1

TIMSS

Uluslararası Matematik ve Fen Eğilimleri Araştırması TIMSS (Trends in International

Mathematics and Science Study), Uluslararası Eğitim Başarılarını Değerlendirme Kuruluşu IEA’nın

(International Association for the Evaluation of Educational Achievement) dört yıllık aralıklarla

düzenlemiş olduğu, 4 ve 8. sınıf düzeyindeki öğrencilerin matematik ve fen bilimleri alanlarında

kazandıkları bilgi ve becerilerin değerlendirilmesine yönelik bir tarama araştırmasıdır. Bu

araştırmaya 2011 yılında dünya çapında 60’tan fazla ülke katılmıştır.

Uluslararası bir araştırma çalışması olan TIMSS, Boston College-TIMSS&PIRLS

Uluslararası Çalışma Merkezi tarafından yürütülmektedir. Ayrıca uluslararası boyutta birçok araştırma

kuruluşu projeye destek vermektedir. Bu kuruluşlar; Hamburg’da IEA Veri İşleme ve Araştırma

Merkezi (IEA Data Processing and Research Center in Hamburg), Ottowa’da Kanada İstatistik

(Statistics Canada in Ottowa) ve Princeton’da Eğitimde Sınav Hizmetleri Merkezi (Educational

Testing Service in Princeton)’dir. Katılımcı ülkeler, kendi ülkelerinde ulusal düzeyde gerekli olan

çalışmaları TIMSS ulusal merkezleri aracılığı ile uluslararası kuruluşlarla bağlantılı olarak

yürütmektedir. Ülkemizde TIMSS çalışması, Milli Eğitim Bakanlığı Ölçme, Değerlendirme ve Sınav

Hizmetleri Genel Müdürlüğü (ÖDSGM) bünyesinde yürütülmektedir.

TIMSS 2015 KATILIMCI ÜLKELER

TIMSS 2015 uygulamasına 61 ülke katılacaktır. Uygulamada bu ülkelerden üç tanesi eyaletler

düzeyinde yer alacaktır.

Almanya, Amerika, Arjantin (Buenos Aires) Avustralya, Avusturya, Bahreyn, Belçika, Birleşik Arap Emirlikleri (Abu Dhabi, Dubai), Botswana, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Çin (Hong Kong), Çin (Tayvan), Danimarka, Ermenistan, Fas, Filistin, Finlandiya, Fransa, Güney Afrika Cumhuriyeti, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi, Gürcistan, Hırvatistan, Hollanda, İngiltere, İran, İrlanda, İspanya, İsrail, İsveç, İtalya, Japonya, Kanada (Alberta, Ontario, Quebec) Katar, Kazakistan, Kore, Kuveyt, Litvanya, Lübnan, Macaristan, Makedonya, Malezya, Malta, Mısır, Norveç, Polonya, Romanya, Rusya, Singapur, Slovak Cumhuriyeti, Slovenya, Suudi Arabistan, Şili, Türkiye, Ukrayna, Umman, Ürdün, Yeni Zelanda. Not: TIMSS 2015 katılımcı ülkeleri haritada koyu renkle belirtilmiştir.

2

TIMSS’İN AMACI

TIMSS’in temel amacı, dünya çapında matematik ve fen bilimleri alanlarında eğitim ve

öğretimin gelişmesine yardımcı olmaktır. Proje bu amaç doğrultusunda öğrenci başarısındaki

eğilimleri izlemekte ve ulusal eğitim sistemleri arasındaki farklılıkları belirlemektedir. Çalışma

kapsamında öğrencilerin matematik ve fen bilimleri alanlarındaki performansları, eğitim sistemleri,

öğretim programları, öğrenci özellikleri, öğretmen ve okulların özellikleri ile ilgili bilgiler

toplanmaktadır.

TIMSS, 4 ve 8. sınıf düzeyindeki öğrencilerin matematik ve fen bilimlerindeki

performanslarını dört yıllık süreler içerisinde ölçerken, öğrenci başarı düzeylerinde meydana gelen

değişimler konusunda bilgiler de sağlamaktadır. Bu bağlamda, öğretim programlarına ilişkin olarak

elde edilen ayrıntılı bilgiler sayesinde ülkeler hem kendi içinde gelişimlerini izleyebilmekte hem de

diğer ülkelerle karşılaştırmalı olarak değerlendirmeler yapabilmektedirler.

TIMSS’te, öğrencilerin başarı puanlarının belirlenmesinin yanı sıra, uygulanan okul, öğretmen

ve öğrenci anketleri ile çok geniş yelpazede veri toplanmaktadır. Anketlerle toplanan veriler ve

öğrencilerin sınavlarda elde ettikleri puanlar, hem ülke içinde değerlendirme yapmaya hem de

uluslararası düzeyde eğitim sisteminin farklı ülkelerle birçok açıdan karşılaştırılmasına imkân

sağlamaktadır.

Bu bağlamda, TIMSS araştırması her aşaması çok iyi şekilde tasarlanmış uluslararası bir

izleme sistemidir. Ülkemiz açısından bakıldığında ise TIMSS araştırması her yönüyle önemi bir

çalışmadır.

TIMSS’İN KAZANIMLARI

TIMSS, katılımcı ülkelere öğrencilerin matematik ve fen bilimleri eğitimlerini sınıf

düzeyinde izleme imkanı sağlarken, öğ rencilerin bu alanlardaki durumunun süreç içerisinde

değerlendirilmesi fırsatını da verir.

TIMSS çalışmaları, kapsamının genişliği, başarı düzeyi ve öğrenci özellikleri açısından bir

çok değişkeni içermekte ve bu alanda büyük bir veri tabanı oluşturmaktadır. TIMSS veri tabanı

kullanılarak, öğrencilerin matematik ve fen bilimleri alanlarında öğrenimlerini olumsuz etkileyen

faktörler tespit edilebilir, öğrenmeyi arttıracak modeller geliştirilebilir.

3

TIMSS'e katılan ülkeler;

4 ve 8. sınıf öğrencilerinin öğrendiği matematik ve fen bilimleri kavramları, süreç ve

tutumları ile ilgili anlaşılır ve uluslararası düzeyde karşılaştırılabilir veri elde ederler.

Öğrencilerin matematik ve fen bilimleri alanında süreç içerisindeki gelişimini

değerlendirirler.

4. sınıftan 8. sınıfa kadar matematik ve fen bilimleri alanındaki öğrencilerin bilgi ve

becerilerinin gelişim aşamalarını tanımlarlar.

4. sınıf ve 8. sınıf öğrencileri dört yıllık periyotlarda değerlendirildiği için aradaki sürenin

eğitim ve öğretim etkinliğini takip ederler.

TIMSS'in sağladığı geniş veri tabanı sayesinde, ülkelerindeki öğrencilerin düşük

performanslarının nedenlerine ilişkin önemli ipuçları elde ederler.

TIMSS'e katılan diğer ülkelerle sürekli bir bilgi alışverişinde bulunma olanağı bulurlar.

Sınavla birlikte uygulanan anketlerle, okul idarecisinin, öğretmenlerin ve öğrencilerin

düşünceleri, eğitime bakışları, okul ortamında yaşanan sıkıntıları, önem verilmeyen ya da dile

getirilemeyen sorunları, istekleri ve beklentileri dikkate alınmakta ve elde edilen veriler

sayesinde karar vericilerin değerlendirmeleri için birçok bilgi elde ederler.

TIMSS 2015’te ilk kez 4. sınıflarda uygulanacak olan ev anketi ile öğrencilerin okul öncesi öğrenme

süreçleri ile ilgili veriler elde ederler.

TIMSS’İN DEĞERLENDİRME ÇERÇEVESİ

TIMSS, matematik ve fen bilimleri alanlarında BAŞARI TESTLERİ ve öğrenci başarısını

etkileyen eğitimsel ve sosyal ortamlar hakkında bilgi toplayan ANKETLER’den oluşmaktadır.

Hedef Kitlesi ve Örneklem

TIMSS'te katılımcı ülkeler eğitim sistemlerindeki ihtiyaçları ve politika önceliklerini göz

önüne alarak 4. sınıf, 8. sınıf ya da her iki sınıf düzeyinde değerlendirmeye katılabilirler. Uygulama

tarihinde 4. sınıf öğrencilerinin yaş ortalaması 9,5; 8. sınıf öğrencilerinin yaş ortalaması en az 13,5

olmalıdır.

4

Ülkemizde örgün eğitime kayıtlı olan 4 ve 8.sınıf öğrencilerinin bulunduğu tüm ilkokul ve

ortaokulların araştırma örnekleminde bulunma olasılığı vardır. TIMSS örneklem planı

doğrultusunda, ülkemizdeki 4 ve 8. sınıfların bulunduğu tüm ilkokul ve ortaokulların listesi ÖDSGM

tarafından hazırlanmakta ve bu listeden uygulamanın yapılacağı okullar IEA tarafından tesadüfî

(seçkisiz) olarak belirlenmektedir. Daha sonra örneklemdeki okullardan hangi şubelerin

uygulamaya katılacağı ÖDSGM tarafından özel bir yazılımla yine tesadüfî biçimde

belirlenmektedir.

Sınavın Kapsamı

TIMSS 4 ve 8.sınıflarda öğrencilerin matematik ve fen bilimleri alanlarında performanslarını

ölçmeye yönelik maddelerin bulunduğu başarı testleri geliştirmiştir. Başarı testleri ile öğrencilerin

matematik ve fen bilimleri alanlarındaki bilgi ve becerileri ölçülmektedir.

Testlerdeki maddeler katılımcı ülkeler tarafından geliştirilir. Geliştirilen maddeler Uluslararası

Fen ve Matematik Madde Değerlendirme Komitesi tarafından değerlendirilir. Oluşturulan maddeler

her bir ülkenin temsilcileri tarafından gözden geçirilir ve test için kullanılacak maddeler seçilir. Bu

maddeler her sınıf düzeyinde pilot uygulamada 6 farklı kitapçık, nihai uygulamada ise 14 farklı

kitapçık ile test edilir. Her bir kitapçık matematik ve fen olmak üzere iki bölümden oluşmakta ve

öğrencilerin adına düzenlenerek sınavın yapılacağı okullara Ulusal Merkez tarafından

ulaştırılmaktadır.

Soru Türleri ve Puanlama

Öğrencilerin matematik ve fen bilimlerindeki bilgi ve beceri düzeyleri her bir ders için

geniş kapsamdaki sorularla ölçülmektedir. TIMSS değerlendirmesinde çoktan seçmeli ve açık

uçlu sorular kullanılmaktadır.

Çoktan seçmeli sorular dört seçeneklidir ve bir doğru cevabı vardır. Her bir çoktan seçmeli

sorunun doğru cevabı 1 puandır. Yanlış cevaplar doğru cevapları etkilememektedir.

Açık uçlu sorularda ise, öğrenci kendi cevabını oluşturmaktadır. Bu soru türünde öğrenciler

açıklama yaparlar, cevaplarını sözel ya da sayısal olarak desteklerler, şekiller çizerler ya da verileri

kullanırlar. Açık uçlu sorular, her bir soru için geliştirilen puanlama anahtarları ile

değerlendirilmektedir.

Başarı Testleri

TIMSS, 4 ve 8. sınıf düzeyinde matematik ve fen değerlendirmesinin öğrenme alanı ve bilişsel

alan olmak üzere iki boyutu vardır. Başarı testlerinin kapsamının sınıf düzeylerine, ders alanlarına ve

bilişsel alanlara göre dağılımları aşağıdaki tablolarda gösterilmiştir.

5

Tablo 1

4. Sınıf Matematik Öğrenme Alanlarına Göre Soruların Dağılımı

Öğrenme Alanı Alt Öğrenme Alanı Yüzde

Sayılar Doğal Sayılar

Kesirler ve Ondalık Sayılar

Doğal Sayılarla İşlemler

Örüntüler ve İlişkiler

%50

Geometrik Şekiller

ve Ölçme Noktalar, Doğrular ve Açılar

İki ve Üç Boyutlu Şekiller

%35

Veri Gösterme Veri Okuma ve Yorumlama

Verileri Düzenleme ve Sunma

%15

Tablo 2

8. Sınıf Matematik Öğrenme Alanlarına Göre Soruların Dağılımı

Öğrenme Alanı Alt Öğrenme Alanı Yüzde

Sayılar Doğal Sayılar

Kesirler, Ondalık Sayılar ve Tam Sayılar

Oran, Orantı ve Yüzde

%30

Cebir Örüntüler

Cebirsel İfadeler ve İşlemler

Eşitlik ve Eşitsizlikler

Formüller ve Fonksiyonlar

%30

Geometri Geometrik Şekiller

Geometrik Ölçme

Dik Koordinat Sistemi (Bir Noktanın Yeri, Yansıma, Öteleme ve Dönme)

%20

Veri ve Olasılık Veri Kümesinin Özellikleri

Verileri Yorumlama

Olasılık

%20

Tablo 3

4. Sınıf Fen Bilimleri Öğrenme Alanlarına Göre Soruların Dağılımı

Öğrenme Alanı Alt Öğrenme Alanı Yüzde

Canlı Bilimleri

Canlıların Özellikleri ve Yaş am Süreçleri

Yaşam Döngüleri, Üreme ve Kalıtım

Çevre İle Etkileşimler

Ekosistemler

İnsan Sağlığı

%45

Fiziksel Bilimler

Maddenin Özellikleri ve Sınıflandırması

Enerji Kaynakları ve Etkileri

Kuvvet ve Hareket

%35

Yer Bilimleri

Yer Kürenin Yapısı, Fiziksel Özellikleri ve Kaynakları

Yerkürenin Oluşum Süreçleri, Döngüler ve Tarihi

Yer Kürenin Güneş Sistemindeki Yeri

%20

6

Tablo 4

8. Sınıf Fen Bilimleri Öğrenme Alanlarına Göre Soruların Dağılımı

Öğrenme Alanı Alt Öğrenme Alanı Yüzde

Biyoloji

Organizmaların Özellikleri,

Sınıflandırması ve Yaşam Süreçleri

Hücre ve Görevleri

Yaşam Döngüleri, Üreme ve Kalıtım

Çeşitlilik, Adaptasyon ve Doğal Seçilim

Ekosistem

İnsan Sağlığı

%35

Kimya

Maddelerin Sınıflandırılması ve Bileşimi

Maddenin Özellikleri

Kimyasal Değişim

%20

Fizik

Yer Kürenin Yapısı, Fiziksel Özellikleri ve Kaynakları

Yerkürenin Oluşum Süreçleri, Döngüler ve Tarihi

Yer Kürenin Güneş Sistemindeki Yeri

%25

Yer bilimleri Yer Kürenin Yapısı ve Fiziksel Özellikleri

Yer Kürenin Oluşum Süreçleri, Döngüler ve Tarihi

Yer Kürenin Kaynakları, Kullanımı ve Korunması

Yer Kürenin Evren ve Güneş Sistemindeki Yeri

%20

Tablo 5

4 ve 8. Sınıf Bilişsel Alanlara Göre Dağılım

Bilişsel Alan 4. sınıf 8. sınıf

Matematik Fen Bilimleri Matematik Fen Bilimleri

Bilgi %40 %40 %35 %35

Uygulama %40 %40 %40 %35

Akıl yürütme %20 %20 %25 %30

Sınavın süresi

TIMSS uygulamasında Tablo 6‘da görüldüğü gibi her bir öğrenci iki bölümden oluşan başarı

testine ve onun devamında uygulanan öğrenci anketine katılır. 4. sınıfta başarı testinin süresi her bir

bölüm için 36 dakika, 8. sınıfta ise 45 dakikadır. Başarı testinin devamında uygulanan anket için

öğrencilere 30 dakika süre verilir. Başarı testleri arasında 5 dakika, anket uygulaması öncesinde ise 15

dakika ara verilir.

Tablo 6

4 ve 8. Sınıf Sınav Süresi ve Soru Sayıları

4. Sınıf

Süre/Soru Sayısı

8. Sınıf

Süre/Soru Sayısı

Başarı Testi - 1. Bölüm 36 dk / 20-25 soru 45 dk / 20-25 soru

Ara 5 dk 5 dk

Başarı Testi - 2. Bölüm 36 dk / 20-25 soru 45 dk / 20-25 soru

Ara 15 dk 15 dk

Öğrenci Anketi 30 dk 30 dk

7

Anketler

Öğrenme izole edilmiş bir ortamda değil, bir bağlam ç erçevesinde gerçekleşir.

Bağlamla ilgili olarak öğrencilerin öğrenmelerinde etkili olan birçok faktör vardır. Örneğin, okul

türü, okulun kaynakları, öğretmenin karakter özellikleri, öğrencilerin tutumları ve ailenin desteği

öğrencilerin öğrenmelerini ve başarılarını etkileyen faktörlerden bazılarıdır. TIMSS sonuçlarını daha

anlamlı kılabilmek için öğrencilerin öğrenme süreçlerindeki bu faktörleri anlamak oldukça önemlidir.

Bundan dolayı TIMSS, öğrencilerin matematik ve fen bilimlerindeki performanslarını ölçmenin yanı

sıra, geniş bir yelpazede anketler yardımıyla öğrenme bağlamlarına ilişkin bilgiler elde etmektedir.

TIMSS'te uygulanan anketler;

Okul Anketi

Öğretmen Anketi (Matematik, Fen ve Teknoloji, Sınıf Öğretmeni)

Öğrenci Anketi

Ev Anketi (Erken Öğrenme Anketi - 4.sınıflar için)

Okul Anketi

Okul anketi TIMSS’e katılan okulların yöneticileri tarafından yanıtlanır. Okul anketi; okul

kayıtları ve öğretmen kadrosu, matematik ve fen öğretimini destekleyen mevcut kaynaklar, okulun

amaçları ve yöneticilik rolü, öğretime ayrılan süre, okul-aile işbirliği, okul iklimi ve kültürü hakkında

bilgileri toplamaya yönelik sorulardan oluşmaktadır.

Öğretmen Anketi

Öğretmen anketi TIMSS’e katılan 8. sınıfların matematik ile fen ve teknoloji dersi

öğretmenleri ve 4. sınıfların sınıf öğretmenleri tarafından yanıtlanır. Her üç anket de, öğretmenlerin

kişisel bilgileri, mesleki deneyimleri, derse yönelik tutumları, pedagojik bilgileri, okuttukları ders

saati, matematik veya fen öğretimi ile ilgili kaynaklar, matematik veya fen derslerinin içeriği,

matematik veya fen öğretimine yönelik görüşleri ile ilgili maddelerden oluşmaktadır.

Öğrenci Anketi

Öğrenci anketi uygulamaya katılan öğrenciler tarafından doldurulur. Öğrenci anketi;

öğrencilerin ev ve okul yaşantılarına, kendileri ile ilgili algılarına, matematik ve fen derslerine

yönelik tutumlarına, ev ödevi ve okul dışı etkinliklerine, bilgisayar kullanımlarına, evde sahip

oldukları eğitimle ilgili araç ve kaynaklar ile kişisel bilgilerine yönelik sorulardan oluşmaktadır.

Ev Anketi (Erken Öğrenme Anketi)

Ev anketi TIMSS’e katılan 4. sınıf öğrencilerinin ailesi tarafından yanıtlanır. Bu anket,

öğrencilerin okuma yazma ve aritmetik öğrenmelerini destekleyen ev kaynakları, erken çocukluk

dönemindeki okuma yazma, aritmetik ve fen alanındaki etkinlikleri, velinin okuma becerisi ve

matematiğe yönelik tutumu, ayrıca velinin eğitim durumu ve mesleği ile ilgili maddelerden

oluşmaktadır.

8

TIMSS DÖNGÜLERİ VE TÜRKİYE’NİN KATILIMI

İlki 1995 yılında gerçekleştirilen TIMSS, bunu takip eden dört yıllık periyotlarda; 1999, 2003,

2007 ve 2011 yıllarında yapılmıştır. Ülkemiz TIMSS projesine 1999 ve 2007 yıllarında 8. sınıf, 2011

yılında 4 ve 8. sınıf düzeyinde katılmıştır. Çalışmaları devam eden TIMSS 2015’e 4 ve 8. sınıf

düzeyinde katılım sağlanacaktır. Tamamlanmış TIMSS döngülerine ait temel bilgiler Tablo 7’de

verilmiştir.

Tablo 7

TIMSS Döngülerine Ait Temel Bilgiler

Katılımcı Ülke Sayısı Ülkemizin Katılım Durumu

1995 41 Katılmadı

1999 38 Sadece 8. Sınıf düzeyinde katıldı

2003 46 Katılmadı

2007 59 Sadece 8. Sınıf düzeyinde katıldı

2011 66 4 ve 8. Sınıf düzeyinde katıldı

TIMSS 2011 UYGULAMASI

2011 yılı içinde ülkemizde gerçekleştirilen TIMSS nihai uygulamasında, 67 ilden 4. sınıflarda

7838 ve 8. sınıflarda 7286 öğrenci yer almıştır. Uygulamaya ait diğer bilgiler Tablo 8’de verilmiştir.

Tablo 8

Ülkemizdeki TIMSS 2011 Uygulamasına Ait Sayısal Veriler

4. Sınıf 8. Sınıf

İl Sayısı 67 67

Okul Sayısı 257 239

Öğrenci Sayısı 7838 7286

Sınıf Öğretmeni 263 -----

Matematik Öğretmeni ----- 239

Fen ve Teknoloji

Öğretmeni

----- 238

9

TIMSS 2011 UYGULAMASINA İLİŞKİN BİLGİLER

TIMSS 2011 8. Sınıflar Matematik ve Fen Başarısı

TIMSS 2011 8. sınıf matematik başarısı bakımından Türkiye, 45 ülke arasında 24. sırada yer

almıştır. Matematik başarı puanı 2007 yılına göre 20 puan artarak 452 puana ulaşmıştır.

TIMSS 2011 8. sınıf matematik başarısında en yüksek başarı puanına sahip üç ülke sırası ile

Kore (613), Singapur (611) ve Çin - Tayvan (609)’dır. 14 ülke belirlenen standart puanın üstünde yer

alırken, 31 ülke bu puandan daha düşük bir puan almıştır. Bu ülkelerin birçoğu, orta düzey (475) ve

düşük (400) olarak belirlenen uluslararası eşik değerler arasında yer almaktadır.

Türkiye’nin katılmış olduğu TIMSS döngülerine ilişkin 8. sınıf matematik başarısı ile ilgili

bilgiler Tablo 9’da verilmiştir.

Tablo 9

TIMSS 1999, 2007 ve 2011’de Türkiye’nin 8. Sınıf Matematik Başarısı

Yıl Puan Sıralama Ülke Sayısı

2011 452 24 45

2007 432 30 50

1999 429 31 38

TIMSS 2011 8. sınıf fen başarısında Türkiye, 45 ülke arasında 21. sırada yer almaktadır. Fen

başarı puanı 2007 yılına göre 29 puan artarak 483 puana ulaşmıştır. Bu puanla Türkiye, TIMSS

standart puanı olan 500’e oldukça yakın bir başarı puanı elde etmiştir.

TIMSS 2011’de fen alanında en yüksek başarı puanına sahip üç ülke sırası ile Singapur (590),

Çin - Tayvan (564) ve Kore (560)’dir. 18 ülke belirlenen standart puanın üstünde yer alırken, 27 ülke

bu puandan daha düşük bir puan almıştır. Matematik başarısında da olduğu gibi bu ülkelerin birçoğu,

orta düzey (475) ve düşük (400) olarak belirlenen uluslararası eşik değerler arasında yer almaktadır.

Türkiye’nin katılmış olduğu TIMSS döngülerine ilişkin 8. sınıf fen başarısı ile ilgili bilgiler

Tablo 10’da verilmiştir.

Tablo 10

TIMSS 1999, 2007 ve 2011’de Türkiye’nin 8. Sınıf Fen Başarısı

Yıl Puan Sıralama Ülke Sayısı

2011 483 21 45

2007 454 31 50

1999 433 33 38

10

TIMSS 2011 8. Sınıf Cinsiyete Göre Matematik ve Fen Başarısı

2011 TIMSS sonuçlarına bakıldığında, cinsiyete göre matematik başarısına ait uluslararası

ortalamaların birbirine yakın olduğu görülmektedir. Kız öğrencilerin matematik puanlarının ortalaması

469, erkek öğrencilerin matematik puanlarının ortalaması 465’tir. Fen başarısında ortalamalar

arasındaki fark daha belirgin olup kız öğrencilerin fen puanlarının ortalaması 480, erkek öğrencilerin

fen puanlarının ortalaması ise 474’tür.

Türkiye’ye ilişkin matematik sonuçlara bakıldığında, kız öğrencilerin matematik puanlarının

ortalaması 457, erkek öğrencilerin ortalaması 448’dir ve aradaki fark kız öğrenciler lehine 9 puandır.

Her iki cinsiyetin ortalaması uluslararası TIMSS 2011 ortalamalarının altında yer almaktadır.

8. sınıf düzeyinde fen alanındaki ortalamalara bakıldığında ise ülkemizdeki kız öğrencilerin

fen puanları başarı ortalaması 491, erkek öğrencilerin başarı ortalaması 475’tir. Bu alanda cinsiyetler

arasındaki fark kız öğrenciler lehine 16 puandır. Fen alanında ülkemizin her iki cinsiyete ilişkin başarı

puanları ortalamasının TIMSS uluslararası cinsiyete ait başarı puanları ortalamasından yüksek olduğu

görülmektedir. Ayrıca, ülkemizde cinsiyetler arası puan farkı, TIMSS cinsiyetler arası puan farkından

10 puan fazladır.

Türkiye’nin katılmış olduğu TIMSS döngülerine ait 8. sınıf düzeyi cinsiyete göre matematik

ve fen başarısı ortalama puanları ile ilgili bilgiler Tablo 11 ve Tablo 12’de verilmiştir.

Tablo 11

TIMSS 1999, 2007 ve 2011’de Türkiye’nin 8. Sınıf

Cinsiyete Göre Matematik Alanındaki Öğrenci Başarısı

Türkiye Ortalaması Uluslararası Ortalama

Kız Erkek Kız Erkek

2011 457 448 469 465

2007 432 432 453 448

1999 428 429 485 489

Tablo 12

TIMSS 1999, 2007 ve 2011 8. Sınıf

Cinsiyete Göre Fen Alanındaki Öğrenci Başarısı

Türkiye Ortalaması Uluslararası Ortalama

Kız Erkek Kız Erkek

2011 491 475 480 474

2007 457 452 469 463

1999 431 434 480 495

11

TIMSS 2011 8. Sınıf Yeterlik Düzeylerine Göre Türkiye’nin Matematik ve Fen Başarısı

TIMSS’te öğrencilerin başarıları ile bağlantılı olarak dört farklı yeterlik düzeyi tanımlanmıştır.

Bu yeterlik düzeyleri ileri düzey, üst düzey, orta düzey ve alt düzey şeklinde adlandırılmıştır. Yeterlik

düzeyleri, öğrencilerin uluslararası düzeydeki başarılarını göstermektedir. Her bir yeterlik düzeyine

ilişkin ölçüt puanları; ileri düzey için 625, üst düzey için 550, orta düzey için 475 ve alt düzey için 400

olarak alt sınırı göstermektedir.

TIMSS 2011 uygulaması sonuçlarına bakıldığında, hem matematik hem de fen alanlarında

ileri ve üst yeterlilik düzeyindeki öğrenci oranlarımızda artış olduğu görülürken, alt düzeydeki öğrenci

oranlarımızda azalma olduğu görülmektedir. Ancak Tablo 13 ve Tablo 14’e bakıldığında,

öğrencilerimizin yaklaşık %50’sinin alt düzey ve altında yer aldığı görülmektedir.

Tablo 13

TIMSS 1999, 2007 ve 2011 8. Sınıf

Yeterlik Düzeylerine Göre Türkiye’nin Matematik Başarısı

Yıl İleri Düzey

(625 üstü)

Üst Düzey

(550 ve 625 arası)

Orta Düzey

(475 ve 550 arası)

Alt Düzey

(400 ve 475 arası)

Alt Düzey Altı

(400 altı)

2011 %7 %13 %20 %27 %33

2007 %5 %10 %18 %26 %41

1999 %1 %6 %20 %38 %35

Tablo 14

TIMSS 1999, 2007 ve 2011 8. Sınıf

Yeterlik Düzeylerine Göre Türkiye’nin Fen Başarısı

Yıl İleri Düzey

(625’in üstü)

Üst Düzey

(550 ve 625 arası)

Orta Düzey

(475 ve 550 arası)

Alt Düzey

(400 ve 475 arası)

Alt Düzey Altı

(400’ün altı)

2011 %8 %18 %28 %25 %21

2007 %3 %13 %24 %31 %29

1999 %1 %5 %19 %37 %38

TIMSS 2011 4. Sınıf Düzeyine Göre Türkiye’nin Matematik ve Fen Başarısı

Türkiye TIMSS 2011’e 4. sınıf düzeyinde ilk kez katılmıştır. Bundan dolayı, 4. sınıf

matematik ve fen başarısı ile ilgili bilgiler Tablo 15 ve Tablo 16 ile sınırlıdır.

TIMSS 2011 4. sınıf matematik başarısında Türkiye, 469 puanla 52 ülke arasında 35. sırada

yer almıştır. Matematik alanında en yüksek başarı puanına sahip üç ülke sırası ile Singapur (606),

Kore (605) ve Hong Kong (602)’dur.

12

TIMSS 2011 4. sınıf fen başarısında Türkiye, 463 puanla 52 ülke arasında 36. sırada yer

almıştır. TIMSS 2011’de fen alanında en yüksek başarı puanına sahip üç ülke sırası ile Kore (587),

Singapur (583) ve Finlandiya (570)’dır

Tablo 15

TIMSS 2011 4. Sınıf Türkiye’nin Matematik ve Fen Başarısı

Puan Sıralama Ülke Sayısı

Matematik 469 35 52

Fen 463 36 52

TIMSS 2011 4.Sınıf Cinsiyete Göre Matematik ve Fen Başarısı

Matematik başarısında uluslararası ortalama kızlarda 490, erkeklerde 491 iken fen başarısında

uluslararası ortalama kızlarda 487, erkeklerde 485 olarak belirlenmiştir. İlgili bilgiler Tablo 16’da

verilmiştir.

Tablo 16

TIMSS 2011 4. Sınıf Cinsiyete Göre Matematik ve Fen Başarısı

Türkiye Ortalaması Uluslararası Ortalama

Kız Erkek Kız Erkek

Matematik 470 469 490 485

Fen 465 461 487 463

Türkiye’de kız öğrencilerin matematik puanlarının ortalaması 470, erkek öğrencilerin

ortalaması ise 469’dur. Her iki cinsiyete ilişkin ortalamalar uluslararası ortalamaların yaklaşık 20 puan

altındadır.

Türkiye’de fen başarısına ilişkin ortalamalara bakıldığında, kız öğrencilerin fen puanlarının

ortalaması 465, erkek öğrencilerin ortalaması 461’dir. Burada da her iki cinsiyete ait ortalamalar

uluslararası ortalamaların yaklaşık 20 puan altında yer almaktadır. 8. sınıf sonuçlarının aksine 4.

sınıflarda ülke puanlarımız cinsiyet açısından önemli farklılıklar içermemektedir.

13

TIMSS 2011 ÇALIŞMASINDAN ELDE EDİLEN ÖNEMLİ BULGULAR

TIMSS 2011 8. sınıflarda matematik ve fen alanlarında alt düzeyde yer alan öğrenci

yüzdelerinde azalma görülürken, ileri ve üst yeterlik düzeylerinde yer alan öğrenci yüzdelerinde yıllara

göre artış görülmesi, ülkemiz eğitim politikaları açısından olumlu bir gelişme olarak dikkat

çekmektedir. Buradaki gelişme, 2005 yılında değişen öğretim programları ile ilişkilendirilebilir.

TIMSS 2011 uygulamasına katılan öğrenciler 2005 yılında yenilenen öğretim programlarıyla yetişen

ve uluslararası bir sınava katılan ilk öğrencilerdir. Bununla birlikte, sınıf içi eğitimlerde öğretmenin

rolünün değişmesi, öğretim materyallerindeki çeşitlilik, TIMSS uygulaması öncesinde yapılan

bilgilendirme ve motivasyon çalışmaları gibi bir çok faktörün de etkili olduğu yorumu

yapılabilir. Ancak, ülkemizde öğrencilerin yaklaşık %50’sinin düşük yeterlilik düzeyinde yer aldığı

göz ardı edilmemelidir.

Anketlerden elde edilen sonuçlar ile 8. sınıflar fen başarısı arasındaki ilişkiye bakıldığında,

öğretmenlerin fen ve teknoloji derslerinde bilgisayar kullanmalarının öğrenci başarılarını arttırdığı

belirlenmiştir. Matematik 8. sınıf derslerinde ise bilgisayar kullanımının böyle bir etkiye sahip

olmadığı görülmüştür.

TIMSS 2011 verileri, Türkiye için evde sahip olunan eğitim kaynaklarının oldukça yetersiz

olduğunu; öğrencilerin ekonomik olanakları düştükçe başarılarının da düştüğünü göstermektedir.

Türkiye’de matematik öğretmenlerinin mesleki gelişimleriyle ilgili olarak herhangi bir yaygın

eğitim programına katılma sıklığı, TIMSS ülkelerine göre daha azdır. Okulların eğitsel kaynakları,

öğretmenlerin kariyerlerinden memnuniyetleri ve öğrencilerin özgüvenleri ve derse yönelik tutumları

olumlu yönde geliştikçe öğrencilerin başarılarının da genel olarak arttığı gözlenmiştir.

14

TIMSS 2011 8. sınıf matematik ve fen puanları değerlendirildiğinde, TIMSS 2007 sonuçlarına

göre, 2011’de Türkiye’nin önemli bir gelişme sağladığını söylemek mümkündür. Türkiye, elde ettiği

performanslarla hem matematik hem de fen alanlarında en fazla artış gösteren ülkeler arasında

yer almaktadır. Matematik ve fen başarılarında en fazla artış gösteren ilk 10 ülke ve puan artışları

Tablo 17 ve Tablo 18’de verilmiştir.

Tablo 17

2007 Yılından 2011 Yılına 8. Sınıf Matematik

Başarısında En Fazla Artış Gösteren 10 Ülke

Sıra Ülke Artış (Puan)

1 Katar 103

2 Suudi Arabistan 65

3 İsrail 53

4 Filistin 37

5 Rusya 27

6 Gana 22

7 Gürcistan 21

8 Türkiye 20

9 Singapur 18

10 İtalya 18

2007 ve 2011 yılı sonuçları karşılaştırıldığında, 8.

sınıf matematik başarısında en çok artış gösteren

ilk on ülkeye bakıldığında, Türkiye 20 puanlık

artışla 8. sırada yer almıştır.

Tablo 18

2007 Yılından 2011 Yılına 8. Sınıf Fen

Başarısında En Fazla Artış Gösteren 10 Ülke

Sıra Ülke Artış (Puan)

1 Katar 100

2 İsrail 48

3 Suudi Arabistan 33

4 Türkiye 29

5 Singapur 23

6 Ukrayna 16

7 Filistin 16

8 İran 15

9 Rusya 12

10 Kore 7

2007 ve 2011 yılı sonuçları karşılaştırıldığında, 8.

sınıf fen başarısında en çok artış gösteren ilk on

ülkeye bakıldığında, Türkiye 29 puanlık artışla 4.

sırada yer almıştır.

15

ÖRNEK SORULAR

TIMSS 2007 ve TIMSS 2011 uygulamalarından sonra uluslararası merkez tarafından yayınlanmasına

izin verilen sorulardan bazıları verilmiştir.

4. Sınıf Matematik Soruları

Soru 1

Soru 2

16

Soru 3

Soru 4

Soru 5

17

Soru 6

Soru 7

18

Soru 8

Soru 9

19

Soru 10

Soru 11

Soru 12

20

4. Sınıf Fen Soruları

Soru 1

Soru 2

21

Soru 3

Soru 4

Soru 5

22

Soru 6

Soru 7

Soru 8

23

Soru 9

Soru 10

24

Soru 11

25

8. Sınıf Matematik Soruları

Soru 1

26

Soru 2

Soru 3

Soru 4

27

Soru 5

Soru 6

Soru 7

28

Soru 8

Soru 9

29

Soru 10

Soru 11

30

Soru 12

Soru 13

31

Soru 14

Soru 15

32

Soru 16

Soru 17

33

Soru 18

34

Soru 19

35

8. Sınıf Fen Soruları

Soru 1

Soru 2

36

Soru 3

Soru 4

37

Soru 5

Soru 6

38

Soru 7

Soru 8

39

Soru 9

Soru 10

40

Soru 11

Soru 12

41

Soru 13

42

Soru 14

Soru 15

43

Soru 16

Soru 17

44

Soru 18

Soru 19

45

Soru 20