Embed Size (px)
Citation preview
Transnational Alliance to Combat Illicit Trade
One Penn Plaza, New York, NY | +1.917.815.2824
www.TRACIT.org; email to [email protected]
ကမၻာလံုးခ ်ီ တရာခမဝင ္ကုးနသ္ြယမ္ႈ အေျ အေန ကနိခ္ညြနခ္
ျမန္မာ ႏုိုးငိ္ငံ အစ်ီရင္ ံစာ
မတိဆ္က ္
၂၀၁၁ ုးနစ္တြင္ ျပ ျပင္ေျပာင္ခလာမႈမ ာခ စတင္
လုးပ္ေဆာင္ ာဲ ျပ်ီခေနာက္ပိုးင္ခ ျမန္မာႏုိုးိင္ငံသည္ ေ သတြင္ခ ႏုိ င္ဲ
အျပည္ျပည္ ဆုးိင္ရာ အသိုးင္ခအဝိုးင္ခ ႏုိ င္ဲ ျပန္လည္
ေပ င္ခစည္ခေရခး ေစ ခကြက္ စ်ီခပြာခေရခသုးိ က ခေျပာင္ခေရခး
ကုးန္သြယ္မႈ ႏုိ င္ဲ ရင္ခႏုိ်ီ ချမ ပ္ႏုိ ံမႈကုးိ ေျ ေလ ာဲျ င္ခး စက္မႈ
ြံျ ိ ခတုးိခတက္ေရခကုးိ အာခေပချ င္ခတုးိ ကုးိ အေကာင္
အထည္ေ ာ္လ က္ ရ ိသည္။
သုးိ ေသာ္လည္ခ ဆယ္စုးႏုိ စ္ေပ င္ခမ ာခစြာစကာ ႏုိုးိငင္ံေရခ
မတည္ျငိမ္မႈး အမ ာချပည္သ ဆုးိင္ရာ မျငိမ္သက္မႈမ ာခက လြန္စြာ
ပမာဏစက်ီခမာခသည္ဲ တရာခမဝင္ စ်ီခပြာခေရခ ေပ က္ ြာခ
လာေစေရခ မ ိ ခေစဲ ေပခလုးိက္ျပ်ီျ စ္သည္။
ယင္ခမ ိ ခေစဲ ေစကာငဲ္ပင္ မ ခယစေ္ဆခဝ ခး သစ္ ုးိခထုးတ္မႈး သတ
တရာခမ၀င ္ တ ခမႈး ကုးန္ပစၥည္ခအတုးး သာခရိုးင္ခ တိရိစၦာန္ ႏုိ င္ဲ
လ ကုးန္က ခမႈ စသည္တုးိ ေပပေပ က္လာရသည္။
ယင္ခ ျပ နာမ ာခ အနက္ အ ိ ဲသည္ ျမန္မာ န င္ဲ တရုးတ္း
အိႏုိၵိယး ဘဂၤလာခေ ဲရ ္း ထုးိင္ခး လာအုးိတုးိ ဲစကာခ ရ ည္လ ာခစြာ
ထိစပ္လ က္ ရိ ျပ်ီခ အလြယ္တက ျ တ္ေက ာ္ႏုိုးိင္ေသား
ထိန္ခသိမ္ခ ေစာငဲ္စကညဲ္ရန ္ က္ ာေသာ နယ္စပ္
ရိ ေနျ င္ခေစကာငဲ္လည္ခ ျ စ္သည္။
ယင္ခသုးိ ေသာ နယ္စပ္တစ္ေလ ာက္ လံုးေလာက္မႈမရိ ျ င္ခ
သုးိ မမုးတ္ နယ္စပ္ ထိန္ခ ပ္မႈ လံုးခဝ မရိ မႈကလည္ခ တရာခမဝင္
ကုးန္စည္မ ာခကုးိ ပမာဏ အေျမာက္အျမာခ တင္သြင္ခေရခ
ြင္ဲျပ ေပခလ က္ရိ သည္။ အဆိုးပ အေျ အေနမ ာခ ေပ င္ခစံုးကာ
တရာခမဝင္ ကုးန္သြယ္မႈကိုး ျ စ္ေပပေစသည္။ ဥပမာအာချ င္ဲ
တရာခမဝင္ ဘ်ီယာ ကုးန္ သြယ္မႈေစကာငဲ္ ၂၀၁၆ ုးနစ္တြင ္ အ ြန္ေငြ အေမရိကန္ ေ ပလာ သန္ခ ၅၀ ျမန္မာ အစိုးခရ
ဆံုးခရႈံုးခ ာဲသည္။ ယင္ခ အျပင္ ျမန္မာ ႏုိုးိင္ငံတြင္ခ ေရာင္ခ လ ကရ္ိ သည္ဲ ဘ်ီယာအာခလံုးခ ၃၀ ရာ ိုးင္ႏုိႈန္ခသည္ တရာခမဝင ္
သြင္ခကုးန္မ ာချ စ္သည္။
တရာခမဝင္ ကုးန္သြယ္မႈ ႏုိ င္ဲ ပတ္သက္၍ မ ဝ ပိုးင္ခ တံုး
ဲ ျပန္မႈမ ာခကိုး အသိေပခႏုိုးိင္ေရခအတြက္ ကမၻာလံုးခ ်ီ
တရာခမဝင္ ကုးန္သြယ္မႈ အေျ အေန ကိန္ခညြန္ခ
ထုးတ္ျပန္ႏုိုးိင္ရန္ စ်ီခပြာခေရခ သတင္ခအ က္အလက္ ယ နစ္
( EIU ) ကုးိ တရာခမဝင္ ကုးန္သြယ္မႈ တုးိက္ က္ေရခ
ႏုိုးိင္ငံေပ င္ခစံုး မမာမိတ္ အ ြာ ဲ( TRACIT ) က
တာဝန္ေပခ ာဲသည္။ တရာခမဝင္ ကုးန္သြယ္မႈကိုး ႏုိုးိင္ငံေပ င္ခ
၈၄ ႏုိိုးင္ငံတြင္ မည္ကာဲသုးိ ဲထိေရာက္စြာ တာခဆ်ီခေနသည္ကိုး
ယင္ခ အ ြာ ဲက အကာ တ္ေလဲလာ ာဲသည္။ အလာခတ
မ ဝ း ဥပေ ပိုးင္ခး စည္ခမ ဥ္ခပိုးင္ခး စ်ီခပြာခေရခး ကုးန္သြယ္ေရခး
အင္စတ်ီက ခရ င္ခပိုးင္ခး ယဥ္ေက ခမႈ ကိန္ခညြန္ခမ ာခ
စုးစုးေပ င္ခ နယ္ပယ္ ၂၅ ုး ရိ အာခသာ က္မ ာခ ႏုိ င္ဲ
အာခနည္ခ က္ မ ာခကိုး ေထာက္ျပ ာဲသည္။
ယင္ခေလဲလာေတြ ဲရိ မႈမ ာခသည္ မ ဝ မ တ္သ မ ာခ (၁)
တရာခမဝင္ ကုးန္သြယ္မႈ ျ စ္ေပပေစသည္ဲ စ်ီခပြာခေရခ
အေျ အေနး စည္ခမ ဥ္ခပိုးင္ခ ထိနခ္သိမ္ခေရခပတ္ဝန္ခက င္ကိုး
ပိုးမိုးနာခလည္ေစေရခး (၂) ပိုးမိုး အာရံုးစိုးက္သငဲ္သည္ဲ
နယ္ပယ္မ ာခကိုး ေ ာ္ထုးတ္ႏုိုးိင္ေရခး (၃) တရာခမဝင္
ကုးန္သြယ္မႈ မ ေပပထြက္ လာသည္ဲ
ဆုးိခရြာခသည္ဲ ျ ိမခ္ေျ ာက္မႈမ ာခကုးိ ကုးိင္တြယ္ႏုိုးိင္ရန္
ထိေရာက္သည္ဲ မမာဗ မာမ ာခ ေ ာ္ထုးတ္ႏုိုးိင္ေရခ
တုးိ ဲတြင ္က ည်ီႏုိုးိင္ရန္ ရည္ရြယသ္ည္။
TRACIT 2018
Page 2
အဆိုးပ ပံုးစံအမ ိခမ ိ ခ ႏုိ ငဲ္ ျ စ္ပြာခလ က္ရိ သညဲ္
တရာခမဝင္ ကုးန္သြယ္မႈမ ာခသည္ တုးိင္ချပည္
စ်ီခပြာခေရခ ဆက္လက္ ြ ံျ ိ ခတုးိခတက္မႈအေပပ
သာမက ေ သတြင္ခႏုိ င္ဲ ေပ င္ခစည္ခ
ဆက္သြယ ္ ေရခကုးိလည္ခ သိသိသာသာ
စိန္ေ ပလ က္ ရိ သည္။ ယင္ခအျပင္ ျမနမ္ာ
သဘာဝ ပတ္ဝန္ခက င္ စကံဲ ိုးင္မႈ (ဥပမာ တရာခမဝင္ သစ္ ုးတ္ျ င္ခ) ႏုိ င္ဲ စာခသံုးခသ မ ာခ ေဘခကင္ခေရခ (အရက္ တရာခမဝင ္
ကုးန္က ခမႈ)း က န္ခမာေရခ အေပပတြင္လည္ခ စက်ီခစြာေသာ အႏုိ ရာယ္ ေပခလ က္ရိ သည္။
ကုးန္သြယ္ေရခ မိတ္ တ္မ ာခႏုိ င္ဲ စ်ီခပြာခေရခ ပ ခေပ င္ခမႈ တုးိချမ င္ဲေရခ ကုးန္သြယ္ေရခ သေဘာတ ည်ီ က္မ ာခစြာ ကုးိ ျမန္မာႏိုိုးင္ငံက
လုးပ္ေဆာင္လာသည္ႏုိ င္ဲအမ း ေ သတြင္ခ စ်ီခပြာခေရခ ပ ခေပ င္ခမႈ အ ာြ ဲမ ာချ စ္သည္ဲ အေရ ဲေတာင္အာရ ႏုိုးိငင္ံမ ာခ အ ြာ ဲ
(အာဆ်ီယံ)း စ်ီခပြာခေရခ အသိုးက္အဝန္ခ (AEC) တုးိ ဲႏုိ င္ဲ ပ ခေပ င္ခေဆာင္ရြက္ လာသည္ႏုိ င္ဲအမ တရာခမဝင ္ကုးန္သြယ္မႈကိုး
တင္ခတင္ခမာမာ ကိုးင္တြယ္ေရခသည္ ျမန္မာႏုိုးိင္ငံအတြက္ အေရခတစက်ီခလုးိအပ္လာမည္ျ စ္သည္။
တရာခမဝင္ ကုးန္သြယ္မႈ တုးိက္ က္ေရခ ျမန္မာ ႏုိုးိင္ငံ စုး ြာ ဲမႈ ပံုးစသံည္ ေကာင္ခမြန္ျ င္ခမရိ ဘာ ၂၀၁၈ ုးနစ္ ကမၻာဲ တရာခမဝင္
ကုးန္သြယ္မႈ တုးိက္ က္ေရခ အေျ အေန ကိန္ခညြန္ခတြင္ နိမ္ဲပ ခစြာ ရပ္တည္ေနမႈက ယင္ခကုးိ သက္ေသျပလ က္ရိ သည္။
အကာျ တ္သညဲ္ ႏုိုးိင္ငံ ၈၄ ႏုိုးိင္ငံ အနက္ ၈၂ ႏုိုးိင္ငံ ေနရာတြင္ ျမန္မာ ရပ္တည္လ က္ရိ ကာ စုးစုးေပ င္ခ ရမ တ္ ၁၀၀ အနက္ ၂၃
သမ ၀ မ တ္သာ ရရိ ထာခသည္။ ယင္ခ အဓိပၸာယ္သည္ အ်ီရတ္ ႏုိ င္ဲ လစ္ဗ ာခ မ တစ္ပ ခ ျမန္မာ ႏုိုးိင္ငံသည္ တရာခမဝင ္
ကုးန္သြယ္မႈ တုးိက္ က္ေရခ ြာ စည္ခပံုးတြင္ အညံဲ င္ခဆံုးခ ျ စ္သည္ကိုး ျပသသည္။ ေ သဆုးိင္ရာ
အာချ င္ဲလည္ခ ျမန္မာႏုိုးိင္ငံသည ္အာဆ်ီယံ ႏုိ င္ဲ ေအပတ္ အိမ္န်ီခ င္ခမ ာခ ေနာက္တြင္ရိ ေနသည္ ( ဇယာခ ၁ ကုးိ စကညဲ္ပ )
အက ဥ္ခ ပ္ဆုးိရလ င္ ျမနမ္ာ ႏုိုးငိ္ငံသည္ ကိန္ခညြန္ခက ေလဲလာသံုးခသပ္သည္ဲ မ ဝ း ဥပေ ပိုးင္ခး စည္ခမ ဥ္ခပိုးင္ခး စ်ီခပြာခေရခး
ကုးန္သြယ္ေရခး အင္စတ်ီက ခရ င္ခပိုးင္ခး ယဥ္ေက ခမႈ စုးစုးေပ င္ခ နယ္ပယ္ ၂၅ ုး အနက္ အာခလံုးခန်ီခပ ခတြင္ သိသိသာသာ
အာခနည္ခလ က္ရိ သည္။ အေကာက္ ြန္ နယ္ပယ္မ တစ္ပ ခ အမ ိ ခအစာခ ႏုိ င္ဲ ကိန္ခညြန္ခအာခလံုးခတြင္ ၈၁ သိုး ဲမမုးတ္ ၈၂
ေနရာတြင္ ရိ ေနသည္။
အာခနည္ခသည္ဲ အုးပ္ ပ္မႈး အသစ္ေပပထြန္ခစ ႏုိုးငိ္ငေံတာ္ အင္စတ်ီက ခရ င္ခမ ာခး ေရ ခေမာင္ခ ဥပေ မ ာခး
အျမစ္တြယ္ေနသည္ဲ အက င္ဲပ က္မႈမ ာခး အလြယ္တက ျ တ္ေက ာ္ႏုိုးိင္သည္ဲ နယ္စပ္ေ သး ကမၻာဲ အထင္ရ ာခဆံုးေသာ
တရာခမဝင္ ပုးိ ကုးန ္ တင္ပိုး သ မ ာခ ရိ ျ င္ခတုးိ ဲေစကာငဲ္ တရာခမဝင္ ကုးန္သြယ္မႈကိုး ြ ံျ ိ ခေစမညဲ္ စ်ီခပြာခေရခ တစ္ရပ္
ေပပထြန္ခလာေစသည္။
ကိန္ခညြန္ခသည္ တရာခမဝင္ ကုးန္သြယ္မႈ တုးိက္ က္ေရခ ႏုိုးိင္ငံ တစ္ ုး ြာ စည္ခမႈ ပိုးင္ခဆုးိင္ရာ စြမ္ခရည္ ကုးိ
တုးိင္ခတာျ င္ချ စ္သည္ ကိုး နာခလည္ရန္ အေရခစက်ီခသည္။
အတိတ္ သုးိ မမုးတ္ အနာဂတ္တြင္ရိ လာမည္ဲ စြမ္ခရည္ သုးိ မမုးတ္ လက္ေတြ လုးပ္ေဆာင္မႈ စြမ္ခရည္ကိုး
တုးိင္ခတာျ င္ခမမုးတ္ေပ။ ယင္ခသုးိ ေသာ အျမင္ျ င္ဲစကညဲ္ပ က မစကာေသခ င ္ ႏုိ စ္မ ာခတြင ္
အေကာင္ခသေဘာ ျ စ္ေပပတုးိခတက္မႈမ ာခ ေပပေပ က္ ာဲျပ်ီခ တရာခမဝင္ ကုးန္က ခမႈ တုးိက္ က္ေရခ ႏုိုးိင္ငံေရခ အက ိ ခစ်ီခပြာခ
ဇယာခ ၁
TRACIT 2018
Page 3
တုးိခလာသည္ကိုး ေတြ ဲ ႏုိုးိင္သည္။ ယင္ခတြင္ အက ငဲ္ပ က္မႈ ကာကြယ္ေရခ အ ြာ ဲမ ာခကိုး အစိုးခရ ဌာနမ ာခတြင္ ြာ ဲစည္ချ င္ခး
အမ ိ ခသာခ မ ခယစ္ ေဆခဝ ခ ထိန္ခသိမ္ခမႈ မ ဝ သစ္ကိုး UNODC ႏုိ င္ဲ ပ ခေပ င္ခ လုးပ္ေဆာင္ျ င္ခး တရာခမဝင္ ကုးန္က ခမႈ
တုးိက္ က္ေရခ ဥပေ စိုးခမုးိခမႈ အ ြာ ဲ မ ာခတြင္ လုးပ္ေဆာင္လ က္ရိ သည္ဲ ဝန္ထမ္ခ တုးိချမ င္ဲျ င္ခတုးိ ဲပ ဝင္သည္။
သုးိဲေသာ္လည္ခ ႏုိုးိင္ငံေရခ အက ိ ခစ်ီခပြာခကုးိ အေကာင္အထည္ေ ာ္မႈမ ာခး ပ ဝင္လုးပေ္ဆာင္မႈမ ာချ င္ဲ လက္ေတြ
လုးပ္ေဆာင္ က္ အျ စ္ ေျပာင္ခလာေပခရန္ လုးိအပ္ေနသည္။ ကိန္ခညြန္ခတြင္ ျပထာခသည္ဲ အတုးိင္ခ စ်ီခပြာခေရခ
နယ္တြင္ရိ ေနသည္ဲ အထိမ ံႏုိုးိင္သည္ဲ ဇစ္ျမစ္ အေျ အေနမ ာခကိုး မ ဝ မ တ္သ မ ာခ ကိုးင္တြယ္ေရခသည္
စိန္ေ ပ က္စက်ီချ စ္ေနေသခသည္။
အမ ိခအစာခ ၁း အစိုးခရ မ ဝ
တရာခမဝင္ ကုးန္သြယ္မႈ ကာကြယ္ေရခး ေစာငဲ္စကညဲ္ေရခ ကုးိ ဥပေ ပိုးင္ခး မ ဝ ပိုးင္ခ ဥ္ခကပ္ ႏုိုးိင္မႈ စြမ္ခေဆာင္ရည္ကိုး ဤ
အမ ိ ခအစာခက တုးိင္ခတာသည္။ တရာခမဝင္ ကုးန္သြယ္မႈ တိုးက္ က္ေရခ သေဘာတ ည်ီ က္ ၁၄ ုး ကုးိ စ်ီခပြာခေရခ တစ္ ုး က
ဝင္ေရာက္ ထာခမႈ ပမာဏး ဘ႑ာေရခ
လုးပ္ေဆာင္ က္ တာဝန ္အ ြာ ဲ (FATF)
ေငြေစကခ ဝ မႈ သတ္မ တ္ က္မ ာခကိုး
လုးိက္နာမႈး IP ကာကြယ္ ေရခတြင္ ရပ္တည္မႈး
အက င္ဲ ပ က္မႈကိုး ဥ္ခကပမ္ႈး စ်ီခပြာခေရခ
နယ္ပယ္တြင္ခ ဥပေ စုးိခမုးိခမႈ နည္ခ
မည္သိုးဲအသံုးချပ သည္း ဌာနအ င္ခ င္ခစကာခ
ပ ခေပ င္ခမႈ ပမာဏး ဆုးိင္ဘာ လံုးျ ံေရခ အတြက္ ျပင္ဆင္ထာခမႈ အဆင္ဲတုးိ ဲပ ဝင္သည္။
အစိုးခရမ ဝ မ ာခ စြမ္ခေဆာင္ က္ႏုိ င္ဲ ပတ္သက္၍ ျမန္မာ ႏုိုးိင္ငံသည္ ၈၁ ုးေျမာက္ေနရာတြင္ ရပ္တည ္
လ က္ရိ သည္။ ေငြေစကခ ဝ မႈ တုးိက္ က္ေရခ ဘ႑ာေရခ လုးပ္ေဆာင္ က္ အလုးပ္တာဝန္ (FATF) စံႏုိႈန္ခမ ာခ
လုးိက္နာ က္တြင္လည္ခ ျမန္မာႏုိုးိင္ငံ သတ္မ တ္ က္ ေအာက္ေရာက္ေနျပ်ီခ အဆင္ဲ ၈၀ တြင္သာ ရိ ေနသည္။ တရာခမဝင ္
ကုးန္သြယ္မႈ ႏုိ င္ဲ ပတ္သက္သည္ဲ ႏုိုးိင္ငံအမ ာခစုး သေဘာတ ည်ီ ထာခသည္ဲ စာ ပ္ ၁၄ ုး အနက္ ၉ ုးကိုးသာ
အတည္ျပ ထာခသည္။
အက င္ဲပ က္ လာဘ္စာခမႈသည္ ျမန္မာ ႏုိုးိင္ငံတြင္ က ယ္ျပန္ ဲစြာျ စ္ပြာခလ က္ရိ ျပ်ီခ အက င္ဲပ က္ လာဘ္စာခမႈ
ကိန္ခညြန္ခ ေအာက္ေရာက္ေနျ င္ခက ယင္ခကုးိ ထင္မပ ္ လ က္ရ ိသည္။ လုးပ္ငန္ခ ေဆာင္ရြက္မႈ ျမန္ဆန္
လ င္ျမန္ ေစေရခအတြက္ လာဘ္ေငြ အနည္ခငယ္ သိုး မမုးတ္ လက္ေဆာင္ေပခမႈ ဓေလဲသည္ လ အ ြာ အစည္ခ
အဆင္ဲအသ်ီခသ်ီခတြင္ စိမ္ဲဝင္လ က္ရိ သည္။ ကုးန္စည္မ ာခကိုး နယ္စပ္ ေ သသ၌ တင္သြင္ခး တင္ပိုး လုးပ္ေဆာင္ရာတြင ္
အက င္ဲပ က္မႈမ ာခ ျ စ္ေပပလ က္ရိ သည္။ သြင္ခကုးန္ လုးိင္စင္ရေရခ အတြက္ လာဘ္ေဆာင္မ ာခ ေပခရန္ လုးိအပ္ေစကာင္ခ
ကမၻာဲဘဏ္ စစ္တမ္ခေျ ဆုးိသညဲ္ ကုးမၸဏ်ီ စုးစုးေပ င္ခ ေလခပံုး တစ္ပံုးက ေထာက္ျပထာခသည္။ အ ြန္ေပခေဆာငျ္ င္ခး
လုးပ္ထံုးခလုးပ္နည္ခမ ာခကုးိ ေက ာ္လ ာခႏုိုးိင္ရန္အတြက္ အေကာက္ ြန္ အရာရိ မ ာခကုးိ လာဘ္ေပခမႈမ ာလည္ခ
ျ စ္ရိုးချ စစ္ဥ္ ျ စေ္နသည္။
ဇယာခ ၂
TRACIT 2018
Page 4
နယ္စပ္ေ သမ ာခတြင္ရိ သည္ဲ အေကာက္ ြန္အရာရိ မ ာခက တရာခမဝင္ ကုးန္စည္မ ာခကိုး စစ္ေဆချ င္ခး သိမ္ခယ ျ င္ခ
လုးပ္ေဆာင္ျပ်ီခ တရာခမဝင ္ကုးန္က ခမႈကိုး တုးိက္ က္ေရခတြင္ အဓိက က႑မ ပ ဝင္ရန္လုးိ အပ္သည္။ လာဘ္စာခမႈေစကာငဲ္
ယင္ခသုးိ မမုးတ္ေဆာင္ႏုိုးိင္ပ က စနစ္ လည္ပတ္မႈ အေရခနိမ္ဲသြာခမည္ျ စ္ျပ်ီခ တရာခမဝင္ ကုးန္သြယ္မႈး ရာဇဝတ္မႈမ ာခး
တရာခမဝင္ ေငြစ်ီခဆင္ခမႈမ ာခး ကုးန္စည္ ႏုိ င္ဲ လ ကုးန္က ခမႈမ ာခ အတြက္ အ ြင္ဲအလမ္ခမ ာခ ေပပေပ က္ေစမညျ္ စ္သည္။
အေကာင္ခဘက္မ စကညဲ္လ င ္ အက င္ဲပ က္မႈ တုးိက္ က္ေရခကိုး ႏုိိုးင္ငံေတာ္အစိုးခရ အ ြာ မ လုးိလာခလ က္ရိ သည္ကိုး
ဆက္လက္ ေတြ ဲျမင္ေနရသည္။ အစိုးခရ ဌာနမ ာခတြင္ အက င္ဲပ က္မႈ ကာကြယ္ေရခ အ ြာ ဲ(CPU) မ ာခ ြာ ဲစည္ချ င္ခး
လုးိက္နာရမည္ဲ က င္ဲဝတ္မ ာခ ေရခဆြာျ င္ခး အက င္ဲပ က္မႈ အႏုိ ရာယ္ အကာျ တ္မႈ အေကာင္ အထည္ေ ာ္ျ င္ခတုးိ
လုးပ္ေဆာင္မည္မုး အက င္ဲပ က္မႈ တုးိက္ က္ေရခ ေကာ္မရ င ္ (ACC) ဥကၠဌ ဥ်ီခေအာင္စကညက္ ၂၀၁၈ ုးနစ ္ဇ လုးိင္လတြင္
ထုးတ္ျပန္ ာဲသည္။
ဉာဏပစၥည္ခ မ ပိုးင္ ြင္ဲ (IP) ကာကြယ္ေစာငဲ္ေရ ာက္မႈ တြင္ ျမန္မာ ႏုိုးိင္ငံ နိမ္ဲပ ခစြာ ရပ္တည္လ က္ရိ ျပ်ီခ အိမ္န်ီခ င္ခ လာအုးိ
အပ အဝင္ အျ ာခေသာ (၆) ႏုိုးငိင္ံ ႏုိ င္ဲ အတ ေအာက္ေျ နာခတြင္ ရပ္တည္လ က္ရိ သည္။
ေစ ခကြက္တြင္ခ ပစၥည္ခတုးမ ာခ လည္ပတ္လ က္ရိ ျ င္ခေစကာငဲ္လည္ခ တုးိင္ချပည္တြင္သိုး ႏုိုးုးိင္ငံျ ာခ ကုးမၸဏ်ီမ ာခ ဝင္ေရာက္
ရင္ခႏုိ ်ီချမ ပ္ႏုိ ံေရခ အမန္ အတာချ စ္ေစသလုးိ ျပည္တြင္ခ စက္မႈလုးပ္ငန္ခမ ာခ ြ ံျ ိ ခတုးိခတက္လာေရခကိုးလည္ခ
တာခဆ်ီခလ က္ရိ သည္။
“ေစ ခကြက္ထာမ ာ ပစၥည္ခတုးေတြ က ယ္က ယ္ျပန္ ဲျပန္ ဲရိ ေနတား အုးိင္ ်ီယာေတြ ကိုး ုးိခယ တာေတြက စ်ီခပြာခေရခ လုးပ္ငန္ခ
အေသခစာခေတြ အတြက္ စက်ီခမာခတာဲ စိန္ေ ပ က္ပ ။ မ ရင္ခပစၥည္ခေတြထက္ ေစ ခပိုးေပ တာဲ ပစၥည္ခတုးေတြနာ သ တုးိ
ယ ဥ္ျပိ င္ေနရပ တယ္” မုး ျမန္မာတုးိင္ခမ္ ႏုိ င္ဲ အင္တာဗ ခတြင္ ျမန္မာ လ ငယ္ စြန္ ဲဥ်ီခတ်ီထြင္သ မ ာခ အ ြာ ဲအစည္ခ
ဥကၠဌ ေ က္တာ ျပည္ဲစံုးစကြယ္က ေျပာစကာခသြာခသည္။
တိုးင္ချပည္တြင္ခသုးိ ဲႏုိုးိင္ငံျ ာခ ရင္ခႏုိ်ီ ချမ ပ္ႏုိ ံမႈမ ာခ ဝင္ေရာက္လာေစေရခ အတြက္ ဥပေ ပိုးင္ခ မ ေဘာင္မ ာခကိုး အလံုးခစံုး ျပ ျပင္ေရခ
အစ်ီအစဥ္ တစ္စိတ္တစ္ပိုးင္ခ အျ စ္ IP ကာကြယ္ေစာငဲ္ေရ ာက္မႈ ကုးိ ျမ င္ဲတင္ရန္ ျမန္မာက လုးပ္ေဆာင္လ က္ရိ သည္။
သုးိဲေသာ္လည္ခ လြန္စြာ အုးိမင္ခေမာင္ခႏုိြမ္ခေနျပ်ီျ စ္သည္ဲ IP ဥပေ မ ာခ အလံုးခစံုး ျပင္ဆင္ေရခတြင္ ေႏုိ ာင္ဲေႏုိ ခမႈမ ာခ
ထပ္ တစ္လာလာ ေပပေပ က္ေနမႈက ရင္ခႏုိ်ီ ချမ ပ္ႏုိ ံသ မ ာခ ႏုိ င္ဲ ကမၻာဲ စ်ီခပြာခေရခ လုးပ္ငန္ခမ ာခစကာခ စိတ္ပ ပန္မႈကိုးသာ
ျ စ္ေပပေစသည္။
ထုးိ အျပင္ ေ သတြင္ခ ႏုိုးိငင္ံမ ာခ တရာခမဝင္ ကုးန္သြယ္မႈ စကာခ ံ လမ္ခစံုး အျ စ ္ ျမနမ္ာ
ႏုိုးိင္ငံ ေပပေပ က္လာႏုိုးိင္ေျ မ ာခကုးိသာ ျ စ္ေပပေစသည္။ ဆုးိင္ခငံဲထာခသည္ဲ IP ဥပေ မ ာခရိ ေနျ င္ခက
စိတ္အာခတက္ ြယ္ျ စ္ျပ်ီခ ျမန္မာ ႏုိုးိင္ငံ IP စနစ္သည္ အျပည္ျပည္ဆုးိင္ရာ စံႏုိႈန္ခ ႏုိ င္ဲ ကိုးက္ည်ီလာေအာင္ ဆက္လက္
လုးပ္ေဆာင္ႏုိုးိင္လိမ္ဲမည္။
ျမန္မာ အစိုးခရ ေအဂ င္စ်ီမ ာခစကာခ ပ ခေပ င္ခေဆာင္ရြက္မႈ ကိန္ခညြန္ခ (၅၇ ေနရာ) သည္လည္ခ အေကာင္ချမင္၍ ရသည္ဲ
ရပ္တည္ က္ျ စ္သည္။
TRACIT 2018
Page 5
အ ိ ဲေသာ တရာခမဝင္ ကုးနသ္ြယ္မႈမ ာခကုးိ ကိုးင္တြယ္ေရခ အတြက္ အစိုးခရ အ ြာ ဲက ကနဥ်ီခပံုးစံမ ိခ ျ စ္သည္ဲ မ ဝ
ဆုးိင္ရာ ေျ လ မ္ခမ ာခကုးိ အစိုးခရက လုးပ္ေဆာင္ေနျပ်ီျ စ္သည္။ ဥပမာအာချ င္ဲ တရာခမဝင္ ပစၥည္ခမ ာခ
အသံုးချပ မႈး ေမ ာင ္ိုးကုးန္က ခမႈး ထုးတ္လုးပ္မႈ ေလ ာဲ ေရခ အတြက္ရည္ရြယ္ျပ်ီခ UNODC ႏုိ င္ဲ ပ ခေပ င္ခကာ အမ ိ ခသာခ
မ ခယစ္ေဆခဝ ခ ထိန္ခ ပ္ေရခ မ ဝ သစ္ကုးိ ၂၀၁၈ ုးနစ ္ အေစာပိုးင္ခတြင္ ထုးတ္ျပန္ ာဲသည္။ မ ဝ သစ္တြင္ အစိုးခရ
ဌာန င္ခ င္ခစကာခ ပ ခေပ င္ခမႈ တုးိချမ င္ဲေရခး ဥပေ စိုးခမုးိခမႈ ေကာင္ခမြန္လာေစေရခတုးိ ဲ ပ ဝင္ျပ်ီခ အစိုးခရ မ ဝ
အမ ိ ခအစာခမ ာခတြင္ ပ ဝင္သညဲ္ ကိန္ခညြန္ခ ႏုိ စ္ ုးျ စ္သည္။ အစိုးခရး အစိုးခမမုးတ္သည္ဲ NGOsမ ာခး ပညာရ င္မ ာခး အရပ္ဘက ္
အ ြာ အစည္ခမ ာခ ႏုိ င္ဲ က ယ္က ယ္ျပန္ ျပန ္ တုးိင္ပင္ေဆြခေႏုိြချပ်ီခမ မ ဝ ထုးတ္ျပန္ျ င္ချ စ္သည္။
ဆိပ္ကမ္ခမ ာခတြင္ ဥပေ စိုးခမုးိခေရခ ႏုိ င္ဲ အေကာက္ ြန္ အာဏာပိုးင္မ ာခစကာခ ပ ခေပ င္ခမႈ ဥပမာမ ာခလည္ခ ရိ သည္။
ဥပေ စုးိခမုးိခေရခ အရာရိ မ ာခ အေထာက္အက ေပခထာခသညဲ္ စံုးစမ္ခစစ္ေဆခမႈမ ာခ လုးပ္ေဆာင္ေရခတြင္
အထ ခေလဲက ငဲ္ထာခသညဲ္ ဝန္ထမ္ခမ ာခကိုး အေကာက္ ြန္ အာဏာပိုးင္မ ာခက တာဝန္ေပချ င္ခမ ိ ချ စ္သည္။ သုးိ ဲေသာ္လည္ခ
ယင္ခသုးိ ဲပ ခေပ င္ခမႈသည္ ပံုးမ န္ မမုးတ္ လုးပ္ရိုးခလုးပ္စဥ္ မမုးတ္သျ င္ဲ တရာခမဝင ္ကုးန္သြယ္မႈ ႏုိ င္ဲ ဆုးိင္သည္ဲ ေနရာမ ာခတြင ္
ပံုးမ န္ အျ စ္ လုးပ္ေဆာင္ရန္း ိုးငမ္ာအာခေကာင္ခေစရန္ လုးိအပ္သည္။ IP ိ ခေ ာက္မႈမ ာခတြင္လည္ခ
ကိုးင္တြယ္ရမည္ျ စ္ေသာ္လည္ခ ယင္ခနယ္တြင္ အကန္ အသတ္မ ာခရိ ေနသည္။
UNODC အေရ ေတာင္အာရ ေ သတြင္ခ နယ္စပ္ ဆက္ဆံေရခ ရံုးခ (၇၀) ကြန္ယက္တြင္ ျမန္မာႏုိုးိင္ငံ
ပ ဝင္ျ င္ခေစကာငဲ္လည္ခ အိမ္န်ီခ င္ခ နယ္စပ ္ ေစာငဲ္စကညဲ္ေရခ ေအဂ င္စ်ီမ ာခတြင္ ပ ခေပ င္ခမႈ တုးိချမ င္ဲႏုိုးိင္
မည္ျ စ္သလုးိ ေအဂ င္စ်ီ အသ်ီခသ်ီခစကာခ အတြင္ခပိုးင္ခပ ခေပ င္ခမႈကိုးလည္ခ တုးိခပြာခေစမည္ ျ စသ္ည္။ အလာခတ CITES
ႏုိ င္ဲ ေတာရိုးင္ခ တိရိစၦာန္ ဥပေ စိုးခမုးိခမႈ အာဆ်ီယံ အလုးပ္အ ြာ တြင္ ျမန္မာ ပ ခေပ င္ခပ ဝငမ္ႈကလည္ခ အေကာက္ ြန္အရာရိ မ ာခး
ရား အစိုးခရ ေရ ေနမ ာခး ေတာရိုးငခ္ သဘာဝ ဥပေ စုးိခမုးိခေရခ ေအဂ င္စ်ီမ ာခစကာခ ပ ခေပ င္ခမႈ ကုးိ တုးိချမ င္ဲႏုိုးိင္ေျ ရိ သည္။
အမ ိခအစာခ ၂- ေရာငခ္လုးိအာခ ႏုိ င္ဲ ဝယလ္ုးိအာခ
ဤ အမ ိ ခအစာခ တရာခမဝင္ ကုးန္ပစၥည္ခ ဝယ္လုးိအာခ ႏုိ င္ဲ ေရာငခ္လုးိအာခေပပ ျပည္တြင္ခ အေျ အေနမ ာခက မည္ကာဲသိုး
တြန္ခအာခေပခသည္ သိုး ဲမမုးတ္ မန္ ဲတာခေပခသည္ကုးိ တုးိင္ခတာမႈျ စ္သည္။ ယင္ခတြင္ ေကာ္ပိုးရိတ္ အ ြန္ေကာက္ယ မႈး
လ မႈ လံုးျ ံေရခ ဝန္ထုးပ္ဝနပ္ိုးခး ႏုိုးိင္ငံေတာ္ အင္စတ်ီ
က ခရ င္ခမ ာခ အရည္အေသြခး အလုးပ္သမာခ ေစ ခကြက္
စည္ခမ ဥ္ခမ ာခ ႏုိ င္ဲ စ်ီခပြာခေရခ လုးပ္ငန္ခမ ာခအေပပ
သက္ေရာက္ေနသည္ဲ အုးပ္စုး ြာ ဲ ရာဇဝတ္ ဂုးိဏ္ခမ ာခ
ဝန္ထုးပ္ဝန္ပိုးခ အေပပ ရႈျမင ္ က္ စသည္တုးိ လည္ခ
ပ ဝင္သည္။
တရာခမဝင္ ကုးန္စည္မ ာခ အေပပ ဝယ္လုးိအာခ ႏုိ င္ဲ ေရာငခ္လုးိအာခ ထိန္ခ ပ္ႏုိုးိငမ္ႈ မ ဝ ပိုးင္ခအရ တုးိင္ခတာရာတြင္ ျမန္မာ
ႏုိုးိင္ငံသည္ ကိန္ခညြန္ခေအာကဆ္ံုးခ ( ၈၄ ႏုိုးငိ္ငံ အနက္ ၈၁ ႏုိုးိငင္ေံျမာက္) တြင္ရပ္တည္လ က္ရိ သည္။ ယင္ခရပ္တည္ က္သည္
အိမ္န်ီခ င္ခ အာဆ်ီယံ ႏုိုးိင္ငမံ ာခ ပ မ္ခမ ေအာက္ ေရာက္ေနသည္။ အ ြန္ေကာက္ယ မႈး လ မႈ လံုးျ ံေရခ ဝန္ထုးပ္ဝနပ္ိုးခ အရ
ကမၻာဲ ကိန္ခညြန္ခ တြင္ အလယ္အလတ္ အဆင္ဲတြင္ရိ ေသာ္လည္ခ အလံုးခစံုး ကိန္ခညြန္ခတြင္ နိမ္ဲပ ခေနျ င္ခသည္
ဇယာခ ၃
TRACIT 2018
Page 6
အုးပ္စုး ြာ ရာဇဝတ္ဂိုးဏ္ခမ ာခ အေပပ ရႈျမင္ က္ ႏုိ င္ဲ ႏုိုးိင္ငံေတာ္ အင္စတ်ီက ခရ င္ခမ ာခ စြမ္ခေဆာင္ရည္
နည္ခပ ခမႈေစကာငဲ္ ျ စ္သည္။
အုးပ္စုး ြာ ဲရာဇဝတ္ဂုးိဏ္ခမ ာခ ေသာငခ္က န္ခမႈ ဏ္ကိုး ျမနမ္ာ ႏုိုးိင္ငံ ႏုိ စ္ေပ င္ခမ ာခစြာ ံစာခေနရျပ်ီခ အ်ီရတ္း လစ္ဗ ာခး
ဗင္န်ီဇြာလာခ အပ အဝင္ ႏုိုးိငင္ံ ၉ ႏုိုးိင္ငံ ႏုိ င္ဲ အတ ကိန္ခညြန္ခတြင္ ရပ္တည္လ က္ရိ သည္။ ႏုိုးိင္ငံေတာ္ အင္စတ်ီက ခရ င္ခမ ာခ
စြမ္ခရည္သည္ ေအာက္ဆံုးခတြင္ရိ ျပ်ီခ အုးပ္စုး ြာ ဲရာဇဝတ္ဂိုးဏ္ခမ ာခ အေပပ ရႈျမင္မႈသည္ အဆင္ဲ ၇၉ တြင္ရိ သည္။ “ျမန္မာ
ႏုိုးိင္ငံတြင္ခမ ာ ရိ တာ ဲ ႏုိုးိင္ငံျ တ္ေက ာ္ အုးပ္စုး ြာ ရာဇဝတ္ဂုးိဏ္ခေတြမာ ဘ်ီလ်ီယံေပ င္ခမ ာခစြာတန္ ိုးခရိ တာဲ လုးပ္ငန္ခကုးိ
လည္ပတ္လ က္ရိ ျပ်ီခ အေရ ဲေတာင္အာရ ေ သ တစ္ ုးလုးံခကုးိုး ျ န္ ဲက က္ထာခပ တယ္။ ေမ ာင္ ိုး မ ခယစ္ေဆခဝ ခး
လ း ေတာရိုးင္ခ တိရိစၦာန္း ေက ာက္မ က္ရတနား သစ္း တျ ာခ တရာခမဝင ္ ပစၥည္ေတြ ျမန္မာ ကေန
ေပပထြက္လ က္ရိ ျပ်ီခ ေ သတြင္ခ နာ ဲေ သျပင္ပရာဲ တရာခမဝင္ ကုးန္ပစၥည္ခ ဝယ္လုးိအာခကိုး ျ ညဲ္ဆည္ခေပခေနပ တယ္” တရုးတ္း
အိႏုိၵိယ ႏုိ င္ဲ ထုးိင္ခ ႏုိုးိင္ငံတုးိ ရိ ႏုိုးိင္ငံျ တ္ေက ာ္ ရာဇဝတ္ဂိုးဏ္ခမ ာခသည္ ျမန္မာ တရာခမဝင္ မ ခယစ္ေဆခဝ ခး သစ္ ုးတ္မႈး သတ
တ ခေ ာ္မႈး ေတာရိုးင္ခ တိရိစၦာန္ ေရာင္ခ မႈေတြမ ာ နက္နက္ရိႈင္ခရိႈင္ခပ ဝင္ ပတ္သက္လ က္ရိ သည္။
အမ ိခအစာခ ၃း ပြင္ဲလငခ္ျမငသ္ာမႈ ႏုိ င္ဲ ကုးနသ္ြယေ္ရခ
ဤ အမ ိ ခအစာခသည္ တရာခမဝင္ ကုးန္က ခမႈ ႏုိ င္ဲ ပတ္သက္၍ စ်ီခပြာခေရခ ပြင္ဲလင္ချမင္သာမႈး FTZs ႏုိ င္ဲ ကုးန္စည္တင္ပိုး ဲမႈ
မ ာခ အေပပ အုးပ္ ပ္ႏုိုးငိ္စြမ္ခ ပမာဏ တုးိ ကုးိ တုးိင္ခတာသည္။ ကိန္ခညြန္ခမ ာခတြင္ ပစၥည္ခမ ာခ လ ာေျပာင္ခေပခပိုး မႈ
ကုးိ ေျ ရာ ံႏုိုးိင္မႈး ေနာက္ေဆာင္ ံသညဲ္
လုးပ္ေဆာင္ က္း အေကာက္ ြန္ ရံုးခမ ာခတြင္
တစ္သာခတည္ခေသာ အေကာက္ ြန္
လုးပ္ေဆာင္ က္မ ာခ ေပပလာေရခ စကိ ခပမ္ခ
က္ျ စ္သည္ဲ ျပန္လည္ ျပင္ဆင္ထာခသညဲ္
က ိ တုးိ သေဘာတ ည်ီ က္ (RKC)
ေနာက္ဆက္တြာ (ဃ) ကုးိက င္ဲသံုးခမႈး FTZs
မ ာခတြင္ ေစာငဲ္စကညဲ္မႈး စက်ီခစကပ္မႈ ပမာဏး
တရာခမဝင္ ကုးန္သြယ္မႈ ဆုးိင္ရာ သတင္ခ အ က္အလက္မ ေဝမႈး လုးပ္ေဆာင္ က္မ ာခ ႏုိ င္ဲ ပတ္သက္၍ အစိုးခရမ ာခ
အစ်ီရင္ ံမႈ တုးိ ဲပ ဝင္သည္။
ပြင္ဲလင္ချမင္သာမႈ ႏုိ င္ဲ ကုးန္သြယ္မႈသည္ ျမန္မာ ႏုိုးိင္ငံ အတြက္ ျပ နာ ျ စ္ေစသညဲ္ အမ ိ ခအစာခ ျ စ္ကာ နံပတ္ ၈၂
ေနရာတြင္ရိ ေနျပ်ီခ ေ သတြင္ခ ႏုိုးိင္ငံမ ာခ ပ မ္ခမ ေအာက္က ေရာက္လ က္ရိ သည္။
FTZs မ ာခတြင္ခ အ ြန္ေကာက္ယ မႈကိုး လမ္ခညြန္ က္ေပခသညဲ္ ျပင္ဆင္ထာခသည္ဲ က ိ တုးိ သေဘာတ ည်ီ က္ (RKC) ကမၻာဲ
အေကာက္ ြန္ အ ြာ ဲအစည္ခ (WCO) ေနာက္ဆက္တြာ (ဃ) ကုးိ ျမန္မာႏုိုးိင္ငံ လက္မ တ္ေရခထုးိချ င္ခမရိ ေပ။ ၂၀၁၄ ုးနစ္
ျမန္မာ အထ ခစ်ီခပြာခေရခ ဇုးန္ ဥပေ အရ အေကာက္ ြန ္ ေအဂ င္စ်ီမ ာခသည္ အထ ခစ်ီခပြာခေရခဇုးန္မ ာခတြင္ခရိ လြတ္လပ္၍
ကာကြယ္ ေစာငဲ္ေရ ာက္ ထာခေသာနယ္မ ာခတြင္ခ ႏုိ င္ဲ အဆိုးပ နယမ္ ာခကိုး ျ တ္ေက ာ္သြာခသညဲ္
ကုးန္စည္မ ာခ ေရြ ေျပာင္ခသယ္ေဆာင္မႈကုးိ စက်ီခစကပ္ႏုိုးိင္သည္ဲ အာဏာရိ ေသာ္လည္ခ FTZs မ ာခကိုး ေစာငဲ္စကညဲ္မႈး
ဇယာခ ၄
TRACIT 2018
Page 7
စက်ီခစကပ္ႏုိုးိင္မႈသည္ ေအာက္ဆံုးခ နာခတြင္ရိ ေနသည္။ ယင္ခမ ာလည္ခ ဥပေ တြင္ ေရခသာခထာခသည္ဲ စကာခလံုးခမ ာခေစကာငဲ္
အမ ာခဆံုးခ ျ စႏ္ုိုးိင္သည္။ ယင္ခတြင္ အေကာက္ ြန္ဥ်ီခစ်ီခဌာနသည္ “ စ်ီခပြာခေရခ ႏုိ င္ဲ လ မႈ လံုးျ ံေရခ ေပပထြန္ခေစရန္း
တရာခမဝင္ ကုးန္က ခမႈ ကာကြယ္ရန္း အျပည္ျပည္ဆုးိင္ရာ သေဘာတ ည်ီ က္မ ာခကိုး လုးိက္နာရန္ လုးိအပ္ေသာ္လည္ခ
အလြန္အကၽြထံိန္ခ ပ္မႈမ ာခ မျပ လုးပ္သငဲ္” မုး ေ ာ္ျပထာခသည္။ “အလြန္အကၽြထံိန္ခ ပ္မႈ မျပ လုးပ္သငဲ္” ဆုးိသည္ဲ
ဥပေ ပိုးင္ခ ယိုးေပ က္သည္ ျမန္မာ FTZ အုးပ္ ပ္မႈတြင ္ စက်ီခစက်ီခမာခမာခ အာခေပ ာဲမႈ ျ စ္ေစသညဲ္အရာ တစ္ ုး
အျ စ္ ေ ာ္ထုးတ္ေတြ ဲရိ ရသည္။
IPR ိ ခေ ာက္မႈမ ာခ အပ အဝင္ တရာခမဝင္ ကုးန္သြယ္မႈ ဆိုးင္ရာ တရာခဝင္ ကိန္ခဂဏန္ခမ ာခကုးိ ပံုးမ န္ ထုးတ္ျပန္မႈ
ကင္ခမာဲျ င္ခကလည္ခ ပြင္ဲလင္ချမင္သာမႈ ႏုိ င္ဲ ကုးန္သြယ္မႈ အမ ိ ခအစာခတြင္ ျမန္မာႏုိိုးင္ငံ ရမ တ္ကိုး
သိသိသာသာ ေလ ာဲက ေစသည္။
ဘိန္ခ ႏုိ င္ဲ မတ္ဘာ တ္တမင္ခ ထုးတ္လုးပ္မႈ ကမၻာဲ ဗမိုး က္ တစ္ ုး အျ စ္ ျမန္မာႏုိုးိင္ငံ ရပ္တည္ေန သည္မ ာ
ဆယ္စုးႏုိ စ္ေပ င္ခမ ာခစြာ စကာျမင္ဲေနျပ်ီျ စ္သည္။ ကမၻာေပပတြင ္ဘိန္ခထုးတ္လုးပ္မႈ ုးတိယ ေျမာက္ အမ ာခဆံုးခ ႏုိုးိင္ငံ အျ စ္
ျမန္မာကိုး မ တ္ယ ထာချပ်ီခ မာေ င္ေ သတြင္ခ မ ခယစ္ေဆခဝ ခ ထုးတ္လုးပ္မႈတြင္လည္ခ ပ ဝငလ္ က္ရိ သည္။ ကုးလသမဂၢ
မ ခယစ္ေဆခဝ ခ ႏုိ င္ဲ ရာဇဝတ္မႈရံုးခ (UNODC) သတ္မ တ္ က္မ ာခအရ ျမနမ္ာ ႏုိုးိငင္ံသည္ အထ ခသျ င္ဲ “ထိတ္လန ္ ဲ ြယ ္
အဆင္ဲ” သုးိ ဲေရာက္ေနသည္။
“ေထာက္ပံဲမႈေတြ တုးိခလာတာက ႏုိုးိင္ငံျ တ္ေက ာ္ ရာဇဝတ္ဂိုးဏ္ခေတြး ျမန္မာႏုိုးိင္ငံတြင္ခက လ မ ိ ခစုး လက္နက္ကိုးင္
အုးပ္စုးေတြ ေပ င္ခစည္ခလာမႈနာ သြာခတုးိက္ဆုးိင္ေနပ တယ္။ ကအက ိ ခစ်ီခပြာချ င္ခ ေပ င္ခစည္ခသြာခမႈပ ။
တစ္ဘက္က ေငြစ်ီခဆင္ခမႈ လုးိအပ္တယ္း အျ ာခတစ္ဘက္က ဥပေ မုးိခမုးိခမႈ အာဏာပိုးင္ေတြရာ ဲ ေႏုိ ာငဲ္ယ တ္မႈ မရိ ဘာ
ထုးတ္ကုးန္ေတြ ထုးတ္လုးိတာ ဲ နယ္ေျမေတြ လုးိအပ္ေနတယ္” မုး UNODC ေ သဆုးိင္ရာ ကုးိယ္စာခလ ယ္ မစၥတာ
ဂ ရယ္မ်ီ ေ က္ကလတ္က မ တ္ က္ျပ သြာခသည္။
အစိုးခရ အ ြာ က မစကာေသခ င္က ကိုးင္တြယ္ ေျ ရ င္ခလ က္ရိ ေသာ္လည္ခ လ ကုးန္က ခမႈသည္လည္ခ ျမန္မာ ႏုိုးိငင္ံတြင္ခ
ဆက္လက္ ျ စ္ပြာခလ က္ရိ သည္။ ႏုိုးိင္ငံျ တ္ေက ာ္ အုးပ္စုး ြာ ရာဇဝတ္မႈ ႏုိ ငဲ္ လ ကုးန္က ခမႈ ကာကြယ္ေရခး ိႏိုိုးပ္ေရခး
အျပစ္ေပခေရခ ကုးလသမဂၢ သေဘာတ ည်ီ က္ ( ပ လာမုးိ သေဘာတ ည်ီ က္ ) ကုးိ ၂၀၀၄ ုးနစ္တြင္ ျမန္မာ ႏုိုးိင္င ံ
လက္မ တ္ေရခထုးိခ ာဲသည္။ ၂၀၁၅ ုးနစ္တြင္ လ ကုးန္က ခမႈ တုးိက္ က္ေရခ ဥပေ ကုးိ ျပဌာန္ခလုးိက္ကာ လိင္/လုးပ္အာခ
ကုးန္က ခမႈ ပံုးစံအာခလံုးခကုးိ ရာဇဝတ္မႈ အျ စ္ သတ္မ တ္လုးိက္သည္။ ၂၀၁၇ ုးနစ္အေရာကတ္ြင္ ကုးန္က ခမႈ တုးိက္ က္ေရခ
တရာခဥပေ စုးိခမိုးခမႈ အ ြာ ဲမ ာခး အလုးပ္တာဝန္ အ ြာ ဲမ ာခတြင္ လုးပ္ကိုးင္လ က္ရိ သည္ဲ ဝန္ထမ္ခအရည္အတြက္ကုးိ အစိုးခရက
တုးိချမ င္ဲလုးိက္သည္။ သုးိ ဲေသာ္လည္ခ လ ကုးန္က ခမႈ တုးိက္ က္ေရခ အနိမ္ဲဆံုးခ လုးိအပ္ က္မ ာခကုးိ ျမန္မာ ႏုိုးိင္င ံ
အျပညဲ္အဝ ျပည္ဲမ်ီ ျ င္ခမရိ ေသခသလုးိး ယင္ခကုးိ ကိုးင္တြယ္ေရခ သိသာထင္ရ ာခေသာ အာခထုးတ္မႈမ ာခ မလုးပ္မုး အေမရိကန ္
ႏုိုးိင္ငံျ ာခေရခ ဝနစ္က်ီခဌာန လ ကုးန္က ခမႈ ၂၀၁၈ ုးနစ္ အစ်ီရင ္ံစာတြင္ မ တ္ က္ေရခထာခသည္။ ထုးိ ေစကာငဲ္ ျမန္မာ ႏုိုးိင္ငံကိုး
အနိမ္ဲဆံုးခ အဆင္ဲသတ္မ တ္ က္ျ စ္သည္ဲ အလ ာ နံပတ္ (၃) သုးိ ဲအဆင္ဲေလ ာဲ လုးိက္သည္။
အျ ာခေသာ ြံျ ိ ခဆာႏုိုးိင္ငံ အမ ာခစုးကာဲသုးိ ပင ္ တရာခမဝင္ ကုးန္သြယ္မႈ အႏုိ ရာယ္မ ာခကိုး ျပည္သ မ ာခ သိနာခလည္မႈ
ကင္ခမာဲျ င္ခ စိန္ေ ပ က္ကိုးလည္ခ ျမန္မာ ႏုိုးိငင္ံအေနျ င္ဲ ရငဆ္ုးိင္ေနရသည္။ ယင္ခအတြက္ ေ သဆိုးင္ရာ ႏုိ င္ဲ ေ သတြင္ခ
TRACIT 2018
Page 8
ပညာေပခမႈမ ာခ လုးပ္ေဆာင္ရန္း သိနာခလည္မႈ ျမင္ဲတင္ေရခကိုး လ ဲအသိုးက္အဝန္ခ အဆင္ဲတြင္ လုးပ္ေဆာင္ရန္ မျ စမ္ေန
လုးိအပ္သည္။
အမ ိခအစာခ ၄း အေကာက ္ြန ္အေျ အေန
တရာခဝင္ ကုးန္က ခမႈကိုး ေ ာေမြ ဲေစျ င္ခး တစ္ ိန္တည္ခတြင္ တရာခမဝင္ ကုးန္က ခမႈကိုး တာခဆ်ီချ င္ခ ဆုးိသည္ဲ တာဝန္
ႏုိ စ္ရပ္ကိုး စ်ီခပြာခေရခ တစ္ ုး အေကာက္ ြန္ ဌာနက မည္မ ထိထိေရာက္ေရာက္ စ်ီမံႏုိုးိငသ္ည္ကိုး ဤ အမ ိ ခအစာခက
တိုးင္ခတာေပခသည္။ ယင္ခတြင္ ကိ္န္ခညြန္ခ ၅ ုး ရိ သည္။ တင္ပိုး ဲမႈ ရာ ိုးင္ႏုိႈန္ခမည္မ ကိုး ရုးပ္ပိုးင္ခအရ စစ္ေဆခႏုိုးိင္သနည္ခး
အ ြန္ေကာက္ယ ေရခ လုးပ္ငန္ခမ ာခ ႏုိ င္ဲ စစ္ေဆခမႈ
စကာ ိန္း နယ္စပ္ လုးပ္ထံုးခ
လုးပ္နည္ခမ ာခတြင္ အလုးိေလ ာက္စက္ မည္မ ပ ဝင္
သနည္ခး AEO အစ်ီအစဥ္မ ာခ ပ ဝင္မႈး အေကာက္ ြန ္
မ တ္တမ္ခ စနစ ္တည္ရိ မႈ တုးိ ဲျ စ္သည္။
အေကာက္ ြန္ အေျ အေန အမ ိ ခအစာခ
အကာျ တ္ က္ တြင္ ျမန္မာ ႏုိုးိငင္ံ အျမင္ဲဆံုးခရမ တ္ ရရိ ာဲကာ ၃၄ မ တ္ ျ စ္ေသာ္လည္ခ ယင္ခသည္ ကမၻာဲ ပ မ္ခမ ေအာက္
ထက္ဝတ္ ေလ ာဲေသခသလုးိ ေ သတြင္ခ ပ မ္ခမ ေအာက္ ၁၈ မ တ္ေလ ာဲေနေသခသည္။ အေထြေထြ အေကာက္ ြန္ရံုးခတြင္
စစ္ေဆခေရခအတြက္ ေ သ ံအေကာက္ ြန္အရာရိ မ ာခထံတြင္ စကိ တင္ မ တ္ပံုးတင္ေပခႏုိုးိင္သည္ဲ စနစ္ျ စ္ေသာ တရာခဝင ္
အသိအမ တ္ျပ စ်ီခပြာခေရခ လုးပ္ေဆာင္သ ( AEO ) ကုးိ က င္ဲသံုးခလ က္ရိ သည္။ ယင္ခေစကာငဲ္ စ်ီခပြာခေရခ ရမ တ္ က သြာခသည္။
အလာခတ ပင္ အေကာက္ ြန္ ရ င္ခလင္ခမႈ ႏုိ င္ဲ စစ္ေဆခမႈတြင္ လုးိအပ္ က္မ ာခ ( ၈၁ ေနရာတြင္ ရပ္တည္ ) ရိ ေနေသခသည္။
အေကာက္ ြန္ အလုးိေလ ာက္ စနစ္တြင္ (၇၉) ေနရာတြင္ရိ ေနသည္။ ယင္ခႏုိ စ္ ုးေစကာငဲ္ လာဘ္ေပခႏုိုးိင္သည္ဲး
အက င္ဲပ က္ေစႏုိုးိင္သည္ဲ ပတ္ဝန္ခက င္ ကိုး န္တ်ီခေပခႏုိုးိင္ငသည္။
ကုးန္ပစၥည္ခ အမ တ္တံဆိပ္ မ တ္ပံုးတင္ စနစ ္ ရိ ျ င္ခေစကာငဲ္ ျမန္မာ အေကာက္ ြန္ ရမ တ္ အနည္ခငယ္ တုးိချမ င္ဲသြာခသည္။
လက္ရိ တြင္ ျမန္မာ အေကာက ္ြန္ ဌာန (MCD) သည္ ကုးန္ပစၥည္ခ အမ တ္တံဆိပ္ မ တ္ပံုးတင္ျ င္ခ ကိုး ြင္ဲျပ ထာခသည္။
ယင္ခ မ တ္ပံုးတင္စနစ္ေစကာငဲ္ ပစၥည္ခတုးမုး သံသယရိ သည္ဲ ကုးန္စည္မ ာခကုးိ MCD က သိမ္ခယ ႏုိုးိင္သည္။ အလာခတ
ပစၥည္ခတုးမ ာခ တင္သြင္ခလာျ င္ခကိုးလည္ခ တရာခဝင္ မ တ္ပံုးတင္ထာခ သည္ဲသ မ ာခက MCD ကုးိ
အေစကာင္ခစကာခေပခႏုိုးိင္သည္။ သုးိ ဲေသာ္လည္ခ လက္ရိ မ တ္ပံုးတင္စနစ္ ကုးိ လ သိမမ ာချ င္ခး က ယ္ျပန္ ဲစြာ အသံုးခမျပ ျ င္ခး
လက္ေတြ ဲက င္ဲသံုးခမႈ အကန္ ဲအသတ္ရိ ျ င္ခတုးိ ဲေစကာငဲ္ စနစ ္ က အမ ာခအာချ င္ဲ ထိေရာက္ျ င္ခမရ ိေစကာင္ခ ေ သ ံ
ကြ မ္ခက င္သ မ ာခက ေထာက္ျပထာခသည္။ လက္ရိ တြင္ ဆုးိင္ခငံဲထာခသည္ဲ IP ဥပေ သစ္မ ာခ ကိုး
အေကာင္အထည္ ေ ာ္လာပ က ယင္ချ စ္စဥ္ တစ္ရပလ္ံုးခကုးိ အဆင္ဲျမ င္ဲႏုိုးိင္သည္။ သုးိ ေသာ္ အေသခစိတ္
အ က္မ ာခ ေဆြခေႏုိြခရန္ က န္ေနေသခသည္။
ဇယာခ ၅
TRACIT 2018
Page 9
နဂိံုးခ ပ ္
ျမန္မာ ႏုိုးိငင္ံ မ ဝ အေျ အေန တစ္ရပ္လံုးခကုးိ ျ ံ စကည္ဲလ င္ အုးပ္ ပ္မႈ ညံဲ င္ချ င္ခး အင္စတ်ီက ခရ င္ခမ ာခ
အာခနည္ချ င္ခတုးိ ဲက ေနာက္ျပန္ဆြာထာခသည္ကိုး ေတြ ဲႏုိုးိင္သည္။ ယင္ခအ က္ မ ာခေစကာငဲ္လည္ခ တရာခမဝင္ ကုးန္စည္မ ာခ
ႏုိုးိင္ငံတြင္ခသုးိ ဲဝင္ေရာက္မႈး ျမန္မာမ တစ္ဆင္ဲ အျ ာခေသာ ေ သမ ာခသိုး ဲ ျ တ္ေက ာ္သြာခမႈ တုးိ ဲကုးိ
ျ စ္ေပပေစလ က္ရိ သည္။ ျပစ္ ဏ္ေပခမႈ နည္ခပ ချ င္ခး ပ ခေပ င္ခေဆာင္ရြက္မႈ အာခနည္ချ င္ခး ေစာင္ဲစကည္ဲ မႈး အက ငဲ္ပ က္မႈ
ကုးိ ေစာငဲ္စကညဲ္သည္ လုးပ္ေဆာက္ က္မ ာခ အာခနည္ချ င္ခတုးိ က ျမန္မာႏုိုးိင္ငံတြင္ခ တရာခမဝင္ ကုးန္က ခမႈ တုးိက္ က္ေရခ
မ ဝ မ ာခ အေကာင္အထည္ေ ာ္ေရခကုးိ ေႏုိ ာငဲ္ေႏုိ ခေစသည္။
အမ ိ ခအစာခ (၄) ုးလံုးခတြင္ ျမန္မာ ရမ တ္ နိမ္ဲပ ခေနျ င္ခကလည္ခ တရာခမဝင္ ကုးန္သြယ္မႈ တုးိက္ က္ေရခ တြင္
စိန္ေ ပ က္မ ာခ ရိ ေနသည္ကိုး ေ ာ္ျပလ က္ရိ သည္။ အက င္ဲပ က္မႈမ ာခကုးိ တိုးင္တြယ္ေရခ လာမည္ဲႏုိ စ္မ ာခအတြင္ခ မ ာခစြာ
လုးပ္ေဆာင္ရန္ လုးိအပ္သည္ကိုး ရ င္ခလင္ခစြာ ေတြ ဲျမင္ႏုိုးိငသ္ည္။ ထုးိ ဲအျပင ္ ႏုိုးိင္ငံေတာ္ အင္စတ်ီက ခရ င္ခမ ာခကိုး
ုးိင္မာေအာင္ အာချ ည္ဲျ င္ချ င္ဲ ေမ ာင္ ိုးက ခသ မ ာခး ကုးန္သည္မ ာခ လြတ္လြတ္ လပ္လပ္လႈပ္ရ ာခႏုိုးိင္သည္ဲ တရာခမဝင္
ကုးန္သြယ္မႈ အေျ အေနမ ိ ခ ေလ ာဲပ ခသြာခေအာင္ လုးပ္ေဆာငရ္မည္။
ျမန္မာ ႏုိုးိငင္ံ ရ ည္လ ာခလ သည္ဲ နယ္စပ္မ တစ္ဆင္ဲ ေမ ာင္ ိုး တရာခမဝင္ ကုးန္စည္မ ာခသည္ က ယ္ေျပာလ သည္ဲ
သြာခလမ္ခမာဲ ေတာင္ကုးန္ခမ ာခး ေတာင္တန္ခမ ာခး တစ္စိတ္တစ္ပိုးင္ခ ကုးိယ္ပိုးင္ အုးပ္ ပ ္ြင္ဲရ
ေ သမ ာခကိုး ျ တ္သန္ခသြာခသည္။ ယင္ခသုးိ ေလ ာဲတိေလ ာဲရာေစာငဲ္စကညဲ္း ကင္ခလ ည္ဲ ထာခသည္ဲ ေ သ တစ္ေလ ာက ္
ထိန္ခ ပ္မႈး ပြင္ဲလင္ချမင္သာမႈ ျမင္ဲတင္ေရခသည္ လြန္စြာ စက်ီခမာခ သည္ဲ စိန္ေ ပ က္ျ စ္ျပ်ီခ အိမ္န်ီခ င္ခမ ာခ ႏုိ င္ဲ
ပ ခေပ င္ခလုးပ္ေဆာင္မႈ လုးိအပ္မည္ျ စ္သည္။ ထုးိ ဲအျပင ္ အေျ အေနမ ာခကိုး ေန ဲ င္ခည င္ခ ေျပာင္ခလာႏုိုးိင္မည္ မမုးတ္ေပ။
သုးိ ေသာ္ ေသခငယ္ေသာ ေျ လ မ္ခမ ာခ ဥပမာအာချ င္ဲ အေကာက္ ြန္ အရာရိ မ ာခ စြမ္ခအင္ျမင္ဲတင္ျ င္ခး IPR ဥပေ
ကုးိ ေကာင္ခမြန္ေစျ င္ခး က ငဲ္သံုးခမႈ အာခေကာင္ခေစျ င္ခး အမ ာချပည္သ သိနာခလည္မႈ ျမ င္ဲတင္ျ င္ခ တုးိ ဲသည္ တရာခမဝင္
ကုးန္သြယ္မႈ တုးိက္ က္ေရခတြင္ သက္ေရာက္မႈစက်ီခမာခ ေပပေပ က္ေစႏုိုးိင္သည္။
ေ သတြင္ခ ႏုိုးိင္ငံမ ာခ ဆက္လက္ေပ င္ခစည္ခလာသည္ႏုိ င္ဲအမ ျမနမ္ာ ႏုိုးိင္ငံတြင္ခရိ တရာခမဝင္ ကုးန္သြယ္မႈ မ
တစ္ဆင္ဲ ေပပေပ က္လာသည္ဲ အထိအ ိုးက္မ ံသည္ဲ အေျ အေနမ ိခး လံုးျ ံေရခ ျ ိမခ္ေျ ာက္မႈမ ာခသည္ ျမန္မာ
အေပပတြင္ေရား အိမ္န်ီခ င္ခ ႏုိုးိငင္ံမ ာခ အေပပပ အႏုိုးတ္သေဘာေဆာင္သည္ဲ သက္ေရာက္မႈမ ာခ ေပပလာေစမည္ျ စ္သည္။
ကာလရ ည္စကာ ေပခအပ္မည္ဲ ျပင္ပ အေထာက္အပံဲး ထိေတြ ဲဆက္ဆံမႈ မရိ ပ က အာဆ်ီယံ ေ သတြင္ခရိ အ ိ ဲေသာ
မ္ခသာေသာ ႏုိုးိင္ငံမ ာခး စင္ကာပ (၂၄)း မေလခရ ာခ (၄၇)း ထုးိင္ခ (၄၈) ေရာက္ရိ ေနသည္ဲ အဆင္ဲသုးိ ဲေရာက္ရိ ေရခ ျမန္မာ
ႏုိုးိင္ငံအတြက္ က္ ာေနဥ်ီခမညမ္ ာ ရ င္ခလင္ခ ေသ ာလ သည္။
TRACIT 2018
Page 10
တရာခမဝင ္ကုးနသ္ြယ္မႈ တုးိက္ က္ေရခ မ ဝ ဆုးိငရ္ာ အစကံေပခ က္
ကမၻာလံုးခ ်ီ တရာခမဝင္ ကုးန္သြယ္မႈ အေျ အေန ကိန္ခညြန္ခ အႀကံျပ မႈပံုးစံအရ
ျမနမ္ာ
မတိဆ္က ္
တရာခမဝင္ ကုးန္သြယ္မႈ ႏုိ င္ဲ ပတ္သက္၍ မ ဝ ပိုးင္ခ တံုး ဲျပနမ္ႈမ ာခကိုး အသိေပခႏုိုးိင္ေရခအတြက္ ကမၻာလံုးခ ်ီ တရာခမဝင္
ကုးန္သြယ္မႈ အေျ အေန ကိန္ခညြန္ခ ထုးတ္ျပန္ႏုိုးိင္ရန္ စ်ီခပြာခေရခ သတင္ခအ က္အလက္ ယ နစ္ ( EIU ) ကုးိ တရာခမဝင္
ကုးန္သြယ္မႈ တုးိက္ က္ေရခ ႏုိုးိင္ငံေပ င္ခစံုး မမာမိတ္ အ ြာ ဲ( TRACIT ) က တာဝန္ေပခ ာဲသည္။ တရာခမဝင္ ကုးန္သြယ္မႈကိုး
ႏုိုးိင္ငံေပ င္ခ (၈၄) ႏုိိုးင္ငံတြင္ မည္ကာဲသုးိ ထိေရာက္စြာ တာခဆ်ီခေနသည္ကိုး ယင္ခ အ ြာ ဲက အကာ တ္ေလဲလာ ာဲသည္။
အလာခတ မ ဝ း ဥပေ ပိုးင္ခး စည္ခမ ဥ္ခပိုးင္ခး စ်ီခပြာခေရခး ကုးနသ္ြယ္ေရခး အင္စတ်ီက ခရ င္ခပိုးင္ခး ယဥ္ေက ခမႈ ကိန္ခညြန္ခမ ာခ
စုးစုးေပ င္ခ နယ္ပယ္ (၂၅) ုး ရိ အာခသာ က္မ ာခ ႏုိ င္ဲ အာခနည္ခ က္ မ ာခကိုး ေထာက္ျပ ာဲသည္။
ယင္ခေလဲလာေတြ ဲရိ မႈမ ာခသည္ မ ဝ မ တ္သ မ ာခ (၁) တရာခမဝင္ ကုးန္သြယ္မႈ ျ စ္ေပပေစသည္ဲ စ်ီခပြာခေရခ အေျ အေနး
စည္ခမ ဥ္ခထိန္ခသိမ္ခေရခ ပတ္ဝန္ခက င္ကိုး ပိုးမိုးနာခလည္ေစေရခး (၂) ပိုးမိုး အာရံုးစိုးက္သငဲ္သည္ဲ
နယ္ပယ္မ ာခကိုး ေ ာ္ထုးတ္ႏုိုးိင္ေရခး (၃) တရာခမဝင္ ကုးန္သြယ္မႈ မ ေပပထြက္ လာသည္ဲ ဆုးိခရြာခသည္ဲ ျ ိမခ္ေျ ာက္မႈမ ာခကုးိ
ကုးိင္တြယ္ႏုိုးိင္ရန္ ထိေရာက္သည္ဲ မမာဗ မာမ ာခ ေ ာ္ထုးတ္ႏုိုးိင္ေရခ တုးိ ဲတြင္ က ည်ီႏုိုးိင္ရန္ ရည္ရြယ္သည္။
တရာခမဝင္ ကုးန္သြယ္မႈကုးိ မ ဝ ပိုးင္ခအရ ထိေရာက္စြာ တံုး ျပန္ႏုိုးိင္ေရခ တြန္ခအာခေပခရန္ TRACIT သည္ မ ဝ ပိုးင္ခ
အစကံျပ က္မ ာခကုးိ ျပင္ဆင္ေပခ ာဲသည္။ ယင္ခအစကံျပ က္မ ာခသည္ ကမၻာလံုးခ ်ီ သေဘာေဆာင္သလုးိး တရာခမဝင္
ကုးန္သြယ္မႈ တုးိက္ က္ေရခ အစိုးခရမ ာခ စြမ္ခေဆာင္ရည္ ျမ င္ဲတင္ႏုိုးိင္မည္ဲ “လုးပ္ေဆာင္ရန္လုးိအပ္သည္ဲ” အေျ ံ
အ က္မ ာခလည္ခ ပ ဝင္သည္။ ၎တုးိ ကိုး TRACIT အစ်ီရင္ ံစာျ စ္သည္ဲ “တရာခမဝင္ ကုးန္သြယ္မႈ တုးိက္ က္ေရခ
အစကံျပ က္- ကမၻာလံုးခ ်ီ တရာခမဝင္ ကုးန္သြယ္မႈ အေျ အေန ကိန္ခညြန္ခ အႀကံျပ မႈပံုးစံအတိုးင္ခ” တြင္ ေ ာ္ျပထာခသည္။
ထုးိ ဲအျပင္ ျမနမ္ာ ႏုိုးိင္ငံ ႏုိ င္ဲ ကိုးက္ည်ီသည္ဲ ကာလံေ သံ အလုးိက္ အစကံျပ က္မ ာခကိုးလည္ခ ျပင္ဆင္ေပခထာခသည္။
ျမနမ္ာအတြက ္ဥ်ီခစာခေပခမ ာခ
တရာခမဝင ္ ကုးနသ္ြယမ္ႈ တံုး ျပနေ္ရခ အလံုးခစံုးျ ံငံုး၍ ထေိရာကမ္ႈ ရိ သည္ဲ ဘကေ္ပ ငခ္စံုးး နယပ္ယစ္ံုး ဥခ္ကပမ္ႈ
ေပပထြနခ္လာေစရန ္
TRACIT 2018
Page 11
ႏုိုးိင္ငံျ တ္ေက ာ္ ရာဇဝတ္သာခမ ာခသည္ အမ ိ ခသာခႏုိုးိင္ငံ နယ္မိနိတ္မ ာခကုးိ အေလချပ သ မ ာခ မမုးတ္ေပ။ ထုးိ ဲအျပင ္
တရာခမဝင္ ကုးန္က ခသ မ ာခသည္ ျမန္မာ ႏုိ င္ဲ တရုးတ္း အိႏုိၵိယး ဘဂၤလာခေ ဲရ ္း ထုးိင္ခး လာအုးိတုးိ စကာခရိ ရ ည္လ ာခး
အလြယ္တက ျ တ္ေက ာ္ႏုိုးိင္သည္ဲ နယ္စပ္မ ဥ္ခကုးိ အျမတ္ထုးတ္ အသံုးခ လ က္ရိ သည္။ ထုးိ ေစကာငဲ္ ျမန္မာ အေနႏုိ င္ဲ
အိမ္န်ီခ င္ခမ ာခ ႏုိ င္ဲ ထိေတြ ဲရမည္ျ စ္သလုးိး အစိုးခရ အ င္ခ င္ခစကာခ ပ ခေပ င္ခမႈး အထ ခသျ င္ဲ အေကာက္ ြန္း ဥပေ စိုးခမုးိခမႈး
ပုးိ ဲကုးန္း ေမ ာင္ ိုးက ခရန္ တန္ ိုးခ ရိ သည္ဲ အ ိုးခတန္ ထုးတ္ကုးန္မ ာခ အေစကာင္ခ သတင္ခအ က္အလက္မ ာခ လ ယ္ေရခ
တုးိက္တြန္ခ ရမည္ျ စ္သည္။
အ ြာ ဲဝင္အျ စ္ ပ ဝင္လ က္ရိ သည္ဲ အ ြာ ဲအစည္ခမ ာခ ဥပမာ အေရ ဲေတာင္အာရ ႏုိုးိင္ငံမ ာခ အ ြာ ဲအစည္ခ (အာဆ်ီယံ) တုးိ ဲ
မ ေဘာင္မ ာခအတြင္ခမ ေန၍ ျမန္မာ အသံစကာခ ႏုိုးိင္ေရခလည္ခ လုးပ္ေဆာင္သငဲ္သည္။ ထုးိ ဲအျပင ္အိမ္န်ီခ င္ခ ေ သဆုးိင္ရာ
အ ြာ ဲအစည္ခမ ာချ စ္သည္ဲ အာရ -ပစ်ီ ိတ္ စ်ီခပြာခေရခ ပ ခေပ င္ခေဆာင္ရြက္မႈ အ ြာ ဲအစည္ခ (ေအပတ္) တုးိ ဲႏုိ င္ဲလည္ခ လက္တြာ
ရမည္။ ဘက္ေပ င္ခစံုးမ ထိေတြ ဲမႈ လုးပ္ေဆာင္ရန္း တျ ာခေသာ တုးိင္ချပည္မ ာခမ အေကာင္ခမြန္စံုးေသာ အမႈအက င္ဲမ ာခကုးိ
အတုးယ ႏုိုးိင္ရန္ ေ သ တြင္ခ ပ ခေပ င္ခမႈ ကုးိ အသံုးချပ သင္ဲသည္။ တရာခမဝင္ ကုးန္သြယ္မႈ တုးိက္ က္ေရခ ျမန္မာဲ ဥပေ
ေပပထြက္လာေရခတြင္လည္ခ ယင္ခကိုး ကိုးခကာခမႈ တစ္ ုး အျ စ္ အသံုးချပ ႏုိုးိင္သည္။
ႏုိုးငိင္အံဆင္ဲတြင ္ဌာန အ ငခ္ ငခ္စကာခ ပ ခေပ ငခ္မႈ ျမ င္ဲတငျ္ ငခ္
ဥပေ စိုးခမုးိခေရခ ဌာနမ ာချ စ္သည္ဲ စ်ီမံကိန္ခႏုိ င္ဲ ဘ႑ာေရခ ဝန္စက်ီခဌာနး ကုးန္သြယ္ေရခး နယ္စပ္ ထိန္ခ ပ္ေရခး ရာတပ္ ြာ ဲ ႏုိ င္ဲ
အေထြေထြအုးပ္ ပ္ေရခဥ်ီခစ်ီခဌာနတိုးုအစကာခ ပ ခေပ င္ခမႈကိုး အဓိက အာချ င္ဲ ျမ င္ဲတင္သငဲ္သည္။ အစုးိခရ ဌာနမ ာခစကာခ
ထိေရာက္မႈ မရိ း အကန္ အသတ္ရိ ေနသည္ဲ ပ ခေပ င္ခမႈကုးိ တရာခမဝင္ ကုးန္က ခသ မ ာခက တစ္ တစရ္ ံ
အျမတ္ထုးတ္ေလဲရိ သည္။ ဗမိုး အစိုးခရ အဆင္ဲ တြင္ အဆင္ဲျမင္ဲအာဏာရိ သည္ဲ “တရာခမဝင္ ကုးန္သြယ္မႈ တုးိက္ က္ေရခ
ညိ ႏုိိႈင္ခသ ” တစ္ဥ်ီခကုးိ ျမန္မာအစိုးခရ န ္အပ္သငဲ္သည္။ ထုးိ အျပင္ ဌာနမ ာခအ င္ခ င္ခစကာခ အလုးပ္တာဝန္အ ြာ
ထ ေထာင္ျ င္ခး ယင္ခ အဓိက ဌာနမ ာခစကာခ ပ ခေပ င္ခမႈ စက်ီခစကပ္ျ င္ခး လုးိအပ္သည္ဲ ဘ႑ာေရခ ႏုိ င္ဲ ဝန္ထမ္ခ
ရင္ချမစ္မ ာခ ျ န ္ေဝေပချ င္ခး ဥပေ သက္ေရာက္ေစေရခ လုးပေ္ဆာင္ က္မ ာခ အေကာင္အထည္ေ ာ္ျ င္ခး လုးပ္ေဆာငျ္ င္ခ
တုးိ ျပ လုးပ္သငဲ္သည္။
ဥပမာအာချ င္ဲ- တရာခမဝင ္ ကုးန္က ခမႈ တုးိက္ က္ေရခ ႀသစေစတခလ အစိုးခရ လုးပ္ေဆာင္သည္ဲ
ထိေရာက္သည္ဲ ေဆာက္ရြက္ က္တြင္ ဌာနေပ င္ခစံုးပ ဝင္သည္ဲ “ေမ ာင္ ိုးစ်ီခပြာခေရခ ကိုးင္တြယ္မႈ အျမာတမ္ခ တာဝန္အ ြာ ဲ”
ထ ေထာင္ျ င္ခး ဥပေ စုးိခမုးိခမႈ ညိ ႏုိိႈင္ခ လုးပ္ေဆာင္ေရခ ရန္ပံုးေငြ တုးိချမ င္ဲျ င္ခ
(ေ ပလာ ၁၃၅ သန္ခ)း ျပစ ္ဏ္ တုးိချမ င္ဲျ င္ခး အုးပ္စုး ြာ က ခလြန္သည္ဲ ရာဇဝတ္ အ ြာ အစည္ခမ ာခ အျမတ္ထုးတ္
အသံုးခ လ က္ရိ သည္ဲ ယိုးေပ က္မ ာခကုးိ ပိတ္ေရခ ဥပေ ျပ ျ င္ခး နည္ခဥပေ ျပဌာန္ခ ျ င္ခတုးိ ဲပ ဝင္သည္။
ပုးဂၢလကိ နယပ္ယ ္ စြမခ္အာခ တုးိချမ င္ဲေရခ ပ ခေပ ငခ္မႈ စတငလ္ုးပေ္ဆာငျ္ ငခ္
ေထာက္ပံဲေရခ ကြင္ခဆက္ တစ္ေလ ာက္ ိုးင္မာစကံ ိုးင္မႈကုးိ ကာကြယ္ေရခ အျပည္ျပည္ဆုးိင္ရာ အသိအမ တ္ျပ ပြင္ဲလင္ခသည္ဲ
စံႏုိႈန္ခမ ာခကိုး အေျ ျပ သညဲ္ နည္ခပညာဆုးိင္ရာ ေျ ရ င္ခနည္ခမ ာခ အသံုးချပ ျ င္ခး ေ ာ္ထုးတ္ျ င္ခး ေဘခအႏုိ ရာယ္ အကာျ တ္မႈး
နယ္စပ္ ေစာငဲ္စကညဲ္မႈ တုးိချမ င္ဲႏုိုးိင္ေရခ ေထာက္လ မ္ခေရခ ႏုိ င္ဲ သတင္ခအ က္အလက္ မ ေဝျ င္ခး သတိျပ မႈကိုး ျမင္ဲတင္ျ င္ခး
အသိပညာ အေျ ကုးိ တုးိခ ာ ဲျ ငခ္တုးိ ဲပ ဝင္သည္။ ယင္ခသုးိ ဲအမ ာခပိုးင္ပိုးင္ခ န င္ဲ ပုးဂၢလိကပိုးင္ပိုးင္ခ ပ ခေပ င္ခမႈေစကာငဲ္ သက္ဆုးိင္ရာ
TRACIT 2018
Page 12
တရာခစ်ီရင္ေရခ အာဏာသည ္ တရာခဝင္ ကုးန္သြယ္မႈ ကိုး အာမ ံေပခႏိုိုးင္သည္ဲ ဆုးိသည္ဲ အျပည္ျပည္ဆုးိင္ရာ
ဂုးဏ္သတင္ခကိုးလည္ခ တုးိချမ င္ဲေပခႏုိုးိင္သည္။ အစိုးခရႏုိ င္ဲ စ်ီခပြာခေရခပိုးင္ခ အလုးပ္သေဘာ ပ ခေပ င္ခဆက္ဆံမႈ တုးိချမ င္ဲေစေရခတြင္
ဥေရာပ ကုးန္သည္စက်ီခမ ာခ အသင္ချမန္မာ ႏုိ င္ဲ အဆိုးပ အသင္ခ တရာခမဝင္ ကုးန္သြယ္မႈ တုးိက္ က္ေရခ
ဆြာေဆာင္အစကံျပ မႈ အ ြာ ဲဝင္ ကုးမၸဏ်ီမ ာခသည္ အဓိက မိတ္ က္မ ာခ အျ စ္ ရပ္တည္စကမညျ္ စ္သည္။
ရာဇဝတပ္ိုးငခ္ ျပစ ္ဏ္ တုးိချမ င္ဲျ ငခ္
ရာဇဝတ္ပိုးင္ခ ဥပေ အာခနည္ခသညဲ္ တုးိင္ချပည္မ ာခး ေစ ခကြက္မ ာခ ကိုး တရာခမဝင္ ကုးန္က ခသ မ ာခ အျမတ္ထုးတ္မႈ
တာခဆ်ီခႏုိုးိင္ေရခ အတြက္ ေ သတြင္ခႏုိုးိင္ငံမ ာခစကာခ စံႏုိႈန္ခတုးိချမ င္ဲေရခကိုး ဥ်ီခစာခေပခ လုးပ္ေဆာင္ရန္လုးိအပ္သည္။ တရာခရံုးခက
မ တ္သည္ဲ ျပစ္ ဏ္ ႏုိ င္ဲ ဏ္ေငြမ ာခ အျပင္ တရာခမဝင္ ကုးန္သြယ္မႈတြင္ ပ ဝင္လ က္ရိ သညဲ္ ထုးတ္လုးပ္သ း ျ န္ ဲ ်ီသ း
လက္လ်ီေရာင္ခသ မ ာခ စ်ီခပြာခေရခ လုးိင္စင္မ ာခကိုး က္သိမ္ခေရခကိုးလည္ခ သံုးခသပ္သငဲ္သည္။
FTZs မ ာခကိုး တရာခမဝင ္ကုးနက္ ခသ မ ာခလကမ္ ကာကြယေ္ရခ ုးိငမ္ာ၍ တကစ္ကြမႈရိ သည္ဲ နညခ္လမခ္မ ာခ မ တျ္ ငခ္
၂၀၁၄ ုးနစ္ ျမန္မာ အထ ခစ်ီခပြာခေရခဇုးန္ ဥပေ အရ အထ ခစ်ီခပြာခေရခဇုးန္မ ာခအတြင္ခရိ လြတ္လပ္၍
ကာကြယ္ထာခသည္ဲဇုးန္မ ာခမ ေန၍ ကုးန္ပစၥည္ခမ ာခ ေရြ ဲေျပာင္ချ င္ခ အေပပ အေကာက ္ြန္ဌာနမ ာခ လုးပ္ပိုးင္ ြင္ဲ
သက္ေရာက္ေသာ္လည္ခ တရာခမဝင္ ကုးန္က ခမႈ ထိေရာက္စြာ ကာကြယ္ေရခ ဥပေ ျပ မႈ ကုးိ အာချ ည္ဲသငဲ္သည္။
ထပ္မံျ ည္ဲစြက္သငဲ္သည္ဲ လုးပ္ေဆာင္ က္မ ာခသည္ သံသယရိ ြယ္ရိ သည္ဲ တင္ပိုး ဲမႈမ ာခကိုး တင္ခစကပ္စြာ ထိန္ခ ပျ္ င္ခး
FTZs မ ာခတြင္ လုးပ္ေဆာင္သည္ဲ ဝန္ေဆာင္မႈမ ာခ ႏုိ င္ဲ ကုးန္စည္မ ာခကုးိ ရာထ ခအလုးိက္ စစ္ေဆချ င္ခး FTZ ပတ္ဝန္ခက င္း
ဝင္ေပ က္း ထြက္ေပ က္မ ာခ ကုးိ အေကာက္ ြန္ဌာနက စက်ီခစကပ္ျ င္ခး FTZs စ်ီခပြာခေရခ လုးပ္ေဆာင္သ မ ာခ ႏုိ င္ဲ ၎တုးိ ဲ
မိတ္ က္မ ာခ အမ တ္လကၡဏာမ ာခကိုး အတည္ျပ ေပချ င္ခး “စာခသံုးခသ ကုးိ သိရိ ျ င္ခ”း “သငဲ္ေတာ္သည္ဲ
ႀကိ တင္ေလဲလာသံုးခသပ္မႈရိ ျ င္ခ” လုးပ္ေဆာင္ က္မ ာခ ကိုး က င္ဲသံုးချ င္ခ တုးိ ဲပ ဝင္သည္။
တရာခမဝင ္ ကုးနသ္ြယမ္ႈ ျမငသ္ာေသား မျမငသ္ာေသာ ထ ိိုးကမ္ႈမ ာခး ျ မိခ္ေျ ာကမ္ႈမ ာခကုးိ အြနလ္ုးိငခ္တြငေ္ရား
အြနလ္ုးိငခ္မမုးတသ္ည္ဲ အေျ အေနတြငပ္ အမ ာချပညသ္ သရိိ နာခလညေ္အာင ္စက ိခပမခ္ျ ငခ္
အေရ ဲေတာင္အာရ ေ သ တြင္ခ တရာခမဝင္ ထုးတ္ကုးန္မ ာခ ဝယ္ယ မႈ အမ ာခဆံုးခသည္ ျမန္မာ ႏုိုးိင္ငံျ စ္သည္။ ယင္ခသိုး
ဲဲ ျ စ္ရျ င္ခသည္ တရာခမဝင္ ကုးန္စည္မ ာခ အႏုိ ရာယ္ကိုး မသိရိ ျ င္ခ ေစကာငဲ္လည္ခ ျ စ္မည္။ တရာခမဝင္ ရရိ ထာခသည္ဲ
သာခရိုးိင္ခ တိရိစၦာန္မ ာခမ က န္ခမာေရခ အတြက္ ေကာင္ခက ိ ခမ ာခ ရရိ ေစႏုိုးိင္သည္ဆုးိသည္ဲ မ ာခယြင္ခသည္ဲ ယ ဆ က္မ ာခကိုး
တုးိက္ က္ျ င္ခး လုးိင္စင္မရိ သည္ဲ အရက္မ ာခး စံ ိန္မမ်ီ သည္ဲ ေဆခဝ ခမ ာခ အသံုးချပ ျ င္ခ အႏုိ ရာယ္မ ာခကိုး စာခသံုးခသ မ ာခ
သိေအာင္ ပညာေပချ င္ချ င္ဲ တရာခမဝင္ ကုးန္စည္မ ာခ အေပပ ဝယ္လုးိအာခကုးိ ျမန္မာ ေလ ာဲ ႏုိုးိင္သည္။ အထ ခသျ င္ဲ
စာခသံုးခသ ကာကြယ္ေရခ ကုးလသမဂၢ လမ္ခညြန္ က္မ ာခကိုး အေကာင္အထည္ေ ာ္ေရခ ၎တုးိ တာဝန္ကိုး မ ဝ
မ တ္သ မ ာခ သံုးခသပ္သငဲ္သည္။
အ ြန ္မ ဝ ႏုိ င္ဲ အမေတာ္ေစကခေပခမႈကိုး က ိခေစကာငခ္ ဆ်ီေလ ာ္ေအာင ္လုးပျ္ ငခ္
TRACIT 2018
Page 13
တရာခမဝင္ ကုးန္က ခမႈး ေမ ာင္ ိုးမႈး ညစ္ညမ္ခမႈး ိုးခယ မႈ တုးိ ဲကုးိ အ ြန္မ ဝ ႏုိ င္ဲ အမေတာ္ေစကခေပခမႈတုးိ ဲက အာခမေပခမိေစရန္
လုးိအပ္သည္။ ယင္ခသိုး ဲမျ စ္ေစရန္ ရိုးခရ င္ခကာ တစ္ ုးတည္ချ စ္သည္ဲ သ်ီခသန္ ဲအ ြန္ ေကာက္ယ မႈ ပံုးစံ က င္ဲသံုးချ င္ခး
စုးစုးေပ င္ခ စာခသံုးခမႈး ေစ ခႏုိႈန္ခး ဝင္ေငြ အဆင္ဲ စသည္ဲ ဝယ္လုးိအာခ ဆက္ႏုိြယ ္ အ က္မ ာခကုးိ ထညဲ္သြင္ခစဥ္ခစာချ င္ခး
ထုးတ္ကုးန္မ ာခ အေပပ ဝယ္ယ ႏုိုးိင္မႈ စြမ္ခ ကုးိ ေသ ာေစျ င္ခ တုးိဲ လုးပ္ေဆာင္သငဲ္သည္။
အျမစတ္ြယေ္နသည္ဲ အက င္ဲပ ကမ္ႈမ ာခကိုး ကိုးငတ္ြယျ္ ငခ္
တရာခမဝင္ ကုးန္က ခမႈကိုး အာခေပခအာခေျမာက္ျ စ္ေစသညဲ္ အျမစ္တြယ္ေနသည္ဲ အက င္ဲပ က္မႈမ ာခ အထ ခသျ င္ဲ
အေကာက္ ြန္း ဥပေ စိုးခမုးိခမႈ အာဏာပိုးင္မ ာခး တရာခစ်ီရင္ေရခ နယ္ပယ္တုးိ ဲတြင ္ကိုးင္တြယ္ရန္ လုးိအပ္သည္။ အေကာက္ ြန္
လုးပ္ထံုးခလုးပ္နည္ခမ ာခတြင္ အလုးိေလ ာက္ စနစမ္ ာခ အသံုးချပ လာမႈသည္ အက ငဲ္ပ က္မႈမ ာခ ျ စေ္စသညဲ္ “အ ြင္ဲအလမ္ခမ ာခ”
ကုးိ ထိထိေရာက္ေရာက္ အာခေပ ာဲေစသည္။ အမ ာချပည္သ ဆုးိင္ရာ ဝယ္ယ ေရခ ကိစၥမ ာခတြင္ ပြင္ဲလင္ချမင္သာမႈ
တုးိချမ င္ဲႏုိုးိင္ပ က အက င္ဲပ က္မႈကိုး ကန္ ဲသတ္ႏုိုးိင္မည္ျ စ္သလုးိး တရာခဝင္ ကုးမၸဏ်ီမ ာခ ေငြေစကခ ဆံုးခရႈံခမႈး ပ ခတြာ ပ လာသည္ဲ
အရႈပ္ေတာ္ပံုးမ ာခမ ကာကြယ္ေပခႏုိုးိင္သည္။ တရာခမဝင္ ကုးန္က ခမႈ တုးိက္ က္ေရခ မမာဗ မာတြင္ ေအာင္ျမငမ္ႈ
အလာခအလာရိ ပ က အက င္ဲပ က္မႈ တုးိက္ က္ေရခကိုးလည္ခ ဥ်ီခတုးိက္ လုးပ္ေဆာင္ရမည္။
အေကာက ္ြန ္လုးပထ္ံုးခလုးပန္ညခ္မ ာခ ထေိရာကမ္ႈ တုးိချမ င္ဲျ ငခ္
တရာခမဝင္ႏုိ င္ဲ ေမ ာင္ ိုး ေစ ခကြက္ကုးန္စည္မ ာခ ျမန္မာႏုိုးိင္ငံတြင္ခသုးိ စ်ီခဝင္မႈ ပိတ္ဆိုး ႏုိုးိင္ရန ္ အေကာက္ ြန္ လုးပ္ထံုးခ
လုးပ္နည္ခမ ာခ ထိေရာက္မႈ တုးိချမ င္ဲေပခရန္ လုးိအပ္သည္။ အလြယ္တက ျ တ္ေက ာ္ႏုိုးိင္သည္ဲ နယ္စပ္မ ာခရိ ေနျ င္ခေစကာငဲ္
ဝန္ထမ္ခဥ်ီခေရ တုးိခ ာ ရနး္ ဆိပက္မ္ခမ ာခး နယ္စပ္ဂိတ္မ ာခကုးိ ေစာငဲ္စကညဲ္ႏုိုးိင္ေရခ ပိုးမုးိေလဲက င္ဲေပခရန္း ကိရိယာမ ာခ ပိုးမိုး
တပ္ဆင္ေပခရန္ အေရခတစက်ီခလုးိအပ္သည္။ အက င္ဲပ က္မႈ း သေဘာက လုးိလာခမႈကုးိ ေလ ာဲပ ခေစရန္ ဝန္ထမ္ခမ ာခကိုး
အလ ည္ဲက တာဝန္ေပခရမည္။
အျ ာခ ႏုိုးငိင္မံ ာခႏုိ င္ဲ အတ ပ ခတြာ စံုးစမခ္ေရခ အ ြာ ဲမ ာခ (JITs) ထ ေထာငႏ္ုိုးငိေ္ရခ စက ိခပမခ္ျ ငခ္
JITs မ ာခထ ေထာင္ေရခ အတြက္ အစိုးခရမ ာခစကာခရိ အဓိက အ ြာ ဲအစည္ခမ ာခစကာခ မိတ္ က္အျ စ္ ပ ခေပ င္ခရန္
လုးိအပ္သည္။ ေယဘုးယ အာချ င္ဲ ႏုိုးိင္ငံျ တ္ေက ာ္ စံုးစမ္ခမႈး ကုးလသမဂၢ မ ခယစ္ေဆခဝ ခ ႏုိ င္ဲ ရာဇဝတ္မႈရံုးခ (UNODC) း ကမၻာ ဲ
အေကာက္ ြန္ အ ြာ ဲအစည္ခ (WCO) း ဥေရာပရာတပ္ ြာ ဲ (Europol)း အျပည္ျပည္ဆုးိင္ရာ ရာတပ္ ြာ ဲအင္တာပိုးး ဥေရာပ
အက င္ဲပ က္မႈ တုးိက္ က္ေရခ ရံုးခ (OLAF) တုးိ ဲစကာခ ပ ခေပ င္ခလုးပ္ေဆာင္ရန္လုးိသည္။
တရာခမဝင ္ကုးနစ္ညစ္်ီခဆငခ္မႈ ပံုးစေံလလဲာျ ငခ္
တုးိင္ချပည္တြင္ခဝင္ေရာက္သည္ဲ တရာခမဝင္ ေထာက္ပံဲမႈ ရင္ချမစ္မ ာခ ေနရာ အတိအက ကိုး ေ ာ္ျပႏုိုးိင္ရန္ တရာခမဝင ္
ကုးန္စည္စ်ီခဆင္ခမႈ ပံုးစံေလဲလာရန္ လုးိအပ္သည္။
