The office of disease prevention and control 5, Ratchaburi ... · Test in Learning Disabilities Children and ADHD Children Jinnapat Yodkraisri Factors EffectingQuality of Life among

1

The office of disease prevention and control 5, Ratchaburi province Journal : Volume 2 NO. 1 January-June 2018

รายงานผลการวจยและบทความทางวชาการ

การเฝาระวง ปองกนควบคมโรคและภยสขภาพ

วารสารส�านกงานปองกนควบคมโรคท 5 ราชบร The Office of Disease Prevention and Control 5,

Ratchaburi Province Journal

ส�านกงานปองกนควบคมโรคท 5 ราชบร กรมควบคมโรค กระทรวงสาธารณสข

The Office of Disease Prevention and Control 5, Ratchaburi Province.

Department of Disease Control, Ministry of Public Health.

ปท 2 ฉบบท 1 มกราคม - มถนายน 2561Volume 2 No. 1 January-June 2018 ISSN : 2539-66761

2

วารสารส�านกงานปองกนควบคมโรคท 5 ราชบร : ปท 2 ฉบบท 1 มกราคม- มถนายน 2561

1


สารบญนพนธตนฉบบการระบาดของโรคไวรสตบอกเสบเอ จงหวดสมทรสงครามเดอนมกราคม–มถนายน 2560สรตน ผลละศร

รายงานการสอบสวนกรณพบนกเรยนปวยเปน วณโรคปอดรายใหม ทดอยาหลายขนานชนด รนแรงมาก อ�าเภอทามะกา จงหวดกาญจนบรกรณา สขเกษม* กนยา เอกอศดร* นภา สอสะอาด*เชดชาย สนทรศรเวช และจนทรา สขะสฐษวณชกล

การศกษาคะแนนมาตรฐานแบบทดสอบความสามารถทางสตปญญา WISC-III ฉบบภาษาไทยในเดกทมความบกพรองทางการเรยนร LDกบเดกสมาธสนจณณพต ยอดไกรศร

ปจจยทมผลตอคณภาพชวตของผตดเชอเอชไอวและผปวยเอดสทรบยาตานไวรสเอชไอว ทโรงพยาบาลบานโปง จงหวดราชบรสระชย เขมแขง

รปแบบการสรางเสรมพฤตกรรมสขภาพเพอสงเสรมคณภาพชวตของผสงอายทมภาวะพงพงในพนทน�ารองตนแบบการดแลระยะยาว (Long Term Care) จงหวดเพชรบรสกญญา ปวงนยม และวนเพญ แกวปาน

วารสารส�านกงานปองกนควบคมโรคท 5 ราชบรThe Office of Disease Prevention and Control 5, Ratchaburi Province Journal

ปท 2 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2561 Volume 2 No.1 January–June 2018 ISSN : 2539-6676

12

22

35

49

64

หนา

Page

Contents Original Articles Outbreak of hepatitis A Samut Songkhram ProvinceJanuary - June 2017SuratPullasiri

Investigation Report of Severe Multi-Drug Resistant Tuberculosis Karuna Sookkasem*Kunya Aekussadon*Nipa Sor-Sa-Ard*Cherdchai Soontornsirivaj**Janthira Sukhasitwanichkul***

The Study of Standard WISC-III Thai version Test in Learning Disabilities Children and ADHD Children

Jinnapat Yodkraisri

Factors EffectingQuality of Life among HIV Infected and AIDSPatients Received Antiret-roviral Drugs at Banpong Hospital, Ratchaburi ProvinceSurachai khemkheang

Promotion of Health Behaviors to Enhance Quality of Life of Dependent Elderly in Long Term Care Pilot Area, Phetchaburi ProvinceSukanyaPuangniyomandWonpenKaewpan

2


วารสารส�านกงานปองกนควบคมโรคท 5 ราชบร

เปนวารสารทางวชาการในดานการเฝาระวง ปองกนควบคมโรคและภยสขภาพ

กรมควบคมโรค กระทรวงสาธารณสข

วตถประสงค

1. เพอเผยแพรขอมลขาวสารดานวชาการ และเปนฐานขอมลในการศกษา คนควาอางอง จากแหลง

ขอมลการวจย และการพฒนางานใหเกดประโยชน แกบคลากรทางการแพทยและเครอขาย

สาธารณสข

2. เพอสงเสรมสนบสนนใหบคลากรทางการแพทยและเครอขายสาธารณสขมการน�าเสนอผลการ

ด�าเนนงาน มการแลกเปลยนองคความรจากการปฏบตงานรวมกน แนวทางการด�าเนนงาน

คณะทปรกษา

1. นายแพทยสเมธ องควรรณด ผอ�านวยการส�านกงาน ทปรกษา

ปองกนควบคมโรคท 5 จงหวดราชบร

2. แพทยหญงจไร วงศสวสด นายแพทยทรงคณวฒ ทปรกษา

3. นายแพทยอรรถพล ชพสตยากร นายแพทยทรงคณวฒ ทปรกษา

4. นายแพทยโอภาส พลพพฒน ขาราชการบ�านาญ ทปรกษา

5. รศ.ดร.มธรส ทพยมงคลกล รองศาสตราจารย ทปรกษา

คณะสาธารณสขศาสตร มหาวทยาลยมหดล

บรรณาธการ

นายแพทยพราน ไพรสวรรณ นายแพทยเชยวชาญ

คณะบรรณาธการ

1. นายแพทยพราน ไพรสวรรณ นายแพทยเชยวชาญ

2. นายนคม กสวทยอ�านวย นกวชาการสาธารณสขเชยวชาญ

3. นางสาวโสภาพรรณ จรนรตศย นกวชาการสาธารณสขเชยวชาญ

4. นพ.พงศธร ชาตพทกษ นายแพทยช�านาญการพเศษ

ส�านกเครองดมแอลกอฮอล

5. นางสาวจฑาทพย ชมพนช นกวชาการสาธารณสขช�านาญการพเศษ

6. นายกว โพธเงน นกวชาการสาธารณสขช�านาญการพเศษ

7. นายธรเนตร พานชเจรญ นกวชาการสาธารณสขช�านาญการพเศษ

8. นายไกรฤกษ สธรรม นกเทคนคการแพทยช�านาญการพเศษ

3


9. นางปญจพร อนบ�ารง นกสงคมสงเคราะหช�านาญการพเศษ

10. นางเพชรรตน อรณภาคมงคล นกวชาการสาธารณสขช�านาญการ

11. วาท ร.ต.อนสรณ ภวภตานนท นกวชาการสาธารณสขช�านาญการ

12. นายสประสนน วรยะวงศานกล นกวชาการสาธารณสขช�านาญการ

13. นางจอมสดา อนทรกล นกวชาการสาธารณสขช�านาญการ

14. นางสาวทพสคนธ บ�ารงวงศ นกวเคราะหนโยบายและแผน

ส�านกโรคเอดส วณโรค และโรคตดตอทางเพศสมพนธ

ผจดการ

1. นางสาวศภลกษณ แยมสกล พยาบาลวชาชพช�านาญการ

ฝายจดการ

1. นางสาวกฤตยา โยธาประเสรฐ นกวชาการสาธารณสขช�านาญการพเศษ

2. นางสาวศรนทรตน วรยสนทร นกวชาการเงนและบญชช�านาญการ

3. นางสาวอาชรญาณ ใจจง นกวชาการพสดช�านาญการ

คณะผจดท�าวารสาร

1. นางสาวกฤตยา โยธาประเสรฐ นกวชาการสาธารณสขช�านาญการพเศษ

2. นางนยนา ออนโพธแกว นกจดการงานทวไปช�านาญการพเศษ

3. นางจตพร กศลสง นกวชาการสาธารณสขช�านาญการ

4. นางสาวฉตรนรนทร พลการ เภสชกรช�านาญการ

5. นางปยนช เทพยสวรรณ พยาบาลวชาชพช�านาญการ

6. นางพรรวนท ช�านาญกจ เจาพนกงานสาธารณสขช�านาญงาน

7. นางกนยา เอกอศดร นกวชาการสาธารณสขช�านาญการ

8. นางสาวสงกรานต ดรน นกวชาการสาธารณสขช�านาญการ

9. นางนภา สอสะอาด นกวชาการสาธารณสขช�านาญการ

10. นางสาวสธาทพย บรณสถตนนท นกวชาการสาธารณสขปฏบตการ

11. นางสาวศรวรรณ พลพพฒน นกวชาการสาธารณสขปฏบตการ

ก�าหนดออก ปละ 2 ครง มกราคม, กรกฎาคม

พมพท : บรษท ธรรมรกษการพมพ จ�ากด โทร. 0-3232–5534-5 โทรสาร 0–3232-7344

4


วารสารส�านกงานปองกนควบคมโรคท 5 จงหวดราชบร ยนดรบบทความทางวชาการหรอรายงาน

ผลการวจยทเกยวกบโรคและภยสขภาพหรอผลงานควบคมโรคตางๆ โดยเรองทสงมาจะตองไมเคยตพมพ

มากอน หรอรอการตพมพในวารสารอน ทงน กองบรรณาธการขอสงวนสทธในการตรวจทานแกไขเรองตนฉบบ

และพจารณาตพมพตามล�าดบกอนหลง

ฉบบท 1 ประจ�าเดอน ม.ค.-ม.ย. ตพมพสมบรณสปดาหแรกของเดอน ก.พ.

ฉบบท 2 ประจ�าเดอน ก.ค.-ธ.ค. ตพมพสมบรณสปดาหแรกของเดอน ส.ค.

ก�าหนดขอบเขตเวลาของการรบเรองตพมพ

ฉบบท 1 ภายในเดอน พ.ย. ฉบบท 2 ภายในเดอน พ.ค.

หลกเกณฑและค�าน�าส�าหรบสงเรองลงพมพ

1. บทความทสงลงพมพ

นพนธตนฉบบ การเขยนเปนบทหรอตอนตามล�าดบ ดงน“บทคดยอบทน�า วสด และวธ

การศกษา ผลการศกษา วจารณ สรป กตตกรรมประกาศ เอกสารอางอง”

ความยาวของเรองไมเกน 12 หนาพม

รายงานผลการปฏบตงาน ประกอบดวย บทคดยอ บทน�า วธการด�าเนนงาน ผลการด�าเนนงาน

วจารณ กตตกรรมประกาศ เอกสารอางอง

บทความฟนวชา ควรเปนบทความทใหความรใหม รวบรวมสงทตรวจพบใหม หรอเรองท

นาสนใจ ทผอานน�าไปประยกตได หรอเปนบทความวเคราะหสถานการณ

โรคตางๆ ประกอบดวย บทคดยอ บทน�า ความรหรอขอมลเกยวกบเรอง

ทน�ามาเขยน วจารณ หรอวเคราะห สรป เอกสารอางองทคอนขางทนสมย

ยอเอกสาร อาจยอบทความภาษาตางประเทศหรอภาษาไทย ทตพมพไมเกน 2 ป

2. การเตรยมบทความเพอลงพมพ

ชอเรอง ควรสนกะทดรด ใหไดใจความทครอบคลมและตรงกบวตถประสงคและ

เนอเรอง ชอเรองตองมทงภาษาไทยและภาษาองกฤษ

ชอผเขยน ใหมทงภาษาไทยและภาษาองกฤษ (ไมใชค�ายอ) พรอมทงอภไธยตอทาย

ชอและสถาบนทท�างานอย ทงภาษาไทยและภาษาองกฤษ

เนอเรอง ควรใชภาษาไทยใหมากทสดและภาษาทเขาใจงาย สน กะทดรดและชดเจน

เพอประหยดเวลาของผอาน หากใชค�ายอตองเขยนเตมไวครงแรกกอน

บทคดยอ คอการยอเนอหาส�าคญ เอาเฉพาะทจ�าเปนเทานน ระบตวเลขทางสถต

ทส�าคญใชภาษารดกมเปนประโยคสมบรณและเปนรอยแกว ความยาว

ไมเกน 15 บรรทด และมสวนประกอบคอ วตถประสงค วสดและวธการ

ค�าแนะน�าส�าหรบผเขยน

5


ศกษา ผลการศกษา และวจารณหรอขอเสนอแนะ (อยางยอ) ไมตอง

มเชงอรรถอางอง บทคดยอตองเขยนทงภาษาไทยและภาษาองกฤษ

บทน�า อธบายความเปนมาและความส�าคญของปญหาทท�าการวจย ศกษาคนควา

ของผทเกยวของและวตถประสงคของการวจย

วสดและวธการ อธบายวธการด�าเนนการวจย โดยกลาวถงแหลงทมาของขอมลวธการ

รวบรวมขอมล วธการเลอกสมตวอยางและการใชเครองมอชวยในการวจย

ตลอดจนวธการวเคราะหขอมลหรอใชหลกสถตมาประยกต

ผลการศกษา อธบายสงทไดพบจากการวจย โดยเสนอหลกฐานและขอมลอยางเปน

ระเบยบ พรอมทงแปลความหมายของผลทคนพบหรอวเคราะหแลว

พยายามสรป เปรยบเทยบกบสมมตฐานทวางไว

วจารณ ควรเขยนอภปรายผลการวจยวาเปนไปตามสมมตฐานทตงไวหรอไม

เพยงใดและควรอางองถงทฤษฏหรอผลการด�าเนนงานของผอนทเกยวของ

ประกอบดวย

สรป (ถาม) ควรเ ขยนสรป เก ยวกบความเป นมาและความส� าคญของป ญหา

วตถประสงค ขอบเขตการวจย วธการวจยอยางสนๆ รวมทงผลการวจย

ไปใชใหเปนประโยชน หรอใหขอเสนอแนะประเดนปญหาทสามารถปฏบต

ไดส�าหรบการวจยครงตอไป

เอกสารอางอง 1. ผเขยนตองรบผดชอบในความถกตองของเอกสารอางอง การอางอง

เอกสารใชระบบ Vancouver

2. การอางองเอกสารใด ใหใชเครองหมายเชงอรรถเปนหมายเลข โดย

ใชหมายเลข 1 ส�าหรบเอกสารอางองอนดบแรก และเรยงตอตามล�าดบ

แตถาตองการอางองซ�าใหใชหมายเลขเดม

3. เอกสารอางองหากเปนวารสารภาษาองกฤษใหใชชอยอวารสารตาม

หนงสอ Index Medicus การใชเอกสารอางองไมถกแบบจะท�าใหเรอง

ทส งมาเกดความลาชาในการพมพ เพราะตองมการตดตอผ เขยน

เพอขอขอมลเพมเตมครบตามหลกเกณฑ

3. การเขยนเอกสารอางอง

การอางองเอกสารใชระบบแวนคเวอร (Vancouver style) โดยใสตวเลขในวงเลบหลงขอความ

หรอหลงชอบคคลเของขอความทอางถง โดยใชหมายเลข 1 ส�าหรบเอกสารอางองอนดบแรกและเรยงตอไป

ตามล�าดบ ถาตองการอางองซ�า ใหใชหมายเลขเดม หามใชค�ายอในเอกสารอางอง ยกเวนชอตน และ

ชอวารสารบทความทบรรณาธการรบตพมพแลวแตยงไมเผยแพรใหระบ “ก�าลงพมพ” บทความทไม

ไดตพมพใหแจง “ไมไดตพมพ” หลกเลยง “ตดตอสวนตว” มาใชอางองเวนแตมขอมลส�าคญมากทหา

ไมไดทวๆ ไปใหระบชอ และวนทตดตอในวงเลบทายชอเรองทอางอง ชอวารสารในการอางองใหใชชอยอ

6


ตามรปแบบของ U.S. Nation Library of Medicine ทตพมพใน Index Medicus ทกป หรอในเวบไซด

http://www.nlm.nih.gov/tsd/serials/liji.html การเขยนเอกสารอางองในวารสารวชาการมหลกเกณฑ

และรปแบบการอางอง ดงน

3.1 การอางเอกสาร

ล�าดบท. ชอผนพนธ. ชอเรอง. ชอวารสาร/ชอยอวารสาร ปทพมพ: เลมท: หนาแรก-หนาสดทาย.

ก. วารสารภาษาไทย

ชอผนพนธใหใชชอเตมทงชอและชอสกล ชอวารสารเปนชอเตม ปทพมพเปนปพทธศกราช

ตวอยาง เชน ธระ รามสต, นวต มนตรวสวต, สรศกด ลมปตตะวนช. อบตการณโรคเรอน

ระยะแรก โดยการศกษาจลพยาธวทยาคลนกจากวงดางขาวของผวหนงผ ปวยทสงสยเปนโรคเรอน

589 ราย. วารสารโรคตดตอ 2527;10:101-2.

ข. วารสารภาษาองกฤษ

ใชชอสกลกอน ตามดวยอกษรยอตวหนาตวเดยวของชอตวและชอรอง ถามผนพนธมากกวา

6 คน ใหไลชอเพยง 6 คนแรก แลวตามดวย et.al. หรอและคณะ ถาเปนภาษาไทย ใชชอวารสารใชชอยอตาม

แบบของ Index Medicus หรอตามแบบทใชในวารสารนนๆ เลขหนาสดทายใสเฉพาะเลขทายตามตวอยาง ดงน

ตวอยาง เชน Fischl MA, Dickinson GM, Scottn GB. Evaluation of Heterosexual partner,

children and household contacts of adults with AIDS. JAMA 1987;257:640-4.

3.2 การอางองหนงสอหรอต�ารา แบงเปน 2 ลกษณะ

ก. การอางองทงหมด

ล�าดบท. ชอผแตง (สกล อกษรยอของชอ). ชอหนงสอ. ครงทพมพ (edition). เมองทพมพ : ส�านก

พมพ; ปทพมพ.

ตวอยาง เชน Toman K. Tuberculosis cas-finding and chemo-therapy. Geneva: World

Health Organization; 1979.

ข. การอางองบทหนงสอทมผเขยนเฉพาะบท และบรรณาธการของหนงสอ

ล�าดบท. ชอผเขยน. ชอบท. ใน; (ชอบรรณาธการ) บรรณาธการ, ชอหนงสอ, ครงทพมพ. เมอง

ทพมพ: ส�านกพมพ; ปทพมพ. หนาแรก-หนาสดทาย.

ตวอยาง เชน ศรชย หลอารยสวรรณ. การดอยาของเชอมาลาเรย. ใน:ศรชย หลอารยสวรรณ,

ดนย บนนาค. ตระหนกจต หะรณสต, บรรณาธการ. ต�าราอายรศาสตรเขตรอน. พมพครงท 1. กรงเทพมหานคร:

รวมทรรศน;2533. หนา 115-20.

3.3 เอกสารอางองทเปนหนงสอประกอบการประชม หรอรายงานการประชม (Conference

proceeding)

ล�าดบทอางอง. ชอบรรณาธการ, บรรณาธการ. ชอเรอง. ชอการประชม; วน เดอน ป ทประชม;

สถานทจดประชม. เมองทพมพ; ปพมพ.

ตวอยาง เช น Kimura J, Shibasaki H, editors. Recent advances in clinical

7


neurophysiology. Proceedings of the 10th International Congress of EMG and Clinical Neu-

rophysiology, 1995 Oct 15-19; Kyoto, Japan. Amsterdam: Elsevier; 1996.

3.4 การอางองบทความทน�าเสนอในการประชม หรอสรปผลการประชม (Conference paper)

ล�าดบทอางอง. ชอผเขยน. ชอเรอง. ใน/In: ชอบรรณาธการ. บรรณาธการ/editor. ชอการประชม;

วน เดอนป ทประชม; สถานทจดประชม, เมองทประชม. เมองทพมพ: ปทพมพ. หนา/p. หนาแรก-

หนาสดทาย.

ตวอยาง เชน Bengtsson S, Solheirn BG. Enforcement of data protection, privacy and

security in medical informatics. In:Lun KC, Degoulet P, Piemme TE, Rienhoff O, editors.

MEDNFO 92. Proceedings of the 7th World Congress on Medical Informatics; 1992 Sep 6-10;

Geneva, Switzerland. Amsterdam: North-Holland; 1992. P. 1561-5.

3.5 เอกสารอางองทเปนวทยานพนธ

ล�าดบทอางอง. ชอผนพนธ. เรอง [ประเภท/ระดบปรญญา]. เมองทพมพ: มหาวทยาลย; ปทไดรบ

ปรญญา. จ�านวนหนา.

ตวอยาง เชน เออมเดอน ไชยหาญ. ลกษณะเครอขายชมชนเพอการปองกนและแกไขปญหา

ยาเสพตดในชมชน [วทยานพนธปรญญาสงคมสงเคราะหศาสตรมหาบณฑต].กรงเทพฯ: มหาวทยาลย

ธรรมศาสตร; 2542. 80 หนา.

3.6 การอางองเอกสารอเลกทรอนกส

ก. วารสารอเลกทรอนกส

ล�าดบทอางอง. ชอผแตง. ชอบทความ. ชอวารสาร [ประเภทของสอ]. ปทพมพ [สบคนเมอ/cited

ป เดอน วนท]; เลมท (Volume): หนาแรก-หนาสดทาย. เขาถงไดจาก/Available from:http//….

ตวอยาง เชน Alavi-Naini R, Moghtaderi A, Mohammadi M, Zabetian M. Factors associ-

ated with mortality in Tubeculosis patients. J Res Med Sci [internet]. 2013 [cited 2013 Nov

5];18:52-5. Available from: http//www.ncbi.ntm.nih.gov/pmc/articles/PMC3719227/

ข. หนงสอหรอบทความอเลกทรอนกส

ล�าดบทอางอง. ชอผแตง. ชอเรอง[ประเภทของสอ]. เมองทพมพ. ส�านกพมพ; ปทพมพ [สบคนเมอ/

citied ป เดอน วนท]. จ�านวนหนา. แหลงขอมล/Available from:http//….

ตวอยาง เชน Mewertris M, Gould D, Mahato B. Rising out-of-pocket spending for medi-

cal care: a growing strain of family budgets [Internet]. New York: Commonwealth Fund; 2006

Feb [cited 2006 Oct 2]. 23 p. Available from: http//www.cmwf.org/usr_doc/Merlis_risingoop-

spending_887.pdf

ขนฎฐา กาญจนรงสนนท. การสรางเครอขายเพอการพฒนา [อนเตอรเนต]. [สบคนเมอวนท 13 ต.ค.

2555]. แหลงขอมล: http://www.northphc.org

8


4. การสงตนฉบบ

4.1 การสงเรองตพมพใหสงตนฉบบ 1 ชด และแผน diskette ถงส�านกงานปองกนควบคมโรคท 5 จงหวด

ราชบร 123/202 ถนนเพชรเกษม ซอย 1 อ�าเภอเมอง จงหวดราชบร 70000

4.2 ใชกระดาษพมพดดขนาด A4 พมพหนาเดยว และสงเอกสารมาพรอมกบแผน diskette ซงพมพ

ตนฉบบเอกสาร พรอมระบชอ File และระบบทใช MSWord

4.3 ภาพประกอบ ถาเปนภาพเสนตองเขยนดวยหมกด�าบนกระดาษหนามน ถาเปนภาพถายควรเปน

ภาพสไลด หรออาจใชภาพขาวด�าขนาดโปสการดแทนได การเขยนค�าอธบายใหเขยนแยกตางหากอยาเขยน

ลงในรป

5. การรบเรองตนฉบบ

5.1 เรองทรบไว กองบรรณาธการจะแจงตอบรบใหผ เขยนทราบ และสงให reviewer 2 ทาน

รวมพจารณา

5.2 เรองทไมไดรบพจารณาลงพมพ คณะบรรณาธการจะแจงใหทราบแตจะไมสงตนฉบบคน

5.3 เรองทไดรบพจารณาลงพมพ คณะบรรณาธการจะสงเลมวารสารใหผเขยน จ�านวน 5 เลม

ความรบผดชอบ

บทความทลงพมพในวารสารส�านกงานปองกนควบคมโรคท 5 จงหวดราชบร ถอวาเปนผลงาน

ทางวชาการ หรอการวจย และวเคราะห ตลอดจนเปนความเหนสวนตวของผ เขยน ไมใชความเหน

ของส�านกงานปองกนควบคมโรคท 5 จงหวดราชบร หรอคณะบรรณาธการแตประการใด ผเขยนจ�าตอง

รบผดชอบตอบทความของตน

9


1. ชอเรอง (ภาษาไทย)

………………………………………………………......................…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………….............................…………………..……………

2. ชอเรอง (ภาษาองกฤษ)

…………………………………………………………………………………………………………………………………......................………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………..………......................................……

3. ผนพนธ

………………………………………………………………………………………………………………………………................................…..……………

ชอ-สกล……………………………………................….………………… ต�าแหนง……………………………….…........…..……..………………

หนวยงาน……………………….…………………………..................................................…………………………….….…………………………

โทรศพท ………………………………… โทรสาร…………….………...……….… E-mail…………….….…….................…………..………

4. วฒการศกษาชนสงสด …………………………………… วฒยอ (ภาษาไทย) ……………..…..............……….…………………

……………………………….………………………............................ วฒยอ (ภาษาองกฤษ)…………….…………………..…………………

5. ชอผเขยนรวม (ถาม) ………………………..............… วฒยอ (ภาษาไทย) …………......................….………………………

……………………………….………………………............................ วฒยอ (ภาษาองกฤษ)…………….…………………..…………………

6. สงทสงมาดวย m แผนดสกขอมลตนฉบบ ชอแฟมขอมล

m เอกสารพมพตนฉบบ จ�านวน 1 ชด

ขาพเจาขอรบรองวาบทความ/ผลงานวชาการนไมเคยตพมพเผยแพรทใดมากอน และไมอยระหวางการ

พจารณาของวารสารฉบบอนหากขาพเจาขาดการตดตอในการแกไขบทความนานเกน 2 เดอน ถอวาขาพเจาสละ

สทธในการลงวารสาร

ลงชอ................................................................. เจาของบทความ/ผลงานวชาการ

(.........................................................)

วนท.................. เดอน.......................... พ.ศ........................

ใบสมครสงบทความ/ผลงานวชาการลงตพมพ

วารสารส�านกงานปองกนควบคมโรคท 5 จงหวดราชบร**********************************************************************************

10


7. การสงใบสมครและบทความ/ผลงานวชาการ

1. ตนฉบบบทความ/ผลงานวชาการ ใชอกษร TH SarabunPSKขนาด 16 ส�าหรบภาพประกอบถา

เปนภาพลายเสนตองเขยนดวยหมกด�าบนกระดาษหนามน ถาเปนภาพถายควรเปนภาพสไลด หรออาจใชภาพ

ขาวด�าขนาดโปสการดแทนกได การเขยนค�าอธบายใหเขยนแยกออกตางหาก อยาเขยนลงในภาพ

2. การสงใบสมครและบทความ/ผลงานวชาการ ใหสงเอกสารตนฉบบ 1 ชดพรอม Electronics File

โดย

2.1 ใบสมครและเอกสารบทความ/ผลงานวชาการ ใชกระดาษพมพดดขนาด A4 พมพหนาเดยว

สงทกลมพฒนาวชาการ ส�างานปองกนควบคมโรคท 5 จงหวดราชบร ถนนศรสรยวงศ ต�าบลหนาเมอง อ�าเภอ

เมอง จงหวดราชบร 70000 โทร.032-338307-8

2.2 เอกสารบทความ/ผลงานวชาการ สงเปน Electronics Fileพรอมระบชอไฟล และระบบท

ใช Ms Word ท E-mail : [email protected]

11


วารสารวชาการของส�านกงานปองกนควบคมโรคท 5 จงหวดราชบร ไดมการจดพมพและเผยแพร

เปนปท 2 พ.ศ.2561 ฉบบท 1 เรมตงแตเดอน มกราคม-มถนายน 2561 โดยมวตถประสงคเพอสงเสรม

สนบสนนใหนกวชาการเครอขายทางการแพทย และเครอขายสาธารณสข ไดมการน�าเสนอและเผยแพร

ผลการด�าเนนงานทางดานวชาการและงานวจยทเกยวของ ทไดผานการกลนกรองจากคณะบรรณาธการและ

ผเชยวชาญอยางเขมขน จ�านวน 5 เรอง อนไดแก บทความทางวชาการและงานวจยเรอง การระบาดของ

โรคไวรสตบอกเสบเอ จงหวดสมทรสงครามเดอนมกราคม–มถนายน 2560 รายงานการสอบสวนกรณพบ

นกเรยนปวยเปนวณโรคปอดรายใหมทดอยาหลายขนานชนดรนแรงมาก อ�าเภอทามะกา จงหวดกาญจนบร

การศกษาคะแนนมาตรฐานแบบทดสอบความสามารถทางสตปญญา WISC-III ฉบบภาษาไทยในเดกทมความ

บกพรองทางการเรยนร LD กบเดกสมาธสน ปจจยทมผลตอคณภาพชวตของผตดเชอเอชไอวและ ผปวยเอดส

ทรบยาตานไวรสเอชไอวทโรงพยาบาลบานโปง จงหวดราชบร และรปแบบการสรางเสรมพฤตกรรมสขภาพ

เพอสงเสรมคณภาพชวตของผสงอายทมภาวะพงพงในพนทน�ารองตนแบบการดแลระยะยาว (Long Term

Care) จงหวดเพชรบร ซงจะเปนประโยชนในการแลกเปลยนขอมลองคความรและการพฒนางานทางดาน

การเฝาระวง ปองกน ควบคมโรค และภยสขภาพใหไดมาตรฐานสากลมากยงขนแลว ยงเปนการใชประโยชน

จากแหลงฐานขอมลในการศกษา คนควา อางองในงานวชาการหรอวจยของกรมควบคมโรคตอไป

บรรณาธการ

สารจากบรรณาธการ

12


การระบาดของโรคไวรสตบอกเสบเอ จงหวดสมทรสงคราม

เดอนมกราคม–มถนายน 2560

(Outbreak of hepatitis A Samut Songkhram Province

January - June 2017)

สรตน ผลละศร ศศ.ม.(จตวทยาชมชน) Surat Pullasiri M.A.(Community Psychology)

ส�านกงานสาธารณสขจงหวดสมทรสงคราม Samut Songkhram Provincial Health office

บทคดยอ

การศกษาครงน มวตถประสงคเพอยนยนการวนจฉยและการระบาดของโรคไวรสตบอกเสบชนดเอ

ทเกดขนในจงหวดสมทรสงคราม ระหวางเดอนมกราคม – มถนายน 2560 และศกษาลกษณะการเกดโรค

การกระจายของโรค คนหาแหลงโรค ปจจยเสยงของการตดเชอ และเพอหาแนวทางในการควบคมปองกน

การระบาดของโรค เปนการศกษาระบาดวทยาเชงพรรณนาและระบาดวทยาเชงวเคราะหแบบ case - control

study เกบขอมลจากการสมภาษณ การเกบตวอยางสงตรวจทางหองปฏบตการ และผลการสอบสวน จ�านวน

ผปวย 19 ราย กลมควบคม จ�านวน 76 ราย รวมกลมตวอยางทท�าการศกษาจ�านวน 95 ราย ผลการศกษา

เชงพรรณนาพบผปวยทงหมด จ�านวน 34 ราย อตราสวนเพศชายตอเพศหญงเทากบ 1 : 1.3 ผปวยมอายต�าสด

11 ป สงสด 54 ป เปนผปวยใน จ�านวน 29 ราย ผปวยนอก จ�านวน 5 ราย อาการทางคลนกของผปวยทพบไดแก

ไข (รอยละ 94.74) รองลงมาคอ ออนเพลย (รอยละ 78.95) ตว/ตาเหลอง (รอยละ 68.42) คลนไส

อาเจยน (รอยละ 63.16) ผ ป วยรายแรกเรมปวยวนท 11 มกราคม 2560 โดยมภมล�าเนาอย ใน

อ�าเภอบางคนท จากนน มการแพรระบาดไปทกอ�าเภออยางรวดเรว เสนโคงการระบาดแสดงถง

แหลงโรครวม (common source outbreak) การตรวจทางหองปฏบตการไมพบเชอไวรสตบอกเสบ

ชนดเอ ในน�าประปา น�าคลอง น�าดมบรรจขวด น�าแขง และหอยดอง ผลการศกษาระบาดวทยาเชงวเคราะห

พบวา การดมน�าถง และน�าดมบรรจขวด นาจะเปนสาเหตของการระบาดครงน โดยมคา OR = 26.78,

95% CI = 2.90 - 247.02 และ OR = 12.78, 95% CI = 3.56 - 45.87 ตามล�าดบ มาตรการด�าเนนการ

ซงตรวจสอบคณภาพน�าบรรจถง และบรรจขวดสงตรวจ เตมคลอรนในน�าประปาสวนภมภาค เตมคลอรน

ในน�าประปาหมบาน สนบสนนแอลกอฮอลเจลใหรานคาในสถานททองเทยว ลางพนตลาดสด ลางหองน�า

สาธารณะ ศนยเดกเลก โรงครวในโรงเรยน

Abstract

The objective of this studied was to verified the diagnosis and an epidemic of viral

Hepatitis A at Samutsongkhram province during January - June 2017, and study the occurrence,

distribution, source of infected, risk factors and how to controlled and prevention an

นพนธตนฉบบ Original Article

13


outbreaks of disease. Use Descriptive epidemiological study design. Data was collected by

interviews, laboratory and Epidemiological investigation studied. Analytics epidemiological

use case - control study. The result revealed that the sample were consisted of 19 cases and

76 controlled group. Descriptive study found 34 cases of infected, ratio of male to female was

1: 1.3, minimum age was 11 years old, maximum was 54 years old. 29 cases were inpatients,

5 cases were outpatients. The mainly clinical symptoms were fever (94.74%), followed by

fatigue (78.95%), body or yellow eyes (68.42%), nausea (63.16%) The first patient developed

symptoms at Bangkhonthi residents on 11 January 2017. Then quickly spreading to every

district. The epidemic curve showed the source of an outbreak was common source outbreak,

the laboratory not found viral Hepatitis A in tap water, bottle water, ice, and canals, pickle

mussels. When analytical epidemiologic studies found that drinking water tanks and bottle

water had associated with caused of an outbreak OR = 26.78, 95% CI = 2.9 - 247.02, and

OR = 12.78, 95%Cl 3.56 - 45.87, respectively. The implementing measures, quality monitoring

of drinking water tank and bottle, chlorinate in tap water of village, alcohol gel supported

to the shops in tourist destinations, clean the market, public toilet, childcare center, kitchen

in the school.

ประเดนส�าคญ Key words

การระบาดของโรคไวรสตบอกเสบเอ/ Outbreak of hepatitis A/

จงหวดสมทรสงคราม Samut Songkhram Province

14


โ รค ไ วร สต บอ ก เ สบ เอ เป น โ รคต ดต อ

ทาง เด นอาหารและน� า พบได บ อยท ง แบบ

ประปรายและแบบเกดการระบาด ตดตอผ าน

การรบประทานอาหารหรอน� าทปนเป อนเชอ

(fecal-oral route) การเกดโรคในกล มเดกท

อายน อยกว าหรอเท ากบ 2 ป มกเป นแบบ

ไมปรากฏอาการในเดกอาย 3-5 ป จะมอาการเกดขน

ประมาณครงหนง ในเดกทอายมากกวา 5 ป รอยละ

80 จะเกดอาการขน เชอไวรสตบอกเสบชนดเอ

มความคงทนในสภาพแวดลอมสงมาก จากการศกษา

พบวาถาอย ในแซนวช เกบไวในต เยน สามารถ

อยไดหลายเดอน(1) และสามารถตดตอมายงคนได

โดยการกนอาหารหรอดมน�าทปนเปอนเชอ

จ ากการทบทวนราย ง านการ เ ฝ า ร ะว ง

โรคทางระบาดวทยา ต งแต ป 2550–2559

จงหวดสมทรสงคราม มรายงานผ ป วยโรคไวรส

ตบอกเสบชนดเอเฉพาะในป 2558 จ�านวน 4 ราย

คดเปน 2.05 ตอแสนประชากร ในป 2560(2)

ง า น ร ะ บ า ด ว ท ย า ส� า น ก ง า น ส า ธ า ร ณ ส ข

จ งหวดสมทรสงคราม ได รบรายงานผ ป วย

โรคไวรสตบอกเสบชนดเอ จากโรงพยาบาลสมเดจ

พระพทธเลศหลา ในวนท 31 มกราคม 2560

จ�านวน 4 ราย อยในพนทอ�าเภอเมอง ต�าบลบานปรก

บางขนแตก แมกลอง ต�าบลละ 1 ราย อ�าเภออมพวา

ต�าบลแควออม จ�านวน 1 ราย รวมเปน จ�านวน 4 ราย

วนท 31 มกราคม 2560 จ�านวน 5 ราย อ�าเภอ

เมอง ต�าบลบานปรก แหลมใหญ แมกลองต�าบลละ

1 ราย อ�าเภอบางคนท ต�าบลกระดงงา จ�านวน

1 ราย และอ�าเภออมพวา ต�าบลบางชาง จ�านวน

1 ราย เมอวนท 31 มกราคม 2560 ทมเฝาระวง

สอบสวนเคลอนทเรว (surveillance and rapid

บทน�า

response term : SRRT) ของส� านกงาน

สาธารณสขจงหวด ส�านกงานสาธารณสขอ�าเภอ

ทง 3 อ�าเภอ เพอสอบสวนโรค เมอวนท 31 มกราคม

2560 เวลา 13.00 น. โดยมวตถประสงคเพอยนยน

การวนจฉยและการระบาดของโรค อธบายลกษณะ

และการกระจายของโรค รวมทง คนหาแหลงโรค

และปจจยเสยงตอการตดเชอเพอใหขอเสนอแนะ

เชงนโยบายเพอการควบคมและป องกนไม ให

โรคระบาดเพมขน


1. เพอยนยนการวนจฉยและการระบาดของโรค

2. เ พ ออธบาย ลกษณะการ เก ด โ รคและ

การกระจายของโรค

3. เพอศกษาลกษณะการเกดโรค แหลงโรคและ

วธถายทอดโรค

4. เพอหาแนวทางในการควบคมและปองกน

การระบาด

วสดและวธการ

การศกษาครงน เปนการศกษาระบาดวทยา

เชงพรรณนา และศกษาระบาดวทยาเชงวเคราะห

แบบ case control study ชนด Unmatched case

control study

กลมตวอยาง

1. กลมศกษา (cases) : ไดแก ผปวยทมารบ

การรกษาทโรงพยาบาลสมเดจพระพทธเลศหลา

โรงพยาบาลนภาลย โรงพยาบาลอมพวา และแพทย

วนจฉยดวยโรคไวรสตบอกเสบชนดเอ ระหวางวนท

30 มกราคม 2560 ถง 25 สงหาคม 2560

15


2. กลมควบคม (controls) : ไดแก กลมตวอยาง

ทอาศยในแหลงเดยวกน อาย และสภาพแวดลอม

ใกล เ คยงกบผ ป วยท เป นกล มศกษาโดยเลอก

กลมตวอยางทเปนกลมควบคม จ�านวน 4 ราย ตอ

ผปวยทเปนกลมศกษา จ�านวน 1 ราย

วธด�าเนนการ

1. การศกษาระบาดวทยาเชงพรรณนา

1.1 ศกษาขอมลของผปวยทเขารบการรกษา

ในโรงพยาบาลสมเดจพระพทธเลศหลา โรงพยาบาล

นภาลย และโรงพยาบาลอมพวา รวมทงหมด จ�านวน

34 ราย โดยการสมภาษณ ศกษารายละเอยดจาก

บตรตรวจโรคผปวยนอก และบนทกการรกษาผปวยใน

รวมกบการทบทวนขอมลผปวยยอนหลงจากระบบ

ฐานขอมลโรงพยาบาลสมเดจพระพทธเลศหลา

โรงพยาบาลนภาลย และโรงพยาบาลอมพวา ระหวาง

วนท 1 พฤศจกายน 2559 – 30 มถนายน 2560

1.2 คนหาผปวยเพมเตม (Active case

finding) โดยใชนยามผปวย ดงน(3)

ผปวยทสงสย (Suspected case) หมายถง

ผ ทมอาการ 4 ใน 8 อาการดงน ไข ออนเพลย

ตว/ตวเหลอง คลนไส อาเจยน จกเสยดใตลนป

ปสสาวะเขม ปวดเมอยตามขอ และปวดศรษะ

ผปวยทเขาขาย (Probable case) หมายถง

ผปวยทมอาการตามเกณฑทางคลนกรวมกบคา SGPT

ในน�าเหลองมากกวา 100U/L

ผปวยยนยน (Confirmed case) หมายถง

ผปวยทมอาการตามเกณฑทางคลนก และมหลกฐาน

การตดเชอไวรสตบอกเสบชนดเอ พบผลบวก

Anti HAV IgM

1.3 ศกษาสงแวดลอมทเกยวของกบผปวย

ไดแก ตลาดสด รานอาหาร น�าดม น�าใช

2. การศกษาระบาดวทยาเชงวเคราะห

ท�าการศกษาแบบมกลมควบคม (controls)

โดยใชกล มตวอยางทอาศยในแหลงเดยวกน อาย

สภาพแวดลอมใกลเคยงกบผปวยทเปนกลมศกษา

(case) โดยเลอกกลมตวอยางทเปนกลมควบคม

จ�านวน 4 ราย ตอผปวยทเปนกลมศกษา จ�านวน 1 ราย

กล มศกษา (case) หมายถง ประชาชนใน

จงหวดสมทรสงครามทมอาการ 4 ใน 8 อาการ ดงน

ไข ออนเพลย ตว/ตาเหลอง คลนไสอาเจยน จกเสยด

ใตลนป ปสสาวะเขม ปวดเมอยตามขอ ปวดศรษะ

รวมกบมหลกฐานการตดเชอไวรสตบอกเสบชนดเอ

จากการตรวจ HAV IgM โดยวธ ELISA ใหผลบวก

ระหวางวนท 30 มกราคม 2560 ถง 25 กมภาพนธ

2560

กลมควบคม (Control) หมายถง ผทไมมอาการ

ไข ออนเพลย ตว/ตาเหลอง คลนใสอาเจยน รวม

กบไมมหลกฐานการตดเชอไวรสตบอกเสบชนดเอ

ในชวงการระบาดของโรค และเปนผทมอายเทากนกบ

ผปวยหรอตางกนไมเกน 5 ป เปนผอาศยในบานทตดกน

กบบานผปวย และมสภาพแวดลอมใกลเคยงกน

กล มผ ป วยและกล มควบคม จะได รบการ

สมภาษณถงขอมลทวไป ประวตการกนอาหาร น�า

และน�าแขง และน�ามาว เคราะห ข อมลเพอหา

ปจจยเสยงตอการปวยดวยโรคไวรสตบอกเสบชนดเอ

3. ศกษาสงแวดลอมระบบการผลตน�าประปา

สวนภมภาค ประปาหมบาน ลกษณะสงแวดลอม

ในโรงงานผลตหอยดอง ตลาดสด ตรวจสอบคณภาพ

น�าดมและน�าแขง สภาพแวดลอมทวไปรอบ ๆ

บรเวณโรงงานผลตน�าดมและน�าแขง และกระบวน

การขนสง เพอประเมนจดเสยงทเปนสาเหตของ

การเกดการระบาด

เครองมอสถตทใชและการวเคราะหขอมล

4.1 แบบสมภาษณโรคไวรสตบอกเสบเอ

ทสรางขนโดยไดรบการตรวจสอบจากผเชยวชาญ

เพอเกบรวมรวมขอมลดานบคคล เวลา สถานท และ

ปจจยทเกยวของกบการระบาดของโรค

16


4.2 การวเคราะหขอมลโดยใชโปรแกรม

Epi Info สถตทใชในการศกษา ไดแก สถตเชงพรรณนา

เพอน�าเสนอลกษณะการกระจายตามบคคล เวลา

และสถานท โดยน�าเสนอเปนจ�านวน อตรา อตราสวน

ร อยละ ค ามธยฐาน และพสย รวมทงใช สถต

เชงอนมานเพอศกษาความสมพนธระหวางปจจย

กบการเกดโรคตบอกเสบชนดเอ ไดแก odd ratio,

95% CI

ผลการศกษา

จากการรวบรวมขอมลผปวยโรคไวรสตบอกเสบ

เอ ระหวางวนท 1 มกราคม 2560 ถง 30 มถนายน

2560 พบผ ปวยรวม จ�านวน 34 ราย กระจาย

ในอ�าเภอตางๆ ทกอ�าเภอ โดยรบไวรกษาเปน

ผปวยใน จ�านวน 29 ราย (รอยละ 85.29) ผปวยนอก

จ�านวน 5 ราย (รอยละ 14.7)

เมอวเคราะหการกระจายตามบคคล พบวา

ผปวยเปนเพศชาย จ�านวน15 ราย และเพศหญง

จ�านวน 19 ราย โดยมอตราสวนเพศชายตอเพศหญง

เทากบ 1 : 1.3 อายต�าสด 11 ป อายสงสด 54 ป (เฉลย

33.82) พบผปวยมากทสดในกลมอาย 30-39 ป (รอยละ

36.8) รองลงมาคอ กลมอาย 20-29 ป (รอยละ 39.69)

และกลมอาย 40-49 ป (รอยละ 16.1) ผปวยสวนใหญ

ประกอบอาชพรบจาง รอยละ 47.1 รองลงมา

คอ คาขาย รอยละ 20.6 ขาราชการ และนกเรยน

รอยละ 10.5

อาการของผปวยทพบไดแก ไข รอยละ 92.0

รองลงมาออนเพลย รอยละ 76.0 ตว/ตาเหลอง

รอยละ 72.0 และคลนไส อาเจยน รอยละ 64.0

เมอวเคราะหการกระจายตามสถานทของโรค

ไวรสตบอกเสบชนดเอ พบวา มการเกดโรคใน 19

ต�าบล จากจ�านวนทงสน 30 ต�าบลของทกอ�าเภอ

ในจงหวดสมทรสงคราม เปนผ อย จรงในจงหวด

สมทรสงคราม ทงหมด จ�านวน 34 ราย อ�าเภอเมอง

มอตราปวยสงสด 23.19 ตอแสนประชากรแสนคน

รองลงมา คอ อ�าเภอบางคนท 11.95 และอ�าเภอ

อมพวา อตราปวยเทากบ 10.48 ตอแสนประชากร

แสนคน ตามล�าดบ

ผลการศ 2560 พบละ 85.2 อตราสวนทสดในก49 ป ขาราชกา ละ 72.0 จากจานทงหมด 311.95 แ

การวเคร รายท 2เวนท 20

ศกษา จากการรวบรบผปวยรวม 39) ผปวยนอกเมอวเคราะหนเพศชายตอเกลมอาย 30-3(รอยละ 16.1าร และนกเรยอาการของผปและคลนไส อเมอวเคราะหวนทงสน 3034 ราย อาเภและอาเภออม

ราะหการกระผปวยรายแรกเรมปวยวนท มกราคม 25

รวมขอมลผป34ราย กระจาก 5ราย (รอยลหการกระจายเพศหญง เทา39 ป (รอยละ1) ผปวยสวนใยน รอยละ 10ปวยทพบไดแอาเจยน รอยลหการกระจายต ตาบลขอ

ภอเมอง มอตรมพวา อตราปว

ะจายตามเวลากเรมปวยวนท17 มกราคม 560 เปนผปว

วยโรคไวรสตายในอาเภอตละ14.7) ตามบคคล พกบ 1 : 1.3อ

ะ36.8) รองลงใหญประกอบ0.5 ก ไข รอยละ ละ 64.0 ตามสถานทของทกอาเภอในราปวยสงสด2วยเทากบ 10.

า ท 11มกราคม2560 เปนผปวยตาบลแมกล

ตบอกเสบเอ ราง ๆ ทกอาเภ

พบวาผปวยเปอายตาสด 11งมาคอ กลมอบอาชพรบจาง

92.0รองลงม

ของโรคไวรสตนจงหวดสมท3.19 ตอแสน.48 ตามลาดบ

ม 2560 เปนผปวยตาบลบานลอง อาเภอเม

ระหวางวนท ภอ โดยรบไวร

ปนเพศชาย15ป อายสงสด

อาย 20-29 ปง รอยละ47.1

มาออนเพลย

ตบอกเสบชนดทรสงคราม เปนประชากรแสบ

ผปวยอาเภอบนปรก อาเภอมอง ตาบลแค

1มกราคม 25รกษาเปนผปว

5 ราย และเพ54 ป (เฉลย (รอยละ39.61 รองลงมาค

รอยละ 76.0ต

ดเอ พบวามกปนผอยจรงในนคน รองลงม

บางคนท ตาบลอเมอง รายท ควออม อาเภอ

560 ถง 30วยใน 29ราย

ศหญง 19 รา 33.82) พบผ69) และกลมออ คาขาย รอ

ตว/ตาเหลอง

ารเกดโรคใน นจงหวดสมทรมา คอ อาเภอ

ลบางกง และ3,4 และ 5 ออมพวาและต

17

0มถนายน (รอย

าย โดยมผปวยมากอาย 40-ยละ20.6

รอย

19ตาบล รสงครามอบางคนท

พบผปวย เรมปวยตาบลบาง

17


การวเคราะหการกระจายตามเวลา

ผปวยรายแรกเรมปวยวนท 11 มกราคม 2560

เปนผปวยอ�าเภอบางคนท ต�าบลบางกง และพบผปวย

รายท 2 เรมปวยวนท 17 มกราคม 2560 เปนผปวย

ต�าบลบานปรก อ�าเภอเมอง รายท 3, 4 และ 5 เรมปวย

วนท 20 มกราคม 2560 เปนผปวยต�าบลแมกลอง

การเกบตวอยาง

เกบตวอยางน�าสงตรวจหาเชอไวรสตบอกเสบเอ

จ�านวน 4 ตวอยาง ดงน

1. น�าคลอง จากหม 10 ต.บานปรก อ.เมอง

จ.สมทรสงคราม

2. น�าฝนจากหม 10 ต.บานปรก อ.เมอง


3. น�าประปาหมบาน หม 9 ต.บานปรก อ.เมอง


4. น�าประปาหมบาน หม 11 ต.บานปรก อ.เมอง


อ�าเภอเมอง ต�าบลแควออม อ�าเภออมพวา และ

ต� าบลบางขนแตก อ� า เภอ เม อ ง ตามล� า ดบ

จากนน พบผปวยเพมขนอยางตอเนองและกระจาย

ทกอ�า เภอ เส นโค งการระบาดม ลกษณะของ

การระบาดทมแหลงโรครวม (common source

outbreak)

ผลการตรวจว เคราะห ไม พบเช อ ไว รส

ตบอกเสบเอ

เกบตวอยางหอยดองสงตรวจหาเชอไวรส

ตบอกเสบเอ จ�านวน 7 ตวอยาง ดงน หอยดองเจไพ

หอยดองก�าไรทอง หอยดองรานปาลนจ หอยดอง

รานวราปลาท หอยดองรานแตน หอยดองรานเจพร

และหอยดองรานแมใบ ผลการตรวจวเคราะห ไมพบ

เชอไวรสตบอกเสบเอ

ขนแตก ระบาดม

กาไรทองแมใบผล

ผลการศ พบวา ผป นยสาคญ

อาเภอเมอง ลกษณะของก

การเกบตวอยเกบตวอยางน1. นาคลอง จ2. นาฝนจาก3. นาประปา4. นาประปา

ผลการตรวจเกบตวอยางหง หอยดองรานการตรวจวเค

ศกษาระบาดวจากการศกษปวยโรคไวรสต1. การดมนา

ญทางสถตท p

ตามลาดบ จการระบาดทม

ยาง นาสงตรวจหาจากหม 10 ต.หม 10 ต.บานหมบาน หม 9หมบาน หม 1

จวเคราะห ไมหอยดองสงตรนปาลนจ หอยราะห ไมพบเ

วทยาเชงวเครากลมศกษา (ตบอกเสบชนดาดมบรรจถงจp - value < 0

ากนนพบผปวมแหลงโรครวม

เชอไวรสตบอ.บานปรก อ.เมนปรก อ.เมอง9 ต.บานปรก 11 ต.บานปรก

พบเชอไวรสรวจหาเชอไวรยดองรานวราชอไวรสตบอก

ราะห (case) จานวนดเอ นาจะมคจะมโอกาสเสย0.05, OR = 2

วยเพมขนอยม (common

อกเสบเอ จานมอง จ.สมทรง จ.สมทรสงคอ.เมอง จ.สมก อ.เมอง จ.ส

ตบอกเสบเอรสตบอกเสบเอปลาท หอยดกเสบเอ

น 19 รายจบความสมพนธดยงตอการเกด26.78, 95%

างตอเนองแลsource out

วน 4 ตวอยาสงคราม . คราม มทรสงครามสมทรสงคราม

อจานวน 7 ตองรานแตน ห

คกบกลมควบดงน ดโรคไวรสตบOR = 2.9 - 2

ละกระจายทกtbreak)

งดงน

ตวอยาง ดงน หอยดองรานเ

บคม(control)

อกเสบเอเปน247.02

กอาเภอ เส

หอยดองเจไพจพร และหอย

) 76 ราย ผลก

น 26.78 เท

18

นโคงการ

พหอยดองยดองราน

การศกษา

ทา และม

18


ผลการศกษาระบาดวทยาเชงวเคราะห

จากการศกษากลมศกษา (case) จ�านวน 19

ราย จบคกบกลมควบคม (control) จ�านวน 76 ราย

ผลการศกษาพบวา ผปวยโรคไวรสตบอกเสบชนดเอ

นาจะมความสมพนธ ดงน

1. การดมน�าดมบรรจถงจะมโอกาสเสยงตอ

การเกดโรคไวรสตบอกเสบเอเปน 26.78 เทา และ

มนยส�าคญทางสถตท p - value < 0.05, OR = 26.78,

95% OR = 2.9 - 247.02

2. การดมน�าดมบรรจขวดจะมโอกาสเสยงตอ

การเกดโรคไวรสตบอกเสบเอเปน 12.78 เทา และ

มนยส�าคญทางสถต ท p - value< 0.05, OR=12.78,

95% OR=3.56 - 45.87 รายละเอยดดงตารางท 1

19


ตารางท 1 แสดงความสมพนธของการไดรบปจจยเสยงและการเกดโรคไวรสตบอกเสบเอ โดยวเคราะหจ�าแนก

ตามปจจยเสยง

20

ปจจยเสยง cases controls Odds Ratio

95% CI Z statistic

SigLower Upper

นาใช ใชนาประปาภมภาค 7 29 0.9454 0.3339 2.6767 0.106 0.9158 ไมใชนาประปาภมภาค 12 47

รวม 19 76 ใชนาประปาหมบาน 10 43 0.8527 0.3111 2.3373 0.310 0.7568 ไมใชนาประปาหมบาน 9 33 รวม 19 76 ใชนาคลอง 2 4 2.1176 0.3579 12.5296 0.827 0.4081 ไมใชนาคลอง 17 72

รวม 19 76นาดม ใชนาถง 5 1 26.7857 2.9045 247.0218 2.901* 0.0037 ไมใชนาถง 14 75

รวม 19 76 ใชนาบรรจขวด 9 5 12.7800 3.5602 45.8759 3.907* 0.001 ไมใชนาบรรจขวด 10 71

รวม 19 76 ใชนาประปากรอง 1 1 4.1667 0.2486 69.8471 0.992 0.3211 ไมใชนาประปากรอง 18 75 รวม 19 76 ใชนาฝน 7 34 0.7206 0.2557 2.0307 0.620 0.5353 ไมใชนาฝน 12 42

รวม 19 76การกนอาหาร กนจากตลาดแมกลอง 7 26 1.1218 0.3942 3.192 0.215 0.8294 ไมกนจากตลาดแมกลอง 12 50

รวม 19 76 กนจากตลาดวดชองลม 2 10 0.7765 0.1553 3.881 0.308 0.7580 ไมกนจากตลาดวดชองลม 17 66

รวม 19 76 ซออาหารสดมาทากนเอง 3 55 0.07159 0.0189 0.2711 3.881 0.0001 ไมไดทากนเอง 16 21

รวม 19 76

มาตรการทไดดาเนนการ (ชวงวนท 1 กมภาพนธ 2560 – 25 กมภาพนธ 2560) 19

20


มาตรการทไดด�าเนนการ (ชวงวนท 1 กมภาพนธ

2560 – 25 กมภาพนธ 2560)

1. ประชมคณะกรรมการโรคตดตอจงหวด

โดยมผวาราชการจงหวดสมทรสงครามเปนประธาน

2. ตรวจคลอรนตกคางในน�าประปาภมภาค และ

ประปาหมบานทกแหง

3. เป ด EOC ตดตามสถานการณรายวน

เปนเวลา 4 วน

4. จดหาคลอรนและเตมคลอรนในประปา

หมบานทเปนแหลงทองเทยว

5. ขอสนบสนนแอลกอฮอลเจลมอบใหรานคา

ในสถานทท องเทยวและตลาดแมกลอง จดท�า

บทความกนรอน ชอนกลาง ล างมอ เผยแพร

ทางเสยงตามสาย สถานบรการทกแหง

6. ประชาสมพนธใหประชาชนทราบ เรองการ

ปองกนโรคไวรสตบอกเสบเอ โดยการกนรอน ชอนกลาง

ลางมอ ใหประชาชน รานคา ตลาดนด รบทราบ

4. ส�านกงานสาธารณสขอ�าเภอ โรงพยาบาล

สงเสรมสขภาพต�าบลน�าคลอรนหรอไลโซลใชท�า

ความสะอาดหองสขาทตลาดนด ลางพนตลาดสด

ลางหองน�าสาธารณะ ศนยเดกเลก และโรงเรยน

ลางโรงครวทกทภายในสปดาหน

5. แนะน�าแม ค าขายสลดให ล างผกด วย

น�าดางทบทม 20-30 เกรดในน�า 4 ลตร ใหความร

และสนบสนนแอลกอฮอล เจลในศนย เดกเลก

ทกแหง

สรปและวจารณ

จากการศกษาครงนพบวามการระบาดของ

กล มผ ป วย โรคไวร สตบอ ก เสบ เอ ในจ งหว ด

สมทรสงคราม ในช วงเดอนมกราคมถงเดอน

กมภาพนธ 2560 ปจจยทคาดวาเปนสาเหตของ

การ ระบาดของ โ รค ไ ว ร สต บอ ก เ สบชน ด เ อ

จากการดมน�าบรรจถง หรอน�าบรรจขวดทปนเปอน

เชอไวรสตบอกเสบเอ ในกระบวนการบรรจน�าในขวด

ดงนน จงควรปรบปรงระบบระบายน�าและระบบก�าจด

สงปฏกลในโรงงานผลตน�าดมเพอปองกนการปนเปอน

และการระบาดทอาจเกดขนไดอกในอนาคต

จากการททมเฝาระวงสอบสวนเคลอนทเรว

(surveillance and rapid response term : SRRT)

ด�าเนนการตามมาตรการควบคมและปองกนโรค

อยางรวดเรว สงผลใหการระบาดของโรคไวรส

ตบอกเสบชนดเอ สงบลงโดยไมพบการตดเชอระลอก

ทสองในพนท

กตตกรรมประกาศ

ผวจยขอขอบคณ นายแพทยสรยะ คหะรตน

นายแพทย สาธารณสขจ งหวดสมทรสงคราม

ทใหความอนเคราะหใหค�าปรกษาแนะน�าอนเปน

ประโยชนยงตอการวจยครงน ขอขอบคณเจาหนาท

กล มงานควบคมโรคตดตอ ส�านกงานสาธารณสข

จงหวดสมทรสงคราม ทม SRRT อ�าเภอเมอง อมพวา

และบางคนททใหความชวยเหลอในการเกบรวบรวม

ขอมลการวจย ตลอดจนผเกยวของกบความส�าเรจ

ของการวจยนแตมไดเอยนามทกทาน ณ ทนดวย และ

ขอขอบคณส�านกงานปองกนควบคมโรคท 5 จงหวด

ราชบร ทใหค�าแนะน�าและสนบสนนงบประมาณ

คาใชจายในการสงวตถสงตรวจ

เอกสารอางอง

1. ยง ภวรวรรณ, วรนช จงศรสวสด. วคซนปองกน

ไวรสตบอกเสบ. กรงเทพ : บรษท เทกซ แอนด

เจอรนล พบลเคชน จ�ากด; 2544.22:218-26.

2. ส�านกงานสาธารณสขจงหวดสมทรสงคราม.

ร ายงานสถานการณ โ รคท ต อ ง เฝ า ระว ง

ทางระบาดวทยา ประจ�าเดอนมกราคม 2560.

21


[อนเตอรเนต]. [สบคนเมอวนท 1 กมภาพนธ 2560].

แหลงขอมล:http://www.skmo.moph.go.th/?q=node/410

3. ส�านกระบาดวทยา. นยามโรคตดเชอประเทศไทย.

กรงเทพมหานคร : องคการรบสงสนคาและ

พสดภณฑ; 2546.

22


การสอบสวนกรณพบนกเรยนปวยเปนวณโรคปอดรายใหมทดอยาหลายขนานชนดรนแรงมาก

อ�าเภอทามะกา จงหวดกาญจนบร

Investigation Report of the Primary Extensively Drug-Resistant Tuberculosis in Stu-

dent at ThaMaka District, Kanchanaburi Province

กรณา สขเกษม1 พย.ม การพยาบาลเดก Karuna Sookkasem1 MNS. Pediatrics Nursing

กนยา เอกอศดร1 วท.บ.สขศกษา Kunya Aekussadon1 B.Sc. Health Education

นภา สอสะอาด1 ส.บ.บรหารสาธารณสข Nipa Sor-Sa-Ard1 B.P.H.Public Health Administration

เชดชาย สนทรศรเวช2 ส.บ.บรหารสาธารณสข Cherdchai Soontornsirivaj2 B.P.H. Public Health

Administration

จนทรา สขะสฐษวณชกล3 พย.บ. Janthira Sukhasitwanichkul3 B.N.S.

1ส�านกงานปองกนควบคมโรคท 5 จงหวดราชบร 1The Office of Disease Prevention and Control 5th2ส�านกงานสาธารณสขอ�าเภอทามะกา 2Tha Maka District Public Health Office3 โรงพยาบาลมะการกษ 3Makarak Hospital

บทคดยอ

ตนเดอนมนาคม 2560 ส�านกงานปองกนควบคมโรคท 5 จงหวดราชบร รบรายงานผปวย XDR-TB 1 ราย

ในพนทของจงหวดกาญจนบรและราชบร จงสอบสวนโรครวมกบส�านกวณโรค และเจาหนาทสาธารณสข

จากสองจงหวดดงกลาว เพอยนยนการวนจฉยโรค คนหาแหลงแพรเชอ ตรวจผสมผส และด�าเนนการควบคม

ปองกนโรค ในวนท 14 มนาคม 2560 และ 1 เมษายน 2560

วธการศกษา ยนยนการวนจฉยโดยทบทวนขอมลเวชระเบยนของผ ป วยและผลการตรวจ

ทางหองปฏบตการ คนหาแหลงแพรเชอและคนหาผสมผส โดยการสมภาษณผปวย คนในครอบครว ครประจ�าชน

และเจาของรานเกมส ตรวจคดกรองผสมผสโรคดวยการถายภาพรงสทรวงอก เกบเสมหะผสมผสโรคทมภาพ

รงสทรวงอกผดปกตหรอมอาการนาสงสยวณโรคสงตรวจเพอวนจฉยวณโรค ประเมนพฤตกรรมของผปวย

โดยการสมภาษณยาย คร และเจาหนาทผดแล ประเมนสภาพแวดลอมในสถานททผปวยอาศยหรอมกจกรรม

ประจ�า โดยการสมภาษณและสงเกตขณะเยยมสถานท วเคราะหความเชอมโยงทางระบาดวทยาจากขอมล

ผปวยและผลการตรวจผสมผสทงหมด

ผลการศกษาผปวยเดกชายไทยอาย 14 ป อาศยในอ�าเภอทามะกา จงหวดกาญจนบร เรยนชน

มธยมศกษาปท 3 ในจงหวดราชบร เรมปวยเดอนพฤษภาคม 2559 ดวยอาการอดอด หายใจไมสะดวก

จากนน ไอมเสมหะ และมเลอดปน รกษาทคลนกไมทเลา แพทยรบไวในโรงพยาบาลเมอพฤศจกายน 2559 ผล

Sputum AFB พบเชอ 3+ ตรวจวธ Xpert MTB/RIF พบยนเชอวณโรคดอยา Rifampicin ตรวจวธ LPA ส�าหรบ

1st line drug พบดอยา 2 ชนด คอ Rifampicin และ Isoniazid และตรวจวธ LPA ส�าหรบ 2nd line drug


23


พบดอยาในกลม Fluoroquinolone และ AG/CP ไมมประวตสมผสผปวยวณโรค ไมเคยปวย หรอรบยารกษา

วณโรคมากอน ไดรบการรกษาดวยสตรยาส�าหรบ MDR-TB (Kanamycin, Levofloxacin, Ethionamine,

Cycloserine และ PAS) ปจจบนคณะแพทยผทรงคณวฒของส�านกวณโรคอนมตใหผปวยรายน สามารถรบ

การรกษาโดยใชยาส�าหรบเชอวณโรคดอยา สถานททมผสมผสใกลชด คอ บาน โรงเรยน และรานเกมส คนหา

ผสมผสโรคได 248 คน เปนผสมผสรวมบาน 2 คน ญาตทผปวยไปพกทบาน 6 คน เพอนรวมหองเรยน 32 คน

เพอนรวมชนเรยนและครทสอนชนมธยมศกษาปท 3 จ�านวน 141 คน ผสมผสในชมชน 67 คน ตดตาม

ถายภาพรงสทรวงอกได 158 คน ผดปกตสงสยวณโรค 3 คน ผลการตรวจเสมหะไมพบเชอวณโรคและไมพบ

เชอวณโรคดอยาทง 3 คน ภาพถายรงสทรวงอกผดปกตแตไมเกยวกบวณโรค 1 คน ผสมผสโรคกระจายอย

ในหลายต�าบลและหลายอ�าเภอ ตดตามมาถายภาพรงสทรวงอกเพม โดยโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบลอก

32 คน รวมตดตามไดทงหมด 190 คน การด�าเนนการคดกรองผสมผสในโรงเรยนเปนไปตามวธการและ

ขอตกลงทผบรหารของโรงเรยนและครเหนชอบ เพอลดผลกระทบตอโรงเรยนและผปวย การตดตามผสมผส

ทเปนลกคาของรานเกมสอาศยกจกรรมการคนหาเชงรกของพนท

สรปและขอเสนอแนะ ยนยนวนจฉยผปวยวณโรครายใหมทดอยาหลายขนานชนดรนแรงมากในพนท

ดงกลาว แตยงไมพบตนตอ source case ของผปวยรายน เนองจากการตดตามตรวจคดกรองผสมผสไดเพยง

รอยละ76.61 และมขอจ�ากดในการตดตามเฝาระวงการปวยของผสมผสโรคในระยะยาว

Abstract

On the early of March 2017, the Office of Disease Prevention and Control 5 (ODPC 5),

Ratchaburi was received the report of one case of XDR-TB in the overlap areas of

Kanchanaburi and Ratchaburi. Therefore, ODPC 5 together with Bureau of Tuberculosis and health

officers from two provinces investigated the case to confirm the diagnosis. And also

performed descriptive epidemiological study and screening for TB among contacts groups.

The implementation on disease prevention and control was performed on March 14, 2017

and April 1, 2017.

The history of illness and laboratory result from medical records were reviewed

for confirmation of diagnosis. Active cases finding conducted by interviewing contacts and

related persons, and chest radiography studied also performed among the contacts. In addition,

the extended laboratory studied was performed among the contacts with the abnormal

chest radiography by sputum examination with AFB staining method.

The result found that case is 14 years old Thai boy stays in Kanchanaburi Province and

studies in Ratchaburi Province who has started illness on May 2016. He felt uncomfortable

with breathing difficulty. Then he had a cough and hemoptysis. He was treated at the clinic,

but did not get better. He was admitted in the hospital on November 2016. Sputum AFB

24


3+ was found. Xpert MTB/RIF MTB/RIF detected Rifampicin resistant tuberculosis. LPA for

the 1st line drug detected the resistant to Rifampicin and Isoniazid. LPA for the 2nd line drug

detected the resistant to Fluoroquinolone and AG/CP. There was no history of exposed to

tuberculosis case, never previously got sick or got tuberculosis medication. Currently, doctor

provides Kanamycin, Levofloxacin, Ethionamine, Cycloserine and PAS. He is now granting to

receive the specific treatment regimen for XDR-TB from the expert committees of the Bureau

of Tuberculosis.It was found 248 contacts, 158 contacts got chest radiography, 3 contacts

shown abnormal result, and 3 contacts got sputum screening for AFB with negative result.

Behavioral and environmental study found that patient often stays in private room, sleeps

with his grandmother, and go to school by motorcycle. He studies in opened air classroom,

but has activity in air-conditioned conference room and air-conditioned audio-visual room

with other students. He goes to play games at the game shop every holiday. Game shop has

air-conditioned room where around 60 people went to use the service. The contacts stay in

many sub-districts and districts. Therefore, it is difficult to take all of them to involve chest

radiography screening. Notifying the contacts to be screened should be done with care and

should not disclose the patient’s secret.

Summary and discussion : This is confirmed diagnosis of primary Extensively

Drug-Resistant TB (XDR-TB) case in the areas. The source case of this patient was not found.

Because of the searching completed only 76.61% of the contacts and had the limitation for

follow up the contacts in the long period.

ประเดนส�าคญ Key words

รายงานการสอบสวน/วณโรคปอดรายใหมทดอยา Investigation Report/Multi-Drug Resistant

อ�าเภอทามะกา จงหวดกาญจนบร Tuberculosis/ThaMaka District,Kanchanaburi

Province

25


วนท 10 มนาคม 2560 กลมระบาดวทยาและ

ขาวกรอง ส�านกงานปองกนควบคมโรคท 5 จงหวด

ราชบร ไดรบขอมลจากทมตรวจราชการเขตสขภาพ

ท 5 วาพบผปวยวณโรคปอดดอยาหลายขนานชนด

รนแรงมาก (Extensively Drug-Resistant

Tuberculosis, XDR-TB) 1 ราย ในอ�าเภอ

ท ามะกา จงหวดกาญจนบร ซ ง เป นนกเรยน

ของโรงเรยนแหงหนงในอ�าเภอบานโปง จงหวด

ราชบ ร ท ม เฝ า ระว ง สอบสวน เคล อนท เ ร ว

ส�านกงานปองกนควบคมโรคท 5 จงหวดราชบร

จ งลงพ นท ด� า เนนการสอบสวนโรค ร วมกบ

ส�านกวณโรค กรมควบคมโรค และทมเฝาระวง

สอบสวนเคลอนทเรวในพนทของจงหวดราชบร

และจงหวดกาญจนบร เพอยนยนการวนจฉยโรค

คนหาแหลงแพรเชอ คนหาและตรวจผสมผส และ

ใหค�าแนะน�าในการเฝาระวงและควบคมปองกนโรค

ในวนท 14 มนาคม 2560 และวนท 1 เมษายน 2560


1. เพอยนยนการวนจฉยโรค XDR-TB

2. เพอคนหาผปวยทเปนแหลงแพรเชอ (source

case)

3. เพอคนหาและตรวจคดกรองผสมผสโรค

4. เพอเสนอแนะแนวทางเฝาระวง ปองกน

ควบคมโรคในพนท

นยามศพททใชในการสอบสวนโรค

- วณโรคดอยาหลายขนาน (Multidrug-

Resistant tuberculosis, MDR-TB) หมายถงผปวย

วณโรคซงดอยากลม first-line drug อยางนอย 2 ชนด

คอ rifampicin และ isoniazid

บทน�า

- วณโรคดอยาหลายขนานชนดรนแรงมาก

(Extensively Drug-Resistant tuberculosis,

XDR-TB) หมายถง ผปวย MDR-TB ซงดอยาในกลม

fluoroquinolones ชนดใดชนดหนง และดอยาใน

กลมยาฉดทเปน second-line drug (capreomycin,

kanamycin และ amikacin) ชนดใดชนดหนง

รวมดวย

วธการศกษา

1. การศกษาลกษณะทางระบาดวทยา และ

การกระจายของโรคตามลกษณะของบคคล เวลา และ

สถานท โดย

1.1 สมภาษณผปวยยนยนและผเกยวของ

เกยวกบประวตการเจบปวย อาการ การรกษา

ประวตการสมผสผปวย

1.2 ค นหาผ ส มผ สผ ป ว ยและผ ป ว ย

โดยก�าหนดนยามในการคนหาผปวยสงสยและผปวย

ยนยนดงน คอ

- ผ ปวยสงสย คอ ผ สมผสผ ปวยในระยะ

2 ป กอนผปวยเรมมอาการปวย ทมอาการไอเรอรง

เกน 2 สปดาห ไอเปนเลอด ไขเรอรงไมทราบสาเหต

รวมกบน�าหนกลด หรอไขเรอรงไมทราบสาเหตรวมกบ

เหงอออกผดปกตตอนกลางคน หรอ มภาพถายรงส

ทรวงอกผดปกตทสงสยตดเชอวณโรค

- ผปวยยนยน คอ ผสมผสผปวยในระยะ 2 ป

กอนผปวยเรมมอาการปวย ทมอาการไอเรอรงเกน

2 สปดาห ไอเปนเลอด ไขเรอรงไมทราบสาเหต

รวมกบน�าหนกลด หรอไขเรอรงไมทราบสาเหตรวมกบ

เหงอออกผดปกตตอนกลางคน และมผลตรวจ

ทางหองปฏบตการยนยนพบเชอ TB หรอ มภาพถายรงส

ทรวงอกผดปกตและมผลตรวจทางหองปฏบตการ

ยนยนพบเชอ TB

26


2. การศกษาทางหองปฏบตการ โดยการเกบเสมหะ

ผปวยและผสมผสผ ปวยทเปนผ ปวยสงสยทกราย

สงตรวจดวยวธ AFB

3. การศกษาภาพถายรงสทรวงอก โดยการ

ถายภาพรงสทรวงอกผสมผสรวมบานผปวย ญาต

ทผปวยเคยไปนอนพกทบาน เพอนรวมชนเรยนใน

โรงเรยนทผปวยศกษาอยกอนปวย ลกคารานเกมสท

ผปวยไปเลนเกมสและผดแลรานเกมส

4. การศกษาส งแวดล อมโดยการส� ารวจ

สงแวดลอมบรเวณบานและรอบบานผปวย

ผลการสอบสวนโรค

1. สถานการณวณโรคและวณโรคดอยา

หลายขนานในเขตสขภาพท 5

สถานการณวณโรคในเขตสขภาพท 5 พบผปวย

วณโรครายใหมและกลบเปนซ�าทขนทะเบยนรกษา

ในป 2560 มอตราปวยสงสดทจงหวดสมทรสาคร

ประจวบครขนธ และกาญจนบร คดเปนอตราปวย

217.75, 168.30 และ 126.07 ตอประชากรแสนคน

ตามล�าดบ ผลส�าเรจของการรกษา คดเปนรอยละ

72.53 การรกษาลมเหลว รอยละ 0.75 เสยชวต

รอยละ 9.01 ไมมารกษาตอเนอง รอยละ 2.87 และ

อยระหวางการรกษา รอยละ 12.32

สถานการณผปวยโรควณโรคดอยาในเขตสขภาพ

ท 5 ในป 2559 ทผานมา พบผปวยเปนวณโรคดอยา

ทกชนด จ�านวน 161 ราย คดเปนอตราปวย 3.06

ตอประชากรแสนคน พบสงสดทจงหวดกาญจนบร

จ�านวน 93 ราย จงหวดเพชรบร จ�านวน 17 ราย และ

จงหวดสมทรสาคร จ�านวน 13 คน คดเปนอตราปวย

10.52, 3.54 และ 2.36 ตอประชากรแสนคน ตามล�าดบ

สถตผปวย ตงแต ป 2555–2559 จ�าแนกรายจงหวด

แสดงในรปท 1

รปท 1 สถานการณผปวยโรควณโรคดอยาเขตสขภาพท 5 ตงแต ป 2555 - 2559

2. ผลการสอบสวนโรค จากการตดตามเหตการณตงแต 14 มนาคม – ธนวาคม2560 พบวา ผปวยเปนเดกชายไทย อาย 14 ป อาศยอยในอาเภอทามะกา จงหวดกาญจนบร เปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 โรงเรยนเอกชนในพนทอาเภอบานโปง จงหวดราชบร ซงเปนเขตตดตอกบ อาเภอทามะกา จงหวดกาญจนบรเรมมอาการปวยประมาณเดอนพฤษภาคม 2559 ดวยอาการอดอด หายใจไมคอยสะดวกจากนนมอาการตดเชอทางเดนหายใจ ไอมเสมหะ และมเลอดปน ออนเพลย รกษาทคลนกแพทยในเดอนกนยายน 2559 แพทยรบไวรกษาในโรงพยาบาลทวไปประจาอาเภอ วนท 1 พฤศจกายน 2559 วนจฉยแรกรบเปนปอดบวมและสงสยวณโรคปอด (Pneumonia and r/oPulmonary TB) ผลการตรวจเสมหะผล Sputum gram stain พบเชอ Klebsiella pneumoniaeและ Staphylococci coagulase negative ผล Sputum AFB พบเชอ 3+ และ การตรวจวธXpert MTB/RIF พบเชอวณโรคดอยา Rifampicin การตรวจวธ LPA สาหรบ 1st line drug พบเชอดอยา 2 ชนด คอ Rifampicin และ Isoniazid การตรวจวธ LPA สาหรบ 2nd line drug พบเชอวณโรคดอยาในกลม Fluoroquinolone และ AG/CP ผลการตรวจทางพนธกรรม(Whole genomesequencing, WGS) โดยสถาบนวจยวทยาศาสตรสาธารณสข กรมวทยาศาสตรการแพทยพบดอยา Isoniazid, Rifampicin, Pyrazinamide, Ethambutol, Fluoroquinolones, Aminoglycoside, และ para-aminosalicylic acidผล Anti HIV negativeผลการตรวจเสมหะทเกบซาวนท 13 มกราคม 2560 ยนยนวาผปวยตดเชอดอยาทง1st line drug และ 2nd line drug เหมอนกบครงแรกและเปนสายพนธเดยวกน ผปวยไดรบยารกษาวณโรคตงแตตรวจพบเชอเรมจากKanamycin 400 mg IM OD x5 วนตอสปดาห, Levofloxacin (500 มก.) ¾ tab pc OD เชา, Ethionamine (250 มก.) 1tab x 2 pc, Cycloserine(250 มก.) 1 tab x2 pc และ PAS (1 กรม) 2-1-2 tab pcผลตรวจเสมหะดวยวธ AFBวนท 5 มกราคม 2560 ไมพบเชอในเสมหะ แพทยจงใหกลบบาน ใหฉดยาทโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพประจาตาบล และรบประทานยาสตรเดมตอ ผปวยรบประทานยาและฉดยาตอเนองทโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพประจาตาบลทกวน ไมมอาการผดปกตหรออาการขางเคยงจากยา วนท 8 กมภาพนธ 2560 ผลตรวจ TSH 8.86 mU/L วนท 6 มนาคม 2560 ผลตรวจ TSH 41.78 mU/L แพทยจงเรมยาThyroxine(100 microgram) 1 tab x1 acวนท 14 มนาคม 2560 ผลตรวจT3ได 132 ng/dl,Free T4ได0.59 ng/dl วนท 3 เมษายน 2560 ผล TSH 1.09mU/Lวนท 19 เมษายน 2560 ผปวยมภาวะ Pneumothoraxทปอดขวา (จากการถายภาพเอกซเรยคอมพวเตอรทรวงอก) แพทยเจาะปอดขวา ไมมภาวะแทรกซอนภายหลงเอาทอระบายลมทรวงอกออก ไมมอาการเหนอย หอบ ปจจบน ผปวยไมไอ เสมหะนอย

0

20

40

60

80

100

จานวน

(คน

)

สถานการณผปวยวณโรคดอยา เขตสขภาพท 5 ตงแต ป 2555-2559

2555

2556

2557

2558

2559

27


2. ผลการสอบสวนโรค จากการตดตาม

เหตการณ ตงแต 14 มนาคม – ธนวาคม 2560 พบวา

ผปวยเปนเดกชายไทย อาย 14 ป อาศยอยในอ�าเภอ

ทามะกา จงหวดกาญจนบร เปนนกเรยนชนมธยม

ศกษาปท 3 โรงเรยนเอกชนในพนทอ�าเภอบานโปง

จงหวดราชบร ซงเปนเขตตดตอกบอ�าเภอทามะกา

จงหวดกาญจนบร เรมมอาการป วยประมาณ

เดอนพฤษภาคม 2559 ดวยอาการอดอด หายใจ

ไมคอยสะดวก จากนนมอาการตดเชอทางเดนหายใจ

ไอมเสมหะ และมเลอดปน ออนเพลย รกษาท

คลนกแพทยในเดอนกนยายน 2559 แพทยรบ

ไว ร กษาในโรงพยาบาลท ว ไปประจ� าอ� า เภอ

วนท 1 พฤศจกายน 2559 วนจฉยแรกรบเปน

ปอดบวมและสงสยวณโรคปอด (Pneumonia

and r/oPulmonary TB) ผลการตรวจเสมหะผล

Sputum gram stain พบเชอ Klebsiella

pneumoniae และ Staphylococci coagulase

negative ผล Sputum AFB พบเชอ 3+ และ

การตรวจวธ Xpert MTB/RIF พบเชอวณโรคดอยา

Rifampicin การตรวจวธ LPA ส�าหรบ 1st line drug

พบเชอดอยา 2 ชนด คอ Rifampicin และ Isoniazid

การตรวจวธ LPA ส�าหรบ 2nd line drug พบเชอ

วณโรคดอยาในกลม Fluoroquinolone และ AG/

CP ผลการตรวจทางพนธกรรม (Whole genomese-

quencing, WGS) โดยสถาบนวจยวทยาศาสตร

สาธารณสข กรมวทยาศาสตรการแพทยพบดอยา

I soniaz id , R i fampic in , Pyraz inamide,

E t h a m b u t o l , F l u o r o q u i n o l o n e s ,

Aminoglycoside, และ para-aminosalicylicacid

ผล Anti HIV negative ผลการตรวจเสมหะทเกบซ�า

วนท 13 มกราคม 2560 ยนยนวาผปวยตดเชอดอยา

ทง 1st line drug และ 2nd line drug เหมอนกบครงแรก

และเปนสายพนธเดยวกน

ผปวยไดรบยารกษาวณโรคตงแตตรวจพบเชอ

เรมจาก Kanamycin 400 mg IM OD x 5 วน

ตอสปดาห, Levofloxacin (500 มก.) ¾ tab pc

OD เชา, Ethionamine (250 มก.) 1tab x 2 pc,

Cycloserine (250 มก.) 1 tab x2 pc และ PAS

(1 กรม) 2-1-2 tab pc ผลตรวจเสมหะ ดวยวธ

AFB วนท 5 มกราคม 2560 ไมพบเชอในเสมหะ

แพทยจงใหกลบบาน ใหฉดยาทโรงพยาบาลสงเสรม

สขภาพประจ�าต�าบล และรบประทานยาสตรเดมตอ

ผปวยรบประทานยาและฉดยาตอเนองทโรงพยาบาล

สงเสรมสขภาพประจ�าต�าบลทกวน ไมมอาการผดปกต

หรออาการขางเคยงจากยา วนท 8 กมภาพนธ 2560

ผลตรวจ TSH 8.86 mU/L วนท 6 มนาคม 2560

ผลตรวจ TSH 41.78 mU/L แพทยจงเรมยา

Thyroxine (100 microgram) 1 tab x1 ac วน

ท 14 มนาคม 2560 ผลตรวจ T3 ได 132 ng/dl,

Free T4 ได 0.59 ng/dl วนท 3 เมษายน 2560

ผล TSH 1.09mU/L วนท 19 เมษายน 2560

ผ ป วยมภาวะ Pneumothorax ทปอดขวา

(จากการถายภาพเอกซเรยคอมพวเตอรทรวงอก)

แพทยเจาะปอดขวา ไมมภาวะแทรกซอนภายหลง

เอาทอระบายลมทรวงอกออก ไมมอาการเหนอยหอบ

ปจจบน ผปวยไมไอ เสมหะนอย ไมหอบ ไมมตาหรอ

ตวเหลอง คอโตเลกนอย วนท 8 พฤษภาคม 2560

ผล TSH 2.63 mU/L ยงคงใหยาเดมไวกอน ปจจบน

คณะแพทยผทรงคณวฒของส�านกวณโรค อนมตให

มการใชยาส�าหรบเชอวณโรคดอยาในผปวยรายน

ไดและน�าสงยาใหโรงพยาบาลทวไปประจ�าอ�าเภอ

ทามะกาแลว

การเจบปวยในอดต ผ ป วยคลอดทโรงพยาบาลทวไป

ประจ�าอ�าเภอทามะกา รบวคซนครบตามเกณฑอาย ไมม

โรคประจ�าตว ในบานไมเคยมใครปวยดวยโรคตดเชอ

ทางเดนหายใจมากอน ปกตแขงแรงด เดมอาศยอยกบ

28


มารดาและบดาทบานของปและยาจนเรยนชนประถม

ศกษาปท 5 ผปวยกบมารดา จงยายกลบมาบานยาย

ผปวยนอนมงเดยวกบยายทกวน ปกตไปโรงเรยนทกวน

หลงเลกเรยนผปวยจะอยในหองสวนตว เลนเกมส

เรยนพเศษทโรงเรยน มกจะไปเลนเกมสทรานเกมส

ในตลาดเทศบาลต�าบลทอยในตวอ�าเภอ ชวงวนเสาร

หรอวนอาทตย

ผ ปวยมกอยในหองสวนตวคนเดยว นอนกบ

ยาย ไปโรงเรยนโดยรถจกรยานยนต เรยนหนงสอ

ในห อ ง เ ร ยน เป ด โ ล ง ใ ช ห อ งประช มและ

หองโสตทศนปกรณตดเครองปรบอากาศรวมกบ

นกเรยนหองอน ไปเลนเกมสทรานเกมสทกวนหยด

ครงละ 4-6 ชวโมง สปดาหละครง ร านเกมส

ตดเครองปรบอากาศ มคนใชบรการประจ�าประมาณ

60 คน

การคนหาผสมผสโรค

1. ผ สมผสโรครวมบานทบานมารดาผ ป วย

อยในอ�าเภอทามะกา จงหวดกาญจนบร ม 2 คน

คอ มารดาผปวยอาย 33 ป อาชพท�าขนมในโรงงาน

ในอ�าเภอบานโปง และยาย อาย 53 ป อาชพ

ปลกขาวโพดออนขาย ทง 2 คน ไมมอาการปวย

และไมมอาการผดปกตอนๆ การตรวจคดกรอง

วนท 23 มกราคม 2560 ผลเอกซเรยปอดของยายปกต

ผลเอกซเรยปอดของมารดาม increased lung

markings เกบเสมหะสงตรวจ Sputum AFB

ผลการตรวจไมพบเชอ นดตรวจเสมหะและเอกซเรย

ปอดทก 6 เดอน ยงไมพบความผดปกต

2. บานของบดาของผ ปวยอย ต�าบลเดยวกน

กบบานของมารดาผปวย แตคนละหมบานในอ�าเภอ

ทามะกา มผอาศย 4 คน คอบดาผปวยอาย 34 ป

ท�างานในโรงงานแห งหน ง ในอ�า เภอบ านโป ง

ถายภาพรงสทรวงอกแลว ไมพบความผดปกต รวมทง

ไมมอาการปวยทเขาเกณฑผปวยสงสยป อาย 62 ป

ย า อาย 58 ป ท งสองคนสขภาพแขงแรงด

ไมมอาการผดปกตทางระบบทางเดนหายใจ ยาทวด

ของผปวยทเปนผปวยตดเตยง ชวยเหลอตวเองไมได

ไม มอาการผดปกตทางระบบทางเดนหายใจ

ถายภาพรงสทรวงอกแลว ผลปกตทง 4 คน ผปวย

ไมไดไปพกทบานปกบยาในชวง 2 ปทผานมา

3. ผปวยไปพกบานลง (พชายของบดา) และ

ปาสะใภ ในอ�าเภอบานโปง จงหวดราชบร ชวงวนหยด

เสาร-อาทตย ประมาณเดอนละ 1-2 ครง ในระยะ 2 ป

ทผ านมาและกอนเรมปวยในชวงเดอนเมษายน

ถงพฤษภาคม 2560 ปจจบนปาสะใภของผ ปวย

เปนครสอนในโรงเรยนแหงหนงในอ�าเภอบานโปง

จงหวดราชบร มาถายภาพรงสทรวงอกแลว ผลปกต

ลงของผ ปวยท�างานอย กรงเทพมหานครแยกทาง

กบปาสะใภของผ ป วยแลว ตดตามมาถายภาพ

รงสทรวงอกและเกบเสมหะสงตรวจแลว ผลปกต

ทงภาพถายรงสทรวงอกและการตรวจเสมหะ

4. ผปวยเรยนอยชนมธยมศกษาปท 3 ทโรงเรยน

เอกชนในอ�าเภอบานโปง ยายขรถจกรยานยนตไปรบ

สงทกวน ผปวยไมไดไปโรงเรยนเลย ตงแตเรมเปด

ภาคเรยนท 2 โรงเรยนรบนกเรยนตงแตชนอนบาล 1

ถงชนมธยมศกษาปท 3 แบบสหศกษา นกเรยน

ทงหมด ประมาณ 2,200 คน ชนมธยมศกษาปท 3

ม 4 หอง รวม 140 คน เพอนรวมหองเรยน ม 32 คน

ทงชนใชหองคอมพวเตอรและหองปฏบตการทาง

ภาษาทมเครองปรบอากาศรวมกบนกเรยนหองอน

ครสอนชนมธยม ทงหมด 27 คน ผปวยมเพอนสนท

1 คน นงเรยนตดกบผ ป วยเป นบางครง และ

มกไปเลนเกมสทรานเกมสในตลาดเทศบาลต�าบล

ในตวอ�าเภอ อ�าเภอทามะกา ดวยกนทกสปดาห

การคดกรองผ สมผสโรคจากรายชอทได รบ

จากโรงเรยน เปนคร 33 คน นกเรยน 140 คน

29


รวม 173 คน มารบการคดกรองโดยการซกประวต

อาการและถายภาพรงสทรวงอก ทงหมด 140 คน

คดเปนรอยละ 80.92 เปนครชาย 11 คน ครหญง 15 คน

รวม 26 คน นกเรยนชาย 53 คน นกเรยนหญง 61 คน

รวม 114 คน อยในเขตอ�าเภอทามะกา 77 คน (รอยละ

55.00) อ�าเภออนในจงหวดกาญจนบร 8 คน

(รอยละ 5.71) อ�าเภอบานโปง 46 คน (รอยละ 32.86)

อ�าเภอเมองราชบร 2 คน จงหวดนครปฐม 4 คน

จงหวดสพรรณบร และกรงเทพมหานคร จงหวดละ

1 คน ไมระบทอย 1 คน ทงหมดไมมประวตอาการ

ผดปกตทเขาไดกบนยามผปวยสงสยตดเชอวณโรค

ภาพถายรงสทรวงอกพบผดปกต 4 คน มความผดปกต

ทอาจเปนวณโรค 3 คน เปนคร 2 คน นกเรยน 1 คน

เกบเสมหะสงตรวจวธ AFB ครบทง 3 ครงแลว

ผลตรวจไมพบเชอทง 3 คน ทง 3 ตวอยางสงตรวจ

Xpert MTB/RIF ทหองปฏบตการทางการแพทย

ดานการควบคมโรคของส�านกงานปองกนควบคมโรค

ท 5 จงหวดราชบร ผลการตรวจไมพบเชอ MDR-TB

ภาพถายรงสทรวงอกผดปกตแตไมเกยวกบวณโรค

1 คน เดกทไม ได มารบผลการเรยนดวยตวเอง

ผ ป กครอ งพา เด ก ไปถ า ยภาพร ง ส ท ร ว งอก

ทโรงพยาบาลใกลบานแลว 3 คน ผลปกต ไมมอาการ

ผดปกตของระบบทางเดนหายใจ สวนเดกทยงไมไดรบ

การคดกรอง จ�านวน 26 คน สงรายชอไปยงส�านกงาน

สาธารณสขอ�าเภอบานโปง และอ�าเภอทามะกา

เพอตดตามเดกไปถายภาพรงสทรวงอกทโรงพยาบาล

ใกลบาน และประสานงานเวชกรรมโรงพยาบาล

บานโปงและโรงพยาบาลทวไปประจ�าอ�าเภอทามะกา

เพอตดตามผลการถายรงสทรวงอก โรงพยาบาล

สงเสรมสขภาพต�าบลในพนท ตดตามมาถายภาพรงส

ทรวงอกตามโครงการคดกรองการปวยของประชาชน

ในพนทเพมไดอก 5 คน ผลปกต รวมตดตามผสมผส

ในโรงเรยนได 148 คน

เพ อนสนทของผ ป วยมารบการคดกรอง

ทโรงเรยนดวย ซกประวตไม พบอาการผดปกต

ภาพถายรงสทรวงอกไมพบสงผดปกต

5. รานเกมสทผปวยไปใชบรการอยในอ�าเภอทามะกา

มผอาศยประจ�า 7 คน ผใหญ 5 คน เดกอายต�ากวา 5 ป

2 คน คอ บตรชายเจาของรานเกมส อาย 56 ป

สะใภ อาย 46 ป ท�าหนาทดแลราน บตรสาวของทงค

อาย 19 ป แมบาน อาย 62 ป และลกจางเฝาราน

อาย 18 ป หลานสองคน อาย 2 ป และ 8 เดอน

สวนเจาของรานเปนขาราชการบ�านาญอาศยอย

ตางจงหวดใหบตรชายและสะใภเปนผดแล ตดตาม

ผ สมผสทอาศยอย ร านเกมส ได ครบทง 7 คน

ผใหญทง 5 คน ถายภาพรงสทรวงอกแลว ผลปกตและ

ไมมประวตอาการผดปกตของระบบทางเดนหายใจ

เดก 2 คน แพทยใหทดสอบดวยวธ Tuberculin skin

test ผลปกตทง 2 คน

ผมาใชบรการรานเกมสในชวงเดยวกบผปวย

มจ�านวน 60 คน สวนใหญมภมล�าเนาอย ในเขต

อ�าเภอทามะกา โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบล

ใ นพ น ท ต ด ต ามม าถ า ยภ าพร ง ส ท ร ว ง อก

ตามโครงการคดกรองการป วยของประชาชน

ในชวงเดอนกรกฎาคม-สงหาคม 2560 ได 27 คน ผลปกต

รวมมผสมผสผปวยทงหมด 248 คน ตดตามได

190 คน ผลผดปกต สงสยเปนวณโรค 3 ราย

แตตรวจเสมหะแลว ไมพบเชอและสารพนธกรรมของ

เชอวณโรค

6. บคลากร ท สมผสผ ป วย ท โรงพยาบาล

สงเสรมสขภาพต�าบลยางมวง มการตรวจรางกาย

ประจ�าปในชวงเดอนสงหาคม 2560 โรงพยาบาล

บานโปงตรวจรางกายประจ�าปในชวงเดอนเมษายน

2560 โรงพยาบาลทวไปประจ�าอ�าเภอตรวจรางกาย

ประจ�าปในเดอนพฤษภาคม 2560 สวนแพทย

เจาของคลนกเปนแพทยประจ�าทโรงพยาบาลทวไป

30


การตรวจเสมหะผสมผส ผปวยทเปนผปวยสงสย

ทกราย ดวยวธ AFB ทงหมด 4 ราย ผลปกต และ

สงตรวจดวยวธXpert MTB/RIF 3 ราย ทหองปฏบตการ

ทางการแพทยดานการควบคมโรคของส�านกงาน

ปองกนควบคมโรคท 5 จงหวดราชบร ผลการตรวจ

ไมพบเชอ MDR-TB หลานของรานเกมส 2 คน อาย 1 ป

และ 2 ป แพทยนดมาท�า Tuberculin skin test

ผลปกตทง 2 คน (แสดงในตารางท 2)

ประจ�าอ�าเภอ ตรวจรางกายประจ�าปพรอมเจา

หนาทของโรงพยาบาลในเดอนพฤษภาคม 2560

ผลไมพบความผดปกตของภาพถายเอกซเรยทรวงอก

3. การศกษาทางห องปฏบตการ แพทย

สงเสมหะผ ปวยสงตรวจหาเชอวณโรคเพอยนยน

การวน จฉ ย และทดสอบการด อยาของ เช อ

กอนเรมการรกษา โดยตรวจ Sputum AFB พบเชอ 3+

การตรวจวธ Xpert MTB/RIF พบเชอวณโรคดอยา

Rifampicin การตรวจวธ LPA ส�าหรบ 1st line drug

พบเชอดอยา 2 ชนด คอ Rifampicin และ Isoniazid

การตรวจว ธ LPA ส� าหรบ 2 nd l ine drug

พบเชอวณโรคดอยาในกลม Fluoroquinolone และ

AG/CP การตรวจทางพนธกรรม (Whole genome

sequencing, WGS) โดยสถาบนวจยวทยาศาสตร

สาธารณสข กรมวทยาศาสตรการแพทย พบดอยา

I soniaz id , R i fampic in , Pyraz inamide,

Ethambutol, Fluoroquinolones, Aminoglycoside,

และ para-aminosalicylic acid ผล Anti HIV negative

ผลการตรวจเสมหะทเกบซ�าวนท 13 มกราคม 2560

ยนยนวาผปวยตดเชอดอยาทง 1st line drug และ

2nd line drug เหมอนกบครงแรก และเปนสายพนธ

เดยวกน ผลการตรวจเสมหะผปวยแสดงในตารางท 1

AG/CสาธาFluorตรวจdrug ตาราง

และสปองกและ 2

บานบรานเกทรวงอ

ขอม

CP การตรวจารณสข กรมวroquinolonesจเสมหะทเกบ เหมอนกบคงท 1 แสดงผล

การตสงตรวจดวยวกนควบคมโรค2 ป แพทยนด

4. กา ก

บดา 4 คน ญากมสทผปวยไปอกเพมโดยโรง

มลวนท 07/06/

จทางพนธกรรวทยาศาสตรกs, Aminoglyซาวนท 13 มรงแรก และเปการตรวจเสมห

ตรวจเสมหะผวธXpert MTB/คท 5 จงหวดดมาทา Tubeารศกษาภาพการตดตามผสาตทผปวยเคยปเลนประจา งพยาบาลสง

/61

รม (Whole การแพทย พบycoside, แลมกราคม 256ปนสายพนธเ หะผปวย

ผสมผสผปวย/RIF 3 ราย ทราชบร ผลกา

erculin skin tพถายรงสทรสมผสผปวยมยไปพกคางดว7 คน ลกคารเสรมสขภาพต

genome seบดอยา Isonละ para-amin60 ยนยนวาผดยวกน ผลก

ยทเปนผปวยสหองปฏบตกาารตรวจไมพบtest ผลปกตทรวงอก มาถายภาพรงวยกอนปวยระรานเกมสสามตาบลอก 32 ค

equencing, niazid, Rifamnosalicylic aผปวยตดเชอดารตรวจเสมห

สงสยทกรายารทางการแพบเชอ MDR-Tทง 2 คน (แส

สทรวงอกสามะยะ 2 ป 2 คนารถตดตามราคน รวมตดตา

WGS) โดยmpicin, Pyracid ผล Antดอยาทง 1st หะผปวยแสดง

ดวยวธ AFBพทยดานการคTB หลานของดงในตารางท

มารถตดตามน ครและเพอนายชอได 60 คามไดทงหมด

ยสถาบนวจยวrazinamide,Eti HIV negaline drug แงในตารางท

B ทงหมด 4 ควบคมโรคขงรานเกมส2 ท 2)

ผสมผสรวมบนรวมชนเรยนคนตดตามมา190 คน ผดป

วทยาศาสตรEthambutol,ative ผลการและ 2nd line1

ราย ผลปกตองสานกงานคน อาย 1 ป

บานได 2 คน143คนผดแลาถายภาพรงสปกตสงสยเปน

ร, รe

ต นป

นลสน

ตารางท 1 แสดงผลการตรวจเสมหะผปวย

31


ตารางท 2 แสดงจ�านวนผสมผสผปวยทตดตามมาถายภาพรงสทรวงอกและตรวจเสมหะ จ�าแนกตาม

ความสมพนธกบผปวย

5. ผลการศกษาสงแวดลอม

จากการสอบถามผปวยและยาย ขางบานทผปวย

อาศยอยเลยงวว (ไมทราบจ�านวน) รอบบานเปนบาน

ของญาต มทงหมด 5 หลง หลงละ 1-5 คน รวม 16 คน

ผปวยไมคอยไดไปหาญาต

รานเกมสเปนหองตกแถว ตดเครองปรบอากาศ

มเครองคอมพวเตอร 33 เครอง เปดทกวน ตงแต

10.00-22.00 น. เจาของรานเปนคสามภรรยา ขณะน

ไมมอาการผดปกต รานมรายชอสมาชกทมาเลน

ประจ�าประมาณ 90 คน ลกคาสวนใหญเรยนชน

ประถมศกษาปท 3 เปนตนไป มแมบานท�าความสะอาด

แปนพมพและหฟงดวยน�ายา Dettol สปดาหละ

2 ครง มลกจางเฝาราน

มาตรการควบคมและปองกนโรค (prevention

and control measures)

1. ต ร ว จ ต ว อ ย า ง เ ส ม ห ะ จ า ก ผ ป ว ย

ทางหองปฏบตการซ�า เพอยนยนการตดเชอวณโรค

ดอยาหลายขนานชนดรนแรงมาก ปองกนการระบ

ผปวยผดคน หรอปนเปอนเสมหะจากตวอยางอน

โดยหองปฏบตการชนสตรของส�านกงานปองกน

ควบคมโรคท 5 จงหวดราชบร ส�านกวณโรค และ

กรมวทยาศาสตรการแพทย

4. การศกษาภาพถายรงสทรวงอก

การตดตามผสมผส ผปวยมาถายภาพรงสทรวงอก

สามารถตดตามผสมผสรวมบานได 2 คน บานบดา

4 คน ญาตทผปวยเคยไปพกคางดวยกอนปวยระยะ

2 ป 2 คน คร และเพอนรวมชนเรยน 143 คน ผดแล

รานเกมสทผปวยไปเลนประจ�า 7 คน ลกคารานเกมส

สามารถตดตามรายชอได 60 คน ตดตามมาถายภาพรงส

ทรวงอกเพม โดยโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบล

อก 32 คน รวมตดตามไดทงหมด 190 คน ผดปกต

สงสยเปนวณโรคตองตดตามถายภาพรงสทรวงอก

ตอเนองทก 6 เดอน นาน 2 ป จ�านวน 4 คน

(ผลการศกษาแสดงในตารางท 2)วณโรคตองตดตามถายภาพรงสทรวงอกตอเนองทก 6 เดอน นาน 2 ป จานวน 4 คน (ผลการศกษาแสดงในตารางท 2) ตารางท 2 แสดงจานวนผสมผสผปวยทตดตามมาถายภาพรงสทรวงอกและตรวจเสมหะ จาแนกตามความสมพนธกบผปวย

กลมผสมผส ทงหมด ตดตามได

ผลการอานภาพรงส ผลการตรวจเสมหะ การตรวจเพมเตม

ปกต ผดปกต สงตรวจ ปกต ผดปกต สงตรวจ ปกต ผดปกต

รวมบาน 2 2 1 1 1 1 1 - - - บานบดา 4 4 4 - - - - - - - บานลง 2 2 2 - - - - - - - โรงเรยน นร.ชน ม. 3 คร

140 33

122 26

121 24

1 2

1 2

1 2

- -

Xpert MTB/RIF

1 2

1 2

- -

ผดแลรานเกมส 7 7 5 - - - - TST-2* 2 - ลกคารานเกมส 60* 27 27 - - - - - - - รวม 248 190 184 4 4 4 - 5 5 -

5. ผลการศกษาสงแวดลอม จากการสอบถามผปวยและยาย ขางบานทผปวยอาศยอยเลยงวว (ไมทราบจานวน) รอบบานเปนบานของญาต มทงหมด 5 หลง หลงละ 1-5 คน รวม 16 คน ผปวยไมคอยไดไปหาญาต รานเกมสเปนหองตกแถว ตดเครองปรบอากาศ มเครองคอมพวเตอร 33 เครอง เปดทกวนตงแต 10.00-22.00 น. เจาของรานเปนคสามภรรยา ขณะนไมมอาการผดปกต รานมรายชอสมาชกทมาเลนประจาประมาณ 90 คน ลกคาสวนใหญเรยนชนประถมศกษาปท 3 เปนตนไป มแมบานทาความสะอาดแปนพมพและหฟงดวยนายา Dettol สปดาหละ 2 ครง มลกจางเฝาราน มาตรการควบคมและปองกนโรค (prevention and control measures) 1. ตรวจตวอยางเสมหะจากผปวยทางหองปฏบตการซา เพอยนยนการตดเชอวณโรคดอยาหลายขนานชนดรนแรงมาก ปองกนการระบผปวยผดคน หรอปนเปอนเสมหะจากตวอยางอนโดยหองปฏบตการชนสตรของสานกงานปองกนควบคมโรคท 5 จงหวดราชบร สานกวณโรค และกรมวทยาศาสตรการแพทย 2. ไดรบอนมตยา XDR-TB จากสานกวณโรคแตไมไดเรมยา เนองจากอาการดขนและเสมหะกลบเปนลบแลวอยางตอเนอง 3. ซกประวตและตดตามถายภาพรงสทรวงอกของผสมผสโรคดงน - มารดาและยายตดตามถายภาพรงสทรวงอก ทก 6 เดอน อยางนอย 2 ป โดยโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตาบลยางมวง สานกงานสาธารณสขอาเภอทามะกา และโรงพยาบาลทวไปประจาอาเภอทามะกา - ปาทอย อาเภอบานโปง ตดตามถายภาพรงสทรวงอก ทก 6 เดอน อยางนอย2 ป โดยโรงพยาบาลบานโปง

32


2. ไดรบอนมตยา XDR-TB จากส�านกวณโรค

แตไมไดเรมยา เนองจากอาการดขนและเสมหะ

กลบเปนลบแลวอยางตอเนอง

3. ซกประวตและตดตามถายภาพรงสทรวงอก

ของผสมผสโรค ดงน

- มารดาและยายตดตามถ ายภาพรงส

ทรวงอก ทก 6 เดอน อยางนอย 2 ป โดยโรงพยาบาล

สงเสรมสขภาพต�าบลยางมวง ส�านกงานสาธารณสข

อ�าเภอทามะกา และโรงพยาบาลทวไปประจ�าอ�าเภอ

ทามะกา

- ป าท อ ย อ� า เ ภอบ าน โป ง ต ดตาม

ถายภาพรงสทรวงอกทก 6 เดอน อยางนอย 2 ป

โดยโรงพยาบาลบานโปง

- บดา ป ยา ตดตามถายภาพรงสทรวงอก

โดยโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบลยางมวง

ส�านกงานสาธารณสขอ�าเภอทามะกา และโรงพยาบาล

ทวไปประจ�าอ�าเภอทามะกา สวนยาทวด หากมอาการ

สงสยใหเกบเสมหะสงตรวจกอน(เนองจากเปนผปวย

ตดเตยงเคลอนยายล�าบาก)

- ซกประวตและถ ายภาพรงสทรวงอก

ครประจ�าชนมธยม และนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3

ของโรงเรยนเอกชนทผปวยเคยศกษาอย โดยส�านก

วณโรค โรงพยาบาลบานโปง ส�านกงานสาธารณสข

อ�าเภอบานโปง ส�านกงานสาธารณสขจงหวดราชบร

และส�านกงานปองกนควบคมโรคท 5 จงหวดราชบร

เกบเสมหะทนทในรายทพบความผดปกตหรอ

มอาการนาสงสยวณโรค และใหกลองเกบเสมหะ

พรอมใบสงตรวจเสมหะอก 2 ครง เพอน�าสงตรวจ

ทโรงพยาบาลบานโปง

- ตดตามข อมลภาพถ ายรงสทรวงอก

ผสมผสโรคจากรานเกมส โดยโรงพยาบาลสงเสรม

สขภาพต�าบลโพธเยน และส�านกงานสาธารณสข

อ�าเภอทามะกา

- ตดตามถายภาพรงสทรวงอกบคลากร

ของโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบลยางมวง

โรงพยาบาลบานโปง โรงพยาบาลทวไป ประจ�าอ�าเภอ

ทามะกา ทสมผสโรคใกลชด ทก 6 เดอน อยางนอย

2 ป โดยโรงพยาบาลบานโปงและโรงพยาบาลทวไป

ประจ�าอ�าเภอทามะกา

4. ท�าทะเบยนผสมผสโรค เพอตดตามตรวจ

ผสมผสโรคใกลชด ทก 6 เดอน อยางนอย 2 ป

โดยส�านกงานสาธารณสขอ�าเภอบานโปง และ

ส�านกงานสาธารณสขอ�าเภอทามะกา ตดตามและ

รวบรวมโดยส�านกงานสาธารณสขจงหวดราชบร

ส�านกงานสาธารณสขจงหวดกาญจนบรและส�านกงาน

ปองกนควบคมโรคท 5 จงหวดราชบร

5. นายแพทยผทรงคณวฒ จากส�านกวณโรค

ใหความรเรองโรควณโรคดอยา แนวทางในการคนหา

ผสมผสโรค การเฝาระวงอาการผดปกตในผสมผสโรค

แกทมสอบสวนควบคมโรค ผ บรหารโรงเรยน

เอกชนและครประจ�าชนทผ ป วยเคยศกษาอย

เพอขอความรวมมอในการเขาไปคนหาและคดกรอง

ผสมผสโรคในโรงเรยน การเปดเผยขอมลนกเรยน

เพอการตดตามผ สมผสโรค รวมทง เฝ าระวง

ผทมอาการผดปกตดานระบบทางเดนหายใจ

วจารณผล (Discussion)

1. ย น ย น ก า ร ว น จ ฉ ย โ ร ค ว ณ โ ร ค ด อ ย า

หลายขนานชนดรนแรงมาก ในเขตอ�าเภอทามะกา

จงหวดกาญจนบร จากการตรวจเสมหะผปวย 2 ครง

พบเชอวณโรคดอยาทง 1st line drug และ 2nd line

drug เหมอนกนและเปนสายพนธเดยวกน ซงเปน

ผ ป วยรายแรกทพบวาตดเชอดอยาหลายขนาน

แบบ primary Extensively Drug-Resistant

Tuberculosis (primary XDR-TB) ของจงหวด

กาญจนบร เนองจากผปวยไมมประวตการตดเชอ

วณโรคและไดรบการรกษามากอนหนาน (1-3)

33


2. ยงไมสามารถระบสาเหตการตดเชอของ

ผปวยในครงน วาไดรบเชอมาจากทใด

3. เนองจากผ ป วยอาศยอย ในพนทจงหวด

กาญจนบร แตเรยนอยในพนทจงหวดราชบร ผสมผส

โรคมอยในทงสองพนทจงตองมการประสานงานกน

ในระดบพนท และระดบจงหวดเพอตดตามคนหา

ผปวยและผสมผสโรค ใหสามารถสงตอขอมลและ

ใหการดแลผทมอาการผดปกตไดอยางรวดเรว

4. ผสมผสโรค สวนใหญเปนนกเรยนทจบชน

มธยมศกษาปท 3 ปน ซงแยกยายกนไปเรยนทอนแลว

การตดตามผสมผสโรคในโรงเรยนมาตรวจคดกรอง

และถายภาพรงสทรวงอกจงไมสามารถท�าไดครบ

ทงหมด

5. การสอสารความเสยงและการใหข อมล

ตอผสมผสโรคตองท�าดวยความระมดระวง เนองจาก

ตองค�านงถงสทธผปวย และผลกระทบตอโรงเรยน

ทผปวยเคยศกษา

6. ไม สามารถตดตามผ สมผสโรคในชมชน

มาตรวจคดกรองและถ ายภาพร งสทรวงอก

ไดครบทกคน ถงแมวาจะไมเสยคาใชจายในการตรวจ

และไดมการชแจงใหทราบถงความจ�าเปนในการตรวจแลว

ปญหาและขอจ�ากดในการสอบสวน (Limitations)

1. ไม สามารถตดตามผ สมผสโรคในชมชน

มาตรวจคดกรองและถ ายภาพร งสทรวงอก

ได ครบทกคน รวมทง ผ สมผสโรคในโรงเรยน

ท เ ร ยนท จบช นม ธ ยมศ กษาป ท 3 ไปแล ว

ในชวงทท�าการสอบสวนโรค

2. การแจงใหผ ปกครองของเดกทสมผสโรค

ทราบถงความจ�าเปน และตระหนกถงความส�าคญ

ของการไปตรวจคดกรองโรควณโรค ตองท�าดวย

ความระมดระวง ทจะไมเปดเผยความลบของผปวย

สรปผลการสอบสวนโรค (Conclusion)

จากการสอบสวนโรค ยนยนวาผปวยเปนวณโรค

ดอยาหลายขนานชนดรนแรงมาก ชนดปฐมภม

(Primary XDR-TB) การตดตามตรวจผ สมผส

โรครวมบานและในชมชน ยงไมพบผ ปวยทเปน

source case และยงไมพบผปวยเพม การตดตาม

ตรวจผ สมผสโรคใกลชดบางสวนยงอย ระหวาง

การด�าเนนการ

ขอเสนอแนะ (Recommendations)

1. การสอบสวนโรคครงน ยงไมพบผปวยท

เปนสาเหตของการตดเชอวณโรคดอยา เปนไปไดวา

แหลงแพรเชอยงคงอย ดงนน จงควรมการเฝาระวง

บคคลทเคยอย ในสงแวดลอมเดยวกนกบผ ป วย

รวมทง มการใหความรเรองโรคและการปองกน

วณโรค เชน การใชหนากากในคนทปวยดวยโรคระบบ

ทางเดนหายใจ ไมใชอปกรณและของใชสวนตวรวมกน

เพอใหเกดความเขาใจ และรวมมอในการเฝาระวงและ

ปองกนโรคไดอยางถกตอง

2. จงหวดท เป นพนท เสยงต อโรควณโรค

ควรมแผนคดกรองวณโรคในประชาชนในต�าบล

ทเสยงทกป เพอเฝาระวงและตรวจหาความผดปกต

ของประชาชนในระยะเรมแรก

กตตกรรมประกาศ (Acknowledgment)

ขอบคณ ดร.พญ. เพชรวรรณ พงรศม นายแพทย

ผทรงคณวฒ ส�านกวณโรค กรมควบคมโรค ทปรกษา

ในการสอบสวนโรคครงน เจาหนาทส�านกวณโรค

ทมาชวยคดกรองและถายภาพรงสทรวงอกผสมผส

โรคในโรงเรยน ส�านกงานสาธารณสขจงหวดราชบร

ส�านกงานสาธารณสขจงหวดกาญจนบร ส�านกงาน

สาธารณสขอ�าเภอบานโปง ส�านกงานสาธารณสข

อ�าเภอทามะกา โรงพยาบาลบานโปง โรงพยาบาล

34


ทวไปประจ�าอ�าเภอทามะกา โรงพยาบาลสงเสรม

สขภาพต�าบลในพนทอ�าเภอทามะกา จงหวดกาญจนบร

ทอ�านวยความสะดวกในการสอบสวนโรคครงน

เอกสารอางอง (References)

1. วภา รชยพชตกล. แนวทางการบรหารจดการ

ผปวยวณโรคดอยา. นนทบร : โรงพมพชมนม

สหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย : 2558

2. รตกร แกมเงน, ชญญานช ภทม, บดนทร บตรอนทร.

วณโรคดอยาชนดรนแรง (Extensively-drug

resistant tuberculosis): สายพนธใหมและ

ความทาทายในอนาคต. วารสารเทคนคการแพทย

เชยงใหม. 2558;48(1) 18 – 28.

3. World Health Organization. Global

Tuberculosis Report 2016. Switzerland :

2016.

35


การศกษาคะแนนมาตรฐานแบบทดสอบความสามารถทางสตปญญา WISC-III ฉบบภาษาไทย

ในเดกทมความบกพรองทางการเรยนร LD กบเดกสมาธสน

The Study of Standard WISC-III Thai version Test in Learning Disabilities Children

and Attention Deficit Htperactivity Disorder (ADHD) Children

จณณพต ยอดไกรศร วท.ม.(สขภาพจต) Jinnapat Yodkraisri M.Sc.(Mental Health

กลมงานจตเวช โรงพยาบาลสมเดจพระพทธเลศหลา Psychiatric), Somdejpraputhalertla Hospital

บทคดยอ

การศกษาวจยแบบยอนหลงเชงพรรณนาน มวตถประสงคเพอเปรยบเทยบคะแนนมาตรฐานจากแบบ

ทดสอบ WISC-III ฉบบภาษาไทย ในแตละแบบทดสอบยอยหลก (Main Subtest) และคะแนนผลตาง Verbal

Scale IQ และ Performance scale IQ ในเดกทมความบกพรองทางการเรยนร (LD) กบเดกสมาธสน (ADHD)

เกบรวบรวมขอมลจากแบบบนทก Record Form จากกลมเปาหมายทไดรบการวนจฉยจากจตแพทยเดกและ

วยรน วามความบกพรองทางการเรยนรและสมาธสน โดยเขารบการตรวจวนจฉยทางจตวทยา ในชวงตลาคม

2558 ถง ธนวาคม 2560 ซงใชสตรในการค�านวณและใชการสมตวอยางอยางงาย (Simple Random) ไดกลม

ตวอยาง จ�านวน 150 ราย ประกอบดวยเดกทมความบกพรองทางการเรยนร (LD) และเดกสมาธสน (ADHD)

อยางละ 75 ราย โดยใชแบบทดสอบความสามารถทางสตปญญา WISC-III ฉบบภาษาไทย ผลการวจยพบวา

เดกสมาธสน (ADHD) มคาเฉลยแบบทดสอบยอยดานภาษา Verbal สงกวาเดกทมความบกพรอง

ทางการเรยนร (LD) ยกเวน Arithmetic และ Vocabulary สวนแบบทดสอบยอยดานการกระท�า Performance

เดกสมาธสน (ADHD) มคาเฉลยสงกวาเดกทมความบกพรองทางการเรยนร (LD) ยกเวน Coding และ Picture

Arrangement โดยสมมตฐานในการวจยพบวา คาเฉลยคะแนนมาตรฐานในแบบทดสอบ Information,

Similarities, Arithmetic, Vocabulary, Comprehension, Picture Completion, Block Design และ

Object Assembly ของเดกทมความบกพรองทางการเรยนร (LD) และเดกสมาธสน (ADHD) แตกตางอยาง

มนยส�าคญทางสถตทระดบ 0.05 คะแนน ผลตางของ Verbal Scale IQ กบ Performance Scale IQ ใน

เดกทมความบกพรองทางการเรยนร (LD) กบเดกสมาธสน (ADHD) แตกตางกนทระดบนยส�าคญทางสถตท

0.05 (p-value<0.05 และ 0.043 ตามล�าดบ)

Abstract

The objective of this descriptive research was to compare the standard scores of the

WISC-III Test (Thai version) in each of main subtests and variance scores of the Verbal Scale

IQ and the Performance Scale IQ in children with learning disabilities (LD) and children with

attention deficit hyperactivity disorder (ADHD). Data was collected by record form of the target

group diagnosed by children and adolescent psychiatrist got LD and ADHD from October 2015


36


to December 2017. Sample group was 150 children selected by simple random sampling,

included 75 children each of LD and ADHD tested with WISC-III Test (Thai version). The results

found that ADHD got higher mean score of Verbal subtest than LD, except Arithmetic and

Vocabulary. Moreover, ADHD got higher mean score of Performance subtest than LD, except

Coding and Picture Arrangement. The hypothesis examination showed that, mean standard

scores of subtests; Information, Similarities, Arithmetic, Vocabulary, Comprehension, Picture

Completion, Block Design and Object Assembly of children with LD and ADHD were statistical

significantly differences at 0.05 level. The difference of Verbal Scales IQ and Performance

Scale IQ of children with LD and ADHD were statistical significantly difference at 0.05 level

(p-value <0.05 and 0.043, respectively).

ประเดนส�าคญ

คะแนนมาตรฐานแบบทดสอบความสามารถทางสตปญญา

ฉบบภาษาไทย/เดกทมความบกพรองทางการเรยนรกบ

เดกสมาธสน

Key words :

Standard score WISC-III Thai version Test/ in

Learn WISCLD Children and ADHD Children

37


การส�ารวจระดบสตปญญา (Intelligent Quo-

tient : IQ) นกเรยนไทยชนประถมศกษาปท 1

ทวประเทศ ในป 2554 และ 2559 พบระดบสตปญญา

เฉลยเทากบ 94.58 และ 98.23 ถอเปนระดบสตปญญา

ทอยในเกณฑปกต แตคอนไปทางต�ากวาคากลาง

ของมาตรฐานสากลในยคป จจ บน ( IQ=100)

เมอเปรยบเทยบระหวางกนทง 2 ปพบวา มระดบ

IQ เฉลยเพมขนอย างมนยส�าคญ แตยงพบวา

ในภาพรวมของประเทศยงมเดกประถมศกษาป

ท 1 ทม IQ ต�ากวาเกณฑปกต (IQ<90) อย ถง

รอยละ 31.81 (ไมควรเกน รอยละ 25) และยงม

นกเรยนชนประถมศกษาปท 1 ทมระดบสตปญญา

อยในเกณฑบกพรอง (IQ<70) อยถงรอยละ 5.8

ซงสงกวามาตรฐานสากลคอไมควรเกนรอยละ 2

และเปนทนาสงเกตวามเดกทมระดบสตปญญาอยใน

เกณฑฉลาดมาก (IQ≥130) อยถงรอยละ 7.9 เหนได

วายงพบความเหลอมล�า มชองวาง (Gap) ระหวาง

กล มทมระดบสตป ญญาสงกบกล มทมระดบสต

ปญญาต�า และมแนวโนมทชองวางน จะขยายมากขน

ถาไมมการด�าเนนการชวยเหลอกล มทมป ญหา

อยางทนทวงท(1) เดกวยเรยนระดบประถมศกษา

ม แนว โน มท จ ะมป ญหาการ เร ยนมากย ง ข น

โดยในป พ.ศ. 2550 ส�านกคณะกรรมการการศกษาขน

พนฐาน ไดมการประเมนเดกดวยแบบคดกรองนกเรยน

ทมภาวะสมาธสน ภาวะบกพรองทางการเรยนร

และออทสซม (KUS-SI Rating Scale : ADHD/

LD/Autism) ซงผลการศกษาพบวา 2,700 โรงเรยน

จากทงหมดประมาณ 30,000 โรงเรยน มเดกทม

ภาวะบกพรองทางการเรยนรนบเปนจ�านวนมากกวา

50,000 คน ซงเดมมการส�ารวจและประมาณการวาจะ

มเดกทมปญหาการเรยนรอย จ�านวน 130,000 คน (2-3)

บทน�า

นอกจากน ยงมเดกทมปญหาพฤตกรรมอยางสมาธสน

(ADHD) โดยองคการอนามยโลกใหความส�าคญมาก

เนองจากหากไมรกษาตงแตเดกจะมผลตอการ

เรยนตออนาคตของเดกเองและอาจถกท�ารายจาก

ผปกครองหรอญาตไดจากความไมเขาใจ ผลส�ารวจ

ในกลมเดกไทยทก�าลงเรยนชนประถมศกษาปท 1-6

ทมจ�านวนประมาณ 5 ลานคน พบวา เปนโรคสมาธสน

รอยละ 6.5 คาดวาจะมเดกไทยปวยเปนโรคสมาธสน

ประมาณ 310,000 ราย ขณะททวโลกพบเดกสมาธสน

รอยละ 5(4) สถานศกษาจงไดมการคดกรองเดกทม

ปญหาการเรยนและพฤตกรรม ซงจะสงผลสมฤทธ

ตอทงสวนบคคลและภาพรวม จากการศกษาปญหา

การเรยนชนประถมศกษา จ�านวน 1,057 ราย จาก

โรงเรยนในเขตกรงเทพฯ 6 แหง นกเรยนถกระบวา

มปญหาการเรยน โดยใชขอมลแบบสอบถามครและ

ผปกครอง ประวตผลการเรยน ผลการตรวจทาง

จตเวชเดก และผลการทดสอบทางจตวทยา พบอตรา

ความชกของปญหาการเรยน รอยละ 21.76 และ

พบความชกของความบกพรองทางการเรยนร (LD)

รอยละ 6.04 ความชกของสมาธสน (ADHD) รอยละ

3.27 โดยเพศชายมากกวาหญง(5-6) ดงนน แนวโนม

เดกทมความบกพรองทางการเรยนรและเดกสมาธสน

เพมขนตามล�าดบ การจะชวยเหลอเดกทมปญหาการ

เรยนน สามารถใชการตรวจวนจฉยทางจตวทยาคลนก

นนคอ การตรวจวดความสามารถทางสตปญญา (IQ)

ซงแพรหลายอยางมากในกลมนกจตวทยาคลนก

โดยแบบทดสอบนมการพฒนาเกณฑปกตใหเหมาะ

ส�าหรบเดกไทยและเพอใชวดความสามารถของสมอง

หลายดาน เชน การใชเหตผลเชงนามธรรม ความจ�า

ทกษะการใชความคดเขาใจอน เปนตน อกทงสามารถ

วดความสามารถทางสตปญญารวม Full Scale IQ

38


และแบงสตปญญาออกเปน 2 ดาน คอ ดานภาษา

verbal และ ดานการกระท�า Performance นนคอ

แบบทดสอบความสามารถทางสตปญญา WISC-III

ฉบบภาษาไทย(7) นอกจากน ยงมแบบทดสอบ Wide

Range Achievement Test ;WRAT-Thai(8) เพอ

วดผลสมฤทธดานการอาน การเขยนสะกด และ

คณตศาสตร ซงใชไดกบเดกทก�าลงศกษาอยในชน

ระดบประถมศกษาปท 1 – 6 โดยทวไปการวนจฉย

จะดความแตกตางระหวางผลสมฤทธทางการเรยน

กบระดบชนเรยนจรงรวมกบพจารณาระดบสตปญญา

ของเดก โดยผลสมฤทธทางการเรยนตองต�ากวา

ทควรจะเปนอยางนอย 2 ระดบชนเรยน ในขณะท

ระดบสตปญญาปกต ท�าใหสามารถเรมวนจฉยเดก

เมออยในระดบชนประถมศกษาปท 3

ผวจยซงปฏบตงานดานจตวทยาคลนก มบทบาท

หนาทในการตรวจวดทางจตวทยาของเดกทมปญหา

การเรยน โดยไดรบการสงตอจากจตแพทยเดก และ

วยรน เพอมาทดสอบความสามารถทางสตปญญา

IQ ดวยแบบทดสอบ WISC-III ฉบบภาษาไทยและ

แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน WRAT-Thai

เพอใชประกอบการวนจฉยของจตแพทย ผวจยพบวา

การศกษาตวแปรเหลานในเดกไทยทมปญหาการเรยน

ยงมนอย จงใหความสนใจศกษาคะแนนมาตรฐาน

แบบทดสอบความสามารถทางสตปญญา WISC-III

ฉบบภาษาไทย ในเดกทมความบกพรองทางการเรยน

รและเดกสมาธสน เพอเปรยบเทยบคะแนนมาตรฐาน

จากแบบทดสอบ WISC-III ฉบบภาษาไทย ในแตละ

แบบทดสอบยอยหลก Main Subtest และคะแนนผล

ตางของ Verbal Scale IQ และ Performance scale

IQ ซงงานวจยนนาจะเปนสวนชวยใหเขาใจการท�างาน

ของสมองทแตกตางกนของเดกทมปญหาการเรยน

ทงสองแบบ สามารถตอบโจทยปญหาสาธารณสข

ดานจตเวชและเปนแนวทางในการพฒนาองคความร

ทางจตวทยาคลนกตอไป

วตถประสงคการศกษา

1. เพอศกษาคะแนนมาตรฐานแบบทดสอบ

ความสามารถทางสตปญญา WISC-III ฉบบภาษาไทย

ในเดกทมความบกพร องทางการเรยนร และ


2. เพอเปรยบเทยบคะแนนมาตรฐานจากแบบ

ทดสอบ WISC-III ฉบบภาษาไทย ในแตละแบบ

ทดสอบยอยหลก Main Subtest และคะแนนผลตาง

ของ Verbal Scale IQ และ Performance scale IQ

สมมตฐานการศกษา

สมมตฐานท 1 คะแนนมาตรฐานจากแบบ

ทดสอบ WISC- III ฉบบภาษาไทย ในบางแบบทดสอบ

ยอยหลก (Main Subtest) ในเดกทมความบกพรอง

ทางการเรยนร (LD) กบเดกสมาธสน (ADHD)

สมมตฐานท 2 มความแตกตางกนของผลตาง

คะแนนมาตรฐาน Verbal Scale IQ และ Performance

scale IQ ในเดกทมความบกพรองทางการเรยนร (LD)

กบเดกสมาธสน (ADHD)

วสดและวธการศกษา

การศกษาแบบยอนหลงเชงพรรณนา ประชากร

ทศกษา คอ เดกทจตแพทยเดกและวยรนไดวนจฉย

วาเปนเดกทมความบกพรองทางการเรยนร (LD) และ

เป นเดกสมาธสน (ADHD) ส งต อเพอตรวจวด

ทางจตวทยาในชวงเดอนตลาคม 2558 – ธนวาคม

2560 โดยใชสตรในการค�านวณกลมตวอยางของ

Yamane(9) ทงหมด จ�านวน 150 ราย จากนนใชวธ

การสมตวอยางอยางงาย Simple Random แบงเปน

เดกทมความบกพรองทางการเรยนรและสมาธสน

อยางละ 75 ราย โดยมเกณฑคดเขาของกลมตวอยาง

ดงน กลมตวอยางมอาย 7 ป - 13 ป 11 เดอน

มผลการทดสอบความสามารถทางสตปญญา WISC-

39


III ฉบบภาษาไทย คา IQ≥ 80 ขนไป (ต�ากวาเกณฑ

เฉลยขนไป) และทดสอบความบกพรองทางการเรยนร

WRAT-Thai เพอหาความบกพรองทางการเรยนร

เพมเตมของกลมตวอยาง

เครองมอทใช ในการศกษา แบบทดสอบ

ความสามารถทางสตปญญา WISC-III ฉบบภาษาไทย (7)

โดยศกษาคะแนนความสามารถทางสตป ญญา

(full scale IQ) โดยทดสอบทงสวน Verbal และ

Performance มขอทดสอบยอยหลกทใชทดสอบดงน

1. แบบทดสอบยอยดานภาษา (Verbal Sub-

test) ประกอบดวย

- Information

- Similarities

- Arithmetic

- Vocabulary

- Comprehension

2. แบบทดสอบยอยดานการกระท�า

(Performance Subtest)

- Picture Completion

- Coding

- Picture Arrangement

- Block Design

- Object Assembly

การวเคราะหขอมล

1. โดยใชสถต ความถ รอยละ คาเฉลยและ

สวนเบยงเบนมาตรฐาน เพอวเคราะหขอมลพนฐาน

2. ใชสถต t-test for Difference Score

ในการเปรยบเทยบคะแนนมาตรฐานแบบทดสอบ

ยอยหลก Main Subtest ในเดกทมความบกพรอง


โดยก�าหนดระดบนยส�าคญทางสถตท .05

3. ใชสถต Mann-Whitney test ในการเปรยบ

เทยบผลตางของ Verbal Scale IQ และ Performance

Scale IQ ในเดกทมความบกพรองทางการเรยนร (LD)

กบเดกสมาธสน (ADHD) โดยก�าหนดระดบนยส�าคญ

ทางสถตท .05

40


จากตารางท 1 แสดงขอมลของกลมตวอยางทงหมด

โดยจ�าแนกตามเพศ อาย และระดบการศกษา

มจ�านวนทงสน 150 ราย ทงสองกลมมจ�านวนกลม

ตวอยาง กลมละ 75 ราย โดยกลมทมความบกพรอง

ทางการเรยนร (LD) เปนเพศชาย จ�ารวน 52 ราย

(รอยละ 69.3) และเปนเพศหญง จ�านวน 23 ราย

(รอยละ 30.7) อยในชวงอาย 7- 9 ป จ�านวน 48 ราย


สวนท 1 ขอมลทวไป

ตารางท 1 แสดงขอมลจ�าแนกตามเพศ อาย และระดบการศกษาในเดกทมความบกพรองทางการเรยนร

(LD) กบเดกสมาธสน (ADHD) (N=150)

(รอยละ 64) และอยในชวงอาย 10-13 ป จ�านวน 27

ราย (รอยละ 36) มระดบการศกษาอยในระดบประถม

ศกษาปท 2 จ�านวน 25 ราย (รอยละ 33.3) รองลง

มาอยในระดบประถมศกษาปท 3 จ�านวน 18 ราย

(รอยละ 24) ตามล�าดบ สวนในกลมเดกสมาธสน

(ADHD) เปนเพศชาย จ�านวน 58 ราย (รอยละ 77.3)

และเปนเพศหญง จ�านวน 17 ราย (รอยละ 22.7)

39

ผลการศกษา สวนท 1 ขอมลทวไป ตารางท 1 แสดงขอมลจาแนกตามเพศ อาย และระดบการศกษาในเดกทมความบกพรองทางการเรยนร LD กบเดกสมาธสน ADHD (N=150)

ขอมล เดกทมความบกพรองทางการเรยนร (LD) เดกสมาธสน (ADHD)

(N = 75) (N = 75) จานวน (ราย) รอยละ จานวน (ราย) รอยละ

เพศ

ชาย 52.0 69.3 58.0 77.3

หญง 23.0 30.7 17.0 22.7

อาย

7- 9 ป 48.0 64.0 49.0 62.3

10 -13 ป 27.0 36.0 26.0 34.7

อาย(ป) : Mean (SD) 8.96 (1.61) ป 9.04 (1.61) ป

ระดบการศกษา ประถมศกษาปท 1 5.0 6.8 7.0 9.2ประถมศกษาปท 2 25.0 33.3 20.0 26.7ประถมศกษาปท 3 18.0 24.0 17.0 22.7ประถมศกษาปท 4 10.0 13.3 14.0 18.7ประถมศกษาปท 5 10.0 13.3 8.0 10.7ประถมศกษาปท 6 7.0 9.3 9.0 12.0

จากตารางท 1 แสดงขอมลของกลมตวอยางทงหมดโดยจาแนกตามเพศ อาย และระดบการศกษา มจานวนทงสน 150 รายทงสองกลมมจานวนกลมตวอยาง กลมละ 75 ราย โดยกลมทมความบกพรองทางการเรยนร LD เปนเพศชาย 52 ราย (รอยละ 69.3) และเปนเพศหญง 23 ราย (รอยละ 30.7) อยในชวงอาย 7- 9 ป จานวน 48 ราย (รอยละ 64 ) และอยในชวง 10-13 ป จานวน 27 ราย (รอยละ 36) มระดบการศกษาอยในระดบประถมศกษาปท 2 จานวน 25 ราย (รอยละ 33.3) รองลงมาอยในระดบประถมศกษาปท 3 จานวน 18 ราย (รอยละ 24 ) ตามลาดบ สวนในกลมเดกสมาธสน ADHD เปนเพศชาย 58 ราย (รอยละ 77.3) และเปนเพศหญง 17 ราย (รอยละ 22.7) อยในชวงอาย 7- 9 ป จานวน 49 ราย (รอยละ 62.3 ) และอยในชวง

41


อยในชวงอาย 7- 9 ป จ�านวน 49 ราย (รอยละ 62.3)

และอย ในชวงอาย 10-13 ป จ�านวน 26 ราย

(ร อยละ 34.7) มระดบการศกษาอย ในระดบ

ตารางท 2 ผลการศกษา พบว า เดก ทม

ความบกพรองทางการเรยนร (LD) มค าเฉลย

(สวนเบยงเบนมาตรฐาน) ของ Verbal Scale IQ,

Performance Scale IQ และ Full Scale IQ

เทากบ 90.59 (7.56), 95.61 (10.83) และ 92.01

ประถมศกษาปท 2 จ�านวน 20 ราย (รอยละ 26.7)

รองลงมาอยในระดบประถมศกษาปท 3 จ�านวน

17 ราย (รอยละ 22.7) ตามล�าดบ

ตารางท 2 แสดงคาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานของ Verbal Scale IQ, Performance Scale IQ และ

Full Scale IQ ในเดกทมความบกพรองทางการเรยนร (LD) กบเดกสมาธสน (ADHD)

Verbal Scale IQ

Performance Scale IQ

Full Scale IQ

เดกทมความบกพรองทางการเรยนร (LD)Part

เดกสมาธสน (ADHD)

Mean

90.59

95.61

92.01

S.D.

7.56

10.83

7.86

Mean

96.01

99.75

97.53

S.D.

9.47

10.36

9.19

(7.86) ตามล�าดบ เดกสมาธสน (ADHD) มคาเฉลย

สวนเบยงเบนมาตรฐานของ Verbal Scale IQ,

Performance Scale IQ และ Full Scale IQ เทากบ

96.01 (9.47), 99.75 (10.36) และ 97.53 (9.19)

ตามล�าดบ

42


ตารางท 3 พบวาเดกทมความบกพรองทางการ

เรยนร (LD) มคาเฉลยสวนเบยงเบนมาตรฐาน

ในแตละแบบทดสอบยอยหลก (Main Subtest) ดงน

Information 8.47 (1.94), Similarity 8.03 (2.34),

Arithmetic 8.27 (3.09), Vocabulary 8.81 (1.94),

Comprehension 8.09 (2.17), Picture Completion

8.95 (3.38), Coding 8.63 (2.64), Picture

Arrangement 9.87 (2.33), Block Design 8.99

(2.80) และ Object Assembly 9.68 (2.79) ตาม

ตารางท 3 แสดงคาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานในแตละแบบทดสอบยอยหลก (Main Subtest)

ในเดกทมความบกพรองทางการเรยนร (LD) กบเดกสมาธสน (ADHD)

ล�าดบ ในเดกสมาธสน (ADHD) มคาเฉลยสวนเบยง

เบนมาตรฐาน ในแตละแบบทดสอบยอยหลก (Main

Subtest) ดงน Information 9.29 (2.34), Similarity

8.84 (2.58), Arithmetic 4.77 (3.50), Vocabulary

4.04 (3.48), Comprehension 9.29 (2.92), Picture

Completion 10.44 (3.29), Coding 8.40 (2.45),

Picture Arrangement 9.85 (2.19), Block Design

10.21 (2.78) และ Object Assembly 10.87 (2.54)


41

ตารางท 2 แสดงคาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานของ Verbal Scale IQ, Performance Scale IQ

และ Full Scale IQในเดกทมความบกพรองทางการเรยนร LD กบเดกสมาธสน ADHD

Part เดกทมความบกพรองทางการเรยนร LD เดกสมาธสนADHD

Mean S.D. Mean S.D.Verbal Scale IQ 90.59 7.56 96.01 9.47Performance Scale IQ 95.61 10.83 99.75 10.36Full Scale IQ 92.01 7.86 97.53 9.19

ตารางท 3 แสดงคาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานในแตละแบบทดสอบยอยหลก (Main Subtest) ในเดกทมความบกพรองทางการเรยนร LD กบเดกสมาธสน ADHD

Main Subtest

เดกทมความบกพรองทางการเรยนรLD

เดกสมาธสน ADHD

(N=75) (N=75) Mean S.D. Mean S.D.

Verbal Part Information 8.47 1.94 9.29 2.34Similarity 8.03 2.34 8.84 2.58Arithmetic 8.27 3.09 4.77 3.5Vocabulary 8.81 1.94 4.04 3.48Comprehension 8.09 2.17 9.29 2.92Performance Part Picture Completion 8.95 3.38 10.44 3.29Coding 8.63 2.64 8.4 2.45Picture Arrangement 9.87 2.33 9.85 2.19Block Design 8.99 2.80 10.21 2.78Object Assembly 9.68 2.79 10.87 2.54

(LD) (ADHD)

43


สวนท 2 เปรยบเทยบความแตกตางของคะแนนมาตรฐานและผลตางคะแนนมาตรฐานระหวาง

VerbalScale IQ กบ Performance Scale IQ ในเดกทมความบกพรองทางการเรยนรกบเดกสมาธสน

ตารางท 4 เปรยบเทยบความแตกตางคาเฉลยของคะแนนมาตรฐานในแตละแบบทดสอบยอยหลก

(MainSubtest) ในเดกทมความบกพรองทางการเรยนร LD กบเดกสมาธสน ADHD โดยใชการทดสอบ

Independent t-test

จากตารางท 4 คาเฉลยคะแนนมาตรฐานใน

แบบทดสอบ Informat ion, S imi lar i t ies ,

Arithmetic, Vocabulary, Comprehension,

Picture Completion, Block Design และ Object

Assembly ของเดกทมความบกพรองทางการเรยนร

LD และเดกสมาธสน ADHD มความแตกตางอยางม

นยส�าคญทางสถตทระดบ 0.05 สวนคาเฉลยมาตรฐาน

ในแบบทดสอบยอยหลก Coding และ Picture

Arrangement ของเดกทมความบกพรองทางการ

เรยนร LD และเดกสมาธสน ADHD ไมแตกตางอยาง

มนยส�าคญทางสถต

42

.ตารางท 3 พบวาเดกทมความบกพรองทางการเรยนร LD มคาเฉลย((สวนเบยงเบนมาตรฐาน) ในแตละแบบทดสอบยอยหลก (Main Subtest) ดงน Information 8.47 (1.94), Similarity 8.03(2.34), Arithmetic 8.27(3.09), Vocabulary 8.81(1.94), Comprehension 8.09(2.17), Picture Completion 8.95(3.38), Coding 8.63(2.64), Picture Arrangement 9.87(2.33), Block Design 8.99(2.80) และ Object Assembly 9.68(2.79) ตามลาดบ ในเดกสมาธสน ADHD มคาเฉลย((สวนเบยงเบนมาตรฐาน) ในแตละแบบทดสอบยอยหลก (Main Subtest) ดงน Information 9.29 (2.34), Similarity 8.84(2.58), Arithmetic 4.77(3.50), Vocabulary 4.04(3.48), Comprehension 9.29(2.92), Picture Completion 10.44(3.29), Coding 8.40(2.45), Picture Arrangement 9.85(2.19), Block Design 10.21(2.78) และ Object Assembly 10.87(2.54) ตามลาดบ

ตารางท 4 เปรยบเทยบความแตกตางคาเฉลยของคะแนนมาตรฐานในแตละแบบทดสอบยอยหลก (Main Subtest) ในเดกทมความบกพรองทางการเรยนร LD กบเดกสมาธสน ADHD โดยใชการ ทดสอบIndependent t-test

Main Subtest

เดกทมความบกพรอง เดกสมาธสน

t p-

valueทางการเรยนร LD ADHD

N=75 N=75 Mean SD Mean SD

Verbal Part Information 8.47 1.94 9.29 2.34 -2.354 0.02* Similarities 8.03 2.34 8.84 2.58 -2.024 0.045*Arithmetic 8.27 3.09 4.77 3.50 6.474 < 0.05Vocabulary 8.81 1.94 4.04 3.48 10.368 < 0.05Comprehension 8.09 2.17 9.29 2.92 -2.856 0.005*Performance Part Picture Completion 8.95 3.38 10.44 3.29 -2.739 0.007*Coding 8.63 2.64 8.40 2.45 0.545 0.586 Picture Arrangement 9.87 2.33 9.85 2.19 0.036 0.971 Block Design 8.99 2.8 10.21 2.78 -2.693 0.008*Object Assembly 9.68 2.79 10.87 2.54 -2.722 0.007*

*p < 0.05

ทางการเรยนร (LD) (ADHD)p-value

44


จากตารางท 5 คะแนนผลตางของคะแนนมาตรฐาน Verbal IQ และ Performance IQ ในเดกทม

ความบกพรองทางการเรยนร (LD) กบเดกสมาธสน (ADHD) แตกตางกนทระดบนยส�าคญทางสถตท 0.05

(p < 0.05 และ 0.043* ตามล�าดบ)

วจารณ

จากการศกษาครงน พบวาแบบทดสอบยอยหลก

ในเดกทมความบกพรองทางการเรยนร (LD) กบ

เดกสมาธสน (ADHD) ทแตกตางกนอยางมนยส�าคญ

ทางสถตท 0.05 ไดแก Information, Similarities,

Arithmetic, Vocabulary, Comprehension,

Picture Completion, Block Design และ

ObjectAssembly ซงสอดคลองกบการศกษา

ทพบวา เดกสมาธสน (ADHD) มคะแนนแบบ

ทดสอบยอยดาน information, Similarities,

Ar i thmet ic , Comprehens ion, P icture

Completion, และ ObjectAssembly มความแตก

ตางจากเดกทมความบกพรองทางการเรยนร (LD)

และเดกปกต อยางมนยส�าคญทางสถต(10-11) นอกจากน

ยงพบวาเดกทมความบกพรองทางการเรยนร (LD)

มคะแนนมาตรฐานดาน Information และ Similarities

ต�ากวากวาเดกปกต และดาน Block Design สงกวา

เดกปกตอยางมนยส�าคญทางสถต(11-13) อกทงยง

ตารางท 5 เปรยบเทยบผลตางคาเฉลยคะแนนมาตรฐาน Verbal Scale IQ และ Performance scale IQ

ตวเลขเรยงล�าดบของในเดกทมความบกพรองทางการเรยนร (LD) กบเดกสมาธสน (ADHD) โดยใชการทดสอบ

Mann Whitney U test

พบว า 6 แบบทดสอบย อยของกล ม เด กท

มความบกพรองดานการอานจะมคะแนนต�าในดาน

Digit Span, Information, Similarity, Symbol

Search, Picture Completion, และ Arithmetic(14)

โดยเดกสมาธสน (ADHD) มคะแนนมาตรฐานสงกวา

เดกทมความบกพรองทางการเรยนร (LD) เปนผล

มาจากเดกสมาธสนมการท�างานของสมองดวยการ

น�าความร เนอหาตางๆ ทไดรบรมา น�ามาสวธคด

ทท�าให เกดกระบวนการเข าใจ ความจ�า และ

สามารถจดระบบเพอน�าไปสการประยกตไดดกวา(15)

ซงตางจากคะแนนเฉลยมาตรฐานแบบทดสอบยอย

ดาน Arithmetic และ Vocabulary ท เดกท

มความบกพรองทางการเรยนร (LD) มคาเฉลย

ม า ต ร ฐ า น ส ง ก ว า เ ด ก ส ม า ธ ส น ( A D H D )

โดยมความแตกตางอยางมนยส�าคญทางสถต p<0.05

สอดคลองกบการศกษาทพบวา Arithmetic และ

Digit Span ต�ากวา Information, Vocabulary

Verbal IQ

Performance IQ

*p<0.05

เดกทมความบกพรอง

ทางการเรยนร (LD)Main Subtest

M Rank M Rank


(ADHD)p-valueN

75

75

62.79

68.32

88.21

82.68

< 0.05*

0.043*

45


และ Comprehension อยางมนยส�าคญ และ

ยงพบวา SCAD Index และ ACID Profile ซงผลลพธท

ไดน เปนการสนบสนนใหเหนถงประโยชนของรปแบบ

การทดสอบยอยของ WISC-III ส�าหรบเดกทมภาวะ

(ADHD)(16-17) อกทงเดกสมาธสนมขอจ�ากดในเรองของ

สมาธทงดานการเหมอลอย ไมตงใจมอง หรอฟง มกจะ

สนใจในสงทตนเองใสใจอยขณะนนและวอกแวกงาย

หรอว วามในการฟงโจทยคณตศาสตรหรอค�าถาม

เกยวกบค�าศพท ท�าใหการท�าแบบทดสอบยอยทงสอง

ดานน ได คะแนนต�ากวาเดกทมความบกพรอง

ทางการเรยนร (LD) อยางเหนไดชด

สวนแบบทดสอบยอยดาน Coding และ Picture

Arrangement เปนแบบทดสอบยอยดานการกระท�า

Performance Part ตองอาศยการลงมอปฏบต

โดยไมพบความแตกตางอยางมนยส�าคญทางสถต

ซงตรงกบการศกษาทพบวาเดกสมาธสน (ADHD)

มปญหา Coding(18) รวมถง Picture Arrangement

เดกจะตองใชการท�างานระหวางมอกบสายตาไป

พรอมกน รวมถงการใชความจ�าและประสบการณ

ทเดกไดรบมาในการทดสอบแบบทดสอบยอยทง

สองน ซงสงเราตางๆ เหลาน ทท�าใหเดกสมาธสน

(ADHD) อาจมขอจ�ากดในเรองของสมาธ รวมถงความ

หนหนพลนแลนในการทจะตองท�างานเพอแขงกบ

เวลาทก�าหนดให และในกลมเดกทมความบกพรอง

ทางการเรยนร (LD) ทไมมปญหาดานสมาธ แตม

ลกษณะของความจ�าและการมองเหนภาพในแบบ

ทดสอบยอยทงสองทจะตองคดลอกสญลกษณ

ทละตว และยงพบการศกษาทวาความจ�าในเดกท

มความบกพรองทางการเรยนร พบวาเดก (LD)

มผลการปฏบตดานความจ�าต�ากวาเดกปกตอยาง

มนยส�าคญทระดบ 0.05(19) ทงน จากการปฏบตงาน

ผศกษาไดพบวา ผปกครองและครไดใหขอมลเกยว

กบเดกทมความบกพรองทางการเรยนร (LD) วา ม

ปญหาในการจดงาน ลอกงานบนกระดานไมทนใน

ชวโมงเรยนท�าใหตองยมสมดเพอนมาคดลอก นน

เปนเพราะเดกทมความบกพรองทางการเรยนร (LD)

มความยากล�าบากในการอานค�า สะกดค�าหรอ

อานทงประโยคได ตองมองตวหนงสอบนกระดาน

ทละตวแลวกมหนาลงมาจดลงสมด ท�าใหท�างานชา

สงผลใหเดกทมความบกพรองทางการเรยนร (LD)

ท�าแบบทดสอบยอย ทงสองนชาลง เมอตองแขงกบ

เวลา ซงท�าใหเดกทงสองกลมมคาเฉลยมาตรฐานท

ไมแตกตางกนมากในการศกษาครงน

อกทง ยงพบผลตางของ Verbal IQ กบ

Performance IQ ในเดกทมความบกพร อง


พบวาเดกสมาธสน (ADHD) มคาคะแนนเฉลยทง

Verbal IQ กบ Performance IQ สงกวาเดกท

มความบกพรองทางการเรยนร (LD) โดยแตกตาง

กนทระดบนยส�าคญทางสถตท 0.05 (p< 0.05 และ

0.043* ตามล�าดบ) ซงตรงกบการศกษาทพบวา

เดกสมาธสน (ADHD) ม Verbal Scale IQ สงกวา

เดกบกพรองทางการเรยนร (p< 0.05) (10) และยงพบวา

Verbal Scale IQ กบ Performance Scale IQ

ในกล ม เ ด กท ม ภ า วะการ เ ร ยนบกพร อ งก บ

กลมเดกปกต มความแตกตางกนอยางมนยส�าคญ

ทางสถตทระดบ.01(12) อกทงยงพบวา เดกทมภาวะ

การเรยนบกพรอง รอยละ 55 ม Performance Scale

IQ สงกวา Verbal Scale IQ(14) แตขดแยงกบการศกษา

ทพบวา Verbal Scale IQ มากกวา Perfor-

mance Scale IQ เลกนอย(11) ซงอาจเปนผลมาจาก

ความสามารถทางสตปญญาท Cattel and Horn’s

Fluid and Crystallized Theory of Intelligence.

1967-1998(11) ไดอธบายและแบงสตปญญาไว

2 ดาน คอ Fluid Intelligence เปนความสามารถ

ในการแยกแยะภาพ การวเคราะหภาพ อนกรมตวเลข

46


และตวอกษร แมทรกซ (การเรยงตวเลข) และการ

จบคสมพนธ ซงจะมความสมพนธกบลกษณะทาง

กายภาพทสงเสรมพฤตกรรมทางสตปญญามากกวา

Crystallized Intelligence โดย Fluid Intelligence

จะเพมขนไปเรอยๆ จนถงวยรน เมอรางกายหยด

การเจรญเตบโตกจะหยดตาม ความเรวในกระบวน

การท�างานและความจ�ากเกยวเนองกบ Fluid

Intelligence เชนกน เมออายเปลยนความเรว

ในการท�างานเปลยน ย อมส งผลต อความจ�า

ส วน C ry s ta l l i zed In te l l i gence เป น

ความสามารถทางค�าศพท ความร ทวไป ค�าศพท

เชงนามธรรมและความสามารถทางภาษา ซงทกษะ

ความสามารถนเกยวของกบการเรยนรซ�าๆ รวมถง

กระบวนการทางจตและแรงจงใจ โดย Crystallized

Intelligence มความสมพนธ ทงในและนอกระบบ

ตลอดชวต ดงนน Crystallized Intelligence

จงเพมขนในชวงผใหญตอนกลาง Fluid Intelligence

เป นพนฐานในการพฒนาไปส Crystall ized

Intelligence ซงจากการศกษาน กลมตวอยางอย

ในชวงอาย 7- 13 ป พฒนาการดานรางกายก�าลง

พฒนาอยางตอเนอง รวมถง Fluid Intelligence

เชนกน ท�าใหสามารถท�าแบบทดสอบ WISC-III ได

ทงในสวนของความสามารถดานภาษา Verbal part

และดานการกระท�า Performance part ตามทฤษฏ

ทกลาวไว ดงนน ความแตกตางของ Verbal IQ และ

Performance IQ จงเปนจดหนงทควรพจารณา

สรป

จากการศกษาครงน แสดงใหเหนวาเดกสมาธสน

(ADHD) มความสามารถทงดาน Verbal part และ

Performance Part สงกวาเดกทมความบกพรอง

ทางการเรยนร (LD) อยางมนยส�าคญทางสถต

ยกเวนดาน Arithmetic และ Vocabulary ทเดกทม

ความบกพรองทางการเรยนร (LD) สงกวาเดกสมาธสน

(ADHD) อยางมนยส�าคญทางสถต สวนคะแนนแบบ

ทดสอบยอยดาน Coding และ Picture Arrangement

ไม พบความแตกต างระหว างเดก ทงสองกล ม

ดงนน สามารถน�าแบบทดสอบยอยทศกษาไดมา

ใชในการบอกแนวโนมของความผดปกตของเดก

ทงสองกลมได

ขอเสนอแนะ

1. การศกษาครงน เปนการวเคราะหเฉพาะแบบ

ทดสอบยอยหลก 10 แบบทดสอบ ควรมการศกษา

เพมเตมทง 13 แบบทดสอบยอย และดชน 4

องคประกอบใหครบ จะไดประโยชนสงสดจาก

การศกษาแบบทดสอบ WISC-III ภาษาไทย

2. ควรมการใชแบบทดสอบทางพยาธสภาพ

ทางสมองในเดกท งสองกล ม เพอให ทราบถง

ความสามารถทางสมองทแทจรงและความถนดของ

เดกแตละกลมมากขน

47



1. สถาบนราชานกล. การส�ารวจสถานการณระดบ

สตปญญา (IQ) และความฉลาดทางอารมณ(EQ)

เดกไทยวยเรยนและปจจยทเกยวของ [อนเตอรเนต].

[สบคนเมอ 28 พ.ย. 2560]. แหลงขอมล:http://

rajanukul.go.th/new/=portfolio&group=

394&id=6032&date start= &date_en=

2. สจนดา ผองอกษร. การศกษาพเศษและผดอยโอกาส

ส�านกงานคณะกรรมการศกษาขนพนฐาน.

กรงเทพฯ : มตชน, 2551.

3. ดารณ อทยรตนกจ, ชาญวทย พรนภดล, วจนนทร

โรหตสขและคณะ. แบบคดกรองนกเรยนทมภาวะ

สมาธสน บกพรองทางการเรยนรและออทสซม.

กทม : ส�านกพมพซเอดยเคชน, 2546.

4. ออนไลน สสจ.ชยภม. สธ.เผยเดกไทยกวา 3 แสน

เปน “โรคสมาธสน”ชหากไมรกษาโตขนอาจ

“กาวราว” [อนเตอรเนต]. [สบคนเมอ 15 กมภาพนธ

2561],แหลงขอมลhttp://cpho.moph.go.th/

wp/?p=9795

5. Suvanakich K. Mental health and learning

disorders in children. J Ppsychiatr Assoc

of Thailand, 26 : 259-62.

6. Suvanakich K. Learning problems in Primary

schools in Bangkok. J Ppsychiatr Assoc

of Thailand, 44 : 55-64.

7. ปราณ ชาญณรงค, จรยา วฒนโสภณ และ

ชนสา เวชวรฬห. การพฒนาแบบทดสอบวด

ความสามารถทางสตปญญา WISC-III ฉบบ

ภาษาไทย. กรงเทพมหานคร : ส�านกพมพ

บยอนด. 2547.

8. ภมเรยง สายะวารานนท. การศกษาผลสมฤทธ

ทางการเรยนในเดกนกเรยนระดบชนประถม

ศกษา. วารสารจตวทยาคลนก 2 : 24-32.

9. พชต ฤทธจรญ. ระเบยบวธการวจยทางสงคมศาสตร.

พมพครงท 2. กรงเทพมหานคร: เฮาส ออฟ

เคอรมสท, 2547.

10. จฬาลกษณ รมวรยะพงษ. คะแนนความสามารถ

ทางสตปญญาจากแบบทดสอบ WISC-III ฉบบ

ภาษาไทยของเดกสมาธสน เดกสมาธสนรวมกบ

ความบกพรองทางการเรยนร และเดกบกพรอง

ทางการเรยนร. เอกสารการประชมวชาการ

สขภาพจต ครงท 10 และการประชมการพฒนา

สตปญญาเดกไทยครงท 8 ประจ�าป 2554

[อนเตอรเนต].[สบคนเมอ 8 มนาคม 2561].

แหลงขอมล http://www.jvkk.go.th/research/

qrresearchasp?code=0103467.

11. ญาดา ธงธรรมรตน . การศกษาคะแนน

ความสามารถทางเชาวนปญญา (Intelligence

Quotient) ของเดกสมาธสน อาย 6-16 ป

ดวยแบบทดสอบ WISC-III.การประชมวชาการ

กรมสขภาพจตนานาชาต ครงท 8 ประจ�าป

2552 [อนเตอรเนต].[สบคนเมอ 8 มนาคม 2561].

แหลงขอมล:http://www.jvkk.go.th/research/

qrresearch.asp?code=0102897

12. อปสรศร ธนไพศาล, วมลรตน ชยปราการและ

พรพชร ศรอนทราทร. ศกษาผลของแบบทดสอบ

สตปญญา WISC-III ในเดกทไดรบการวนจฉย

วาเปนภาวการณเรยนบกพรอง (Learning

Disorder)และเดกปกต. เชยงรายเวชสาร 6(1):

119 – 126.

13. มนท สงประสทธ และ เพยงใจ ทองพวง. ระดบ

เชาวน ป ญญาในผ ป วย เดกและวยร นท ม

ความบกพรองในการอาน. วารสารสมาคม

จตแพทยแหงประเทศไทย 59(2) : 87 -96.

14. Octavio Moura, Mario R. Simoes and Marcelino

Pereira. WISC III Cognitive Profiles in

48


Children with Developmental Dyslexia:

Specific Cognitive Disability and Diagnostic

Utility [อนเตอรเนต]. [สบคนเมอวนท 9 ต.ค.

2560]. แหลงขอมล:http://www.ncbi.nlm.nih.

gov/ pubmed/24222530.

15. Guilford J P. The structure of intellect.

Psychological Bulletin 1956; 53, 267-293.

16. Anastopoulos, A.D. Spisto, M.A., & Maher,

M. The WISC-III Freedom From Distractibility

factor : It’s utility in identifying children

with Attention Deficit Hyperactivity Disorder.

Psychological Assessment 1994, 6,

368-371.

17. Snow J B., & Sabb G L. WISC-III subtest

patterns of ADHD and normal samples.

Psychol Rep 2000 ; 87(3Pt1): 759-65.

18. Smitha V S., Dennis I M., Varghese P K., &

Vinayan K P. Cognitive profile of children

with Attention Deficit Hyperactivity Disorder.

Amrita Journal of Medicine 2014; 10(1):

1- 44.

19. พรดา อนไพร, ฐตว แกวพรสวรรค, กนกวรรณ

ลมศร เจรญ, สชรา ภทรายตวรรตน และ

ช า ต ร ว ฑ ร ช า ต . ค ว า ม จ� า ใ น เ ด ก ท ม

ความบกพรองในการเรยนร .วารสารสมาคม

จตแพทย แห งประเทศไทย2554; 56(3) :

229-242.

49


ปจจยทมผลตอคณภาพชวตของผตดเชอเอชไอวและผปวยเอดสทรบยาตานไวรสเอชไอว

ทโรงพยาบาลบานโปง จงหวดราชบร

Factors Effecting Quality of Life among HIV Infected and AIDS Patients Received

Antiretroviral Drugs at Banpong Hospital Ratchaburi Province

สระชย เขมแขง วท.บ.(สขศกษา) Surachai khemkheang B.Sc.(Health Education)

โรงพยาบาลบานโปง จงหวดราชบร Banpong Hospital Ratchaburi Province

บทคดยอ

การศกษาปจจยทมผลตอคณภาพชวตของผตดเชอเอชไอวและผปวยเอดสทไดรบยาตานไวรส

เอชไอว ทโรงพยาบาลบานโปง จงหวดราชบร เปนการศกษาเชงวเคราะหแบบภาคตดขวาง (Cross-sectional

analytics study) วตถประสงคเพอศกษาระดบคณภาพชวต และปจจยทมผลตอคณภาพชวตของผตดเชอ

เอชไอวและผปวยเอดส กลมตวอยาง คอ ผตดเชอเอชไอวและผปวยเอดสทรบยาตานไวรสเอชไอวทโรงพยาบาล

บานโปง จงหวดราชบร ในชวงระยะเวลา ตงแตเดอนพฤศจกายน 2560 ถงเดอนมกราคม 2561 กลมตวอยาง

จ�านวน 286 คน ผลการศกษา กลมตวอยางเปนเพศชาย และเพศหญงอยางละเทาๆ กน คอเพศละ 143 คน

สวนใหญอายระหวาง 41 -50 ป มากทสด รอยละ 42.3 และนอยสดอายระหวาง 20-30 ป รอยละ 9.8

มอายเฉลย 43.9 ป อายนอยทสด 20 ป มากสด 60 ป สถานภาพโสด หมาย หยา แยก รอยละ 57.3 จบ

การศกษาระดบต�ากวามธยมศกษาตอนตน รอยละ 70.3 รองลงมาระดบมธยมศกษาตอนตน รอยละ 25.2

วางงาน รอยละ 52.1 รองลงมาเกษตรกรรม รอยละ 19.9 มรายไดตอเดอน 10,001 - 15,000 บาท รอยละ

68.2 รองลงมาต�ากวา 5,000 บาท รอยละ 24.1 ความพอเพยงของรายได สวนใหญมรายไดพอเพยง

รอยละ 47.9 เหลอเกบ รอยละ 36.0 การไดรบการสนบสนนทางสงคมของผตดเชอเอชไอวและผปวยเอดส

ทไดรบยาตานไวรสเอชไอว สวนใหญอยในระดบปานกลาง รอยละ 62.2 รองลงมาระดบไมด รอยละ 21.0

มคะแนนเฉลย 68.6 คะแนนคณภาพชวตคณภาพชวตของผตดเชอเอชไอวและผปวยเอดสทไดรบยาตานไวรส

เอชไอว สวนใหญอยในระดบปานกลาง รอยละ 70.3 รองลงมาระดบด รอยละ 18.5

ปจจยคณลกษณะประชากรไมมผลตอคณภาพชวตของผตดเชอเอชไอวและผปวยเอดสรบยา

ตานไวรสเอชไอว (P-value >0.05) การไดรบการสนบสนนทางสงคม มผลตอคณภาพชวตของผตดเชอ

เอชไอวและผปวยเอดสรบยาตานไวรสเอชไอว (P-value <0.001) ขอเสนอแนะ เสรมสรางความร ความเขาใจ

กบบคคลในครอบครว ญาตมตร เพอนบานของผตดเชอเอชไอวและผปวยเอดส สงเสรมและสนบสนนให

ผตดเชอเอชไอวและผปวยเอดส ไดมการแลกเปลยนความรและประสบการณระหวางผตดเชอดวยกน

เสรมสรางองคกรภาคเครอขาย เชน องคกรปกครองสวนทองถน สวนราชการและองคกรเอกชนทเกยวของ

สามารถสนบสนนดานทรพยากร แกผตดเชอเอชไอวและผปวยเอดส และสงเสรมและสนบสนนใหผตดเชอ

เอชไอวและผปวยเอดส ไดมการฝกอาชพในกลมวางงาน ซงนอกจากจะเปนการเพมรายไดแลว ยงเปนการ

ลดภาระการดแลจากครอบครวชมชน


50


Abstract

A study of factors effecting quality of Life among HIV Infected and AIDS patients

received antiretroviral drugs at Banpong Hospital Ratchaburi province. This study was a

cross - sectional study design. The objective was to study quality of life, factors affecting

quality of life of HIV infected patients and AIDS patients. The samples were 286 HIV-infected

patients and AIDS patients receiving antiretroviral therapy at Banpong Hospital, Ratchaburi

from November 2017 to January 2018. The results revealed that sample consisted of 143

males and 143 females. Most of them were between 41-50 years old and the lowest was

between 20-30 years old. The average age was 43.9 years old, minimumat 20 years old,

and maximum at 60 years old. For the status, the single/widow/divorce was 57.3%. For the

education, lower secondary school education was 70.3%, secondary school was 25.2%.For

the occupation, unemployment was 52.1%, agriculture was 19.9%. For the income, 10,001-

15,000 baht per month was 68.2%, lower than 5,000 baht was 24.1%. The sufficiency income

was 47.9%, and the deposit was 36.0%. For the social support for HIV infected people and

AIDS patients receiving antiretroviral therapy, the moderate level was 62.2%, and the low

level was 21.0%.The mean scores quality of life of HIV-infected patients and HIV-infected

patients were 68.6,the moderate level was 70.3%, and good level was 18.5%.

Population characteristics did not affect the quality of life of HIV infected patients and

AIDS patients receiving antiretroviral therapy (P - value> 0.05). Social support had influenced

to quality of life of HIV infected patients and AIDS patients receiving antiretroviral therapy

(P - value <0.001). Recommendations.It should enhance knowledge and understanding of

family members, neighbors, people living with HIV and AIDS patients. There is a sharing

of knowledge and experience between infected people. It should strengthen networking

organizations such as local government organizations, relevant government agencies and NGOs

which are able to support resources for HIV and AIDS patients. It should encourage people

living with HIV / AIDS to have vocational training among unemployment group. In addition

to increasing income, it also reduces the burden of care from the community.


ปจจยทมผลตอคณภาพชวต/ของผตดเชอเอชไอว

Key words :

Factors Effecting Quality of Life/และผปวยเอดส

HIV Infected and AIDS Patients

51


เอดสยงคงเปนปญหาส�าคญของประเทศไทย

และนานาชาตทวโลก ทสงผลกระทบโดยรวม ทงตอ

สขภาพประชาชน และการพฒนาสงคม เศรษฐกจ

ตลอดจนความมนคงของประเทศ เอดสเปนปญหาท

มใชเฉพาะ เนองจากการระบาดและการเจบปวยจาก

โรคเทานน ยงมความเกยวเนองกบปญหาพนฐานของ

สงคม และปญหาการรงเกยจกดกน การเลอกปฏบต

ทไมเปนธรรม และการละเมดสทธมนษยชนตอ

ผตดเชอเอชไอวและผทไดรบผลกระทบอนๆ อกดวย(1)

ตามแผนยทธศาสตรแหงชาต วาดวยการยต

ปญหาเอดส พ.ศ.2560-2573(1) มสาระส�าคญของ

การปองกนและแกไขปญหาเอดสทางดานสาธารณสข

คอการพฒนาสภาพทางสงคม ควบคไปกบการลด

พฤตกรรมเสยงตางๆ ของกลมเปาหมายทยงไมตดเชอ

รวมทงการพฒนาระบบการใหบรการสขภาพส�าหรบ

ผตดเชอเอชไอวและผปวยเอดส โดยค�านงถงหลก

ของความครอบคลม ความเสมอภาคมสทธทเทาเทยม

เปนธรรมและเนนการมสวนรวมของประชาชนและ

สงคม มาตรการทส�าคญในการดแลสขภาพส�าหรบ

ผ ตดเชอเอชไอวและผ ป วยเอดส คอการพฒนา

โครงสรางพนฐานของระบบบรการทางการแพทย

ควบคไปกบการบรณการใหการดแลทงดานการแพทย

การพยาบาล บรการปรกษา บรการทางสงคม

การพฒนาระบบบรการดแลผตดชอเอชไอวและผปวย

เอดสอยางครบถวนและตอเนอง

ผลกระทบจากโรคเอดสสงผลอยางมากทงตอ

ผตดเชอเอชไอวและผปวยเอดส ทงดานรางกายและ

จตใจ ตอครอบครว รวมทงตอสงคมและเศรษฐกจ(2)

ซ งท�าให คณภาพชวตแย ลง และในท ายทสด

จะสงผลกระทบตอประเทศชาตดวยอยางหลกเลยง

ไมได อกทงผเจบปวยสวนใหญเปนวยแรงงานและวย

เจรญพนธ บางสวนเปนหวหนาครอบครวทตองดแล

บทน�า

รบผดชอบสมาชกในครอบครว เมอเกดการตดเชอ

เอชไอวและมอาการเจบปวย ความตองการใน

การใชเงนกเพมจ�านวนมากขน เพอน�าไปใชในการรกษา

พยาบาลอาการเจบปวย เนองจากโรคเอดสเปน

โ รคต ด เช อ เ ร อ ร ง ประกอบกบสมรรถภาพ

ในการประกอบอาชพทนอยลง ท�าใหผ ปวยเอดส

จ�านวนมากตองตกอย ในภาวะสนเนอประดาตว

เป นหน เป นสน อนเป นผลจากการดนรนใน

การแสวงหาวธการรกษาทมประสทธภาพ จงประสบ

ปญหามากยงขน สภาวะรางกายและจตใจกมก

ทรดโทรมลงในเวลาอนรวดเรว

คณภาพชวตของผ ตดชอเอชไอวและผ ป วย

เอดส ยงเปนสงทส�าคญอยางหนง กลาวไดวาถาหาก

ผตดเชอเอชไอวและผปวยเอดสมคณภาพชวตทด

กจะสามารถมชวตอยไดยนยาว(3) จากการศกษาของ

วราภรณ บญเชยง และคณะ(4) พบวาผตดชอเอชไอว

และผปวยเอดส สามารถทจะมชวตยนยาวไดเชน

เดยวกบคนปกตเปนเวลาหลายป หากไดรบการดแล

อยางเปนองครวม ทงทางรางกาย จตใจ อารมณ

และสงคมได เป นอย างด หรออกนยหน งกคอ

หากผตดเชอเอชไอวและผปวยเอดสมคณภาพชวต

ทด กสามารถท�าใหมชวตอยไดยนยาว ดงนน จงม

ความเปนไปไดทผ ตดชอเอชไอวและผปวยเอดส

จะสามารถมชวตทยนยาวเช นคนปกต หากม

การสงเสรมและสนบสนนให มคณภาพชวตทด

อยางไรกตาม ในการสงเสรมใหผตดชอเอชไอวและ

ผปวยเอดสมคณภาพชวตทดนน มความจ�าเปนทตอง

ศกษาและท�าความเขาใจถงขอมลและสภาพปญหาให

ชดเจนและถกตอง ใกลเคยงกบความเปนจรงมากทสด

วามระดบคณภาพชวตเปนอยางไร และมปจจยอะไรบาง

จงจะสามารถจดระบบบรการหรอชวยสนบสนนและ

สงเสรมคณภาพชวตของผตดชอเอชไอวและผปวย

เอดสไดอยางแทจรง(5)

52


จากการศกษาเอกสารและรายงานวจยตางๆ

พบวาไดมการศกษาถงคณภาพชวตของผ ตดเชอ

เอชไอวและผปวยเอดสในประเดนตางๆ ไวพอสมควร

แตไมปรากฏวามการศกษาในโรงพยาบาลบานโปง

จงหวดราชบร ประกอบกบการมบรบททหลากหลาย

ของผ ตดเชอเอชไอวและผ ป วยเอดส จงเหนถง

ความจ�าเปนทจะตองท�าการศกษาในบรบทของ

โรงพยาบาลบานโปง จงหวดราชบร โดยจะท�า

การศกษาระดบและป จจยทมผลต อคณภาพ

ชวตของผ ตดเชอเอชไอวและผ ปวยเอดสทรบยา

ตานไวรสเอชไอวทโรงพยาบาลบานโปง จงหวด

ราชบร โดยคาดวาผลการศกษาจะสามารถสะทอน

ใหเหนภาพท เป นจรงในบรบทของโรงพยาบาล

บานโปง ซงจะสามารถน�าผลการศกษาไปใชในการ

บรหารจดการ เพอการพฒนาคณภาพการจดระบบ

บรการในการสงเสรมและสนบสนนการพฒนา

คณภาพชวตของผ ตดเชอเอชไอวและผ ปวยเอดส

ตอไป

สมมตฐานการวจย

ป จจยทมผลต อคณภาพชวตของผ ตดเ ชอ

เอชไอวและผ ปวยเอดสทรบยาตานไวรสเอชไอว

ในโรงพยาบาลบานโปง คอ

1. ปจจยทางดานคณลกษณะของบคคล ไดแก

เพศ อาย สถานภาพสมรส ระดบการศกษา อาชพ

รายไดเฉลย และความเพยงพอของรายได มผลตอ

คณภาพชวตของผ ตดเชอเอชไอวและผ ปวยเอดส

ทรบยาตานไวรสเอชไอวทโรงพยาบาลบานโปง

จงหวดราชบร

2. ป จจยการสนบสนนทางส งคม ได แก

การสนบสนนทางสงคมดานอารมณ ดานขอมล

ข าวสาร ด านทรพยากร และดานการยอมรบ

มผลตอคณภาพชวตของผตดเชอเอชไอวและผปวย

เอดสทรบยาตานไวรสเอชไอวทโรงพยาบาลบานโปง

จงหวดราชบร

วตถประสงคการวจย

1. เพอศกษาระดบคณภาพชวตของผตดเชอ

เอชไอวและผ ป วยเอดสรบยาตานไวรสเอชไอว

ทโรงพยาบาลบานโปง

2. เพอศกษาปจจยทมผลตอคณภาพชวตของ

ผตดเชอเอชไอวและผปวยเอดสทรบยาตานไวรส

เอชไอวทโรงพยาบาลบานโปง

ระเบยบวธการวจย

การวจยในครงนเปนการศกษาแบบภาคตด

ขวาง (Cross - sectional study) โดยมวตถประสงค

เพอศกษาระดบคณภาพชวตและปจจยทมผลตอ

คณภาพชวตของผตดเชอเอชไอวและผปวยเอดสทได

รบยาตานไวรสเอชไอวทโรงพยาบาลบานโปง

ประชากรและกลมตวอยางทใชในการวจย

ประชากร

ประชากรทใชในการวจยครงน เปนผตดเชอไวรส

เอชไอวและผปวยเอดสและไดรบยาตานไวรสเอชไอว

ทโรงพยาบาลบานโปง และยงคงรบยาตานไวรส

เอชไอวสม�าเสมอม จ�านวนทงสน 1,005 ราย

(ทะเบยนผ ตดเชอเอชไอวและผ ป วยเอดสและ

ไดรบยาตานไวรสเอชไอวทโรงพยาบาลบานโปง

ณ วนท 1 เดอน ตลาคม 2560 )

กลมตวอยาง

การก�าหนดขนาดกลมตวอยาง ใชการก�าหนด

จ�านวนกลมตวอยาง ตามสตรของทาโร ยามาเน (Taro

Yamane) ก�าหนดความคลาดเคลอนทระดบ 0.05

ไดกลมตวอยาง n = 286 คน

วธการคดเลอกกลมตวอยาง

ใชวธสมตวอยาง โดยเลอกแบบเฉพาะเจาะจง

(Purposive sampling) เพราะกล มตวอยาง

มลกษณะเฉพาะผตดเชอเอชไอวทรบยาตานไวรส

53


เอชไอวมาแลว อยางนอย 1 ป โดยก�าหนดคณสมบต

ของกลมตวอยาง ดงน

1. อาย 20-60 ป

2. รสกตวด มสตสมปชญญะ

3. สามารถพด อาน เขยน และเขาใจภาษาไทย

มสตสมปชญญะสมบรณ

4. ไม มอาการเจบป วยทเป นอปสรรคต อ

การตอบแบบสอบถาม

5. ยนดสมครใจเขารวมใหขอมลในการวจย

นยามศพทเฉพาะ

คณภาพชวต หมายถง การรบรของผตดเชอ

เอชไอวและผ ปวยเอดสทรบยาตานไวรสเอชไอว

ทโรงพยาบาลบานโปง จงหวดราชบรทมตอภาวะ

ของตนเองในเรองระดบการมชวตทด มความสข

และความพงพอใจทงด านรางกาย (Physical)

ดานจตใจ (Psychological) ดานความสมพนธทาง

สงคม (Social Relationships) และดานสงแวดลอม

(Environment) ภายใตวฒนธรรม คานยม และ

เปาหมายชวตของแตละบคคล สามารถวดไดโดยใช

แบบวดคณภาพชวตขององคการอนามยโลกชดยอ(6)

ผ ตดเชอเอชไอว หมายถง บคคลทไดรบเชอ

เอชไอวแลวตรวจเลอดพบแอนตบอด (Antibody)

หรอแอนต เจน (Ant i gen ) ต อ เช อ เอชไอว

แตยงไมแสดงอาการ หรอมภาวะภมคมกนพกพรอง

และขนทะเบยนในโรงพยาบาลบานโปง

ผ ปวยเอดส หมายถง ผ ตดเชอเอชไอวและ

มอาการหรอโรคตดเชอฉวยโอกาส 1 ใน 25 โรค

ตามนยามโรคของส�านกระบาดวทยา กระทรวง

สาธารณสข หรอมคา CD4 นอยกวา หรอเทากบ 200

เซลลตอลกบาศกมลลเมตร หรอ นอยกวาหรอเทากบ

14% ทขนทะเบยนในโรงพยาบาลบานโปง จงหวด

ราชบร

ยาตานไวรสเอชไอว หมายถง ยาทสงเคราะหขน

มาเพอหยดยงหรอออกฤทธตานการเพมจ�านวนเชอ

การยบยงการเกาะจบและเขาเซลล (Interference

with Attachment And Entry) ไดแก (1) การยบยง

ขบวนการ Reverse Transcription (2) การยบยง

ขบวนการ Integration (3) การยบยง Transcription

และ (4) การยบยง Post-Translation Processing

เครองมอทใชในการวจย

เครองมอทใช ในการรวบรวมขอมลส�าหรบ

การวจยครงน เปนแบบสอบถามซงประกอบดวย 3

สวน โดยในสวนท 1 และสวนท 2 เปนแบบสอบถามท

สรางขนจากการศกษารายละเอยดตามแนวคด ทฤษฎ

และงานวจยทเกยวของ และในสวนท 3 ใชเครองมอ

วดระดบคณภาพชวตขององคการอนามยโลกชดยอ

ฉบบภาษาไทยทพฒนา โดย สวฒน มหตนรนดรกล

และคณะ(6) ดงน

ส วน ท 1 แบบสอบถามเก ยวกบป จ จย

ด านคณลกษณะส วนบคคล ได แก เพศ อาย

สถานภาพสมรส ระดบการศกษา อาชพ รายไดเฉลย

ความเพยงพอของรายได และปจจยทางดานสขภาพ

ไดแก ระยะเวลาของการเจบปวย ระดบ CD4 ครงหลงสด

และระยะเวลาทไดรบยาตานไวรสเอชไอว

ส วน ท 2 แบบสอบถามเก ยวกบป จ จย

การสนบสนนทางสงคม ผ ท�าการศกษาสรางขน

จากการศกษาเอกสาร โดยอาศยแนวคดของ

เพนเดอร(8) ประกอบดวยปจจย 4 ดาน ไดแก

กา รสน บ สน นด า นอ า รมณ ก า รสน บ สน น

ดานขอมลขาวสาร การสนบสนนดานทรพยากร

และการสนบสนนดานการยอมรบ มค�าถามรวม

ทงหมด 20 ขอ โดยค�าถามเปนแบบประเมนคา

(Rating Scale) มค�าตอบใหเลอก 5 ระดบ ตามแบบ

มาตรวดของ ลเคอรท (Likeert Scale)(9)

54


สวนท 3 แบบสอบถามคณภาพชวต ใชเครองมอ

วดระดบคณภาพชวตขององคการอนามยโลกชดยอ

ฉบบภาษาไทย(6) ประกอบดวยองคประกอบ 4 ดาน คอ

ดานรางกาย ดานจตใจ ดานความสมพนธทางสงคม

และดานสงแวดลอม ประกอบดวย 26 ขอค�าถาม

การทดสอบเครองมอ

ตรวจสอบคณภาพของเครองมอดานความ

ตรงเชงเนอหา (Content Validity) โดยใหผ

เชยวชาญตรวจสอบความตรง และใหความเหนชอบ

ในดานความตรงเชงเนอหา และความเหมาะสมของ

ภาษา ซงผเชยวชาญเปนผทมความรความสามารถ

และมประสบการณในการด�าเนนงานการปองกนและ

แกไขปญหาเอดส จ�านวน 3 ทาน เปนผตรวจสอบ

คณภาพเครองมอการวจย โดยผ ท�าการศกษา

น�าแบบสอบถามใหผ ทรงคณวฒ เปนผตรวจสอบ

ความตรงดานเนอหา ความสอดคลองกบวตถประสงค

และพจารณาส�านวนภาษา ให ข อ เสนอแนะ

ในการแก ไขปรบปรงแล วน�ามาปรบปรงแก ไข

ก�าหนดใหคะแนน ผลการพจารณาดงน ไดคาดชน

ความสอดคล องของวตถประสงค รายข อกบ

วตถประสงคการวจย (OIC) อยระหวาง 0.60-1.00

โดยไดปรบเนอหาในขอค�าถามทมคะแนน 0.60 และ

ตามทผทรงคณวฒไดใหความแนะน�า(10)

การพทกษสทธผเขารวมวจย ผวจยพทกษสทธ

ของกลมตวอยาง โดยการขออนมตจากคณะกรรมการ

จรยธรรมของโรงพยาบาลบานโปง กอนด�าเนนการ

เกบขอมล และผ วจยมเอกสารชแจงรายละเอยด

ข น ต อ น ก า ร ด� า เ น น ง า น แ ก ก ล ม ต ว อ ย า ง

หากกลมตวอยางยนดเขารวมในการวจยตองลงนาม

ในใบยนยอมเขาร วมงานวจย และผ วจยยนยน

การเปนความลบของขอมลจากกล มตวอยาง ซง

จะเปดเผยไดเฉพาะในรปแบบทเปนสรปผลการ

วจยเทานน และหากกลมตวอยาง ไมสมครใจเขา

รวมในการวจยหรอยกเลกจากการเขารวมการวจย

กลมตวอยางยงมสทธทจะไดรบบรการดานการรกษา

ดวยยาตานไวรสเอชไอวและบรการสขภาพอนๆ

ตามปกต

การวเคราะหขอมลและสถตทใช

การประมวลผลข อมลและการว เคราะห

ขอมลในครงน เปนการวเคราะหขอมลเชงปรมาณ

โดยการวเคราะหขอมลจากกลมตวอยางเพอศกษา

ระดบคณภาพชวตของผตดเชอเอชไอวและผปวย

เอดสทรบยาตานไวรสเอชไอว และเพอศกษาปจจย

ทมผลตอคณภาพชวตของผตดเชอเอชไอวและผปวย

เอดสทรบยาตานไวรสเอชไอว ซงผวจยน�าขอมลทได

มาวเคราะหโดยใชโปรแกรมส�าเรจรป มขนตอนและ

สถตทใชในการวเคราะหขอมลดงน

1. ขอมลเกยวกบดานคณลกษณะสวนบคคล

ของกล มตวอย าง ใช สถ ตเชงพรรณนา ได แก

การแจกแจงความถ จ�านวน รอยละ คาเฉลย และ

สวนเบยงเบนมาตรฐาน

2. วเคราะหระดบคณภาพชวตของกลมตวอยาง

ผ ตดเชอเอชไอวและผปวยเอดสทรบยาตานไวรส

เอชไอว ใชสถตเชงพรรณนา ไดแก การแจกแจง

ความถ จ�านวน รอยละ คาเฉลย และสวนเบยงเบน

มาตรฐาน

3. ว เคราะหระดบการได รบการสนบสนน

ทางสงคมของกลมตวอยางผตดเชอเอชไอวและผปวย

เอดสทรบยาตานไวรสเอชไอว ใชสถตเชงพรรณนา

ไดแก การแจกแจงความถ จ�านวน รอยละ คาเฉลย

และสวนเบยงเบนมาตรฐาน

4. วเคราะหปจจยทมผลกบคณภาพชวต ปจจย

ไดแก การไดรบแรงสนบสนนทางสงคม คณลกษณะ

สวนบคคล คอ เพศ อาย สถานภาพสมรส ระดบ

55


การศกษา อาชพ รายไดเฉลย และความเพยงพอ

ของรายได และปจจยทางดานสขภาพ ได แก

ระยะเวลาของการเจบปวย ระดบ CD4 ครงหลงสด

และระยะ เ วล า ไ ด ร บ ย าต า น ไ ว ร ส เ อช ไ อ ว

ของกลมตวอยางผ ตดเชอเอชไอวและผปวยเอดส

ทรบยาตานไวรสเอชไอว ใช สถตเชงวเคราะห

โดยใช T–test และ ANOVA (F - test)

5. ก�าหนดระดบความมนยส�าคญทางสถตท

ระดบ 0.05


กลมตวอยางเปนเพศชายและเพศหญงอยางละ

เทาๆ กน คอเพศละ 143 คน สวนใหญอายระหวาง

41-50 ป มากทสด รอยละ 42.3 และนอยสดอาย

ระหวาง 20-30 ป รอยละ 9.8 มอายเฉลย 43.9 ป

อายนอยทสด 20 ป มากสด 60 ป สถานภาพโสด

หมาย หยา แยก รอยละ 57.3 จบการศกษาระดบ

ต�ากวามธยมศกษาตอนตน รอยละ 70.3 รองลงมา

ระดบมธยมศกษาตอนตน รอยละ 25.2 วางงาน

รอยละ 52.1 รองลงมาเกษตรกรรม รอยละ 19.9

มรายไดตอเดอน 10,001 - 15,000 บาท รอยละ

68.2 รองลงมาต�ากวา 5,000 บาท รอยละ 24.1

ความพอเพยงของรายไดสวนใหญมรายไดพอเพยง

รอยละ 47.9 เหลอเกบ รอยละ 36.0

56


ตารางท 1 จ�านวน รอยละของผตดเชอเอชไอวและผปวยเอดสทไดรบยาตานไวรสเอชไอว จ�าแนกตามขอมล

ลกษณะสวนบคคล (N=286)

59

ตารางท 1 จานวน รอยละของผตดเชอเอชไอวและผปวยเอดสทไดรบยาตานไวรสเอชไอว จาแนกตามขอมลลกษณะสวนบคคล (N=286)

ขอมลลกษณะประชากร จานวน(คน) รอยละ เพศ ชาย 143 50.0 หญง 143 50.0 อาย 20 - 30 ป 28 9.8 31 - 40 ป 62 21.7 41 – 50 ป 121 42.3 51 - 60 ป 75 26.2 อายเฉลย 43.9 ป อายนอยสด 20 ป อายมากสด 60 ป สถานะภาพสมรส สมรส 122 42.7 โสด หมาย หยา/แยกกนอย 164 57.3 จบการศกษาสงสด ตากวามธยมศกษาตอนตน 201 70.3 มธยมศกษาตอนตน 72 25.2 มธยมศกษาตอนปลายขนไป 13 4.5 อาชพ วางงาน/งานบาน 149 52.1 เกษตรกรรม 57 19.9 รบจางทวไป/โรงงาน 47 16.4 คาขาย 22 7.7 อนๆ 11 3.8 รายไดเฉลยตอเดอน ตากวา 5,000 บาท 69 24.1 5,001 – 10,000 บาท 17 5.9 10,001 – 15,000 บาท 195 68.2 ความพอเพยงของรายได ไมเพยงพอ เพยงพอ เหลอเกบ

46 137 103

16.1 47.9 36.0

57


การไดรบการสนบสนนทางสงคม

ผลการวเคราะหคาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน

การไดรบการสนบสนนทางสงคมของกลมตวอยางราย

ขอ ในภาพรวมมคะแนนเฉลยการไดรบการสนบสนน

ทางสงคม 66.8 คะแนน เมอแยกรายขอ พบวาการได

รบการสนบสนนทางสงคมทนอยคอการไดรบความ

ชวยเหลอดานการเงน สงของทจ�าเปนตอการด�ารง

ชวต จากหนวยงานหรอองคกรตางๆ (ขอ11) รองลง

มาคอเมอไมสามารถท�างานทรบผดชอบ มคนชวย

ท�างานแทน(ขอ14) ดงแสดงในตารางท 2

ตารางท 2 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน การไดรบการสนบสนนทางสงคมของผตดเชอเอชไอว และ

ผปวยเอดสทไดรบยาตานไวรสเอชไอวจ�าแนกตามการตอบรายขอ

60

การไดรบการสนบสนนทางสงคม ผลการวเคราะหคาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน การไดรบการสนบสนนทางสงคมของกลมตวอยางรายขอ ในภาพรวมมคะแนนเฉลยการไดรบการสนบสนนทางสงคม 66.8 คะแนน เมอแยกรายขอ พบวาการไดรบการสนบสนนทางสงคมทนอยคอการไดรบความชวยเหลอดานการเงน สงของทจาเปนตอการดารงชวต จากหนวยงานหรอองคกรตางๆ (ขอ11) รองลงมาคอเมอไมสามารถทางานทรบผดชอบ มคนชวยทางานแทน(ขอ14) ดงแสดงในตารางท 2

ตารางท 2 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน การไดรบการสนบสนนทางสงคมของผตดเชอเอชไอว ขอท ขอความคาถาม คะแนนเฉลย S.D.

1 ทานไดรบความรกความหวงใยจากบคคลในครอบครว 3.9 0.972 ทานมบคคลทไววางใจ พอทจะเลาปญหาตางๆใหฟงได 3.2 1.183 ทานมความมนใจวา จะมผทชวยเหลอเมอทานตองการ 3.2 1.064 บคคลในครอบครว ญาตมตร หรอเพอนบานไมเคยแสดงกรยาททาให

ทานหมดกาลงใจ 3.1 1.41

5 บคคลในครอบครวหรอคนใกลชดทาใหทานรสกอบอนมนใจ และปลอดภย

3.9 0.99

6 ทานไดรบความรตางๆ เกยวกบโรคททานเปนอย 3.9 0.877 เมอทานมปญหา หรอมขอสงสยเกยวกบการเจบปวยทานมคนทสามารถ

ชวยเหลอแกปญหา หรอขอสงสยของทานได 3.3 0.97

8 มคนใหคาแนะนา หรอเสนอแนะแนวทางทเปนประโยชน ตอการดารงชวต

3.4 0.97

9 ทานไดรบการแนะนาการปฏบตตวในชวตประจาวนจากแพทย พยาบาล หรอ เจาหนาทสาธารณสข

4.2 0.78

10 ทานไดรวมการแลกเปลยนความรและประสบการณระหวางผตดเชอเอชไอวดวยกน

3.4 1.06

11 ทานไดรบการชวยเหลอดานการเงน สงของ ทจาเปน ตอการดารงชวต จากหนวยงานหรอองคกรตางๆ

1.8 1.09

12 ทานไดรบบรการดานสขภาพทเหมาะสม ทงการรกษาพยาบาล และคาแนะนา จากแพทย พยาบาล หรอ เจาหนาทสาธารณสข

4.2 0.67

13 เมอทานไมสบาย หรออาการของโรคกาเรบ มคนคอยชวยเหลอ หรอพา 3.6 1.11

58


ระดบการไดรบการสนบสนนทางสงคม

จากตารางท 3 พบวาการไดรบการสนบสนนทางสงคมของผตดเชอเอชไอวและผปวยเอดสทไดรบยาตาน

ไวรสเอชไอว สวนใหญอยในระดบปานกลาง รอยละ 62.2 รองลงมาระดบไมด รอยละ 21.0 ภาพรวมอยใน

ระดบปานกลาง โดยมคะแนนเฉลย 68.6 คะแนน

คณภาพชวตของผตดเชอเอชไอวและผปวยเอดส

คะแนนเฉลยคณภาพชวตของกลมตวอยางรายขอ ในภาพรวมมคะแนนเฉลยการไดรบการสนบสนน

ทางสงคม 91.9 คะแนน ต�าสด 47 คะแนน สงสด 126 คะแนน เมอแยกรายขอ พบวาคณภาพชวตทไมด คอ

การเจบปวดตามรางกาย เชน ปวดหว ปวดทอง ปวดตามตว ท�าใหไมสามารถท�าในสงทตองการได (ขอ 2)

ความจ�าเปนตองไปรบการรกษาพยาบาล (ขอ 11) และความพงพอใจในชวตทางเพศ (ขอ 25) ดงตารางท 4

ตารางท 3 ระดบการไดรบการสนบสนนทางสงคมของผตดเชอเอชไอวและผปวยเอดสทไดรบยาตานไวรส

เอชไอว จ�าแนกตามการจดระดบ

ระดบคณภาพชวต จ�านวน

48

178

60

ระดบด คะแนน 80 – 100 คะแนน

ระดบปานกลาง คะแนน 60 – 79 คะแนน

ระดบไมด คะแนน 1 – 59 คะแนน

16.8

62.2

21.0

รอยละ

60

ผปวยเอดสทไดรบยาตานไวรสเอชไอวจาแนกตามการตอบรายขอ ขอท ขอความคาถาม คะแนนเฉลย S.D.

1 ทานไดรบความรกความหวงใยจากบคคลในครอบครว 3.9 0.972 ทานมบคคลทไววางใจ พอทจะเลาปญหาตางๆใหฟงได 3.2 1.183 ทานมความมนใจวา จะมผทชวยเหลอเมอทานตองการ 3.2 1.064 บคคลในครอบครว ญาตมตร หรอเพอนบานไมเคยแสดงกรยาททาให

ทานหมดกาลงใจ 3.1 1.41

5 บคคลในครอบครวหรอคนใกลชดทาใหทานรสกอบอนมนใจ และปลอดภย

3.9 0.99

6 ทานไดรบความรตางๆ เกยวกบโรคททานเปนอย 3.9 0.877 เมอทานมปญหา หรอมขอสงสยเกยวกบการเจบปวยทานมคนทสามารถ

ชวยเหลอแกปญหา หรอขอสงสยของทานได 3.3 0.97

8 มคนใหคาแนะนา หรอเสนอแนะแนวทางทเปนประโยชน ตอการดารงชวต

3.4 0.97

9 ทานไดรบการแนะนาการปฏบตตวในชวตประจาวนจากแพทย พยาบาล หรอ เจาหนาทสาธารณสข

4.2 0.78

10 ทานไดรวมการแลกเปลยนความรและประสบการณระหวางผตดเชอเอชไอวดวยกน

3.4 1.06

11 ทานไดรบการชวยเหลอดานการเงน สงของ ทจาเปน ตอการดารงชวต จากหนวยงานหรอองคกรตางๆ

1.8 1.09

12 ทานไดรบบรการดานสขภาพทเหมาะสม ทงการรกษาพยาบาล และคาแนะนา จากแพทย พยาบาล หรอ เจาทสาธารณสข

4.2 0.67

13 เมอทานไมสบาย หรออาการของโรคกาเรบ มคนคอยชวยเหลอ หรอพาไปพบแพทย

3.6 1.11

14 เมอทานไมสามารถทางานทรบผดชอบ มคนชวยทางานแทนทานได 2.6 1.2315 ทานไดรบความสะดวกในการเขารบบรการตรวจรกษาและการชวยเหลอ

ทจาเปน 3.8 0.79

16 ทานไมไดถกทอดทงจากครอบครว เมอทราบวาทานตดเชอเอชไอว 3.4 1.5117 ทานไดรบใหเขารวมกจกรรมตางๆ 3.2 1.0518 ทานไดรบความไววางใจใหรบผดชอบงานตางๆ 3.1 1.1119 ทานยงคงไปมาหาสกบคนอนๆ อยางสมาเสมอ 3.7 0.9820 บคคลรอบขางแสดงใหทานรวา ทานสามารถทสวนชวยงานของสวนรวม 3.6 0.92

61

14 เมอทานไมสามารถทางานทรบผดชอบ มคนชวยทางานแทนทานได 2.6 1.2315 ทานไดรบความสะดวกในการเขารบบรการตรวจรกษาและการชวยเหลอ

ทจาเปน 3.8 0.79

16 ทานไมไดถกทอดทงจากครอบครว เมอทราบวาทานตดเชอเอชไอว 3.4 1.5117 ทานไดรบใหเขารวมกจกรรมตางๆ 3.2 1.0518 ทานไดรบความไววางใจใหรบผดชอบงานตางๆ 3.1 1.1119 ทานยงคงไปมาหาสกบคนอนๆ อยางสมาเสมอ 3.7 0.9820 บคคลรอบขางแสดงใหทานรวา ทานสามารถมสวนชวยงานของสวนรวม 3.6 0.92

คะแนนรวม 68.6 คะแนน สวนเบยงเบนมาตรฐาน 11.48 คะแนน ตาสด 33 คะแนน สงสด 100 คะแนน จากตารางท 3 พบวาการไดรบการสนบสนนทางสงคมของผตดเชอเอชไอวและผปวยเอดสทไดรบยาตานไวรสเอชไอว สวนใหญอยในระดบปานกลาง รอยละ 62.2 รองลงมาระดบไมด รอยละ 21.0 ภาพรวมอยในระดบปานกลาง โดยมคะแนนเฉลย 68.6 คะแนน

ตารางท 3 ระดบการไดรบการสนบสนนทางสงคมของผตดเชอเอชไอวและผปวยเอดส ทไดรบยาตานไวรสเอชไอว จาแนกตามการจดระดบ

ระดบการสนบสนนทางสงคม จานวน รอยละระดบด คะแนน 80 – 100 คะแนน 48 16.8ระดบปานกลาง คะแนน 60 – 79 คะแนน 178 62.2ระดบไมด คะแนน 1 – 59 คะแนน 60 21.0

คณภาพชวตของผตดเชอเอชไอวและผปวยเอดส คะแนนเฉลยคณภาพชวตของกลมตวอยางรายขอ ในภาพรวมมคะแนนเฉลยการไดรบการสนบสนนทางสงคม 91.9 คะแนน ตาสด 47 คะแนน สงสด 126 คะแนน เมอแยกรายขอ พบวาคณภาพชวตทไมด คอการเจบปวดตามรางกาย เชน ปวดหว ปวดทอง ปวดตามตว ทาใหไมสามารถทาในสงทตองการได (ขอ 2)ความจาเปนตองไปรบการรกษาพยาบาล (ขอ 11) และความพงพอใจในชวตทางเพศ (ขอ 25) ดงตารางท 4

ตารางท 4 คะแนนเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน คณภาพชวตของผตดเชอเอชไอวและผปวยเอดส ทไดรบยาตานไวรสเอชไอว จาแนกตามการตอบรายขอ ขอ ขอความคาถาม คะแนนเฉลย S.D.1 ทานพอใจกบสขภาพของทานในขณะนเพยงใด 3.8 0.852 การเจบปวดตามรางกาย เชน ปวดหว ปวดทอง ปวดตามตว ทาใหทาน

ไมสามารถทาในสงทตองการมากนอยเพยงใด 2.5 0.91

3 ทานมกาลงเพยงพอทจะทาสงตางๆในแตละวนไหมทงในเรองงานหรอ 3.7 0.85

59


ตารางท 4 คะแนนเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน คณภาพชวตของผตดเชอเอชไอวและผปวยเอดสทไดรบยา

ตานไวรสเอชไอว จ�าแนกตามการตอบรายขอ

61

ตารางท 4 คะแนนเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน คณภาพชวตของผตดเชอเอชไอวและผปวยเอดส ทไดรบยาตานไวรสเอชไอว จาแนกตามการตอบรายขอ ขอ ขอความคาถาม คะแนนเฉลย S.D.1 ทานพอใจกบสขภาพของทานในขณะนเพยงใด 3.8 0.852 การเจบปวดตามรางกาย เชน ปวดหว ปวดทอง ปวดตามตว ทาใหทาน

ไมสามารถทาในสงทตองการมากนอยเพยงใด 2.5 0.91

3 ทานมกาลงเพยงพอทจะทาสงตางๆในแตละวนไหมทงในเรองงานหรอการดาเนนชวตประจาวน

3.7 0.85

4 ทานพอใจกบการนอนหลบของทานมากนอยเพยงใด 3.7 0.855 ทานรสกพงพอใจในชวต เชน มความสข มความสงบ และมความหวง

มากนอยเพยงใด 3.7 0.88

6 ทานมสมาธในการทางานตางๆ ดเพยงใด 3.7 0.827 ทานรสกพอใจในตนเองมากนอยเพยงใด 3.8 0.798 ทานยอมรบรปรางหนาตาของตวเองไดไหม 3.6 0.989 ทานมความรสกไมด เชน รสกเหงา เศรา หดหสนหวง วตกกงวล บอยแค

ไหน 3.8 1.06

10 ทานรสกพอใจมากนอยแคไหน ทสามารถทาอะไรๆผานไปไดในแตละวน 3.6 0.8911 ทานจาเปนตองไปรบการรกษาพยาบาลมากนอยเพยงใดเพอทจะทางาน

หรอมชวตอยไปไดในแตละวน 2.4 1.10

12 ทานพอใจกบความสามารถในการทางานไดอยางทเคยทามา มากนอยเพยงใด 3.7 0.8713 ทานพอใจตอการผกมตรหรอเขากบคนอนอยางทผานมาแคไหน 3.6 0.8214 ทานพอใจกบการชวยเหลอทเคยไดรบจากเพอนๆ แคไหน 3.4 0.9115 ทานรสกวาชวตมความมนคงปลอดภยดมากนอยเพยงใดในแตละวน 3.6 0.7716 ทานพอใจกบสภาพบานเรอนทอยตอนนมากนอยเพยงใด 3.8 0.9117 ทานมเงนพอใชจายตามความจาเปน มากนอยเพยงใด 2.8 0.7918 ทานพอใจทจะสามารถไปใชบรการสาธารณสขไดตามความจาเปน

เพยงใด 3.5 0.91

19 ทานไดรบรเรองราวขาวสารทจาเปนในชวตแตละวนมากนอยเพยงใด 3.4 0.8620 ทานมโอกาสไดพกผอนคลายเครยดมากนอยเพยงใด 3.4 0.8621 สภาพแวดลอมดตอสขภาพของทานมากนอยเพยงใด 3.8 1.91

60


ขอ ขอความคาถาม คะแนนเฉลย S.D.14 ทานพอใจกบการชวยเหลอทเคยไดรบจากเพอนๆแคไหน 3.4 0.9115 ทานรสกวาชวตมความมนคงปลอดภยดมากนอยเพยงใดในแตละวน 3.6 0.7716 ทานพอใจกบสภาพบานเรอนทอยตอนนมากนอยเพยงใด 3.8 0.9117 ทานมเงนพอใชจายตามความจาเปน มากนอยเพยงใด 2.8 0.7918 ทานพอใจทจะสามารถไปใชบรการสาธารณสขไดตามความจาเปน


19 ทานไดรบรเรองราวขาวสารทจาเปนในชวตแตละวนมากนอยเพยงใด 3.4 0.8620 ทานมโอกาสไดผกผอนคลายเครยดมากนอยเพยงใด 3.4 0.8621 สภาพแวดลอมดตอสขภาพของทานมากนอยเพยงใด 3.8 1.9122 ทานพอใจกบการเดนทางไปไหนมาไหนของทานมากนอยเพยงใด

(หมายถงการคมนาคม) 3.6 0.85

23 ทานรสกวาชวตของทานมความหมายมากนอยเพยงใด 4.1 0.8224 ทานสามารถไปไหนมาไหน ดวยตนเองไดดเพยงใด 4.1 0.8125 ทานพอใจในชวตทางเพศของทาน มากนอยเพยงใด (ชวตทางเพศ

หมายถง เมอเกดความรสกทางเพศขนแลวทานมวธจดการทาใหผอนคลายไดรวมถงการชวยตวเองหรอมเพศสมพนธ)

2.8 1.10

26 ทานคดวาทานมคณภาพชวต (ชวตความเปนอย) อยในระดบไหน 3.4 0.80คะแนนรวม 91.9 คะแนน สวนเบยงเบนมาตรฐาน 13.09 คะแนน ตาสด 47 คะแนน สงสด 126 คะแนน

ระดบการไดรบการสนบสนนทางสงคม จากตารางท 5 พบวาการไดรบการสนบสนนทางสงคมของผตดเชอเอชไอวและผปวยเอดสทไดรบยาตานไวรสเอชไอว สวนใหญอยในระดบปานกลาง รอยละ 70.3 รองลงมาระดบด รอยละ 18.5 ภาพรวมอยในระดบปานกลาง โดยมคะแนนเฉลย 91.9 คะแนน คะแนนตาสด 47 คะแนน สงสด 126 คะแนน ตารางท 5 ระดบการไดรบการสนบสนนทางสงคมของผตดเชอเอชไอวและผปวยเอดสทไดรบยาตาน ไวรสเอชไอว จาแนกตามการจดระดบ

ระดบคณภาพชวต จานวน รอยละระดบด คะแนน 104 – 130 คะแนน 53 18.5ระดบปานกลาง คะแนน 78 – 103 คะแนน 201 70.3ระดบไมด คะแนน 1 – 77 คะแนน 32 11.2

ปจจยทมผลตอคณภาพชวตของผตดเชอเอชไอวและผปวยเอดสทรบยาตานไวรสเอชไอว ทโรงพยาบาลบานโปง จงหวดราชบร

62

ขอ ขอความคาถาม คะแนนเฉลย S.D.14 ทานพอใจกบการชวยเหลอทเคยไดรบจากเพอนๆแคไหน 3.4 0.9115 ทานรสกวาชวตมความมนคงปลอดภยดมากนอยเพยงใดในแตละวน 3.6 0.7716 ทานพอใจกบสภาพบานเรอนทอยตอนนมากนอยเพยงใด 3.8 0.9117 ทานมเงนพอใชจายตามความจาเปน มากนอยเพยงใด 2.8 0.7918 ทานพอใจทจะสามารถไปใชบรการสาธารณสขไดตามความจาเปน


19 ทานไดรบรเรองราวขาวสารทจาเปนในชวตแตละวนมากนอยเพยงใด 3.4 0.8620 ทานมโอกาสไดผกผอนคลายเครยดมากนอยเพยงใด 3.4 0.8621 สภาพแวดลอมดตอสขภาพของทานมากนอยเพยงใด 3.8 1.9122 ทานพอใจกบการเดนทางไปไหนมาไหนของทานมากนอยเพยงใด

(หมายถงการคมนาคม) 3.6 0.85

23 ทานรสกวาชวตของทานมความหมายมากนอยเพยงใด 4.1 0.8224 ทานสามารถไปไหนมาไหน ดวยตนเองไดดเพยงใด 4.1 0.8125 ทานพอใจในชวตทางเพศของทาน มากนอยเพยงใด (ชวตทางเพศ

หมายถง เมอเกดความรสกทางเพศขนแลวทานมวธจดการทาใหผอนคลายไดรวมถงการชวยตวเองหรอมเพศสมพนธ)

2.8 1.10

26 ทานคดวาทานมคณภาพชวต (ชวตความเปนอย) อยในระดบไหน 3.4 0.80คะแนนรวม 91.9 คะแนน สวนเบยงเบนมาตรฐาน 13.09 คะแนน ตาสด 47 คะแนน สงสด 126 คะแนน

ระดบการไดรบการสนบสนนทางสงคม จากตารางท 5 พบวาการไดรบการสนบสนนทางสงคมของผตดเชอเอชไอวและผปวยเอดสทไดรบยาตานไวรสเอชไอว สวนใหญอยในระดบปานกลาง รอยละ 70.3 รองลงมาระดบด รอยละ 18.5 ภาพรวมอยในระดบปานกลาง โดยมคะแนนเฉลย 91.9 คะแนน คะแนนตาสด 47 คะแนน สงสด 126 คะแนน ตารางท 5 ระดบการไดรบการสนบสนนทางสงคมของผตดเชอเอชไอวและผปวยเอดสทไดรบยาตาน ไวรสเอชไอว จาแนกตามการจดระดบ

ระดบคณภาพชวต จานวน รอยละระดบด คะแนน 104 – 130 คะแนน 53 18.5ระดบปานกลาง คะแนน 78 – 103 คะแนน 201 70.3ระดบไมด คะแนน 1 – 77 คะแนน 32 11.2

ปจจยทมผลตอคณภาพชวตของผตดเชอเอชไอวและผปวยเอดสทรบยาตานไวรสเอชไอว ทโรงพยาบาลบานโปง จงหวดราชบร

ระดบการไดรบการสนบสนนทางสงคม

จากตารางท 5 พบวาการไดรบการสนบสนนทางสงคมของผตดเชอเอชไอวและผปวยเอดสทไดรบยา

ตานไวรสเอชไอว สวนใหญอยในระดบปานกลาง รอยละ 70.3 รองลงมาระดบด รอยละ 18.5 ภาพรวมอยใน

ระดบปานกลาง โดยมคะแนนเฉลย 91.9 คะแนน คะแนนต�าสด 47 คะแนน และคะแนนสงสด 126 คะแนน

ปจจยทมผลตอคณภาพชวตของผ ตดเชอเอชไอวและผ ปวยเอดสทรบยาตานไวรสเอชไอว

ทโรงพยาบาลบานโปง จงหวดราชบร

ปจจยคณลกษณะประชากร ไมมผลตอคณภาพชวตของผตดเชอเอชไอวและผปวยเอดสรบยาตานไวรส

เอชไอว (P - value > 0.05) การไดรบการสนบสนนทางสงคม มผลตอคณภาพชวตของผตดเชอเอชไอวและ

ผปวยเอดสรบยาตานไวรสเอชไอว (P - value <0.001) ดงตารางท 6

ระดบคณภาพชวต จ�านวน

53

201

32

ระดบด คะแนน 104 – 130 คะแนน

ระดบปานกลาง คะแนน 78 – 103 คะแนน

ระดบไมด คะแนน 1 – 77 คะแนน

18.5

70.3

11.2

รอยละ

ตารางท 5 ระดบการไดรบการสนบสนนทางสงคมของผตดเชอเอชไอวและผปวยเอดสทไดรบยาตานไวรส

เอชไอว จ�าแนกตามการจดระดบ

61


*The mean difference is significant at the .05 level

63

ขอมลลกษณะประชากร คะแนนเฉลย คาสถต P - value

เพศ ชาย 90.7 T = 1.276 0.203 หญง 92.6 อาย 20 - 30 ป 91.2 F = 1.817 0.144 31 - 40 ป 94.7* 41 – 50 ป 91.3 51 - 60 ป 89.8* สถานภาพสมรส สมรส 92.4 T = 0.889 0.375 โสด หมาย หยา/แยกกนอย 91.1 จบการศกษาสงสด ตากวามธยมศกษาตอนตน 90.8 F = 1.364 0.257 มธยมศกษาตอนตน 93.5 มธยมศกษาตอนปลายขนไป 93.2 อาชพ วางงาน/งานบาน 89.8* F = 1.821 0.125 เกษตรกรรม 93.9* รบจางทวไป/โรงงาน 92.4 คาขาย 95.2 อนๆ 93.8 รายไดเฉลยตอเดอน ตากวา 5,000 บาท 90.5 F = 0.323 0.809 5,001 – 10,000 บาท 93.2 10,001 – 15,000 บาท 91.8 ความพอเพยงของรายได ไมเพยงพอ 90.5 F = 0.223 0.800 เพยงพอ เหลอเกบ

91.991.7

การไดรบการสนบสนนทางสงคม ระดบด 104.2* F = 73.063 0.000 ระดบปานกลาง 92.0* ระดบไมด 80.4*

ตารางท 6 ความแตกตางของคะแนนเฉลยคณภาพชวตของผตดเชอเอชไอวและผปวยเอดส

62


สรปและวจารณ


พบวา โดยรวมอยในระดบปานกลาง สอดคลองกบ

การศกษาของ ศรชย ดารกานนท(10) ทส�ารวจคณภาพ

ชวตของกล มผ ตดเชอเอชไอวในจงหวดเชยงใหม

ธงชย เลศวไลรตนพงศ และวนเพญ แกวปาน(11)

ทท�าการศกษาคณภาพชวตของผตดเชอเอชไอวและ

ผปวยเอดส ทรบบรการในคลนกเอดสของโรงพยาบาล

สไหงโกลก จงหวดนราธวาส พบวาสวนใหญม

คณภาพชวตอยในระดบปานกลาง ซงอาจจะอธบาย

ไดวา กล มตวอยางถงแมจะเปนโรคทคกคามตอ

สขภาพและชวต แตไดรบการดแลรกษาพยาบาล

อยางสม�าเสมอ โดยเขาโครงการรบยาตานไวรส

เอชไอวทโรงพยาบาลบานโปง และสวนใหญประกอบ

อาชพทมรายไดเพยงพอในการใชจายและไดรบ

การสนบสนนทางสงคมตามสมควร จงสงผลตอ

คณภาพชวตในระดบปานกลาง

ปจจยลกษณะประชากรของกลมตวอยาง ไมมผล

ตอคณภาพชวตของผตดเชอเอชไอวและผปวยเอดส

ทไดรบยาตานไวรสเอชไอว ทโรงพยาบาลบานโปง

จงหวดราชบรแตมขอคนพบบางประการ เชน อาย

ของกลมตวอยางทนอยกวามคะแนนคณภาพชวต

ทดกวากล มตวอยางทอายมากกวา กล มตวอยาง

ทวางงาน หรออยบานโดยไมไดประกอบอาชพใดๆ

จะมคะแนนคณภาพชวตนอยกวากล มตวอยางท

มอาชพประจ�า ทงน อาจเนองจากอทธพลของอาย

และระดบการศกษา เพราะจากการศกษา พบวา

กลมตวอยางทมคะแนนคณภาพชวตต�า คอกลมท

มอายมาก ระดบการศกษานอย เนองจากการศกษา

ชวยใหผตดเชอเอชไอวและผปวยเอดสเขาใจสงตางๆ

ทเรยนร ท�าใหการรบขอมลขาวสารจากแหลงตางๆ

ไดด เปนผลใหมความร ความเขาใจเรองการดแล

สขภาพของตนเองไดด สอดคลองกบแนวคดของ

โอเรม(3) ทเหนวาการศกษาเปนสงส�าคญตอการพฒนา

ความร ทกษะ และทศนคตทดตอการดแลตนเอง

และการศกษาของ สเทพ รกเมองนรนทร หรญสทธกล

และพรชย สทธศรณยกล(12)

การไดรบการสนบสนนทางสงคมเปนปจจยท

มผลตอคณภาพชวตของผตดเชอเอชไอวและผปวย

เอดส อยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ<0.001

(ตารางท 11) สอดคลองกบการศกษาของ ลาวลย

กจรงเรองกล(3) ซงพบวาผตดเชอเอชไอวและผปวย

เอดส ทอยในชมชนทใหการยอมรบ ท�าใหผตดเชอ

เอชไอวและผปวยเอดส มโอกาสเขาถงแหลงประโยชน

ในสงคม มโอกาสเขารวมกจกรรมกลม ไดรบขอมล

ขาวสารเกยวกบโรคเอดส ไดรบเงนทนในการประกอบ

อาชพ มความสมพนธกบคณภาพชวตของผ ปวย

เอดสอยางมนยส�าคญทางสถต และการศกษาของ

ธงชย เลศวไลรตนพงศ และวนเพญ แกวปาน(11)

ทท�าการศกษาคณภาพชวตของผตดเชอเอชไอวและ

ผปวยทรบบรการในคลนกเอดส โรงพยาบาลสไหงโกลก

จงหวดนราธวาส ผลการศกษาพบวา การไดรบการ

ดแลจากบคคลในครอบครว มความสมพนธเชงบวก

กบคณภาพชวตโดยรวมอยางมนยส�าคญทางสถต

ขอเสนอแนะ เสรมสรางความร ความเขาใจ กบ

บคคลในครอบครว ญาตมตร เพอนบาน ของผตดเชอ

เอชไอวและผปวยเอดสสงเสรมและสนบสนนให

ผตดเชอเอชไอวและผปวยเอดส ไดมการแลกเปลยน

ความรและประสบการณระหวางผ ตดเชอดวยกน

เสรมสรางองคกรภาคเครอขาย เชน องคกรปกครอง

สวนทองถน สวนราชการและองคกรเอกชนทเกยวของ

ทสามารถสนบสนนดานทรพยากรแกผตดเชอเอชไอว

และผปวยเอดสและสงเสรมและสนบสนนใหผตด

เชอเอชไอวและผ ปวยเอดส ไดมการฝกอาชพใน

กลมวางงาน ซงนอกจากจะเปนการเพมรายไดแลว

ยงเปนการลดภาระการดแลจากครอบครวชมชน

63



การวจยครงน ส�าเรจลลวงลงไดดวย ความกรณา

จากนายแพทยวกรม ปรชาปญญากล ผเชยวชาญ

และประธานคณะท�างานดานเอดสโรงพยาบาล

บานโปง ทใหค�าแนะน�า สนบสนนและใหค�าปรกษา

ในการท�าวจยครงน และขอขอบคณ คณพนศร

นธากรณ นกวชาการสาธารณสขช�านาญการพเศษ


1. ก ร ม ค ว บ ค ม โ ร ค . ย ท ธ ศ า ส ต ร แ ห ง ช า ต

วาดวยการยตปญหาเอดส พ.ศ. 2560-2573.

พมพครงท 1. กรงเทพมหานคร. ส�านกงาน

หลกประกนสขภาพแหงชาต ;2560.

2. ส� านก โรคเอดส วณโรค และโรคตดต อ

ทางเพศสมพนธ. ร ทนเอดส. กรมควบคมโรค

กระทรวง สาธารณสข; 2546.

3. ลาวลย กจรงเรองกล. คณภาพชวตและปจจย

ทมความสมพนธกบคณภาพชวตของผตดเชอ

เอชไอว และผ ป วย เอดส . [ วทยานพนธ

สาธารณสขศาสตรมหาบณฑต]. นนทบร .

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช; 2547.

4. วราภรณ บญเชยง และคณะ. ปจจยสงเสรม

การมชวตยนยาวของผตดเชอเอชไอว. วารสาร

โรคเอดส; 2551. 36-46.

5. ศดานนท ปยกล. คณภาพชวตของผตดเชอ

และผปวยเอดสในโรงพยาบาลสนปาตองและ

โรงพยาบาลสนทราย จงหวดเชยงใหม.[วทยานพนธ

สงคมศาสตรมหาบณฑต].กรงเทพมหานคร.

มหาวทยาลยมหดล; 2542.

6. สวฒน มหตนรนดรกล, รววรรณ ตนตพวฒนสกล

และคณะ. เปรยบเทยบแบบวดคณภาพชวต

ขององคการอนามยโลกชด 100 ตวชวด และ

26 ตวชวด. วารสารกรมสขภาพจต; 2541. 4-15.

7. ภาสกร อนทมาร. การพฒนาคณภาพชวตผตดเชอ

เอชไอว/เอดส. เอกสารประกอบค�าบรรยาย

ประชากรศกษา มหาวทยาลยมหดล.[อนเตอรเนต]

[สบคนเมอ 30 พฤศจกายน 2560].แหลงขอมล

: http://www.popedusspace.com/index.

php?lay-Show&ac-article&Id.

8. วารณ นาดน. ความสมพนธระหวางการสนบสนน

ทางสงคมกบพฤตกรรมการดแลสขภาพตนของ

ผตดเชอ HIV และผปวย AIDS ในโรงพยาบาลชมชน

จงหวดอบลราชธาน. [วทยานพนธสาธารณสข

ศาสตรมหาบณฑต.] อบลราชธาน : มหาวทยาลย

ราชภฎอบลราชธาน.2551.

9. บญชม ศรสะอาด. การวจยเบองตน.พมพครงท 5

กรงเทพมหานคร : สรยสาสน; 2542.

10. ศรชย ดารกานนท. การส�ารวจคณภาพชวต

และความคดอยากฆาตวตายของผตดเชอ HIV.

วารสารกรมสขภาพจต;2541. 25-57.

11. ธงชย เลศวไลรตนพงศ และวนเพญ แกวปาน.


ในจงหวดนราธวาส. วารสารวชาการสาธารณสข;

2550. 47-58.

12. สเทพ รกเมอง, นรนทร หรญสทธกล และ

พรชย สทธศรณยกล. คณภาพชวตของผปวย

โรคเอดสทรบยาตานไวรส ในเขต 11. วารสาร

โรคเอดส; 255. 46-57.

นางจงรก เขมแขง นกวชาการสาธารณสขช�านาญการ

พเศษ และเจาหนาทกลมงานสขศกษาทกทานทได

ใหความรวมมอ จนส�าเรจลลวงดวยด ตลอดจนแกน

น�าและสมาชกชมรมบานสขาว โรงพยาบาลบานโปง

ทใหความรวมมอในการใหขอมลตอบแบบสอบถาม

และแพทยหญงสมศร เกษโกวท รองผอ�านวยการ

ฝายการแพทย ทปรกษากลมงานสขศกษา

64


รปแบบการสรางเสรมพฤตกรรมสขภาพเพอสงเสรมคณภาพชวตของผสงอายทมภาวะพงพง

ในพนทน�ารองตนแบบการดแลระยะยาว (Long Term Care) จงหวดเพชรบร

Promotion of Health Behaviors to Enhance Quality of Life of Dependent Elderly

in Long Term Care Pilot Area, Phetchaburi Province

สกญญา ปวงนยมพย.บ* SukanyaPuangniyom ,RN.*

วนเพญ แกวปานส.ด.** WonpenKaewpan , Dr.PH.**

*ส�านกงานสาธารณสขจงหวดเพชรบร

**ภาควชาการพยาบาลสาธารณสข **Public Health Office , Ministry of Public Health,Thailand

คณะสาธารณสขศาสตร มหาวทยาลยมหดล **Department of Public Health Nursing, Faculty of

Public Health, MahidolUniversity.Thailand**

บทคดยอ

การศกษาน มวตถประสงคเพอวเคราะหสถานการณเกยวกบภาวะสขภาพ พฤตกรรมสขภาพ

ความสามารถในการท�ากจวตรประจ�าวนและคณภาพชวตของผสงอายทมภาวะพงพง (ตดบานตดเตยง)

และรปแบบการสรางเสรมสขภาพพฤตกรรมสขภาพเพอสงเสรมคณภาพชวตทดแกผสงอายทมภาวะพงพง

โดยวเคราะหปจจยแหงความส�าเรจในการด�าเนนงานในพนททด�าเนนการไดผลดเยยม เพอเปนแนวปฏบต

ทดแกพนทอน รปแบบการวจย เปนการวจยเชงปฏบตการ ผสมผสานระหวางการวจยเชงปรมาณและเชง

คณภาพ (Mixed-Method Research) ด�าเนนการ 3 ระยะ ระยะท 1 วเคราะหระดบพฤตกรรมสขภาพ

ความสามารถในการท�ากจวตรประจ�าวนและคณภาพชวตของผสงอายทมภาวะพงพง ปญหาความตองการ

ของผสงอายในพนทและวเคราะหความสมพนธระหวางพฤตกรรมสขภาพและความสามารถในการท�ากจวตร

ประจ�าวนตอคณภาพชวตของผสงอายทมภาวะพงพง ระยะท 2 ศกษาและวเคราะหรปแบบการด�าเนนงานใน

พนททประสบผลส�าเรจในการด�าเนนงานจากปจจยแหงความส�าเรจและกลไกในการด�าเนนงาน เพอเปนแนว

ปฏบตทด (Best Practice) รวมทง ปญหาอปสรรค เพอสรปเปนแนวทางในการพฒนารปแบบการด�าเนนงาน

และระยะท 3 สรปผลการด�าเนนงาน ประชากร ในระยะท 1 คอ ผสงอายทมภาวะพงพง ระยะท 2 ม 3 กลม

กลมท 1 ผใหบรการ จ�านวน 11 คน กลมท 2 ผรบบรการ จ�านวน 7 คน และกลมท 3 ผบรหารในการ

ก�าหนดนโยบาย และการจดการเพอสนบสนนระบบบรการในพนท จ�านวน 7 คน เครองมอวจย ในระยะท 1

เปนแบบสอบถาม ระยะท 2 มจ�านวน 3 ชด ชดท 1 แบบสนทนากลมผใหบรการ ชดท 2 ผรบบรการ และ

ชดท 3 การสมภาษณเชงลกผบรหาร ผลการวจยพบวา ผลการด�าเนนงานมต�าบลทผานเกณฑมาตรฐาน

รอยละ 87.5 ของทงหมด โดยอยในระดบด (เกนรอยละ 80 ขนไป) รอยละ 50.0 พฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ

สวนใหญมการออกก�าลงกาย 15-30 นาท นานๆ ครง รอยละ 29.8 รบประทานผกผลไม บางครง รอยละ

32.3 และรบประทานปลาบอยครง รอยละ 36.9 ดมน�าวนละ 6-8 แกว เปนประจ�า รอยละ 46.6 พกผอน

กลางวนเปนประจ�า รอยละ 63.8 โกรธ ผอนคลายความเครยดบางครง รอยละ 28.0 และยอมรบความเปนจรง


65


สงตางๆ ในชวตทเปลยนแปลงไมไดเปนประจ�า รอยละ 26.2 พฤตกรรมการปองกนโรค มการตรวจสขภาพ

วดความดน รอยละ 95.1 ฉดวคซน รอยละ 36.6 และยงไมไดฉดวคซน รอยละ 63.4 และพฤตกรรมเสยงทาง

สขภาพ พบวามผดมเครองดมแอลกอฮอล รอยละ 1.5 สบบหร รอยละ 4.6 และบรโภคอาหารทไมปลอดภย

รอยละ 33.5 ความสามารถในการท�ากจวตรประจ�าวน พบวา มระดบการพงพงมาก รอยละ 24.2 ระดบพงพง

บางสวน รอยละ75.8 คณภาพชวตโดยรวมสวนใหญอยในระดบปานกลาง รอยละ 86.3 พฤตกรรมสรางเสรม

สขภาพและความสามารถในการท�ากจวตรประจ�าวนมความสมพนธเชงบวกในระดบต�ากบคณภาพชวตของ

ผสงอายทมภาวะพงพงในจงหวดเพชรบรอยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ 0.05 (r= 0.207, p-value =0.000

และ r= 0.221, p-value =0.000 ตามล�าดบ) ผลการวเคราะห SWOT และปจจยแหงความส�าเรจในพนท

น�ารองตนแบบทมคะแนนสงสดอนดบ 1 เพอเปนแนวปฏบตทด (Best Practice) ในการสรางเสรมสขภาพ

เพอสงเสรมคณภาพชวตทดแกผสงอายทมภาวะพงพง ประกอบดวย 1) ความรวมมอจากองคกรปกครอง

สวนทองถน (องคการบรหารสวนต�าบล/เทศบาล) 2) ความรวมมอจากชมชน ผน�าชมชน และภาคเครอขาย

3) ศกยภาพของผจดการการดแลผสงอาย (Care Manager) และความเขมแขงของผบรหารและทมสหสาขา

วชาชพ ในโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบล 4) บทบาทผน�าการเปลยนแปลง ไดแก ผบรหาร คอ นายอ�าเภอ

และคณะกรรมการพฒนาคณภาพชวตระดบอ�าภอ (พชอ.) ก�าหนดนโยบายการด�าเนนงาน 5) การสนบสนน

จากแมขาย/เครอขายบรการในพนท (โรงพยาบาลและส�านกงานสาธารณสขอ�าเภอ) และ 6) การสนบสนน

จากส�านกงานสาธารณสขจงหวดเพชรบรและศนยเขต ผลการวจยมขอเสนอแนะในการด�าเนนการ

โดยสงเสรมบทบาทของผจดการระบบและสนบสนนการด�าเนนงานโดยสรางความรวมมอจากชมชน และ

เนนการบรณาการจากองคกรในชมชน ผน�าชมชนและหนวยงานภาครฐ ภาคเครอขายในการจดการระบบ

เพอใหการด�าเนนงานมประสทธภาพ

Abstract

The objective of this study was to analyze the situations of health status, health

behaviors, daily activity living, and quality of life of dependent elderly. The model to promote

quality of life of dependent elderly was also developed based on analysis of the best practices

from the implemented areas. Action research using mixed -method design was divided into

3 phases. In phase 1, health behaviors, daily activity living, quality of life and health needs

of dependent elderly were analyzed. The association between health behaviors and daily

activity living of dependent elderly was also explored. In phase 2, successful implementation

was analyzed for its key success factors and implementation process to develop the best

practice model. Problems and obstacles were also analyzed to develop implementation model.

Phase 3 was the summary of the implementation. Subjects in phase 1 was dependent elderly.

While subjects in phase 2 include 11 health care providers, 7 clients, and 3 administrators

involving policy development and management of the service support in the areas.

66


Instrument used in phase 1 was questionnaire, while focus group guideline for providers and

clients and in-depth interview guideline was used for phase 2 data collection.

Results showed that there were 87.5% of the sub-district passed the standard criteria (>80%)

and 50% had performance at good level. Regarding health promoting behaviors, 29.8% rarely

exercise for 15-30 min, 32.3% have fruit and vegetable intake sometimes, 36.9% often eat

fish, and 46.6% regularly drink water 6-8 glasses per day. Taking a nap during the day, stress

relaxing, and accepting what happened in their life was reported regularly (63.8%), sometimes

(28.0%), and regularly (26.2%), respectively. For disease prevention, 95.1% had their blood

pressure checked and 36.6 had vaccination, while non-vaccination was found at 63.4%. In

terms of health risk behaviors, 1.5% drink alcohol, 4.6% smoke, and 33.5 had unsafe food. For

daily activity living, 24.2% were dependent and 75.8% were partial dependent. Most of them

had quality of life at moderate level (86.3%). Health promoting behaviors and daily activity

living weresignificantly positively related to quality of life of dependent elderly in Petchaburi

province at low level (r= 0.207, p-value =0.000, r= 0.221,p-value =0.000, respectively).

According to the SWOT analysis and deriving the key success factors from the pilot area

which had the highest performance score, the best practice in health promotion to enhance

quality of life of the dependent elderly include 1) participation of local administrative

organization 2) participation of community leaders, stakeholders, and network 3) competency

of care manager and actions of administrators and multidisciplinary team in health promoting

hospital at sub-district level 4) role of change agents including administrators such as district

administrators and quality of life development committee in the policy implementation 5)

support of service network in the areas (hospitals and district public health office) and 6)

support from public health provincial office and regional center.

Findings suggested that roles of care system managers and support from the community

should be enhanced. Integration of community organization, community leaders, governmental

sectors, and service network is needed for the efficient implementation.


รปแบบการสรางเสรมพฤตกรรมสขภาพ, คณภาพชวต,

ผสงอายทมภาวะพงพง, การดแลระยะยาว

Key words :

Promotion of health Behaviors, Quality of Life,

Dependent Elderly, Long Term Care

67


ประเทศไทยไดเขาสสงคมผสงอายแลว ตงแต

ป 2550 คอมประชากรสงอายมากกวา รอยละ 10

โดยใชอายตามปปฏทนท 60 ปบรบรณขนไปเปนนยาม

ทเปนทางการของ “ผสงอาย” ตามพระราชบญญต

ผสงอายฉบบปจจบน พ.ศ. 2546(1) ในป พ.ศ. 2550

ประเทศไทย มประชากรสงอาย 60 ปขนไป คดเปน

รอยละ 10.7(2) และจากการฉายภาพประชากร

จะเพมเปน รอยละ 20.5 ในป 2565 และ รอยละ 32.1

ในป 2583(3) ซงประเทศไทยจะมผสงอายเกนกวา

รอยละ 20 หมายถงวาประเทศไทยเปนสงคมผสงอาย

โดยสมบรณ (Aged Society) สอดคลองตามนยาม

ขององคการสหประชาชาตในการจ�าแนกการเปน

“สงคมผสงอาย” 3 ระดบ ไดแก 1) ระดบการกาว

เขาส สงคมผ สงอาย (Aging society) หมายถง

การมประชากรอาย 60 ปขนไป รวมทงเพศชายและ

เพศหญง มากกวา รอยละ 10 ของประชากรรวม หรอ

มประชากรอายตงแต 65 ขนไป เกนรอยละ 7 ของ

ประชากรรวม 2) ระดบสงคมผสงอายโดยสมบรณ

(Aged society) หมายถงมจ�านวนประชากรอาย 60

ปขนไป เพมขนเปน รอยละ 20 และประชากรอาย 65

ปขนไปเพมขนเปน รอยละ 14 และ 3) ระดบ Super

– aged society หมายถงสงคมทมประชากรอาย

65 ปขนไป มากกวา รอยละ 20 ของประชากรรวม(4)

นโยบายส�าคญในการดแลผ สงอายตดบาน

ตดเตยง คอการหาแนวทางใหผสงอายทอยในภาวะ

พงพงไดรบการดแลอยางเหมาะสม ไมเปนภาระแก

ครอบครวมากเกนไป ในปงบประมาณ 2559 รฐบาล

ม ง เ น น ในการด แลผ ส ง อ าย ท ม ภ าวะพ งพ ง

ทงกล มตดบานและกล มตดเตยง โดยสนบสนน

งบประมาณเพมเตมจากงบเหมาจายรายหวปกต

ในระบบหลกประกนสขภาพถวนหนาครอบคลม

กลมเปาหมายใหเตมพนทภายใน 3 ป วตถประสงค

บทน�า

เพอใหผสงอายทอยในภาวะพงพงไดรบการดแลจาก

ทมสหสาขาวชาชพของหนวยบรการปฐมภม และ

เครอขายโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพระดบต�าบล

ใหบรการดแลดานสาธารณสขถงทบานอยางตอเนอง

และสม� า เสมอตามป ญหาสขภาพและชดสทธ

ประโยชน โดยการมสวนรวมของครอบครว ชมชนและ

ทองถน เพอสงเสรมใหผสงอายมคณภาพชวตทด(5)

จ งหวดเพชรบ รก าวเข า ส ส งคมผ ส งอาย

โดยมสดสวนประชากรผสงอายในชวงป 2555-2558

รอยละ 15.4, 15.0, 15.0, 15.5 และเพมขนเปน รอยละ

17.7 ของประชากรรวม ในป พ.ศ.2559 จากการประเมน

ความสามารถในการท�ากจวตรประจ�าวน พบวาม

ผ สงอายกล มชวยเหลอตนเองไดดและชวยเหลอ

ผอนได รอยละ 93.1 กลมชวยเหลอตนเองไดนอย

และตองใหการชวยเหลอ รอยละ 5.5 กลมชวยเหลอ

ตนเองไมไดและตองใหการชวยเหลออยางมาก

รอยละ 0.8 จากการคดกรองสขภาพพบปญหา

ภาวะโภชนาการ รอยละ 22.3 โรคความดนโลหตสง

รอยละ 19.6 โรคเบาหวาน รอยละ 11.3 สขภาพชองปาก

รอยละ 14.8 เขาเสอม รอยละ 9.2 ตาเปนโรคตอกระจก

รอยละ 5.42 โรคซมเศรารอยละ 3.3 สมองเสอม

รอยละ 3.1 ภาวะหกลม รอยละ 2.8 การกลนปสสาวะ

รอยละ 0.84(6) จากสภาพปญหาดงกลาว จงหวด

เพชรบร ด�าเนนการสนองนโยบายของรฐบาลและ

กระทรวงสาธารณสข โดยเรมด�าเนนการระบบการ

ดแลระยะยาวดานสาธารณสขส�าหรบผสงอายทม

ภาวะพงพงในพนท Long Term Care ในระบบหลก

ประกนสขภาพแหงชาต ซงในป พ.ศ.2559 มองคกร

ปกครองสวนทองถนรวมด�าเนนการ 16 แหง (ต�าบล)

มผสงอายทมภาวะพงพง จ�านวน 331 คน โดยใชรป

แบบการดแลการบรณาการระหวาง ครอบครว ชมชน

และบคลากรสาธารณสข ซงรปแบบทเดนชด คอ

68


การมผจดการการดแลผสงอาย (Care Manager) และ

ผดแลชวยเหลอผสงอาย (Care Giver) มบทบาทใน

การดแลสขภาพผสงอายทมภาวะพงพง และสรางเสรม

ศกยภาพผดแลในครอบครวใหสามารถใหการดแล

ผสงอายทมภาวะพงพงไดอยางมประสทธภาพ

อยางไรกตาม ผลการด�าเนนงานทผ านมา

จงหวดเพชรบรยงไมมการวเคราะหสถานการณเกยว

กบคณภาพชวตของผสงอายทมภาวะพงพง ภาวะ

สขภาพและความสามารถในการท�ากจวตรประจ�าวน

(Activity of Daily Living : ADL) ของผสงอายทอย

ในชมชน รวมทงยงไมมการประเมนผลการด�าเนน

งานภายหลงจากการด�าเนนการระบบการดแลระยะ

ยาวดานสาธารณสขส�าหรบผสงอายทมภาวะพงพงใน

พนทน�ารองตนแบบ Long Term Care ดงนน ผวจย

มวตถประสงคในการศกษาเพอวเคราะหสถานการณ

เกยวกบภาวะสขภาพ พฤตกรรมสขภาพ ความสามารถ

ในการท�ากจวตรประจ�าวนและคณภาพชวตของ

ผ สงอายทมภาวะตดบานตดเตยง และวเคราะห

ปจจยทมผลตอการด�าเนนงานในพนททด�าเนนการ

ไดผลดเยยม เปนทยอมรบวามกลไกทกอใหเกด

ประสบผลส�าเรจอยางไร บคลากรทมบทบาทเปน

ผจดการสขภาพมแนวปฏบตงาน กระบวนการจดการ

และกลไกการด�าเนนงานในการเสรมสรางสขภาพ

ผ สงอายทบ านอย างไร เพอน�าข อมลมาใช ใน

การเสนอแนะการพฒนารปแบบการจดบรการ

ท เหมาะสม สอดคล องกบความต องการของ

ผ รบบรการ และมความเปนไปไดในเชงปฏบต

อยางเปนรปธรรมทแทจรง สงผลใหการด�าเนนงาน

มประสทธภาพและมความยงยนตอไป

วสดและวธการศกษา

รปแบบการวจย เปนการวจยเชงปฏบตการ

ผสมผสานระหว า งการว จ ย เช งปร มาณและ

เชงคณภาพ (Mixed -Method Research)

โดยมแนวทางด�าเนนการเปน 3 ระยะ โดยระยะท 1

ส�ารวจสถานการณเพอวเคราะหระดบพฤตกรรม

สขภาพความสามารถในการท�ากจวตรประจ�าวนและ

คณภาพชวตของผสงอายทมภาวะพงพง รวมทงปญหา

ความตองการของผ สงอายในพนทและวเคราะห

ความสมพนธ ระหว างพฤตกรรมสขภาพและ

ความสามารถในการท�ากจวตรประจ�าวนตอคณภาพ

ชวตของผ สงอายทมภาวะพงพงระยะท 2 ศกษา

และว เคราะห รปแบบการด�า เนนงานในพนท

ทประสบผลส�าเรจในการด�าเนนงาน เพอวเคราะห

ปจจยแหงความส�าเรจ และกลไกในการด�าเนนงาน

เพอเปนแนวปฏบตทด (Best Practice) รวมทง

ปญหาอปสรรค เพอน�าข อคดเหนมาสรปเป น

แนวทางในการพฒนารปแบบการด�าเนนงานตอไป

และระยะท 3 สรปผลการด�าเนนงานโดยขนตอน

การศกษาวจยสรปดงภาพท 1

ระยะท 1 วเคราะหสถานการณระดบพฤตกรรมสขภาพ ความสามารถในการท�ากจวตรประจ�าวนและคณภาพชวตของผ สงอายทมภาวะพงพง รวมทงป ญหาความตองการของ ผ ส งอาย ใน พนท และว เคราะห ความสมพนธ ระหวางพฤตกรรมสขภาพความสามารถในการท�ากจวตรประจ�าวนกบคณภาพชวตของผสงอายทมภาวะพงพง

ระยะท 2 ศ กษาและว เคราะห รปแบบการด� า เนนงานในพ นท ท ประสบผลส�าเรจ ในการด�าเนนงาน เพอวเคราะหปจจยแหงความส�าเรจ และกลไกในการด�าเนนงาน เพอเปนแนวปฏบตทด (Best Practice) รวมทง ปญหาอปสรรค เพอน�าขอคดเหนมาสรปเปนแนวทางในการพฒนารปแบบการด�าเนนงานตอไป

ร ะ ย ะ ท 3 ส ร ป ผ ล การด�าเนนงานน�าเสนอแนวทางการด�าเนนงานทด เพอพฒนารปแบบ การด�าเนนงานตอไป

69


ภาพท 1 ขนตอนการด�าเนนงานวจย

โดยมรายละเอยดดงน

ระยะท 1 ส�ารวจสถานการณเพอวเคราะห

ระดบพฤตกรรมสขภาพความสามารถในการท�า

กจวตรประจ�าวน และคณภาพชวตของผสงอายท

มภาวะพงพง รวมทงปญหาความตองการของผสง

อายในพนทน�ารองตนแบบ

รปแบบการวจย เป นการวจยเชงส�ารวจแบบ

ภาคตดขวางประชากรเปนผสงอายทมภาวะพงพง

ซงอาศยอยในพนทน�ารองตนแบบ (Long Term

Care) จงหวดเพชรบร จ�านวน 16 ต�าบล ไดแก

ต�าบลธงชย ต�าบลบานหมอ ต�าบลตนมะมวง

ต�าบลดอนยาง ต�าบลหนองขนาน ต�าบลหนองโสน

ต�าบลหนองชมพลเหนอ ต�าบลหนองหญาปลอง

ต�าบลชะอ�า ต�าบลบานในดง ต�าบลทาไม รวก

ต�าบลบานลาด ต�าบลสมอพลอ ต�าบลบานแหลม

ต�าบลแหลมผกเบย และต�าบลวงจนทร ในป

งบประมาณ 2560 (ขอมลระหวางเดอนมกราคม-

กมภาพนธ พ.ศ. 2560) รวมทงหมด จ�านวน 331 คน

ในการศกษาน จะศกษาทงหมดในกลมประชากร

โดยมเกณฑก�าหนดคณลกษณะของกล มทศกษา

คอ 1) เปนผ สงอาย 60 ปขนไปทมภาวะพงพง

มสตสมปชญญะด และ 2) มผดแลหรอมผชวยเหลอ

ทใหค�าตอบในระหวางการสมภาษณส�าหรบผสงอาย

ทไมสามารถใหขอมลได

เครองมอวจยในระยะท 1 เปนแบบสอบถาม จ�านวน

1 ชด ประกอบดวยขอความ 6 สวน โดยสวนท 1

เปนค�าถามเกยวกบปจจยคณลกษณะประชากร

สวนท 2 เปนค�าถามเกยวกบปจจยเออและปจจยเสรม

เกยวกบการเปนสมาชกชมรมตางๆ ในชมชนและ

การรบรขอมลขาวสารในชวตประจ�าวนจากชองทาง

การสอสารตางๆ และ การรบรเกยวกบพระราชบญญต

ผสงอาย พ.ศ. 2546 การไดรบการเยยมดแลจากบคคล

ตางๆ ไดแก ผดแลชวยเหลอผสงอาย (Care Giver)

ผจดการการดแลผสงอาย (Care Manager) และ

อาสาสมครสาธารณสข สมาชกในครอบครว สวนท 3

เปนค�าถามเกยวกบภาวะสขภาพจ�านวน 6 ขอ

สวนท 4 เปนค�าถามเกยวกบพฤตกรรมสขภาพ

พฤตกรรมเสยงทางสขภาพ และพฤตกรรมสรางเสรม

สขภาพ จ�านวน 5 ขอ สวนท 5 เปนค�าถามเกยวกบ

การประเมนความสามารถในการท�ากจวตรประจ�าวน

ของผสงอาย (Barthel Activities of Daily Living :

ADL) จ�านวน 10 ขอ (7)

เกณฑการแปลผล ความสามารถในการท�ากจวตร

ประจ�าวนของผ สงอาย จะจ�าแนกความสามารถ

ในการท�ากจวตรประจ�าวน เปน 3 ระดบ (ตามเกณฑ

การจดแบง ADL ของกรมการแพทย กระทรวง

สาธารณสข) คอ ผ สงอายกล มท 1 ผ สงอายท

พงตนเองได ชวยเหลอผ อน ชมชนและสงคมได

(กลมตดสงคม) มผลรวมคะแนน ADL ตงแต 12

คะแนนขนไป ผสงอายกล มท 2 ผ สงอายทดแล

ตนเองไดบาง ชวยเหลอตนเองไดบาง (กลมตดบาน)

มผลรวมคะแนน ADLอยในชวง 5 - 11 คะแนน

และผสงอายกลมท 3 ผสงอายกลมทพงตนเองไมได

ชวยเหลอตนเองไม ได พการ หรอทพพลภาพ

(กลมตดเตยง) มผลรวมคะแนน ADL อยในชวง 0-4

คะแนน(8) และสวนท 6 ค�าถามเกยวกบคณภาพชวต

ประเมนโดยใชเครองมอวดคณภาพชวต WHOQOL–

BREF–THAI ซงกรมสขภาพจตแปลจากองคการ

อนามยโลก(9)

เกณฑแปลผลคะแนนคณภาพชวตคะแนน

ในสวนน มคะแนนตงแต 26 – 130 คะแนน น�ามา

จ�าแนกระดบคณภาพชวตดงน คอ คะแนน 26 – 60

คะแนนแสดงถงการมคณภาพชวตทไมด คะแนน 61–

95 คะแนน แสดงถงการมคณภาพชวตกลางๆ และ

คะแนน 96–130 คะแนน แสดงถงการมคณภาพชวตทด

สรป ดงตารางท 1

70


การสรางเครองมอและการตรวจสอบคณภาพ

เครองมอวจย ผวจยศกษาเอกสาร แนวคด ทฤษฎ

ท เกยวข อง และจากการสนทนากล มผ สงอาย

เพอก�าหนดขอบเขตและโครงสร างของเนอหา

การวเคราะหความตรงเชงเนอหา (Content Validity)

โดยผเชยวชาญประกอบดวย นายแพทยเชยวชาญดาน

เวชกรรมปองกน และอาจารยจากมหาวทยาลย รวม

3 ทาน แลวน�าแบบสอบถามไปทดลองใช (Try Out)

กบผ สงอายทมภาวะพ งพงในต�าบลไร สะท อน

ต�าบลไรโคก และต�าบลหนองกะป อ�าเภอบานลาด

จงหวดเพชรบร จ�านวน 30 ชด แลววเคราะห

คาความเทยง (Reliability) โดยสถตวเคราะห

สมประสทธแอลฟาของครอนบาค (Cronbachs Alpha

Coefficient) ในสวนความสามารถในการท�ากจวตร

ประจ�าวนของผสงอาย ไดคาความเทยงเทากบ 0.89

คณภาพชวตและพฤตกรรมสขภาพ มคาความเทยง

เทากบ 0.80 เทากนซงมคาใชได(10)

การด�าเนนการเกบขอมล ผ วจยด�าเนนการ

ข อ อ น ม ต จ ร ย ธ ร ร ม ก า ร ว จ ย ใ น ม น ษ ย

จากคณะกรรมการจรยธรรมการวจยในมนษย

ดานการแพทยและสาธารณสข ส�านกงานสาธารณสข

จงหวดเพชรบร ภายหลงผานการรบรอง ผ วจย

เกบขอมลโดยมพยาบาลวชาชพทปฏบตงานใน

โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบลเปนผ ชวยวจย

ด�าเนนการเกบขอมลจากการเยยมบานผสงอายท

ตดบาน ตดเตยง ตามทะเบยนรายชอในแฟมท

ผชวยวจยจดท�าเตรยมทะเบยนกลมประชากรทศกษา

เกบขอมลระหวางเดอนมกราคม ถงเดอนกมภาพนธ

พ.ศ.2560 สามารถจดเกบได จ�านวน 331 ชด คดเปน

รอยละ 100 ของกลมประชากรทก�าหนด

การวเคราะหทางสถต โดยเครองคอมพวเตอร

โดยโปรแกรมส�าเรจรป ใชสถตวเคราะหเชงพรรณา

โดยการแจกแจงคาความถ คารอยละ คาเฉลย

เลขคณต และสวนเบยงเบนมาตรฐานคาไคสแควร

(c2), คา Fisher’s exact test และคาสมประสทธ

สหสมพนธของเพยรสน (Pearson’s Product

Moment Correlation Coefficient )

ระยะท 2 ศ กษาร ปแบบและแนวทาง

การสรางเสรมพฤตกรรมสขภาพ ความสามารถ

ในการท�ากจวตรประจ�าวนและคณภาพชวตของ

ผสงอายทมภาวะพงพง ของกรมอนามย กระทรวง

สาธารณสข โดยผวจยด�าเนนการประเมนการด�าเนน

งานของพนท โดยใชตวชวดระดบกระทรวงประเมน

องคประกอบการด�าเนนงานต�าบลดแลสขภาพ

ผสงอายระยะยาว (Long Term Care)(11) จ�าแนกราย

องคประกอบ รวม 7 องคประกอบ โดยองคประกอบท 1

เป นคะแนนในส วนของแบบประเมนคดกรอง

ADLองคประกอบท 2 มชมรมผสงอายคณภาพ

องคประกอบท 3 คอการมผจดการการดแลผสงอาย

(Care Manager) และผดแลชวยเหลอผสงอาย

(Care Giver) หรออาสาสมครผดแลผสงอายในชมชน

องคประกอบท 4 มบรการการดแลสขภาพผสงอาย

องคประกอบ

1. ดานสขภาพกาย

2. ดานจตใจ

3. ดานสมพนธภาพทางสงคม

4. ดานสงแวดลอม

คณภาพชวตโดยรวม

7-16

6-14

3-7

8-18

26-60

17-26

15-22

8-11

19-29

61-95

27-35

23-30

12-15

30-40

96-130

คณภาพชวตทไมด คณภาพชวตปานกลาง คณภาพชวตทด

71


ทบานทมคณภาพ (Home Health Care) จาก

สถานบรการสชมชนโดยบคลากรสาธารณสขและทม

สหสาขาวชาชพ/ทมหมอครอบครว องคประกอบท 5

มบรการสงเสรมปองกนทนตสขภาพในระดบต�าบล

องคประกอบท 6 มระบบการดแลสขภาพผสงอาย กลม

ทตดบาน กลมทตดเตยง โดยทองถน ชมชนมสวนรวม

และมแผนการดแลผสงอายรายบคคล (Care plan)

องคประกอบท 7 มคณะกรรมการ (ทงทเปนทางการ

และไมเปนทางการ)บรหารจดการดแลผ สงอาย

ทมภาวะพงพงในชมชน หรอคณะกรรมการกองทน

ต�าบล เมอประเมนทง 16 แหงแลว น�าคะแนนมา

จ�าแนก โดยใชเกณฑของบลม (Bloom, 1968)

โดยผลการด� า เนนงานในระดบส ง มคะแนน

เปอรเซนตไทลท 80 ขนไป คะแนนระดบปานกลาง

คะแนนเปอรเซนตไทลท 60-79 ระดบต�าคะแนน

นอยกวาเปอรเซนตไทลท 60 ตอจากนน จะวเคราะห

แนวทางการบรหารการจดบรการในกล มทมผล

การด�าเนนงานในระดบสง ซ ง ถอว าเป นพนท

ทประสบผลส�าเรจ (มคะแนนในระดบสงสดเปน

ล�าดบท 1 เพอเปนการวเคราะหแนวปฏบตทด

(Best Practice) โดยใชการวเคราะห SWOT และ

ปจจยแหงความส�าเรจ รวมทงสอบถามแนวทาง

การจดบรการ จากกลมผด�าเนนการและผเกยวของ

ซ งถอว าเป นผ มส วนได เสยในการด�าเนนงาน

จ ดรปแบบบร การผ ส งอาย ในช มชนในพ นท

ทประสบผลส�าเรจนน ประกอบดวย กลมท 1 ผให

บรการ ประกอบดวย ผอ�านวยการโรงพยาบาล ผจดการ

การดแลผสงอาย (Care Manager) ทมหมอครอบครว

ของเครอขายบรการผดแลชวยเหลอผสงอาย (Care

Giver) อาสาสมครสาธารณสข เจาหนาทรบผดชอบงาน

ผสงอายของส�านกงานพฒนาสงคมและความมนคง

ของมนษย จงหวดเพชรบร และเจาหนาทผรบผดชอบ

งานผ สงอายเทศบาล/องคการบรหารสวนต�าบล

ในพนทน�ารองตนแบบ จ�านวน 11 คน กลมท 2

ผรบบรการ ประกอบดวย ผสงอายทมภาวะพงพงใน

พนทน�ารองตนแบบ ปราชญชาวบานและครอบครว

ผสงอาย โดยสอบถามสมาชกหรอผดแลหลกในการ

ดแลผสงอาย จ�านวน 7 คน และกลมท 3 ผบรหารในการ

ก�าหนดนโยบาย และการจดการเพอสนบสนนระบบ

บรการในพนท ประกอบดวย นายแพทยสาธารณสข

จงหวดเพชรบร พฒนาสงคมและความมนคงของ

มนษยจงหวดเพชรบร ผอ�านวยการโรงพยาบาล คณะ

อนกรรมการสนบสนนการจดบรการดแลระยะยาว

ส�าหรบผสงอายทมภาวะพงพงของต�าบลในพนท

น�ารองตนแบบ ผบรหารองคกรปกครองสวนทองถน

(เทศบาล, องคการบรหารสวต�าบล) ประธานชมรม

ผสงอายจงหวด จ�านวน 7 คน

เครองมอวจยในระยะท 2 มจ�านวน 3 ชด ชดท 1

แบบสนทนากลมผใหบรการ และชดท 2 ผรบบรการ

และชดท 3 การ สมภาษณ เช ง ลก ผ บ รหาร

โดยมประเดนทมค�าถามทเปนกญแจส�าคญ (Key

question)

วธการเกบรวบรวมขอมล ส�าหรบกลมผบรหาร

ใช การสมภาษณเชงลก กล มผ ให บรการและ

ผรบบรการใชวธการสนทนากลม (Focus group

discussion)

ระยะท 3 สร ปและว เ ค ราะห ร ปแบบ

กา รด� า เ น น ง าน ในพ น ท ท ป ร ะสบผลส� า เ ร จ

ในการด�าเนนงาน โดยวเคราะหจดออน จดแขง โอกาส

และอปสรรค ปจจยแหงความส�าเรจ และปญหา

อปสรรค เพอสรปเปนแนวทางในการด�าเนนงานทด

ตอไป

การวเคราะหขอมล ขอมลเชงปรมาณใชคา

รอยละ คาเฉลยมชฌมเลขคณต ขอมลเชงคณภาพ

ใชวธการวเคราะหเชงเนอหา (Content Analysis)

72



สวนท 1. ขอมลทวไปของผสงอายทมภาวะพงพง

ในพนทน�ารองตนแบบ

ผสงอายทมภาวะพงพงในพนทน�ารองตนแบบ

สวนใหญเปนเพศหญงรอยละ 65.9 อายระหวาง

80-89 ป รอยละ 35.3 (อายเฉลย 79.6 ป SD = 9.6

อายต�าสด 60 ป สงสด 101 ป) สถานภาพสมรส

เปนหมาย รอยละ 52.9 ระดบการศกษาจบชน

ประถมศกษา รอยละ 82.4 มความสามารถอานออก

เขยนได รอยละ 52.9 อาชพกอนอาย 60 ป สวนใหญ

ท�าเกษตรกรรม รอยละ 41.0 รองลงมารบจาง

รอยละ 24.0 และคาขาย รอยละ 18.5 ตามล�าดบ

ปจจบนไมไดท�างาน รอยละ 96.4 รายไดเฉลย

ตอเดอนประมาณ 1,000-5,000 บาท รอยละ

46.2 (รายไดเฉลย Median=1,400 SD=2,751.9

min=600 Max=25,000 บาท) การเปนสมาชก

ชมรมของผ สงอาย พบวา สวนใหญเขารวมเปน

สมาชกการฌาปนกจสงเคราะห ร อยละ 70.9

รองลงมา ได แก สมาชกกล มท องเทยว และ

กลมออมทรพย รอยละ 34.4 และ 23.7 ตามล�าดบ

สมาชกในครอบครวทเปนผดแลหลก สวนใหญเปน

บตรสาว รอยละ 46.8 รองลงมาเปนคสมรส รอยละ

17.3 บตรชาย รอยละ 16.4 และหลาน รอยละ 8.8


สวนท 2 ขอมลเกยวกบความเสยงการเกดอบตเหต

การรบร ขอมลขาวสาร การไดรบการดแลและ

สวสดการ ภาวะสขภาพ พฤตกรรมสขภาพ

ความสามารถในการท�ากจวตรประจ�าวนและ

คณภาพชวตของผสงอายทมภาวะพงพง

2.1 ระดบความเสยงตอการเกดอบตเหต

พบวา ผ สงอายทมภาวะพงพง สวนใหญมความ

เสยงในการเกดอบตเหต ไดแก อบตเหตจากการม

พนหลายระดบ รอยละ 34.8 จากหองสขาอยไกล/

พนลน รอยละ 32.2 จากสภาพภายในบานมด

มองไมคอยเหน รอยละ 21.8 และสาเหตอน ไดแก

บานรกรงรง จดของไมเปนระเบยบ ผนงบานเปนไมไผ

รอยละ 0.3 และสภาพบานไมเรยบรอย รอยละ 1.2

2.2 การรบรขอมลขาวสารในชวตประจ�าวน

และการรบสวสดการ พบวา สวนใหญผ สงอาย

รบทราบขอมลขาวสารจากอาสาสมครสาธารณสข

รอยละ 88.3 บคลากรสาธารณสขและทว รอยละ

79.1 การรบรขอมลขาวสารจากเจาหนาท องคการ

บรหารสวนต�าบล/เทศบาล มรอยละ 44.6 การทราบ

ขอมลเกยวกบพระราชบญญต ผสงอาย พ.ศ.2546

พบวามากกวาครง (รอยละ 57.9) ไมทราบขอมล

ฉบบนเลย

2.3 การไดรบบรการเยยมบานจากกลมคน

พบวา 1) การไดรบบรการเยยมบานจากผดแล

ช วยเหลอผ สงอาย (Care giver) โดยดแล

เรองการรบประทานอาหาร รอยละ 58.5 การ

นอนหลบพกผอน การเคลอนยาย การขบถาย

ถกสขลกษณะปลอดภยเหมาะสมกบวย การจด

สภาพแวดลอมถกสขลกษณะ การจดยา ดแลการ

รบประทานยามากกวา รอยละ 50 2) การไดรบ

บรการเยยมบานจากผ จดการการดแลผ สงอาย

(Care manager) พบวาได รบการดแลเรอง

การรบประทานอาหารมากกว า ร อยละ 20

การนอนหลบพกผอน การเคลอนยาย การขบ

ถ ายถก สข ลกษณะปลอดภย เหมาะสมกบวย

การจดสภาพแวดลอมถกสขลกษณะ การจดยา

ดแลการรบประทานยามากกวารอยละ 50 และ

3) การไดรบบรการเยยมบานจากอาสาสมคร

สาธารณสข พบว าส วนใหญ ได รบการดแล

วดความดนโลหต รอยละ 53.6 ตรวจน�าตาลในเลอด

รอยละ 26.7 สงเสรมการออกก�าลงกาย รอยละ 28.5

ท�ากายภาพบ�าบดเบองตน รอยละ17.6

73


2.4 ภาวะสขภาพของผสงอายทมภาวะพงพง

(ตดบานตดเตยง) พบวาดานรางกาย มโรคเรอรง

ประจ�าตว คอ โรคความดนโลหตสงมากทสด รอยละ

74.9 รองลงมาอมพาต/อมพฤกษ รอยละ 54.4

ดานจตใจมภาวะซมเศรา รอยละ 10.8 จตเวชอนๆ

รอยละ 2.2 ส�าหรบใน 1 เดอนทผานมา พบวามอาการ

ทางรางกายทพบเปนประจ�า คอ สายตามว รอยละ 31.4

ปสสาวะกลนไมอย รอยละ 24.7 ดานจตใจมอาการ

นอนไมหลบ รอยละ 24.7 เครยด รอยละ 18.5 หลงลม

รอยละ 34.0 โดยเกดเปนบางครง ส�าหรบการบอก

วน เวลา สถานท พบวา มากกวาครง ยงสามารถบอก

วนในสปดาห บอกเดอน บอกปได (รอยละ 58.5,53.6

และ 52.3 ตามล�าดบ) สวนทบอกไมได ไดแก การบอก

วนทวไป รอยละ 51.5 ส�าหรบในชวง 2 สปดาหรสกม

อาการเศรา ทอแท สนหวง รอยละ 17.5 ไมเพลดเพลน


2.5 พฤตกรรมสขภาพ พบวา พฤตกรรม

สรางเสรมสขภาพ สวนใหญมการออกก�าลงกาย

15-30 นาท นานๆ ครง รอยละ 29.8 รบประทานผกผลไม

บางครง รอยละ 32.3 และรบประทานปลาบอยครง

รอยละ 36.9 ดมน�าวนละ 6-8 แกวเปนประจ�า รอยละ

46.6 พกผอนกลางวนเปนประจ�า รอยละ 63.8 โกรธ

ผอนคลายความเครยดบางครง รอยละ 28.0 และ

ยอมรบความเปนจรงสงตางๆ ในชวตทเปลยนแปลง

ไม ได เป นประจ�า ร อยละ 26.2 พฤตกรรม

การปองกนโรค มการตรวจสขภาพวดความดน

รอยละ 95.1 ฉดวคซน รอยละ 36.6 และยงไมได

ฉดวคซน รอยละ 63.4 และพฤตกรรมเสยงทาง

สขภาพ พบวามผดมเครองดมแอลกอฮอล รอยละ 1.5

สบบหร รอยละ 4.6 และบรโภคอาหารทไมปลอดภย


2.6 ความสามารถในการท�ากจวตรประจ�าวน

พบวา มระดบการพงพงมาก รอยละ 24.2 ระดบพง

พงบางสวน รอยละ 75.8 ความสามารถในการท�า

กจวตรประจ�าวน สวนใหญสามารถตกอาหารโดยใช

ชอนตกอาหารเองได รอยละ 44.7 ท�าความสะอาด

รางกายตองมผชวย รอยละ 59.7 ลกนงตองการ

ความชวยเหลอมาก รอยละ 34.8 การใชสขาตอง

พงพาผอน รอยละ 51.4 การเคลอนไหวไมสามารถ

ท�าไดเลย รอยละ 33.8 และตองมผชวยเหลอ รอยละ

31.4 การสวมเสอผาท�าได รอยละ 55.3 ขนลงบนได

1 ขน ไมสามารถท�าได รอยละ 78.0 การอาบน�า

มคนชวย รอยละ 77.1 การถายหนกไมสามารถ

ควบคมการขบถายได รอยละ 20.8 การถายเบา

ไมสามารถควบคมการกลนปสสาวะได รอยละ 29.3

และท�าไดบางครง รอยละ 49.2

2.7 คณภาพชวตของผสงอายทมภาวะพงพง

พบวา คณภาพชวตโดยรวม สวนใหญอยในระดบ

ปานกลาง รอยละ 86.3 ระดบไมด รอยละ 10.6 และ

ระดบด รอยละ 3.0 เมอจ�าแนกรายดาน พบวา สวนใหญ

มคณภาพชวตดานรางกาย จตใจ สมพนธภาพทาง

สงคมและสงแวดลอมในระดบปานกลาง รอยละ 70.7,

73.7, 61.1 และ 81.8 ตามล�าดบ (ตารางท 2)

74


ตารางท 2 จ�านวนและรอยละของผสงอายทมภาวะพงพง จ�าแนกตามคณภาพชวตโดยรวมและรายดาน

80

ไมอยรอยละ 24.7 ดานจตใจมอาการนอนไมหลบรอยละ 24.7 เครยดรอยละ 18.5 หลงลมรอยละ 34.0 โดยเกดเปนบางครง สาหรบการบอกวน เวลา สถานท พบวา มากกวาครงยงสามารถบอกวนในสปดาห บอกเดอน บอกปได (รอยละ 58.5,53.6 และ 52.3 ตามลาดบ ) สวนทบอกไมได ไดแก การบอกวนทวไปรอยละ 51.5 สาหรบในชวง 2 สปดาหรสกมอาการเศรา ทอแท สนหวง รอยละ 17.5 ไมเพลดเพลนรอยละ 19.2 2.5 พฤตกรรมสขภาพ พบวา พฤตกรรมสรางเสรมสขภาพสวนใหญมการออกกาลงกาย 15-30 นาท นานๆครงรอยละ 29.8 รบประทานผกผลไม บางครงรอยละ 32.3 และรบประทานปลาบอยครงรอยละ 36.9 ดมนาวนละ 6-8 แกวเปนประจารอยละ 46.6 พกผอนกลางวนเปนประจารอยละ 63.8 โกรธ ผอนคลายความเครยดบางครงรอยละ 28.0 และยอมรบความเปนจรงสงตางๆในชวตทเปลยนแปลงไมได เปนประจารอยละ 26.2 พฤตกรรมการปองกนโรค มการตรวจสขภาพวดความดน รอยละ 95.1 ฉดวคซนรอยละ 36.6 และยงไมไดฉดวคซน รอยละ 63.4 และพฤตกรรมเสยงทางสขภาพ พบวามผดมเครองดมแอลกอฮอลรอยละ 1.5 สบบหร รอยละ 4.6 และบรโภคอาหารทไมปลอดภยรอยละ 33.5 2.6 ความสามารถในการทากจวตรประจาวน พบวา มระดบการพงพงมากรอยละ 24.2 ระดบพงพงบางสวนรอยละ 75.8ความสามารถในการทากจวตรประจาวนสวนใหญสามารถตกอาหารโดยใชชอนตกอาหารเองไดรอยละ 44.7 ทาความสะอาดรางกายตองมผชวยรอยละ 59.7 ลกนงตองการความชวยเหลอมากรอยละ 34.8 การใชสขาตองพงพาผอนรอยละ 51.4 การเคลอนไหวไมสามารถทาไดเลยรอยละ 33.8 และตองมผชวยเหลอรอยละ 31.4 การสวมเสอผาทาไดรอยละ 55.3 ขนลงบนได 1 ขนไมสามารถทาไดรอยละ 78.0 การอาบนามคนชวยรอยละ 77.1 การถายหนกไมสามารถควบคมการขบถายไดรอยละ 20.8 การถายเบาไมสามารถควบคมการกลนปสสาวะได รอยละ 29.3 และทาไดบางครงรอยละ 49.2 2.7 คณภาพชวตของผสงอายทมภาวะพงพง พบวา คณภาพชวตโดยรวมสวนใหญอยในระดบปานกลางรอยละ 86.3 ระดบไมดรอยละ 10.6 และระดบดรอยละ 3.0 เมอจาแนกรายดานพบวา สวนใหญมคณภาพชวตดานรางกาย จตใจ สมพนธภาพทางสงคมและสงแวดลอมในระดบปานกลางรอยละ 70.7,73.7,61.1และ81.8 ตามลาดบ (ตารางท 2) ตารางท 2 จานวนและรอยละของผสงอายทมภาวะพงพง จาแนกตามคณภาพชวตโดยรวมและรายดาน

คณภาพชวต ระดบคณภาพชวต ไมด ปานกลาง ด

จานวน(รอยละ) จานวน(รอยละ) จานวน(รอยละ)ดานรางกาย 89 (27.1) 232 (70.7) 7(2.1)ดานจตใจ 49(15.0) 241(73.7) 37(11.3)ดานสมพนธภาพทางสงคม 112(34.0) 201(61.1) 16(4.9)ดานสงแวดลอม 23(7.0) 269(81.8) 37(11.2)โดยรวม 35(10.6) 284(86.3) 10(3.0) สวนท 3 ความสมพนธระหวางพฤตกรรมสขภาพและความสามารถในการทากจวตรประจาวนกบคณภาพชวตของผสงอายทมภาวะพงพงในจงหวดเพชรบร ผลการวเคราะห พบวา พฤตกรรมสรางเสรมสขภาพและความสามารถในการทากจวตรประจาวนมความสมพนธเชงบวกในระดบตากบคณภาพชวตของผสงอายทมภาวะพงพงในจงหวดเพชรบรอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05 (r= 0.207,p-value =0.000 และ r= 0.221,p-value =0.000 ตามลาดบ) (ตารางท 3)

คณภาพชวต

สวนท 3 ความสมพนธระหวางพฤตกรรมสขภาพ

และความสามารถในการท�ากจวตรประจ�าวนกบ

คณภาพชวตของผสงอายทมภาวะพงพงในจงหวด

เพชรบร

ผลการวเคราะห พบวา พฤตกรรมสรางเสรม

สขภาพและความสามารถในการท�ากจวตรประจ�าวน

สวนท 4 ผลการวเคราะหรปแบบการสรางเสรม

พฤตกรรมสขภาพเพอสงเสรมคณภาพชวตของ

ผ สงอายทมภาวะพงพงในพนทน�ารองตนแบบ

การดแลระยะยาว (Long Term Care) จงหวด

เพชรบร

4.1 ผลการวเคราะหผลการด�าเนนงานต�าบล

ดแลสขภาพผ สงอายระยะยาวจ�าแนกตามเกณฑ

มาตรฐานของต�าบลน�ารองรวม 16 แหง พบวา

มต�าบลทผานเกณฑมาตรฐาน จ�านวน 14 แหง คดเปน

ปจจย

พฤตกรรมสขภาพ

พฤตกรรมเสยงทางสขภาพ

พฤตกรรมปองกนโรค

พฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ

ความสามารถในการท�ากจวตรประจ�าวน

n

326

326

326

326

329

r

0.095

-0.085

0.020

0.207

0.221

p-value

0.086

0.123

0.717

0.000*

0.000*

*p-value <0.05

มความสมพนธ เชงบวกในระดบต�ากบคณภาพ

ชวตของผสงอายทมภาวะพงพงในจงหวดเพชรบร

อยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ 0.05 (r= 0.207,

p-value =0.000 และ r= 0.221, p-value =0.000

ตามล�าดบ) (ตารางท 3)

ร อยละ 87.5 ของท งหมด โดยอย ในระดบด

(เกนรอยละ 80 ขนไป) จ�านวน 8 แหง คดเปน รอยละ

50.0 ระดบปานกลาง 6 แหง คดเปน รอยละ 37.5

และระดบต�า 2 แหงคดเปน รอยละ 12.5 ตามล�าดบ

4.2 ผลการว เคราะห SWOT และปจจย

แ ห ง ค ว า ม ส� า เ ร จ ใ น พ น ท น� า ร อ ง ต น แ บ บ

ทมคะแนนสงสดอนดบ 1 เพอเป นแนวปฏบต

ทด (Best Practice) พบวา ปจจยแหงความ

ส�าเรจประกอบดวย1) ความรวมมอจากองคกร

75


4.3 ปญหาอปสรรค ในพนททยงด�าเนนการ

ไมบรรลผลส�าเรจและขอเสนอแนะแนวทางแกไข

ส�าหรบพนททด�าเนนการในระดบต�า พบวา

มป ญหาอปสรรค ได แก ผ บรหารขาดความร

ความเขาใจ ในแนวทางการด�าเนนงาน หลกเกณฑ

การจายเงนไมชดเจน ผจดการดแลผสงอายขาดทกษะ

ในการด�าเนนงาน และมการยายงาน และปรมาณ

ภาระงานแตละหนวยแตกตางกน ขาดการสนบสนน

จากหนวยงานทเกยวของ ขาดการนเทศงาน และ

การประชาสมพนธงาน

81

ตารางท 3 ความสมพนธระหวางพฤตกรรมสขภาพและความสามารถในการทากจวตรประจาวนกบคณภาพชวตของผสงอาย ทมภาวะพงพงในจงหวดเพชรบร

ปจจย n r p-valueพฤตกรรมสขภาพ 326 0.095 0.086พฤตกรรมเสยงทางสขภาพ 326 -0.085 0.123พฤตกรรมปองกนโรค 326 0.020 0.717พฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ 326 0.207 0.000*ความสามารถในการทากจวตรประจาวน 329 0.221 0.000**p-value <0.05 สวนท 4 ผลการวเคราะหรปแบบการสรางเสรมพฤตกรรมสขภาพเพอสงเสรมคณภาพชวตของผสงอายทมภาวะพงพงในพนทนารองตนแบบการดแลระยะยาว (Long Term Care)จงหวดเพชรบร 4.1 ผลการวเคราะหผลการดาเนนงานตาบลดแลสขภาพผสงอายระยะยาวจาแนกตามเกณฑมาตรฐานของตาบลนารองรวม 16 แหง พบวามตาบลทผานเกณฑมาตรฐาน จานวน 14 แหง คดเปนรอยละ 87.5 ของทงหมด โดยอยในระดบด (เกนรอยละ 80 ขนไป ) จานวน 8 แหง คดเปนรอยละ 50.0 ระดบปานกลาง 6 แหง คดเปนรอยละ 37.5 และระดบตา 2 แหงคดเปนรอยละ 12.5 ตามลาดบ 4.2 ผลการวเคราะห SWOT และปจจยแหงความสาเรจในพนทนารองตนแบบทมคะแนนสงสดอนดบ 1 เพอเปนแนวปฏบตทด (Best Practice ) พบวา ปจจยแหงความสาเรจประกอบดวย 1) ความรวมมอจากองคกรปกครองสวนทองถน (องคการบรหารสวนตาบล/เทศบาล 2)ความรวมมอจากชมชน ผนาชมชน และภาคเครอขาย 3) ศกยภาพของผจดการการดแลผสงอาย (Care Manager) และความเขมแขงของผบรหารและทมสหสาขาวชาชพ ในโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตาบล 4)บทบาทผนาการเปลยนแปลง ไดแก ผบรหาร คอ นายอาเภอและคณะกรรมการพฒนาคณภาพชวตระดบอาเภอ (พชอ.) กาหนดนโยบายการดาเนนงาน 5) การสนบสนนจากแมขาย/เครอขายบรการในพนท (โรงพยาบาลและสานกงานสาธารณสขอาเภอ) และ 6) การสนบสนนจากสานกงานสาธารณสขจงหวดเพชรบรและศนยเขต โดยมรายละเอยด ดงตารางท 4 และตารางท 5 และสรปรปแบบดาเนนการ ดงภาพท 2

องคกรปกครองสวนทองถน (องคการบรหารสวนตาบล/เทศบาล )

ผนาชมชน และภาคเครอขาย

การสนบสนนจากแมขาย/เครอขายบรการในพนท/องคกรในจงหวด

ศกยภาพของผจดการการดแลผสงอาย (Care Manager)

การสนบสนนจากผบรหารและทมสหสาขาวชาชพ

นโยบายและการสนบสนนของผบรหารระดบจงหวด/อาเภอในการเปนผนาการเปลยนแปลง

ภาพท 2 รปแบบการด�าเนนงานในพนทตนแบบทประสบผลส�าเรจและเปนแนวปฏบตทด

ผลการวเคราะหเชงคณภาพ

1. ความตองการของผรบบรการและแนวทาง

การจดการในทศนะของกลมผมสวนไดสวนเสย

กล มผ รบบรการ มความเหนวาในอนาคต

อยากใหมคณภาพชวตทด มระบบบรการสขภาพท

มคณภาพ มระบบบรการสงเสรมสขภาพ เพอปองกน

ตดบาน ตดเตยง และมบรการใหค�าแนะน�าญาต

มการสงเสรมอาชพส�าหรบผสงอายทมภาวะพงพง

มผดแลชวยเหลอผสงอาย (Care Giver) มอาสาสมคร

ไปดแลทบานตอนกลางวน มศนยพฒนาคณภาพชวต

ผสงอายระดบต�าบล เปนศนยรวมกจกรรมเกยวกบ

ผ สงอาย พร อมกบมสถานทและบคลากรดแล

ผสงอายทญาตน�ามาฝากชวงกลางวน (Day Care)

ปกครองสวนทองถน (องคการบรหารสวนต�าบล/

เทศบาล 2) ความรวมมอจากชมชน ผ น�าชมชน

และภาค เครอข าย 3) ศกยภาพของผ จดการ

การดแลผ สงอาย (Care Manager) และความ

เข มแขงของผ บรหารและทมสหสาขาวชาชพ

ในโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบล 4)บทบาทผน�า

การเปลยนแปลง ไดแก ผบรหาร คอ นายอ�าเภอ

และคณะกรรมการพฒนาคณภาพชวตระดบอ�าเภอ

(พชอ.) ก�าหนดนโยบายการด�าเนนงาน 5) การสนบสนน

จากแมขาย/เครอขายบรการในพนท (โรงพยาบาลและ

ส�านกงานสาธารณสขอ�าเภอ) และ 6) การสนบสนน

จากส�านกงานสาธารณสขจงหวดเพชรบร และ

ศนยเขต โดยมรายละเอยด ดงตารางท 4 และ

ตารางท 5 และสรปรปแบบด�าเนนการ ดงภาพท 2

76


และหนวยงานตางๆ ทเกยวของในการดแลผสงอาย

ทมภาวะพงพงควรบรณาการงานไปดวยกน

กล มผ ให บรการ เหนว าครอบครว เป น

ตวหลกส�าคญในการดแลผ สงอายทมภาวะพงพง

ตองบรหารจดใหคนในครอบครวคนใดคนหนงเปน

หลกในการดแลผสงอายทมภาวะพงพง มคนเปลยน

กนดแล และมความร ความเขาใจในการดแลผ สง

อาย ครอบครวตองเรยนรไปพรอมๆ กบผดแลชวย

เหลอผสงอาย (Care Giver) ใหความรวมมอกบ

แพทย พยาบาล และบคลากรสาธารณสขชมชน

โดยผบรหารขององคกรปกครองสวนทองถนตองม

ทศนคตเชงบวกวาผสงอายเปนคนทมคณคา พรอมกบ

จดสรรทรพยากรทมอยในชมชนใหเหมาะสมกบสภาพ

ปญหาของผสงอายทมภาวะพงพงแตละราย สงคม

ทกภาคสวนตองมสวนรวมในการดแล ทงหนวยงาน

ในชมชน และหนวยงานในระดบจงหวด

กลมของผบรหาร พบวา ผสงอายทมภาวะพงพง

เขาไมถงรฐสวสดการ เพราะไมรสทธ เขาไมถงขอมล

เขาไมถงแหลงบรการใกลบาน เปาหมายสงสดคอ

ผ สงอายท มภาวะพงพงเขาถงบรการครอบคลม

สามารถตดสนใจกบครอบครวทจะมคณภาพชวต

ทด ผสงอายจ�านวนมากทถกหามไมใหท�าอะไรเลย

(off service) เพราะเกรงวาจะเปนภาระท�าใหผสงอาย

เกดอาการ “เฉาตาย” No Activity ควรลดบรการ

ขยายแนวปองกน ตงแตเขายงมศกยภาพอย

แตสงคมไมใหโอกาส เกดการพงพงโดยไมจ�าเปน

เหมอนรถยนตจอดไว กสตารทไมตด รถคบเครอง

เหมอนพงพงเทยม

ปญหา อปสรรค คอ 1) ขาดงบประมาณจดตง

Day Care แกปญหาโดยองคกรปกครองทองถน

ตงงบประมาณสวนหนง อกสวนหนงขอสนบสนน

จากส�านกงานพฒนาสงคมและความมนคงของ

มนษยจงหวดเพชรบร 2) ขาดบคลากร แกปญหา

โดยระยะแรกขอสนบสนนจากโรงพยาบาลสงเสรม

สขภาพต�าบลและโรงพยาบาลในอ�าเภอ

แนวทางด�าเนนการ สรปดงน 1) ครอบครว

เปนหลกในการดแลผสงอาย 2) องคกรปกครอง

สวนทองถน ชมชนเหนความส�าคญ 3) มการบรณาการ

งานผ สงอายของหนวยงานทเกยวของทกระดบ

4) ขบเคลอนงานผสงอายผานคณะกรรมการพฒนา

คณภาพชวตระดบอ�าเภอ (พชอ.)

วจารณและสรป

ผลการศกษา พบวาพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ

และความสามารถในการท�ากจวตรประจ�าวนม

ความสมพนธเชงบวกในระดบต�ากบคณภาพชวตของ

ผสงอายทมภาวะพงพงในจงหวดเพชรบร สะทอน

ใหเหนวา ผสงอายทมภาวะพงพงหากมพฤตกรรม

สรางเสรมสขภาพดจะสงผลใหมคณภาพชวตดขน

ทงน พฤตกรรมสรางเสรมสขภาพเปนพฤตกรรม

ทบคคลพงปฏบตเพอใหตนเองมศกยภาพสงสด

มสขภาพสมบรณ(12) โดยเนนเรองการออกก�าลงกาย

โภชนาการ การพกผอน การตรวจสขภาพและ

การจดการความเครยดซงผ สงอายทมภาวะพงพง

สามารถปฏบตไดดในดานการพกผอน โดยมการ

พกผอนกลางวนเปนประจ�า รอยละ 63.8 พฤตกรรม

การปองกนโรคมการตรวจสขภาพวดความดน รอยละ

95.1 และตองไดรบการดแลใหมการปฏบตทดขนเพอ

ชวยใหมคณภาพชวตทด เพราะในขณะน ผสงอาย

ทมภาวะพงพงมคณภาพชวตในระดบปานกลาง

ทงน เพราะในดานการออกก�าลงกาย โภชนาการ

การจดการความเครยด การฉดวคซนยงปฏบตไมด

โดยออกก�าลงกายนานๆ ครง รบประทานผกผลไมนอย

เปนตน เนองจากมปญหาสขภาพไมสามารถด�าเนน

การเองไดโดยตนเองและเพยงล�าพงจ�าเปนตองอาศย

ผ อนท�าใหมขดจ�ากดในการปฏบตตนในการดแล

77


ด านการสร างเสรมสขภาพและความสามารถ

ในการปฏบตชวตประจ�าวน สอดคลองกบความตองการ

ของผสงอายทระบวาตองการการดแลเรองปจจย

พนฐานเกยวกบอาหาร สวสดการการดแลใหดขนและ

การเงนเพอยงชพ รวมทงตองการใหมผดแล ซงจะสงผล

ตอคณภาพชวตทด สอดคลองกบงานวจยทผานมา

พบวา ผ สงอายมปญหาดานการเงนและตองการ

การดแล และมความสามารถในการปฏ บต

ชวตประจ�าวนจ�ากด จงต องมภาวะพงพงผ อน

สงผลตอคณภาพชวตของผสงอาย(13,14) พบวา ผสงอาย

สวนใหญมคณภาพชวตระดบปานกลาง มปญหา

โรคเรอรงและมพฤตกรรมสขภาพในระดบปานกลาง

และมความตองการการดแลจากคนในครอบครว

ส�าหรบรปแบบการด�าเนนงานในพนทตนแบบ

ทด�าเนนการไดผลด พบวามองคประกอบ ไดแก

1) ความรวมมอจากองคกรปกครองสวนทองถน

(องคการบรหารสวนต�าบล/เทศบาล 2) ความรวมมอ

จากชมชน ผน�าชมชนและภาคเครอขาย 3) ศกยภาพ

ของผจดการการดแลผสงอาย (Care Manager) และ

ความเขมแขงของผบรหารและทมสหสาขาวชาชพ ใน

โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบล 4) บทบาทผน�าการ

เปลยนแปลง ไดแก ผบรหาร คอ นายอ�าเภอและคณะ

กรรมการพฒนาคณภาพชวตระดบอ�าเภอ (พชอ.)

ก�าหนดนโยบายการด�าเนนงาน 5) การสนบสนน

จากแมขาย/เครอขายบรการในพนท (โรงพยาบาล

แ ล ะ ส� า น ก ง า น ส า ธ า ร ณ ส ข อ� า เ ภ อ ) แ ล ะ

6) การสนบสนนจากส�านกงานสาธารณสขจงหวด

เพชรบรและศนยเขต ผลการวจยสอดคลองกบแนวคด

ของส�านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาตทระบวา

การบรหารจดการระบบการดแลระยะยาวแกผสงอาย

ทมภาวะพงพงในชมชนมหลกการด�าเนนการใน

การออกแบบการจดการ โดยมองคประกอบ คอ

1) การบรณาการสาธารณสขในพนทและบรการ

สงคมในพนท (ต�าบล/หมบาน/ครอบครว) 2) การ

สนบสนนโดยองคกรปกครองสวนทองถนเปนเจาภาพ

ในการบรหารจดการภายใตการสนบสนนเครอขาย

ระดบปฐมภมของพนท โดยมผ จดการระบบการ

ดแลระยะยาวเปนผด�าเนนการ มบทบาทในการ

พฒนาและวางแผนใหบรการแกผ สงอายในชมชน

ซงผ จดการระบบฯ ประเมนระดบการพงพงของ

ผสงอายแตละรายซ�า ประเมนความจ�าเปนทตอง

ไดรบการดแลดานสาธารณสขและจดการใหเขาถง

บรการทจ�าเปน จากนนจะประเมนซ�าและตดตาม

เปนระยะเพอดการเปลยนแปลงและการเขาถง

บรการ ผจดการระบบฯ ตองน�าขอมลของผสงอาย

ทจ�าเปนตองไดรบการดแล ประชมรวมกบภาคท

เกยวของและทมสหวชาชพ เพอวางแผนการดแล

แกผสงอายทมภาวะพงพงแตละรายรวมถงก�าหนด

บทบาทวาภาคใดตองเขาไปสนบสนนและชวยเหลอ

อย างไร ระบบการดแลจะครอบคลมบรการ

ดานสาธารณสข โดยในกลมตดเตยงส�าหรบผสงอาย

ทมภาวะพงพง ในระบบหลกประกนสขภาพแหงชาต

ซงมภาวะพงพงมาก หรอเคลอนไหวเองไม ได

จะมงเนนการฟนฟ ปองกนและลดภาวะแทรกซอน

ร ว มท ง ก า ร ด แ ล ช ว ย เ หล อ ด า นก า ร ก น อ ย

ในชวตประจ�าวนสวนกล มตดบาน ซงเคลอนไหว

ไดบาง จะมงเนนการฟนฟ ปองกนเพอใหผสงอาย

ด�ารงชพไดอยางอสระไดนานทสดและลดภาระ

การดแลในระยะยาว(5) ซงสอดคลองกบแนวคด

การจดการรปแบบการพฒนาชมชนและครอบครว

ต น แ บ บ เ พ อ ด แ ล ผ ส ง อ า ย แ บ บ บ ร ณ า ก า ร

ของยวด รอดจากภย กลวด โรจนไพศาลกจ และ

ไพบลย พงษแสงพนธ(15) ทระบวาการด�าเนนงาน

โดยใชหลกการ Community based service และ

เศรษฐกจพอเพยงมผลตอการพฒนาชมชนและ

ครอบครวตนแบบ เพอดแลผสงอายแบบบรณาการ

78


โดยตองมองคประกอบ คอ เครอขายในการท�างาน

มการสรางทมงานและมการสนบสนนจากผบรหาร

เพอดแลผ ส งอายแบบบรณาการจงจะส งผลด

ท�าใหการดแลผ สงอายทมภาวะพงพง ทงในดาน

การรบรคณคาตนเองและคณภาพชวตดขน

ผลการศกษาน สรปว า พนททด�าเนนการ

ไดผลด มความพรอมในดานองคกรและเครอขาย

ไดรบการสนบสนนจากผบรหารในการเปนผน�าการ

เปลยนแปลง และมพยาบาลทท�าหนาทผ จดการ

การดแลผสงอายทมศกยภาพสงสามารถจดการระบบ

การด�าเนนงานไดมประสทธภาพเปนกลไกขบเคลอน

การด�าเนนงาน มทมสหสาขาวชาชพ และเครอขาย

นอกวชาชพทใหการสนบสนนเปนอยางด และไดรบ

ความรวมมอจากชมชน

1) ข อเสนอแนะเชงนโยบายผ บรหารของ

เครอขายบรการระดบอ�าเภอ (โรงพยาบาลและ

ส�านกงานสาธารณสขอ�าเภอ) ควรก�าหนดมาตรการเชง

รกสองคกรปกครองสวนทองถน เพมความครอบคลม

ของต�าบลทมระบบการดแลระยะยาวดานสาธารณสข

ส�าหรบผ สงอาย ทมภาวะพงพงในพนท (Long

Term Care) ในระบบหลกประกนสขภาพแหงชาต

โดยบรณาการกบคณะกรรมการพฒนาคณภาพชวต

ระดบอ�าเภอ (พชอ.)

2) ข อ เ ส น อ แ น ะ ด า น ก า ร จ ด บ ร ก า ร

ควรจดบรการการดแลสขภาพผ สงอายทบ าน

(Home Health Care) จากสถานบรการสชมชน

โดยบคลากรสาธารณสขและทมสหสาขาวชาชพ/

ทมหมอครอบครวรวมกบหนวยงานภาครฐ/เอกชน

เพอให ผ ส งอายทมภาวะพ งพงและครอบครว

ไดรบบรการครอบคลมทกดาน ทงดานสขภาพ

เศรษฐกจและสงคม

3) ขอเสนอแนะดานวชาการและการวจย

ควรมการศกษาเกยวกบปจจยทสงเสรมใหผสงอาย

อยในกลมตดสงคม เพอการมคณภาพชวตทดและ

หาแนวทางปองกนไมใหเปลยนเปนกลมทมภาวะ

พงพง (ตดบาน ตดเตยง) รวมทง บทบาทของ

ครอบครวและชมชนในการสงเสรมและสนบสนนให

ผสงอายอยในกลมตดสงคมไดยาวนาน


ทมผ วจยขอขอบคณ นายแพทยเพชรฤกษ

แทนสวสด นายแพทยสาธารณสขจงหวดเพชรบร

นายแพทยประจกษ วฒนะกล อดตนายแพทย

สาธารณสขจงหวดเพชรบร นายแพทยสาธต ทมข�า

น า ย แ พ ท ย ส า ธ า ร ณ ส ข จ ง ห ว ด น ร า ธ ว า ส

(อดตนายแพทยเชยวชาญดานเวชกรรมปองกน) และ

นายบญลาภ ทพยจนทร นกวชาการสาธารณสข

เชยวชาญ (ดานสงเสรมพฒนา) ทใหการสนบสนนและ

ชแนะในการศกษาวจยครงน


1. ก ระทรว งพฒนาส ง คมและความม น ค ง

ข อ ง ม น ษ ย . พ ร ะ ร า ช บ ญ ญ ต ผ ส ง อ า ย

พ.ศ. 2546.[อนเตอรเนต].2556 [เขาถงเมอ

10 ก.ค.2561] เข าถงได จาก : http://

www.oppo.opp.go . th/pages/ law/

law09.html

2. ส�านกงานพฒนาการเศรษฐกจและสงคม

แหงชาต. การคาดประมาณประชากรของ

ประเทศไทยพ.ศ. 2553–2583. กรงเทพมหานคร

: โรงพมพเดอนตลา; 2556.

3. รศรนทร เกรย , อมาภรณ ภทรวาณชย ,

เฉลมพล แจมจนทร} เรวด สวรรณนพเกา.

มโนทศนใหม ของนยามผสงอาย : มมมองเชง

จตวทยาสงคมและสขภาพ. กรงเทพมหานคร :

บรษท โรงพมพ เดอนตลา; 2556.

79


4. สรรพากรสาสน .กาวส สงคมสงอาย:สงคม

ผสงอาย ......ประเทศไทยพรอมหรอยง (ตอนท1).

[อนเตอรเนต].2556 [เขาถงเมอ 10 ก.ค.2561]

เขาถงไดจาก : http://www.sanpakornsarn.com/

page_article_detail.php?aID=652 วนท

10-7-61

5. ส�านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต (สปสช.)

คมอสนบสนนการบรหารจดการระบบบรการ

ดแลระยะยาวดานสาธารณสข ส�าหรบผสงอาย

ทมภาวะพงพง ในระบบหลกประกนสขภาพ

แหงชาต.กรงเทพฯ : ส�านกงานหลกประกนสขภาพ

แหงชาต (สปสช.);2559.

6. ส�านกงานสาธารณสขจงหวดเพชรบร. (2559).

การตรวจราชการและนเทศงาน ระดบกระทรวง

กระทรวงสาธารณสข ประจ�าป 2559 รอบท 1,

: 95-100

7. กรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข. (2557).

คมอการคดกรอง/ประเมนผสงอาย. กรงเทพฯ :

ส�านกงานกจการโรงพมพองคการสงเคราะห

ทหารผานศก.

8. กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข. (2560).

สมดบนทกสขภาพผ สงอาย. พมพครงท 8.

กรง เทพฯ. ศนย สอส งพมพ แก วเจ าจอม

มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา.

9. กรมสขภาพจต.เครองชวดคณภาพชวตของ

องคการอนามยโลกชดยอ ฉบบภาษาไทย

(WHOQOL–BREF–THAI). [อนเตอรเนต].2545.

[เข าถงเมอ 10 ก.ค.2561] เข าถงได จาก

:https://www.dmh.go.th/test/whoqol/

10. Polit DF, Beck CT. Nursing research:

generating and assessing evidence for

nursing practice. 10 th.ed. Philadelphia :

Wolters Kluwer Health.;2017.

11. กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข.(2557).

การด�าเนนงานต�าบลดแลสขภาพผ สงอาย

ระยะยาว (Long Term Care) [อนเตอรเนต].

2557. [เขาถงเมอ 25 ม.ย.2561] เขาถงได

จาก : https://eh.anamai.moph.go.th/

download/article/article_20180625164331.pdf

12. DiClemente JR,Crosby AR,Kegler CM.editors.

Emerging theories in health promotion

practice and research.2nd ed. San Francisco,

CA : John Wiley & Sons;2009.

13. ศศพฒน ยอดเพชร. สวสดการผ ส งอาย

แนวคดและวธการปฏบตงานสงคมสงเคราะห.

กรงเทพฯ : มสเตอรกอปป; 2549.

14. อทย สดสข,พทยา จารพนผล.รายงานการวจย

โครงการศกษาสถานการณความสามารถ

ในการปฏบตกจวตรประจ�าวน ความตองการ

และคณภาพชวตของผ สงอาย.กรงเทพฯ :

ส�านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต; 2552.

15. ยวด รอดจากภย, กลวด โรจนไพศาลกจ,

ไพบลย พงษแสงพนธ .การจดการรปแบบ

การพฒนาชมชนและครอบคร วต นแบบ

เ พ อ ด แ ล ผ ส ง อ า ย แ บ บ บ ร ณ า ก า ร .

[อนเตอรเนต].2557. [เขาถงเมอ 10 ก.ค.

2561] เขาถงไดจาก : http://digital_collect.

lib.buu.ac.th/dcms/files//2559_007.pdf

80


…………………………....…………...............................................................................…………….........................

…………………………........................................................................................................................................................…………….........................

……………………………………………………................................................................................................................…………….........................

……………………………………………………................................................................................................................…………….........................

……………………………………………………................................................................................................................…………….........................

……………………………………………………................................................................................................................…………….........................

……………………………………………………................................................................................................................…………….........................

……………………………………………………................................................................................................................…………….........................

……………………………………………………................................................................................................................…………….........................

……………………………………………………................................................................................................................…………….........................

……………………………………………………................................................................................................................…………….........................

……………………………………………………................................................................................................................…………….........................

……………………………………………………................................................................................................................…………….........................

……………………………………………………................................................................................................................…………….........................

……………………………………………………................................................................................................................…………….........................

……………………………………………………................................................................................................................…………….........................

……………………………………………………................................................................................................................…………….........................

……………………………………………………................................................................................................................…………….........................

……………………………………………………................................................................................................................…………….........................

……………………………………………………................................................................................................................…………….........................

……………………………………………………................................................................................................................…………….........................

……………………………………………………................................................................................................................…………….........................

……………………………………………………..................................................................................................................…………….......................

พมพ : บรษท ธรรมรกษการพมพ จ�ากด / โทร 0-3232-5534-5 โทรสาร 0-3232-7344

บนทก

81


82


ส�านกงานปองกนควบคมโรคท 5 ราชบร กรมควบคมโรค กระทรวงสาธารณสข โทรศพท : 032-310761-3

The Office of Disease Prevention and Control 5, Ratchaburi Province.

Department of Disease Control, Ministry of Public Health. Tel : 032-310761-3

Documents

The office of disease prevention and control 5, Ratchaburi ... · Test in Learning Disabilities Children and ADHD Children Jinnapat Yodkraisri Factors EffectingQuality of Life among