UvA-DARE is a service provided by the library of the University of Amsterdam (http://dare.uva.nl)

UvA-DARE (Digital Academic Repository)

De schaduw van de jezuiet. Een pathologie van de Franse publieke opinie tijdens deschoolstrijd van 1841-1845

van der Heijden, L.J.M.

Link to publication

Citation for published version (APA):van der Heijden, L. J. M. (2004). De schaduw van de jezuiet. Een pathologie van de Franse publieke opinietijdens de schoolstrijd van 1841-1845. Amsterdam: in eigen beheer.

General rightsIt is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the author(s) and/or copyright holder(s),other than for strictly personal, individual use, unless the work is under an open content license (like Creative Commons).

Disclaimer/Complaints regulationsIf you believe that digital publication of certain material infringes any of your rights or (privacy) interests, please let the Library know, statingyour reasons. In case of a legitimate complaint, the Library will make the material inaccessible and/or remove it from the website. Please Askthe Library: https://uba.uva.nl/en/contact, or a letter to: Library of the University of Amsterdam, Secretariat, Singel 425, 1012 WP Amsterdam,The Netherlands. You will be contacted as soon as possible.

Download date: 29 Aug 2019

3 3

CHRONOLOGIE E

18011 Nieuw Concordaat.

18088 Start van het staatsonderwijs (l'Université de France).

18144 Heroprichting van de jezuïetenorde.

18200 Moord op Ie due de Berry; scherpe reactie, eerste zuiveringen in het onderwijs.

18233 De ultra's aan de macht; verbond van troon en altaar. De prediker Frayssinous wordt minister van

onderwijs.. Verdere zuiveringen.

18277 Val van het ultra-kabinet Villète.

18288 Opheffing van de jezuïetenscholen.

18299 De ultra's opnieuw aan de macht.

18300 Juli-revolutie. De jezuïeten verdwijnen uit het zicht.

18333 Loi Guizot. De Staat gunt de Kerk grote invloed op het lager onderwijs.

18366 Projet Guizot (middelbaar onderwijs): van tafel door voortijdige val van het kabinet.

18377 Salvandy minister van onderwijs; toenemende invloed van de clerus.

18400 Terugkeer van de stoffelijke resten van Napoleon; oorlog en revolutie dreigen. Val van Thiers,

opgevolgdd door Guizot.

1841 1

13-011 Het kanton Aargau gaat over tot het sluiten van de kloosters na een katholieke oproer.

14-022 Lacordaire, voor het eerst in het witte habijt van de dominicanen, predikt in de Notre-Dame over

"dee roeping van de Franse natie".

22-022 Conciliabule bij Montalembert thuis. Aanwezig zijn een keur aan prelaten en politici plus de

provincialprovincial van de jezuïeten. Op de agenda staat het projet Villemain, een nieuw wetsontwerp voor

hett middelbaar onderwijs. Montalembert prest de bisschoppen om zich direct met het

wetsontwerpp te bemoeien en niet lijdelijk af te wachten.

02-033 De aartsbisschoppen van Parijs en Bordeaux, Affre en Donnet, stemmen in met het projet

Villemain. Villemain.

07-033 De bisschop van Chartres, Clausel de Montals, een onverzoenlijk legitimist, keert zich als eerste

tegenn het projet Villemain.

111 -03 Het wetsontwerp wordt lauw ontvangen in de Chambre des deputes.

12-033 Zes prelaten scharen zich achter Affre en Donnet.

16-033 Het staatsonderwijs van diverse kanten aangevallen in de Chambre des deputes.

20-033 De aartsbisschop van Reims, Gousset, keert zich tegen het projet Villemain.

21-033 De ultramontaanse aartsbisschop van Lyon, Bonald, komt naar Parijs. De aartsbisschop van

Bordeauxx herziet zijn mening. Beslissende omslag: in de weken die volgen keren tientallen

prelatenn zich openlijk tegen het propt Villemain:

28-033 De regering verdaagt het projet Villemain. Het ultramontaanse blad CUnivers maant de gelovigen

4 4

doorr te gaan met de agitatie; zij eisen vrijheid van onderwijs.

02-044 De burgerkoning vraagt een kardinaalshoed voor de aartsbisschop van Lyon, Bonald.

04-044 De ultramontanen van l'Univers bestoken l'Ami de la religion, spreekbuis van de bisschoppen.

L'AmiL'Ami de la religion neigt naar een compromisvoorstel van Salvandy, ex-minister van onderwijs.

Ditt gekrakeel gaat de hele maand door.

28-044 Eerste persoonlijke hetze tegen een universitaire. Slachtoffer is Francisque Bouillier, hoogleraar

wijsbegeertee aan de universiteit van Lyon.

04-055 De antiklerikaal Isambert vaart in de Chambre des deputes uit tegen de toenemende invloed van

dee priesters en de kapitaalsaanwas van de congregaties. Een incident; de afgevaardigde

Taschereauu laat zich ontvallen: I n geval van oorlog leggen we er beslag op." Dit wordt het eerste

aureumaureum dictum van deze schoolstrijd; katholieken halen dit alsmaar aan als bewijs van de

goddeloosheidd van de Juli-monarchie.

12-055 De aartsbisschop van Parijs, Affre, ontvangt een vertrouwelijke brief van de minister van justitie,

Martinn du Nord; die dreigt met harde maatregelen tegen het katholieke Institut des hautes études

tee Parijs, waar de terugkeer van de jezuïeten in het onderwijs wordt voorbereid.

17-077 Mickiewicz in de ban van de messias Towiahski, die zijn geesteszieke vrouw geneest.

30-077 Een nieuwe leerstoel voor Quinet aan het College de France: Zutdeuropese letteren.

18-066 De feuilletonschrijver Soulié reageert tegen zijn verkettering door l'Ami de la religion en la Gazette

dede France.

27-088 La Gazette de France in de Kerkelijke Staat verboden.

04-099 L'Ami de la religion valt l'Univers aan wegens normvervaging: katholieke bladen horen geen

feuilleton-romanss te plaatsen.

14-099 Katholieken verontwaardigd over een rondschrijven van de minister van justitie: de bisschoppen

wordenn eraan herinnerd dat zij krachtens het Concordaat zich niet buiten hun diocees mogen

begevenn zonder toestemming van de regering.

27-099 De messias Towianski verkondigt zijn roeping in de Notre-Dame.

07-100 Katholieken vallen opnieuw de feuilletonschrijver Soulié aan; gelovigen mogen /e Journal des

débatsdébats niet meer lezen.

05-111 Eerste nummer van de Revue indépendante onder leiding van het triumviraat Leroux-Sand-

Viardott als tegenwicht voor de behoudende Revue des deux mondes.

14-122 Katholieke aanval op CuvÜlier-Fleury, redacteur van Ie Journal des débats; zijn gewraakte

uitlatingg Gezien het feit dat de oude godsdiensten nauwelijks het hoofd boven water konden

houden,houden, was dit niet het juiste moment om een nieuwe godsdienst te beginnen wordt een aureum

dictum,dictum, eindeloos door de katholieken herhaald.

16-122 Voor het eerst verliest te Journal des débats de beheersing, valt uit tegen de bisschop van

Chartres,, maar geeft de legitimisten van la Gazette de France de schuld.

23-122 De reactionaire krant te Globe, onderhands gesteund door Guizot, neemt het op voor de bisschop

vann Chartres.

5 5

1842 2

08-011 Micheiet gekluisterd aan het ziekbed van zijn geliefde, Mme Dumesnil, iaat zich vervangen door-

eenn suppléant, zijn leerling Yanoski.

23-011 Hetze tegen Ferrari, hoogleraar wijsbegeerte in Straatsburg, door de katholieken beschuldigd van

communisme;; zijn aureum dictum "de paus is een kopie van de dalai lama" wordt nog jaren door

gelovigenn aangenaaid als bewijs voor de goddeloosheid van het staatsonderwijs.

27-011 Nieuw schandaal. Ook Auguste Comte komt met een aureum dictum: "godsdienst is alleen nog

goedd voor honden".

011 -02 Ferrari op non-actief.

L'UniversL'Univers eist de hooiden van Comte en nog drie universitaires: Quinet, Fortoul en Joguet.

05-022 Studenten verstoren het college van de katholiek Lenormant, Guizot's suppléant aan de

Sorbonne. .

08-022 Katholieke hetze tegen Gatjen-Arnoult, hoogleraar wijsbegeerte in Toulouse, die het opneemt

voorr Rousseau en Robespierre.

Eerstee college van Quinet aan het College de France.

10-022 Herderlijk schrijven van de aartsbisschop van Toulouse, Astros, tegen Gatjen-Amoult

12-022 In de Sant' Andrea delle Fratte te Rome verschijnt de Heilige Maagd aan Alphonse Ratisbonne,

eenn joodse jongeman van gegoede komaf. Dit wonder baart opzien in Rome en Parijs.

14-022 Lö Journal des debate laat Ferrari vallen, maar verdedigt Gatien-Arnouit.

23-022 Eerste van een lange reeks aanvallen van de bisschop van Chartres op het staatsonderwijs in het

algemeenn en op de pantheïstische filosofie van Cousin in het bijzonder.

011 -03 De wijsgeer Joufrroy sterft

02-033 Katholiek verzoekschrift om vrijheid van onderwijs behandeld in de Chambre des pairs.

06-033 Cousin, ex-minister van onderwijs, keert terug in de Conseil royal de l'Université, waarvan hij de

belangrijkstee man wordt

111 -03 Katholieke aanval op twee universitaires, tevens medewerkers van Ie Journal des débats: Michel

Chevalierr en Philarète Chasles.

16-033 De bisschop van Chartres, Clause! de Montais, beticht Joufrroy van het aanzetten tot

vadermoord;; deze aantijging wordt een aureum dictum, alsmaar aangehaald om het fanatisme

vann militante katholieken te bewijzen.

31-033 L'Univers komt met een zwarte Hjst van 18 universitaires, waaronder Cousin, Quinet en (voor het

eerst)eerst) Micheiet.

03-044 Génin start in Ie National zijn campagne tegen de pam-prêtre.

07-044 Voor het eerst verstoren katholieke studenten een college van Micheiet.

12-044 Eerste katholieke uitval naar Génin, de meest gehate journalist.

15-044 Quinet leest de katholieken minzaam de les in de Revue des deux mondes.

19-044 Katholieken vallen zowel Quinets artikel als zijn colleges aan.

6 6

22-044 Tocqueville's receptie in de Académie francaise; Molé wijst de kersverse immortal terecht, omdat

hijj de 18* eeuw te veel prijst

23-044 Twee docenten geven als thema voor het discours francais: "Amauld tegen de jezuïeten".

(Amauld,, stamvader van een beroemd jansenistisch geslacht, treedt in 1594 op als advocaat van

dee Sorbonne in het tweede grote proces tegen de jezuïeten.) De katholieken zijn verontwaardigd;

dee minister van onderwijs roept het tweetal tot de orde.

28-044 Michelets "oorlogsverklaring" aan het College de France: hij kiest voor de Paradeet en voor

Joachimm van Fiore, de aartsvader van de Revolutie.

18-055 Begin van een serie debatten over godsdienstkwesties in de Chambre des deputes; de

antiklerikaall Isambert krijgt nu meer bijval, met name van Dupin. Die eindigt zijn rede met een

aureumaureum dictum: "zie wat de monniken met de Bourbons hebben gedaan en wat het

staatsonderwijss met de Orleans heeft gedaan."

28-055 Dupanloup, hoogleraar eloquence sacrée, noemt Voltaire een leugenaar en wordt weggejoeld

doorr de studenten;

311 -05 Michelets geliefde, Mme Dumesnil, sterft.

10-066 Debat over godsdienstzaken in de Chambre des paires; steekspel tussen Montalembert en

Villemain,, de minister van onderwijs.

19-066 Eugene Sue start Les Mystères de Paris in ie Journal des débats; de feuilleton-schrijver zingt de

loff van de arbeidersklasse in het huisblad van het grote geld.

08-077 Zonsverduistering.

13-077 De troonopvolger, te due d'Ortéans, komt om bij een verkeersongeluk.

19-077 Towiarïski, die dit had voorspeld, wordt het land uitgezet.

28-077 Begin van de affaire Bersot. Deze docent filosofie in Bordeaux krijgt het aan de stok met de

aalmoezenierr van de school, met zijn katholieke meerderen en met de prediker Lacordaire, die

dezee zomer in Bordeaux triomfen viert.

28-088 Begin van het proces tegen de profeet Vintras, die zich beroept op Joachim van Fiore: er komt

eenn nieuwe openbaring en de ware koning, Lodewijk XVII, zal terugkeren. Kerk en Staat keren

zichh eensgezind tegen de profeet, die wordt veroordeeld tot acht jaar gevangenisstraf.

26-100 Bersot, inmiddels overspannen, wordt met verlof gestuurd.

04-111 Eerste katholieke aanval op Ubri, beschermeling van Guizot, die beweert dat de Kerk de

ontwikkelingg van de wetenschap heeft tegengehouden.

15-111 Katholieke aanval op Patrice Laroque, rector van de academie van Cahors, die de erfzonde

loochent t

02-122 Lenormant's geloofsbelijdenis aan de Sorbonne: wetenschap ondergeschikt aan het geloof.

03-122 Begin van de affaire Jouffroy. Leroux bemachtigt de drukproeven van Jouffroy's Nouveaux

mélangesmélanges en vergelijkt die met het uitgebrachte boek, waarin alle passages tegen de Kerk en

tegenn Cousin zijn geschrapt Leroux ontdekt hierin de hand van Cousin en nagelt hem aan de

schandpaal. .

7 7

1843 3

13-011 Eerste college van de nieuwe hoogleraar eloquence sacrée, abbé Coeur.

19-011 Michelet hervat zijn colleges, zwenkt naar de vroege middeleeuwen, op zoek naar de

oorspronkelijkee onschuld van het volk.

011 -02 L 'Union catholique gaat op in t'Univers, waar Veuillot de scepter gaat zwaaien.

14-022 Katholieke uitval naar Eugène Sue.

16-022 Sue brengt een nieuw wapen in stelling: de nymfomane "mulattin" Cécily, die de aartsschurk

FF errand, eenjésuite è robe courte, in de val moet lokken.

24-022 Herderlijk schrijven van de aartsbisschop van Toulouse tegen Eugène Sue.

09-033 De minister van onderwijs, Villemain, presenteert zijn rapport over het middelbaar onderwijs.

17-033 De komeet verschijnt aan de Parijse hemel.

211 -03 L'Univers stelt de vunzige roman-feuilletons en het ontaarde staatsonderwijs op één lijn.

06-044 Le Constitutionnel slaat alarm: uit Lyon komt een katholiek schotschrift, Le Monopoie

universitaire,universitaire, waarin de jezuïeten worden opgehemeld en tientallen universitaires worden

verketterd,, Michelet bovenal.

L'Univers,L'Univers, geïnspireerd door Le Monopoie universitaire, hekelt Michelet.

09-044 De bisschop van Chartres, Clausel de Montals, geïnspireerd door Le Monopoie universitaire, richt

zijnn pijlen nu op Michelet.

19-044 L'Univers en Ie Constitutionnel bekvechten over Lacordaire's missie in Nancy.

20-044 Michelet schrijft Dumesnil dat hij zijn colleges tegen de jezuïeten gaat richten.

27-044 Michelets eerste les tegen de jezuïeten, waarin zijn aureum dictum: "Om jullie te verjagen,

hebbenn we pas nog een dynastie omver geworpen; desnoods werpen we nog tien dynastieën

omver."" Zijn beroemdste woorden, eindeloos herhaald.

Dee minister van onderwijs, Villemain, eist actie tegen de bisschop van Belley, Devie, wegens

dienss aureum dictum: "hoedt U uw kinderen te sturen naar scholen, waar ze worden verpest."

28-044 Le Siècle, de grootste krant, schaart zich achter Michelet en publiceert van nu af zijn colleges.

01-055 Eerste van Libri's « Lettres sur le clergé », gericht tegen de jezuïeten.

04-055 Michelets tweede les tegen de jezuïeten; tumult

Dee bisschop van Chartres, Clausel de Montals, vaart uit tegen de goddeloze inspecteurs van het

staatsonderwijs. .

05-055 Le National en Ie Constitutionnel scharen zich achter Michelet.

06-055 Quinet wordt van hogerhand gewaarschuwd om niet tegen de jezuïeten van leer te trekken.

L'UniversL'Univers krijgt het benauwd van "de samenzwering" van de universitaires.

10-055 Quinets eerste les tegen de jezuïeten, verlevendigd door ordeverstoringen van militante

katholieken. .

11-055 Michelets derde les, zijn hoogste uur; naast en achter hem Quinet, Mickiewicz, Ranke, Letronne,

Sylvestree de Sacy en Cuvillier-Fleury.

8 8

L'UniversL'Univers begint met Michetet belachelijk te maken: historiën verwordt tot histrion.

13-055 Le Journal des débats schaart zich achter Michetet en Quinet.

14-055 L 'Univers vaart uit tegen la Ugue universitaire, de nieuwe samenzwering tegen het geloof.

15-055 Katholiek verzoekschrift om vrijheid van onderwijs behandeld in de Chambre des deputes; de

afgevaardigdee en unversitaire Saint-Marc Girardin valt de jezuïeten aan.

InIn de Chambre des pairs komt Cousin met een aureum dictum: "er is in heel Frankrijk geen

filosooff te vinden, die iets doceert, dat niet volledig strookt met het katholieke geloof; daar sta ik

persoonlijkk voor in." De kranten overladen hem met hoon.

LeLe Journal des débats onthult "De Ontdekkingen van een Bibliofiel": de omstreden

moraaltheologiee van de jezuïeten, onsterfelijk belachelijk gemaakt door Pascal, wordt opnieuw

aann de seminaries onderwezen.

16-055 Michelets brief aan le Journal des débats: hij verdedigt zich tegen de aantijging dat hij zou

afwijkenn van zijn leeropdracht.

17-055 Quinets tweede les; tumult. De regering dreigt met ingrijpen.

LeLe Courrierfrangais schaart zich achter Michelet en Quinet.

L'UniversL'Univers bedreigt rechtstreeks de heersende orde.

18-055 Michelets vierde les; het ordeprobleem wordt beheersbaar.

L'UniversL'Univers eist optreden van de regering tegen het College de France.

19-055 L'Univers weer gerust: de machtige minister van binnenlandse zaken, Duchatel, keert zich tegen

lele Journal des débats.

LeLe Journal des débats prijst Quinet

Géninn komt in le National met een aureum dictum, "het enige waar jullie recht op hebben, is

uitdrijving." "

21-055 L'Univers verkettert "de nieuwe openbaring" van Michelet en Quinet, verpulvert Libri en (voor het

eerst)) de minister van onderwijs, Vlllemain.

LeLe Journal des débats trekt van leer tegen het katholieke schotschrift Le Monopole universitaire.

23-055 L'Univers verdedigt voor het eerst openlijk Le Monopole universitaire.

24-055 Ingezonden brief in IVnivers over Michelets vroegere connecties met de ultra-rechtse

Congregation. Congregation.

25-055 VeuWot haalt uit naar de lauwe katholieken, die hun nek niet durven uitsteken.

Dee Revue indépendante schaart zich achter Michelet en Quinet, maar hekelt de universitaire top:

Vlllemainn en Cousin verguisd als hypocrieten.

26-055 Michelets vijfde les: hij begint met een weerlegging van de ingezonden brief van IVnivers en

eindigtt met een lofzang op Joachim van Fiore.

27-055 L'Univers is opgetogen: Ie Globe, onderhands gesteund door Guizot, kiest de kant van de

militantee katholieken.

Dee legitimist Larochejacquelein verklaart in de Chambre des deputes dat er helemaal geen

jezuïetenn in Frankrijk zijn.

9 9

Dee vooraanstaande jezuïet Varin, biechtvader van Veuiliot, wordt in het gezicht gespuwd.

28-055 Michelet klaagt: "Ie Journal des débats dut in."

29-055 Michelet en Quinet dineren bij te due de Montpensier, de jongste zoon van de burgerkoning.

30-055 Eugène Sue begint aan de lang gerekte doodsstrijd van de schurk Ferrand, verteerd door

onbevredigdee lust naar "de mulattin" Cécily.

011 -06 De staart van de komeet is weer zichtbaar, Jupiter kleurt rood op.

03-066 Lyon krijgt een standbeeld van de 18e eeuwse jezuïet Colonia, berucht als bestrijder der

jansenisten. .

06-066 Michelet hoort van Weiss dat Libri oude manuscripten steelt uit staatsarchieven.

07-066 L 'Univers stelt vast dat iedereen moe is gestreden, maar weigert elke wapenstilstand.

08-066 Michelet houdt krijgsraad bij Génin; het nieuwe aanvalsplan gaat uit van het pamflet van de

gebroederss Allignol tegen de tirannie van de bisschoppen over de lagere clerus. De bedoeling is

omm de onderdrukte parochie-priesters aan hun kant te krijgen.

10-066 Michelet brengt het pamflet van de Allignols naar te Constitutionneï, alle kranten nemen het in de

loopp van de maand over.

12-066 Een universitair "concilie"; aanwezig zijn Michelet, Quinet, Libri, Touillon, Xavier Marmier en

Alfredd Michiels.

14-066 Quinets laatste les dit semester.

Dee antiklerikaal Isambert stelt in de Chambre des deputes de hele Kerk verantwoordelijk voor de

agitatiee en hekelt de laffe houding van de regering. De afgevaardigde Saint-Marc Girardin laat

zichh minzaam uit over de bisschop van Belley, die zijn gewraakte uitlating over "die scholen, waar

zee worden verpest" zou hebben betreurd. Deze neerbuigende houding brengt Veuiliot buiten

zichzelff van woede.

16-066 Lamartine zegt Michelet steun toe.

Dee Wandelende Jood duikt op in Lotharingen.

17-066 Le Siècle valt Isambert af: niet de hele Kerk is verantwoordelijk voor de agitatie van een militante

minderheid. .

18-066 Libri wordt hoogleraar wiskunde aan het College de France dankzij de steun van Michelet en

Quinet. .

L'UniversL'Univers stelt de minister van onderwijs, Villemain, gelijk aan keizer Julianus de Afvallige, die de

christenenn uitsloot van onderricht in de klassieken.

23-066 L'Univers verklaart Michelet rijp voor het gesticht.

24-066 Een wondergenezing op het jezuïeten-internaat te Freiburg.

27-066 Le Journal des débats haalt uit naar een nieuw katholiek schotschrift; daarin verkettert een

pastoorr (Védrine) de universitaires omdat zij erop uit zijn Frankrijk te "protestantiseren".

01-077 Le National meldt dat de bisschop van Belley, Devie, zijn uitspraak over "die scholen waar ze

wordenn verpest" helemaal niet heeft herroepen.

04-077 Le Journal des débats verdedigt Libri tegen "de intriges" van de republikeinse astronoom Arago,

10 0

Libri'ss vijand in de Académie des sciences.

111 -07 La Revue indépendante valt Libri aan; ook Michelet en Quinet krijgen een veeg uit de pan, omdat

zijj Libri hebben gesteund.

12-077 Het schotschrift van Védrine wordt in beslag genomen.

18-077 Le Journal des débats prijst Cousin, die in Ie Journal des savants een lans breekt voor de 18*

eeuwsee jezuïet André, in de Bastille geworpen door zijn eigen orde.

20-077 Des Jésuites, de colleges van Michelet en Quinet in boekvorm, verschijnt en wordt een

(wereldwijde)) bestseller.

21-077 Opnieuw de komeet.

23-077 VeuiHot verdraait een artikel van Ranke, zodat die tegen Michelet en Quinet lijkt.

24-077 Michelet brengt een lovend artikel van Heine naar Ie Constitutionnel.

29-077 Rel in Nancy: Lacordaire wordt de toegang tot het college royal geweigerd.

01-088 De fouriëristische krant la Democratie pacifique gaai van start.

03-088 Michelets dochter trouwt; hij is troosteloos.

05-088 Eugène Sue laat de schurk Ferrand dan eindelijk sterven.

08-088 De regering wil la Grande Aumónerie, in 1830 afgeschaft, in ere herstellen.

Michelett vertrekt naar Zwitserland.

12-088 L'Univers verdraait Heine's artikel, zodat het tegen Michelet en Quinet gericht lijkt.

14-088 L'Univers legt de "Observations" van de aartsbisschop van Parijs beleefd naast zich neer. Mgr

Affree keurt weliswaar de colleges van Michelet en Quinet af, maar hij laakt ook de militante

katholieken,, met name het schotschrift Le Monopole universitaire.

19-088 Le Journal des débats prijst Affre's veroordeling van de militanten.

20-088 Le Siècle veroordeelt Affre's aanval op Michelet en Quinet.

21-088 Le Journal des débats nu kritischer ten opzichte van Affre.

23-088 In een hooghartige brief zegt de auteur van Le Monopole universitaire zich niets van de

"Observations"" van de aartsbisschop te zullen aantrekken.

01-099 Quinets repliek aan de aartsbisschop in de Revue des deux mondes.

09-099 Le Journal des débats geeft toe dat de kwestie uit de hand loopt; het rumoer kan niet meer

wordenn afgedaan als de agitatie van een militante ultramontaanse minderheid.

13-099 Louis Alloury looft Des Jésuites in le Journal des débats en komt dan met twee aurea dicta, die

hemm de eeuwige haat van de katholieken bezorgen. De eerste: "de contra-revolutie had twee

koppen:: in Juli heeft Frankrijk er een afgehakt; de tweede overleefde de storm en is ontglipt aan

dee volkswoede." De tweede: "de zee heeft de Grieken weggevoerd, maar het houten paard van

Odysseuss is nog binnen onze muren! Karel X rust in een grot bij Goritz, maar de jezuïeten zijn

nogg in Parijs!"

20-099 Le Siècle signaleert de Catéchisme de 1'Unrversité, een populaire versie van Le Monopole

universitaire,universitaire, door venters goedkoop aan de man gebracht. Ook wordt melding gemaakt van een

beledigendee brief van VeuiHot aan Vtllemain, die de regering geheim had willen houden.

11 1

03-100 Boze brief van O'Connell aan Ie Journal des débats, tegen het Franse staatsonderwijs, vóór de

jezuïetenn en de Bourbon-pretendent.

04-100 De bisschop van Chartres, Clausel de Mortals, keert zich tegen de aartsbisschop van Parijs,

Affre,, en prijst de auteur van Le Monopole universitaire.

11-100 L 'Univers hekelt Michelet en prijst de geschiedenisboeken van de jezuïet Loriquet.

15-100 Einde van Les Mystères de Paris; ondanks de smeekbeden van zijn lezeressen laat de auteur de

heldin,, Fleur-de-Marie, sterven.

Michelett door Lerminier, spreekbuis van de regering, aangevallen in de Revue des deux mondes;

Quinett breekt met dit blad.

211 -10 Towiahski, die de paus wil bekeren, wordt uit Rome gezet.

22-100 Kardinaal de Bonald, aartsbisschop van Lyon, mengt zich in de strijd en dreigt met terugtrekking

vann alle aalmoezeniers uit de staatsscholen.

26-100 De bisschop van Chêlons, Prilly, valt Bonald bij.

28-100 De bisschop van Langres, Parisis, valt Bonald bij.

29-100 L'Univers hoont Michelet, zwelgt in leedvermaak over Lerminier's neerbuigende behandeling van

dee hoogleraar.

30-100 Top-conferentie; aanwezig: de minister van onderwijs, Villemain, de minister van justitie, tevens

vann godsdienstzaken, Martin du Nord, en de voltallige Conseil royal de l'Université.

31-100 Le National meldt dat de herinvoering van la Grande Aumönerie van de baan is.

01-111 De bisschop van Chalons wordt aangeklaagd bij de Conseil d'État, kardinaal de Bonald gaat

vrijuit. .

07-111 Génin vestigt de aandacht op het handboek moraaltheologie van de bisschop van Le Mans, met

namee op de uitputtende catalogisering van perversies.

Procureur-generaall Dupin opent het nieuwe gerechtelijke jaar met een lofzang op Estienne

Pasquier,, de vijand van de jezuïeten uit de 16* eeuw.

08-111 Kardinaal de Bonald verkettert le Journal des débats.

09-111 De bisschop van Chêlons wordt "berispt" door le Conseil d'Êtat.

10-111 Génin signaleert een nieuw werk van de auteur van Le Monopole universitaire, getiteld

L'UniversitéL'Université jugée par lui-même.

12-111 Veuillot valt uit tegen Génin.

14-111 Onrust aan de Parijse reenten-faculteit, gericht tegen een van de hoogleraren: Rossi, Guizot's

"alterr ego".

17-111 Brief van de bisschop van Chêlons, die de minister van justitie openlijk tart.

24-111 Rossi wordt decaan van de reenten-faculteit; rellen.

27-111 Begin van de affaire Zévort; deze docent filosofie aan het college royal te Rennes, krijgt het aan

dee stok met de bisschop aldaar. De prelaat wordt door de leerlingen weggejoeid, maar de docent

wordtt overgeplaatst.

29-111 Lamartine mengt zich in het gekrakeel en neemt een tussenpositie in.

12 2

Nogg steeds reilen rond Rossi.

30-111 De oude Lacretelle keert terug naar de Sorbonne om de jezuïeten aan te klagen.

02-122 Le Commerce, de krant van Tocquevflie, speculeert over een naderend ontslag van de minister

vann onderwijs, Villemain.

03-122 Le Journal des débats oordeelt vernietigend over het schotschrift van Montalembert, Du devoir

desdes catholiques.

16-122 De jezuïet Cahour komt met een persiflage van Quinet.

17-122 Le Journal des débats is ongerust de katholieken komen in legitimistisch vaarwater, nu veel

prominentenn afreizen naar Londen om de Bourbon-pretendent te voet te vallen.

Ledru-Rollinn reageert op Lamartine: de Kerk is het niet waard om zich druk over te maken.

19-122 L'Univers beschimpt de ploeg van Ie Journal des débats ate waardeloze lakeien, die spoedig door

hunn meesters zullen worden afgedankt.

24-122 De minister van onderwijs, Villemain, kondigt een nieuw wetsontwerp aan.

28-122 Onthulling van het Molière-standbeeld in de rue de Richelieu; de autoriteiten schitteren door

afwezigheid. .

31-122 Wegens ongesteldheid van de voorzitter van de Chambre des deputes neemt de oude Laffitte

eenn dag zijn plaats in en maakt van de gelegenheid gebruik de regering aan te vallen; de

heerserss zijn pijnlijk verrast.

Dee prediker Combalot komt met een vlammende Mémoire adressé aux évéques, waarin het

staatsonderwijss wordt vergeleken met de kindermoord van Herodes.

1844 4

Studentendemonstratiee voor Laffitte uit elkaar geslagen; tientallen worden van school gestuurd.

Combalot'ss schotschrift in beslag genomen.

Veuillott windt zich op over de Sens-affaire: de burgemeester van Sens iaat een inval doen bij de

zusterss van de Goede Herder, die ontspoorde meisjes met harde hand heropvoeden.

InIn de Chambre des deputes valt Tooquevilie zowel over de hoogleraren aan het College de

FranceFrance als over de katholieke militanten. Hij legt het af tegen de minister van onderwijs, Villemain.

Dee prediker Ravignan komt met een pamflet, De Pexistence et de 1'lnsStut desjésuites, dat opvalt

doorr de gematigde toon en een bestseller wordt Voor het eerst sinds de opheffing van de orde

(1762)) komt een jezuïet openlijk voor zijn orde op.

Inn de Chambre des deputes drukken Isambert en Dupin de minister van de justitie, Martin du

Nord,, in de verdediging.

Dee bisschop van Chalons verklaart: "wij zijn allemaal jezuïeten", een nieuw aureum dictum.

Hett tweede projet Villemain voorgelegd aan de Chambre des pairs.

Geninss bundeling van zijn artikelen in Ie National, getiteld Les Jésuites et l'Universfté, geeft

katholiekenn en legitimisten aanleiding om hem te verketteren.

MémoireMémoire au roi van de aartsbisschop van Toulouse, Astros, gericht tegen de staatsscholen;

06-01 1

09-01 1

12-01 1

17-01 1

23-01 1

24-01 1

03-02 2

12-02 2

16-02 2

13 3

tientallenn prelaten volgen zijn voorbeeld en klimmen in de pen tegen het nieuwe wetsontwerp.

22-022 Veuillot suggereert dat de minister van onderwijs, Villemain, spoken ziet en hard op weg is zijn

verstandd te verliezen.

06-033 LVnivers brengt een primeur: een strikt vertrouwelijke brief van de aartsbisschop van Parijs,

Affre,, aan de burgerkoning.

07-033 De prediker Combalot wordt veroordeeld tot 15 dagen gevangenisstraf.

08-033 Le Journal des débats heeft genoeg van boze bisschoppen en eist van de slappe minister van

justitiee dat hij eindelijk optreedt.

111 -03 De minister van justitie berispt de aartsbisschop van Parijs, Affre.

12-033 Le Commerce denkt dat de regering ook het tweede projet Villemain zal intrekken.

14-033 LVnivers valt voor het eerst Mickiewicz aan, die nu openlijk de boodschap van Towiariski

verkondigtt aan het College de France.

16-033 De bisschop van Chalons, Prilly, feliciteert publiekelijk de veroordeelde Combalot met zijn

martelaarschap. .

Wegenss een antiklerikaal pamflet wordt de arbeider Toussaint Michel veroordeeld tot een jaar

gevangenisstraf;; Michelet zal zich zijn lot aantrekken.

19-033 Mickiewicz predikt aan het College de France dat de kosmische omwenteling aanstaande is.

Inn de Chambre des deputes brengen Isambert en Dupin opnieuw de minister van justitie in het

nauw.. Dupin's rede maakt indruk, wordt in boekvorm uitgebracht, een bestseller.

211 -03 De aartsbisschop van Parijs, Affre, legt de berisping van de minister van justitie naast zich neer.

Veuillotss pamflet over het proces Combalot in beslag genomen.

26-033 L 'Univers valt Mickiewicz opnieuw aan.

Dee prediker Ravkjnan viert triomfen in de Notre-Dame.

01-044 Le Commerce maakt gewag van lange conferenties tussen de burgerkoning en de minister van

justitie. .

10-044 De bisschop van Rodez, Croizier, verkettert een keur aan universitaires. Villemains suppléant aan

dee Sorbonne, Gérusez, voelt zich in zijn eer aangetast en klaagt de prelaat aan; een slepend

process is het gevolg.

12-044 Le due de Brogue, vriend van Guizot, brengt in de Chambre des pairs rapport uit over het tweede

projetprojet Villemain. Broglte wil veel wijzigingen, wil met name filosofie afschaffen.

14-044 De bisschop van Chartres, Clause) de Montals, verkettert Dupin.

16-044 In de Chambre des pairs wordt de minister van onderwijs afgetroefd door Montalembert; diens

aureumaureum dictum: "wij zijn de zonen van de kruisvaarders en wij zullen niet wijken voor de zonen

vann Voltaire." Deze woorden maken hem tot een held in de hele katholieke wereld.

22-044 Begin van het marathondebat over het tweede projet Villemain in de Chambre des pairs. Cousin

opentt zwak.

23-044 De diplomaat Alexis de Saint-Priest springt in de bres voor de Universiteit.

24-044 Rossi houdt het luchtig en neemt een tussenpositie in. Beugnot bagatelliseert de

14 4

jezuïetenn kwestie .

25-044 Guizo t spreekt ; de gebruikelijk e omhaa l van woorden , onduidelij k waar hij staat

26-044 Montalember t trek t de juist e conclusie : Guizot verdedig t pro forma het wetsontwerp , maar geeft er

eigenlij kk niets om.

30-044 Montalember t word t te overmoedi g en word t gepak t op vormfouten .

01-055 De burgerkonin g ruzie t op zijn eigen naamdags-recepti e met de aartsbisscho p van Parijs .

02-055 Montalivet , de spreekbui s van het hof , schaar t zich achter Brogue : filosofie moet worde n

afgeschaf t t

04-055 Gesteun d door Ie Journal des débats gaat Cousi n in de tegenaanval .

08-055 Montalember t verdedig t openlij k de jezuïeten , een primeu r in de Franse parlementair e

geschiedenis ;; een schandaal .

09-055 Le Journal des débats reageer t woeden d en maant Guizo t op te treden . Die valt promp t

Montalember tt aan.

L'UniversL'Univers verketter t Quinet , die het opneem t voor Galileo tegen de inquisitie .

12-055 Proces Veuillot , veroordeel d tot een maand gevangenisstraf .

13-055 Le Commerce meld t dat de ministe r van onderwij s aftakel t en lijd t aan zware depressies .

14-055 De ministe r van justitie , Martin du Nord , spring t in voor de ministe r van onderwijs , Villemain , en

probeer tt de zaak te sussen , terwij l Cousi n en Montalember t elkaar in de haren vliegen .

19-055 Le Journal des débats is somber : in feite veroordeel t de Chambre des pairs de Universitei t

22-055 Terwij l Villemai n meelijwekken dd aan de zijlij n staat , vaart Cousi n uit tegen de jezuïeten .

24-055 De Pairs stemmen : 85 vóór , 51 tegen , maar met zoveel wijziginge n dat de ministe r zijn eigen

wetsontwer pp niet meer herken t De conclusi e is unaniem : de Universitei t is verslagen .

25-055 De radical e Jeune-Suisse van de Bas-VaJai s worde n verslage n door de katholiek e militie s van

Oberwallis . .

28-055 Mickiewicz * laatst e les aan het College de France; de dichte r roep t de geest aan van Napoleon .

30-055 Begrafeni s van Laffitte ; vrees voor oproer .

311 -05 Brie f van Libr i tegen Montalembert , die uit de hoogt e reageert .

10-066 Montalembert s hoogst e uur in triom f word t hij samen met de predike r Ravigna n in Lyon

ontvange nn door kardinaa l de Bonak t De katholieke n strome n toe om hun nieuw e held te zien.

Villemai nn breng t zijn wetsontwer p naar de Chambre des deputes, waar hij met open armen word t

ontvangen . .

14-066 L'Univers bedreig t de ministe r van justitie , Martin du Nord .

17-066 Hevige discussie s in de divers e bureau x van de Chambre des deputes; Tocquevill e wil de

Universitei tt ontmantel d zien, Thiers werp t zich op als verdedige r van de Universiteit .

19-066 Le Journal des débats bekvech t met Ie Globe, die de Chambre des deputes afdoe t als een stel

vottairiens. vottairiens.

21-066 Een delegati e van universttaires smeek t Thiers en Saint-Mar c Girardi n om hen te redden .

22-066 Kilian , Villemain s secretaris , word t bij Fontaineblea u uit het water gevis t

15 5

23-066 L 'Univers valt verbeten Thiers aan.

24-066 De zaakwaarnemer van de jezuïeten, Affenaer, wordt midden in de Opera aangehouden.

25-066 Eugene Sue start Le Juif errant in Ie Constitutionnel; de jezuïeten zijn de schurken in deze

roman-feuilleton. .

08-077 Isambert krijgt in de Chambre des deputes gedaan dat een vierde vicaris-generaal voor het

aartsbisdomm Parijs, speciaal belast met de censuur, er niet komt.

09-077 De afgevaardigde Lespinasse trekt van leer tegen Mickiewicz; de minister van onderwijs,

Villemain,, veegt hem weg.

13-077 Onder grote belangstelling leest Thiers zijn rapport voor; hij breekt een lans voor het

staatsonderwijss en voor het projet Villemain.

16-077 Eugène Sue onthult de wereldwijde samenzwering van de jezuïeten.

17-077 L'Ami de la religion bekvecht met l'Univers, die opnieuw een vertrouwelijke brief van de

aartsbisschopp van Parijs publiceert. Daarin keert de kerkvorst zich fel tegen Thiers.

18-077 L'Univers loopt te hoop tegen Le Juif errant, waarin een roomse kladschrijver wordt geschilderd,

Nini-Moulin,, die overdag universitaires verkettert en 's nachts zich overgeeft aan braspartijen met

vrouwenn van lichte zeden.

20-077 De bisschop van Langres, Parisis, veroordeelt Thiers.

22-077 Le Journal des débats hekelt een nieuw katholiek pamflet van kanunnik Souchet. Die wordt

promptt vervolgd; Montalembert neemt het voor hem op.

24-077 Rumoer in Tulle: de dochter van de maire-adjoint van Tulle verdwijnt in een karmelitessen-

klooster.. De ontstelde vader vraagt de regering in te grijpen.

26-077 L'Univers suggereert dat Villemain wordt vervangen door Rossi.

28-077 De bisschop van Chartres, Clausel de Montals, vaart uit tegen Thiers en Cousin.

01-088 Lerminier maakt in de Revue des deux mondes Quinet belachelijk, tot woede van Michelet, die

besluitt om Du Prêtre te schrijven.

07-088 Na de zusters van de Goede Herder te Sens zijn die van Bourg in opspraak.

09-088 Gevolgd door die van Toulon.

Dee karmelitessen van Tulle dreigenn het onderspit te delven.

111 -08 De bisschop van Tulle, Berteaud, legt zijn gewicht in de schaal ten gunste van de nonnen.

17-088 Proces Souchet; Montalembert stelt dat Quinet vervolgd zou moeten worden.

19-088 Augustin Keiler, afgevaardige van Aargau, stelt de Landdag voor de jezuïeten uit Zwitserland te

drijven. .

22-088 De karmelitessen van Tulle winnen; de maire-adjoint wordt ontslagen.

23-088 Het bericht van de slag aan de Isly (14-08) bereikt Parijs; generaal Bugeaud verslaat de sultan

vann Marokko.

27-088 Het bericht van de beschieting van Mogador (17-08) bereikt Parijs.

28-088 Dumas start Le Comte de Monte-Cristo in le Journal des débats.

29-088 Discours sur Voltaire in de Académie frangaise: Villemain en de andere immortels zijn omzichtig,

16 6

niemandd wil zich de vingers branden aan de omstreden Voltaire, tot ergernis van Michelet.

05-099 Sue's heldin, de roodharige Adrienne, wordt onder valse voorwendsels meegelokt en in een

inrichtingg opgeborgen.

111 -09 Wondergenezingen in Trier, waar een miljoen gelovigen toestromen om "de Rok zonder Naad" te

aanschouwen,, het onderkleed van de Heiland, waar de Romeinse soldaten om dobbelden.

17-099 De ziekenzusters van Sint Jozef te Avignon in opspraak; terwijl de regering een onderzoek instelt,

hitsenn katholieken en legitimisten het volk op.

18-099 L'Univers verkettert Alloury, de jonge heethoofd van te Journal des débats en Robinet, lid van de

gemeenteraadd van Parijs, die een onderzoek wil naar de uitbuiting van gevallen vrouwen, die in

nonnenkloosterss te werk worden gesteld.

26-099 Rossi vertrekt op diplomatieke missie, naar Zwitserland en Rome.

04-100 Tijdens een drinkgelag gooit een van Sue's helden, de kladschrijver Nini-Moulin, de "goddelijke"

Bossuett te grabbel.

22-100 De aartsbisschop van Parijs, Affre, vaart uit tegen Robinet.

01-111 Sue's schurk, de jezuïet Rodin, sluit een verbond met een voortvluchtige halfbloed, lid van een

Indischee moordenaarssekte.

05-111 L'Univers tiert tegen Eugène Sue; in Le Juif errant komt een lid van de Thugs, de Indische

moordenaarssekte,, naar Parijs om voor de jezuïeten het vuile werk op te knappen.

211 -11 Eerste ontknoping in Le Juif errant

22-111 Lacordaire predikt dat de armen niet in opstand mogen komen tegen de rijken.

Sue'ss schurk Rodin onthult zijn plan om de attraction passionnelle aan te wenden voor het

kwaad.. De auteur last een rustpauze in.

30-111 Ruzie tussen de twee boezemvrienden Tocqueville en Beaumont naar aanleiding van de

schoolstrijd;; andere journalisten zwelgen in leedvermaak.

Dee fouriëristische apostel Jean Joumet predikt irvcafé Tortoni en wordt aangehouden.

06-122 Guizofs suppléant aan de Sorbonne, Lenormant, begint het schooljaar met een pleidooi voor de

monniksorden. .

17-122 Le Journal des débats wil Dupin als nieuwe voorzitter van de Chambre des deputes in plaats van

dee slappe Sauzet, de katholieken gunstig gezind.

19-122 In de (slotre-Dame valt de prediker Lacordaire de drie aartsketters aan: Mohammed, Luther en

Voltaire. .

27-122 Dupin verliest; Sauzet opnieuw tot voorzitter gekozen.

28-122 Villemain bezwijkt aan jezuïetenangst, wordt afgevoerd naar een inrichting, waar hij wordt

behandeldd door te docteur Leuret, gewaardeerd om zijn harde aanpak.

31-122 Villemain wordt gedwongen af te treden.

17 7

1845 5

03-011 L'Univers hekelt de minister van justitie, die valt over het feit dat priesters weigeren om hen

onwelgevalligee doden te begraven.

06-011 Le Constitutionnel doet uit de doeken hoe Villemain door bedreiging en intimidatie gek is

gemaakt. gemaakt.

09-011 De Chambre des deputes besluit Villemain smartengeld te geven.

14-011 In de Chambre des pairs neemt Montalembert het op voor kanunnik Souchet en de bedreigde

nonnenn van Sens, Tulle en Avignon; de Pairs hebben dit keer geen belangstelling.

15-011 Du Prêtre, de la femme et de la familie van Michelet verschijnt, onmiddellijk een schandaal en

eenn bestseller.

16-011 Michelet hervat de colleges en zwenkt naar de Revolutie.

Eugenee Sue hervat Le Juif errant.

24-011 Michelet krijgt de ingeving Le Peuple te schrijven.

25-011 Tumult in de Chambre des pairs: Molé is uit op de val van Guizot, gehekeld om zijn laffe

buitenlandsee politiek.

L'UniversL'Univers vaart uit tegen Du Prêtre van Michelet.

27*011 Le Siècle is boos: 30 bisschoppen houden in Parijs een condliabule onder de neus van de

regering. .

28-011 In de Chambre des deputes overleeft Guizot maar net de aanval van Thiers, die samenzweert

mett Molé.

311 -01 L'Univers beschuldigt Michelet ervan het gerucht over de condliabule verspreid te hebben.

01-022 Salvandy opnieuw minister van onderwijs.

Kardinaall de Bonald doet Le Juif errant in de ban.

DuDu Prêtre van Michelet in de Revue des deux mondes aangevallen door zijn ex-leerling Saisset.

Micheletss boze reactie geweigerd door te Journal des débats.

03-022 t e Constitutionnel prijst Du Prêtre onder voorbehoud.

04-022 L 'Univers bewierookt de nieuwe minister van onderwijs; het projet Villemain in de ijskast.

05-022 L'Univers waarschuwt Michelet dat hem hetzelfde lot zal treffen als Villemain.

Katholiekenn en legitimisten zwelgen in leedvermaak over de ruzie tussen twee universitaires,

Michelett en Saisset

07-022 Villemain verschijnt voor het eerst weer in het openbaar.

Michelett ziet met lede ogen aan dat zijn leerling Ravaisson Sarvandy's chef de bureau wordt.

111 -02 Kardinaal de Bonald doet Dupin's Manuel du droit ecclésiastique in de ban.

Ravaisson,, namens Salvandy, waarschuwt Michelet.

12-022 Quinet valt in zijn college Cousin aan.

13-022 Le Journal des débats haart uit naar kardinaal de Bonald.

14-022 Abbé Coeur, hoogleraar eloquence sacrée aan de Sorbonne, valt Michelet aan. De studenten

zinnenn op wraak.

18 8

LeLe Courher francais signaleer t een concMiabule van talrijk e prelate n en 50 jezuïeten .

Revoluti ee in Lausanne .

Michele tt voel t zijn roepin g als wegbereide r van de Revolutie .

16-022 Lorque t (namens Cousin ) en Blaze de Bury (namens Buloz ) komen naar Michele t om hem te

sussen ;; zij staan niet achte r Saisset .

17-022 Le Conseil d'État buig t zich over Bonakj .

18-022 Berich t van de revoluti e in Lausann e (14-02) bereik t Parijs .

19-022 Veuillo t veegt Michele t weg, maar vind t hem tenminst e eerlijke r dan Saisset .

20-022 Le Journal des débats veroordeel t de revoluti e in Lausanne .

23-022 De bisscho p van Chartres , Clause) de Montals , valt Bonak j bij en verketter t Michelet .

24-022 Le Journal des débats zinspeel t op Franse interventi e in Zwitserland .

28-022 Veuillo t vaart uit tegen Michelet , Saisse t en Génin , die Saisse t verguis t in de Revue

indépendante. indépendante.

Villemai nn voor hett eerst weer in de Académie frangaise, onder luid applaus .

011 -03 Le Globe, onderhand s gesteun d door Guizot , zwenk t en valt de jezuïete n af; hen word t gemaand

zichh vrijwilli g uit Zwitserlan d en Frankrij k terug te trekken .

02-033 De aartsbisscho p van Reims , Gousse L schaar t zich achter Bonakj .

06-033 Le Conseil d'État verklaar t Bonak j schuldig .

Hooglopend ee ruzie in de Chambre des pairs tusse n Mdé en zijn vroeger e medestande r

Sah/andy ,, overgelope n naar Guizo t

Paniekk in de Saint-Roch : vuurwer k gaat af in de kerk , als de galticaans e bisscho p van Évreux ,

Olivier ,, preek t in aanwezighei d van de Orléans-prinsessen .

09-033 De bisscho p van Chartres , Clause l de Montals , verketter t nog een keer Michelet .

Onenighei dd in de Conseil d'État over sanctie s tegen Bonald .

10-033 In le Journal des débats valt Cuvillier-Fleur y Ravkjna n en de jezuïete n aan. Zijn aureum dictum

"watt kan mij uw deugde n schelen , als U mij de pest brengt? " wekt grot e verontwaardiging .

12-033 De oude bisscho p van Atrech t klaag t over de ultramontaans e druk om Dupin te veroordelen .

Guizo tt dreig t met interventi e als de radical e vrijschare n in Zwitserlan d niet worde n ontbonden .

19-033 Bonak j legt de berispin g door de Conseil d'État naast zich neer.

211 -03 In Le Juif errant staan twee fractie s binne n de jezuïetenord e elkaar naar het leven .

22-033 Sue's schur k Rodin geveld door de cholera . De auteur last een pauze in en gaat op vakanti e in

Zwitserland . .

23-033 Le Journal des debate is gebeten op Bonal d en eist harde maatregelen .

Impass ee in de Zwitsers e Landda g over de jezuïetenkwestie .

24-033 De oude bisscho p van Atrech t geeft toe aan de druk en veroordeel t Dupin' s Manuel.

25-033 Derde druk van Du Frette, met een nieuw e inleiding .

29-033 Sarvand y zet druk op de administrateur van het College de France, Letronne , om Michele t en

Quine tt tot de orde te roepen .

19 9

01-044 De radicale vrijscharen trekken het katholieke kanton Luzem binnen.

05-044 Bericht van de nederlaag van de vrijscharen voor Luzem: honderden doden, duizenden

gevangenen. .

Dee speciale afgezant Rossi overhandigt zijn geloofsbrieven aan de Heilige Vader.

Micheiet,, Cousin en Dupin op de Index.

07-044 Verzoekschrift van 89 katholieke kiesmannen uit Marseille aan de Chambne des pairs om op te

tredenn tegen Micheiet en Quinet.

08-044 Schimmig proces tegen Affenaer, beschuldigd van ontvreemding van 240.000 fr aan

waardepapierenn uit het jezuïetenhuis in de rue des Postes (naast Micheiet). Hij wordt veroordeeld

tott vijf jaar gevangenisstraf.

11-044 Le Journal des débats walgt van de bloeddorstige stemming onder de Franse en Zwitserse

katholiekenn na hun zege bij Luzem.

13-044 In le Journal des débats veegt Cuvillier-Fleury Ravignan opnieuw de mantel uit en hekelt zijn

geveinsdee onschuld.

14-044 Het verzoekschrift uit Marseille tegen Micheiet en Quinet behandeld in de Chambre des pairs.

Cousinn draait het debat in een andere richting en eist optreden tegen de jezuïeten.

Guizott en Duchatel blokkeren de verkiezing van Léon Faucher, vooraanstaand vrijmetselaar,

goedee bekende van Micheiet, Quinet en Mickiewicz, in de Académie des sciences morales et

politiques. politiques.

16-044 De ziekenzusters van Sint Jozef eruit gezet; het gepeupel van Avignon loopt te hoop.

17-044 Guizot maant Rossi tot spoed, de gemoederen lopen hoog op.

20-044 Le Journal des débats sluit zich aan bij de oppositie en eist een debat in de Chambre des

deputesdeputes over de jezuïeten.

L'UniversL'Univers verzekert dat de jezuïeten klaar zijn voor de strijd.

21-044 Le Journal des débats plaatst welwillend een brief van Quinet: het verwijt dat hij zou afwijken van

zijnn leeropdracht is een voorwendsel om de vrijheid van de wetenschap aan banden te leggen.

23-044 Le Globe verdedigt de Romeinse Index, die Micheiet, Cousin en Dupin in de ban heeft gedaan.

24-044 Thiers krijgt gedaan dat er in de Chambre des deputes een interpellatie komt over de jezuïeten.

28-044 Guizot stort in en gaat met verlof; volgt Thiers hem op?

30-044 Kanunnik Souchet in triomf uit de gevangenis.

02-055 Interpellation-Thiers, onder overweldigende belangstelling. De oppositieleider hekelt "de occulte

macht"" van de jezuïeten, de bron van alle katholieke agitatie, maar schrikt terug voor harde

maatregelen.. De minister van justitie, Martin du Nord, bagatelliseert de jezuïeten, maar durft de

wettenn tegen de congregaties niet stringent uit te voeren.

03-055 De legitJmistische redenaar Berryer verdedigt de jezuïeten; hen vervolgen betekent aantasting

vann de gewetensvrijheid. Thiers stemt in met Rossi's missie, maar drukt door dat de wetten tegen

dee congregaties daadwerkelijk worden uitgevoerd, ongeacht de afloop van de onderhandelingen

mett de Heilige Stoel.

20 0

06-055 La Reforms hoont de regering, die aan de paus moet vragen of zij hun eigen wetten mogen

uitvoeren. .

07-055 Sue hervat Le Juif errant, begin van de slachting van de hoofdfiguren.

17-055 De burgerkoning valt uit tegen de nuntius en schreeuwt dat hij niet van plan is zijn troon te

riskerenriskeren voor de jezuïeten.

18-055 Le Journal des débats valt Timon aan, een linkse pamfletschrijver, die zijn ziel aan de jezuïeten

heeftt verkocht. Timon's schotschrift Feu! Feu! wordt een bestseller.

19-055 De burgerkoning is nerveus en maant Rossi tot spoed.

30-055 De segretaho di stato, kardinaal Lambruschini, ontvangt dan eindelijk Rossi, die hem een

memorandumm overhandigt. De speciale afgezant krijgt het na een paar dagen (onverrichter zake)

terug,, met de aantekeningen van de jezuïet Rozaven, assistent van generaal Roothaan.

06-066 Affenaer in hoger beroep: hoe kan hij veroordeeld worden voor het beroven van een congregatie,

diee wettelijk niet bestaat? Hij verliest.

10-066 Thiers zet in de Chambre des deputes de minister van justitie onder druk: opschieten, genoeg

getreuzeld. .

111 -06 In de Chambre des pairs trekt Montalembert van leer, tot de voorzitter hem de mond snoert.

12-066 De Congregazione dei Affari straordinari vergadert in Rome: besloten wordt de paus buiten de

zaakk te houden. Rossi wordt doorverwezen naar de generaal van de jezuïeten.

13-066 De paus stuurt twee kardinalen naar de generaal van de jezuïeten, Roothaan, en eist onmiddellijk

concessies.. Die zegt toe de jezuïetenhuizen te Parijs, Lyon en Avignon in te krimpen of op te

heffen. .

18-066 Le Journal des débats vaart uit tegen de aartsbisschop van Toulouse, Astros, die In zijn Adresse

auau roi een dreigende toon aanslaat.

20-066 Kardinaal Acton, namens de paus, terug naar generaal Roothaan: de concessies zijn niet

toereikend;; de andere jezuïetenhuizen en noviciaten moeten ook worden opgeofferd.

Naa een lange onderbreking begint Dumas aan het derde deel van Le Comte de Monte-Chsto,

waarinn de graaf afrekent met zijn vijanden en de auteur afrekent met de Franse heersende

klasse. .

22-066 De bisschop van Langres, Parisis, komt met een nieuw aureum dictum: liever honderd jaar

oorlogg dan vrede voor deze prijs."

23-066 Rossi stuurt het verlossende dépêche naar Guizot: de zaak is beklonken; de jezuïeten zullen zich

uitt eigen beweging "verspreiden".

28-066 Rozaven schrijft de Franse jezuïeten om geen geloof te hechten aan geruchten over concessies.

01-077 LVnivers ontvangt een brief uit Rome: Rossi's missie is mislukt.

06-077 Het staatsblad Ie Moniteur meldt dat Rossi's missie is geslaagd: de jezuïeten in Frankrijk zullen

"ophoudenn te bestaan". De conservateurs slaken» een zucht van verlichting, de oppositie lacht

zuur,, de ultramontanen zijn ontredderd.

07-077 Speculaties over geheime concessies van Rossi.

21 1

08-077 Le Journal des débats is triomfantelijk; alle gemuggezift van links kan hun nederlaag niet

verbloemen.. Geen denken aan dat het staatsonderwijs in Rome is verkwanseld.

09-077 Libri schrijft in le Journal des débats dat Michelet en Quinet nu tot de orde moeten worden

geroepen. .

Dee kranten twisten over de vraag of de paus wel of niet bij de onderhandelingen was betrokken.

10-077 Beugnot, namens de jezuïeten, vraagt opheldering aan Guizot; die verzekert dat de jezuïeten in

Frankrijkk worden opgeheven.

L'UniversL'Univers zinspeelt op geheime concessies van Rossi.

LaLa Réforme hoont de regering die met de generaal van de jezuïeten op gelijke voet moet

onderhandelenn alsof de eerwaarde pater een staatshoofd is.

111 -07 La Réforme haalt uit naar Libri: daar is het bewijs van de geheime concessies: Michelet en Quinet

wordenn opgeofferd aan Rome.

LeLe Siècle is gefrustreerd dat Guizot niet is gestruikeld over de jezuïetenkwestie.

LeLe Journal des débats maakt zich kwaad over de zinspelingen van l'Univers over geheime

concessies. .

Dee graaf van Monte-Cristo intussen vernedert de leidende kringen van Parijs, met name zijn

vijandd Villefbrt, die veel weg heeft van Pasquier, voorzitter van de Chambre des pairs.

12-077 De graaf van Monte Cristo ziet zichzelf als de Voorzienigheid, in navolging van de superheld

Rodolphee in Les Mystères de Paris, die graag "voor Voorzienigheid speelt".

13-077 Het College de France vergadert. Michelet en Quinet worden in het gelijk gesteld.

LeLe Siècle hoont Libri, die zijn eigen verkiezing aan Michelet en Quinet te danken heeft en hen nu

verraadt. .

LeLe Journal des débats leest l'Univers de les: Rossi heeft uitsluitend onderhandeld met de Heilige

Stoell en heeft geen jezuïet gezien.

14-077 De kranten bekvechten over de vergadering van het College de France. Le Journal des débats

herhaaltt het beproefde argument dat de twee hoogleraren van hun leeropdracht zijn afgeweken.

LeLe Globe haalt uit naar l'Univers, dat nu ineens Michelet en Quinet verdedigt.

LeLe National meldt dat Rossi in Rome alleen mondelinge toezeggingen heeft losgekregen; er staat

nietss op schrift.

15-077 Guizot geeft tekst en uitleg in de Chambre des pairs: Rossi heeft uitsluitend onderhandeld met de

Heiligee Stoel en de jezuïetenorde in Frankrijk zal worden "ontbonden".

Montalembert,, aangeslagen, stikt in machteloze woede.

16-077 Le Journal des débats verklaart de jezuïetenkwestie voor gesloten. Het blad hoont Michelet en

Quinet,, die alleen het pleit hebben gewonnen dankzij de steun van de ultramontanen.

18-077 Rossi vraagt de segretario di stato, kardinaal Lambruschini, om schriftelijke bevestiging van de

"ontbinding"" van de jezuïetenorde in «Frankrijk; die weigert.

21-077 Le Journal des débats leest de Zwitserse radicalen de les: Frankrijk lost de jezuïetenkwestie veel

beterr op dan Zwitserland.

22 2

Dee katholiek e voorma n van Luzem, Jozef Leu, vermoord .

22-077 De bisscho p van Langres , Parisis , is bitte r over de jezuïeten , die op het beslissend e momen t de

Kerkk in de steek laten .

23-077 Le Journal des débats haalt uit naar de bisscho p van Langre s en dreig t de strijdbij l weer op te

graven . .

24-077 La Réforme ziet de opheffin g van de jezuïete n als een mystificatie .

25-077 De bisscho p van Chartres , Clause ! de Mentals , reageer t luchtig : de paus is onschuldig , de

generaa ll wereldvreem d en wat Ross i werkelij k heeft losgekrege n valt nog te bezien .

28-077 De jezuïet Rubiikx i keert terug uit Rome en verzeker t zijn ordegenote n dat de Franse regerin g

nietss tegen hen zal ondernemen .

31-077 De generaa l van de orde , Roothaan , schrijf t de Franse jezuïeten : alleen wat inkrimpen ; van

ontbinde nn is geen sprake .

03-088 De graaf van Monte-Crist o doet uit de doeken hoe minister s telegraafberichte n vervalse n om de

Beurss te beïnvloeden ; Duchatel , ministe r van binnenlands e zaken, word t gewoo n bij naam

genoemd . .

04-088 Le Naüonat er is nog geen jezuïet het land uit .

07-088 Eugene Sue wil met kardinaa l de Bonal d wedden dat zes hem bekend e vrouwe n van licht e

zedenn meer aan liefdadighei d bestede n dan zes kanunnike n van Lyon .

08-088 Generaal Roothaa n schrijf t aan de Provincial van Lyon , Maillard , om de leugen s in de

regeringskrante nn niet tegen te spreken .

12-088 De bisscho p van Langre s biedt de generaa l zijn verontschuldiginge n aan voor zijn bitter e

woorde nn aan het adres van de jezuïeten .

17-088 Een delegati e van studente n gaat langs bij Quine t en Mickiewic z (Michele t is op vakantie) .

19-088 In Normandi ë slaat een meteorie t in, een orkaan raast twee dagen over het land .

22-088 Kardinaa l Patrizi , namens de paus , naar generaa l Roothaan : die moet zijn belofte n nu nakomen .

25-088 Feestdag van Saint-Louis. Paus Gregoriu s XVI, vergezel d van 18 kardinalen , word t door Ross i

plechti gg ontvange n in de San Luigi dei Francesi.

27-088 Le National hoon t de regering : de Parijs e jezuïete n zijn nu over vij f huizen verspreid , als

uitzaaiinge nn van een gezwel : is dat wat de regerin g bedoel t met "verspreiden" ?

12-099 De generaa l van de jezuïeten , Roothaan , richt een smeekschrif t tot de paus : hij weiger t verder e

concessies ,, tenzi j de paus er zelf de verantwoordin g voor neemt

14-099 Kardinaa l Lambmschin i sust de gekweld e generaal : verder e concessie s zijn niet nodig .

25-099 Ross i doet zijn beklag bij kardinaa l Lambruschini : de jezuïete n zijn nog steeds niet "verspreid" .

05-100 Le Journal des débats, bij mond e van Libri , veroordeel t de mislukt e opstan d in de noordelijk e

legatie ss van de Kerkelijk e Staat.

18-100 Le Journal des débats verzeker t dat er nu geen jezuïet meer in het land is.

23-111 Quine t word t geschorst .

25-111 Libr i vraag t verlo f om gezondheidsredenen .

23 3

26-111 La Réforme meldt dat de volvette Libri blaakt van gezondheid.

28-111 La Réforme zinspeelt op Libri's kleptomanie.

02-122 Quinet schrijft Salvandy: hij weigert elke concessie.

06-122 Studenten demonstreren tegen Salvandy; de politie grijpt hardhandig in.

11-122 Coup d'état van Salvandy: aan de acht onafzetbare leden van het Conseil royal de IVniversité

voegtt hij 22 (jaarlijks door hem te benoemen) leden toe. Hiermee breekt hij de almacht van het

ConseilConseil royal en met name van de invloedrijkste onder hen, Cousin.

17-122 De nieuwe Conseil de IVniversité voor het eerst bijeen; de oude (eden gesust met financiële

compensatie. .

20-122 Rellen bij het college van Lenormant, als wraak voor het schorsen van Quinet.

27-122 De nuntius ontbijt bij de burgerkoning, die zijn tevredenheid uit: de jezuïetenkwestie is opgelost.

24 4