62
ปที ่ 23 ฉบับที ่ 515 ประจำเดือนมีนาคม พ.ศ. 2564 Systematic Review การแพวัคซีนปองกันโรค COVID-19 เฉพาะโรค โรคผื่นภูมิแพผิวหนัง (Atopic Dermatitis) ทุกความเคล�อนไหวในวงการแพทย www.wongkarnpat.com SYMPOSIUM IN THIS ISSUE 1-31/03/21 Inside Inside ผูนำนิตยสารทางการแพทยที่มีผูอานมากที่สุด Volume 23, No. 515, March 2021 โคซี่-แอมป ชุดตรวจโคว�ด-19 ดวยเทคนิคแลมปเปลี่ยนสีในขั้นตอนเดียว ผานมาตรฐานเคร�่องมือแพทย เตร�ยมถายทอดเทคโนโลยีคัดกรองโคว�ด-19 เชิงรุก VERORAB TM , Rabies vaccine for human use, prepared on cell cultures (inactivated). COMPOSITION. After reconstitution, 1 dose (0.5 ml) contains: Rabies virus*, Wistar Rabies PM/WI38 1503-3M strain (inactivated): > 2.5 IU*** produced on Vero cells. / * quantity measured according to the international standard and the NIH test. PHARMACEUTICAL FORM. Powder and solvent for suspension for injection. INDICATIONS: VERORAB TM is indicated for the prevention of rabies in children and adults. It can be used before and after exposure, as a primary vaccination or as a booster dose. Posology and method of administration: Posology: VERORAB TM can be administered to adults and children, using the same posology. The vaccination schedule should be adapted in accordance with the circumstances of vaccination and the subject’s rabies immune status. PRE-EXPOSURE VACCINATION: Three doses of VERORAB TM (0.5 ml) should be administered on D0, D7 and D28 or D21. Booster doses and regular serological tests, to assess the subjects’ seroconversion status, are recommended. VERORAB TM may be given intradermally (0.1 ml dose on day 0, D7 and D21 or D28). POST-EXPOSURE VACCINATION: Post-exposure treatment includes local non-specific treatment of the wound, vaccination and passive immunisation with rabies immunoglobulins. The treatment should be adapted to the nature of the contact or of the wound, the condition of the animal and the patient’s rabies vaccination status. Vaccination of non-immunised subjects (subjects who did not receive pre-exposure vaccination) Intramuscular schedule Five doses of 0.5 mL of VERORAB TM are administered at D0, D3, D7, D14 and D28. Vaccination must not be discontinued unless made possible by the animal’s health status. Rabies immunoglobulins should be administered at D0 concomitantly with the vaccine, in case of WHO category III exposure for immunodeficient subjects, in the case of WHO category II exposure rabies immunoglobulins should also be administered concomitantly with the vaccine. Vaccination of subjects already immunized (full pre-exposure vaccination confirmed) If pre-exposure vaccination was performed less than 5 years before (cell culture rabies vaccine): two booster doses are administered at D0 and D3. Rabies immunoglobulins are not necessary. This does not apply to immunodeficient subjects. Post-exposure vaccination via intradermal route: This vaccine is of sufficient potency to allow its safe use in the WHO recommended intradermal post-exposure regimen in countries where relevant national authorities have approved the intradermal route for rabies post-exposure treatment. Non-immunized individuals: The 2-site intradermal regimen - 222011 known as original Thai Red Cross Regimen prescribes 1 injection of 0.1 ml at different sites on D0, D3, D7 and 1 injection at one site on D28 (or D30) and D90 - 22202 known as updated Thai Red Cross regimen prescribes 1 injection of 0.1 mL at 2 sites on D0, D3, D7, and 28. Fully immunized individuals: 2 injections on D0, D3. This schedule should not apply to immunocompromised patients Undesirable effects. Minor local reactions: injection-site pain, injection-site erythema, injection-site oedema, injection-site pruritus and injection-site induration. General reactions: moderate fever, shivering, malaise, asthenia, headaches, dizziness, arthralgia, myalgia, gastro-intestinal disorders. (nausea, abdominal pain). Exceptional cases of anaphylactoid reaction, urticaria, rash. The vaccine should be stored in a refrigerator (2 °C – 8 °C). Do not freeze. Update as 9/2016 Ref.1. Stephen Toovey Preventing rabies with the Verorabs vaccine: 1985-2005 Twenty years of clinical experience. Travel Medicine and Infectious Disease (2007) 5, 327-348. บริษัท ซาโนฟ ปาสเตอร จำกัด 87/2 อาคารซีอารซี ทาวเวอร ชั้น 23 ออลซีซั่นเพลส ถนนวิทยุ แขวงลุมพินี เขตปทุมวัน กรุงเทพฯ 10330 โทรศัพท: 0 2264 9999 โทรสาร: 0 2264 8800 ใบอนุญาตโฆษณาเลขที่ ฆศ 1520/2560 โปรดอานรายละเอียดเพิ่มเติมในเอกสารอางอิงฉบับสมบูรณและเอกสารกำกับยา MAT-TH-2000080 (06/2020)

Volume 23, No. 515, March 2021 โคซี่-แอมป

  • Upload
    others

  • View
    4

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Volume 23, No. 515, March 2021 โคซี่-แอมป

ปท 23 ฉบบท 515 ประจำเดอนมนาคม พ.ศ. 2564

Systematic Reviewการแพวคซนปองกนโรค COVID-19

เฉพาะโรคโรคผนภมแพผวหนง (Atopic Dermatitis)

ทกความเคล�อนไหวในวงการแพทย

www.wongkarnpat.comVolum

e 2

3, N

o. 5

15, M

arc

h 2

021

นตยสาร

วงการ

แพทย ฉ

.515 : ป

ระจำเด

อนมนาค

ม 2

564

SYMPOSIUMIN THIS ISSUE

1-3

1/0

3/2

1

InsideInside

ผนำนตยสารทางการแพทยทมผอานมากทสดVolume 23, No. 515, March 2021

โคซ-แอมปชดตรวจโคว�ด-19 ดวยเทคนคแลมปเปลยนสในขนตอนเดยวผานมาตรฐานเคร�องมอแพทย เตร�ยมถายทอดเทคโนโลยคดกรองโคว�ด-19 เชงรก

VERORABTM, Rabies vaccine for human use, prepared on cell cultures (inactivated).COMPOSITION. After reconstitution, 1 dose (0.5 ml) contains: Rabies virus*, Wistar Rabies PM/WI38 1503-3M strain (inactivated): > 2.5 IU*** produced on Vero cells. / * quantity measured according to the international standard and the NIH test. PHARMACEUTICAL FORM. Powder and solvent for suspension for injection. INDICATIONS: VERORABTM is indicated for the prevention of rabies in children and adults. It can be used before and after exposure, as a primary vaccination or as a booster dose. Posology and method of administration: Posology: VERORABTM can be administered to adults and children, using the same posology. The vaccination schedule should be adapted in accordance with the circumstances of vaccination and the subject’s rabies immune status. PRE-EXPOSURE VACCINATION: Three doses of VERORABTM (0.5 ml) should be administered on D0, D7 and D28 or D21. Booster doses and regular serological tests, to assess the subjects’ seroconversion status, are recommended. VERORABTM may be given intradermally (0.1 ml dose on day 0, D7 and D21 or D28). POST-EXPOSURE VACCINATION: Post-exposure treatment includes local non-specific treatment of the wound, vaccination and passive immunisation with rabies immunoglobulins. The treatment should be adapted to the nature of the contact or of the wound, the condition of the animal and the patient’s rabies vaccination status. Vaccination of non-immunised subjects (subjects who did not receive pre-exposure vaccination) Intramuscular schedule Five doses of 0.5 mL of VERORABTM are administered at D0, D3, D7, D14 and D28. Vaccination must not be discontinued unless made possible by the animal’s health status. Rabies immunoglobulins should be administered at D0 concomitantly with the vaccine, in case of WHO category III exposure for immunodeficient subjects, in the case of WHO category II exposure rabies immunoglobulins should also be administered concomitantly with the vaccine. Vaccination of subjects already immunized (full pre-exposure vaccination confirmed) If pre-exposure vaccination was performed less than 5 years before (cell culture rabies vaccine): two booster doses are administered at D0 and D3. Rabies immunoglobulins are not necessary. This does not apply to immunodeficient subjects. Post-exposure vaccination via intradermal route: This vaccine is of sufficient potency to allow its safe use in the WHO recommended intradermal post-exposure regimen in countries where relevant national authorities have approved the intradermal route for rabies post-exposure treatment. Non-immunized individuals: The 2-site intradermal regimen - 222011 known as original Thai Red Cross Regimen prescribes 1 injection of 0.1 ml at different sites on D0, D3, D7 and 1 injection at one site on D28 (or D30) and D90 - 22202 known as updated Thai Red Cross regimen prescribes 1 injection of 0.1 mL at 2 sites on D0, D3, D7, and 28. Fully immunized individuals: 2 injections on D0, D3. This schedule should not apply to immunocompromised patients Undesirable effects. Minor local reactions: injection-site pain, injection-site erythema, injection-site oedema, injection-site pruritus and injection-site induration. General reactions: moderate fever, shivering, malaise, asthenia, headaches, dizziness, arthralgia, myalgia, gastro-intestinal disorders. (nausea, abdominal pain). Exceptional cases of anaphylactoid reaction, urticaria, rash. The vaccine should be stored in a refrigerator (2 °C – 8 °C). Do not freeze. Update as 9/2016Ref.1. Stephen Toovey Preventing rabies with the Verorabs vaccine: 1985-2005 Twenty years of clinical experience. Travel Medicine and Infectious Disease (2007) 5, 327-348.

บรษท ซาโนฟ ปาสเตอร จำกด 87/2 อาคารซอารซ ทาวเวอร ชน 23 ออลซซนเพลส ถนนวทย แขวงลมพน เขตปทมวน กรงเทพฯ 10330โทรศพท: 0 2264 9999 โทรสาร: 0 2264 8800

ใบอนญาตโฆษณาเลขท ฆศ 1520/2560โปรดอานรายละเอยดเพมเตมในเอกสารอางองฉบบสมบรณและเอกสารกำกบยาMAT-TH-2000080 (06/2020)

Page 2: Volume 23, No. 515, March 2021 โคซี่-แอมป
Page 3: Volume 23, No. 515, March 2021 โคซี่-แอมป

[ บทบรรณาธการ ]

1วงการแพทย

ปจจบนเราไดรบขอมลจากส�อทางสงคมจำานวนมาก ถงแมวาขาวสวนใหญถกตองแตกม

บางเร�องเปนขาวท�ไมจรง เราจะทราบไดอยางไรวาขาวท�เราไดรบเปนขาวท�ถกตองตามความเปนจรง

ในระยะหลงคนอานหนงสอพมพและดขาวทางโทรทศนนอยลง สวนขาวท�มาทางส�อสงคมน�นมาถงตว

ไดตลอดเวลา ขาวท�ไมจรงถาฟงบอย ๆ ซำำ�าหลายคร�งกทำาใหเราหลงเช�อเสมอนเปนการลางสมองได

คนเม�อหลงเช�อไปแลวการแกขาวทำาไดยากข�นกวาการแกขาวทนท

ในสมยน�ใครกเขยนขาวลงในส�อทางสงคมและสงตอใหผอ�นไดโดยไมตองเปนนกขาวอาชพหรอ

สำานกพมพภาพหรอวดโอท�เราเหนอาจเปนคนละเร�องกบขาวเขาเอาภาพจากเหตการณอ�นมาประกอบ

ทำาใหเราเขาใจผด บางคร�งเอาภาพเหตการณท�เกดนานแลวมาใสวาเปนเหตการณท�เพ�งเกด เราจะ

ตรวจสอบไดอยางไรวาขาวท�เราไดนาเช�อถอหรอไม

1. อยารบขอมลหรอขาวทกอยางทางsocialmediaทางเดยวตรวจสอบขอมลกบแหลงขาว

ท�เช�อถอไดและจากwebsiteของรฐบาลจากสถาบนการศกษาจากองคกรท�เช�อถอได

2. ดวาใครเปนคนเขยนขอมลเขามคณสมบตท�เช�อถอไดสำาหรบเร�องท�เขาเขยนหรอไม

3. ดวาเขาเอาขอมลมาจากท�ใดส�งท�เขาอางถงตรงกบเร�องท�เขาเขยนหรอไม

4. บทความท�สงมาเขยนเม�อไรบางทเปนขาวเกาหรอขอมลเกาท�ยงไมไดปรบปรงใหทนสมยหรอเปนเร�องท�เกดนานแลว

5. Websiteท�เราดเปนของจรงหรอไมบางคร�งเปนwebsiteท�สงมาเปนwebsiteปลอมท�ทำาคลายของจรง

6. ถามตนเองวาทำาไมเขาถงเขยนเร�องน�เขาตองการขายของตองการสนกสนานหรอตองการโนมนาวความคดเรา

7. ตรวจสอบกบGoogleถาเปนเร�องจรงตองมในท�อ�นดวยแมแตรปภาพกตรวจสอบกบGoogleimagesearchได

8. ดบทความวาสะกดหรอพมพผดมากนอยเพยงใดแหลงขาวท�ดเขาจะตองมคนตรวจสอบการสะกดคำาใหถกตอง

9. ควรพจารณาวาเร�องท�เราไดรบเปนความเหน (opinion) หรอขาวจรง (real fact) บางคร�งเร�องท�เราไดรบเปนความเหน

ไมใชขาวจรงตวอยางท�เปนความเหนเชนบทบรรณาธการจดหมายถงบรรณาธการความคดเหนของผอาน(opinion)

10.กอนท�จะเขยนลงหรอสงตอเราตองแนใจวาขาวน�นเปนความจรง

11.อยารบขอมลจากแหลงขาวเดยวเพราะบางแหลงขาวมอคตตอบางเร�อง

12.เราควรดดวยวาขาวท�เราอานน�นเปนขาวท�เขาโฆษณา(Advertisement)ขาวท�ไดรบเงนสนบสนน(PaidSponsor)

13.ถาเปนขาวไมจรงเราตองลบออกจากเคร�องของเราและขอรองใหผสงลบออกดวย

14.ขาวรายและขาวเทจจะแพรไปอยางรวดเรวกวาขาวดและขาวจรง

15.หลกเล�ยงwebsitesท�ลงทายดวยloเชนNewsloหรอwebsiteท�ลงทายดวย.com.co

16.หลกเล�ยงการสงตอเร�องสวนตวของผอ�นหรอเร�องขององคกรอาจผดกฎหมายและผดจรยธรรม

17.เวลาดขาวอยาดแตหวเร�องอานเน�อเร�องดวยหวขาวอาจไมตรงกบหวเร�อง

เม�อสปดาหท�แลวไดรบการสงตอขาวเก�ยวกบวคซำนโควด-19 มาสองเร�อง ขาวแรกบอกวาคนจำานวนมากท�ไดรบวคซำนปองกน

โรคโควด-19ของPfizerและAstraZenecaเกดอาการตาบอดหลงไดรบวคซำนเม�อตรวจสอบบอกไดทนทวาเปนขาวเทจเพราะถาเปน

เร�องจรงจะตองมแหลงขาวอ�นลงดวยอยางแนนอนและจากการประชมของศนยควบคมโรคสหรฐฯกอนหนาน�ไมก�วนกไมมใครกลาวถง

แสดงวาเปนขาวลวง 2 วนตอมามคนสงขอความมาวาหนงสอพมพNewYork Times ลงขาววาวคซำนปองกนโควด-19 ของจนดและ

ปลอดภยท�สดเม�อตรวจสอบดในหนงสอNewYorkTimesกมเร�องน�จรงแตเม�อดรายละเอยดพบวาคนเขยนไมไดเปนแพทยแตเปนชาวจน

ในมาเลเซำยเปนคนเขยนในหวขอความคดเหน (opinion) ลงในหนงสอพมพโดยไมมหลกฐานทางวชาการประกอบ เปนความเหนของ

คนหน�งหรอสองคนท�เช�อถอไมได ในประเทศไทยบางคร�งเราเอาศลยแพทยมาพดเร�องโรคตดเช�อใหประชาชนฟงทำาใหความนาเช�อถอ

ลดนอยลง

ประจำำเดอนมนาคม 2564

เราจำะชวยปองกนขาวเทจำไดอยางไร

ศ.นพ.สมศกด โลหเลขา

Page 4: Volume 23, No. 515, March 2021 โคซี่-แอมป

2 วงการแพทย ประจำ�เดอนมนาคม�2564

[ สารบญ ]

คณะทปรกษา และคอลมนสตศ.ภชาน นพ.พนจ กลละวณชย ศ.นพ.มนตร ตจนดา ศ.พญ.ชนกา ตจนดา ศ.พญ.ศศประภา บญญพสฐ รศ.พญ.ธนนดา ตระการวนช ผศ.พญ.รพพร โรจนแสงเรอง

พ.ต.ท.นพ.ณฐวฒ โยธนอปไมย อ.นพ.สนต สลยรตน พญ.เชดช อรยศรวฒนา พญ.พทธธรา ดษยวรรณวฒน พญ.วรนทพย สวางศร นพ.ธนาวฑฒ โสภกด

ดร.ภก.สกขวฒน นกรอง ดร.ภก.ประยทธ ภวรตนาววธ

บรรณาธการผพมพผโฆษณา สรพร แสงเทยนฉาย

โทรศพทตดตอ หรอสมครสมาชกไดทโทร. 0-2435-8111, 0-2435-8444 ตอ 101

แฟกซ 0-2423-2286

เจาของ บรษท วงการแพทย พลส มเดย จ�ากด

71/16 ถ.บรมราชชนน แขวงอรณอมรนทร

เขตบางกอกนอย กทม. 10700

บรรณาธการทปรกษาศ.นพ.สมศกด โลหเลขา

กรรมการบรหาร วาณ วชตกล

กรรมการผจดการ สรพร แสงเทยนฉาย

กองบรรณาธการ ปยาภรณ เกตมา, มนญญา นาควลย

อารตไดเรกเตอร สกญญา หรญยะวะสต

ดไซเนอร อาทตย ศานตพรยะ

พสจนอกษร สกญญา นธพานชเจรญ

งานโฆษณา ภญญาพชร ธนากลจราทพย พชรนทร กายหอม, ปยะวรรณ หาปญนะ

กนกอร ขจรศกด, มนญญา นาควลย

ชางภาพ คชพล ไชยทงฉน

ContentsThe Medical News ฉบบท 515 ประจ�าเดอนมนาคม 2564

3 Get Up - SARS-CoV-2 Vaccines: An update - The Design and Development of an Eye Drop Aid for Glaucoma Patients

5 โลกกวางทางแพทย - E-cigarettes and smoking cessation in real-world and clinical settings: a systematic review and meta-analysis - Ten things to know about ten cardiovascular disease risk factors

9 ขาวสารการแพทย - สธ.เดนหนาหนน ร.พ.เอกชน/คลนกทวไทย เปดใหบรการกญชาทางการแพทย - กรมวทยาศาสตรการแพทยพรอมทดสอบภมคมกน ไวรสกลายพนธในคนไทยทไดรบวคซนโควด-19

11 รอบรเรองยา ยาพนจมกส�าหรบไมเกรน

13 In Focus โคซ-แอมป ‘COXY-AMP’ ชดตรวจโควด-19 ดวยเทคนคแลมป เปลยนสในขนตอนเดยว ผานมาตรฐานเครองมอแพทย เตรยมถายทอดเทคโนโลยคดกรองโควด-19 เชงรก

17 Special ความกาวหนาลาสดของการพฒนาวคซน ChulaCov19 คณะแพทยศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย และความพรอมในการทดสอบในอาสาสมคร

21 Movement

22 Systematic Review การแพวคซนปองกนโรค COVID-19

23 เสยงแพทย พระราชบญญตประมวลกฎหมายอาญา (ฉบบท 28) พ.ศ. 2564

25 รายงานพเศษ รามาฯ จบมอสถาบนประสาทวทยา รวมจดท�าธนาคารชวภาพส�าหรบโรคมะเรงแบบครบวงจร

27 หลากสสน มองคนใหเปน

29 เฉพาะโรค โรคผนภมแพผวหนง (Atopic Dermatitis)

33 นานาสาระ การใหยากนเลอดแขงขณะฟอกเลอด (Essentials of anticoagulation in HD)

35 Radar ร.พ.สรรพสทธประสงค รกตดตงเครองคดกรองมะเรงปากมดลก รนใหม แหงแรกในไทย

37 มมนตเวช การเสยชวตจากของมคม

40 เสยวหนงของชวต การหลบนอน

41 รายงานพเศษ เจาะลกโรคกลามเนอออนแรง SMA โรคหายากในเดกทยงรอความหวง

45 ภาพขาว

Page 5: Volume 23, No. 515, March 2021 โคซี่-แอมป

3วงการแพทยประจำำเดอนมนาคม 2564

[ Get Up ]ดร.ภก.ประยทธ ภวรตนาววธ •

SARS-CoV-2 Vaccines: An update ขณะน�มการฉดSARS-CoV-2Vaccinesแลวเปนจำำานวนมาก

ท�วโลก สำำาหรบประทศไทยเพ�งมการฉดในประชากรกล�มแรกๆ เม�อ

ตนเดอนมนาคมน�แต�อย�างไรกตามวคซนท�ฉดเปนเพยงเขมแรกเท�าน�น

ซ�งจำะตองตดตามดการตอบสำนองก�อนถงการฉดเขมท� 2 หลงการฉด

เขมท�2รวมไปถงผลดานประสำทธภาพและความปลอดภยในระยะยาว

ต�อได นอกจำากน�ยงจำะตองมการตดตามความสำามารถในการปองกน

การเกดโรคหรอกลบเปนซำ�า และการตดเช�อท�เกดข�นหากมการระบาด

ระลอกใหม�หรอการระบาดของเช�อเดมสำายพนธ�ใหม� จำากขอมลท�

ไดกล�าวมาขางตนแสำดงใหเหนว�าการไดรบวคซนจำะมผลกระทบต�างๆ

ท�ตามมามากมายและตองมการตดตามในแง�มมต�างๆ

ต�ออย�างใกลชดในระยะเวลาท�เหมาะสำม Creech

และคณะ ดำาเนนการทบทวนหลกฐานเชงประจำกษ�

ทางการแพทย�ต�าง ๆ และตพมพ�บทความปรทศน�

ลงในวารสำาร JAMA ซ�งแสำดงใหเหนว�าในปจำจำบน

SARS-CoV-2 Vaccines มหลายรปแบบ ไดแก�

1.InactivatedandProteinSubunitVaccines2.Viral

Vector Vaccines 3. mRNA Vaccines ซ�งพบว�า

จำดเด�นท�สำำาคญของวคซนแต�ละชนดคอ dosage

(สำ�วนใหญ�ตองฉด 2 doses ยกเวนวคซนของบรษท

Johnson&Johnsonท�แนะนำาใหฉดเพยงdoseเดยว)

การเกบรกษา (สำ�วนใหญ�ตองเกบในอณหภมตดลบ

ยกเวนบางบรษทท�สำามารถเกบไดในตเยนธรรมดา

ซ�งประเดนน�จำะสำ�งผลต�อการเกบรกษาและการขนสำ�ง) ประสำทธภาพ

ในกรณผปวยมความรนแรงของโรคสำงมาก (พบว�ามเพยงวคซนของ

บางบรษทเท�าน�นท�มขอมล)ขอมลดงกล�าวแสำดงใหเหนว�าการเลอกนำา

วคซนใดเขามาฉดใหแก�ประชาชนของประเทศจำำาเปนจำะตองพจำารณา

risk and benefit ในหลายแง�มม และอาจำจำะตองรอเพ�อใหมขอมล

มากเพยงพอก�อนตดสำนใจำ

ท�มา:CreechCB,WalkerSC,SamuelsRJ.SARS-CoV-2Vaccines.JAMA.PublishedonlineFebruary26,2021.doi:10.1001/jama.2021.3199

ภาวะความดนโลหตสำงเปนภาวะเร�มตนก�อนท�จำะนำาไปสำ�

การเปล�ยนแปลงของอวยวะเปาหมาย(targetorgandamages;TOD)

ซ�งTODท�สำำาคญของภาวะน�คอหวใจำไตตาและสำมองลกษณะเด�น

ท�สำำาคญของโรคน�คอไม�มอาการแสำดงท�ชดเจำนหากระดบความดนโลหต

ของผปวยไม�ไดสำงมากจำนถงขนาดท�สำ�งผลกระทบต�อระบบหรออวยวะ

ต�างๆ และในปจำจำบนแนวทางการรกษาต�างๆ กระบเก�ยวกบการรกษา

โดยการใชยาว�า 1. “จำะตองใชยาท�ม compelling indications” ซ�งคอ

ขอบ�งช�การใชยาลดระดบความดนโลหตชนดใดชนดหน�งเปนพเศษ

แนวทางการใชยา Antihypertensive drugs รวมกนตามโรคท�เกดข�นร�วมกบภาวะความดนโลหตสำงและ2.ควรใชยา2ชนด

ข�นไปในการควบคมระดบความดนโลหต โดยการเลอกใชใหพจำารณา

จำาก risk and benefit ของการใชยาค�น�น ๆ จำากขอมลหลกฐานเชง

ประจำกษ�ในปจำจำบนพบว�าค�ยาลดระดบความดนโลหตท�แนะนำาใหใช

ร�วมกนไดไดแก�ThiazideหรอThiazide-likediuretics(D)กบยากล�ม

ACEIsหรอARBs(A)หรอการใชยาDร�วมกบยากล�มCCBsหรอยาA

ร�วมกบยากล�มCCBsเปนตนอย�างไรกตามในกรณท�ผปวยเฉพาะราย

มขอหามใชบางประการของยาค�กล�มหลกสำามารถพจำารณาการใช

ยาค�รองไดเช�นยากล�มbeta-blockerกบยากล�มCCBsสำำาหรบค�ยา

ท�เช�อมกนดวยเสำนประเปนค�ยาท�ไม�แนะนำาใหใชร�วมกนเน�องจำากอาจำ

ก�อใหเกดผลเสำยมากกว�าประโยชน�ท�คาดว�าจำะไดรบเช�นไม�ควรใชยากล�ม

beta-blocker ร�วมกบยากล�ม Thiazide ในผปวยท�มภาวะmetabolic

syndromeไม�ควรใชACEIsร�วมกบARBsเปนตน

ท�มา: TsioufisC,ThomopoulosC.Combinationdrugtreatmentinhypertension.PharmacolRes.2017Nov;125(PtB):266-71.

Page 6: Volume 23, No. 515, March 2021 โคซี่-แอมป

4 วงการแพทย ประจำำเดอนมนาคม 2564

[ Get Up ]

Modified AIIR ระบบปรบอากาศสำำหรบผปวยโรคทางเดนหายใจและผปวยตดเช�อโรคไวรสำโคโรนา 2019 (COVID-19) และบคลากรทางการแพทย ModifiedAIIRเปนผลงานของผศ.ดร.นนนาทราชประดษฐ�และคณะซ�งปรบท�พกอาศยสำำาหรบผปวยCOVID-19ท�ไดรบการยนยนผลการตรวจำแลว หรอจำำาเปนตองทำาหตถการท�เก�ยวของกบการก�อใหเกดฝอยละออง เช�น ผปวยท�มอาการแสำดงท�อาจำทำาใหเกดการแพร�กระจำายของเช�อโรคได เช�น ไอ จำาม อาเจำยน ทองร�วง ผปวยท�ใสำ�เคร�องช�วยหายใจำผปวยท�มการพ�นยาเปนตนผปวยเหล�าน�ควรพกอาศยอย�ในหองแยกเพ�อปองกนการแพร�กระจำายเช�อทางอากาศ (AIIR) ผปวยCOVID-19 มความจำำาเปนตองอย�ในหองพกท�มแรงดนลบเพ�อลดการแพร�เช�อของผปวยสำ�ผอ�น เพ�อความปลอดภยของบคลากรทางการแพทย�ท�ตองเขาไปช�วยเหลอดแลผปวยหรอแมแต�การแพร�เช�อจำากผปวยผ�านร�างกายหรอเสำ�อผาของบคลากรทางการแพทย�นำากลบไปตดบคคลรอบขางภายในและภายนอกโรงพยาบาล อตราการระบายอากาศของหองAIIRมมาตรฐานกล�าวคอมการกำาหนดทศทางการไหลของระบบอากาศทางเดยวจำากสำ�วนท�มความสำะอาดไปสำ�สำ�วนท�มความสำกปรกมาก ท�งน�รวมถงการทำาความสำะอาดอากาศก�อนท�งเพ�อปองกนการกระจำายเช�อสำ�ภายนอกการดดแปลงหองผปวยเดมใหเปนหองModifiedAIIRไดจำดทำาตามมาตรฐานและคำาแนะนำาต�างๆท�งในประเทศและต�างประเทศมาประยกต�ใชเช�นCDC,WHO,ASHRAE,วสำท. รวมถงบทความวชาการทางวศวกรรมศาสำตร�และแพทยศาสำตร�อกท�งยงไดนำาเทคโนโลย IOT เขามาใชกำาหนดการแสำดงผล วางแผนกำาหนดการทำางาน ควบคม รวมถงเกบขอมลเพ�อวเคราะห�ผล

The Design and Developmentof an Eye Drop Aid for Glaucoma Patients ตอหนเปนโรคตาท�สำ�งผลลดคณภาพชวตของผปวยเปนอย�างมาก และในการรกษาโรคน�จำำาเปนตองใชยาหยอดตาหลายชนดร�วมกนและบรหารยาวนละหลาย ๆ คร�ง ดงน�น ทมวจำยของมหาวทยาลยนเรศวร ประกอบดวย นกออกแบบผลตภณฑ� เภสำชกรและจำกษแพทย� จำงไดร�วมมอกนออกแบบและทดสำอบประสำทธภาพการใชงานเบ�องตนของเคร�องมอช�วยบรหารยาหยอดตาชนดใหม�ไดแก�“EyeDropAidofNaresuanUniversity(EDANU)”ผลการวจำยพบว�าทำาใหไดเคร�องมอใหม�ท�มจำดเด�นคอ สำามารถช�วยใหหยอดตาไดลงณ ตำาแหน�งกระพงตา ซ�งเปนตำาแหน�งท�ยาจำะถกดดซมไดดมากกว�าตวเปรยบเทยบซ�งเปนเคร�องมอท�มการจำำาหน�ายโดยท�วไปในทองตลาดมความปลอดภยจำากการสำมผสำของปลายหลอดหยดกบสำ�วนใดๆ ของดวงตาได 100% สำะดวกและง�ายในการใชงาน นอกจำากน�ผปวยท�มมอขางเดยวกสำามารถใชงานเคร�องมอน�ไดดวยเน�องจำากเคร�องมอจำะเกาะยดกบผวหนงรอบดวงตาดวยแรงดดของวสำดกบผวหนง และขณะน�เคร�องมอดงกล�าวไดรบการจำดสำทธบตรการออกแบบผลตภณฑ�

และไดรบการถ�ายทอดเทคโนโลยแก�บรษทเอกชนเพ�อผลตเชงพาณชย�แลวหน�วยงานหรอโรงพยาบาลใดสำนใจำทดลองใชงานฟรสำามารถตดต�อไดท�E-mail:[email protected]

ท�มา:SrihirunJ,PoowaruttanawiwitP.TheDesignandDevelopmentofanEyeDropAidforGlaucomaPatients.JMedDevice2021;Inpress.

การทำางานสำ�วนประกอบหลกของหองModifiedAIIR คอAHUท�มหนาท�สำ�งลมเยนเขาสำ�หองประกอบดวยชดกรองอากาศท�มท�งPreFilter,MediumFilterและHEPAFilterมระบบควบคมอณหภมและความช�นความดนอตราการไหลของอากาศโดยใชการดงอากาศภายนอก100%มสำ�วนของEFUท�ทำาหนาท�ดงอากาศจำากภายในหองซ�งจำะประกอบดวยชดกรองอากาศPreFilter,MediumFilterและHEPAFilterมหลอดUVCฆ�าเช�อโรคก�อนท�งสำ�ภายนอกและมระบบควบคมปรบอตราการไหลของอากาศเช�นเดยวกน มสำ�วนหองโถง (Anteroom) ทำาหนาท�ช�วยรกษาแรงดนของหอง รวมถงเปนสำ�วนท�ก�นระหว�างผปวยกบบคลากรทางการแพทย�ก�อนเขาไปดแลผปวย และระบบประตท�สำามารถควบคมสำ�งการทางไกลระบบการ�ดรวมถงประตแบบไม�ตองสำมผสำ(ExitSensorNoTouch)เพ�อหลกเล�ยงการสำมผสำเปดเขาออกในสำ�วนต�างๆ

ท�มา:กองการถ�ายทอดเทคโนโลยมหาวทยาลยนเรศวร

Page 7: Volume 23, No. 515, March 2021 โคซี่-แอมป
Page 8: Volume 23, No. 515, March 2021 โคซี่-แอมป
Page 9: Volume 23, No. 515, March 2021 โคซี่-แอมป

5วงการแพทย

[ โลกกวางทางแพทย ]ดร.ภก.ประยทธ ภวรตนาววธ •

ประจำำเดอนมนาคม 2564

E-cigarettes and smoking cessationE-cigarettes and smoking cessationin real-world and clinical settings: in real-world and clinical settings: a systematic review and meta-analysisa systematic review and meta-analysis

บหร�ไฟฟาเปนผลตภณฑท�ผ�สบบหร�ใช�เปนทางเลอกโดยกลาวอ�างวา “จะทำาให�ลดการสบบหร�ลง จะทำาให�

สามารถเลกสบบหร�ได�จะทำาให�สมผสกบสารพษน�อยกวาเม�อเปรยบเทยบกบการสบบหร�แบบปกตจะทำาให�บคคลรอบข�าง

ไมได�รบอนตรายจากการสมผสควน” แตอยางไรกตาม คำากลาวน�เปนเพยง “ความเช�อหรอความคดเหนสวนบคคล

เทาน�น” Kalkhoran และคณะดำาเนนการวจยเก�ยวกบการใช�บหร�ไฟฟาในการเลกบหร� โดยทบทวนวรรณกรรมอยาง

เปนระบบและอภวเคราะหโดยสบค�นข�อมลจากแหลงข�อมลทางการแพทยตางๆ และคดเลอกงานวจยท�มคณภาพสง

ตามเกณฑACROBAT-NRSItoolและtheCochraneRiskofBiasToolผลการวจยพบวามงานวจยจำานวน20ฉบบ

(15cohortstudies,threecross-sectionalstudies,andtwoclinicaltrials)ท�ถกนำาไปเข�าสการอภวเคราะหผลการวจย

พบประเดนท�นาสนใจคอ 1. ผ�ท�ใช�บหร�ไฟฟามแต�มตอในความสามารถเลกบหร�ได�คดเปนเพยงร�อยละ 28 เทาน�น

ซ�งถอวาตำ�ากวาอยางมนยสำาคญทางสถตเม�อเปรยบเทยบกบผ�ท�ไมได�ใช�บหร�ไฟฟา (odds ratio [OR] 0.72, 95%CI

0.57-0.91), I2 > 70 2. ไมพบความสมพนธวาหากใช�บหร�ไฟฟาแล�วจะทำาให�เลกบหร�ได�เม�อเปรยบเทยบกบกลมท�

เข�ากระบวนการเลกบหร�(cigarettecessation)(OR0.63,95%CI0.45-0.86vs0.86,0.60-1.23;p=0.94),I2>70

นอกจากน�ยงพบอกงานวจยของ Hajek และคณะ ท�แสดงให�เหนวาการใช�บหร�ไฟฟาอาจชวยให�เลกบหร�ได�งายข�น

เม�อเปรยบเทยบกบการใช�nicotinereplacementtherapy(ซ�งมราคาสงกวามวธการใช�ยงยากกวาเข�าถงได�ยากกวา)

และต�องทำารวมกบการปรบพฤตกรรมท�มผ�สนบสนนเปนอยางดจากงานวจยท�ง2สามารถสรปได�วา “ไมสามารถใช�

บหร�ไฟฟาเพยงอยางเดยวในการชวยเลกบหร�ได�”

ท�มา: 1. KalkhoranS,GlantzSA.E-cigarettesandsmokingcessationinreal-worldandclinicalsettings:asystematicreviewandmeta-analysis.Lancet

RespirMed.2016;4:116-28.2. HajekP,Phillips-WallerA,PrzuljD,PesolaF,MyersSmithK,BisalN,LiJ,ParrottS,SasieniP,DawkinsL,RossL,GoniewiczM,WuQ,McRobbie

HJ.ARandomizedTrialofE-CigarettesversusNicotine-ReplacementTherapy.NEnglJMed.2019;380:629-37.

Page 10: Volume 23, No. 515, March 2021 โคซี่-แอมป

6 วงการแพทย

[ โลกกวางทางแพทย ]

ประจำำเดอนมนาคม 2564

ในปจจบนเปนท�ทราบกนดวาการรกษาโรคไมตดตอเร�อรงสวนใหญมงเน�นไปท�การลดการเสยชวตหรอ

ลดการเกดโรคหวใจและหลอดเลอดแตอยางไรกตามสามารถทำาได�ยากมากเน�องจากเก�ยวข�องกบพฤตกรรมของผ�ปวย

โดยตรงและเปล�ยนแปลงได�ยาก การไมให�ความรวมมอในการปรบพฤตกรรมหรอการไมมแนวทางท�เปนรปธรรม

ในการปรบพฤตกรรมจะทำาให�การรกษาไมเกดประสทธผลสงสดHaroldEและคณะได�ทบทวนวรรณกรรมจากอดต

จนถงปจจบนและเสนอแนวคดในการจดการความเส�ยงในการเกดโรคหวใจและหลอดเลอดไว� 10 ประการ ดงน�

1.การจดการด�านยาอยางเหมาะสมโดยเฉพาะยาโรคเร�อรงท�ต�องให�ความรวมมอในการรบประทาน2.การจำากด

การรบประทานสารอาหารกลมcarbohydratesอยางเหมาะสมสำาหรบผ�ปวยแบบเฉพาะราย3.รบประทานอาหาร

แบบ DASH 4. เพ�มสดสวนการรบประทานผกและผลไม�ให�มากข�น 5. ยงไมพบหลกฐานเชงประจกษท�ระบวา

การรบประทานketogenicจะลดการเกดโรคหวใจและหลอดเลอดได�6.การควบคมนำ�าหนกให�ได�เกณฑมาตรฐาน

หรอลดนำ�าหนก 7. การควบคมหรอจดการตารางการรบประทานอาหารอยางเหมาะสม 8. ยงไมพบหลกฐาน

เชงประจกษใดๆท�แสดงให�เหนความสมพนธท�ชดเจนวาการรบประทานผลตภณฑเสรมอาหารใดๆจะลดการเกด

โรคหวใจและหลอดเลอดได� 9. การรบประทานอาหารท�มสวนประกอบของสาร omega-3 fatty acids อาจม

ความสมพนธกบการลดความเส�ยงของการเกดโรคหวใจและหลอดเลอดได�และ10.กรรมพนธเปนปจจยเส�ยงหลก

ของการเกดโรคน�ซ�งในปจจบนยงไมสามารถจดการได� นอกจากน�ยงมปจจยภายนอกอ�น ๆ อก เชน การเพ�ม

การออกกำาลงกายการเลกสบบหร�เปนต�นจะมความสมพนธกบการลดความเส�ยงของการเกดโรคหวใจและหลอดเลอดได�

Ten things to know about ten cardiovascular disease risk factors

ท�มา:HaroldE.Bays,PamR.Taub,ElizabethEpstein,ErinD.Michos,RichardA.Ferraro,AlisonL.Bailey,etal.Tenthingstoknowabouttencardiovasculardiseaseriskfactors.AmericanJournalofPreventiveCardiology,Volume5,2021.

Page 11: Volume 23, No. 515, March 2021 โคซี่-แอมป

7วงการแพทย

[ โลกกวางทางแพทย ]

ประจำำเดอนมนาคม 2564

Calling for a new Framingham score:Is machine learning in CV risk assessment the keyfor improved outcome prediction?

ในอนาคตเทคโนโลยตางๆ จะพฒนาไปอยางก�าวกระโดดโดยเฉพาะอยางย�งในเร�องMachineLearning(ML)(ระบบ

ท�สามารถเรยนร�ได�จากตวอยางด�วยตนเองโดยปราศจากการปอนคำาส�งของโปรแกรมเมอร)ดงน�นในการพยากรณโอกาสเกด

เหตการณใดๆ ในอนาคตจะสามารถถกทำานายได�งายข�นหากมข�อมลท�นำาเข�ามากเพยงพออยางไรกตามส�งหน�งท�ต�องครนคด

ให�ดคอML ยงไมสามารถระบปญหาใดๆ ข�นมาได�ด�วยตวมนเอง ยงคงต�องอาศยทกษะของมนษยในการคดอยางยดหยน

และระบปญหาพร�อมกำาหนดแนวทางการจดการคราว ๆ ในปจจบนมการกลาวถงการนำา ML เข�ามาชวยในการทำานาย

ความเส�ยงในการเกดโรคหวใจและหลอดเลอด ท�งน�เพ�อให�ได�ข�อมลท�ชดเจน ถกต�อง และสามารถนำาไปใช�ได�จรงมากท�สด

Nakanishiและคณะได�ทำาการวจยเพ�อประเมนวาหากมการให�ข�อมลแกMLมากพอรอบด�านMLจะสามารถทำานายความเส�ยง

ในการเกดโรคหวใจและหลอดเลอดได�เปนอยางไร ตวเปรยบเทยบท�ใช�ในงานวจยน� ได�แก coronary artery calcium (CAC)

Agatstonscoringและclinicaldataตางๆงานวจยคร�งน�มอาสาสมครท�เข�ารวมการวจย66,636รายเปนasymptomatic

subjects(meanage54±11years,67%men)withoutestablishedASCVDundergoingCACscanningandfollowed

for cardiovasculardisease (CVD) andCHDdeathsat10 yearsแสดงให�เหนวาอาสาสมครมความเส�ยงการเกดโรคอย

ระดบหน�งแตไมได�สงมาก ผลการวจยพบวา The AUC byML all ในการทำานายการเสยชวตด�วยโรคหวใจและหลอดเลอด

เทากบ0.845ซ�งสงกวาการทำานายโดยใช�ASCVDriskalone(0.821),CACscorealone(0.781)และMLCTalone(0.804)

และแตกตางกนอยางมนยสำาคญทางสถต นอกจากน�ในการทำานายการเกด chronic heart disease กแสดงผลไปในทศทาง

เดยวกน งานวจยน�แสดงให�เหนวาในอนาคตจะเกดการเปล�ยนแปลงใด ๆ เกดข�นในเวลาอนคาดวานาจะรวดเรวมาก

ประเทศไทยท�เพ�งเร�มสนบสนนการใช� THAI CV risk score อาจจะต�องคดและพจารณาการพฒนาตนเองไว�กอนหน�า

เพ�อรบมอกบสถานการณท�เปล�ยนแปลงไปอยางมสตยดหยนและอ�างองหลกฐานทางวชาการ

ท�มา:NakanishiR,SlomkaPJ,RiosR,BetancurJ,BlahaMJ,NasirK,etal.MachineLearningAddstoClinicalandCACAssessmentsinPredicting10-YearCHDandCVDDeaths.JACCCardiovascImaging.2020Oct28:S1936-878X(20)30810-X.doi:10.1016/j.jcmg.2020.08.024.Epubaheadofprint.PMID:33129741.

Page 12: Volume 23, No. 515, March 2021 โคซี่-แอมป

8 วงการแพทย

[ โลกกวางทางแพทย ]

ประจำำเดอนมนาคม 2564

Omalizumab for the Treatmentof Chronic Idiopathic Urticaria:Systematic Review of the Literature

Omalizumab คอ recombinant humanizedmonoclonal antibody to immunoglobulin E ซ�งแนวทาง

การรกษาตาง ๆ ระบวาสามารถใช�ยาน�ในการรกษาภาวะ chronic idiopathic urticaria (chronic spontaneous

urticaria)ได�โดยคำาแนะนำาการใช�ยาคอให�ใช�เปนทางเลอกท�3รวมกบhighdosesofhistaminereceptortype1

(H1) antihistamines ในกรณท�ใช� first- และ second-line therapy มาแล�วไมตอบสนองตอการรกษา Tonacci

และคณะ ดำาเนนการวจยโดยการทบทวนวรรณกรรมอยางเปนระบบจากแหลงข�อมลตาง ๆ ได�แก PubMed,

ScienceDirect, LILACS (LatinAmerican andCaribbeanHealthSciences Literature) และGoogleScholar

databasesจากน�นคดเลอกเฉพาะงานวจยท�มคณภาพสงและนำามาสรปผลผลการวจยพบวาการใช�Omalizumab

ในขนาด300mgบรหารยาทก 4 สปดาห แสดงให�เหนวานาจะมประสทธภาพตอบสนองตอการรกษาไวและ

ปลอดภยสำาหรบการใช�ในผ�ปวยchronicidiopathicurticariaและยงพบวามข�อมลประสทธภาพและความปลอดภย

ในสตรมครรภอกด�วย อยางไรกตาม ยงมงานวจยเก�ยวกบการใช�ยาน�คอนข�างน�อย เน�องจากสวนหน�งโรค

มอบตการณน�อยมาก

ท�มา: TonacciA,BilleciL,PioggiaG,NavarraM,GangemiS.OmalizumabfortheTreatmentofChronicIdiopathicUrticaria:SystematicReviewoftheLiterature.Pharmacotherapy.2017Apr;37(4):464-80.

Page 13: Volume 23, No. 515, March 2021 โคซี่-แอมป

9วงการแพทยประจำำเดอนมนาคม 2564

[ ขาวสารการแพทย ]กองบรรณาธการ •

ไทย-องกฤษ รวมมอแผนสรางเสรมสขภาพ 3 ดาน นายอนทน ชาญวรกล รองนายกรฐมนตรและรฐมนตรวาการ

กระทรวงสาธารณสขพรอมดวยMr.BrianDavidsonเอกอครราชทตองกฤษ

ประจำำาประเทศไทย รวมกนลงนามบนทกความเขาใจระหวางรฐบาลแหง

ราชอาณาจกรไทยกบรฐบาลแหงสหราชอาณาจกรเกรตบรเตนและนอรเทรน

ไอรแลนด ภายใตความรวมมอแผนงานสรางเสรมสขภาพของ UK’s Prosperity

Fund ซ�งเปนกองทนสนบสนนความรวมมอเพ�อการพฒนาระหวางสหราช

อาณาจกรกบตางประเทศ (ค.ศ. 2016-2021) เพ�อสงเสรมการพฒนาทาง

เศรษฐกจและสนบสนนผลประโยชนรวมกน ท�งการสรางเสรมสขภาพและ

สงเสรมการเปนพนธมตรท�ย�งยนระหวางหนวยงานท�เก�ยวของ เร�องแผนงาน

สรางเสรมสขภาพ เนนความรวมมอ 3 ดาน ไดแก การจดการโรคไมตดตอเร�อรง

ซ�งเปนปญหาสาธารณสขท�สำาคญของท�วโลก, การเสรมสรางความเขมแขง

ของระบบสขภาพ และการศกษาและฝกอบรมบคลากรทางการแพทย ระยะเวลา

ความรวมมอ 3 ป (พ.ศ. 2563-2565) โดยป พ.ศ. 2564 น�จะเนนการดำาเนนงาน

ตามลำาดบความสำาคญสอดคลองกบยทธศาสตรระดบประเทศ อาท การจดทำาราง

ขอเสนอแนะเชงนโยบายเร�องการดแลและใหบรการดานโรคไมตดตอในสถานการณ

การแพรระบาดของโรคโควด-19 มกรมควบคมโรค

เปนหนวยงานหลก การดำาเนนงานดานการเสรมสราง

ความเขมแขงของระบบสขภาพมสถาบนรบรอง

คณภาพสถานพยาบาลเปนหนวยงานหลก การศกษา

และการฝกอบรมมกรมวทยาศาสตรการแพทย

และสถาบน Asia-Pacific Network on Health

Professional Education Reforms (ANHER) รวมกน

ดำาเนนงาน

กญชาทางการแพทยแกผปวยแลว 31 แหง เปนโรงพยาบาล 10 แหง และคลนก

21 แหง และเตรยมเปดใหบรการในโรงพยาบาลเอกชน 382 แหง และคลนก

เวชกรรม/ทนตกรรม/แพทยแผนไทย และแพทยแผนไทยประยกต อกประมาณ

21,000 แหง ซ�งกระทรวงสาธารณสขเปดกวางใหภาคเอกชนไดมสวนรวม

เก�ยวกบกญชาทางการแพทยมากข�น สวนการขยายขอบขายการผลตผลตภณฑ

กญชา ไมวาจะเปนสนคาหรอบรการ ม�นใจวาภาคเอกชนจะสามารถขยายผล

ไปไดเปนวงกวางในระยะเวลาท�รวดเรว ชวยเสรมความเขมแขงใหแกการแพทย

และภาคเศรษฐกจประเทศ

สธ.เดนหนาหนน ร.พ.เอกชน/คลนกท�วไทยเปดใหบรการกญชาทางการแพทย

นายอนทนชาญวรกลรองนายกรฐมนตร

และรฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสขกลาววา

ปจจบนมสถานพยาบาลท�ใหบรการคลนกกญชา

ทางการแพทยและคลนกกญชาทางการแพทย

แผนไทยในสงกดกระทรวงสาธารณสขประมาณ

800 แหง ใหบรการผปวยกวา 100,000 รายตอป

จงไดขยายบรการกญชาทางการแพทยไปสภาค

เอกชน เพ�อใหประชาชนไดรบการรกษาดวยสารสกด

จากกญชาทางการแพทยอยางรวดเรวและครอบคลม

เพ�มโอกาสและเพ�มทางเลอกใหผปวยโรครายแรง

เร�อรง เขาถงการรกษามากข�น ลดความแออด

ลดการรอคอยการรบบรการในโรงพยาบาลรฐ

ขอมล ณ วนท� 9 มนาคม พ.ศ. 2564 มสถานพยาบาล

เอกชนไดรบใบอนญาตจำาหนายกญชาทางการแพทย

จากสำานกงานคณะกรรมการอาหารและยาแลว

86 แหง เปนโรงพยาบาล 22 แหง และคลนก 64 แหง

สถานพยาบาลเอกชนไดซ�อผลตภณฑกญชาทาง

การแพทยจากองคการเภสชกรรม เพ�อใหบรการ

Page 14: Volume 23, No. 515, March 2021 โคซี่-แอมป

10 วงการแพทย ประจำำเดอนมนาคม 2564

[ ขาวสารการแพทย ]

นพ.ศกด�ชยกาญจำนวฒนาเลขาธการสำานกงานหลกประกนสขภาพ

แหงชาต (สปสช.) กลาววา บทบาทท�สำาคญประการหน�งของ สปสช. คอ

การรวมมอเปนพนธมตรกบหนวยบรการสาธารณสขหรอสถานพยาบาลท�ง

ภาครฐและเอกชนทกแหง เพ�อการใหบรการประชาชนสทธบตรทอง โดยม

ประชาชนเปนเปาหมายหลก ในสวนของหนวยบรการรบสงตอน�นเปนหนวย

บรการท�รบสงตอผปวยจากหนวยบรการปฐมภมหรอหนวยบรการประจำาท�

ผปวยไดลงทะเบยนเลอกไว และไดรบการสงตอมารกษายงหนวยบรการรบสงตอ

ในกรณท�เกนศกยภาพของหนวยบรการประจำา ซ�งขณะน�หนวยบรการภาครฐ

ทกแหงเขารวมเปนหนวยบรการในระบบบตรทองในแตละประเภทอยแลว

โดยในสวนหนวยบรการภาครฐระดบทตยภมและตตยภมกจะเปนหนวยบรการ

ท�รบสงตอผปวยจากหนวยบรการปฐมภมดวยเชนกน อยางไรกตาม ในสวนของ

หนวยบรการเอกชนน�น เน�องจากเปนความรวมมอโดยสมครใจเพ�อการใหบรการ

ประชาชนอยางมคณภาพและมาตรฐาน ดงน�น หากหนวยบรการเอกชน

สปสช.แจง ร.พ.เอกชนถอนตวจากการเปนหนวยบรการรบสงตอได พรอมหาท�ใหมรองรบประชาชน

มความประสงคจะขอถอนตวจากการเปนหนวยบรการ

รบสงตอกสามารถทำาได ในสวนของ สปสช. กจะ

ดำาเนนการหาหนวยบรการรบสงตอแหงใหม

โดยไมใหเกดผลกระทบตอประชาชน

กรมวทยาศาสตรการแพทยพรอมทดสอบภมคมกนไวรสกลายพนธในคนไทยท�ไดรบวคซนโควด-19 นพ.ศภกจำ ศ ร ลกษณ อธบดกรม

วทยาศาสตรการแพทยกลาววา กรมวทยาศาสตร

การแพทย โดยสถาบนชววตถซ�งมหองปฏบตการ

ตรวจพสจนเช�อโรคและตรวจสอบระดบภมคมกน

ในซร�ม ภายใตหองปฏบตการชวนรภยระดบ 3 (BSL3)

รวมท�งมหองปฏบตการตรวจวเคราะหเพ�อควบคม

คณภาพวคซน จงไดเตรยมการเพ�อตรวจสอบวา

วคซนท�นำาเขามาใชในประเทศจะมฤทธ�ในการกระตน

ภมคมกนไวรส SARS-CoV-2 ท�งสายพนธท�กอโรค

ในปจจบน รวมท�งสายพนธท�มการกลายพนธในประเทศไดหรอไม ในระหวางท�

คนไทยยงไมไดรบวคซนโควด-19 กรมวทยาศาสตรการแพทยสามารถตรวจสอบ

ภมคมกนในเลอดคนไทยท�ตดเช�อตามธรรมชาตมาทดสอบกบไวรสกลายพนธ

ท�พบในประเทศ เพ�อดวาภมคมกนท�เกดข�นสามารถทำาลายไวรสกลายพนธ

ไดหรอไม ทำาใหสามารถทราบผลในเบ�องตนจากซร�มคนท�ตดเช�อในประเทศ

ซ�งวธท�ใชเปนวธมาตรฐานท�ตรวจหาระดบภมคมกนในการทำาลายไวรสกลายพนธ

ในเซลลเพาะเล�ยงท�จำาเพาะ โดยวธ Plaque Reduction Neutralization Test

(PRNT) ซ�งใชเวลาทดสอบภายใน 7 วนรผล และเม�อคนไทยไดรบวคซนโควด-19

วธดงกลาวสามารถนำามาใชในการตรวจภมคมกนตอไวรสกลายพนธในคนไทย

ท�ไดรบวคซนไดทนท ซ�งขณะน�อยระหวางการวางแผน การดำาเนนการ เพ�อ

เพ�มจำานวนไวรสท�กลายพนธและตรวจหาปรมาณไวรสท�เหมาะสมสำาหรบ

การทดสอบกอนนำามาทดสอบกบซร�มของคนท�ตดเช�อตามธรรมชาต คาดวา

จะทราบผลในเดอนเมษายน พ.ศ. 2564 และวธน�จะสามารถนำามาใชกบ

การตรวจตดตามภมคมกนในคนไทยท�ไดรบวคซนตอไป

Page 15: Volume 23, No. 515, March 2021 โคซี่-แอมป

11วงการแพทยประจำำเดอนมนาคม 2564

[ รอบรเรองยา ]อ.ดร.ภก.สกขวฒน นกรอง

วทยาลยเภสชศาสตร มหาวทยาลยรงสต•

การปวดศรษะไมเกรน(Migraineheadache)เปนการปวดศรษะท�รบกวนชวตประจำำาวนโดยมลกษณะการปวดแบบตบๆ เปนจำงหวะมกจำะเกดขางเดยวของศรษะแตกสามารถเปนท�งสองขางไดโดยอาการปวดในชวงแรกมกมความรนแรงเพยงเลกนอยและจำะคอยๆ เพ�มความรนแรงข�นในผปวยบางรายอาจำมอาการอ�นรวมดวย เชน คล�นไส อาเจำยน ออนแรง และไวตอแสงเสยงหรอกล�นมากข�น(1)

การใชยาบรรเทาอาการปวดศรษะไมเกรน การรบประทานยาทนทเม�อมอาการปวดศรษะไมเกรนจำะชวยใหผลของยาในการบรรเทาอาการปวดมประสทธภาพย�งข�นโดยยาท�ใชมหลายกลมดงตารางท�1

ตารางท� 1การใชยาบรรเทาอาการปวดศรษะไมเกรน(1)

ยาบรรเทาปวดสำาหรบการปวดแบบไมรนแรง

ยาสามญประจำำาบานไดแกParacetamol

ยาลดการอกเสบท�ไมใชสเตยรอยด(NSAIDs)ไดแกIbuprofen,Naproxen,Celecoxib,Etoricoxib

ยาบรรเทาปวดสำาหรบการปวดท�รนแรงมากข�น(จำำาเพาะเจำาะจำงกบการปวดศรษะไมเกรน)

ยากลมTriptansไดแกSumatriptan,Eletriptan

ยาท�มสวนผสมของErgotamineไดแกErgotamine+Caffeine

แตในกรณท�ปวดรนแรงอาจำมความจำำาเปนท�จำะตองใชยาในรปแบบยาฉดเพ�อบรรเทาอาการปวดกรณเชนน�จำะตองฉดท�สถานพยาบาล ซ�งไมสะดวกสำาหรบผท�เกดอาการปวดมากและเปนบอยๆ ดงน�นการใชยาพนจำมกสำาหรบผปวยเหลาน�อาจำมความจำำาเปนท�แพทยอาจำตองจำายยาไวเปนยาประจำำาตวผปวย เพราะยาพนเหลาน�สามารถลดหรอบรรเทาอาการปวดไดใกลเคยงกบยาในรปแบบยาฉด ยาพนจมกท�ใชสำำาหรบไมเกรน ไดแก1. Dihydroergotamine mesylate (DHE) Nasal Spray(2)

เปนยาในกลม ergot ทำาหนาท�ชวยใหหลอดเลอดภายในศรษะท�ขยายกวางแคบลงลดผลการส�นสะเทอนของอาการปวดศรษะโดยปกตยาDHEน�นยมใชในacuteattackซ�งยาในรปแบบฉดใหผลดเทาๆ กบnasalsprayซ�งยาชนดน�มรปแบบยาเตรยมหลายชนดเชนยาฉดเขาใตผวหนงหลอดเลอดดำาและพนทางจำมก เน�องจำากการออกฤทธ�มผลตอหลอดเลอด กอนใชจำำาเปนตองปรกษาแพทยหรอเภสชกรหากผปวยมอาการของโรคการไหลเวยนของเลอด เชน โรคของหลอดเลอดสวนปลาย (peripheral vascular disease),อยางภาวะหลอดเลอดแขง (arteriosclerosis), หลอดเลอดดำาอกเสบอดตน(thrombophlebitis),หรอโรคเรเนาด(Raynaud’sdisease),ความดนโลหตสงท�ไมสามารถควบคมไดโรคหวใจำและหลอดเลอดเชนโรคหลอดเลอดหวใจำ(coronaryarterydisease),โรคหลอดเลอดสมอง(stroke),อาการปวดเคนหนาอก(angina),หวใจำขาดเลอดฉบพลนโรคตบโรคไตการตดเช�อในเลอดอยางรนแรงหรอภาวะพษเพราะตดเช�อเพ�งรบการผาตดท�หลอดเลอดมา ขอควรระวงกอนใชยา DHE Nasal Spray - ยาน�ควรใชเม�อไดรบการวนจำฉยอยางชดเจำนวามอาการปวดศรษะไมเกรนยาน�ไมไดใชสำาหรบการรกษาอาการปวดศรษะไมเกรนท�เกดข�นเพยงหน�งขางของสมองหรออาการปวดศรษะท�บรเวณฐานของสมองหรอคอ

- ผปวยท�มความเส�ยงในการเกดโรคหลอดเลอดหวใจำควรรบการประเมนความพงพอใจำของหลอดเลอดและหวใจำกอนท�จำะเร�มตนการรกษาเน�องจำากความเปนไปไดของการตรวจำสอบหลอดเลอดและหวใจำน�นอาจำจำะไมพบสาเหตท�แทจำรงของโรคหลอดเลอดหวใจำ แนะนำาวาควรใหยาคร�งแรกเพ�อใหสะดวกตอการตรวจำคล�นไฟฟาหวใจำ(ECG)หลงจำากใหยา การเฝาระวงเม�อใชยา -ควรเฝาระวงคล�นไฟฟาหวใจำหลงจำากใหยาคร�งแรกในผปวยท�มปจำจำยเส�ยงเปนโรคหลอดเลอดหวใจำ - ผปวยท�มปจำจำยเส�ยงเปนโรคหลอดเลอดหวใจำ และผท�เขาขายอาจำมปจำจำยเส�ยงเปนโรคหลอดเลอดหวใจำ ควรรบการประเมนหลอดเลอดและหวใจำเปนระยะ2. คโตโรแลค (Ketorolac)(3)

เปนยาในกลมเอนเสด(NSAIDs)นำามาใชบรรเทาอาการเจำบปวดหรอลดการอกเสบท�มความรนแรงปานกลางไปจำนถงรนแรงมาก ขอควรระวงของการใชยา Ketorolac - ควรหลกเล�ยงใชยาน�หากเคยมประวตแพยาหรอสวนประกอบของยาKetorolacรวมไปถงยาอ�นๆ เชนยาแอสไพรนหรอยาในกลมเอนเสด -ควรหลกเล�ยงใชยาน�หากกำาลงใชยาPentoxifylline,Probenecid,Aspirinหรอยาในกลมเอนเสด -ควรหลกเล�ยงใชยาน�หากเปนผท�มอายครรภ7-9เดอนผท�กำาลงใหนมบตรหรอกำาลงเจำบทองคลอด -ควรหลกเล�ยงใชยาน�หากมประวตการทำาบายพาสหวใจำ(CABG)ผท�มแผลในกระเพาะอาหาร หรอมประวตเปนแผลหรอปญหาเก�ยวกบชองทองชนดรนแรงเชนเลอดออกหรอกระเพาะทะลมปญหาเก�ยวกบไตท�รนแรงหรอมความเส�ยงเปนไตวายเชนมภาวะขาดนำ�าเปนตน - ไมควรใชยาน�ในเดกอายตำ�ากวา 16 ป เน�องจำากยงไมไดรบการรบรองถงความปลอดภยและประสทธภาพในการรกษา ตวอยางยาท�อาจำทำาปฏกรยาเม�อใชรวมกบยาMetoprololซ�งผท�ใชยาตอไปน�ควรแจำงใหแพทยทราบ -ยาWarfarin,Aspirin,Clopidogrel,Corticosteroids,Heparin,Probenecid,Cyclosporin,Lithium,Metformin,Methotrexate,Ibuprofenยากลม Quinolone เชน Ciprofloxacin ยาลดความดนโลหตกลม ACEinhibitors เชน Enalapri l หรอยาขบปสสาวะ เชน Furosemide,Hydrochlorothiazide ขนาดยาสำำาหรบผใหญเพ�อรกษาอาการปวด ปกตระยะเวลาโดยรวมของการใชยาคโตโรแลคโดยการฉดยาการรบประทาน หรอการพนทางจำมกไมควรเกน 5 วน โดยยาในรปแบบรบประทานน�นตองใชรวมกบการฉดยาเขาหลอดเลอดดำาหรอการฉดยาเขากลามเน�อเทาน�นสำาหรบการใชยาพนจำมกมขอแนะนำาคอนำ�าหนก50กก.ข�นไป:31.5มก.ทกๆ6-8ช�วโมง (พนเขาจำมกขางละ1คร�ง),นำ�าหนกนอยกวา50กก.:15.75มก.ทกๆ6-8ช�วโมง(พนเขาจำมกขางละ1คร�ง),ขนาดยาสงสด:4คร�งตอวน3. ยากลมทรปแทน (Triptans) เปนยาในกลมSelectiveSerotoninReceptorAgonists;SSRIใชรกษาอาการปวดศรษะไมเกรนและบรรเทาอาการอ�นๆ ท�เกดจำากไมเกรนเชนอาการคล�นไส อาเจำยนความรสกไวตอแสงและเสยง เปนตน โดยยาชนดน�ออกฤทธ�ทำาใหหลอดเลอดบรเวณสมองหดตวตบลงชวยยบย�งการสง

ยาพนจมกสำำหรบไมเกรน

Page 16: Volume 23, No. 515, March 2021 โคซี่-แอมป

12 วงการแพทย ประจำำเดอนมนาคม 2564

[ รอบรเรองยา ]

สญญาณความรสกเจำบปวดไปยงสมอง และปดก�นการปลอยสารบางชนดท�ทำาใหเกดอาการอ�นๆของไมเกรนแตยาชนดน�ไมสามารถใชปองกนหรอใชลดความถ�ของการเกดอาการปวดศรษะไมเกรนไดท�ใชในรปแบบสดพนจำมกมใชอย2ตวดวยกนคอ 3.1 Sumatriptan เปนยารกษาโรคปวดศรษะไมเกรน มใชในรปแบบยาฉดยาเมดและยานำ�าพนจำมก(nasalspray)กรณยาฉดมขอบงใชสำาหรบรกษาโรคปวดศรษะแบบคลสเตอร(clusterheadache)ดวยนอกจำากใช Sumatriptan แบบยาเด�ยวแลวยงมตำารบสตรผสมท�รวมกบ NaproxenใชรกษาไมเกรนเชนเดยวกนSumatriptanออกฤทธ�เปนselective5-HT1B/1Dreceptor agonist ยาชนดฉดและชนดรบประทานใชกบผท�อายเกน 18 ปโดยชนดฉดใช6มก. (หรอนอยกวาน�) ฉดเขาใตผวหนงขนาดสงสดไมเกน12มก.ใน24ช�วโมงชนดรบประทานใชขนาด50-100มก.ขนาดสงสดไมเกน300มก. ใน 24 ช�วโมง สวนชนดยาพนจำมกหากอาย 12-17 ป พนขางละ10มก.ขนาดสงสดไมเกนขางละ20มก.ใน24ช�วโมงถาอายเกน18ปพนขางละ20มก.ขนาดสงสดไมเกนขางละ40มก.ใน24ช�วโมง

ขอควรระวงในการใชยากลมทรปแทน ไดแก - แจำงใหแพทยหรอเภสชกรทราบหากมประวตแพยากลมน�รวมถงการแพสวนประกอบของยาและสารชนดอ�นๆ -แจำงใหแพทยทราบถงประวตทางการแพทยและภาวะเจำบปวยท�กำาลงเผชญอยโดยเฉพาะผท�มอาการของโรคตบโรคไตโรคหวใจำโรคท�เก�ยวกบการเตนของหวใจำ โรคหลอดเลอดหวใจำ ภาวะความดนโลหตสง โรคลมชกหรอโรคท�ตองใชยาCimetidineในการรกษา - หามใชยาน�ภายในเวลา 24 ช�วโมงกอนหรอหลงใชยาชนดอ�นรกษาอาการปวดศรษะจำากไมเกรนชนดอ�น - ผปวยหรอผท�เคยปวยดวยโรคหวใจำ ภาวะความดนโลหตสงโรคหลอดเลอดสมอง อาการเจำบหนาอก หรอผท�มปญหาเก�ยวกบระบบไหลเวยนโลหตท�อาจำสงผลใหรางกายขาดเลอดไมควรใชยาชนดน� - แจำงใหแพทยหรอทนตแพทยทราบวากำาลงใชยา SumatriptanหรอZolmitriptanกอนเขารบการผาตด - Zolmitriptan ชนดแตกตวในชองปากอาจำมสวนผสมของฟนลอะลานน ดงน�น ผท�ปวยดวยโรคฟนลคโตนเรยควรแจำงใหแพทยทราบกอนใชยา - หลกเล�ยงการด�มแอลกอฮอล การใชสารเสพตด การขบรถการใชเคร�องจำกรหรอการทำากจำกรรมท�ตองอาศยความต�นตวในระหวางท�ใชยาจำนกวาจำะแนใจำวายาไมทำาใหเกดผลขางเคยงท�เปนอนตราย เน�องจำากยาSumatriptanหรอZolmitriptanอาจำสงผลใหมอาการวงเวยนหรองวงซมได -การใชยาในหญงต�งครรภจำดอยในCategoryCเน�องจำากยงไมทราบแนชดวายาชนดน�เปนอนตรายตอทารกในครรภหรอไมไมควรใหนมบตรในระหวางท�ใชยาชนดน� หากผปวยกำาลงต�งครรภหรอกำาลงวางแผนมบตรควรแจำงใหแพทยทราบกอนใชยา ผลขางเคยงท�อาจำเกดข�นเม�อใชยากลมทรปแทน เชน อาการคล�นไส เวยนศรษะ และกลามเน�อลา โดยไมแนะนำาใหใชยาในผปวยท�มความเส�ยงตอการเกดโรคหลอดเลอดสมองและโรคหวใจำ จำากขอมลดงกลาวขางตนจำะเหนไดวาปจำจำบนไดมยาแกปวดศรษะไมเกรนถกพฒนาข�นมาในรปแบบยาพนจำมกท�มประสทธภาพใกลเคยงกบยาในรปแบบยาฉดทำาใหผปวยมโอกาสเลอกท�จำะใชยา และเล�ยงการเจำบตวเวลาใชยาฉดแตท�งน�ผปวยควรสอบถามความคดเหนจำากแพทยผเช�ยวชาญเพราะยากลมตางๆ เหลาน�มโอกาสท�จำะแสดงผลขางเคยงตางๆ ออกมาได

คอนขางมาก

เอกสำารอางอง1. ศนยขอมลยาโรงพยาบาลบำารงราษฎร. ปวดศรษะไมเกรน รทน จำดการได. https://www.

bumrungrad.com/th/health-blog/february-2020/migraine-headache2.สมศกด� เทยมเกา. การใชยาอาการปวดศรษะ. https://neurosci.kku.ac.th/wp-content/

uploads/2019/05/Topic-Review.pdf3. คโตโรแลค(Ketorolac).https://hellokhunmor.com/uncategorized/คโตโรแลค-ketorolac/4.Sumatriptan ชนดผงยาเปาจำมกรกษาไมเกรนเฉยบพลน. https://pharmacy.mahidol.ac.th/dic/

news_week_full.php?id=13385. Zolmitriptan(ซอลมทรปแทน).https://www.pobpad.com/ซอลมทรปแทน6.ซอลมทรปแทน (Zolmitriptan). https://hellokhunmor.com/uncategorized/ซอลมทรปแทน-

zolmitriptan/

รปท� 1กลไกการทำางานของอปกรณนำาสงยาชนดพเศษ(Intranasalbreath-powereddeliverysystem)(4)

Sumatriptanในรปแบบผงยาใชเปาเขาจำมกดวยอปกรณนำาสงยาชนดพเศษ (intranasalbreath-powereddeliverysystem) ตวยาจำะอยตรงปลายสวนท�จำะสอดเขาชองจำมกใหยาโดยเปาลมทางปาก(รปท�1)อปกรณจำะพาตวยาเขาจำมกไดลกถงบรเวณท�มเลอดมาเล�ยงมาก ทำาใหตวยาดดซมไดเรวและออกฤทธ�เรว อกท�งลดการสญเสยยาท�ตกเขาสคอ ยาน�มขอบงใชสำาหรบรกษาโรคปวดศรษะไมเกรนเฉยบพลน(ไมใชเพ�อปองกนไมเกรนและไมใชกบโรคปวดศรษะแบบคลสเตอรเน�องจำากยงไมมขอมลสนบสนน) โดยพนผงยาคร�งละ 22 มก. (เขาชองจำมกขางละ 11 มก.) ขนาดสงสดไมเกน44มก.ใน24ช�วโมงโดยเวนหางจำากการใหยาคร�งแรกไมนอยกวา2ช�วโมงยาในขนาดดงกลาวใหประสทธผลสงกวาSumatriptanชนดรบประทานขนาด100 มก. และมอาการไมพงประสงคตำ�ากวา อาการไมพงประสงคของSumatriptanรปแบบผงยาเปาจำมกท�อาจำพบเชนการรบรสผดปกตนำ�ามกไหลเย�อจำมกอกเสบ(4)

3.2 Zolmitriptan ชนดพนจำมก ผใหญพนยาท�รจำมกแตละขางในปรมาณ 5 มก./คร�ง โดยใหพนยาทนทเม�อมอาการ และพนยาอกคร�งหากมอาการเกดข�นอกคร�ง โดยการพนยาคร�งตอไปใหพนหลงจำากการพนยาคร�งแรกเปนเวลาอยางนอย2ช�วโมงปรมาณสงสด10มก./วน เดกอายต�งแต 12 ปข�นไป พนยาท�รจำมกแตละขางในปรมาณ2.5มก./คร�งโดยใหพนยาทนทเม�อมอาการและพนยาอกคร�งหากมอาการเกดข�นอกคร�ง โดยการพนยาคร�งตอไปใหพนหลงจำากการพนยาคร�งแรกเปนเวลาอยางนอย2ช�วโมงปรมาณสงสด10มก./วน

Page 17: Volume 23, No. 515, March 2021 โคซี่-แอมป

13วงการแพทยประจำำเดอนมนาคม 2564

กองบรรณาธการ •

[ In Focus ]

โคซ�-แอมป ‘COXY-AMP’ ชดตรวจโควด-19 ดวยเทคนคแลมปเปล� ยนสในข�นตอนเดยว

ผานมาตรฐานเคร�องมอแพทย เตรยมถายทอดเทคโนโลยคดกรองโควด-19 เชงรก

สวทช. พฒนาผลงานวจย ‘COXY-AMP’ ชดตรวจโควด-19 ดวยเทคนค

แลมปเปล�ยนสในข�นตอนเดยว สำาหรบวนจฉยโรคโควด-19 แบบคดกรองรายบคคล

ซ�งลาสดสำานกงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) ออกใบรบรองผานการประเมน

เทคโนโลยเคร�องมอแพทย นบเปนชดตรวจโควด-19 ช�นแรกท�ผลตและผานการรบรอง

ในประเทศไทย เตรยมถายทอดเทคโนโลยแกผ�ประกอบการภาคเอกชนท�สนใจ

เพ�อผลตชดตรวจฯ ใช�คดกรองเชงรกควบคมโรคโควด-19 และโรคอบตใหมอ�น ๆ

ได�เองในประเทศ อกท�งยงสามารถตอยอดยกระดบอตสาหกรรมสการผลตเพ�อสงออก

ในอนาคต ท�สำาคญคณภาพของ ‘COXY-AMP’ ชดตรวจโควด-19 ยงการนตด�วย

การเปนหน�งเดยวจากภมภาคเอเชยท�ผานการเข�ารอบ 1 ใน 20 ทมสดท�าย ในการประกวด

ของมลนธ XPRIZE ซ�งเปนการแขงขนระดบโลก

ดร.ณรงคศรเลศวรกลผ�อำำ�นวยก�รสำำ�นกง�นพฒน�วทย�ศ�สำตรและ

เทคโนโลยแหงช�ต(สำวทช.) กลาววา สำำานกงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.)

ออกใบรบรองผานการประเมนเทคโนโลยเคร�องมอแพทยใหแกผลง�นวจย‘COXY-AMP’

Page 18: Volume 23, No. 515, March 2021 โคซี่-แอมป

14 วงการแพทย ประจำำเดอนมนาคม 2564

[ In Focus ]

ชดตรวจโควด-19 ด�วยเทคนคแลมปเปล�ยนสำในข�นตอำนเดยว ซ�งพฒนาโดยทมวจยจาก

ศนยพนธวศวกรรมและเทคโนโลยชวภาพแหงชาต (ไบโอเทค) สำวทช. รวมกบคณะเวชศาสำตรเขตรอน

มหาวทยาลยมหดล

“การผานการประเมนคร�งน�เปนไปตามประกาศกระทรวงสำาธารณสำข เร�องเคร�องมอแพทย

ท�ตองมการประเมนเทคโนโลย พ.ศ. 2563 โดยผผลตหรอผนำาเขาตองมการประเมนเทคโนโลย

เพ�อใหการใชเคร�องมอแพทยดงกลาวเปนไปอยางเหมาะสำม สำอดคลองกบสำภาพปญหาทางดาน

สำขภาพของประชาชน สำภาวะเศรษฐกจ และสำงคมของประเทศ ท�งน�หลกเกณฑและเง�อนไขของ

การประเมนเทคโนโลยชดตรวจและนำ�ายาท�เก�ยวของกบการวนจฉยการตดเช�อ SARS-CoV-2

หรอเช�อกอโรคโควด-19 ระบไววา แบบตรวจหาสำารพนธกรรม และแบบตรวจหาแอนตบอดหรอ

แอนตเจน ตองประเมนตามหลกเกณฑ วธการและเง�อนไข เชน ความไว ความจำาเพาะ และมาตรฐาน

อ�น ๆ ตามท�เลขาธการคณะกรรมการอาหารและยาประกาศกำาหนด”

Page 19: Volume 23, No. 515, March 2021 โคซี่-แอมป

15วงการแพทยประจำำเดอนมนาคม 2564

[ In Focus ]

ผ�อำำ�นวยก�รสำวทช. กลาวตอวา ลาสำดทมวจยไดรบการตดตอจากภาคเอกชนไทยท�สำนใจ

รบถายทอดเทคโนโลยชดตรวจโควด-19 ดวยเทคนคแลมปเปล�ยนสำในข�นตอนเดยวเพ�อนำาไปใช

พฒนาและขยายผลการผลตระดบอตสำาหกรรม ทำาใหประเทศไทยมชดตรวจโควด-19 ท�ผลตเอง

ในประเทศ ราคาถก และสำามารถนำาไปใชเปนเคร�องมอตรวจคดกรองโรคโควด-19 เชงรกไดอยาง

มประสำทธภาพ รบมอการระบาดของโรคไดดข�น รวมท�งเปนการสำนบสำนนความม�นคงดานสำขภาพ

ของคนไทย ท�สำำาคญแมการระบาดของโรคโควด-19 จะยตลงในอนาคต เทคโนโลยหลกของชดตรวจ

โควด-19 แบบรวดเรวยงนำาไปประยกตดดแปลงใหมความเหมาะสำมตอการตรวจเช�อโรคอบตใหม

อ�น ๆ ท�อาจเกดข�นในอนาคตไดอกดวย

น�งวรรณสำก� เกยรตปฐมชย นกวจยอำ�วโสำ หวหน��ทมวจยเทคโนโลยวศวกรรม

ชวภ�พและก�รตรวจวด กลมวจยเทคโนโลยก�รตรวจวนจฉยและก�รค�นห�สำ�รชวภ�พ

ไบโอำเทค สำวทช. ผ�พฒน�ชดตรวจโควด-19 แบบรวดเรว กลาววา ‘COXY-AMP’ ชดตรวจ

โรคโควด-19 ดวยเทคนคแลมปเปล�ยนสำในข�นตอนเดยว ท�ไบโอเทค สำวทช. รวมกบคณะเวชศาสำตร

เขตรอน มหาวทยาลยมหดล พฒนาข�นใชเทคนคแลมปเปล�ยนสำในข�นตอนเดยว ซ�งเทคนคแลมป

คอการเพ�มจำานวนสำารพนธกรรมของเช�อโรคอยางจำาเพาะเจาะจงภายใตอณหภมท�คงท� จงทำาไดงาย

ในกลองใหความรอนซ�งเปนอปกรณท�หาไดงาย ราคาไมแพง

Page 20: Volume 23, No. 515, March 2021 โคซี่-แอมป

16 วงการแพทย ประจำำเดอนมนาคม 2564

[ In Focus ]

“สำวนข�นตอนการใชงานชดตรวจโควด-19 แบบรวดเรวสำามารถทำาไดงาย เพยงแคผใชใสำสำารพนธกรรม

RNA ท�สำกดไดในหลอดปฏกรยาทดสำอบ และนำาไปบมท�อณหภม 65 องศาเซลเซยสำ เปนเวลา 75 นาท หากม

การตดเช�อไวรสำ SARS-CoV-2 สำของสำารในหลอดปฏกรยาจะเปล�ยนอตโนมต คอเปล�ยนจากสำมวงเปนสำเหลอง

ซ�งสำามารถอานผลไดดวยตาเปลา ไมตองใชผเช�ยวชาญในการประมวลผล สำำาหรบประสำทธภาพในการตรวจคดกรอง

โรคโควด-19 จากการทดสำอบชดตรวจน�กบตวอยางเร�มตน 146 ตวอยาง พบวามความไว (sensitivity) 92%,

ความจำาเพาะ (specificity) 100% และมความแมนยำา (accuracy) ท� 97% อกท�งยงสำามารถแสำดงผลไดภายใน

75 นาท ซ�งเรวกวาวธ RT-PCR ถง 2 เทา นอกจากน�ในเร�องของราคา ชดตรวจโควด-19 แบบรวดเรวมตนทน

ในการตรวจคดกรองเพยง 300 บาทตอตวอยาง ขณะท� RT-qPCR มตนทนสำงกอบ 1,000 บาท น�นเทากบ

มราคาถกกวาถง 3 เทา”

น�งวรรณสำก� กลาวตอวา นอกจากชดตรวจดงกลาวจะผานมาตรฐานจาก อย. แลว อกหน�งความภมใจ

ของทมคอ ทมนกวจยไทยไดสำง ‘COXY-AMP’ ชดตรวจโรคโควด-19 ดวยเทคนคแลมปเปล�ยนสำในข�นตอนเดยว

เขารวมประกวดกบมลนธ XPRIZE (องคกรไมแสำวงหาผลกำาไรระดบโลก ดำาเนนการระดมทนแบบ Crowd

Funding เพ�อแกปญหาระดบโลกในมตตาง ๆ) ในโครงการจดการแขงขนเอกซไพรซเพ�อการตรวจสำอบโควด

อยางรวดเรว (XPrize Rapid Covid Testing) เพ�อคนหาเทคโนโลยชดตรวจโควด-19 ท�ใชงานงาย ตรวจไดรวดเรว

แมนยำา และราคาถก ไปใชผลตและขยายผลชดตรวจในวงกวางเพ�อชวยยบย�งการระบาดของโรคโควด-19

ภายใตช�อทม 19-Xolution ซ�งการแขงขนคร�งน�มผท�สำนใจสำงผลงานเขาประกวดจากท�วโลกมากกวา 702 ทม

จาก 70 ประเทศท�วโลก โดยทม 19-Xolution สำามารถผานเขารอบ 20 ทมสำดทาย

“เปนท�นายนดอยางมากท�ทม 19-Xolution จากประเทศไทยเปน 1 ใน 20 ทมท�เขารอบสำดทาย (Finalists)

ซ�งถอเปนผลงานหน�งเดยวจากภมภาคเอเชยท�ไดรบคดเลอก รวมกบทมนกประดษฐจากสำหรฐอเมรกา องกฤษ

และเยอรมน จากน�นทมวจยไดสำงชดตรวจโควด-19 แบบรวดเรวท�พฒนาโดยคนไทยท�งหมด พรอมกระบวนการ

(Protocol) ไปยงหองปฏบตการวจยของ XPRIZE จำานวน 2 แหง ณ สำหรฐอเมรกา เพ�อทดสำอบทางคลนกและ

ความเปนไปไดในการขยายผลเพ�อคดเลอกใหเหลอผชนะเพยง 5 ทม อยางไรกด ท�สำดแลวผลงานของนกวจยไทย

แมจะเปนเพยงผเขารอบ 20 ทมสำดทายในการแขงขนคร�งน� แตถอเปนกาวแรกของความสำำาเรจท�สำะทอน

ใหเหนถงศกยภาพของคนไทยและงานวจยไทยท�มคณภาพทดเทยมกบเทคโนโลยในระดบสำากล”

Page 21: Volume 23, No. 515, March 2021 โคซี่-แอมป

17วงการแพทยประจำำเดอนมนาคม 2564

[ Special ]กองบรรณาธการ •

โรงพยาบาลจฬาลงกรณ สภากาชาดไทย คณะแพทยศาสตร

จฬาลงกรณมหาวทยาลยและศนยวจยวคซนคณะแพทยศาสตรจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย แถลงขาว “ความกาวหนาลาสดของการพฒนาวคซน

ChulaCov19 คณะแพทยศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย และความพรอม

ในการทดสอบในอาสาสมคร” โดยมศ.นพ.สทธพงศ วชรสนธ ผอำานวยการ

โรงพยาบาลจฬาลงกรณ สภากาชาดไทย และคณบดคณะแพทยศาสตร

จฬาลงกรณมหาวทยาลย, ศ.นพ.เกยรต รกษรงธรรม ผอำานวยการบรหาร

โครงการพฒนาวคซนโควด-19 ศนยวจยวคซน คณะแพทยศาสตร

จฬาลงกรณมหาวทยาลย นอกจากน�มนายอนทน ชาญวรกล รองนายกรฐมนตร

และรฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข พรอมดวย นพ.นคร เปรมศร

ผอำานวยการสถาบนวคซนแหงชาตใหเกยรตรวมแถลงขาวณหองประชม1210

ช�น12อาคารภมสรมงคลานสรณ

ศ.นพ.สทธพงศ วชรสนธ ผอำานวยการโรงพยาบาลจฬาลงกรณ

สภากาชาดไทย และคณบดคณะแพทยศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

กลาววา จากการแพรระบาดของโรคตดเช�อไวรสโคโรนา 2019 (COVID-19)

ในประเทศไทยท�ผานมา โรงพยาบาลจฬาลงกรณ สภากาชาดไทย และ

คณะแพทยศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย ไดจดเตรยมความพรอมของ

ความกาวหนาลาสดของการพฒนาความกาวหนาลาสดของการพฒนาวคซน ChulaCov19วคซน ChulaCov19คณะแพทยศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย คณะแพทยศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย และความพรอมในการทดสอบในอาสาสมครและความพรอมในการทดสอบในอาสาสมคร

Page 22: Volume 23, No. 515, March 2021 โคซี่-แอมป

18 วงการแพทย ประจำำเดอนมนาคม 2564

[ Special ]

สถานท� แพทย พยาบาล บคลากร เทคโนโลยตาง ๆ ท�ทนสมย มมาตรฐาน นำามาใช

ในการตรวจคดกรองประชาชนไดอยางมประสทธภาพนอกจากน�ทางดานศนยวจยวคซน

คณะแพทยศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย เปนสถาบนการวจยทางการแพทยท�ไดรบ

ความรวมมอจากนกวจยทางการแพทยและวทยาศาสตรท�งในระดบประเทศและระดบโลก

รวมกนพฒนาวจยตอยอดการคดคนผลตวคซนเพ�อใชในการปองกนโรคตางๆใหแก

ประชาชนมาอยางตอเน�อง

ท�ผานมาศนยวจยวคซน คณะแพทยศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย ไดม

การทดสอบวคซนโควด-19 ในลงเขมท� 2 ลงสามารถสรางภมคมกนไดในระดบสง มสขภาพด

ดงน�น โรงพยาบาลจฬาลงกรณ สภากาชาดไทย, คณะแพทยศาสตร จฬาลงกรณ

มหาวทยาลยศนยวจยวคซนคณะแพทยศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลยพรอมเดนหนา

เปดทดสอบในอาสาสมครตอไป

โดยทางโรงพยาบาลจฬาลงกรณ สภากาชาดไทย และศนย วจยวคซน

คณะแพทยศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย ไดจดเตรยมความพรอมของสถานท�

แพทย พยาบาล บคลากร และหลายภาคสวนท�เก�ยวของ เพ�อรองรบการทดสอบกบ

อาสาสมครอยางมประสทธภาพ โดยใหความสำาคญเร�องของความปลอดภยอยางสงสด

เพ�อใหประชาชนเกดความเช�อม�นและม�นใจในความปลอดภยของการทดสอบฉดวคซน

คร�งน�

อยางไรกตาม ตองขอขอบคณกระทรวงสาธารณสข สถาบนวคซนแหงชาต

ศนยวจยวคซนคณะแพทยศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลยและอกหลายหนวยงานรวมถง

นกวจยทางการแพทยและนกวทยาศาสตรท�งในระดบประเทศและระดบโลกท�รวมกน

พฒนาวจยตอยอดการคดคนผลตวคซนเพ�อใชในการปองกนโรคตางๆใหแกประชาชน

มาอยางตอเน�อง

ดงน�น การพฒนาวคซนโควด-19 ของศนยวจยวคซน คณะแพทยศาสตร

จฬาลงกรณมหาวทยาลยและโรงพยาบาลจฬาลงกรณสภากาชาดไทยในคร�งน�จะประสบ

ความสำาเรจและสรางคณประโยชนและช�อเสยงใหแกประเทศไทยในระดบสากลอยาง

แนนอน

Page 23: Volume 23, No. 515, March 2021 โคซี่-แอมป

19วงการแพทยประจำำเดอนมนาคม 2564

[ Special ]

ศ.นพ.เกยรต รกษรงธรรม ผอำานวยการบรหารโครงการพฒนาวคซนโควด-19

ศนยวจยวคซน คณะแพทยศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย กลาววาการพฒนาวคซนน�

ไดรบการสนบสนนจากสถาบนวคซนแหงชาต,สำานกงานการวจยแหงชาต(วช.),ทนศตวรรษ

ท�สองจฬาลงกรณมหาวทยาลยและเงนบรจาคจากสมาคมศษยเกาแพทยจฬาฯกองทน

บรจาควจยวคซนสภากาชาดไทย

วคซน ChulaCov19เปนวคซนชนดmRNAซ�งเปนเทคโนโลยท�ไดรบการอนมต

ใหใชในภาวะฉกเฉนแลวในหลายประเทศและใหใชในประชาชนท�วไปในบางประเทศแลว

เชนประเทศสวตเซอรแลนดและนวซแลนดขอมลณวนท�18กมภาพนธน�หลายประเทศ

ท�วโลกไดรบการฉดวคซนชนดmRNA แลวอยางนอย 100,000,000 คน จากท�งหมด

180,000,000คน

วคซน ChulaCov19 เปนการคดคนออกแบบและพฒนาโดยคนไทยจาก

ความรวมมอสนบสนนโดยคณหมอนกวทยาศาสตรผคดคนเทคโนโลยน�ของโลกคอ

Prof.DrewWeissmanมหาวทยาลยเพนซลวาเนย วคซน ChulaCov19 ผลตโดยการสราง

ช�นสวนขนาดจ�วจากสารพนธกรรมของเช�อไวรสโคโรนา (โดยไมมการใชตวเช�อแตอยางใด)

ซ�งเม�อรางกายไดรบช�นสวนของสารพนธกรรมขนาดจ�วน�เขาไปจะทำาการสรางเปนโปรตน

ท�เปนสวนป�มหนามของไวรสข�น (spike protein) และกระตนใหเกดการสรางภมคมกนไว

เตรยมตอสกบไวรสเม�อไปสมผสเช�อ เม�อวคซนmRNA ทำาหนาท�ใหรางกายสรางโปรตน

เรยบรอยแลวภายในไมก�วนmRNAน�จะถกสลายไปโดยไมมการสะสมในรางกายแตอยางใด

Page 24: Volume 23, No. 515, March 2021 โคซี่-แอมป

20 วงการแพทย ประจำำเดอนมนาคม 2564

[ Special ]

ขอเรยนแจงขาวด ความคบหนาลาสดม 4 เร�องคอ

1. วคซน ChulaCov19 น�สามารถปองกนโรคโควด-19 และลดจำานวนเช�อได

อยางมากมายในหนทดลอง ผลการทดลองลาสดภายหลงจากหนทดลอง

ชนดพเศษท�ออกแบบใหสามารถเกดโรคโควด-19ไดเม�อไดรบการฉดวคซน

ChulaCov19ครบ2เขมหางกน3สปดาหเม�อหนทดลองไดรบเช�อโคโรนา

ไวรสเขาทางจมกสามารถปองกนหนทดลองไมใหป�วยเปนโรคและยบย�งไมให

เช�อไวรสเขาสกระแสเลอด รวมท�งสามารถลดจำานวนเช�อในจมกและในปอด

ลงไปอยางนอย10,000,000เทาสวนหนท�ไมไดรบวคซนจะเกดอาการแบบ

โควด-19ภายใน3-5วนและทกตวมเช�อสงในกระแสเลอดจมกและปอด

2. วคซน ChulaCov19 สามารถเกบในอณหภมตเยนปกตคอ 2-8 oC ได

อยางนอย1เดอนขณะน�กำาลงรอผลวจยท�3เดอนดงน�นการขนสงกระจาย

วคซนไปยงตางจงหวดท�วประเทศจงสามารถทำาไดอยางสะดวก

3. วคซน ChulaCov19 คาดวาจะผลตเสรจเพ�อนำามาทดสอบในอาสาสมครได

ประมาณตนเดอนพฤษภาคมน�

4. กำาลงเตรยมการพฒนารนท� 2 เพ�อทดสอบในหนทดลองเพ�อรองรบ

เช�อด�อวคซนในอนาคต เพราะเน�องจากมเช�อโคโรนาสายพนธใหมกำาลงระบาด

ในหลายประเทศและบางสายพนธพบวาเร�มด�อตอวคซนในปจจบนเทคโนโลย

วคซนmRNAมจดเดนคอสามารถออกแบบวคซนรนท�2เพ�อตอบโตเช�อท�

ด�อวคซนไดอยางรวดเรว

นพ.นคร เปรมศร ผอำานวยการสถาบนวคซนแหงชาต กลาวเพ�มเตมวา สถาบน

วคซนแหงชาตยนยนสนบสนนการวจยวคซนโควด-19ในประเทศเพ�อสรางรากฐานและ

พฒนาขดความสามารถดานการวจยวคซนของประเทศเพ�อรบมอการระบาดวคซนmRNA

เปนรปแบบท� ณ เวลาน�ไดรบการยอมรบแลววาเปนเทคโนโลยใหมท�มความรวดเรวและ

สามารถพฒนาเปนวคซนท�ใชในการรบมอโรคตดตออบตใหมไดอยางมประสทธภาพและ

สามารถปรบเปล�ยนไดตามการกลายพนธของไวรส จงเปนสวนสำาคญอยางมากท�ทาง

คณะแพทยศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย ไดทมเทใหกบการวจยวคซน mRNA น�

ซ�งจะเปนอกหน�งรปแบบการวจยพฒนาและผลตวคซนเพ�อความม�นคงของประเทศ

Page 25: Volume 23, No. 515, March 2021 โคซี่-แอมป

21วงการแพทยประจำำเดอนมนาคม 2564

[ Movement ]กองบรรณาธการ •

ราชวทยาลยศลยแพทยแหงประเทศไทยรวมกบกระทรวงสาธารณสข

และสำานกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต จดการประชมวชาการประจำาป

คร�งท� 46 โดยมธมงานของการประชมคอ “Achieving the Excellent

OutcomesinEssentialSurgery”ระหวางวนท�23-26กรกฎาคมพ.ศ.2564

ณ โรงแรม ด แอทธน โฮเทล กรงเทพฯ โดยรปแบบการประชมยงคงเปน

onsiteเพ�อใหผเขารวมประชมมโอกาสพบปะสงสรรคกน

โดยจะมprecongressระหวางวนท�20-23กรกฎาคมพ.ศ.2564

และmain congress ระหวางวนท� 24-26 กรกฎาคม พ.ศ. 2564 ผสนใจ

สามารถสอบถามรายละเอยดเพ�มเตมไดท�โทรศพท0-2716-6141-3โทรสาร

0-2716-6144 หรอ https://www.facebook.com/RCSTThai land,

www.rcst.or.th

The 5th ID Rama Symposium 2021 “Advancing Sciences & Innovations in Infectious Diseases” สาขาวชาโรคตดเช�อภาควชาอายรศาสตรคณะแพทยศาสตรโรงพยาบาลรามาธบด มหาวทยาลยมหดล จดการประชมวชาการThe 5th ID Rama Symposium 2021 ภายใตหวขอ “AdvancingSciences & Innovations in Infectious Diseases” ระหวางวนท�19-20 มถนายนพ.ศ. 2564ณ หอง 910 ABC ช�น 9 อาคารเรยนและปฏบตการรวมดานการแพทยและโรงเรยนพยาบาลรามาธบดคณะแพทยศาสตรโรงพยาบาลรามาธบดมหาวทยาลยมหดลกรงเทพฯโดยมวตถประสงคเพ�อใหความรและความเขาใจเก�ยวกบหลกการในการดแลประเมนผลการรกษาการวนจฉยการตรวจทางหองปฏบตการการแปลผลการตรวจ และแนวทางปฏบตท�สามารถทำาไดจรง สำาหรบการดแลผปวยตดเช�อดงกลาวขางตนและเปดโอกาสใหผเขารวมประชมไดซกถามและปรกษาปญหาจรงท�พบในเวชปฏบต สำาหรบแพทยพยาบาลวชาชพเภสชกรและนกวทยาศาสตรในหองปฏบตการผสนใจสามารถลงทะเบยนไดท�www.acmrrama.com/id-rama-2021อตราคาลงทะเบยนกอนวนท�19พฤษภาคมพ.ศ.2564ทานละ2,500บาทหลงวนท�19พฤษภาคมพ.ศ.2564ทานละ3,000บาทหรอสอบถามรายละเอยดเพ�มเตมไดท�คณรจนาบญเลศกลงานบรการวชาการโทรศพท0-2201-2193,0-2201-1542โทรสาร0-2201-2607

ราชวทยาลยศลยแพทยฯ จดประชมวชาการประจำป คร�งท� 46 “Achieving the Excellent Outcomes in Essential Surgery”

Page 26: Volume 23, No. 515, March 2021 โคซี่-แอมป

22 วงการแพทย ประจำำเดอนมนาคม 2564

[ Systematic Review ]นพ.ธนาวฑฒ โสภกด•

การแพวคซนปองกนโรคการแพวคซนปองกนโรคCOVID-19COVID-19 การปองกนและควบคมสถานการณ

การระบาดของโรคCOVID-19ท�ดท�สดท�ประเทศไทย

ใชในปจจบนคอการฉดวคซนเพ�อกระตนการสราง

ภมคมกนตอเช�อไวรสท�กอใหเกดโรค COVID-19

โดยพบวาวคซนท� รฐบาลใชในการฉดปองกน

โรค COVID-19 ใหแกประชาชนท�วไปม 2 ชนด

ซ�งแตกตางกนในกระบวนการผลต และแหลงท�มา

คอ วคซนจากบรษท Sinovac และวคซนจาก

บรษทAstraZeneca

การฉดวคซนปองกนโรคใหแกประชาชน

ในขณะน�เร�มฉดใหแกกลมบคลากรทางการแพทย

กอน และกลมเส�ยงสงอ�น ๆ ตามลำาดบ โดยได

กระจายการฉดวคซนตามความเส�ยงท�พบการระบาด

ของโรคCOVID-19พบวาวคซนท�ใชฉดใหแกประชาชน

ณ ปจจบนสวนใหญเปนวคซนจากไวรสเช�อตาย

ของบรษท Sinovac ขณะท�วคซนท�ผลตจากไวรส

เวคเตอรของบรษทAstraZenecaไดเร�มทยอยกระจาย

วคซนสภาคประชาชนมากข�น

ส�งท�ผเขารบการฉดวคซนใหความสนใจ

ดานหน�งกอยากฉดวคซนเพ�อสรางภม คมกน

เพ�อสามารถไปประกอบกจการคาขายไดอยางปกต

ชวยผลกดนพลกฟ�นปญหาเศรษฐกจและสงคม

ของประเทศอกดานกกลวการเกดอาการไมพงประสงค

และอาการแพตาง ๆ ภายหลงการฉดวคซน

กระบวนการใหความรสภาคประชาชนอยางท�วถง

และเฝาระวงการเกดปญหาภายหลงการฉดวคซน

จงเปนส�งสำาคญอยางย�ง เพราะหากเกดปญหา

การแพวคซนอยางรนแรง ประชาชนท�เกดปญหา

จะสามารถไดรบการแกไขอยางทนทวงท

โดยพบวาปญหาท�พบภายหลงการฉด

วคซนแบงเปน2ระดบคอ1.อาการไมพงประสงค

ไดแกอาการปวดศรษะปวดเม�อยตามตวปวดเม�อย

แขนขาเจบบรเวณท�ฉดวคซน2.อาการแพวคซน

อยางรนแรงไดแกพบผ�นแดงความดนโลหตลดลงชอกหมดสตหายใจลำาบาก

มอาการหวใจหยดเตนชกเกรงกลามเน�อออนแรงมอาการทางระบบประสาท

หรอปวยหนกจนตองเขาโรงพยาบาลเพ�อรบการรกษาหรอปวยจนตองเสยชวต

ขอมลจากเอกสารกำากบยาของวคซน Sinovac ระบวาขอมลจาก

การวจยในประเทศอนโดนเซยในอาสาสมคร1,620รายพบอาการไมพงประสงค

ภายหลงไดรบวคซน71.6%สวนใหญไมรนแรงเชนปวดบรเวณท�ฉด33.3%,

ปวดกลามเน�อ25.2%,ไข2.5%สวนอาการแพพบเพยง1รายโดยเปนอาการแพ

แบบลมพษพบหลงจากฉดวคซนไปแลว2วนถงแมวาภาวะแพรนแรงจะพบได

ไมบอยแตมโอกาสเกดได เพ�อความปลอดภยและความม�นใจ ในระยะแรก

กระทรวงสาธารณสขจงกำาหนดใหบรการวคซนปองกนโรค COVID-19

ในโรงพยาบาลท�มแพทยประจำาเทาน�นและตองสงเกตอาการ30นาทหากม

อาการแพรนแรงกจะสามารถชวยเหลอไดทน

หากระบบควบคมเฝาระวงการเกดปญหาภายหลงการฉดวคซนม

ความรอบคอบเพยงพอทำาใหประชาชนมความม�นใจในการฉดวคซนวาปลอดภย

เช�อวาประชาชนสวนใหญจะพรอมใจกนไปฉดวคซนหากปรมาณวคซนจดสรร

ใหเพยงพอสำาหรบความตองการของประชาชน เพ�อสรางภมคมกนตอการตดเช�อ

COVID-19ใหตนเองและชวยแกไขรวมถงพฒนาผลกดนและขบเคล�อนปญหา

ทางเศรษฐกจและสงคมของประเทศตอไป

กลาวโดยสรป อตราการเกดอาการไมพงประสงคและอตราการแพ

วคซนปองกนโรค COVID-19 พบไดนอยมาก และหากมกระบวนการปองกน

และเฝาระวงปญหาท�ดเพยงพอ การฉดวคซนท�ท�วถงและปลอดภยจะทำาให

ประชาชนมภมคมกนตอโรค COVID-19 และเปนการชวยพฒนาขบเคล�อน

รวมถงแกไขปญหาเศรษฐกจและสงคมของประเทศตอไป

Page 27: Volume 23, No. 515, March 2021 โคซี่-แอมป

23วงการแพทยประจำำเดอนมนาคม 2564

[ เสยงแพทย ]พญ.เชดช อรยศรวฒนา

กรรมการแพทยสภา•

พระราชบญญตประมวลกฎหมายอาญา(ฉบบท�28)พ.ศ.2564ไดประกาศในราชกจจานเบกษาเม�อวนท�6กมภาพนธพ.ศ.2564ซ�งเปนการแกไขกฎหมายอาญามาตรา301และ305เก�ยวกบเร�องความผดอาญาอนเก�ยวเน�องกบการทำาแทงตามรายละเอยดท�บญญตไวดงน� มาตรา 301 หญงใดทำาใหตนแทงลก หรอยอมใหผอ�นทำาใหตนแทงลกขณะมอายครรภเกน12สปดาหตองระวางโทษจำาคกไมเกน6เดอนหรอปรบไมเกน10,000บาทหรอท�งจำาท�งปรบ มาตรา305ถาการกระทำาความผดตามมาตรา301หรอมาตรา302เปนการกระทำาของผประกอบวชาชพเวชกรรม และตามหลกเกณฑของแพทยสภาในกรณดงตอไปน�ผกระทำาไมมความผด

(1) จำาเปนตองกระทำาเน�องจากหากหญงต�งครรภตอไปจะเส�ยงตอการไดรบอนตรายตอสขภาพทางกายหรอจตของหญงน�น

(2) จำาเปนตองกระทำาเน�องจากมความเส�ยงอยางมากหรอเหตผลทางการแพทยอนควรเช�อไดวาหากทารกคลอดออกมาจะมความผดปกตถงขนาดทพพลภาพอยางรายแรง

(3) หญงยนยนตอผประกอบวชาชพเวชกรรมวาตนมครรภเน�องจากมการกระทำาความผดเก�ยวกบเพศ

(4) หญงซ�งมอายครรภไมเกน12สปดาหยนยนท�จะยตการต�งครรภ(5) หญงซ�งมอายครรภเกน 12 สปดาห แตไมเกน 20 สปดาห

ยนยนท�จะยตการต�งครรภ ภายหลงการตรวจและรบคำาปรกษาทางเลอกจากผประกอบวชาชพเวชกรรมและผประกอบวชาชพอ�นตามหลกเกณฑและวธการท�รฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสขประกาศกำาหนดโดยคำาแนะนำาของแพทยสภาและหนวยงานท�เก�ยวของตามกฎหมายวาดวยการปองกนและแกไขปญหาการต�งครรภในวยรน

ท�งน�ในราชกจจานเบกษาฉบบเดยวกนน�ไดใหเหตผลในการแกไขกฎหมายฉบบท�28น�วาการปองกนการทำาแทงตามกฎหมายเดมอาจมองวาเปนการคมครองสทธในการมของชวตทารกในครรภ แตไมไดคมครองสทธของหญงต�งครรภ กฎหมายใหมจงตองการสรางความสมดลกนระหวางการคมครองสทธและการคมครองชวตทารกในครรภและสทธของหญงต�งครรภโดยนำาชวงระยะเวลาการต�งครรภมาเปนหลกเกณฑในการพจารณา

ผเขยนขอเสนอความเหนวพากษกฎหมายอาญาฉบบท�28ดงน�(1) กฎหมายน�อางเจตนาในการคมครองสทธของทารกในครรภ

และสทธของหญงต�งครรภตองใหเกดความสมดลกน แตในขณะเดยวกนกตองเขาไปดแลและคมครองชวตของทารกในครรภมใหถกกระทบสทธในการมชวตดวยเชนกน แตเม�อกฎหมายท�บญญตออกมาน�มไดทำาตามเหตผลท�อางไวในการตรากฎหมายกลาวคอไดเพกเฉยและละเมดสทธของทารกในการท�จะมชวตอย และยงละเมดสทธของบดาของทารกในครรภ (คกรณของหญงท�เปนผรวมกระทำาการใหเกดทารกในครรภ) และละเมดสทธของบดามารดาของหญงต�งครรภในกรณท�หญงยงไมบรรลนตภาวะตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยมาตรา19และมความไมชอบตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2560 มาตรา 4รฐธรรมนญบญญตวา มาตรา 4 ศกด�ศรความเปนมนษยสทธ เสรภาพ และความเสมอภาคของบคคลยอมไดรบความคมครองปวงชนชาวไทยยอมไดรบความคมครองตามรฐธรรมนญเสมอกน

(2) กฎหมายน�ขดรฐธรรมนญมาตรา 26 กลาวคอ จำากดสทธหรอเสรภาพของบคคลและกระทบตอศกด�ศรความเปนมนษยของบคลากรทางการแพทย (ผประกอบวชาชพเวชกรรม)ท�ถกกำาหนดใหทำาแทงตามมาตรา305ท�งๆ ท�แพทยเปนบคคลท�ถกส�งสอนอบรมและหลอหลอมใหชวยชวตมนษย มใชฆาหรอทำาลายลางชวตมนษยในครรภโดยไมมความจำาเปนหรอขอบงช�ใด ๆ เพยงแตตองทำาการตามคำายนยนของหญงต�งครรภเพยงเพราะตนเองไมอยากรบผดชอบตอผลพวงการกระทำาของตนเองคอการมลกในครรภท�งน�แพทยจำานวนมากไมตองการทำาหนาท�ทำาแทงและบางคนไมอยากทำาหนาท�แมเพยงเขยนใบสงตว (refer) ตอไปใหเครอขายท�ยนดรบทำาแทง และยงละเมดสทธการมชวตของทารกในครรภท�จะถกประหารจากการตดสนใจของผเปนแมแตเพยงผเดยว

(3) กฎหมายน�ขดรฐธรรมนญมาตรา28กลาวคอหลกความจรงหรอสจธรรมน�นการมครรภและการมทารกในครรภน�นยอมมใชอวยวะและรางกายของผหญงท�มตดตวมาแตกำาเนดการต�งครรภตามธรรมชาตน�นยอมมสาเหตมาจากมการรวมเพศระหวางชายและหญงในวยเจรญพนธ ทารกแมในอายครรภเพยง10สปดาหกมอวยวะเปนมนษยอยางสมบรณมหวใจเตนแยกจากหวใจแม ม DNA หรอสารพนธกรรมเปนของตวเองซ�งมสวนประกอบสวนหน�งมาจากบดา ทารกในครรภจงเปนสทธของชายท�จะตองมสทธแสดงความคดเหนและความรบผดชอบตออนาคตของลกในครรภรวมกน(ยกเวนเขาจะสละสทธ)

(4) กฎหมายน�ขดรฐธรรมนญมาตรา 27 ท�อางวาชายและหญงมสทธเทาเทยมกน แตกฎหมายน�ใหอำานาจการตดสนใจแกหญงเพยงผเดยว ละเมดสทธของชาย ผปกครองของหญงและละเมดสทธของทารกท�มชวตในครรภ

(5) กฎหมายน�ขดรฐธรรมนญมาตรา 25กลาวคอ ใหสทธหญงยนยนความตองการท�จะทำาแทงโดยไมมขอบงช�ทางชวตและสขภาพของมารดาและทารก อนเปนการขดตอหลกศาสนาพทธศาสนาอสลามศาสนาครสตนกายโรมนคาทอลกและขดตอหลกศลธรรมอนดของประชาชน

(6) กฎหมายฉบบน� มาตรา 301 ยงไมคำานงถงความปลอดภยของหญง เพราะใหหญงทำาแทงไดเอง หรอใหใครทำาใหกไดท�งๆ ท�กำาหนดไวภายในอายครรภไมเกน12สปดาหแตอาจจะมอายครรภเกน 12 สปดาหไปแลว หรออาจมการต�งครรภนอกมดลกหากอายครรภเกน12สปดาหหรอต�งครรภนอกมดลกอาจมปญหาเสยเลอดมากจนเปนอนตรายถงชวต

(7) กฎหมายฉบบน�มาตรา 305 (3) หญงยนยนวาต�งครรภจากการกระทำาความผดทางเพศ แพทยตองยตการต�งครรภใหโดยหญงไมตองแสดงหลกฐานทางราชการมาเปนเอกสารพยาน เชน การแจงความตอตำารวจเพ�อยนยนตอแพทยวาถกขมขนจรง ในกรณท�แพทยยอมทำาแทงใหแลวอาจเกดอาการแทรกซอนแกหญงจนเปนอนตรายรายแรงแกรางกายจนอาจเสยชวตและบดามารดาของหญงไปฟองรองตอศาลขอความเปนธรรมแพทยผกระทำาการอาจมปญหาในการตอสคด เน�องจากขาดพยานเอกสารท�สามารถยนยนจากฝายผเสยหาย

พระราชบญญตประมวลกฎหมายอาญา พระราชบญญตประมวลกฎหมายอาญา (ฉบบท� 28) พ.ศ. 2564(ฉบบท� 28) พ.ศ. 2564

Page 28: Volume 23, No. 515, March 2021 โคซี่-แอมป

24 วงการแพทย ประจำำเดอนมนาคม 2564

[ เสยงแพทย ]

(8) กฎหมายน�ขดรฐธรรมนญมาตรา 77 วรรคสอง กลาวคอกฎหมายผานการรบรองจากรฐสภาและประกาศในราชกจจานเบกษาอยางรวดเรวโดยไมไดรบฟงความคดเหนจากผประกอบวชาชพเวชกรรมท�จะไดรบผลกระทบโดยตรงจากกฎหมายน�มาตรา305คอตองรบกระทำาการตามท�บญญตไวตามกฎหมาย

(9) มาตรา301,305(4)(5)เปนการอนญาตใหทำาแทงเสรตามอำาเภอใจของหญง โดยทารกอาจมชวตท�ปกตทกประการแตตองถกยตการมชวตเพยงเพราะแมไมตองการรบภาระหนาท�ความรบผดชอบของความเปนแม

(10) มาตรา305(4)หญงสามารถส�งใหแพทยทำาแทงใหไดจนอายครรภ 12 สปดาหตามความตองการหรออำาเภอใจของหญงโดยทารกอาจมสภาพปกตสมบรณแขงแรงมอวยวะครบถวนสมบรณแลว

(11) มาตรา305(5)ทำาแทงตามอำาเภอใจของหญงจนถงอายครรภ20สปดาหซ�งทารกเตบโตพฒนามาจนเกนคร�งของชวตทารกปกตในครรภแลว(ปกตทารกอยในครรภ38-40สปดาห)

(12) มาตรา305 (1) (2) (3) เปนการทำาแทงหรอยตการต�งครรภของแพทยไดตลอดอายครรภ โดยไมมขอจำากดอายครรภอนเปนการใหสทธเสรภาพแกแพทยในการฆาทารกในครรภท�งๆ ท�อาจจะสามารถรกษาชวตในครรภใหเกดรอดปลอดภยและ/หรอรกษาชวตหญงต�งครรภไดใหอยรอดปลอดภย ถาเพยงแตมการวางแผนการคมกำาเนด ต�งครรภเม�อพรอม ปองกนภาวะการเกดความพการแตกำาเนดในการใหบรการอนามยเจรญพนธในการดแลอนามยแมและเดกท�เรยกวาบรการดแลรกษาสขภาพในขณะต�งครรภ(AntenatalCare;ANC)

(13) ผลกระทบจากมาตรา 301 มาตรา 305 (4) (5) ซ�งเปนการทำาแทงเสรตามความตองการของหญงมครรภ จะทำาใหประเทศไทยกลายเปนแหลงทำาแทงของหญงจากประเทศอ�นท�ไมอนญาตใหตรวจยนยนเพศของทารกในครรภจะพากนเดนทางมาประเทศไทยเพ�อตรวจเพศทารกในครรภและยนยนตองการทำาแทงถาตนไมตองการทารกเพศหญงท�ไมอยากไดตามความนยมของคนสวนหน�งในประเทศอนเดยหรอประเทศจนอนจะเปนการเพ�มการทำาลายศกด�ศรเกยรตภมและวฒนธรรมอนดงามของประเทศไทยและประชาชนไทยท�หลกเล�ยงไมไดเพ�มข�นจากการเคยมฉายาวาเปน“SexCity”และมามฉายาเพ�มข�นวาเปน“AbortionHub”ท�งๆ ท�ประชาชนชาวไทยมากกวา90%นบถอพระพทธศาสนาซ�งการทำาแทงเปนการทำาลายชวตมนษยขดหลกศลขอ1อนเปนการขดตอหลกการสำาคญหรอหวใจของพระพทธศาสนา และขดตอความนบถอหลกการสำาคญในศาสนาอสลามและศาสนาครสตนกายโรมนคาทอลกซ�งเปนศาสนาท�ชาวไทยสวนหน�งยดถอ

(14) ในปจจบนมขาวการทำาราย ทะเลาะววาท กออาชญากรรมและฆาตกรรมปรากฏในส�อมวลชนแทบทกวน การออกกฎหมายอนญาตใหทำาแทงเสรแบบสดโตงเชนน� มใชการพฒนาการออกกฎหมายตามรากฐานของสงคมตามเหตผลท�คณะกรรมการกฤษฎกาผรบผดชอบในการยกรางกฎหมายอาญาฉบบท�28กลาวอางในหมายเหตทายประกาศในราชกจจานเบกษาท�วาตองมการคมครองสทธของทารกในครรภและสทธของหญงต�งครรภใหเกดความสมดลและเขาไปดแลและคมครองชวตของทารกในครรภมใหถกกระทบสทธในการมชวตดวยเชนกน

(15) กฎหมายอาญาฉบบเดมกอาจสดโตงในการคมครองชวตทารกในครรภ ไมคำานงถงสทธของหญงมครรภ แตกฎหมายอาญา

ฉบบท�28กสดโตงในการใหสทธหญงมครรภและผประกอบวชาชพเวชกรรมและมาตรา305 (5) ใหสทธแกแพทยสภาและคณะกรรมการตามกฎหมายปองกนและแกไขปญหาการต�งครรภในวยรนใหสามารถใหคำาแนะนำาแกรฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสขในการประกาศกำาหนดอนญาตใหหญงทำาแทงไดจนถง20สปดาหอนเปนการแกปญหาท�ปลายเหตโดยไมไดดำาเนนการในเชงรกในการปองกนปญหาการต�งครรภในวยรนใหสมฤทธ�ผลตามความรบผดชอบของคณะกรรมการปองกนและแกไขปญหาการต�งครรภในวยรนตามกฎหมายปองกนและแกไขปญหาการต�งครรภในวยรนมาตรา5,6,7,8และมาตรา11

(16) ขอเสนอแนะขอใหรฐสภาคณะรฐมนตรพจารณาทบทวนและแกไขกฎหมายอาญา(ฉบบท�28)พ.ศ.2564เพ�อปองกนและแกไขปญหาท�จะมผลกระทบตอสงคมและละเมดสทธตอผมสวนไดสวนเสยตอกฎหมายน�ดงท�ผเขยนไดแสดงความเหนจากเหตผลทางดานวทยาศาสตร ดานการแพทย สงคมกฎหมาย และศลธรรมอนดของประชาชนดงรายละเอยดท�งหมดตามท�ไดกลาวมาแลว และส�งสำาคญท�สดท�จะละเวนมไดกคอ ปจจบนน�มปญหาเดกไทยเกดนอยลงจากท�เคยมจำานวนเดกเกดปละมากกวา 1 ลานคน เหลอการเกดเพยง600,000 คนในป พ.ศ. 2563(1) และในจำานวนน�เกดจากการต�งครรภในวยรนมากท�สดในเอเชยและมากเปนอนดบ2ของโลกเปนจำานวน60%ของการเกดในหญงอาย15-19ปจำานวน1,000คน(2)นบเปนอตราเกดในวยรนของไทยท�สงท�สดในเอเชยและสงเปนอนดบ2ของโลก(3)และมการพยากรณจากสำานกประชากรศาสตรวาประเทศไทยจะมประชากรลดลง(4) เน�องจากอตราการเกดนอยลงในอก 20 ปขางหนาซ�งจะะมผลตอการขาดแคลนประชากรวยทำางานอยางรนแรงมากกวาปจจบนท�ตองพ�งพาอาศยแรงงานตางชาตอยมากแลวและจำานวนเดกเกดใหมในประเทศไทยปละ 600,000 คนน�เปนเดกท�เกดจากแรงงานตางชาตก�มากนอย ในอนาคตประเทศไทยอาจมลกหลานไทยเปนชนกลมนอยของประเทศไทยกเปนไดถาเราเปดโอกาสใหหญงทำาแทงไดตามอำาเภอใจจากการต�งหนวยบรการอนามยเจรญพนธ แตมวตถประสงคในการอำานวยความสะดวกในการทำาแทงเสรอยางถกกฎหมายจะทำาใหรฐบาลของประเทศไทยตองรบภาระคาใชจายในการทำาแทง ซ�งจะมงบประมาณมากกวาการใหบรการคมกำาเนดและการดแลสขภาพมารดาและทารกในครรภเพ�อปองกนการต�งครรภไมพรอม และปองกนความพการแตกำาเนดของทารกในครรภ

ขอเสนอแนะสดทายแตมความสำาคญไมนอยไปกวาขอเสนอแนะขางตนกคอ การเพ�มคานยมในการต�งครรภเม�อพรอม การใหสวสดการแกหญงมครรภการจดการในการเล�ยงดและใหการศกษาแกเยาวชนตลอดชวตเชนการจดการชวยมารดาเล�ยงดเดกในการจดต�งสถานรบฝากเล�ยงเดกกลางวน(daycarecenter)เม�อมารดาตองทำางานในสถานประกอบการหรอในชมชน/หมบานการจดโรงเรยนใหมความสะดวกและปลอดภยใกลบานหรอใกลสถานท�ทำางาน การใหสทธมารดาลาคลอดเพ�อเล�ยงลกออนท�งในภาคราชการและเอกชนเปนตน

เอกสารอางอง1. https://news.thaipbs.or.th/content/3013132. https://www.google.com/url?3. https://www.voicetv.co.th/read/808804. https://www.posttoday.com/social/general/611715

Page 29: Volume 23, No. 515, March 2021 โคซี่-แอมป

25วงการแพทยประจำำเดอนมนาคม 2564

กองบรรณาธการ •

[ รายงานพเศษ ]

รามาฯ จบมอสถาบนประสาทวทยา รวมจดทำธนาคารชวภาพสำหรบโรคมะเรงแบบครบวงจร

(พ.ศ. 2557-2564) และขณะน�อย�ในระหว�างพฒนาวธการ

เพาะเล�ยงเซลลมะเรงแบบ primary cell culture และ tumor

organoid จากช�นเน�อสดผ�ปวยท�เหลอจากการวนจฉยและจดเกบ

อย�างเปนระบบเพ�อให�สามารถนำากลบมาใช�ในงานวจยได�

ในระยะยาว

คณะแพทยศาสตรโรงพยาบาลรามาธบด มหาวทยาลย

มหดล และสถาบนประสาทวทยา กรมการแพทย ได�ตระหนกถง

ความสำาคญของความร�วมมอทางวชาการและการบรณาการ

ความร�วมมอด�านการศกษาวจย รวมถงแลกเปล�ยนองคความร�

และผ�เช�ยวชาญด�านมะเรงสมองร�วมกน ความร�วมมอในคร�งน�

จะทำาให�ธนาคารชวภาพสำาหรบโรคมะเรงแบบครบวงจรเกด

การพฒนารปแบบบรณาการท�งด�านการศกษา วจย และวชาการ

จากการใช�ฐานข�อมลและตวอย�างทางคลนกร�วมกน ซ�งจะส�งผลด

คณะแพทยศาสตรโรงพยาบาลรามาธบด มหาวทยาลย

มหดล ร�วมกบสถาบนประสาทวทยา กรมการแพทย จดงาน

แถลงข�าวพธลงนามบนทกข�อตกลงว�าด�วยความร�วมมอ

ในการทำาธนาคารชวภาพสำาหรบโรคมะเรงแบบครบวงจร ระหว�าง

คณะแพทยศาสตรโรงพยาบาลรามาธบด มหาวทยาลยมหดล

และสถาบนประสาทวทยา กรมการแพทย ณ ห�องประชม 1

สำานกงานคณบด ช�น 5 อาคารบรหาร คณะแพทยศาสตร

โรงพยาบาลรามาธบด มหาวทยาลยมหดล

ศ.นพ.ปยะมตร ศรธรา คณบดคณะแพทยศาสตร

โรงพยาบาลรามาธบด มหาวทยาลยมหดล กล�าวว�า

คณะแพทยศาสตรโรงพยาบาลรามาธบด มหาวทยาลยมหดล

มผ�ปวยใหม�ท�ได� รบการวนจฉยว�าเปนโรคมะเรงรายใหม�

และเข�ารบการรกษาท�โรงพยาบาลรามาธบดเปนจำานวนมากกว�า

4,500 รายต�อป โดยมผ�ปวยท�ถกวนจฉยว�าเปนมะเรงสมอง

ประมาณปละ 100 รายต�อป ซ�งการรกษาโรคมะเรงโดยเฉพาะ

โรคมะเรงสมองจดอย�ในกล�มโรคมะเรงท� มความสำาคญ

เน�องจากมความยากในการรกษา ปจจบนมช�นเน�อมะเรงสมองท�

จดเกบไว�ในธนาคารชวภาพสำาหรบโรคมะเรงแบบครบวงจร

คณะแพทยศาสตรโรงพยาบาลรามาธบด มหาวทยาลยมหดล

(Ramathibodi Comprehensive Tumor Biobank) จำานวน 52 ราย

จากจำานวนผ�ปวยท�งหมด 2,840 ราย ในการดำาเนนงาน 6 ป

Page 30: Volume 23, No. 515, March 2021 โคซี่-แอมป

26 วงการแพทย ประจำำเดอนมนาคม 2564

[ รายงานพเศษ ]

ต�อการร�วมพฒนาแนวทางการวนจฉยและการรกษาพยาบาล

แก�ผ�ปวยโรคมะเรงชาวไทย รวมท�งยงสามารถเปนต�นแบบท�

สำาคญให�แก�องคกรหรอหน�วยงานอ�น ๆ ในด�านการดแลรกษา

ผ�ปวยโรคมะเรงสมองและโรคเร�อรงท�มค�ารกษาพยาบาลสง

ต�อไปได�ในอนาคต

นพ.ธนนทร เวชชาภนนท ผ�อำำานวยการสถาบน

ประสาทวทยากรมการแพทยกล�าวว�า สถาบนประสาทวทยา

เปนโรงพยาบาลเฉพาะทางด�านสมองและประสาทไขสนหลงท�

รบส�งต�อผ�ปวยโรคเน�องอกสมองและระบบประสาทท�งเดกและ

ผ�ใหญ�ท�วประเทศ มการผ�าตดเน�องอกสมองและระบบประสาท

ประมาณ 400-500 รายต�อป จากการศกษาวจยโครงการ

ทะเบยนผ�ปวยโรคเน�องอกสมองและไขสนหลงในเดก โดยชมรม

โรคมะเรงเดกแห�งประเทศไทยในป พ.ศ. 2554-2555 เพ�อศกษา

อบตการณเน�องอกสมองและไขสนหลงในเดกของประเทศไทย

พบว�าสถาบนประสาทวทยามจำานวนผ�ปวยเน�องอกสมอง

และไขสนหลงในเดกคดเปนร�อยละ 12.5 จดเปนอนดบ 2 ของ

ประเทศ ดงน�น ต�งแต�ป พ.ศ. 2553 สถาบนประสาทวทยา

ได�มความร�วมมอระหว�างกมารแพทยประสาทวทยา ประสาท

ศลยแพทย ประสาทรงสแพทย พยาธแพทยกบกมารแพทย

ด�านมะเรงเดก และแพทยด�านรงสรกษา คณะแพทยศาสตร

โรงพยาบาลรามาธบด มหาวทยาลยมหดล ในด�านการดแล

โรคเน�องอกสมองในเดกครบวงจร มความร�วมมอด�านวชาการ

และมผลงานวจยตลอด 10 ปท�ผ�านมา

ปจจบนการวนจฉยและการรกษาโรคเน�องอกสมอง

และระบบประสาทมความก�าวหน�าเปนอย�างมาก มการพฒนา

การรกษาแบบม�งเปามากข�น ทำาให�อตราการรอดชวตของ

ผ�ปวยดข�น และความพการน�อยลง ซ�งต�องอาศยพยาธวทยาของ

ช�นเน�อของเน�องอกสมองและระบบประสาทท�มอย� โดยเฉพาะ

ด�านพนธกรรม เพ�อพฒนาการวนจฉย การรกษา และ

การพยากรณโรคอย�างชดเจนมากข�น จงเหนควรให�มการเกบ

ช�นเน�อเน�องอกสมองและระบบประสาทของเดกและผ�ใหญ�

เพ�อนำาไปส�การวจยท�ก�าวหน�าร�วมกนของท�ง 2 สถาบนต�อไป

Page 31: Volume 23, No. 515, March 2021 โคซี่-แอมป

27วงการแพทยประจำำเดอนมนาคม 2564

[ หลากสสน ]ผศ.พญ.รพพร โรจำนแสงเรอง

แพทยเวชศาสตรฉกเฉนคณะแพทยศาสตรวชรพยาบาล

มองคนใหเปนมองคนใหเปน ในปจจบนเทคโนโลยอนทนสมยทำ�ใหผคนท�วโลกส�อส�ร

และเดนท�งไปม�ห�ส�กนไดอย��งรวดเรวจนเช�อมต�อโลกน�เปน

ใบเดยวกน

ข��วท�เกดข�นในซกโลกหน�งกกระจ�ยใหผคนในอกซกโลก

รบทร�บไดในเวล�อนส�นก�รเดนท�งถงกนไดอย��งรวดเรวกทำ�ให

เร�ไดพบปะกบคนแปลกหน�กนม�กข�น

เวล�เร�อย�กบคนใกลชดหรอญ�ตสนทมตรสห�ย

เร�ย�อมเข�ใจพฤตกรรมของผคนท�ใกลชดเปนอย��งดแมว��เข�จะ

แสดงออกท�แตกต��งจ�กคนท�วไป เช�น เข�แสดงอ�ก�รน�งเงยบ

น�นหม�ยถงเข�มอ�รมณโกรธ เปนตนแต�ช��งน��ประหล�ดใจว��

คนเร�กลบมคว�มเช�อว��เร�ดคนออกต�งแต�คร�งแรกและเช�อต�ม

ส�งท�คนแปลกหน�แสดงออก

ยกตวอย��งเช�น ก�อนสงคร�มโลกคร�งท� 2 นกข��ว

ช�วองกฤษแชมเบอรเลนไดขอไปพบกบฮตเลอรท�ประเทศเยอรมน

เพ�อสมภ�ษณบ�งอย��งในช�วงเวล�น�นมข��วลอออกม�ม�กม�ยว��

ฮตเลอรเปนคนไม�ดอย��งน�นอย��งน�และพรอมท�จะเร�มสงคร�ม

แต�หลงจ�กแชมเบอรเลนไดพบและพดคยกบฮตเลอรท�ดสภ�พ

พดจ�อ�อนโยนเพยงคร�งเดยว แชมเบอรเลนกกล�กล��วยนยน

อย��งม�นใจว��ฮตเลอรเปนคนดเปนสภ�พบรษซ�งย�อมทำ�แต�ส�งดๆ

และไม�ก�อสงคร�มอย��งแน�นอนท�งท�พบกนเพยงคร�งเดยวกกลา

ยนยนและเช�อในการตดสนของตนเอง

ท�งน�เพร�ะคนเร�มแนวโนมท�จะเช�อว��ทกอย��งท�

คนแปลกหน�แสดงออกเปนคว�มจรงซ�งเร�ตดสนใจเช�อไดอย��ง

ตรงไปตรงม� โดยลมคดไปว��ใจคนเร�มคว�มซบซอน แมแต�

คนใกลชดของเร�ยงแสดงออกม�ซบซอนและไม�ตรงไปตรงม�

แต�เน�องจ�กอย�กนม�น�นทำ�ใหเร�เข�ใจคว�มซบซอนของคนใกลชด

ของเร�

แต�สำ�หรบคนแปลกหน�น�น ก�รแสดงออกกซบซอน

ต�มประส�ของใจคนแต�เร�กลบเช�อและตดสนใจว��เร�ดเข�ออก

ท�งน�ท�งจตวทย�เช�อว��เปนระบบtruthdefaultsystemในจตใจ

ของคนท�พรอมจะเช�อต�มก�รแสดงออกของคนแปลกหน�

มลคอลมแกลดเวลลนกประพนธช�วอเมรกนไดเขยน

หนงสอเร�อง TALKING TO STRANGERS หรอศลปะแห�ง

ก�รอ��นคนโดยยกตวอย��งคดต��งๆ ท�เกดข�นเพ�ออธบ�ยว��มนษย

เร�ไม�ไดมองง��ยอย��งท�คด ก�รเข�ใจผดและตคว�มผดเกดข�นทกวน

ม�ย�วน�นหล�ยพนปโดยเข�เร�มเล��จ�กคดท�เกดข�นจ�กก�รเข�ใจผด

ต��งๆ

กรณแรกคอคดของแซนดร�บร�วนเปนนกศกษ�ผวดำ�

ซ�งกำ�ลงขบรถเข�ไปในพ�นท�เปล�ยวของมห�วทย�ลย ทนใดน�น

เธอสงเกตว��มรถตำ�รวจขบต�มม�เธอเกดคว�มกงวลใจจงขบรถ

แอบข�งท�งเพ�อรอใหรถตำ�รวจขบผ��นไปก�อนแต�รถตำ�รวจขบไป

จอดด�นหน�ของเธอ พรอมกบเปดประตลงม�เพ�อบอกว��

เธอจอดรถข�งท�งโดยไม�เปดสญญ�ณไฟ

แซนดร�พย�ย�มช�แจงว��ตองก�รจอดรถหลกท�งให

รถตำ�รวจไม�ไดตองก�รจอดรถเพ�อทำ�ธระอะไรระหว��งพดคยกน

แซนดร�เกดคว�มเครยดและวตกกงวลม�กข�นเร�อยๆ จงคว�บหร�

ในรถม�สบตำ�รวจบอกใหเธอหยดสบบหร�จงเกดก�รโตเถยงกนข�น

แซนดร�เร�มหงดหงดและก�วร�วม�กข�นในก�รยนกร�นท�จะสบบหร�

ในรถ จนกระท�งตำ�รวจมองว��เธอเปนตวอนตร�ยและควบคมตว

ใส�กญแจมอพ�เธอไปขงคกจ�กเร�องเลกนอยกลบกล�ยเปนเร�องร�ว

บ�นปล�ยจนกระท�ง3วนถดม�แซนดร�ไดฆ��ตวต�ยในคก

เม�อผคนอ��นข��วน�กอ�จคดกนไปง��ยๆว��กเปนคดท�เหน

อย�ท�วไปของคว�มขดแยงระหว��งตำ�รวจผวข�วและคนผวดำ�

แต�มลคอลมแกลดเวลลเฉลยใหฟงในท�ยเล�มว��จ�กก�รสอบสวน

คดอย��งละเอยดพบว��แซนดร�เพ�งตกง�นและมคว�มวตกกงวล

อย��งม�กท��ทของเธอจงดลกล�ลกลนและก�วร�วเพร�ะเธอคดว��

กแค�ตองก�รจอดรถหลบเพ�อไม�ใหเกดปญห�ทำ�ไมกลบมปญห�

ต�มม�

ส�วนตำ�รวจร�ยน�ไดถกฝกม�เพ�อจบคดอ�ชญ�กรรมดงน�น

เข�จงมองว��กรย�ของแซนดร�มพรธเหมอนปดซ�อนอะไรบ�งอย��ง

เพ�งไปทำ�ผดม� หรอมย�เสพตดในรถ จงใชม�ตรก�รควบคม

คดอ�ชญ�กรรมซ�งรำ��เรยนม�ท�ว��ถ�สงสยกใหจบเข�คกเอ�ไวก�อน

เพ�อตดไฟแต�ตนลมไม�ใหเกดคดร�ยแรงต�มม�ในภ�ยหลง

โดยลมนกไปว��คร�งน�เปนสถ�นก�รณหน�มห�วทย�ลยและแซนดร�

กเปนแค�นกศกษ�ไม�ใช�โจร

มลคอลมแกลดเวลลอธบ�ยว��น��ประหล�ดใจท�คนเร�

มกเช�อต�มก�รแสดงออกของคนแปลกหน� และเช�อต�มน�น

อย��งม�นใจ ท�งท�คว�มจรงแลวคนเร�มคว�มซบซอนในจตใจและ

มก�รแสดงออกท�แตกต��งกนไป

มก�รทดลองหน�งท�เอ�ภ�พใบหน�ของคนท�แสดง

อ�รมณโกรธท�ชดเจนไปใหผคนท�หม�เก�ะโซโลมอนดกพบว��30%

บอกว��เปนอ�รมณโกรธ แต� 20%บอกว��เปนอ�ก�รแสดงว��จะ

ทำ�ร�ยและมถง10%บอกว��เปนอ�ก�รดใจดงน�นเร�ตดสนใจ

จ�กสหน�และอ�กปกรย�ของผคนท�แสดงออกต�มวฒนธรรม

Page 32: Volume 23, No. 515, March 2021 โคซี่-แอมป

28 วงการแพทย ประจำำเดอนมนาคม 2564

[ หลากสสน ]

และคว�มเคยชนของเร�ซ�งอ�จไม�เหมอนกนท�วโลกเช�นช�วอเมรกน

ม�ดละครไทยแลวไม�เข�ใจว��ทำ�ไมน�งเอกตองด�มแต�นำ��สมหรอ

ไม�เข�ใจว��ย�มของน�งเอกและน�งร�ยแตกต��งกนอย��งไร

มลคอลมแกลดเวลลไดกล��วถงคดแอนน�แบลกท�ถก

กล��วห�ว��ฆ��เพ�อนร�วมหองจนในท�สดแอนน�กถกขงคกน�นเปน

10ปท�งน�เพร�ะในง�นศพของเพ�อนร�วมหองน�นแอนน�แสดงกรย�

ย�มแยมแจ�มใสและจบกบแฟนในง�นศพ แอนน�บอกว��เธอรสก

เสยใจต�อก�รจ�กไปของเพ�อน ซ�งเธอมกแสดงออกดวยอ�รมณ

ท�กลบเกล�อนคว�มเสยใจแบบน�อย�แลว แต� ผคนไม�เข�ใจ

ก�รแสดงออกท�แตกต��งของเธอและตคว�มว��แอนน�เปนคนฆ��

เพ�อนร�วมหองจนนำ�ม�ส�ก�รสบสวนคดและจบเธอขงคกน�น10ป

จนในท�สดกสบคดแลวพบว��แอนน�ไม�มคว�มผดแต�อย��งใด

มก�รทดลองหน�งไดนำ�วดโอของคนท�พดโกหกและ

พดคว�มจรงไปใหตำ�รวจผพพ�กษ�และจตแพทยดเพร�ะคดว��

กล�มคนท�ตองทำ�ง�นเพ�อสบสวนหรอสงเกตอ�กปกรย�อย�เปนประจำ�

น��จะมคว�มเช�ยวช�ญและตดสนอ�กปกรย�ของคนไดด แต�

ผลลพธพบว��ส�ม�รถจบอ�กปกรย�ของคนโกหกไดถกตองเพยง

56%เท��น�นซ�งผลลพธไม�แตกต��งจ�กคนท�วไปรวมท�งไม�ดเท��กบ

ก�รใส�ขอมลเข�ไปในเคร�องจบเทจเสยอกน�ย�อมแสดงว��‘ดหน�

แลวรใจ’ย�อมไม�เปนคว�มจรงอกต�อไป

ในชวตปจจบนท�โลกถกยอใหเลกลงและผคนได

พบปะกนมากข�นการพบกบคนแปลกหนาจงตองไมตดสนใจ

เช�อเขาในทนทการแสดงออกกตความแตกตางกนตามวฒนธรรม

รวมท�งตองตรวจดสถานการณแวดลอมของคนแปลกหนาดวย

เพ�อปองกนไมใหเกดความเขาใจผดจนกอเกดเร�องบานปลายได

สำ�หรบคนแปลกหน� เร�ไม�ควรเช�อทกอย��งท�เหน

หรอไดยนโดยทนทจนกว��เร�จะไดตรวจสอบขอมลรอบด�น

อย��งละเอยดแลว กขน�ดตวเร�เองยงมคว�มซบซอนและ

แสดงออกท�งอ�รมณท�แตกต��งกนไปไดเช�นกน

ลองม�ดภ�พถ��ยน�แลวเร�เข�ใจว��อย��งไร

น�เปนภ�พถ��ยท�ไดรบร�งวลภ�พถ��ยยอดเย�ยมในป

ค.ศ. 1994 เปนภ�พเดกหญงช�วแอฟรก�ท�รปร��งผอมแหงและ

กำ�ลงจะหวต�ย กบนกแรงท�เฝ�คอยท�จะจกกนซ�กศพของเธอ

ภ�พน�ถ��ยไวโดยช��งภ�พหนงสอพมพช�อKevinCarterผเดนท�ง

ไปยงซด�นในเดอนมน�คมค.ศ.1993

แมว��น�จะเปนภ�พท�สะทอนใหเหนคว�มโหดร�ยของโลก

ไดเปนอย��งด แต�ในเวล�เดยวกนกสร�งคำ�ถ�มใหกบผพบเหน

ม�กม�ยเช�นกน และหน�งในคำ�ถ�มเหล��น�นคอ “เดกท�เหนเปน

อย��งไรต�อไป”และ“ทำ�ไมต�กลองเอ�แต�ถ��ยภ�พและไม�ช�วยเดก

คนน�”

จ�กคำ�บอกเล��ของCarterดเหมอนว��เข�จะช�วยไล�นกแรง

ออกไปกจรง แต�เปนหลงจ�กท�เข�ถ��ยภ�พเสรจแลว ส�วนเดก

ในภ�พกแขงแรงพอท�จะเดนเองไดอย��งไรกต�มเข�ไม�ทร�บว��

เธอน�นเปนอย��งไรต�อไป

เร�องท�เกดข�นทำ�ให Carter ถกมองว��เปนนกข��วท�

เหนแก�ช�อเสยง และเลอกท�จะทำ�ผลง�นม�กกว��ท�จะช�วยเหลอ

เพ�อนมนษย จนเข�ถกวพ�กษวจ�รณอย��งหนกจ�กคนท�วโลก

จนในท�สดCarterไดฆ��ตวต�ยในเดอนกรกฎ�คมค.ศ.1994

ในคว�มเปนจรงแลวคนท�ทำ�ง�นในถ�นทรกนด�รอย��ง

Carter มกจะถกสอนไม�ใหสมผสเหย�อคว�มหวโหยในพ�นท�

เน�องจ�กพวกเข�อ�จจะมโรคตดต�อร�ยแรงกเปนได

ในว�ระสดท�ยของชวตCarterกไดท�งจดหม�ยล�ต�ย

ไวว��

“ผมเสยใจม�ก ๆ คว�มเจบปวดน�มนท�ทบคว�มดใจ

ไปเสยจนหมดผมส�นหวงไม�มโทรศพทไม�มเงนจ��ยค��เช��ไม�มเงน

ดแลเดกไม�มเงนจ��ยหน�ผมถกหลอกหลอนโดยคว�มทรงจำ�ของ

ก�รฆ��ศพคว�มเจบปวดและคว�มโกรธแคนของเดกๆ ท�หวโหย

และบ�ดเจบของนกฆ��คนบ�หรอของตำ�รวจผมจะไปห�เคนแลว

(เพ�อนร�วมง�นของเข�ท�เสยชวตไปเม�อเดอนเมษ�ยนค.ศ.1994)

ถ�ผมโชคดพอ”

Page 33: Volume 23, No. 515, March 2021 โคซี่-แอมป

29วงการแพทย

[ เฉพาะโรค ]อ.นพ.สนต สลยรตน

คณะแพทยศาสตรวชรพยาบาล มหาวทยาลยนวมนทราธราช•

ประจำำเดอนมนาคม 2564

อาการคนมกจะสมพนธกบระดบความเครยด ปรมาณเหง�อ

ระดบความรอนและความช�นของอากาศโดยรอบ และการสมผส

กบเส�อผาท�ทำาจากขนสตว ผปวยท�มอาการคนและเกามากอาจ

พบรอยเกาและรอยถลอก เลอดออกหรอตกสะเกด และในราย

เปนอย�นานจะพบลกษณะของ lichenification หรอ prurigo

nodularis ในรอยโรคข�นได รอยโรคบนผวหนงอ�น ๆ ท�สามารถ

พบไดในโรคน� ไดแก� Hertoghe’s sign คอ การหลดร�วงของหางค�ว

hyperlinear palm คอมร�อยลายมอชดข�นกว�าปกต และอาการ

ผวหนงแหง (xerosis) เปนตน ซ�งสามารถนำามาใชช�วยในการ

วนจฉยได

นอกจากอาการและอาการแสดงต�าง ๆ ท�พบดงกล�าว

ขางตนแลว ในรายท�มอาการรนแรง เร�อรงหรอกลบเปนซำ�าบ�อย

อาจมผลกระทบกบคณภาพชวตในดานอ�น ๆ เช�น รบกวนการนอน

ทำากจกรรมต�าง ๆ ในระหว�างวนไดนอยลง เกดภาวะซมเศรา

หรอวตกกงวล เกดผลกระทบทางอารมณและสงคมท�ในบางราย

อาจถงกบทำาใหเกดความคดอยากฆ�าตวตายได

การวนจฉย โดยท�วไปแลวการวนจฉยโรคผ�นภมแพผวหนงสามารถ

ทำาไดโดยอาศยลกษณะของรอยโรคและตำาแหน�งการกระจายบน

ผวหนง รอยโรคท�พบร�วม และประวตทางสขภาพอ�น ๆ ลกษณะ

ท�นยมนำามาใชเปนเกณฑในการวนจฉย ไดแก� เกณฑของ Hanifin

และ Rajka ในป ค.ศ. 1980 ซ�งประกอบดวยลกษณะทางคลนก

23 ขอของโรค กบเกณฑท�แนะนำาโดย The American Academy

of Dermatology ส�วนเกณฑท�ใชในการประเมนระดบความรนแรง

ของโรคท�นยมใชท�งในเวชปฏบตและเพ�อการวจย ไดแก� The

Eczema Area and Severity Index (EASI) และ The Scoreing

Atopic Dermatitis (SCORAD) scale โดยเกณฑ EASI น�นอาศย

การประเมนจากลกษณะต�าง ๆ ไดแก� redness, thickness,

excoriation และ lichenification บนรอยโรครวมถงสดส�วนของพ�นท�

ผวหนงท�เกดโรคในบรเวณต�าง ๆ ของร�างกาย 4 บรเวณคอ ศรษะ

ลำาตว แขน และขา โดยมคะแนนอย�ต�งแต� 0-72 คะแนน ผปวยท�

มคะแนน EASI 0-7 คะแนนจะจดอย�ในกล�มรนแรงนอย, 8-21 คะแนน

อย�ในกล�มรนแรงปานกลาง, 22-50 คะแนนอย�ในกล�มรนแรงมาก

และ 51 คะแนนข�นไปในกล�มรนแรงอย�างย�ง ส�วนเกณฑ SCORAD

น�นอาศยรปแบบของรอยโรคบนผวหนงและบรเวณท�เกดโรค

คลายคลงกบของ EASI แต�ลกษณะของรอยโรคท�ใชในการประเมน

ไดแก� redness, swelling, oozing, crusting, lichenification และ

โรคผ�นภมแพผวหนง (atopic dermatitis) ท�ในบางคร�ง

อาจพบช�อเรยกเปนช�ออ�น ๆ ไดแก� atopic eczema, neurodermatitis

และ atopiform dermatitis เปนตน เปนโรคผวหนงอกเสบท�พบบ�อย

ท�สดโรคหน�งในเวชปฏบต โดยมากมกเร�มปรากฏอาการของโรค

ต�งแต�วยเดกต�อเน�องไปจนถงวยผใหญ� แต�มบางส�วนท�เร�มปรากฏ

อาการในช�วงวยกลางคนหรอหลงจากน�นไปแลว ลกษณะท�สำาคญ

ของโรคคอ มผ�นแดงอกเสบร�วมกบอาการคนท�มกเปน ๆ หาย ๆ

และมความรนแรงข�นลงตามฤดกาล ผปวยบางรายอาจมอาการ

ของโรคภมแพในอวยวะอ�น ๆ เช�น เย�อบตา จมก หรอมอาการ

แพอาหาร หอบหด ไปจนถงอาการแพแบบ immediate type

(type 1) hypersensitivity ดวยได

ระบาดวทยาของโรค ความชกและอบตการณของโรคผ�นภมแพผวหนงมแนวโนม

เพ�มข�นเร�อย ๆ ในช�วงหลายทศวรรษท�ผ�านมา ซ�งอาจเก�ยวของ

กบปจจยทางดานส�งแวดลอมท� มมลพษทางอากาศและม

การสมผสกบสารเคมในส�งแวดลอมเพ�มมากข�น โดยพบว�าความชก

ของโรคน�ในประชากรท�วโลกอย�ท�ประมาณรอยละ 15 ในกล�มเดก

และรอยละ 10 ในกล��มผใหญ� ทำาใหโรคน�จดอย�ในอนดบท� 15

ของกล�มโรคผวหนงซ�งไม�เปนอนตรายรนแรงท�พบบ�อยท�สดในโลก

โรคน�สามารถพบไดท�งในชายและหญง และพบไดบ�อยกว�าในกล�ม

เดกเช�อชาตผวดำา

ลกษณะทางคลนก ลกษณะทางคลนกของผปวยโรคผ�นภมแพผวหนงน�นมก

จะแตกต�างกนไปตามอาย เช�อชาต และภมประเทศท�ผปวยอาศยอย�

รวมไปถงระยะของโรค ลกษณะของรอยโรคแบบเฉยบพลนท�

มกพบไดแก� ลกษณะผ�นแดงแบบ circumscribed patches ท�ม

papules หรอ papulovesicles, crusts หรอ scales บนรอยโรค

เม�อผ�นยบลงอาจพบม hyperpigmentation หรอ hypopigmentation

ได และในรายท�มอาการรนแรงรอยโรคอาจรวมกนเปนรอยโรค

ใหญ�แบบ erythroderma ได ในผปวยเดกสามารถพบรอยโรคได

ท�วไปบนร�างกาย ท�งท�บรเวณศรษะ ใบหนา แกม ตว ไปจนถง

บรเวณดาน ventral ของแขนและขา สำาหรบในกล�มผใหญ�มกพบ

รอยโรคท�บรเวณแขนและขาโดยเฉพาะบรเวณขอพบต�าง ๆ และ

มกจะพบรอยโรคท�บรเวณมอและเทาไดบ�อยกว�าในกล�มผปวยเดก

อาการสำาคญท�พบไดมากท�สดในผปวยโรคน�คอ อาการ

คนซ�งมระดบอาการสมพนธโดยตรงกบความรนแรงของโรค

โรคผ�นภมแพผวหนง (Atopic Dermatitis)

Page 34: Volume 23, No. 515, March 2021 โคซี่-แอมป

30 วงการแพทย

[ เฉพาะโรค ]

ประจำำเดอนมนาคม 2564

dryness ส�วนตำาแหน�งของการเกดโรคพจารณาจากตำาแหน�งต�าง ๆ

ไดแก� ศรษะและคอ แขนและขา ลำาตวดานหนา ดานหลง และ

ท�บรเวณอวยวะเพศ สำาหรบในส�วนของอาการใชเกณฑในการ

ประเมนดวย visual analogue scales ท�มค�าคะแนนต�งแต� 0-100

โดยใหผปวยระบความรนแรงของ 2 อาการคอ อาการคน และ

อาการอดนอน คะแนนรวมจากการประเมนดวยวธน�มค�าต�งแต�

0-103 คะแนน โดยผปวยท�มคะแนนนอยกว�า 25 คะแนนเปนกล�ม

ท�มความรนแรงนอย, 26-50 คะแนนเปนกล�มท�มความรนแรง

ปานกลาง และ 51 คะแนนข�นไปเปนกล�มท�มความรนแรงมาก

โรครวมท�มกพบไดบอย ผปวยท�เปนโรคผ�นภมแพผวหนงมความเส�ยงท�จะเกดโรค

ในกล�มภมแพอ�น ๆ ซ�งเรยกว�า “atopic march” ไดแก� อาการแพอาหาร

(โดยเฉพาะในเดก) ภมแพในจมก ภมแพท�เย�อบตา และโรคหด

ไดมากข�นกว�าคนปกต ท�งน�เน�องจากการท�ผปวยมรอยโรคท�ผวหนง

เปนการเปดช�องทางใหสารก�อภมแพชนดต�าง ๆ ผ�านเขาส�ผวหนง

และกระตนใหระบบภมคมกนสรางการตอบสนองต�อสารเหล�าน�น

ผ�านทางเซลลการอกเสบชนด CD4+ type 2 helper (Th2) cells

และ B cells เพ�มมากข�น นอกจากน�ผปวยยงมโอกาสท�เกดการตดเช�อ

ท�ผวหนงจากเช�อชนดต�าง ๆ ไดมากข�นดวยเหตผลเดยวกน เช�อท�

มกจะพบเปนสาเหตของการตดเช�อ ไดแก� Staphylococcus aureus

(impetigo และฝต�าง ๆ ) herpes simplex virus 1-related eczema

herpeticum และ molluscum contagiosum เปนตน รวมไปถง

การตดเช�อบางชนดท�รนแรงโดยมทางเขาของเช�อผ�านทางผวหนง

เช�น osteomyelitis, septic arthritis และ endocarditis ไดแต�ในกรณ

หลงน�มกจะพบไดค�อนขางนอย

กลไกการเกดโรค ขอมลการศกษาในปจจบนพบว�าการเกดโรคผ�นภมแพ

ผวหนงน�นเกดข�นจากหลายปจจยร�วมกนท�งในแง�ของกรรมพนธ

ส�งแวดลอม ความผดปกตของ skin barrier ความสมดลของเช�อ

ชนดต�าง ๆ บนผวหนง ความผดปกตของการควบคมระบบ

ภมคมกน และปจจยกระตนการเกดผวหนงอกเสบต�าง ๆ โดยจด

เร�มตนของกลไกการเกดโรคคอ การอกเสบซ�งส�งผลทำาใหกลไก

การปองกนโรคท�ผวหนงช�นบน (epidermal barrier) เสยไปและเกด

การกระตนเซลลการอกเสบชนด dendritic และ innate lymphoid

cells ท�อย�ในบรเวณน�น เกดการส�งสญญาณเหน�ยวนำาใหเซลล

การอกเสบชนด Th2 เขามายงบรเวณท�มการอกเสบ เซลล Th2

เหล�าน�เม�อถกกระตนจะสรางและปลดปล�อยสารส�อการอกเสบ

cytokines ชนดต�าง ๆ เช�น interleukin-4, interleukin-13 และ

interleukin-31 ออกมา และเกดการกระตนการอกเสบผ�าน Janus

Kinase (JAK) pathways ทำาใหมการสรางสารส�อการอกเสบอ�น ๆ

ร�วมถง antigen-specific IgE ออกมาดวย ซ�งทำาใหเกดอาการคน

ในแง�ของกรรมพนธ มการศกษาพบว�าในบางเช�อชาต

เผ�าพนธ เช�น ในกล�มคนเอเชยมกจะมการกระตนการอกเสบผ�านทาง

เมดเลอดขาวชนด Th2 และ Th17 ส�วนในกล�มเช�อชาตแถบยโรป

มกจะมาจากการกระตนผ�าน Th2 ส�วนในกล�มเช�อชาตคนผวดำา

ไม�พบว�ามการกระตนผ�านทาง Th1 หรอ Th17 เปนตน นอกจากน�

ยงพบว�าในผปวยบางรายมการกลายพนธของยนบางชนด เช�น

filaggrin gene (FLG) ซ�งมผลทำาให epidermal barrier ผดปกต

และเกดเปนโรคไดมากข�นกว�าผปวยท�ไม�ไดมการกลายพนธของยนน�

ไดดวย ซ�งแสดงว�ากลไกของการเกดโรคน�นมส�วนของกรรมพนธ

เขามาเก�ยวของดวย

ในแง�ของส�งแวดลอมพบว�าเปนปจจยท�เพ�มความเส�ยง

และ/หรอเพ�มความรนแรงของการดำาเนนโรคผ�นภมแพผวหนงได

ปจจยท�พบว�ามผลชดเจน ไดแก� ภมอากาศท�รอนจดหรอเยนจด

การสมผสกบรงส UV มลพษทางอากาศ (โดยการกระตนผ�านทาง

epidermal aryl hydrocarbon receptor) ความกระดางของนำ�า และ

การใชสารเคมในครวเรอนชนดต�าง ๆ โดยในกรณหลงน�สอดคลอง

กบทฤษฎ “hygiene hypothesis” โดยการใชสารทำาความสะอาด

ชนดต�าง ๆ น�นมผลทำาใหเช�อแบคทเรยบนผวหนงมสมดล

เปล�ยนแปลงไปจากเดม และเพ�มโอกาสของการสะสมของเช�อ

Staphylococcus aureus ซ�งมกจะพบไดบ�อยในกล�มผปวยท�เปน

โรคผ�นภมแพผวหนง

อาการคนท�เกดข�นในผปวยโรคผ�นภมแพผวหนงน�น

เกดข�นจากการกระตนปลายประสาทชนด sensory nerve fibers

ขนาดเลกท�ผวหนงโดยสารก�ออาการคน (pruritogens) ไดแก�

interleukin-4, -13 และ -31, thymic stromal lymphopoietin,

histamine, proteases และ neuropeptides เปนตน สาร pruritogens

เหล�าน�จะจบกบ receptors ของ sensory C-nerve fibers และ

Aδ-nerve fibers ในผวหนงช�น epidermis และ dermis ทำาใหเกด

การคนและอาการเจบ ทำาใหผปวยเกดอาการคนหรอแสบรอน

ในบรเวณท�เกดโรคไดมากข�น

การรกษา วธการท�ใชในการรกษาผปวยโรคผ�นภมแพผวหนงน�น

พจารณาจากระดบความรนแรงของโรคและปรมาณของรอยโรค

บนร�างกาย ความรนแรงของอาการคน อาย โรคร�วมและยาชนด

ต�าง ๆ ท�ผปวยเคยไดรบมาก�อน รวมไปถงผลกระทบต�อคณภาพ

ชวตของผปวยจากโรคท�เกดข�น วธการรกษาท�สามารถเลอกใชได

ในผปวยมสรปดงตารางท� 1

Page 35: Volume 23, No. 515, March 2021 โคซี่-แอมป

31วงการแพทย

[ เฉพาะโรค ]

ประจำำเดอนมนาคม 2564

ตารางท� 1 การรกษาท�ควรพจารณาเลอกใชสำาหรบการรกษาโรคผ�นภมแพผวหนงในเดกและผใหญ�

วธการรกษา วธการ หรอยาท�แนะนำา ระยะโรคและกล�มอายท�แนะนำา

การดแลท�วไป

Decolonization ใหคำาแนะนำาเก�ยวกบการดแลความสะอาดผวหนง อาบนำ�าทำาความสะอาดผวหนงเปนประจำาสมำ�าเสมอและหลกเล�ยงการใชส�งของร�วมกบบคคลอ�น

ทกกล�ม

การรกษาผวหนงท�ตดเช�อ พจารณาตามเช�อท�เปนสาเหต ทกกล�ม

การดแลแผลท�ผวหนง ปดแผลและทำาความสะอาดอย�เสมอ ทกกล�ม

การหลกเล�ยงปจจยกระตน หลกเล�ยงการสมผสสารก�อภมแพต�าง ๆ ทกกล�ม

การใหความร ความรเก�ยวกบ behavioral therapy technique, relaxation techniques

ทกกล�ม

การรกษาเฉพาะท� (topical therapies)

Emollients Moisturizer ชนด hydrophilic baseEmollient ท�มส�วนผสมของ ureaBath oilsShower gelsWet wrap therapy

ทกกล�ม (ยกเวนในเดกท�มอายตำ�ากว�า 5 ป ไม�แนะนำาการใชสารท�ผสม urea)

Antipruritic agents ผสม emollients Menthol และ menthol derivativesPolidocanolLidocaine

ทกกล�ม

Immunosuppressants GlucocorticoidsCalcineurin inhibitors (pimecrolimus, tacrolimus)Phosphodiesterase-4 inhibitor (crisaborole)

ทกกล�ม สำาหรบกรณของ glucocorticoids เลอกชนดของยาตามอายของผปวยและระดบความรนแรงของโรค

การรกษาเฉพาะท�ท�ยงไม�ไดรบการรบรอง

JAK inhibitors Cerdulatinib, delgocitinib, olitinib และ tofacitinib

Aryl hydrocarbon receptor inhibitor Tapinarof

Systemic therapies

Ultraviolet therapy Narrow band UVB (311-313 nm)UVA1 (340-400 nm)

สำาหรบผปวยรนแรงปานกลาง (ไม�นยมใชในเดกกล�ม pre-pubertal)

Immunosuppressants(oral or subcutaneous)

AzathioprineGlucocorticoids (short course)CyclosporineMethotrexate

สำาหรบผปวยอาการรนแรงมาก

Biologic therapy(subcutaneous)

Interleukin-4Rα antagonist (dupilumab) สำาหรบผปวยอาการรนแรงมาก (สำาหรบเดก อายต�งแต� 6 ปข�นไป)

JAK inhibitors (oral) Baricitinib (JAK1 and JAK2) ผใหญ�ท�มอาการรนแรงปานกลางถงมาก

Systemic therapies ท�ยงไม�ไดรบการรบรอง

JAK inhibitors (oral) Abrocitinib, gusacitinib, tofacitinib, upadacitinib

Interleukin-13 receptor inhibitor (subcutaneous) Lebrikizumab, tralokinumab

Interleukin-22 receptor antibody (intravenous) Fezakinumab

Interleukin-31 receptor A antibody (subcutaneous) Nemolizumab

Interleukin-33 receptor A antibody (intravenous) Etokimab

Phosphodiesterase-4 inhibitor (oral) Roflumilast

Page 36: Volume 23, No. 515, March 2021 โคซี่-แอมป

32 วงการแพทย

[ เฉพาะโรค ]

ประจำำเดอนมนาคม 2564

ผปวยทกรายควรไดรบคำาแนะนำาในการใชสารเพ�มความช�มช�น

แก�ผวหนง (emollients) โดยอาจใชร�วมกบยาบรรเทาอาการคน

ร�วมดวยหรอไม�กได และระมดระวงการตดเช�อหรอการกระตน

การอกเสบท�ผวหนง ในช�วงท�รอยโรคปรากฏแนะนำาการใชยากดภม

เฉพาะท� (topical immunosuppressive therapies) เช�น crisaborole

ซ�งเปนยาในกล�ม phosphodiesterase-4 inhibitor เปนอนดบแรก

โดยยาน�ไดรบการรบรองใหใชแลวในประเทศสหรฐอเมรกา แต�อาจ

ยงไม�ไดมใชในอกหลายประเทศ ในรายท�มอาการรนแรงปานกลาง

อาจเลอกใชการรกษาดวยวธ ultraviolet phototherapy แต�มกจะ

ไม�แนะนำาในผปวยเดกและวยร�นเน�องจากอาจเพ�มความเส�ยง

ในการเกดมะเรงผวหนงไดหากใชต�อเน�องกนเปนเวลานาน

สำาหรบในรายท�มอาการรนแรงอาจพจารณาเลอกใชยากดภม เช�น

glucocorticoids, cyclosporine หรอ methotrexate เปนตน แต�ตอง

ระมดระวงอาการขางเคยงท�เกดข�นจากการรกษาเน�องจากยาเหล�าน�

เปนยากดภมท�ไม�ไดจำาเพาะต�อเฉพาะเซลลท�เปนตนเหตของ

โรคผ�นภมแพผวหนง

สำาหรบในช�วงเวลาท�มการระบาดจากเช�อ coronavirus

2019 (COVID-19) สมาคมผเช�ยวชาญดานโรคผวหนงต�าง ๆ รวมถง

The American Academy of Dermatology ใหคำาแนะนำาว�าในผปวย

ท�ไม�ไดตรวจพบว�ามการตดเช�อ SARS-CoV-2 สามารถใชยาในกล�ม

systemic immunosuppressive therapy เพ�อการรกษาโรคผ�น

ภมแพผวหนงต�อไปได ส�วนผปวยท�พบว�ามการตดเช�อควรหยด

ใชยาไปก�อน และสามารถกลบมาใชไดหลงจากท�หายจากการตดเช�อ

แลว

ปจจบนมการพฒนายาใหม� ๆ ท�ม�งเปาหมายไปท�

การควบคมเซลลชนด Th2 มากข�นเร�อย ๆ โดยในขณะน�ยงอย�ใน

การศกษาในระยะท� 2 หรอ 3 ตวอย�างเช�น ยาในกล�ม monoclonal

interleukin-4, -13, -22 และ -31 receptor antibodies, กล�ม

phosphodiesterase-4 inhibitors และกล�ม JAK inhibitor (ท�งชนด

topical และ systemic) โดยขอมลการศกษาพบว�ายา dupilumab

ซ�งเปนยาในกล�ม interleukin-4 antibody และยา abrocitinib

ซ�งเปนยาในกล�ม JAK inhibitor น�นสามารถช�วยลดอาการและรอยโรค

ในผปวยโรคผ�นภมแพผวหนงลงไดอย�างมนยสำาคญทางสถต

เม�อเทยบกบยาหลอก และยา abrocitinib น�นดกว�ายา dupilumab

ในแง�ของการลดอาการคนภายใน 2 สปดาหหลงการใช แต�ให

ผลลพธในดานอ�น ๆ ไม�แตกต�างกน ผลขางเคยงท�อาจพบได ไดแก�

การตดเช�อท�ผวหนง และอาการของโรคหดท�อาจแย�ลง ทำาให

จำาเปนตองมการตดตามและประเมนผลลพธของการใชยาอย�าง

ใกลชดโดยเฉพาะในกล�มเดก นอกจากน�การใชยาในกล�ม JAK

inhibitors ยงอาจเพ�มความเส�ยงของการเกดโรค thromboembolism

และมะเรง รวมถงการตดเช�อบางชนด เช�น การตดเช�อของทางเดน

หายใจและ herpes zoster infection ได ส�วนผลขางเคยงย�อยอ�น ๆ

ท�พบได ไดแก� อาการปวดศรษะ คล�นไส ถ�ายเหลว และปรมาณ

เมดเลอดขาวในเลอดลดลง

สรป โรคผ�นภมแพผวหนงเปนโรคท�พบไดบ�อยไดสรางภาระ

กบผปวยและผดแลไดมากโดยเฉพาะในเดก เน�องจากทำาใหเกด

อาการสำาคญคอ อาการคนและผ�นซ�งส�งผลกระทบในแง�คณภาพชวต

และการดำารงชวตประจำาวน การวนจฉยสามารถทำาไดโดยใช

ลกษณะและการกระจายของผ�นรวมถงลกษณะทางคลนกอ�น ๆ

ท�พบร�วมกน วธการในการรกษาน�นพจารณาโดยอาศยระดบ

ความรนแรงของอาการซ�งนยมใชเกณฑประเมนคอ EASI หรอ

SCORAD scale ร�วมกบขอมลอ�น เช�น อาย และโรคร�วมอ�น ๆ ของ

ผปวย โดยมากผปวยจะตอบสนองดต�อการใชสารท�เพ�มความช�มช�น

แก�ผวหนง เฝาระวงไม�ใหมการตดเช�อบนผวหนง และการใช

ยากดภมซ�งมท�งชนดท�เปนแบบเฉพาะท�และแบบฉดหรอรบประทาน

References1. Nutten S. Atopic dermatitis: global epidemiology and risk factors. Ann Nutr Metab

2015;66:Suppl 1:8-16.2. McKenzie C, Silverberg JI. The prevalence and persistence of atopic dermatitis

in urban United States children. Ann Allergy Asthma Immunol 2019;123(2):173.e1-178.e1.

3. Ardern-Jones MR, Flohr C, Reynolds NJ, Holden CA. Atopic eczema (atopic dermatitis). In: Griffiths C, Barker J, Bleiker T, Chalmers R, Creamer D, eds. Rook’s textbook of dermatology. 9th ed. Oxford, England: Wiley-Blackwell, 2016;41:33-41.

4. Silverberg JI. Comorbidities and the impact of atopic dermatitis. Ann Allergy Asthma Immunol 2019;123:144-51.

5. Eichenfield LF, Tom WL, Chamlin SL, et al. Guidelines of care for the management of atopic dermatitis: section 1. Diagnosis and assessment of atopic dermatitis. J Am Acad Dermatol 2014;70:338-51.

6. Chopra R, Vakharia PP, Sacotte R, et al. Severity strata for Eczema Area and Severity Index (EASI), modified EASI, Scoring Atopic Dermatitis (SCORAD), objective SCORAD, Atopic Dermatitis Severity Index and body surface area in adolescents and adults with atopic dermatitis. Br J Dermatol 2017;177:1316-21.

7. Wang V, Boguniewicz J, Boguniewicz M, Ong PY. The infectious complications of atopic dermatitis. Ann Allergy Asthma Immunol 2021;126:3-12.

8. Langan SM, Irvine AD, Weidinger S. Atopic dermatitis. Lancet 2020;396:345-60.9. Sidbury R, Davis DM, Cohen DE, et al. Guidelines of care for the management

of atopic dermatitis: section 3. Management and treatment with phototherapy and systemic agents. J Am Acad Dermatol 2014;71:327-49.

10. Wollenberg A, Barbarot S, Bieber T, et al. Consensus-based European guidelines for treatment of atopic eczema (atopic dermatitis) in adults and children: part I. J Eur Acad Dermatol Venereol 2018;32:657-82.

11. Wollenberg A, Barbarot S, Bieber T, et al. Consensus-based European guidelines for treatment of atopic eczema (atopic dermatitis) in adults and children: part II. J Eur Acad Dermatol Venereol 2018;32:850-78.

12. Wollenberg A, Flohr C, Simon D, et al. European Task Force on Atopic Dermatitis statement on severe acute respiratory syndrome coronavirus 2 (SARS-CoV-2) infection and atopic dermatitis. J Eur Acad Dermatol Venereol 2020;34(6):e241-e242.

13. American Academy of Dermatology Association. Guidance on the use of immunosuppressive agents. 2020 (https://www.aad.org/member/practice/coronavirus/clinical-guidance/biologics).

Page 37: Volume 23, No. 515, March 2021 โคซี่-แอมป

33วงการแพทยประจำำเดอนมนาคม 2564

[ นานาสาระ ] รศ.พญ.ธนนดา ตระการวนช •

การใหยากนเลอดแขงขณะฟอกเลอด (Essentials of anticoagulation in HD) ในขบวนการฟอกเลอดจะมการกระต�นเกลดเลอดจากการไหลวนของเลอดเกลดเลอดจะจบกบfibrinogenท�ตดกบผนงของวงจรไตเทยมผานทางตวรบGPIIb/IIIareceptorตอมาจะมการหล�งสารจากตวเกลดเลอดกระต�นวงจรcoagulationcascadesเมดเลอดขาวกจะหล�งสารจากภายในเซลลออกมาซ�งถอเปนสารtissuefactor(TF)และสามารถกระต�นวงจรcoagulationได�อยางมาก การเกดclotในวงจรเร�มจากการกระต�นintrinsiccoagulationpathwayแล�วตอมากมการกระต�นextrinsicpathwayตามมาextrinsicpathwayจะถกกระต�นจากtissuefactor(TF)จากผลของendothelialdamage และมการกระต�น factor VII (factor VIIa) TF-factor VIIacomplex (tense) จะกระต�น factor X, IX สวน intrinsic pathwayจะกระต�นผานhigh-molecularweightkininogen(HMWK)prekallikreinและfactorXIIโดยfactorXIIaจะกระต�นFXI,TXและVIIaตามลำาดบและกระต�น factor X ให�เปน Xa ดงน�น ท�ง 2 กลไกจะมารวมกนท�factorXaซ�งfactorXaและfactorVaจะรวมกนเปนprothrombinasecomplexเปล�ยนprothrombin(FII)เปนthrombin(FIIa)ซ�งจะเปล�ยนfibrinogenเปนfibrinและถกทำาให�คงทนโดยfactorXIIaรวมกบanionicphospholipidและcalciumionsตวท�จะขจดหรอรบกวนวงจรน�ได�แกantithrombinและTFpathwayinhibitor(แผนภมท�1) ขบวนการฟอกเลอดจะต�องใช�สารท�ยบย�งการแขงตวของเลอดเพ�อมให�เลอดแขงตวในวงจรเชนheparinsและdanaparoid

สารตานการแขงตวของเลอด Unfractionated heparin (UFH) สวนผสมของ anionic glycosaminoglycans มขนาดต�งแต5-40กโลดาลตนจะออกฤทธ�ยบย�งantithrombinIII(heparin-bindingfactorI)ซ�งจะไปยบย�งthrombinfactorXaและรองลงไปคอfactorIXa,XIa,XIIaตามลำาดบUFHในขนาดสงจะจบกบheparin-binding

factor II โดย UFH จะไมจบกบ thrombin หรอ factor Xa ถ�าอยในก�อนthrombinซ�งUFHมชวงการออกฤทธ�ท�แคบ(narrowtherapeuticwindow) และมผลข�างเคยงหลายประการ ได�แก กระดกผ ไขมนสงคนเกลดเลอดตำ�าจากภาวะheparininducedthrombocytopenia(HIT) โดยท�วไปจะใช�loadingdoseขนาด50ยนต/กก.และให�ตอในขนาด500-1,500ยนต/ชม.โดยฉดเข�าทางเขมarteryหรออาจฉดเปนคร�งๆ ตววดผลคอ activated clotting time (ACT) หรอ aPTTโดยมงให�คาACTอยท�ร�อยละ80จากคาพ�นฐาน

แผนภมท� 1แผนภมแสดงขบวนการแขงตวของเลอด

ตารางท� 1แสดงขนาดของUFHขณะฟอกเลอด

Unfractionated heparin(UFH)

ขอบงช� ขนาด เปาหมาย

ผ�ท�มความเส�ยงปกต Loading50ยนต/กก.Maintain580-1,500ยนต/ชม.

ACT80%ของคาbaseline

ผ�ท�มความเส�ยงปานกลาง Loading10-25ยนต/กก.Maintain250-580ยนต/ชม.

ACT80%ของคาbaseline

ผ�ท�มความเส�ยงสง Rinseตวกรองด�วยUFII5,000-20,000ยนต

ในนำ�าเกลอ0.5-2ลตร

ACTเทาเดมพยายามใช�bloodflow>250U/hr

Page 38: Volume 23, No. 515, March 2021 โคซี่-แอมป

34 วงการแพทย ประจำำเดอนมนาคม 2564

[ นานาสาระ ]

อานตอฉบบหนา

Low Molecular Weight Heparin (LMWH) เปนสวนประกอบของ anionic glucosamine glycans ท�มขนาดโมเลกลเลกลงเหลอ4-8 กโลดาลตน เทยบกบUFHจะจบกบantithrombin แตปรมาณน�อยกวา UFH เพราะโมเลกลท�ส�นกวาการยบย�งfactorXaและthrombinจะเปนอตราสวน2.5:1–3.0:1เทยบกบ1:1ในUFHในคนท�มการทำางานของไตปกตฤทธ�anti-Xaจะผนแปรตามนำ�าหนกทำาให�สามารถบรหารยาตามนำ�าหนกของผ�ปวยได�

โดยไมต�องตรวจทางห�องปฏบตการ ถ�าจำาเปนต�องตรวจให�ตรวจanti-factor Xa activity เพราะคา PT และ aPTT จะไมนาเช�อถอโดยควรมระดบมากกวา 0.5 IU/mL ใน venous line แตถ�าผ�ปวยมความเส�ยงตอเลอดออกงายระดบจะลดลงมากกวาน�ข�อดของLMWHคอจะเกดHITน�อยกวาUFH

ตารางท� 2แสดงขนาดของLMWH

ขอบงช� ขนาด หมายเหต

Dalteparin ผ�ปวยท�มโอกาสเลอดออกน�อย:ให�ขนาด85anti-Xaยนต/กก.bolusหรอ30-35ยนต/กก.ขนาดยาท�ให�ตอเน�อง:10-15ยนต/กก./ชม.(เปาหมายระดบanti-Xa-level:≥0.5ยนต/มล.)

ผ�ปวยท�มโอกาสเลอดออกมาก:ให�ขนาดเร�มต�น5-10ยนต/กก.ขนาดยาท�ให�ตอเน�อง:4-5ยนต/กก./ชม.(เปาหมายระดบanti-Xa-level:0.2-0.3สงสด0.4ยนต/มล.)

Enoxaparin 100anti-Xaยนต/กก.คร�งแรกและให�ซำ�าได�50-100anti-Xaยนต/กก.)

ผ�ปวยท�มโอกาสเลอดออกมาก:50anti-Xaยนต/กก.ถ�าใช�กบdoublelumencatheterและใช�75anti-Xaยนต/กก.ถ�าใช�singlelumencatheter

Nadroparin ถ�าความเส�ยงตอการมเลอดออกอยในเกณฑปกตและฟอกเลอดนาน4ช�วโมง:ถ�านำ�าหนกน�อยกวา50กก.ใช�ขนาด2,850anti-Xa-IUคร�งเดยวถ�านำ�าหนก50-69กก.ใช�ขนาด3,800anti-Xa-IUคร�งเดยวถ�านำ�าหนกมากกวา70กก.ใช�ขนาด5,700anti-Xa-IUคร�งเดยว

Tinzaparin 4,500IUคร�งเดยวเข�าทางarteriallineเพ�มคร�งละ500ยนตสำาหรบคร�งตอไปถ�ามเลอดออกมากให�ลดขนาดยาคร�งละ500ยนต

Heparinoid substanceDanaparoid ในHITtypeII Rinseระบบด�วยขนาด750IU

Bolusปรบขนาดตามนำ�าหนกกอนการฟอกเลอดคร�งท�1กอนการฟอกเลอดคร�งท�2กอนการฟอกเลอดคร�งท�3และคร�งตอๆไป:ตดตามระดบanti-factorXa-levelให�ได�ระดบในvenousline:0.5-0.8ยนต/มล.ปรบขนาดตามระดบanti-Xa<0.3anti-Xa0.3-0.35anti-Xa>0.35

<55กก.2,500IU2,000IU

2,000IU2,000IU1,500IU

>55กก.3,750IU3,750IU

3,000IU2,500IU2,000IU

Page 39: Volume 23, No. 515, March 2021 โคซี่-แอมป

35วงการแพทยประจำำเดอนมนาคม 2564

[ Radar ]• กองบรรณาธการ

ร.พ.สรรพสทธประสงค ร.พ.สรรพสทธประสงค รกตดต�งเคร�องคดกรองมะเรงปากมดลกร�นใหม� แห�งแรกในไทย รกตดต�งเคร�องคดกรองมะเรงปากมดลกร�นใหม� แห�งแรกในไทย

ตรวจฟร ร�ผลใน 2 ชม. ต�งเปาคดกรองผ�ปวย ตรวจฟร ร�ผลใน 2 ชม. ต�งเปาคดกรองผ�ปวย 5 จงหวดภาคอสาน รวมกว�า 1 แสนคน5 จงหวดภาคอสาน รวมกว�า 1 แสนคน

โรงพยาบาลสรรพสทธประสงค จงหวดอบลราชธาน ตดต�งเคร�องตรวจคดกรองเอชพว

“อะลนต�เอม(Alinitym)”เพ�อคดกรองมะเรงปากมดลกในผ�หญงแหงแรกในประเทศไทยต�งเปา

รองรบบรการตรวจมะเรงปากมดลกในกลมเปาหมาย 5 จงหวด ได�แก อบลราชธาน ศรสะเกษ

ยโสธรอำานาจเจรญและมกดาหารโดยเคร�องดงกลาวมประสทธภาพรองรบได�ถง1,080ตวอยาง

ตอวน และทราบผลใน 2 ช�วโมง โดยปจจบนมะเรงปากมดลกเปนมะเรงอนดบ 2 ท�ตรวจพบ

ในผ�ปวยหญงในประเทศไทยซ�งในแตละปจะพบผ�ปวยรายใหมประมาณ8,000คนในจำานวนน�

มอตราการเสยชวตถงร�อยละ50คาใช�จายในการดแลรกษาสงถง350ล�านบาทตอป

นพ.มนตชยววฒนาสทธพงศผ�อำำานวยการโรงพยาบาลสรรพสทธประสงคกลาววา

ปจจบนโรงพยาบาลสรรพสทธประสงคได�ขยายศกยภาพของหนวยบรการเพ�อเตรยมความพร�อม

ท�จะรองรบการตรวจไวรสเอชพว (HPV) ท�เปนต�นเหตของมะเรงปากมดลกด�วยการตดต�งเคร�อง

“อะลนต�เอม(Alinitym)”มประสทธภาพสงในการรองรบการตรวจมะเรงปากมดลกถอเปนความสำาเรจ

อกข�นในการยกระดบการให�บรการสขภาพแกเขตสขภาพท� 10 ซ�งครอบคลมพ�นท� 5 จงหวด

ได�แก อบลราชธาน ศรสะเกษ ยโสธร อำานาจเจรญ และมกดาหาร โดยเคร�องดงกลาวสามารถ

ตรวจไวรสในกระแสเลอดแบบอตโนมต โดยวธเอชพว ดเอนเอ (HPVDNA) หรอการตรวจดเอนเอ

ของเช�อเอชพวซ�งวธน�มความไวในการตรวจหาสาเหตของเซลลปากมดลกท�ผดปกตทำาให�สามารถ

ตรวจพบผ�ปวยในระยะแรกเร�มได�โดยสอดคล�องกบสำานกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต(สปสช.)

ท�มนโยบายเปล�ยนวธการตรวจคดกรองมะเรงปากมดลกเปนวธHPVDNAแทนซ�งมประสทธภาพ

ในการคดกรองสงอยางไรกตามโรงพยาบาลต�งเปาหมายในการคดกรองประชากรเพศหญงในพ�นท�

ภาคอสานครอบคลม5จงหวดดงกลาวโดยมกลมเปาหมายรวม174,768คนตอป

Page 40: Volume 23, No. 515, March 2021 โคซี่-แอมป

36 วงการแพทย ประจำำเดอนมนาคม 2564

[ Radar ]

ด�าน นพ.เจนฤทธ� วตตะ รอำงผ�อำำานวยการฝายการแพทย โรงพยาบาล

สรรพสทธประสงค กลาวเพ�มเตมวา สำาหรบการตดต�งเคร�อง “อะลนต� เอม (Alinity m)”

ท�โรงพยาบาลสรรพสทธประสงคน�นจะชวยเพ�มประสทธภาพการตรวจคดกรองมะเรงปากมดลก

โดยสามารถรองรบตวอยางได�มากถง 1,080 ตวอยางใน 24 ช�วโมงแบบตอเน�อง และทราบผล

ใน2ช�วโมงซ�งเรวกวาเดม3-4เทาจากวธการตรวจแบบเดมคอการตรวจผานการทำาแลบโมเลกลาร

หรอพซอาร(PCR)ด�วยการตรวจวธแปปสเมยร(PapSmear)ท�ใช�เวลานานถง6-7ช�วโมงโดย

แพทยจะใช�เคร�องมอสอดผานทางชองคลอดจากน�นจะทำาการปายเซลลจากมดลกสงตรวจทาง

ห�องปฏบตการเพ�อตรวจหาเซลลท�ผดปกตหรอเซลลท�มการเปล�ยนแปลงซ�งอาจทำาให�เกดมะเรงได�

อยางไรกตามสปสช.ได�บรรจการคดกรองมะเรงปากมดลกเปนสทธประโยชนกองทน

หลกประกนสขภาพแหงชาต (บตรทอง) โดยรวมมอกบกระทรวงสาธารณสขและหนวยบรการ

ทกระดบ ผานการดำาเนนโครงการคดกรองมะเรงปากมดลกระดบชาต สำาหรบหญงไทยอาย

ระหวาง30-60ปซ�งประชาชนในพ�นท�5จงหวดดงกลาวสามารถเข�ารบการตรวจคดกรองมะเรง

ปากมดลกด�วยวธการตรวจHPVDNAโดยไมเสยคาใช�จายในวนและเวลาราชการหากในกรณ

ตรวจนอกเวลาราชการรบบรการณSunpasitDriveThruถ.สรยาตรชำาระคาบรการเพยง100บาท

“การตรวจคดกรองมะเรงปากมดลกเปนมาตรการท�สำาคญในการลดจำานวนมะเรง

ปากมดลกผ�ปวยหญงไทยโดยมเปาหมายในการค�นหาผ�ปวยในระยะแรกเร�มนำาไปสการรกษาได�ทน

และผลสำาเรจสงถงร�อยละ 80 โดยจากสถตพบวามะเรงปากมดลกพบมากเปนอนดบ 2 ของ

มะเรงในผ�หญงไทย ซ�งในแตละปจะมผ�หญงไทยปวยเปนมะเรงปากมดลกรายใหมประมาณ

8,000คนโดยในจำานวนน�มอตราการเสยชวตถงร�อยละ50รวมถงคาใช�จายในการดแลรกษา

ผ�ปวยมะเรงปากมดลกสงถง350ล�านบาทตอป”นพ.เจนฤทธ�กลาวท�งท�าย

ท�งน�โรงพยาบาลได�เปดให�บรการคดกรองโดยไมเสยคาใช�จายในวนและเวลาราชการ

สอบถามรายละเอยดเพ�มเ ตมได� ท� โทรศพท 045-319-200 นอกเวลาราชการ

โทรศพท094-283-0707หรอ045-319-200ตอ1706หรอเฟซบ�กโรงพยาบาลสรรพสทธประสงค

อบลฯ

Page 41: Volume 23, No. 515, March 2021 โคซี่-แอมป

37วงการแพทยประจำำเดอนมนาคม 2564

[ มมนตเวช ]พ.ต.ท.นพ.ณฐวฒ โยธนอปไมย พ.บ., ว.ว.นตเวชศาสตร, น.บ.

แพทยนตเวช สถาบนนตเวชวทยา•

การเสยชวตจากของมคม

การถกแทงจนเสยชวต ถงแมฆาตกรจะนำาอาวธมดท�กอเหตออกจากท�เกดเหตไปแลว แตรองรอยตาง ๆ กยงคงปรากฏอย

บนตวศพ บาดแผลถกแทงท�ปรากฏบนตวศพซ�งมความกวาง ความยาว ความลก และยงมคณลกษณะอ�น ๆ ท�งรอยตาง ๆ ท�ขอบแผล

ช�นเน�อเย�อใตตอปากแผล เปนตน เหลาน�เปนส�งตรวจพบหรอเปนรองรอยท�แพทยนตเวชจะทำาการตรวจบนทกอยางละเอยดเพ�อเปน

ขอมลในการคนหาและเปรยบเทยบวาอาวธมดท�กอเหตคออนใด

มด กรรไกร คตเตอร ถวยชามหรอขวดแกวท�แตก อาวธหรอส�งเทยมอาวธเหลาน�ลวนเปนของมคมท�อยใกลตว สามารถ

หยบฉวยไดงาย จงถกนำามาใชในการกอเหตสลดตาง ๆ มากมาย ท�งการฆาตกรรม การฆาตวตาย หรออาจทำาใหเกดอบตเหต

เกดการบาดเจบหรอเสยชวตอยบอยคร�ง

การใชของมคมดงกลาวในการทำาใหเกดการบาดเจบ โดยสวนใหญแลวจะเกดข�นได 2 ลกษณะ คอ การกรดหรอเฉอนหรอฟน

และอกลกษณะคอ การแทง

บาดแผลจากการกรดดวยของมคม

Page 42: Volume 23, No. 515, March 2021 โคซี่-แอมป

38 วงการแพทย ประจำำเดอนมนาคม 2564

[ มมนตเวช ]

ลองจนตนาการถงมดสกหน�งเลม มดยอมตองประกอบไปดวยดามจบ ต�งแตสวนโคนจนถงสวนปลาย ซ�งเปนฐานของใบมด

ใบมดต�งแตสวนโคนท�ตดอยกบดามมดจนถงสวนปลาย ใบมดน�นมหลายลกษณะคอ ใบมดท�มคมอยดานหน�ง สวนอกดานหน�งไมมคม

เปนสนมดแบบท�คนเคยท�ใชในหองครว หรอใบมดท�มคมท�งสองดาน หากนกภาพไมออกอาจลองจนตนาการถงกรชในละครยอนยค

ตาง ๆ หรออาจมใบมดบางลกษณะท�ดานคมมลกษณะเปนฟนปลาหรอฟนเล�อย

เม�อทราบชนดและคณลกษณะตาง ๆ ของมดแลว ลองจนตนาการตอไปอกหน�งข�นคอ เม�อจะใชมดน�นแทงตนเองหรอผอ�น

ต�งแตทาทางการจบมด ทาทางในการแทง ทศทาง แรงท�ใช เม�อแทงแลวจะปกคาไว หรอบด หรอผอ�นท�ถกแทงจะมการด�นหลบ

หรอไมอยางไร

เม�อเขาใจต�งแตชนดและคณลกษณะตาง ๆ ของมดไปจนถงกรยาในการแทงต�งแตเร�มจนส�นสดแลว กจะทำาใหเขาใจถงสภาพ

และรองรอยท�มดน�นท�งไวบนบาดแผลได ดงน�

ความยาวของบาดแผลเปนระยะท�บงบอกถงความกวางของมด ซ�งความยาวของบาดแผลน�นอาจยาวกวา เทากบ หรอส�นกวา

ความกวางของมดกได ในกรณท�แทงเขาแลวชกออกเปนเสนตรง ไมมการด�นหลบและไมมการบดองศาของมด ความยาวของแผล

อาจเทากบความกวางของมด หรออาจส�นกวาความกวางของมดเลกนอย เน�องจากการหดกลบหรอหดร�งของผวหนง ในกรณกลบกน

หากมการด�นหรอมการขยบองศาข�นลงเม�อแทงเขาไปแลว ยอมทำาใหความยาวของแผลยาวกวาความกวางของมด

ความกวางของบาดแผลเปนระยะท�บงบอกถงความหนาของมด ความเปนไปไดเปนเชนเดยวกบความยาวของบาดแผลคอ

ความกวางของบาดแผลอาจกวางกวา เทากบ หรอแคบกวาความหนาของมดกได ดวยเหตผลเชนเดยวกบความยาวของบาดแผล

ท�กลาวไปขางตน

ความลกของบาดแผลเปนระยะท�บงบอกถงความยาวของมด หากแทงมดเทากบใบมด ความลกของบาดแผลจะเทากบ

ความยาวของมด แตหากแทงจนมดแลวออกแรงแทงตอจนผวหนงบรเวณท�ถกแทงถกกดยบลงไปได ความลกของแผลกจะยาวกวา

ความยาวของมด

รปรางของบาดแผล โดยสวนใหญบาดแผลถกแทงท�แทงเปนแนวเดยว ไมมการบดองศาเม�อแทงเขาไปในรางกายและผถกแทง

ไมไดด�นหรอขยบในขณะท�ถกแทง บาดแผลมกจะมลกษณะเปนรปรคลายกระสวยหรอเมลดขาว แตหากมการบดมดหรอมการด�นขยบ

บาดแผลอาจมลกษณะเปนรปคลายปลา โดยสวนหางคอ ตำาแหนงท�มการบดหมนของมด

Page 43: Volume 23, No. 515, March 2021 โคซี่-แอมป

39วงการแพทยประจำำเดอนมนาคม 2564

[ มมนตเวช ]

ขอบแผลอาจมรอยประทบสวนปลายดามจบหรอสวนดามจบท�เปนฐานของใบมด หากมการแทงจนมดใบมด

มมของบาดแผลเปนอกคณลกษณะท�สำาคญ หากมมของแผลเปนมมคมท�งสองดาน มดท�ใชอาจเปนมดหน�งคมหรอสองคมกได

แตหากมมแผลมมมคมเพยงดานเดยว สวนอกดานเปนลกษณะโคงมน แผลน�นเกดจากมดคมเดยว

บาดแผลถกแทงลกษณะเปนรปคลายปลาจากการบดมดหรอการด�นของผถกแทง

บาดแผลถกแทงบรเวณหนาอกจากมดคมเดยว โดยคมมดหงายข�นดานบนมมบนของแผลแหลมคม มมลางของแผลมนกลม

ทศทางการแทงอาจสงเกตไดจากช�นเน�อเย�อท�อยใตปากแผล โดยตำาแหนงท�เปนทศทางแรกเขาจะสงเกตเหนเน�อเย�อช�นต�น

วางตวลดหล�นลงไปจนกระท�งไมพบเน�อเย�อช�นต�นในทศทางตรงกนขาม

คณลกษณะท�งหมดท�กลาวไปเปนรองรอยสำาหรบคนหาและเปรยบเทยบวาอาวธมดท�สงสยจะเปนอาวธท�กอเหตหรอไม

นอกจากน�นยงสามารถใชคณลกษณะของบาดแผลดงกลาวบอกแนวโนมของเหตการณและพฤตการณท�เกดข�น ซ�งเปนขอสำาคญ

ในการช�เจตนาแหงการกระทำาผดได

สำาหรบการบาดเจบและบาดแผลท�เกดจากของมคมยงไมจบเพยงเทาน� ยงมกรณของการกรดหรอเฉอนหรอฟน ซ�งจะไดกลาว

ตอไปพรอมยกกรณตวอยางในตอนหนาครบ

Page 44: Volume 23, No. 515, March 2021 โคซี่-แอมป

40 วงการแพทย ประจำำเดอนมนาคม 2564

[ เสยวหนงของชวต ]นพ.พนจ กลละวณชย•

ผมสนใจสอนเร�องการดแลสรางเสรมสขภาพและปองกนโรคมาเกอบ50ปแตไมไดเนนเร�องการนอนซ�งมความสำาคญมาก ปจจบนน�จงใสการนอนไวเปนหวขอหน�งตางหากและขอมาพดคยใหพวกเราฟงในวนน� การหลบนอนทางดานวทยาศาสตรสามารถแบงออกไดเปน2ชวงหลกๆ ชวงแรกคอชวง“เงยบ”หรอQuietหรอNonRapidEyeMovement(NonREM)ชวงน�แบงออกไดเปน3ชวงชวงท�1คอN1ตามดวยN2และN3ตามลำาดบN1อาจใชเวลาเพยง5นาทN2 หรอชวง light sleep (หลบไมลก) มระยะเวลาประมาณ 10-25 นาท และชวง N3 หรอชวงท�เปนการหลบลกชวงdeepsleepน�รางกายจะซอมแซมตนเองและตอม pituitary gland จะหล�ง growth hormoneออกมาทำาใหเดกโตข�น ถาอดนอนอาจไมคอยโต ฯลฯโดยมากเราจะใชเวลาประมาณ 20% ของการนอนอยในชวงdeepsleepและปรมาณน�จะลดลงในผท�มอายสงข�น ชวงท� 2 ของการหลบนอนคอ ชวง RapidEye Movement (REM) หรอชวง Dreaming เราจะหลบในชวงน�3-5คร�งตอคนหรอทก90นาทจะเขาอยในชวงน� ถาใหอดนอนชวงท�เราจะรสกงวงท�สดคอชวงต2-4และชวง14.00-15.00น.เม�อมอาย20ปข�นไปมกจะใชเวลานานข�นกอนท�จะนอนหลบ และการนอนจะนอยลงโดยชวงN1และN2จะเพ�มข�นแตชวงN3และ REM จะลดลง และมกจะต�นบอยกวาในชวงท�หนมสาวกวาน� เดกแรกเกดจะนอนประมาณ17ช�วโมงตอวนนอน8คร�ง/วนคร�งหน�งของเวลาจะอยในREMวยรนจะนอน8-10ช�วโมงสำาหรบผใหญการนอนในชวงdeepsleepจะลดลงในผสงอายชวงREMจะเปนประมาณ20%ของการนอนท�งหมด และ deep sleep จะมประมาณนอยกวา10% ท�งหมดเปนแงของวทยาศาสตร ตอไปน�คอความรทางดานปฏบต เรามกตองนอนประมาณ 7 ช�วโมง ถาตองนอนในชวงกลางวนควรนอนคร�งเดยวตอนบายไมใชงบหลายๆคร�ง ผลของการนอนไมพอจะทำาใหมนำ�าหนกตวเพ�มข�นเส�ยงตอโรคหลอดเลอดหวใจเบาหวานความดนโลหตสงทำาใหระดบcholesterol,triglycerideในเลอดสงข�นรางกายจะผลตstresshormoneมากข�นทำาใหมการอกเสบของรางกาย รวมท�งถามการหยดหายใจในชวงการนอน (obstructive sleep apnea; OSA)

การหลบนอนการหลบนอนจะมความเส�ยงตอโรคหวใจ ความดนโลหตมากย�งข�น ฯลฯ ทำาใหมภาวะซมเศราสมองเส�อม (ระยะยาว) มการตดเช�อโรคไดงาย ท�งน�ยงไมรวมถงการรสกออนเพลยเหน�อย สมรรถภาพการตอบสนองของรางกายจะเหมอนกบการรบประทานยา หรอด�มแอลกอฮอล อาจทำาใหมการหลบในระหวางขบรถ ยนพดโทรศพท ฯลฯ หรอท�แพทยเรยกกนวา“microsleeps” การนอนมความสำาคญกวาอาหารการออกกำาลงกายฯลฯ ถาจะนอนใหดตองใหเวลาและมวนย อยาทำาใหม sleep debt หรอมหน�การนอนควรมการวางแผนการนอนใหดระยะยาวตองนอนใหพอระยะส�นการนอนไมพอไมเปนผลตอรางกายในระยะยาว หองนอนตองมความเหมาะสมท�จะนอน เตยงนอนมไวใชนอนหรอมเพศสมพนธเทาน�นถายงไมนอนไมควรข�นเตยงตองไมมเสยงดงหองตองเกบเสยงไดดมานตองหนก มด ไฟไมควรสวางเกนไป โดยเฉพาะตอนกอนนอนไมควรดทวคอมพวเตอรโทรศพทหลง21.00น.หองตองมความเยนท�เหมาะสมมอากาศถายเทไมควรมความกลมหรอเครยดกอนนอนถาจะชวยใหนอนหลบงายอาจฟงดนตรเบาๆอานหนงสอ อาบนำ�าอนกอนนอน มการยดเสนยดสาย อาจมการผอนคลายตวเองดวยการน�งสมาธฝกการหายใจฯลฯ การหลบนอนท�ดควรมกำาหนดการ(schedule)และทำาตามน�นทกวนควรนอนและต�นเวลาเดยวกนทกๆวนรวมท�งวนหยดเพราะถานอนดกคนวนหยดแตรงเชาตองไปทำางานอาจต�นไมทนหรอต�นเชาไดแตจะไมสดช�นท�งวนถานอนไมหลบภายใน20-30นาทควรลกข�นมาอานหนงสอหรอทำาอะไรกไดท�ผอนคลายคนไหนท�นอนนอยวนรงข�นถาตองนอนควรหาเวลางบประมาณ30-40นาทหรอ15-20นาทกพอและควรเปนชวงพกหลงอาหารถาบายกวาน�นจะนอนนานและเขาสการนอนdeepsleep ไมควรด�มกาแฟชาหรอสารอะไรท�มcaffeineรวมท�งแอลกอฮอล(ซ�งอาจทำาใหหลบเรวแตต�นเรวดวย)และอาจทำาใหตองไปหองนำ�ากลางดกรวมท�งแอลกอฮอลจะชวยทำาใหกรนและอาจทำาใหม OSA ถาด�มแอลกอฮอลชวงบายหรอกลางคน(ชวงท�งวงงายอยแลว)จะย�งทำาใหงวงมากย�งข�นการออกกำาลงกายท�เหมาะสมท�งชนดปรมาณ และเวลาจะทำาใหนอนหลบไดเรวข�น มเวลาในชวงหลบลกมากย�งข�น และมโอกาสต�นนอยกวา ซ�งจะชวยมากในผสงอาย การออกกำาลงกายกลางแจงในตอนเชาจะชวยไดเพราะแสงแดดจะชวยต�ง(set)naturalcircadianrhythm(นาฬกาชวต)ไมควรออกกำาลงกายท�หนกเกนไป2ช�วโมงกอนนอนเพราะอาจทำาใหนอนไดยากไมควรรบประทานอาหาร2-3ช�วโมงกอนนอนรวมท�งกาแฟชาชอกโกแลตแอลกอฮอลฯลฯเพราะอาจทำาใหมกรดไหลยอนได มากกวาคร�งของการนอนไมหลบมาจากโรคทางจตใจ ความกลม เครยดซ�งอาจเปนชวงเวลาใกลสอบหรอตองเสนองานในท�ประชมฯลฯ ผท�กรนดง โดยเฉพาะท�หยดหายใจควรไปปรกษาแพทยทางดานโรคปอดซ�งมคนจำานวนมากท�เปนโรคOSAแตไมทราบ ท�งหมดน�กเปนความรเลก ๆ นอยๆ เก�ยวกบการนอนหลบครบ น�เปนเหตผลหน�งท�ผมยอมไมดแมนยฯเลนถาเลนตอนต3ของเชาวนอาทตย(หรอวนศกร)เพราะหลงดจบผมจะยงต�นเตนจนนอนไมหลบหรอจะใชเวลานานกวาจะหลบแลวกยงต�นเชาโดยธรรมชาตอยดแตวนรงข�นเชนวนอาทตยหรอวนจนทรผมจะไมเปนผเปนคนสมองไมส�งงานรางกายไมฟตอยางท�ผมบอกลกศษยเสมอวา“เหมอนผดบเดนได”ผมจงพยายามนอนเวลาเดมต�นเวลาเดมทกวนไมวาจะมรายการอะไรดๆหรอไมและวนรงข�นเปนวนหยดหรอไม ขอใหทกๆทานนอนหลบฝนดทกคนนะครบ

Page 45: Volume 23, No. 515, March 2021 โคซี่-แอมป

41วงการแพทยประจำำเดอนมนาคม 2564

กองบรรณาธการ •

[ รายงานพเศษ ]

เจาะลกโรคกลามเน�อออนแรง SMA โรคหายากในเดกท�ยงรอความหวง

กระทรวงสาธารณสขใหคำำาจำำากดคำวามของ “โรคำหายาก” วาเปนโรคำท�มจำำานวนผปวย

ภายในประเทศไทยนอยกวา 10,000 ราย จำงมกถกละเลยเน�องจำากเปนโรคำท�ไมคำอยเปนท�รจำกหรอ

ไมมผลกระทบตอคำนสวนมาก แตแทจำรงแลวมการคำาดการณวาจำำานวนผปวยโรคำหายากท�มอยรวมกน

กวา7,000โรคำท�วโลกอาจำมสงถง300ลานคำน1ดงน�นการสรางคำวามตระหนกและผลกดนการรกษา

ท�มประสทธภาพใหแกผปวยท�ไดรบผลกระทบจำากโรคำหายากจำงเปนส�งท�สำาคำญอยางมาก เพ�อให

คำณภาพชวตของผปวยดข�นไดรบการฟ�นฟสภาพรางกายและจำตใจำอยางเหมาะสมขณะเดยวกนยงชวยลด

ผลกระทบตอเศรษฐานะของผปวย คำรอบคำรว และสงคำม อยางไรกตาม การรกษาโรคำหายากยงคำง

เปนส�งท�สงคำมอาจำมองขามเน�องจำากขาดแคำลนแพทยผเช�ยวชาญและตองอาศยเทคำโนโลยงบประมาณ

ในการวจำยและพฒนาและคำวามเช�ยวชาญข�นสงดานการคำดกรองวนจำฉยและรกษา

ท�งน�เน�องในโอกาสวนโรคำหายากสากลซ�งตรงกบวนท�28กมภาพนธของทกปโรชไทยแลนด

ไดรวมมอกบมลนธโรคำกลามเน�อออนแรงแหงประเทศไทย F)E)N)D) เพ�อสรางองคำคำวามรและรณรงคำ

สรางคำวามตระหนกใหกบภยของโรคำหายาก โดยเฉพาะโรคำกลามเน�อออนแรง ซ�งเปนโรคำหายากท�พบ

ในทารกแรกเกด

Page 46: Volume 23, No. 515, March 2021 โคซี่-แอมป

42 วงการแพทย ประจำำเดอนมนาคม 2564

[ รายงานพเศษ ]

โรคำกลามเน�อออนแรง (Spinal Muscular Atrophy; SMA) เปนโรคำหายากท�เกดจำาก

คำวามผดปกตของกรรมพนธในยนดอย หากบดาหรอมารดาเปนพาหะท�งคำยอมมโอกาสสงถง

1ใน4ท�บตรจำะมโอกาสเปนโรคำน�คำวามผดปกตทางพนธกรรมดงกลาวสงผลตอระบบประสาทและ

กลามเน�อ ทำาใหเซลลประสาทส�งการสญเสยการสงสญญาณจำากไขสนหลงไปยงกลามเน�ออยาง

ตอเน�องอบตการณโดยประมาณของโรคำกลามเน�อออนแรงพบไดในเดกแรกเกดท�วโลกจำำานวน1คำน

ในประชากร10,000คำนในแตละปและอตราของคำนท�เปนพาหะอยท�1/40-1/60คำน2โรคำกลามเน�อ

ออนแรงมโอกาสพบไดบอยเปนอนดบ 2 รองจำากโรคำธาลสซเมย อกท�งยงเปนหน�งในสาเหตหลก

ของการเสยชวตในทารกและเดกเลกหากไมไดรบการวนจำฉยท�ถกตองหรอไมไดรบการรกษาอยาง

ทนทวงท3

รศ.พญ.อรณแสนมณชยกรรมการมลนธโรคกลามเน�อออนแรงอาจารยประจำาภาควชา

กมารเวชศาสตรคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล กลาววา “ในปจำจำบนยงไมมการลงทะเบยน

ผปวยโรคำกลามเน�อออนแรงSMAในประเทศไทยดงน�นเราจำงไมสามารถช�แจำงจำำานวนผปวยท�แนชดได

อยางไรกตามไดมการคำนพบวาอตราพาหะของโรคำในประเทศไทยอยท�1:50หากคำำานวณยอนกลบ

จำะพบไดวาประเทศไทยมผปวยโรคำกลามเน�อออนแรง SMA อยประมาณ 10,000-20,000 ราย

โดยการดำารงชวตของผปวยโรคำกลามเน�อออนแรงข�นอยกบคำวามหนกเบาของอาการและอายท�เร�ม

แสดงอาการซ�งกอใหเกดคำวามยากลำาบากในการเคำล�อนไหวสงผลใหผปวยบางรายไมสามารถใชชวต

ไดอยางปกต และอาศยการประคำบประคำองอาการดวยการทำากายภาพบำาบดและเวชศาสตรฟ�นฟ

คำวบคำไปกบทางเลอกการรกษาดวยยนบำาบดท�จำำาเปนตองใชทมแพทยและทมบำาบดท�เช�ยวชาญ

และจำำาเพาะเจำาะจำงดงน�นการรวมมอกนระหวางหลายฝายท�เก�ยวของรวมถงผปวยแพทยผเช�ยวชาญ

รฐบาล และองคำกรเอกชน จำงเปนส�งสำาคำญในการเพ�มโอกาสการเขาถงและขยายตวเลอกการรกษา

ของผปวย”

Page 47: Volume 23, No. 515, March 2021 โคซี่-แอมป

43วงการแพทยประจำำเดอนมนาคม 2564

[ รายงานพเศษ ]

ปจำจำบนมการคำดคำนนวตกรรมการรกษาโรคำกลามเน�อออนแรงในผใหญและเดกอาย2เดอน

ข�นไปซ�งไดรบการพสจำนทางการแพทยแลววาสามารถเพ�มประสทธภาพการทำางานของเซลลประสาท

ส�งการไดอยางมนยสำาคำญจำากการทดลองทางคำลนกกวา 2 คำร�งในกลมประชากรตวอยางท�มอาย

และระดบคำวามรนแรงของโรคำตางกน4

“นวตกรรมยารกษาโรคำกลามเน�อออนแรงถอเปนคำวามกาวหนาคำร�งสำาคำญทางการแพทย

โดยเฉพาะในแวดวงของโรคำหายากอยางโรคำกลามเน�อออนแรง SMA โดยยาตวน�สามารถชวยเพ�ม

โอกาสการอยรอดของทารกไดโดยไมตองใชเคำร�องชวยหายใจำถาวร ชวยใหผปวยสามารถน�งไดโดย

ไมตองประคำองและทำากจำวตรประจำำาวนท�ไมเคำยทำาได เชน การแปรงฟนและการหวผมดวยตนเอง

ซ�งถอเปนพฒนาการคำร�งใหญของการรกษาโรคำกลามเน�อออนแรงSMA”พญ.ศนสนเลศฤทธ�เรองสน

ผอำานวยการฝายการแพทยบรษท โรช ไทยแลนด จำากด กลาว “เรามคำวามมงม�นท�จำะพฒนา

นวตกรรมการรกษาและวนจำฉยเพ�อตอบสนองคำวามตองการของผปวยโรคำหายากดวยวตถประสงคำหลก

ท�จำะคำดคำนการรกษาเพ�อสรางคำวามเปล�ยนแปลงในทางท�ดใหแกผปวยโรคำหายากท�มคำวามเส�ยง

ตอการเสยชวต หรอไมสามารถชวยเหลอตนเองได และชวยใหพวกเขาสามารถดำารงชวตไดอยาง

มคำวามสขและใกลเคำยงกบปกตใหมากท�สด”

การจำดกจำกรรมอยางสมำ�าเสมอในกลมผปวยและสมาชกในคำรอบคำรวเปนเร�องสำาคำญ

เพราะบางคำร�งผปวยประสบปญหาเร�องการปรบตวและการเขาสงคำม ดงน�น การรวมกลมกน

ของผปวยและผดแลเพ�อใหกำาลงใจำซ�งกนและกนท�งยงแบงปนคำวามรและการดแลตวเองอยางถกวธ

จำงมสวนสำาคำญเปนอยางมาก มลนธ F)E)N)D) ซ�งกอต�งเม�อป พ.ศ. 2558 นบไดวาเปนมลนธแหง

คำวามหวงและกำาลงใจำเพ�อเดกไทยท�เปนโรคำกลามเน�อออนแรง มจำดประสงคำหลกในการมอบโอกาส

ใหเดกโรคำกลามเน�อออนแรงไดรบคำวามชวยเหลอจำากทมแพทยท�เช�ยวชาญ พรอมไดรบการดแล

สภาพรางกายและฟ�นฟสภาพจำตใจำอยางดไมวาจำะเปนการจำดหาอปกรณและเคำร�องมอท�จำำาเปนรวมถง

การมสวนรวมในกจำกรรมทางการศกษาและกจำกรรมทางสงคำม เพ�อพฒนาคำณภาพชวต เสรมสราง

กำาลงใจำและเพ�มศกยภาพในการใชชวตใหแกผปวย

Page 48: Volume 23, No. 515, March 2021 โคซี่-แอมป

44 วงการแพทย ประจำำเดอนมนาคม 2564

[ รายงานพเศษ ]

ด.ช.ณฐธร เอ�ยมฤทธไกร หรอนองพค อาย 8 ป พรอมคณแม น.ส.รชดา ศรพฒนาวงศ

ไดกลาวในฐานะผปวยโรคำกลามเน�อออนแรง SMA และผดแลวา “นองพคำไดรบการวนจำฉยวาเปนโรคำ

กลามเน�อออนแรงเม�ออายได9เดอนโดยสงผลตอการดำารงชวตประจำำาวนอยางมากเน�องจำากนองไมสามารถ

ชวยเหลอตวเองไดมาก จำงทำาใหคำณแมตองคำอยอยเคำยงขางเพ�อดแลนองตลอดเวลา รวมถงตอนท�อยท�

โรงเรยนดงน�นคำวามหวงสงสดของคำณแมคำงหนไมพนการท�จำะใหอาการของนองดข�นและสามารถชวยเหลอ

ตวเองไดมากข�นและใชชวตไดใกลเคำยงกบคำนปกตใหมากท�สดเทาท�จำะเปนไปได”

สวนนองพคำไดรวมแชรคำวามฝนสงสดและใหกำาลงใจำเพ�อนผปวยโรคำกลามเน�อออนแรงวา“คำวามใฝฝน

สงสดของผมคำอการมกลามเน�อท�แขงแรงเพ�อท�ผมจำะสามารถเดนไดเหมอนเดกคำนอ�นแมจำะเปนแคำเพยง

วนเดยวกตาม ผมอยากจำะสงกำาลงใจำใหเดกคำนอ�น ๆ ท�เปนโรคำกลามเน�อออนแรงใหสตอไป อยาทอ

เพราะเราจำะผานมนไปดวยกน”

โรคำกลามเน�อออนแรง(SMA)และโรคำหายากอ�นๆ เปนโรคำท�ไมคำวรมองขามท�งยงตองมคำวามเขาใจำ

ท�ถกตองตอการปฏบตตวของผปวยและการไดรบกำาลงใจำจำากผคำนรอบขางเพ�อใหมคำณภาพชวตท�สมบรณ

และเปนปกตสขมากท�สดท�งดานรางกายและจำตใจำ ตดตามขาวสารเพ�มเตมเก�ยวกบโรคำกลามเน�อออนแรง

ไดท�เฟซบ�กมลนธโรคำกลามเน�อออนแรงแหงประเทศไทยhttps://www.facebook.com/fendfoundation/about/

หรอเวบไซตhttps://www.roche.com/partnering/spinal-muscular-atrophy-sma-together.htm.

เอกสารอางอง1. StéphanieNguengangWakap,etal.(2019)“Estimatingcumulativepointprevalenceofrarediseases:analysisoftheOrphanetdatabase”

EuropeanJournalofHumanGenetics.2. “Spinal Muscular Atrophy.” Bio Medical Central, Orphanet Journal of Rare Diseases, 2 Nov. 2011, ojrd.biomedcentral.com/

articles/10.1186/1750-1172-6-71.3. “โรคำกลามเน�อออนแรงในเดกSMA.”HealthChoicebySamitivej,30Apr.2019,www.healthchoicebysamitivej.com/4. “FDAApprovesRoche’sEvrysdi(Risdiplam)forTreatmentofSpinalMuscularAtrophy(SMA)inAdultsandChildren2Monthsand

Older.”Roche,10Aug.2020,www.roche.com/media/releases/med-cor-2020-08-10b.htm.

Page 49: Volume 23, No. 515, March 2021 โคซี่-แอมป

45ǧ¡ÒÃá¾·Â�»ÃШÓà´×͹¡ØÁÀҾѹ¸� 2564

[ Àาพ¢‹าÇ ]¡Í§ºÃóҸԡÒà •

GPO ÁͺµÙŒÍº¦‹Òàª×Í˹ŒÒ¡Ò¡ N95 ´ŒÇÂÃѧÊÕ UVCá¡‹ºØ¤Åҡ÷ҧ¡ÒÃá¾·Â�

นายอนทน ชาญวรกล รองนายกรฐมนตรและรฐมนตรวาการ

กระทรวงสาธารณสข รบมอบตอบฆาเชอหนากาก N95 ดวยรงส UVC

จานวน 50 ต มลคา 3 แสนบาท จาก นพ.เกยรตภม วงศรจต

ปลดกระทรวงสาธารณสข ในฐานะประธานกรรมการองคการเภสชกรรม

พรอมดวย นพ.วฑรย ดานวบลย ผอานวยการองคการเภสชกรรม

เพอสงตอใหแกโรงพยาบาล สาหรบใชอบฆาเชอหนากาก N95 ทใชแลว

นากลบมาใชซาได ปลอดภยกบบคลากรทางการแพทย

ʶҺѹÁÐàçáË‹§ªÒµÔᨌ§àµ×͹¢‹ÒÇ»ÅÍÁ “ÇÔ¸ÕÃÑ¡ÉÒÁÐà紌ǵ¹àͧ”

à»� ãËŒ¤¹ä·Â·Ø¡¤¹»ÅÙ¡¡ÑÞª§ä Œ 㪌»ÃÐ⪹�ä Œ·Ø¡Çѵ¶Ø»ÃÐʧ¤� ¾ÃŒÍÁ໚¹¾×ªàÈÃÉ°¡Ô ãËÁ‹

อย. เผย กฎกระทรวงฯ กญชงฉบบใหมประกาศในราชกจจานเบกษาแลว

จะมผลบงคบใชตงแตวนท 29 มกราคม พ.ศ. 2564 เปนตนไป เปดใหคนไทยทกคน

ปลกได ใชประโยชนไดทกวตถประสงค สรางมลคาเพมในผลตภณฑตาง ๆ ทงยา

อาหาร เครองสาอาง และผลตภณฑสมนไพร พรอมเปนพชเศรษฐกจตวใหม

ของประเทศ

นพ.สมศกด อรรฆศลป อธบดกรมการแพทย กลาววา ปจจบน

การรกษาโรคมะเรงโดยการผาตด การใหยาเคมบาบด และการฉายรงส

ถอเปนวธมาตรฐานททวโลกยอมรบ สวนการหายใจเขาลก ๆ เพอใหได

ออกซเจนปรมาณมาก การทาจตใจไมใหเครยด และการงดบรโภคอาหารท

เปนกรด หรอการบรโภคอาหารทเปนดางนน ยงไมมหลกฐานหรองานวจย

ทยนยนวามสวนในการรกษาโรคมะเรง อยางไรกตาม การหายใจเขาออก

ใหยาวขนจะชวยใหรางกายรสกผอนคลาย สงผลใหลดภาวะตงเครยดลงได

สวนความเปนกรด-ดางในอาหารนน รางกายคนเราจะมกลไกปรบใหอย

ในสภาวะทสมดลผานระบบตาง ๆ เชน กระเพาะอาหารทมสภาวะเปนกรด

และลาไสเลกทมเอนไซมจากตบออนมสภาวะเปนดาง และเมออาหารถก

ดดซมเขาสกระแสเลอด คาความเปนกรด-ดางกจะถกปรบใหเปนปกตของ

รางกาย ดงนน ความเปนกรด-ดางของอาหารจงไมเกยวของกบการรกษา

มะเรง

Page 50: Volume 23, No. 515, March 2021 โคซี่-แอมป

นตยสารวงการแพทย โดย บรษท วงการแพทย พลส มเดย จำำากด กบโครงการวงการแพทยสญจำรท�วไทย ไดนำานตยสาร

วงการแพทยไปมอบใหแกแพทยตามโรงพยาบาลตาง ๆ ในทกพ�นท�ท�วประเทศ โดยในคร�งน�ไดเดนทางไปมอบนตยสารวงการแพทย

ใหแกแพทยในโรงพยาบาลในพ�นท�ภาคอสาน ซ�งไดรบการตอบรบท�ดจำากแพทยและเจำาหนาท� ซ�งส�งตาง ๆ เหลาน�นบเปนกำาลงใจำด ๆ

ในการสรางสรรคสอด ๆ เพอสงคมตอไป

2564

ร.พ.เบญจลกษเฉลมพระเกยรต ๘๐ พรรษา จ.ศรสะเกษ

ร.พ.โนนคณ จ.ศรสะเกษ

ร.พ.บณฑรก จ.อบลราชธาน

ร.พ.พงโคน จ.สกลนคร

ร.พ.อทมพรพสย จ.ศรสะเกษ

Page 51: Volume 23, No. 515, March 2021 โคซี่-แอมป
Page 52: Volume 23, No. 515, March 2021 โคซี่-แอมป
Page 53: Volume 23, No. 515, March 2021 โคซี่-แอมป

1วงการแพทยประจำำเดอนมนาคม 2564

ตอจากฉบบทแลว

ไดรบอนญาตจาก ศ.น.พ.

วตถประสงคการศกษา

1. เพอใหทราบเกยวกบการดแลหญงวยเจรญพนธทเปนโรคหวใจในขณะยงไมตงครรภ 2. เพอใหทราบเกยวกบการดแลหญงตงครรภทเปนโรคหวใจ 2.1 การดแลหญงตงครรภทเปนโรคหวใจในระยะกอนเจบครรภคลอด a. การดแลหญงตงครรภทเปนโรคหวใจเมอแรกฝากครรภ b. การดแลหญงตงครรภทเปนโรคหวใจในขนตอนการตดตาม c. แนวทางการดแลหญงตงครรภทเปนโรคหวใจขณะตงครรภ 2.2 การดแลหญงตงครรภทเปนโรคหวใจในระยะเจบครรภคลอด

a. ควรคลอดเมอใด b. ชองทางการคลอด c. การชกน�าใหเจบครรภคลอด และการเรงคลอด d. การพจารณาการตดตามอาการผปวย e. การใหยาบรรเทาปวด และยาระงบความรสก f. การใหยาปฏชวนะเพอเปนการปองกนภาวะ infective endocarditis (IE) (antibiotic prophylaxis for infective endocarditis)

2.3 การใหยาปองกนการแขงตวของเลอด 2.4 ทาทใชในการคลอด (Position during labor and delivery) 3. เพอใหทราบเกยวกบการดแลหญงตงครรภทเปนโรคหวใจในระยะหลงคลอด 4. เพอใหทราบเกยวกบแนวทางการดแลหญงตงครรภทเปนโรคหวใจประเภทตาง ๆ

นพ.กนกกร สนทรขจต วท.บ., พ.บ.

ประกาศนยบตรชนสงทางวทยาศาสตรการแพทยคลนก

มหาวทยาลยมหดล

วฒบตรสาขาสตศาสตรและนรเวชวทยา

เลขทใบประกอบโรคศลป 9216

รหส 3-3220-000-9301/170901

การดแลหญงตงครรภทเปนโรคหวใจ(Care of Pregnant Women Complicated with Heart Diseases)

บทท� 11 การก�ชพทารก (NEONATAL RESUSCITATION)สรปใจความส�าคญและการเปลยนแปลงหลก ในทารกทมภาวะหวใจหยดเตน โดยสาเหตหลกเกดจากภาวะ asphyxia ดงนนล�าดบการชวยกชวตยงคงเปน A-B-C โดยอตราสวนการกดหนาอก : การชวยหายใจเปน 3:1 ยกเวนในกรณทสาเหตของภาวะหวใจหยดเตนเกดจากหวใจทผดปกต รายละเอยดของหวขอหลกทเปลยนไปในป 2010 มดงตอไปน · เมอมการใหการรกษา positive pressure ventilation หรอ การให oxygen ควรตองมการตดตามประเมนอาการหลงจากใหการรกษา โดยประเมนจาก 3 อยางดงน : อตราการเตนของหวใจ, อตราการหายใจ, การประเมนถงสภาวะ oxygenในรางกาย (ควรประเมนจากการใชเครอง pulse oximetry มากกวาการใชดลกษณะสภายนอก)

Page 54: Volume 23, No. 515, March 2021 โคซี่-แอมป

2 วงการแพทย ประจำำเดอนมนาคม 2564

• ในทารกทคลอดโดยการผาคลอดทางหนาทอง มกมโอกาสทจะตองไดรบการกชวต • ควรมการประเมนตดตามการรกษาอยางตอเนอง • การรกษาโดยการให oxygen • การดดเสมหะและสารคดหลง • เทคนคการชวยหายใจ (ไมเปลยนจากป 2005) • แนะน�าใหมการใช exhale co2 ในการประเมนเพอดต�าแหนงของทอชวยหายใจ • อตราการกดหนาอกตอการชวยหายใจ • การควบคมอณหภม( thermoregulation)ในทารกแรกเกดทคลอดกอนก�าหนด(ไมเปลยนจากป 2005) • การรกษาดวยการควบคมอณหภม therapeutic hypothermia ในชวง post resuscitation care • การผกมดสายสะดอสามารถรอได • การระงบหรอยตการชวยกชวต (ไมเปลยนจากป 2005)

ในทารกท�คลอดโดยการผาคลอดทางหน�าท�องมกมโอกาสท�จะได�รบการก�ชวต2010 (ใหม): ในทารกแรกเกด ทเกดจากมารดาทไมมปจจยเสยงระหวางการตงครรภ ทคลอดโดยวธผาตดคลอดทางหนาทอง โดยวธการระงบความรสกเฉพาะสวนในมารดาทตงครรภในชวง 37-39 สปดาห พบวา โอกาสทตองใสทอชวยหายใจลดลง แตพบวามความตองการการชวยหายใจแบบ mask ventilation ทสงขน เมอเทยบกบทารกทคลอดวธปกตทางชองคลอด ดงนนในการคลอดจงตองมผทคอยชวยเหลอทารก ทมความสามารถท�า mask ventilation ไดกเพยงพอ ไมจ�าเปนตองสามารถใสทอชวยหายใจได

การประเมน อตราการเต�นของหวใจ , อตราการหายใจ, และ oxygenation2010 (ใหม): เมอมการใหการชวยหายใจโดยใช positive pressure หรอ การให oxygen หลงจากนนควรตองมการประเมนผลการรกษา โดยตองประเมนจาก 3 ลกษณะดงตอไปน: อตราการเตนของหวใจ, อตราการหายใจ, ภาวะ oxygenation โดยควรประเมนจากเครองวด pulse oximeter มากกวาการดลกษณะสภายนอก2005 (เกา) : ในป 2005 ใหประเมนผลการตดตามจาก อตราการเตนของหวใจ, อตราการหายใจ, ลกษณะสภายนอก สาเหตทเปลยน เนองจากการประเมนลกษณะสภายนอกนน ขนกบการประเมนของแตละบคคล อาจท�าใหมการประเมนทไมตรงกนได และจากขอมลในปจจบนทมพบวา การดภาวะ oxygenation สามารถตดตามประเมนดไดโดยใชเครองวด pulse oximeter

การรกษาโดยการให� oxygen2010 (ใหม): เครองวด pulse oximeter วดโดยการใช probe ตดทแขนดานขวา ซงควรจะตองใชเพอน�ามาประเมนความตองการในการไดรบ oxygen ส�าหรบทารกแรกเกดทคลอดครบก�าหนด ควรเรมตนการกชวตดวยการใชอากาศปกตมากกวาการให oxygen 100% หากจ�าเปนตองให oxygen ควรจะใชแบบ อากาศปกต ผสมกบ ออกซเจน ซงปรมาณการใหสามารถใชเครองวด pulse oximeter ในการประเมนผล โดยตด probe ทแขนดานขวาบรเวณขอมอ หรอ ฝามอ2005 (เกา) : หากมภาวะ cyanosis , bradycardia หรอมอาการผดปกตทางการหายใจอนๆ ของทารก การชวยเหลอจะให oxygen100% ทนทเหตผล: จากการวจยมหลกฐานชดเจนวา ในทารกแรกเกดทคลอดครบก�าหนดและแขงแรงดพบวา หลงคลอดออกมาจะม aterial oxyhemoglobin<60% และตองการเวลามากกวา 10 นาท ระดบ aterial oxyhemoglobin ถงจะ >90% และยงพบวา hyperoxia ยงท�าใหเกดภาวะเปนพษ โดยเฉพาะในทารกทคลอดกอนก�าหนด

การดดเสมหะและสารคดหล�ง2010 (ใหม): การ suction ในแรกคลอดทนท(รวมถงการใชลกยางแดง) ควรใชเฉพาะในรายทเหนชดเจนวา มสารคดหลงอดตนจนท�าใหล�าบากตอการหายใจเอง หรอใชเมอมการเรมใชการชวยหายใจแบบ positive pressure ventilation เทานน ส�าหรบกรณทารกแรกเกดทไมคอยตอบสนองตอการกระตน และมประวตน�าคร�ามารดามขเทาปน (meconium stain amniotic fluid) ยงคงรกษาตามเดมคอ ใสทอชวยหายใจเพอท�าการดดเสมหะ (endotracheal suctioning) ในขณะนยงไมมหลกฐานการวจยทเพยงพอทจะเปลยนค�าแนะน�าในการรกษา

Page 55: Volume 23, No. 515, March 2021 โคซี่-แอมป

3วงการแพทยประจำำเดอนมนาคม 2564

2005 (เกา): แพทย/พยาบาล/เจาหนาทผดงครรภ ผท�าการคลอดทารก จะตองท�าการดดเสมหะโดยใชลกยางแดงดดในปากและจมกในชวงทเรมคลอดไหล แตตองกอนทคลอดสวนหนาอกออกมา ส�าหรบในทารกทแขงแรง รองดง มการเคลอนไหวเองไดด อาจไมจ�าเปนทตองดดเสมหะหลงจากคลอดออกมาแลว ส�าหรบในกรณทน�าคร�ามขเทาปน ควรดดเสมหะในชองปาก ล�าคอ และจมกทนททศรษะคลอดออกมา(ยงไมคลอดไหลและล�าตว) ไมวาจะเปนน�าคร�าทมขเทามากหรอนอย (thin และ thick meconium) หากทารกทคลอดในครรภทมน�าคร�าปนเป�อนขเทา และพบวาทารกมปญหาทางการหายใจ ไดแก ไมหายใจหรอหายใจนอยลง ตวออนไมมการเคลอนไหวแขนขาเอง, อตราการเตนของหวใจ <100 ครง/นาท ควรตองท�า direct laryngoscope ทนท เพอท�าการดดขเทาทเหลอออกมาจาก hypopharynx โดยการใสทอชวยหายใจพรอมอปกรณ meconium suction และดดเสมหะออกทางทอชวยหายใจเหตผล: ไมมหลกฐานยนยนชดเจนวา ในทารกทแขงแรงจะไดประโยชนจากการท�าดดเสมหะในทางเดนหายใจเสมอ ดงนนจงยงไมแนะน�าใหท�าในทกกรณ (หรอแมวาจะมขเทาปนเป�อนกตาม) และในขณะเดยวกนยงพบวา มขอเสยทเกดขนจากการดดเสมหะ เชนกน ส�าหรบกรณทารกแรกเกดทมขเทาปนเป�อนมาในน�าคร�านน ยงไมมหลกฐานทเพยงพอทจะแนะน�าใหท�า/หรอไมใหท�าการใสทอชวยหายใจเพอท�าการดดเสมหะในหลอดลมในทกกรณ ยงใหเปนไปตามการพจารณาของผดแลผปวยตอไป

เทคนคการชวยหายใจ2010 (ไมเปล�ยนจากป 2005) : การชวยหายใจดวยแรงดนบวก หรอ positive pressure ventilation นนควรกระท�าดวยความระมดระวง และควรชวยดวยแรงดนทเหมาะสมเพยงพอ ซงจะชวยใหอตราการเตนของหวใจทเพมขน หรอท�าใหทรวงอกขยายตวดขน หากใชความดนทสงเกนไป จะท�าอนตรายตอปอดไดในทารกทคลอดกอนก�าหนด อยางไรกตาม ยงไมสามารถระบชดไดวา คาใดเปนคาทเหมาะสมของ inflation time ,tidal volume, positive end expiratory pressure ทท�าใหเกด functional residual capacity ทมประสทธภาพสงทสด การชวยหายใจดวยแรงดนบวกอยางตอเนองนน พบวามประโยชนมากในทารกทคลอดกอนก�าหนด ในสวนของการใช LMA นน ควรจะพจารณาใชเมอการท�า face mask ventilation ไมประสบผลส�าเรจ และยงไมสามารถใสทอชวยหายใจได

คำแนะนำในการตดตามวด Exhaled CO22010 (ใหม) : การวด Exhaled CO2 แนะน�าใหใชเพอยนยนต�าแหนงทอชวยหายใจวาอยในหลอดลมหรอไม อาจพบผลลบลวงได หากมภาวะ cardiac output ทไมเพยงพอ หรอ อาจพบผลบวกลวงได หากเครองมอมการปนเป�อน2005 (เกา): การวด Exhaled CO2 สามารถชวยดต�าแหนงทอชวยหายใจไดเหตผล : มหลกฐานจากงานวจยเพมมากขนเรอยๆ ทบงชวาการใชเครองตดตามคา Exhaled CO2 มประโยชนเพอการ monitor ทอชวยหายใจมากพอๆ กบประโยชนดานการยนยนต�าแหนงทอชวยหายใจเชนกน

อตราสวนการกดหน�าอกตอการชวยหายใจ2010 (ใหม): แนะน�าใหท�าการกดหนาอกตอการชวยหายใจดวยอตรา 3:1 หากสาเหตของการเกดหวใจหยดเตนนน คาดวาเกดจากทหวใจผดปกต ใหพจารณาเพมอตราการกดหนาอกตอการชวยหายใจเปน 15:22005 (เกา): ท�าการกดหนาอกตอการชวยหายใจในอตราสวน 3:1 โดยท�าการกดหนาอก 90ครง ชวยหายใจ 30ครง เพอใหไดผลรวมของการกดหนาอกและชวยหายใจ 120 ครง/นาทเหตผล: อตราการกดหนาอกตอการชวยหายใจในทารกนน ยงไมทราบคาทเหมาะสมแนชด แตพบวาอตราการกดหนาอกตอการชวยหายใจ ท 3:1 สามารถเพยงพอตอการชวยหายใจในทารกทหวใจหยดเตน โดยมสาเหตจากภาวะการหายใจผดปกต (asphyxia) ได ส�าหรบในกรณของทารกทมภาวะหวใจหยดเตน โดยสนนษฐานวามสาเหตจากพยาธสภาพของหวใจ ควรพจารณาท�าการกดหนาอกตอการชวยหายใจท 15:2 (กรณทมผท�าการชวยชวต 2 คน) จะไดประโยชนกวาเนองจากมอตราการกดหนาอกตอการชวยหายใจสงกวา

Post Resuscitation Therapeutic Hypothermia2010 (ใหม): แนะน�าใหในทารกทคลอดออกมาทมอายครรภมากกวาหรอเทากบ 36 สปดาห ทมภาวะ hypoxic ischemic encephalopathy ทระดบความรนแรงตงแตปานกลางจนถงวกฤต ควรไดรบการรกษาดวยภาวะ hypothermia ควรมการเกบขอมลและตดตามผลการรกษาในระยะยาว

Page 56: Volume 23, No. 515, March 2021 โคซี่-แอมป

4 วงการแพทย ประจำำเดอนมนาคม 2564

2005 (เกา): มการศกษาวจยทงในคนและในสตวพบวา การท�าใหสมองอยในภาวะ hypothermia ในทารกทมปญหาหายใจตดขด (asphyxia) ซงพบวาลดการบาดเจบตอเนอสมองได แตยงไมแนะน�าใหน�าไปใชจนกวาจะมการศกษาในคนและในสตวอยางเพยงพอเหตผล: จากงานวจยแบบสมในสหสถาบน (Randomized controlled multicenter trial) หลายงานวจยทพบวา การท�าใหเกดภาวะ hypothermia (33.5°c-34.5°c)ในทารกทมอายครรภคลอดทมากกวาหรอเทากบ 36 สปดาห ทมภาวะ hypoxic ischemic encephalopathy ทระดบความรนแรงตงแตปานกลางจนถงวกฤต จะชวยลดอตราการเสยชวต และภาวะทพพลภาพได โดยมการตดตามผลจนทารกอาย 18 เดอน

การผกมดสายสะดอท�ช�าลง2010 (ใหม): มหลกฐานงานวจยมากขนทพบวา การผกมดสายสะดอทชาลงอยางนอย 1 นาท จะเกดประโยชนตอทารกแรกเกดทงทคลอดไมครบและครบก�าหนด ทไมตองการการชวยกชวต และยงไมมหลกฐานอางองทพอเพยง ทจะสนบสนนหรอปฏเสธการผกมดสายสะดอทชาลงในทารกทตองการการชวยกชวต

การยตการชวยก�ชวต2010 (ยนยนคำำาแนะนำาจากป 2005): ในทารกแรกเกดทคลอดออกมาแลวไมพบวามการเตนของหวใจ หลงจากการใหการชวยเหลอกชวตไป 10 นาท กยงไมมการเตนของหวใจทกลบคนมา ถอวาเพยงพอตอการตดสนใจทยตการชวยกชวต ในกรณทจะตดสนใจใหท�าการกชวตตอไปแมวา 10 นาทผานไปแลวกตาม ขนกบสาเหตของภาวะหวใจหยดเตน อายครรภทคลอด ภาวะแทรกซอน บทบาทการรกษาในสภาวะ hypothermia และความรสกของผปกครองในการยอมรบตอการเสยชวต เมอพบวาอายครรภ น�าหนกแรกคลอด ภาวะพการตงแตแรกเกด ซงมโอกาสในการรอดชวตมนอยมาก ดงนนในกรณนไมตองท�าการกชวต

บทท� 12 ประเดนทางจรยธรรม (ETHICAL ISSUES)สรปใจความส�าคญและการเปลยนแปลงหลก ประเดนทางจรยธรรมทเกยวของกบการกชพมความซบซอน เกดขนในหลายๆสถานการณ (ทงในและนอกโรงพยาบาล) และเกดขนกบผชวยเหลอหลายระดบ (ทงผชวยเหลอเบองตน จนถงบคลากรทางการแพทย) และเกดขนทงระหวางท�าการกชพขนพนฐานและขนสง บคลากรทางการแพทยทกคน ควรพจารณาปจจยทางจรยธรรม กฎหมาย และ ทางวฒนธรรม ทเกยวของในการใหการชวยเหลอผปวยทจ�าเปนตองไดรบการกชพ ถงแมวาตองกระท�าการตดสนใจระหวางการท�าการกชพ แตการตดสนใจตองกระท�าบนหลกการทางวทยาศาสตร ความตองการของผปวยหรอตวแทน และหลกการทางกฎหมายของแตละพนท

การยตความพยายามก�ชพในผ�ใหญ ท�มภาวะหวใจหยดเต�นนอกโรงพยาบาล2010 (ใหม): ส�าหรบผใหญทมภาวะหวใจหยดเตนนอกโรงพยาบาล และไดรบเฉพาะการกชพระดบพนฐาน ไดมการจดท�า “ขอก�าหนดเพอยตการกชพขนพนฐาน (BLS termination resuscitation rule)” โดยพจารณาสนสดการกชพขนพนฐานตงแตกอนการขนสงดวยรถพยาบาล เมอสภาวะของผปวยตรงตามขอก�าหนด ดงตอไปนทกขอ - มสภาวะหวใจหยดเตนทไมมเจาหนาทระบบบรการการแพทยฉกเฉน หรอเจาพนกงานกชพขนตน - ไมมการกลบมาของสญญาณชพ(ROSC) หลงจากใหการกดหนาอกผายปอดกชพ และการวเคราะหจากเครองกระตนหวใจอตโนมต ครบ 3 รอบ - ไมมการปลอยกระแสไฟฟาออกจากเครองกระตนหวใจ ส�าหรบสถานการณทหนวยกชพขนสง ออกปฏบตการชวยเหลอผใหญทมภาวะหวใจหยดเตนนอกโรงพยาบาล ไดมการจดท�า “ขอก�าหนดเพอการยตการกชพขนสง (ALS termination resuscitation rule)” โดยพจารณายตการกชพ เมอสภาวะของผปวยตรงตามขอก�าหนด ดงตอไปนทกขอ - เปนการเสยชวตโดยไมมผพบเหน - ไมมการนวดผายปอดกชพโดยผเหนเหตการณ - ไมมการกลบมาของสญญาณชพ(ROSC) หลงจากใหการกชพขนสงเสรจสน ณ ทเกดเหต - ไมมคลนไฟฟาหวใจแบบทจะไดรบการรกษาดวยเครอง Defibrillator หรอ AED (no shock delivered)

Page 57: Volume 23, No. 515, March 2021 โคซี่-แอมป

5วงการแพทยประจำำเดอนมนาคม 2564

การใชงานขอก�าหนดดงกลาว รวมถงกระบวนการตดตอผควบคมทางการแพทยเมอมขอบงช เจาหนาทระบบบรการการแพทยฉกเฉน ควรไดรบการฝกอบรมเกยวกบการแจงขอมลทมความละเอยดออน กบครอบครวของผปวยเกยวกบผลลพธของการกชพ ควรมความรวมมอระหวางหนวยงานตาง ๆ เชน แผนกฉกเฉนของโรงพยาบาล หนวยชนสตรพลกศพ แพทยผควบคมระบบการแพทยฉกเฉน และเจาหนาทต�ารวจ หากจะใหยตการกชพจากภายนอกโรงพยาบาลดงกลาว2005 (เกา): ไมมการจดท�าขอก�าหนดมากอนหนานเหตผล: กฎการสนสดการกชพขนสงของทงหนวยกชพขนพนฐานและหนวยกชพขนสง ไดรบการยอมรบอยางแพรหลายในระบบการแพทยฉกเฉนของประเทศสหรฐอเมรกา แคนาดา รวมถงในยโรป การน�ากฎดงกลาวไปใชงาน สามารถลดอตราการขนสงผปวยสโรงพยาบาลทไมมความจ�าเปนลงได รอยละ 40 ถง 60 ซงสงผลใหชวยลดความอนตรายบนทองถนน ทท�าใหเจาหนาทผชวยเหลอผปวยและสาธารณชนมความเสยง ลดการละเลยตอความเสยงของเจาหนาทหนวยบรการการแพทยฉกเฉน และลดปรมาณการรณรงคของแผนกฉกเฉนซงมราคาแพง หมายเหต: แนวทางการตดสนใจน ไมมการจดท�าส�าหรบผปวยเดก(ทารกแรกคลอด เดกเลก หรอเดกโต) ทมภาวะหวใจหยดเตนกอนถงโรงพยาบาล เนองจากไมเคยมการศกษาทเชอถอได เกยวกบปจจยทสมพนธกบผลของการกชพในภาวะหวใจหยดเตนนอกโรงพยาบาลในผปวยกลมน

ตวช�วดการพยากรณโรคในผ�ปวยหลงภาวะหวใจหยดเต�น ท�ได�รบการรกษาด�วยการควบคมอณหภมกายให�ตำ�าลง (Therapeutic Hypothermia)2010 (ใหม): ในผใหญทรอดชวตหลงเกดภาวะหวใจหยดเตน และไดรบการรกษาดวยวธควบคมอณหภมกายใหต�าลง (Therapeutic Hypothermia) มค�าแนะน�าใหประเมนอาการทางระบบประสาท การตรวจคลนไฟฟาสรระวทยาของสมอง (Electro-physiology) การตรวจวเคราะห Biomarker และการตรวจทางรงสของสมอง ซงท�าการประเมนในอก 3 วนหลงผปวยรอดจากภาวะหวใจหยดเตน ในปจจบน หลกฐานทางวทยาศาสตรทชวยในการตดสนใจยตความพยายามในการยอชวต (withdrawal of life support) ยงมขอจ�ากด แพทยควรจดบนทกขอมลตวชวดทกประเภทอยางนอย 72 ชวโมง หลงรอดจากภาวะหวใจหยดเตน และไดรบการรกษาดวยภาวะอณหภมกายต�า และใชการตดสนใจทดทสดโดยตงอยบนขอมลตวชวดขางตน ในการตดสนใจวาจะสนสดการชวยกชพหรอไมตามความเหมาะสม2005 (เกา): ไมมการก�าหนดตวชวดการพยากรณโรคในผปวยหลงภาวะหวใจหยดเตน ทไดรบการรกษาดวยวธควบคมอณหภมกาย Therapeutic Hypothermia ส�าหรบผปวยทไมไดรบการรกษาดวยวธควบคมอณหภมกาย Therapeutic Hypothermia นน จากการวเคราะหอภมาน (Metaanalysis) ในการศกษาวจย 33 เรอง เกยวกบ ผลลพธของภาวะโคมาจากสมองขาดออกซเจนและขาดเลอด (anoxic-ischemic coma) พบวา ปจจยทสงผลตอผลลพธทไมด ม 3 ปจจย คอ - ตรวจไมพบปฏกรยาของรมานตาในวนทสาม - ตรวจไมพบการตอบสนองทาง motor ตอสงกระตน / ความเจบปวด ในวนทสาม

Page 58: Volume 23, No. 515, March 2021 โคซี่-แอมป

6 วงการแพทย ประจำำเดอนมนาคม 2564

- ตรวจไมพบการตอบสนองของเสนประสาทมเดยนทงสองขาง จากการกระตนทางกระแสไฟฟาทสมอง (Somatosensory-evoked potentials) ในสภาวะทอณหภมปกตและมภาวะโคมาอยางนอย 72 ชวโมง หลงมภาวะสมองขาดออกซเจนและขาดเลอด การยตความพยายามในการชวยกชพสามารถกระท�าไดอยางถกตองทางจรยธรรมในกรณนเหตผล : บนพนฐานของหลกฐานทางการแพทยทจ�ากด ปจจยทสงผลตอผลลพธทไมดของผปวยหลงภาวะหวใจหยดเตน ทไดรบการรกษาดวยภาวะอณหภมกายต�า ไดแก การตรวจไมพบการตอบสนองแบบ N20 peak จากสมองทงสองขาง จากการกระตนทางกระแสไฟฟาทสมอง (Somatosensory-evoked potentials) ในเวลา ≥ 24 ชวโมง และการตรวจไมพบทงปฏกรยาของกระจกตา และรมานตา ในเวลา ≥ 3 วน หลงจากภาวะหวใจหยดเตน ยงมหลกฐานทางการแพทยแนะน�าอกวา การตรวจ Glasgow Coma Scale โดยดคะแนนของการสงการของสมองทมคา ≤ 2 ในเวลา 3 วนหลงจากพบภาวะหวใจกลบมาเตนเอง (ROSC) และการตรวจพบภาวะชกไมหยด(Status epilepticus) ไมไดบงถงผลลพธทแยของผปวยหลงภาวะหวใจหยดเตนทไดรบการรกษาดวยภาวะอณหภมกายต�า (แตยงมการศกษาวจยคอนขางจ�ากด) ในขณะเดยวกน อาจมโอกาสพบการกลบมาของความรสกตว และการรบรของผปวยหลงภาวะหวใจหยดเตนทไดรบการรกษาดวยภาวะอณหภมกายต�า แมวาจากการตรวจจะไมพบการตอบสนอง N20 ทงสองขาง หรอมการตอบสนองเพยงเลกนอยจากเสนประสาทมเดยนดวยการกระตนโดยใชกระแสไฟฟา (Somatosensory-evoked potentials) กตาม (แตยงพบรายงานกรณผปวยนอยมาก) แสดงใหเหนวาปจจยดงกลาวกอาจยงเชอถอไมไดเชนกน ความนาเชอถอของสารเคมทบงสภาวะมชวต (Biomarker) ทบงบอกถงพยากรณโรคกยงถกจ�ากดโดยจ�านวนผปวยทถกศกษายงมจ�านวนนอยเกนไป

บทท� 13 การฝกอบรม การประยกตใช�ในทางปฏบต และการทำงานรวมกนเปนทม (EDUCATION, IMPLEMENTATION, AND TEAMS) การฝกอบรม การประยกตใช และการท�างานเปนทม เปนหวขอใหมในแนวปฏบตการกดหนาอกผายปอดกชพ ป 2010 ของ AHA และ ECC เพอตอบสนองการเพมขนของหลกฐานทางการแพทยทดทสด เกยวกบการฝกอบรมทกษะการกชพ การประยกตหวงโซของการรอดชวต (Chain of survival) มาสการปฏบตไดจรง และการพฒนาสแนวทางปฏบตทดทสดในดานการท�างานรวมกนเปนทม และระบบการดแลรกษาผปวยครบวงจร เนองจากขอมลดงกลาวมผลกระทบตอเนอหาและรปแบบทจะใชเปนหลกสตรในการน�ามาฝกอบรม จงไดมค�าแนะน�ากลาวไวในประเดนนดวยเชนกน

สรปใจความสำคญคำำาแนะนำาหลกและจดเนนยำ�าในหวขอน�ไดแก: - หลกสตรกชพขนพนฐานและขนสง (ทมอายใบอนญาต 2 ป ตามแบบของ American Heart Association certificates) ควรประกอบดวยการประเมนความรและทกษะในการกชพเปนระยะ รวมไปถงการสนบสนน หรอฟ�นฟวชาการใหทนสมยตามความจ�าเปน ปจจบนยงไมมขอสรปในเรองการก�าหนดระยะเวลา และวธการทเหมาะสมในการประเมนความรซ�า หรอฟ�นฟวชาการดงกลาว และยงตองการการศกษาเพมเตมตอไป - หลกสตรการเรยนการสอน CPR ไดจดใหมประเดนการสนบสนนใหมการท�า bystander CPR ใหมากขน - ควรมการฝกสอนการชวยชวตโดยใชการกดหนาอกเพยงอยางเดยว (compression-only CPR) แกผทอาจไมอยากท�าการ CPR แบบเตมรปแบบ (คอมการกดหนาอกและชวยหายใจ) เพอใหผประสบเหต ลดความลงเลทจะท�าการชวยกชพ (เชน ความกลว หรอหวนใจ เวลาทตองพบกบผปวยทมภาวะหวใจหยดเตนจรง ๆ) และท�าการชวยชวตพนฐานได - เจาหนาทสงการในระบบการแพทยฉกเฉน ควรสามารถใหค�าแนะน�าทางโทรศพทเพอชวยใหผประสบเหตประเมนไดวาผปวยมภาวะหวใจหยดเตนหรอไม เชน ผปวยทอาจยงหายใจแตไมใชการหายใจปกต หรอหายใจเฮอก(Gasping) เปนตน และชวยกระตนใหผประสบเหต ตดสนใจท�าการ CPR ทนท ถาสงสยวาผปวยมภาวะหวใจหยดเตน เจาหนาทสงการในระบบการแพทยฉกเฉนอาจสามารถใหค�าแนะน�าทางโทรศพทในการปฏบต เพอชวยใหผประสบเหตทไมเคยไดรบการฝกอบรมการกชพมากอน สามารถท�าการชวยชวตโดยใชการกดหนาอกเพยงอยางเดยว (compression-onlyCPR) ได - ทกษะการกชพขนตน สามารถเรยนรไดจากการดวดทศนสอการสอน โดยมผลลพธเทยบเทากบการฝกโดยวธปกตตามหลกสตรเดม - เพอลดระยะเวลาทผปวยจะไดรบการท�าการกระตนหวใจดวยไฟฟา การใชเครองกระตนหวใจอตโนมตหรอ AED ไมควรจ�ากดเฉพาะผไดรบการฝกอบรมการใชงานมากอนแลวเทานน อยางไรกตาม การเขารบการอบรมการใชเครองกระตนหวใจอตโนมตนน

Page 59: Volume 23, No. 515, March 2021 โคซี่-แอมป

7วงการแพทยประจำำเดอนมนาคม 2564

ชวยพฒนาความสามารถของผใชไดดขน (จากการทดสอบในสถานการณจ�าลอง) มากกวาผไมเคยอบรมอยางชดเจน และยงแนะน�าใหมการจดการเรยนการสอนในเรองนตอไป - การท�างานเปนทม และทกษะความเปนผน�า ยงเปนสงทควรมในการฝกอบรมอยางตอเนอง ทงในหลกสตรกชพขนสง ส�าหรบผใหญ และการกชพขนสงในเดก - หนจ�าลองทมลกษณะเหมอนจรง เชน มความสามารถในการแสดงการขยายของทรวงอก หรอมเสยงปอด สามารถสรางชพจร รวมถงความดนโลหต และสามารถพดได อาจมประโยชนส�าหรบการบรณาการความร ทกษะ และเจตคต ทจ�าเปนในการฝกการกชพขนสง และการกชพขนสงในเดก อยางไรกตาม ขอมลทไดยงไมเพยงพอในการแนะน�าหรอตอตานการใชงานหนดงกลาวในหลกสตรฝกอบรม - ไมควรมการใชขอสอบแบบเขยนเพยงอยางเดยว ในการประเมนสมรรถนะของผเขาฝกอบรมในหลกสตรกชพขนสง ทงในเดกและในผใหญ ควรจดใหมการประเมนดานทกษะปฏบตการ (Performance assessment) ดวย - การประเมนผลควรท�าเปนกจลกษณะอยางจรงจง ทงเพอประเมนวาผเขาอบรมไดบรรลวตถประสงคการเรยนรหรอไม และยงรวมถงประสทธผลของหลกสตรดวย - อปกรณบนทกการนวดหนาอกผายปอดกชพ และแสดงผลการปฏบต อาจมประโยชนในการฝกอบรมผใหการชวยเหลอและอาจมประโยชนในการตรวจดความกาวหนาในการปฏบตการนวดหนาอกผายปอดกชพในผปวยจรง - การทบทวนและสรปหลงจบการเรยนการสอน หรอ Debriefing เปนกระบวนการทเนนผเรยนเปนศนยกลาง (learner focused) โดยเปนกลวธละมนละมอม ทสามารถชวยใหทงผเรยนและทมสามารถพฒนาการเรยนรรวมกน โดยหลกเลยงวธการต�าหนได การ Debriefing ควรมการรวมอยในหลกสตรกชพขนสง เพอชวยใหเกดการเรยนรและสามารถใชในการทบทวนวธการในการปฏบตจรง ท�าใหเกดการพฒนากระบวนการกชพได หลงจบกระบวนการ - ควรมการจดการอยางเปนระบบ (Systems-based approaches) เพอพฒนาทกษะการกชพในวงกวาง เชน ระบบดแลผปวยสวนทองถน และ ทมกชวตในโรงพยาบาล หรอพนทตาง ๆ (Medical Emergency Team) เพอชวยใหเกดประโยชนในการลดความแตกตางในทางปฏบต และท�าใหโอกาสของการรอดชวตจากภาวะหวใจหยดเตนในแตละทองทดขนอยางเปนระบบได

2 ป นานเกนไป ในการประเมนทกษะการก�ชพซำำ�า2010 (ใหม): อายของเอกสารรบรองทกษะการกชพตาม American Heart Association คอ 2 ป แตแนะน�าใหควรมการประเมนซ�าในระหวางรอบ 2 ป โดยมการฟ�นฟวชาการตามความจ�าเปน แตปจจบนยงไมมขอมลเพยงพอเพอก�าหนดระยะเวลาและวธการทเหมาะสมในการประเมนความรซ�าเหตผล : คณภาพของการฝกอบรมและความถในการฝกอบรมซ�า เปนปจจยส�าคญในการพฒนาประสทธภาพของการกชพ ในทางอดมคตนน การฝกอบรมซ�าไมควรมการจ�ากดทระยะเวลา 2 ป การฝกซ�าบอย ๆ เปนสงทมความจ�าเปนในการรกษาระดบคณภาพของการกชพ โดยมเปาหมายเพอการรกษาระดบคณภาพของการกชพ ทงผฝกสอนและผเขารบการอบรมควรตระหนกวา การผานการฝกอบรมกชพตามหลกสตรของ AHA และ ECC นน เปนเพยงกาวแรกเทานน การฝกอบรมของ American Heart Association และ ECC ควรเปนสวนหนงทชวยใหมการศกษา และการพฒนาคณภาพการกชพอยางตอเนอง ซงสะทอนความตองการและการฝกฝนของทงตวบคคลและระบบ แตในปจจบนนยงไมพบวธการใดทไดรบการยนยนวาทดทสดในการรกษาระดบความรและคณภาพของการกชพ

การเรยนร�เพ�อความเช�ยวชาญ2010 (ใหม): อปกรณบนทกการนวดหนาอกผายปอดกชพ และแสดงผลการปฏบตรนใหมๆ อาจมประโยชนในการฝกอบรมผใหการชวยเหลอ และเปนสวนหนงของยทธศาสตรทงหมด ในการพฒนาคณภาพของการกชพในผปวยในสถานการณจรง การฝกเพอใหมทกษะในการดแลผปวยทมการบรณาการและซบซอนทจ�าเปน ในการปฏบตการนวดหนาอกทเพยงพอนน ตองมเปาหมายทผเขารบการฝกอบรมวาตองฝกปฏบตจนมความเชยวชาญ และสามารถแสดงใหเหนวาปฏบตไดจรงเหตผล: การประเมนผลการกดหนาอก โดยหลกแลวจะเนนใหมทกษะปฏบตทแมนย�าใน 3 องคประกอบ ไดแก ความถในการกด ความลกในการกด และการปลอยใหมการขยายกลบของทรวงอก(recoil) รวมถงหามมใหมการขดขวางการกดหนาอก เปนความทาทายอยางสง แมกระทงผทเปนผเชยวชาญทไดรบการฝกมาอยางดกตาม ดงนน ผเขาฝกอบรมจะตองไดรบการใหความสนใจในระหวางการฝกกดหนาอกเปนอยางด ค�าแนะน�าในการกชพป 2010 ของ AHA และ EEC ไดใหความส�าคญกบการท�าใหมนใจวา ผฝกอบรมสามารถ

Page 60: Volume 23, No. 515, March 2021 โคซี่-แอมป

8 วงการแพทย ประจำำเดอนมนาคม 2564

อานตอฉบบหนา

ท�าการกดหนาอกไดอยางถกตอง การฝกพนฐานอยางการ “กดใหแรง และ กดใหเรว” อาจไมเพยงพอทจะท�าใหแนใจวา การกดหนาอกท�าไดอยางยอดเยยม การใชอปกรณบนทกการกดหนาอกผายปอดกชพ และแสดงผลการปฏบตระหวางการฝกกดหนาอกนน จะชวยเพมการเรยนรและการจดจ�าได

การพชตกำแพงท�ทำให�ละเลยการชวยก�ชพ2010 (ใหม): การฝกอบรมควรมการพดถงอปสรรค ทสงผลตอการตดสนใจเขาของผประสบเหตคนแรกในการชวยเหลอผปวยดวยการนวดหนาอกผายปอดกชพเหตผล: ความกลวของผชวยเหลอผปวย สามารถท�าใหลดลงไดดวยการใหความรเกยวกบความเสยงทแทจรงทอาจเกดขนตอผชวยเหลอ และตวผปวยเอง การใหความรอาจชวยใหประชาชนทวไปทเคยผานการฝกอบรมการกชพขนพนฐาน ใหสามารถชวยเหลอผปวยไดดขน จากการศกษาพบวา ค�าตอบทพบบอย ๆ จากผประสบเหตนนคอ จรง ๆ แลวทกคนตางกงวล รสกไมมนใจและตนตระหนก หลกสตรการฝกอบรมควรสอนวธการลดอาการดงกลาว เจาหนาทสงการในระบบการแพทยฉกเฉนควรรจกวเคราะหสภาวะอารมณของผประสบเหต และชวยแนะน�าใหผประสบเหตสามารถท�าการชวยเหลอผปวยไดอยางถกตองและมประสทธภาพได

การเรยนร�เร�องทกษะการทำงานเปนทม ในการก�ชพข�นสงสำหรบผ�ใหญและการก�ชพข�นสงในเดก2010 (ใหม): การฝกอบรมการกชพขนสงควรมการฝกการท�างานเปนทมดวยเหตผล: ทกษะการกชพมกมการท�าหลาย ๆ สงไปพรอม ๆ กน และผใหบรการทางการแพทยจะตองสามารถท�างานรวมกนเปนหมคณะได เพอลดกระบวนการขดขวางการนวดหนาอก พบวาการท�างานเปนทมและภาวะความเปนผน�า ทวความส�าคญอยางมากโดยเฉพาะอยางยงในหลกสตรขนสงทงในเดกและผใหญ

ไมมความจำเปนต�องฝกการใช�งานเคร�องกระต�นหวใจอตโนมต2010 (ใหม): ไมมความจ�าเปนตองฝกการใชเครองกระตนหวใจอตโนมต แมวาการฝกจะชวยเพมความสามารถในการใชงานเครองกตามเหตผล: ในการศกษาทใชหนจ�าลองพบวา ผใชงานสามารถใชเครองกระตนหวใจอตโนมตไดอยางถกตองโดยไมตองผานการฝกมากอน การใชเครองกระตนหวใจอตโนมตโดยผประสบเหตคนแรก ทแมไมเคยไดฝกอบรมมากอนกมประโยชนและอาจชวยใหผปวยรอดชวตได จากการศกษาแสดงใหเหนวา การฝกอบรมเพยงเลกนอยกสามารถเพมความสามารถในการใชงานเครองในหนจ�าลองได ทงนควรมการสงเสรมใหมการฝกอบรมอยางกวางขวาง เพอเพมโอกาสการฝกอบรมใหกบผประสบเหตคนแรกไดมากขน

การพฒนาคณภาพของระบบก�ชพอยางตอเน�อง2010 (ใหม): ระบบการกชพควรมระบบการประเมนผลและพฒนาอยางตอเนองเหตผล: มหลกฐานทพบวา ในแตละพนทของประเทศสหรฐอเมรกา มการรายงานอบตการณภาวะหวใจหยดเตน และผลลพธของการกชพทแตกตางกนไปในแตละชมชน ความแตกตางนเองเปนหลกฐานทยนยนวา ในแตละชมชนและระบบการกชพมความจ�าเปนตองจ�าแนก และวเคราะหการใหความชวยเหลอภาวะหวใจหยดเตนอยางทนทวงท และวดผลลพธอยางแมนย�า ทงยงชวยใหเหนโอกาสในการเพมอตราการรอดชวตในหลายๆพนทไดอกดวย ควรมการประเมนและตดตามผลของระบบการกชพในชมชนและในโรงพยาบาล ภาวะหวใจหยดเตน ระดบของการชวยเหลอ และผลลพธของการชวยเหลอ อยางเปนระบบ การพฒนาคณภาพอยางตอเนองรวมถงการประเมนผลและเปรยบเทยบกบชมชน/สถาบนอน และพยายามปรบปรงการกชพใหมความเหมาะสมอยางตอเนอง จะชวยพฒนาการกชพใหเขาใกลอดมคตไดมากยงขนได

Page 61: Volume 23, No. 515, March 2021 โคซี่-แอมป

“โฆษณาโดยตรงตอผประกอบวชาชพทางการแพทยและสาธารณสขทไดรบการยกเวนโดยไมตองขออนญาต”

Page 62: Volume 23, No. 515, March 2021 โคซี่-แอมป

TOG

ETHER W

E CA

REW

e know you w

ant the best for the childen in your care.Thatʼs w

hy weʼre com

mitted to continuously supporting you in everything you do.

From the quality of every H

EXAXIM

® dose that leaves our facilities, to the mom

entyou vaccinate a baby against 6 m

ajor infections. 1

We w

ill do everything we can to support you in keeping little ones protected and parents happy.

You will never stop caring and neither w

ill we.

1. Hexaxim

® SMPC

May 2017

โปรด

อ�าน

รายละเอ

ยด

เพ��ม

เตม

ในเอ

กสารอ

�างองฉ

บบ

สมบ

รณ�และเอ

กสารก

ำกบ

ยา

ใบอ

นญ

าตโฆ

ษณ

าเลขท ฆ

ศ.133/2562 M

AT-TH

-2100047-V1.0 (01/21)

1. NA

ME A

ND

PRESEN

TATIO

N: H

EXAXIM

is diphtheria, tetanus, pertussis (acellular, component), hepatitis B

(rDN

A), poliom

yelitis (inactivated) and Haem

ophilus influenzae type b conjugate vaccine (adsorbed) presented as suspension for injection in pre-filled syringe. 2.THER

APEU

TIC

IND

ICA

TION

S: For primary and booster vaccination of infants and toddlers from

six weeks of age against diphtheria, tetanus, pertussis, hepatitis B

, poliomyelitis and invasive diseases caused by H

aemophilus influenzae type b (H

ib). 3. POSO

LOG

Y A

ND

METH

OD

OF A

DM

INISTR

ATIO

N: A

dminister

via intramuscular route, preferably the antero-lateral area of the upper thigh and the deltoid m

uscle in older children (possibly from 15 m

onths of age). Do not adm

inister by intravascular, intradermal or subcutaneous injection. For dosage and schedule, please see full prescribing inform

ation. 4. C

ON

TRA

-IND

ICA

TION

S: Individuals with history of an anaphylactic reaction after a previous adm

inistration. Hypersensitivity to the active substances or any of the excipients (glutaraldehyde, form

aldehyde, neomycin, streptom

ycin and polymyxin B

). Hypersensitivity after previous adm

inistration of H

exaxim or a vaccine containing the sam

e components or constituents. Encephalopathy of unknow

n etiology, occurring within 7 days follow

ing prior vaccination with a pertussis containing vaccine. Pertussis vaccine should not be adm

inistered to individuals with uncontrolled neurologic disorder

or uncontrolled epilepsy until treatment for the condition has been established, the condition has stabilized and the benefit clearly outw

eighs the risk. 5. SPECIA

L WA

RN

ING

S AN

D PR

ECA

UTIO

NS FO

R U

SE: The vaccine may not prevent hepatitis B

infection for unrecognized hepatitis B infection

presented at the time of vaccination. Im

munisation should be postponed in individuals w

ith moderate to severe acute febrile illness or infection. A

dministration m

ust be carefully considered in individuals who have a history of serious or severe reaction w

ithin 48 hours following adm

inistration of vaccine containing sim

ilar components. The decision to give further doses should be carefully considered if any of the follow

ing events: temperature of ≥ 40oC

within 48 hours not due to another identifiable cause, collapse or shock-like state w

ithin 48 hours of vaccination, inconsolable crying last ≥ 3 hours w

ithin 48 hours of vaccination and convulsions with or w

ithout fever within 3 days of vaccination have occurred after receiving any pertussis containing vaccine. Individuals w

ith a history of febrile convulsions should be closely followed up as adverse events m

ay occur within 2 to 3 days

post vaccination. The decision to give any vaccine containing tetanus toxoid should be based on careful consideration if Guillain-B

arré syndrom

e or brachial neuritis has occurred following receipt of prior vaccine containing tetanus toxoid. It is recom

mended to postpone vaccination until the end of

imm

unosuppressive treatment or im

munodeficiency. In chronic renal failure patients, an im

paired hepatitis B response is observed and adm

inistration of additional doses of hepatitis B vaccine should be considered. The vaccine m

ust be administered w

ith caution to individuals with throm

bocytopenia or bleeding disorder. The potential risk of apnoea and the need for respiratory m

onitoring for 48-72 h should be considered when adm

inistering the primary im

munization series to very prem

ature infants (born ≤ 28 weeks of gestation) and particularly for those w

ith a previous history of respiratory im

maturity. 6. D

RU

G IN

TERA

CTIO

NS: There m

ay be a clinically relevant interference in the antibody response of this vaccine and varicella vaccine and these vaccines should not be administered at the sam

e time. M

ust not mix w

ith any other vaccines or other medicinal products. 7. PR

EGN

AN

CY

A

ND

LAC

TATIO

N: N

ot applicable. Vaccine is not intended for administration to w

omen of child-bearing age. 8. U

ND

ESIRA

BLE EFFEC

TS: Very comm

on: anorexia, crying, somnolence, vom

iting, Injection-site pain, injection-site erythema, injection-site sw

elling, irritability, fever (≥ 38.0°C). C

omm

on: prolonged crying, diarrhoea, Injection-site induration. For uncom

mon, rare and very rare side effects, see full prescribing inform

ation. 9. O

VE

RD

OSA

GE

: No

cases of o

verdo

ses have been rep

orted

10. PH

AR

MA

CO

DY

NA

MIC

PR

OP

ER

TIES: V

accines, Bacterial and

viral vaccines com

bined

(A

TC code: J07C

A09) (Version V

01-18) For more inform

ation, please see full prescribing information.