TS. Tống Xuân Tám Giảng viên Trường Đại học Sư phạm TP.HCM ...hocnganhan.com/wp-content/uploads/2018/09/6.-Cac-muc-do-tu-duy-cua... · TS. Tống Xuân Tám -Trường

TS. Tống Xuân Tám - Trường Đại học Sư phạm TP.HCM - 0982 399 008 - [email protected]

TS. Tống Xuân Tám

Giảng viên Trường Đại học Sư phạm TP.HCM

0982 399 008

[email protected]

[email protected]

[email protected]

[email protected]

mailto:[email protected]





2

Một cơ sở lý luận để thiết kế

BỘ CÂU HỎI ĐỊNH HƯỚNG BÀI DẠY

đảm bảo có định hướng phát triển tư duy cấp cao

Bảng phân loại B.BLOOM về các cấp độ tư duy

Năm 1956, Benjamin Bloom, một giáo sư của trường

Đại học Chicago, đã công bố kết quả nổi tiếng của ông

“Sự phân loại các mục tiêu giáo dục”.

Trong đó B.Bloom có nêu ra các cấp độ nhận thức

(thang phân loại B.Bloom - Bloom’s Taxonomy). Kết quả

nghiên cứu này đã được sử dụng trong nhiều thập kỉ

qua cho đến nay, đã khẳng định ưu điểm của phương

pháp dạy học nhằm khuyến khích và phát triển các kĩ

năng tư duy của SV ở mức độ cao.


Thảo luận nhóm (5 phút)

1. Theo thang phân loại của B.Bloom có

mấy cấp độ nhận thức?

2. Hãy kể tên và giải thích các cấp độ đó.


4Biết

Hiểu

Vận dụng

Phân tích

Tổng hợp

Đánh

giá

Biết : Là khả năng ghi nhớ và

nhận diện thông tin.

Hiểu : Là khả năng hiểu, diễn dịch,

diễn giải, giải thích hoặc suy diễn

(dự đoán được kết quả và ảnh hưởng).

Vận dụng : Là khả năng sử dụng thông

tin và kiến thức từ một sự việc này sang

sự việc khác. (Sử dụng những hiểu biết

trong hoàn cảnh mới).

Phân tích : Là khả năng nhận biết chi tiết,

phát hiện và phân biệt các bộ phận cấu

thành của thông tin hay tình huống.

Tổng hợp : Là khả năng hợp nhất

nhiều thành phần để tạo thành sự

vật lớn. Khả năng khái quát.

Đánh giá : Là khả năng phán xét giá trị

hoặc sử dụng thông tin theo các tiêu

chí thích hợp. (Hỗ trợ đánh giá bằng

lý do).

Một cơ sở lý luận để thiết kế

BỘ CÂU HỎI ĐỊNH HƯỚNG BÀI dạy

đảm bảo có định hướng phát triển tư duy cấp cao

Bảng phân loại B.BLOOM về các cấp độ tư duy


5

Biết (Nhớ - knowledge)

Ghi nhớ hoặc nhận biết thông tin.

• Biết là cần thiết cho tất các mức độ tư duy.

• Biết ở đây được hiểu là nhớ lại những kiến thức đã

học một cách máy móc và nhắc lại.

• Những hoạt động tương ứng với mức độ biết có thể

là xác định, đặt tên, liệt kê, đối chiếu hoặc gọi tên.


6

Biết

Liệt kê

Gọi tên

Định danh

Giới thiệu/chỉ ra

Nêu

Nhận biết

Nhớ lại

Xác định

Phân loại

Mô tả

Định vị

Phác thảo

Nêu ví dụ

Trình bày

Các động từ tương ứng với mức độ tư duy BIẾT


7

Các hoạt động phù hợp mức tư duy BIẾT

Vấn đáp tái hiện

Phiếu học tập

Các trò chơi, câu đố có hướng dẫn trước

Tra cứu thông tin

Các bài tập đọc

Thực hành hay luyện tập

Tìm các định nghĩa

Các trò chơi, câu đố ghi nhớ


8

Hiểu (comprehension)

• Hiểu là mức độ khá gần với nhớ nhưng ở đây phải có

khả năng hiểu thấu đáo ý nghĩa của kiến thức.

• Hiểu không đơn thuần là nhắc lại cái gì đó. SV phải có

khả năng diễn đạt khái niệm theo ý hiểu của họ.

• Những hoạt động tương ứng với mức độ hiểu có thể

là diễn giải, tổng kết, kể lại, viết lại theo cách hiểu của

mình.

Là khả năng hiểu, diễn dịch, diễn giải, giải thích hoặc

suy diễn (Dự đoán được kết quả hoặc hậu quả).


9

Hiểu

Diễn giải

Phân biệt

Chứng tỏ

Hình dung

Trình bày lại

Viết lại

Lấy/cho ví dụ

Tóm tắt

Giải thích

Diễn dịch

Mô tả

So sánh

Chuyển đổi

Ước lượng

Các động từ tương ứng với mức độ tư duy HIỂU


10

Sắm vai tranh luận

Dự đoán

Đưa ra những dự đoán hay ước lượng

Cho ví dụ

Diễn giải

Các hoạt động phù hợp mức tư duy HIỂU


11

Vận dụng (application)

• Vận dụng là bắt đầu của mức tư duy sáng tạo. Tức là vận dụng

những gì đã học vào đời sống hoặc một tình huống mới.

• Vận dụng có thể được hiểu là khả năng sử dụng kiến thức đã

học trong những tình huống cụ thể hay tình huống mới.

• Những hoạt động tương ứng với mức tư duy vận dụng có thể là

chuẩn bị, sản xuất, giải quyết, vận hành hoặc theo một công thức

nấu ăn.

Năng lực sử dụng thông tin và chuyển đổi kiến thức

từ dạng này sang dạng khác (sử dụng những kiến

thức đã học trong hoàn cảnh mới).


12

Vận dụngCác động từ tương ứng với mức độ tư duy VẬN DỤNG

Áp dụng/vận dụng

Phân loại

Sửa đổi

Đưa vào thực tế

Chứng minh

Ước tính

Vận hành

Giải quyết

Minh họa

Tính toán

Diễn dịch

Thao tác

Dự đoán

Bày tỏ


13

Các hoạt động mô phỏng: sắm vai và đảo vai trò

Sáng tác chuyện báo, quảng cáo,…

Xây dựng mô hình

Phỏng vấn

Trình bày theo nhóm hoặc theo lớp

Tiến hành các thí nghiệm

Xây dựng các phân loại

Các hoạt động phù hợp mức tư duy VẬN DỤNG


14

Phân tích (analysis)

• Ở mức độ này đòi hỏi khả năng phân loại.

• Phân tích là khả năng phân nhỏ đối tượng thành các

hợp phần cấu thành để hiểu rõ hơn cấu trúc của nó.

• Các hoạt động liên quan đến mức độ phân tích có

thể là vẽ biểu đồ, lập dàn ý, phân biệt hoặc chia nhỏ

các thành phần.

Là khả năng nhận biết chi tiết, phát hiện và phân biệt

các bộ phận cấu thành của thông tin hay tình huống.


15

Phân tích

Đối chiếu

So sánh

Chỉ ra sự khác biệt

Phân loại

Phác thảo

Liên hệ

Phân tích

Tổ chức

Suy luận

Lựa chọn

Vẽ biểu đồ

Phân biệt

Các động từ tương ứng với mức độ tư duy PHÂN TÍCH


16

Tạo tiêu chí cho đánh giá (động não)

Phân tích chất lượng đặc trưng

Xác định vấn đề

Phác thảo tài liệu viết

Đưa ra các suy luận

So sánh và đối chiếu

Các hoạt động phù hợp mức tư duy PHÂN TÍCH


17

Tổng hợp (synthesis)

• Ở mức độ này SV phải sử dụng những gì đã học để

tạo ra hoặc sáng tạo một cái gì đó hoàn toàn mới.

• Tổng hợp liên quan đến khả năng kết hợp các phần

cùng nhau để tạo một dạng mới.

• Các hoạt động liên quan đến mức độ tổng hợp có thể

gồm: thiết kế, đặt kế hoạch, tạo hoặc sáng tác.

Là khả năng hợp nhất các thành phần để tạo thành

một tổng thể/ sự vật lớn.


18

Tổng hợp

Thảo luận

Lập kế hoạch

So sánh

Tạo mới

Xây dựng

Sắp đặt

Sáng tác

Tổ chức

Thiết kế

Giả thiết

Hỗ trợ

Viết ra

Báo cáo

Hợp nhất

Tuân thủ

Phát triển

Các động từ tương ứng với mức độ tư duy TỔNG HỢP


19

Đạt được một kế hoạch độc đáo.

Xác định vấn đề, các mục đích, mục tiêu.

Tổ chức và thực hiện một sản phẩm độc đáo.

Chỉ ra làm thế nào các ý tưởng và sản phẩm có thể

thay đổi.

Tìm những sự kết hợp mới.

Các hoạt động phù hợp mức tư duy TỔNG HỢP


20

Đánh giá (evaluation)

• Đánh giá là khả năng phán xét giá trị của đối tượng.

• Để sử dụng đúng mức độ này, SV phải có khả năng

giải thích tại sao sử dụng những lập luận giá trị để

bảo vệ quan điểm.

• Những hoạt động liên quan đến mức độ đánh giá có

thể là: biện minh, phê bình hoặc rút ra kết luận.

Là khả năng phán xét giá trị hoặc sử dụng thông tin theo các

tiêu chí thích hợp (hỗ trợ đánh giá bằng lí do/lập luận).


21

Phê bình

Bào chữa/thanh minh

Tranh luận

Bổ trợ cho lí do/lập luận

Kết luận

Định lượng

Xếp loại

Đánh giá

Lựa chọn

Ước tính

Phán xét

Bảo vệ

Định giá

Đánh giáCác động từ tương ứng với mức độ tư duy ĐÁNH GIÁ


22

Các hoạt động phù hợp mức tư duy ĐÁNH GIÁ

Đưa ra những đánh giá về bài trình bày và dự án của

người khác.

Đánh giá các số liệu, các tiêu chí đưa ra để áp dụng.

Đánh giá ý tưởng và sản phẩm của ai đó.


23

Câu hỏi Khái quát - Câu hỏi Bài học:

• Hướng vào trọng tâm của môn học, định hướng

vào các ý quan trọng và xuyên suốt.

• Không chỉ có một câu trả lời hiển nhiên “đúng”

• Khơi dậy sự chú ý của SV

• Câu hỏi khái quát có thể dựa theo những câu hỏi

kinh điển chung của nhân loại.

Câu hỏi Nội dung:

• Hỗ trợ trực tiếp về nội dung và mục tiêu bài học.

• Có chủ đề cụ thể, gần gũi với SV.

• Có câu trả lời “đúng” rõ ràng.

Thiết kế BỘ CÂU HỎI ĐỊNH HƯỚNG BÀI DẠY

BỘ CÂU HỎI ĐỊNH HƯỚNG BÀI DẠY là gì?


24

Câu hỏi Khái quát - Câu hỏi Bài học:

• Hướng vào trọng tâm của môn học, định hướng vào

các ý quan trọng và xuyên suốt.

• Không chỉ có một câu trả lời hiển nhiên “đúng”

• Khơi dậy sự chú ý của SV

Câu hỏi Nội dung:

• Hỗ trợ trực tiếp về nội dung và mục tiêu bài học.

• Có chủ đề cụ thể, gần gũi với SV.

• Có câu trả lời “đúng” rõ ràng.

Câu hỏi khái quát:

• Có phạm vi rất

rộng.

• Là cầu nối giữa

môn học và bài học.

• Đề cập đến những

ý quan trọng xuyên

suốt nội dung nhiều

lĩnh vực.

Câu hỏi bài học:

• Bó hẹp trong một

chủ đề hoặc bài học

cụ thể.

• Hỗ trợ và phát

triển câu hỏi khái

quát.

Câu hỏi nội dung:

• Hầu hết chú trọng

vào sự kiện, hơn là

giải thích sự kiện đó.

• Và thường có câu

trả lời rõ ràng.


TÀI LIỆU THAM KHẢO

• Trong bài này, chúng tôi có tham khảo các

slide của thầy:

• Lê Huy Lâm - GV khoa Tiếng Anh.

• Thầy Nguyễn Đình Lân - GV khoa Toán - Tin

Trường Đại học Sư phạm TP.HCM.

Chúng tôi xin chân thành cảm ơn hai thầy.

Documents

TS. Tống Xuân Tám Giảng viên Trường Đại học Sư phạm TP.HCM ...hocnganhan.com/wp-content/uploads/2018/09/6.-Cac-muc-do-tu-duy-cua... · TS. Tống Xuân Tám -Trường