338 N r 5 / 2 0 0 8

P R A C E O R Y G I N A L N Eg ineko l og ia

Ginekol Pol. 2008, 79, 338-341

Warto diagnostyczna wybranych kwestionariuszy (UDI 6SF, Gaudenza,MESA, ICIQ-SF, oraz Kings HealthQuestionnaire) w rozpoznawaniurnych postaci klinicznych nietrzymania moczu u kobiet

The diagnostic value of chosen questionnaires (UDI 6SF,Gaudenz, MESA, ICIQ-SF and Kings Health Questionnaire) indiagnosis of different types of womens urinary incontinenceKieres Pawe1, Rokita Wojciech2, Stanisawska Marta2, Rechberger Tomasz3, Gazia Mieczysaw1

1 Oddzia Urologiczny Szpital im. w. Rafaa Wojewdzki Specjalistyczny Zesp Opieki Zdrowotnej Grulicy i Chorb Puc w Kielcach 2 Oddzia Poonictwa i Ginekologii Szpital Kielecki NZOZ w. Aleksandra w Kielcach3 II Katedra i Klinika Ginekologii Operacyjnej Akademii Medycznej w Lublinie

StreszczenieCel pracy: Oceniono przydatno kwestionariuszy UDI 6SF, Gaudenza, MESA, ICIQ-SF oraz Kings Health Question-naire w diagnostyce poszczeglnych postaci klinicznych nietrzymania moczu u kobiet.Materia i metody: Badaniem objto 100 kobiet hospitalizowanych w Oddziale Urologii Szpitala Wojewdzkiegow Kielcach z powodu kopotw z utrzymaniem moczu. Dane uzyskane z kwestionariuszy porwnano z wynikamibada urodynamicznych i poddano je ocenie statystycznej.Wyniki: rednia wieku badanych kobiet wynosia 55,6 lat. Na podstawie danych uzyskanych z kwestionariuszy wy-sikowe nietrzymanie moczu (WNM) rozpoznano u 32%, naglce nietrzymanie moczu (NNM) u 10%, a posta mie-szan nietrzymania moczu (MNM) u 55% badanych, natomiast posta neurogenn nietrzymania moczu u 3 kobiet(3%). Stwierdzono 98% czuo i 50% swoisto ocenionych kwestionariuszy w rozpoznaniu rodzaju nietrzymaniamoczu u kobiet.Wnioski: 1. Dane uzyskane na podstawie kwestionariuszy nie s wystarczajce do postawienia pewnego rozpoznania posta-ci klinicznej nietrzymania moczu u kobiet.2. Kwestionariusz ICIQ-SF, Gaudenza i MESA s skuteczne w rozpoznawaniu mieszanej postaci nietrzymania moczu(MNM) u kobiet.3. Mimo wysokiej czuoci, swoisto danych z kwestionariuszy w diagnostyce nietrzymania moczu jest stosunkowoniska.

Adres do korespondencji:Kieres Pawe Oddzia Urologiczny Szpital im. w. Rafaa ul. Czerwona Gra 10, 26-060 Chciny e-mail: p.kieres@interia.pl

Otrzymano: 03.03.2008

Zaakceptowano do druku: 25.04.2008

Nietrzymanie moczu jest jedn z najczciej wystpuj-cych przewlekych chorb u kobiet, na ktr cierpi od 17 do60% populacji [1]. Znaczne rozpowszechnienie i charakter ob-jaww sprawiaj, e schorzenie to jest wymieniane jako jednoz najwaniejszych, majcych zdecydowanie negatywny wpywna kondycj psychofizyczn caej populacji kobiet [2].

Warunkiem skutecznej terapii nietrzymania moczu jestpostawienie waciwego rozpoznania i dobr odpowiedniejmetody leczenia. Dlatego istnieje konieczno powszechnegostosowania prostych, tanich, a jednoczenie obiektywnychmetod diagnostycznych, pozwalajcych na waciwe wyodrb-nienie kobiet, ktre wymagaj leczenia. Majc to na uwadze,w przedstawionej pracy postanowiono oceni przydatnonajczciej stosowanych kwestionariuszy w diagnostyce po-szczeglnych postaci klinicznych nietrzymania moczu, po-przez okrelenie korelacji postawionych za ich pomoc rozpo-zna z wynikami bada urodynamicznych.

Materia i metodyBadaniami objto 100 kobiet leczonych z powodu nietrzy-

mania moczu w Oddziale Urologicznym Szpitala im. w. Ra-faa w Czerwonej Grze k/ Kielc.

U kadej badanej kobiety wykonano: badanie ginekolo-giczne, pobrano rozmaz cytologiczny, oceniono biocenoz po-chwy, zaburzenia statyki narzdu rodnego okrelono wedugklasyfikacji POP-Q [3], wykonano badania urodynamiczne,oceniono mas ciaa. Kada badana pacjentka wypenia kwe-stionariusze UDI 6SF, Gaudenza, MESA, ICIQ-SF orazKings Health Questionnaire. Diagnostyk ginekologicznprzeprowadzono w Poradni Konsultacyjnej Ginekologii i Pa-tologii Ciy Szpitala Kieleckiego. Wszystkie pacjentki wyra-ziy wiadom zgod na udzia w badaniu.

W badaniu podmiotowym zwrcono uwag na szczego-wy wywiad pooniczo-ginekologiczny z uwzgldnieniem licz-by porodw, sposobu zakoczenia ciy oraz wystpowaniaobjaww wypadowych okresu menopauzalnego. Rozpoznaniaposzczeglnych postaci klinicznych nietrzymania moczu usta-lono na podstawie zebranego wywiadu i danych uzyskanychz wypenionych przez pacjentki kwestionariuszy. Rozpoznaniate weryfikowano za pomoc bada urodynamicznych.

Podczas badania urodynamicznego wykonywano: uro-flowmetri naturaln poczon z ocen zalegania moczu pomikcji, cystometri w fazie napeniania i badanie cinieniowo-przepywowe. Badanie urodynamiczne wykonywane byo naaparacie Duet Logic G2 firmy Meden. Do interpretacji wyni-kw wykorzystano definicje oraz jednostki ustalone przez In-ternational Continence Society (ICS) [4].

Uzyskane wyniki bada opracowano statystycznie przyuyciu programu Statistica PL ver. 6.0

Wynikirednia wieku badanych kobiet wyniosa 55,6 lat (SD

10,47). Najmodsza z badanych pacjentek miaa 25 lat, a naj-starsza 78 lat. 74 (74%) badane kobiety byy po menopauzie,81% (81) byo wielordkami, 9 (9%) pacjentek urodzio wicejni trjk dzieci, natomiast 10 (10%) badanych to nierdki.W badanej populacji odsetek ci cesarskich wynis 9% i byporwnywalny we wszystkich postaciach klinicznych nietrzy-mania moczu.

Na podstawie danych uzyskanych z kwestionariuszy wysi-kowe nietrzymanie moczu (WNM) rozpoznano u 32% kobiet,naglce nietrzymanie moczu (NNM) w 10% przypadkw,a posta mieszan nietrzymania moczu (MNM) u 55% bada-nych, natomiast posta neurogenn nietrzymania moczu u 3%

2 0 0 8 P o l s k i e T o w a r z y s t w o G i n e k o l o g i c z n e 339

P R A C E O R Y G I N A L N Eg ineko l og ia

Ginekol Pol. 2008, 79, 338-341

Kieres P, et al.

Sowa kluczowe: urodynamika / badanie / nietrzymanie moczu / diagnostyka // kwestionariusze /

AbstractThe aim: The assessment of the usefulness of the following questionnaires: UDI 6SF, Kings Health Questionnaire,Gaudenz, MESA, ICIQ-SF in diagnosis of different types of womens urinary incontinence.Material and methods: The study included 100 women who were hospitalized in the Department of Urology of St. Rafael Hospital in Czerwona Gra due to urinary incontinence.On the basis of the received data we have compared the data from questionnairies to the results of the urodynamicstudy. Results: The mean age of women was 55,6 years. The stress urinary incontinence (SUI) was diagnosed in 32%,urgent urinary incontinence (UUI) in 10% and mixed urinary incontinence (MUI) in 55% of women, and neurogenicbladder in 3%. The data obtained from the study showed that questionnaires had 98% sensitivity and 50% specificity in diagnos-ing the type of urinary incontinence in women. Conclusions:1. Data obtained from the questionnaires fails to offer enough information to make a certain diagnosis of urinaryincontinence.2. The questionnaires: ICIQ-SF, Gaudenz and MESA are effective in the diagnosis of mixed urinary incontinence.3. In spite of their high sensitivity, the specificity of questionnaires in the diagnosis of urinary incontinence is ratherlow.

Key words: urodynamics / examination / urinary incontinence / diagnostic procedures // questionnaires /

badanych pacjentek. W oparciu o analiz statystyczn uzyska-nych wynikw bada stwierdzono 98% czuo i 50% specy-ficzno kwestionariuszy w rozpoznawaniu nietrzymania mo-czu. Oceniono korelacj rozpozna poszczeglnych typwnietrzymania moczu postawionych na podstawie kwestiona-riuszy z wynikami bada urodynamicznych.

Wspczynnik korelacji liniowej Persona (rxy) dla kwestio-nariusza ICIQ-SF w mieszanej postaci nietrzymania moczu(MNM) wynis 0,22, dla kwestionariusza UDI 6SF w przy-padku wysikowego nietrzymania moczu (WNM) 0,14 i 0,08dla mieszanej postaci nietrzymania moczu (MNM).

Dla kwestionariusza Gaudenza w wysikowym nietrzyma-niu moczu (WNM) wspczynnik korelacji liniowej mia war-to 0,02 a w mieszanej postaci nietrzymania moczu (MNM)r(xy) by rwny 0,14.

Dla kwestionariusza MESA dodatni korelacj stwierdzo-no jedynie w odniesieniu do postaci mieszanej nietrzymaniamoczu, a warto wspczynnika korelacji liniowej Persona(rxy) wyniosa 0,12.

DyskusjaOstatnia definicja nietrzymania moczu opracowana przez

International Continence Society (ICS) okrela nietrzymaniemoczu jako epizod niekontrolowanej utraty moczu. Dodatko-wo ICS zaleca, aby w czci opisowej rozpoznania okrelanasilenie objaww, czsto ich wystpowania, czynniki ryzy-ka, wpyw na higien oraz na jako ycia dotknitych tymproblemem kobiet [5]. Te zmiany definicji spowodowaywzrost znaczenia badania podmiotowego (wywiadu) w rozpo-znawaniu postaci klinicznych nietrzymania moczu. Odpo-wiednio zebrany wywiad oparty o kwestionariusze pozwalaw wikszoci przypadkw na postawienie prawidowego roz-poznania typu nietrzymania moczu [6].

Ze wzgldu na du liczb kwestionariuszy stosowanychw diagnostyce nietrzymania moczu oraz subiektywizm wype-niajcych je pacjentek istnieje konieczno obiektywizacji roz-pozna nietrzymania moczu stawianych na podstawie po-szczeglnych kwestionariuszy.

W prezentowanej pracy rozpoznanie klinicznych postacinietrzymania moczu postawiono na podstawie kwestionariu-szy: UDI 6SF, Gaudenza, MESA, ICIQ-SF oraz Kings He-alth Questionnaire. Rozpoznania te zweryfikowano, wykonu-jc u wszystkich pacjentek badania urodynamiczne. Analizastatystyczna uzyskanych wynikw bada wykazaa, e czuokwestionariuszy w rozpoznaniu nietrzymania moczu wyniosa98%, natomiast ich specyficzno okrelono na poziomie 50%.

Tak wysoka czuo wiadczy o tym, e na podstawie kwe-stionariusza mona rozpozna nietrzymanie moczu u prawiewszystkich kobiet cierpicych na t dolegliwo. Natomiaststwierdzona stosunkowo niska (50%) swoisto (specyficz-no) powoduje, e istnieje konieczno weryfikacji rozpoznapostaci klinicznych nietrzymania moczu za pomoc dokad-niejszych metod diagnostycznych ze wzgldu na due prawdo-podobiestwo uzyskania wynikw faszywie dodatnich. Ob-serwacje nasze s zgodne z obserwacjami Korda i wsp., ktrzystwierdzili du warto badania anamnestycznego w diagno-zowaniu nietrzymania moczu, ale jednoczenie zwracaj uwa-g na konieczno wykonywania badania urodynamicznegow celu ustalenia precyzyjnego rozpoznania [7].

Przydatno poszczeglnych kwestionariuszy w rozpozna-niu okrelonej postaci klinicznej nietrzymania moczu okrelo-no, oceniajc korelacj postawionych za ich pomoc rozpo-zna z wynikami bada urodynamicznych wykonanych u ob-jtych badaniami kobiet. Najwiksz warto wspczynnikakorelacji liniowej Persona (rxy) 0,22 uzyskano dla kwestiona-riusza ICIQ-SF w przypadku mieszanej postaci nietrzymaniamoczu (MNM).

Kwestionariusz Gaudenza wykaza si mniejsz si zwiz-ku (rxy) 0,14 w rozpoznawaniu wysikowego nietrzymania mo-czu (WNM), a w grupie kobiet z mieszan postaci nietrzyma-nia moczu (MNM) warto wspczynnika korelacji (rxy) wy-niosa zaledwie 0,02.

Wspczynnik Persona w diagnostyce mieszanej postacinietrzymania moczu by wyszy w przypadku uycia kwestio-nariusza MESA, gdzie jego warto wyniosa 0,12, natomiastwarto tego wspczynnika dla kwestionariusza UDI 6SFwyniosa 0,08.

W przypadku Kings Health Questionnaire stwierdzonokorelacj ujemn u kobiet z mieszanym nietrzymaniem moczu(MNM), co wiadczy o braku przydatnoci tego kwestiona-riusza w rozpoznawaniu mieszanej postaci nietrzymania mo-czu (MNM).

U kobiet z wysikowym nietrzymaniem moczu (WNM)dodatni korelacj z wynikiem badania urodynamicznegostwierdzono w odniesieniu do kwestionariusza UDI 6SF,gdzie wspczynnik korelacji liniowej Persona (rxy) wynis0,14, oraz dla kwestionariusza Gaudenza gdzie warto (rxy)wyniosa 0,02. Dla pozostaych kwestionariuszy stwierdzonobrak dodatniej korelacji w tej postaci klinicznej nietrzymaniamoczu.

Wyniki naszych bada wykazay, e nie ma uniwersalnegokwestionariusza pozwalajcego na precyzyjne rozpoznawaniewszystkich typw nietrzymania moczu u kobiet.

Kwestionariusz UDI 6SF jest najbardziej przydatny w dia-gnostyce wysikowego nietrzymania moczu (WNM). Nato-miast kwestionariusze: ICIQ SF, Gaudenza i MESA s sku-teczne gwnie w rozpoznawaniu mieszanej postaci nietrzyma-nia moczu (MNM).

Uzyskane przez nas wyniki odbiegaj znaczco od uzy-skanych przez innych autorw, ktrzy stwierdzili, e danez wywiadu nie maj znaczenia w diagnostyce nietrzymaniamoczu u kobiet [8, 9].

Stwierdzona przez nas 98% czuo i 50% specyficznoocenianych kwestionariuszy potwierdza obserwacje Fitzgeral-da i wsp. [10] ktrzy stwierdzili, e przede wszystkim wywiadkliniczny, a nie badanie urodynamiczne odgrywa podstawowrol w diagnostyce w wikszoci przypadkw nietrzymaniamoczu u kobiet. Natomiast szczegowe rozpoznanie typunietrzymania moczu powinno opiera si na badaniu urody-namicznym [11].

Wyniki naszych bada wykazay ograniczon przydatnokwestionariusza KHQ w rozpoznawaniu i rnicowaniu po-szczeglnych postaci klinicznych nietrzymania moczu. Uzy-skane przez nas wyniki s zgodne z uzyskanymi przez innychautorw, ktrzy stwierdzili, e kwestionariusz Kings HealthQuestionnaire jest bardziej przydatny do oceny oglnego sta-nu zdrowia pacjentki ni w diagnostyce nietrzymania moczu[12].

340 N r 5 / 2 0 0 8

P R A C E O R Y G I N A L N Eg ineko l og ia

Ginekol Pol. 2008, 79, 338-341

Warto diagnostyczna wybranych kwestionariuszy...

Na uwag zasuguje fakt, e u 5% badanych kobiet po wy-konaniu badania urodynamicznego stwierdzono neurogennposta nietrzymania moczu. Potwierdza to konieczno wyko-nania badania neurologicznego u kadej pacjentki z nietrzy-maniem moczu, bowiem zaburzenia funkcji ukadu nerwowe-go s nierzadko przyczyn wystpowania tego schorzenia [12].

Wnioski1. Dane uzyskiwane na podstawie ocenianych kwestionariuszy

nie s wystarczajce do postawienia pewnego rozpoznaniaklinicznej postaci nietrzymania moczu u kobiet.

2. Kwestionariusz ICIQ-SF, Gaudenza i MESA s skutecznew rozpoznawaniu mieszanej postaci nietrzymania moczu(MNM).

3. Mimo wysokiej czuoci, swoisto ocenianych kwestiona-riuszy w diagnostyce nietrzymania moczu jest stosunkowoniska.

Pimiennictwo

1. Rechberger T, Skorupski P. Wprowadzenie. W: Nietrzymanie moczu u kobiet. Patologia,diagnostyka, leczenie. Pod red. Rechberger T, Jakowicki J. Lublin: Bifolium, 2005, 13-21

2. Espuma Pons M, Castro Diaz D, Carbonell C, [et. al.] Comparison between the "ICIQ-UI Short Form" Questionnaire and the "King's Health Questionnaire" as assessmenttools of urinary incontinence among women. Acts Urol Esp. 2007, 31, 502-510.

3. Cogan S, Weber A, Hammel J. Is urethral mobility really being assessed by the pelvicorgan prolapse quantification (POP-Q) system? Obstet Gynecol. 2002, 99, 473-476.

4. Corcos J, Gajewski J, Heritz D, [et al.]. Canadian Urological Association guidelines onurinary incontinence. Can J Urol. 2006, 13, 3127-3138.

5. Fauconnier A, Zareski E, Abichedid J, [et al.]. Dynamic magnetic resonance imaging forgrading pelvic organ prolapse according to the International Continence SocietyClassification: Which line should be used? Neurourol Urodyn. 2008, 27, 191-197.

6. Bengtson J, Versi E. Urogynecology. In: Gynecology: principles and practice. Ed. Ryan K,Berkowitz R, Barbieri R. Mosby, St. Louis: Kistners, 1995, 412-436.

7. Korda A, Krieger M, Hunter P, [et al.]. The value of clinical symptoms in the diagnosisof urinary incontinence in the female. Aust N Z J Obstet Gynecol. 1987, 27, 149-151.

8. Ges V, Sartori M, Baracat E, [et al.]. Urodynamic and clinical evaluation of post-menopausal women with stress urinary incontinence before and after cyclic estrogentherapy. Clin Exp Obstet Gynecol. 2003, 30, 103-106.

9. Klijer R, Spruch T. Przydatno wywiadu zbieranego za pomoc kwestionariuszadolegliwoci urologicznych w ocenie zaburze dolnych drg moczowych u kobiet.Ginekol Pol. 2001, 72, 127-133.

10. Fitzgerald M, Jaffar J, Brubaker L. Risk factors for an elevated postvoid residual urinevolume in women with symptoms of urinary urgency, frequency and urge incontience.Int Urogynecol J Pelvic Floor Dysfunct. 2001, 12, 237-239.

11. Spaczyski M, Radowicki S, Rechberger T [i wsp.]. Rekomendacje PolskiegoTowarzystwa Ginekologicznego w sprawie diagnostyki i leczenia nietrzymania moczu ukobiet. Ginekol Pol. 2005, 76, 848-854.

12. Tamanini J, Dambros M, D'Ancona C, [et al.]. Concurrent validity, internal consistencyand responsiveness of the Portuguese version of the King's Health Questionnaire (KHQ)in women after stress urinary incontinence surgery. Int Braz J Urol. 2004, 30, 479-486.

13. Contreras Ortiz O. Stress urinary incontinence in the gynecological practice.Int J Gynaecol Obstet. 2004, 86, 6-16.

2 0 0 8 P o l s k i e T o w a r z y s t w o G i n e k o l o g i c z n e 341

P R A C E O R Y G I N A L N Eg ineko l og ia

Ginekol Pol. 2008, 79, 338-341

Kieres P, et al.

GP_5_08_print 20GP_5_08_print 21GP_5_08_print 22GP_5_08_print 23