41
s[lif ljsf; a}+s ln= sd{rf/L ;]jf ljlgodfjnL, @)^@ k[i& 1 2 3 4 5 6 s[lif ljsf; a}+s lnld6]8 sd{rf/L ;]jf ljlgodfjnL, @)^@ a}+s tyf ljQLo ;+:yf ;DjGwL P]g @)^# 1 sf] bkmf (! n] lbPsf] clwsf/ k|of]u u/L s[lif ljsf; a}+s ln= sf] ;+rfns ;ldltn] g]kfn /fi6« a}+ssf] :jLs[lt lnO{ b]xfosf] ljlgodx? agfPsf] 5 . kl/R5]b — ! k|f/lDes != ;+lIfKt gfd / k|f/DeM -!_ of] ljlgodfjnLsf] gfd æs[lif ljsf; a}+s ln= sd{rf/L ;]jf ljlgodfjnL, @)^@Æ /x]sf] 5 . -@_ of] ljlgodfjnL g]kfn /fi6« a}+saf6 :jLs[t ePsf] 2 ldlt b]lv nfu" x'g]5 . @= kl/efiff M -!_ ljifo jf k|;+un] csf]{ cy{ gnfu]df o; ljlgodfjnLdf,– -s_ æP]gÆ eGgfn] a} +s tyf ljQLo ;+:yf ;DjGwL P]g, @)^# ;Demg' k5{ . -v_ æa}+sÆ eGgfn] a}+s tyf ljQLo ;+:yf ;DjGwL P]g, @)^# 3 cg';f/ sfd ug]{ u/L sDkgL sfg"g cGtu{t :yflkt s[lif ljsf; a}+s ln= nfO{ ;Demg' k5{ . -u_ æ;ldltÆ eGgfn] a} +ssf] ;~rfns ;ldlt ;Demg' k5{ . -3_ æcWoIfÆ eGgfn] ;ldltsf] cWoIf ;Demg' k5{ . -r_ æ;+rfnsÆ eGgfn] cWoIf ;lxt ;ldltsf] ;b:onfO{ ;Demg' k5{ . -5_ æsfo{sf/L k|d'vÆ eGgfn] a}+ssf] sfo{sf/L k|d'vnfO{ ;Demg' k5{ / ;f] zJbn] sfo{sf/L k|d'vsf] :yfgdf dxfk|aGws eO{ sfd ug]{nfO{ ;d]t ;Demg' k5{ . 4 -h_ æpk–dxfk|aGwsÆ eGgfn] a}+ssf pk–dxfk|aGws jf ;f] ;/xsf kbnfO{ ;+dmg' k5{ t/ o; ljlgodfjnLsf] k|of]hgsf] nflu d'Vo sfof{nosf] hgzlQm x]g]{ pk–dxfk|aGws ;+Demg' k5{ . / ;f] zJbn] kl/R5]b–& sf] k|of]hgsf] nflu ljefuLo sf/jfxL x]g]{ pk–dxfk|jGws ;d]tnfO{ hgfpg]5 . 5 -em_ æljefuLo k|d'vÆ eGgfn] a}+sdf /x]sf ljefuLo k|d'v ;+dmg' k5{ t/ of] ljlgodfjnLsf] k|of]hgsf] nflu a} +ssf] d'Vo sfof{nosf] hgzlQm Joj:yfkg ljefusf] ljefuLo k|d'vnfO{ hgfp+b5 . / ;f] zJbn] kl/R5]b–& sf] k|of]hgsf] nflu ljefuLo sf/jfxL x]g]{ ljefuLo k|d'v ;d]tnfO{ hgfpg]5 . -`_ æsd{rf/LÆ eGgfn] a}+ssf sd{rf/L ;Demg' k5{ . -6_ æsfof{noÆ eGgfn] a}+ssf] d'Vo sfof{no, If]qLo sfof{no, d'Vo zfvf sfof{no, zfvf sfof{no, pkzfvf sfof{no, tfnLd s]Gb|sf] sfof{no ;Demg' k5{ / ;f] zJbn] ;do ;dodf ;ldltn] tf]lslbPsf sfof{no ;d]tnfO{ hgfpF5 . -7_ æsfof{no k|d'vÆ eGgfn] a} +ssf] d'Vo sfof{nosf] xsdf sfo{sf/L k|d'v / If]qLo 6 sfof{no, d'Vo zfvf sfof{no, zfvf sfof{no, pkzfvf sfof{no, tfnLd s]Gb|sf] sfof{nosf] sfof{no k|d'v ;Demg' k5{ / ;f] zJbn] ;do ;dodf ;ldltn] tf]lslbPsf] sfof{nosf] k|d'vnfO{ ;d]t hgfpF5 . -8_ ækbk"lt{ ;ldltÆ eGgfn] o; ljlgodfjnLdf pNn]lvt kbk"lt{ ;ldlt ;Demg' k5{ . 1 cf&f} ;+zf]wgaf^ ;+zf]lwt . cf&f} ;+zf]wgaf^ ;+zf]lwt . cf&f}+ ;+zf]wgaf^ ;+zf]lwt . rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt .

V OQOG @ VG^UI / @MI OMOJRGIMQ/ # A# - … · i e r oum #b nen ow^ ogowvi v'w/gi w/j e r sno \w h3gi i@ ogowvi@ d` vvi@ qiox x in v 9ri n ... 2^ mli^vi@ [j@ w ojkqi2^ n j0 fvi@^ fmozvi@

Embed Size (px)

Citation preview

s[lif ljsf; a}+s ln= sd{rf/L ;]jf ljlgodfjnL, @)^@ k[i& 1

2

3

4

5

6

s[lif ljsf; a}+s lnld6]8 sd{rf/L ;]jf ljlgodfjnL, @)^@

a}+s tyf ljQLo ;+:yf ;DjGwL P]g @)^#1 sf] bkmf (! n] lbPsf] clwsf/ k|of]u u/L s[lif ljsf; a}+s ln= sf]

;+rfns ;ldltn] g]kfn /fi6« a}+ssf] :jLs[lt lnO{ b]xfosf] ljlgodx? agfPsf] 5 .

kl/R5]b — ! k|f/lDes

!= ;+lIfKt gfd / k|f/DeM -!_ of] ljlgodfjnLsf] gfd æs[lif ljsf; a}+s ln= sd{rf/L ;]jf ljlgodfjnL, @)^@Æ /x]sf] 5 .

-@_ of] ljlgodfjnL g]kfn /fi6« a}+saf6 :jLs[t ePsf]2 ldlt b]lv nfu" x'g]5 .

@= kl/efiffM -!_ ljifo jf k|;+un] csf]{ cy{ gnfu]df o; ljlgodfjnLdf,–

-s_ æP]gÆ eGgfn] a}+s tyf ljQLo ;+:yf ;DjGwL P]g, @)^# ;Demg' k5{ .

-v_ æa}+sÆ eGgfn] a}+s tyf ljQLo ;+:yf ;DjGwL P]g, @)^#3 cg';f/ sfd ug]{ u/L sDkgL sfg"g cGtu{t :yflkt s[lif ljsf; a}+s ln= nfO{ ;Demg' k5{ .

-u_ æ;ldltÆ eGgfn] a}+ssf] ;~rfns ;ldlt ;Demg' k5{ .

-3_ æcWoIfÆ eGgfn] ;ldltsf] cWoIf ;Demg' k5{ .

-r_ æ;+rfnsÆ eGgfn] cWoIf ;lxt ;ldltsf] ;b:onfO{ ;Demg' k5{ .

-5_ æsfo{sf/L k|d'vÆ eGgfn] a}+ssf] sfo{sf/L k|d'vnfO{ ;Demg' k5{ / ;f] zJbn] sfo{sf/L k|d'vsf] :yfgdf dxfk|aGws eO{ sfd ug]{nfO{ ;d]t ;Demg' k5{ .

4-h_ æpk–dxfk|aGwsÆ eGgfn] a}+ssf pk–dxfk|aGws jf ;f] ;/xsf kbnfO{ ;+dmg' k5{ t/ o; ljlgodfjnLsf] k|of]hgsf] nflu d'Vo sfof{nosf] hgzlQm x]g]{ pk–dxfk|aGws ;+Demg' k5{ . / ;f] zJbn] kl/R5]b–& sf] k|of]hgsf] nflu ljefuLo sf/jfxL x]g]{ pk–dxfk|jGws ;d]tnfO{ hgfpg]5 .

5-em_ æljefuLo k|d'vÆ eGgfn] a}+sdf /x]sf ljefuLo k|d'v ;+dmg' k5{ t/ of] ljlgodfjnLsf] k|of]hgsf] nflu a}+ssf] d'Vo sfof{nosf] hgzlQm Joj:yfkg ljefusf] ljefuLo k|d'vnfO{ hgfp+b5 . / ;f] zJbn] kl/R5]b–& sf] k|of]hgsf] nflu ljefuLo sf/jfxL x]g]{ ljefuLo k|d'v ;d]tnfO{ hgfpg]5 .

-`_ æsd{rf/LÆ eGgfn] a}+ssf sd{rf/L ;Demg' k5{ .

-6_ æsfof{noÆ eGgfn] a}+ssf] d'Vo sfof{no, If]qLo sfof{no, d'Vo zfvf sfof{no, zfvf sfof{no, pkzfvf sfof{no, tfnLd s]Gb|sf] sfof{no ;Demg' k5{ / ;f] zJbn] ;do ;dodf ;ldltn] tf]lslbPsf sfof{no ;d]tnfO{ hgfpF5 .

-7_ æsfof{no k|d'vÆ eGgfn] a}+ssf] d'Vo sfof{nosf] xsdf sfo{sf/L k|d'v / If]qLo6 sfof{no, d'Vo zfvf sfof{no, zfvf sfof{no, pkzfvf sfof{no, tfnLd s]Gb|sf] sfof{nosf] sfof{no k|d'v ;Demg' k5{ / ;f] zJbn] ;do ;dodf ;ldltn] tf]lslbPsf] sfof{nosf] k|d'vnfO{ ;d]t hgfpF5 .

-8_ ækbk"lt{ ;ldltÆ eGgfn] o; ljlgodfjnLdf pNn]lvt kbk"lt{ ;ldlt ;Demg' k5{ .

1 cf&f} ;+zf]wgaf^ ;+zf]lwt . cf&f} ;+zf]wgaf^ ;+zf]lwt . cf&f}+ ;+zf]wgaf^ ;+zf]lwt . rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt .

s[lif ljsf; a}+s ln= sd{rf/L ;]jf ljlgodfjnL, @)^@ k[i& 2

-9_ æ;+:yfut ;'zf;g pk–;ldltÆ eGgfn] g]kfn ;/sf/ sDkgL /lhi6«f/sf] sfof{noaf6 :jLs[lt k|fKt a}+ssf] lgodfjnLsf] lgod @!-^_ adf]lhd ul7t ;+:yfut ;'zf;g pk–;ldlt ;Demg' k5{ .

-0f_ ætnaÆ eGgfn] sd{rf/Lsf] tTsfnsf] tna /sd -:s]n a[l4 ;d]t_ nfO{ hgfp+5 .

-t_ æ;+ro sf]ifÆ eGgfn] a}+ssf] sd{rf/Ln] dlxgf dlxg} cfkmgf] tnaaf6 Pp6f lglZrt /sd s6fO{ hDdf ug]{ /sd / To; /sdsf] cfwf/df a}+saf6 lbOg] cg'bfg tyf ;f] af6 cfh{g x'g] Aofh ;d]taf6 v8f x'g] sf]if ;Demg' k5{ .

-y_ ækl/jf/Æ eGgfn] a}+ssf] sd{rf/L;+u ;uf]ndf a:g] klt, kTgL tyf cfkm}+n] kfng–kf]if0f ug'{ kg]{ 5f]/f, cljjflxtf 5f]/L jf wd{k'q tyf cljjflxtf wd{k'qL ;Demg' k5{ / ;f] zJbn] k'?if sd{rf/Lsf] xsdf cfkm}n] kfngkf]if0f ug'{kg]{ cfˆg} afa' cfdf jf ;f}t]gL cfdf /

! ljjflxt

dlxnf sd{rf/Lsf] xsdf lgh cfkm}n] kfng–kf]if0f ug'{kg]{ ;f;', ;;'/f tyf cljjflxt dxLnf sd{rf/Lsf] xsdf lghsf] afa', cfdf jf ;f}t]gL cfdf ;d]tnfO{ hgfpF5 .

-b_ æ:yfgLo JolQmÆ eGgfn] b]xfosf] If]qdf sfof{no /x]sf] :yfgaf6 b]xfo cg';f/sf] b'/Ldf s'g} sd{rf/Lsf] cfˆgf] jf cfˆgf] kl/jf/sf] 3/ ePsf] JolQmnfO{ ;Demg' k5{ M

-!_ kxf8L If]qdf M ;fj{hlgs oftfoft grNg] 7fpFdf % dfO{n7 / ;fj{hlgs oftfoft rNg]

7fpFdf @)8 lsnf]ld6/ leq eP .

-@_ t/fO{ If]q M ;fj{hlgs oftfoft grNg] 7fpFdf * dfO{n9 / ;fj{hlgs oftfoft rNg]

7fpFdf @%10 lsnf]ld6/ leq eP .

-#_ pkTosf If]qdf M sf7df8f}+ pkTosf If]q leq h'g;'s} 7fpFDff ePklg .

:ki6Ls/0f M kxf8L / t/fO{ If]q a}+sn] tf]s]adf]lhd x'g]5 . 11-w_ ætf]lsPsf] jf tf]lsPadf]lhdÆ eGgfn] o; ljlgodfjnL cGtu{t ;ldltaf6 agfO{g] lbUbz{g

sfo{ljlw tyf o; ljlgodfjnLsf] k|of]hgsf] nflu ePsf lg0f{o ;Demg' k5{ . 12-g_ æ;+3÷;+u7gÆ eGgfn] k|rlnt sfg"g adf]lhd btf{ ePsf] sd{rf/Lx?sf] ;+3 jf ;+u7g ;Demg'

k5{ .

#= AofVof ug]{ clwsf/M o; ljlgodfjnLsf] AofVof ug]{ clwsf/ ;ldltdf ;'/lIft /xg]5 .

$= k|zf;lgs clwsf/M -!_ o; ljlgodfjnL adf]lhd ;ldltn] cfk"mn] kfPsf] clwsf/ sfo{sf/L k|d'v 13 nfO{ jf

sfo{sf/L k|d'vsf] 14

l;kmfl/zdf a}+ssf] cGo clws[tnfO{ k|Tofof]hg ug{ ;Sg]5 . sfo{sf/L k|d'vn] 15 o;

ljlgodfjnL adf]lhd kfPsf] cfˆgf] clwsf/ cfkm\ gf] dftxtsf] clws[tnfO{ ;'lDkg ;Sg]5g\ . ===16 -@_ of] ljlgodfjnL cGtu{t hf] rflxg] k|zf;sLo cfb]zx? a}+ssf] tk{maf6 sfo{sf/L k|d'v17n] k|dfl0ft

ug]{5g\ / lghnfO{ k|fKt oL clwsf/ lghn] cfkm\ gf] dftxtsf sd{rf/Ldf cf+lzs jf k"0f{ ?kdf k|Tofof]hg ug{ ;Sg]5g\ . o;/L k|Tofof]hg u/]sf] clwsf/ sfo{sf/L k|d'vn]18 h'g;'s} avt klg lkmtf{ lng ;Sg]5g\ .

7 cf&f}+ ;+zf]wgaf^ ;+zf]wg 8 cf&f}+ ;+zf]wgaf^ ;+zf]wg 9 cf&f}+ ;+zf]wgaf^ ;+zf]wg 10 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]wg . 11 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 12 rf}yf] ;+zf]wgjf^ yk . 13 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 14 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 15 rf}yf] ;+zf]wgjf^;+zf]lwt . 16 rf}yf] ;+zf]wgjf^ lemlsPsf] . 17 %}&F}+ ;+zf]wgjf^ ;+zf]wg . 18 %}&F}+ ;+zf]wgjf^ ;+zf]wg .

s[lif ljsf; a}+s ln= sd{rf/L ;]jf ljlgodfjnL, @)^@ k[i& 3

kl/R5]b – @ kbk"lt{

19sæ!= kbk"lt{ ;ldltsf] u7gM -!_ a}sdf l/Qm /x]sf] b/aGbL v'Nnf k|ltof]lutf jf cfGtl/s k|ltof]lutfåf/f k"lt{ ug{sf] lgldQ b]xfo adf]lhdsf] kbk"lt{ ;ldlt /xg] 5M–

-s_ pkdxfk|aGws – cWoIf -v_ cy{ dGqfnosf] Ps hgf k|ltlglw-slDtdf pk–;lrj :t/_ – ;b:o -u_ nf]s;]jf cfof]usf] k|ltlgwL -slDtdf pk–;lrj :t/_ -3_ ;ldltn] tf]s]sf] ;]jf ;DaGwL Pshgf cg'ejL JolQm

– ;b:o – ;b:o

-ª_ hgzlQm Aoj:yfkg ljefusf] ljefuLo k|d'v – ;b:o ;lrj -@_ kbk"lt{ ;ldltsf sDtLdf tLg ;b:o pkl:yt ePdf ;f] ;ldltsf] a}7ssf] nflu u0fk"/s ;+Vof k'u]sf] dflgg]5, t/ v08 -v_ -u_ /

-3_ _;b:ox? dWo] slDtdf @-b'O{_ hgf ;b:osf] pkl:ylt clgjfo{ x'g] 5 . -#_ pk–ljlgod -!_ sf] v08 -3_ adf]lhdsf ;b:osf] kbfjlw b'O{ jif{sf] x'g]5 . t/ lghnfO{ k'gM csf]{ cjlwsf] nflu tf]Sg s'g} jfwf

kg]{ 5}g . -$_ pkdxfk|aGwssf] cg'kl:yltdf pk–ljlgod -!_ adf]lhdsf] kbk"lt{ ;ldltsf] cWoIftf ug{ pkdxfk|aGwsn] ljefuLo k|d'vnfO{ tf]Sg

;Sg]5 . -%_ pk–ljlgod -!_ sf] v08 -s_ / -ª_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg lghx? ;DefJo pDd]bjf/ /x]sf] cj:yfdf ;f] kbsf] k'lt{ ug]{

;DaGwdf a;]sf] a}7sdf lghx? /xg ;Sg] 5}gg\ . t/ v08 -s_ df pNn]lvt kbsf] kbf]Ggltsf] xsdf k|d'v sfo{sf/L clws[tn] kbk"lt{ ;ldltdf cWoIftf ug]{ 5g\ .

-^_ a}+ssf] d'Vo sfof{no aflx/sf sfof{nox?af6 ;xfos :t/sf kbx? v'Nnf k|ltof]lutfåf/f k"lt{ ug'{kg]{ ePdf ljlgod ̂ adf]lhdsf ;Dk"0f{ jf cf+lzs sfo{x? ug]{ u/L kbk"lt{ ;ldltn] kl/Iff ;+rfng ;ldlt u7g ug{ ;Sg] 5 .

-s_ If]qLo sfof{nosf] sfof{no k|d'v – cWoIf

-v_ ;ldltn] -g]kfn ;/sf/ jf a}+s jf ljQLo ;+:yfsf] sDtLdf clws[t låtLo >]0fL – ;b:o ;/xsf] axfnjfnf_ tf]s]sf] Pshgf JolQm

-u_ k|d'v sfo{sf/L clws[tn] tf]s]sf] a}+ssf] d'Vo sfof{nosf]

Pshgf clws[t -slDtdf låtLo >]0fL :t/_ – ;b:o

-3_ If]qLo sfof{nosf] hgzQmL x]g]{ Ps hgf clws[t -slDtdf lålto >]0fL :t/_ – ;b:o

-ª_ If]qLo sfof{nosf] hgzQmL x]g]{ zfvf clws[t – ;b:o ;lrj -&_ kbk"lt{ ;DjGwL ;Dk"0f{ sfuhft ;b:o ;lrjsf] lhDdfdf /xg]5 . ;f] sfuhft ;'/lIft /fVg' lghsf] st{Jo x'g]5 .Æ

@= kbk"lt{ ;ldltsf] sfd, st{Jo / clwsf/M kbk"lt{ ;ldltsf] sfd, st{Jo / clwsf/ b]xfo adf]lhd x'g]5 M–

-s_ a}+sdf l/Qm /x]sf kbx? k"lt{ ug{sf] nflu o; ljlgodfjnLdf tf]lsP adf]lhdsf] k|ls|of k'¥ofO{ k|ltof]lutfsf] lsl;d lgwf{/0f ug]{ tyf kbk"lt{ ;DaGwL sfo{nfO{ Jojl:yt ug{ sfo{ljlw agfO{ nfu' ug]{ .

-v_ cfGtl/s / v'Nnf k|ltof]lutfåf/f k"lt{ ug]{ kbx?sf nflu lgwf{/0f ePsf] k|ltzt cg';f/ lj1fkg ug]{, lnlvt k/LIffsf] ljifo tyf kf7\oqmd tf]Sg], k|Zgkq tof/ ug{ nufpg], k/LIff lng], pQ/ k'l:tsf k/LIf0f ug]{ Joj:yf ldnfpg], cGt/jftf{ lng] / 5gf}6 ul/Psf pDd]bjf/nfO{ lgo'lQmsf] nflu l;kmfl/z ug]{ .

-u_ cfGtl/s d'Nof+sgåf/f19 k"lt{ ug'{kg]{ kbx? dWo] clws[t k|yd >]0fL;Ddsf kbsf nflu ;DefJo pDd]bjf/x?sf] o; ljlgodfjnLdf Joj:yf eP adf]lhd kbf]Ggltsf cfwf/x?sf] d"Nof+sg u/L of]Uotf qmdfg';f/ kbk"lt{ ug{ l;kmfl/z ug]{ .

-3_ ;DalGwt ljifosf] ljz]if1nfO{ cGt/jftf{df cfdlGqt ug{ cfjZos nfu]df cfdlGqt ug]{ .

19s t]Xf}+ / rf}wf} ;+zf]wgaf^ ;+zf]lwt . 19 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt .

s[lif ljsf; a}+s ln= sd{rf/L ;]jf ljlgodfjnL, @)^@ k[i& 4

-ª_ ;ldltaf6 kbf]Ggltsf] k|of]hgsf] lgldQ :jLs[t ljleGg ;]jf ;d"xsf kbx?df ;f] kb;+u ;DalGwt / ;]jf kl/jt{g ePsf sd{rf/Lsf] kl/jlt{t ;]jf;+u ;DalGwt z}lIfs of]Uotfsf] lgwf{/0f ug]{ .

-r_ kbk"lt{ ;ldltn] dgfl;j 7fg]df e};s]sf] lj1fkg vf/]h ug]{, lnO{ ;s]sf] lnlvt k/LIff tyf cGtjf{tf{ /4 ug{ sf/0f ;lxt ;ldltdf l;Kfmfl/; ug]{ .

-5_ o; ljlgodfjnLdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg k/LIff ;DkGg eO{ lgo'lQmsf nflu l;kmfl/z ug]{ lg0f{o ePsf ldltn] 5 dxLgf Joltt ePkl5 pQ/ k'l:tsf w'Nofpg] .

#= z'? lgo'lQm tyf k|ltzt lgwf{/0fM -!_ gofF lgo'lQm jf kbf]Ggltåf/f k"lt{ ug]{ kbx?sf] k|ltzt lgwf{/0f Ps cfly{s jif{sf] hDdf l/Qm kb ;+Vofsf] cfwf/df b]xfo adf]lhd ul/g]5 M–

-s_ clws[t ljlzi6 >]0fLsf ;Dk"0f{ kbx? kbf]Gglt x'g] kbeGbf Ps tx d'lgsf] kbdf slDtdf $ jif{ ;]jf cjlw k'u]sf20 ;DefJo pDd]bjf/x? dWo]af6 cfGtl/s d"Nof+sgåf/f o; kl/R5]bsf] ljlg od !% df Joj:yf eP adf]lhd kbk"lt{ ul/g]5 .

21- v_ ===

-u_ clws[t k|yd /22låtLo >]0fLsf] l/Qm kbdf ljlgod !$ adf]lhdsf ;DefJo pDd]bjf/x? dWo]af6 &% k|ltzt ljlgod !&, !*, !( / @) cg';f/ qmdzM sfo{ ;Dkfbg d"Nof+sg, ;]jfsf] h]i7tf, z}lIfs of]Uotf / ef}uf]lns If]qdf sfd u/] jfkt k|fKt u/]sf] c+ssf] cfwf/df kbk"lt{ ul/g]5 / @% k|ltzt cfGtl/s k|ltof]lutfTds k/LIffåf/f kbk"lt{ ul/g]5 .

23-3_ clws[t t[tLo >]0fL / ;xfos k|yd >]0fLsf] l/Qm kb ;+Vofsf] $) k|ltzt v'Nnf k|ltof]lutfTds k/LIffaf6 / afFsL ^) k|ltztnfO{ ztk|ltzt dfgL ;f] dWo] ljlgod !$ adf]lhdsf ;DefJo pDd]bjf/x? dWo]af6 &% k|ltzt ljlgod !&, !*, !( / @) cg';f/ qmdzM sfo{ ;Dkfbg d"Nof+sg, ;]jfsf] Ho]i7tf, z}lIfs of]Uotf / ef}uf]lns If]qdf sfd u/] jfkt k|fKt u/]sf] c+ssf] cfwf/df kbk"lt{ ul/g]5 / @% k|ltzt cfGtl/s k|ltof]lutfTds k/LIffåf/f kbk"lt{ ul/g]5 .

-ª_ v08 -5_ afx]ssf ;xfos :t/ låtLo >]0fLsf l/Qm kbx? ztk|ltzt gofF lgo'lQmåf/f kbk"lt{ ul/g] 5 .

24-r_ ===

25-5_ Pp6} sfo{ k|s[ltsf] ;jf/L rfns, dfnL, ;xof]uL sd{rf/L26, h:tf kbx?df :yfoL lgo'lQm kfPsf sd{rf/Lx?sf] cg';"lr !-s_ jdf]lhd :t/j[l4 ul/g] 5 . :t/ a[l4 x'g] kbx?df ljlgod ^ sf] pkljlgod -#_ sf] v08 -v_ sf] z}lIfs of]Uotf cfjZos kg]{ 5}g . æt/ a}+sdf ldlt @)^* c;f/ d;fGt ;Dd slDtdf % -kf+r_ jif{ jf ;f] eGbf a9L cjlw c:yfoL ÷ dfl;s kfl/>lds ÷s/f/ ;]jfdf cljl5Gg ?kdf sfdub}{ cfPsf n]vkfn sd{rf/L / !% jif{ :yfoL ;]jf cjlw k"/f u/]sf s'g} ;xof]uL sd{rf/Ln] lgh ;f] kbdf ;]jf k|j]z ubf{sf avt n]vkfn kbsf] nflu tf]lsPsf] z}lIfs of]Uotf lgh ;f] kbdf lgo'lQm xg' cl3 jf kl5 xf+l;n u/]sf] /x]5 eg] To:tf c:yfoL÷dfl;s kfl/>lds÷s/f/ n]vkfn / ;xof]uL sd{rf/Lx?nfO{ n]vkfn ;xfos:t/ låtLo >]0fL rf}yf] txsf] nflu v'nf k|ltof]lutfaf6 :yfoL kbk"tL{ ug{ 5'§\ofOPsf] kb ;+Vof dWo]af6 !) k|ltzt;Ddsf] ;Ldfdf /lx cfGtl/s k|ltof]lutf k/LIffåf/f kbk"tL{ ug{ ;Sg] 5 .Æ27

20 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 21 rf}yf] ;+zf]wgjf^ vf/]h . 22 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 23 afXf} ;+zf]wgaf^ ;+zf]lwt . 24 rf}yf] ;+zf]wgjf^ vf/]h . 25 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 26 cf&f}+ ;+zf]wgaf^ ;+zf]lwt . 27 bzf}+ ;+zf]wgaf^ ;+zf]lwt .

s[lif ljsf; a}+s ln= sd{rf/L ;]jf ljlgodfjnL, @)^@ k[i& 5

-@_ pk–ljlgod -!_ sf] v08 -3_ adf]lhd v'Nnf k|ltof]lutfaf6 kbk"lt{ ul/g] kbsf] ;+Vof 36fpg' kg]{ cfjZostf kbk"lt{ ;ldltn] 7x¥ofPdf ;ldltsf] :jLs[lt lnP/ v'Nnf k|ltof]lutfaf6 kbk"lt{ ul/g] kb ;d]t d"Nof+sg tyf cfGtl/s k|ltof]lutfTds k/LIffaf6 k"lt{ ug{ ;lsg]5 .

-#_ v'Nnf k|ltof]lutfTds k/LIff / d"Nof+sg kbf]Gtltåf/f k"lt{ ul/g] kb ;+Vofsf] k|ltzt lgwf{/0f ubf{ z]if ar]sf] kb;+Vof d"Nof+sg kbf]Ggltsf] nflu 5'6\ofpg' kg]{5 . To:t} d"Nof+sg kbf]Gglt / cfGtl/s k|ltof]lutfTds k/LIffåf/f k"lt{ ul/g] kbsf] k|ltzt lgwf{/0f ubf{ klg z]if ar]sf] kb ;+Vof d"Nof+sg kbf]Ggltsf] nflu 5'6\ofpg' kg]{5 .

-$_ ;xfos :t/b]lv clws[t t[tLo >]0fL;Ddsf l/Qm kbx?df ;]jf, ;d"x / pk;d"xsf] cfwf/df tyf clws[t låtLo >]0fLsf l/Qm kbdf ;]jf / ;d"xsf] cfwf/df kbk"lt{ ul/g]5 . clws[t k|yd >]0fL / clws[t ljlzi6 >]0fLsf kbx?df k|zf;g ;]jf dfq /xg]5 . clws[t k|yd >]0fLsf] kbdf Ps tx d'lgsf ;a} ;]jf ;d"xsf ;DefJo ePsf pDd]bjf/x?af6 o; ljlgodfjnLdf Joj:yf eP adf]lhd kbk"lt{ ul/g]5 . s'g >]0fL / kbdf s'g ;]jf, ;d"x / pk;d"x /xg] eGg] s'/f cg';"rL–! / cg';"rL–!s28 df pNn]v eP adf]lhd x'g]5 .

29 -%_ o; ljlgoddf h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg a}+ssf] ;]jfnfO{ ;dfj]zL agfpg v'Nnf k|ltof]lutfåf/f :yfoL k"tL{ x'g] kb ;+Vof dWo] $% k|ltzt kb 5'§ofO{ ;f] k|ltztnfO{ ztk|ltzt dfgL b]xfo adf]lhdsf pDd]bjf/ aLrdf dfq 5'§f5'§} k|lt:kwf{ u/fO{ kbk"tL{ ul/g] 5 .

-s_ dlxnf – ## k|ltzt -v_ cfbLjf;L÷hghftL – @& k|ltzt -u_ dw]zL – @@ k|ltzt -3_ blnt – ( k|ltzt -ª_ ckfË – % k|ltzt -r_ lk5l8Psf] If]q – $ k|ltzt

:ki6Ls/0f M

!= o; pk–ljlgodsf] k|of]hgsf] nflu lk5l8Psf] If]q eGgfn] x'Dnf, d'u', 8f]Nkf, h'Dnf, sflnsf]6, afh'/f, aemfË, c5fd, hfh/sf]6, d':tfª, dgfª, / ;f]n'v'Da' lhNnf ;+emg' k5{ .

@= o; pk–ljlgodsf] v08 -v_, -u_ / -3_ sf] k|of]hgsf] nflu cfly{s ;fdflhs ?kdf k5f8L k/]sf cfbLjf;L÷hghftL, dw]zL / blntnfO{ ;+emg' k5{ .

30-^_ pk–ljlgod -%_ adf]lhd k|ltzt lgwf{/0f ubf{ Ps k|ltzteGbf sd 3tfÍ -km\ofS;g_ cfPdf To:tf 3tfÍ h'g ;d"xsf] xsdf 3tfÍ cfPsf] xf] ;f] eGbf nuQ} kl5sf] ;d"xdf ;b}{ hfg]5 .

31 -&_ pk–ljlgod -%_ adf]lhd 5'§ofO{Psf] kbdf lj1fkg ubf{ pko'Qm pDd]bjf/ pknAw x'g g;s]df To:tf] kb;+Vof ;f]xL kb;fy lj1fkg u/LPsf] cGo ;d'xdf ;dfj]z u/L kbk"tL{ ul/g] 5 .

$= kbk"lt{ ug'{kg]{ cjlwM -!_ ;ldltaf6 :jLs[t ePsf] b/jGbL h'g cfly{s aif{sf] nflu :jLs[t ePsf] xf] ;fwf/0ftof ;f]xL cfly{s aif{ leq k"lt{ u/L ;Sg' kg]{5 .

32-@_ ===

-#_ h'g cfly{s aif{df kbk"lt{ ul/g] xf] ;f] cfly{s jif{sf] >fj0f dxLgf b]lv kf}if d;fGt;Dd ljleGg sf/0fjz l/Qm x'g cfPsf kbx? ;d]tnfO{ ;f] cfly{s jif{sf] kf}if d;fGtnfO{ cjlw tf]sL cl3Nnf] cfly{s jif{sf] cfiff9;Dd k|fKt u/]sf] sfo{ ;Dkfbg d"NofÍg33 z}lIfs of]Uotf, ;]jfsf] Ho]i7tf / ef}uf]lns If]q ;d]tsf] c+s u0fgf x'g] u/L kbk"lt{ ug{ ;lsg] 5 .

%= k|ltof]lutfsf] lsl;d / 5gf}6 k|lqmofM-!_a}+saf6 lnOg] k|ltof]lutfTds k/LIffsf k|sf/ b]xfo adf]lhd x'g]5g\ M–

28 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 29 cf&f}+ ;+zf]wgaf^ ;+zf]lwt . 30 cf&f+} ;+zf]wgaf^ ;+zf]lwt . 31 cf&f}+ ;+zf]wgaf^ ;+zf]lwt . 32 rf}yf] ;+zf]wgjf^ vf/]h . 33 cf&f} ;+zf]wgaf^ ;+zf]lwt .

s[lif ljsf; a}+s ln= sd{rf/L ;]jf ljlgodfjnL, @)^@ k[i& 6

40

-s_ lnlvt k/LIff,

-v_ k|of]ufTds k/LIff /

-u_ cGt/jftf{ .

-@_ s'g kbsf] nflu slt lsl;dsf] k|ltof]lutf u/fpg] eGg] ljifodf kbsf] sfo{ k|s[ltsf] cfwf/df kbk"lt{ ;ldltn] lg0f{o ug]{5 / kbsf] sfo{ k|s[lt x]/L k|of]ufTds k/LIff clgjfo{ ?kdf lng' kg]{5 .

34-#_ pk–ljlgod -!_ adf]lhd k|ltof]lutf u/fpFbf lnlvt k/LIff jf k|of]ufTds k/LIff / cGtjf{tf{sf] c+ssf] ef/ kbk"lt{ ;ldltn] tf]s] jdf]lhd x'g]5 . cGt/jftf{sf] c+ssf] ef/ lnlvt / k|of]ufTds k/LIffsf] s'n k"0ff{+ssf] @%-klRr;_ k|ltzt /xg]5 .

-$_ kbsf] sfo{ k|s[ltnfO{ b[li6ut u/L lnlvt tyf k|of]ufTds k/LIffsf] kf7\oqmd sfo{sf/L k|d'v35åf/f ul7t lj1 ;lxtsf] kf7\oqmd lgwf{/0f pk–;ldltsf] l;kmfl/zdf kbk"lt{ ;ldltn] :jLs[t ug]{5 .

^= gof+ lgo'lQm ;DjGwL Joj:yfM -!_ l/Qm /x]sf kbdf v'Nnf k|ltof]lutfåf/f :yfoL kbk"lt{ ubf{ /fli6«o :t/sf] b}lgs klqsfdf slDtdf @! lbgsf] ;dofjlw tf]sL lj1fkg k|sflzt ug'{ kg]{5 . t/,

-s_ d'Vo sfof{noeGbf aflx/af6 kbk"lt{ ul/g] ;xfos :t/sf kbsf] xsdf :yfoL kbsf] nflu slDtdf @! lbgsf] Dofb lbO{ :yfgLo klqsfdf lj1fkg ug{ ;lsg]5 .

-v_ v08 -s_ adf]lhd :yfgLo klqsf gePsf] 7fp+df ;fj{hlgs :yndf @! lbgsf] ;dofjlw tf]sL ;"rgf 6fF; u/L lj1fkg ug{ ;lsg]5 .

-@_ lj1fkgdf kbk"lt{ ug'{kg]{ kbsf] ;+Vof, >]0fL, cfjZos Go"gtd z}lIfs of]Uotf, sfdsf] lsl;d, k/LIffsf] lsl;d, pd]/sf] xb, gful/stf, b/vf:t lbg] clGtd ldlt clgjfo{ sfd ug'{kg]{ If]q, clgjfo{ sfd ug'{kg]{ cjlw36 / cGo s'g} cfjZos s'/fx? v'nfpg kbk"lt{ ;ldltn] cfjZos 7fg]df ;f] ;d]t v'nfpg' kg]{5 .

37-@s_ ;xfos :t/df v'Nnf k|ltof]lutf4f/f :yfoL kbk"lt{ ubf{ h'g sfo{ If]qsf] nflu lj1fkg ul/g] xf] ;f]xL sfo{ If]qdf sfd ug'{ kg]{ Joxf]/f tf]sL lj1fkg ul/g] 5 .

38-@v_ pk–ljlgod-@s_ adf]lhd lgo'QmL x'g] sd{rf/Ln] clgafo{ ?kn] sDtLdf % -kf+r_ jif{ ;Dd ;f]xL If]qdf /lx sfd ug'{kg]{ 5 .

-#_ cfjZos Go"gtd z}lIfs of]Uotf b]xfo adf]lhd x'g]5 M– 39-s_ clws[t :t/sf] z'? txsf] kbdf gof+ lgo'lQmåf/f kbk"lt{ ubf{ cfjZos Go"gtd z}lIfs

of]Uotf dfGotf k|fKt ljZjljBfnoaf6 :gftsf]Q/ tx pQL0f{ jf j}+sn] ;do ;dodf tf]s]sf] vf; ljifodf :gfts tx jf ;f] ;/x pQL0f{ .

40-v_ ;xfos :t/sf] kbx?df gofF lgo'lQm jf s/f/ ;]jfåf/f k"lt{ubf{ cfjZos Go"gtd z}lIfs of]Uotf b]xfo adf]lhd x'g]5 M–

-c_ ;xfos :t/ k|yd >]0fLdf – :gfts tx jf ;f] ;/x pQL0f{

-cf_ ;xfos :t/ låtLo >]0fLdf – k|df0f kq tx jf ;f] ;/x pQL0f{

-O_ ;xfos :t/ t[tLo >]0fLdf – bzd sIff pQL0f{ u/L ;DjlGwt ljifodf tflnd k|fKt u/]sf] jf ;DjlGwt sfddf cg'ej ePsf

– ;fwf/0f n]vk9 ug{ hfGg] e} ;DjlGwt ljifodf tflnd k|fKt u/]sf] jf ;DjlGwt sfddf cg'ej ePsf

-u_ lab]zaf6 k|fKt u/]sf] pkflwx?df s'g s'g lzIf0f ;+:yf jf s'g s'g pkflw dfGotf k|fKt xf] eGg] s'/f ;ldltn] tf]s]sf] :jb]zL ljZjljBfnon] ;dfg :t/ pkflw lgwf{/0f u/] cg';f/ x'g]5 .

34 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 35 %&f}+ ;+zf]wgjf^ ;+zf]wg . 36 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 37 rf}yf] ;+zf]wgjf^ yk . 38 rf}yf] ;+zf]wgjf^ yk . 39 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt .

rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt .

-O{_ ;xfos :t/ rt'y{ / k+rd >]0fLdf

s[lif ljsf; a}+s ln= sd{rf/L ;]jf ljlgodfjnL, @)^@ k[i& 7

41-#s_ kbk"lt{ ubf{ ;DjlGwt kbsf] nflu pkljlgod -#_ adf]lhd tf]lsPsf] cfjZos Go"gtd z}lIfs of]Uotfsf cltl/Qm a}+ssf] ;]jfnfO{ cfjZos laifodf jf~5lgo of]Uotf ;d]t42 tf]Sg ;Sg]5 .

43-#v_ o; ljlgodfjnLdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg of] ljlgodfjnL nfu'x'g'eGbf cufa} tf]lsPsf] z}lIfs of]Uotf xfl;n u/L ;xfos:t/ l4lto >]0fLsf] n]vkfn jf ;f] ;/xsf] kbdf s/f/÷dfl;s kfl/>lds ;]jfdf sfo{/t /x]sf sd{rf/LnfO{ ;f]xL kbdf v'Nnf k|ltof]lutfjf6 :yfoL kbk"lt{sf] nflu pDd]bjf/ x'g Go"gtd z}lIfs of]Uotf 44P;=Pn=;L jf ;f] ;/x x'g]5 .

45-$_ o; ljlgodfjnLdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg b]xfosf kbdf kbk"lt{ ug{sf] nflu 5'6\ofOPsf] kb ;+VofdWo]af6 !) k|ltzt b]xfo jdf]lhdsf] kbdf b]xfo jdf]lhd z}lIfs of]Uotf k'u]sf JolQmnfO{ cGtjftf{sf] dfWodjf6 :yfoL lgo'lQmsf nflu l;kmfl/z ug{ ;lsg] 5 . M

-s_ a}+ssf] nflu pkof]uL ljifo s[lif, u|fdL0f ljsf;, Joj:yfkg, cy{zf:q, sfg"g, tYof+s / sDKo"6/ lj1fg cflb ;+sfox?af6 :gftsf]Q/ :t/df k|yd >]0fLdf k|yd ePsf dWo]af6 clws[t t[tLo >]0fLsf] kbdf .

-v_ kbk"lt{ ;ldltn] plrt 7x¥ofPsf ;+:yfjf6 rf6{8{ PsfpG6]G;L u/]sf dWo]af6 clws[t t[tLo >]0fLsf] kbdf .

-%_ k/LIffsf] glthf k|sfzg ubf{ b]xfo adf]lhdsf] k|ls|of k"/f ug'{ kg]{5M–

-s_ lnlvt k/LIff ;lsPsf] ldltn] ;fwf/0ftof # -tLg_ dlxgfleq lnlvt k/LIffsf] glthf k|sflzt ug'{ kg]{5 / lnlvt k/LIffsf] glthf k|sflzt ePsf] ! -Ps_ dlxgf leq cGt/jftf{ ug'{ kg]{5 . cGt/jftf{ ;lsPsf] ldltn] ;fwf/0ftof ! -Ps_ dlxgf leq cGt/jftf{sf] glthf k|sflzt ul/g]5 .

-v_ lnlvt k/LIffaf6 cGt/jftf{sf] nflu 5gf}6 ubf{ l/Qm /x]sf] kb ;+Vofsf] cfwf/df yk pDd]bjf/sf] gfd a9Ldf b]xfo adf]lhd k|sflzt ul/g] 5 M–

-c_ ! b]lv % kb ePdf – !)) k|ltzt

-cf_ ^ b]lv !) kb ePdf – %) k|ltzt

-O_ !! jf ;f] eGbf dfly ePdf – $) k|ltzt

-u_ lnlvt k/LIffsf] k|To]s ljifosf] pQL0ff{+s $) -rfln;_ k|ltzt x'g]5 . s'g} ljifodf ;f] eGbf sd c+s k|fKt ug]{ pDd]bjf/ lnlvt k/LIffdf ;kmn ePsf] dflgg] 5}g .

-3_ lnlvt k/LIffdf pkl:yt ePsf clwsf+z k/LIffyL{x?n] v08 -u_ adf]lhdsf] pQL0ff{+s k|fKt ug{ c;kmn ePsf] cj:yfdf lnlvt k/LIffaf6 cGt/jftf{sf] nflu l;kmfl/z ubf{ v08 -v_ df tf]lsPsf] ;+Vof eGbf sd pDd]bjf/sf] gfd l;kmfl/z ug{ ;lsg]5 .

-ª_ v08 -v_ / -u_ adf]lhd 5gf}6 ubf{ clGtd pDd]bjf/sf] lnlvt k/LIffsf] s'n k|fKtf+s a/fa/ ePdf k|fKtf+s a/fa/ x'g] ;a} pDd]bjf/nfO{ cGt/jftf{df ;dfj]z ug'{ kg]{5 .

-r_ cGt/jftf{af6 5gf}6 ubf{ kbk"lt{ ;ldltn] cfjZostf cg';f/ slDtdf l/Qm kb ;+Vofsf] !) -bz_ k|ltzt jf ! -Ps_ hgf;Dd j}slNks pDd]bjf/sf] gfd ;d]t of]Uotfqmdfg';f/ k|sfzg ug'{ kg]{5 .

-^_ s'g} l/Qm kbdf 5flgPsf pDd]bjf/nfO{ l;kmfl/z e} ;"rgf k|sfzg ePsf] ldltn] @! lbg leq lgo'lQm kq lbO ;Sg' kg]{5 . t/ ;"rgf k|sflzt ePsf] ldltn] @! lbg;Dd klg pDd]bjf/n] lgo'lQm lng gcfPdf jf lgo'lQm kq lnO{ sfj' eGbf aflx/sf] kl/l:yltdf jfx]s af6fsf] Dofb afx]s kGw| lbg;Dd klg vl6Psf] sfof{nodf xflh/ gePdf of]Uotfqmdfg';f/ k|ltIff ;"rLdf /x]sf j}slNks pDd]bjf/nfO{ lgo'lQm lbg ;lsg]5 .

41 klxnf] ;+zf]wgjf^ yk . 42 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 43 %}&f}+ ;+zf]wgjf^ yk . 44 ;ftf}+ ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 45 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt .

s[lif ljsf; a}+s ln= sd{rf/L ;]jf ljlgodfjnL, @)^@ k[i& 8

46 -&_ pk–ljlgod -^_ adf]lhd lgo'lQmsf nflu l;kmfl/; ePsf] pDd]bjf/sf] kbl/Qm ePdf l;kmfl/; ePsf] ldltn] ! -Ps_ jif{ leq a}sNkLs pDd]bjf/nfO{ lgo'lQmsf] nflu l;kmf/L; ug{ ;lsg] 5 .

&= lgo'lQm jf a9'jf lgo'lQm47 ug]{ clwsf/LM of] ljlgodfjnL adf]lhd kbk"lt{ ug'{kg]{ kbx? kbk"lt{ ;ldltsf] l;kmfl/zdf b]xfosf kbflwsf/Ln] lgo'lQm tyf a9'jf lgo'lQm48 ug]{5g\ M–

-!_ clws[t k|yd >]0fL / lalzi6 >]0fL kbdf ;ldltsf] :jLs[lt lnO{ sfo{sf/L k|d'vn] a9'jf lgo'lQm49 ug]{5g\ . ===50

-@_ clws[t :t/ t[tLo >]0fL / clws[t låtLo >]0fL kbdf sfo{sf/L k|d'vsf] :jLs[lt lnO{ pk– dxfk|jGwsn] lgo'lQm jf a9'jf lgo'QmL51 ug]{5g\ .

-#_ ;xfos :t/sf] nflu pk–dxfk|jGwssf] :jLs[lt lnO{ laefuLo k|d'vn] lgo'lQm jf a9'jf lgo'lQm52 ug]{5g\ .

-$_ o; kl/R5]bsf] ljlgod ! sf] pk–ljlgod -%_ adf]lhd :yfgLo kbk"lt{ ;ldltsf] l;kmfl/zdf gofF lgo'lQm ug]{ clwsf/ If]qLo53 sfof{nosf sfof{no k|d'vnfO{ x'g]5 .

*= s/f/ ;]jfdf lgo'lQmM -!_ sfo{sf/L k|d'v54 jf lghn] clVtof/ lbPsf] clwsf/Ln] b]xfo adf]lhd s/f/ ;]jfdf lgo'Qm ug{ ;Sg]5 M–

-s_ s'g} laz]if ;]jf jf sfdsf nflu ;ldltn] s/f/ ;]jfdf lgo'lQm lbO{ sfdsfh u/fpg] elg tf]s]sf] kbdf .

-v_ ;ldltaf6 :jLs[t b/aGbLsf l/Qm kbx?dWo] ;jf/L rfns, dfnL, cb{nL, rf}lsbf/, k|];Dofg, 6]lnkmf]g dd{t ;Def/stf{, O{n]lS6«l;og, KnDj/, x]Nk/ -;jf/L ;xfos_ h:tf55 kbx?df .

-u_ a}+ssf] ;|f]t afx]s cGo ;|f]taf6 vr{ Joxf]l/g] u/L lgo'lQm x'g] ;]jfdf . 56-3_ s/f/ ;]jfdf lgo'QmL lb+bf ;DjlGwt JolQm, ;d'x, ;+:yf jf clws[t k|ltlglw;+u

zt{x? tf]ls ;Demf}tf ug'{kg]{ 5 . 57t/, of] ljlgodfjnL nfu" x'geGbf cuf8L s/f/ ;]jfdf lgo'lQm lbO{Psf clws[t :t/ t[tLo >]0fL, ;xfos :t/ k|yd / l4tLo >]0fLsf sd{rf/Lsf] sfo{ ;Dkfbgsf] cfwf/df s/f/ cjlw yk ug{ o; ljlgodn] jfwf k'Ug] 5}g .

58-@_ pk–ljlgod -!_ sf] v08 -v_ adf]lhd s/f/ ;]jfdf ;dofjlw tf]ls lgo'QmL lbg'59 kg]{5 . 60-@s_ s/f/ ;]jfdf lgo'lQm x'g] sd{rf/Lsf] kfl/>lds / ;'ljwf sfo{sf/L k|d'v61n] tf]s]adf]lhd x'g]5 .

-#_ pk–ljlgod -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtf klg lab]zL gful/snfO{ s/f/ ;]jfdf lgo'lQm lbO{ sfdsfh u/fpg' k/]df g]kfn ;/sf/ / g]kfn /fi6« a}+ssf] :jLs[lt lng' kg]{ 5 .

62-$_ ===

46 g]=/f=a}+ssf] ldlt @)&#.)&.!) sf] :jLs[t kqaf6 ;+zf]wg . 47 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 48 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 49 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 50 rf}yf] ;+zf]wgjf^ lemlsPsf] . 51 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 52 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 53 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 54 %}&f}+ ;+zf]wgjf^ ;+zf]wg . 55 %}&f}+ ;+zf]wgjf^ ;+zf]wg . 56 %}&f}+ ;+zf]wgjf^ ;+zf]wg . 57 rf}yf] ;+zf]wgjf^ yk . 58 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 59 %}&f}+ ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 60 klxnf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 61 %}&f}+ ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt .

63 -%_ ;ldltn] s/f/df lgo'Qm ug]{ egL tf]s]sf ;xfos :t/ låtLo >]0fLsf n]vkfn jf ;f] ;/x kbdf h'g lhNnfsf] sfof{nox?df b/jGbL vfnL 5 ;f]xL lhNnf :t/Lo sfof{nojf6 lj1fkg k|sflzt u/L tf]lsPsf] k|ltikwf{sf cfwf/df s/f/ ;]jfdf lgo'lQm u/Lg] 5 .

64-^_ pk–ljlgod -%_ adf]lhd s/f/ ;]jfdf lng] k|of]hgsf] nflu k|s[of tf]sL sfo{sf/L k|d'vn] lhNnf

:t/Lo kbk"tL{ pk–;ldlt jgfpg ;Sg] 5 .

65-&_ pk–ljlgod -%_ / -^_ adf]lhd s/f/ ;]jfdf lgo'lQm ubf{ sDKo'6/ ;DalGw 1fg ePsf] :yfgLo JolQmnfO{ k|fyldstf lbO{g] 5 t/ a}+snfO{ cfjZos kg]{ of]Uotf ePsf JolQm ;f] lhNnfdf pknAw x'g g;Sg] cj:yf ePdf l5d]sL lhNnf jf ;f] If]q leqsf lhNnfx?sf JolQmnfO{ k|fyldstf lbO{ s/f/ ;]jfdf lng ;lsg] 5 .

66 -*_ pk–ljlgod -%_, -^_ / -&_ adf]lhd s/f/ ;]jfdf lnO{g] JolQmnfO{ h'g lhNnfsf] sfof{nosf] nflu lnO{Psf] 5 ;f] lhNnf jfx]s cGo lhNnfdf ;?jf ul/g] 5}g .Æ

(= k/LIf0fsfnM -!_ a}+sdf klxnf] k6s :yfoL lgo'lQm lb+bf k'?if sd{rf/LnfO{ ! -Ps_ jif{ / dlxnf sd{rf/LnfO{ ^ dlxgf;Dd k/LIf0fsfndf /flvg] 5 . o;/L k/LIf0fsfndf /x]sf] sd{rf/Lsf] sfo{ ;Dkfbg ;Gtf]ifhgs gePdf lgo'lQm ug]{ clwsf/Ln] pQm cjlw leq} lghnfO{ ;]jfaf6 x6fpg ;Sg]5 .

-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhd k/LIf0fsfndf /x]sf sd{rf/Lsf] sfo{ ;Dkfbg ;DaGwL ljj/0f cg';"rL– @ adf]lhd x'g]5 .

-#_ lgo'lQm ;b/ ePkl5 k/LIf0fsfndf /x]sf] cjlw klg :yfoL ;]jfsf] cjlwdf u0fgf ul/g]5 .

-$_ pk–ljlgod -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg ;xfos :t/ k|yd jf ;xfos :t/ låtLo >]0fLdf k/LIf0fsfn ;dfKt u/L :yfoL lgo'lQm ePsf] a}+ssf sd{rf/L v'Nnf k|ltof]lutfåf/f Ps tx dflyNnf] kb ->]0fL_ df l;kmfl/z ePsf] cj:yfdf To:tf sd{rf/LnfO{ k/LIf0fsfndf /xg' kg]{ 5}g .

!)= :yfoL lgo'lQmM k/LIf0fsfn ;dfKt ePkl5 jf ljlgod ( sf] pk–ljlgod -$_ adf]lhd l;kmfl/z ePsf sd{rf/Ln] :yfoL lgo'lQm kfpg] 5 .

!!= sd{rf/Lsf] sfd ;DaGwL /]s8{ /flvg]M a}+ssf] sd{rf/Lsf] sfd ;DaGwL /]s8{ cg';"rL– # adf]lhd /flvg]5 . 67!@= lgo'lQmsf] nflu cof]UotfM b]xfo adf]lhdsf JolQmx? a}+ssf] s'g} klg kbdf :yfoL jf s/f/ lgo'lQmsf nflu

pDd]bjf/ x'g ;Sg] 5}gg\ M–

-s_ u}/ g]kfnL gful/s .

-v_ kbsf] nflu tf]s]sf] z}lIfs of]Uotf gk'u]sf] .

-u_ g]kfn ;/sf/, g]kfn ;/sf/sf] :jfldTj ePsf] ;+:yfg, klAns sDkgL, a}+s / cGo ljQLo ;+:yfx?af6 eljiodf gf]s/Lsf] lgldQ cof]Uo 7xl/g] u/L avf{:t ePsf] .

-3_ g}lts ktg b]lvg] kmf}hbf/L cleof]udf cbfntaf6 s;'/bf/ 7xl/Psf] .

-ª_ tf]lsPsf] kbsf] lgldQ kl/R5]b–% sf] ljlgod # df tf]lsP adf]lhd pd]/ gk'u]sf] jf pd]/sf] xb gf3]sf] .

!#= :yfoL lgo'lQm ul/b+f lg/f]lutfsf] k|df0f kq k]z ug'{kg]{ M :yfoL lgo'lQmsf] nflu k/LIf0fsfndf lgo'lQm kfpg] sd{rf/Ln] cg';"rL– $ df n]lvP adf]lhd a}+sn] tf]s]sf] lrlsT;saf6 lg/f]lutfsf] k|df0f kq k]z ug'{ kg]{5 . t/ lalgod ( sf] pk–ljlgod -$_ adf]lhd :yfoL lgo'lQm ePsf sd{rf/LnfO{ k'gM cfjZos kg]{ 5}g .

!$= kbf]Ggltsf] Joj:yfM -!_ ljlgod # cg';f/ lgwf{/0f ePsf] kbdf kbf]Ggltsf nflu o; ljlgodfjnLdf Joj:yf eP adf]lhd d"Nof+sgåf/f kbf]Gglt ul/g] 5 .

-@_ kbf]]Ggltsf] nflu ;DefJo pDd]bjf/ x'g ;xfos :t/af6 ;xfos :t/ ;Dd kbf]Gglt x'g] kb eGbf Ps >]0fL d'lgsf] kbdf #-ltg_68 jif{ / ;xfos :t/ k|yd >]0fLaf6 clws[t :t/ t[tLo >]0fL tyf clws[t :t/af6

62 rf}yf] ;+zf]wgjf^ vf/]h .

63 cf&f}+ ;+zf]wgaf^ ;+zf]lwt . 64 cf&f}+ ;+zf]wgaf^ ;+zf]lwt . 65 cf&f}+ ;+zf]wgaf^ ;+zf]lwt . 66 cf&f}+ ;+zf]wgaf^ ;+zf]lwt . 67 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 68 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt .

s[lif ljsf; a}+s ln= sd{rf/L ;]jf ljlgodfjnL, @)^@

k[i& 9

clws[t:t/sf] h'g;'s} kbdf kbf]Gglt x'g] kbeGbf Ps >]0fL d'lgsf] kbdf $-rf/_69 jif{ Go"gtd :yfoL ;]jf cjlw k'u]sf] x'g' kg]{5 .

-#_ kbf]Ggltsf] nflu ;"rgf k|sfzg ubf{ kbk"lt{ ;ldltn] cfiff9 dxLgf jf kf}if d;fGtnfO{ cfwf/ dfgL ldlt tf]Sg]5 / ;f] ldlt;Dddf pk–ljlgod -@_ df pNn]lvt ;]jf cjlw k'u]sf] eP kbf]Ggltsf] nflu Go"gtd ;]jf cjlw k'u]sf] dflgg] 5 .

-$_ xfnsf] kbsf] txdf lgo'lQm jf kbf]Gglt ePsf] ldltsf] cfwf/df Ho]i7tfqmd agfp+bf ;f] ldlt Pp6} ePdf b]xfosf cfwf/df Ho]i7tfqmd tof/ ul/g] 5 M—

-s_ xfn axfn /x]sf] kbeGbf Pstx d'lgsf] kbdf a9L ;]jf cjlw ePsf]nfO{ dflyNnf] Ho]i7tfqmddf /flvg] 5 .

-v_ v08 -s_ af6 lg?k0f x'g g;s]df xfnsf] kbdf v'Nnf k|ltof]lutfTds k/LIffåf/f l;kmfl/z x'Fbf dflysf] of]Uotfqmddf /x]sf]nfO{ dflyNnf] Ho]i7tfqmddf /flvg] 5 .

-u_ v08 -v_ af6 klg lg?k0f x'g g;s]df kbk"lt{ ;ldltn] ;DefJo pDd]bjf/x?sf] pd]/sf] Ho]i7tfsf] cfwf/df Ho]i7tfqmd sfod ug]{5 .

-%_ Ho]i7tfqmd tof/ ubf{ c;fwf/0f labf jf a]tnaL labf a;]sf] cjlwnfO{ u0fgf ul/g] 5}g .

-^_ kbf]Ggltsf] nflu ;DefJo pDd]bjf/x? dWo]af6 sfo{ ;Dkfbg d"Nof+sg, ;]jfsf] Ho]i7tf, z}lIfs of]Uotf / ef}uf]lns If]qdf sfd u/] jfkt k|fKt u/]sf] c+s hf]8\bf ;j}eGbf a9L c+s k|fKt ug]{ sd{rf/LnfO{ l/Qm kbdf kbf]Ggltsf] nflu l;kmfl/z ul/g] 5 .

69s!%= kbf]Gglt ;DaGwL ljz]if Joj:yfM o; ljlgodfjnLdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg clws[t ljlzi6 >]0fLsf] kbdf kbf]Gglt ;DaGwL ljz]if Joj:yf b]xfo adf]lhd x'g]5 M–

-s_ clws[t ljlzi6 >]0fLsf] kbdf kbf]Ggltsf] nflu k|d'v sfo{sf/L clws[tn] ljlgod !$ adf]lhd

;DefJo pDd]bjf/x?sf] gfdfjnL tyf kbf]Gglt x'g' kg]{ kb ;+Vofsf] pknJw eP;Dd sDtLdf t]Jj/ ;+Vofdf gfdfjnL ;ldlt ;dIf l;kmfl/zsf cfwf/x? v'nfO{ k]z ug]{5 .

-v_ v08 -s_ adf]lhd k|d'v sfo{sf/L clws[tn] l;kmfl/z ubf{ sfo{ ;Dkfbg ug{ ;Sg] Ifdtf, pQ/bfloTj axg ug{ ;Sg] Ifdtf tyf cfkm" eGbf d'lgsf sd{rf/LnfO{ lgoGq0f, lgb]{zg / g]t[Tj lbg ;Sg] Ifdtfsf] cfwf/df pko'Qm pDd]bjf/nfO{ kbf]Ggltsf] nflu ;ldlt ;dIf l;kmfl/z ug]{5 .

70 !%s= ljz]if kbf]GgtL ;DaGwL Joj:yfM -!_ o; ljlgodfjnLdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtf klg ljlgod @!

sf] kbf]GgtLsf] ;Ldfleq /xg] u/L b]xfPsf] >]0fLsf kbdf ;]jf k|j]z ubf{sf] z}lIfs of]Uotf;+u ;DalGwt z}lIfs of]Uotf ePsf / b]xfo adf]lhdsf] :yfoL ;]jf cjlw k"/f u/L ljlgod !$ sf] pk–ljlgod -@_ adf]lhd kbf]GgtLsf] nflu ;DefJo pDd]bjf/ ePsf cg';"lr– ! df pNn]lvt kb, :t/, >]0fL, tx dWo] b]xfo adf]lhdsf sd{rf/LnfO{ dfq ;]jf cjlwe/df Ps k6ssf] nflu b]xfosf] kb, :t/, >]0fL, txdf b]xfo adf]lhd ljz]if kbf]GgtL ul/g] 5 M

xfnsf] kb ljz]if

kbf]GgtL x'g] kb

cfaZos z}lIfs of]Uotf

k'/f ug'{ kg]{ ;]jf cjlw

n]vkfn jf ;f] ;/x -;xfos :t/ l4lto

>]0fL _

;xfos:t/ k|yd >]0fL jf ;f] ;/x -ljz]if kbf]GgtL_

cfO{= P= jf ;f] ;/x ;xfos:t/ låtLo >]0fLsf] kbdf !! aif{ jf ;f] eGbf dfly ;]jf cjlw k'/f u/]sf

;]jf k|j]z ubf{ tf]lsPsf] Go"gtd\ z}lIfs of]Uotf

;xfos:t/ låtLo >]0fLsf] kbdf !# aif{ jf ;f] eGbf dfly ;]jf cjlw k'/f u/]sf

sfof{no ;xfos jf ;f] ;/x -

clws[t t[tLo >]0fL jf ;f]

:gfts jf ;f] ;/x jf ;f] eGbf dflyNnf] z}lIfs

;xfos :t/ k|yd >]0fLsf] kbdf !@ aif{ jf

69 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 69s -2072.4.28sf] g]=/f=a}+ssf] :jLs[t kqaf^ ;+zf]lwt 70 cf&f}+ ;+zf]wgaf^ ;+zf]lwt .

s[lif ljsf; a}+s ln= sd{rf/L ;]jf ljlgodfjnL, @)^@ k[i& 10

s[lif ljsf; a}+s ln= sd{rf/L ;]jf ljlgodfjnL, @)^@ k[i& 11

-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhd b]xfosf sd{rf/L dfq ljz]if kbf]GgtLsf nflu of]Uo x'g] 5g\M M

-s_ ljlgod @$ adf]lhd kbf]GgtLsf] nflu aGb]h gnufO{Psf sd{rf/L,

-v_ kl5Nnf] rf/ jif{sf] sfo{;Dkfbg d"Nof+sgdf cf}ift &) k|ltzt jf ;f] eGbfa9L c+s k|fKt u/]sf sd{rf/L,

-u_ o; ljlgod adf]lhd ljz]if kbf]GgtL x'gsf] nflu ;]jf cjlw / z}lIfs of]Uotf k'u]sf] k|df0f ;lxt cg';"rL–!v cg'';f/sf] 9f+rfdf b/vf:t lbPsf sd{rf/L .

71-#_ o; ljlgodfjnLdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg cWoog ljbf, c;fwf/0f ljbf, a]tnjL ljbfdf /x]sf] cjlw, lgnDag e} ljefuLo sf/jfxL u/L ;hfo kfPsf] cj:yfdf ;f] lgnDag cjlw / a}+saf6 cjsf;kfPsf sd{rf/L gf]s/Ldf k'gM sfod jf k'gM :yflkt ePsf] cj:yfdf gf]s/Ljf6 x6fPsf lbg b]lv k'gM :yflkt jf k'gM sfod ePsf cl3Nnf] lbg;Ddsf] cjlwnfO ljz]if kbf]GgtL k|of]hgsf] nfuL ;]jf cjlwdf u0fgf ul/g] 5}g . t/ a}+s k|of]hgsf lgldQ a}+sn] g} cWoog ug{ k7fPsf] sd{rf/L / lgnDag kl/ ;kmfO{ kfO{ k"g axfnL ePsf] sd{rf/Lsf] xsdf ;f]] cjwLsf] ;]jf cawL u0fgf ul/g]5 .

-$_ pk–ljlgod -!_ adf]lhd ljz]if kbf]GgtL ;DaGwL sfo{ kbk"lt{ ;ldltn] ug]{5 .

-%_ ljz]if kbf]GgtLsf] sfo{ Ps cfly{s jif{df Ps k6s dfq u/Lg] 5 . ljz]if kbf]GgtLsf] nflu l;kmfl/; ePsf sd{rf/Lsf] gfdfjnL k|To]s cfly{s jif{ leq k|sflzt u/Lg] 5 / :yfoL ;]jf cjlw u0fgf ubf{ kbf]GgtL ul/g] cfly{s aif{ eGbf cl3Nnf] cfiff9 d;fGtnfO{ cfwf/ lnO{g] 5 .

-^_ pk–ljlgod -!_ adf]lhd ljz]if kbf]GgtL x'g] sd{rf/Lsf] ;DalGwt ;]jf ;d"xsf] Ps >]0fL dflysf] ljz]if kb :jtM l;h{gf x'g]5 / To:tf] kbdf kbf]GgtL u/]kl5 kbf]GgtL sfod ePsf] ldltb]lv nfu" x'g] u/L ljz]if kbf]GgtL ePsf] kb btf{ ul/g] 5 .

-&_ pk–ljlgod -!_ adf]lhdsf] kbdf ljz]if kbf]GgtL ePsf] sd{rf/L h'g;'s} sf/0fn] ;]jfaf6 cjsfz ePdf jf cGo s'g} sf/0fn] ;]jfdf g/x]df jf lgh dflyNnf] kbdf kbf]GgtL ePdf To:tf] kb :jtM vf/]h eO{ pQm kb ljz]if kbf]GgtL x'g'eGbf tTsfn cuf8Lsf] kb :jtM sfod ePsf] dflgg] 5 .

-*_ pk–ljlgod -!_ adf]lhdsf] ljz]if kbf]GgtL ePsf] sd{rf/Ln] ;fdfGotof To;/L kbf]GgtL x'g'eGbf cufl8sf] kbdf axfn /x+bf u/]sf] sfd ;Dkfbg ug'{ kg]{5, t/ h]i7tf u0fgf ubf{ kbf]GgtL ePs} kbsf] u0fgf ul/g] 5 / ljz]if kbf]GgtL kfPsf] sd{rf/Ln] kbf]GgtL ;DaGwL lgwf{l/t dfkb08 k"/f ePsf] cj:yfdf ;f] eGbf dflyNnf] >]0fLsf] kbsf] lglDt x'g] ;a} k|sf/sf] kbf]GgtL lglDt k|lt:kwf{ ug{ kfpg] 5 .

-(_ ljz]if kbf]GgtLsf] Joj:yfn] ljlgod # adf]lhd kbk"lt{ ug]{ b/jGbLnfO{ s'g} k|lts'n c;/ k'¥ofpg] 5}g .

-!)_ o; ljlgod cGtu{t x'g] ljz]if kbf]GgtLsf] k|ls|of, kbf]GgtL pk/sf] ph'/L nufotsf cGo Joj:yf o; kl/R5]bdf ePsf] sfo{ Ifdtfsf] d"Nof+sgåf/f x'g] kbf]GgtLsf nflu tf]lsPsf] Joj:yf cg';f/ x'g]5 .

-!!_ ljz]if kbf]GgtL kfpg] AolQm tf]lsPsf] sfof{nodf xflh/ ePsf] ldltb]lv dfq ;f] kb sfod x'g]5 .

!^= kbf]Ggltsf nflu cfGtl/s d"Nof+sgsf] cfwf/M 72 -!_ ljlgod !$ adf]lhd ;DefJo pDd]bjf/x? dWo]af6 cfGtl/s d"Nof+sgsf] cfwf/df kbk"lt{ ;ldltn] kbf]Ggltsf] nflu l;kmfl/z ug]{5 . kbf]Ggltsf] nflu cfGtl/s

71 P#f/f}+ ;+zf]wgaf^ yk ePsf] .

;xfos:t/ k|yd >]0fL _

;/x -ljz]if kbf]GgtL_

of]Uotf ;xfos :t/ låtLo >]0fL / ;xfos :t/ k|yd >]0fLsf] kbdf u/L b'j} kbdf @$ aif{ ;]jf k'/f u/]sf

cf=O{=P= jf ;f] ;/x ;xfos :t/ k|yd >]0fLsf] kbdf !# aif{ jf

;xfos :t/ låtLo >]0fL / ;xfos :t/ k|yd >]0fLsf] kbdf u/L b'j} kbdf @% aif{ ;]jf k'/f u/]sf

;]jf k|j]z ubf{ tf]lsPsf] Go"gtd\ z}lIfs of]Uotf

;xfos :t/ k|yd >]0fLsf] kbdf !$ aif{ jf

;xfos :t/ låtLo >]0fL / ;xfos :t/ k|yd >]0fLsf] kbdf u/L b'j} kbdf @^ aif{ ;]jf k'/f u/]sf

s[lif ljsf; a}+s ln= sd{rf/L ;]jf ljlgodfjnL, @)^@ k[i& 12

d"Nof+sgsf] cÍef/ sfo{;Dkfbg jfkt $) -rfln;_ cÍ / cGodf ̂ ) -;f7L_ cÍ sfod u/L hDdf cÍef/ !)) -Ps ;o_ sf] ljefhg b]xfo adf]lhd x'g]5 M

-s_ sfo{ ;Dkfbg d"Nof+sgsf] c+s –$)

-v_ ;]jfsf] Ho]i7tfsf] c+s

-u_ z}lIfs of]Uotfsf] c+s

–#) –!$

-3_ ef}uf]lns If]qdf sfd u/] jfktsf] c+s –!^

-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhd kbf]Ggltsf] nflu cfGtl/s d"Nof+sg ubf{ h'g cfly{s jif{df l/Qm /x]sf kbsf]

cfwf/df kbk"lt{ ul/g] xf] ;f] eGbf cl3 ljt]sf]73 cfly{s jif{sf] cfiff9 d;fGt;Dd k|fKt u/]sf] c+snfO{ u0fgf u/L kbf]Gglt ul/g]5 .

-#_ pk–ljlgod -!_ adf]lhdsf] cfGtl/s d"Nof+sgsf] cfwf/df kbk"lt{ ;ldltn] kbf]Ggltsf] nflu l;kmfl/z ePsf sd{rf/Lsf] gfdfjnL ;DalGwt ;a}sf] hfgsf/Lsf] nflu /fli6«o :t/sf] b}lgs klqsfdf k|sflzt ug'{ kg]{5 . To:tf] gfdfjnLdf74 ;a}eGbf Go"gtd c+s k|fKt ug]{ sd{rf/Ln] k|fKt u/]sf] sfo{;Dkfbg d'Nof+sg jfx]ssf] c+s75 pNn]v ug'{ kg]{5 .

!&= sfo{ ;Dkfbg d"Nof+sgM -!_ ljlgod !^ sf] pk–ljlgod -!_ sf] v08 -s_ adf]lhdsf] sfo{ ;Dkfbg d"Nof+sgsf] nflu k|of]u ul/g] sfo{ ;Dkfbg d"Nof+sg kmf/fd cg';"rL— % adf]lhd x'g]5 .

-@_ sfo{ ;Dkfbg d"Nof+sgdf sfo{ tyf u'0fx?sf] clwstd\ ef/f+s æ$) -rfln;_Æ76 x'g]5 . sfo{ ;Dkfbg d"Nof+sgsf] k|of]hgsf] lgldQ c+s u0fgf ubf{ a9'jfsf] nflu ;DefJo pDd]bjf/ x'g Ps >]0fL d'lgsf] kbdf hlt jif{sf] ;]jf cfjZos kg]{ xf] kl5Nnf] Tolt jif{sf] sfo{ ;Dkfbg d"Nof+sg kmf/fdsf] cf}iftaf6 lx;fa ul/g] 5 . of] ljlgodfjnL k|f/De ePkl5sf] cfly{s jif{ b]lv ;a} sd{rf/Lx?sf] sfo{ ;Dkfbg d"Nof+sg c+s u0fgf ubf{ o;} ljlgodfjnL adf]lhdsf] sfo{ ;Dkfbg d"Nof+sg kmf/fd cg';f/ ul/g] 5 .

-#_ d"Nof+sg cjlwdf s'g} sd{rf/L b]xfosf] v08 -s_ / -v_ adf]lhd !-Ps_ jif{ eGbf a9L cjlwsf] cWoog tfnLd jf sfhdf uPsf] eP ;f] cjlwsf] sfo{ ;Dkfbg d"Nof+sg jfkt ;f] eGbf 7Ls kl5Nnf] cjlwsf] sfo{ ;Dkfbg d"Nof+sg c+ssf] a/fa/ c+s k|bfg ul/g]5 .

-s_ a}+ssf] k|of]hgsf] nflu cWoog labf, tfnLd jf sfhdf k7fPsf] .

-v_ a}+ssf] nflu pkof]uL x'g] s'g} ljifodf sd{rf/Ln] cfˆgf] k|oTgaf6 cWoog ug]{ sf]6f k|fKt u/L a}+saf6 cWoog labf lnO{ uPsf] .

t/ b]xfo adf]lhdsf] cj:yfdf pk–ljlgod -#_ df pNn]v eP adf]lhd 7Ls kl5Nnf] cjlwsf] sfo{ ;Dkfbg d"Nof+sg c+s a/fj/sf] cfwf dfq k|bfg ul/g]5 M–

-c_ a}+ssf] nflu lalgod ^ sf] pk–ljlgod -$_ afx]ssf] ljifodf cWoog labf lnO{ uPsf] .

-cf_ v08 -s_ / -v_ adf]lhd cWoog ljbfdf uPsf] sd{rf/L cWoog k"/f gu/L kms]{sf] . 77-$_ sfo{ ;Dkfbg d"Nof+sgdf lbOg] s"n $) -rfln;_ c+ssf] ljefhg b]xfo adf]lhd x'g]5M

-s_ sfo{ k|ult d"Nof+sg -j:t'ut d"Nof+sg_ df lbg ;Sg] clwstd\ c+s @@

-v_ ;'k/Lj]Ifsn] lbg ;Sg] clwstd\ c+s *

-u_ k'g/fjnf]sgstf{n] lbg ;Sg] clwstd\ c+s ^

-3_ d"Nof+sg ;ldltn] lbg;Sg] clwstd\ c+s $

72 cf&f} ;+zf]wgjf^ yk . 73 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt .

. 74 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt 75 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 76 cf&f} ;+zf]wgjf^ yk . 77 cf&f} ;+zf]wgjf^ yk .

s[lif ljsf; a}+s ln= sd{rf/L ;]jf ljlgodfjnL, @)^@ k[i& 13

-%_ pk–ljlgod -!_ adf]lhd sfo{ ;Dkfbg d"Nof+sg kmf/fd eg]{ sd{rf/Lsf] ;'k/Lj]Ifs tyf k'g/fjnf]sgstf{sf] Joj:yf cg';"rL– % sf] lgb]{lzsf adf]lhd x'g]5 .

-^_ ;'k/Lj]Ifs / k'g/fjnf]sgstf{af6 l;kmfl/z eO{ k|fKt ePsf sfo{ ;Dkfbg d"Nof+sg kmf/fddf sd{rf/Lsf] sfo{ Ifdtfsf] cfwf/df d"Nof+sg u/L c+s k|bfg ug{ d'Vo sfof{nodf b]xfo adf]lhdsf] d"Nof+sg ;ldltx? /xg] 5g\ M—

-s_ clws[t :t/ k|yd / låtLo >]0fLdf kbf]Gglt x'g] kbsf nflu–

-c_ sfo{sf/L k|d'v78 — cWoIf

-cf_ pkdxfk|aGws — ;b:o

-O_ sfo{sf/L k|d'v 79n] tf]s]sf] clws[t

ljlzi6 >]0fLsf] sd{rf/L Pshgf — ;b:o

-O{_80ljefuLo k|d'v, hgzlQm Joj:yfkg laefu — ;b:o ;lrj

-v_ ;xfos :t/b]lv clws[t :t/ t[tLo >]0fL;Dddf kbf]Gglt x'g] kbsf nflu—

-c_ pkdxfk|aGws — cWoIf

-cf_ sfo{sf/L k|d'v81n] tf]s]sf] clws[t k|yd

>]0fLsf] sd{rf/L Ps hgf — ;b:o

-O_82ljefuLo k|d'v — ;b:o

-O{_ 83kbk"lt{ x]g]{ zfvfsf zfvf k|d'v — ;b:o ;lrj

-&_ s'g} sd{rf/Lsf] tLg txaf6 sfo{ ;Dkfbg d"Nof+sg gx'g] cj:yf ePdf k'g/fjnf]sgstf{af6 x'g] d"Nof+sg ;d]t pk–ljlgod -^_ adf]hdsf] ;ldltaf6 g} x'g]5 .

-*_ d"Nof+sg ;ldltsf] sfd, st{Jo / clwsf/ b]xfo adf]lhd x'g]5 M—

-s_ ;'k/Lj]Ifs tyf k'g/fjnf]sgstf{af6 d"Nof+sg eO{ k|fKt c+s jf pk–ljlgod -&_ adf]lhdsf] sfo{ ;Dkfbg d"Nof+sg kmf/fddf d"Nof+sg u/L c+s lbg]5 .

78 %}&f}+ ;+zf]wgjf^ ;+zf]wg . 79 %}&f}+ ;+zf]wgjf^ ;+zf]wg . 80 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 81 %}&f}+ ;+zf]wgjf^ ;+zf]wg . 82 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 83 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt .

s[lif ljsf; a}+s ln= sd{rf/L ;]jf ljlgodfjnL, @)^@ k[i& 14

-v_ s'g} ;'k/Lj]Ifs jf k'g/fjnf]sgstf{n] lgoldt lsl;daf6 d"Nof+sg kmf/fd e/L k7fP gk7fPsf] olsg ug'{sf ;fy} sfof{no k|ult tyf cGo sfo{ ljj/0f 7Ls 5 jf 5}g / ;f]xL cg'?k g} c+s lbPsf] 5 jf 5}g ;f] sf] 5fglag ug]{5 . ===84

-u_ olb s'g} sfof{nosf] lgoGq0f jf sfj' eGbf aflx/sf] sf/0faf6 sfof{nosf] k|ult ;Gtf]ifhgs gePsf] eP ;f] ;DaGwdf pQm sfof{nonfO{ lgoGq0f ug]{ sfof{no jf If]qLo85 sfof{nosf] /fo ;d]t lnO{ ;f] sf] olsg u/L sfo{ k|ult d"Nof+sg -j:t'ut d"Nof+sg_ dfly k'g/larf/ u/L c+s yk ug{ ;Sg]5 .

86-3_ k|To]s cfly{s jif{sf] sfo{ ;Dkfbg d"Nof+sg kmf/fd s'g} sd{rf/Ln] s'g} ljz]if sf/0fjz e/]/ gk7fPsf] b]lvPdf d"Nof+sg ;ldltn] ;DjlGwt sfof{nojf6 sfo{;Dkfbg d"Nof+sg dufpg ;Sg] 5 .

-(_ Ps cfly{s jif{df ^ dlxgf eGbf a9L cjlw c;fwf/0f jf a]tnjL labfdf a;]sf] eP lghsf] ;f] cfly{s jif{sf] sfo{ ;Dkfbg d"Nof+sg kmf/fd el/g] 5}g .

t/ Ps cfly{s jif{ leqdf87 ^ dlxgf eGbf a9L cjlwsf] sfo{ ;Dkfbgsf] d"Nof+sg ubf{ Ps jif{s} nflu tf]lsPsf] c+ssf] bfdf;fxLn] u0fgf ul/g]5 .

-!)_ s'g} sd{rf/Ln] cfk"mn] eg'{ kg]{ sfo{ ;Dkfbg d"Nof+sg kmf/fd pk–ljlgod -*_ sf] v08 -3_ sf] cj:yfdf afx]s cg';"rL – % df pNn]lvt cjlw leq e/]/ gk7fPdf lghnfO{ ;f] cjlwsf] sfo{ ;Dkfbg d"Nof+sg jfkt j:t'ut d"Nof+sgdf 5'6\ofOPsf] c+s @@ -afO;_ 88 ;Dd k|bfg ug{ ;lsg]5 .

-!!_ ===89

-!@_ ===90

!*= ;]jfsf] Ho]i7tfsf] d"Nof+sgM 91 -!_ ;]jfsf] Ho]i7tf jfkt clwstd c+s #) -tL;_ x'g]5 .

92 -@_ :t/a[l¢ x'g] kb afx]ssf ;xfos :t/ k|yd >]0fLb]lv clws[t :t/ k|yd >]0fL;Dd kbf]Gglt x'g] kbsf] lglDt xfn axfn /x]sf] kbdf :yfoL eO{ sfd u/]sf] k|To]s jif{sf] @=* -b"O{ bzdna cf7_ c+ssf b/n] / axfn /x]sf] kbeGbf Ps >]0fL d'lgsf] kbdf :yfoL eO{ sfd u/]sf] k|To]s jif{sf] )=% -bzdna kF+fr_ c+ssf b/n] a9Ldf @ -b"O{_ c+s kfpg] 5 .

93 -#_ =======================

-$_ c;fwf/0f jf a]tnjL labfdf a;]sf] cjlwnfO{ sfd u/]sf] cjlw dflgg] 5}g / ;f] cjlwsf] s'g} c+s lbOg] 5}g .

!(= z}lIfs of]Uotfsf] d"Nof+sgM 94-!_ b]xfosf] kbdf d"Nof+sg a9'jfsf] nflu z}lIfs of]Uotf jfkt s'g} Ps pkflwsf] dfq b]xfo adf]lhdsf] c+s lbO{g] 5 M

-s_ clws[t låtLo >]0fL / ;f] eGbf dfly

84 rf}yf] ;+zf]wgjf^ lelsPsf] . 85 rf}yf] ;+zf]wgjf^ lelsPsf] . 86 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 87 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 88 cf&f} ;+zf]wgjf^ yk . 89 rf}yf] ;+zf]wgjf^ vf/]h . 90 rf}yf] ;+zf]wgjf^ vf/]h . 91 cf&f} ;+zf]wgjf^ yk . 92 cf&f} ;+zf]wgjf^ yk . 93 cf&f} ;+zf]wgjf^ vf/]h . 94 cf&f} ;+zf]wgjf^ yk .

s[lif ljsf; a}+s ln= sd{rf/L ;]jf ljlgodfjnL, @)^@ k[i& 15

of]Uotf k|yd >]0fL låtLo >]0fL t[tLo >]0fL k|df0f kq :gfts tx :gftsf]]Q/ tx

&=% !)=% !#=)

&=) !)=) !@=%

^=% (=% !@=)

rf6{8{ PsfpG6]G6 jf ;f] ;/x Psd'i6 !#=) c+s kL=Pr=8L= Psd'i6 !$=) c+s -v_ clws[t t[tLo >]0fL

of]Uotf k|yd >]0fL låtLo >]0fL t[tLo >]0fL P;=Pn=;L= &=%

&=) ^=% k|df0f kq tx !)=% !)=) (=% :gfts tx !#=) !@=% !@=) rf6{8{PsfpG6]G6 jf ;f] ;/x÷:gftsf]]Q/ tx jf ;f] eGbf dfly Psd'i6 !$=) c+s -u_ ;xfos :t/ k|yd of]Uotf k|yd >]0fL låtLo >]0fL t[tLo >]0fL

P;=Pn=;L !)=% !)=) (=% k|df0f kq tx !#=) !@=% !@=) :gfts tx jf ;f] ;/x jf ;f] eGbf dfly Psd'i6 !$=) c+s

-@_ s'g} >]0fL gv'n]sf]df låtLo >]0fL ===95 ;/xsf] c+s lbOg]5 .

96-#_ k|fljlws ;]jf tk{msf kbx?df d"Nof+sg a9'jf ubf{ k|bfg ug]{ c+s ;d]t pk–ljlgod -!_ ;/x g} x'g]5 . k|fljlws ;]jfsf kbx?sf lgldQ ;DalGwt ;]jfsf] nflu cfjZos kg]{ k|fljlws ljifodf jf c? s'g} ljifodf k|df0f kqtx, :gfts tx,:gfsf]Q/ tx, rf6{8 PsfpG6]G6 jf ;f] ;/x / kL=Pr=8L= ul/ dflyNnf] z}lIfs of]Uotf xfl;n u/]sf] eP To:tf] dflyNnf] z}lIfs of]Uotfsf] Pp6f pkflwsf] dfq c+s k|bfg ul/g]5 . -$_ pk–ljlgod -!_ adf]lhd z}lIfs of]Uotfsf] c+s k|bfg ubf{ sd{rf/Lsf] dflyNnf] z}lIfs of]Uotf;Ddsf] Pp6f pkflwsf] dfq c+s k|bfg ul/g]5 .

@)= ef}uf]lns If]qdf sfd u/]sf] c+sM 97-!_ ef}uf]lns If]qdf sfd u/] jfkt clwstd\ c+s !^ -;f]X«_ x'g]5 .

98 -@_ o; ljlgodfjnLsf] k|of]hgsf] nflu g]kfn /fHonfO{ cg';"rL—^ cg';f/ % ef}uf]lns If]qdf ljefhg ul/Psf] 5 . ;f] ef}uf]lns If]qdf uO{ sfd u/] jfkt cg'ejsf] c+s b]xfo adf]lhd u0fgf ul/g] 5 M

-s_ æsÆ ju{df sfd u/]sf] k|To]s jif{sf] nflu —#=%

-v_ ævÆ ju{df sfd u/]sf] k|To]s jif{sf] nflu —#=)

-u_ æuÆ ju{df sfd u/]sf] k|To]s jif{sf] nflu —@=%

-3_ æ3Æ ju{df sfd u/]sf] k|To]s jif{sf] nflu —!=%

-ª_ æªÆ ju{df sfd u/]sf] k|To]s jif{sf] nflu —!=)

-#_ Ps jif{ jf ;f] eGbf a9L s'g} sd{rf/LnfO{ a}+sn] s'g} ;+3 ;+:yfdf sfhdf k7fPsf] eP ;f] sfh cjlwdf lghn] sfhdf sfd u/]sf] sfof{no /x]sf] ef}uf]lns If]qsf] / cWoog ljbfdf jf j}b]lzs tfnLddf sfhdf hfg] sd{rf/LnfO{ k|To]s jif{sf] æªÆ ju{ ;/xsf] c+s / cfˆgf] 3/ ePsf] lhNnf -s_ / -v_ ju{sf] eP -3_ ;/xsf] c+s / cGosf] xsdf h'g;'s} ju{sf] ef}uf]lns If]q ePklg99 æªÆ ju{ ;/xsf] c+s lbOg] 5 .

-$_ s'g} klg ef}uf]lns If]qdf ! -Ps_ jif{ eGbf sd cjlwsf] nflu xflh/ ePsf]df lgh ;?jf eP/ uPsf] ju{ ;fljssf] sfof{nosf] ju{dWo] h'g 36L x'G5 ;f]xL ju{sf] bfdf;fxLn] c+s kfpg]5 / ! -Ps_ jif{ eGbf a9L rfgr'g dlxgf jf lbg xflh/ eP To:tf] cjlwsf] nflu klg bfdf;fxLn] c+s lbOg]5 .

-%_ c;fwf/0f jf a]tnjL labfdf a;]sf] cjlwnfO{ sfd u/]sf] cjlw dflgg] 5}g / ;f] cjlwsf] s'g} c+s lbOg] 5}g .

95 rf}yf] ;+zf]wgjf^ lemlsPsf] . 96 bzf}+ ;+zf]wgaf^ ;+zf]lwt . 97 cf&f} ;+zf]wgjf^ yk . 98 cf&f} ;+zf]wgjf^ yk . 99 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt .

104 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ylkPsf] . 105 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt .

s[lif ljsf; a}+s ln= sd{rf/L ;]jf ljlgodfjnL, @)^@ k[i& 16

@!= kbf]Ggltsf] ;LdfM o; ljlgodfjnLdf h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg of] ljlgodfjnL nfu' x'g'eGbf cl3 lgo'Qm

eO{100 b]xfo adf]lhdsf] z}lIfs of]Uotf ePsf sd{rf/Lx? d"Nof+sg jf cfGtl/s k|ltof]lutfTds k/LIffaf6 b]xfo adf]lhdsf] kb;Dd dfq kbf]Gglt x'g ;Sg]5g\ M–

-s_ k|lj0ftf k|df0fkq -O06/ldl8o6_ jf ;f] ;/xsf] of]Uotf dfq ePsf] sd{rf/L clws[t :t/ l4lto101 >]0fLsf] kb;Dd dfq kbf]Gglt x'g ;Sg]5g\ .

-v_ ;xfos :t/ k|yd >]0fLsf] k|fljlws kbdf lgo'lQm ePsf] sd{rf/Lsf] ;]jf k|j]z ubf{ tf]lsPsf] Go"gtd z}lIfs of]Uotf afx]s kb;+u ;DalGwt yk z}lIfs of]Uotf gePsf] cj:yfdf clws[t :t/ lålto102 >]0fLsf] kb;Dd dfq kbf]Gglt x'g ;Sg]5g\ .

-u_ ;xfos :t/ låtLo >]0fLsf] h]=6L=P=, ;a—cf]e/l;o/, 6fOlki6 jf ;f] ;/x kbsf sd{rf/Lx?sf] ;]jf k|j]z ubf{ tf]lsPsf] Go"gtd z}lIfs of]Uotf afx]s kb;+u ;DalGwt yk z}lIfs of]Uotf gePsf] cj:yfdf clws[t :t/ t[lto103 >]0fLsf] kb;Dd dfq kbf]Gglt x'g ;Sg]5g\ .

@@= ;hfo kfPdf c+s s§f x'g]M laefuLo sf/jfxL e} b]xfo adf]lhdsf] ;hfo kfPsf sd{rf/Lsf] lghn] ;hfo kfPsf] kbaf6 dflyNnf] kbdf kbf]Ggltsf] lgldQ cfGtl/s d"Nof+sg x'+bf b]xfo adf]lhdsf] c+s s§f x'g]5 M—

-s_ gl;xt kfPsf]do — @ -b'O{_ c+s

-v_ kbf]Gglt jf tnj a[l4 /f]Ssf ePsf]df — # -tLg_ c+s

-u_ z'? tnadfgdf jf ToxL tnadfgsf] tNnf] :yfgdf 36'jf ePsf]df — $ -rf/_ c+s

@#= cfGtl/s lnlvt k|ltof]lutfTds k/LIffM -!_ ljlgod !$ cg';f/sf ;DefJo pDd]bjf/nfO{ cfGtl/s lnlvt k|ltof]lutfTds k/LIffdf ;lDdlnt u/fOg] 5 . o;/L lnlvt k/LIffsf] glthf k|sflzt ubf{ ljlgod ^ sf] pk– ljlgod -%_ cg';f/ tf]lsPsf] kb ;+Vofsf] cfwf/df gfd k|sflzt ul/g]5 . t/ ;f]xL kbdf klxnf g} kbf]GgtL eO{

;s]sf pDd]bjf/sf] gfd k|sflzt ul/g] 5}g .104

-@_ lnlvt k/LIffsf] gtLhf k|sfzg ePkl5 ;fwf/0ftof Ps dlxgfleq cGtjf{tf{ lng'kg]{5 . cGtjf{tf{sf] c+sef/ lnlvt k/LIffsf] s'n k"0ff{Ísf] @% -klRr;_ k|ltztdf gj9\g] u/L kbk"lt{ ;ldltn] lgwf{/0f u/] jdf]lhd x'g]5 .105

-#_ clGtd glthf k|sflzt ubf{ lnlvt k/LIff tyf cGt/jftf{sf] c+s hf]8L ;aeGbf a9L c+s k|fKt ug]{ pDd]bjf/nfO{ kbf]Gglt ul/g]5 .

-$_ k/LIff ;DaGwL cGo Joj:yf ljlgod ̂ adf]lhd x'g]5 .

@$= kbf]Ggltdf aGb]hM -!_ o; ljlgodfjnLdf h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg b]xfosf] cj:yfdf a}+ssf] s'g} klg sd{rf/L kbf]Ggltsf] nflu ;DefJo pDd]bjf/ x'g kfpg] 5}g M—

-s_ kl/R5]b – & adf]lhd ljefuLo sf/jfxL z'? eO{ sf/jfxLsf] lsgf/f gnfu];Dd .

-v_ v08 -s_ adf]lhdsf] sf/jfxL e} kbf]Gglt -a9'jf_ /f]Ssfsf] ;hfo ePsf] cj:yfdf ;f] cjlwe/ .

-u_ v08 -s_ adf]lhdsf] sf/jfxL eO{ kl/R5]b – & sf] ljlgod ! sf] v08 -s_, -v_ / - 3_ adf]lhdsf] s'g} ;hfo ePsf] cj:yfdf ;f] ;hfo ePsf] ldltn] ! -Ps_ jif{;Dd .

-3_ lgnDagdf /x]sf] ePdf lgnDag cjlw e/ .

-ª_ ljlgod @! df pNn]lvt z}lIfs of]Uotfsf] cfwf/df kbf]Gglt x'g ;Sg] l;df eGbf dflyNnf] kbdf .

100 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ylkPsf] . 101 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 102 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 103 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt .

118 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . s[lif ljsf; a}+s ln= sd{rf/L ;]jf ljlgodfjnL, @)^@ k[i& 17

-r_ kl/R5]b – ( sf] ljlgod !& cg';f/ sd{rf/Lsf] ;]jf kl/jt{g ePkl5 s'g} klg kbdf ;]jf kl/jt{g ePsf] ldltn] ! -Ps_ jif{;Dd .

-5_ a}+såf/f ;+rflnt v'Nnf jf cfGtl/s k|ltof]lutfTds k/LIffdf a}+ssf s'g} sd{rf/Ln] cjfl~5t s[ofsnfk u/L k/LIffdf afwf pTkGg x'g] sfo{ u/]sf] eGg] k/LIff s]Gb|fWoIfn] sf/0f ;lxt k|ltj]bg lbPdf To:tf sd{rf/L cfufdL @ -b'O{_ k6s;Dd x'g] kbf]Gglt cjlw e/ .

-@_ a}+ssf] s'g} klg sd{rf/LnfO{ cg';"lr !-s_ jdf]lhd :t/ j[lå x'g] kbx?dfjfx]s106 tx g3fO{ kbf]Gglt ul/g] 5}g .

@%= kbf]Gglt ;DaGwL ph'/LM -!_ o; ljlgodfjnLdf Joj:yf eP adf]lhd d"Nof+sgåf/f kbf]Ggltsf] l;kmfl/zdf lrQ ga'em\ g] sd{rf/Ln] l;kmfl/z ePsf] ;"rgf /fli6«o :t/sf] b}lgs klqsfdf k|sfzg ePsf] ldltn] @! lbgleq b]xfo adf]lhdsf] lgsfo ;dIf ph'/L ug{ ;Sg]5 . o:tf] ph'/L pk/ ;fwf/0ftof @! lbgleq clGtd lg0f{o u/L ;Sg'kg]{5 .

-s_ ;xfos :t/ b]lv clws[t :t/ k|yd >]0fL;Ddsf] kbsf xsdf ;+:yfut ;'zf;g pk–;ldlt ;dIf ph'/L ug{ ;Sg]5 .

-v_ ljlzi6 >]0fL kbsf] xsdf ;ldlt ;dIf ph'/L ug{ ;Sg]5 .

-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhd kg{ cfPsf ph'/L 6'+uf] nfu]kl5 klxn] k|sflzt gfdfjnLdf ;+zf]wg ug'{kg]{ ePdf ph'/L ;'Gg] lgsfo jf clwsf/Ln] ;f] sf] ;"rgf kbk"lt{ ;ldltnfO{ lbg' kg]{5 .

-#_ pk–ljlgod -!_ adf]lhdsf] ph'/L cfwf/xLg 7xl/Pdf ;f]sf] dgfl;a dflkmssf] sf/0f ;d]tsf] hfgsf/L ;DalGwt ph'/jfnfnfO{ lbg' kg]{5 .

@^= kbf]Ggltsf] ldlt / lgo'lQmM -!_ ljlgod !^ sf] pk–ljlgod -#_ adf]lhd kbf]Gglt -a9'jf_ sf] gfdfjnL k|sflzt ePkl5 kbf]Gglt ;DaGwL ph'/Lsf] k|of]hgsf] lgldQ ;f] gfdfjnL k|sflzt ePsf] ldltaf6 @! lbg;Dd kbf]Ggltsf] l;kmfl/z ePsf pDd]bjf/nfO{ lgo'lQm lbOg] 5}g . kbf]Ggltsf] l;kmfl/z pk/ ph'/L gk/]df ;f] gfdfjnL k|sflzt ePsf] ldltn] @@ cf}+ lbg kl5 gfdfjnL k|sfzg ePsf] ldltb]lv nfu' x'g] u/L kbf]Ggltsf] lgo'lQm lbOg]5 .

-@_ kbf]Gglt -a9'jf_ sf] nflu ePsf] l;kmfl/z pk/ ljlgod @% adf]lhd ph'/L k/]df b]xfo adf]lhd Ho]i7tf ldlt sfod u/L lgo'lQm lbOg]5 M–

-s_ ljlgod @% sf] pk–ljlgod -@_ adf]lhd kbf]Ggltsf] nflu ePsf] l;kmfl/z ;+zf]wg ug]{ lg0f{o ePdf ;f] adf]lhd ;+zfl]wt gfdfjnL k|sflzt ePsf] ldltb]lv, /

-v_ ph'/L vf/]h ePdf jf klxn]sf] kbf]Ggltsf] nflu l;kmfl/z g} sfod ePdf klxnf] k6s kbf]Ggltsf] l;kmfl/z k|sflzt ePsf] ldltb]lv .

107@&= ;?jfM -!_ a}+ssf] s'g} sd{rf/LnfO{ sfo{sf/L k|d'vn] ;?jf gLlt tyf sfo{ljlw jdf]lhd a}+ssf] s'g} klg sfof{nodf ;?jf ug{ ;Sg]5 . To;/L ;?jf ePsf] sfof{nodf tf]lsPsf] ;dodf hfg' ;DalGwt sd{rf/Lsf] st{Jo x'g]5 .

-@_ sfof{no k|d'v jf clws[t kbdf ;?jf eO{ uPsf] sd{rf/L xflh/ ePkl5 ;fljsjfnfn] s'g}klg lg0f{o jf :jLs[lt ug]{ sfo{df ;+nUg x'g kfpg] 5}g / ;?jf eO{ uPsf] sd{rf/Ljf6 g} lg0f{o nufotsf sfo{ ug'{ u/fpg' kg]{5 .

-#_ pk–ljlgod -!_ / -@_ ljk/Lt sfo{ u/]sf] kfO{Pdf tf]lsPsf clwsf/Ln] kl/R5]b & adf]lhd laefuLo sf/jfxL ug{ ;Sg]5 .

@*= gf]s/L cjlw hf]8\g]M -!_ s'g} kbdf c:yfoL lgo'lQm kfO{ a}+sdf sfo{/t /x]sf] sd{rf/L ;f]xL kbdf c:yfoL Dofb ;dfKt gx'+b} lghsf] :yfoL lgo'lQm ePdf lghsf] c:yfoL cjlw klg :yfoL ;/x u0fgf x'g] u/L hf]l8g] 5 . t/ kbf]Ggltsf] nflu eg] pQm c:yfoL ;]jf cjlwsf] ^^ k|ltzt dfq u0fgf ul/g]5 .

108 -!s_ s/f/ jf dfl;s kfl/>ldsdf lgo'lQm kfO{ j}sdf sfo{/t /x]s]f sd{rf/L s/f/ jf dfl;s kfl/>lds cjlw ;dfKt gx'b} :yfoL lgo'lQm kfPdf cjsf; tyf pkbfg k|of]hgsf] nflu lghsf] ;f] cjlwsf] ^^ k|ltzt ;]jf cjlw u0fgf ul/g]5 .

106 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ylkPsf] . 107 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 108 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt .

118 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . s[lif ljsf; a}+s ln= sd{rf/L ;]jf ljlgodfjnL, @)^@ k[i& 18

-@_ a}+ssf s'g} :yfoL sd{rf/L v'Nnf k|ltof]lutfaf6 cfkm" /x]sf] kbeGbf dflysf] kbdf 5flgO{ lgo'lQm ePdf To:tf sd{rf/Lsf] ;]jf cjlw z'?b]lv g} u0fgf ul/g] 5 . t/ tNnf] kbdf cjsfz lnO{ pkbfg cflb ;'ljwfx? lnPsf] cj:yf To:tf sd{rf/Lsf] ;]jf cjlw eg] hf]l8g] 5}g .

109@(= sfhdf k7fpg] Joj:yfM -!_ g]kfn ;/sf/sf] lg0f{o afx]s a}+saf6 tna eQf tyf cGo ;'ljwf Joxf]l/g] u/L a}+ssf] s'g} klg sd{rf/Lx?nfO{ cGo ;+:yfsf] sfdsfh ug]{ u/L sfhdf k7fOg] 5}g . t/ a}+s;+u s'g} /fli6«o jf cGt/f{li6«o ;+3, ;+u7gn] låkIfLo jf ax'kIfLo ;Demf}tf u/]sf] jf ;+o'Qm sfo{qmd ;+rfng u/]sf] cj:yfdf tL ;+3 ;+u7gdf sfo{qmd ;+rfngsf] lgldQ a}+sdf sfo{/t s'g} sd{rf/LnfO{ sfhdf k7fpg' kg]{ cfjZostf k/]df ;f]xL sfo{qmd jf ;+:yfaf6 tnj, eQf tyf cGo ;'ljwf kfpg] u/L sfhdf k7fpg o; ljlgodn] afwf k'Ug] 5}g .

-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhd sfhdf k7fpFbf a}+ssf sd{rf/Ln] a}+saf6 kfpg] tnj eQf jf cGo ;'ljwf eGbf sd x'g] u/L pknJw u/fOg] 5}g .

-#_ pk–ljlgod -!_ adf]lhd sfhdf hfg] sd{rf/Ln] a}+sdf /xFbf s'g} ;fk6L k]ZsL lnPsf] /x]5 eg] To:tf] ;fk6L k]ZsLsf] dfl;s ls:tf /sd ;DjlGwt sfof{no÷;+:yf dfk{mt a}+sdf bflvnf u/fpg' kg]{5 .

#)= >]0fL jf txdf yk36 ug{ ;Sg] M ;ldltn] cfjZos 7fg]df xfn ljBdfg /x]sf] >]0fL jf txdf yk36 ug{ ;Sg]5 .

kl/R5]b — #

tna eQf / cGo ;'ljwf110

!= tna eQf kfpg]M -!_ a}+ssf sd{rf/Ln] sfd u/]sf] ldltb]lv ;ldltn] ;do ;dodf lgwf{/0f u/] cg';f/sf] tna eQf / cGo ;'ljwf 111 kfpg] 5g\ .

-@_ s'g} sd{rf/Ln] sfd u/]sf] cjlwsf] tna eQf lgh h'g;'s} Joxf]/faf6 a}+ssf] gf]s/Ldf g/x]df klg kfpg] 5 . t/ a}+ssf] s'g} /sd lghaf6 c;"n pk/ u/L lng' kg]{ 5 eg] ;f] /sd s6fO{ af+sL tna eQf / cGo

;'ljwf112 dfq lbOg]5 .

-#_ sfd u/L ksfPsf] k|To]s dlxgfsf] tna eQf ;fwf/0ftof ;f]xL dlxgfsf] cflv/L lbgdf pknJw u/fO{g]113 5 .

@= 6fOd :s]nM -!_ 6fOd :s]n cg';f/ tna kfpg] kbdf gj lgo'lQm x'g] sd{rf/Ln] 6fOd :s]nsf] Go"gtd tna kfpg] 5 .

114-@_ dflyNnf] >]0fL jf txsf] tna :s]nsf] s'g} kbdf a9'jf kfpg] sd{rf/Ln] pQm dflyNnf] tna :s]ndf n]lvPsf] z'? tna kfpg] 5 . t/ lghn] a9'jf x'g' eGbf cl3sf] kbdf vfO{kfO{ cfPsf] tna j9'jf ePsf] kbsf] :s]nsf] z'? tna;+u a/fa/ jf ;f] eGbf a9L ePdf vfO{kfO{ cfPsf] tnjnfO{ dflyNnf] :s]ndf ldnfg u/L ;f] do 115Ps u|]8 yk u/L kfpg]5 .t/ a9'jf x'g' cl3sf] kbdf u|]8 a[l4 kfPsf Psji{f k'/f gePsf]xsdf Psu|]8 yk pknJw u/fO{g] 5}g . 116

-#_ :yfoL lgo'lQm ePsf sd{rf/Lsf] xsdf a}+sdf axfn u/]sf] ldltn] ! jif{ k"/f ePkl5 / a9'jf x'g]sf] xsdf a9'jf ug]{ lg0f{o ePsf] ldltn] ! jif{ k"/f ePkl5 jflif{s u]|8 kfpg] 5 .

117-$_ sd{Rff/LnfO{ pkljlgod -#_ jdf]lhd u|]8 lb+bf ;ldltn] tf]s] adf]lhd lbO{g] 5 .

#= b}lgs e|d0f eQfM 118-!_ a}+ssf sd{rf/Lx?n] sfdsf] l;nl;nfdf e|d0f ubf{ cg';"rL–^s adf]lhd b}lgs tyf e|d0f eQf kfpg] 5g\ .

109 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 110 rf}yf] ;+zf]wgjf^ yk . 111 rf}yf] ;+zf]wgjf^ yk . 112 rf}yf] ;+zf]wgjf^ yk . 113 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 114 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 115 ;ftf} -s_ ldlt 2065.12.19df g]=/f=a}+ssf] kqaf^ ;+zfl]wt . 116 bzf}+ ;+zf]wgaf^ ;+zf]lwt . 117 rf}yf] ;+zf]wgjf^ yk .

130 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . s[lif ljsf; a}+s ln= sd{rf/L ;]jf ljlgodfjnL, @)^@ k[i& 19

-@_ :jb]zdf e|d0f ug{ k7fpFbf e|d0f cfb]z :jLs[lt lbg] clwsf/L b]xfo adf]lhd x'g]5g\ M

-s_ ===119

-v_ ===120

-u_ d'Vo sfof{nosf sd{rf/Lsf] xsdf sfo{sf/L k|d'vn] . 121

-3_ If]qLo sfof{nosf sd{rf/Lsf] xsdf If]qLo sfof{nosf sfof{no k|d'vn]] .

-ª_ sfof{no k|d'v jfx]s tNnf] txsf sd{rf/Lsf] xsdf ;f] sfof{nosf122 sfof{no k|d'vn] .

-r_ sfof{no k|d'vsf] xsdf lgoGq0f ug]{ sfof{nosf123 sfof{no k|d'vn] .

t/ ===124 sfof{no k|d'vsf] xsdf lghn] cfˆgf] sfo{If]q leq Ps k6sdf ;ft

lbg;Ddsf] e|d0f ubf{ cfk}m e|d0f cfb]z :jLs[t ug{ ;Sg]5g\ . ===125

-#_ ljb]zdf e|d0f ug{ k7fpFbf ===126 sfo{sf/L k|d'v127n] e|d0f cfb]z lbg ;Sg]5g\ .

$= sfod d'sfod eO{ sfd u/]df kfpg] tnaM s'g} sd{rf/Ln] s'g} dflyNnf] kbdf sfod d'sfod eO{ sfd u/]df sfd u/]sf] cjlwsf] dflyNnf] kbdf sd{rf/Ln] kfpg] z'? :s]n adf]hdsf] tna eQf kfpg]5 .

128 t/ sfod d'sfod d's/{/ x'g] sd{rf/Ln] vfO{kfO{ cfPsf] tnj sfod d'sfod x'g] kbsf] z'? tnj eGbf j9L ePdf cfkm'n] vfO{kfO{ cfPsf] tnj g} vfg kfpg] 5 .

:kli6s/0fM

vfO{kfO{ cfPs]f tnj eGgfn] dflyNnf] kbdf sfod d'sfo kfPkl5 klg cfˆgf] kbflwsf/ /x]sf] kbdf j9\b} hfg] jflif{s u|]8nfO{ ;d]t hgfpg]5 .

%= bz}+ vr{ kfpg]M -!_ a}+ssf sd{rf/Lx?n] vfO{kfO{ cfPsf] Ps dlxgfsf] tna / ;ldltn] tf]s]sf] eQf129 a/fa/sf]

/sd k|To]s jif{ 36:yfkgfsf] !% lbg cufl8 bz}+ vr{sf] ?kdf kfpg] 5g\ . bz} vr{ lb+bf a8f bz}+ eGbf cl3Nnf] dlxgf e'Qmfg e}g;s]tfklg cl3Nnf] dlxgfsf] tna ;d]t vr{ n]lvg] 5 130.

-@_ c:yfoL sd{rf/Lx?sf] xsdf 36:yfgfsf] !% lbg cufl8 ^ dlxgf ;]jf cjlw k'u]sf] eP dfq pk– ljlgod -!_ adf]lhdsf] bz}+ vr{ lbOg]5 .

t/,

-s_ To:tf] sd{rf/Lsf] ;]jf cjlw ^ dlxgf gk'u]sf] /x]5 eg] lghnfO{ pk–ljlgod -!_ adf]lhdsf] bz}+ vr{ k]ZsLsf] ?kdf lbOg]5 / lghsf] ;]jf cjlw ^ dlxgf k'u]kl5 ldGxf u/L k]ZsLsf] km5\of}{6 ul/g]5 .

-v_ To:tf sd{rf/Lsf] ;]jf cjlw ^ dlxgf gk'Ub} ;dfKt ePdf ^ dlxgfsf] bfdf;fxLn] x'g] /sd ldGxf u/L af+sL /sd c;"n pk/ ul/g]5 .

119 %}&f} ;+zf]wgjf^ lemlsPsf] . 120 %}&f}+ ;+zf]wgjf^ lemlsPsf] . 121 rf}yf] ;+zf]wgjf^ yk . 122 rf}yf] ;+zf]wgjf^ yk . 123 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 124 %}&f}+} ;+zf]wgjf^ ;+zf]wg . 125 %}&f}+ ;+zf]wgjf^ ;+zf]wg . 126 %}&f}+ ;+zf]wgjf^ ;+zf]wg . 127 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 128 rf}yf] ;+zf]wgjf^ yk . 129 rf}yf] ;+zf]wgjf^ yk .

s[lif ljsf; a}+s ln= sd{rf/L ;]jf ljlgodfjnL, @)^@ k[i& 20

131^= ;hfosf] cfb]z /2 ePdf kfpg] tna M -!_ a}+ssf sd{rf/LnfO{ gf]s/Laf6 x6fpg] jf avf{:t ug]{ cfb]z /2 eO{ lgh gf]s/Ldf k'gM sfod ePdf gf]s/Laf6 x6fOPsf] cyjf avf{:t ul/Psf] ldltb]lv k'gM sfod ePsf] ldlt;Ddsf] k"/f tna / u|]8 a[l4 kfpg] eP a[l4 ;d]t lghnfO{ lbO{g]5 .

-@_pk–ljlgod-!_ jdf]lhd gf]s/Ldf k'g sfod ubf{ /2 ug]{ lg0f{o jf cfb]z ePsf] ldltn] # dlxgf leq ;DjlGwt JolQm lg0f{o jf cfb]zsf] k|dfl0ft k|ltlnkL ;lxt xfhL/ x'g cfpg'kg]{ 5 .

-#_pk–ljlgod-@_ jdf]lhdsf] Dofb leq xflh/ x'g gcfpg] JolQmnfO{ ;]jfdf k'gM sfod ul/g] 5}g .

132&= c? sf/0faf6 gf]s/L lgnDag ePdf tna eQf gkfpg] M -!_ s'g} sd{rf/L c? g} sf/0faf6 kmf}hbf/L cleof]udf y'gfdf /x]df y'gfdf /x]sf] cjlw;Dd lghsf] gf]s/L :jtM lgnlDat x'g]5 . g}lts ktg b]lvg] kmf}hbf/L cleof]u nfu]sf] /x]5 eg] / ;f] cleof]u cbfntaf6 k|dfl0ft ePdf lgh gf]s/Laf6 avf{:t x'g]5 / To;/L avf{:t ePdf lgnDag /x]sf] ;dodf tna eQf kfpg] 5}g . To:tf] cleof]uaf6 ;kmfO{ kfPdf lgh ;fljssf] kbdf k'gM :yflkt x'g]5 .

-@_pk–ljlgod-!_ jdf]lhd gf]s/Ldf k'g sfod ubf{ /2 ug]{ lg0f{o jf cfb]z ePsf] ldltn] # dlxgf leq ;DjlGwt JolQm lg0f{o jf cfb]zsf] k|dfl0ft k|ltlnkL ;lxt xfhL/ x'g cfpg'kg]{ 5 .

-#_pk–ljlgod-@_ jdf]lhdsf] Dofb leq xflh/ x'g gcfpg] JolQmnfO{ ;]jfdf k'gM sfod ul/g] 5}g . 133 *= lgnDjg x'+bf kfpg] tnjM -!_ o; ljlgodfjnLsf] kl/R5]b & sf] ljlgod * sf] pk–ljlgod -!_ / -%_ jdf]lhd

lgnDagdf /x]sf sd{rf/Ln] lgnDag cjlwe/ -ljefuLo sf/jfxL rln/x]sf] cj:yfdf lgnDag km's'jf ePtfklg sf/jfxLsf] clGtd lsgf/f gnfu];Dd_ vfO{kfO{ cfPsf] dfl;s tnasf] !÷@ -cfwf_ dfq kfpg] 5 . t/ lgh pk/ nfu]sf] cleof]u k|dfl0ft geO{ lghn] ;kmfO{ kfPdf lgnDag /x]sf] cjlwdf !÷@ -cfwf_ tna kfPsf] eP ;f] s§f u/L / gkfPsf] eP k'/} tna -tna a[l4 x'g] ePdf ;f] ;d]t_ kfpg] 5 . s;'/bf/ 7xl/Pdf lgnDag ePsf] ldltb]lvsf] af+sL tna kfpg] 5}g .

-@_ a}+s jf ;/sf/L sfdsf] l;nlznfdf afx]s cGo s'g} sf/0faf6 lgnDjg /xg uPsf] /x]5 eg] lghn] To;/L lgnDjg /x]sf] cjlwsf] tna eQf nufotsf s'g} ;'ljwf kfpg] 5}g .

134 (= jf]g; ;DaGwL Joj:yf -!_ af]g; P]g / jf]g; lgodfjnLsf] clwgdf /xL P]g adf]lhd tf]lsPsf] sfof{jlw k'/f u/]sf sd{rf/LnfO{ a}+sn] cfkm\gf] d'gfkmfaf6 sd{rf/LnfO{ 5'6\ofPsf] af]g; /sd pknnAw u/fpg] 5 . t/ af]g; P]g / af]g; lgodfjnLn] u/]sf] Joj:yfsf ;fy} b]xfosf] cj:yfsf sd{rf/Lx?nfO{ af]g; pknAw u/fO{g] 5}gM

-s_ ljefuLo sf/jfxL rln/x]sf] cjlw, -v_ lgnDagdf /x]sf] cjlw, -u_ ljbf c:jLs[t ePsf] cjlw, -3_ a}+saf6 cGo ;+3 ;+:yfdf ;f]xL sfof{nojf6 tnjeQf vfg]u/L sfhdf uPsf] cjlw, / -ª_ gf]s/Ljf6 x6fPsf jf avf{:t ePsf sd{rf/L] gf]s/Ldf k'gM:yfkg ePsf] cj:yfdf gf]s/Ljf6 x6fPsf

ldlt b]lv k'g:yfkgf ePsf] ldlt eGbf cl3sf] cjlw .

kl/R5]b – $

cjsfz, pkbfg, pTk]|/s, kfl/tf]lifs / k'/:sf/

!= 135===cjsfzM -!_ sd{rf/Ln] lghsf] pd]/ %* jif{ k"/f ePdf jf #)136 jif{ ;]jf cjlw k'/f ePdf jf pk–ljlgod

-%_ sf] kbfjlw k"/f ePdf a}+ssf] ;]jfaf6 clgjfo{ cjsfz kfpg]5 . 137t/ #) aif{ ;]jf cjlw k"/f x'g] sd{rf/Lsf] ;]jf a}+ssf] lxtsf] nflu cfjZos ;+em]df sfo{sf/L k|d'v138n] a9Ldf @ aif{;Ddsf] Dofb yk ug{ afwf kg]{ 5}g . ;]jf cjlw yk ug]{ cfwf/x? b]xfo jdf]lhd x'g]5g\ M

131 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 132 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 133 cf&f}+ 134 cf&f}+

;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . ;+zf]wgjf^ yk .

135 rf}yf] ;+zf]wgjf^ lemlsPsf] . 136 bf];|f] ;+zf]wgjf^ ldlt 2063.10.10 b]lv nfu' x'g] u/L ;+zf]lwt . 137 t]>f] ;+zf]wgaf^ ;+zf]lwt .

s[lif ljsf; a}+s ln= sd{rf/L ;]jf ljlgodfjnL, @)^@ k[i& 21

-s_ cjsfz x'g] sd{rf/Lsf] ;]jf j}+ssf] sfdsfh rnfpg cTofjZos b]lvPdf,

-v_ cjsfz x'g] sd{rf/L cfˆgf] sfd, st{Jo tyf lhDd]jf/L k"/f ug{df j9L nugzLn / bIf b]lvPdf,

-u_ cjsfz x'g] sd{rf/Lsf] kl5Nnf] @ jif{sf] sfo{ ;Dkfbg d"Nof+sg sDtLdf pQd /x]df .

-@_ ======139=sd{rf/Ln] a}+ssf] ;]jfaf6 cjsfz lng] OR5f u/]df lgo'lQm ug]{ clwsf/Ln] ;]jfaf6 cjsfz lng cg'dlt lbg ;Sg]5 . 140-@s_ a}+sn] cfjZostf cg';f/ =====141cltl/Qm ;'ljwf lbg] u/L :j]lR5s cjsfz of]hgf nfu"ug{ ;Sg]5 .

142-#_ sd{rf/Ln] a}+ssf] ;]jfaf6 /flhgfdf ug'{k/]df Ps dlxgfk"j{ lnlvt ;"rgf lbg' kg]{5 . k"j{ ;"rgf glbPdf Ps dxLgfsf] tnj eQf a}+snfO{ a'emfpg' kg]{5 .

-$_ pk–ljlgod -#_ adf]lhd a}+ssf] ;]jfaf6 /flhgfdf lbg] sd{rf/Ln] cfk"mn] ;+lrt ug{ ;lsg] ljbf ;+lrt u/L /fv]sf] ePdf To:tf] ;+lrt ljbfaf6 o; k|sf/ lbg'kg]{ k"j{ ;"rgf cjlwdf ldnfpg kfpg] 5}g .

-%_ b]xfosf kbsf sd{rf/Lx?n] b]xfosf] kbfjlw k"/f u/]kl5 lghx?nfO{ clgjfo{ cjsfz lbO{g]5 . t/ pQm kbfjlw k'Ug] cufj} lghsf] dflyNnf] kbdf kbf]Gglt ePdf ;f] kbf]]Gglt ePsf] kbsf] kbfjlw;Dd ;]jf sfod x'g]5 .

143 -s_ clws[t ljlzi7 >]0fL kbdf % -kf+r_ jif{ :yfoL ;]jf cjwL k'/f u/]sf .

144-v_ clws[t k|yd >]0fL kbdf & -;ft_ jif{ :yfoL ;]jf cjwL k'/f u/]sf . 145-u_ vf/]h146============================ . 147-3_ vf/]h148============================ .

149-^_ o; ljlgodfjnLdf h'g;'s} n]lvPsf] ePtfklg s'g} sd{rf/L cfk}m nfdf] ;dob]lv s8f / bL3{ /f]uaf6 kLl8t e} a}+saf6 kfpg] cf}ifwf]krf/ ;'ljwf k|fKt u/L cf}ifwf]krf/ /sdsf] ;Ldf;Dd pkef]u ul/;s]sf / a}+ssf] sfdsfh ug{ c;dy{ ePsf] egL ;ldltn] 7x¥ofPsf sd{rf/LnfO{ lghn] pkef]u ul/;s]sf] cf}ifwf]krf/ vr{ ldGxf ul/ ;]jfaf6 cjsfz lbg ;lsg]5 .

-&_ sd{rf/LnfO{ pkbfg lbg] jf lgj[Qle/0fsf] 150 ;6[f lbOg] /sdsf] k|of]hgsf] nflu pd]/sf] xb %* jif{ eGbf a9L gx'g] u/L lghn] ;]jf u/]sf] cjlwdf % -kf+r_ jif{sf] ;]jf cjlw hf]8L sfo{sf/L k|d'vn] 151 cjsfz lbg ;Sg]5 . t/ kl/R5]b & jdf]lhd152 ljefuLo sf/jfxLdf k/L cjsfz kfpg] cj:yfsf sd{rf/LnfO{ eg] % jif{sf] ;]jf cjlw yk ul/g] 5}g .

153-*_ a}+ssf s'g} sd{rf/L j}+ssf] sfo{sf/L k|d'v lgo'Qm ePdf To:tf sd{rf/LnfO{ ;ldltn] ;fljssf] kbjf6 cjsf; lbg] 5 .

138 %}&f}+ ;+zf]wgaf^ ;+zf]lwt . 139 rf}yf] ;+zf]wgjf^ lemlsPsf] . 140 k|yd ;+zf]wgaf^ ;+zf]lwt . 141 rf}yf] ;+zf]wgaf^ ;+zf]lwt . 142 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 143 gjf} / bzf}+ ;+zf]wgaf^ -2067.8.19 / 2068.06.23 sf] g]=/f=a}+ssf] kqaf^_z+;f]lwt . 144 gjf} / bzf}+ ;+zf]wgaf^ -2067.8.19 / 2068.06.23 sf] g]=/f=a}+ssf] kqaf^_z+;f]lwt . 145 gjf} ;+zf]wgaf^-2067.8.19sf] g]=/f=a}+ssf] kqaf^_z+;f]lwt . 146 bzf} ;+zf]wgaf^-2068.6.23sf] g]=/f=a}+ssf] kqaf^_vf/]h . 147 gjf} ;+zf]wgaf^-2067.8.19sf] g]=/f=a}+ssf] kqaf^_z+;f]lwt . 148 bzf}+ ;+zf]wgaf^-2068.6.23sf] g]=/f=a}+ssf] kqaf^_vf/]h . 149 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 150 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 151 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 152 rf}yf] ;+zf]wgjf^ yk . 153 rf}yf] ;+zf]wgjf^ yk .

s[lif ljsf; a}+s ln= sd{rf/L ;]jf ljlgodfjnL, @)^@ k[i& 22

!

@= pkbfgM % jif{eGbf a9L a}+ssf] ;]jf u/]sf t/ k]G;g gkfpFb} cjsfz ePsf jf /flhgfdf :jLs[t eO{ 5f]8L uPsf jf a}+saf6 cGoq ;?jf eO{ uPsf jf eljiodf a}+ssf] ;]jfsf] lgldQ cof]Uo g7xl/g] u/L x6fOPsf sd{Rff/Ln] b]xfosf b/n] pkbfg kfpg] 5g\ M

-s_ % jif{b]lv !) jif{;Dd gf]s/L u/]sf sd{rf/Ln] cfk"mn] sfd u/]sf] k|To]s jif{sf] lgldQ cflv/L @ dxLgfsf] vfO{kfO{ cfPsf] tnj .

-v_ !) jif{ b]lv !% jif{;Dd gf]s/L u/]sf sd{rf/Ln] cfk"mn] sfd u/]sf] k|To]s jif{sf] lgldQ cflv/L ! dxLgfsf] vfO{kfO{ cfPsf] tnj .

-u_ !% jif{ eGbf a9L t/ @) jif{ eGbf sd gf]s/L u/]sf sd{rf/Ln] cfk"mn] sfd u/]sf] k|To]s jif{sf] lgldQ cflv/L !!@ dxLgfsf] vfO{kfO{ cfPsf] tnj .

#= lgj[lQe/0fM 154 -!_ @) jif{ jf ;f] eGbf a9L cjlw;Dd a}+ssf] ;]jf c6'6 /x]kl5 cjsfz lng] sd{rf/LnfO{ b]xfosf] lx;fjn] cfhLjg dfl;s lgj[lQe/0f155 lbO{g]5 M–

-s_ @) jif{ jf ;f] eGbf a9L gf]s/L u/]sf clws[t :t/sf ;j} sd{rf/Lx?n] hDdf gf]s/L jif{ cjsfz x'Fbfsf] dfl;s tnj

^) sf] lx;fjn] kfpg]5g\ .

-v_ @) jif{ jf ;f] eGbf a9L gf]s/L u/]sf ;xfos :t/ k|yd / lålto >]0fLsf ;j} sd{rf/Lx?n]

hDdf gf]s/L jif{ cjsfz x'Fbfsf] dfl;s tnj %%

sf] lx;fjn] lgj[lQe/0f156 kfpg]5g\ .

-u_ @) jif{ jf ;f] eGbf a9L gf]s/L u/]sf ;xfos :t/ lålto >]0fLeGbf d'lgsf ;j} sd{rf/Lx?n]

hDdf gf]s/L jif{ cjsfz x'Fbfsf] dfl;s tnj %)

sf] lx;fjn] lgj[lQe/0f157 kfpg]5g\ .

-3_ v08 -s_, -v_ / -u_ cg';f/ lgj[lQe/0f158 kfpg] s'g} sd{rf/Ln] dfl;s lgj[lQe/0f159

glnO{ lgj[lQe/0f160 sf] ;6[f Psd'i6 pkbfg /sd lng rfx]df To:tf] sd{rf/Ln] b]xfosf] b/n] Psd'i6 /sd kfpg] 5 M—

-!_ @) jif{ jf ;f] eGbf a9L / @% jif{ eGbf sd gf]s/L u/]sf] eP cfkm"n] sfd u/]sf] k|To]s jif{sf] lgldQ @!$ dlxgfsf] vfO{kfO{ cfPsf] tna a/fa/sf] /sd .

-@_ @% jif{ jf ;f] eGbf a9L / #) jif{ eGbf sd gf]s/L u/]sf] eP cfkm"n] sfd u/]sf] k|To]s jif{sf] lgldQ @!@ dlxgfsf] vfO{kfO{ cfPsf] tna a/fa/sf] /sd .

-#_ #) jif{ jf ;f] eGbf a9L gf]s/L u/]sf] eP cfkm"n] sfd u/]sf] k|To]s jif{sf] lgldQ # dlxgfsf] vfO{kfO{ cfPsf] tna a/fa/sf] /sd .

-ª_ o; ljlgodfjnLdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg ldlt @)%).!.!& eGbf cl3 lgo'lQm eO{ a}+ssf] ;]jfdf afxfn /x]sf] sd{rf/Ln] kl/R5]b $ sf] ljlgod ! sf] pk– ljlgod -!_ adf]lhd ;]jfaf6 cjsfz k|Kt ubf{ %* aif{ pd]/ k'u]sf] t/ ^) aif{ pd]/ k'/f x'g hlt cjlw af+sL 5, ;f] cjlw ;d]t lghn] u/]sf] hDdf ;]jf cjlwdf ykL lghn] lgj[lQe/0f161 jfkt kfpg] Psd'i6 /sdsf nflu lx;fj ul/g]5 . o:tf] cjlwdf jflif{s 6fO{d :s]nsf] a[4L kfpg] eP ;f] ;d]t ykL lx;fj ul/g] 5 .

154 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 155 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 156 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 157 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 158 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 159 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 160 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 161 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt .

s[lif ljsf; a}+s ln= sd{rf/L ;]jf ljlgodfjnL, @)^@ k[i& 23

162- r_ !% jif{ jf ;f] eGbf a9L a}+sdf :yfoL ;]jf/t s'g} sd{rf/Lsf] d[To' ePdf sfo{sf/L k|d'v af6 To:tf sd{rf/Lsf] % jif{ ;]jf cjlw yk u/L lghn] OR5fPsf] JolQmnfO{ jf d[t sd{rf/Lsf] k|rlnt sfg"g adf]lhd glhssf] xsjfnfnfO{ o; ljlgodfjnL adf]lhd lgj[lQe/0f jf pkbfg tyf cGo ;'ljwfx? pknAw u/fOg] 5 .

163-5_ lgj[lQe/0f e'QmfgL sfo{nfO{ 5'§} sfo{ljlw jgfO{ Jojl:yt ul/g] 5 .

-@_ ldlt @)%).!.!& eGbf kl5 lgo'lQm x'g] 164sd{rf/Ln]ljlgod @/ #df tf]lsPsf];]jfcjlwcg';f/ tf]lsPsf] b/df pkbfg kfpg]5 t/ lgj[lQe/0f lbOg] 5}g .

165-#_pk–ljlgod -!_ adf]lhd lgj[tLe/0f lng] u/L cjsfz kfPsf] sd{rf/Lx?nfO{ k|To]s aif{ bz}sf] 36:yfkgfsf] !% lbg cufj} lghn] vfO{kfO{ cfPsf] dfl;s lgj[lte/0fsf] cfwf /sd bz} vr{ jfkt pknAw u/fO{g] 5 .

$= ljzif lgj[lQe/0f166 kfl/jfl/s lgj[lQe/0f 167 OToflb M -!_ o; ljlgodfjnLdf h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg

168 cfˆgf] cf]xbfsf] st{Jo kfng ug]{ l;nl;nfdf nfu]sf] s'g} rf]6k6ssf] sf/0fn] s'g} sd{rf/Lsf] d[To' ePdf a}+ssf] lgodfg';f/ lghsf] kfpg] pkbfg afx]s lghn] OR5fPsf] JolQm jf lghsf] Psf3/sf] kl/jf/nfO{ lghsf] ;]jf cjlw hlt jif{ afFsL 5 Tolt jif{ jf bz jif{ dWo] h'g sd x'G5 Tolt jif{ lghn] vfO{kfO{ cfPsf] tnasf] %) k|ltzt /sd ljz]if lgj[lQe/0f 169 sf] ?kdf lbOg]5 .

:ki6Ls/0fM o; pk–ljlgodsf] k|of]hgsf] lgldQ cfˆgf] cf]xbfsf] st{Jo kfng ug]{ l;nl;nfnfO{ b]xfo adf]lhd kl/eflift ul/Psf] 5 M—

-s_ sfof{nodf 36]sf] s'g} cfsl:ds 36gf -n'6lk6 cflb_ jf b}jL k|sf]k -e"sDk, af9L, klx/f], cfunfuL_ af6 a}+ssf] ;DklQsf] ;'/Iff ubf{,

-v_ sfof{nodf /x]sf] gub /sd cGo a}+sdf hDdf ug{ hf+bf jf lkmN8df C0f c;'nL sfo{qmddf uPsf] cj:yfdf c;'nL /sd lnO{ sfof{no tkm{ kms{bf jf ;f] sfo{qmddf c;'nL /sd lnO{ lx+8bf /xhgL e} ;f] /sdsf] ;'/Iff ubf{,

-u_ ;ldltn] ;do ;dodf cfˆgf] cf]xbfsf] st{Jokfng egL dfly pNn]lvt kl/efiff afx]s yk kl/efiff u/]df ;f] cj:yfdf ;d]t sfo{ ubf{ .

-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhd cfˆgf] cf]xbfsf] st{Jo kfng ug]{ l;nl;nfdf nfu]sf] s'g} rf]6 k6ssf] kmn:j?k a}+ssf] s'g} sd{rf/L gf]s/Lsf] lgldQ sfd ug{ g;Sg] u/L c;Qm ePsf] lrlsT;ssf] Kofgn jf]8{af6170

k|dfl0ft ePdf lghnfO{ pkbfg ;lxt ;]jfaf6 cjsfz lbO{ lghn] vfO{kfO{ cfPsf] tnasf] %) k|ltzt a/fj/sf] /sd %* jif{ pd]/ gk'Ubf ;Dd ljz]if lgj[lQe/0f171 sf] ?kdf lbOg] 5 . t/ lgh sd{rf/Ln] a}+s afx]s slx st} tnj eQf vfg] ul/172 sfd u/]sf] hfgsf/L ePdf lghn] vfO{kfO{ cfPsf] laz]if lgj[lQe/0f173 lbOg] 5}g .

:ki6Ls/0fM— pk–ljlgod -!_ / -@_ df vfO{kfO{ cfPsf] tna eGgfn] pQm ljz]if lgj[lQe/0f174 cjlwdf a}+sn] k6s k6s a[l4 u/]sf] tnanfO{ ;d]t hgfpg] 5 .

175 -@s_ pk–ljlgod-!_ jdf]lhd cf]xbfsf] st{Jo kfngf u/]sf] s'/f k|dfl0ft ug]{ clwsf/Ln] em'¶f Joxf]/f k|dfl0ft u/]sf] kfO{Pdf j}+snfO{ xfgL gf]S;fgL ePsf] /sd ;DjlGwt sd{rf/L pk/ ljefuLo sf/jfxL u/L c;"n pk/ ul/g]5 .

162 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 163 rf}yf] ;+zf]wgjf^ yk . 164 bzf}+ ;+zf]wgaf^ ;+zf]lwt . 165 cf&f}+ ;+zf]wgjf^ yk . 166 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 167 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 168 rf}yf] ;+zf]wgjf^ yk . 169 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 170 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 171 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 172 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 173 rf}yf] ;+zf]wgjf^ yk . 174 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt .

-#_ s'g} sd{Rff/Lsf] gf]s/L 5+b} cyjf lgj[lQe/0f 176 kfpg yfn]sf] & jif{ gk'Ub} d[To' ePdf lghn] OR5fPsf] JolQmnfO{ jf d[ts sd{rf/Lsf] ghLssf] xsbf/nfO{ P]gn] tf]s]sf] qmdfg';f/ o;} kl/R5]bsf] ljlgod @ jf ljlgod # cg';f/ pQm sd{rf/Ln] kfpg] pkbfg cyjf lgj[lQe/0f177 lbO{g] 5 . t/

-s_ lgj[lQe/0f178 kfpg] cjlw k"/f ePsf] t/ lgj[lQe/0f179 kfpg' cufj} d[To' ePsf sd{rf/Lsf] kl/jf/nfO{ k|rlnt sfg"gn] tf]s]sf] qmdfg';f/ o;} kl/R5]bsf] ljlgod @ jf ljlgod # cg';f/ pQm sd{rf/Ln] kfpg] pkbfg cyjf lgj[lQe/0f180 lbOg]5 . /

-v_ s'g} sd{rf/Lsf] lgj[lQe/0f181 kfpg yfn]sf] & jif{ gk'Ub}df d[To' ePdf lghn] OR5fPsf] JolQm jf lghsf] ghLssf] xsbf/n] & jif{ k'Ug afFsL cjlw;Dd dfq lgj[lQe/0f182 kfpg]5 .

183 $s= j]kQf ePsf sd{rf/Lsf] ;'ljwf /sd e'QmfgL ;DjGwL Joj:yf M s'g} jxfnjfnf sd{rf/L x/fO{ j]kQf ePdf sDtLdf % jif{;Dd lgh lhljt /x]sf] jf g/x]sf] eGg] s'/f kQf gnfu]df ;f] Joxf]/fsf] #% lbg] ;fj{hlgs ;"rgf s'g} /fli6«o b}lgs klqsfdf k|sflzt u/L ;f] cjlwdf j]kQf ePsf] sd{rf/L j}+sdf pkl:yt gePdf o; ljlgodfjnL jdf]lhd sd{rf/Ln] kfpg] pkbfg, lgj[lQe/0f / cGo ;'ljwf lghåf/f sd{rf/L JolQmut ljj/0f kmf/fddf O{R5fO{Psf JolQmnfO{ e'QmfgL lbO{g]5 . s;}nfO{ O{R5fO{Psf] gePdf lghsf] glhssf] xsjfnfnfO{ e'QmfgL lbO{g]5 .

184$v=sd{rf/L ;'/If0f sf]if ;DaGwL Joj:yfM -!_ @) jif{ ;]jf cjlw k'/f u/L gf]s/Laf6 cjsfz lnPsf jf ;]jf cjlw yk u/L @) jif{ ;]jf cjlw k'u]sf jf @) jif{ gk'Ub} d[To' ePsf :yfoL sd{rf/LnfO{ cg';"rL– ̂ v adf]lhd Psd'i6 /sd ;'/If0f sf]ifaf6 k|bfg ul/g]5 .

-@_ pkljlgod -!_ sf] k|of]hgsf] lgldQ cfjZos kg]{ /sd k|To]s cfly{s jif{df sd{rf/L ;'/If0f sf]ifdf hDdf ul/g]5 .

-#_ ;'/If0f sf]if ;+rfng ;DaGwL sfo{ljlw ;ldltn] tf]s] adf]lhd x'g]5 .

%= bL3{ ;]jf sb/ k'/:sf/M a}+sdf cljlR5Gg ?kn] b]xfo adf]lhdsf] ;]jf cjlw k'u]sf =========185sd{rf/Lx?nfO{

;ldltaf6 a}+s lbj; -df3 & ut]_ sf lbg b]xfo adf]lhdn] k'/:s[t ug{ ;lsg] 5 M

-s_ @) jif{ ;]jf cjlw k'u]sf sd{rf/Lx?nfO{ sb/kq / ?=%,))).— -kf+r xhf/_ ===186 gub k'/:sf/ .

-v_ @% jif{ ;]jf cjlw k'u]sf sd{rf/Lx?nfO{ s[lif ljsf; a}+s ln= kbs / ?=!),))).— -bz xhf/_ ===187 gub k'/:sf/ .

-u_ ===188

-3_ v08 -s_, -v_ ===189 adf]lhdsf s'g} klg k'/:sf/ gkfPsf sd{rf/LnfO{ sb/ kq / ?=!),))).– 190 gub k'/:sf/ .

175 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 176 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 177 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 178 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 179 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 180 rf}yf] ;+zf]wgjf ;+zf]lwt . 181 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 182 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 183 rf}yf] ;+zf]wgjf^ yk . 184 rf}yf] ;+zf]wgjf^ yk . 185 kfrf} ;+zf]wgaf^ ;+zf]lwt 186 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 187 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 188 rf}yf] ;+zf]wgjf^ vf/]h . 189 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 190 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt .

s[lif ljsf; a}+s ln= sd{rf/L ;]jf ljlgodfjnL, @)^@ k[i& 24

213 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 214 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt .

s[lif ljsf; a}+s ln= sd{rf/L ;]jf ljlgodfjnL, @)^@ k[i& 25

191 :kli6s/0fM o; ljlgodsf] k|of]hgsf] nflu c;fwf/0f jf j]tnjL ljbfsf] cjlw, ljbf c:jLs[t ePsf] cjlw / a}+sjf6 x6fPsf] jf jvf{:t eO{ gf]s/Ldf k'gMsfod jf k'gM:yflkt ePsf] cj:yfdf gf]s/Ljf6 x6fPsf ldltb]lv gf]s/Ldf k'gMsfod jf k'gM:yflkt ePsf] cl3Nnf] lbg;Ddsf] cjlwnfO{ cljlR5Gg ?kn] ;]jf u/]sf] cjlw dflgg] 5}g .

^= pkbfg / lgj[lQe/0f192sf] nflu lgj]bg lbg'kg]{M sd{rf/Ln] cjsfz u|x0f ubf{ cjsfz kfpg] Ps dlxgf cufl8 cg';"rL– & adf]lhdsf] kmf/fd sd{Rff/L k|zf;g zfvfn] e/fO{ sfo{sf/L k|d'v193sf] :jLs[lt u/fO{ /fVg' kg]{5 . d[t sd{rf/Lsf] xsdf xsjfnfn] kfpg] pkbfg / lgj[lQe/0f194sf] lgldQ ;DalGwt sd{rf/Lsf] d[To' ePkl5 oyfzSo l56f] ;DalGwt xsjfnfnfO{ pknJw u/fpg] Joj:yf sd{rf/L k|zf;g zfvfn] ug'{ kg]{5 .

&= kf+r jif{ ;]jf cjlw yk ul/g] M a}+sdf !% jif{ jf ;f] eGbf a9L ;]jf cjlw k'u]sf sd{rf/Ln] lgj[lQe/0f195sf] ;6[f ljlgod # adf]lhd kfpg] pkbfg /sd lng] u/L a}+ssf] ;]jfaf6 cnu x'g rfx]df cjsfz x'g] pd]/sf] xb %* jif{ eGbf a9L gx'g] u/L lghn] ;]jf u/]sf] cjlwdf %-kf+r_ jif{;Ddsf] ;]jf cjlw yk u/L sfo{sf/L k|d'v196n] cjsfz lbg ;Sg]5 .

t/ tNnf] kbdf % jif{ ;]jf cjlw yk u/L :j]lR5s cjsfz lnO{ dflyNnf] kbdf gofF lgo'lQm lng]nfO{ eg] % jif{sf] ;]jf cjlw yk ul/g] 5}g .

kl/R5]b — %

sd{rf/Lsf] pd]/sf] lx;fa / gf]s/L cjlwsf] u0fgf

!= gf]s/L cjlwsf] u0fgfM lgj[lQe/0f jf197 pkbfgsf] lgldQ gf]s/L cjlwsf] u0fgf ubf{ c;fwf/0f labf s6fO{ u0fgf ul/g] 5 .

@= sd{rf/Lsf] pd]/sf] lx;faM sd{rf/Lsf] pd]/ lx;fj ubf{ b]xfodf pNn]v u/]sf] ljj/0fdf h'g klxnf] x'G5 ;f]xL pd]/nfO{ sfod u/L lx;fj ul/g]5 M

-s_ gf]s/Ldf k|j]z u/]sf] cj:yfdf sd{rf/Ln] k]z u/]sf] z}lIfs of]Uotfsf] k|df0fkqdf lsl6Psf] hGdldlt jf pd]/af6 x'g cfpg] pd]/ .

-v_ v08 -s_198 df pNn]v u/] adf]lhdsf] clen]v gePdf lghn] gf]s/Lsf] lgldQ b/vf:t lb+bf pNn]v u/]sf] hGd ldltaf6 x'g cfpg] pd]/ .

199 #= lgo'lQmsf] nflu pd]/M -!_ ;]jfsf] l/Qm kb gof+ lgo'lQmåf/f k"lt{ ubf{ pd]/sf] tNnf] / dflyNnf] xb b]xfo jdf]lhd x'g]5 .

-s_ clws[t:t/– @! aif{ k"/f eO{ #% jif{ ggf3]sf] . -v_ ;xfos:t/– !* aif{ k"/f eO{ #% aif{ ggf3]sf] .

t/, dlxnf pd]bjf/sf] xsdf pd]/sf] dflyNnf] xb $) jif{ ggf3]sf] . -@_ a}+sdf cljl5Gg?kdf sfo{/t :yfoL÷s/f/÷c:yfoL÷dfl;s kfl/>ldsdf /x]sf sd{rf/Lsf] xsdf

pd]/sf] xb nfUg] 5}g . -#_ o; ljlgodsf] pk – ljlgod -!_ sf] v08 -s_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg ;ldltaf6 ljz]if

k|of]hgsf] nflu ;]jf, cg'ej / z}lIfs of]Uotf tf]sL s'g} kb l;h{gf ePsf] cj:yfdf ;f] kbsf] nflu cfjZos pd]/sf] xb $) jif{ ggf3]sf] x'g' kg]{ 5 .

:ki6Ls/0f M o; ljlgodsf] k|of]hgsf] nflu æpd]/Æ eGgfn] s'g} kbsf] lgldQ b/vf:t lbg] clGtd ldltdf k'Ug] pd]/ ;Demg' kb{5 .

191 cf&f} ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 192 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 193 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 194 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 195 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 196 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 197 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 198 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 199 cf&f} ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt .

213 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 214 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt .

s[lif ljsf; a}+s ln= sd{rf/L ;]jf ljlgodfjnL, @)^@ k[i& 26

kl/R5]b – ^ labf / ;"rgf tfd]nL

!= labf glnO{ sfddf cg'kl:yt x'g gkfO{g]M -!_ ljbf clwsf/sf] s'/f xf]Og ;x'lnot dfq xf] .

-@_ la/fdL ljbf / e}k/L cfpg] ljbf jfx]s cGo ljbf :jLs[t gu/fO{ ljbf a:g kfOg] 5}g .

-#_ pk–ljlgod -@_ df h'g;'s}200 n]lvPsf] ePtfklg zf/Ll/s czQmtf cyjf s'g} ljz]if kl/l:yltn] ubf{ sfof{nodf cfpg g;Sg] ePdf labfsf] lgsf;fsf] nflu To:tf] sd{Rff/Ln] la/fdL labf a;]sf] & lbgleq ljbfsf] lgj]bg k7fO{;Sg' kg]{5 .

201- $_ sfof{noaf6 ljbf lnO{ a;]sf sd{rf/Ln] ljbf l;l4Pkl5 ljz]if sf/0fjz sfof{nodf xflh/ x'g g;s]df To:tf] ljbf l;l4Psf] @$ 306fleq rflxPsf] yk ljbfsf] nflu l56f] ;fwgåf/f lgj]bg k7fpg' kg]{5 . To;/L dfu ePsf] yk ljbf c:jLs[t ePdf sfof{nodf cg'kl:yt /x]sf] cjlwnfO{ uon ePsf] dflgg]5 . ljbf c:jLs[t ePsf] hfgsf/L ;DjlGwt sd{rf/LnfO{ t'?Gt lbg' kg]{5 .

-%_ ===202 203 -^_ pk–ljlgod -@_ / -$_ pNn+3g u/L k6s k6s uon x'g] sd{rf/LnfO{ tnjeQf s§f u/L kl/R5]b &

adf]lhd ljefuLo ;hf+o ;d]t ug{ ;lsg] 5 .

204@= ljbf leq cf]xf]bfsf] sfd ;DxfNg ;"rgf lbg'kg]{M ljbf a;]sf sd{rf/Ln] ljbf afFsL 5Fb} xflh/ eO{ cfˆgf] cf]xbfsf] sfdsfh ug{ kfpg] 5 . t/ o;sf] ;"rgf ljbf :jLs[t ug]{ clwsf/LnfO{ lbg' kg]{5 .

205#= ljbf j:bfsf avt Onfsf 5f8\g :jLs[lt lng'kg]{M sfof{nosf] sfdsf] l;nl;nfdf sfh vl6Psf]df jf labfdf j:bf ljbf lbg] clwsf/ k|fKt clwsf/Lsf] Ohfht j]u/ cfˆgf] sfof{no /x]sf] sfo{If]q 5f]8L cGoq hfg ldNg] 5}g . To;/L hfg'kg]{ ePdf sfof{nosf] sfddf jfwf gkg]{ / a}+ssf] ;DklQ lxgfldgf gx'g] k|jGw ldnfO{ dfq hfg' kg]{5 . Ohfht lng gEofPdf sf/0f vf]nL lgj]bg k]z u/L hfg' kg]{5 .

206 #s 58\s] hf+rM j}+sn] ;do ;dodf xflh/ tyf kbLo lhDd]jf/L cg';f/ sfo{ u/] gu/]sf] ;DjGwdf 58\s] hf+r ug{ ;Sg] 5 . To;/L 58\s] hf+r ubf{ s'g} sd{rf/L l9nf u/L sfof{no cfPsf] jf sfo{fnosf] sfdsf] l;nl;nfdf jfx]s sfof{no k|d'vsf] :jLs[lt j]u/ sfof{no 5f]8L jflx/ uPsf] km]nf k/]df lghnfO{ uon ug{ ;lsg] 5 .

$= ljbfsf] lsl;dM 207-!_ sd{rf/Ln] kfpg ;Sg] ljbfsf] lsl;d b]xfo adf]lhd x'g]5 M

-s_ e}k/L cfpg] labf

-v_ ;§f ljbf

-u_ k|;'tL÷k|;'tL :ofxf/ ljbf

-3_ lsl/of labf

-ª_ 3/ labf

-r_ la/fdL labf

-5_ cWoog labf

-h_ c;fwf/0f labf

-@_ sd{rf/Lx?sf] labf ;DjGwL /]s8{ cg';"rL– * adf]lhd /flvg]5 .

200 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 201 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 202 rf}yf] ;+zf]wgjf^ vf/]h . 203 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 204 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 205 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 206 rf}yf] ;+zf]wgjf^ yk . 207 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt .

213 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 214 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt .

s[lif ljsf; a}+s ln= sd{rf/L ;]jf ljlgodfjnL, @)^@ k[i& 27

208% e}k/L cfpg] labf M sd{rf/Ln] b]xfo adf]lhd e}k/L cfpg] labf kfpg] 5g\ M–

-s_ sd{rf/Ln] k|To]s jif{ !@ lbgdf ga9fO{ e}k/L cfpg] labf kfpg ;Sg]5g\ . o:tf] labf !@ -cfwf_ lbg klg lng kfpg] 5g\ .

-v_ e}k/L cfpg] labf r}q dlxgfdf Psk6sdf @ lbg dfq / cGo dlxgfx?df ;fwf/0ftof Ps k6sdf % lbg;Ddsf] lbg ;lsg]5 .

-u_ e}k/L cfpg] labf s'g} klg labf ;+u ldnfO{ lng kfpg]5 .

-3_ e}k/L cfpg] labf ;f]xL jif{ pkef]u ug'{ kg]{5 / ;+lrt u/L csf]{ ;fndf lng kfOg] 5}g .

209%s=;§f labf M sd{rf/Ln] b]xfo adf]lhd ;§f labf kfpg] 5g\ M–

-s_ labfsf] lbgdf sfof{no k|d'vn] dgfl;a sf/0f ;lxt s'g} sd{rf/LnfO{ yk sfo{ -vftfaGbLsf] sfo{ afx]s_ sf nflu ^ 306f eGbf a9L ;do;Dd sfd ug{ nufPdf To;/L sfd u/]sf] lbg ;6[f labf kfpg ;Sg]5g\ . To:tf] ;6[f labf Ps jif{df !) -bz_ lbg eGbf a9L lbOg] 5}g . t/ sfof{no k|d'vn] labfsf] lbgdf a}+ssf] s'g} klg sfo{ u/] jfkt ;6[f labf kfpg] 5}g .

-v_ ;§f labf !@ -cfwf_ lbg klg lng kfpg] 5g\ .

-u_ ;§f labf ;fwf/0ftof Ps k6sdf @ lbg;Ddsf] lbg ;lsg]5 .

-3_ ;§f labf s'g} klg labf ;+u ldnfO{ lng kfpg]5 .

-ª_ ;§f labf ;f]xL jif{ pkef]u ug'{ kg]{5 / ;+lrt u/L csf]{ ;fndf lng kfOg] 5}g .

210%v=k|;'tL÷k|;'tL :ofxf/ labf M -!_ s'g} dlxnf sd{rf/Ln] gf]s/L cjlw e/df @ k6s;Dd k|;'tLsf] cj:yfdf k|;'tL x'g' cuf8L / k5f8L u/L k|To]s k6s ̂ ) -;f7L_ lbg;Dd k|;'tL labf lng kfpg] 5g\ .

-@_ k'?if sd{rf/LnfO{ lghsf] kTgL k|;'tL ePsf] cj:yfdf ;]jf cjlwe/L @ k6s;Dd k|To]s k6s !% - kGw|_ lbg;Dd k|;'tL :ofxf/ ljbf lbg ;lsg]5 .

211%u= lsl/of labf M sd{rf/Ln] s'n wd{ cg';f/ cfkm}+ lsl/of a:g' k/]df !% -kGw|_ lbg lsl/of labf kfpg] 5 . dlxnf sd{rf/Lsf] kltn] lsl/of a:g' k/]df lghnfO{ klg Tolt g} lbg lsl/of labf lbOg] 5 .

212^= 3/ labf M -!_ sd{rf/Ln] sfd u/]sf] cjlwsf] k|To]s ^ lbgsf]

!÷@ lbgsf b/n] 3/ labf kfpg]5g\ .

:ki6Ls/0f M o; pk–ljlgodsf] k|of]hgsf] lgldQ æsfd u/]sf] cjlwÆ eGgfn]

-s_ sfof{nodf xflh/ ePsf lbgsf cltl/Qm sd{rf/Ln] lnPsf] e}k/L cfpg] ljbf, ;§f ljbf, lj/fdL ljbf, k|;'tL ljbf÷k|;'tL :ofxf/ ljbf, lsl/of ljbf / ;fj{hlgs ljbf ;d]tnfO{ ;Demg' k5{ .

-v_ sd{rf/Ln] % lbg jf ;f] eGbf sd cjlwsf] 3/ ljbf j;]sf] lbg .

-@_ o:tf] labf a9Ldf !%) lbg;Dd ;+lrt u/L /fVg ;lsg]5 .

-#_ sd{rf/Ln] b]xfo jdf]lhdsf] ;+lrt 3/ ljbfsf] ;§f /sd lng ;Sg]5g\ M

-s_ ^) lbgeGbf a9L 3/ labf ;+lrt u/]sf sd{rf/Ln] ^) lbgeGbf a9L ;+lrt /x]sf] 3/ labfsf] ;§f vfO{kfO{ cfPsf] tnj / ;ldltn] tf]s] adf]lhdsf] eQfsf] lx;fjaf6 /sd dfFu u/]df Ps Sofn]08/ jif{df a9Ldf #) lbg;Ddsf] 3/ labfsf] ;§f /sd g} lbOg]5 . t/ !% lbgeGbf 36Lsf] /sd lbOg] 5}g .

-v_ s'g} sd{rf/Ln] s'g} sf/0faf6 cjsfz kfPdf jf lnPdf ;+lrt afFsL 3/ labf lbgsf] lghn] To; avt vfO{kfO{ cfPsf] tnjsf] b/n] x'g] /sd Psd'i6 lbOg]5 .

208 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 209 rf}yf] ;+zf]wgjf^ yk . 210 rf}yf] ;+zf]wgjf^ yk . 211 rf}yf] ;+zf]wgjf^ yk . 212 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt .

213 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 214 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt .

s[lif ljsf; a}+s ln= sd{rf/L ;]jf ljlgodfjnL, @)^@ k[i& 28

-$_ sd{rf/Ln] jif{sf] Ps k6s sDtLdf & -;ft_ lbg 3/ labf lnO{ 3/ hf+bf / 3/ labf e'Qmfg u/L 3/af6 cfˆgf] sfof{nodf cfp+bf df]6/, /]n xjfO{ hxfhsf] af6f]nfO{ hlt lbg nfUg] xf] To;sf] cfwf/df a9Ldf ^ -5_ lbg;Dd af6f]sf] Dofb lbg ;lsg]5 / af6f]sf] Dofb ;+lrt x'g] 5}g .

-%_ pk–ljlgod -$_ adf]lhd sd{rf/L 3/ ljbfdf hf+bf lghsf] 3/ /x]sf] lhNnf:t/Lo a}+s sfof{no jf 3/ glhssf] a}+ssf] s'g} sfof{noaf6 3/ uPsf] k|df0f lnP/ cfpg' kg]{5 .

-^_ cWoog labf jf c;fwf/0f labfdf a;]sf sd{rf/Ln] ;f] cjlwe/sf] 3/ labf kfpg] 5}g .

-&_ ;'ljwf ;lxtsf] clgjfo{ 3/ ljbfdf j:g'kg]{ Joj:yf ;ldltn] tf]s] jdf]lhd x'g] 5 .

213&= la/fdL labf M -!_ sd{rf/Ln] Ps jif{df kGw| lbg lj/fdL ljbf kfpg ;Sg]5 / o:tf] lj/fdL ljbf jif{ e'QmfgL gx'b} k]ZsL ;d]t lbg ;lsg]5 . t/ cWoog / c;fwf/0f ljbf j:bfsf] cjlwe/ lj/fdL ljbf kfpg] 5}g .

-@_ lj/fdL ljbfdf j;]sf] sd{rf/Ln] k"/f tnj eQf kfpg]5 .

-#_ sd{rf/Ln] kfpg] lj/fdL ljbf ;]jf cjlwe/ ;l~rt x'b} hfg]5 .

-$_ sd{rf/L ;]jfjf6 cnu ePdf lghsf] ;l~rt lj/fdL ljbf jfkt lghn] vfO{kfO{ cfPsf] tnj j/fj/sf] /sd lbO{g]5 .

-%_ pk–ljlgod -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPs]f eP tfklg s'g} 7'nf] jf s8f /f]u nflu pkrfy{ ljbf j:bf lj/fdL ljbf tyf 3/ ljbf ;d]tjf6 gk'u]df To:tf] sd{rf/LnfO{ Ps jif{df tnj dfq kfpg] u/L k}tfln; lbg;Dd yk lj/fdL ljbf lbg ;lsg]5 .

-^_ s'g} 7"nf] jf s8f /f]u nflu la/fdL ePsf :yfoL sd{Rff/Ln] la/fdL labf tyf 3/ labf ;d]taf6 labf gk'u ePdf gf]s/Lsf] tdfd cjlwe/ ! jif{df ga9fO{ vfO{kfO{ cfPsf] tnj dfq kfpg] u/L ljz]if la/fdL labf kfpg ;Sg]5 .

:kli6s/0f M 7"nf] jf s8f /f]u nfu]sf] eGg] s'/f g]kfn ;/sf/jf6 dfGotf k|fKt c:ktfn jf gl;{Ëxf]ddf ul7t d]l8sn jf]8{jf6 l;kmfl/; ePsf] x'g'kg]{ 5 .

214 *= cWoog labf M -!_ sd{rf/Ln] b]xfosf] cj:yfdf ;]jf cjlw e/df Ps} k6s jf k6s k6s u/L # jif{;Ddsf nflu tf]lsPs]f cWoog If]qdf :jb]z jf ljb]zdf cWoog ug{ cWoog ljbf kfpg] 5 .

-s_ a}+snfO{ k|fKt 5fqj[lQdf j}sjf6 kl/R5]b–( sf] ljlgod ! jdf]lhd dgf]gog eO{ cWoog ug{.

-v_ a}+snfO{ s'g} :jb]zL jf ljb]zL bft[ ;+:yfjf6 k|fKt l;6df jf sd{rf/Ln] cfˆgf] lghL k|of;jf6 tf]lsPsf] cWoog If]q leq j}+ssf] nflu pkof]uL x'g] ljifodf ljb]zL lzIf0f ;+:yf jf tflnd k|lti7fgdf l8Knf]df, kf]i6 u|fh'P6 l8Knf]df ug{ jf 5f]6f] cjlwsf] tflnd lng .

-u_ sd{rf/Ln] cfˆgf] lghL k|of;jf6 sd{rf/L cfkm}n] vr{ Joxf]g]{ u/L jf s'g} 5fqj[lQ kfPdf .

-@_ a}+sdf sDtLdf % jif{ :yfoL ;]jf cjlw k"/f u/]sf / cWoog k"/f u/L kmls{bf sDtLdf * jif{ ;]jf cjlw jf+sL /xg ;Sg] clws[t k|yd >]0fL;Ddsf sd{rf/Ln] dfq cWoog ljbf dfu ug{ ;Sg]5g\ .

-#_ cWoog ljbf :jLs[ltsf] nflu sd{rf/Ln] b]xfosf sfuhftx? k]z ug'[{kg]{ 5 .

-s_ ;DjlGwt ljZjljBfno jf lzIf0f ;+:yfjf6 cWoogsf] nflu egf{ ug{ :jLs[lt lbPsf] k|df0f .

-v_ ;DjlGwt ljZjljBfno jf lzIf0f ;+:yfdf egf{ ePsf] k|df0f .

-u_ a}+blzs cWoog ;+:yfdf cWoogsf] nflu ;DjlGwt /fi6«sf] k|j]z cf1fsf] k|df0f .

-$_ pk ljlgod -!_ sf] v08 -s_ / -u_ jdf]lhd cWoog ljbf lb+bf :gftsf]Q/ txsf] cWoogsf] nflu sDtLdf l4tLo >]0fL / ljBfjfl/lwsf] nflu :gftsf]Q/ tx jf ;f] ;/xdf sDtLdf k|yd >]0fLdf pQL0f{ u/]sf] x'g'kg]{ 5.

-%_ cWoog ljbf :jLs[t e};s]kl5 sd{rf/Ln] cg';"rL !) jdf]lhd sj'lnot ug'[{kg]{ 5 .

-^_ cWoog labfdf /xg] sd{rf/LnfO{ lghn] vfO{kfO{ cfPsf] tnj / bz} vr{ dfq lbO{g] 5 .

-&_ pk–ljlgod -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg h'g ljifosf] nflu cWoog ljbf :jLs[t ul/Psf] xf] To:tf] cWoogsf] nflu ;do gk'u ePsf] kof{Kt cfwf/ / sf/0f 5 eGg] ;ldltnfO{ nfu]df ! jif{ yk cWoog ljbf :jLs[t ug{ ;Sg]5 .

222 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 223 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt .

s[lif ljsf; a}+s ln= sd{rf/L ;]jf ljlgodfjnL, @)^@ k[i& 29

t/ yk ljifodf cWoog jf pkflw xfl;n ug{sf] lgldQ cWoog ljbf yk ul/g] 5}g .

-*_ cWoog labfdf a:g] sd{rf/Ln] ;f] cjlwe/ cf}ifwf]krf/ ;fk6L afx]s cGo s'g} klg ;fk6L kfpg] 5}g / ljlgod $ df pNn]lvt cWoog ljbf jfx]s s'g} klg labf kfpg] 5}g .

(= c;fwf/0f labfM -!_ sd{rf/Ln] ;]jf cjlw e/df @ -b'O{_ jif{df ga9fO{ c;fwf/0f labf kfpg ;Sg]5 .

-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhd c;fwf/0f ljbf a:g] sd{rf/Ln] c;fwf/0f labf lng' kg]{ sf/0f ;lxt

sfo{sf/L k|d'v215 ;dIf lgj]bg lbg' kg]{5 / sf/0f dgfl;a b]lvPdf sfo{sf/L k|d'v216n] pk–ljlgod -$_ / -%_ sf] cj:yfdf afx]s cGo cj:yfdf Ps k6sdf ! -Ps_ jif{;Dd c;fwf/0f labf :jLs[t ug{ ;Sg]5 .

-#_ c;fwf/0f labfdf a:g] sd{rf/Ln] ;f] cjlwe/ tna eQf / ;f] cjlwdf a[l4 x'g] u|]8 ;d]t kfpg] 5}g .

-$_ % -kf+r_ jif{ :yfoL ;]jf cjlw gk'uL s'g} klg sd{rf/Ln] c;fwf/0f labf kfpg] 5}g .

-%_ a}+s;+u ;DaGw /x]sf] jf a}+s ;b:o ePsf] cGt//fli6«o ;+3, ;+u7gdf g]kfn/fHo217 aflx/ uO{ ;]jf

ug]{ cj:yfdf a9Ldf @ jif{;Dd dfq c;fwf/0f labf lbg ;lsg] 5 . 218 !)= ;fj{hlgs labf M -!_ ;fj{hlgs ljbf ;ldltn] lgwf{/0f u/] jdf]lhd x'g] 5 .

-@_ a}+ssf] s'g} ;]jf/t sd{rf/Lsf] lgwg ePdf zf]s dgfpgsf nflu lgh sfd ul//x]sf] sfof{no Ps lbg aGb /xg] 5 .

!!= labf :jLs[t ug]{ clwsf/LM of] ljlgodfjnL adf]lhd sfo{sf/L k|d'v219sf] labf cWoIfaf6 :jLs[lt x'g]5 . cGo

;j} sd{rf/Lx?sf] labf :jLs[t ug]{ clwsf/ sfo{sf/L k|d'v220nfO{ x'g]5 . sfo{sf/L k|d'v221n] cfk"mdf lglxt labf

:jLs[t ug]{ clwsf/ cfˆgf] dftxtsf sd{rf/LnfO{ k|Tofof]hg ug{ ;Sg]5g\ .

222 !@= a}+ssf] sf]if lhDdf lng]n] labf a:g' kbf{ ug'{ kg]{M ;fj{hlgs ljbfsf] lbg afx]s c? lbgdf a}+ssf] sf]if lhDdf lng] sd{rf/Ln] labf a:bf cfkm' lhDdf /x]sf] gub tyf lhG;L lhDdf nufP/ dfq ljbf j:g'kg]{ 5 .

!#= lgj]bgsf] ldlteGbf cl3sf] labf :jLs[t x'g ;Sg] M b]xfodf n]lvP adf]lhdsf] s'/fdf labf lbg] clwsf/LnfO{ lrQ a'e]mdf lgj]bgsf] ldlteGbf cufl8b]lv labf a:g kfpg] u/L lgj]bsnfO{ labf lbg ;Sg]5 M

-s_ labf lbg] clwsf/Lsf] k"j{:jLs[lt lnO{/xg' ;Dej lyPg eg] jf

-v_ k"j{:jLs[lt k|flKtsf nflu lgj]bsn] ;se/ k|of; u/]sf] lyof] eg] .

!$= ljbf glnO{ uon x'g gkfO{g] M -!_ o; ljlgodfjnL adf]lhd labf glnO{ s'g} sd{rf/L klg cfˆgf] sfof{noaf6 uon x'g kfpg] 5}gg\ .

-@_ pk–ljlgod -!_ pNn+3g u/L uon x'g] sd{rf/LnfO{ tnj s§f ug]{ jf laefuLo sf/jfxL ug{ ;lsg]5 .

223 !%= ;"rgf lbPsf] dflgg]M o; ljlgodfjnL adf]lhd ;DjlGwt sd{rf/LnfO{ s'g} s'/fsf] ;"rgf lbg'kg]{ eO{ ;"rgf lbPsf]df To:tf sd{rf/Ln] ;f] ;"rgf ga'e]mdf jf To:tf sd{rf/L k]mnf gk/]df s'g} /fli6«o b}lgs klqsfdf sDtLdf Ps k6s ;"rgf k|sflzt ug{ ;lsg] 5 . o;/L ;"rgf k|sflzt ePsf] ldltnfO{ g} ;"rgf tfd]nL ePsf] dflgg] 5 .

!^= labf hf]8L lng kfpg] t/ kl/0ft gx'g]M -!_ labfdf a:bf sd{rf/Ln] b]xfo adf]lhd labf hf]8L lng kfpg] 5 M—

-s_ ljlgod $ df pNn]lvt h'g;'s} lsl;dsf] labfsf] cufl8 jf k5fl8 e}k/L cfpg] labf ldnfO{ lng kfpg] 5 .

215 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 216 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 217 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 218 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 219 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 220 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 221 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt .

225 226 227

rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt

rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt

. . . . 228 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt

229 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 230 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt .

s[lif ljsf; a}+s ln= sd{rf/L ;]jf ljlgodfjnL, @)^@ k[i& 30

-v_ 3/ labf :jLs[t u/L 3/ uPsf] sd{rf/L la/fdL ePdf 3/ labfkl5 la/fdL labf lng kfpg] 5.

-u_ la/fdL labf kl5 ;f] labf ;+lrt g/x]sf] cj:yfdf afx]s 3/ labf lng kfpg] 5}g .

-3_ o; pk–ljlgodsf] v08 -s_, -v_, -u_ / ljlgod % sf] v08 -v_ / ljlgod %s sf] v08 -

u_224 df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg s'g} sd{rf/Lsf] ;+lrt Ps jf b'O{ lsl;dsf] labfn] lghn] dfFu u/]sf] labf cjlwnfO{ gk'Ug] cj:yf ePdf h'g;'s} lsl;dsf] labf klg hf]8]/ lng kfpg] 5 .

225 -@_ sd{rf/Ln] h'g labf :jLs[t u/fO{ labfdf a;]sf] 5 ;f] labf e'Qmfg gx'+bf;Dd cGo ljbfdf kl/0ft x'g] 5}g . :jLs[t labf e'Qmfg gx'+b} lsl/of labf jf k|;'tL labf lng'kg]{ cj:yf ePdf o:tf] ljbf kl/0ft ug{ o; ljlgodn] jfwf k'¥ofpg] 5}g .

!&= ;fj{hlgs labf ufleg]M ;fj{hlgs labfsf] cufl8 / k5fl8 e}k/L cfpg] labf, ;6[f labf / la/fdL labf lnPsf] cj:yfdf afx]s c? s'g} k|sf/sf] labf lnO{ a;]sf] sd{rf/Ln] ;f] labf e'Qmfg x'+bf ;fj{hlgs labf kg{ uPdf / ;fj{hlgs labf kl5 klg sfof{nodf xflh/ gePdf ;f] ;fj{hlgs labfsf] cjlw klg lgh sd{rf/Ln] lnPsf] labf jf ;f] labf af+sL gePdf lng kfpg] c? labfdf a;]sf] dflgg]5 .

!*= cfwf lbg labf lng] ;do M cfwf lbgsf] e}k/L cfpg] ljbf ln+bf klxnf] cfwf lbgsf] e}k/L cfpg] labf laxfg !) ah] b]lv lbpF;f] !M#) ah] ;Dd / bf]>f] cfwf lbgsf] e}k/L cfpg] labf lbpF;f] !M#) ah] b]lv sfof{no aGb x'g] ;do;Dd x'g]5 .

kl/R5]b — &

ljefuLo sf/jfxL / ;hfo

!= ;hfoM plrt / kof{Kt sf/0f ePdf a}+ssf sd{rf/LnfO{ b]xfo adf]lhdsf] ;hfo ug{ ;lsg] 5 M—

-s_ gl;xt lbg] .

-v_ a9Ldf % -kf+r_ tna a[l4 -u|]8_ /f]Ssf ug]{ .

-u_ a9Ldf % -kf+r_ jif{;Dd kbf]Gglt -a9'jf_ /f]Ssf ug]{ .

-3_ xfnsf] kbsf] z'? tnadfgdf jf tnadfgsf] tNnf] :yfgdf 36'jf ug]{ .

-ª_ eljiodf a}+ssf] gf]s/Lsf] lgldQ cof]Uo g7xl/g] u/L gf]s/Laf6 x6fpg] .

-r_ eljiodf a}+ssf] gf]s/Lsf] lgldQ cof]Uo 7xl/g] u/L gf]s/Laf6 avf{:t ug]{ .

@= ;hfo lbg] clwsf/LM -!_ If]qLo226 sfof{nosf sfof{no k|d'vn] cfˆgf] / cfˆgf] dftxtsf sfof{nosf ;xfos

:t/sf sd{rf/Lx?nfO{ ljefuLo sf/jfxL u/L ljlgod ! sf] v08 -s_, -v_, -u_ / -3_ adf]lhdsf] ;hfo ug{

;Sg]5 . v08 -ª_ / -r_ adf]lhdsf] ;hfo ug'{ k/]df sfo{sf/L k|d'v227sf] :jLs[lt lnO{ If]qLo228 sfof{nosf sfof{no k|d'vn] ug{ ;Sg]5 .

-@_ pk–ljlgod -!_ df pNn]lvt sfof{nob]lv afx]ssf sfof{nosf ;xfos :t/sf sd{rf/Lx?nfO{ laefuLo sf/jfxL u/L ljlgod ! sf] v08 -s_ / -v_ adf]lhdsf] ;hfo ug]{ clwsf/ laefuLo k|d'vnfO{ x'g]5 . v08 -ª_ / -r_ adf]lhdsf] ;hfo ug'{ k/]df sfo{sf/L k|d'v229sf] :jLs[lt lnO{ laefuLo k|d'vn] ug{ ;Sg]5 .

-#_ clws[t :t/ t[tLo >]0fL;Ddsf sd{rf/Lx?nfO{ laefuLo sf/jfxL u/L ljlgod ! sf] v08 -s_, -v_, -u_ / -3_ adf]lhdsf] ;hfo ug]{ clwsf/ pk–dxfk|aGwsnfO{ x'g]5 . v08 -ª_ / -r_ adf]lhdsf] ;hfo ug'{ k/]df sfo{sf/L k|d'v230sf] :jLs[lt lnO{ pk–dxfk|jGwsn] ug{ ;Sg]5 .

224 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt .

233 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 234 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 235 236 237

rf}yf] rf}yf] rf}yf]

;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt

. . . . 238 rf}yf]

s[lif ljsf; a}+s ln= sd{rf/L ;]jf ljlgodfjnL, @)^@ k[i& 31

-$_ clws[t :t/ låtLo >]0fL jf ;f] eGbf dflysf sd{rf/LnfO{ ljefuLo sf/jfxL u/L ljlgod !

adf]lhdsf] ;hfo ug]{ clwsf/ sfo{sf/L k|d'v231nfO{ x'g]5 . t/ clws[t ljlzi6 >]0fLsf xsdf ;ldltsf] :jLs[lt lng' kg]{5 .

-%_ o; ljlgodfjnLdf dfly h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg sfo{sf/L k|d'v232nfO{ pko'Qm nfu]df pk– ljlgod -!_, -@_ / -#_ df pNn]lvt sd{rf/Lx?nfO{ klg ljlgod ! sf] v08 adf]lhdsf] ;hfo ug]{ clwsf/

sfo{sf/L k|d'v233nfO{ x'g]5 .

-^_ Pp6} ljifodf ;+nUg sd{rf/Lx?nfO{ b'O{ jf ;f] eGbf a9L clwsf/Lx?af6 ljefuLo sf/jfxL / ;hfo ug'{kg]{ cj:yf cfO{ k/]df To:tf Pp6} ljifodf ;+nUg sd{rf/Lx?nfO{ laefuLo sf/jfxL u/L ljlgod ! adf]lhdsf]

;hfo ug]{ clwsf/ sfo{sf/L k|d'v234nfO{ x'g]5 .

-&_ s'g} sd{rf/LnfO{ ljefuLo sf/jfxL z'? eO{ 6'+uf] gnfu]sf] cj:yfdf lgh sd{rf/L csf]{ If]q cGtu{tsf] sfof{nodf ;?jf eO{ uPtfklg ljefuLo sf/jfxL z'? ug]{ clwsf/Laf6} ;f] sf/jfxLsf] lsgf/f nufpg' kg]{5 .

235 -*_ k|rlnt g]kfn sfg"g adf]lhd clwsf/ k|fKt lgsfo jf clwsf/Laf6 a}+ssf s'g} sd{rf/L pk/ sf/jfxL ug{ n]lvcfPsf]df laefuLo ;hf+o ug{ kfpg] clwsf/Ln] ljlgod * / ( jdf]lhdsf] sfo{ljlw k"/f u/L laefuLo sf/jfxL ug{ ;Sg]5 .

236#= gl;xt lbg] M b]xfosf dWo] s'g} Ps jf ;f] eGbf a9L cj:yfdf sd{rf/LnfO{ gl;xt lbg ;lsg]5 M–

-s_ k6s k6s r]tfjgL jf Wofgfsif{0f jf ;r]t u/fp+bf klg ;'lw|Psf] gkfO{Pdf .

-v_ cfr/0f ;DjGwL ljlgod jf cfrf/ ;+lxtf ljk/Lt k6s k6s sfo{ u/]df .

-u_ cfk"m eGbf dflyNnf] clwsf/L jf tNnf] sd{rf/L;+u egfeg jf ljjfb u/L xf]xNnf dRrfO{ jf lnlvt ?kdf cgfjZos ljjfb l;h{gf x'g] sfd u/L sfof{nosf] sfddf jfwf k'¥ofPdf .

-3_ j}+ssf] lgod ljk/Lt /sd e'QmfgL lng] lbg] u/]df jf unt ljj/0f k]z u/L e|d0f vr{÷cf}ifwL vr{ jf cGo e'QmfgL lnPdf .

237 $= tna a[l4 /f]Ssf ug]{M M b]xfosf dWo] s'g} Ps jf ;f] eGbf a9L cj:yfdf sd{rf/Lsf] tna a[l4 /f]Ssf ug{ ;lsg] 5 M–

-s_ ljlgod @ sf] pk–ljlgod -!_, -@_ / -#_ adf]lhdsf clwsf/Lx?af6 ljefuLo sf/jfxLsf] l;nl;nfdf clgoldttf u/]sf] kfOPdf .

-v_ k"j{ :jLs[lt glnO{ a/fa/ sfof{nodf cg'kl:yt /x]df .

-u_ sfof{no ;dodf dfbs kbfy{ ;]jg u/]df .

-3_ sfof{nodf cg'kl:yt /x]sf] lbg xflh/ u/]df .

238 %= kbf]Gglt -a9'jf_ /f]Ssf ug]{M M b]xfosf dWo] s'g} Ps jf ;f] eGbf a9L cj:yfdf sd{rf/Lsf] kbf]Gglt -a9'jf_ /f]Ssf ug{ ;lsg]5 M–

-s_ kl/R5]b $ sf] ljlgod $ sf] pk–ljlgod -@s_ jdf]lhdsf] sfo{ u/]sf] kfO{Pdf .

-v_ a}+ssf] k|lti7fdf cf+r cfpg] lsl;dsf] cfr/0f u/]df .

-u_ sfof{nodf /x]sf] gub, lhG;L ;fdfg lxgfldgf u/]df .

-3_ ;?jf ul/Psf] sfof{nodf plrt / kof{Kt sf/0f ljgf /dfgf glnPdf jf Dofb leq xflh/ gePdf .

231 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 232 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt .

s[lif ljsf; a}+s ln= sd{rf/L ;]jf ljlgodfjnL, @)^@ k[i& 32

-ª_ C0f k|jfx ubf{ j}+ssf] C0f nufgL sfo{ljlw ljk/Lt sfo{ u/]df . 239 ̂= tna 36fpg] M b]xfosf dWo] s'g} Ps jf ;f] eGbf a9L cj:yfdf sd{rf/LnfO{ xfnsf] kbsf] z'? tnadfgdf jf

tnadfgsf] tNnf] :yfgdf tnj 36'jf ug{ ;lsg] 5 M—

-s_ cg'zf;gxLg sfd u/]df .

-v_ k6s k6s cfr/0f ;DaGwL ljlgod pNn+3g u/]df .

-u_ a}+ssf] lxt ljk/Lt sfo{ u/]df .

&= gf]s/Laf6 x6fpg] jf avf{:t ug]{ M 240-!_ b]xfosf dWo] s'g} Ps jf ;f] eGbf a9L cj:yfdf sd{rf/LnfO{ eljiodf a}+ssf] gf]s/Lsf] lgldQ cof]Uo g7xl/g] u/L x6fpg ;lsg] 5 M—

-s_ sd{rf/Lsf] cof]Uotfsf] sf/0fn] cfˆgf] kbsf] sfd jf lhDd]jf/L k"/f ug{ g;s]df .

-v_ a/fa/ cg'zf;gxLg sfd u/]df .

-u_ sfof{nodf sfo{/t /x+bf k6s k6s dfbs kbfy{ ;]jg u/]df .

-3_ Ps jif{ leqdf k6s k6s jf nuftf/ () -gAa]_ lbg;Dd labf :jLs[t gu/fO{ cfˆgf] sfof{nodf cg'kl:yt /x]df .

-ª_ ljlgod $, % / ^ jdf]lhd k6s k6s ;hf+o kfPdf .

-@_ b]xfosf dWo] s'g} Ps jf ;f] eGbf a9L cj:yfdf sd{rf/LnfO{ eljiodf a}+ssf] gf]s/Lsf] lgldQ cof]Uo 7xl/g] u/L ;]jfaf6 avf{:t ug{ ;lsg] 5 M–

-s_ g}lts ktg b]lvg] kmf}Hbf/L cleof]udf cbfntaf6 s;'/bf/ 7xl/Pdf .

-v_ gSsnL z}lIfs of]Uotfsf] k|df0f kqsf] cfwf/df gf]s/L u/]sf] 7x/]df .

-u_ a}+ssf] gub df}Hbft jf C0f c;'nL /sd lxgfldgf jf d:of}6 u/]df jf e|i6frf/ u/]df .

241&s=o; ljlgodfjnLdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg k|:tfljt ;hf++o rsf]{ ePsf] s'/f ;hf+o ug]{ clwsf/LnfO{ nfu]df tNnf] ;hf+o ug{ ;Sg] 5 .

*= lgnDag ug]{ M -!_ s'g} sd{rf/Ln] ulDe/ k|s[ltsf] clgoldttf u/]sf] kfO{Pdf hf+rj'em jf ljefuLo sf/jfxL242

ug'{ k/]df hf+ra'em ;dfKt gx'Gh]n;Dd pQm sd{rf/LnfO{ o; kl/R5]b jdf]lhd243 ;hfo ug{ kfpg] clwsf/Ln] b]xfosf] cj:yfdf lgnDagdf /fvL sf/jfxL ug{ ;Sg]5 M–

-s_ lgnDag gu/L cf]xbfsf] sfd ug{ lb+bf e'm¶f ;a"b k|df0f ;+sng ug{ ;Sg] jf cfˆgf] la?4sf] ;a"b k|df0f ufoa jf gi6 ug{ ;Sg] ;+efjgf b]lvPdf,

-v_ lgnDag gu/L cf]xbfsf] sfd ug{ lb+bf a}+ssf] xfgLgf]S;fgL x'g] ;Defjgf b]lvPdf . 244- @_ ===

-#_ a}+ssf s'g} sd{rf/LnfO{ pk–ljlgod -!_ adf]lhd lgnDag ubf{ ;fwf/0ftof ^ -5_ dlxgf eGbf a9L lgnDagdf /flvg] 5}g, ;f] cjlw leq sd{rf/L pk/sf] sf/jfxL lsgf/f nufpg' kb{5 . s'g} c;fwf/0f cj:yf k/L pQm cjlwleq sf/jfxL lsgf/f nufpg g;lsg] eO{ lgnDagsf] cjlw a9fpg' k/]df sfo{sf/L k|d'v245n] c? ^ - 5_ dlxgf;Dd lgnDagsf] cjlw a9fpg ;Sg]5 .

-$_ g}lts ktg b]lvg] kmf}Hbf/L cleof]udf lu/ˆtf/ e} y'lgPsf] sd{rf/L To;/L y'gfdf /x]sf] cjlwe/ :jtM lgnDag ePsf] dflgg] 5 .

239 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 240 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 241 rf}yf] ;+zf]wgjf^ yk . 242 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 243 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 244 rf}yf] ;+zf]wgjf^ vf/]h . 245 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt .

s[lif ljsf; a}+s ln= sd{rf/L ;]jf ljlgodfjnL, @)^@ k[i& 33

-%_ k|rlnt g]kfn sfg"g adf]lhd clwsf/ k|fKt lgsfo jf clwsf/Laf6 cbfntdf d'2f bfo/ ePkl5 :jtM lgnDjg ePsf] dflgg] elg k|rlnt g]kfn sfg"gdf Joj:yf ePsf]df ;d]t :jtM lgnDjg ePsf] dflgg] 5 .

-^_ lgnDagdf /x]sf] a}+ssf] s'g} sd{rf/L cfˆgf] kbdf k'gM :yflkt ePdf lghsf] lgnDag :jtM ;dfKt

ePsf] dflgg] 5 .

(= ljefuLo sf/jfxLsf] ;DaGwdf ckgfpg' kg]{ sfo{ljlwM -!_ ;hfo lbg kfpg] clwsf/Ln] s'g} sd{rf/LnfO{ ;hfosf] cfb]z lbg' eGbf cl3 sf/jfxL ug{ nfu]sf] sf/0fsf] pNn]v u/L ;f] sd{rf/LnfO{ ;"rgf lbO{ lghnfO{ cfˆgf] ;kmfO{ k]z ug{ df}sf lbg' k5{ . o:tf] ;"rgf lb+bf lghdfly nufOPsf] cf/f]k k|i6 ?kn] lsl6Psf] x'g'kb{5 / k|To]s cf/f]k s'g s'/f / sf/0fdf cfwfl/t 5 ;f] ;d]t v'nfpg' kb{5 .

-@_ ;hfo lbg] clwsf/Ln] cfjZos 7fg]df :jo+ jf cGo clws[tåf/f hf+ra'em u/fpg ;Sg]5 . hf+ra'em ug]{ clws[tn] cfˆgf] k|ltj]bgdf sf/0f ;lxsf] cfˆgf] 7x/ tyf hf] ePsf] ;a"b k|df0f ;d]t bflvn ug'{ kb{5 .

-#_ hfFra'emsf] sfd ;dfKt ePkl5 ;hfosf] cfb]z lbg' eGbf klxn] ;hfo lbg] clwsf/Ln] sd{rf/LnfO{ hfFra'emsf] glthf tyf lghnfO{ k|:tfj ul/Psf]246 ;hfosf] ;"rgf lbOg]5 / pQm k|:tfljt ;hfo lghnfO{ lsg glbg' elg plrt Dofb lbO{ lghaf6 :kli6s/0f dflug]5 . t/ lgDg lnlvt cj:yfdf sd{rf/LnfO{ gf]s/Laf6 x6fpg' jf avf{:t ug'{ k/]df pk–ljlgod -!_, -@_ / -#_ sf] sfo{ljlw ckgfpg' kg]{ 5}g M—

-s_ efuL kQf gnfu]sf] jf c? s'g} sf/0fn] ;Dks{ :yflkt ug{ c;Dej ePsf sd{rf/Lsf] ;DaGwdf .

-v_ g}lts ktg b]lvg] kmf}Hbf/L cleof]udf cbfntaf6 s;'/bf/ 7xl/Psf] cj:yfdf s'g} sd{rf/LnfO{ avf{:t ug'{ kg]{ ePdf .

-u_ c:yfoL, s/f/, dfl;s kfl/>lds,247 Hofnfbf/L jf k/LIf0fsfndf /x]sf] sd{rf/LnfO{ ;]jfaf6 x6fpg' k/]df .

-3_ ===248

-$_ pk–ljlgod -!_, -@_ / -#_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg Ps jif{ leqdf k6s k6s jf nuftf/ () -gAa]_ lbg;Dd labf :jLs[t gu/fO{ cfˆgf] sfof{nodf cg'kl:yt /xg] sd{rf/Lsf] xsdf ljlgod ! sf] v08 - ª_ adf]lhd eljiodf a}+ssf] gf]s/Lsf] lgldQ cof]Uo g7xl/g] u/L gf]s/Laf6 lsg gx6fpg] < eGg] ;hfo ;d]t k|:tfj u/L !% lbgsf] Dofb lbO{ :ki6Ls/0f k]z ug{ /fli6«o :t/sf] b}lgs klqsfdf ;"rgf k|sflzt ul/g]5 / ;f] ;"rgfsf] Dofb leq :kli6s/0f k]z gu/]df jf k]z u/]sf] :kli6s/0f ;Gtf]ifhgs gePdf To:tf sd{rf/LnfO{ ljlgod ! sf] v08 -ª_ adf]lhd a}+ssf] gf]s/Laf6 x6fOg]5 .

249 -%_ k|rlnt g]kfn sfg"g jdf]lhd tf]lsPsf] lgsfojf6 cg';Gwfg e} /x]sf] jf sfg"g jdf]lhd c•f cbfntdf d'2f rln/x]sf] cj:yfdf jfx]s ;fdfGotof laefuLo sf/jfxL z'? ePsf] ! jif{sf] cjlwdf sf/jfxL lsgf/f nufO{g] 5 .

!)= k'g/fj]bgM -!_ s'g} sd{rf/LnfO{ o; kl/R5]b adf]lhd cfk"mnfO{ lbPsf] ;hfo pk/ lrQ ga'emL k'g/fj]bg lbg' k/]df ;hfo kfPsf] kq a'em]sf] jf /fli6«o b}lgs klqsfdf ;f] af/]sf] ;"rgf k|sflzt ePsf] ldltn] #% lbg leq k'g/fj]bg lbg' kg]{5 .

-@_ k'g/fj]bg o;} kl/R5]bsf] ljlgod !! df pNn]v ePsf] Goflos k'g/fj]bg pk–;ldlt250df lbg' kg]{5 .

-#_ k'g/fj]bg lb+bf k'g/fj]bg lbg] sd{rf/L h'g sfof{nosf] xf] ;f]xL sfof{no dfkm{t jf l;w} Goflos k'g/fj]bg pk–;ldlt251df k]z ug'{ kg]{5 .

246 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 247 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 248 rf}yf] ;+zf]wgjf^ vf/]h . 249 rf}yf] ;+zf]wgjf^ yk . 250 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 251 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt .

s[lif ljsf; a}+s ln= sd{rf/L ;]jf ljlgodfjnL, @)^@ k[i& 34

252 !!= Goflos k'g/fj]bg pk –;ldltM -!_ o; kl/R5]b adf]lhd u/]sf] ;hfo pk/ k'g/fj]bg k/]df ;ldltsf cWoIf / ;ldltn] tf]s]sf] ;ldlts} s'g} @ -b'O{_ ;b:o /x]sf] Goflos k'g/fj]bg pk–;ldltn] k'g/fj]bg dfly sf/jfxL / lsgf/f ug]{5 . sDkgL ;lrjn] Goflos k'g/fj]bg pk–;ldltsf] ;lrj e} sfd ug]{5g\ .

-@_ Goflos k'g/fj]bg pk–;ldltn] cfjZos 7fg]df s'g} klg clws[t jf JolQmnfO{ Goflos k'g/fj]bg pk– ;ldltsf] j}7sdf cfdGq0f ug{ ;Sg] 5 .

!@= Goflos k'g/fj]bg pk–;ldlt253n] ckgfpg' kg]{ sfo{ljlwM -!_ Goflos k'g/fj]bg pk–;ldlt254n] b]xfosf s'/fx? pk/ cWoog ug'{ kg]{5 M—

-s_ ;hfosf] cfb]zdf cfwfl/t s'/fx? oyfy{df k|dfl0ft e};s]sf 5g\, 5}gg\ .

-v_ k|dfl0ft e};s]sf s'/fx? sf/jfxL ug{sf] lgldQ kof{Kt 5g\, 5}gg\ /

-u_ ;hfo 7Ls, kof{Kt, ckof{Kt jf a9L s] 5 <

-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhd cWoog ul/;s]kl5 Goflos k'g/fj]bg pk–;ldlt255n] k'g/fj]bgnfO{ :jLsf/ ug]{, c:jLsf/ ug]{ jf ;hfosf] cfb]zdf yk36 ug]{ clGtd cfb]z lbg' kg]{5 . t/ z'? ;hfo ug]{ clwsf/Laf6

ePsf] ;hfo kof{Kt 5}g eGg] Goflos k'g/fj]bg pk–;ldlt256nfO{ nfu]df k'g/fj]bg ug]{ sd{rf/LnfO{ a9L ;hfo

lsg glbg' egL To; af/]df lghsf] :kli6s/0f lnO{ ;f] pk/ cWoog u/L Goflos k'g/fj]bg pk–;ldlt257n] cfk"mnfO{ plrt nfu]sf] ;hfo ug{ ;Sg]5 .

!#= ljefuLo sf/jfxL ePdf ;fk6L gkfpg]M s'g} sd{rf/LnfO{ ljefuLo sf/jfxL ePdf To:tf sd{rf/LnfO{ sf/jfxL z'? ePkl5 / ;hfo ePsf] ldltn] ̂ dlxgf;Dd a}+saf6 kfpg] ;fk6L pknAw u/fOg] 5}g .

258!$= ljefuLo ;hfo gdflgg]M s'g} sd{rf/Ln] tf]lsPsf] ;do leq ljgf sf/0f sfd km5\of}{6 gu/]df jf k|s[ofut q'l6 u/]df jf nfk/jflxk"0f{ tl/sfn] sfo{ u/]sf] kfO{Pdf To:tf sd{rf/Lx?nfO{ Wofgfsif{0f, ;r]t jf r]tfjgL lbg / u}/ xflh/ ePdf ;f] lbgsf] uon u/L tnj s6[f ug{ ;lsg] 5 . t/ To;/L ePsf] sf/jfxLnfO{ ljefuLo ;hfo ePsf] dflgg] 5}g .

!%= c;n lgotn] sfd u/]sf]df sf/jfxL gx'g]M sd{rf/Ln] OdfGbf/L / /fd|f] lgotn] cfˆgf] lhDd]jf/L k'/f ubf{ ub}{ lghaf6 s'g} ql'6 x'g uPdf To:tf] q'l6 pk/ ljefuLo sf/jfxL x'g] 5}g .

kl/R5]b — *

cfr/0f

!= bfg—pkxf/M a}+ssf] sfddf s'g} klg k|sf/n] c;/ kg{ ;Sg] u/L s'g} klg sd{rf/Ln] lgo'lQm lbg] clwsf/Lsf] k"j{ :jLs[lt a]u/ s;}af6 s'g} k|sf/sf] bfg bftAo, sf];]nL, pkxf/ :jLsf/ ug{ x'+b}g / cfkm\ gf] kl/jf/sf] s'g} ;b:onfO{ klg :jLsf/ ug{ lbg' x'+b}g .

@= rGbfM a}+ssf] s'g} klg sd{rf/Ln] rGbf dfUg jf s'g} lsl;dsf] cfly{s ;xfotf lng x'+b}g .

259 #= Jofkf/ Joj;fo OToflbM -!_ sd{rf/Ln] b]xfosf sfo{x? ug{ x'b}g M

-s_ j}+ssf] ljQLo :jfy{ /x]sf] u|fxs;+u k|ToIf jf ck|ToIf ?kdf sf/f]jf/ ug{ .

-v_ a}+s jfx]s cGoq k"0f{sfnLg gf]s/L ug{ .

-u_ a}+ssf u|fxssf] hUuf jf hfo h]yf ;DjGwL sf/f]jf/sf] k|zf;s jf ;+/Ifssf] x}l;otn] sfo{ ug{ .

252 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 253 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 254 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 255 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 256 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 257 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 258 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 259 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt .

s[lif ljsf; a}+s ln= sd{rf/L ;]jf ljlgodfjnL, @)^@ k[i& 35

-@_ a}+s ;]jfdf /x]sf s'g} klg sd{rf/Ln] M

-s_ a}+ssf] :jLs[lt a]u/ Aofkf/ Joj;fo / ;/sf/L, u}/ ;/sf/L ;+u7gdf sfd ug{ jf kmd{sf] lx:;]bf/ x'g' x'+b}g .

-v_ a}+ssf] k"j{ :jLs[lt glnO{ cGoq s'g} k|sf/sf] gf]s/L :jLsf/ ug{ x'+b}g .

-#_ of] ljlgodfjnLdf h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg j}+ssf] lxt k|lts'n gx'g] u/L b]xfo adf]lhdsf] sfo{ ug{df s'g} afwf k'Ug] 5}g M

-s_ ;flxlTos, af}l4s, P]ltxfl;s, a}1flgs tyf snfTds 9+usf sfo{x?,

-v_ sfof{no ;dosf] cl3kl5 cWofkg ug]{, sfg"gL tyf cGo k/fdz{ ;]jf lbg] / n]vf k/LIf0f ug]{ .

260 $= ;DklQsf] ljj/0fM -!_ :yfoL sd{rf/Ln] k/LIf0fsfn ;dfKt ePsf] # dlxgf leq cfkm';+u ePsf] ;DklQ ljj/0f

;lxt cg';"rL– ( adf]lhdsf] 9f+rfdf sfof{no k|d'v dfkm{t hgzlQm Joj:yfkg ljefudf ;DklQ ljj/0f bflvnf ug'{ kb{5 M

-@_ a}+sn] ;do ;dodf sd{rf/Lsf] ;DklQ dfu ug{ ;Sg] 5 . To:tf] ljj/0f k]z ug'{ ;DjlGwt sd{rf/Lsf] st{Jo x'g] 5 .

%= ===261

^= a'ema'emf/y M -!_ ;?jf jf a9'jf jf s'g} lsl;daf6 a}+ssf] gf]s/L 5'6]sf] sd{rf/L jf JolQmn] a'ema'emf/y u/L /jfgf jf kmf/s lng' kg]{5 . a'ema'emf/y xfnjfnf tyf ;fljsjfnf b'j}sf] pkl:yltdf a'emL lng]lbg] ug'{ kb{5 / a'emfPsf] / a'lemlnPsf] lg:;f sfof{nodf klg /fVg' kb{5 . t/ s'g} sd{rf/Ln] jf JolQmn] cfk"mn] a'emfpg' kg]{ rfh{ a'emfp+bf sfo{sf/L k|d'v262n] :jLs[lt lbPdf cfkm\ gf] kTof/sf] dflg; v8f u/L ;f] a'emfpg] aGbf]a:t ug{ ;Sg]5 . To;/L rfh{ a'emfp+bf b]lvg] s}lkmotsf] ;Dk"0f{ hjfkmb]xL rfh{ a'emfpg] sd{rf/Lsf] g} x'g]5 . a'ema'emf/y ug{ grfxg] lgot ePsf sd{rf/LnfO{ ljefuLo sf/jfxL ug{ ;lsg]5 / JolQmnfO{ sfg"g adf]lhd sf/jfxL ul/g]5 .

-@_ s'g} sd{rf/L jf JolQmn] a'ema'emf/y ubf{ cfk"mn] a'emfpg' kg]{ gubL, lhG;L jf sfuhft a'emfPsf] /x]g5 eg] To:tf] sd{rf/L jf JolQmn] a'emfpg' kg]{ af+sL ga'emfO{ km';{b kfpg] 5}g / ga'emfPdf ablgot 7x/L axfnjfnf sd{rf/L eP kl/R5]b–& sf] ljlgod -!_ adf]lhd ;hfosf] efuL x'g]5 / AolQm eP sfg"g adf]lhd x'g] 5.

-#_ a'emL lng]n] klg ;a} gub, lhG;L jf sfuhkq ga'emL cfn6fn u/]sf] 7xl/Pdf263 kl/R5]b & sf] ljlgod -!_ adf]lhd ;hfosf] efuL x'g]5 .

-$_ s'g} sd{rf/L ;?jf jf labf a:bf jf sfh hfg' kbf{ lghsf] 7fp+df sfd ug]{ xfnjfnf sd{rf/L gk'Ub} lgh ;?jf ePsf] 7fp+df hfg'k/]df jf labf a:g' k/]df jf sfh hfg' k/]df sfof{no k|aGws eP ;f] sfof{nodf eP /x]sf] sd{rf/L dWo] ;a}eGbf jl/i7 sd{rf/LnfO{ / sfof{no k|d'vb]lv tnsf sd{rf/L ePdf sfof{no k|d'vn] tf]lslbPsf] sd{rf/LnfO{ a'emfpg' kg]{5 .

&= a}+ssf] sfdsfh cyjf ;dfrf/ k|sfz ug{df k|ltaGwM -!_ a}+ssf] ;]jf /x]sf s'g} klg sd{rf/Ln] a}+ssf] k|d'vsf] clVtof/ gkfO{ jf k|rlnt g]kfn sfg"gn] afWo u/]sf] cj:yfdf afx]s cfkm\ gf] cf]xbfsf] st{Jokfng ubf{ 1ft x'g cfPsf] s'/f k|rf/ k|;f/ ug{ jf k|ToIf jf ck|ToIf ?kaf6 ;+s]t jf k|s6 ug{ x'+b}g .

-@_ pk–ljlgod -!_ sf] s'/f sd{rf/Ln] h'g;'s} sf/0faf6 a}+ssf] ;]jf 5f]8]kl5 klg cf]xbfsf] st{Jo kfng ubf{ 1fg x'g cfPsf] s'/f k|rf/ k|;f/ ug{ jf k|ToIf jf ck|ToIf ?kdf ;+s]t jf k|s6 ug{ x'b}g . 264

*= /]l8of] jf k|];;+u ;DaGwM -!_ s'g} klg sd{rf/Ln] s'g} kqklqsfdf cfˆgf] jf:tljs jf sfNklgs gfddf a}+snfO{ cfIf]k cfpg] u/L jf a}+sn] ckgfPsf] gLltsf] la?4 n]Vg, k|rf/ ug{ jf /]l8of]åf/f k|;f/0f ug'{ u/fpg' x'+b}g .

260 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 261 rf}yf] ;+zf]wgjf^ vf/]h . 262 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 263 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 264 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt .

s[lif ljsf; a}+s ln= sd{rf/L ;]jf ljlgodfjnL, @)^@ k[i& 36

-@_ s'g} sd{rf/Ln] sfo{sf/L k|d'v265sf] :jLs[lt lagf sd{rf/L pk/ cfˆgf] cf]xbfsf] sfdsf] l;nl;nfdf

s'g} JolQmåf/f nufOPsf] em'6[f cf/f]ksf] ;kmfO{sf] lgldQ k|]; jf cbfntsf] ;xf/f lng' x'+b}g . sfo{sf/L k|d'v266n] o:tf] :jLs[lt lbPdf cbfntdf hf+bf cfp+bf nfu]sf] vr{ a}+sn] Joxf]g]{5 . t/ o; ljlgodn] sd{rf/Lsf] cfˆgf] JolQmut sfd cyjf rl/qsf] ;DaGwdf ;kmfO{ lbg kfpg] clwsf/df s'g} afwf kg]{ 5}g .

(= ;do kfng / lgoldttfM a}+ssf] ;]jfdf axfn /x]sf sd{rf/Ln] a}+saf6 lgwf{l/t ;dodf lgoldt ?kn] cfkm\gf] sfof{nodf xflh/ x'g' kb{5 / ;s];Dd klxn] labfsf] lgsf;f glnO{ sfof{nodf cg'kl:yt x'g' x'+b}g .

!)= /fhgLlt tyf r'gfjdf efu lng k|ltjGw M 267 -!_ sd{rf/Ln] ;lqmo /fhlglt ug{ kfpg] 5}g .

268 -@_ pk–ljlgod -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtf klg k|rlnt sfg"g adf]lhd cfk"mn] kfPsf] dtbfgsf] clwsf/ k|of]u ug{ jfwf kg]{ 5}g .

!!= aflx/L k|efj kfg{ gx'g] M sd{rf/Ln] cfkm\ gf] gf]s/L ;DaGwL s'/fdf dtna ;fWo ug{ cfk"m eGbf dflysf clws[tnfO{ s'g} /fhg}lts cyjf c? cjf~5gLo k|efj kfg'{ cyjf kfg]{ k|oTg ug'{ x'+b}g .

!@= ax'ljjfx, afnlaafx / cgd]n laafxdf k|ltaGwM k|rlnt g]kfn sfg'gsf]269 ljkl/t x'g] u/L sd{rf/Ln]

ax'ljjfx, afnlaafx, cgd]n laafx ug{ u/fpg' x'+b}g .

!#= sDkgLsf] :yfkgf / ;~rfngM a}+ssf] ;]jfdf sfo{/t sd{rf/Ln] a}+ssf] :jLs[lt glnO{ s'g} a}+s, sDkgLsf] :yfkgf, /lhi6«]zg cyjf ;+rfngsf] sfddf efu lng x'+b}g .

!$= ;fk6LM s'g} klg sd{rf/Ln] cfk"mn] ug'{kg]{ a}+ssf] sfd;+u ;DaGw ePsf] s'g} JolQm;+u ;fk6L lng cyjf lghsf] cfly{s s[t1tfdf kg{ x'+b}g . t/ a}+s;+u n]gb]g ubf{ of] ljlgod nfu" x'g] 5}g .

!%= cg'zf;g, cf1fkfng / kl/>dM

-s_ sd{rf/Ln] cfkm\ gf] sfo{ ;DaGwL s'/f cfk"meGbf dflysf sd{rf/Ln] lbPsf] cf1fnfO{ zL3|tf / kl/>dsf ;fy k"/f ug'{ k5{ .

-v_ sd{rf/Ln] cfk"meGbf dflysf ;a} k|lt plrt cfb/ tyf lzi6tf b]vfpg' k5{ .

-u_ dflyNnf] txsf sd{rf/Ln] tNnf] txsf sd{rf/LnfO{ :g]x / lzi6tfk"0f{ Jojxf/ ug'{ k5{ .

-3_ sd{rf/Ln] a}+ssf] hg;Dks{df cfpg] JolQmnfO{ plrt cfb/ tyf lzi6tfk"0f{ Jojxf/ ug'{ kb{5 .

-ª_ sd{rf/Ln] g]kfn clw/fHoleq a}+sn] h'g;'s} :yfgdf v6fPdf jf ;?jf u/]df tf]lsPsf] cjlwleq tTk/tfsf;fy hfg' kg]{5 .

-r_ a}+ssf] sfo{ ;+rfngsf] lgldQ ;do ;dodf nfu' ul/Psf P]g, ljlgodfjnL, kl/kq / Joj:yf tyf a}+sn] lbPsf] lgb]{zg kfng ug'{ kg]{5 .

!^= ;+3 jf ;+u7gsf] ;b:otfM -!_ sd{rf/Ln] k|rlnt sfg"g adf]lhd btf{ gePsf] / a}+ssf] :jLs[lt gkfPsf] sd{rf/Lx?sf] s'g} ;+3 jf ;+u7gsf] ;b:o aGg kfpg] 5}g .

-@_ clws[t t[tLo >]0fL jf ;f] eGbf tNnf] >]0fLsf sd{rf/L ;+3 jf ;+u7gsf] ;b:o x'g ;Sg]5 . t/, sfof{no k|d'v /x]sf] sd{rf/L To:tf] sd{rf/L ;+3 jf ;+u7gsf] kbflwsf/L x'g ;Sg] 5}g .

-#_ pk–ljlgod -!_ / -@_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg a}+ssf sd{rf/Ln] d]l8sn Pzf]l;ozg, OGhLlgo/ Pzf]l;ozg, jf/ Pzf]l;ozg, a}+s;{ Pzf]l;ozg, rf6{8 Psfp06]G6; Pzf]l;ozg h:tf cGo k]zfut ;+u7g / ;fdflhs / wfld{s ;+3 ;+:yfsf] ;b:o aGg kfpg] 5 .

270 !^s= sd{rf/L ;+3 jf ;+u7gsf] ;+rfng M k|rlnt sfg"g jdf]lhd btf{ ePsf sd{rf/Lx?sf] ;+3 jf ;+u7g ;+rfngsf nflu 5'§} cfrf/ ;+lxtf jgfO{ nfu" ul/g] 5 .

265 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 266 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 267 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 268 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 269 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 270 rf}yf] ;+zf]wgjf^ yk .

s[lif ljsf; a}+s ln= sd{rf/L ;]jf ljlgodfjnL, @)^@ k[i& 37

!&= k|ltlglwTj ug{df k|ltjGw M sd{rf/Ln] cfk"mnfO{ dsf{ k/]sf] ljifodf cfk}mn] jf jfl/;åf/f ;DjlGwt lgsfodf jf clwsf/L ;dIf lgj]bg lbg jfx]s c? sd{rf/L jf ;d"xsf] tk{maf6 k|ltlglwTj ug{ kfpg] 5}g . t/ k|rlnt sfg'g jdf]lhd btf{ ePsf271 sd{rf/Lx?sf] ;+3 ;+u7gsf] tk{maf6 k|ltlglwTj ubf{ o; ljlgodn] jfwf k'¥ofPsf] dflgg] 5}g .

!*= k|bz{g / x8tfn ug{df k|ltjGw M sd{rf/Ln] b]zsf] ;fj{ef}d ;Qf, cv08tf, zflGt ;'/Iff, a}b]lzs ;DaGw, ;fj{hlgs dof{bf, cbfntsf] lg0f{osf] ckx]ngf / s'g} ck/fwnfO{ k|>o x'g] u/L k|bz{g ug{, x8tfndf efu lng jf ;f] sfo{ ug{ jf ;f] sfo{ ug{ c?nfO{ pS;fpg ;d]t kfOg] 5}g .

!(= x8tfn, y'g5]s tyf 3]/fp ug{df k|ltjGw M sd{rf/Ln] a}+s jf a}+ssf kbflwsf/Lx?sf] sfg"gåf/f lgwf{l/t st{Jo k"/f ug{df lj/f]w x'g] u/L x8tfn, snd jGb, lj/f]w k|bz{g jf ;ef y'g5]s jf 3]/fp ug{ jf zf/Ll/s tyf dfgl;s pTkL8g jf bjfj lbg jf ;f] sfdsf] nflu c?nfO{ pS;fpg ;d]t kfpg] 5}g . t/ a}+saf6 dfGotf k|fKt ljlgod !^ sf] pk–ljlgod -!_ adf]lhdsf] ;+3 ;+u7gn] k|rlnt sfg"gsf] l/t k'¥ofO{ ug{ kfpg] snd jGb, lj/f]w k|bz{g jf ;ef jf x8tfn u/]sf]df o; ljlgodn] jfwf k'¥ofPsf] dflgg] 5}g .

@)= r]tfjgL lbg ;Sg]M s'g} sd{rf/Ln] ;do kfng gu/]df, a}+ssf] sfd ;DaGwL s'/fdf cfkm" eGbf dflysf] sd{rf/Ln] lbPsf] cf1fkfng gu/]df jf sfof{no ;DaGwL sfddf nfk/jfxL jf l9nf;':tL u/]df To:tf] sd{rf/LnfO{ ;DalGwt sfof{no k|d'v jf laefuLo k|d'vn] sf/0f vf]nL r]tfjgL lbg ;Sg]5 / ;f]sf] clen]v ;DalGwt sd{rf/Lsf] JolQmut ljj/0f kmfOndf /flvg] 5 .

@!= OdfGbf/LM sd{rf./Ln] a}+ssf] cfˆgf] hjfkmb]xLsf] sfd ;Dkfbg ubf{ OdfGbf/L tyf jkmfbf/Lsf;fy ug'{ kb{5 . ;b}j a}+ssf] enfO{sf] lgldQ sfd ug'{ kg]{5 . a}+snfO{ clxt x'g] sfo{ ug{ kfpg] 5}g .

@@= ;hfosf] efuL x'g] M s'g} sd{rf/Ln] o; ljlgodfjnLdf n]lvPsf] s'g} s'/f pNn+3g u/]df lghnfO{ o; ljlgodfjnLsf] kl/R5]b – & adf]lhd ;hfo ul/g]5 .

kl/R5]b – (

ljljw

272 != a[[QL ljsf; M -!_sd{rf/Lsf] j[lQ ljsf;sf] nflu j}sn] sd{rf/LnfO{ cWoog, tflnd, jf cWoog e|d0fsf nflu dgf]gog ug{ jf :jLs[lt lbg ;Sg]5 .

-@_ pk–ljlgod -!_ jdf]lhd cWoogdf k7fp+bf b]xfo jdf]lhd k7fO{g] 5 .

-s_ j}snfO{ cfjZos ljifodf s'g} :jb]zL jf ljb]zL bft[ ;+:yf jf lgsfojf6 a}+ssf] nflu cWoogsf] l;6 k|fKt ePdf To:tf] cWoog ug{ .

-v_ a}+snfO{ cfjZos ljifodf j}+sn] :jb]zsf] :jLs[t k|fKt ;+:yfdf j}+ssf] sfo{df jfwf gkg]{ u/L cWoog ug{ .

-u_ sd{rf/Ln] :jLs[t k|fKt ljifodf cfˆgf] k|of;jf6 5fqj[lQ kfO{ cWoog ug{ rfx]df s'g} cfly{s ef/ gj]xf]g]{ u/L kl/R5]b–^ sf] ljlgod * jdf]lhdsf] cWoog ljbfdf cWoog ug{ .

-#_ pk–ljlgod -!_ jdf]lhd tflnddf k7fpbf b]xfo jdf]lhd k7fO{g] 5 .

-s_ j}snfO{ cfjZos ljifodf s'g} :jb]zL jf ljb]zL bft[ ;+:yfjf6 a}+ssf] nflu tflndsf] l;6 k|fKt ePdf To:tf] tflnd lng .

-v_ j}+snfO{ cfjZos kg]{ ljifodf :jb]zL jf ljb]zL lgsfojf6 sd{rf/Ln] cfˆg} k|of;jf6 5fqj[lQ kfPdf .

-u_ j}+sn] g} vr{ Joxf]g]{ u/L j}+snfO{ pkof]uL ljifodf j}+sn] dgf]gog u/L k7fPdf .

-$_ pk–ljlgod -!_ jdf]lhd cWoog e|d0fdf k7fpbf b]xfo jdf]lhd k7fO{g] 5 .

-s_ j}snfO{ cfjZos ljifodf s'g} :jb]zL jf ljb]zL bft[ ;+:yfjf6 a}+ssf] nflu cWoog e|d0fsf] l;6 k|fKt ePdf To:tf] cWoog e|d0fdf efu lng .

-v_ j}+snfO{ cfjZos kg]{ ljifodf :jb]zL jf ljb]zL lgsfojf6 sd{rf/Ln] cfˆg} k|of;jf6 cWoog e|d0f ug]{ cj;/ kfPdf .

271 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 272 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt .

s[lif ljsf; a}+s ln= sd{rf/L ;]jf ljlgodfjnL, @)^@ k[i& 38

-u_ j}+sn] g} vr{ Joxf]g]{ u/L j}+snfO{ pkof]uL ljifodf cWoog e|d0f ug{ j}+sn] dgf]gog u/L k7fPdf .

-%_ pk–ljlgod -@_ sf] v08 -s_ jdf]lhd :jb]zL ljZjljBfnodf cWoog ug{ sfof{no ;do leq jf sfof{no ;dosf] cl3 kl5 u/L sfof{nosf] sfddf jfwf gkg]{ u/L To:tf] ;donfO{ cWoog sfh tf]sL sfo{sf/L k|d'vn] cWoog ug{ :jLs[lt lbg ;Sg] 5 .

-^_ pk ljlgod -!_ cGtu{t s'g} klg cWoog, tflnd jf cWoog e|d0fdf hfg] sd{rf/Ln] j}+ssf] k"j{ :jLs[lt kq lng'kg]{ 5 .

-&_ pk ljlgod -!_ adf]lhd :jb]z jf ljb]zdf cWoog ug]{ / ljb]zdf tflnd lng] jf cWoog e|d0fdf hfg] sd{rf/Ln] To:tf] cWoog tflnd jf cWoog e|d0f k"/f u/]kl5 b]xfo adf]lhdsf] cjlw;Dd nuftf/ a}+sdf clgjfo{ ?kn] ;]jf ug'{kg]{ 5 M—

cWoog, tflnd jf cWoog e|d0fsf] cjlw clgjfo{ ;]jf ug'{kg]{ cjlw

-s_ ! dlxgfb]lv # dlxgf;Dd — ! jif{

-v_ # dlxgfb]lv ^ dlxgf;Dd — @ jif{

-u_ ̂ dlxgfb]lv ! jif{;Dd — # jif{

-3_ ! jif{b]lv @ jif{;Dd — $ jif{

-ª_ @ jif{ eGbf a9L — % jif{

-*_ s'g} klg sd{rf/Ln] cWoog, tflnd jf cWoog e|d0f k"/f u/]kl5 ;]jf ug{ gcfPdf jf pk– ljlgod -&_ adf]lhd ug'{kg]{ clgjfo{ ;]jf cjlw k"/f gu/]df jf ;f] clgjfo{ ;]jf cjlwdf ljefuLo sf/jfxL eO{ ;]jfaf6 x6fPdf jf avf{:t u/]df To:tf sd{rf/Laf6 cWoog, tflnd jf cWoog e|d0f cjlwdf lghn] kfPsf] ;Dk"0f{ vr{ -/sd_ tyf sa'lnotdf pNn]v ePsf cGo /sdx? ;d]t c;"n ul/g]5 .

-(_ kl/R5]b–& sf] ljlgod -!_ sf] v08 -r_ adf]lhd ;hfo u/L avf{:t ul/Psf sd{rf/Lx?nfO{ lghx?sf] ;+lrt ;+rosf]if afx]s pkbfg tyf cGo s'g} klg ;'ljwfx? pknAw u/fOg] 5}g .

-!)_ sd{rf/Ln] cWoog, tflnd jf cWoog e|d0f ug{ hfg'eGbf cl3 To:tf] cWoog k"/f u/L kms]{/ cfO{ pk–ljlgod -&_ / -*_ jdf]lhdsf] zt{;d]t kfngf ug{ cg';"rL –!) jdf]lhdsf] 9f+rfdf sj'lnot ug'{kg]{5 .

-!!_ o; ljlgoddf pNn]v ePsf Joj:yfsf cltl/Qm cWoog, tflnd jf cWoog e|d0f ;DjGwL cGo Joj:yf sfo{ljlwdf tf]lsP jdf]lhd x'g] 5 .

@= /fhLgfdf :jLs[ltM lgo'lQm ug]{ clwsf/Ln] /fhLgfdf :jLs[t ug]{5 .

#=273 sfod d'sfod ;DaGwL Joj:yfM -!_ k|d'v sfo{sf/L clws[tn] sfod d'sfod d's// ul/g] kbsf] :yfoL kbk"tL{ gx'bf;Dd ;dofjlw / sfd ug'{ kg]{ sfof{no tf]sL tf]lsPsf] sfof{nodf /x'~h]n;Ddsf nflu b]xfosf s'g} sd{rf/LnfO{ dflyNnf] kbdf sfod d'sfo d's// ug{ ;Sg] 5 M

-s_ ;ldltjf6 :jLs[t ePsf] b/jGbL leq /xg] u/L] h]i7 tyf sfo{ ;Dkfbg:t/ /fd|f] eO{ dflyNnf] kbsf] lhDd]jf/L jxg ug]{ Ifdtf ePsf .

-v_ dflyNnf] kbsf] nflu cfjZos Go"gtd\ z}lIfs of]Uotf k'u]sf .

-@_ sfod d'sfod kfPsf] sd{rf/L # dlxgfeGbf a9L cjlw ljbf a;]df jf sfof{nodf cg'kl:yt /x]df ljbf a;]sf] jf cg'kl:yt /x]sf] ldlt b]vL g} lghsf] sfod d'sfod :jtM x6]sf] dflgg] 5 .

-#_ pk–ljlgod -!_ adf]lhd sfod d'sfod kfpg] sd{rf/Lsf] sfo{;Dkfbg:t/ /fd|f] gePdf jf o;} ljlgodfjnLsf] k/LR5]b & adf]lhd ljefuLo sf/jfxLsf] cj:yfdf sfod d'sfod d's/{/ ug]{ clwsf/Ln] To:tf sd{rf/Lsf] sfod d'sfod x6fO{ ;fljs kbdf kmsf{pg]5 .

-$_ of] ljlgod nfu' x'g'eGbf cl3 sfod d'sfod kfPsf] kbsf] nflu sfo{;Dkfbg:t/ /fd|f] gePsf / rflxg] Go"gtd z}lIfs of]Uotf gk'u]sf sd{rf/Lsf] sfod d'sfod kfPsf] kbsf] :yfoL kbk"lt{ x'+bf kbf]GgtL x'g g;s]df To:tf sd{rf/Lsf] sfod d'sfod x6fO{ ;fljssf] kbdf kmsf{pg ;Sg]5 .

273 cf&f} ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt .

s[lif ljsf; a}+s ln= sd{rf/L ;]jf ljlgodfjnL, @)^@ k[i& 39

$= tof/L Dofb M Ps sfof{nodf sfd ul//fv]sf] sd{rf/L csf]{ sfof{nodf ;?jf x'+bf tof/Lsf] lglDt kl/R5]b – ^ sf] ljlgod ^ sf] pk–ljlgod -%_ adf]lhdsf] af6f]sf] Dofb afx]s a9Ldf $ lbgsf] tof/L Dofb kfpg]5 / tof/L Dofbdf lghn] sfof{nodf xflh/ x'g' kg]{ 5}g . t/ b]xfosf] cj:yfdf eg] tof/L Dofb kfOg] 5}g M—

-s_ ;?jf x'+bf sfof{no gablng] ePdf .

-v_ sf7df8f}+ pkTosf leq Ps sfof{noaf6 csf]{ sfof{nodf ;?jf ePdf .

-u_ Pp6} lhNnfdf Ps sfof{noaf6 csf]{ sfof{nodf ;?jf x'+bf ! -Ps_ lbg;Dd af6f]sf] Dofb ePdf .

-3_ tof/L Dofb pNn]v gu/L ldlt tf]ls /dfgf lbPdf .

274%= zky u|x0fM klxnf] k6s lgo'lQm eO{ cfkm\ gf] sfo{ef/ ;DxfNg' cufj} sd{rf/Ln] cg';"rL –!! df lbPsf] 9f+rf adf]lhd lgo'lQm ug]{ clwsf/L ;dIf zky u|x0f ug'{kb{5 . zky u|x0f u/]sf] / u/fpg]sf] lg:;f ;d]t u/fO{ gf]s/Lsf] /]s8{ ;fydf zkykq klg /fVg' kb{5 . cGoq u/fOPsf] zky u|x0fkq ;Ssn} d'Vo sfof{nodf k7fpg' kb{5 .

^= b/aGbL >[hgfM :yfoL kbsf] s'g} gofF b/aGbLsf] ;[hgf ug'{ k/]df ;ldltsf] :jLs[lt lng' kg]{5 .

&= sd{rf/L ;+rosf]if tyf pkbfg sf]ifsf] :yfkgf / ;+rfngM -!_ sd{rf/Lsf] nflu a}+sdf ;+rosf]if tyf pkbfg sf]ifsf] :yfkgf ul/g]5 . ;+rosf]ifdf k|To]s sd{rf/Ln] vfO{kfO{ cfPsf] dfl;s tnasf] !)Ü /sd clgjfo{ ?kn] dlxgf dlxgfd} s§f u/L To;df a}+ssf] tkm{af6 klg zt k|ltzt cg'bfg / a}+sn] tf]s]sf] cGo /sd ;d]t hDdf ul/g]5 .

-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhdsf b'j} sf]ifsf] Joj:yf / ;+rfngsf] nflu 5'§} sfof{no :yfkgf u/L tf]lsPadf]lhd ;+rfng ul/g]5 .

-#_ o; ljlgodfjnL adf]lhd sd{rf/Lsf] gfddf hDdf /x]sf] ;+rosf]if tyf pkbfg sf]ifsf] /sd / aLdfaf6 k|fKt x'g] /sd sd{rf/Lsf] gf]s/L 5+b} d[To' ePdf lgh sd{rf/Ln] OR5fPsf] JolQmnfO{ lbOg]5 . t/ sd{rf/Ln] OR5fPsf] s'g} JolQm gePdf jf g/x]df sd{rf/Lsf] ;a} eGbf glhssf] xsjfnfnfO{ lbOg]5 .

-$_ s'g} sd{rf/L axfn /x+bf jf gf]s/L 5f]8]kl5 jf d'To'kZrft klg lgh sd{rf/L;+u a}+ssf] s'g} lng'kg]{ /sd af+sL b]lvg cfPdf ;+rosf]if afx]ssf] /sdaf6 s6[f u/L af+sL /sd dfq lbOg]5 .

*= sd{rf/L sNof0f sf]ifsf] :yfkgfM -!_ sd{rf/Lx?sf] ljz]if enfO{sf] lgldQ æsd{rf/L sNof0f sf]ifÆ gfdsf] Ps sf]if v8f ul/g]5 .

275 -@_ pk–ljlgod-!_ jdf]lhd v8f ePsf] sd{rf/L sNof0f sf]ifsf] ;+rfng 5'§} sfo{ljlw jgfO{ ul/g]5 . 276 -#_ ;fdfGotM a}+ssf] k|To]s jif{sf] gfkmf–gf]S;fg lx;faaf6 sd{rf/L sNof0f sf]ifnfO{ 5'6\ofO{ lbPsf]

/sd, af]g; afF8L hu]8f /x]sf] /sd, sd{rf/L sNof0f sf]if ;ldltn] ;do ;dodf sf]ifsf] k"+hL a[l4 ug{ u/]sf a}slNks pkfojf6 k|fKt /sd / sf]ifsf] k'+hLjf6 cflh{t Jofh jf cGo /sd o;sf] k"FhL x'g]5 .

(= sd{rf/LnfO{ ;fk6L lbg] Joj:yfM sd{rf/LnfO{ sfo{sf/L k|d'v277sf] :jLs[ltaf6 cg';"rL– !@ adf]lhdsf] ;fk6L lbg

;lsg]5 . sd{rf/LnfO{ s'g} klg ;fk6L lb+bf lghsf] af+sL gf]s/L cjlwe/df dfl;s ?kdf s6[f x'g] hlt /sd dfq ;fk6L lbOg]5 .

t/ lghsf] ;+rosf]ifn] Eofpg] ePdf k"/f ;fk6L lbOg] 5 .

!)= ;hfosf] sf/afxL x'g ;Sg] M -!_ hfgL hfgL unt jf em'§f sf/0f b]vfO{ s'g} sd{rf/Ln] dfly pNn]v ePsf] ;fk6L

lnPsf] s'/f k|dfl0ft x'g cfPdf To:tf sd{rf/Laf6 lghn] em'§f sf/0f b]vfO{ lnPsf] ;fk6Ldf sfo{sf/L k|d'v278n] tf]s]sf] Jofh nufO{ /sd c;"n ul/g] 5 .

-@_ tf]lsPsf] ;doleq km5\of}{6 gu/]sf] e|d0f k]ZsL jf cGo k]ZsLdf sfo{sf/L k|d'v279n] tf]s]sf] b/df Jofh nufO{ c;"n ul/g]5 .

274 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 275 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 276 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 277 %}&f}+ ;+zf]wgjf^ ;+zf]wg . 278 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 279 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt .

283 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 284 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 285 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt .

s[lif ljsf; a}+s ln= sd{rf/L ;]jf ljlgodfjnL, @)^@ k[i& 40

!!= lg0f{o nfu" x'g] ldltM a}+ssf] s'g}klg lg0f{o of] ldltb]lv nfu' x'g] egL ls6fg ePdf ;f]xL ldltaf6 / ls6fg gePdf kq k|fKt ePsf] ldltaf6 ;f] lg0f{o nfu' x'g]5 .

!@= sd{rf/Lsf] :jf:Yo ;]jf ;DaGwL Joj:yfM sd{rf/Lsf] :jf:Yo ;]jf ;DaGwL Joj:yf cg';"rL – !# adf]lhd x'g]5 .

!#= cg';"rLdf x]/km]/ tyf yk36 ug]{ / lbUbz{g tyf sfo{lalw agfpg] clwsf/M -!_ ;ldltn] o; ljlgodfjnLsf cg';"rLx?df ;do–;dodf x]/km]/ tyf cg';"rLx? yk36 ug{ ;Sg] 5 .

-@_ of] ljlgodfjnL cGtu{t /xL a}+sn] lbUbz{g tyf sfo{ljlwx? agfpg ;Sg] 5 / ;ldltaf6 :jLs[t eP kl5 nfu' x'g] 5 .

!$= gf]S;fgL tyf lxgfldgf /sd c;'n ug]{M -!_ s'g} sd{rf/Ln] hfgfhfgL nfk/jfxL u/L P]g jf cfb]zsf] kfngf gu/L a}+snfO{ xfgL gf]S;fgL u/], u/fPsf]df To:tf] xfgL gf]S;fgL ePsf] /sd To:tf sd{rf/Lsf] tna jf a}+sdf hDdf /x]sf] c? /sdaf6 s6[f u/L c;'n ul/g]5 . To;/L s6[f ubf{ c;'n x'g g;s]sf] /sd k|rlnt sfg"g adf]lhd c;"n pk/ ul/g]]5 . t/ To;/L /sd c;'n pk/ ubf{ ;+rosf]ifdf hDdf /x]sf] /sdaf6 s§f ul/g] 5}g .

-@_ a}+ssf s'g} sd{rf/Ln] a}+ssf] gub df}Hbft tyf C0f c;'nL /sd d:of}6 jf lxgfldgf u/] u/fPsf]df ljefuLo ;hfosf cltl/Qm To:tf] lxgfldgf /sddf lxgfldgf u/]sf] ldltb]lv c;'n pk/ x'Fbfsf ldlt;Dd jflif{s @% k|ltzt yk xhf{gf ;lxtsf] /sd To:tf sd{rf/Ln] a}+saf6 kfpg] ;+rosf]if afx]s h'g;'s} /sdaf6 klg s6[f u/L c;'n pk/ ul/g] 5 . To;/L s6[f ubf{ c;'n pk/ x'g g;s]sf] /sd hlt k|rlnt sfg"g adf]lhd e/fO{ lnO{g]5 .

!%= /sd s§f u/L lng ;lsg]M s'g} klg sf/0faf6 o; a}+ssf] ;]jfaf6 cnu ePsf sd{rf/L;+u a}+sn] c;"n pk/ u/L lng'kg]{ s'g} klg /sd a}+sn] pQm sd{rf/LnfO{ lbg' kg]{ s'g} klg /sdaf6 s6[f u/L lng ;Sg]5 . t/ To;/L /sd c;'n pk/ ubf{ ;+rosf]ifdf hDdf /x]sf] /sdaf6 s§f ul/g] 5}g .

!^ = sd{rf/Ln] k]z ug'{ kg]{ ljj/0fM a}+ssf] ;]jfdf lgo'lQm ePsf sd{rf/Ln] a}+sn] tf]s]sf] JolQmut ljj/0f e/L ;DalGwt sfof{nodf k]z ug'{ kg]{5 / ;DalGwt sfof{non] ;f] ljj/0f clen]vsf nflu a}+ssf] hgzlQm Joj:yfkg ljefudf k7fpg' kg]{5 . o:tf] ljj/0f uf]Ko /fVg' kg]{5 .

!&= ;]jf kl/jt{gM 280-!_ k|fljlws kbaf6 k|zf;lgs kbdf ;]jf kl/jt{g ug{ axfn /x]sf] kbdf slDtdf % jif{ :yfoL

;]jf ul/;s]sf] / ;]jf kl/jt{g x'g] kbsf] Go"gtd z}lIfs of]Uotf k'u]sf] x'g' kg]{5 . 281 -@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhd ;]jf kl/jt{gsf] nflu kbk"lt{ ;ldltn] kb ;+Vof ls6fg u/L ;ldltn]

tf]s]sf] sfo{ljlw cg';f/ ;]jf kl/jt{g ug]{ 5 .

!*= sd{rf/Lsf] ;a} ;do a}+ssf] clwgdf x'g]M o; ljlgodfjnLdf cGoyf n]lvPsf] afx]s sd{rf/Lsf] ;a} ;do a}+ssf] clwgdf x'g]5 / h'g;'s} ;dodf klg lghnfO{ a}+ssf] sfddf nufpg ;lsg]5 . 282t/ sfof{no ;dosf cltl/Qm sfddf nuf+pbf cltl/Qm ;dodf sfd nufP jfkt ;ldltn] tf]s] jdf]lhd eQf lbO{g] 5 .

!(= sfof{no v'Nnf /xg] ;doM a}+sn] tf]s]sf] ;fj{hlgs ljbfsf lbgx? tyf ljbf lbg] elg g]kfn ;/sf/n] lg0f{o u/]sf]df ;f]xL adf]lhd ljbf x'g] / ;f] afx]s a}+ssf] sfof{no v'Nnf /xg] ;do ;ldltn] tf]s] adf]lhd x'g]5 .

@)= c+u e+u jf rf]6k6s nfu] jfkt kfpg] ljz]if ;'ljwfM s'g} sd{rf/L sfof{nodf sfo{/t /x+bf jf sfof{nosf] s'g} sfddf v6fOPsf] cj:yfdf s'g} rf]6k6s nflu jf eljtJo eO{ ;]jfaf6 cjsfz lng'kg]{ gePtfklg ;f] rf]6k6ssf] sf/0faf6 c+u e+u e} lghsf] Ifdtf a[l4df afwf kg]{ s'/f a}+sn] g]kfn ;/sf/sf c:ktfn jf g]kfn ;/sf/jf6 :jLs[lt k|fKt gl;Ë xf]dsf] d]l8sn jf]8{sf]283 l;kmfl/z e} cfPdf To:tf] sd{rf/LnfO{ nfu]sf] rf]6k6ssf] cj:yf x]/L lghn] vfO{kfO{ cfPsf] a9Ldf ̂ dxLgfsf] tna a/fa/sf] /sd cfly{s ;xfotf lbg ;lsg]5 .

@!= b'u{ddf sfo{/t /x+bf kfpg] pkrf/ ;'ljwfM oftfoftsf] ;fwgljxLg b'u{d lhNnfdf sfo{/t sd{rf/LnfO{ nfu]sf] /f]u :yflgo c:ktfn jf :jf:Yo s]Gb|af6 pkrf/ x'g g;Sg] eO{ lghsf] HofgnfO{ g} hf]lvd x'g] cj:yf k/]df sfo{sf/L

k|d'v284sf] :jLs[lt lnO{ To:tf] sd{rf/Lsf] pkrf/sf nflu To; 7fp+af6 ;a}eGbf glhssf] g]kfn/fHo285leqsf] c? s'g} ;'ljwfo'Qm :jf:Yo ;+:yfdf l56f] ;fwgåf/f n}hf+bf / ToxfFaf6 kmsf{p+bf nfUg] vr{ a}+sn] Joxf]g]{ 5 .

280 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 281 rf}yf] ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt . 282 rf}yf] ;+zf]wgjf^ yk .

@@= sd{rf/Lsf] ;]jf zt{sf] ;'/Iff M sd{rf/Ln] kfO/x]sf] tnj eQf nufotsf ;'ljwf s6f}tL ul/g] 5}g .

286 @@s= cltl/Qm ;d"x ;DjlGw Joj:yf M j}+sjf6 ! jif{eGbf j9L cjlwsf nflu tflnd, cWoog, cWoog sfh, sfh jf ljbfdf hfg] sd{rf/Lx?nfO{ j}+ssf] cltl/Qm ;d'xdf /fVg ;lsg]5 .

@#= vf/]hL / arfpM -!_ s[lif ljsf; a}+s, sd{rf/L ;]jf zt{ lgodfjnL, @)@$ vf/]h ul/Psf] 5 .

-@_ pk–lalgod -!_ adf]lhd vf/]h ul/Psf] lgodfjnL adf]lhd eP u/]sf] sfd sf/afxL o;} lalgodfjnL adf]lhd eP u/]sf] dflgg]5 .

-#_ of] lalgodfjnL nfu' x'g' eGbf cufj} k|lqmof z'? ePsf] a9'jfsf] xsdf ;flas lgodfjnLdf tf]lsPsf] kbf]Ggltsf nflu cfGtl/s d"Nof+sgsf cfwf/x? cg';f/ g} a9'jf x'g]5 .

-$_287 s[lif ljsf; a}+s ln= sd{rf/L ;]jf -cf7f} ;+zf]wg_ ljlgodfjnL, @)^^ k|f/De x'g' cl3sf jif{df

d"NofÍg a9'jfsf nflu k/LR5]b @ sf] ;fljs ljlgod !&, !* / @) df ePsf] Joj:yf cg';f/ s'g} sd{rf/Ln] sfo{;Dkfbg, h]i7tf / ef}uf]lns If]q jfkt k|fKt u/]sf] c+snfO{ cf7f}+ ;+zf]wg cg';f/ ePsf] ;+zf]lwt c+s;+u cg'kft ldnfOg] 5 . o;/L cg'kft ldnfpbf k|To]s jif{sf] cg'kflts c+sef/nfO{ d"NofÍg x'g] jif{x?sf] cf}ift lx;fa lgsfnL c+sef/sf] u0fgf ul/g] 5 .

286 rf}yf] ;+zf]wgjf^ yk . 287 cf&f} ;+zf]wgjf^ ;+zf]lwt .

s[lif ljsf; a}+s ln= sd{rf/L ;]jf ljlgodfjnL, @)^@ k[i& 41