Upload
vohuong
View
225
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
University of Nigeria Virtual Library
Serial No
ISBN :978 – 2347- 85- X
Author 1 NWADIKA, Uzoma. I Author 2
Author 3
Title Mbido Abu
Keyword
Description
Mbido Abu
Category Arts
Publisher Pacific
Publication Date 1992
Signature
(Maka nd!: Nozin +' and Pralmarj)
Nke
Inno Uzoma Nwadike
PACIFIC PUBLISHERS A Division r$ Pacific Correspondence College dlr Press Lid.
(c) Inno Uzoma Nwadike
First Published 1992 Second Edition 1996.
Plihiis/zed by : PACIFIC PUBLISHERS A division of Pacific Correspondence College & Press Ltd. Uruowulu-Obosi, Anambra State, Nigeria.
Other Book depots: 7 1 Old Market Road, P.M.B. 1763, Onitsha. 14 Orlu Road, Amakohia, Owerri, Imo State. Oriental House, 7 Enugu Road, P.O. Box 1280. Nsukka. 1 Adesina Street, Ijesha-Tedo, lsolo-Badagry Expressway. G.P.O. Box 8853, Lagos.
All rrghts reserved. No part gf thi; publication may be reproduced, stored in a retrieval system, or rransmitt~d in any form by any means, electronic, mechanical, photocopying, recording or otherwise, without the prior permission of Paclfic Correspondense College and Press Ltd.
ISBN: 978 - 2347 -85 - X
Cover design and illustrations by Mike Obidi Okpala
Designed, Printed '& Bound by: Pacific College Press, Obosi, Anambra State, Nigeria.
Gele Gele Gele Gele Gele Gele Gele Gele Gele dele
Otu, abyg, tptpru a h . At*, anQ, tipia ia . Ise, Isii, t p y e ya n'pu. Asaa, asatp, tapia ya: . Itolu, I& loo rnmiri ya. Iri na otu, iri na abuo, ezul -
3. Aio Omume u 8
Tufuonu nwa mee am o o 0'ruo <chi a m ~ t a oio. r e
a
Refuonu nwa mere ary o o 0 ruo ;chi a muta oza. . ChQpun~ nwa &re & o o 0 rud echi a muta ozo. . .
Kpqq n'isi, kpoo .. n:bi -
Kpoo n'isi onye ishke I g&ahuru mmiri j g b a n a h ~ nkq Mgbe oqru i ghlaga Mgbe 6ririmi . . biii . Onye mecha is* Ubochi .. . . Mpnde 9 hy.
5 . A m - . Ukwu Ano
Olrr anu na ukwu anq? Na ukwu ano ole; a n i na ;kwQ an?? Na ukwy a n i
Ewu na ukwu'ang Na ?kwG an4
Nkjta na ukwp an? Na ykwq .anp
Aturu . . na ~ k w ~ an9 Na ykwy ang
Awo na y k v ang Na ikwq an9
Oke na ukwu a Na u k an6
O k y k ~ na ykuy a q .............
6. AnuMpT
Olee anu na mpi? Na mpi
Olee anu Na mpi
Mkpi na Na mpi
Ebule na Na mpi
mpi
Ehi na mpi Na mpi
Ngwere na mpi . . . . . . . .
I
7 . Anv Ufe
Olee anu na-efe efe? Na-efe ife. Olee any ne-efe efe? Na-efe efe.
Nga na,-efe efe
Ugo na-efe Na-efe efe
efe
Okiri . . . na-efe efe Na-efe efe.
Nkapi na-efe efe . . . . . . . . .
Nwa N n p u
Nwa n n y q olee ebe i na-aga? Nwa nnunu . kwee nke' m na-ekwu. Nwa nnunu kwee kwee kwee.
9. Nwa Ngk~re .. .~rr V! I'
,p.- yt&""+,, -: .& .. l '1 " 2: " r
Pii - Erente Pii aa - Erente A a e e - Erente .
M k p ~ ~ me, bata M k p ~ q m a , bata M kpoo nwa Nwakqkle Si ya 'gaa fota ite n'ajoo ohla. Mkpisi aka'mbu, mb~ , Ha cb ble? J
Ihe a$ ni-emere Igbo Ka ~ ~ b d kwe.
11. pwa Na-Ebe Akm
Onye mprq nwa na-ebe akya? Egbe my+ nwa na-ebe i&W@. 9,
Weta piz# weta ose. ,
Weta arnkgmo o@. -. Ka umu fltqn$.ra~d'6lu': ugdu e p eruo.
Ewu na-ata ji- n'oba Ewu na-ata ede i'oba Qkuko nwjchor/chb ~ ~ p - 6 umq gj bawa ~ h j a Egbe a b jala U h ab!ala Chgr! chprj choricho . . . Chorim. . .
Ihe a ebuka
14. UbeIJmu . Any
Ewu bee akwa: Maa maa rnaa Aery bet akwa: Baa baa baa Ehi tie mkpu: Muu muu muu Nwamba bee alcwa: WQ mi!? mi9 Nk@ gbgp yja: Wo wo wo
9. \
15. Ihe Ga-eme Mgbe Ncha
Kedy ihe j ga-eme mgbe
Chukwu kere mmady ncha. Nye ha obi iji wee di ha. -
Utp Akwykwq
Akwukwg - - na-at9 y t ~ . Ma Q na-ara ahu na mmuta. Onye were nta&i obi '
0 ga-amuta akwpkwg ~a Q by;l? na Mi o . buq na
Abu MakaOge ,
Onye na-alaba yra Na-eteta ura n' M y na-esi ya ike nke oma. Obi a q r i ixt abykwa nke ya mgbe d m .
-\/e. Yuta Ura N'Ututu
Egbuo m ikpere n'alackelee Chineke. A ~ g h a r j a m kelee m e na ma, Vmynne na ndi QZQ.
Ekuru m mmiri saa ihu; Were a& kp~nye n ' o n ~ ; Atutqru m aziza zawa ezi na glo. M 'sacGaa ah?, rie nri, Akwadoa m' akwukwo.
a '
19. Akuku Ahv Mmadq
E ji anya ahu . , uzo Were nti anu ihe Were iAi aiu isi Jiri onu ekw; okwu Jiri eze ata ihe Were aka a? 9% Were ykwy aga ije Nke 9 b ~ l a nwee nsogbu, Nsogbu adaa.
Di ' Iche Iche
20. Ebe Obibi r~
Mmadt na-ebi n ' u l ~ - -3
Anu ohja na-ebi n'gh!a. 1di& Ona-ebi n'ala. Azu na-ebi na mmiri.
12.
Dinta na-agba any. Qkwanka na-erne nka . Qkadcpe ni-ekpe ikpe. 0nye nkuzi na-azylite ymvaka n'amamlhe. Nke o bvla onye na-erne Ya j i k ike Ma mezie ya nke oma.
Izu asaa by otu pnwa. Qnwa iri na at9 by otu a
24. Igu . Afq Igbo
27. Onye Igbo
Abu m onye Igbo. la rn bv Igbo. Ana m asy Igbo. Ndi Igbo bara ubara. Ha nwe Steeti ndia: Abja, Anambra, Ebonyi, Enugu, na Imo. Ufodu . - o ha bikwa na Steeti ndi a: Akwa Ibom, Benue, Cross ~ i v e r , Delta ;ad Rivers.
28. Imo
Aha m bq Imo. Abu m Mmadv. ~ b i m Osimiri. Aby m Steeti. Adi m egwu!
*&%a w kniw-eu qijq6 huv -hSe nq%a-BU u&M nr hqv -m q ayl $ 6 ~ 6 fiue h % a ~ u 3
-ed iiw ap 'ed m aydpv -wBa ip ay! ur a ~ a ~ u g *fiueurrlm! i d aza UI iiqv
3 1. Mbe Nwa Aniga
Aha m bu Mbe;
Eze amamihe: E Eze a k ~ na uche; Qgaranya Ngada; Nna ymq anumanu;
-. Nwoke na ihe!
Ma ufodu . . anaghi efe ufe. Ndi a by aha nnvn! u f~dy : Ugo, eze nnunu. Egbe, onye oh; olcpkp Asha, okwa nka na-akpa akwy Udele, 'ori ihe nwuru . . a n y Nkelu, onye na-a@ pn~n 'a l a Nduri, onye udo Qbogwp, onye igwu mmiri na-at9 y t ~ ~ l & e Ntioba, . . ofe ufe ebeghj ebe Nza, n n p u pere ezigbo mpe Icheoku, ice agwu n'yka
A na-ekwukwa si, Mmiri .atala ma a q anwyla. Azy na-at9 vtg Mana mgbute ya na-ara ah!. N'hi ya ka e ji ekwu si, Onye ndidi na-eri a q &ma Azv di iche iche bi rn mrniri. lJfQdi ha by: Qfyryma, eze azg, Asa..na Ajt, Ehi na Ebie Sungu na Okpp Em na Onymrnany Okporoko na 0 kwhl;l Mpekeleike na M jr imjr j Ikponkwp . na Qrpbjrj.
34. M i Ukwu At
Nke mby' by Enyi &ia.
35. Nkwu
N k w bq ezi osisi. Gpo ihe 9 na-enye mmady: Mmany, a h , rnrnanya, azjza
Chineke kere anyanwu Ka Q na-enye anyi \lh< Na-enyekwa anyi'okpompq@. N'u$tu, anyanwy awalite n'owpwa anyanwy . ~ ' G h u k c h i , ya adaa n'odjda anyanwu. E $epu anyanwq Ndp agaghj adi . n'uwa. . Oyi ga-at~gbu mmadu.
39. Ikuku
I Onye hprqla ikuku ka Q na-agafe? 0 djghj.
Y - Ma mgbe osisi niile na-efeghari, hulatachaa, Anyi amata na ikuku na-agafe .
401 Udele
Udele kw~chawara isi, Rjgqwa olu, Rebewe anya, Fukuwe nku, Nnynu 9 ~ ~ 9 ; Ori ihe nwyq a n y ; Q maghl o l e a f ~ , ya. 0 nweghi oge nri.
41. Nshiko . .
I . di . egwu! ,
I ji isi abvo aga: , . ! gara laa aka nri, ! gara 1x1 aka ekpe Maka na chi gi r i o r ~ - gi qry, Ogo . . . gi nwoke arjokwa gi 91 I maghjzi onye i ga-agara, I maghizi onye i ga-aghara, I hapy jgara chi gl, khi gi egbuo gi. ! happkwanv jgara pg? gi, Q ~ Q gi a k p ~ r ~ nwunye gi. Nshiko, I gaghi ihu, i gaghi az!. i . bu . oj'i aku& . . aga.
43. Awe Aghughq
Awp, gaa kute mmiri. Mba, mba. Enweghi m ykwv, enweghi m ak Awo, ga'a kpata nku, ~ b a , mba. Enweghi m gkwu, enweghi m Awo, gaa zaa ulo. . . ~ b a , mba. Enweghi m vkwg, enweghi m AWQ, bja rie mi. 00, enwere m ukwu, enwere m aka.
44. Oke Bi N'Vlq
Chei! Onye riri 'mi nwa? Nne, o . . . bughikwa m. Q byghikwa m. Chei! Onye manyere aka n'ite ofe? Nne, o . bughjkwa m. 0 byghlkwa Chei! Onye tara azy dl na ngjga? Nne, Q byghjkwa m. Q byghikwa m. 0 byghjkwa m. (! bughikwa m. 0 buzi onye?
- 0
45. - Oge
Oge diiri . . ihe niile n'uwa: Oge iru . . orv na Oge igwu egwu; Oge igt akwukwo na Oge izu ike. Onye mee nke 5, b ~ l a Mgbe o tosjghii, Onye ahy adaala iwu di n'oge. Mee ihe Q byla n'oge ya.
46. Ezigbo Nwata
Ezigbo nwata na-ekwu eziok naghi a@ asi na-adi . ocha . mgbe durn. na-aga ozi e ziri ya. naghi achp okwu. naghi alq pgw na-eruwe isi, na-asppyry ndi mmadq. na-ekele nd! mmadv ekele.
Ezigbo nwata kporo . izu ohi asi.
1 7 . Ezigbo Nwa Amaala
Ezigbo nwa amaala 0 naIakwalite omenala obodo ya. Huru ala nna ya n'anya. 6 huru mmady ibe ya n'anya. Q 'na-edowe iwu obodo. chqghi mmegbu. Q na-eji ejiji ndi ala ya. Ihere ime ihe ndi a anaghj eme ya. Q na-asp a syq ala ya.
Onye nkyzi any! hyq anyi n'anya. 0 na-akuziri any1 ihe nke pma. 6 naeGe ka any! rnyta&e di iche iche D! ka S p n , Igbo, ~ e l i & na ihe ndi ~ z p . ~ n ~ i ga na-erubere ya isi, ~ a - & e ihe ndi o s i anyi mee Maka odimmaonke any! ;a nke o W o any!. Anyj h;?& onye nkuzi any! n'anya.
Anu - e m ufodu di ndi Igbo na nsp. Nke a pytara' na ha adjghi egbu Ma o b t eri anu ndi a. onye gburu a n nso n'obodo g bula Arpqla ala.
Any 11s~ ndi Igho lliri me. Ha di site n'obodo ruo n'o Egbukwala ina erikwala any nsp ndi obodo q bula.
50. Mamiwota
0 di n'udi nwaanyi mara mukwu mma. ibpbara isi ya di yorji . Ma djkwa ogologo, na-eji gee
Ka nke ymy nwaanyj India. Site n'isi ruo n'ukwu ya by ahv mrnady; Bido n'ukwu ruo n'ykwyala ya b~ .az;.
Otu$ m k p akpqla gbasara Mamiwota. - . l J f ~ d y sj ha ahpla ya. Ufvd! sj q na-akpa ike di egwu. U f ~ d p k;*si na o nyere & na vba.
vfpdy mmady na-efe Mamjwgta ofufe. A na-akpo ha ndi Owu Mmiri. Ha kweniere na Mamjwpta dl ka chi ha.
~amiwota ' . gbara mrnadp gharfi. E nweghi ike ikowacha . maka ya.
5 1. S p p y ~ Nne na Nna G
" Sppvry nde gi na nna gi Ka i nwee ndy ogologo n'uwa *
Anyj ga-edowerjri ya ,
Ka ihe wee dijri any! mma.
Aga m asbpuru nne m na nn Maka na hagm;?ry m.
Aga m amppun! ha maka na 0 bu . ha na-elezi m anya, Na-enye m mi, Na-azu m n'akwykwo, Na-azyry m uwe,
Na ihe niile di na ya. Anymany, nnunv na azu, 0 - bu ya kere 'eligwe na ala, Osisi na ohia . . h e , ,
Ugwu na ndagwurugwu, E wepv Chineke, M~niri na anyanwu, Q dighj ihe ga-adi. Qnwa na kpakpanio Uwa gaara abu ihe efu. Buchakwa ekere Chineke.
Ekeela m pwa-n'ydi mara mma. 9 mas! gj metoo ya. Etiela m iwu m niile Ma 9 di gi n'aka idowe ha. E wepytaara m gi Q ~ I J na Nke di gi mma hpo . Qnwy na'nd! Chere g Nke 1 choro, . e nye gj. Amamiihe m rum nsutu . . . uwa niile. Ana m ahu ihe nlile. Ihe b bula'i mere, ama m ya. Anya m dj n'ebe ndi na-a@q m egwu no. ,a
Q dighi onye m si amala Chine Q dghi onye rn iyere ike mew Ebe ?<a unu . jupytara na M a Lee horo. .
33. -
54. Were Nway3
Were nwayqq biwe ndy Maka na pwa di agbd. Were nwayppasowe ihe ywh Maka na echi d;l ime, 9 digQ onye maara ihe Q ga-amy. Were nwayQq mesowe mmady i& gi. Malp na rnmady by chi lbe ya. 1 i ,I
bkw3 ymy nnG ndi gzo na-agy oge. Any- na-agy oge. Onyinyo na-agy oge. Elekere naqgpkwa oge. - -- Ha niile na-agbara'anyi arna. -1 C -. - -2.. -: Ka anyi mee ihe n90ge: ---. . --.- -_
-' 4
Ga-anata enyemaaka anyi . Q dighi onye anyj ga-emkgbu. chineke tiiri anyi iwu Ka anyi . hu . ibe aAyi n'anya N'agbanyeghi ndj ha bu . na ebe ha si Maka na anyj ncha bu pmpnne n'ime Kristi.
58. Ubochi . . . . Uka
Chukwu by onye Okike. I j b ~ c h j isii ka o were ya 1
Ike uwa na ihe niile dl: na ya. ~ ' u b ~ c h j nke asaa chineke zuru ike pru q rp$. Ya ka anyj ji ezu iki yl?~chi Vka. Ma na-edokwa ya asp. Onye kpachara anya hapy Iga vka yb~ch! Vka bnye ah! adaala iwu Chineke.
59. Ndidi Amaka
Ndi aha ha bv Ndidi eriela. 0l&kwanu nsogbu ha Ebe 9 bu n a nsogbu daa A gwa onye p dakwasara ka o chiri . . Uwe ndidi yiri? Ndidiamaka bv aha, Ya mere na onye ndidi na-eri azy ukpoo. N7gngdy QJQQ Q byla, Chjri uwe ndidi yiri, Kpewere chi gi ekpere maka na 0 teka anya o jiri di njo . 0 . dikwa . mma.
Onye ndidi na-enwe mmeri. Onye ndidi na-anokwuru ihe oma. Onye nwere ndidi na-agba gs? Ruo n'isi njedebe, turu ugo, .Mee ka onye na-enweghi ndidi Tab aka n'eze, tie - Ndidi amaka!
N7ihe niile, Nwee nchekwube.
Mgbe pchjchjri gbara n'uzp .gj, Nwrc nchekwibe.
Mgbe olileanya na-adighi, N wee nchekwube.
Mgbe ihe na-esiri g5 ike, Nwee nchekwube.
Mgbe i na-ada mba n'ime mrnqp. Nwce khekwube.
Mgbe ndj enyi gj gbalahiri gi, Nwee nchekwube.
Mgbe orja na mfu bjara, Nwee nchekwube.
Mgbe ndi iro gbara gi gburugburu, Nwee nchekwube.
Mgbe Qnwpnwa biara, Nwee nchekwube.
Nchekwube nwere olileanya. Nchekwube na-edu onye njem. Ndu na-enwghj nchekwube Nwyry anwp n'ezie. Agyv nwere nchekwube nagh hi egbu egbu.
61. Ngwa Orln . Ubi
Anyi nwere ~ t y t u ngwagq ubi. ~ n ~ i ga-akpachaara ha anya ~ a k B na onye kjighj ha Agaghj aruta ihe I, bula N'ihi na a naghi agba aka akynyy gku. E ji mma asy ahjhja ma na-egbukwa osisi. E ji pgu akori ala. Obi ka E ji amapu ala. Mbazu ka e ji egwu ji, Abo ;a ekete ka e ji ebu akuk~ubi ~ g b e anyi wekotachara akikybi n'oge ya E chekwaa ha Goba.
- 62. Iwu Chineke I
hineke tiiri anyi iwtl iri . a anyi wee bie kzigbo ndgan'ywa a, E,
Bia nweta ndy ebighjebi n'ywa QZQ. .I& nke rnby, naa@ Chineke ka i ga-efe. Iwu nke abw, ejila aha Chineke egwu egwu lwu nke atq, nyee Chineke ns,ppyq I&.
I wu nke ang, s p p y ~ me gi na nna gi. wu nke ise, egbukwala ?ch+ wu nke isii, akwakwala iko. wu nke asaa, ezukwala ohi.
Iwu nke asat?, agbakwala ama ugha. w
Iwu nke itolu, enwekwala anyagky n'ebe nwunye mmadg ibe gi ng. Iwu nke iri, cnwekwala anyaoku fi n'ebe aky na yba mmady ibe gi di.
Anyi ga-agba mbg dowe i w ndi a ~ h i i e k e nyere anyi site n'aka Moses- r i 9 - i ~ Qzara Maka na ha by yz{ nz~pvta anyj Onye p byla mebiri ha Aghoola nwaanyi ah9 nke leliri di ya. ~ k e &e ~cppg ya *.
. .
PACIFlC PIJULI$FIERS A division of Pgei fic Cnrrespandcnce College & Press ~ ; d . Uruowulu-Obosi, Anunbrii-Sla~e, Ntgtria.