This Human Trafficking and Risky Migration handbook aims to provide essential information

for the general public on human trafficking, related laws, key actors in government and

civil society, and safe migration. The Asia Foundation would like to thank the Chong-Moon

Lee Foundation for its funding support to the Foundation's anti-trafficking program in

Myanmar, enabling the production of this handbook which is authored by Naw Ku Ku, an

independent consultant on humanitarian assistance and development.

ဤလကစြစာအပသည လကနကးမႈ၊ ၎ႏင ဆကစပေသာ ဥပေဒမား၊ အရပဖကအဖြ႕အစညးႏင အစးရတြငးရ

လကနကးမႈဆငရာ အဓကလပငနးေဆာငရြကသမား၊ ေဘးကငးလျခစြာ ေရႊ႕ေျပာငးသြားလာျခငးႏင ပတသကေသာ

မရမျဖစ သတငးအခကအလကမားက အမားျပညသလထအား ေပးေဝငရန ရညရြယပါသည။ ဤလကစြစာအပအား

လသားခငးစာနာေထာကထားမႈအကအညေပးေရးႏင ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈဆငရာ ပညာရငတစဥးျဖစသ ေနာခးခမ

ေရးသားထားပါသည။ အာရေဖာငေဒးရငးမေန၍ ဤစာအပထတေဝျဖစေရးအတြကလညးေကာငး၊ ျမနမာႏငငတြင

အာရေဖာငေဒးရငးမ ေဆာငရြကေနေသာ လကနကးမႈ တကဖကေရးဆငရာ အစအစဥမားအတြကလညးေကာငး

ေငြေၾကး ေထာကပေပးေသာ Chong-Moon Lee Foundation အား ေကးဇးတငရပါသည။

မာတကာ

လကစြစာအပ၏ ရညရြယခက . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ၁

နဒါနး . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ၂

အပငး (၁) လကနကးမႈႏငပတသကေသာအေၾကာငးအခကမား . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ၃

၁ .၁ ေနာကခသမငး . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ၃

၁ .၂ . အဓပၸါယဖြငဆခကႏငရငးလငးခကမား . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ၄

(က) လကနကးမႈ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ၄

(ခ) လေမာငခမႈ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ၆

(ဂ) ေရႊ႕ေျပာငးသြားလာမႈ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ၇

၁ .၃ . လကနကးမႈ၊ လေမာငခမႈႏင တရားမဝငေရႊ႕ေျပာငးသြားလာမႈကြျပားျခားနားပမား . . . . . . . . . . . ၉

အပငး (၂) လကနကးေရာငးဝယမႈ အေျခအေနႏငအမးအစားမား . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ၁၂

၂ .၁ . လကနကးေရာငးဝယမႈ အေျခအေန . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ၁၂

၂ .၂ . လကနကးေရာငးဝယမႈရညရြယခကႏငပစမား . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ၁၄

၂ .၃ . လကးသနးေရာငးဝယျခငးတြငအသးျပေသာနညးလမးမား . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ၁၄

၂ .၄ . လကနကးခရသမားႏင၎တ႔၏ အေျခအေနမား . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ၁၅

၂ .၅ . လကနကးခရျခငး၏အကးဆကမား (ေနာကဆကတြဆးကးမား) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ၂၅

၂ .၆ . လကနကးသမား . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ၂၇

အပငး (၃) လကနကးမႈ တားဆးကာကြယေရးဥပေဒနင လကနကးခရသမားအားကာကြယေစာငေရာကျခငး . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ၂၈

၃ .၁ . ျမနမာႏငငရလကရဥပေဒ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ၂၈

၃ .၂ . လကနကးမႈ တားဆးကာကြယေရးဥပေဒမျပစဒဏမား . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ၃ဝ

၃ .၃ . လကနကးမႈ တားဆးကာကြယေရးဥပေဒႏငဆကစပသညတညဆဥပေဒမား . . . . . . . . . . . . ၃ဝ

၃ .၄ . လကနကးခရသမားအား အကအညေပးျခငး . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ၃ဝ

အပငး (၄) လကနကးမႈက တားဆးကာကြယျခငး . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ၃၄

၄ .၁ . ကမၻာႏငငမား၊ ျမနမာႏငငႏင ေဒသဆငရာေဆာငရြကခကမား . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ၃၄

၄ .၂ . လကနကးမႈက တားဆးကာကြယေရးတြငပါဝငေဆာငရြကသမား . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ၃၅

၄ .၃ . ျမနမာႏငငတြငလပေဆာငေနေသာလကနကးမႈတကဖကေရးဆငရာ

က႑ (၅) ရပႏငအဓကလပငနးမားအကဥးခပ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ၃၆

၄ .၄ . လကနကးမႈက တားဆးကာကြယေရးတြင ရပရြာလထမရပရြာအေျချပလကနကးမႈဆငရာ

ေစာငၾကညေရးအဖြ႕မားႏငလကတြေဆာငရြကျခငး . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ၃၇

၄ .၅ . ေဘးကငးလၿခစြာေရႊ႕ေျပာငးသြားလာျခငး . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ၃၇

ေနာကဆကတြမား . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ၄၁

ကးကားခကမား . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ၄၆

1

လကစြစာအပ၏ရညရြယခက

လသားတငးမမတ႔၏ဘဝတြင

လကနကးမႈမခရေစရန၊ မမကယကကာကြယတတရနႏင

လကနကးခရပါကလညး

မမ၏လမႈဝနးကငတြငပမနျပနလညေနထငႏငေစရနအတြက

လအပေသာသတငးအခကအလကမားရရရန

2

နဒါနး

လကနကးျခငးသည ကမာၻတစဝမးတြင ေန႔စဥႏငအမ လငျမနစြာႀကးထြားလကရေသာ ျပစမႈတစချဖစသည။

လက ေရာငးဝယေဖာကကားျခငးႏင ေခါငးပျဖတျခငးလပရပသည ျပစမႈျဖစသညသာမက အဆးရြားဆးေသာ

လ႔အခြငအေရး ခးေဖာကမႈျဖစသည။

လကနကးမႈျပနာသည ၂ဝ ရာစအေႏာငးပငးတြင ေခတသစေကးကၽြနစနစ အသြငျဖင ျပနလညေပၚေပါကလာ

သည ျပနာတစချဖစသည။ သေတသမား၏ ေတြ႕ရခကအရ ယေန႔ ၂၁ ရာစတြင အျမတအစြနး ႀကးမားေသာ

လကနကးမႈျပနာသည ကမၻာႏငငအမားစကစနေခၚသည ျပနာတစရပအျဖစ ရပတညေနဆျဖစေၾကာငး

ႏင လသားမား၏ အေျခခလ႔အခြငအေရးက အႀကးမားဆးခးေဖာကလကရေၾကာငး သရရသည။

လကနကးမႈျပနာသည သာမာနမႈခငးႏငမတပ ႏငငေရး၊ စးပြားေရး၊ လမႈေရး၊ ဖြ႔ၿဖးတးတကမႈ၊ ဆငးရႏြမးပါးမႈ၊

သဘာဝေဘးအႏရာယႏင နယစပျဖတေကာမႈစသညတ႔ႏင ခတဆကၿပးရႈပေထြးလသည ျပနာတစရပျဖစ

သည အားေလာစြာကမၻာႏငငမားသညႀကးပမးအားထတ တားဆးကာကြယၾကေသာလညး ဆကလက၍ ပ႕ႏ႔

ႀကးထြားေနဆ ျဖစေၾကာငးကလညး ႏငငတကာကအသအမတျပၾကသည။

ယေန႔အခနတြင လကနကးမႈသည ေနရာေဒသအေတာမားမား၌ ကယျပန႔စြာျဖစေပၚလကရပါသည။ လမားစြာ

သည လကနကးခရေသာလညး လကနကးခရမနးပငမသ ျဖစေနၾကသမားလညး ရေနပါသည။ ထ႔ေၾကာင လကန

ကးမႈဟ မညသညအေျခအေနကေခၚသည၊ မညသ႔ျဖစလာတတသညဆသညက လတငးသရရန အလြနအေရး

ႀကးလပါသည။ လကနကးမႈက ကား/မ မေရြး၊ အသကအရြယမေရြး၊ ေနရာေဒသမေရြးလတငးၾကေတြ႔နငပါသျဖင

လသားအားလး ပမသရရန သာမက ပမသတထားရန လအပလပါသည။

ျမနမာနငငတြင အစရငခစာမားအရ လကနကးမႈျဖစရပမား ျဖစပြားလကရေသာလညးလအမားသည လကနကးမႈ

ျပနာ၏ အတမအနကက သေဘာေပါကနားလညမႈ နညးပါးသညအျပင ထအရာက ယတမးတစခလ သတမတ

ၿပး အေလးမထားၾကေသာ သမားလညးရၾကသည။ ထ႔ေၾကာငလအမားအေနျဖင လကနကးမႈနငပတသကေသာ

အေၾကာငးအရာမားက မညမသရထားသညဆသည အေတြးအေခၚမား လတငးမမကယက ျပနလညဆနးစစရန

လအပပါသည။

3

၁ .၁။ လကနကးျခငး၏ေနာကခသမငးလကနကးမႈသည လတစဥးတစေယာကအား ေခါငးပျဖတအျမတထတရန ရညရြယခကျဖငအားအငသးျခငးျဖင

ျဖစေစ၊ သ႔မဟတ လမလညလညျဖားျခငးျဖငျဖစေစ သ႔မဟတ အႏငအထကျပျခငးျဖငျဖစေစ အလပခငးေစျခငး၊

သ႔မဟတ လငကစၥအလ႔ငာ ခငးေစျခငးတ႔ ပါဝငသည ေခတေပၚကၽြနျပခငးေစျခငးတစမးျဖစသည။

လကနကးျခငးကစၥသည ရာစႏစမားစြာကပင ကမၻာတစဝနး၌ေပၚေပါကခေသာလညး ၁၉၉ဝ ႏစမားေရာကမသာ

ႏငငတကာအသကအဝနးက အာရစကလာၾကျခငးျဖစသည။ အေနာကႏငငမား၊ အေရ႕အလယပငးေဒသမားႏင

အာရ ေဒသတ႔တြင လမားကေကးကၽြနသဖြယျပခသညျဖစရပမား သမငးတြင သာဓကမားစြာ ရခၿပးျဖစသည။

လကနကးျခငး (သ႔မဟတ) ေခတသစေကးကၽြနစနစ (Modern Form of Slavery) ဟ၍ ျပနလညရငသနလာသညမာ

ႏစေပါငး (၂ဝ) ေကာရၿပျဖစသည။

၁၉၈ဝ ေႏာငးပငးႏင ၁၉၉ဝ ႏစဥးပငးမား၌ ကမၻာႏငငေရးတြငႀကးမားေသာေျပာငးလမႈႀကးမား ျဖစေပၚလာသည။

ကမၻာတြငဒတယကမၻာစစၿပးကာလမစ၍ေပၚေပါကလာခေသာအေရ႕အပစႏင အေနာကအပစ၊အရငးရငစနစႏင

ကြနျမနစစနစတ႔သည ၁၉၈ဝ ေနာကပငးတြင ဆဗယကျပညေထာငစၿပကြမႈႏငအတ ၿပလသြားသည။ အေရ႕

အပစႏင အေနာကအပစတ႔က ျခားထားေသာ သမဏကန႔လန႔ကာ (Iron Curtain) ၿပပကမႈေၾကာင အေရ႕

အပစဝငႏငငမားႏင အေနာကအပစဝငႏငငမားအၾကား ျခားထားေသာ အတားအဆးမားလညး ေလာကလာ

ခသည။

ႏငငမားအၾကားအတားအဆးမား ေလာကလာျခငးႏင ကးသနးဆကသြယမႈ မားလာျခငးတ႔ေၾကာင ဆငးရႏြမးပါး

ေသာ ႏငငမား (သ႔မဟတ) ဖြ႕ၿဖးဆႏငငမားသည ဖြ႕ၿဖးတးတကေသာ ႏငငမား၏လေနမႈ အဆငအတနးမားႏင

စးပြားေရး ေတာငတငးခငမာျခငးမ ရရမည အကးတရားမားက လလားေတာငတလာၾကသည။

ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈမညမေသာ၊ၾကြယဝခမးသာမႈက မေဝခစားမႈမရေသာအေျခအေနႏင ရပပငး ဆငရာတးတကဖြ႕ၿဖး

ေသာ ႏငငမား (သ႔တညးမဟတ) ႏငငတစခအတြငးရ ၾကြယဝသာေဒသမားႏင ပတသကေသာအေၾကာငးအရာ

မားက လကလမးမသရႏငျခငးတ႔သည မမဘဝက လကရအေျခအေနထကပ၍ ျမငမားလသမားႏင ဘဝသစ

ထေထာငလသမားအတြက ေမာလငခကမား ျဖစေပၚေစသည။ တမေကာပေပာကသြားၿပဟ ယဆထားေသာ

လကနကးျခငး (သ႔မဟတ) ေကးကၽြနျပျခငး အေလအထမားသည ျပနလညေပၚေပါကလာေပသည။

(ေကာကႏႈတခက။ http://www .eden .rutgers .edu/~yongpatr/425/final/timeline .htm)

4

၁ .၂။ အဓပၸာယဖြငဆခကႏငရငးလငးခကမားလကနကးမႈသမငးေၾကာငးက သရၿပးျဖစေသာလညး လကနကးမႈဆသညျဖစရပမားက တကစြာခြျခားရသညမာ

ခကခပါသည။ အဘယေၾကာငဆေသာ လအမားသည လကနကးမႈႏင ေရႊ႕ေျပာငးသြားလာမႈ၊ လေမာငခမႈ၊

ေခါငးပျဖတမႈ စသညတ႔ကကြျပားမႈမရဘ ေရာေထြးေနတတၾကေသာေၾကာငျဖစသည။ ထ႔ေၾကာင လကနကးမႈ၏

အဓပၸါယဖြငဆျခငးက တစဥးတစေယာကျခငးစမ ေသခာနားလညထားရနလအပသညအျပင ေရႊ႕ေျပာငးသြားလာ

မႈ၊ လေမာငခမႈ၊ ေခါငးပျဖတမႈ တစခခငးစ၏ အဓပၸါယကလညး သေဘာေပါကနားလညရနအေရးႀကးပါသည။

၁ .၂ .က။ လကနကးမႈ

ဥပေဒအရ အဓပၸာယဖြငဆခကမား

အျပညျပညဆငရာ ရာဇဝတမႈမား တားဆးေရးစာခပ (ပါလာမစာခပ) ဒဇငဘာလ ၁၂ ရက ၂ဝဝဝ ခနစ

အဓပၸာယ ဖြငဆခက

ၿခမးေျခာက၍ျဖစေစ၊ အငအားသးၿပးျဖစေစ၊ ေခာငပတအၾကပကင၍ျဖစေစ၊ ျပနေပးဆြၿပးျဖစေစ၊ လမ

လညလညျဖား၍ျဖစေစ၊ အာဏာသးၿပးျဖစေစ၊ မသနားမလညသညက အေၾကာငးျပ၍ျဖစေစ၊ အကး

အျမတကေပးၿပး ျဖစေစ၊ အျမတထတရန ရညရြယခကျဖင သမးသြငးျခငး၊ ပ႔ေဆာငျခငး၊ ေရာငးဝယျခငး၊

ခလႈစရာေပးျခငးမားကဆလပါသည။

ျမနမာနငငလကနကးမႈ တားဆးကာကြယေရးဥပေဒ စကတငဘာလ ၁၃ ရက၂ဝဝ၅ ခႏစ အဓပၸာယ

ဖြငဆခက

လပဂၢလတစဥးဥးသည အျခားသတစဥးတစေယာကက ထသ၏သေဘာတညခက ရသညျဖစေစ၊ မရ

သညျဖစေစ၊ ေခါငးပျဖတရနအလ႔ငာ လအမားကသမးသြငးစေဆာငးျခငး၊ သယယပ႔ေဆာငျခငး၊ လႊ

ေျပာငးေပးျခငး၊ ေရာငးချခငး၊ ဝယယျခငး၊ ငားရမးျခငး၊ ငားယျခငး၊ ခလႈခြငေပးျခငးသ႔မဟတ လကချခငး

က ဆလသည-

(၁) ၿခမးေျခာကျခငး၊ အငအားသးျခငး (သ႔မဟတ) အျခားနညးျဖငအနငအထကျပျခငး၊

(၂) ေသြးေဆာငေခၚယျခငး၊

(၃) လမလညျခငး၊

(၄) လညျဖားျခငး၊

(၅) အခြငအာဏာကအလြသးစားျပျခငး (သ႔မဟတ) ဘဝရပတညရနခကခေသာ အေျခအေနက အလြ

သးစားျပျခငး၊

(၆) တစဥးတစေယာကအေပၚ ခပကငႏငေသာသ၏ သေဘာတညခကရရရန ေငြေၾကး (သ႔မဟတ)

အကးအျမတကေပးျခငး (သ႔မဟတ) လကခရယျခငး။

5

ျမနမာနငငလကနကးမႈတားဆးကာကြယေရးဥပေဒ စကတငဘာလ ၁၃ ရက၂ဝဝ၅ ခႏစ၏လကနကးမႈအဓပၸါယ

အေသးစတရငးလငးခက

ဥးတညခက ျပလပခက အသးျပေသာနညးလမး

သေဘာတညခက

ရသည ျဖစေစ၊

မရသညျဖစေစ

ေခါငးပျဖတရန

အလ႔ငာ ျဖစျခငး

p သမးသြငးစေဆာငးျခငး

p သယယပ႔ေဆာငျခငး

p လႊေျပာငးေပးျခငး

p ေရာငးချခငး

p ဝယယျခငး

p ငားရမးျခငး

p ငားယျခငး

p ခလႈခြငေပးျခငး

p လကချခငး

(၁) ၿခမးေျခာကျခငး၊ အငအားသးျခငး (သ႔မဟတ)

အျခားနညးျဖငအနင အထကျပျခငး

(၂) ေသြးေဆာငေခၚယျခငး

(၃) လမလညျခငး

(၄) လညျဖားျခငး

(၅) အခြငအာဏာကအလြသးစားျပျခငး(သ႔မဟတ)

ဘဝ ရပတညရန ခကခေသာ အေျခအေနက

အလြသးစားျပျခငး

(၆) တစဥးတစေယာကအေပၚ ခပကငႏငေသာသ၏

သေဘာတညခကရရရန ေငြေၾကး (သ႔မဟတ)

အကးအျမတကေပးျခငး (သ႔မဟတ)

လကခရယျခငး

လကနကးမႈႏငပတသကေသာအျခားရငးလငးခကမား

လကနကးမႈ(သ႔) ေခတသစေကးကၽြနစနစတြငေခါငးပျဖတရနရညရြယခကျဖင အတငးအၾကပခငးေစျခငးႏင

လငပငးဆငရာ ေရာငးဝယေဖာကကားမႈအတြကျပစမႈေျမာကေသာေစးကြကတစချဖစပါသည။ ၎တြင-

n လငပငးဆငရာေရာငးဝယေဖာကကားျခငး (ကေလးသငယအပါအဝင)

n အတငးအဓမၼခငးေစျခငး (ေၾကြးၿမျဖငခညေႏာငျခငး၊ အမမႈကစၥမားတြင ေကးကၽြနသဖြယခငးေစျခငး၊ ကေလး

သငယမားက အတငးအဓမၼခငးေစျခငးအပါအဝင)

n ဥပေဒႏငမညေသာ ကေလးစစသားမားစေဆာငးျခငး တ႔ပါဝငသည။

(ေကာကႏႈတခက။ www .state .gov/j/tip)

ေခါငးပျဖတမႈ

ျမနမာနငင လကနကးမႈတားဆးကာကြယေရးဥပေဒ စကတငဘာလ ၁၃ ရက၂ဝဝ၅ ခႏစ၏ ဥပေဒအရ

အဓပၸာယ ဖြငဆခက

ေခါငးပျဖတျခငးဆရာတြငပဂၢလတစဥးသည အျခားသတစဥးတစေယာကအား ျပညတနဆာျပျခငး၊

အျခား တစနညးနညးျဖင ကာမဆငရာကစၥကျပျခငး၊ အဓမၼအလပခငးေစျခငး၊ အဓမၼဝနေဆာငမႈေပးေစျခငး၊

ကၽြနျပျခငး၊ ေကးကၽြနကသ႔ခငးေစျခငး၊ ေၾကြးၿမႏငေႏာငဖြ႕ခငးေစျခငး၊ သတစပါးခႏၶာကယ၏ အဂၤါအစတ

အပငးအား ထတယဖယရားျခငး၊ ေရာငးချခငးကျဖစေစျပရာမ ေငြေၾကးေသာလညးေကာငး၊ အကး

အျမတ တစစတစရာကေသာလညးေကာငး လကခရယျခငး (သ႔) လကခရယရနသေဘာတျခငးပါဝငသည။

6

ျမနမာနငငလကနကးမႈတားဆးကာကြယေရးဥပေဒ စကတငဘာလ ၁၃ ရက၂ဝဝ၅ ခႏစ မ

ေခါငးပျဖတျခငးရငးလငးခက

၁ .၂ .ခ။ လေမာငခမႈ

တစစတစဥးက ေငြေၾကးအကးအျမတရယကာ အျခားတစစတစဥးက နငငနယနမတျဖတေကာ၍ ပ႔ေဆာငျခငး

ျဖစသည။ ထသ႔ပ႔ေဆာငရသည လပငနးဝနေဆာငမႈအတြက မညမေပးရမညဆသည အခေၾကးေငြတနဖးျဖင

သြားလာရမည နညးလမးပစအား ခရးမစတငမကပင သြားသနင ပ႔သနစဥး ေကာငးမြနစြာ ညႇထားၿပးျဖစပါသည။

ဤသ႔ပ႔ေဆာငျခငးမးသည နငငအတြငးသြားလာခြင မရသညသမား၊ တရားဝငေနထငခြငမရသမားအား တရား

မဝငသည နညးလမးျဖင သယယမႈျဖစသညအတြက လေမာငခမႈေျမာကပါသည။

7

အဓပၸာယဖြငဆခက (၁)

ေငြေၾကး (သ႔မဟတ) အျခားေသာ ပစၥညးအကးအျမတတစခက တကရကျဖစေစ၊သြယဝက၍ ျဖစေစ

ရယရနအလ႔ငာ၊ ႏငငသား (သ႔မဟတ) အၿမတမးေနထငသတစဥးက ႏငငတစခအတြငးသ႔ တရားမဝင

ဝငေရာကခြငရယေပးျခငး (သ႔မဟတ) ဝငေရာကႏငေစျခငးက ဆလသည။ လေမာငချပရာတြင ႏငင

တစခ (သ႔) ႏငငမား၏နယနမတက တရားမဝငျဖတေကာမႈရသည။ ႏငငအေပၚကးလြနျခငးျဖစသည။

(ေကာကႏႈတခက။ ။လကနကးခရသမားအားကာကြယေစာငေရာကေရးဆငရာလကစြစာအပ၊ ၂ဝ၁၅ ခႏစ ေအာကတ

ဘာလ၊ လမႈဝနထမး ကယဆယေရး ႏင ျပနလညေနရာခထားေရးဝနႀကးဌာန)

အဓပၸာယဖြငဆခက (၂)

လသယယျခငး (သ႔မဟတ) လေမာငချခငး ဆသညမာ လတစဥးတစေယာကကျဖစေစ၊ အပစလကျဖစေစ၊

အျခားသတစဥးတစေယာကက (သ႔မဟတ) လတစစ၏ သြားလရာေနရာ ေရာကေအာင အခေၾကးေငြ

လကခၿပး ပ႔ေဆာငျခငးက ေခၚပါသည။ အမားအားျဖင နငငတစနငင မာတရားဝငေနထငခြင၊ သြားလာခြင

မရသညအတြက နညးမးစသးၿပး လကပါပ႔ေဆာငျခငးမး ျဖစပါသည။ ထကစၥမးမာ ပ႔ေဆာငသညသ၏

တာဝနသည ယခငက သေဘာတသတမတထားသည အေျခအေနေရာကသညနင တာဝနကနဆးသြား

ၿပျဖစသည။

(ေကာကႏႈတခက။ www .state .gov/j/tip)

၁ .၂ .ဂ။ ေရႊ႕ေျပာငးသြားလာမႈ

ေရႊ႕ေျပာငးသြားလာျခငးဆသညမာ လတ႔သည ဘဝရပတညရန (သ႔မဟတ) ဝငေငြပရရရန (သ႔မဟတ) ႀကးပြား

တးတကရန မမတ႔ဆႏၵအေလာက ေရၾကညရာျမကႏရာသ႔ ေခတျဖစေစ၊ အၿမတမးျဖစေစ ေရႊ႕ေျပာငးသြားလာ

ေနထငျခငးကဆသည။ ေရႊ႕ေျပာငးသြားလာျခငးတြင ျပညတြငးေရႊ႕ေျပာငးသြားလာျခငးႏင ျပညပႏငငမားသ႔ ေရႊ႕

ေျပာငးသြားလာျခငးဟ ခြျခားႏငပါသည။ ျပညပႏငငမားသ႔ေရႊ႕ေျပာငး သြားလာျခငးတြင တရားဝငေရႊ႕ေျပာငးသြား

လာျခငးႏင တရားမဝငေရႊ႕ေျပာငးသြားလာျခငးဟ၍ရပါသည။

တရားဝငေရႊ႕ေျပာငးသြားလာျခငးအျခားနငငတစခသ႔ အလပအကင၊ ပညာေရး၊ အလညအပတ သ႔မဟတ ေဖာေျဖေရးအတြက သြားေရာကရာတြင

လအပသည မနကနေသာစာရြကစာတမးမားျပလပရရၿပးမ သြားလာျခငးသည တရားဝငေရႊ႕ေျပာငးသြားလာျခငး

ျဖစသည။

(ေကာကႏႈတခက။https://www .iom .int/sites/default/files/country/docs/iom_fact_sheet_safe_migration .pdf)

တရားမဝငေရႊ႕ေျပာငးသြားလာျခငးအျခားနငငတစခသ႔ သြားေရာကရာတြင ၎ႏငင၏သတမတထားေသာ စညးမဥးစညးကမးႏငဥပေဒမားက ခး

ေဖာကၿပး ထနငငတြငးသ႔ဝငေရာကျခငး သ႔မဟတ နယစပအားတရားမဝငျဖတေကာဝငေရာကျခငးသည တရား

မဝငေရႊ႕ေျပာငး သြားလာျခငးျဖစသည။

(ေကာကႏႈတခက။ https://eschooltoday .com/migration/waht-is-illegal-migration .html)

8

ေရႊ႕ေျပာငးသြားလာျခငးသည ဆနးသစေသာ

အရာတစခမဟတဘ ေရးယခငႏစေပါငးမားစြာ

ကပင လမားသည တစေနရာမ တစေနရာ၊

တစႏငငမ တစႏငငသ႔ ေရႊ႕ေျပာငးသြားလာခၾက

ပါသည။ ဥပမာ - အာရႏငငမားမ ေရႊ႕ေျပာငးသြား

လာ သမားသည ဘာရငးေရလကၾကားမတဆင

အခနကာလတခအထ ေျမာကႏငေတာငအေမ

ရကသ႔ ေရႊ႔ေျပာငးေနထငခၾကသည။ စကမႈေတာ

လနေရးကာလ (၁၈၄၃ - ၁၉၃၉) အတြငး ဥေရာပ

မ သနး ၅ဝ ေကာေသာသမားသည ဥေရာပ၏

ဆငးရမြေတမႈေၾကာင ဥေရာပမတဆင အေမရ

ကနျပညေထာငစ၊ ကေနဒါ၊ အာဂငတးနား၊ ၾသစ

ေၾတးလ၊ နယးဇလနႏင ေတာငအာဖရက

ႏငငမားသ႔ ေရႊ႕ေျပာငးသြားခၾကသည။ ျမနမာ

ႏငငမလမားသညလညး အမနးခငးႏငငမား

အပါအဝင အျခားႏငငမားသ႔ ရညရြယခက အမး

မး၊ အေၾကာငးအမးမးျဖင ေရႊ႕ေျပာငးသြားလာ

ေနၾကပါသည။ ျမနမာႏငငအေနျဖင ထသ႔ ေရႊ႕

ေျပာငးသြားလာျခငးႏင ပတသကၿပး ေရႊ႕ေျပာငး

သြားလာျခငးဆငရာမဝါဒ ထားရပါသည။

ေရႊ႕ေျပာငးသြားလာျခငးဆငရာမဝါဒ

n ေရႊ႕ေျပာငးသြားလာျခငးဆငရာ သတငးအခကအ

လကမားစေဆာငးရယျခငး၊ သေတသနနင ေလ

လာေရး လပငနးစဥမား ေဆာငရြကျခငး၊

n ျပညတြငး၊ ျပညပ အလပသမားေစးကြကဖြ႕ၿဖးတး

တကေစျခငး၊

n ျပညပအလပအကင ရာေဖြရနတရားဝငလမး

ေၾကာငးမား ခြငျပေပးၿပးသြားလာမႈ လြယကေစ

ျခငး၊

n ေရႊ႕ေျပာငးလပကငျခငးႏင ပတသက၍ လပငနး

ေဆာငရြကမႈကနကစရတ ေလာကျခငး၊

n ေရႊ႕ေျပာငးအလပသမားမား၏ အေျခခအခြငအ

ေရးမားရရေစျခငး၊

n ေရႊ႕ေျပာငးအလပသမားမားႏင ၎တ႔၏မသားစ

မားအတြက လမႈစးပြားဘဝ ဖြ႕ၿဖးတးတကေစျခငး၊

n ေရႊ႕ေျပာငးသြားလာျခငးမ အေတြ႕အၾက၊ ကၽြမး

ကငမႈႏင အသပညာမား ရရေစျခငးႏင ျပနလည

ေဝမေပးႏငျခငး၊

n ေရႊ႕ေျပာငးလပသားမား အေရးကစၥတြင ႏငင

တကာအဖြ႕အစညးမား၊ ျပညတြငး/ျပညပရ လမႈ

အေျချပ အဖြ႕အစညးမားႏင ပးေပါငးေဆာင

ရြကျခငး၊

n ေရႊ႕ေျပာငးသြားလာျခငးသည ဆငးရႏြမးပါးမႈ

ေလာခေရး မဟာဗဟာ၏ တစစတတစေဒသ

ျဖစေစျခငး။

(ေကာကႏႈတခက။ လကနကးခရသမားအား ကာ

ကြယေစာငေရာကေရးဆငရာ လကစြစာအပ၊ ၂ဝ၁၅ ခႏစ

ေအာကတဘာလ၊ လမႈဝနထမး ကယဆယေရး ႏင

ျပနလညေနရာခထားေရး ဝနႀကးဌာန)

9

၁ .၃။ လကနကးမႈ၊ လေမာငခမႈႏင တရားမဝငေရႊ႕ေျပာငးသြားလာမႈ

ကြျပားျခားနားပမားလကနကးမႈႏင လေမာငခမႈကြျပားျခားနားပမား

လကနကးျခငး လေမာငချခငး

လကနကးမႈသည ႏငငျဖတေကာၿပး ျပညပတြင သာမက ျပညတြငးတြငလညး ျဖစပြားေန ေသာကစၥမားျဖစပါသည။ ေကးလကေဒသမ ၿမ႕မားသ႔ေသာလညးေကာငး၊ ၿမ႕တြငး တြငလညး ဆငးရႏြမးပါးသည ရပကြကမ ခမးသာသညရပကြကမားသ႔ေသာလညးေကာငး လကနကးမႈမား ျဖစႏငပါ သည။

လေမာငခမႈ ဆသညမာ ခးဝငသညႏငင၏ ဥပေဒက ေဖာကဖကျခငးျဖစၿပး ႏငငျဖတေကာသညမႈခငး အမး အစားလညးျဖစပါသည။

လကနကးျခငးတြင -• အျမတထတရနရညရြယခကရျခငး• မရးသားေသာပစမားျဖငခဥးကပစညးရးျခငး• သြားလာလပကငရမညအေျခအေနမားက ၾကတင

မသထားျခငး• ခရသအတြက ေရြးခယစရာအေျခအေန မရျခငး• ေနရာတငးတြငျဖစပြားနငသည

(ျပညတြငးနယစပ/ျပညပ)

လေမာငချခငးတြင -• အခေၾကးေငြ ရရရန ရညရြယခကရျခငး• သြားလာလသညသမားနင ေစးစကားေျပာျခငး• သြားလာလပကငရမညအေျခအေနမားကသြားလာသ

ကယတငၾကတငသထားျခငး• သြားလာမညသကေရြးခယနငသညအေနအထား ရျခငး• နယစပ၌သာျဖစပြားသည

ဥပေဒအရ - လကနကးျခငးဆငရာျပစမႈသညလကနကး ခရသအား ဆန႔ကင၍ ကးလြနေသာ ျပစမႈျဖစသည။ ယငး တြင “ ေခါငးပျဖတျခငး” က ရညညႊနးေလရၿပး ယငးတ႔က နညးလမးမးစျဖင ျပမျခငးျဖစႏငသည။ လသအမားဆး ကးလြနမႈမာ လငပငးဆငရာ ေခါငးပျဖတျခငး၊ အဓမၼခငး ေစျခငးႏင အတငးအကပ ထမးျမားလကထပျခငးတ႔ ျဖစ သည။

ဥပေဒအရ - လေမာငခသညကစၥႏငစပလဥးေသာ ျပစမႈ သည လဝငမႈႀကးၾကပေရးဥပေဒမားက ခးေဖာက၍ ႏငင ေတာ သ႔မဟတ တငးျပညက ဆန႔ကင၍ ကးလြနျခငး ျဖစၿပး လေမာငခကးခရေသာ သမားကယတငက မမ အလအေလာက ဆႏၵရစြာ ပါဝငပတသကေနျခငးျဖစ သည။

ဥပမာ- လသစစေဆာငးသတစေယာကသည မာရက နငင ရပျခားရ စားေသာကဆငတစခတြင အလပရရနႏင သမ လကမလြတနငေသာ လပခလစာရမညဟ ကတေပးကာ အလပလပရနအတြက ဗဇာရရေအာငကညခၿပး လမလည ခပါသည။ မာရေရာကရသြားခနတြင သမ၏ သေဌးအသစ က စားေသာကဆငတြင အလပမရေၾကာငး၊ သမ၏ အလပ ရာေဖြနငရနအတြက ကနကစရတႏင ဤနငငကေရာကရ ရနအတြက ခရးစရတက ေပးရနကနရေၾကာငး ေျပာပါ သည။ ျပညတနဆာအျဖစအလပလပရန အတငးအကပ ေျပာဆခၿပး တငေနေသာအေၾကြးမားက မဆပႏငပါက သမ၏ မသားစမားထသ႔ သမ၏အေၾကာငးက ေျပာျပမည ဟ ၿခမးေျခာကခပါသည။ မာရသည လကနကးခရသ တစဥးျဖစၿပး လငကနကးမႈတြင သမက လမလညျခငး၊ အကပကငျခငးႏင အတငးအဓမၼေစခငးျခငးမား ခခရပါ သည။

ဥပမာ - အမာသည ပဋပကၡျဖစေနၿပး အၾကမးဖကမႈ ႀကးမား စြာၾကေတြ႔ ရသညေဒသတြငေနထငပါသည။ ထအေျခ အေနဆးက ေကာလႊားႏငရန ေဒၚလာ ၁,ဝဝဝ ေပး နငပါက အျခားေသာတငးျပညသ႔ ပ႔ေဆာငေပးနင ေသာ လတစဥးႏင ေတြ႔ဆခပါသည။ အမာက ေလႏင လျခစြာ သြားလာနငသညဟ လမညာခပါသည။ အမာ သည ခရးသြားလာရန အတြက ေငြကေပးၿပး နငငသစသ႔ ေရာကသြားေသာလညး သသေသာ လတစဥးတစေယာက က ဘယေသာအခါမ မေတြ႔ရေတာေပ။ ၎အေျခအေန တြင အတငးအကပ ဖအားေပးျခငးမရ၊ လမလညျခငး သ႔မဟတ အကပကငျခငးမရသညအျပင အတငးအဓမၼ အလပခငးေစျခငး သ႔မဟတ လငမႈလပငနးအတြက ေရာငးချခငးလညး မပါဝငေပ။ အမာသည လေမာငခ ခရျခငးသာျဖစၿပး လကနကးခရျခငး မဟတေပ။

10

တရားမဝငေရႊ႕ေျပာငးသြားလာမႈ

အခမ

အခေၾကးေငြ

အေၾကြးစနစအခေၾကးေငြ

အခမ

အေၾကြးစနစအခေၾကးေငြ

အခမ

အခမ

အခေၾကးေငြ

စက႐တြငအလပလပလပအားခရ၊ မဘထျပနပ႔

အလညျပန

စက႐တြငအလပလပလပအားခရ၊ မဘထျပနပ႔

အလညျပန

စက႐တြငအလပလပ(ေရာငးစားခရ)လပအားခမရ၊ ပတေလာငထား

ညႇငးပမးႏပစက၊ အတငးအၾကပခငး၊

လေမာငခမႈ

လကနကးမႈ

လကနကးမႈ/လေမာငခမႈ/တရားမဝငေရႊ႕ေျပာငးသြားလာမႈကြျပားျခားနားပ

လကနကးမႈ၏အဓကအေၾကာငးရငးမား

ႏငငေရးမတညျငမမႈ၊ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈ မညမျခငးႏင ဆငးရခမးသာကြာဟမႈ စသညတ႔သည လကနကးမႈ ျဖစေပၚ

ေစရန တစခႏငတစခဆကႏြယကာ တြနးအားေပးေနေၾကာငး ေတြ႔ရရသည။ လကနကးမႈလပငနးျဖငရရေသာ

အကးအျမတသည အလြနႀကးမားျခငး၊ လကနကးမႈျပလပရနအတြက အရငးအႏးနညးပါးျခငး၊ အေကာငအထည

ေဖာရနလြယကျခငး၊ ေခတမသတငးနညးပညာ (Information Technology) အသးျပ၍ လငျမနစြာဆကႏြယ

ေဆာငရြကႏငျခငးတ႔ ေၾကာင တစေန႔တစျခား ႀကးထြားလာျခငးျဖစေၾကာငးေတြ႕ရရပါသည။ လကနကးမႈသည

ဆငးရသညႏငငမားတြင ျဖစပြားသကသ႔ ခမးသာသည ႏငငမားတြင လညးျဖစပြားလကရေၾကာငးေတြ႕ရသည။

ကမၻာလကနကးမႈဆငရာ အစရငခစာတြငခမးသာကြယဝသည အေမရကနျပညေထာငစ၊ အဂၤလနႏငင၊ ထငး

ႏငင၊ တရတနငငႏင ဂပနႏငငတ႔သည အဓကလကနကးမႈ ဥးတညရာႏငင (Destination Countries) မားျဖစ

ေၾကာငး၊ ထငး၊ စငကာပ၊ ေဟာငေကာင၊ ေဆာဒအာေရဗ၊ ကေနဒါ၊ ဂာမနႏင နယသာလနႏငငမားသညလညး

လကနကးမႈ မားျပားသညႏငငတြင ပါဝငသည။

အာရတကတြင ျဖစပြားမႈမားအားေလလာၾကညရာတြင မရငးႏငငမားအျဖစ တရတ၊ ထငး တ႔သညအျမငမားဆးတြင

ရၿပး ဘဂၤလားေဒ႔ရ၊ ကေမာၻဒးယား၊ အႏၵယ၊ လာအ၊ ျမနမာ၊ နေပါ၊ ပါကစၥတန၊ ဖလစပငႏင ဗယကနမ ႏငငတ႔

သညလညး မားျပားသညႏငငမား စာရငးတြငလညးပါဝငၿပး၊ ထေဒသမားမ လကနကးခရသမားအား အေမရကန

ျပညေထာငစ၊ အဂၤလနျပညႏင ဂပနႏငငမားသ႔ အမားဆးဥးတညပ႔ေဆာငသည။

အေရ႕ေတာငအာရတြင အာရေဒသမ လကနကးခရသ ၅၄% သည အေရ႕ေတာငအာရေဒသမ ျဖစေၾကာငး၊၂၄%

သည အေရ႕အာရမျဖစၿပး၊ ၈%သည ေတာငအာရအလယပငးမ ျဖစသည။ တရတႏငျမနမာႏငငသည အေရ႕

ေတာငအာရ ႏငငမားသ႔ လကနကးခရသည ႏငငမားအနက ထပဆးမာရေနၿပး ကေမာၻဒးယား၊ ဗယကနမ၊

လာအ၊ ထငး၊ ဖလစပင၊ အငဒနးရား၊အႏၵယ၊ နေပါ၊ ရရားဖကဒေရးရငး၊ ဥဇဘကကစၥတန၊ သရလကၤာ၊ မေလးရား၊

ဘဂၤလားေဒရ တ႔သည ေနာကမလကေနသည။

လကနကးမႈျဖစရျခငး၏အျခားအဓကအခကမာ တရားဝငသြားလာေရးနညးလမးမားက လကလမးမမျခငး၊ လက

လမးမေသာလညးအလမခရျခငး၊ နငငသားျဖစခြငမရျခငး၊ မမတ႔ေနထငရာေဒသ၌ စးပြားေရးအခြငအလမးမား

မရျခငး (သ႔) နညးပါးျခငး၊ အေရးေပၚကနးမာေရးေခးေငြမား မရရျခငး အစရသည အေျခခအေၾကာငးအမးမးတ႔

ေၾကာငျဖစသည။

11

(ဥပမာ - ထငးနငငသည ဖြ႔ျဖးဆနငငမားထတြင အေရ႕ေရာကေနသာနငငမားထမ အပါအဝငျဖစပါသည။ စကမႈ

လပငနးမားလညးတးတကပါသည။ သ႔ျဖစပါ၍ ေအာကေျခလပသားမားအၿမလအပေသာ နငငမားထတြင တစခ

အပါအဝငျဖစသည။ ျမနမာနငငသည ဖြ႔ျဖးဆနငငမားထတြင ဆငးရေသာနငငျဖစသည။ အလပအကင အခြင

အလမး နညးပါးသည။ ထ႔အတြကေၾကာင ရရာအလပက လပမညဆသညစတျဖင ထငးနငငဘကသ႔ သြားၾက

ပါသည။ တရားဝင သြားတာရၾကသလ တရားမဝငခးသြားမႈမားလညးရၾကပါသည။ ထငးနငငအေနျဖငၾကညလင

လညး လပခလစာ သကေတာငသကသာေပးၿပးခငးလ႔ရေသာ အလပသမားမားက ရျခငးျဖစသည။ နငငနစခ၏

အေျခအေနကၾကညလင ကနးေျမထစပေသာနငငျဖစသညအတြက ကးလးသြားလာရလြယကမႈရေနပါသည

စသညအခကမားသည လကနကးမႈျဖစေအာင တြနးပ႔ေနသညအခကမားနင ဆြေခၚေနေသာအခကမားထမ

အခ႕ျဖစပါသည။)

ေကးလကေဒသေနလမားတြင အလပအကငအခြငအလမးမား ရားပါးလာျခငး၊ လဥးေရမားျပားလာျခငး၊ ရပတည

ရန ခကခသညအေျခအေနျဖစလာျခငး၊ မမဘဝက လကရအေျခအေနထကပၿပး ျမငမားလျခငးနင ဘဝသစ

ထေထာငလသ မားျပားလာျခငးေၾကာင ထဖြ႕ၿဖးတးတကေသာ ျပညတြငးရၿမ႕ႀကးမားႏင အျခားေသာနငငမားသ႔

အလပလပကငရန ေမာလငခကမား မားသထကမားလာၾကပါသည။ သ႔ေသာ ၎တ႔သည ထသ႔ဖြ႔ျဖးတးတက

ေသာၿမ႕ႀကးမားႏင အျခားေသာနငငမားသ႔ သြားေရာကအလပလပကငရန တရားဝငလျခစြာ သြားေရာကလပ

ကငရမညဆသညက မသၾကသညအတြက လကနကးမႈမားျဖစပြားလာျခငးျဖစပါသည။ ထအေျခအေနမားသည

ႏြမးပါးသမား၊ မသနားမလညသမား၊ ႏြမးပါးမႈကေကာလႊားလသမား၊ လကရဘဝထက ျမငမားလသမားအေပၚ

တြင အျမတထတလသမားအတြက အခြငအေရးဖနတးေပးေနသလျဖစသည။

(ေကာကႏႈတခက။ https://fightslaverynow .org/why-fight-there-are-27-million-reasons/economics-and-human-

trafficking/root-causes/)

12

၂ .၁။ လကးသနးေရာငးဝယမႈအေျခအေနကမၻာနငအဝမး (၂၁-၃၆)သနးေသာလမားသည ေခတသစေကးကြနဘဝသ႔ ေရာကရေနပါသည။ ၇၈%ေသာ

လကနကး ခရသမားသညအလပၾကမးလပရေသာေခတသစကၽြနမားျဖစသည။ ၂၂% ေသာ လကနကးခရသမား

သည လငလပသားမားအျဖစလပကငၾကရသည။ ၅၅%ေသာလကနကးခရသမားသညမနးကေလးႏင အမးသမး

မားျဖစၿပး ၄၅%ေသာ လကနကးခရသမားသည ေယာကားေလးမားႏငအမးသားမားျဖစသည။ ၂၆% ေသာ

လကနကး ခရသမားသည အသက ၁၈ ႏစေအာက ကေလးမားျဖစသည။

(ေကာကႏႈတခက။ Trafficking and Slavery Fact Sheet, Free the Slaves, 17 November 2015)

ကမၻာနငအဝမး ေခတသစ ေကးကြန ဘဝသ႔ ေရာကရေနရသအေရအတြက

လကနကးခရသမားအနကမ

ေခတသစကၽြနမားအျဖစ အလပၾကမး လပရသ ရာခငႏႈနး

လကနကးခရသမားအနကမ

လငလပသားမားအျဖစ လပကငၾကရသ ရာခငႏႈနး

လကနကးခရသမားအနကမ

မနးကေလးႏင အမးသမးမား၏ ရာခငႏႈနး

လကနကးခရသမားအနကမ

ေယာကားေလးမားႏင အမးသားမား၏ ရာခငႏႈနး

လကနကးခရသမားအနကမ

အသက ၁၈ ႏစေအာက ကေလးမား၏ ရာခငႏႈနး

13

ကေလးသငယကးသနးေရာငးဝယမႈ အဓပၸါယဖြငဆခက

ကေလးသငယကးသနးေရာငးဝယေရးဆသညမာ ကေလးတစဥးသည ျပညတြငးတြငေသာလညးေကာငး၊

ျပညပတြငေသာလညးေကာငး ကေလးကအငအားသး၍ေသာလညးေကာငး၊ အငအားမသး၍ေသာလညး

ေကာငး ေခါငးပျဖတရန ရညရြယခကျဖငလပေဆာငျခငးကဆလသည။

(ေကာကႏႈတခက။ http://www .unicef .org/southafrica/SAF_pressrelease_notetrafficking .pdf)

(ကလသမဂၢ ကေလးသငယအခြငအေရးမားဆငရာ သေဘာတညခကစာခပ (UNCRC) အရ ကေလး

သငယ ဆသညမာ (၁၈)နစေအာက လသားတငးက ဆလပါသည။ သ႔ရာတြင ၁၉၉၃ ခႏစ ျမနမာႏငင

ကေလးသငယဥပေဒတြင အသက ၁၆ ႏစေအာကက ကေလးသငယႏင ၁၆ ႏစႏင ၁၈ ႏစၾကားက

လငယအျဖစ သတမတထားပါသည။)

ျမနမာႏငင လကနကးမႈတားဆးကာကြယေရးအစရငခစာ (၂ဝ၁၆) အရ ျမနမာႏငငတြင ျဖစပြားခသည လကန

ကးမႈမားတြင လကနကးခရမႈပစ (၇)မးေတြ႔ရရၿပး အဓမၼထမးျမားလကထပျခငး (၆၉ .၇%)၊ ျပညတနဆာျပျခငး

(၁၃ .၆%)၊ လပအားေခါငးပျဖတမႈ/ အဓမၼေစခငးမႈ (၁ဝ%)၊ ကေလးသငယလကနကးျခငး (၄ .၈%)၊ အဓမၼ

ေတာငးရမးေစခငးျခငး (၁ .၄%)၊ အဓမၼေမြးစားျခငး (ဝ .၃%)၊ လငမႈဆငရာေခါငးပျဖတျခငး (ဝ .၂%) ရေၾကာငး

ေတြ႔ရရပါသည။

လကနကးသတရားခမား၏ ၆၅% သည အမးသမးမားမ ကးလြနခၾကၿပးလကနကးခရသတြင အမးသမး ပါဝငမႈ

သည ၈၅% ရၿပးငယရြယေသာအမးသမးငယမားအမားစပါဝငေၾကာငးႏင ကေလးသငယ လကနကးခရမႈ

၄ .၃၈% အထ ျဖစပြားခသည။

နယစပျဖတေကာ လကနကးမႈမားအားေလလာရာတြင ၈ဝ% သည တ႐တႏငငသ႔လညးေကာငး၊ ၁ဝ% သည

ထငးႏငငသ႔လညးေကာငး၊ ၆% သည မေလးရားႏငငသ႔လညးေကာငး ပ႔ေဆာငခရၿပး ျပညတြငးလကနကးမႈ ၄%

ခန႔ ရေၾကာငးသရရသည။

တ႐တႏငငသ႔ လကနကးမႈသည အဓမၼထမးျမားလကထပရန အမးသမးငယမားအား ေရာငးဝယျခငးျဖစၿပး၊

ထငးႏငငတြငမ တကရကလကနကးျခငးထက တရားမဝငအလပလပကငရာမတစဆင လငမႈဆငရာ ေခါငးပျဖတ

မႈအတြက နညးမးစ လကနကးခရမႈ ျဖစပြားခေၾကာငး ေတြ႔ရရသည။ မေလးရားႏငငသ႔လညး တက႐ကလကန

ကးျခငးထက ထငးႏငငမတစဆင ေသြးေဆာငျဖားေယာငးၿပး ျပညတနဆာျပျခငးႏင ကေလးငယမားအား

အဓမၼေတာငးရမးေစခငးမႈ ျဖစပြားခေၾကာငး ေဖာျပထားပါသည။

14

၂ .၂။ လကနကးေရာငးဝယမႈရညရြယခကႏငပစမား

ျပညတြငးတြင ကးသနးေရာငးဝယျခငး

n နယမကေလးမား၊ မနးကေလးငယမား၊ အမးသမးမားနင အမးသားမားအား ျမ႕ၾကးမားတြင အလပလပရန

ဟေသာရညရြယခကျဖင ပ႔ေဆာငျခငး၊ လကဖကရညဆငမား၊ စားေသာကဆငမား၊ ကားဂတမားတြင

အလပေစခငးျခငး၊ မငးမားတြငေစခငးျခငး၊ ငါးဖမးလပငနးမားတြငေစခငးျခငး၊ နယစပၿမ႕သ႔ပ႔ေဆာငျခငး။

n စစတပမားသ႔ ဝငေရာကရနအတြက လမလညေခၚေဆာင၍ေစခငးျခငး။

အျခားနငငမားသ႔ ကးသနးေရာငးဝယျခငး

n လငလပငနးမားတြငေစခငးရန (ဥပမာ - ထငး၊ တရတ၊ ပါကစၥတန အစရသညနငငမား)

n ေတာငးရမးစားေသာကသအျဖစေစခငးရန (ဥပမာ - ထငး၊ တရတ၊ အႏၵယ၊ မေလးရား)

n သတ႔သမးငယမားအျဖစလကထပယရန (ဥပမာ - တရတ)

n အျခားလပငနးမားျဖစေသာအမေဖာ၊ စကရ၊ မငးလပငနး၊ ငါးဖမးလပငနး၊ စကပးေရးျခ၊ စားပြထးနင အျခား

လပခေစးေပါေသာ လပငနးမားတြင ေစခငးျခငး (ဥပမာ - ထငး၊ တရတ၊ အႏၵယနငင၊ မေလးရား၊ စငကာပ၊

ပါကစၥတန)

၂ .၃။ လကးသနးေရာငးဝယျခငးတြငအသးျပေသာနညးလမးမားလကနကးမႈခရသတ႔သည နညးလမးမးစျဖင လကနကးမႈကးလြနသတ႔၏ ေထာငေခာကအတြငး သကဆငး

ကေရာကလကရသည။ အခ႕ေသာကစၥရပမားတြင ကယထလကေရာက အငအားသးေစျခငး ပါဝငသကသ႔

ႏငငျခားတငးျပညမားတြင အလပအကငမားစစဥေပးမည သ႔မဟတ လကထပရနစစဥေပးမည စသညျဖင

လမလညလညျဖား ကတေပးလက ေထာငေခာကဆငသမးသြငးချခငးမးလညးရသည။

လကနကးခရသမားသည လကနကးသမား၏နညးလမးမားျဖစေသာ အပငး (၁) တြငေဖာျပထားသကသ႔ လကန

ကးမႈ ဥပေဒတြငပါဝငသည သမးသြငးစေဆာငးျခငး၊ သယယပ႔ေဆာငျခငး ႏင လႊေျပာငးေပးျခငးေထာငေခာက

မားအတြငး ေအာကပါအတငးႀကေတြ႔ၾကရသည။

သမးသြငးစေဆာငးျခငးတြင . . .

n ေငြနငလညျဖား၍ ဝယယခရျခငး

n လစာေကာငးေသာအလပေကာငးရမညဟအလမခရျခငး

n တနဖးရေသာပစၥညး၊ ကား၊ ေရႊ၊ လကကငဖနးအစရသညမားကေပး၍ ျမဆြယခရျခငး

n သမေမြ႔ေသာစကားနင ျဖားေယာငးေသြးေဆာင၍ေခၚယခရျခငး

n အေၾကြးနင ခညေနာငခရျခငး

n အၾကမးဖက၊ ျပနေပးဆြေခၚေဆာငခရျခငး

15

သယယပ႔ေဆာငျခငး (လမးခရးတြင) . . .

n ပငပနးဆငးရစြာေနထငစားေသာကရၿပးပနးေရာင၍သြားလာရျခငး

nအသကအႏရယၾကေတြ႔နငျခငး

n ၿခမးေျခာက၍လညးေကာငး၊ အတငးအဓမၼခငးေစ၍လညးေကာငး၊ ေျပာသညအတငးမလပလင ရဖမးခရမည

ဟ၍လညးေကာငး ၿခမးေျခာကခရျခငး

nအဓမၼျပခရျခငး၊ လငမႈဆငရာအလြသးစားျပခရျခငး

nလကေျပာငးလကလႊလပခရျခငး၊ တစဆငေရာငးစားခရျခငး

လႊေျပာငးေပးျခငး (ခရးလမးအဆးတစေနရာတြင) . . .

n ေျပာထားသညလစာအတငးမဟတပ လစာနညးပါးစြာရရျခငး (သ႔) လးဝမရရျခငး

nအလပခြငတြင အသးအေဆာငပစၥညးႏင စားစရတအတြက ကသငေသာတနဖးထက အဆမတနေပးၿပး

အေၾကြးဆပရျခငး

n ပငပနးဆငးရစြာ လပကငရျခငး၊ နပစကခရျခငး

nလငမႈဆငရာ အလြသးစားျပခရျခငး

n ပတေလာငခရျခငး

nကယခႏၶာအစတအပငးမား ျဖတထတေရာငးစားခရနငျခငး

n ဂဏသကၡာဆးရးရျခငး (HIV ေရာဂါပးကးစကခရႏငျခငး)

၂ .၄။ လကနကးခရသမားႏင၎တ႔၏အေျခအေနမားမညသညလမး၊ ဘာသာ၊ ကား/မ၊ ကေလးလႀကး၊ သကႀကးရြယအ၊ လငတလငကြ အစရသည မညသမဆ

ျဖစနငသညအျပင ႏငငသားႏငႏငငသားမဟတေသာ မညသမဆ လကနကးခရႏငပါသည။ ေအာကတြင ေဖာျပ

ထားေသာ ဥပမာမားအားျဖင လကနကးခရသမား၏ ႀကေတြ႕ႏငမညအေျခအေနမားကပါ ထငဟပေစပါသည။

ကေလးသငယမား

nအတငးအဓမၼ ဖမးဆးၿပး ကယခႏၶာမားက ျဖတေတာကေရာငးချခငး၊ ဒကၡတျဖစေအာငျပလပၿပး ေတာငးရမး

စားေသာကေစျခငး၊ လကဖကရညဆင သ႔မဟတ ေစးဆငမားတြင ကေလးလပသားမား အျဖစေခၚယကာ

အခေၾကးေငြ အနညးငယျဖင ခငးေစျခငး

n ေမြးစားမညဟလမလညၿပး နငငရပျခားသ႔ေခၚေဆာငသြားျခငး

nကေလးစစသားမားအျဖစ အတငးအဓမၼစေဆာငးျခငး သ႔မဟတ ဝငေရာကရနအတြက လမလညေခၚေဆာင၍

ေစခငးျခငး

nကေလးလငလပသားမားအျဖစခငးေစျခငး

nအြနလငးမတဆင ကေလးသငယမား၏ပမားကအသးျပၿပး လငပငးဆငရာအလြသးစားျပလပျခငး အစရ

သညမား . . . .

အမးသမးမား

n အလပအကငရားပါးၿပး မသားစစားဝတေနေရး ကပတညးေသာ အရပေဒသမားမ မနးကေလးမားနင အမး

သမးမားအား လပခလစာေကာငးမြနေသာ ေနရာရရာသ႔ ပ႔ေဆာငေပးမညဟေျပာၿပး ေခၚေဆာငကာ လင

16

လပငနးခြငမားတြင အသးျပေရာငးချခငး၊ ေၾကြးၿမမားျဖင ခပေနာငကာ ခငးေစျခငး၊ လပခလစာမရရပ

အလပရငမား၏ မတရားဖနပခငးေစမႈကခရျခငး

n ပဋပကၡေဒသတြငးရအမးသမးမားမ ေနရပစြန႔ခြာေရာငတမးရငး နယစပေဒသမားတြင အလပအကင ရာေဖြ

ရငး လငလပငနးသ႔ ေရာကရသြားျခငး

nသတ႔သမးရားပါးေသာနငငတခ႕တြင သတ႔သမးမားအျဖစ ဝယယခရျခငး သ႔မဟတ ေရာငးစားခရျခငး

n ျမ႕ျပေနရာတခ႕တြင နငငတကာမလာေရာကေနထငေသာသမား၏ အမေဖာအျဖစမ လငဆကဆေဖာအထ

ဖအားေပးခငးေစျခငး အစရသညမား…… .

အမးသားမား

n ဝငေငြနညးပါးေသာအရပေဒသမ လမားအား လပခလစာပမေကာငးမြနေသာေနရာသ႔ ခတဆကပ႔ေဆာင

ေပးမညဟ အယသြငးကာ ျပညတြငးသာမက ျပညပရ ငါးဖမးလပငနး၊ ရာဘာၿခကသ႔ေသာလပငနးမားတြင

တရားမဝငလပသားမားအျဖစခငးေစျခငး

nအႏရာယရေသာ မငးလပငနး ကသ႔ေသာ လပငနးခြငမားတြင လပခလစာအနညးငယျဖင ခငးေစျခငး

nတခါတရတြင လငလပငနးမားတြငလညး လငလပသားမားအျဖစ ဝငေရာကလပကငရျခငး၊ အစရသညမား

လကနကးမႈဆငရာျဖစရပမနဇာတလမးမား (အမညမားကလႊထားပါသည)

mဗယကနမ| တ႐တ

ပငး အသက ၁၂ နစမာ သမရ႕အမနးခငးဟာ ဗယကနမနငငရ႕အျခားၿမ႕တစခမာ အလပလပဖ႔အတြက သမန႔

သမရ႕ သငယခငးတစဥးက ကမးလမးခပါတယ။ ပငး န႔ သမသငယခငးဟာလညး ကမးလမးမႈက လကခခပါ

တယ။ လသစစေဆာငးသဟာ သတ႔က ေဒသတြငး ကားဂတတစခဆက ေခၚသြားခၿပး အေစာငတစေယာကန႔

ဘတစကားေပၚက တငေပးလကပါတယ။ ကားေပၚကေန ဆငးလကတအခါမာေတာ တရတျပညက ေရာကရေန

တာလ႔ အေစာငကေျပာၿပး အျခားေသာမနးကေလး အေယာက ၂ဝ န႔အတ ျပညတနဆာအျဖစ အေရာငးစားခ

လကရပါတယ။ သမ ေျပာတအတငး လကလပဖ႔ မနးကေလးတစေယာကက ျငငးဆနတအခါမာ သမက ပငရငက

ဆးဆးဝါးဝါး ရကနကခပါတယ။ အာဏာပငေတြက အေဆာကအဥက စးနငးေဖြရာကာ မနးကေလးေတြက

ကယတငၿပး သတ႔ဗယကနမက ျပနမေရာကခငအထ တစနစနးပါး ပငးဟာ ျပညတနဆာအမမာ နာကငစြာ

ခစားခရပါတယ။ ေခါငးပျဖတခရမႈရ႕ရလာဒတစခအျဖစ ပငးဟာ ေခါငးကကေဝဒနာန႔ မကစအျမငအာရခဏတာ

ကြယေပာကျခငး အပါအဝင အျမငအာရခ႕ယြငးမႈက ခစားခရေသာလည ဆပငအလျပျပငေရး သငတနးမာ

သငတနးေပးရငးန႔ အလပလပကငေနပါတယ။

mဟနေဂရ | အေမရကနျပညေထာငစ

မကကယဟာ အငတာနကေပၚမာ အလပအကငေတြက ရာေဖြရငးန႔ အေမရကနျပညေထာငစမာ အမးသား

ကယရေတာအျဖစန႔ အလပလပရငး ဝငေငြအမားၾကးရနငတယလ႔ ကမးလမးလာတ ေလာရငန႔ေတြ႔ဆခပါတယ။

မကကယန႔အတ အျခားေသာ အမးသားေတာေတာမားမားလညး အဒကမးလမးမႈကလကခၿပး ဟနေဂရကေန

သတ႔ ထြကလာၿပး ပကဆမရဘ တစေန႔က ၁၈ နာရကေန နာရ ၂ဝ အထ ျပညတနဆာအလပက အတငးအကပ

ေစခငးတ ေလာရင ေနတ ဖေလာရဒါက ခရးထြကခပါတယ။ အပခနးတစခသာပါတ တကခနးတစခထမာ

အမးသား (၈) ဥး အတေနဖ႔အတြက ေလာရင က အတငးအၾကပေစခငးခၿပး သတ႔ရ႕စာရြကစာတမးေတြကသမး

17

ယထားကာ သတ႔ ျပနခငတယလ႔ ေျပာလာခရင သတပစမယလ႔ၿခမးေျခာကခပါတယ။ အမးသားေတြေနတ

တကခနးမာ ပမန မဟတတ အေနအထားေတြန႔ ေနေနတယလ႔ အမနးခငးေတြက ရတပဖြ႕က

တငလကၿပးေနာကမာ လကနကးတ စမခကေတြက ရေတြက ရာေဖြေဖာထတနငခပါတယ။ ေလာရင က

လလမအျဖစ လကနကးမႈန႔ စရငခကခၿပး ေထာင ၁၁ နစ ကသြားခပါတယ။

mျပငသစ

အဒလလတ န႔ ေပါလ ရ႕ ခကခတၾကမးတမးခအခနေတြက ၾကေတြ႔ခေနခနမာ ေပါလ ဟာ သရ႕ဇနးက သတ႔ရ႕

ဝငေငြအတြက တစနစသ႔မဟတ နစနစေလာက ျပညတနဆာလပစားဖ႔စဥးစားၿပး အၾကေပးခပါတယ။ အဒလ

လတက သေဘာတခပါတယ။ ဒါေပမယ သမ မလပခငေတာတအခနမာ ေပါလ ဟာ သမက ဆကၿပး ျပညတနဆာ

အျဖစအလပလပဖ႔ အတငးအၾကပေစခငးခပါတယ။ သမရ႕ေသာေတြန႔ လကကငဖနးက သမးယၿပး သတ႔ရ႕

သားက ေစာငေရာကဖ႔ သ႔မဟတ အမျပငကေတာငမထြကခငးေတာပါဘး။ သမက လငအေဖာအခၽြတ ဝကဘ

ဆက (၄) ခမာ စာရငးတငထားၿပး သမ ဝတျခငး၊စားျခငးကလညး ခပကငထားကာ သမရရတ ဝငေငြအားလး

ကလညး သမးဆညးခပါတယ။ ေပါလ ဟာ စတပငးဆငရာ အကပကငမႈေတြန႔ ၿခမးေျခာကမႈေတြကသးၿပး ျပည

တနဆာအျဖစ ဆကလကလပကငေစခပါတယ။ သမထြကသြားဖ႔ ၿခမးေျခာကခခနမာ သမက ရာေတြ႔ေစရမယလ႔

ကနဆခပါတယ။ ေပါလဟာ ေနာကဆးမာ အဖမးခခၿပး စရငခက ခနငခမယဆရင ေထာငထမာ ၁ဝ နစအထ

ေနသြားရမာျဖစတာေၾကာင အမႈစစရငးေစာငဆငးေနရပါတယ။

mနငဂးရးယား | အဂၤလန

ၿဗတသ-နငဂးရးယားနငငသားစတြဟာ ၁၄ နစ အရြယ ေပါလ က နငဂးရးယားကေန အဂၤလနျပညကေခၚလာၿပး

ေကာငးတကဖ႔န႔ အမအလပေတြလပေပးရင အခေၾကးေငြေပးမယေျပာလ႔ လကခခပါတယ။ ၿဗတနကေရာကတ

အခနမာေတာ အဒမသားစဟာ သ႔နာမညကေျပာငးၿပး သတ႔မသားစနငငကးလကမတထမာ ေမြးစားသားအျဖစ

ထညသြငးခပါတယ။ သတ႔ရ႕အမက တစရက ၁၇ နာရနးပါး သန႔ရငးေရးလပခငးၿပး အခေၾကးေငြလညး မေပးတ

အျပင ေကာငးလညးေပးမတကခပါဘး။ သ႔ရ႕နငငကးလကမတကလညး သမးထားၿပး သ႔ရ႕လႈပရားမႈေတြက

ေစာငၾကညဖ႔ ကငမရာကတပဆငၿပးေတာ အျပငေလာကန႔ဆကသြယမႈက ကန႔သတထားခပါတယ။ ေပါလ ဟာ

လြတေျမာကဖ႔အတြက အၾကမေပါငးမားစြာႀကးစားခၿပး မသားစျပနာက ကငတြယေျဖရငးတ ရေတြန႔ အဆက

အသြယရခပါတယ။ ရစနစၾကာၿပးတေနာကမာ ေရဒယကေနတဆင ေခတသစကြနျပမႈအေၾကာငး အစရငခတာက

ၾကားခရၿပး သက အစးရမဟတတအဖြ႔အစညးတခက ရဝစြာန႔ ခတဆကနငခပါတယ။ အဒအစးရ မဟတတ

အဖြ႔အစညးကလညး သ႔ကကယတငၿပး လအနညးငယအၾကာမာေတာ ေပါလ က ၂၄ နစၾကာ ေခါငးပ ျဖတခတ

စတြက ဖမးဆးခပါတယ။ ကြနအျဖစေစခငးမႈေၾကာင ေထာငဒဏ ၆ နစနင အျခားေသာ ျပစမႈေတြအတြက

ေထာငဒဏ ၄ နစ စစေပါငး တစေယာကက ေထာငဒဏ ၁ဝ နစစ ခမတခပါတယ။

mဂြါတမာလာ | ဘယလလစ

ဂနနငး အသက ၁၃နစအရြယတနးက သမက ဘယလလစမာေနၿပး လစာေကာငးတ ကေလးထနးတစေယာကအျဖစ

အလပလပဖ႔ ဂြါတမာလာက အမးသမးတစဥးန႔ ေတြ႔ဆခပါတယ။ ဂနနငးလကခခၿပး အလတစြာန႔ ဂြါတမာလာ

ကေန ဘယလလစက ေမာငခသြားေရာကခပါတယ။ ကေလးထနးအလပအစား ဂနနငးက ရြာငယေလးတစခရ႕

ဆငတစခမာ အလပလပေစၿပး လငကနကးမႈကလညး ခငးေစခပါတယ။ ဂနနငးဟာ နငငထက တရားမဝင ခးဝင

ခတအတြက အျမတမးၿခမးေျခာကခရၿပး သမရ႕လစာကလညး မရရခပါဘး။ သမက လငပငးဆငရာ ေခါငးပျဖတတ

18

ၾကရာပါ အပခပေရးဆငရာ အရာရတစဥးကလညးပ ေၾကာကရြ႕ေနရပါတယ။ တစနစေကာအၾကာမာေတာ ထြက

ေျပးလြတေျမာကခၿပး ေဒသခရြာသားေတြန႔ အျခားအပခပေရးအရာရေတြရ႕ကညေထာကပမႈကရရခပါတယ။

mဂါနာ

အစ အသက ၆ နစအရြယမာ သ႔မဘေတြက အစ က ငါးဖမးျခငးဆငရာ အလပသငအျဖစ၊ ပညာသငေပးၿပး

အလပပါ ေပးမယလ႔ ကတေပးတ ငါးဖမးေလေခါငးေဆာငတစဥးဆက ေပးလကပါတယ။ ဒါက လမညာမႈ တစခ

သာ ျဖစပါတယ။ အစ န႔ အျခား ကေလးေတြက ငါးဖမးေလေပၚမာ တစရကက နာရေပါငးမားစြာ ခကခၾကမးတမးတ

အေျခအေနေတြထမာ အလပလပခရပါတယ။ အဒေခါငးေဆာငဟာ အငအနားမာ အျခားကေလးေတြက အမတြငး

ကြနျပၿပး အတငးအဓမၼ ခငးေစခပါတယ။ ဘယကေလးမ ေကာငးတကခြငမရခၾကပါဘး။ သတ႔က အလပသငေတြ

မဟတပ အတငးအဓမၼ ခငးေစခရတသေတြျဖစပါတယ။ အစးရအရာရေတြန႔ အစးရ မဟတတအဖြ႔အစညးတစခက

ကေလးေတြက ကယတငခၿပး အခအခနမာ ပညာေရး၊ နားခစရာ၊ နစသမ ပညာေပးျခငးန႔ အျခားေသာ လကနကးမႈ

ဝနေဆာငမႈေတြရရတ ေစာငေရာကေရးေဂဟာတစခမာ လကရေနထငေနၿပး သတ႔အနာဂတေတြကျပငဆငဖ႔

အတြက ေျခလမးေတြက စတငေနပါတယ။

mဆးရးယား | လကဘႏြန

လသစစေဆာငးသေတြဟာ ဆးရးယားက အနဂလာရ႕ၿမ႕က ေရာကလာၿပး လကဘႏြနမာရတ စားေသာကဆင

သ႔မဟတ ေဟာတယေတြမာ အလပလပဖ႔ကမးလမးခလ႔ စစပြေၾကာငၿပပကေနတသမရ႕တငးျပညကစြန႔ခြာဖ႔

အခြငအေရးက အနဂလာလကခလကပါတယ။ လကဘႏြနကေရာကေတာ အျခားေသာ အမးသမးန႔ မနးကေလး

အေယာက ၇ဝ ေကာန႔အတ လငကနကးမႈကခရၿပး အမးသမးအမားစဟာ ဆးရးယနးအမးသမးေတြ ျဖစပါတယ။

လကနကးသေတြဟာ မနးကေလးေတြက ေဟာတယေတြမာ ပတေလာငထားၿပး ျပတငးေပါကေတြကလညး

သတငန႔ ကာထားပါတယ။ လငကနကးဖ႔အတြက အမးသမးေတြက နစလေကာခငးေစခၿပး တစရကက ေဖာက

သည ၂ဝ န႔ ေန႔တငးေတြ႔ေစခပါတယ။ လကနကးသေတြကလညး မနးကေလးေတြက မဒနးကငၿပး ႐ကနက

ကနေကာကၿပး ဝနခလပေဆာငခငးပါတယ။ တစရကမာေတာ အနဂလာန႔ အျခားသးဥးက လျခေရးေတြရ႕

အလစက အခြငေကာငးယၿပး ထြကေျပးလြတေျမာကခပါတယ။ ဘတစကားတစစးကသတ႔ေတြ႔ၿပး ကားဆရာက

သတ႔အေၾကာငးေတြ ေျပာျပခပါတယ။ သက ဒအေၾကာငးက အေဆာကအဥေတြ စးနငးတကခကတ ရေတြဆ

အစရငခၿပး အျခားေသာ လကနကးခရသေတြက ကညကယထတၿပး သသယရတ လကနကးသ ၁၈ ဥးက ဖမးဆး

ခပါတယ။ လကနကးခရသ ၃၅ဥး က ကညေထာကပေပးဖ႔အတြက အမးသမးခလႈရာေနရာတစခဆက လႊေျပာငး

ေပးခၿပး အျခားသေတြကေတာ အမျပနပ႔ဖ႔ ေရြးခယခပါတယ။

mအေမရကနျပညေထာငစ

နးနာဟာ သမအသက(၁၄)နစအရြယမာ အမကေနထြကေျပးခပါတယ။ အမးသမးတစဥးန႔ေတြ႔ၿပး သမက

ေဟာတယ အခနးတစခထမာထားကာ သမရ႕ေဖာကသညေတြက ေခၚလာခပါတယ။ ေနာကထပ (၁၃)နစအတြငး

နးနာဟာ မတညတ ျပညတနဆာေခါငး အေယာက (၂ဝ) ရ႕ အငတာနကေပၚမာ လငမႈကစၥအတြက ေၾကညာေရာငး

ခခၿပး နႈတေရာ ကယခႏၶာကယပါ မေတာမတရား ျပကငခခပါတယ။ ေနာကဆး သမက လကနကးခရတသေတြက

ဝနေဆာငမႈေတြ ေပးတေနရာက လြႊေျပာငးခရခနမာ ျပစမႈ (၅၂) ခအတြက စရငခကခခရၿပး အမားအားျဖင

သမရ႕ ျပစမႈေတြဟာ အမားအားျဖင ျပညတနဆာမႈျဖစသလ ပထမဆး သမအသက (၁၆)နစအရြယမာ ျဖစတ

အတြက ကေလးသငယတရားရးန႔ အခပခနးေတြမာ အခနကနခရပါတယ။

19

mအႏၵယ

ဂနာရ႕ေကးလကေတာရြာေလးက လသစစေဆာငးတသတစဥး ေရာကလာၿပး သမရ႕မသားစအတြက ေငြအမား

ၾကး ရနငမယ ေဒလမာအလပေကာငးတစခ သ႔မာရတယလ႔ သမရ႕အေမကေျပာခပါတယ။ သမရ႕အေမဟာ

လသစ စေဆာငးတသန႔ ထညလကၿပး ေဒလကေရာကတအခနမာေတာ ဂနာက အမတြငးေကးကြနအျဖစ

ေရာငးစားခလကရပါတယ။ သမဟာ နာရေပါငး ၂ဝ နးပါး နစေပါငးမားစြာ ခကျပတ၊ သန႔ရငးေရးလပ၊ ကေလးေတြ

ၾကညၿပး အလပရငေတြရ႕ ေျခက နပနယရတအလပက လပေဆာငၿပးမသာလင အပခြငရပါတယ။ နစေပါငးမားစြာ

ၾကာၿပးမ ဂနာဟာ ထြကေျပးလြတေျမာကၿပး မသားစေတြဆက ျပနေရာကခပါတယ။

mဘဂၤလားေဒရ | ထငး | မေလးရား

ေငြေရးေၾကးေရးအရ မခမႈကငးကငး ရပတညခငေနတ မရပဖ န႔ အျခားေသာလေပါငး ၂ဝဝ တ႔ဟာ ဝငေငြေကာငးတ

မေလးရားက စကေလန႔ေမာငခသြားဖ႔ ကမးလမးမႈကလကခလကပါတယ။ ပြစားက ခရးစဥအတြငးမာ အစားအစာန႔

ေရအတြက ကတေပးခၿပး ေနာငမာ သတ႔ရရမယ လစာထကေန အဒအစားအစာန႔ေရဖးက ျပနေပးရမယလ႔ ေျပာခ

ပါတယ။ ပြစားကလမလညခတာပါ။ အဖြ႔က အစားအစာန႔ေရနညးနညးသာေပးၿပး ပေတာငးတ သေတြက

ရကနကၿပး စးနငးလကပါလာတသေတြက ထငးလကနကးတစခနးတစခဆကေခၚသြားခပါတယ။ ေမာငခလပတ

သေတြဟာ သ႔ရ႕ဖခငဆကေန ျပနေပးဆြတေငြက အတငးအဓမၼေတာငးယခၿပး မရပဖ ဟာ လြတေျမာကခလ႔

မေလးရားက ေရာကရခပါတယ။ မရပဖ ဟာ စာခပစာတမးန႔ ဆအနးစကပးေရးလပငနးတစခမာ အလပလပခရၿပး

ေနာကတစခါ ထပအလမခရျပနပါတယ။ အဒကမၸဏက အလပသမားေတြရ႕ နငငကးလကမတက သမးထားၿပး

လသစစေဆာငးေၾကးကျပနေပးဖ႔ သ႔လစာထကေန ျဖတထားတာေၾကာင လပခလစာမရပ ေန႔တငး အလပ

လပခရပါတယ။ မရပဖ ဟာ နငငထမာ တရားမဝငျဖစေနတာေၾကာင မတရားဖမးဆးခရတာက တငၾကားခရင

အဖမးခရမာကလညး ေၾကာကေနရလ႔ သဟာဆကၿပးေတာ အလပလပရငး ေနာကဆးမာ အေၾကြးေကဖ႔ပ

ေမာလငေနပါေတာတယ။

mကေနဒါ

အသက ၁၃ နစ အရြယ ေဟာလ က အယမလ ကမသခေပမယ ေဖစဘြတခမာ နးစပရာသငယခငးေတြကတစဆင

သမရ႕သငယခငးအျဖစကမးလမးမႈက လကခလကပါတယ။ ေဟာလ န႔ အယမလ က စကားေတြေျပာေနခၿပး

သပမၾကာခငမာပ အြနလငးသငယခငးေတြျဖစလာခပါတယ။ တစရကမာေတာ အယမလ က ေဟာလ ကသမရ႕

ရညးစားက သတ႔နစေယာကအတြက ဝငေငြအမားၾကးရမယအလပေတြက ေတြ႔ထားတယလ႔ ေျပာခပါတယ။ အဒ

သတငးပတအကနမာ အယမလ ေနတတကခနးကလာခဖ႔ ေဟာလ ကေျပာခပါတယ။ ေဟာလ ေရာကလာခနမာ

အယမလ၊ သမရ႕ရညးစားန႔ အျခားေယာကားတစေယာကက ေဟာလ က ေငြအတြက အမးသားေတြန႔

လငဆကဆဖ႔ ေျပာခပါတယ။ ေဟာလ ျငငးဆနတအခါမာ သမက နာကငေအာငလပမယလ႔ၿခမးေျခာကခပါ

တယ။ ေဟာလ ရ႕ ဓါတပေတြက လငအေဖာအခြတ ဝကဘဆဒတစခမာတငၿပး ကေနဒါတဝမးကျမ႕ေတြမာ

ပကဆေပးတ ေဖာကသယေတြန႔ လငဆကဆခငးခပါတယ။ တစရကေတာ အယမလ ရ႕ရညးစား အျပငထြက

သြားခနမာ ေဟာလ ကထြကေျပးခၿပး လမးသြားလမးလာတစဥးဆကေန အကအညရခပါတယ။ ျပစမႈကးလြနသ

၃ ဥးစလးက လငကနကးမႈန႔ ၾကတငၾကစညမႈအပါအဝင ျပစမႈေျမာကမားစြာအတြက ဖမးဆးတရားစြဆခပါတယ။

20

mယဂနဒါ | အာရပေစာဘြားမားျပညေထာငစ

စနးယ ရ႕သငယခငးဟာ ယဂနဒါကေန အာရပေစာဘြားမားျပညေထာငစက ေရႊ႕ေျပာငးသြားၿပးေနာက သမက

ခရးစရတေတြကေတာင ေပးနငတအလပတစခကရာေတြ႔ထားတယလ႔ စနးယ ကေျပာပါတယ။ စနးယ ကလညး

သမ သငယခငးန႔အလပလပဖ႔သေဘာတခပါတယ။ ဒဘငးကေရာကၿပးရကအနညးငယအၾကာမာေတာ သမရ႕

သငယခငးဟာေပာကကြယသြားၿပး စနးယ ရ႕အေျခအေနကလညး ဆးဆးဝါးဝါးေျပာငးလသြားပါေတာတယ။

စနးယ ရ႕အမက အမးသမးတစေယာကကေရာကလာၿပး သမရ႕ခရးစရတေတြက ျပနေပးဖ႔ေစခငးခပါတယ။

လငကစၥအတြက သမကယသမ ေရာငးခလကဖ႔ စနးယ က အမးသမးက ရငးျပခပါတယ။ စနးယ က ခခတအခါမာ

လကနကးတ သေတြဟာ သမကရကႏကကနေကာကသလ အစားအေသာကလညးမေပးပ အျပငမာ သးပတၾကာ

ေအာင အပစကေစခပါတယ။ သမဟာ ယဂနဒါကလာတ အျခားမနးကေလး ၁၄ ေယာကန႔ အမထမာ ခပေနာငခ

ေနရၿပး ေငြေၾကးအတြက လငဆကဆဖ႔ အတငးအဓမၼခငးေစခခရပါတယ။ စနးယ န႔အျခားမနးကေလး ၂ ဥးဟာ

ထြကေျပး လြတေျမာကခၿပး ယဂနဒါက ျပနသြားခပါတယ။

mျမနမာ | ထငး

ရငးဒ က ထငးနငငရ႕ပငလယစာစက႐တစခမာ အလပလပရင လစာေကာငးေကာငးရမယဆၿပး ျမနမာျပညကေန

ထြကခြာခပါတယ။ လသစစေဆာငးမႈေငြ ဘတ ၁၂ဝဝဝ ($ ၃၄၂)က ရခၿပး တစရကက အနညးဆး ဘတ ၃ဝဝ

($၈ .၅ဝ) ရရငေတာ ေငြေတြက ျပနေပးနငလမမယလ႔ထငခတယ။ ေရာကသြားၿပးတေနာက ပ႔တလက ရငးဒ က

သ႔က ဘတ ၂ဝဝဝဝ ျပနေပးရမာျဖစၿပး တစရကက ဘတ ၂ဝဝ ပရမယလ႔ေျပာခပါတယ။ သမန႔ ျမနမာနငငက

အလပသမား ၄ဝ နးပါးဟာ တစရကက ၁၈ နာရအလပလပခရၿပး ရရတလပခေတြအားလးနးပါးက အလပခြငထမာ

ေစးတငေရာငးထားတအစားအစာ ဝယစားခရတယ။ အလပသမား တစေယာကက ထြကေျပးလြတေျမာကသြားၿပး

ရငးဒ န႔ အျခားအလပသမားေတြ စကရထမာပတေလာငခရတာက အစးရမဟတတအဖြ႔အစညးတစခက ေျပာခပါ

တယ။ အစးရမဟတတအဖြ႕အစညးန႔ ထငးအာဏာပငေတြက စက႐ကသြားၿပး အလပသမားေတြန႔ သ႔တ႔ရ႕

မသားစေတြက လႊတေပးခၿပး တခ႕အလပသမားေတြက အဒထမာ ၃ နစၾကာေအာင ဖမးဆးခထားရပါတယ။

21

mအႏၵယ | အဂၤလန

ပငလယထမာ စကေလေမာငးတသတစဥးျဖစတ ဗဟန ဟာ စကေလမထြကတအခနမာ အဂၤလနျပညက ကမး႐း

တနးမာရတ ဆစက႐တစခမာအလပလပဖ႔လကခလကၿပး မသားစန႔ခြခြာၿပးေတာ စြန႔စားအနစနာခမယဆရင

အမက ပကဆပၿပး ေငြပ႔ကာပပးနငမယလ႔ေတြးေနပါတယ။ သေရာကတအခါမာေတာ ကတေပးထားတ အလပ

မဟတခပါဘး။ ဗဟန ဟာေငြမရပ ခကခတ အေျခအေနေအာကမာ နာရေပါငးမားစြာအလပလပ ေနခရပါတယ။

အႏၵယလမး သေဘာၤပငရငက အေၾကြးမေပးပ သေဘၤာကစြန႔ခြာလကခနမာ သ႔အဖြ႔က လေတြကလညး သတ႔ရ႕

လပခလစာ မရရပျဖစသြားပါတယ။ ဗဟန န႔ သ႔အဖြ႔သားေတြက သတ႔ရ႕လပအားခမရမခငး ဒသေဘၤာနားက

မခြာဖ႔က ဆးျဖတခၿပး အႏၵယဘဏကပငတ ဒသေဘၤာကေန မေပးရေသးတလပခေတြက စစဥေပးမႈမတငခင

အထက ခနစလ ၾကာေစာငဆငးခရပါတယ။

mဆးရးယား | လကဘႏြန

အသက ၂၂ နစအရြယ ေမယာ ဟာ ေဒသတြငးပဋပကၡေတြေၾကာင သမရ႕မခငတငးျပည ဆးရးယားကေနထြကေျပး

လာခပါတယ။ လကဘႏြနကစကရတစခမာ အလပေကာငးေကာငးရမယလ႔ ကတျပမႈကရခေပမယ သမေရာကရ

ခနမာေတာ အျခားေသာ ဆရးယနးအမးသမး ၇ဝ ေကာန႔အတ လငကနကးေရာငးဝယမႈေစးကြကထက အတငး

အဓမၼ ေရာကရသြားပါေတာတယ။ သတ႔ေတြဟာ ရပပငးဆငရာေရာ စတပငးဆငရာပါ ျပငးထနစြာနာကငခစားခရ

ပါတယ။ ေနာကဆးမာေတာ အမးသမးေတြေနတတကခနးက ရေတြက စးနငးရာေဖြမႈျပၿပး လငကနကးမႈစမကနး

မာပါဝငတ အမးသား ၁ဝ ဥးန႔အမးသမး ၈ ဥးကဖမးဆးလကပါတယ။

mအႏၵယ | နယးဇလန

ရာဂစ ဟာ ေကာငးသားဗဇာန႔ စးပြားေရးစမခန႔ခြမႈပညာရပကသငယဖ႔ နယးဇလနကေရာကရခပါတယ။ စာသင

ၾကားမႈ မစတငခငမာ စကပးေရးလပငနးေတြလပတယလ႔ သသထားတ ဖလနတပငလယေအာက သြားလညၿပး

ေကာငးစရတအတြက အပဝငေငြရရဖ႔သြားလညခပါတယ။ သေရာကၿပးတေနာကမာေတာ သျပနသြားလ႔ မရ

ေတာမနး သလကရပါတယ။ သ႔ရ႕အလပရငက အေထာကအထားစာရြကစာတမးအမားေတြန႔ သ႔က အတငး

အၾကပ ေစခငးခပါတယ။ အဒါေၾကာင ကဝသးသစသးျခေတြမာ နာရေပါငး ၈ဝ တရားမဝင အလပလပခရပါတယ။

ရာဂစန႔ အျခား ေရႊ႕ေျပာငးလပသားေတြဟာ အရမးပငပနးတအလပေတြန႔ပတသကၿပး မေကမနပေျပာခရငလညး

နယနင ဒဏ ေပးခရမာ သ႔မဟတ ျပနေပးဆြခရမာက ေၾကာကလန႔ေနခရပါတယ။ ရာဂစရ႕ အလပရငဟာ

ကတေပးထားတ လပအားလစာအတငး သ႔ကမေပးခပါဘး။ လေပါငးမားစြာၾကာၿပးတေနာကမာ ရာဂစ ဟာ

သစသးျခေတြကေန ထြကေျပးလြတေျမာကၿပး နယးဇလနအာဏာပငေတြဆကေန အကအညရရခပါတယ။

mဗငနဇြလား | ထရနဒက ႏင ထဘာဂ

ဗငနဇြလားမာရတ လသစစေဆာငးသန႔အလပလပမၿပး စာရာဟာ ထရနဒကန႔ထဘာဂမာရတ လအရတစခမာ

အလပလပဖ႔အတြက လကခလကပါတယ။ ေငြပၿပးရမာကေတာ ရငဖခေပမယ သမရ႕အမန႔ခြရမာကေတာ စတ

မသကမသာျဖစၿပး သကၾကးရြယအေတြက ျပစဖ႔သမမာအေတြ႔အၾကသပမရခပါဘး။ ထရနဒကန႔ထဘာဂက

ေရာကခနမာေတာ သမအလမခလကရမနး သသြားပါတယ။ လသစစေဆာငးသဟာ သမက ေၾကြးျမမားစြာတငေန

ေၾကာငးန႔ လအရမာအလပမလပေစေတာပ ေဒသတြငးက ေဟာတယတစခမာ ျပညတနဆာအျဖစ အတငးအဓမၼ

ေစခငးခပါတယ။ သက ေခၚေဆာငလာတသက ညတငးသမရရတေငြအမားစက သမးယလကပါတယ။

22

mကဝတ

နကးလ ဟာ သ႔ရ႕ဆငးရမြေတေနတမသားစက စြန႔ခြာၿပး ကဝတမာအမေဖာအျဖစန႔ အလပလပရင ရရတလစာက

အမျပနပ႔ဖ႔ ရညရြယထားခပါတယ။ ရပပငးဆငရာ နာကငခစားရသလ နႈတန႔လညးေစာကားေျပာဆမႈကခရၿပး

ကးလ ၾကာေအာင အဆကမျပတအလပလပေပမယ လစာကလညးမရရခပါဘး။ သမရ႕အလပလပဖ႔ဗဇာသကတမး

ကနဆးသြားတအခါမာ သမရ႕အလပရငက ရဆကေခၚသြားၿပး အျပစကးလြနသအေနန႔ မားယြငးစြာစြပစြခပါတယ။

နကးလ ဟာ အျပစမရေၾကာငး ႀကးစားရငးျပကာ ၿပးခတကးလတနးက လစာမရရခတာန႔ မေတာမတရားျပမႈ

ေတြက တငတနးခပါတယ။ ရေတြကနားမေထာငပ နကးလ က ၆ လၾကာ ေထာငကေစခပါတယ။ ေထာငကေန

ထြကလာၿပးေနာကမာ ေလာေၾကးတစတရာမမရရပ အမကျပနပ႔လကပါေတာတယ။

mမကဆက

မကဆကရ႕ၿမ႕ေသးေလးတစခမာေနထငတ လလ ဟာ အလပတစခကလအပေနပါတယ။ ေဒသတြငး အဝတ

ေျခာကေလာတ အလပကရရၿပး မၾကာခငမာ ပငရငက သမကေနရာတစခန႔ ရာထးတးေပးလကလ႔ သမဟာ

ေပာရႊငခပါတယ။ မၾကာခငမာပ ပငရငက ခးမႈန႔သမကစြပစြၿပး လစာမေပးပသမက အတငးအဓမၼ ခငးေစခပါ

ေတာတယ။ ၂ နစနးပါး ဆငမာ မးပတကေစခၿပး အလပလပတာရပသြားရင ရပပငးဆငရာ ေစာကားအနငကငမႈ

ေတြျပလပခပါတယ။ တစေန႔က ထမငးအနညးငယတနပန႔ ေရနညးနညးေလးကပေပးပါတယ။ လလဟာ ဆင

ကေန ေနာကဆးမာ ထြကေျပးလြတေျမာကေအာင စစဥနငခၿပး ရေတြကလညး အဒအေဆာကအဥက စးနငးရာ

ေဖြဖ႔ အသေပးလကပါတယ။

mနငဂးရးယား

ဘကဟာရမေတြက အကပဒ ရ႕ရြာကတကခကၿပး သ႔အသက ၁၄ နစအရြယမာ ျပနေပးဆြခပါတယ။ သ႔က

စကေသနတ၊ ေလယာဥပစအေျမာကေတြန႔ အေျမာကဒးကညအစရတ တကခကပစခတမယလကနကေတြက

ကငတြယ အသးျပတတဖ႔သငၾကားေပးခပါတယ။ အမးမးေသာ စစဆငေရးေတြမာ အဒအဖြ႔ဟာသ႔ကေခၚသြားၿပး

အရပသား ၁၈ ဥးက သတဖ႔အတငးအဓမၼေစခငးခပါတယ။ အစးရစစတပေတြကေန သတငးအခကအလကယဖ႔

အတငးအကပေစခငးၿပး အႏရာယၾကားမာ လပေဆာငခကာ ဘကဟာရမအဖြ႔သားအေနန႔ တရားစြဆခခရပါတယ။

၃ နစၾကာေအာင တကပြဝငခရၿပး သလေထာကလမးမႈတစခကေန ထြကေျပးသြားဖ႔ဆးျဖတခၿပး သ႔မဘေတြက

ေရႊ႕ေျပာငးသြားလာတ စခနးေတြမာသြားဝငရာေနခနမာ ဘကဟာရမ အဖြ႔ဝငအေနန႔ အဖမးခခရပါတယ။

mအဂၤလန

၂ဝဝ၉ မာ တငမ ဟာ အလပလကမျဖစခၿပး ဆငးရခ႕တေနတအခနမာ စတြတစတြက သ႔က အမန႔တေန႔က

ထမငးသးနပေပးၿပး ေဆာကလပေရးလပငနးမာလပဖ႔ ကမးလမးတာက လကခလကပါတယ။ အဒ စတြေနထငတ

ေနရာကေရာကရခနမာေတာ အလပသမားေတြဟာ စျပေနၿပး ညစပတတစၾကၤနလမးမာေနေနၾကတာက ေတြ႔

လကရ ပါတယ။ စတြဟာ သ႔ရ႕ေခါငးကရတ၊ အဝတေတြကယၿပး သ႔ဖနးန႔အေထာကအထားေတြက သမးယလကပါ

တယ။ သအဖမးခရၿပလ႔ေျပာၿပး ရပပငးေရာ နႈတန႔ပါ ေစာကားအနငကငခသလ ဘလပေျမခငးတလမးလပငနးမာ

အလပ လပခငးခပါတယ။ ေနာကဆးမာေတာ လကနကးသေတြက ဖမးဆးနငခၿပး တငမ လညး လြတေျမာကခပါ

တယ။

23

mကေမာၻဒးယား

လင ရ႕မသားစေတြက ေၾကြးၿမထမာနစျမပေနတအခနမာ မသားစကကညၿပး ဝငေငြပရေအာင ကဖ႔အတြက

သမက ေျပာခပါတယ။ အသက ၁၂ နစသာရတ လငက ဆရာဝနရ႕ေဆးစစခကန႔ အပစငျဖစေၾကာငးလကမတက

ထတေပးခပါတယ။ သမက ေဟာတယတစခမာ ထပခါတလလ အဓမၼျပကငခတလတစဥးရ႕လကထကထညေပး

လကပါတယ။ ၂ နစနးပါး လင ရ႕မခငဟာ သမက သတ႔ရ႕အေၾကြးေတြကဆပဖ႔အတြက ဆကၿပးေရာငးခခပါတယ။

သမက မခငျဖစသက ဒတခါ ၆ လၾကာေအာင ထပေရာငးဖ႔ စစဥေနတာကသၿပးေနာကပငးမာ လငဟာ အမကေန

ထြကေျပးၿပး လငကနကးခရသေတြေနတ အေဆာကအဥတစခက ရာေဖြေတြ႔ရၿပးေနထငခပါတယ။

mနငဂးရးယား | အတလ

ေပၚလာ က နငဂးရးယားမာရတ သမရ႕ေမြးရပၿမ႕ကေန အမကလမးေလာကျပနလာတနးမာ အမးသား

တစေယာကက သမကခဥးကပၿပး အတလမာ လစာေကာငးေကာငးရတ အလပတစခရေၾကာငးကမးလမးခပါ

တယ။ အဒလက ေပၚလာ က အလပအတြက လသစစေဆာငးခေပးရမယလ႔ေျပာေပမယ အဒေငြပမာဏက

သမဆမာရမေနပါဘး။ ဥေရာပမာ အလပရဖ႔ဆတာက တစသကမာတစခါသာ ရမညအခြငအေရးျဖစတယလ႔

ေတြးမတာန႔ ရရတလစာကေန အေၾကြးေတြက ျပနဆပနငမာပလ႔ထငၿပး ေငြေတြကေခးယၿပးေတာ လလလားလား

န႔ လကခခပါတယ။ ေပၚလာန႔ အျခားေသာ နငဂးရးရနးအမးသမးေတြဟာ လသစစေဆာငးသန႔အတ အတလက

သြားခပါတယ။ ေရာကရသြားတ အခါမာေတာ လမလညခလကရမနးသၿပး သတ႔ရ႕ခရးစရတအေၾကြးေတြက

ဆပဖ႔အတြက ျပညတနဆာအလပက လသစစေဆာငးသေတြက အတငးအဓမၼခငးေစခပါတယ။ ေပၚလာန႔

အျခားေသာ အမးသမးေတြက ရေတြရ႕ စးနငးတကခကရာေဖြမႈအတြငးမာ ေတြ႔ရခပါတယ။

mယကရနး | ရရား

ဆဖယာ ဟာ သမရ႕ယကရနးအလယပငးက ၿမ႕ေသးေလးကေန ေမာစကက ေစးဆငမာလပရမယလ႔ကတေပး

တ သငယခငးတစေယာကန႔သြားခပါတယ။ သတ႔ေရာကရတအခါမာ အလပအတြက သတ႔က ကမးလမးတ

အမး သားက သတ႔ရ႕နငငကးလကမတက သမးဆညးလကၿပး ၿမ႕ျပငမာရတ သဆးႀကးေတြကာရထားတ စကရ

ေဟာငး တစခက ေခၚေဆာငသြားပါေတာတယ။ သတ႔ထြကမေျပးနငေအာင လကနကကငထားတ အေစာငေတြက

ေစာငၾကပေနပါတယ။ တစရကက ၁၈ နာရေလာက တရားမဝငတ ေဗာကာေတြက ပလငးထထည၊ ထပပးၿပး

ျဖန႔ျဖးတ အလပက ၂ လနးပါး လပခရပါတယ။ ရေတြက စကရက စးနငးတကခကရာေဖြခနမပ ဆဖယာဟာ

ေနာကဆးမာ လြတေျမာကသြားပါေတာတယ။

mအေမရကနျပညေထာငစ

ေအမ အသက ၁၂ နစအရြယမာ အရကန႔မးယစေဆးစြေနတ သ႔အေဖဟာ သမက ရပပငးဆငရာန႔ လငပငးဆငရာ

ေစာကားမႈေတြျပလပခပါတယ။ ဖခငရ႕မေတာမတရားျပမႈေတြကေန ထြကေျပးနငဖ႔ သမအသက ၁၇ နစမာေတာ

သမရ႕သငယခငး လဆာ န႔အတေနထငခပါတယ။ ေအမ အျမတမးျဖစဖ႔ ေမာလငအမမကမကခတ ေမာဒယ

တစေယာကျဖစေအာင လပေပးနငတလတစေယာကက သမသတယလ႔ လဆာ က ေအမ ကေျပာပါတယ။

ဒါေပမယ အဒအမးသားက ေအမ က ျပညတနဆာလပဖ႔ အတငးအဓမၼေစခငးခၿပး သမရရတေငြအားလးက

သမးၿပး ေဟာတယအခနးထမာ အစားအစာနညးနညးေလးေပးၿပး ရကသတပတမားစြာ ပတေလာငထားခပါတယ။

သမ ထြကေျပးရင သတပစမယလ႔ၿခမးေျခာကခပါတယ။ ေအမ ဟာ ေနာကဆး ထြကေျပးလြတေျမာကချပး

24

အခအခနမာေတာ လကမတရ သနာျပအကတစေယာကအေနန႔ အျခားသေတြကကညနငဖ႔ေမာလငေနပါတယ။

mဖလစပင

မာရယာ က ဂကစမငး ကခဥးကပၿပး မနလာမာရတ အငတာနကဆငတစခမာအလပရဖ႔အတြက ကတေပးတာ

ေၾကာင ဂကစမငးဟာ လကခလကပါတယ။ မာရယာ က ဂကစမငး န႔ အျခားေသာ မနးကေလးတစဒါဇငက

စေဆာငးၿပး သမတ႔ ေနထငတရြာငယေလးကေန မနလာက အဖြ႔လကခရးထြကဖ႔စစဥခပါတယ။ ဆပကမးမာ

လျခေရး အေစာငက မာရယာန႔မနးကေလးအဖြ႔က မသကၤာတာေၾကာင သတ႔ရ႕အေထာကအထားေတြန႔အလပန႔

ပတသကတ စာရြကစာတမးေတြက ေတာငးခပါတယ။ မာရယာ က သငေလာတစာရြကစာတမးေတြက မေပးနငခ

တာေၾကာင အဖမးခခရပါတယ။ အာဏာပငေတြသရခတာက အဒေနရာမာဘာအငတာနကဆငမမရပ မာရယာက

မနးကေလး ေတြက အြနလငးကတဆင လငပငးဆငရာ ေရာငးဝယမႈေတြျပလပဖ႔အစအစဥရတာပျဖစပါတယ။

mအာဖဂနနစၥတန

ပါရာ အသက ၁ဝနစအရြယမာ သ႔မသားစက သ႔ကေကာငးထတၿပး အတဖတစခမာ ဝငေငြက တနညးတလမးန႔

ရရေစဖ႔ အလပလပေစခပါတယ။ ပါရာ ရ႕မသားစဟာ အတဖပငရငဆမာ ေငြေတြကေခးယထားၿပး ပါရာ ရ႕ဖားနာ

ေနတဖခငက ၾကညရႈေနရတာေၾကာင အေၾကြးန႔ အတးေတြက ေကာလြားလ႔မရေတာေလာကေအာင မားျပားေန

ပါတယ။ ၃ နစၾကာေအာင ပါရာ ဟာ ေျမစာေတြအျပညန႕လကတြနးလညးက တစရက ၁၂ နာရၾကာေအာင ဖခငန႔

ေမာငနမေတြန႔အတ ဆြေနခရပါတယ။ ပါရာ ရ႕မသားစကအေၾကြးေတြက မဆပနငခရင ပါရာ န႔သ႔ေမာငနမေတြဟာ

အဒအေၾကြးက ဆကၿပးအေမြခရမာျဖစၿပး သတ႔ရ႕ကယပငသားသမးရတအထက ဆပသြားရမာျဖစပါတယ။

mယဂနဒါ

ေမရ ဟာ ယဂနဒါမာ လပစစကြမးကငသတစဥးျဖစဖ႔အတြက စတကးယဥထားခပါတယ။ သမအသက ၁၆ နစ

ေရာကခနမာေတာ သမရ႕ေကာငးစရတေတြက သမရ႕မဘေတြက မပပးနင သ႔မဟတ မေပးနငေတာတာေၾကာင

ကမပါလာရ႕ အျပငမာရတ အေဒၚေနထငတရြာက သမကပ႔လကပါတယ။ သမရ႕အေဒၚဟာ မေတာတဆမႈတစခ

ၾကၿပးတေနာကမာ ေမရဟာ ေငြအတြက ေမာငချပလပျခငးခလကရပါတယ။ အမနးခငးရ႕အကအညန႔ ေမရဟာ

ဆငတစခမာ အလပရၿပး သမရ႕သေဌးဟာ ဆငရ႕ေဖာကသညေတြန႔ အတငးအကပပ လငဆကဆခငးပါတယ။

တစရကမာေတာ လမႈလပသားတစဥးက ဆငကေရာကလာၿပး ေမရက ဆငကေနထြကေျပးလြတေျမာကေအာင

ကညနငတအဖြ႔တစခအေၾကာငး ေျပာျပခပါတယ။ အစးရမဟတတအဖြ႔အစညးတစခရ႕အကအညန႔ ေမရဟာ

ထြကခြာနငခၿပး ေကာငးျပနတကနငကာ လပစစန႔ပတသကတဘြ႔ကလညး ရရခၿပးျဖစပါတယ။

(ေကာကႏႈတခက။ TIP Report 2006 – 2007 မ ျဖစရပမား)

25

၂ .၅။ လကနကးခရျခငး၏ အကးဆကမား (ေနာကဆကတြဆးကးမား)လကနကးမႈကးလြနျခငးတြင ကးလြနျခငးခရသမားအေပၚ ကယေရာစတပါ ႏပစကညႇငးပနးျခငး၊ အဓမၼျပကင

ျခငး၊ ကာယကရငႏင ၎၏မသားစအေပၚ ၿခမးေျခာကအႏငကငျခငး၊ ႏငငကးလကမတ သမးယထားျခငးမစ၍

ေသဆးေစသညအထ ဆးရြားသည ပဂၢလကအကးသကေရာကမႈမား ျဖစေပၚေစ႐သာမက သကဆငရာႏငငမား၏

လျခေရးနင ၿငမးခမးမႈမားအား ထပါးအႏရာယေပးလကရသည။

ေရာငးစားခရေသာသမားသည အမေဖာလပငနး၊ ရာဘာျခ၊ အႏရာယရေသာစကရမား၊ ကေလးငယမားႏင

သကႀကး ရြယအမားအား ေတာငးရမးစားေသာ အလပကလပခငးျခငး၊ ကယအဂၤါအစတအပငးမားအား ျဖတ

ေတာကေရာငးစားခရျခငး၊ သၾကားလး၊ ပနး စသညတ႔ကေရာငးခငးျခငး အစရသည ေနရာမားတြင အလပလပ

ရသည။ ထ႔ျပင သတမတထားေသာအလပမား မၿပးပါက ရကနကျခငး၊ အစာမေကြးျခငးမားျပလပျခငး၊ အပေရး

ဝဝ မအပရျခငး၊ မလပခငေသာအလပမား လပရျခငး၊ နားခနမရျခငး၊ အျမတမးေၾကာကရြ႕ေနရျခငး၊ အခြငအေရး

မား ဆးရးျခငး (သ႔) အခြငအေရးမားမရရျခငး စသညတ႔ကႀကေတြ႔ရပါသည။

လကနကးမႈျဖစရပမားသည ကငတြယရခကခေသာ ျပသာနာျဖစၿပး လကနကးခရသမားအေနျဖင ကယခႏၶာ

အနာတရျဖစရျခငးကႀကေတြ႔ရသညအျပင စတပငးဆငရာပငးတြငလညးထခကခစားၾကရပါသည။ ထ႔ေၾကာင

၎တ႔က မသားစႏင ျပနလည ေပါငးစညးၿပးပါကလညး ေနာကတစႀကမသားေကာငထပမျဖစႏငေခ (လကနကး

ခရႏငေခ) ရပါသည။

ပမနအားျဖင ေရာငးစားခရေသာသမားသည ၎တ႔ကပတဝနးကငမ အေကာငးျမငရန၊ ေႏြးေထြးစြာၾကဆရန

ခကခသည အေနအထားမားရေနတတပါသည။ သ႔ေသာ အခ႕ေသာ ပတဝနးကငမ သမားသညလညး ထသ႔

ေသာသမားက အေကာငးျမငေပးၿပး ေႏြးေထြးလကခမႈမားလညး ရနငပါသည။ ထ႔ေၾကာင၎တ႔အတြက ေႏြးေထြး

မႈရၿပး အကအညျဖစေစေသာ ပတဝနးကငအထးပငလအပပါသည။

အငဒနးရားႏငငကၽြနးမားတြငတငါသညအျဖစကၽြနျပျခငးခရသညျမနမာမား၏ျဖစရပမနမား

nျဖစရပမန (၁)

ကႏငသည ၁၉၉၃ခႏစကတညးကစၿပး အငဒနးရားနငငတရယကၽြနးကေရာကရခကာ ယာယေဆာကထားသည

အမေလးတြငေနခရသည။ ကႏင၏ ေခါငးေပၚကဆပငမားက ျဖၾကညလကလင အမာရြတထေနသညဒဏရာ

ေဟာငးႀကးကေတြ႕ရမညျဖစသည။ ထဒဏရာသည အမျပနခငသညဟေျပာသညအတြက အလပရငတစဥးမ

ဥးေခါငးအား ရကခြခခရသည ဒဏရာျဖစသည။ ထစကားက ဒတယအႀကမေျပာမသညအတြက စကေလေပၚတြင

သ႕အား ေျခကငးခတထားၿပး အစာ၊ ေရမေပးပ ရကေတာေတာၾကာ ဒဏေပးခခရသည။ ေနာကတစႀကမ

ထပေျပာလင သတပစမညဟလညး ၿခမးေျခာကခခရသည။ သ႔ေပမ ညတစညတြင ကျမငႏငသည ေရကးၿပး

ထြကေျပးခသည။ ေဒသခမသားစတစစ၏ အကအညျဖင ေတာတြငးတြင ႏစအေတာၾကာပနးေအာငးေနခရသည။

ကႏငသညလြနခသည ၂၂ ႏစက ထြကခြာသြားခသည ရြာေလးက ျပနေရာကခနတြင ကားေပၚကခနဆငးသြားၿပး

ကေလးမေလးတစဥးအား ေျပးဖကလကပါသည။ ထကေလးမေလးသည သ၏သမးျဖစၿပး ေနာကနားတြငလညး

ဒယးဒယငျဖင ကႏငထ ခညးကပလာေနသည ပနပနေသးေသးအဘြားအတစေယာကသည အနားေရာကခါနးတြင

ေျမေပၚလကလလျဖစသညအတြက ျမငႏငသည ထအဘြားအ၏ လကေမာငးႏစဖကအားေျပးဆြထားလကရာ

သ၏ အေမပငျဖစသည။

26

nျဖစရပမန (၂)

အသက (၁၇) ႏစသာရေသးေသာ မငးမငးေနထငရာ ျမနမာႏငငတြငး ရြာေလးတစရြာသ႔ လတစဥး ေရာကလာၿပး

ထငးႏငင ငါးဖမးသေဘၤာေပၚတြင အလပလပရမည၊ လစာေကာငးရမညဟေျပာသည။ ျမနမာႏငငတြငးမ ထငး

နယစပထ ေတာေတာငမားျဖတၿပး ေျခလငခရးျဖငေရာကခၿပးေနာက ပြစားမ မမအား စကေလသႀကးတစဥး

ထတြင ေရာငးစားခသည။ ထငးအာဏာပငမား ျမငမညစးသျဖင စကေလဝမးထတြင ပနးေအာငးေနခရသည။

အနညးဆး ေျခာကလအလပလပရမညျဖစၿပး ထ႔ေနာကအမျပနႏငသညဟ စကေလသႀကးမ ေျပာခသည။

သ႔ေသာလစာကစၥအားမသရရပါ။ မငးမငးမ ေျခာကလ အလပလပရနဆးျဖတခသည။ ထငးတြင (၁၇) ရကၾကာ

ၿပးေနာက အငဒနးရားအေရ႕ဘက အငဘြနးကၽြနးေပၚ ေရာကရလာခသည။ ထေနရာတြင မမကသ႔ေသာ ျမနမာ

အလပသမား အမားအျပားကေတြ႔ရသည။ ထသမား၏ ေျပာျပခကအရ မမသရထားသည ေျခာကလစာခပ ဆ

သညမာမရ၊ လစာလညးမေပး၊ ထြကေျပးရနလမးစမျမင ျဖစေနသည။ ယခသေရာကရေနသည ေနရာႏင

ျမနမာႏငငမသ၏ ရြာေလးသည မငေထာငေပါငးမားစြာ ေဝးကြာလကရသည။ မမအသက မမမပငေတာသလ

အတတဘဝ ဝဋေၾကြးေၾကာငေပးဆပရမည အေၾကြးတစခအျဖစသာ သတမတလကသည။

ပထမတစလတြင သးရကလး မစားခငမေသာကခငနင ေနထငမေကာငးျဖစ၍ လေနခန စကေလသႀကး

ေရာကလာၿပး အလပမလပပ အပေနသညကေတြ႕၍ ေနာကတစခါေတြ႔လင ပငလယထပစခခမညဟ ၿခမးေျခာက

ခသည။ မငးမငး၏ သငယခငးအခ႕မ သ႔အားသေဘၤာကနးပတေပၚဆြေခၚသြားၿပးေဆးတကၾကသည။ ထ႕ေနာက

ခကခငးအလပျပနလပရသည။ လတစကယလး ခးခးကေနၿပး ေခာငးတဟြတဟြတဆးေနသညၾကားက ရသမ

ခြနအားႏင ဖစညႇစၿပး အလပလပခရသည။ တစႏစပတလး ႏစလမသာေျမႀကးအား ျမငေတြ႔ခ႔ရသည။ သ႔ေသာ

ထြကေျပးႏငဖ႔လမးမရ။ တစခါတစရစးကရကေလးငါးဗး၊ ေခါကဆြေျခာကထပႏင ေကာဖထပတခ႕ ရေသာလညး

လစာမရရေပ။ တစေန႔လး တစညလးေန႔စဥရကဆက အလပလပၾကရေသာလညးထမငးဝဝမစားရ၊ ေရၾကညေရခ

မေသာကရ၊ လပငနးခြငတြငလညး အသကစြန႔လပကငေနရသည။ မနတငးမမညက အၿမတမးစးရမေနရသည။

ထထတြင မမတ႔အတြက အဆးဝါးဆးရနသမာစကေလသႀကးပငျဖစသည။ မငးမငးသည သကသ႔ အနပစက

အႏငကငခခရေသာ ျမနမာတစေယာက ေနထငမေကာငးျဖစၿပး ေသဆးသြားသညကလညး ျမငခရသည။

ေသဆးသြားသည ရပအေလာငးအား သႀကးမ သာသာေလးပငေရထကနခလကသညက ျမငခရသည။

ငါးဖမးသေဘၤာေပၚတြင တစႏစၾကာအလပလပၿပးေနာက မငးမငး လပအားခစတငရရခသည။ လပအားခအား

ႏစလ တစႀကမထတေပးၿပးတစႀကမလင (၈၇) ေဒၚလာျဖင သးႏစခြၾကာသညထ လပကငလာခရာမ ေခာငးဆး

ေသြးပါ ေရာဂါရလာၿပး အလပဆကမလပႏငေလာကေအာင ကယခအားဆတယတခသည။ သႀကးထ အမျပနခင

သည ဟေျပာလင ၿခမးေျခာကၿပး အလပအတငးအကပခငးျပနသည။ ထလမား၏လကထတြင အႏပစကခၿပး

ေသရတာထက မမကယကပငလယထခနခ သတေသရနၾကခေသာလညးသငယခငးမားကဖကထားၿပးမလပရန

တားခသည။ ေနာကတစႀကမ စကေလဆပကမးျပနေရာကလင ထြကေျပးဖ႔ အျခားသေဘၤာသာမားအၾကေပးသျဖင

မငးမငး စတေလာခရသည။

စကေလဆပကမးကပၿပးေနာကတစေန႔တြငပင မငးမငးထြကေျပးလြတေျမာကခသည။ ေဒသခအမးသမးႀကး

တစဥးမ သ၏ေနအမတြင ဝကေပးခၿပး မမ၏ေခာငးဆးေသြးပါ တဘေရာဂါအား ေပာကေအာငကသေပးခသည။

အမးသမးၾကးသည မမအား သားတစဥးသဖြယ ေကၽြးေမြးေစာငေရာကထားသညအတြက ရရာအလပလပရငး

ေလးႏစမ ေနလာခသည။ အမျပနရနကားလကမေလာေသးပါ။

မငးမငး အသက ၂၄ ႏစျပညၿပးတစေန႔တြင သ႔အားအကအညေပးမည အငဒနးရားလဝငမႈႀကးၾကပေရးဌာနမ

27

လတစေယာကႏင သကၽြမးခသည။ ထနစမတလတြငပင မငးမငးအပါအဝင လကနကးခရသ ျမနမာလပသား ၂၁

ေယာကက IOM အစအစဥျဖင ျမနမာျပညသ႔ ေလယာဥျဖငျပနလာခြငရခၾကသည။

(ေကာကႏႈတခက။ ကၽြနတငါသည၊ ၂ဝ၁၆)

၂ .၆။ လကနကးသမားလကနကးသမားသည မညသညလမးမဆ၊ ဘာသာဝငမဆျဖစနငၿပး အမးသမးမား၊ အမးသားမားသာမက

လငတမားလညး ပါဝငသည။ ထ႔အျပင လကနကးသမားသည သစမးမားထက ေဆြမးသားခငး၊ အသမတေဆြ၊

ယၾကညအား ကးရသ၊ ၾသဇာေညာငးသ အမားစသာ ျဖစေနၾကသညကေတြ႔ရပါသည။ စေဆာငးသမးသြငးသည

အဆငတြငမ အမးသမးမား ကပမေတြ႔ရတတၿပး လမးခရးတြငေခၚေဆာငျခငးတ႔က အမားအားျဖင အမးသား

မားသာ ျပလပေလရသည။ နငငအမားစတြင လမးခရးတေလာက အမးသမးမားနင ကေလးသငယမားအား

လငပငးဆငရာ ေစာကားမႈမားက အမးသားကနကးသမားမျပလပၾကသညကေတြ႔ရသည။ လကနကးသမား

ထတြငလညး အခ႕သည ယခငအခနက လကနကးမႈ၏သားေကာင (လကနကးခရသ) မားျဖစခၾကသည။

နငငတကာမစာတမးမားအရ လကနကးသမားသည ဆယေကာသကအရြယမ လႀကးပငးအသကအရြယအထ

မညသညအသကအရြယမဆ ျဖစနငသည။ အခ႕လမားသည တကယတညးသမားမားျဖစၿပး အခ႕သည

အမေထာငမသားစနင သားသမးမားလညး ရၾကသည။ လကနကးသအမားစတြင ရာဇဝတမႈဆငရာ မတတမးမား

ရထားၾကသည။ အခ႕ေသာ မတတမးမားအရ လကနကးသမားသည ကားဒရငဘာ၊ အလပသမားမားကသ႔ေသာ

သာမနလမား ျဖစနငသကသ႔ ေရ႕ေနမား၊ ဆရာဝနမား၊ ရအရာရနင နငငေရးသမားကသ႔ေသာ အဆငျမင

ရာထးရေသာသမားလညး ပါဝငပါသည။

လကနကးသမား၏ပတသကဆကႏြယမႈကြနယကႏငအဆငမား

(ေကာကႏႈတခက။https://www .unodc .org/documents/human-trafficking/2008/BP016Profilingthe Traffickers .pdf)

ေအာကေျခတြငစေဆာငးသမား (Grassroot Intelligence Gatherers) - ေစး၊ ရထားဘတာ ကသ႔ေသာ ေနရာေဒသမားသ႔သြားေရာကၿပး ထခကခစားလြယသမားက ရာေဖြစေဆာငးကာ

ပထမအဆင လကနကးသမား သ႔မဟတ အဓက လကနကးသမားအား အစရငချခငး။

အဓကမကေသာလကနကးသမား (Secondary Traffickers) - လမားအား ပထမအဆင လကနကးသမားဆသ႔ ပ႔ေဆာငျခငး။ ထသမားသည တခါတရတြင

လကနကးခရသမား၏ေဆြမးမား သ႔မဟတ အသအကြမးမား၊ ရာဇဝတမႈ ကးလြန ထားသမားနင ေၾကးစားလမကမားပါဝငသည။

ပထမအဆငလကနကးသမား (Primary Traffickers) - မတညေသာ ေနရာေဒသ မားတြင ေတာငးဆလာသညအတငး လမားက ေရာငးဝယျခငး၊ ရာေဖြျခငး၊ ဝယ

ယျခငး။

အဓကလကနကးသမား (Master Traffickers) - လႈပရားမႈမားက စမခန႔ခြျခငး၊

အခကျပ ညနႈငးျခငးနင ညႊနၾကားမႈမားက ျပလပျခငး။

28

၃ .၁။ ျမနမာနငငရလကရဥပေဒကေလးကးသနးေရာငးဝယမႈအပါအဝင လကနကးသနးေရာငးဝယမႈနငသကဆငေသာ ျမနမာနငငလကနကးမႈ

တားဆး ကာကြယေရးဥပေဒက ၂ဝဝ၅ ခနစ စကတငဘာလ ၁၃ ရကေန႔တြင ျပဌာနးခသည။ အမးသမးမား၊

ကေလးမားနင လငယမားအား ကးသနးေရာငးဝယျခငးက အထးသတျပလပေဆာငသြားမညဟ ေဖာျပထားပါ

သည။ ထဥပေဒထတြင ၁၉၉၃ ခႏစတြင ျပဌာနးထားေသာ ကေလးသငယဥပေဒအရ ကေလးဆသညမာအသက

(၁၆)နစ မျပညေသးေသာသက ဆလၿပး လငယဆသညမာအသက (၁၆) နစျပညၿပး (၁၈) နစမျပညေသးသက

ဆလသည။

ျမနမာနငငလကနကးမႈတားဆးကာကြယေရးဥပေဒ၊ စကတငဘာလ ၁၃ ရက ၂ဝဝ၅ ခႏစ၏ ေနာကခ

အကဥး

လကနကးျခငးသည ကမၻာတစဝမးတြင ေန႔စဥႏငအမ လငျမနစြာႀကးထြားလကရေသာ ျပစမႈတစချဖစ

သည။ လေရာငးဝယေဖာကကားျခငးႏင ေခါငးပျဖတျခငးလပရပက ကမၻာေပၚရ မညသညႏငငမ

သညးမခပ အထေရာကဆး နညးလမးအမးမးျဖင တ႔ျပနတကဖကေနၾကသည။

ျမနမာႏငငတြင၂ဝဝ၅ ခႏစ၊ စကတငဘာလ (၁၃) ရကေန႔တြင လကနကးမႈတားဆးကာကြယေရး ဥပေဒ

အား ျပ႒ာနးလကၿပး၊ ယငးမာ လကနကးမႈတကဖကေရးအတြက မရမျဖစလအပသည တရားစရငေရး

ယႏရားက တညေဆာကျခငးျဖစသည။ လကနကးခရသမားဘကမ ရပတညကာ ယငးတ႔၏အခြငအေရး

မားက အကာအကြယေပးရန ဤဥပေဒအား ျပ႒ာနးချခငးျဖစသည။တစနညးအားျဖင လ႔အခြငအေရးက

အေျခခေသာ တရားဥပေဒစးမးေရး အဝနးအဝငးက ထေထာငလကျခငးျဖစသည။

လကနကးျခငး ျဖစရပသည ကငတြယရခကသညျပသာနာျဖစၿပး၊ လကနကးခရသမားသည ကယခႏၶာ

အနာတရ ျဖစျခငးအျပင စတပငးဆငရာ ထခကခစားရႏငသျဖင လကနကးခရသမားအား မသားစႏင

ျပနလညေပါငးစညးထားျခငး၊ ေနာကထပတစႀကမ သားေကာငထပမမျဖစေစရနအတြက ျပနလည

ထေထာငေရး ျပလပေပးသညအဆငထ အတတႏငဆး ရႈေထာငအမးမးမ ထညသြငးစဥးစားကာ

ဥပေဒက ျပ႒ာနးထားပါသည။

29

- ေမ -

- ဇြန -

- ဇလင -

- ၾသဂတ -

- စကတငဘာ -

- ေအာကတဘာ -

- ႏဝငဘာ -

- ဒဇငဘာ -

- ဇနနဝါရ -

- ေဖေဖာဝါရ -

- မတ -

- ဧၿပ -

- ေမ -

- ဇြန -

- ဇလင -

- ၾသဂတ -

- စကတငဘာ -

- ေအာကတဘာ -

- ႏဝငဘာ -

- ဒဇငဘာ -

- ဇနနဝါရ -

- ေဖေဖာဝါရ -

- မတ -

- ဧၿပ -

- ေမ -

- ဇြန -

- ဇလင -

- ၾသဂတ -

- စကတငဘာ -

- ေအာကတဘာ -

- ႏဝငဘာ -

- ဒဇငဘာ -

၂ဝဝ၃ ခႏစ၊ ေမလတြင လကနကးမႈတကဖကေရးဆငရာ အမးသားအဆငေဆြးေႏြးပြက ကငးပခပါသည။

၂ဝဝ၄ ခႏစ မတလ ၃ဝ ရကေန႔တြင ျမနမာႏငငသည လကနကးမႈ

တကဖကေရးဆငရာ ကလသမဂၢ ကြနဗငးရငးႏင လကနကးမႈ၊ လေမာငခမႈ

တကဖကေရးဆငရာ ေနာကဆကတြ စာခပတ႔တြင အဖြ႕ဝငႏငငအျဖစ

ဝငေရာကခသည။

ဥေပဒေရးထးေရးနညးနငအည ဥပေဒမၾကမး ေရးသားႏငရနအတြက

၂ဝဝ၅ ခႏစ မတလတြင ေရ႕ေနခပရးသ႔ လႊေျပာငးေပးပ႕ခပါသည။

၂ဝဝ၄ ခႏစ၊ စကတငဘာလတြင ဥပေဒမၾကမးက ႏငငတကာဥပေဒပညာရငမား၊ ျပညတြငး ဥပေဒပညာရငမားနင ဥပေဒမၾကမး ေရးဆြသည လပငနး အဖြ႕ဝငမား တကေရာကသည ဥပေဒမၾကမးအေပၚ ေလလာ သးသပသည အလပရေဆြးေႏြးပြ တစခကငးပခသည။

ေရ႕ေနခပရးသည ၂ဝဝ၅ ဇြနလတြင

ဥပေဒမ ၾကမးအား ျပငဆငေရးဆြၿပးျပည

ထေရးဝနႀကးဌာနသ႕

ျပနလညေပးပ႔ခသည။ဥေဒမၾကမးအေပၚသေဘာထားမတခက

ေပးႏငရနအတြက ၂ဝဝ၅ ခႏစ ဇြနလ တြင ေရ႕ေန ခပရး၊ တရား ရးခပ၊

လမႈဝနထမး၊ ကယဆယေရးႏင ျပနလညေနရာခထားေရး ဝနႀကးဌာန၊

လဝငမႈႀကးၾကပေရးႏင ျပညသ႔အငအား ဥးစးဌာနမားသ႔ ဥေပဒမၾကမးေပးပ႔၍

အၾကျပခကေတာငးခခသည။

၂ဝဝ၅ ခႏစ၊ ဇလင ၆ ရကေန႔တြင ဥပေဒမၾကမးက အၿပးသတေရးဆြခပါသည။

၂ဝဝ၅ ခႏစ ၊ စကတငဘာလ ၁၃ ရကေန႔

တြင လကနကးမႈတားဆးကာကြယေရး

ဥပေဒက အတညျပျပ႒ာနးခပါသည။

မတခက - နညးဥပေဒေရးဆြရန လကရဥပေဒက ျပနသးသညအခါ ေခတကာလႏငကကညမႈရၿပး ဘကစပါဝင သည ဥပေဒျဖစေစရနအတြက ျပနလညေရးဆြျပငဆငရနေဆာငရြကဆျဖစပါသည။

လကနကးမႈတားဆးကာကြယေရး ဥပေဒျပ႒ာနးေရးလပေဆာငခကအဆငမားအကဥးခပ

30

၃ .၂။ ျမနမာနငငလကနကးမႈတားဆးကာကြယေရးဥပေဒ (စကတငဘာလ ၁၃ ရက ၂ဝဝ၅ ခႏစ၏ ျပစဒဏမား)

မညသမဆ အမးသမးမားနင ကေလးသငယမားကကနကးသညဟ ျပစမႈထငရားလင အနညးဆးေထာငဒဏ

(၁ဝ) နစ မအမားဆးေထာငဒဏတစသကအထခမတနငသညအျပင ေငြဒဏလညးခမတနငပါသည။ အမးသမး၊

ကေလးနင လငယမဟတသမားကကနကးလင အနညးဆးေထာငဒဏ (၅)နစမ (၁ဝ)နစ အျပင ေငြဒဏလညး

ခမတနငပါသည။ လကနကးရန ကေလးေမြးစားျခငး၊ လကထပျခငး၊ စာရြကစာတမးအတျပလပျခငးမားတြင

ျပလပသက အနညးဆး ေထာငဒဏ (၅)နစမ (၁ဝ)နစအထခမတနငသညအျပင ေငြဒဏလညးခမတနင ပါသည။

အစးရဝနထမးမားမ လာဘစားမႈမားျပလပသညဟ ျပစမႈထငရားလင အနညးဆးေထာငဒဏ (၃)နစ မ (၇)နစ

အထ ခမတနငသညအျပင ေငြဒဏလညးခမတနငပါသည။

၃ .၃။ လကနကးမႈတားဆးကာကြယေရးဥပေဒ ႏင ဆကစပသညတညဆဥပေဒမား• ၂ဝဝ၅ ခႏစ၊ လကနကးတားဆးကာကြယေရးဥပေဒ

• ၂ဝဝ၄ ခႏစ၊ ျပစမႈဆငရာကစၥရပမားတြငႏငငအခငးခငးအကအညေပးေရး ဥပေဒ

• ၂ဝဝ၄ ခႏစ၊ ကယအဂၤါအစတအပငးမားဆငရာဥပေဒ ပဒမ ၂၂၊ ၂၃

• ၂ဝဝ၃ ခနစ၊ ေသြးႏင ေသြးပစၥညးဆငရာ ဥပေဒပဒမ ၁၈၊ ၂ဝ၊ ၂၁၊ ၂၂၊ ၂၃

• ၂ဝဝ၂ ခႏစ၊ တရားမဝငေသာနညးလမးျဖငရရသည ေငြေၾကးႏငပစၥညးမား ထနးခပေရးဥပေဒ

• ၁၉၉၉ ခႏစ၊ ျပညပအလပအကငဆင ဥပေဒပဒမ ၂၆၊ ၂၇၊ ၂၈၊ ၂၉

• ၁၉၉၃ ခႏစ၊ ကေလးသငယဥပေဒ ပဒမ ၆၅၊ ၆၆

• ၁၉၄၉ ခႏစ ၊ျပညတနဆာ ႏပကြပေရးအကဥပေဒ၊ ပဒမ ၃၊၅၊၆၊၇၊၈

• ၁၉၄၈ ခႏစ၊ အဂတလကစားမႈတားျမစေရးအကဥပေဒ

• ၁၉၄၇ ခနစ၊ လဝငမႈႀကးၾကပေရး (အေရးေပၚျပ႒ာနးခကမား) အကဥပေဒပဒမ ၁၃၊

• ၁၈၆၁ ခႏစ၊ ျပစမႈဆငရာ ဥပေဒပဒမ ၂၉၂၊ ၂၉၃၊ ၂၉၄၊ ၃၆၃၊ ၃၆၄ ၃၆၄၊ ၃၆၅၊ ၃၆၆၊ ၃၆၇၊ ၃၆၈

၃ .၄။ လကနကးခရသမားအားဥပေဒအရကညေပးျခငး - တရားဥပေဒစးမးေရး (အစးရ၏ အဓကတာဝန)လကနကးခရေသာအမးသမးမား၊ ကေလးသငယ၊ လမား၏ ဂဏသကၡာကမထခကေစရန၊ သကဆငရာ တရားရး

မားတြင အမႈမားက စစေဆးေသာအခါ သးသန႔ရးခနးမားတြငစစေဆးရန (အမးသမးမားနငကေလးမား)၊

လာဘစားမႈ မရေစရန၊ တာဝနရသမားမ အမႈအားစစေဆးေနစဥအတြငး သ႔မဟတ မေသခာေသးဘ သတငးထတ

ျပနမႈ မလပေစရန၊ အမႈရငဆငေနခနတြင လကနကးခရသမားအတြက သကေတာငသကသာေနထငနငသည

ေနရာစစဥေပးရန လအပပါသည။

31

လကနကးခရသမားကကာကြယေစာငေရာကျခငး

လကနကးခရသည သမားသညျဖစစဥေပၚမတည၍ ရပပငးဆငရာ၊ စတပငးဆငရာ ထခကနစနာမႈမား ရေသာ

ေၾကာင ျပနလညကစားေပးရမညျဖစပါသည။ လကနကးခရသတ႔သည အၾကမးဖကမႈပစအမးမးေၾကာင

စတဓါတကျခငး၊ ရကေၾကာကျခငး၊ မမကယကမမယၾကညမႈ ကငးမၿပး အျပစရသကသ႔ခစားရျခငး၊ လကတန႔ျပန

လျခငး၊ ဂလစားေခလျခငးစသည စတပငးဆငရာထခကမႈမား ရတတသည။

၎အေျခအေနမးတြင သကဆငရာႏငငမားအေနျဖင လကနကးခရသမား၏ စတဓာတေရးရာ၊ ကယကာယ

ေရးရာမား ျပနလညေကာငးမြနေစေရးအတြက လအပသည ေဆာငရြကမႈမား ေထာကပေပးရနလအပသည။

သငေလာေသာေနအမ စစဥေပးျခငးအပါအဝင အျခားႏငငမားတြင လကနကးခရေသာသမားအတြက ၎တ႔

နားလညသည ဘာသာစကားျဖင ႏစသမေဆြးေႏြးအၾကေပးျခငး၊ သတငးဖလယျခငး၊ ေဆးဝါးကသေပးျခငး

စတပငးဆငရာႏင ရပဝတပငးဆငရာ အကအညေပးျခငး၊ အလပအကငစစဥေပးျခငး၊ ပညာသငၾကားေရးႏင

ေလကငသငၾကားေရး အခြငအလမးမား စစဥေဆာငရြကေပးျခငးတ႔ကလပေဆာငေပးရနလအပပါသည။

ထ႔အျပငလကနကးမႈမတကရကအကးဆကအျဖစ ေပၚေပါကလာေသာ အျခားျပစမႈတစရပရပတြင ဥပမာအားျဖင

လကနကးခရသသည မမႏငင (Country of Origin) သ႔ျပနလညဝငေရာကလာခနတြင လဝငႀကးၾကပမႈ ဥပေဒ

အရလညးေကာငး၊ ျပညတနဆာအျဖစ အဓမၼခငးေစျခငးခရသျဖင ကးလြနခရေသာ ျပစမႈအတြက ျပညတနဆာ

ႏပကြပေရး ဥပေဒအရလညးေကာငး၊ အေရးယသငမသင ဆးျဖတရာတြင ကာကြယေစာငေရာကမႈေပးရန အထး

လအပပါသည။

လကနကးေရာငးဝယခရျခငးက ေရာငရားနငရနအတြက ကာကြယေစာငေရာကေရးလပငနးမားသာမက ၎ႏင

သကဆငသည ဥပေဒမားကသရထားရနလအပပါသည။

ကာကြယေစာငေရာကျခငးလပငနးမားတြင ေအာကပါအခကမားကထညသြငးစဥးစားရနလအပပါသည။

• လကနကးခရသမားအား (နယစပျဖတေကာႏငျပညတြငး) သတမတထားေသာ စႏႈနးႏငအည စစစျခငး

(ႏငငသားစစစျခငး)

• လကနကးခရသမားအား (နယစပျဖတေကာႏငျပညတြငး) ဂဏသကၡာႏင အေျခခရပငခြငမားအေပၚမတည၍

သငေလာေသာ ကာကြယေစာငေရာကမႈမားေပးျခငး (ဥပမာ- ေဂဟာတြငေနရပါက လအပေသာ ရပပငး/

စတပငးဆငရာ ပပးမႈမားေပးျခငး)

• လကနကးခရသမားအား (နယစပျဖတေကာႏငျပညတြငး)ဂဏသကၡာ၊ ေလးစားမႈႏင လ႕ဝကရမညအရာမား

ကေစာငထနးၿပး ၎တ႔၏ ျပနလညေပါငးစညးေရးတြင လအပေသာပပးမႈမားေပးျခငး။ (ဥပမာ-ႏငငသား

စစစေရး ကတမရသ (သ႔) ေပာကဆးသမားအားႏငငသားစစစေရးကတထတေပးျခငး)

• ကေလးသငယမား၊ စတပငးဆငရာထခကဒဏရာရသမား၊ ျပနလညေပါငးစညးေရးတြင အခကအခရသမား

ႏငျပနလညလကနကးခရႏငဖြယရသညသမားအား ဥးစားေပး၍ ေနာကဆကတြေစာငေရာကမႈမား ပမန

ေဆာငရြကျခငး။

32

လကနကးခရေသာအမးသားမား ၾကေတြ႔ရသညကာကြယေစာငေရာကမႈဆငရာစနေခၚမႈမား

nျဖစစဥ (၁)

လကနကးခရေသာအမးသားမားသည ၎တ႔၏ေဒသမပြစားမား သ႔မဟတ အလပရငမား၏ လကထသ႔ျပနလည

မေရာကရရန ၎တ႔ကကာကြယေပးရနေျပာဆၾကပါသည။ လကနကးမႈတရားရးတငျခငးျဖစစဥတြင သသယရသ

တစဥးအျဖစ ပါဝငေနမညက ၎တ႔ေၾကာကရြ႕ၾကပါသည။ ဆကေရာကနငငအတြငး ၎တ႔၏ေဘးကငးေရးႏင

လျခမႈက စးရမၾကၿပး ထနငငတြငးတြင လအပေသာ တရားဝငအေထာကအထားမားအား ရရေစခငၾကပါသည။

တခါတရတြင လကနကးသ၊ သ႔မဟတ ၎တ႔၏အလပရငမားမ ၎တ႔နငပတသကေသာ စာရြကစာတမးမားအား

ေဖာကဖကပစျခငး သ႔မဟတ သကတမးကနဆးသြားျခငး သ႔မဟတ ေပာကဆးျခငးျဖစခပါက ၎တ႔၏

တရားမဝင ေနထငေနမႈေၾကာင ေဒသတြငးရမားကဖမးဆးနငျခငးေၾကာငျဖစသည။ ထ႔ျပငလကနကးခရတသ

အခ႕တြင ၎တ႔နငအတေနထငေသာ သငယခငးမား သ႔မဟတ မသားစဝငမားရတတေသာေၾကာင ၎တ႔နင

ပတသကေသာသမား၏ တရားမဝငေနထငမႈ အေပၚတြငလညး စးရမပပနမႈမားျဖစၾကသည။

လကနကးခေသာသမားအား ကာကြယရနႏငပပးရန အခြငအာဏာရထားေသာ အစးရနင အစးရမဟတေသာ

ဝနေဆာငမႈေပးသမားလညး လကနကးခရေသာသမားအား လြတလပစြာသြားလာနငေသာ စာရြကစာတမးမားက

၎တ႔အားမေပးဘ ထနးခပထားျခငးသည တညေသာလကနကးခရသည ခစားခကကျဖစေပၚေစပါသည။

လကနကးခရသမားအား ပပးမႈ အစအစဥမား၏ ရညရြယခကသည၎တ႔အား ကာကြယေစာငေရာကရနအတြက

လပေဆာငရန ျဖစပါက ၎တ႔၏ သြားလာ လႈပရားမႈကထနးခပရနအတြက မလအပေပ။ ေဘးကငးရနနငလျခ

ေရးအား ဥးစားေပးေဆာငရြကရာတြင လကနကးခရသတစဥးခငးစ၏ လအပခကအေပၚတြင သရရနလအပၿပး

ေထာကပေပးသြားသည ျဖစစဥျဖစရန လအပပါသည။ အထးသျဖင ဆကေရာကေသာတငးျပည၏ တရားရးတြင

သြားေရာက တရားရငဆငေနစဥတြင လျခစြာေနထငခြငရနငေသာေနရာမားနင ေၾကာကရြ႕ျခငးမ လြတေျမာကနင

ေသာ ေထာကပမႈမားကအထးလအပပါသည။

(ေကာကႏႈတခက။ https://docs .wixstatic .com/rgd/5bf36e_2cfb18b134724544a742c8365fefabf9 .pdf

nျဖစစဥ (၂)

လကနကးခရသမား၏ ထကဝကနးပါးသည အမးသားမားနင ေယာကၤားေလးမားျဖစေသာလညး ကမၻာတဝမးရ

အစးရမားနင ေစာငေရာကပပးသမားသည ၎တ႔အားသတသတမတမတထားၿပး ဂရျပေစာငေရာကျခငးမားမာ

အားနညးေနေသးေၾကာငးေတြ႔ရရပါသည။ ၎တ႔သည လကနကးခရျခငးမ ထြကေျပးလြတေျမာကခေသာလညး

အစးရမားနငေစာငေရာကပပးသမားမ ခနားေနထငရနအမးအကာေနရာထငခငးနင ဝနေဆာငမႈရရျခငးမားက

အမးသမးမားနင မနးကေလးမားအားပပးေပးသကသ႔ ၎တ႔အားကညပပးေပးမႈမာလညး နညးပါးေနပါသည။

လကနကးခရေသာအမးသားမားသည မငးတြငး၊ သစေတာ၊ ေဆာကလပေရး၊ ကနးမာေရးေစာငေရာကမႈ၊

စကရမား၊ ေဆးရမားနင စကပးေရးအပါအဝင မညသညလပငနးက႑ရပအနးတဝကတြငမဆေတြ႔ျမငရပါသည။

ယခအခနတြင အေရ႕ေတာငအာရရငါးဖမးလပငနးမားတြင အမးသားမားအားဆးရြားစြာမတရားျပကငျခငးနင

ေယာကၤားေလးမားအား ငါးဖမးလပငနးမားတြင ေခါငးပျဖတၿပး အတငးအဓမၼခငးေစျခငးက စစမးေဖာထတ

မတတမးတငထားသည အစရငခခကမားက ေတြ႔ရပါသည။ သ႔ရာတြင ကမာၻတဝမးရ အမးသားမားနင ေယာကၤား

ေလးမားအား လငကနကးျခငးႏငပတသကသည ကစၥရပမားက တငျပေရးသားထားေသာ အေနအထားမာ ရားပါး

ေနပါေသးသည။

33

လကရသေတသနျပစခကမားအရ လကနကးခရေသာ အမးသားမားနင ေယာကၤားေလးမားအား ရပပငးဆငရာ

နင လငပငးဆငရာ မေတာတေရာျပကငျခငးနင အၾကမးဖကျခငး၊ အေျခခအာဟာရနင တကယေရသန႔ရငးေရးရရမႈ

ခ႕တျခငးနင လြတလပစြာလႈပရားသြားလာခြင မရျခငးေၾကာင ၎တ႔၏ရပပငးဆငရာနင စတပငးဆငရာတြင

သကေရာကမႈ မားစြာရေနသညကေတြ႔ရရပါသည။ ထသ႔ေသာ အေျခအေနမားၾကေတြ႔ရေသာလညး အမးသား

လကနကးခရသမားသည အတငးအဓမၼခငးေစေသာ ျပစမႈမားတြငခစားရသမားအျဖစ သတ႔ကယသတ႔ မျမင

ၾကေပ။ ထကသ႔ေသာ အလပသမားအျဖစ လကနကးခရျခငးက ၎တ႔၏ကမေကာငးျခငး၊ ၎တ႔အား လြယကစြာ

လမလညနငျခငးနင အလပသမား ေရႊ႕ေျပာငးသြားလာျခငး၏အကးဆကအျဖစသာ ရႈျမငၾကပါသည။ ဤကသ႔

ျဖစရျခငးမာ သတ႔၏မသားစဝငမားက ပပးေပးရျခငးနင ၎တ႔ကယတင ရပတညနငစြမးရမႈတ႔က ေယဘယ

အားျဖင လကခထားျခငးသ႔မဟတ ရးရာအရကားမ ေရးရာျဖစတညျခငး သ႔မဟတ ပေသေတြးေခၚျခငးတ႔ေၾကာင

ျဖစသည။ ထ႔အျပင လဝငမႈႀကးၾကပေရးဥးစးအရာရမား၊ အလပသမားဆငရာ စစမးစစေဆးသမားနင ရအစ

ရသည အာဏာပငမားအပါအဝင လမႈအဖြ႔အစညးအသကအဝနးတြင အမးသားလကနကးခရသမားက ထခက

ခစားလြယသမားအျဖစ နားလညေပးႏငမႈမာ နညးပါးေနေသးသညကလညး ေတြ႕ရပါသည။

(ေကာကႏႈတခက။ www .state .gov/j/tip)

34

၄ .၁။ ကမာၻ႔ႏငငမား၊ ျမနမာႏငငႏင ေဒသဆငရာေဆာငရြကခကမားလသားခငးစာနာမႈကငးမစြာနညးမးစျဖင ေခါငးပျဖတမႈလပရပမားကတားဆးတကဖကရန ရညရြယ၍ကလသမဂၢ

အေထြေထြညလာခသည ၂ဝဝဝ ျပညႏစတြင ႏငငျဖတေကာမႈခငးမားတကဖကေရးဆငရာ ကလသမဂၢ

ကြနဗငးရငး ႏငအတလကနကးမႈႏင လေမာငခမႈတကဖကေရးေနာကဆကတြစာခပ တ႔က ျပ႒ာနးခၾကသည။

ျမနမာႏငငသည လကနကးမႈပစအမးမးက ျပစမႈအျဖစ ျပ႒ာနး၍ ၁၉၉၇ ခႏစကတညးကပင တားဆးကာကြယ

ခရာတြင ျမနမာႏငင၏ လကနကးမႈတကဖကေရးဆငရာ (၅)ႏစ စမကနး က၂ဝဝ၇ ခႏစကစတင အေကာငအထည

ေဖာခပါသည။ ၂ဝဝ၄ ခႏစတြင ကလသမဂၢလကနကးမႈတကဖကေရးဆငရာကြနဗငးရငးတြင အဖြ႔ဝငအျဖစ

ဝငေရာကခ ၿပးေနာက ၂ဝဝ၅ ခႏစတြင လကနကးမႈတားဆးကာကြယေရးဥပေဒ ျပ႒ာနးျခငး၊ ၂ဝဝ၆ ခႏစတြင

လကနကးမႈ တားဆးကာကြယေရးဗဟအဖြ႔၊ တငးေဒသႀကး/ျပညနယ၊ ခရင၊ ၿမ႕နယ အဆငဆငေသာအဖြ႔မား

ဖြ႔စညးျခငး၊ လကနကးမႈတားဆးႏမႏငးေရး အထးအဖြ႔မားဖြ႔စညးျခငး၊ ႏစစဥလပငနးစမခကမားေရးဆြျပ႒ာနး၍

ႏငငတကာစႏႈနးမားႏငအည မဝါဒႏငပးေပါငးေဆာငရြကေရး၊ ႀကတငတားဆးကာကြယေရး၊ တရားစြဆေရး၊

လကနကးခရသမား ကာကြယေစာငေရာကေရးႏင စြမးရညျမငတငေရးလပငနးမားက အစဥတစက ေဆာငရြက

ခသည။ ထ႔ျပငလကနကးမႈတကဖကေရး ဆငရာ မေခါငေဒသဝနႀကးမား စေပါငးကနဥးလပငနးစဥ (Coordinated

Mekong Ministerial Initiative against Huamn Trafficking - COMMIT) စမကနး၊ (Asia Regional Trafficking

in Persons – ARTIP) စမကနးစသည ေဒသဆငရာစမကနးမား၊ အမနးခငးႏငငမားျဖစသည တ႐တႏငင၊

ထငးႏငငတ႔ႏင နစႏငငနားလညမႈစာခၽြနလႊာ ခပဆ၍ ႏငငတကာႏင ပးေပါငးေဆာင႐ြကခပါသည။

ယခငကလငပငးဆငရာေခါငးပျဖတမႈကသာဥးတညေဆာင႐ြကရာမ ယခအခါလပအားေခါငးပျဖတျခငးအပါအဝင

အမးမးေသာေခါငးပျဖတမႈမားကပါ အေလးထားတားဆးကာကြယရန၊ ကနးဂဏနးစာရငးဇယားမား ရလာၿပ

ျဖစသညအတြက ပစမတေ႐ြးခယ၍ တားဆးကာကြယရနႏင လကနကးသမားကသာပစမတ ထားျခငးမျပဘ

အျမတထတသမား အားလး ကလညး အေရးယႏငရန လအပပါသည။ လကနကးမႈ ျပသာနာကငတြယေျဖရငးရာတြင

မရငးႏငင (Source Country) မားကသာအျပစတငခၾကေသာလညးယခအခါ ဆကေရာကႏငင (Destination

Country) မားကပါတာဝနရေၾကာငး ႏငငတကာကအသအမတျပလာသျဖင မရငးႏငင၊ ဆကေရာကႏငင ႏစဖက

စလးတြင ဟနခကညည ေဆာင႐ြကသြားၾကရန လအပပါသည။

ျမနမာႏငငမ အမနးခငးႏင ေဒသအတြငးရဆကေရာကႏငငမား (Destiny Country) မားတြင အလပအကင

အခြင အလမး၊ ဝငေငြတးျမငရရၿပးမသားစမားကကညေထာကပရန ရညရြယ၍ သြားေရာကခေသာလညးအခ႕သည

လကနကး သ/လပြစားမား၏ လမလညမႈ၊ ေသြးေဆာငျဖားေယာငးမႈ၊ ကတေဖာကဖကမႈ၊ အႏငကင အျမတထတ

မႈမားခရလကရသျဖင ျပညပသ႔ တရားမဝငသြားေရာကမႈအႏရာယ အသပညာေပးရန၊ ႏစႏငငသေဘာတည

ခကျဖင ျပညပသ႔တရားဝင အလပအကငအခြငအလမး ေဖာေဆာငေပးရနႏင ျပညတြငး၌ အလပအကင အခြင

အလမးႏင ဝငေငြတးျမငရရႏငေရး ဖနတးရန အထးလအပလကရပါသည။

35

၄ .၂။ လကနကးေရာငးဝယမႈတားဆးကာကြယေရးတြင အဓကပါဝငေဆာငရြကသမား ႏငငေတာအဆင

၂ဝဝ၄ ခႏစ စကတငဘာလတြင ျမနမာႏငငသည လကနကးမႈတကဖကေရးဆငရာ မေခါငေဒသဝနႀကးမား

စေပါငး ကနဥးလပငနးစဥ (Coordinated Mekong Ministerial Initiative against Huamn Trafficking -

COMMIT) ၏ အဖြ႔ဝငႏငငျဖစလာခၿပး ၂ဝဝ၅ ခႏစ စကတငဘာလတြင လကနကးမႈတားဆးကာကြယေရး ဥပေဒ

က ျပ႒ာနးခပါသည။ အဆပါ လကနကးမႈတားဆးကာကြယေရးဥပေဒက ထေရာကစြာ အေကာငအထညေဖာ

ႏငရနအတြက လကနကးမႈ တားဆးကာကြယေရး ဗဟအဖြ႕ႏငလပငနးအဖြ႕သးခ က ၂ဝဝ၆ ခႏစ ေဖေဖာဝါရလတြင

ဖြ႕စညးခပါသည။

အဆပါလပငနးအဖြ႕သးဖြ႕မာ-

• ျပညထေရးဝနႀကးဌာန၊ ဒတယဝနႀကးဥးေဆာငေသာ လကနကးမႈတားဆးကာကြယေရးႏင လကနကးခရ

သမားအား အကာအကြယေပးေရးလပငနးအဖြ႕

• ဒတယေရ႕ေနခပဥးေဆာငေသာ ဥပေဒေရးရာႏင တရားစြဆေရးဆငရာလပငနးအဖြ႕

• လမႈဝနထမးကယဆယေရးႏင ျပနလညေနရာခထားေရးဝနႀကးဌာန၊ ဒတယဝနႀကးဥးေဆာငေသာ လကန

ကးခရသမားအား ျပနလညလကခေရး၊ ျပနလညဝငဆေပါငးစညးေရးႏင ျပနလညထေထာငေရးလပငနးအဖြ႕

တငးေဒသႀကး/ျပညနယ၊ ခရင၊ ၿမ႕နယအဆင

လကနကးမႈတားဆးကာကြယေရး ဗဟအဖြ႕ေအာကတြင လပငနးအဖြ႕သးဖြ႕အျပင တငးေဒသႀကး/ျပညနယ၊

ခရင၊ ၿမ႕နယအဆင လကနကးမႈ တားဆးကာကြယေရးအဖြ႕မား ဖြ႕စညးထားၿပး လကနကးမႈတားဆးကာကြယ

ေရးလပငနးမားက သကဆငရာအစးရဌာန၊ အစးရမဟတေသာ အဖြ႕အစညးမားႏင ပးေပါငးေဆာငရြကလက

ရပါသည။

ရပရြာအဆင

လကနကးခရသမားထပမ လကနကးမခရေစရနႏင လကနကးသပြစားမား မမတ႔ရပရြာအတြငးသ႔ေရာကရလာ

ပါက တာဝနရသမားထသတငးပ႔ႏငရန ရပရြာအေျချပလကနကးမႈဆငရာေစာငၾကညေရးအဖြ႔မားအား ၂ဝ၁၁

ခႏစတြင ဖြ႕စညးထားပါသည။

36

၄ .၃။ ျမနမာႏငငတြငလပေဆာငေနေသာလကနကးမႈတကဖကေရးဆငရာ လပငနးက႑ (၅) ရပ ႏင အဓကလပငနးမားအကဥးခပ(၁) မဝါဒနငပးေပါငးေဆာင႐ြကေရး (Policy and Cooperation)

• ေဒသတြငးႏငအာဆယအဆငပးေပါငးေဆာငရြကျခငး

• ႏစႏငငအဆငပးေပါငးေဆာငရြကျခငး

• ႏငငေတာအဆငတြငႏငငတြငးပးေပါငးေဆာငရြကျခငး

(၂) ႀကတငတားဆးကာကြယေရး (Prevention)

• လကနကးမႈေလာကေရးပးေပါငးေဆာငရြကျခငး

• သတငးအခကအလကမားကအေျခခေသာအသပညာေပးျခငးႏင စးပြားေရးအခြငအလမးမား လကလမးမ

ရန ေဆာငရြကျခငး

• ဝနေဆာငမႈႏငစနစမားဖြ႕ၿဖးတးတကရနေဆာငရြကျခငး

(၃) တရားစြဆေရး (Prosecution)

• တရားစြဆမႈဆငရာအသပညာမားေပးျခငး

• လကနကးသတရားခမားအားအေရးယေဖၚထတမႈမားဆငရာ ပးေပါငးေဆာငရြကျခငး

• ကေလးသငယမားအတြကဥပေဒႏငအညကညပပးေပးျခငး

(၄) လကနကးခရသမားအားကာကြယေစာငေရာကေရး (Protection)

• လကနကးခရသမားအား သတမတထားေသာစႏႈနးႏငအညႏငငသားစစစျခငး

• လကနကးခရသမားအား ဂဏသကၡာႏင အေျခခရပငခြငမားအေပၚမတည၍ သငေလာေသာ ကာကြယေစာင

ေရာကမႈမားေပးျခငး(ဥပမာ-ေဂဟာတြငေနရပါက လအပေသာရပပငး/ စတပငးဆငရာပပးမႈမားေပးျခငး)

• လကနကးခရသမားအား ဂဏသကၡာ၊ ေလးစားမႈႏင လ႕ဝကရမညအရာမားက ေစာငထနးၿပး ၎တ႔၏

ျပနလညေပါငးစညးေရးတြင လအပေသာပပးမႈမားေပးျခငး (ဥပမာ-ႏငငသား စစစေရးကတမရသ (သ႔)

ေပာကဆးသမားအား ႏငငသားစစစေရးကတထတေပးျခငး)

• ကေလးသငယမား၊ စတပငးဆငရာထခကဒဏရာရသမား၊ ျပနလညေပါငးစညးေရးတြင အခကအခရသ

မားႏင ျပနလညလကနကးခရႏငဖြယရသညသမားအား ဥးစားေပး၍ ေနာကဆကတြ ေစာငေရာကမႈမား

ပမနေဆာငရြကျခငး

(၅) စြမးရညျမငတငေရး (Capacity Building)

• ဝနေဆာငမႈေပးေနသမား၏အရညအေသြးႏငကၽြမးကငမႈမားတးျမငရနေဆာငရြကျခငး

• အခကအလကစမခန႔ခြမႈႏငအစရငခစာေရးသားျခငးဆငရာပးေပါငးေဆာငရြကမႈျမႇငတငျခငး

(ေကာကႏႈတခက။ ျမနမာႏငငလကနကးမႈတကဖကေရးဆငရာ (၅) ႏစစမကနးမားႏင လပငနးစမခကမား၊ ၂ဝဝ၇ ခႏစ -

၂ဝ၁၆ ခႏစ)

ထသ႔လပငနးမားလပေဆာငရာတြင လကနကးမႈတားဆးကာကြယေရး လပငနးမားလပေဆာငေနေသာ အဖြ႕

အစညးမားအားလး (ကလသမဂၢ၊ အစးရမဟတေသာအဖြ႕အစညးမား၊ ရပရြာေဒသတြငးရ လမႈေရးအဖြ႕အစညးမား)

ႏငအတ မမတ႔လပေဆာငႏငေသာ က႑အသးသးမ ပးေပါငးေဆာငရြကလကရပါသည။ ေရရညတြင လပေဆာင

သြားရနလညး လအပပါသည။

37

၄ .၄။ လကနကးမႈတားဆးကာကြယေရးတြငရပရြာလထမ ရပရြာအေျချပလကနကးမႈဆငရာေစာငၾကညေရးအဖြ႔မားႏင လကတြေဆာငရြကျခငး (ရပရြာအဆင)မမရပရြာႏငေဒသရလမားႏငအတ လကနကးခခရသမားထပမၿပးလကနကးမခရေစရနႏင လကနကးသပြစားမား

မမ တ႔ရပရြာေဒသအတြငးသ႔ေရာကရလာပါက တာဝနရသမားထသတငးပ႔ႏငရန ရပရြာအေျချပလကနကးမႈဆငရာ

ေစာငၾကညေရးအဖြ႔မားအား ၂ဝ၁၁ ခႏစတြင ဖြ႕စညးထားသညဟအထကတြငေဖာျပထားပါသည။ ထ႔ေၾကာင

ရပရြာတြငရေသာ မသားစဝငမားသည မမရပရြာတြငးရ ကေလးသငယႏင အမးသမးမားသာမက မညသမဆ

လကနကး မခရေစရနရပရြာအေျချပ လကနကးမႈဆငရာ ေစာငၾကညေရးအဖြ႔မားႏင အတတကြ ပးေပါငးေဆာင

ရြကရန အထးလအပပါသည။

အနညးဆးတစလတစႀကမ မသားစဝငအခငးခငးၾကား ပြငပြငလငးလငးစကားေျပာဆမႈမား ျပလပရနလအပပါ

သည။ မသားစဝငတငး လကနကးမႈနငပတသကသည အေၾကာငးအရာမားအား သရထားရနလအပပါသည။

ကေလးမား အပါအဝင ရပရြာတြငးရ မညသမဆ မမတစေနရာသ႔သြားမည၊ တစခခလပေတာမညဆလင ရပရြာ

တြငရေသာ တာဝနရ မဘလၾကးမားအား အသေပးရနလအပသည။ မဘလႀကးမားအေနျဖငလညး မမတ႔၏

သားသမးမားသာမက ရပရြာတြငရေသာသမားဘာလပေနသညကသရရနလအပသည။ အထးအေရးႀကးသညမာ

မသားစဝငအခငးခငးၾကား ပြငလငးမႈ ရရနလအပပါသည။ မမရပရြာတြင ေအာကပါလပငနးမားကလညး စဥဆက

မျပတ ပးေပါငးလပေဆာငရနလအပပါသည။

ႀကတငတားဆးကာကြယျခငး။ ။ အျမငဖြငသငတနးမား၊ ေဟာေျပာပြမား၊ လကနကးပေပာကေရး

လအမားျမငနငေသာ ေနရာမားတြင လကနကးမႈနင ပတသကသည ပစတာမားေၾကာျငာေပးျခငးစသညတ႔

ျပလပေပးရမည။

ကာကြယေစာငေရာကေရး။ ။ လကနကးခရသမား မမေဒသသ႔ ျပနလညေရာကရလာပါက ေနာကတစႀကမ

လကနကး မခရေစရနႏင ၎တ႔၏ကနးမာေရး ေစာငေရာကမႈမား၊ စတပငးဆငရာနင လမႈေရးပငးဆငရာ

ေထာကပကညျခငးမား (Psycho Social Support)၊ လအပပါက အသကရငရပတညေရးအတြက အကအည

အေထာကအပမားေပးျခငး၊ အသပညာဗဟသတမားေပးျခငး၊ မသားစမားနင လမႈပတဝနးကငတြင အဆငေျပ

ေအာင ျပနလညလပေဆာင ေပးျခငးတ႔ ျပလပေပးရမညျဖစပါသည။

၄ .၅။ ေဘးကငးလျခစြာေရႊ႕ေျပာငးသြားလာျခငးလကနကးမႈတားဆးကာကြယေရးလပငနးမားထတြင ေဘးကငးလျခစြာေရႊ႕ေျပာငးသြားလာျခငးသည အေရးပါ

ေသာ က႑တစချဖစသည။ ေဘးကငးလျခစြာေရြႊ႕ေျပာငးသြားလာျခငးဆသညမာ လတစဥးသည သ/သမ၏

အေျခခ ေနထင ေသာေနရပမ အျခားေသာ ေနရာတစခသ႔ေရြ႕ေျပာငးသြားျခငးျဖစၿပး သ/သမသြားေရာကေနထင

မညတငးျပည၏ အပခပမႈပငးဆငရာ ဥပေဒနင လပထးလပနညးမားက ေသခာစြာသရထားၿပးမသြားလာျခငး၊

ကးေျပာငးျခငးနင ဝငေရာကျခငးျဖစသည။

ႏငငသားတစဥးသည မမေနထငရာၿမ႕/ရြာမ အျခားၿမ႕/ရြာသ႔ ခရးထြကခြာျခငး၊ ေျပာငးေရႊ႕သြားလာျခငးမား

ျပလပရာတြင မမ၏ႏငငသား စစစေရးကဒ (မတပတင) က ေဆာငသြားရသကသ႔ အျခားႏငငမားသ႔ခရးအလပ

ကစၥမား သြားေရာကရာတြငလညး ႏငငကးလကမတအားယေဆာငသြားရနမျဖစမေန လအပပါသည။ ႏငငကး

38

လကမတျဖင သြားေရာကျခငးျဖစရန လအပသကသ႔ တရားဝငမတပတငထားေသာ အလပအကငရာေဖြေရး

ေအဂငစႏငတကြ ျမနမာႏငငမ အလပအမးအစားအလက အလပသမားေစလႊတခြင ျပထားေသာ ႏငငမား

ျဖစရနလညး အေရးႀကးပါသည။

ထ႔ေၾကာင ေဘးကငးလျခစြာ ေရြႊ႕ေျပာငးသြားလာျခငးတြင ေရြႊ႕ေျပာငးသြားလာျခငး၏ အဓပၸာယက ေသခာစြာ

နားလည သေဘာေပါကရန လအပသညအျပင တရားဝငေရြႊ႕ေျပာငးသြားလာျခငး၊ တရားမဝငေရြႊ႕ေျပာငးသြားလာ

ျခငး၊ လေမာငချခငးႏင လကနကးျခငး၏ ကြျပားျခားနားခကမားက ရငးလငးစြာသထားရန အပငး (၁) တြင

ရငးလငးေဖာျပထားၿပး ျဖစပါသည။ အေၾကာငးမာ တရားမဝငေရႊ႕ေျပာငးသြားလာျခငးသာလကနကးမႈခရႏငေျခ

ရသညဟ လမားထငျမငယဆေသာလညး တရားဝငေရႊ႕ေျပာငးသြားလာျခငးတြငလညး လမညာခရၿပး လကနကး

ခရသမားလညးရပါသည။

ေဘးအႏရာယကငးေသာ ေရႊ႕ေျပာငးသြားလာမႈ ျဖစရနအတြက ေအာကပါမားကသရလကနာရန ႏငလအပေသာ

အခကအလကမားရယရနလအပပါသည -

• တရားဝင စာရြကစာတမး အေထာကအထားမားျဖင တရားဝငလမးေၾကာငးမ သြားလာရန၊

• မမသြားေရာကလပကငရမည ႏငင၏ ေရေျမသဘာဝ၊ ယဥေကးမႈဓေလထးတမးစဥလာမား လပကငရမည

အလပအကင၊ လပခလစာ၊ ေငြေၾကးလလယမႈႏႈနးထားမား သရရန၊

• မမေရာကရရာႏငငတြင ရသည သကဆငရာသရးမား၊ လမႈေရးအဖြ႕အစညးမား၏ တညေနရာႏင ဆကသြယ

ႏငမညဖနးနပါတမား သရရန၊

• မမနငသကဆငသည စာရြကစာတမး အေထာကအထားမားအား ကယႏငမကြာရေနရန၊

• ျပညပသ႔အလပလပရနသြားေရာကရာတြင မမသြားေရာကရမညေနရာ၏ ဓေလစရက၊ မမအား ဆကသြယ

လာသ ပြစားမား၊ မမဆကသြယေသာ အလပအကငေအဂငစ၏ သတငးအခကအလကမားႏင ဆကသြယ

ရန လပစာ၊ ယငးတ႔၏မတပတငအမတ၊ မမတ႔လပကငရမည အလပသေဘာသဘာဝႏင ေဆာငရန၊

ေရာငရနအခကမားက ရႏငသမ စေဆာငးထားရန လအပပါသည။

• အလပသဘာဝဆသညမာလညး မမလအပသညေငြရရႏငသကသ႔ အလပသမားမားအတြက အခြငအေရး

မား ရရႏငျခငး၊ ကနးမာေရး လမႈေရးအကအည ရရႏငၿပး သငတငေလာကပတေသာ ေနရာတြင ေနထင

ရျခငး၊ သကဆငရာႏငင၏ အသအမတျပထားေသာ တရားဥပေဒေဘာငအတြငးတြင အလပလပကငရျခငး၊

တရား ဥပေဒႏင မၿငစြနးေသာအလပမားက လပကငရျခငး စသညအေျခအေနမားျဖစရန လအပပါသည။

• ေရႊ႕ေျပာငးသြားလာရာတြငမမသြားေရာကမည ႏငငရ ျမနမာႏငငသရးႏင အကအညေပးႏငမညလပဂၢလ၊

ဌာန၊ အဖြ႕အစညးမား၏ ဆကသြယရနဖနးနပါတမား၊ လပစာမားကသရထားရနလအပပါသည။ မမဝင

ေရာက လပကငမည အလပအမးအစား၊ သေဘာသဘာဝႏင ရပငခြငမား၊ အာမခမႈမားက ေသခာစြာစစမး

ေလလာ ရမညျဖစၿပး စာခပခပဆရေသာအလပမားျဖစပါက ယငးစာခပပါ အခကအလကမားက ေသခာ

မတသားထားရပါမည။

• မမနငပတသကေသာ၊ အလပႏငပတသကေသာ အေထာကအထားအစာရြက စာတမးမားက သကဆငရာ

အလပရငမ သမးယထားျခငးမးရပါက အေထာကအထားမရသအျဖစ မရေစရန မမထတြင မတအပ ကးယ

သမးဆညးထားသငပါသည။ (ႏငငကးလတမတ၊ ေနထငခြင၊ အလပလပခြင စသည) အလားတ ျပညပသ႔

သြားေရာကသမား အေနျဖင အသသကေသအေထာကအထားမား ျပညစမႈရပါက သကဆငရာႏငငမားတြင

39

ခမတထားေသာ လဝငမႈႀကးၾကပေရးဆငရာဥပေဒမားႏင ၿငစြနးကာ အေရးယခရမႈမားႏင ရငဆငၾကေတြ႕

ရမညျဖစသည။

အကယ၍ ေရႊ႕ေျပာငးသြားလာရာ၌ မမ၏ရငေသြးငယမားက ေခၚယသြားပါက သတမသငေသာ အခကမားမာ -

• စဥဆကမျပတပညာသငၾကားႏငသညအခြငအေရး ရရႏငမႈ

• ကနးမာေရး ေစာငေရာကခရမႈႏင ကာကြယေဆးရရမႈ

• မမကေလးမားတြင ရသငေသာ တရားဝင အေထာကအထားမား၊ (ေမြးစာရငး၊ ေကာငးထြကလကမတ

စသည) ယေဆာငသြားရန

• ကေလးမားအား သတေပးသငေသာအရာမားက ႀကတင အသေပးထားရန

• မမလပငနးခြငဝငလင ကေလးအား မညသမ ျပစေစာငေရာကေပးမညက ႀကတငျပငဆငထားရန

• လမးခရးအကြာအေဝးေပၚ မတညၿပး ကေလးမားအတြက လအပေသာအရာမားယေဆာငရန။ (ေရ၊ အာဟာ

ရ၊ အဝတအစား၊ ေဆးဝါး)

ေဘးကငးလျခစြာေရြႊ႕ေျပာငးသြားလာျခငးအဆငမားအႏစခပ

အဆင ၁။ မမသြားေရာကမည ေနရာေဒသ၏အခကအလကမားစေဆာငးျခငး

အဆင ၂။ မမသြားမညေဒသသ႔ တရားဝငလမးေၾကာငးမားကအသးျပ၍သြားလာျခငး

အဆင၃။ မမသြားေရာကမညေနရာေဒသတြငအခကအခတစတရာျဖစေပၚလာပါက အေရးေပၚကယဆယ

ေရးအဖြ႔မားက ၾကတငရာေဖြေလလာစစေဆးျခငး

အဆင ၄။ ကတျပလကမတထးျခငး - မမသြားေရာကမညေဒသတြငးရအေရးေပၚကယဆယေရးအဖြ႔နင

အလပသမား အၾကား

အဆင ၅။ မမ၏ေနရပမ မထြကခြာခင စာရြကစာတမးမားက ေသခာစြာ ဂရတစကျပငဆငျခငး

အဆင ၆။ ၾကလာနငသညအေရးအေပၚအေျခအေနအတြက ျပငဆငထားျခငး

အဆင ၇။ မမခတဆကေဆာငရြကရမညသမားက သရထားျခငး

အဆင ၈။ ျပနာတစတရာျဖစေပၚလာပါက အေရးေပၚကယဆယေရးအဖြ႔က ဆကသြယျခငး

(ေကာကႏႈတခက။ http://klahan9 .azurewhebsites .net/wp-content/uploads/2015/09/Safe-migration .png)

ေရႊ႕ေျပာငးလပသားမားၾကားတြင ျဖစပြားတတေသာ လကနကးမႈမားႏင ေရႊ႕ေျပာငးလပသားမား လကနကးမႈ

မခရေစရန လအပေသာ ႀကတငျပငဆငမႈမား

ပြစားမား၊ တရားမဝငအဖြ႕အစညးမားျဖင ခတဆကေဆာငရြကပါက ေငြကနေၾကးကမားျခငး၊ အခနၾကန႔ၾကာ

ျခငးတ႔ ၾကေတြ႕ႏငေသာေၾကာငျပညပႏငငမားသ႔ သြားေရာကအလပလပလပါက ပြစားမား၊ တရားမဝင အဖြ႕

အစညးမားႏင ခတဆကေဆာငရြကျခငးမျပပ တရားဝငလငစင ထတေပးထားေသာ ျပညပအလပအကင အကး

ေဆာင လငစငရ ေအဂငစမား ျဖငတကရက ခတဆကေဆာငရြကသငပါသည။ ပြစားမား၏ စကားက ယၾကည၍

40

တရားမဝငေသာ လမးေၾကာငးကအသးျပၿပး ျပညပႏငငမားတြင တရားမဝငသြားေရာကလပကငမညဆပါက

လေမာငခကးခရျခငး၊ ငါးဖမးစကေလမားတြင ေရာငးစားခရျခငး၊ အလပရငမား၏ လမညာလညစားမႈ ခရျခငး

စသည အကးဆကမားက ခစားရမညျဖစပါသည။

ႏငငျခားသ႕ ေရာကရၿပးေနာက သကဆငရာႏငင၏ ယဥေကးမႈ၊ ဓေလထးစ၊ ရာသဥတႏင ဘာသာစကားတ႔

ေၾကာင ၾကေတြ႕လာႏငသည အခကအခမားက ရငဆငႏငရနလညး ႀကတငျပငဆငထားရမည ျဖစသည။

အလပသမားမားအေနျဖင သတငးအခကအလကမား သရလလငေသာလညးေကာငး၊ အခကအခ တစစတစရာ

ေပၚေပါကလာလငေသာလညးေကာငး ကညေဆာငရြကေပးႏငေရးႏင လအပခကမားက ျဖညဆညးေပး

ႏငေရးအတြက Complaint Mechanism Center က ေနျပညေတာ(ဝ၆၇-၄၃ဝ၁၈၄၊၄၃ဝ၂၈၄)၊ ရနကနၿမ႕ (ဝ၁-

၆၅ဝဝ၈၉၊ ၆၅ဝဝ၈၇) တ႔တြင ဖြငလစထားၿပး အလပသမားေရးရာ ကစၥမားအတြက ၂၄ နာရ ေဆာငရြကေပးလက

ရပါသည။

ျပညပႏငငမားသ႔သြားေရာကအလပလပကငသည အလပသမားမားအတြက တရာမဝင သြားေရာကမႈ ေလာနညး

ပေပာကေစေရး၊ အခြငအေရးမား အျပညအဝရရေစေရး၊ ကာကြယေစာငေရာကမႈ တးျမငေပးႏငေရး၊ ေရႊ႕ေျပာငး

အလပသမားမား အဝင/အထြကစာရငးနင သတငးအခကအလကမား စေဆာငးႏငရနအတြက ရနကန အျပည

ျပညဆငရာေလဆပရ ျပညပထြကခြာ (Depature) ႏင ျပညပဆကေရာက (Arrival) တ႔တြင ျမနမာေရႊ႕ေျပာငး

အလပသမားမား သတငးပ႔ရာေနရာ (Myanmar Migrant Workers’ Reporting Counter) မားက ဖြငလစ

ထားပါသည။

41

ေနာကဆကတြ (၁)လကနကးမႈျဖစပြားလငနင ျဖစသညဟယဆရလင သတငးပ႔နငေသာ အဓကဆကသြယရမည ဖနးနပါတမား

စဥလကနကးမႈတားဆးနမနငးေရးအဖြ႔ရေသာ

ျမ႕အမညမားနငအဖြ႔မားဖနးနပါတမား

၁ ေနျပညေတာ ဝ၆၇ ၄၁၂၂ဝ၁

၂ ျမစၾကးနား ဝ၇၄ ၂၂၃၃၆

၃ ဗနးေမာ ဝ၇၄ ၅ဝ၁၉၉

၄ လြယဂယ (မဆယမတဆင) ဝ၈၂ ၅၂၈၉ဝ

၅ မဆယ ဝ၈၂ ၅၂၈၉ဝ

၆ ေလာကကင ဝ၈၂ ၇၂ဝဝ၃ / ၇၂ဝ၃၆

၇ လားရႈး ဝ၈၁ ၂၃ဝ၁၇ / ဝ၉၅၂၇၅၉၆၂

၈ ေတာငႀကး ဝ၈၁ ၂ဝဝ၇၆၄ /ဝ၉၅၂၁၄၉၁၇

၉ ကငးတ ဝ၈၄ ၂၁၆၃၇ / ဝ၉၅၂၄၂၅ဝ၄

၁ဝ တာခလတ ဝ၈၄ ၅၃ဝ၂၂

၁၁ ျမဝတ ဝ၅၈ ၅ဝ၂၆၈

၁၂ ေမာလၿမင ဝ၅၇ ၂၆၉၈၃

၁၃ ေကာေသာငး ဝ၅၉ ၅၁၉၈၁

၁၄ ၿမတ ဝ၅၉ ၄၁ဝ၄၁ / ၄၁ဝဝ၄

၁၅ ပသမ ဝ၉၈ ၅၄၈၁၈၇/ ဝ၉၅ဝ၁၂၈၁၉

၁၆ ရနကန ဝ၁ ၂၅၁၄၃၈/ ဝ၉၅၁၂၈၈၂၆

၁၇ ပခး ဝ၅၂ ၂၁ဝ၃ဝ/ ၂၁၂၅၉

၁၈ စစေတြ ဝ၄၃ ၂၃၆၂၅

၁၉ ေမာငေတာ ဝ၄၃ ၅၅ဝ၈၉

၂ဝ ကေလး ဝ၇၃ ၂၁၁ဝ၅

၂၁ မေကြး ဝ၆၃ ၂၃၃၇၄/ ၂၅ဝ၁၆

၂၂ မတလာ ဝ၆၄ ၂၄၇၁၄ / ၂၃ဝ၅၄

၂၃ မႏေလး ဝ၂ ၇၃၈၃ဝ

42

ေနာကဆကတြ (၂)လကနကးခရသမား ကာကြယေစာငေ႐ာကရနအတြက ဆကသြယေဆာင႐ြကရမည ဖနးနပါတမား

• လကနကးမႈတားဆးကာကြယေရးဗဟအဖြ႕

(Central Body of Suppression of Trafficking in Person - CBTIP)

၂၄ နာရ ေခၚဆနပါတမား : ဝ၉ ၄၉၅ ၅၅၉ ၉၉၊ ဝ၉ ၄၅၉ ၅၅၈၊ ဝ၉ ၄၉၅ ၅၅၇ ၇၇၊ ဝ၉ ၄၉၅ ၅၅၆ ၆၆

• လကနကးခရသမားအတြက သတငးအခကအလကမေဝရာစငတာ

Help Line: ဝ၁ ၆၆၆၆၁၉

(အစးရ ႐းဖြငရကမား ၊ နနက ၉ း၃ဝ မ ညေန ၄း၃ဝ)

စဥ ဌာန/ အဖြ႕အစညးအမည ႐းဖနး

၁ CBTIP (ေနျပညေတာ) Fax- ဝ၆၇ ၄၁၁ ၃၁၇ဝ၆၇ ၄၁၁ ၃၁၈

၂ လမႈဝနထမးဥးစးဌာန (ေနျပညေတာ) ဝ၆၇ ၄ဝ၄ ၁၉၇ (၂၄ နာရ) ဝ၆၇ ၄ဝ၄ ၂၅၂ ဝ၆၇ ၄ဝ၄ ၃၇၈

လမႈဝနထမးဥးစးဌာန (ျပညနယ/ တငး႐းမား)

၃ ရနကနတငးေဒသႀကးလမႈဝနထမး႐း ဝ၁ ၅၅၂ ၉၅၇

၄ အမးသမးဖြ႕ၿဖးတးတကေရးဌာန (ရနကန) ဝ၁ ၅၃၅ ဝ၃၆

၅ မႏေလးတငးေဒသႀကးလမႈဝနထမး႐း ဝ၂ ၆၁၁ ၅ဝ

၆ ဧရာဝတတငးေဒသႀကးလမႈဝနထမးရး ဝ၄၂ ၂၄၆ ၈၃

၇ စစကငးတငးေဒသႀကးလမႈဝနထမး႐း ဝ၇၁ ၂၂၈ ၇၂

၈ တနသၤာရတငးေဒသႀကးလမႈဝနထမး႐း ဝ၅၉ ၂၃၄ ၉၇

၉ ပခးတငးေဒသႀကး(အေရ႕) လမႈဝနထမး႐း ဝ၅၂ ၂၁၂ ၂၆

၁ဝ ပခးတငးေဒသႀကး(အေနာက) လမႈဝနထမး႐း ဝ၅၃ ၂၄၉ ၁၈

၁၁ မေကြးတငးေဒသႀကးလမႈဝနထမး႐း ဝ၆၃ ၂၈၃ ၃၈

၁၂ ကခငျပညနယလမႈဝနထမး႐း ဝ၇၄ ၂၂၃ ၇၃

၁၃ ကယားျပညနယလမႈဝနထမး႐း ဝ၈၃ ၂၁ဝ ၅၄

၁၄ ကရငျပညနယလမႈဝနထမး႐း ဝ၅၈ ၂၁ဝ ၆၃

၁၅ ခငးျပညနယလမႈဝနထမး႐း ဝ၇ဝ ၂၁ဝ ၆၈

၁၆ မြနျပညနယလမႈဝနထမး႐း ဝ၅၇ ၂၇၂ ၁၅

43

၁၇ ရခငျပညနယလမႈဝနထမး႐း ဝ၄၃ ၂၃၈ ၃၂ဝ၄၃ ၂၂ဝ ၁၇

၁၈ ရမးျပညနယ (ေတာင)လမႈဝနထမး႐း ဝ၈၁ ၂၁၂ ၁၁၁ ၆

၁၉ ရမးျပညနယ (ေျမာက)လမႈဝနထမး႐း ဝ၈၂ ၂၃၁ ဝ၄

၂ဝ ရမးျပညနယ (အေ႐႕)လမႈဝနထမး႐း ဝ၈၄ ၂၂၅ ၂၉

၂၁ ဗနးေမာ(လကေထာကလမႈဝနထမး႐း) ဝ၇၄ ၅ဝဝ ၈၅

၂၂ ပဂေညာငဥး (လကေထာကလမႈဝနထမး႐း) ဝ၆၁၆၅၁ ၂၉

၂၃ မငးတပ (လကေထာကလမႈဝနထမး႐း) ဝ၇ဝ ၇ဝဝ ၅ဝ

ေဂဟာမား

၂၄ အမးသမးသကေမြးအတတပညာသငေကာငး (ရနကန) ဝ၁ ၅၅၄ ၂၈၂ (၂၄ နာရ)

၂၅ အမးသမးသကေမြးအတတပညာသငေကာငး (မႏေလး) ဝ၂ ၆ဝ၄ ၇၅ (၂၄ နာရ)

၂၆ အမးသမးသကေမြးအတတပညာသငေကာငး (ၿမတ) ဝ၅၉ ၄၁၆ ၅၈ (၂၄ နာရ)

၂၇ အမးသမးသကေမြးအတတပညာသငေကာငး (ကငးတ) ဝ၈၄ ၂၁၈ ၉၆ (၂၄ နာရ)

၂၈ အမတြငးမႈ သကေမြးလပငနးပညာ သငေကာငး (ေမာလၿမင-အမးသမး) လငယသငတနးေကာငး (ေမာလၿမင-အမးသား)

ဝ၅၇ ၂၇၈၈၃ ဝ၅၇ ၂၇၁၆၆

၂၉ မဆယယာယလကခေစာငေရာကေရးေဂဟာ ဝ၉ ၄၃ ဝ၇၉ ၃၁၈

၃ဝ ေကာေသာငးယာယလကခေစာငေရာကေရးေဂဟာ ဝ၉ ၄၂၁ ၁၇ဝ ၅၅၄

၃၁ ျမဝတယာယလကခေစာငေရာကေရးေဂဟာ ဝ၉ ၃၁၁ ၃၂၉ ဝဝ

အျခားလမႈဝနထမးဥးစးဌာနႏင ဆကစပအဖြ႕အစညးမား

၃၂ အမးသမးမားျပစေစာငေရာကေရးဌာန(တြေတး) ဝ၉ ၈၆၁ ၉၃၄၂

လကနကးမႈ ကာကြယတားဆးေရး တပဖြ႕ Anti Trafficking in Person Division (ATIPD)/ အထးအဖြ႕၃၃ ATIPD (ေနျပညေတာ) ဝ၆၇ ၄၁၁ ၃၁၆/၈

၃၄ တပဖြ႕ခြ- ၂ (ရနကန) ဝ၁ ၅၄၄ ၁၄၄

၃၅ တပဖြ႕စ- ၁၁ (မႏေလး) ဝ၂ ၇၃ ၈၃ဝ

၃၆ တပဖြ႕စ- ၁၂ (ျမစႀကးနား) ဝ၇၄ ၂ဝ၈၉၈

၃၇ တပဖြ႕စတ- ၁၂/၂ (လြယဂယ) ဝ၉ ၆၄၅ ၁၈၅ ၅

၃၈ တပဖြ႕စတ- ၁၇/၁ (ေလာကကင) ဝ၉ ၄ဝ၃ ၇၁၂ ဝ၆၂

၃၉ တပဖြ႕စ- ၁၇ (မဆယ) ဝ၈၂ ၅၂ ၈၉ဝ

၄ဝ တပဖြ႕စ- ၁၆ (လား႐ႈး) ဝ၈၂ ၃ဝ၇ ဝ၁

၄၁ တပဖြ႕စ- ၁၅ (ေတာငႀကး) ဝ၈၁ ၂ဝဝ ၇၆၄

၄၂ တပဖြ႕စ-၁၈ (ကငးတ) ဝ၈၄ ၂၃၄ ၆၁

44

၄၃ တပဖြ႕စတ -၁၈/၁ (တာခလတ) ဝ၈၄ ၅၃ဝ ၂၂

၄၄ တပဖြ႕စတ- ၈/၁ (ျမဝတ) ဝ၅၈ ၅ဝ၂ ၆၈

၄၅ တပဖြ႕စ- ၉ (ေမာလၿမင) ဝ၅၇ ၂၅၉ ၆၇

၄၆ တပဖြ႕စတ- ၁ဝ/၂ (ေကာေသာငး) ဝ၅၉ ၅၁၉ ၈၁

၄၇ တပဖြ႕စတ- ၁ဝ/၁ (ၿမတ) ဝ၉ ၄၁ဝ ဝ၄၃ ၆၃

၄၈ တပဖြ႕စ- ၇ (ပသမ) ဝ၄၂ ၂၄၉ ၆၄

၄၉ တပဖြ႕စ- ၃ (ပခး) ဝ၅၂ ၃ဝ၈ ၉၈

၅ဝ တပဖြ႕စတ- ၅/၁ (ေမာငးေတာ) ဝ၉ ၄၉၆ ၆ဝ၆ ၅၁

၅၁ တပဖြ႕စတ- ၁၄ (မရြာ) ဝ၇၁ ၂၄၂ ၆၇

၅၂ တပဖြ႔စ- ၂ (မေကြး) ဝ၆၃ ၂၈ဝ ၅၄

၅၃ တပဖြ႕စတ- ၁၁/၁ (မတလာ) ဝ၆၄ ၂၆၄ ၅၂

၅၄ တပဖြ႕စတ-၁၂/၁ (ဗနးေမာ) ဝ၇၄ ၅၁၁ ၈၅

အျခားပးေပါငးေဆာင႐ြကသညအဖြ႕အစညးမား

၅၅ United Nations Children’s Fund (UNICEF) ၁၂ ၃ဝ၅ ၉၆ဝ၁၂ ၃ဝ၅ ၉၆၉

၅၆ United Nations Actions for Cooperation Against Trafficking in Persons (UN-ACT)

ဝ၁ ၂၃ဝ ၅၉၇၇ဝ၁ ၂၃ဝ ၅၉၇၈

၅၇ International Labour Organization (ILO) ဝ၁ ၅၆၆ ၅၃၈/၉

၅၈ International Organization for Migration (IOM) ဝ၁ ၂၁ဝ ၅၈၈

၅၉ World Vision (WV) ဝ၁ ၅၂၅ ၁၉၁ဝ၁ ၅၁ဝ ၁၁၃ဝ၁ ၅၁၁ ၂၆၅ဝ၉ ၄၂၁ ၁၃၉ ၃၄၃-၅ဝ

၆ဝ Save the Children International (SCI) ဝ၁ ၅၃၇ ၃၈၇ဝ၁ ၅၃၆ ၇၃၂

၆၁ Francois-Xavier Bagnoud (FXB) ဝ၁ ၆၄၇ ၁ဝ၁

၆၂ Australia Asia Program to Combat Trafficking in Persons (AAPTIP)

ဝ၅၁ ၆၅၇ ၉၇၅ဝ၁ ၆၅၈ ၁၅၁

၆၃ Karen Baptist Convention (KBC) ဝ၉ ၄၃၁ ဝ၆၉ ၈၉

၆၄ အသကေမြးမႈအတတပညာသငတနးေကာငး ဝ၁ ၃၈၃ ၆၇၆

၆၅ ျမနမာႏငငအမးသမးေရးရာအဖြ႕ခပ (ေနျပညေတာ) ဝ၆၇ ၄၁၉ ၁၇၃ဝ၆၇ ၄၁၉ ၁၈၉

၆၆ ျမနမာႏငင အမးသမးေရးရာအဖြ႕ခပ (ရနကန)/ ျမနမာႏငင အမးသမးေရးရာလပငနးအဖြ႕

ဝ၁ ၅၁၉ ၄ဝ၉

၆၇ အမးသမးေရးရာအဖြ႕ (မႏေလး) ဝ၂၆၂၉၁၃

45

၆၈ ေမာကြမေဒသဖြ႔ၿဖးတးတကေရးအဖြ႕ ဝ၉ ၄၉ဝ ၃၃၄ ၂၃ဝ၉ ၅၂၅ ၂၄၈ ၆

၆၉ ထားဝယအမးသမးသမဂၢ ဝ၉ ၄၅ဝ ၉၉၄ ၉၈ဝ

၇ဝ မႏေလး ေရႊ႕ေျပာငးအလပသမား အရငးအျမစဌာန ဝ၉ ၉၇၇ ၂၂ဝ ၈၅၂

၇၁ ေကာကဆည ေရႊ႕ေျပာငးအလပသမား အရငးအျမစဌာန ဝ၉၉၇၇ ၂၂ဝ ၈၅၅

၇၂ မတလာ ေရႊ႕ေျပာငးအလပသမား အရငးအျမစဌာန ဝ၉ ၉၇၇ ၂၂ဝ ၈၅၃

၇၃ ျမငးျခ ေရႊ႕ေျပာငးအလပသမား အရငးအျမစဌာန ဝ၉ ၉၇၇ ၂၂ဝ ၈၅၄

၇၄ ထားဝယ ေရႊ႕ေျပာငးအလပသမားအရငးအျမစဌာန ဝ၉ ၂၅ဝ ၈၆၄ ၁၂၃

၇၅ အလပအကငႏင အလပသမားရာေဖြေရး႐း၊ ေမာလၿမငၿမ႕၊မြနျပညနယ

ဝ၅၇ ၂၁၁ ၄၅

၇၆ အလပအကငႏင အလပသမားရာေဖြေရး႐း၊ ဘားအၿမ႕၊ ကရငျပညနယ

ဝ၅၈ ၂၁၁ ဝ၆

၇၇ အလပအကငႏင အလပသမားရာေဖြေရး႐း၊ မေကြးၿမ႕၊ မေကြးတငးေဒသႀကး

ဝ၆၃ ၂၅ဝ ၁၉

၇၈ အလပအကငႏင အလပသမားရာေဖြေရး႐း၊မရမးကနး ၿမ႕နယ၊ ရနကနၿမ႕

ဝ၁ ၆၆ဝ ၅၉၅

(Source: လကနကးခရသမားအားကာကြယေစာငေရာကေရးဆငရာလကစြစာအပ၊ ၂ဝ၁၅ ခႏစ ေအာကတဘာလ၊

လမႈဝနထမးကယဆယေရး ႏင ျပနလညေနရာခထားေရးဝနႀကးဌာန)

46

ကးကားခကမားကလသမဂၢ။ (၂၀၀၀) ။ အျပညျပညဆငရာ ရာဇ၀တမႈမား တားဆးေရးစာခပ (ပါလာမစာခပ)။ ဒဇငဘာလ ၁၂

ရက ၂၀၀၀ ခနစ။ နယးေယာက။ ကလသမဂၢ။

ျပညေထာငစျမနမာႏငငေတာ၊ လမႈဝနထမး ကယဆယေရး ႏင ျပနလညေနရာခထားေရးဝနႀကးဌာန။ (၁၉၉၃)။ ကေလးသငယဥပေဒ ႏင နညးဥပေဒမား။ လမႈဝနထမး ကယဆယေရး ႏင ျပနလညေနရာခထားေရး ဝနႀကးဌာန။

ျပညေထာငစျမနမာႏငငေတာအစးရ၊ ႏငငေတာေအးခမးသာယာေရးႏငဖြ႕ၿဖးေရးေကာငစ။ (၂၀၀၅)။ ျမနမာ နငင လကနကးမႈတားဆးကာကြယေရးဥပေဒ။ စကတငဘာ ၁၃ ရက ၂၀၀၅ ခႏစ။

ျပညေထာငစသမၼတျမနမာႏငငေတာအစးရ၊ လကနကးမႈတားဆးကာကြယေရးဗဟအဖြ႕၊ လကနကးခရသ မားအား ျပနလညလကခေရး၊ ျပနလညဝငဆေပါငးစညးေရးႏင ျပနလညထေထာငေရးလပငနးအဖြ႕။ (၂၀၁၂) ။ လကနကးခရသမားအား ျပနလညလကခေရး၊ မဘရပထျပနလညအပႏေရးႏင မသားစႏငျပနလည ဝငဆ ေပါငးစညးေရး ဆငရာအမးသားလပငနးလမးညႊန။ စကတငဘာလ ၂၀၁၂ ခႏစ။ လမႈဝနထမး ကယဆယေရး ႏင ျပနလညေနရာခထားေရးဝနႀကးဌာန။

ျပညေထာငစသမၼတျမနမာႏငငေတာ၊ လမႈဝနထမး၊ ကယဆယေရးႏင ျပနလညေနရာခထားေရးဝနႀကးဌာန။ (၂၀၁၅) ။ လကနကးခရသမားအားကာကြယေစာငေရာကေရးဆငရာလကစြစာအပ။ ေအာကတဘာလ၂၀၁၅ ခႏစ။ လမႈဝနထမး ကယဆယေရး ႏင ျပနလညေနရာခထားေရးဝနႀကးဌာန။

ျပညေထာငစသမၼတျမနမာႏငငေတာအစးရ၊ ျပညထေရးဝနႀကးဌာန၊ လကနကးမႈ တားဆးကာကြယေရး ဗဟအဖြ႕ ။ (၂၀၀၇) ။ ျမနမာႏငငလကနကးမႈတကဖကေရးဆငရာ (၅) ႏစစမကနးမားႏင လပငနးစမခကမား၊ ၂၀၀၇ - ၂၀၁၁။

ျပညေထာငစသမၼတျမနမာႏငငေတာအစးရ၊ ျပညထေရးဝနႀကးဌာန၊ လကနကးမႈတားဆးကာကြယေရး ဗဟအဖြ႕။ (၂၀၁၂) ။ ျမနမာႏငငလကနကးမႈတကဖကေရးဆငရာ (၅) ႏစစမကနးမားႏင လပငနးစမခကမား၊ ၂၀၁၂ - ၂၀၁၆။

အာရေဖာငေဒးရငး။ (၂၀၁၇) ။ လကနကးမႈႏငေဘးကငးလျခစြာေရႊ႕ေျပာငးသြားလာျခငးဆငရာ အသပညာေပး သငရးညႊနးတမး။ ႏဝငဘာလ ၂၀၁၆ ခႏစ။ ရနကန။ အာရေဖာငေဒးရငး။

Fight Slavery Now . Root Causes: Underlying Economic Forces . http://www .eden .rutgers .edu/~yongpatr/425/final/timeline .htm [Access on August 29, 2017] .

Free the Slaves . (2015) . Trafficking and Slavery Fact Sheet . https://www .freetheslaves .net/wp-content/uploads/2015/01/FTS_factsheet-Nov17 .21 .pdf [Access on September 11, 2017] .

UNIAP . (2006) . Proceedings of the National Seminar on the Anti-Trafficking in Persons Law . Yangon . UNIAP .

UNICEF . (2007, March 1) . Note on the Definition of Child Trafficking . http://www .unicef .org/southafrica/SAF_pressrelease_notetrafficking .pdf [Access on August 15, 2017]

United Nations . (2004) . United Nations Convention against Transnational Organized Crime and its Protocols . New York . United Nations .

U .S . Department of State . (2015) . Trafficking in Persons Report 2015 . https://www .state .gov/j/tip/rls/tiprpt/2015/ [Access on September 4, 2017] .

47

U .S . Department of State . (2016) . Trafficking in Persons Report 2016 . https://www .state .gov/j/tip/rls/tiprpt/2016/ [Access on September 5, 2017] .

U .S . Department of State . (2017) . Trafficking in Persons Report 2017 . https://www .state .gov/j/tip/rls/tiprpt/2017/ [Access on September 5, 2017]

Yong, P . (2011) . Rutgers University Campus Coalition Against Trafficking . Timeline of Human Trafficking . http://www .eden .rutgers .edu/~yongpatr/425/final/timeline .htm [Access on August 29, 2017] .