Verantwoording leeromgevingVolgens het TPaCK model en het Conversation Framework

Saira MohammadAnne van BaardewijkVersie 29-01-2016a

Ontwerp TPaCK

Figure 1 Reproduced by permission of the publisher, © 2012 by tpack.org http://www.matt-koehler.com/tpack/using-the-tpack-image/

1. ContextHet project wordt uitgevoerd onder MBO-2 studenten Particuliere Beveiliging. Aan het eind van deze opleiding wordt het niveau A2 verwacht in de vaardigheden Spreken, Gesprekken voeren en Luisteren, in de beroepscontext van de beveiliger.

2. CK – Content KnowledgeDeze beroepscontext bestaat uit 3 kerntaken:

Houdt preventief toezicht op de veiligheid, daar valt de Engelse vaardigheid van het bezoekers en medewerkers wijzen op huisregels en bedrijfsreglement onder;

Treedt repressief op, waar geen Engelse vaardigheden onder vallen en; Voert dienstverlenende werkzaamheden uit, daaronder vallen

baliewerkzaamheden, telefoneren, de weg wijzen en andere dienstverlenende gesprekken (Ecabo, 2012).

De exameneisen van het SVPB, de externe exameninstelling, zijn op deze kerntaken gebaseerd.

Het niveau A2 is indicatief voor deze kerntaken. In deel D van het kwalificatiedossier (Ecabo, 2012) staat:

De keuze voor het niveau A2 in het domein Gesprekken voeren is gebaseerd op het voorkomen van o.a. de volgende taalvaardigheden:

De weg wijzen en kort gesprekje voeren met bezoekers omtrent openingstijden, tijd, of een bepaald personeelslid nog aanwezig is etc.

Standaardpatronen met uit het hoofd geleerde uitdrukkingen. Correct gebruiken van eenvoudige constructies, maar bevat nog systematisch elementaire fouten. De uitspraak is duidelijk genoeg om de spreker te kunnen volgen ondanks een hoorbaar accent. Luisteraars zullen af en toe om herhaling moeten vragen (Ecabo, 2012, p. 62).

De keuze voor het niveau A2 in het domein Spreken is gebaseerd op het voorkomen van o.a. de volgende taalvaardigheden:

Bezoekers wijzen op de huisregels en Eenvoudige vragen beantwoorden (openingstijden, of iemand aanwezig is etc.).

Eenvoudige vertrouwde onderwerpen. Eenvoudig taalgebruik.Teksten zijn kort. Standaardpatronen met uit het hoofd geleerde uitdrukkingen. Correct gebruiken van eenvoudige constructies, maar bevat nog systematisch elementaire fouten. De uitspraak is duidelijk genoeg om de spreker te kunnen volgen ondanks een hoorbaar accent. Luisteraars zullen af en toe om herhaling moeten vragen (Ecabo, 2012, p. 62).

3. PK – Pedagogical KnowledgeAchter dit project Blended Learning gaat een visie op leren schuil. Deze visie op leren gaat over hoe onze studenten leren en hoe effectief samenwerkend leren vorm te geven.

Hoe leren onze studentenIn het eerste hoofdstuk van Handboek voor de Leraren (Geerts & van Kralingen, 2012) worden een aantal theorieen over leren weergegeven. Volgens Bolhuis (Geerts & van Kralingen, 2012, p. 36) zijn er vier categorieen voor leren: Leren door directe ervaring, leren door sociale interactie, leren door reflectie en leren door het verwerken van theorie. In ons project benadrukken we vooral leren door sociale interactie en leren door verwerken van theorie.

Leren door het verwerken van theorie is gestoeld op de cognitieve leertheorie, de handelingspsychologie en het constructivisme. In het cognitivisme wordt er van uitgegaan dat de student een actief informatieverwerkend systeem is (Geerts & van Kralingen, 2012, p. 42). Hoe actiever de student bezig is met informatie, hoe beter het

beklijft in het langetermijngeheugen. Volgens onderzoek gedaan door David Sousa (Geerts & van Kralingen, 2012, p. 54) onthouden we 95% van wat we uitleggen aan anderen. Ook de handelingspsychologie heeft bijgedragen in ons project, en dan vooral in de nadruk die gelegd wordt in het expliceren van de stapjes die de studenten moeten nemen. Het constructivisme zegt dat begrijpen een kwestie is van structureren en/of herorganiseren (Geerts & van Kralingen, 2012, p. 49). Consequentie hiervan is dat de student een actieve rol heeft, voorkennis van belang is en dat hoewel leren een individueel proces is, leren een sociale ervaring is.

Hoe geven wij samenwerkend leren vormAlleen studenten bij elkaar in groepjes zetten levert nog niet automatisch samenwerkend leren op. Ebbens & Ettekhoven (2013) maken de distinctie tussen bij elkaar zitten, waarbij de studenten elkaar niet echt nodig hebben, er weinig aandacht is voor het proces en sociale vaardigheden worden verondersteld, en samenwerkend leren, waar er gedeeld leiderschap is, een instructie op taak, werkwijze en samenwerking, waar iedere student verantwoordelijk is voor een stukje van het eindproduct waardoor studenten elkaar nodig hebben, en waar sociale vaardigheden expliciet verwoord worden (Ebbens & Ettekhoven, 2013). Wij hebben gekozen voor de tweede variant.

Eén van de voorwaarden voor samenwerkend leren is positieve wederzijdse afhankelijkheid (Ebbens & Ettekhoven, 2013). Dit hebben wij vormgegeven door studenten procesrollen te laten kiezen die passen bij hun talenten, door verschillende rollen verschillende, elkaar aanvullende, informatie en taken te geven. De uitvoerder, bijvoorbeeld, krijgt instructie over de beoordeling, en heeft als taak deze informatie te delen met zijn of haar collega´s.

De website is ingedeeld volgens de volledige instructie (Ebbens & Ettekhoven, 2013), die gebaseerd is op het directe instructiemodel van Ebbens & Ettekhoven (2005) maar met aanvullingen voor samenwerkend leren. Wij hebben instructie 7 (Wat ga je doen als je klaar bent) weggelaten, omdat deze instructie past in meer klassikale situaties.

4. TK – Technological Knowledge -Voor ondersteuning van het leerproces zetten wij de volgende technologie in:

Laptop, beamer Wordpress PowerPoint Screencast-O-Matic Kahoot.it

5. TPK – Technological Pedagogical KnowledgeDe meerwaarde van de verschillende toepassingen voor ons onderwijs is als volgt:

Laptop, beamer, PowerPoint Door deze technologie is het mogelijk dat de studenten een lesje laten zien aan hun medestudenten. Wat studenten uitleggen aan anderen beklijft beter (Geerts & van Kralingen, 2012, p. 54).

Wordpress Door de instructies op een website te zetten is het mogelijk het project op twee verschillende scholen uit te voeren en het ook te herhalen. De expliciete stappen die de studenten moeten nemen staan hier op verwoord. Deze stappen komen overeen met het volledige instructiemodel voor samenwerkend leren (Ebbens & Ettekhoven, 2013).

Screencast-O-Matic Door het gebruik van deze toepassing is het mogelijk voor de drie leden van de groep om samen te werken. Ieder lid heeft namelijk een andere taak en een andere verantwoordelijkheid, en dus positieve wederzijdse afhankelijkheid (Ebbens & Ettekhoven, 2013). De tool Screencast-O-Matic brengt dit alles bij elkaar.

Kahoot.it Ook voor de toehoorders geldt dat informatie beter beklijft hoe actiever de student erbij betrokken is (Geerts & van Kralingen, 2012, p. 42). Kahoot.it kan deze interactie leveren.

6. PCK – Pedagogical Content KnowledgeDe werkvormen die wij inzetten zijn samenwerkend leren en presenteren voor de klas.

7. TCK – Technological Content KnowledgeEr is in ons project geen interactie tussen vakinhoud en ICT.

Conversational framework

Figure 2 Het conversational framework (Laurillard, 2002). Nederlandse vertaling door Peter Borgman (2015, p. 92)

Het Conversational Framework (Laurillard, 2002) is een model dat de effectiviteit van een blended leeromgeving kan voorspellen. Het idee is dat als alle 12 pijlen aanwezig zijn in het ontwerp, de interactie optimaal is (Borgman, 2015). Juist omdat wij bij het ontwerp van onze leeromgeving vooral het Octagonal Framework van Khan (Borgman, 2015) en het TPaCK model (Mishra & Koehler, 2006) gebruikt hebben, is het zeer zinvol om onze leeromgeving ook naast het Conversational Framework te leggen. Wij doen dit aan de hand van de 12 pijlen.

1. Theorieën en ideeën - LeerdoelenDe leerdoelen, zoals beschreven in het toetsplan en in het ontwerpblad, zijn verdeeld in subdoelen voor groepsleden en toehoorders. Die leerdoelen zijn weer onderverdeeld in procesleerdoelen en inhoudsleerdoelen, op verschillende leerniveaus volgens de nieuwe taxonomie van Bloom (Borgman, 2015, p. 28). Aan de hand van deze leerdoelen hebben wij een aantal didactische en technologische keuzes gemaakt, die wij nader toelichten in ons TPaCK model.

2. Concepties - VoorkennisOp de website worden de leerdoelen ook duidelijk gemaakt aan de studenten. Dit gebeurt direct op de homepage, waar de studenten niet alleen verteld wordt wat ze in grote lijnen gaan leren, zowel het Engels als de c21 skills, maar ook hoe ze het gaan leren (door samenwerken en via ICT) en waarom ze dit zo gaan leren, namelijk omdat je meer leert wanneer je les geeft (Bhajan, z.d.). Ook wordt op deze eerste pagina voorkennis geactiveerd door middel van een poll, die klassikaal of individueel ingevuld

kan worden. Naast dat de poll voorkennis activeert, kan het ook helpen in motivatie: wanneer studenten bijvoorbeeld aangeven dat zij computervaardigheden belangrijk vinden voor beveiligers, zullen ze ook eerder geneigd zijn enthousiast aan de slag te gaan om die vaardigheden te verwerven: ze willen zichzelf niet tegenspreken. Na de voorpagina worden de studenten geïnstrueerd door middel van de volledige instructie voor samenwerkingsopdrachten (Ebbens & Ettekhoven, Samenwerkend leren: Praktijkboek, 2013). De docent neemt de instructie/website in de eerste les met alle studenten door en zal stilstaan bij de leerdoelen. Wij realiseren ons dat studenten de leerdoelen al snel over zullen slaan als ze de website zelfstandig door zouden moeten nemen. De instructie die de docent in de eerste les geeft is doorslaggevend voor het slagen van dit project.

3. Her-definiëren – Bijstellen van de leerdoelenInmiddels hebben we het project gedeeltelijk uitgevoerd en zijn er dingen gebeurd die wij niet verwacht hadden. Zo liep de website vast op het moment van instructie, dit is opgelost door het materiaal te tonen dat gelukkig ook op de computer stond. Echter voor een volgende keer is het handiger om van de webpagina’s printscreens te maken en deze in de vorm van een hand-out uit te delen als de website het niet doet. Verder is het zo dat niet alle studenten aanwezig waren tijdens de instructie les en ervaring leert dat ze het lastig vinden de website zelfstandig door te nemen. Als het al gebeurt dan niet op de manier zoals wij dat graag zien. Het zou dus handig zijn om een filmpje te maken van de eerste instructie. Het filmpje kan gebruikt worden in de eerste les én studenten die deze les missen kunnen achteraf in een groepje achter een laptop worden gezet om de instructie alsnog tot zich te nemen.

Het is nog niet het geval geweest, maar als de concepten van de studenten niet overeen blijken te komen met die van de docent dan is het van belang om tijdens of na afloop van het project wijzigingen aan te brengen. Dit kan op twee manieren: door de leerdoelen bij te stellen of door de misconcepties bij leerlingen weg te halen. Wanneer blijkt dat de rubric niet goed aansluit bij de producten van de studenten, zullen die rubrics of de instructies op de website na afloop moeten worden bijgesteld.

4. Her-definiëren – Weghalen misconcepties bij leerlingenWanneer de studenten een bepaald onderdeel niet goed begrijpen echter, is het van belang de studenten extra uitleg te geven, of de instructie aan te passen. Dit is dus niet een aanpassing van het leerdoel, maar het geven van extra instructie, zodat de student het beter begrijpt. We proberen goed te monitoren of de concepties van de studenten overeen komen met de concepties van de docent, door regelmatig terugkoppeling te vragen. In de praktijk is gebleken dat studenten de eerste deadline massaal niet haalden, terwijl ze in de klas toch echt al ver waren met het formuleren van toetsvragen en het verzamelen van informatie over hun onderwerp. Nadat Saira hen op het hart had gedrukt dat het in te leveren werk nog niet perfect hoeft te zijn, maar alleen ingeleverd moet worden zodat zij feedback kan geven, heeft het merendeel van de leerlingen alsnog werk ingestuurd.

5. Aanpassen van de doelen n.a.v. concept leerling – De leeromgeving past bij de leerlingen

De leeromgeving is gericht op studenten Particuliere Beveiliging niveau 2, wat inhoudt dat het Engels dat studenten moeten produceren maximaal op niveau A2 is, en de Nederlandse teksten op de website niet moeilijker zijn dan niveau 2F (Ecabo, 2012, p. Deel D). Hoewel samenwerkend leren een rendabel onderwijsconcept is, moeten leerlingen er wel aan wennen. Ze moeten ook wennen aan de andere opzet van lessen, namelijk geen instructie gevolgd door individueel (of in tweetallen) werken aan opdrachten, maar samenwerken in groepjes van drie met ieder een andere rol en een docent die coacht.

6. Stelt doelen aan leerlingDe doelen worden duidelijk gemaakt aan de studenten op de website. Op de voorpagina staan de doelen globaal en op pagina 8 – Hoe word ik beoordeeld? staan de leerdoelen en daarbij horende indicatoren gedetailleerd verwoord.

7. Leerling onderneemt actieDe studenten werken volgens een weekplanning. Ieder lid heeft zijn eigen taak.

8. FeedbackOok de rol van de docent is expliciet verwoord in ons plan, en in de weekplanning zijn verschillende verplichte feedbackmomenten ingebouwd. Ook geven de groepsleden feedback aan elkaar gedurende het gehele project. Een voorbeeld van docentenfeedback op werk van een groepje.

9. Leerling past actie aanAan de hand van de feedback van de docent en de groepsleden wordt het werk gedurende het hele project steeds aangepast.

10.Aanpassen van acties in het kader van doel, theorie en feedbackDe studenten presenteren uiteindelijk hun werk aan de docent en aan hun medestudenten, die ook weer feedback geven aan de hand van een rubric. De studenten gebruiken deze informatie en hun ervaringen om een reflectie te schrijven.

11.Reflectie op het concept n.a.v. ervaringenNa afloop is het van belang om de studenten te vragen wat hun ervaringen waren, en wat ze verbeterd zouden willen zien in dit project. Deze informatie is belangrijk om het project beter te maken. In hun reflectie is ruimte om tips te geven aan de docent.

12.Reflectie op leerlingacties om concepten aan te passenNatuurlijk letten wij tijdens het project goed op: de leerlingacties zeggen vaak meer over de kwaliteit van een leeromgeving dan wat de leerlingen zeggen. Aan de hand van onze ervaringen passen we het project aan voor een volgend cohort.

LiteratuurBhajan, Y. (z.d.). Quotable Quotes. Retrieved from Life according to Yogi Bhajan: http://www.harisingh.com/LifeAccordingToYogiBhajan.htm

Borgman, P. (2015). Blended Learning - Leren en lesgeven in de 21ste eeuw. Zwolle: Hogeschool Windesheim.

Ebbens, S., & Ettekhoven, S. (2005). Effectief leren: Basisboek. Houten: Wolters-Noordhoff.

Ebbens, S., & Ettekhoven, S. (2013). Samenwerkend leren: Praktijkboek. Houten: Noordhoff Uitgevers.

Ecabo. (2012). Kwalificatiedossier Particuliere Beveiliging. Retrieved from Kwalificaties MBO: https://www.google.nl/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=1&cad=rja&uact=8&ved=0ahUKEwjPoovX28fKAhWBHxQKHfsFARUQFggfMAA&url=http%3A%2F%2Fwww.ecabo.nl%2Fsites%2Fdefault%2Ffiles%2Fkwalificatiestructuur%2Fcgbo%2F2012-2013%2Fparticuliere-beveiliging-2012-2

Geerts, W., & van Kralingen, R. (2012). Handboek voor leraren. Coutinho: 2012.

Laurillard, D. (2002). Rethinking University Teaching: A Conversational Framework for the Effective Use of Learning Technologies. London; New York: Routledgefalmer.

Mishra, P., & Koehler, M. J. (2006). Technological Pedagogical Content Knowledge: A Framework for Teacher Knowledge. Teachers College Record , 108 (6).