 10.75 9.976 0.365 7.966 140

12" 12.75 11.889 0.406 10.534 130

14" 14 13.073 0.437 12.462 130

16" 16 14.94 0.5 16.286 130

18" 18 16.809 0.562 20.587 130

20" 20 18.743 0.593 24.183 120

24" 24 22.544 0.687 33.652 120

ค าย�อแล่ะส�ญล่�กษณ์0 ต�างๆ ท่��ควรร'%