389

The National Term about Waste: A Roadmap for Implementing a

Management of Solid Waste and Hazardous waste Policy by National

Council for Peace and Order (NCPO)

Patcharapan Chobtham, Lecturer, Department of Public Administration, Faculty of

Humanities and Social Sciences, Chiang Mai Rajabhat University, Thailand

Abstract

Thailand has initially conducted the first national economic plan (1961-1965) until the

current one, the Eleventh National Economic and Social Development Plan (2012-

2016). A development of Thailand has been propelled according to a free market

capitalism system by having three main factors; an manufacturing section, service

section, and consumption of goods and services section. They are significant factors

which drive a growth of economic development. Although three major sections are

driving in order to maintain the needs of a number of consumers, there is a severe

impact on environment. Deteriorated environmental effects are from municipal waste

and hazardous waste. The amount of these wastes has a rapid increase which could be

a noticeable impact. The issue of municipal waste and hazardous waste are caused by

lacking of a mutually administrative mechanism among public section, private

section, and people section. Including person in authority who enforces law penalty to

wrongdoers or waste source is still lax. Therefore, municipal waste and hazardous

waste do not seem to reduce currently which lead to an imbalance ecosystem and

people’ poor hygienic health. According to statistic on the waste quantity in 2013 by

the pollution control department, there were 26.77 million tons of municipal waste

from 7,782 local administrations in Thailand. The amount of waste in 2013 went up 2

more million tons comparing to the year before. Consequently, the issue of waste is

remarkable to tackle by flaming public policy for waste management. The present

government is exercised by General Prayuth Chanocha, the Prime Minister and the

head of NCPO. He has regulated solid waste to be a national term. Besides, he

assigned Ministry of Natural Resources and Environment, pollution control

department to conduct a roadmap for a management of solid waste and hazardous

waste. The government approved this roadmap on 26th August, 2014. A great

propelling for conducting the roadmap is all organizations including public section,

private section, and people section mutually coordinate to tackle municipal waste and

hazardous waste. The process of conducting the roadmap contains 4 activities; (1)

expedite a management of accumulated municipal waste in crisis waste disposal sites,

(2) have an appropriate management for new entry waste by separating waste at the

beginning and have a processing energy from waste, (3) organize an administrative

measures for municipal waste and hazardous waste, and (4) stimulate people’

disciplines for a sustainable management. The process of roadmap is divided into 3

phases; (1) urgent phase (6 months), (2) medium phase (1 year), and (3) urgent phase

(1 year up). From the process of roadmap in the first six months of the year 2015, it

found that municipal waste and hazardous waste can be managed and tackled in many

concrete ways effectively. On the first six months of the year 2015 (January-June),

both types of waste can be tackled for 15 million tons, as 50% of all left over waste.

As a result, a management of waste from the roadmap is an auspicious sign for a

country and bring a good environment to people.

390

The 4th

International Conference on Magsaysay Awardees:

Good Governance and Transformative Leadership in Asia, 31 May 2016

Consequently, I would like to present interesting data I have conducted by collecting

documents from government organizations’ analysis databases, following up current

affairs, and books. There are 3 significant topics; (1) national term on municipal

waste: a situation of solid waste and hazardous waste in Thailand, (2) the roadmap of

solid waste and hazardous waste management from government, and (3) results from

conducting the roadmap.

Keywords: National Term/ Solid Waste and Hazardous Waste Problem/ Public

Policy/ Waste Management Plan/ Roadmap/ Thailand

วาระแหงชาตวาดวยขยะ : นโยบาย Roadmap การจดการขยะมลฝอยและ ของเสยอนตรายของ คสช.

พชราพรรณ ชอบธรรม, อาจารยประจ าภาควชารฐประศาสนศาสตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏเชยงใหม

บทคดยอ

นบตงแตประเทศไทยรเรมใชแผนพฒนาเศรษฐกจแหงชาตฉบบท 1 (พ.ศ.2504-2508) เรอยมาจนถงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 11 (2555-2559) ประเทศไทยไดพฒนาประเทศตามแนวทางระบบทนนยมตลาดเสร โดยมภาคการผลต ภาคบรการ และการบรโภคสนคาและบรการของประชาชน เปนปจจยผลกเพอการบรรลเปาหมายการพฒนาเศรษฐกจใหเตบโต และตอบสนองตอความตองการของผบรโภคทมจ านวนเพมมากขน ทวาผลกระทบทเกดขนในดานลบทส าคญคอปญหาคณภาพสงแวดลอมทเสอมโทรมลง หนงในปญหาทส าคญคอ ปญหาขยะมลฝอยและของเสยอตรายทมปรมาณเพมมากขน ซงอาจกลาวไดวาปญหาททวความส าคญยงขนเกดจากกลไกการบรหารจดการ การขาดความรวมมอกนระหวาง ภาครฐ ภาคเอกชน และภาคประชาชน รวมถงผมอ านาจในการบงคบใชกฎหมายในการลงโทษผกอปญหาหรอแหลงก าเนดของขยะมลฝอยและของเสยอนตรายยงไมเกดขนอยางเขมงวดและจรงจง ปญหาขยะจงไมมแนวโนมทลดลง ซงสงผลกระทบตอดลยภาพในระบบนเวศ และสขภาพอนามยของประชาชน สะทอนจากสถตปรมาณขยะในป 2556 โดยกรมควบคมมลพษไดส ารวจปรมาณขยะมลฝอยทวประเทศจากองคกรปกครองสวนทองถนจ านวน 7,782 แหง พบวา ประเทศไทยมปรมาณขยะมลฝอย 26.77 ลานตน เพมขนจากปกอน 2 ลานตน จงเปนโจทยส าคญสการก าหนดนโยบายสาธารณะเพอบรหารจดการขยะมลฝอยและของเสย ดงนนคณะรกษาความสงบแหงชาต (คสช.) ซงเปนรฐบาลในปจจบนน าโดยพลเอกประยทธ จนทรโอชา (นายกรฐมนตร/หวหนาคสช.) ไดก าหนดใหขยะมลฝอยเปนวาระแหงชาต และมอบหมายใหกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม โดยกรมควบคมมลพษจดท า

391

The 4th

International Conference on Magsaysay Awardees:

Good Governance and Transformative Leadership in Asia, 31 May 2016

Roadmap การจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตราย ซงรฐบาลเหนชอบเมอวนท 26 สงหาคม 2557 ถอเปนแรงขบเคลอนใหหนวยงานตางๆ ทเกยวของทงภาครฐ ภาคเอกชน และภาคประชาชน เขามามสวนรวมและด าเนนการตามแนวทาง Roadmap การด าเนนงานประกอบดวย 4 กจกรรม คอ (1) เรงจดการขยะมลฝอยสะสมในสถานทก าจดขยะพนทวกฤต (2) ใหมรปแบบทเหมาะสมเพอจดการกบขยะทเขามาใหม โดยเนนการคดแยกขยะตงแตตนทาง และแปรรปพลงงานจากขยะ (3) จดระเบยบมาตรการบรหารจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตราย และ (4) กระตนวนยของคนในชาต มงสการจดการทย งยน และการด าเนนงานแบงเปน 3 ระยะ คอ ระยะเรงดวน (6 เดอน) ระยะปานกลาง (1 ป) และระยะเรงดวน (1 ปขนไป) จากผลการด าเนนงานตามโรดแมปในระยะ 6 เดอนแรกของป 2558 พบวาสามารถบรหารจดการและแกไขปญหาดวยวธการทเปนรปธรรมหลายประการโดยในชวง 6 เดอนแรกของป 2558 (มกราคม – มถนายน) จดการไดเพมขนเปน 15 ลานตน คดเปนรอยละ 50 ของปรมาณขยะตกคางสะสมทงหมด การบรหารจดการขยะตามโรดแมปดงกลาวจงเปนนมตรหมายทดของประเทศและเปนกระบวนการทจะน าพาสสงแวดลอมทด ผเขยนจงประสงคถายทอดขอมลทนาสนใจจากการเกบรวบรวมขอมลชงเอกสารจากการวเคราะหขอมลจากฐานขอมลสารสนเทศของหนวยงานราชการตางๆ การตดตามขาวสาร และจากหนงสอ สประเดนนาสนใจไดแก 1) วาระแหงชาตวาดวยขยะ: สถานการณปญหาขยะมลฝอยและของเสยอนตรายของประเทศไทย 2) นโยบาย/Roadmap การจดการขยะมลฝอยและของเสยของรฐบาลและ 3) ผลการบรหารจดการตาม Roadmap ค าส าคญ: วาระแหงชาต/ ปญหาขยะมลฝอย/ ของเสยอนตราย/ นโยบายสาธารณะ/ แผนการบรหารจดการขยะ/ Roadmap/ ประเทศไทย บทน า

ขยะมลฝอยและของเสยอนตรายนบวาเปนปญหาสงแวดลอมทส าคญไมยงหยอนไปกวาปญหาสงแวดลอมดานอนๆ ปจจบนนไดทวความรนแรง จนหลายภาคสวนรบรและวพากษอยางกวางขวาง และไมสามารถก าจดดวยวธการทเหมาะสม อกทงหนวยงานทเกยวของยงขาดความตอเนองในการใหความส าคญกบปญหาขยะ ยงขาดวธการบรหารจดการในการควบคม ปองกน และแกไขปญหาอยางจรงจง หากละเลยปลอยใหปรมาณมากขนโดยขาดการแกไข กจะสงผลกระทบตอดลยภาพในระบบนเวศ อนไดแก สตวพช และทรพยากรธรรมชาตตางๆ และเปนปจจยหนงตอการลดมาตรฐานคณภาพสงแวดลอม อกทงสงผลกระทบตอระบบเศรษฐกจไดเชนกน จากปญหาขยะมลฝอยและของเสยอนตราย ดงนนในป 2557 คณะรกษาความสงบแหงชาต (คสช.) ซงท าหนาทเปนผน าบรหารราชการแผนดนไดตระหนกและเลงเหนถงปญหา จงเหนชอบอนมต

392

The 4th

International Conference on Magsaysay Awardees:

Good Governance and Transformative Leadership in Asia, 31 May 2016

Roadmap การจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตรายของกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เมอวนท 26 สงหาคม 2557 ขยะจงถกจดเปนวาระแหงชาตซงเปนสญญาณทดทน าไปสการกระตนใหทกภาคสวนรวมบรณาการแกไขปญหาทงราชการสวนกลาง ราชการสวนภมภาค และองคปกครองสวนทองถนซงถอเปนหนวยงานหลกส าคญในการจดการขยะมลฝอยตามกฎหมายทใหอ านาจองคการบรหารสวนจงหวด เทศบาล องคการบรหารสวนต าบล รวมถงกรงเทพมหานคร และเมองพทยาในการจดการขยะมลฝอย ซงระบบราชการตางๆ ลวนแตเปนหวใจส าคญในการน านโยบายสการปฏบต ผานแผนงาน โครงการมาตรการตางๆ ความส าเรจหรอความลมเหลวขนอยกบการปฏบต ทงนภาคสวนอนๆ ทงภาคเอกชน และภาคประชาชนตองใหความรวมมอในการจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตรายรวมกน เพราะภาคเอกชนและประชาชนกถอไดวาเปนทมาของขยะทปรมาณเพมขน ปญหาขยะจะหมดไปกขนอยกบความรวมมอของภาคเอกชน และภาคประชาชน ทตองขบเคลอนรวมกบภาครฐดวยเปนส าคญ ดงนน Roadmap การจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตรายทไดบรณาการหลายภาคสวนในการขบเคลอน และมแนวทางการด าเนนงาน มการปฏบตจรงทเปนรปธรรม ยอมตองน าพาประเทศไทยหลดพนจากวงจรขยะลนเมอง ทงนอยทความตอเนองและควบคมใหเปนไปตามแผน อยาใหวาระแหงชาตเปนเพยงค าหรอวาทกรรมทกลาวขนเพยงฉาบฉวย หากแตตองมวธการการบรหารจดการทดใหไดอยางไมมทสนสด

1. วาระแหงชาตวาดวยขยะ:สถานการณปญหาขยะมลฝอยและของเสยอนตรายของประเทศไทย 1.1 ความหมายของ “ขยะมลฝอย” และ “ของเสยอนตราย”

“ขยะมลฝอย” และ “ของเสยอนตราย” เปนค าทมความหมายในทางลบ มากกวาทางบวกแนนอน จงกลายเปนสงทเปนปญหาสงผลกระทบตอสงแวดลอมและสขภาพอนามยของมนษย เพอความเขาใจในความหมายของค าศพทดงกลาว จงสามารถแสดงค านยาม ดงความตอไปน

“ขยะมลฝอย” ตรงกบค าในภาษาองกฤษคอ “Solid waste” และมความหมายอกนยหนงคอ “ของเสยอนตราย” หรอภาษาองกฤษใชค าวา “hazardous waste” ความหมายดงกลาวขนอยกบวาของเสยทเกดขนนนอยในสภาพทเปนอนตราย (hazard) หรอไมเปนอนตราย (non – hazard) ตอระบบนเวศ ซงหากขยะทไมเปนอนตราย จะเรยกวา ขยะมลฝอย ในทางตรงกนขามขยะทเปนอนตรายเรยกวา ของเสยอนตราย (อาณต ตะปนตา, 2553, น. 1-2) จงสามารถใหค านยามของขยะ กลาวคอ

ขยะมลฝอย (solid waste) โดย shah (2000) ใหความหมายวา สงตางๆ ทใชในกจกรรมการด าเนนชวตของมนษยแลวถกทงขวาง เนองจากไมจ าเปนตอการใชงานไดอกตอไป ซงท าใหสงเหลานนกลายเปนวตถทหมดคณคา หรอไมเปนประโยชนตอการด าเนนชวตอกตอไป

393

The 4th

International Conference on Magsaysay Awardees:

Good Governance and Transformative Leadership in Asia, 31 May 2016

ตามกฎหมายไทยอางองตามพระราชบญญตการสาธารณสขพ.ศ.2535 ใหค านยามของขยะมลฝอยปรากฏตามมาตรา 4 “มลฝอย” หมายความวา เศษกระดาษ เศษผา เศษอาหาร เศษสนคา ถงพลาสตก ภาชนะทใสอาหาร เถา มลสตว หรอซากสตว รวมตลอดถงสงอนใดทเกบกวาดจากถนน ตลาด ทเลยงสตว หรอทอน ส าหรบพระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมพ.ศ. 2535 ตามมาตรา 4 คอ “ของเสย” หมายความวา ขยะมลฝอย สงปฏกล น าเสย อากาศเสย มลสาร หรอวตถอนตรายอนใด ซงถกปลอยทงหรอมทมาจากแหลงก าเนดมลพษ รวมทงกาก ตะกอน หรอสงตกคางจากสงเหลานน ทอยในสภาพของแขง ของเหลวหรอกาซ โดยจากความหมายน ของเสยจากแหลงก าเนดมลพษปรากฏในมาตราเดยวกนหมายรวมถง ชมชน โรงงานอตสาหกรรม อาคาร สงกอสราง ยานพาหนะ สถานทประกอบกจการใดๆ หรอสงอนใด ซงเปนแหลงทมาของมลพษ ของเสยอนตราย (hazardous waste) หมายถง ของเสยทอาจอยในรปของแขง สลดจ ของเหลว หรอกาซ ทอาจเกดปฏกรยาเคมรนแรงมลกษณะเปนพษ เกดการระเบดกดกรอน หรอลกษณะอนใดทจะกอใหเกดอนตรายตอมนษยและสงแวดลอม (เกรยงศกด อดมสนโรจน, อางถงในอาณต ตะปนตา, 2553, น. 4) ซงสอดคลองตามความหมายขององคกรพทกษสงแวดลอมแหงประเทศสหรฐอเมรกา (United States Environmental Protection Agency, U.S. EPA) ใหนยาม “ของเสยอนตราย” หมายถง ของเสยทมศกยภาพในการกอใหเกดอนตรายตอสขภาพอนามยของมนษย หรอกอใหเกดผลกระทบตอสงแวดลอมขนไดหากการกกเกบ การขนสง การบ าบด หรอการก าจดอยางไมถกตอง จากความหมายของขยะมลฝอยและของเสยอนตราย จะมความหมายทงทคลายกนและมความหมายทแตกตางกนโดยความหมายทคลายกนคอทงขยะมลฝอยและของเสยอนตรายลวนแตเปนสงทไมพงประสงค สงทถกทงเพราะหมดคณคาหรอประโยชน ส าหรบความแตกตางของขยะมลฝอยและของเสยอนตราย พจารณาทผลกระทบทจะเกดขน กลาวคอ ค าวาขยะมลฝอยผลกระทบทเกดขนยงไมเปนอนตรายตอมนษยและสงแวดลอมเทาทควร หากเพยงกอใหเกดสภาพแวดลอมทเสอมโทรม แตของเสยอนตรายมผลกระทบทกอใหเกดอนตรายตอมนษยและสงแวดลอม 1.2 สถานการณปญหาขยะมลฝอยและของเสยอนตรายของประเทศไทย

ตามรายงานสถานการณมลพษประเทศไทย โดยกรมควบคมมลพษ ไดแสดงสถานการณขยะมลฝอย และของเสยอนตราย โดยสามารถแสดงสถานการณทถอวาเปนสถานการณทวกฤตและถกยกรางเสนอสคณะรกษาความสงบแหงชาตเพอใหรบรและเลงเหนถงปญหาของขยะมลฝอยและของ

394

The 4th

International Conference on Magsaysay Awardees:

Good Governance and Transformative Leadership in Asia, 31 May 2016

เสยอนตราย โดยสามารถแสดงรายละเอยดสถานการณในป 2556 และสถานการณในป 2557 ตามล าดบดงตอไปน สถานการณขยะมลฝอยและของเสยอนตรายป 2556 โดยสามารถจ าแนกสถานการณตามประเภทของขยะมลฝอยดงรายละเอยดตอไปน (กรมควบคมมลพษ, 2557) 1) ขยะมลฝอยชมชน ผลการส ารวจปรมาณขยะมลฝอยชมชนของกรมควบคมมลพษ ในป 2556 จากพนทองคกรปกครองสวนทองถนทวประเทศ 7,782 แหง (เทศบาล 2,271 แหง องคการบรหารสวนต าบล 5,510 แหง และกรงเทพมหานคร) พบปรมาณขยะมลฝอยเกดขนทวประเทศ จ านวน 26.77 ลานตน เพมขนจากปทผานมา 2.04 ลานตน จากปรมาณทเกดขน มองคกรปกครองสวนทองถน 4,179 แหง ใหบรการเกบขนและน าไปก าจด จ านวน 14.4 ลานตน โดยน าไปก าจดอยางถกตอง จ านวน 7.42 ลานตน (รอยละ 27) มปรมาณขยะมลฝอยทถกน ากลบมาใชประโยชนใหม จ านวน 5.1 ลานตน (รอยละ 19) และมปรมาณขยะมลฝอยทจดการไมถกตองรวม 14.2 ลานตน (รอยละ 54) ทงน อตราการผลตขยะตอคนตอวน ในชวง 5–10 ปทผานมา มแนวโนมเพมขน โดยป 2551 เทากบ 1.03 กโลกรมตอคนตอวน ปจจบน 1.15 กโลกรมตอคนตอวน

2) ของเสยอนตราย ไดแก ของเสยอนตรายจากชมชน ของเสยอนตรายจากอตสาหกรรม และมลฝอยตดเชอป 2556 เกดขนทวประเทศ 3.3 ลานตน โดยรอยละ 81 หรอประมาณ 2.70 ลานตน เปนของเสยจากภาคอตสาหกรรม(คาดการณป 2557 จะเกดขน 3.9 ลานตน) สวนอกรอยละ 19 หรอประมาณ 0.61 ลานตน มาจากชมชน (รวมซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสและมลฝอยตดเชอ)

3) มลฝอยตดเชอ ป 2556 เกดขนจ านวน 50,500 ตน รอยละ 75 มาจากสถานบรการการสาธารณสขขนาดใหญไดแก โรงพยาบาลของรฐและเอกชน ซงจะจดการกบมลฝอยตดเชอโดยเตาเผาของโรงพยาบาล 142 แหง ทขณะนมสภาพช ารดเกอบทงหมด สวนใหญจงใหเอกชนเกบขนและน าไปก าจดทสถานทก าจดขององคกรปกครองสวนทองถนทเปดด าเนนการจ านวน 10 แหง และของเอกชนอก 4 แหง รวมประมาณ 35,000 ตน คดเปนรอยละ 70 ของปรมาณมลฝอยตดเชอทเกดขนทงหมด และขณะน กระทรวงสาธารณสขไดก าหนดใหสถานบรการการสาธารณสขและหองปฏบตการเชออนตรายในสงกดกระทรวงสาธารณสขทมการจางเอกชนขนสงมลฝอยตดเชอตองใชเอกสารก ากบการขนสงมลฝอยตดเชอ (Infectious Waste Manifest System) จากสถานการณปญหาทเกดขนในป 2556 นบวาเปนทอยในสภาวะวกฤต โดยเกดขนมาจากสาเหตส าคญหลายประการ หากพจารณาเฉพาะปญหาในการบรหารจดการ พบวา (1) การบรหารจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตราย ยงไมไดรบความส าคญในระดบนโยบายจากผบรหารทกระดบ

395

The 4th

International Conference on Magsaysay Awardees:

Good Governance and Transformative Leadership in Asia, 31 May 2016

เทาทควร (2) การบรหารจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตรายจ าเปนตองไดรบการสนบสนนเชงนโยบายในทกระดบและตอเนอง เพอใหไดรบการจดล าดบความส าคญของการด าเนนการแกไขปญหาและการจดสรรงบประมาณ (3) โครงสรางขององคกรปกครองสวนทองถนไมไดวางหนวยงานรบผดชอบการจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตรายโดยตรง สงผลใหขาดบคลากรทมความเชยวชาญในการจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตรายโดยเฉพาะองคกรปกครองสวนทองถนระดบเทศบาลต าบลและองคการบรหารสวนต าบล (4) งบประมาณไดรบการจดสรรไมพอเพยงทจะมาด าเนนการ ตลอดจนขาดประสทธภาพของการจดเกบคาธรรมเนยมใหครอบคลมและไมสะทอนตนทนการจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตรายทงระบบ (5) กฎหมายทเกยวของยงไมเอออ านวยใหการจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตรายมประสทธภาพ และการจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตรายบางขนตอนยงขาดกฎระเบยบและแนวทางปฏบตทชดเจน เชน ไมมขอบงคบการคดแยกขยะมลฝอย ขาดกลไกการเรยกคนซากผลตภณฑและบรรจภณฑ ขาดกฎเกณฑในการก ากบดแลการด าเนนงานของสถานทบ าบดและก าจดขยะมลฝอยและของเสยอนตราย เปนตน (6) การเปดโอกาสใหภาคเอกชนเขามารวมด าเนนการยงมขอจ ากดดานกฎระเบยบเกยวกบขนตอน ระยะเวลาการด าเนนโครงการในการบรหารจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตรายในพนท (กรมควบคมมลพษ, 2557) ส าหรบสถานการณขยะมลฝอยและของเสยอนตรายป 2557 สามารถแสดงรายละเอยดโดยจ าแนกเปนประเภทของขยะมลฝอย ไดดงน (กรมควบคมมลพษ, 2558) 1) ขยะมลฝอยตกคางสะสม พบวา ป 2557 ปรมาณขยะมลฝอยตกคางสะสมทวประเทศ 14.8 ลานตน โดยขยะมลฝอยตกคางสะสมไดรบการจดการไปแลวถง 13.2 ลานตน โดยจงหวดทวกฤตปญหาขยะมลฝอยตกคางสะสม ของ ป 2557 ใน 5 อนดบแรก คอ จงหวดสมทรปราการ นครศรธรรมราช กาญจนบร พระนครศรอยธยา และขอนแกน 2) ขยะมลฝอยใหม โดยในป พ.ศ.2557 ปรมาณขยะมลฝอยชมชนทวประเทศเกดขน ประมาณ 26.19 ลานตน หรอประมาณ 71,778 ตนตอวน โดยเปนขยะมลฝอยทเกดขนในกรงเทพมหานคร ประมาณ 3.94 ลานตน (รอยละ15) และเกดขนในจงหวดตางๆ อก 76 จงหวด ประมาณ 22.25 ลานตน (รอยละ 85) ขยะมลฝอยดงกลาว องคกรปกครองสวนทองถน จ านวน 4,422 แหง มการใหบรการเกบขนและน าไปก าจดขยะมลฝอยชมชนทเกบขนได สามารถน าไปก าจดยงสถานทก าจดขยะมลฝอยทถกตองประมาณ 7.88 ลานตน หรอ 21,583 ตนตอวน คดเปนรอยละ 53 ของปรมาณขยะมลฝอยชมชนทเกบขนได และ ปรมาณขยะมลฝอยชมชนอกประมาณ 6.91 ลานตน หรอ 18,938 ตนตอวน คดเปนรอยละ 46 ของปรมาณ ขยะมลฝอยชมชนทเกบขนได จะถกน าไปก าจดยงสถานทก าจดขยะมลฝอยทไมถกตอง เชน การเผากลางแจง การเทกองทงในบอดนเกาหรอพนทรกราง โดยเฉพาะอยางยง องคกรปกครองสวนทองถนขนาดเลก

396

The 4th

International Conference on Magsaysay Awardees:

Good Governance and Transformative Leadership in Asia, 31 May 2016

3) ของเสยอนตราย ในป 2557 จากการประมาณการของเสยอนตรายทเกดขนทวประเทศมจ านวน 2.693 ลานตน ลดลง จากป 2556 ประมาณ 0.610 ลานตนหรอรอยละ 18.46 โดยของเสยอนตรายทเกดขนสวนใหญเปนของเสยอนตรายจากอตสาหกรรม 2.065 ลานตน หรอรอยละ 76.7 และเปนของเสยอนตรายจากชมชน (รวมซากผลตภณฑ เครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสและมลฝอยตดเชอ) 0.628 ลานตน หรอรอยละ 23.3 4) ของเสยอนตรายจากชมชน ซงคาดการณปรมาณของเสยอนตรายจากชมชนในป 2557 เกดขนประมาณ 576,316 ตน เพมขน จากป 2556 จ านวน 13,482 ตน หรอรอยละ 2.40 โดยของเสยอนตรายจากชมชนสวนใหญเปน ซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส (Waste from Electrical and Electronic Equipment: WEEE) ประมาณ376,801 ตนหรอรอยละ 65.4 และของเสยอนตรายประเภทอนๆ จากชมชน เชน แบตเตอร หลอดไฟ ภาชนะบรรจสารเคม เปนตน เกดขนประมาณ 199,515 ตน หรอรอยละ 34.6 5) ของเสยอนตรายจากอตสาหกรรม ซงในป 2557 ของเสยอนตรายจากอตสาหกรรมเกดขนประมาณ 2.0651 ลานตน ซงลดลงจากปทผานมา 0.625 ลานตนหรอคดเปนรอยละ 23.23 มลฝอยตดเชอในป 2557 คาดการณปรมาณการเกดมลฝอยตดเชอ ประมาณ 52,147 ตน ซงเพมขนจาก ป2556 จ านวน 1,666 ตน หรอรอยละ 3.33 จากปญหาขยะมลฝอยและของเสยอนตรายดงกลาวโดยเฉพาะการกาวเขาสความวกฤตทเกดขนอยางรนแรงในป 2556 จงท าใหกรมควบคมมลพษ กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจ าเปนตองผลกดนให คณะรกษาความสงบแหงชาต (คสช.) ยกระดบขยะมลฝอยกลายเปนวาระแหงชาต 2. นโยบาย/Roadmap การจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตรายของรฐบาล

ปญหาตางๆ ทเกดขนในประเทศจะไดรบการแกไขอยางจรงจงมากนอยเพยงใดปฏเสธไมไดวาขนอยกบการตดสนใจของฝายการเมองหรอรฐบาลหรอผน าในระดบประเทศ หนวยงานในระดบชาตทจะหยบยกปญหาขนมาพจารณาวเคราะหและใหความส าคญ โดยการประกาศเปนวาระแหงชาต สการประกาศในเชง “นโยบายสาธารณะ” (Public policy) อนเปนวาระเรงดวน และการก าหนดแผนน าทาง (Roadmap) ขนมา หากประเดนใดรฐบาลชเปนนโยบายแลวยอมเปนนมตรหมายอนดทจะขบเคลอนประเทศใหเปลยนแปลงสทศทางทดขน

397

The 4th

International Conference on Magsaysay Awardees:

Good Governance and Transformative Leadership in Asia, 31 May 2016

2.1 ค าสง ระเบยบ ทเกยวของกบขยะมลฝอยและของเสยภายใตรฐบาลปจจบน

เมอมการก าหนดนโยบายการจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตรายแลวเพอใหการด าเนนงานเปนไปดวยความเรยบรอยจงมการประกาศค าสง และระเบยบตางๆ ขนมา ไดแก

ค าสงกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมท 329/2557 เรอง แตงตงคณะท างาน ตดตามการด า เ นนงาน ลด คดแยก ขยะมลฝอยและของเ สยอนตรายในหนวยงานกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

ระเบยบส านกนายกรฐมนตรวาดวยการจดระบบบรหารจดการขยะมลฝอยของประเทศพ.ศ. 2557 เพอก าหนดขนตอนการด าเนนการในการแกไขปญหาการจดการขยะมลฝอยใหเปนระบบและมประสทธภาพ ดวยการบรณาการแผนและแนวทางในการด าเนนงานของสวนราชการและองคกรปกครองสวนทองถน โดยมกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมเปนศนยกลางในการก าหนดแนวทางการท างาน การสงการ การแกไขปญหาใหเปนไปอยางเปนระบบ รวดเรว และมประสทธภาพ

ระเบยบส านกนายกรฐมนตรวาดวยการแกไขปญหาการจดการขยะมลฝอยในทองทจงหวดนครปฐม จงหวดปทมธาน จงหวดพระนครศรอยธยา จงหวดลพบร จงหวดสมทรปราการ และจงหวดสระบรพ.ศ. 2557 เพอก าหนดขนตอนการด าเนนการในการแกไขปญหาการจดการขยะมลฝอยใหเปนไปอยางมประสทธภาพ ดวยการบรณาการแผนและแนวทางในการด าเนนงานของสวนราชการและองคกรปกครองสวนทองถนโดยมกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมเปนศนยกลางในการก าหนดแนวทางการท างาน การสงการ การแกไขปญหาใหเปนไปอยางเปนระบบ

ซงค าสงระเบยบตางๆ ดงกลาวคอผลผลตของการก าหนดนโยบายเพอสามารถบงคบใหนโยบายด าเนนการไปสการปฏบต และมความสมพนธตอหนวยงานผเกยวของทตองรวมกนขบเคลอนนโยบายเดนหนาไปดวยกนรวดเรว และมประสทธภาพ ซงจะท าใหการแกไขปญหาในการจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตรายในพนทดงกลาวสามารถด าเนนการไดอยางรวดเรว 2.2 วาระแหงชาตวาดวยขยะ : นโยบาย/ Roadmap

ปญหาขยะมลฝอยและของเสยอนตรายในปจจบนถอวาอยในความสนใจของหนวยงานระดบชาตโดยกรมควบคมมลพษ กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมไดน าขอเสนอปญหา คอ สถานการณปญหาขยะมลฝอยและของเสยอนตรายในป 2556 ดงทน าเสนอขางตน หรอเทยบเคยงไดกบขอเสนอของนโยบาย (Policy proposal) เขาสคณะรกษาความสงบแหงชาต (คสช.) เพอใหการบรหารจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตรายจ าเปนตองไดรบการสนบสนนเชงนโยบายใน

398

The 4th

International Conference on Magsaysay Awardees:

Good Governance and Transformative Leadership in Asia, 31 May 2016

ทกระดบและตอเนอง และใหไดรบการจดล าดบความส าคญของการด าเนนการแกไขปญหาและการจดสรรงบประมาณ ดงท John W. Kingdon (1984,1985) กลาววาทมาของการจดระเบยบวาระนโยบายสาธารณะเกดขนจาก 3 กระแสทมาบรรจบกนไดแก กระแสปญหา (promblem stream) เปนกระแสทมงเนนไปทความสนใจของประชาชนและของผก าหนดนโยบายในปญหาทางสงคมโดยเฉพาะเจาะจงในปญหาไดปญหาหนง หลงจากมการน าปญหาดงกลาวมาก าหนดเปนนโยบายเพอหาทางแกไขปญหา รวมดวยกระแสการเมอง (political stream) เปนกระแสทรฐบาลหรอฝายการเมองเปนฝายก าหนดปญหาหรอเหนวาเปนประเดนปญหาทควรไดรบการแกปญหา และไดรบการกอตวหรอก าหนดมาจากการปฏสมพนธของพลงตางๆ ในทนเชน ฝายบรหารทมต าแหนงการเมองระดบสง สอมวลชน กลมผลประโยชน เปนตน จนเหนพองตองกน และกระแสทสามคอกระแสนโยบาย (policy stream) กระแสนเกยวกบการจดระเบยบวาระการตดสนใจโดยผมสวนเกยวของในการก าหนดนโยบายทใชในการตดสนใจทมกอยเบองหลงคอ นกรฐประศาสนศาสตร นกวชาการ เปนตน หรอเรยกวา hidden cluster ดงนนเมอ 3 กระแสมาบรรจบกนกจะน ามาสระเบยบวาระนโยบาย หรอ หนาตางนโยบาย (window policy) ซงจะน าไปสนโยบายสาธารณะ (จมพล หนมพานช, 2554, น.41) ดงนนถอเปนจดแหงการกอตวของนโยบายสาธารณะ (agenda setting) ทเปนการจดระเบยบวาระใหเปนวาระแหงชาต จงท าใหขอเสนอของปญหาขยะมลฝอยและของเสยอนตรายทถกน าเสนอโดยกรมควบคมมลพษ ผลกดนเขาสการพจารณาของคณะรกษาควาทสงบแหงชาต (คสช.) จนท าใหไดรบความสนใจจากคสช. ซงเปนผตดสนใจในนโยบายหรอวาระส าคญ จนมการก าหนดใหขยะมลฝอยเปนวาระแหงชาต มนโยบายการจดการขยะมลฝอยและของเสย และมอบหมายใหกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม โดยกรมควบคมมลพษจดท า Roadmap การจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตราย ซงคสช.หรอรฐบาลในปจจบนเหนชอบและอนมตเมอวนท 26 สงหาคม 2557 ในการเหนชอบและตดสนใจอนมต Roadmap การจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตราย ถอเปนขนตอนการก าหนดนโยบายสาธารณะ (policy formulation) เปนการพจารณาก าหนดเปนนโยบายโดยมการใหความเหนชอบขอเสนอทางเลอกตามทเสนอมา (Dye & Zeigler, 1981, อางถงในจมพล หนมพานช, น.44) และเปนแรงขบเคลอนใหหนวยงานตางๆ ทเกยวของทงภาครฐ ภาคเอกชน และภาคประชาชน เขามามสวนรวมและด าเนนการตามนโยบายและตามแนวทาง Roadmap ดงนนการเพมขนของขยะมลฝอยและของเสยอนตราย ตลอดวธการบรหารจดการของหนวยงานทเกยวของยงไมสามารถจดการไดอยางถกตองเหมาะสม จงเปนประเดนปญหาสาธารณะ (public issue) ทรฐบาลใหความสนใจถงขนทน าประเดนเขาสวาระทางนโยบาย (agenda-setting) สการ

399

The 4th

International Conference on Magsaysay Awardees:

Good Governance and Transformative Leadership in Asia, 31 May 2016

ตดสนใจทางนโยบาย (policy decision-making) ออกมาเปนรปธรรม ประเดนเหลานจงอยทการตดสนใจของผก าหนดนโยบายทเปนทางการ (officer policy) เปนส าคญ เมอ คสช.ตดสนใจก าหนดยกระดบขยะขนมาเปนวาระแหงชาต ผเขยนพจารณาวาเปนสญญาณเรงดวนทรฐบาลใหความส าคญ และแสดงถงความรบผดชอบตอสงคมซงสงเหลานจะบงบอกถงภาวะผน าของผบรหารประเทศซงผเขยนเหนดวยกบทศนะของประธานกรรมการโรงงานคดแยกขยะเพอรไซเคลวงษพาณชย (สมไทย วงษเจรญ, 2557: ระบบออนไลน) แสดงทศนะวา “คนไทยไมรบผดชอบตอสงคม ในขณะทสงคมโลกก าลงมองวาผน าประเทศไทยมวสยทศนหรอไม ทงความรบผดชอบตอสงคมโลก ความรบผดชอบตอสงแวดลอม ความรบผดชอบตอแผนดน แผนน า ตนน าล าธาร การรกษามนษย และการรกษาบานหลงใหญซงกคอโลกของเราใหสะอาดนาอย การเผาขยะในประเทศไทยตองไมมอกตอไป การประกาศสงครามกบขยะนาจะเปนวาระแหงชาต ความคดเหนสวนตวนอาจจะเลก แตถาผใหญในสงคมเหนความคดน นนคอ ในวนนความคดของคนใหญยงกวาโลกแลว ในโลกนไมมขยะแตเปนเพยงทรพยากรทวางไวผดท ดงนนนกวชาการนาจะรวมมอกนจดการปญหาน โดยมบทบาทในการใหความรและบรหารจดการความรเรองขยะใหสงคม” (สมไทย วงษเจรญ, 2557: ระบบออนไลน) ดงนนเมอรฐบาลมมตเหนชอบวาระแหงชาตวาดวยขยะ อยางนอยกสะทอนวสยทศน และความจรงจงในการขบเคลอน ซงเปนการกระตนทกภาคสวนทเกยวของใหเกดการประสานบรณาการความรวมมอกนในการประสานนโยบายเพอน านโยบายไปสการปฏบตตอไป ในขนตอนการน านโยบายสการปฏบต (policy implementation) คอ การแสวงหากลไกทจะเปลยนตวนโยบายทเปนนามธรรมไปสการปฏบตหรอการกระท าใหเกดขนจงในทางปฏบตทเปนรปธรรม รวมไปถงการพจารณาหาหนวยงานหรอองคกรทจะเปนผรบตวนโยบายไปด าเนนการ บงคบใช หรอท าใหเกดขน โดยสวนราชการทเกยวของไดแก สวนราชการระดบภารกจคอ กระทรวง กรม ซงกระทรวง กรมทเกยวของคอ กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม กรมควบคมมลพษ โดยก าหนดหนาทคอ สนบสนนค าปรกษาและเอกสารทางวชาการ รายงานตอสาธารณะในความส าเรจตามเปาหมายทก าหนด และมมาตรการสงเสรมการบรหารจดการขยะมลฝอยคอ ยกราง พรบ. การบรหารจดการขยะมลฝอยแหงชาต และรบฟงความคดเหน เสนอราง พรบ. การจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟา และอเลกทรอนกส ตอคณะรฐมนตรและสภานตบญญตแหงชาต พจารณาแผนปฏบตการใหเปนไปตามแผนแมบทการบรหารจดการขยะมลฝอยของประเทศ และประสานทกสวนราชการ

400

The 4th

International Conference on Magsaysay Awardees:

Good Governance and Transformative Leadership in Asia, 31 May 2016

ส าหรบกรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม มหนาทคอ ประชาสมพนธปรบพฤตกรรมของประชาชนในการลดใชบรรจภณฑฟมเฟอยและบรรจภณฑพลาสตก และโฟม เผยแพรประชาสมพนธกฎระเบยบเกยวกบการจดการขยะมลฝอยใหกบประชาชน ประชาสมพนธใหผประกอบการผลตผลตภณฑและบรรจภณฑทเปนมตรตอสงแวดลอม ประชาสมพนธสงเสรมใหองคกรเอกชนและหางสรรพสนคาในการลด/เลกการใชถงพลาสตกและกลองโฟม ส านกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม มหนาทในมาตรการรวมพจารณาแผนปฏบตการใหเปนไปตามแผนแมบทการบรหารจดการขยะมลฝอยของประเทศ ส านกงานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจงหวด มหนาทประสานงานในจงหวด/อปท. ทเปนพนทตนแบบ ด าเนนการจดการขยะมลฝอยทเหมาะสมประสานงานในจงหวด /อปท. เกบรวบรวมและสงของเสยอนตรายมาทศนยรวบรวมของเสยอนตรายประสานงานในพนทให อปท. มการบงคบใชกฎหมายกบเอกชนผรบจางจดการขยะมลฝอยแบบทไมถกตองเปนฝายเลขานการของคณะกรรมการระดบจงหวด จดท าแผนปฏบตการใหเปนไปตามแผนแมบทการบรหารจดการขยะมลฝอยทงในการด าเนนงานตาม Roadmap นอกจากนการบรหารจดการตามหนาทเฉพาะกระทรวงใดกระทรวงหนงอาจจะยากตอความส าเรจ แตกระทรวงอนๆ ตองรวมขบเคลอนประสานใหการสนบสนน คอ กระทรวงมหาดไทย ไดแก ส านกปลดกระทรวงมหาดไทย ท าหนาท ตดตาม/ก ากบดแลจงหวด/อปท. ใหเกดพนทตนแบบการจดการขยะมลฝอยทเหมาะสม ก ากบดแลจงหวด/อปท. เกบรวบรวมและสงของเสยอนตรายมาทศนยรวบรวมของ เสยอนตราย ก ากบดแลจงหวด/อปท. ปรบปรงฟนฟสถานทก าจดขยะมลฝอยทไมถกตอง ก ากบดแลจงหวด/อปท. ท าขอตกลงในการสงขยะมลฝอยมาทศนยก าจดขยะมลฝอยรวม (S M L) ก ากบดแลจงหวดจดท าแผนปฏบตการใหเปนไปตามแผนแมบทการบรหารจดการขยะมลฝอย กระทรวงศกษาธการ ตดตาม และ พฒนาโรงเรยน และสถาบนการศกษา ใหเปนตนแบบ/แหลงเรยนรในการลดและคดแยกขยะมลฝอย กระทรวงอตสาหกรรม มหนาทสนบสนนการใชผลตภณฑและบรรจภณฑท เปนมตรตอสงแวดลอม ก ากบดแลการขนสง กากของเสยอตสาหกรรมทเปนอนตราย ด าเนนการทางกฎหมายกบผลกลอบทง กากอตสาหกรรม ก ากบดแลโรงงานก าจด/บ าบดของเสย อนตราย โรงงานรไซเคลขยะมลฝอยและของเสยอนตรายใหด าเนนการไดตามมาตรฐานสงเสรมองคกรเอกชน และ

401

The 4th

International Conference on Magsaysay Awardees:

Good Governance and Transformative Leadership in Asia, 31 May 2016

หางสรรพสนคาในการลด/เลกการใชถงพลาสตกและกลองโฟม สนบสนนการผลตผลตภณฑและบรรจภณฑทเปนมตรตอสงแวดลอม เพอใหสามารถแขงขนในตลาดได กระทรวงพลงงาน ด าเนนการเรองระบบการอนญาตการประกอบกจการแปรรปขยะมลฝอยเพอผลตพลงงาน ใหมความรวดเรว ส าหรบกระทรวงการคลง โดยส านกงานคณะกรรมการนโยบายรฐวสาหกจพจารณาขอเสนอโครงการทตองปฎบตตามขอก าหนดของ พรบ.การใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐพ.ศ.2556 ใหรวดเรว และกระทรวงเกษตรและสหกรณ โดยกรมพฒนาทดนสรางตลาดเพอรองรบปยทไดจากการก าจดขยะมลฝอย (กรมควบคมมลพษ, 2557) ส าหรบสวนราชการระดบพนทตองประสานรบนโยบายจากสวนกลางมาปฏบตคอ จงหวด อ าเภอ ต าบล หมบาน โดยเปนอ านาจหนาทของผวาราชการจงหวดสนบสนน/ก ากบดแล อปท. ทเปนพนทตนแบบ ด าเนนการจดการขยะมลฝอยทเหมาะสม สนบสนน/ก ากบ อปท. ใหเกบรวบรวมและสงของเสยอนตรายมาทศนยรวบรวมของเสยอนตราย สนบสนน อปท. ในการบงคบใชกฎหมายกบเอกชนทด าเนนการก าจดขยะมลฝอยไมถกตอง สนบสนนการจดตงศนยก าจดขยะมลฝอยรวมแบบเตาเผาเพอผลตพลงงานไฟฟา โดยใหเอกชนลงทนในพนทเปาหมายท ทส. ก าหนด สนบสนน อปท. ด าเนนการปรบปรงฟนฟสถานทก าจดขยะมลฝอยทไมถกตอง ก ากบดแลให อปท. จดสงขยะมลฝอยมาทศนยก าจดขยะมลฝอยรวม (S M L) ตามขอตกลง จดท าแผนบรหารจดการขยะมลฝอยของจงหวด สง ทส. ภายในธนวาคม 2557 ปฏบตตามระเบยบส านกนายกรฐมนตรวาดวยการจดระบบบรหารจดการขยะมลฝอยของประเทศ พ.ศ.2557 ปฏบตตามระเบยบส านกนายกรฐมนตรวาดวยการแกไขปญหาการจดการขยะมลฝอยในทองทจงหวดนครปฐม จงหวดปทมธานจงหวดพระนครศรอยธยา จงหวดลพบรจงหวดสมทรปราการ และจงหวดสระบร พ.ศ. 2557 (กรมควบคมมลพษ, 2557) และองคกรปกครองสวนทองถน โดยเฉพาะองคกรปกครองสวนทอง ซงมความเกยวของกบการบรหารจดการขยะโดยตรงตามกฎหมาย คอ องคการบรหารสวนจงหวด เทศบาล และองคการบรหารสวนต าบล รวมถงรปแบบพเศษกรงเทพมหานคร และเมองพทยา รฐธรรมนญป 2550 มาตรา 289 และ 290 ไดก าหนดใหองคกรปกครองสวนทองถนมหนาทในการจดการ บ ารงรกษาและใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตและ สงแวดลอมทอย ในเขตพน ท และตามพระราชบญญตก าหนดแผนและขนตอนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. 2542 ซงมบทบญญตในมาตรา 17 (11) และมาตรา 17 (12) ใหองคการบรหารสวนจงหวดมหนาทในการจดระบบก าจดขยะมลฝอยรวมและการจดการสงแวดลอมและมลพษตางๆ และบทบญญตในมาตรา 16, 17 และ 18 ก าหนดใหเทศบาล เมองพทยาและองคการบรหารสวนต าบลมหนาทในการ

402

The 4th

International Conference on Magsaysay Awardees:

Good Governance and Transformative Leadership in Asia, 31 May 2016

จดระบบการรกษาความสะอาดและความเปนระเบยบเรยบรอยของบานเมอง การก าจดขยะมลฝอย สงปฏกล และน าเสย (พระราชบญญตก าหนดแผนและขนตอนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. 2542) ซงหนาทตาม Roadmap ขององคกรปกครองสวนทองถน คอ ออกขอบญญตทองถนเกยวกบการคดแยก เกบขนแบบแยกประเภท และก าจดมลฝอยแบบถกตอง สนบสนนชมชน/บานเรอนลดและคดแยก ขยะมลฝอยทตนทาง (รวมของเสยอนตราย) จดระบบการเกบรวบรวมแบบคดแยก และน าไปก าจดอยางถกตอง (พนทตนแบบ )ออกขอบญญตทองถนประกาศอตราคาธรรมเนยมการเกบขนและก าจดมลฝอย รวบรวมของเสยอนตรายจากแตละบานเรอน และสงมาทศนยฯ ของจงหวด บงคบใชกฎหมายกบเอกชนผรบจางจดการขยะมลฝอย ด าเนนการปรบปรงฟนฟสถานทก าจดขยะมลฝอยทไมถกตอง ท าขอตกลงการสงขยะมลฝอยมาทศนยก าจดขยะมลฝอยรวม (S M L) (กรมควบคมมลพษ, 2557) ดงนนระบบราชการจงเปนหนวยงานกลไกตางๆ ของรฐ ซงเปนทรพยากรส าคญในการน านโยบายไปปฏบต ทงในแงของเครอขายระบบราชการทเชอมโยงนโยบายใหสามารถน าไปปฏบตไดอยางครอบคลม รวมไปถงทกษะหรอองคความรในระบบราชการทจะท าใหการน านโยบายไปปฏบตเกดขนไดอยางมประสทธภาพ และถอไดวาเปนหวใจส าคญของการน านโยบายไปปฏบต ความส าเรจหรอลมเหลวกขนอยกบการบรหารจดการของระบบราชการ ดงท Eugence Bardach (1977) กลาววา ความส าเรจของนโยบายหนงจะสมฤทธผลหรอจะบรรลผลมากนอยแคไหนขนอยกบความชดเจนของนโยบายรวมทงความสมพนธของเปาหมายประกอบกบหนวยงานทรบผดชอบในการน านโยบายไปสการปฏบตวาเขาใจวตถประสงคของนโยบาย ตลอดจนใหความรวมมอกบฝายการเมอง (รฐบาล) และมความจรงใจทจะน านโยบายไปสการปฏบตมากนอยเพยงใด นอกจากสวนราชการทเปนหนวยงานของรฐ ภาคสวนตางๆ ไมวาจะเปนภาคเอกชน ภาคประชาชน สถาบนการศกษาตางๆ ตองใหความรวมมอ การมวาระแหงชาตจงจะไมเปนเพยงวาทกรรมทจะพดหรอกลาวถงอยางพร าเพรอเพยงแคกระตนจตส านกการบรหารจดการรวมกนเปนครงคราว หรอตามกระแสทพอมปญหาเกดขนกจดท าเปนวาระเรงดวน หากแตควรท าใหวาระเรงดวนมความเปนจรงในทางปฏบตซงเปนระเบยบ ระบบ วธการทมการน าสการปฏบตจรง และตอเนอง ใหเปนภารกจเรงดวนอยางเสมอตนเสมอปลาย โดยสงทผรบผดชอบตองพจารณาคอ วธการทเปาหมายของนโยบาย/แผนงาน/โครงการจะตองไดรบการน าไปปฏบตเพอใหเกดการบรรลผลสมฤทตามเปาหมายและสงทเปนจดหมายปลายทางหรอผลลพธของการน านโยบายไปสการปฏบต คอความสามารถในการเปลยนแปลงปญหาสงคม นนกคอจดหมายปลายทางของการน านโยบายไป

403

The 4th

International Conference on Magsaysay Awardees:

Good Governance and Transformative Leadership in Asia, 31 May 2016

ปฏบตกจะไดรบการแกไขบรรเทาเบาบางลงไป (Ibid.,p. 34. อางถงในจมพล หนมพานช, 2554, น.46-47) โดย Roadmap การจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตรายสามารถแสดงสาระส าคญตามตารางท 1 ตารางท 1 Roadmap การจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตราย ฉบบผานความเหนชอบจากคณะรกษาความสงบแหงชาต เมอวนท 26 สงหาคม 2557

ขนตอน แนวทางการด าเนนงานระยะเรงดวน (6 เดอน)

แนวทางการด าเนนงานระยะปาน

กลาง (1 ป)

แนวทางการด าเนนงาน ระยะยาว (1 ปขนไป)

1. ก าจดขยะมลฝอย ตกคางสะสมในสถานทก าจดขยะมลฝอยในพนทวกฤต (ขยะมลฝอยเกา)

1. ส ารวจ ประเมน ขยะมลฝอยเพอปดหรอจดท าแผนงานฟนฟสถานทก าจดขยะมลฝอย 2. ฟนฟสถานทก าจดขยะมลฝอยเดมเพอจดการขยะมลฝอยเกาและรองรบขยะมลฝอยใหม ทางเลอก ดงน 2.1 ปดสถานทก าจดขยะมลฝอย หรอ ปรบปรงสถานทก าจดขยะมลฝอยเดมใหด าเนนการไดถกตองตามหลกวชาการ 2.2 ก าจดในสถานทก าจดขยะมลฝอยของเอกชน หรอใชเปนเชอเพลงทดแทนโดยตรงใหกบโรงงานของเอกชนทมอยเดม หรอผลตเปนแทง

1. ส ารวจ ประเมน ขยะมลฝอยเพอปดหรอจดท าแผนงานฟนฟสถานทก าจดขยะมลฝอย 2. ฟนฟสถานทก าจดขยะมลฝอยเดมเพอจดการขยะมลฝอยเกาและรองรบขยะมลฝอยใหม ทางเลอก ดงน 2.1 ปดสถานทก าจดขยะมลฝอย หรอ ปรบปรงสถานทก าจดขยะมลฝอยเดมใหด าเนนการไดถกตองตามหลกวชาการ 2.2 ก าจดในสถานทก าจดขยะมลฝอยของเอกชน หรอใชเปนเชอเพลงทดแทนโดยตรงใหกบโรงงานของเอกชนทมอยเดม หรอผลตเปนแทง

1. ส ารวจ ประเมน ขยะมลฝอยเพอปดหรอจดท าแผนงานฟนฟสถานทก าจดขยะมลฝอย 2. ฟนฟสถานทก าจดขยะมลฝอยเดมเพอจดการขยะมลฝอยเกาและรองรบขยะมลฝอยใหม ทางเลอก ดงน 2.1 ปดสถานทก าจดขยะมลฝอย หรอ ปรบปรงสถานทก าจดขยะมลฝอยเดมใหด าเนนการไดถกตองตามหลกวชาการ 2.2 ก าจดในสถานทก าจดขยะมลฝอยของเอกชน หรอใชเปนเชอเพลงทดแทนโดยตรงใหกบโรงงานของเอกชนทมอยเดม

404

The 4th

International Conference on Magsaysay Awardees:

Good Governance and Transformative Leadership in Asia, 31 May 2016

เชอเพลง (RDF) หรอสงเสรมการลงทนของเอกชนเพมเตม 3. กรณสถานทก าจดขยะมลฝอยเปนของเอกชนและด าเนนงานไมถกตอง ใหบงคบใชกฎหมายใหด าเนนการอยางถกตอง พนทเปาหมายขนตอนท 1: จ านวน 6 จงหวด : พระนครศรอยธยา ลพบร นครปฐม สระบร สมทรปราการ (เอกชน) และปทมธาน (เอกชน)

เชอเพลง (RDF) หรอสงเสรมการลงทนของเอกชนเพมเตม 3. กรณสถานทก าจดขยะมลฝอยเปนของเอกชนและด าเนนงานไมถกตอง ใหบงคบใชกฎหมายใหด าเนนการอยางถกตอง พนทเปาหมายขนตอนท 1 : จ านวน 20 จงหวด:กาญจนบร นครศรธรรมราช เพชรบร สราษฎรธาน ราชบร ขอนแกน ปราจนบร ประจวบครขนธ ชลบร นครราชสมา ล าปาง แพร ชยนาท เพชรบรณ ระนอง ชมพร ยะลา ฉะเชงเทรา กระบ และ สมทรสาคร เปาหมาย : ลดขยะมลฝอยตกคางสะสมได 11.40 ลานตน (รอยละ 41 ของขยะมลฝอยตกคางสะสมทงประเทศ 28 ลานตน)

หรอผลตเปนแทงเชอเพลง (RDF) หรอสงเสรมการลงทนของเอกชนเพมเตม 3. กรณสถานทก าจดขยะมลฝอยเปนของเอกชนและด าเนนงานไมถกตอง ใหบงคบใชกฎหมายใหด าเนนการอยางถกตอง พนทเปาหมายขนตอนท 1 : จ านวน 47 จงหวด : ตรง ตาก มหาสารคาม สมทรสงคราม พะเยา นราธวาส พทลง สระแกว ศรสะเกษ สโขทย ชยภม พจตร หนองบวล าภ สรนทร บงกาฬ กาฬสนธ อตรดตถ นาน ตราด ก าแพงเพชร สงหบร นครนายก สตล อ านาจเจรญ อดรธาน พษณโลก สกลนคร พงงา จนทบร ยโสธร แมฮองสอน นครสวรรค มกดาหาร อทยธาน อบลราชธาน เชยงราย ระยอง ล าพน

405

The 4th

International Conference on Magsaysay Awardees:

Good Governance and Transformative Leadership in Asia, 31 May 2016

หนองคาย เชยงใหม นครพนม ปตตาน รอยเอด อางทอง บรรมย เลย และ สพรรณบร เปาหมาย : ลดขยะมลฝอยตกคางสะสมได 2.5.0 ลานตน (รอยละ 9 ของขยะมลฝอยตกคางสะสมทงประเทศ 28 ลานตน)

2. สรางรปแบบ การจดการขยะ มลฝอยและของเสย อนตรายทเหมาะสม (ขยะมลฝอยใหม) - เนนการลดและ คดแยกขยะมลฝอย ตงแตตนทาง - จดการขยะมลฝอย แบบศนยรวม - ก าจดโดยเทคโนโลย แบบผสมผสานเนนการแปรรปเปนพลงงาน หรอท าใหเกดประโยชน สงสด

1. น ารองรปแบบการจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตราย 1.1 รปแบบ Model L ศนยก าจดขยะมลฝอยรวมทรองรบปรมาณขยะมลฝอย ตงแต 300 ตน/วน ขนไป โดยด าเนนการ ดงน 1.1.1 จดระบบคดแยกขยะมลฝอยทวไปทตนทาง 1.1.2 คดแยกของเสยอนตรายชมชนออกจาก ขยะมลฝอยทวไป และเกบรวบรวม ณ สถานทเกบรวบรวมของจงหวด และสงไปก าจดยงสถานทก าจดของเอกชน 1.1.3 จดท า ระบบการ

1. น ารองรปแบบการจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตราย 1.1 รปแบบ Model L ศนยก าจดขยะมลฝอยรวมทรองรบปรมาณขยะมลฝอย ตงแต 300 ตน/วน ขนไป โดย ด าเนนการ ดงน 1.1.1 จดระบบคดแยกขยะมลฝอยทวไปทตนทาง 1.1.2 คดแยกของเสยอนตรายชมชนออกจาก ขยะมลฝอยทวไป และเกบรวบรวม ณ สถานทเกบรวบรวมของจงหวด และสงไปก าจดยงสถานทก าจดของเอกชน

1. น ารองรปแบบการจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตราย 1.1 รปแบบ Model L ศนยก าจดขยะมลฝอยรวมทรองรบปรมาณขยะมลฝอย ตงแต 300 ตน/วน ขนไป โดยด าเนนการ ดงน 1.1.1 จดระบบคดแยกขยะมลฝอยทวไปทตนทาง 1.1.2 คดแยกของเสยอนตรายชมชนออกจากขยะมลฝอยทวไป และเกบรวบรวม ณ สถานทเกบรวบรวมของจงหวด และสงไปก าจดยงสถานทก าจดของเอกชน 1.1.3 จดท า ระบบการ

406

The 4th

International Conference on Magsaysay Awardees:

Good Governance and Transformative Leadership in Asia, 31 May 2016

จดการขยะมลฝอยแบบผสมผสาน และแปรรปขยะมลฝอยไปเปนพลงงาน เพอผลตกระแสไฟฟา 1.1.4 ปรบปรงบอฝงกลบเดมใหถกตองตามหลกวชาการ เพอเพมระยะเวลาการใชงาน 1.2 รปแบบ Model M ศนยก าจดขยะมลฝอยรวมทรองรบปรมาณขยะมลฝอย ตงแต 50 - 300 ตน/วน โดยด าเนนการ ดงน 1.2.1 จดระบบคดแยกขยะมลฝอยทวไปทตนทาง 1.2.2 คดแยกของเสยอนตรายชมชนออกจาก ขยะมลฝอยทวไป และเกบรวบรวม ณ สถานทเกบรวบรวมของจงหวด และสงไปก าจดยงสถานทก าจดของเอกชน 1.2.3 จดท าระบบการจดการขยะมลฝอยแบบ ผสมผสาน อาท ท า ปย หรอแปรรปเปนพลงงาน เชน กาซ

1.1.3 จดท า ระบบการจดการขยะมลฝอยแบบผสมผสาน และแปรรปขยะมลฝอยไปเปนพลงงาน เพอผลตกระแสไฟฟา 1.1.4 ปรบปรงบอฝงกลบเดมใหถกตองตามหลกวชาการ เพอเพมระยะเวลาการใชงาน 1.2 รปแบบ Model M ศนยก าจดขยะมลฝอยรวมทรองรบปรมาณขยะมลฝอย ตงแต 50 – 300 ตน/วน โดยด าเนนการ ดงน 1.2.1 จดระบบคดแยกขยะมลฝอยทวไปทตนทาง 1.2.2 คดแยกของเสยอนตรายชมชนออกจาก ขยะมลฝอยทวไป และเกบรวบรวม ณ สถานทเกบรวบรวมของจงหวด และสงไปก าจดยงสถานทก าจดของเอกชน 1.2.3 จดท าระบบการจดการขยะมลฝอยแบบ ผสมผสาน อาท ท า ปย

จดการขยะมลฝอยแบบผสมผสาน และแปรรปขยะมลฝอยไปเปนพลงงาน เพอผลตกระแสไฟฟา 1.1.4 ปรบปรงบอฝงกลบเดมใหถกตองตามหลกวชาการ เพอเพมระยะเวลาการใชงาน 1.2 รปแบบ Model M ศนยก าจดขยะมลฝอยรวมทรองรบปรมาณขยะมลฝอย ตงแต 50 - 300 ตน/วน โดยด าเนนการ ดงน 1.2.1 จดระบบคดแยกขยะมลฝอยทวไปทตนทาง 1.2.2 คดแยกของเสยอนตรายชมชนออกจาก ขยะมลฝอยทวไป และเกบรวบรวม ณ สถานทเกบรวบรวมของจงหวด และสงไปก าจดยงสถานทก าจดของเอกชน 1.2.3 จดท าระบบการจดการขยะมลฝอยแบบผสมผสาน อาท

407

The 4th

International Conference on Magsaysay Awardees:

Good Governance and Transformative Leadership in Asia, 31 May 2016

ชวภาพ ผลตกระแสไฟฟา 1.2.4 ปรบปรงบอฝงกลบเดมใหถกตองตามหลกวชาการ เพอเพมระยะเวลาการใชงาน 1.3 รปแบบ Model S ศนยก าจดขยะมลฝอยรวมทรองรบปรมาณขยะมลฝอย นอยกวา 50 ตน/วน โดย ด าเนนการ ดงน 1.3.1 จดระบบคดแยกขยะมลฝอยทวไปทตนทาง 1.3.2 คดแยกของเสยอนตรายชมชนออกจาก ขยะมลฝอยทวไป และเกบรวบรวม ณ สถานทเกบรวบรวมของชมชน และสงไปยงสถานทเกบรวบรวมของจงหวด 1.3.3 จดท า ระบบการจดการขยะมลฝอยแบบผสมผสาน โดยน าขยะมลฝอยทเหลอจากการคดแยกไปฝงกลบและ/หรอ น า ขยะมลฝอยทผานการคดแยกไปใชประโยชนอน อาท ท าปย

หรอแปรรปเปนพลงงาน เชน กาซชวภาพ ผลตกระแสไฟฟา 1.2.4 ปรบปรงบอฝงกลบเดมใหถกตองตามหลกวชาการ เพอเพมระยะเวลาการใชงาน 1.3 รปแบบ Model S ศนยก าจดขยะมลฝอยรวมทรองรบปรมาณขยะมลฝอย นอยกวา 50 ตน/วน โดยด าเนนการ ดงน 1.3.1 จดระบบคดแยกขยะมลฝอยทวไปทตนทาง 1.3.2 คดแยกของเสยอนตรายชมชนออกจากขยะมลฝอยทวไป และเกบรวบรวม ณ สถานทเกบรวบรวมของชมชน และสงไปยงสถานทเกบรวบรวมของจงหวด 1.3.3 จดท าระบบการจดการขยะมลฝอยแบบผสมผสาน โดยน า ขยะมลฝอยทเหลอจากการคดแยกไปฝงกลบและ/หรอน า ขยะมลฝอยทผานการคด

ท า ปย หรอแปรรปเปนพลงงาน เชน กาซชวภาพ ผลตกระแสไฟฟา 1.2.4 ปรบปรงบอฝงกลบเดมใหถกตองตามหลกวชาการ เพอเพมระยะเวลาการใชงาน 1.3 รปแบบ Model S ศนยก าจดขยะมลฝอยรวมทรองรบปรมาณขยะมลฝอย นอยกวา 50 ตน/วน โดยด าเนนการ ดงน 1.3.1 จดระบบคดแยกขยะมลฝอยทวไปทตนทาง 1.3.2 คดแยกของเสยอนตรายชมชนออกจากขยะมลฝอยทวไป และเกบรวบรวม ณ สถานทเกบรวบรวมของชมชน และสงไปยงสถานทเกบรวบรวมของจงหวด 1.3.3 จดท าระบบการจดการขยะมลฝอยแบบผสมผสาน โดยน า ขยะมลฝอยทเหลอจากการคดแยกไปฝงกลบและ/หรอน า ขยะ

408

The 4th

International Conference on Magsaysay Awardees:

Good Governance and Transformative Leadership in Asia, 31 May 2016

2. จดใหมสถานทเกบรวบรวมของเสยอนตรายชมชนของจงหวด จงหวดละ 1 แหง 3. สงเสรมภาคเอกชนลงทนหรอด าเนนงานระบบเกบรวบรวมขนสง และก าจดขยะมลฝอยและของเสยอนตรายพนทเปาหมายขนตอนท 2 :(1) Model L ไดแก จ.นนทบร จ.ภเกต ทน.หาดใหญ และทน.สงขลา จ.สงขลากรงเทพมหานคร และ จ.เชยงราย (2) Model M ไดแก ทม.นาน จ.นาน และ ทต.เมองแกลง จ.ระยอง (3) Model S ไดแก ทต.ทาวงผา จ.นาน ทม.สคว ทต.โนนแดง จ.นครราชสมา และ ทต.ล าปลายมาศ ทต.อสาณ จ.บรรมย

แยกไปใชประโยชนอน อาท ท าปย 2. จดใหมสถานทเกบรวบรวมของเสยอนตรายชมชนของจงหวดจงหวดละ1แหง 3. สงเสรมภาคเอกชนลงทนหรอด าเนนงานระบบเกบรวบรวมขนสง และก าจดขยะมลฝอยและของเสยอนตรายพนทเปาหมายขนตอนท 2 : จ านวน 26 จงหวด:นครปฐม อยธยา สระบร ปทมธาน ลพบร สมทรปราการ กาญจนบร นครศรธรรมราช เพชรบร สราษฎรธาน ราชบร ขอนแกน ปราจนบร ประจวบครขนธ ชลบร นครราชสมา (ยกเวน ทม.สคว ทต.โนนแดง) ล า ปาง แพร ชยนาท เพชรบรณ ระนอง ชมพร ยะลา ฉะเชงเทรา กระบ และสมทรสาคร

มลฝอยทผานการคดแยกไปใชประโยชนอน อาท ท าปย 2. จดใหมสถานทเกบรวบรวมของเสยอนตรายชมชนของจงหวด จงหวดละ 1 แหง 3. สงเสรมภาคเอกชนลงทนหรอด าเนนงานระบบเกบรวบรวมขนสง และก าจดขยะมลฝอยและของเสยอนตราย พนทเปาหมายขนตอนท 2 : จ านวน 46 จงหวด : ตรง ตาก มหาสารคาม สมทรสงคราม พะเยา นราธวาส พทลง สระแกว ศรสะเกษ สโขทย ชยภม พจตร หนองบวล าภ สรนทร บงกาฬ กาฬสนธ อตรดตถ นาน (ยกเวน ทต.ทาวงผา ทม.นาน) ตราด ก าแพงเพชร สงหบร นครนายก สตล อ านาจเจรญ อดรธาน พษณโลก สกลนคร

409

The 4th

International Conference on Magsaysay Awardees:

Good Governance and Transformative Leadership in Asia, 31 May 2016

พงงา จนทบร ยโสธร แมฮองสอน นครสวรรค มกดาหาร อทยธาน อบลราชธาน ระยอง (ยกเวน ทม.แกลง) ล าพน หนองคาย เชยงใหม นครพนม ปตตาน รอยเอด อางทอง บรรมย (ยกเวน ทต.ล าปลายมาศ ทต.อสาณ) เลย และ สพรรณบร

3. วางระเบยบ มาตรการการบรหาร จดการขยะมลฝอย และของเสยอนตราย

1. ออกระเบยบใหผวาราชการจงหวดเปนผก า กบดแลการบรหารจดการขยะมลฝอยขององคกรปกครองสวนทองถนภายในจงหวดใหมประสทธภาพและถกตองตามหลกวชาการ 2. ออกระเบยบใหมคณะกรรมการชดหนงซงมผวาราชการ จงหวด เปนประธานท าหนาทจดท าแผนแมบทและบรหารจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตรายในภาพรวมของจงหวด โดยมองคประกอบและ

1. พจารณาเรองการออกใบอนญาตสถานทก าจดขยะมลฝอย(Permitting system) (ทส.) 2. จดท า โครงการน า รองการเรยกคนซากผลตภณฑ เครองใชไฟฟาและผลตภณฑอเลกทรอนกสตามหลกการขยายความรบผดชอบของผผลต (Extended Producer Responsibility : EPR) (ทส./อก.) 3. ก าหนดหลกเกณฑระเบยบบงคบใชในการน าวสดรไซเคล

1. ออกกฎหมายดานการจดการซากผลตภณฑไฟฟาและอเลกทรอนกส (Waste Electrical and Electronic Equipment – WEEE) ตามหลกการขยายความรบผดชอบของผผลต (Extended Producer Responsibility : EPR) /คาธรรมเนยมผลตภณฑ (Product charge) (ทส.) 3. ออกขอบญญตทองถนใหมการคดแยกขยะมลฝอย (ขยะทวไป ขยะอนทรย ขยะรไซเคล ของเสย

410

The 4th

International Conference on Magsaysay Awardees:

Good Governance and Transformative Leadership in Asia, 31 May 2016

อ านาจหนาทอนตามทกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจะก าหนด 3. จดท าแผนแมบทการบรหารจดการขยะมลฝอยของประเทศและก าหนดรปแบบ เทคโนโลยทางเลอกส าหรบการก าจด ขยะมลฝอยของศนยก าจดขยะมลฝอยรวมแตละขนาด (ทส.) 4. พจารณาผอนปรนกฎหมายทเกยวของ เชน การจดท ารายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม (EIA) พระราชบญญตการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐพ.ศ.2556 พระราชบญญตการผงเมองพ.ศ. 2518 ประกาศ กระทรวงอตสาหกรรม เรองการท ารายงานเกยวกบการศกษามาตรการปองกนและแกไขผลกระทบตอคณภาพสงแวดลอมและความปลอดภย

เปนวตถดบในกระบวนการผลตบรรจภณฑ/ผลตภณฑ ในภาคอตสาหกรรม (อก.) 4. จดท า มาตรการเพอการปองกน และแกไขปญหาการลกลอบทงกากอตสาหกรรมทเปนอนตราย (อก./ทส.) 5. สงเสรมการกอสรางโรงงานบ าบด/ก าจด/รไซเคลเพมเตม (อก.) 6. ออกขอบญญตทองถนใหมการคดแยกขยะมลฝอย(ขยะทวไป ขยะอนทรย ขยะรไซเคล ของเสยอนตราย) และ หามทงของเสยอนตรายปนกบขยะมลฝอยทวไปตามกฎกระทรวง ทกระทรวงสาธารณสขก าหนด (อปท./มท.) 7. พจารณาเสนอกฎหมายทจะใชในการบรหารจดการขยะมลฝอยของประเทศใหเปนเอกภาพ (ทส./มท./

อนตราย) และ หามทงของเสยอนตรายปนกบขยะมลฝอยทวไปตามกฎกระทรวงทกระทรวงสาธารณสขก าหนด (อปท./มท.)

411

The 4th

International Conference on Magsaysay Awardees:

Good Governance and Transformative Leadership in Asia, 31 May 2016

พ.ศ.2552 และหรอออกมาตรการเพอ สงเสรมใหเกดการลงทนของภาคเอกชนในการจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตราย (ทส./กค./พน./มท./อก.) 5.ออกกฎกระทรวงก าหนดอตราคาธรรมเนยม คาบรการหลกเกณฑและมาตรฐานการลด คดแยก เกบรวบรวม ขนสงและก าจดขยะมลฝอย ของเสยอนตรายชมชน และมลฝอยตดเชอ (สธ./ทส.) 6. ออกกฎระเบยบเรองระบบการตรวจสอบควบคมการจดตงและด าเนนงานสถานทก าจดขยะมลฝอย (สธ./ทส.) 7. ออกขอบญญตทองถนใหมการคดแยกขยะมลฝอย(ขยะทวไป ขยะอนทรย ขยะรไซเคล ของเสยอนตราย) และ หามทงของเสยอนตรายปนกบขยะมลฝอย

สธ./อก.)

412

The 4th

International Conference on Magsaysay Awardees:

Good Governance and Transformative Leadership in Asia, 31 May 2016

ทวไปตามกฎกระทรวง ทกระทรวงสาธารณสขก าหนด (อปท./มท.)

4. สรางวนยของคน ในชาตมงส การจดการทย งยน - ใหความรประชาชน - บงคบใชกฎหมาย

1. ตรวจสอบและด าเนนการทางกฎหมายแกผลกลอบทงลกลอบก า จด ขยะมลฝอยชมชน กากอตสาหกรรม กากกมมนตรงส ของเสยอนตรายและมลฝอยตดเชอทไมถกตองตามหลกเกณฑทก าหนด (อก./สธ./วท./สตช./มท./อปท.) 2. รณรงคประชาสมพนธใหความร ปลกจตส า นก สรางความตระหนกใหประชาชนเขามามสวนรวมในการจดการขยะมลฝอย ตงแตการลด คดแยกทตนทางจนถงการก าจดขนสดทาย ตลอดจนลดการใชถงพลาสตกและหนมาใชวสดอนแทน (ทส./สนร.) 3. สรางจตส านกและวนยในการจดการขยะมลฝอยใหแก นกเรยนและเยาวชน โดยใหม

1.ตรวจสอบและด าเนนการทางกฎหมายแกผลกลอบทงลกลอบก า จด ขยะมลฝอยชมชน กากอตสาหกรรม กากกมมนตรงส ของเสยอนตรายและมลฝอยตดเชอทไมถกตองตามหลกเกณฑทก าหนด (อก./สธ./วท./สตช./มท./อปท.) 2. ควบคมการประกอบกจการรานรบซอของเกาทงการใหอนญาตประกอบกจการและการด าเนนกจการ(มท./อปท.) 3. รณรงคประชาสมพนธใหความร ปลกจตส า นกสรางความตระหนกใหประชาชนเขามามสวนรวมในการจดการขยะมลฝอย ตงแตการลด คดแยกทตนทางจนถงการก าจดขนสดทาย ตลอดจนลดการใชถงพลาสตกและหนมา

1. ตรวจสอบและด าเนนการทางกฎหมายแกผลกลอบทง ลกลอบก า จด ขยะมลฝอยชมชน กากอตสาหกรรม กากกมมนตรงส ของเสยอนตรายและมลฝอยตดเชอทไมถกตองตามหลกเกณฑทก าหนด (อก./สธ./วท./สตช./มท./อปท.) 2. ควบคมการประกอบกจการรานรบซอของเกาทงการใหอนญาตประกอบกจการและการด าเนนกจการ(มท./อปท.) 3 .รณรงคประชาสมพนธใหความร ปลกจตส า นกสรางความตระหนกใหประชาชนเขามามสวนรวมในการจดการขยะมลฝอย ตงแตการลด คดแยกทตนทางจนถงการก าจดขนสดทาย ตลอดจนลดการใชถงพลาสตก

413

The 4th

International Conference on Magsaysay Awardees:

Good Governance and Transformative Leadership in Asia, 31 May 2016

การปฏบตเปนรปธรรมในโรงเรยนและสถานศกษาทกแหงเปนตวอยาง (ศธ.)

ใชวสดอนแทน (ทส./สนร.) 4. สรางจตส านกและวนยในการจดการขยะมลฝอยใหแกนกเรยนและเยาวชน โดยใหมการปฏบตเปนรปธรรมในโรงเรยนและสถานศกษาทกแหงเปนตวอยาง (ศธ.)

และหนมาใชวสดอนแทน (ทส./สนร.) 4. สรางจตส านกและวนยในการจดการขยะมลฝอยใหแกนกเรยนและเยาวชน โดยใหมการปฏบตเปนรปธรรมในโรงเรยนและสถานศกษาทกแหงเปนตวอยาง (ศธ.)

(ทมา: กรมควบคมมลพษ, 2557) จากตารางสามารถสรปการด าเนนงานตาม roadmap ม 4 ขนตอนส าคญดงน ขนตอนท 1 ก าจดขยะมลฝอยตกคางสะสมในสถานทก าจดขยะมลฝอยในพนทวกฤต (ขยะมลฝอยเกา) ขนตอนท 2 สรางรปแบบการจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตรายทเหมาะสม (ขยะมลฝอยใหม) โดยเนนการลดและคดแยกขยะมลฝอยตงแตตนทาง มการจดการขยะมลฝอยแบบศนยรวม ก าจดโดยเทคโนโลยแบบผสมผสานเนนการแปรรปเปนพลงงานหรอท าใหเกดประโยชนสงสด ขนตอนท 3 วางระเบยบมาตรการการบรหาจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตราย ขนตอนท 4 สรางวนยของคนในชาตมงสการจดการทย งยน คอ ใหความรประชาชน และบงคบใชกฎหมาย โดยแตละขนตอนจะแบงระยะเวลาการด าเนนงานระยะ 6 เดอน 1 ป และ 1 ปขนไป (กรมควบคมมลพษ, 2557) ตามแนวทางการด าเนนงานตาม Roadmap ทปรากฎตามตาราง จะพบวาเปนการน าหลกการส าคญทเปนหลกการพนฐานทวไปของการจดการขยะ คอ หลกการ 3 Rs อนไดแก Reduce หมายถง ลดการเกดขยะมลฝอย Reuse หมายถง น ากลบมาใชซ า Recycle หมายถง หมนเวยนกลบมาใชใหม นอกจากนมการน าเทคโนโลยการแปรรปขยะมลฝอยใหเปนพลงงานโดยเทคนควธการทสอดคลองกบแทงเชอเพลงขยะ (Refuse Derived Fuel, RDF) หลกการท างานของเทคโนโลยแทงเชอเพลงขยะ เรมจากการคดแยกขยะมลฝอยทไมสามารถเผาไหมได (เชน โลหะ แกว เศษหน โลหะ) ขยะอนตราย และขยะรไซเคลออกจากขยะมลฝอยรวม จากนนจงปอนขยะมลฝอยไปเขาเครองบดเพอลดขนาด อาจมการปอนเขาเตาอบเพอลดความชนของขยะมลฝอยโดยการใชความรอนจากไอน าหรอลมรอนเพออบขยะมลฝอยใหแหงซงจะท าใหน าหนกลดลงเกอบ 50% (ความชนเหลอไมเกน 15%) และสดทายจะสงไปเขาเครองอดเมด (Pellet) หรอท าเปนแทงเพอท าใหไดเชอเพลงขยะอดเมดหรอเปนแทงทมขนาดและความหนาแนนเหมาะสมตอการขนสงหรอการใชงาน

414

The 4th

International Conference on Magsaysay Awardees:

Good Governance and Transformative Leadership in Asia, 31 May 2016

โดยภาพรวมสามารถสรปไดวาการจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตรายตาม Roadmap เปนขนตอนการบรหารจดการขยะตามหลกวชาการทวๆ ไปประกอบดวย ขนตอนการลดและคดแยก ณ แหลงก าเนด ขนตอนการเกบรวบรวม ขนตอนการเกบกก ขนตอนการขนสง ขนตอนการแปรสภาพ และขนตอนการก าจดหรอท าลาย (อาณต ตะปนตา, 2553, น. 69 – 107) และสอดคลองตามมาตรฐานเกยวกบระบบรวบรวมและเกบขนขยะมลฝอยดงน 1) ระบบรวบรวมขยะมลฝอยการรวบรวมหรอเกบกก หมายถง การเกบรวบรวมขยะมลฝอย ณ แหลงก าเนด เพอรอการเกบขนน าไปก าจด 2) การเกบขนขยะมลฝอย หมายถง การเกบรวบรวมขยะมลฝอยจากอาคารสถานทตางๆ ซงเปนแหลงก าเนดขยะมลฝอยและน ามาเทลงในรถเกบขนเพอขนสงไปก าจด โดยประเดนทควรน ามาพจารณาในการเกบขนขยะมลฝอย 3) การขนสงขยะมลฝอยการขนสงขยะมลฝอยจากชมชนไปยงสถานทก าจดขยะมลฝอย และตามคมอการปฏบตงานของเจาหนาทองคกรปกครองสวนทองถนในการจดการของเสยอนตรายจากชมชนส าหรบการบรหารจดการขยะมลฝอยอนตรายจากชมชน (กรมควบคมมลพษ, 2550) โดยแบงเปนขนตอนตางๆ ไดแก ขนตอนท 1 การสรางกลไกการคดแยกของเสยอนตรายจากตนทาง ขนตอนท 2 การแยกทงเปนการก าหนดวธการคดแยกของเสยอนตรายจากตนทางและจดสงอ านวยความสะดวกทเหมาะสม ขนตอนท 3 การเกบรวบรวมของเสยอนตรายจากชมชน ขนตอนท 4 การเกบกก ขนตอนท 5 การขนสงของเสยอนตราย ทเกบรวบรวมไวในสถานทเกบกกของเสยอนตรายจากชมชน นอกจากนการจดการของเสยอนตราย ยงมอก 2 ขนตอน ซงไมอยในระบบการรวบรวมและเกบขน คอ ขนตอนท 6 การรไซเคลของเสยอนตราย และขนตอนท 7 การบ าบด/ก าจดของเสยอนตราย ซงตองด าเนนการโดยการฝงกลบหรอการเผา ซงในขนตอนท 1-4 องคกรปกครองสวนทองถนควรด าเนนการเอง สวนขนตอนท 5-7 นนควรเปนหนวยงานเอกชนทมศกยภาพและไดรบอนญาตเปนผด าเนนการ โดยในขนตอนการขนสงของเสยอนตรายนน ตองปฏบตตามประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เรอง ระบบเอกสารก ากบการขนสงของเสยอนตราย พ.ศ. 2547 2.3 ผลการบรหารจดการตาม Roadmap

หลงจากมการด าเนนงานตาม Roadmap การจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตรายตามขนตอน และแนวทางในระยะเวลา 6 เดอนเรงดวน น ามาสผลการด าเนนงาน ซงในการวดผลการด าเนนงานหรอการประเมนผลนโยบาย (policy evaluation) กลาวคอหลงจากทมการน านโยบายไปสการปฏบตวาในทสดแลวเกดสมฤทธผลตามทพงปราถนาหรอเจตนารมณทก าหนดไวหรอไม (จมพล หนมพานช, 2554, น.49) โดยกรมควบคมมลพษ ด าเนนการรายงานผลการด าเนนงานโดยจ าแนกเปนขยะประเภทตางๆ ดงตอไปน

415

The 4th

International Conference on Magsaysay Awardees:

Good Governance and Transformative Leadership in Asia, 31 May 2016

ขยะมลฝอยพบวา หลงจากการด าเนนงานตาม Roadmap ระยะหนงเมอสนสดป 2557 สามารถจดการขยะตกคางสะสมไดรวม 13.2 ลานตน และในชวง 6 เดอนแรกของป 2558 (มกราคม – มถนายน) จดการไดเพมขนเปน 15 ลานตน รอยละ 50 ของปรมาณขยะตกคางสะสมทงหมดแบงเปนการด าเนนงานในพนท 6 จงหวดเรงดวน ไดแก จงหวดพระนครศรอยธยา สระบร ลพบร นครปฐม สมทรปราการ และปทมธาน จานวน 11.04 ลานตน ก าจดได 9.22 ลานตน และอก 71 จงหวด จ านวน 18.96 ลานตน ก าจดได 5.78 ลานตน ของเสยอนตรายชมชน ซงการจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตราย ก าหนดใหมการคดแยกของเสยอนตรายชมชนออกจากขยะมลฝอยทวไปทตนทางเกบรวบรวม ณ สถานทเกบรวบรวมของจงหวดและสงไปก าจดยงสถานทก าจดทถกตองและไดรบใบอนญาตจากทางราชการผลจากการด าเนนงานของจงหวดและองคกรปกครองสวนทองถน มการตงศนยรวบรวมของเสยอนตรายชมชนของจงหวด จ านวน 83 แหงครอบคลมองคกรปกครองสวนทองถน 5,310 แหง ปจจบนศนยรวบรวมของเสยอนตรายชมชนของจงหวดด าเนนการเกบรวบรวมของเสยอนตรายชมชนแลว 42 แหง (องคกรปกครองสวนทองถน1,127 แหง) รวบรวมสงของเสยอนตรายชมชนเขาสศนยฯ ประมาณ 250 ตน และสงไปก าจดแลวประมาณ 174 ตน (กรมควบคมมลพษ, 2558, น.29-38) จากผลการด าเนนงานในชวง 6 เดอนเรงดวน ถอเปนผลงานทส าเรจตามแผน ทงนท งนนความส าเรจโดยรวมของroadmap ไมไดจบเพยงใน 6 เดอน ยงมการเดนหนาตอไปในระยะปานกลาง 1 ป และระยะยาว 1 ปขน ซงการทความส าเรจจะเกดขนอยางสมบรณนน ทกภาคสวนทเกยวของตองไมหยดนง หากแตควบคมการด าเนนงานใหเปนตามแผนเพอขบเคลอนสเปาหมาย และเมอด าเนนตามแผนในระยะเวลาตามก าหนดสงทผรบผดชอบตองพจารณาทบทวนตอคอ นโยบายควรจะมการเปลยนแปลงหรอไม หรอจะสนสดยต หรอจะด าเนนนโยบายตอไป ซงหากพจารณาแลวผเขยนเหนวานโยบายการจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตรายเดนมาถกทางแลว ดงนนควรมการสบตอนโยบายอยางตอเนองไมวาจะเปลยนแปลงรฐบาลกลบสรฐบาลปกต หรอในทกๆ รฐบาล เพราะสงทควรเกดขนกบประเทศไมใชเพยงแคการสรางความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ หากแตตองรบผดชอบตอสงคม และสงแวดลอมโดยรวมดวย เพอขบเคลอนสการพฒนาอยางสมดลทแทจรง บทสรป

จากสถานการณปญหาขยะมลฝอยและของเสยอนตรายทสะสมลนเมอง และการขาดการบรหารจดการทเหมาะสมสการกอตวเปนนโยบายไดรบความสนใจจากคณะรกษาความสงบแหงชาต จน

416

The 4th

International Conference on Magsaysay Awardees:

Good Governance and Transformative Leadership in Asia, 31 May 2016

กลายเปนวาระแหงชาตวาดวยขยะ และเหนชอบอนมต Roadmap การจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตราย ซงเปนการก าหนดนโยบาย สการใหสวนราชการทกภาคสวนทงในสวนกลาง สวนภมภาคและองคกรปกครองสวนทองถนน าไปสการปฏบตตามแผนใหเกดขนจงเปนรปธรรมตามอ านาจหนาททถกก าหนดขน โดยการจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตราย มทศทางการด าเนนงานทสามารถสรปสาระส าคญไดดงน 1) การก าจดขยะมลฝอยตกคางสะสม (ขยะมลฝอยเกา) 6 จงหวดวกฤต ไดแก จงหวดพระนครศรอยธยา จงหวดนครปฐม จงหวดสระบร จงหวดลพบร จงหวดปทมธาน และจงหวดสมทรปราการ ตามแผนปฏบตการการแกไขปญหาในพนทวกฤตทตองเรงแกไขปญหาก าจดขยะมลฝอยไมถกตองและตกคางสะสม (ระยะเรงดวน 6 เดอน) และจงหวดทวประเทศอก 71 จงหวด ด าเนนการปรบปรงฟนฟสถานทก าจด ขยะมลฝอย และน าขยะมลฝอยตกคางสะสมไปก าจดอยางถกตอง 2) ผลกดนใหมระเบยบส านกนายกรฐมนตรวาดวยการจดระบบบรหารจดการขยะมลฝอยของประเทศ พ.ศ. 2557 และระเบยบส านกนายกรฐมนตรวาดวยการแกไขปญหาการจดการขยะมลฝอยในทองท จงหวดนครปฐม จงหวดปทมธาน จงหวดพระนครศรอยธยา จงหวดลพบร จงหวดสมทรปราการ และจงหวดสระบร พ.ศ. 2557 โดยมผลบงคบใชเมอวนท 20 กนยายน 2557 3) กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมไดรวมกบกระทรวงมหาดไทยด าเนนโครงการ “เมอง สะอาดคนในชาตมสข” เฉลมพระเกยรตพระบาทสมเดจพระเจาอยหว เนองในโอกาสทรงเจรญพระชนมพรรษา 87 พรรษา โดยรณรงคประชาสมพนธ จดนทรรศการใหความร ปลกจตส านก ประชาชนดานการจดการคณภาพสงแวดลอม โดยเฉพาะการเกบและคดแยกขยะมลฝอยตงแตตนทางจนถงการก าจด และท าความสะอาดสถานทสาธารณะตางๆ ทกจงหวด 4) จงหวดด าเนนการคดเลอกพนทตนแบบการจดการขยะมลฝอยทเหมาะสม เพอผลกดนใหเกดการคดแยกขยะมลฝอยตงแตตนทาง การเกบขนขยะมลฝอยแบบแยกประเภท และการก าจดขยะมลฝอยแบบถกตอง 5) จงหวดด าเนนการคดเลอกพนทศนยรวบรวมของเสยอนตรายชมชนของจงหวด 6) กระทรวงสาธารณสขด าเนนการตรวจสอบระบบเอกสารก ากบการขนสง (Manifest) ส าหรบมลฝอยตดเชอจากสถานบรการสาธารณสขขนาดใหญอยางเขมงวด เพอปองกนปญหาการลกลอบทงมลฝอยตดเชอ 7) กระทรวงอตสาหกรรม ด าเนนการก ากบดแลการขนสงกากของเสยอตสาหกรรมทเปนอนตรายอยางเขมงวด เพอปองกนปญหาลกลอบทงกากอตสาหกรรม 8) การส ารวจพนททมศกยภาพในการแปรรปขยะมลฝอยเพอผลตพลงงานเพมเตม ซงขณะนไดมการเปดด าเนนการโครงการแปรรปขยะมลฝอยเพอผลตพลงงานแลว 2 แหง คอ เทศบาลนครภเกต จงหวดภเกต และเทศบาลนครหาดใหญ จงหวดสงขลา และอยระหวางการกอสราง จ านวน 3 แหง คอ กรงเทพมหานคร เทศบาลนครขอนแกน จงหวดขอนแกน และเทศบาลต าบลแมขร จงหวดพทลง 9) จงหวดไดจดท าแผนบรหารจดการขยะมลฝอยของจงหวด จดสงใหกรมควบคมมลพษ กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ครบทง 77 จงหวด 10) ด าเนนการพฒนาและปรบปรงกฎหมายเพอเพมประสทธภาพการจดการขยะมลฝอย

417

The 4th

International Conference on Magsaysay Awardees:

Good Governance and Transformative Leadership in Asia, 31 May 2016

และของเสยอนตราย ไดแก กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ก าลงด าเนนการยกรางพระราชบญญตการจดการ ซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส และพระราชบญญตการบรหารจดการขยะมลฝอยแหงชาต กระทรวงสาธารณสขก าลงด าเนนการปรบปรงกฎกระทรวงตามพระราชบญญตการสาธารณสข พ.ศ. 2535 เกยวกบการคดแยก เกบขนแบบแยกประเภท และก าจดมลฝอยแบบถกตอง และอตรา คาธรรมเนยมการเกบขนและก าจดมลฝอย และจากการด าเนนงานจดการปญหาขยะมลฝอยและของเสยอนตรายตาม Roadmap สงผลถงสถานการณในป 2557ท มการประเมนผลการด าเนนงาน คอ ปรมาณขยะมลฝอยตกคางสะสมลดนอยลง มสถานทก าจดขยะมลฝอยด าเนนการอยางถกตองเพมมากขน เปนตน ซงนบเปนสญญาณทดของประเทศไทย และหวงวาการด าเนนการตามแผนอยางตอเนองสามารถท าใหประเทศหลดพนจากวกฤตปญหาขยะลนเมอง หากรฐบาลสานตอนโยบายอยางตอเนอง กระทรวงตางๆ ผนกก าลงประสานงานกนอยางบรณาการเปนองครวม องคกรปกครองสวนทองถนมบคลากรกลไกการบรหารจดการขยะทมประสทธภาพและถกตองตามหลกวชาการ สการรวมมอกบภาคเอกชนทสามารถแปรรปขยะเปนมลคาเพอเปนพลงงานทางเลอกในการผลตกระแสไฟฟาอนาคต ผนวกกบประชาชนในประเทศมจตส านกรวมมวนยในการจดการเชงปองกนปญหามากกวาการสงสมปญหาแลวคอยตามแกไข ทกอยางลวนมความเปนไปไดหากภาครฐผลกดนสบตอนโยบายเปนวาระส าคญและทกภาคสวนรวมมอกนอยางตอเนอง บรรณานกรม

กรมควบคมมลพษ. (2550) . คมอการปฏบตงานของเจาหนาทองคกรปกครองสวนทองถนในการเกบรวบรวม ขนสงและก าจดของเสยอนตรายจากชมชน. คนเมอ 9 มนาคม 2559. http://infofile.pcd.go.th/haz/Guideline_communitywaste.pdf?CFID=15179413&CFTOKEN=81376160

กรมควบคมมลพษ. (2557). สรปสถานการณมลพษของประเทศไทย พ.ศ. 2556. คนเมอ 9 มนาคม 2559. http://www.pcd.go.th/public/Publications/print_report.cfm? task=report2556.

กรมควบคมมลพษ. (2557). ตารางการประสานขบเคลอน Roadmap การจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตราย. คนเมอ 11 มนาคม 2559. http://www.pcd.go.th/Info_Serv/File /Roadmap6.pdf.

กรมควบคมมลพษ. (2557). Roadmap การจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตราย ฉบบผานความเหนชอบจากคณะรกษาความสงบแหงชาต เมอวนท ๒๖ สงหาคม ๒๕๕๗. วนทสบคน 11 มนาคม 2559. http://infofile.pcd.go.th/mgt/Roadmap_Aug262014.pdf?CFID =15179413& CFTOKEN=81376160.

418

The 4th

International Conference on Magsaysay Awardees:

Good Governance and Transformative Leadership in Asia, 31 May 2016

กรมควบคมมลพษ. (2558). สถานการณมลพษประเทศไทยป 2558 รอบ 6 เดอน. คนเมอ 9 มนาคม 2559. http://infofile.pcd.go.th/mgt/ThailandPollut2558_Form. pdf?CFID=15179413&CFTOKEN=81376160.

จมพล หนมพานช. (2552). การวเคราะหนโยบาย: ขอบขาย แนวคด ทฤษฎ และกรณตวอยาง. นนทบร: ส านกพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

______________. (2554). การน านโยบายไปสการปฏบต มมมองในทศนทางรฐศาสตร การเมอง และรฐประศาสนศาสตร การบรหาร และกรณศกษาของไทย. (พมพครงท 1). กรงเทพฯ: ส านกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ธเรศ ศรสถตย. (2553).วศวกรรมการจดการมลฝอยชมชน. (พมพครงท 1). กรงเทพฯ: ส านกพมพแหงจฬาลงกรณ มหาวทยาลย.

มยร อนมานราชธน. (2549). นโยบายสาธารณะ. กรงเทพฯ: เอกซเปอรเนท. สมไทย วงษเจรญ. (2557). นกธรกจรไซเคลขยะ ตงปญหาขยะของไทย บรหารจดการแบบขยะ. คน

เมอ 13 มนาคม 2559. http://thaipublica.org/2014/08/wongpanich-waste-recycling/ อาณต ตะปนตา. (2553). ความรเบองตนเกยวกบการจดการขยะมลฝอย. กรงเทพฯ: ส านกพมพ

แหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.