Upload
ngoc-anh-pham-tran
View
230
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
8/8/2019 Tieu Luan AFTA.doc.1
1/39
DANH MC CC BNG VIT TT
Tn vit tt Tn y ting Vit Tn y Ting
Anh
ASEAN Hip hi cc nc ng Nam Association of South
East Asean Nations
APEC Din n hp tc kinh t Chu Asia PacificEconomic Cooperation
- Thi Bnh Dng
AFTA Khu vc mu dch t do ASEAN ASEAN- Free
Trade Area
CEFT Biu thu quan u i hiu Commen
Effective Prefertial Nationslc chung
EU Lin minh Chu u European Union
GEL Danh mc loi tr hon ton
IL Danh mc gim thu
LKKTQT Lin Kt Kinh t Quc T
MFN Nguyn tc ti Hu Quc Most Favoured
Advantage
NK Nhp Khu
TEL Danh mc loi tr tm thi Temporary
Exclusion List
1
8/8/2019 Tieu Luan AFTA.doc.1
2/39
GAFF Hip nh chung v thu quan General
Agreement On Tariffs And
v Thng Mi
WTO T chc Thng mi Th Gii World TradeOrganization
SL Danh mc nhy cm Sensitive List
XNK Xut Nhp Khu
XK Xut Khu
Khu vc thng mi t do ASEAN( AFTA) l mt ci sn tp.
Cn T chc thng mi th gii ( WTO) l sn thi u. Khng c sn
tp rn luyn, khng ai c th thi u tt( Trch dn: ng L ng
Doanh, chuyn vin cao cp, c vn B trng B KH- u t ni).
A. PHN M U
mi mt quc gia bt k th mc tiu hng u l em li mt s pht
trin thnh vng cho quc gia mnh. M s thnh vng s c biu
hin r rng nht ti s pht trin trong kinh t ca Quc gia . Mt trong
nhng yu t thc y qu trnh pht trin kinh t quc gia l giao lukinh t, pht trin ngoi thng, y l mt lnh vc kinh t m nhn vic
lu thng hng ha gia trong nc v nc ngoi, thng qua ni lin
mt cch hu c theo k hoch gia th trng trong nc v th trng
ngoi nc, tha mn nhu cu sn xut.
2
8/8/2019 Tieu Luan AFTA.doc.1
3/39
Khi qu trnh ngoi thng pht trin ln mt bc th mi quc gia s c
nhu cu tham gia qu trnh lin kt kinh t quc t.
Lin kt kinh t Quc t (LKKTQT) c hnh thnh da trn vic k kt
cc hip nh gia 2 hoc nhiu quc gia v vic hnh thnh Lin minh kinht. LKKTQT xut pht t nhu cu ca mi Quc gia bi v mi mt Quc
gia s c li th tuyt i cng nh tng i nht nh trong pht trin kinh
t bn cnh nhng bt li lm hn ch s pht trin kinh t ca Quc gia
mnh. Vic tham gia cc LKKTQT gip mi quc gia ni chung v Vit
Nam ni ring pht huy c li th, hn ch c bt li. LKKTQT l iu
kin cn thit thc y s pht trin kinh t ca t nc, nhng thng
qua cng gip bo v th trng kinh doanh trong v ngoi nc ca
quc gia mnh.
Hin nay, LKKTQT ng vai tr quan trng trong s pht trin kinh t
ca mi quc gia, vi Vit Nam mt quc gia ang pht trin th li cng
cn n nhng c hi do lin kt kinh t mang li. Chng gip pht trin
thng mi quc t v cc nc trong cng mt t chc s c gng hn ch
ti a nhng ro cn trong qu trnh mu dch vi nhau. Gip cc nc khai
thc tt li th tng i, tuyt i ca mnh, ng thi LKKTQT cn gip
nc ta hc tp v c c hi ng dng rng ri khoa hc k thut vo i
sng, tng nng xut lao ng, tit kim thi gian, tin bc a nn kinh t
Quc gia i ln. Khi Vit Nam tham gia vo cc t chc lin kt KTQT th
s gip nc ta thay i c cu kinh t theo hng c li v ph hp, tng
sc cnh tranh trn th trng Quc t, hn ch c nh hng xu ca qutrnh hi nhp.
thc hin chin lc trn, trong nhng nm qua Vit Nam khng
ngng m rng quan h kinh t vi cc nc trn th gii, cc t chc kinh
t khu vc v th gii. Vic gia nhp ASEAN (07/1995) nh du mt bc
3
8/8/2019 Tieu Luan AFTA.doc.1
4/39
khi u cho Vit Nam trong tin trnh hi nhp vi cc t chc kinh t trn
th gii. L thnh vin ca ASEAN, Vit Nam cam kt thc hin
CEPT/AFTA. Khu vc mu dch t do ASEAN (AFTA) t cho Vit Nam
nhng c hi v thch thc mi i vi hot ng ngoi thng. Nhng chi v thch thc ny i hi trong tin trnh thc hin chin lc cng
nghip ho hng v xut khu, Vit Nam cn t ra cho mnh cc chnh
sch v bin php thc y xut khu sao cho pht huy c nhng mt li
th v khc phc nhng mt hn ch.
AFTA l mt t chc kinh t m Vit Nam v ang tham gia, y l
mt t chc trong khu vc, trong sut qu trnh tham gia t chc em n
cho Vit Nam nhng thay i mi, nhng chuyn bin trong nn kinh t. Bi
lm ca chng Ti s cp ti t chc AFTA, nhng g m Vit Nam t
c t khi tham gia t chc, ng thi ch ra nhng c hi cng nh thch
thc m Vit Nam gp phi khi tham gia
B. NI DUNG
I. AFTA V QU TRNH HNH THAM GIA CA VIT NAM:
1. S ra i ca AFTA:
Vo u nhng nm 90, khi chin tranh lnh kt thc, nhng thay i
trong mi trng chnh tr, kinh t quc t v khu vc t kinh t cc
nc ASEAN ng trc nhng thch thc ln khng d vt qua nukhng c s lin kt cht ch hn v nhng n lc chung ca ton Hip hi,
nhng thch thc l :
Qu trnh ton cu ho kinh t th gii din ra nhanh chng v
mnh m, c bit trong lnh vc thng mi, ch ngha bo h truyn thng
4
8/8/2019 Tieu Luan AFTA.doc.1
5/39
trong ASEAN ngy cng mt i s ng h ca cc nh hoch nh chnh
sch trong nc cng nh quc t.
S hnh thnh v pht trin cc t chc hp tc khu vc mi c
bit nh EU, NAFTA s tr thnh cc khi thng mi khp kn, gy tr
ngi cho hng ho ASEAN khi thm nhp vo nhng th trng ny.
Nhng thay i v chnh sch nh m ca, khuyn khch v
dnh u i rng ri cho cc nh u t nc ngoi, cng vi nhng li th
so snh v ti nguyn thin nhin v ngun nhn lc ca cc nc Trung
Quc, Vit Nam, Nga v cc nc ng u tr thnh nhng th trng
u t hp dn hn ASEAN, i hi ASEAN va phi m rng v thnh
vin, va phi nng cao hn na tm hp tc khu vc.
i ph vi nhng thch thc trn, nm 1992 , theo sng kin ca Thi
lan, Hi ngh Thng nh ASEAN hp ti Xingapo quyt nh thnh
lp mt Khu vc Mu dch T do ASEAN ( gi tt l AFTA).
y thc s l bc ngot trong hp tc kinh t ASEAN mt tm mc
mi.
AFTA l tn vit tt ting Anh ca Khu vc thng mi t do ASEAN
(ASEAN Free Trade Area).
Quyt nh thnh lp Khu vc thng mi t do ny c a ra ti Hi
ngh Thng nh ASEAN ln th 4, t chc vo thng 1/1992 ti
Singapore. Theo k hoch ban u, AFTA c hon thnh vo nm 2008
vi mc ch c bn l "tng cng kh nng cnh tranh ca ASEAN nh
mt c s quc t nhm cung cp hng ha ra th trng th gii". Tuy
nhin, trc s pht trin v cnh tranh mnh m ca cc lin kt kinh t
5
8/8/2019 Tieu Luan AFTA.doc.1
6/39
ton cu khc, cng nh do s tin b ca chnh cc quc gia ASEAN, nm
1994, khi ny quyt nh y nhanh thi hn ln nm 2003.
Sau , t nm 1995 n 1998, ASEAN kt np thm 4 nc thnh vin
mi l Vit Nam, Lo, Campuchia v Myanmar.
C ch chnh thc hin AFTA l Hip nh thu quan u i c hiu
lc chung (Common Effective Preferential Tariff - CEPT). V thc cht,
CEPT l mt tha thun gia cc nc thnh vin ASEAN v vic gim
thu quan trong ni b khi xung cn 0-5% thng qua nhng k hoch
gim thu khc nhau. Trong vng 5 nm sau khi t mc thu u i cuicng, cc nc thnh vin s tin hnh xa b cc hn ngch nhp khu v
nhng hng ro phi quan thu khc.
Thi hn thc hin CEPT ca cc nc c khc nhau. C th l:
Vi Brunei, Indonesia, Philippines, Singapore, Thi Lan: t 1993 n
2003.
Vi Vit Nam: t 1996 n 2006
Vi Lo, Myanmar v Campuchia: t 1998 n 2008.
thc hin dn dn vic ct gim thu quan, mi nc s phi phn loi
tt c hng ha ca mnh vo mt trong cc danh mc sau:
Danh mc gim thu (IL): bao gm nhng mt hng s c ct gimthu quan n khi hon thnh CEPT s c thu sut 0-5%. Ngay sau khi
k CEPT, mi nc ASEAN phi a ra IL ca mnh bt u gim thu
quan t nm 1993. Trn thc t, khng phi mt hng no trong IL cng
6
8/8/2019 Tieu Luan AFTA.doc.1
7/39
thc s phi gim thu quan, v c nhng mt hng trc khi a vo IL
c thu sut di 5%, thm ch bng 0%.
Danh mc loi tr tm thi (TEL): bao gm nhng mt hng cha a
vo gim thu quan ngay, do cc nc thnh vin ASEAN phi dnh thm
thi gian iu chnh sn xut trong nc thch nghi vi mi trng cnh
tranh quc t gia tng.
Sau ba nm k t khi tham gia CEPT, cc nc ASEAN phi bt u
chuyn dn cc mt hng t TEL sang IL, tc l bt u gim thu quan i
vi nhng mt hng ny. Qu trnh chuyn t TEL sang IL c php kodi trong 5 nm, mi nm phi chuyn c 20% s mt hng. iu c
ngha l n ht nm th tm th IL m rng bao trm ton b TEL, v
TEL khng cn tn ti.
Khi a mi mt hng vo IL, cc nc ng thi phi ch ra lch trnh
gim thu quan ca mt hng cho n khi hon thnh CEPT.
V d: Khi tham gia CEPT vo nm 1993, IL ca nc A bao gm 50 mt
hng, TEL ca nc ny c 100 mt hng. T nm 1996, nc A phi bt
u chuyn TEL sang IL. Nu mi nm chuyn u 20% th nm 1996, IL
ca nc ny c 50 + (100*20%) = 70 mt hng v TEL gim i cn 100 -
(100*20%) = 80 mt hng. Nm 1997, IL s l 90 v TEL s l 60. Ba nm
tip sau , cc con s tng ng s l 110/40, 130/20 v 150/0. n nm
2000, IL ca nc A s bao gm c 150 mt hng v TEL khng cn mthng no na.
Danh mc loi tr hon ton (GEL) : bao gm nhng mt hng khng c
ngha v phi gim thu quan. Cc nc thnh vin ASEAN c quyn a
7
8/8/2019 Tieu Luan AFTA.doc.1
8/39
ra danh mc cc mt hng ny nhm bo v an ninh quc gia, o c x
hi, bo v sc khe con ngi, ng thc vt; bo tn cc gi tr vn ha,
lch s, kho c...
GEL khng phi l Danh mc cc mt hng Chnh ph cm nhp khu
(NK). Mt s mt hng c trong GEL vn c NK bnh thng, nhng
khng hng thu sut u i nh cc mt hng trong danh mc gim thu.
Ngoi c ch ny, hin thc ha AFTA, cc nc ASEAN cn k kt
hng lot cc tha thun v thng nht v cng nhn tiu chun hng ha
gia cc nc thnh vin, cng nhn vic cp giy xc nhn xut x hngha ca nhau, tng cng hp tc trong lnh vc hi quan, bo v quyn s
hu tr tu, pht trin cng nghip v xy dng Khu vc u t ASEAN
(ASEAN Investment Area - AIA).
Mc tiu ca AFTA
AFTA a ra nhm t c nhng mc tiu kinh t sau:
T do ho thng mi trong khu vc bng vic loi b cc hng ro thu
quan trong ni b khu vc v cui cng l cc ro cn phi quan thu. iu
ny s khin cho cc Doanh nghip sn xut ca ASEAN cng phi c hiu
qu v kh nng cnh tranh hn trn th trng th gii. ng thi, ngi
tiu dng s mua c nhng hng ho t nhng nh sn sut c hiu qu
v cht lng trong ASEAN , dn n s tng ln trong thng mi ni
khi.
Thu ht cc nh u t nc ngoi vo khu vc bng vic to ra mt khi
th trng thng nht, rng ln hn.
8
8/8/2019 Tieu Luan AFTA.doc.1
9/39
Lm cho ASEAN thch nghi vi nhng iu kin kinh t quc t ang
thay i, c bit l vi s pht trin ca cc tha thun thng mi khu vc
(RTA) trn th gii.
Tm li: mc tiu ca AFTA l t do ha thng mi trong cc nc
ASEAN thng qua vic gim n mc ti thiu cc biu thu trong khu vc
v xa b cc hng ro phi thu quan, thu ht u t nc ngoi vo khu
vc v khuyn khch cc ngnh kinh t ASEAN c mt nh hng rng
hn v mang tnh th trng khu vc hn cho cc nn kinh t trong lnh vc
sn xut v th trng.
2. Qu trnh tham gia vo AFTA ca Vit Nam:
Ngy 28/7/1995, Vit Nam chnh thc tr thnh thnh vin th 7 ca
ASEAN v cam kt tham gia AFTA. Thi hn hon thnh AFTA ca Vit
Nam nm 2006. Vit Nam bt u thc hin l trnh gim thu quan tham
gia AFTA t ngy 1/1/1996, khi a 875 mt hng u tin vo thc hin
CEPT. Tt c nhng mt hng ny u nm khung thu sut 0-5%.
u nm 1998, Vit Nam cng b lch trnh gim thu thc hin
AFTA vo nm 2006. Trn thc t th n cui nm 2002, 5.500 mt hng
(chim khong 86% tng s mt hng trong biu thu nhp khu) c
vo chng trnh ct gim. Ton b cc mt hng ny thu sut di
20% v c l trnh ct gim trong thi k 2002-2006. Trong s , 65%
mc thu 0-5%.
Theo s liu ca t Dow Jones, vo nhng ngy u nm 2003, mc thu
sut trung bnh ca Vit Nam ch hn 2% mt cht, v Vit Nam ang l
nc c mc thu sut trung bnh thp th 3 ASEAN, sau Singapore v
Brunei.
9
8/8/2019 Tieu Luan AFTA.doc.1
10/39
Theo ng l trnh th vic ct gim thu tham gia AFTA c p dng
chnh thc ti Vit Nam t ngy 1/1/2003. Tuy nhin, ngy 10/1/2003, B
Ti chnh thng bo vic ct gim s c thc hin li li 7 thng,
vo ngy 1/7.
n ngy 1/7, 1.416 mt hng thuc TEL c chuyn sang IL. a s
l nhng mt hng hin ang c bo h vi mc thu sut rt cao (30-
100%), hoc ang c qun l bng hn ngch nh xi mng , giy , hng
in t, in gia dng , c kh, vt liu xy dng...
II. TC NG CA AFTA I VI CC NC ASEAN V
VIT NAM
II.1. I VI CC NC ASEAN :
Mt nghin cu do nhm chuyn gia c y ban thng trc ASEAN b
nhim tin hnh ch ra rng thm ch nu khng c AFTA th 50% slng thu u i trong ni b ASEAN cng s lm li rt nhiu cho tt c
cc thnh vin ASEAN. Nhng d sao th mi thnh qu v cc nh hng
tch cc s tng nhiu hn khi tham gia vo ch AFTA-CEPT. Xut nhp
khu trong ni b ASEAN s tng rt nhanh v s tng trng trong bun
bn s c phn phi ng u.
Theo nh nghin cu ny th mc tng trng nhp khu trong ni bASEAN s tng khong t 40% (i vi Malaysia) n 70% (i vi Thi
Lan). Nhp khu ca Singapore s tng mnh bi v Singapore c mc
thu ban u gn nh l 0%. Trong khi mt t l ng k trong mc tng
10
http://vietbao.vn/vn/trang-ngoai/http:/www.vietnamnet.vn/442/2003/6/14224/vivavietnam.net/http://vietbao.vn/vn/trang-ngoai/http:/www.vietnamnet.vn/442/2003/5/13221/vivavietnam.net/http://vietbao.vn/vn/trang-ngoai/http:/www.vietnamnet.vn/456/2003/6/17504/vivavietnam.net/http://vietbao.vn/vn/trang-ngoai/http:/www.vietnamnet.vn/456/2003/6/17504/vivavietnam.net/http://vietbao.vn/vn/trang-ngoai/http:/www.vietnamnet.vn/442/2003/5/13221/vivavietnam.net/http://vietbao.vn/vn/trang-ngoai/http:/www.vietnamnet.vn/456/2003/6/17504/vivavietnam.net/http://vietbao.vn/vn/trang-ngoai/http:/www.vietnamnet.vn/456/2003/6/17504/vivavietnam.net/http://vietbao.vn/vn/trang-ngoai/http:/www.vietnamnet.vn/442/2003/6/14224/vivavietnam.net/8/8/2019 Tieu Luan AFTA.doc.1
11/39
trng ny s l t vic bun bn vi cc nc khng thuc khi ASEAN v
mt t l ln hn s xut pht t vic bun bn do AFTA to ra.
Tng s lng xut khu ca ASEAN s tng khong t 1,5% (i vi
Singapore) n 5% (i vi Thi Lan) v tng t hn i vi cc nc thnh
vin khc, do khu vc t do ha mu dch to ra. Khng ging nh trng
hp nhp khu, mc tng xut khu s khng c hi cho vic xut khu sang
cc nc khc trn th gii. Ni cch khc, cc thnh vin ASEAN s tip
tc xut khu thm nhiu sn phm sang EC, M, Nht v cc nc NICs.
Hn na, mt khu vc thng mi pht trin s c nh hng tch cc tivic phn b cc hot ng trong lnh vc cng nghip gia cc nc thnh
vin ASEAN. Nhng s khng c mt nc no b ch khu vc. Bn bo
co ch ra nhng nh hng c kh nng xy ra i vi mi nc thnh
vin ASEAN nh sau:
Indonesia : S tng trng sn xut ton din ng k nht s din ra
trong cc ngnh cn nhiu n sc lao ng v ti nguyn nh ngnh dt,cc sn phm g, giy v cc sn phm ch to khc. Cc ngnh hng suy
gim s bao gm: thc phm, cc sn phm phi kim loi v cc phng tin
giao thng.
Malaysia : Cc thnh tu cng nghip phn ln tp trung vo cc ngnh
cn nhiu sc lao ng nh may mc, cc sn phm g v cc ngnh sn
xut my mc cn nhiu vn. Cc ngnh hng suy gim s bao gm : thcphm, knh v cc sn phm knh v phi kim loi.
Philippines : Mc tng sn lng tp trung ch yu cc loi sn phm
cn nhiu vn u t nh cc sn phm ch to phi kim loi, cc loi my
11
8/8/2019 Tieu Luan AFTA.doc.1
12/39
in v phi in. Cc sn phm g, ha cht cng nghip v cc mt hng
ch to s c th gim i i cht.
Singapore : Sn xut s tng trong cc ngnh cng nghip nng nh cng
nghip ha cht, st, thp, cc phng tin vn ti. Mt vi ngnh cng
nghip s dng nhiu sc lao ng nh dt, may mc s gim.
Thi Lan : Quy m sn xut s c m rng trong cc ngnh ch bin
thc phm, sn phm da, cc sn phm kim loi v phi kim loi v cc loi
my in. Cc sn phm g, my mc v cc sn phm cng nghip cao cp
s gim. Theo chng trnh AFTA, mt vi ngnh hng c d on smang li li nhun, cn cc ngnh khc s b suy gim. iu ny ph thuc
rt nhiu vo c cu ngnh v tnh hiu qu ca tng ngnh trong mi quc
gia.
Chng ta u quan tm theo di xem nhng d on trn s din ra nh
th no khi c thm s tham gia ca Vit Nam v thm ch c Lo,
Campuchia v Myanmar.Bn nghin cu trn cn ch ra rng nu t do thng mi trong ni b cc
nc ASEAN gn lin vi vic m rng hp tc trn lnh vc cng nghip
v phi hp trong cc chnh sch c lin quan n cng nghip v thng
nht vic tiu chun ha, th li ch ca cc thnh vin ASEAN cn ln hn
nhiu.
Cui cng bn nghin cu kt lun rng AFTA s tng cng h tr, gimbt cc kh khn v ti chnh v c s h tng, cng c c ch hnh chnh
h tr cho thng mi. i vi trng hp ca Vit Nam, Vit Nam cng s
c li th k trn khi Vit Nam sp xp iu chnh li cc chnh sch kinh t
12
8/8/2019 Tieu Luan AFTA.doc.1
13/39
ca mnh cho ph hp vi cc nc thnh vin khc v thit lp mt c cu
c s h tng c bn.
II.2. I VI VIT NAM
1. Thng mi
Nhp khu:
Trong nhng nm gn y, hng ha t ASEAN vo Vit Nam chim
khong 25% kim ngch nhp khu (NK), trong nguyn vt liu dng cho
sn xut v hng cng nghip chim t trng ln. Cc mt hng ny cthu sut di 5% trc khi thc hin CEPT. V vy, AFTA khng c tc
ng trc tip ti vic NK nhng mt hng ny.
Ngoi ra, mt s hng NK c kim ngch ng k Vit Nam nh xng
du, xe my... cha c a vo danh sch gim thu ngay nn trc mt
s nm ngoi phm vi tc ng ca AFTA.
V lu di, Vit Nam chc chn phi a thm nhng mt hng t danh
mc loi tr tm thi c thu sut trn 20% vo din ct gim ngay, v loi
tr dn cc hng ro phi thu quan (nht l nhng hn ch v s lng nhp
khu). Khi , rt c th NK, nht l nhng mt hng tiu dng t cc nc
ASEAN vo Vit Nam s tng ln nu nhng mt hng cng loi sn xut
trong nc khng cnh tranh li c.
Xut khu:
Xut khu sang cc nc ASEAN khc:
13
8/8/2019 Tieu Luan AFTA.doc.1
14/39
V l thuyt v di hn, AFTA c tc ng lm tng sc cnh tranh ca
hng ha Vit Nam trn th trng ASEAN nh gim thu quan v loi b
cc hng ro phi thu quan. Song trong vi nm ti, kh nng AFTA lm
tng kim ngch xut khu (XK) ca Vit Nam sang cc nc ny khng lndo cc nguyn nhn sau:
Xt v c cu hng xut khu (XK):
Nhng nm gn y, ASEAN thng chim khong 20-23% kim ngch
xut khu (XK) ca Vit Nam. y l mt con s ng k. Nhng nhng
mt hng c hng thu sut CEPT li ch chim gn 20% kim ngch XKsang ASEAN, tng ng vi di 4% tng kim ngch XK ca Vit Nam
nm 2001. V mc tng XK ca nhng mt hng ny sang cc nc
ASEAN khc cng khng ln.
Hn na, c cu hng ha ca Vit Nam v ASEAN kh tng ng. Vi
trnh thua km hn, Vit Nam ch c th cnh tranh trn th trng
ASEAN nh tnh c o ca chng loi, mu m v do , ch mang tnhb sung cho c cu hng ha nc i tc.
Xt v bn hng:
2/3 doanh s bun bn ca Vit Nam vi ASEAN c thc hin vi
Singapore. Phn ln hng Vit Nam xut sang Singapore s c ti xut
sang cc nc khc. Nhng nc ny, h thng thu xut nhp khu trc
AFTA vn thp, gn nh bng 0%. Do vy, khi thc hin CEPT trn ton
khi ASEAN, 1/3 kim ngch xut nhp khu cn li ca Vit Nam vi cc
nc ASEAN khc s cha lm thay i nhiu XK Vit Nam nu xt theo
kha cnh c hng u i thu NK thp.
14
8/8/2019 Tieu Luan AFTA.doc.1
15/39
C th kt lun rng: Ch khi no Vit Nam to c s dch chuyn c
cu sn xut v XK theo hng to ra c nhiu chng loi hng ha c
sc cnh tranh v nm trong danh mc ct gim ca CEPT, cc doanh
nghip Vit Nam mi c thm thun li v yu t gi c khi mun XK sangASEAN.
V phn XK sang cc nc ngoi ASEAN:
V di hn, AFTA c tc ng gin tip lm tng kim ngch XK ca Vit
Nam sang cc th trng ngoi ASEAN do nhp c u vo cho sn xut
XK vi gi r hn t cc nc ASEAN. Mt khc, vi t cch mt thnhvin ca AFTA, Vit Nam c iu kin khai thc nhng li th mi trong
quan h thng mi vi nc ln.
V d: Vit Nam s c hng h thng u i thu quan ph cp ca
M ( General Sytem of Prefence GSP). Bi GSP quy nh "gi tr mt sn
phm c sn xut ti mt nc thnh vin ca mt hip hi kinh t, khu
vc thng mi t do (nh AFTA) th c coi l sn phm ca mt nc"v mt sn phm NK vo M c hng GSP nu "gi tr nguyn liu NK
sn xut ra n chim di 65% gi tr sn phm sau khi hon thnh th
tc hi quan vo M".
iu c ngha l cc nc ASEAN c th nhp nguyn liu t cc
nc thnh vin khc sn xut hng XK sang M, v hng XK s c
hng GSP nu gi tr nguyn liu di 65% gi tr sn phm. V do ,AFTA gip Vit Nam tng cng tip cn v thm nhp th trng M - t
nc c kim ngch NK vt 1000 t USD mi nm.
15
8/8/2019 Tieu Luan AFTA.doc.1
16/39
Tuy vy, nh trn ni, c cu sn phm ca cc nc ASEAN xut ra
th trng th gii li kh tng ng vi Vit Nam. V h cng c
hng nhng li ch tng t. Do , tham gia AFTA, Vit Nam tip tc
phi chp nhn cnh tranh rt quyt lit vi cc thnh vin khc trong hiphi khng ch trn th trng khu vc.
Cng cn ni thm rng, vic Vit Nam tham gia AFTA v t chc Hp
tc Kinh t chu - Thi Bnh Dng ( APEC ) thng 11/1998 l nhng s
chng minh, l bc chun b, tp dt gia nhp WTO.
2.u t nc ngoi
u t t cc nc ASEAN khc
AFTA c tc ng phn cng li cc ngun lc trong khu vc theo hng
hp l ha. Khi khng cn bo h, mt s ngnh cng nghip ca mt s
nc s bc l s thua km v kh nng cnh tranh, tn ti, hoc thu
c nhiu li nhun hn, cc nh kinh doanh trong nhng ngnh ny s
u t sang cc nc ASEAN khc c cc yu t thun li hn, trong c
Vit Nam.
Ngoi ra, vi tin trnh hin thc ha Khu vc u t ASEAN (AIA), cc
nh u t ASEAN ni ring v cc nh u t nc ngoi ni chung s c
nhiu thun li v th tc hnh chnh v tm l khi u t vo Vit Nam.
u t nc ngoi t cc nc khc
V l thuyt, mt khu vc thng mi t do s lm tng u t t ngoi
khu vc. l bi cc nh u t c th sn xut hng ha ti mt hay mt
s nc v a ra tiu th tt c cc nc thnh vin vi mc thu thp v
16
http://vietbao.vn/vn/trang-ngoai/http:/www.vietnamnet.vn/442/2003/6/14165/vivavietnam.net/http://vietbao.vn/vn/trang-ngoai/http:/www.vietnamnet.vn/442/2003/6/14165/vivavietnam.net/8/8/2019 Tieu Luan AFTA.doc.1
17/39
hng ro thu quan dn c d b. Khi cc nh u t nc ngoi u t
vo mt nc, h s c mt th trng tim nng rng ln hn nhiu ln
nc .
p dng l thuyt vo AFTA v Vit Nam, th cc nh u t nc
ngoi khi u t vo Vit Nam, h s khng ch ngh n mt th trng vi
80 triu dn, m cn tnh n c th trng ASEAN vi trn 500 triu ngi.
Nhng trn thc t, thu ch l mt trong rt nhiu yu t c xem xt
i n quyt nh u t. Thu thp s mt i ngha thu ht u t nc
ngoi nu khng i km vi s n nh chnh tr, x hi, lut u t ncngoi thng thong, ngun lao ng gi r v c tay ngh cao... C th ly v
d n c l Indonesia hin nay. Mc d Indonesia hon thnh AFTA,
nhng rt nhiu nh u t nc ngoi nh Sony , Matsushita... v ang
ri b nc ny sang Trung Quc, Malaysia hay Vit Nam v lo ngi v tht
vng trc nn khng b, mu thun sc tc, bt n quyn lc v tham
nhng...
cng thch thc chung cho tt c cc thnh vin ca AFTA. V nu
nh trc y, Indonesia hay Vit Nam khng phi l thnh vin ca AFTA,
vt qua hng ro thu quan v cc hn ch NK vo th trng Indonesia
hay Vit Nam, cc nh u t nc ngoi buc phi u t ti nc s ti.
Nhng nay Vit Nam l thnh vin AFTA, nu mi trng u t vo
Vit Nam khng hp dn, th thay v u t Vit Nam, cc nh u t nc
ngoi c th s u t vo cc nc ASEAN khc, hoc n gin hn, ch
cn m rng hoc tng thm cng sut ca cc nh my sn c ti cc nc
AFTA, c bit l i vi cc dy chuyn sn xut gn ht khu hao
nhng vn vn hnh tt, ri t bn hng sang Vit Nam.
17
http://vietbao.vn/vn/trang-ngoai/http:/www.vietnamnet.vn/459/2003/4/7573/vivavietnam.net/http://vietbao.vn/vn/trang-ngoai/http:/www.vietnamnet.vn/459/2003/4/7573/vivavietnam.net/8/8/2019 Tieu Luan AFTA.doc.1
18/39
Nh vy, tn dng c nhng c hi thu ht u t t cc nc khc
m AFTA em li, Vit Nam cn phi tip tc ci thin mt cch ng b v
ton din mi trng u t.
3.Cng nghip
V lu di, khi cc ngnh cng nghip ca nhng nc thnh vin khng
cn c bo h, AFTA s lm thay i c cu cng nghip khu vc theo
hng chuyn mn ha v phn b cc ngun lc mt cch hp l hn.
Nhng y l s thay i v phn b mang tnh ng v ph thuc ch yu
vo s la chn v n lc ch quan ca tng nc.
Singapore s y mnh pht trin cc ngnh ha cht, trang thit b vn ti
v linh kin in t, trong khi s b ng cc ngnh cn nhiu lao ng v
khong sn. Malaysia th c s sp xp ngc li. Cc ngnh cng nghip s
dng nhiu lao ng v nguyn liu nh cng nghip giy, ch bin g, may
mc v dt s tng nhanh. Trong khi , cc ngnh thit b vn ti, ha cht,
g, thc phm qua ch bin s gim mnh.
Cng ging nh ti cc nc ASEAN, mt mc no , AFTA s
lm thay i c cu cng nghip ca Vit Nam. Trong , mt s ngnh s
pht trin, mt s ngnh s b thu hp.
Tuy vy, AFTA cng to cho chng ta iu kin v thi gian chun b
v vn ln c th ng vng v pht trin v:
Th nht, mi thi hn thc hin v hon thnh AFTA/CEPT i vi Vit
Nam c cng thm 3 nm;
18
8/8/2019 Tieu Luan AFTA.doc.1
19/39
Th hai, cng nh cc nc ASEAN khc, Vit Nam khng cn phi a
ngay mt lc tt c cc danh mc hng ha vo chng trnh gim thu.
Nhng mt hng no c t trng nhp khu cao v c khi lng gi tr tiu
th ln trn th trng ni a c th s a vo gim thu chm hn;
Th ba, sau khi mt mt hng c gim thu, cc hng ro phi thu quan
(nu c i vi mt hng ) sau 5 nm mi phi xa b;
Th t, vic ct gim thu nhp khu i vi mt s nguyn liu, sn
phm u vo s lm gim chi ph sn xut v do vy, gp phn nng cao
kh nng cnh tranh cho mt s sn phm cng nghip.
Vn t ra i vi cc nh hoch nh chnh sch cng nh cc nh
kinh doanh l lm th no tn dng c nhng c hi v thi gian mt
cch c hiu qu, nh hng c cu cng nghip v mt hng kinh doanh
nh th no c th pht huy c li th so snh ca Vit Nam trong
phn cng lao ng khu vc.
Trn c s nh hng pht trin cng nghip theo c ch kinh t m,
Nh nc cn to mi trng thun li v u t thch ng, ng thi p
dng cc bin php bo h hp l trong thi gian cho php cc ngnh c
tim nng pht trin c th cnh tranh khng nhng trn th trng trong
nc m cn trong khu vc v trn th gii.
Tuy nhin, mi s bo h ca Nh nc u c gii hn. ng vng
v pht trin, cc doanh nghip cn phi khn trng nghin cu nhu cu th
trng trong nc v khu vc, kh nng cnh tranh ca cc nc ASEAN
trong cng lnh vc kp thi iu chnh c cu sn xut, i mi trang
thit b v cng ngh, nng cao nng lc qun l khi s bo h khng cn
19
8/8/2019 Tieu Luan AFTA.doc.1
20/39
na, c bit trong bi cnh hin nay khi Vit Nam v c bn s hon thnh
AFTA vo nm 2005.
nh hng ca AFTA i vi cng nghip Vit Nam
Gia nhng nc c trnh pht trin khc nhau, vic thc hin khu vc
thng mi t do phi theo mt ni dung, mt tin trnh hp l cc nc
cn giai on pht trin thp hn c th tham gia m khng nh hng n
chin lc, mc tiu v nhu cu pht trin ca h. Tin trnh hp l thng
thng l cho cc nc i sau chm thc hin ngha v t do ho so vi
cc nc khc c thi gian tng nng lc cnh tranh v nh trng hpca Din n kinh t chu - Thi Bnh Dng (APEC), ni dung ca vic
thc hin t do ho thng mi cn c k hoch h tr kinh t v cng ngh
ca cc nc i trc i vi cc nc i sau. Ba ct tr ca APEC l t do
ho thng mi (liberalization), k hoch thun li ha (facilitation) cc
hot ng thng mi v u t, v k hoch h tr kinh t v cng ngh
(ecotech). Khi tham gia AFTA, Vit Nam thc hin ngha v t do ho
thng mi chm hn cc nc i trc ch ba nm v khng c cc chng
trnh h tr v kinh t v cng ngh, c l v quan im chung l khong
cch pht trin gia Vit Nam vi cc nc ASEAN i trc khng xa lm.
Tuy nhin, so vi thi gian chm thc hin ngha v t do ho th khong
cch pht trin ln hn nhiu. Theo mt s nh gi ca cc nh kinh t cho
thy, Vit Nam v Thi Lan c mt khong cch pht trin khong 20 nm.
So vi Xingapo v Malaixia th khong cch ln hn, so vi Philppin v
Innxia th nh hn (tt nhin Xingapo l mt quc gia th nn khng
th so snh n thun vi Vit Nam c). Tt nhin, vo thi im gia
nhp ASEAN (1995), vi 10 nm (1996-2006) thc hin tng bc AFTA
20
8/8/2019 Tieu Luan AFTA.doc.1
21/39
(trn thc cht nc ta mi thc hin t nm 2003) v vi hon cnh trong
nc lc quan (kinh t v m n nh, tng trng kh cao), hon cnh
quc t thun li (cc nc tin tin v cc nh ch ti chnh quc t t nm
1993 quyt nh h tr ti chnh hng nm cho ta, thit lp quan h ngoigiao bnh thng vi M, FDI tng nhanh, v.v.), Vit Nam t tin hn v
quyt nh gia nhp AFTA l ng n. Tuy nhin, sau , Vit Nam b mt
thi c thu ht FDI chuyn dch c cu v tng nng lc cnh tranh ca
cc ngnh cng nghip. Hin nay, khong cch pht trin cng nghip gia
Vit Nam v cc nc ASEAN i trc vn cn kh ln, th hin cc mt
nh sau:
Th nht, cc ch tiu pht trin cng nghip cho thy Vit Nam i sau
kh xa so vi Thi Lan, Malaixia... v c lng v cht. Theo Bng 5.2, kim
ngch xut khu hng cng nghip ca Vit Nam mc d tng rt nhanh (t
nm 1996 n 2002 tng gp gn 4 ln), hin nay mi ch bng 1/3 ca
Philppin v Innxia, 1/5 Thi Lan v 1/7 Malaixia. V cht lng pht
trin cng nghip, t liu v phn tch Chng 2 cho thy, so vi cc ncASEAN khc, t l ca cng nghip trong c cu xut khu ca Vit Nam
cn thp, nht l t l ca cc loi my mc th qu nh.
Bng : Xut khu hng cng nghip v th phn trn th trng th
gii
Tng gi tr( triu USD) Th phn ( %)
21
8/8/2019 Tieu Luan AFTA.doc.1
22/39
Th
gii
Nh
t Bn
Vit
Nam
1980
121895
0
134789
40
1996
421061
6
412462
3156
2002
470806
0
387500
11565
1980
100.
0
11,1
0
1996
100.
0
9,8
0,1
2002
100.0
8,2
0,2
(Ngun: Trn Vn Th- Bin ng kinh t ng v con ng cngnghip ha Vit Nam)
Th hai, thng mi gia Vit Nam vi cc nc ASEAN hin nay c
c tnh l phn cng hng dc, mt tnh cht thng thy trong thng mi
gia nc tin tin v nc ang trn ng pht trin. Trong khi Vit Nam
nhp khu t ASEAN hu ht l hng cng nghip, th ta xut ch yu l
hng nng lm thu sn v cc nguyn liu th (c tnh t thng k caTng cc hi quan cho thy cc mt hng ny chim ti 70% trong tng xut
khu ca Vit Nam sang ASEAN vo nm 2000). T l xut khu hng cng
nghip rt thp (ch yu l b phn, linh kin in t m phn ln l nh
cng ty Fujitsu xut khu sang cng ty con ca h Philppin, cn li l
qun o, giy dp v hng th cng m ngh). Ring Vit Nam v Thi Lan,
hai nc c c cu ti nguyn gn ging nhau, ang trin khai phn cng
hng ngang (va xut v nhp hng cng nghip). Chng hn vo nm 2001,
trong tng xut khu ca Thi Lan sang Vit Nam (798 triu USD) c n
76% l hng cng nghip, nhng hng cng nghip cng chim ti 62%
trong tng nhp khu ca Thi Lan t Vit Nam (327 triu USD)11. Theo
22
8/8/2019 Tieu Luan AFTA.doc.1
23/39
JETRO Boueki Toshi Hakusho (Sch Trng v thng mi v u t),
2002. Tuy l phn cng hng ngang nhng tng kim ngch xut v nhp
khu gia hai nc cho thy Vit Nam b nhp siu nhiu, phn nh nng
lc cnh tranh cn yu ca cng nghip Vit Nam. Hin nay, c khiASEAN chim khong 15% tng kim ngch xut khu ca Vit Nam nhng
Vit Nam nhp siu vi ASEAN khong 3 t USD22. Theo thng k nm
2003. Cng nm, tng nhp siu ca Vit Nam l 5 t, nhp siu vi Hn
Quc l 2,1 t, vi Trung Quc 1,4 t v vi Nht Bn khong 85 triu
USD. Mt khc, Vit Nam xut siu vi M 2,8 t v chu u 1 t USD. .
4. Ngn sch nh nc
Tham gia AFTA v thc hin chng trnh ct gim thu quan theo CEPT
chc chn s tc ng ti ngun thu cho ngn sch, t nht l trong giai on
u khi Vit Nam thc s ct gim thu quan, tc l t 1/7 nm nay. Theo
s liu nhng nm gn y, NK t cc nc ASEAN chim khong 20-23%
kim ngch NK ca Vit Nam, trong khi , thu NK (tr du th) ng gp
khong 25% tng s thu ngn sch. Nh vy, v mt s hc n thun, khi
ct gim thu quan, r rng ngun thu ngn sch s b gim.
V di hn, AFTA s lm tng hiu qu sn xut trong nc. Nh vy, c
s tnh ton rng, v di hn, phn gim ca thu NK do thc hin CEPT
s c b li bng tng thu do kim ngch bun bn tng v tng thu t cc
loi thu khc nh thu gi tr gia tng, thu tiu th c bit, thu thu nhp
cng ty...
Tuy nhin, y cng ch l l thuyt, thc t cn ph thuc vo s pht
trin ca sn xut trong nc, hiu qu ca h thng thu v b my thu
thu.
23
8/8/2019 Tieu Luan AFTA.doc.1
24/39
Tm li, tham gia ASEAN v AFTA l bc i tt yu u tin ca Vit
Nam trn con ng hi nhp vi khu vc v th gii. S kin ny m ra
cho Vit Nam nhiu c hi mi cng nh nhiu thch thc to ln. C hi v
thch thc an xen ln nhau, i hi s n lc c tm v m v vi m khaithc trit cc c hi v hn ch n mc thp nht nh hng tiu cc do
cc thch thc a n.
Khng nn coi vic thc hin AFTA nh mt qu trnh hay hnh ng
ring bit, m phi t n trong l trnh hi nhp v t do ha thng mi
tng th, trong , mc tiu nht qun c xc nh bi khun kh WTO.
III. C HI V THCH THC KHI VIT NAM GIA NHP
AFTA
1. C hi:
AFTA to iu kin thun li m ca th trng hng ha dch v xut
khu cho Vit Nam hi nhp vo thng mi khu vc.
Ni dung ca AFTA a li nhng nguyn tc v xa b cc hng rothu quan v phi thu quan, thc hin nguyn tc khng phn bit i x
trong thng mi, cc tranh chp thng mi c gii quyt cng bng,
thc hin bnh ng trong m phn. Thng qua cc nguyn tc ny th cc
mt hng ca Vit Nam s c hng cc thu sut u i thp hn cc
thu sut ti hu quc ( MFN) m cc nc ASEAN ginh cho cc nc
thnh vin WTO to iu kin thun li cho hng ha Vit Nam c th thm
nhp th trng cc nc ASEAN.
V thc t cng cho thy t khi Vit Nam tr thnh thnh vin chnh thc
ca ASEAN( 1995) v khi Vit Nam gia nhp t chc AFTA ( 1996) n
24
8/8/2019 Tieu Luan AFTA.doc.1
25/39
nay th cc sn phm ng gp ca Vit Nam trong thng mi ni b xut
khu tng ln.
Bn cnh nhng thun li thu c t hot ng thng mi trong ni b
khi , khi gia nhp AFTA, VN s c th hn trong m phn thng misong phng v a bin vi cc cng quc kinh t, cng nh cc t chc
thng mi quc t ln nh M, nht, EU hay WTO..
Tuy c nhng trng lp gia VN v cc nc ASEAN, nhng c nhiu
lnh vc m VN c th khai thc t th trng cc nc ASEAN nh VN c
th mnh trong xut khu nng sn, hng dt v may mc, v ta cng c nhu
cu nhp nhiu mt hng t cc nc ASEAN vi gi thp hn t cc khu
vc khc trn th gii.
Mt mt Doanh nghip c li do tng c kh nng cnh tranh so vi
cc nc ngoi ASEAN v gi c, mt khc ngi tiu dng c hng li
do gi c r hn v chng loi hng ho phong ph hn.
Thu ht vn u t, tip thu cng ngh, tn dng nhn cng, s dng vn
v k thut cao trong khu vc.
Gim thu mt s mt hng nhp khu t cc nc trong khu vc:
B Ti chnh va ban hnh thng t v vic ban hnh Biu thu nhp
khu u i c bit ca Vit Nam thc hin Khu vc Mu dch T do
ASEAN-Hn Quc giai on 2010 - 2011. T ngy 3/7 ti, mt s mt hng
nhp khu t Hn Quc c gim thu.
Theo Thng t s 77/2010/TT-BTC, thu sut nhiu mt hng nhp khu
t Hn Quc vo Vit Nam nh tht cu, tru, b, heo... gim ch cn 7 -10%. Cc mt hng sa c mc thu ph bin t 10 - 15%. Mt s mt hng
c, hoa qu thu sut ph bin t 15 - 20%...
c hng mc thu sut u i, hng ha nhp khu phi c nhp
trc tip vo Vit Nam t 9 nc thnh vin ASEAN, gm: Brunei,
25
8/8/2019 Tieu Luan AFTA.doc.1
26/39
Campuchia, Lo, Indonexia, Malaysia, Myanmar, Philippines, Singapore,
Thi Lan v Hn Quc.
Thng t ny c hiu lc thi hnh t ngy 3/7 ti, thay th Quyt nh s
112/2008/Q-BTC ngy 1/12/2008 ca B trng B Ti chnh v vic banhnh Biu thu nhp khu u i c bit ca Vit Nam thc hin Khu
vc Mu dch T do ASEAN - Hn Quc giai on 2009 - 2011.
Thc hin ct gim thu quan Khu vc ASEAN: 99% dng thu c p
dng t 0-5% trong nm 2010
B Ti chnh cho bit, thc hin cam kt Khu vc mu dch t do
ASEAN (vit tt l CEPT/AFTA), n nm 2015, Vit Nam s c bn xa
b thu quan i vi hng nhp khu t ASEAN (mt s dng thu linh hot
vo nm 2018).
Ring nm 2010, Vit Nam p dng mc thu sut 0-5% cho khong
99% s dng thu, trong 57% s dng thu c mc thu sut CEPT l
0%. (Biu thu CEPT/AFTA c ban hnh km theo Quyt nh s
36/Q-BTC ngy 12/6/2008 ca B Ti chnh).
Vic thc hin ng cam kt trn cho thy, Vit Nam lun thc hin y
ngha v thu quan, ct gim thu theo ng l trnh cam kt. Vit
Nam bt u thc hin ct gim thu t nm 1996, n nm 2006 gim
xung mc 0-5%. Nm 2008,
Vit Nam cng a mt hng t, xe my vo thc hin gim thu
(thu sut hin hnh mc 83%/90%).
B Ti chnh khng nh: Tt c hng ha nhp khu vo Vit Nam tcc nc trong khi ASEAN, nu p ng cc iu kin quy nh ti
iu 2 Quyt nh s 36/Q-BTC ngy 12/6/2008 ca B Ti chnh ban
hnh Biu thu nhp khu u i c bit thc hin Chng trnh u i
26
8/8/2019 Tieu Luan AFTA.doc.1
27/39
thu quan c hiu lc chung cho Khu vc mu dch t do ASEAN
(CEPT/AFTA) u c hng mc thu sut CEPT/AFTA.
(Ngun:tienphong.vn)
2. Thch thc:
- Ngun thu ca nh nc l ngun thu ngn sch v thu xut nhp khu
gim.
- Vic tham gia dn ti s xo b cc hng ro thu quan v phi quan
thu, ngha l xo b s bo h ca chnh ph i vi cc doanh nghip,
buc cc doanh nghip phi tham gia tht s vo cuc chi cnh tranh khclit trn th trng khu vc: Cnh tranh thc y sn cut pht trin, nhng
ng thi c th lm iu ng v ph sn hng lot cc doanh nghip, thm
ch hng lot ngnh. Dn ti vic thay i c cu kinh t. Bn cnh Vit
Nam cng phi i mt vi mt s thch thc c th sau:
Th nht l nh hng t chin lc ti c cu hot ng sn xut ca cc
cng ty a quc gia. Nhiu mt hng cng nghip hin nay do cc cng ty cvn nc ngoi sn xut v c bo h bng thu nhp khu. Khi hng ro
quan thu b ct gim, cc cng ty a quc gia s tp trung sn xut ti
nhng nc c ph tn thp nht trong khu vc AFTA. Do , t nay n
gia nm 2006, thch thc ca Vit Nam l lm sao gi chn cc c s sn
xut hin c ca cc cng ty a quc gia, ng thi to c hi cc cng ty
ny u t mi hoc chuyn nhng c s sn xut cc nc ASEAN khc
sang Vit Nam.
Th hai, trong s cc doanh nghip nh nc v mt phn cc cng ty t
nhn trong nc cho n nay hot ng c ch yu l nh chnh sch bo
27
8/8/2019 Tieu Luan AFTA.doc.1
28/39
h, sau nm 2006, nhiu doanh nghip c kh nng b y ra khi th trng.
Cc cng ty ny cn nhanh chng tng nng lc cnh tranh th mi i ph
kp. Vic lin kt hng dc v hng ngang vi cc cng ty a quc gia l
mt trong nhng bin php nhanh chng tng nng lc cnh tranh. Ttnhin, y ta khng ph nhn s nng ng i ph mt cch hu hiu ca
nhiu doanh nghip sau t ct gim quan thu trong chng trnh AFTA
vo nm 2003. Theo Vin kinh t Thnh ph H Ch Minh, d thu nhp
khu gim xung di 5% t gia nm 2003, t nht l cho n u nm
2005, sn xut trong nc v nhng hng cng nghip nh nha, vn
phng phm, giy v sinh, th cng m ngh, g ch bin, v.v. vn tip tc
tng, v vn gi c sc cnh tranh vi hng ho nc ngoi. Theo kin
ca TS. Trn Du Lch, Vin trung Vin kinh t Thnh ph H Ch Minh,
trong bui trao i kin vi tc gi v cng nghip Vit Nam ngy 19-2-
2005. . Tuy nhin, l nhng mt hng sn xut nh, c hm lng lao
ng gin n cao, th trng c khuynh hng phn tn trong nhiu a
phng nn hng nc ngoi kh cnh tranh. Trong cc lnh vc m cng
ngh, t chc sn xut v lu thng hin i hn, thch thc ca hng nhp
khu di p lc ct gim quan thu s ln hn nhiu.
Th ba, gia nhp AFTA ch yu l m rng th trng xut khu, y
nhanh qu trnh cng nghip ho, nhng nh thy, hin nay kh nng
thm nhp th trng ASEAN ca hng cng nghip Vit Nam cn qu yu.
Lm sao m rng phn cng hng ngang (xut v nhp ng thi hng
cng nghip) vi cc nc ASEAN khc trong qu trnh hi nhp? Mt
trong nhng bin php c hiu qu nht l tng cng chin lc thu ht
FDI v tn dng mi thi c quc t ang c, nht l thi c t Nht Bn .
28
8/8/2019 Tieu Luan AFTA.doc.1
29/39
Cn ni thm l di p lc cnh tranh ca Trung Quc, nhiu nc
ASEAN, c bit l Thi Lan v Malaixia cng ang ro rit tng cng
nng lc cnh tranh. Vit Nam cn theo di cc ng hng ny khn
trng hn na trong vic thay i c ch, u tin cc mi t ph chinlc nhanh chng tng nng lc cnh tranh trong qu trnh hi nhp.
(Thi bo kinh t Si Gn, ngy 16-2-2004.) .
Thch thc ca AFTA rt ln. Vit Nam cn khn trng hn na.
y l vn nan gii i vi cc doanh nghip Vit nam.
Tm li gia nhp AFTA l bc tp duyt u tin cho nn kinh t v cc
doanh nghip VN chun b cho s gia nhp th trng th gii rng ln
v y s cnh tranh hn. Nhn chung, chng ta c th thy c nhng
thch thc c bn ca Vit Nam khi tham gia AFTA:
Nng lc cnh tranh yu, nng sut lao ng, hiu qu ca sn phm, dch
v sn phm hng ca Vit Nam cn gim dn n gi c cht lng mu
m ca cc sn phm hng Vit Nam c th cnh tranh c vi hng ha
ca cc nc ASEAN khi hng ro thu quan v ph thu quan c d b.
Bn cnh , Vit Nam vn ang tn ti hin trng khong 53000 doanh
nghip thuc mi thnh phn kinh t vi gn 3 triu lao ng. So vi cc
nc ASEAN th cc doanh nghip Vit Nam c quy m nh, trnh cng
ngh lc hu, nng sut lao ng thp, cht lng sn phm cha cnh
tranh.
Vn cn i s dng vn u t v ti u t sn xut ca Vit Nam
vn cn nhiu bt n.
29
8/8/2019 Tieu Luan AFTA.doc.1
30/39
Cng vi vic Vit Nam cha c s chun b y cho qu trnh hi
nhp kinh t khu vc, cha a c ra cc chin lc, chnh sch thch ng
tham gia AFTA.
Kh nng tiu th ca th trng ni a cn chm, hn ch vic kch
thch cc doanh nghip nng cao hiu qu sn xut, ci cch c cu mt
hang, nng cao kh nng sn xut.
3. Tnh hnh thc hin ca Vit Nam cho n nay :
a) Nm 1996 Vit nam cng b cho ASEAN cc loi Danh mc:
Danh mc ct gim thu IL; Danh mc loi tr tm thi TEL; Danh mc
hng nng sn cha ch bin nhy cm SL v Danh mc loi tr hon ton
GEL;
Nguyn tc xy dng phng n tham gia ca Vit nam :
- Khng gy nh hng ln n ngun thu ngn sch
- Bo h hp l cho nn sn xut trong nc
- To iu kin khuyn khch vic chuyn giao k thut, i mi cng
ngh cho nn sn xut trong nc- Hp tc vi cc nc ASEAN trn c s cc qui nh ca Hip nh
CEPT tranh th u i, m rng th trng cho xut khu v thu ht u
t nc ngoi.
C th :
Danh mc loi tr hon ton (GEL):
Danh mc ny c xy dng ph hp vi iu 9 ca Hip nh CEPT
v bao gm nhng nhm mt hng c nh hng n an ninh quc gia, cuc
sng v sc kho ca con ngi, ng thc vt, n cc gi tr lch s, ngh
thut, kho c nh cc loi ng vt sng, thuc phin, thuc n, v kh,...
30
8/8/2019 Tieu Luan AFTA.doc.1
31/39
Danh mc ny chim 6,6% tng s nhm mt hng ca Biu thu nhp
khu, v l cc mt hng c th nh sau:
Thuc phin v cc ch phm t thuc phin, x g, thuc
l v ru bia thnh phm;
Cc loi x v tro;
Cc loi xng du (tr du th);
Cc loi thuc n, thuc phng, cc loi pho;
Cc loi lp bm hi c;
Cc loi thit b in thoi, in bo hu tuyn, v tuyn,
cc loi thit b ra a, cc loi my thu sng dng cho in thoi,
in bo...;
Cc loi t di 16 ch ngi, cc loi t v phng
tin t hnh c tay li nghch;
Cc loi v kh, kh ti qun s;
Cc loi vn ho phm i tru, phn ng, chi cho
tr em c nh hng xu n gio dc v trt t an ton x hi;
Cc loi ho cht, dc phm c hi, cc cht ph thi,
tiu dng qua s dng;...
Danh mc cc mt hng nng sn cha ch bin nhy
cm (SL):
Danh mc cc mt hng nng sn cha ch bin nhy cm ca Vit nam
bao gm 26 nhm mt hng, chim 0,8% tng s nhm mt hng ca Biu
thu nhp khu v l nhng mt hng c th nh: tht, trng gia cm, ng
31
8/8/2019 Tieu Luan AFTA.doc.1
32/39
vt sng, thc, go lt,..., c xy dng cn c vo yu cu bo h cao ca
sn xut trong nc i vi mt s mt hng nng sn cha ch bin v theo
ngh ca B Nng nghip v Pht trin nng thn ng thi trn c s
tham kho Danh mc ny ca cc nc ASEAN khc. Cc mt hng nyang c p dng cc bin php phi thu quan nh qun l theo hn ngch
hng tiu dng, qun l ca B chuyn ngnh.
Danh mc ct gim thu ngay (IL):
Danh mc ny ch yu bao gm nhng mt hng trong Biu thu hin
ang c thu sut di 20% - l nhng mt hng thuc din c th p dng
u i theo CEPT ngay v mt s mt hng tuy c thu sut cao nhng Vit
nam li ang c th mnh v xut khu. Tng s nhm mt hng trong Danh
mc ct gim thu quan l 1661, chim 51,6% tng nhm mt hng trong
Biu thu nhp khu ca Vit Nam. T l ny thp hn so vi cc nc
thnh vin ASEAN khc khi h bt u thc hin chng trnh CEPT,
nhng y l bin php an ton nht i vi Vit Nam.
Danh mc loi tr tm thi (TEL):
Danh mc ny chim khong 40,9% tng s cc dng thu trong Biu
thu nhp khu v ch yu l nhng mt hng sau:
Cc loi t (tr cc loi t di 16 ch ngi);
Xe p, cc loi chi tr em;
Cc loi my gia dng (nh my git, my iu ho, qut
in,...);
Cc loi m phm v dng khng thit yu;
Cc loi vi si v mt s may mc;
32
8/8/2019 Tieu Luan AFTA.doc.1
33/39
Cc loi st, thp;
Cc sn phm c kh thng dng;...
y ch yu l cc mt hng c thu sut trn 20% v mt s mt hng
tuy c thu sut thp hn 20% nhng trc mt cn thit phi bo h bng
thu nhp khu, hoc cc mt hng ang c p dng cc bin php phi
thu quan nh cc bin php hn ch s lng nhp khu, hng phi c giy
php ca B qun l chuyn ngnh, hng phi qua kim tra nh nc v cht
lng, hng phi qua kim tra v v sinh dch t v hng phi qua kim tra
v an ton lao ng.
Ngoi ra theo quy nh ca CEPT, nhng mt hng no ca nc thnh
vin ASEAN cng b ct gim thu quan v hng thu sut u i t cc
nc thnh vin khc th ng thi cng phi loi b ngay cc hn ch v
nh lng v trong thi hn 5 nm sau , thc hin loi b cc bin php
hn ch nhp khu thng qua cc hng ro phi thu quan khc. Vic Vit
nam cha a cc mt hng ny vo danh mc ct gim thu quan s cho
php chng ta c thm 5 nm (k t nm mt hng c chuyn sang danh
mc ct gim cho ti khi phi loi b cc bin php hn ch phi thu quan)
h tr cc ngnh sn xut v cc doanh nghip trong nc lm quen dn
vi mi trng cnh tranh. y l khong thi gian cn thit h tr cho
cc ngnh sn xut trong nc v to iu kin cc doanh nghip trong
nc lm quen dn vi mi trng cnh tranh, thc y i mi cng ngh,
tng nng sut lao ng nn kinh t pht trin c hiu qu hn.b) trnh Chnh ph thng qua lch trnh tng th thc hin ct gim
thu cho c giai on 10 nm. Tuy nhin, y mi ch l danh mc nh
hng cc doanh nghip trong nc nghin cu c k hoch sn xut
33
8/8/2019 Tieu Luan AFTA.doc.1
34/39
kinh doanh, iu chnh c cu sn xut m cha cng b cho ASEAN. ng
thi danh mc ny cn ang theo biu thu XNK c ( theo m HS c)
c) cng b danh mc thc hin CEPT cc nm 1996, 1997, 1998, 1999
v nm 2000 v cc vn bn php l i km (ngh nh ca Chnh ph).Trong nc, B Ti chnh cng ban hnh Thng t hng dn thc
hin theo tng nm.
V Danh mc ct gim thu nhp khu ca Vit Nam theo CEPT/AFTA
cho nm 2000.
Chnh ph ph duyt v ban hnh Danh mc Hng ho ct gim
thu nhp khu ca Vit nam theo Hip nh CEPT cho nm 2000 ti ngh
nh s 09/2000/N-CP ngy 21/3/2000. Vit Nam cng b cho ASEAN.
Danh mc hng ho ct gim thu nhp khu thc hin CEPT nm
2000 ca Vit nam l cc mt hng c ct gim thu v mc thu sut
tng ng ca nm 2000.
Danh mc CEPT 2000 ca Vit Nam bao gm 4230 dng thu ( mt
dng thu l mt mt hng), chim gn 68% tng s dng thu phi thc
hin ct gim theo CEPT, trong :
C 3590 dng thu c a vo thc hin CEPT t
nhng nm 1999 tr v trc ( t 1996 n 1999) v tip tc c
ct gim theo tin trnh, do vy hu ht cc mc thu u thp hn
mc thu MFN hin hnh v c gim vi t l t nht l 5% mi
nm. V khong 640 dng mi c chuyn t Danh mc loi
tr tm thi (TEL) vo thc hin ct gim trong nm 2000 chim
khong 25% tng s dng thu cn nm trong Danh mc loi tr
tm thi (TEL) tnh n ht nm 1999. Hin nay s dng thu cn
34
8/8/2019 Tieu Luan AFTA.doc.1
35/39
li trong Danh mc TEL l khong 1.800 dng v phi tip tc
a vo ct gim trong 3 nm tip theo n 2003, mi nm cng
phi a vo khong 600 dng.
Trong tng s 4230 dng thu a vo thc hin CEPT 2000 c: Khong 1680 dng thu c mc thu sut bng 0%,
chim 39% tng s dng thu CEPT 2000 ( 1680 dng /4230
dng);
Khong 2960 dng thu c mc thu sut t 0% -5% ,
chim 70% tng s dng thu CEPT 2000;
Khong 820 dng thu trn 5% v di 20%, chim20% tng s dng thu CEPT 2000;
Khong 450 dng thu t 25-50%, chim 10% tng s
dng thu CEPT 2000;
Mc thu trn 50%-100% : Khng c dng thu no (
dn vo cc nm sau).
Danh mc CEPT nm 2000 c xy dng trn c s cc nguyn tc
chnh sau :
m bo thc hin cc quy nh chung ca Hip nh thu quan
u i c hiu lc chung ca ASEAN ( CEPT): cc bc ct gim thu,
t l chuyn t Danh mc TEL sang Danh mc IL, mc thu sut ch
c duy tr ti a trong 3 nm v mc ct gim t nht 5%.
Cn c vo Lch trnh tng th thc hin CEPT ca Vit nam
c Chnh ph ph chun nm 1997.
Ph hp vi Biu thu nhp khu u i p dng t ngy
1/1/1999 v cp nht cc iu chnh sa i.
35
8/8/2019 Tieu Luan AFTA.doc.1
36/39
Cc mt hng mi c a t Danh mc TEL vo ct gim
trong nm 2000 c tnh n d kin chin lc pht trin ca cc B
ngnh, mc thu khi a vo thp hn hoc bng mc thu MFN tu
theo ch trng ca tng b ngnh. Cha bao gm nhng mt hng s tin hnh thu ho b cc
hng ro phi quan thu.
4. nh gi tc ng ca vic thc hin CEPT-AFTA i vi nn kinh
t Vit Nam t khi bt u thc hin CEPT-AFTA:
Vit Nam bt u thc hin CEPT-AFTA t nm 1996-1999, vic thc
hin CEPT ca ta ch trong phm vi lch trnh gim thu ca cc sn phm
trong Danh mc IL v loi b hn ch s lng i vi nhng sn phm .
C th ni l vic thc hin ct gim thu ny cho n nay cha nh
hng ti ton b nn kinh t v mi kha cnh : Ngn sch, Thng mi
xut nhp khu, sn xut, cnh tranh i vi nhng sn phm quan trng
ca ngnh cng nghip, nng nghip v cc l do:
Danh mc cc mt hng ct gim thu quan ngay IL ca Vit
Nam trong giai on ny ch yu bao gm cc mt hng c thu sut
di 20%, c bn l cc mt hng nguyn liu, nhin liu u vo cho
sn xut. Nhng mt hng c thu sut cao hn 20% bao gm nhng mt
hng m Vit Nam c th mnh xut khu nh dt, may, in t... Nhng
SFCN quan trng khc th cha a vo ct gim ngay.
Mc d c nhng mt hng a vo thc hin CEPT, nhng
ta vn cn thi gian p dng cc bin php hn ch phi thu quan (trong
vng 5 nm sau khi a vo CEPT) nn vn c th khng ch c
36
8/8/2019 Tieu Luan AFTA.doc.1
37/39
lng nhp khu vo Vit Nam. Trong khi i vi ta vic p dng cc
bin php phi thu quan mi tc ng nhiu ti vic hn ch nhp khu.
Hu ht cc mt ngnh cng nghip cn bo h u c a
vo Danh mc loi tr tm thi (TEL) c thi gian ct gim thu di
hn: bt u t 1999-2003, chng hn nh: t, xe my, cc sn phm
c kh thng dng...Hoc vn cn c gi li trong Danh mc GE.
Vic p dng gi tnh thu ti thiu vn c duy tr i vi 15
nhm mt hng nn khng tc ng ti s n nh ca thu Ngn sch.
(Ngun: B ti chnh, v quan h quc t)
C.GII PHP V KT LUN
1. Gii php
Cn m bo hi ha cc li ch ngn hn, trung hn v di hn gia nh
nc doanh nghip v ngi tiu dng trong khi xy dng l trnh tham gia
AFTA. Do vn t ra y l trc khi a ra chnh sch lin quan
n AFTA , nh nc cn c s tham kho cc kin ng gp ca cc nh
doanh nghip nhm trnh tnh trng cc chnh sch a ra khng hiu qu
hoc thay i chnh sch lin tc gy nn s xo trn v k hoch sn xut
ca cc doanh nghip.
Nh nc c vai tr quan trng trong vic iu tit v lnh mnh ha c
ch ti chnh quc gia, m bo duy tr c cc cn i vn ca nn kinht. c bit Nh nc cng a ra cc bin php c cu li ngun thu ngn
sch b p cho phn thiu ht do ct gim thu nhp khu thng qua
chnh sch ci cch thu chuyn t thu gin thu sang thu trc thu.
37
8/8/2019 Tieu Luan AFTA.doc.1
38/39
Nh nc cng cn c nhng chnh sch c th, hp l khuyn khch
s pht trin trong nc trong qu trnh tham gia AFTA nh:
u im tn dng sa i b sung nhng u i thu cho sn xut, xut
khu.Thnh lp qu bo him xut khu, c bit i vi cc sn phm c tnh
cht nhp cao (nguyn vt liu, nng sn).
Chuyn dn t c ch ban pht, xin cho v hn ngch Quota XNK sang
c ch u thu hoc c ch t do kinh doanh.
Ci thin nhanh chng vic p ng vn lu ng cho cc doanh nghp
c nhng u i tn dng c bit cho cc doanh nghip tham gia sn xut,
kinh doanh cc sn phm c hm lng k thut v cnh tranh cao.
Nh nc nn gip doanh nghip tip th xut khu. y l mt vn rt
quan trng khi tham gia AFTA.
y nhanh qu trnh c cu li khu vc doanh nghip Nh nc, thc
hin qu trnh c phn ha doanh nghip nh nc, kt hp vi a dng ha
cc hnh thc s hu, st nhp doanh nghip nh thc hin st nhp cng ty,
lin doanh, cong ty c phn to iu kin cho doanh nghip chc nng ch
ng trong hi nhp v hp tac skinh doanh vi cc i tc ca ASEAN.
Cc doanh nghip t nhn nn ch trng, gn b v li ch mt cch c th
n mu m, quy cch sn phm v thc tin thy c ng lc thc y
qu trnh tin trin AFTA l khu vc kinh t t nhn. Nh nc phi c
nhng chnh sch ci cch su sc i vi khu vc kinh t t nhn v kinh t
Nh nc ph hp vi nhng i hi ca mt nn KTTT ni chung v caAFTA ni ring.
Nh nc phi c chnh sch bo h hp l bo v th trng trong
nc trc sc p ca khu vc, s tn cng ca hng ha nc ngoi m
bo doah nghip c th tn ti v pht trin.
38
8/8/2019 Tieu Luan AFTA.doc.1
39/39
Nh nc cn thay i v iu chnh lut u t v th trng trong nc,
to s li cun vi nh u t. ng thi cn xy dng c s vt cht k
thut h tng nh mng li giao thong, in nc, xy dng cc khu cng
nghip mi.2.Kt lun
Vic tr thnh thnh vin chnh thc ca khu vc mu dch t do ASEAN
(AFTA) a cho Vit Nam nhng c hi to ln cng nh nhng thch
thc m nc ta cn vt qua. Gia nhp AFTA s gp phn quan trng lm
tng kh nng lu chuyn hng ha, vn lao ng v ccoong ngh gia VIt
Nam v cc nc trong t chc, ng thi lm tng kh nng chuyn dch c
cu sn xut theo hng CNH ca Vit Nam. Vit Nam s tn dng c
ngun nguyn liu mi, cung cch qun l v qun tr kinh doanh tin tin
hn, hng ha d thm nhp vo cc nc ASEAN hn. ng thi, Vit
Nam l nc c xut pht im cn thp hn cc nc trong t chc v: th
ch th trng qun l th trng cn yu km, lp php cha n nh, cung
cch lm n cn lc hu, thiu hiu qu, kh nng v vn v cng ngh cn
km xa..iu cng yu cu nc ta cn phi tch cc, ch ng tm kim
cc c hi, tn dng cc c hi, nhanh chng khc phc nhng yu km, tn
ti trong hot ng qun l iu hnh. t c nhng iu ni trn Nh
nc cn c nhng bin php v m mnh m v thch hp vi mt th
trng ci m v rng ln hn.
Danh mc ti liu tham kho:Vietbao.vnB ti chnh, v quan h quc t
Thi bo kinh t Si Gn, ngy 16-2-2004.Trn Vn Th- Bin ng kinh t ng v con ng cng nghip ha
Vit N