The Development of the Vigorous Family in Participation Model of … · 2011-06-14 · บทคัดย่อ ... เป็นผู้เก็บข้อมูล เครื่องมือที่ใช้คือบัญชีครัวเรือน

240

การประชมวชาการ มหาวทยาลยขอนแกน ประจำาป 2554“การพฒนาอนาคตชนบทไทย : ฐานรากทมนคงเพอการพฒนาประเทศอยางยงยน” 27-29 มกราคม 2554

การพฒนาครอบครวเขมแขงแบบมสวนรวมของชมชนบานนาจน ตาบลกมลาไสย อาเภอกมลาไสย จงหวดกาฬสนธ

The Development of the Vigorous Family in Participation Model of the Numjun Village Community,

Kamalasai Sub District, Kamalasai District, Kalasin Province

วชรนทร สราวช1 มนชาย ภวรกจ1 ปภาว สขมณ1 วไลวรรณ ภวรกจ1 สจตรา สราวช1 พะนอจต นตสข1

นรนดร นตสข1 หนเดอน สาระบตร1 สมาลา นนบญ1 อรรณพ ชยสวสด2 กตตศกด เชอจำารญ2

1มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลอสาน วทยาเขตกาฬสนธ 62/1 ถ.เกษตรสมบรณ ต.กาฬสนธ อ.เมอง จ.กาฬสนธ 460002องคการบรหารสวนจงหวดกาฬสนธ

E-mail: [email protected]

บทคดยอ การวจยนมวตถประสงคเพอศกษาบรบท ปญหาของ

ครอบครว และศกษากระบวนการสรางครอบครวเขมแขงของชมชน

บานนำำำำำำำำาจน ตำาบลกมลาไสย อำาเภอกมลาไสย จงหวดกาฬสนธ โดย

ใชการวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม (Participatory Action

Research, PAR) คอชมชนมสวนรวมกบนกวจยในทกขนตอน

ตงแตการคนหาปญหา เรยนรและคดคนหาทางออกเพอแกไขปญหา

ครอบครวทเปนฉนทามตของชมชน เกบขอมลในชมชนดวยนกวจย

ชมชน รวมกนวเคราะหขอมล นำาขอมลเสนอตอชมชน และรวมกน

สรปผล พบวา ชมชนบานนำำำำำำำาจน กอตงเปนหมบานเมอป พ.ศ. 2396

มบงนำำำำำำำาอยทางทศเหนอของหมบานใกลกบลำานำำำำำำำาปาวซงมนำำำำำำำาผด

ไหลซมจากใตดนขนมาตลอดเวลาจงเปนทมาของชอหมบาน อยหาง

จากอำาเภอกมลาไสยเพยง 2 กโลเมตร ประชากร 742 คน จำานวน

191 ครวเรอน อาชพหลกทำานา อยในเขตชลประทานจงทำานาไดป

ละ 2 ครง จากการจดเวทเรยนรปญหาททำาใหครอบครวไมเขมแขงใน

ชมชนไดขอสรปรวมกน เกดจากครอบครวมคาใชจายทไมจำาเปนโดย

เฉพาะคาเหลา ลกหลานไมเชอฟง ชมชนจงรวมกนคดแกไขปญหา

ของครอบครว เปนฉนทามตของชมชนใหงดเหลาในงานศพ และงาน

กฐน รวมกนจดทำาแผนทเดนดนของชมชน เกบขอมลคาใชจายในครว

เรอนของคนในชมชนตดตอกน 3 เดอนโดยใหนกวจยในชมชนทผาน

การอบรมแลวเปนผเกบขอมล เครองมอทใชคอบญชครวเรอนอยาง

งาย และรวบรวมคำาสอนของครอบครว กอนนำาเสนอผลจากการเกบ

ขอมลสชมชน พบวามนกวจยชมชนเขารวมจำานวน 19 คน เกบขอมล

คาใชจายจาก 95 ครอบครว รอยละ 67.23 คอคาใชจายเพอการอปโภค

บรโภค รอยละ 20.17 คาใชจายเพอการลงทน รอยละ 9.24 เปนคาใช

จายเพอการประกอบอาชพ รอยละ 3.38 เปนคาใชจายอนๆ ไดคำาสอน

สำาหรบการครองตนและการครองเรอน 33 คำาสอน งดเหลาในงานศพ

ทบานนำำำำำำำาจนไดทง 3 งาน ทำาใหลดคาใชจายคาเครองดมแอลกอฮอล

ไดงานละ 15,000-20,000 บาท แตไมสามารถงดเหลาในงานกฐนได

เพราะเจาภาพงานกฐนเปนคนจากนอกพนท อนงมเจาภาพงานบวช

ขอเขารวมงดเหลางานบวช 1 งาน ดงนนการทำาใหเกดความยงยน

ของการสรางความเขมแขงของครอบครวในชมชน ตองใหชมชนม

สวนรวมในการคดและตดสนใจ

คาสาคญ : ครอบครวเขมแขง การมสวนรวม

Abstract This aims to study the context, the problem in family,

and the procedures of building the vigorous family of the Numjun

Village community, Kamalasai sub district, Kamalasai district,

Kalasin Province. The Participatory Action Research (PAR)

was administered in this study which required the participation

of the people in the community in all steps including gathering

information by the community researchers, and summarizing for

the solutions. The results revealed that the Numjun community

was established in 1953. There is a water swam inside pond

located in the north of the village which was used as a name

of the village in Thai. Numjun village is 2 kilometers far from

Kamalasai district. There are 742 villagers in 191 households.

The primary occupation of the people in the community is farmer

because the location of Numjun village is in the service area of

the irrigation which the farmer can grow their rice twice a year.

The data obtained from the public opinion in Numjun village

about the factors causing the weak family revealed that there

are two main problems containing the high expense of family

especially for the liquor, and the disobedience of the youths.

Consequently, the people in the community proposed the com-

mitment that there would be no liquor in the funeral ceremony

and Krathin ceremony (making merit ceremony), and the villagers

had to conduct the list of household expense for three months

and list the doctrines of each family collected by the commu-

nity researchers who had been trained using list of household

expense. The data from 19 community researchers studied 95

households revealed that 67.32% for the consuming, 20.17%

for investing, 9.24% for paying in the occupation, and 3.38%

for paying miscellaneously. Moreover, there were 33 doctrines

received from this study. Besides, there was no liquor in three

funeral ceremony. This helped to reduce the cost in the funeral

ceremony for 15,000-20,000 baht. Moreover, there was no liquor

in one ordaining ceremony. However, there was some liquor in

the Krathin ceremony, because the host of the ceremony was

from the outside community. It could be concluded that the

241


participation of the people in community is very important for

building the sustainable community.

Key words : vigorous family, participate model

1. บทนา ในแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 10

(พ.ศ. 2550–2554) ประเทศไทยไดกำาหนดวสยทศน เพอมงพฒนา

ส “สงคมอยเยนเปนสขรวมกน” (Green and Happiness Society)

โดยแนวทางการพฒนายดแนวปฏบตตามปรชญาของเศรษฐกจพอ

เพยงควบคไปกบการพฒนาแบบบรณาการเปนองครวมทยดคน

เปนศนยกลางการพฒนาอยางจรงจง เพอใชเปนแนวทางในการขบ

เคลอนการพฒนาประเทศใหเกดความสมดลเปนธรรมและยงยน ภาย

ใตกรอบวสยทศนดงกลาวครอบครวจงเปนสถาบนพนฐานทสำาคญ

ทสดและเปนหนวยทเลกทสดของสงคม เปนทใหการอบรมเลยงด

ปลกฝงจรยธรรม คณธรรม คานยมใหแกสมาชกตงแตวยเดก ใหความ

รก ความเอออาทร เกอหนน ใหความชวยเหลอ ดงนนครอบครวจงม

อทธพลตอคณภาพ บคลกภาพและวถชวตของสมาชกในครอบครว

ซงสงเหลานมผลตอคณภาพสงคม

ครอบครวเปนรากฐานแหงความอยรอดและเบาหลอมตว

ตนของคน แตเมอความเจรญทางดานวตถเขามา สภาพครอบครวท

เคยอยรวมกนอยางเปนสข ปจจบนไดเปลยนแปลงไป โดยสาเหตของ

ความเปลยนแปลงในครอบครว คอ การพฒนาประเทศภายใตระบบ

ทนนยมทมงเนนการพฒนาอตสาหกรรม กระแสบรโภคนยม และการ

แขงขนทางวตถ สงผลใหวถชวตของครอบครวไทยเปลยนแปลงไป [1]

ซงวถครอบครวไทยในชนบทออนแอลง สาเหตเนองจากครอบครวถก

กำาหนด ถกกระทำาจากปจจยภายนอกไดแก สอ เศรษฐกจ ทน สภาพ

สงคมใหมใหเงนเขาไปจดการกบชมชน ทำาใหสถาบนในชมชนเรม

ออนแอ ครอบครวกออนแอ เกดปญหารอบดานตามมา ทผานมาการ

แกไขปญหาของชมชนอาศยคนนอกมาชวยคดและชวยจดการแกไข

ปญหา ผลทตามมาสวนใหญเปนการแกปญหาไมตรงจดบางครงเกด

ปญหาเพมขน

คณภาวด หาญเมธ ประธานสถาบนครอบครวรกลก

และผอำานวยการโครงการครอบครวเขมแขง และคณจนตนา

คมพประพนธ ผอำานวยการศนยครอบครวเขมแขง เผยหลก 5 ประการ

สรางครอบครวเขมแขง (ดชนชวดความเปนครอบครวเขมแขง) ดงน

ประการท 1 รอยละ 66.9 ใหความสำาคญกบเรอง “ความสมพนธใน

ครอบครว” ประการท 2 รอยละ 41.6 ใหความสำาคญเรอง “หลกคด

คณธรรมของครอบครว”ประการท 3 รอยละ 26 ใหความสำาคญเรอง

“การเลยงดลก” ประการท 4 รอยละ 15.4 ใหความสำาคญเรอง “ชมชน

มสวนในการพฒนาครอบควใหเขมแขง” และประการท 5 จะใหความ

สำาคญกบเรองอนๆ เชน ใหความพรอมกบลกในปจจยท 5 คอ มเงน

ใหลกอยางพอเพยง [2]

การวจยและพฒนา เปนการพฒนาทสงเสรมใหประชาชน

คดเปน และนำาไปสการพงตนเองในทสด การดำาเนนการโครงการ

วจยในลกษณะงานวจยและพฒนา โดยมวตถประสงคทจะทำาการ

พฒนาชมชนไปดวยนน ตองใหความสำาคญกบการทชาวบานจะตอง

รวมตดสนใจวาจะเลอกกจกรรมพฒนาดานใด และตองมการตกลง

ในรายละเอยดวาใครจะรวมทำาโครงการในชวงไหน อยางไร เมอถง

ขนดำาเนนการตองทำาตามทตกลงกนไว หรอถามความจำาเปนตอง

ปรบเปลยนบางกสามารถตกลงกนได [3] ซงสอดคลองกบการวจย

แบบมสวนรวม (Participatory Research ; PR) โดยเปนงานวจย

ทบคคลหลายฝายทเกยวของกบการวจยไดมสวนรวม [4] ชวยกน

แสวงหารปแบบของการพฒนาหรอหาวธการแกปญหา มการพฒนา

ความสำานกในการวเคราะหวจารณของผทเกยวของ เพอปรบปรง

สภาวะความเปนอย และวถชวตตลอดจนการเปลยนแปลงสภาพ

โครงสราง และความสมพนธพนฐานในสงคมของตนเองบนพนฐาน

ของความเทาเทยมกนทางอำานาจของบคคล ซงกระบวนการวจย

มความยดหยนสงและมความเปนพลวต แตมขอควรพจารณาวา

กระบวนการมสวนรวมของประชาชนอาจจะลดลงเมอสนสดโครงการ

วจย หรอในชมชนทโครงสรางทางสงคมไมแขงแกรงพอ เมอมผล

กระทบจากการเปลยนแปลงตางๆ เกดขน กระบวนการเหลานอาจ

สนสดลงและสญสลายไปในทสด ดงนนนกวจยจงควรตองพจารณา

สงตางๆ ทเกยวของ เชน กระบวนการวจยทจะตองทำาตอเนอง การ

พฒนาชมชนใหเขมแขง และการถอนตวนกวจยออกจากชมชน

เปนตน [5]

ปญหาการทำางานชมชนทผานมาสวนมากนกวชาการ

และเจาหนาททลงไปเหนแตปญหาไมเหนศกยภาพของชมชน ถา

เปลยนวธศกษาใหมโดยใหลองคนหาศกยภาพของชมชน โดยให

ชาวบานพดคยวาพวกตนมศกยภาพอะไรบาง การทำางานชมชนจะ

เปลยนรปโฉมไปจากเดม เพราะการมองเหนศกยภาพของตนเอง

และชมชน จะทำาใหชมชนมพลง มความคดสรางสรรค และไมรสก

หมดหวง [6] ผลจากการดำาเนนโครงการครอบครวเขมแขงตงแต

ป 2547 พบปญหาครอบครวในชมชนมากทสด 3 เรอง คอ เหลา

หนสน และวยรน [7] ขณะทสถานการณสขภาวะครอบครวไทย

ในแตละป คนไทยสญเสยเงนกบอบายมขประกอบดวย สรา การ

พนนและหวยใตดนสงถง 550,000 ลานบาทตอป ครอบครวไทย

รอยละ 16.2 ทเกยวของกบอบายมขทง 3 อยาง และรอยละ 29.5

ทดมสราและเลนหวยใตดน [8] ปญหาของครอบครวทมสมาชก

ตดเหลานน ลวนมาจากสาเหตของความออนแอของศลธรรมใน

ตนเองและสภาวะวกฤตคณธรรมในครอบครว โดยเกดจากสาเหต

ทสำาคญดงน การขาดความรในการเตรยมความพรอมของพอแม

ในดานตางๆ เชน ดานสขภาพ มรางกายแขงแรง มอายเหมาะสม

เปนตน การขาดแคลนหนวยสนบสนนทงในเรองของความรในการ

ดำาเนนชวตครอบครว การดแลลกรวมทงสวสดการครอบครวท

เหมาะสมรองรบ และสงคมไมตระหนกในความสำาคญของครอบครว

วาครอบครวมผลกระทบตอสงคมสวนรวมจงขาดจตสำานก และพลง

รวมกนจากทกสถาบนในสงคมทจะพฒนาครอบครว ปองกนและแก

ปญหาครอบครว [9]

เงอนไขทนำาไปสการเปลยนแปลงวฒนธรรมของการเลก

เลยงและดมเหลาในการจดงานในชมชน คอ อตราความแตกตาง

ระหวางวฒนธรรมและบรบทของชมชนเกยวกบการเลยงเหลางาน

ในชมชนในเชงบวกและเชงลบ กระบวนการขบเคลอนกจกรรม โดย

เฉพาะเวทแหงการเรยนรเรองการเลยงเหลาในงานในระดบชมชน

242


เชงระบบกจะเปนตวกระตนใหกระบวนการเปลยนผานเรวขน [10]

นอกจากนการรณรงคเลกเหลารวมกบสงเสรมใหเปลยนเงนคาเหลา

เปนเงนออม กจะสามารถแกไขปญหาไดอยางยงยน โดยมกญแจแหง

ความสำาเรจ 3 ดาน ไดแก ความรวมมอของชมชน เกดเครอขายแบบ

บรณาการทมความเขมแขงและเสยสละ ผนำาชมชนเขมแขง เปนตน

แบบทด กลาคดและกลาทำาอยางจรงจงและตอเนอง ถอวาเปนหนาท

ของผนำาและมความเสยสละสง เครอขายหมออนามยเปนหนวย

จดการความรและประสานงานแนวราบ ทำาใหการประสานงานเกด

ความคลองตวและมประสทธภาพ การดำาเนนงานมความตอเนอง

จดกระบวนการเปดโอกาส จดเวทชาวบาน และฝกทกษะใหชมชนม

ศกยภาพแบบมสวนรวมไดอยางมประสทธภาพ [11]

ดงนนงานวจยในครงนมงใหความสำาคญกบกระบวนการ

วจยเพอสรางการเปลยนแปลงกบผมสวนไดสวนเสยในชมชนดวย

กระบวนการวจยทเนนการปฏบตการแบบมสวนรวมเพอชวยใหทก

คนในชมชนเกดการเรยนรเรองครอบครว และรวมกนแกไขปญหา

2. วตถประสงค 2.1 เพอศกษาบรบทและปญหาของครอบครวในชมชน

ตำาบลกมลาไสย อำาเภอกมลาไสย จงหวดกาฬสนธ

2.2 เพอศกษาผลการใช PAR ในการสรางความเขมแขง

ใหครอบครวในชมชนตำาบลกมลาไสย อำาเภอกมลาไสย จงหวด

กาฬสนธ

3. ระเบยบวธการศกษา ใชวธการวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม (Participatory

Action Research, PAR) [4]

3.1 ระยะเตรยมการวจย (Pre-research Phase) ประกอบ

ดวยขนตอนยอยดงน

1) การสรางความสมพนธกบชมชน (Build-up

Rapport)

2) การสำารวจ และศกษาชมชน (Surveying and

Studying Community)

3) คดเลอกชมชน (Selecting Community)

4) คนหาแกนนำาในการรวมดำาเนนงาน ทมจตอาสา

ภาพท 1 คณะผวจยพบทปรกษาโครงการ และทมงานวทยากร

กระบวนการ เพอเตรยมความพรอมและวางแผนการดำาเนนงาน

โครงการวจย ฯ

ภาพท 2 ประชมเตรยมความพรอมและ กำาหนดบทบาทหนาททมนก

วจยกอนลง พนทจรง

ภาพท 3 คณะผวจยลงพนทเพอ ชแจงจดประสงคของโครงการ

ภาพท 4 จดเวทสรางเสรมการเรยนรเพอครอบครวเขมแขง วนท 23

พฤษภาคม 2552 ณ วดบานนำำำำำำำาจน ตำาบลกมลาไสย อำาเภอกมลาไสย

จงหวดกาฬสนธ

ภาพท 5 กจกรรมนนทนาการระหวางจดเวทเรยนร เพอสรางความ

คนเคยระหวางนกวจยและผเขารวมเวทเสวนา

ภาพท 6 ชาวบานรวมกนระดมความคดและนำาเสนอแนวคดของแตละ

กลมเกยวกบคาใชจายในการซอเครองดมทมแอลกอฮอล ในการจด

การดแลลกรวมทงสวสดการครอบครวทเหมาะสมรองรบ และสงคมไมตระหนกในความส าคญของครอบครววาครอบครวมผลกระทบตอสงคมสวนรวมจงขาดจตส านก และพลงรวมกนจากทกสถาบนในสงคมทจะพฒนาครอบครว ปองกนและแกปญหาครอบครว [9] เงอนไขทน าไปสการเปลยนแปลงวฒนธรรมของการเลกเลยงและดมเหลาในการจดงานในชมชน คอ อตราความแตกตางระหวางวฒนธรรมและบรบทของชมชนเกยวกบการเลยงเหลางานในชมชนในเชงบวกและเชงลบ กระบวนการขบเคลอนกจกรรม โดยเฉพาะเวทแหงการเรยนรเรองการเลยงเหลาในงานในระดบชมชนเชงระบบกจะเปนตวกระตนใหกระบวนการเปลยนผานเรวขน [10] นอกจากนการรณรงคเลกเหลารวมกบสงเสรมใหเปลยนเงนคาเหลาเปนเงนออม กจะสามารถแกไขปญหาไดอยางยงยน โดยมกญแจแหงความส าเรจ 3 ดาน ไดแก ความรวมมอของชมชน เกดเครอขายแบบบรณาการทมความเขมแขงและเสยสละ ผนาชมชนเขมแขง เปนตนแบบทด กลาคดและกลาท าอยางจรงจงและตอเนอง ถอวาเปนหนาทของผน าและ มความเสยสละสง เครอขายหมออนามย เปนหนวยจดการความรและประสานงานแนวราบ ท าใหการประสานงานเกดความคลองตวและ มประสทธภาพ การด าเนนงานมความตอเนอง จดกระบวนการเปดโอกาส จดเวทชาวบาน และฝกทกษะใหชมชนมศกยภาพแบบมสวนรวมไดอยางมประสทธภาพ [11]

ดงนนงานวจยในครงนมงใหความส าคญกบกระบวนการวจยเพอสรางการเปลยนแปลงกบผมสวนไดสวนเสยในชมชนดวยกระบวนการวจยทเนนการปฏบตการแบบมสวนรวมเพอชวยใหทกคนในชมชนเกดการเรยนรเรองครอบครว และรวมกนแกไขปญหา

2. วตถประสงค 2.1 เพอศกษาบรบทและปญหาของครอบครวในชมชนต าบลกมลาไสย อ าเภอกมลาไสย จงหวดกาฬสนธ 2.2 เพอศกษาผลการใช PAR ในการสรางความเขมแขงใหครอบครวในชมชนต าบลกมลาไสย อ าเภอกมลาไสย จงหวดกาฬสนธ


Action Research, PAR) [4] 3.1 ระยะเตรยมการวจย (Pre-research Phase) ประกอบดวย

ขนตอนยอยดงน 1) การสรางความสมพนธกบชมชน (Build-up Rapport) 2) การส ารวจ และศกษาชมชน (Surveying and Studying

Community) 3) คดเลอกชมชน (Selecting Community) 4) คนหาแกนน าในการรวมด าเนนงาน ทมจตอาสา

ภาพท 1 คณะผวจยพบทปรกษาโครงการ และทมงานวทยากรกระบวนการ เพอเตรยมความพรอมและวางแผนการด าเนนงานโครงการวจย ฯ

ภาพท 2 ประชมเตรยมความพรอมและ ภาพท 3 คณะผวจยลงพนทเพอ ก าหนดบทบาทหนาททมนกวจยกอนลง ชแจงจดประสงคของโครงการ พนทจรง

ภาพท 4 จดเวทสรางเสรมการเรยนรเพอครอบครวเขมแขง วนท 23 พฤษภาคม 2552 ณ วดบานน าจน ต าบลกมลาไสย อ าเภอกมลาไสย จงหวดกาฬสนธ

ภาพท 5 กจกรรมนนทนาการระหวางจดเวทเรยนร เพอสรางความคนเคยระหวางนกวจยและผเขารวมเวทเสวนา

ภาพท 6 ชาวบานรวมกนระดมความคดและน าเสนอแนวคดของแตละกลมเกยวกบคาใชจายในการซอเครองดมทมแอลกอฮอล ในการจดงานประเพณของหมบาน และปายงดเหลา

ภาพท 7 ประชมถอดบทเรยน และน าเสนอผลการวจย ปญหา อปสรรค แนวทางการแกไข และการขยายผล


































































243


งานประเพณของหมบาน และปายงดเหลา

ภาพท 7 ประชมถอดบทเรยน และนำาเสนอผลการวจย ปญหา

อปสรรค แนวทางการแกไข และการขยายผล

ภาพท 8 นกวจยชมชนบานนำำำำำำำาจนรบมอบปายงดเหลาในงานบญ จาก

ผวาราชการจงหวดกาฬสนธ นายวโรจน จวะรงสรรค ในงานเวทถอด

บทเรยนสรปผลการดำาเนนงานในชมชนงานสอเพอครอบครวและงาน

มหกรรมความรกบครอบครวป 2552

3.2 ระยะดำาเนนการวจย (Research Phase)

1) เลอกพนทดำาเนนการวจย โดยเลอกบานนำำำำำำำาจน

ตำาบลกมลาไสย อำาเภอกมลาไสย จงหวดกาฬสนธ

2) จดเวทสรางความเขาใจในชมชนในการดำาเนนงาน

วจย และรบสมครนกวจยชมชน

3) จดเวทเสวนารบทราบปญหาครอบครวและความ

ตองการของชมชน และรวมกนกำาหนดประเดน/กจกรรมในการขบ

4) เกบขอมลบรบทชมชน และจดทำาแผนทเดนดน

[5] โดยดำาเนนการตามขนตอนดงน

4.1) รบสมครนกวจยชมชน เพอทำาหนาทเกบ

ขอมลภายในชมชนบานนำำำำำำำาจน เพอเสรมให ครอบครวเขมแขง มผ

สมครเขารวมเปนนกวจยชมชนจำานวน 19 คน เพอจดเกบขอมลดวย

เครองมอ ทเลอกไว

4.2) ฝกอบรมเรองเครองมอศกษาชมชนใหกบ

นกวจยชมชน จากมตของการจดเวทเรยนรในชมชนไดเลอกเครองมอ

วจยชมชน 2 เครองมอ คอ เครองมอคำาสอนของครอบครว และเครอง

มอบญชชวต

4.3) นกวจยชมชนลงมอเกบขอมลในชมชน

ดวยเครองมอทง 2 เครองมอ ดำาเนนการเกบขอมลโดยนกวจยชมชน

จำานวน 19 คน ซงแตละคนเกบขอมล 5 ครอบครว รวมขอมลจาก 95

ครอบครวของบานนำำำำำำำาจน ตำาบลกมลาไสย อำาเภอกมลาไสย จงหวด

กาฬสนธ

4.4) นกวจยรวมกนสรป สงเคราะหขอมลทจด

เกบได และรวบรวมผลการดำาเนนงานเปนขอมลชมชน

5) จดเวทคนขอมลใหกบชมชน ผลการจดเกบขอมล

ทไดเพอนำาไปสการดแล สงเสรม ขยายผล และแกไขใหเกดความ

สขรวมกนของครอบครว และชมชน

6) ถอดบทเรยนตางๆ ทไดจากขอมลของชมชน อยาง

นอย 2 บทเรยน เพอใหชมชนรบทราบและมสวนรวมในการแสดง

ความคดเหนตามขนตอนดงน

6.1) แจงวตถประสงคการจดเวทถอดบทเรยน

6.2) นำาเสนอขอมลการดำาเนนงานเพอ

ครอบครวเขมแขงประเดนงดเหลาในงานศพ

6.3) นำาเสนอผลการเกบขอมลวจยชมชน

6.4) ถอดบทเรยนโครงการวจย

7) สรปผลการวจยและทำารายงานฉบบสมบรณ

4. ผลการศกษา 4.1 ผลการศกษาวจยบรบทชมชนบานนำำำำำำำาจน

ชมชนบานนำำำำำำำาจน หม 7 อยในเขตเทศบาลตำาบลกมลาไสย

อำาเภอกมลาไสย จงหวดกาฬสนธ กอตงเปนหมบานเมอป พ.ศ. 2396

มบงนำำำำำำำาอยทางทศเหนอของหมบานใกลกบลำานำำำำำำำาปาวซงม นำำำำำำำาผดไหล

ซมจากใตดนขนมา ตลอดเวลา จงเปนทมาของชอหมบาน อยหางจาก

อำาเภอกมลาไสยเพยง 2 กโลเมตร ประชากร 742 คน เพศชาย 351

คนเพศหญง 391 คน (ขอมลป พ.ศ. 2553) จำานวน 191 ครวเรอน

พนทอยอาศย 312 ไร อาชพหลก คอ การทำานา โดยทำานาปละ

2 ครง (นาปและนาปรง) จำานวน 85 ครวเรอน โดยมพนททำานา 760

ไร อาชพคาขาย 32 ครอบครว เลยงสตว 24 ครอบครว รบราชการ

22 ครอบครว รบจางทวไป 6 ครอบครว รานรบซอมมอเตอรไซด

จกรยาน 2 ครอบครว มทนาใหคนเชา 20 ครอบครว

4.2 ผลจากเวทประชาคมชาวบานนำำำำำำำาจน

ผลจากเวทประชาคมชาวบานนำำำำำำำาจน พบวา ไดขอตกลง

รวมกนวาจะงดเหลาและเครองดมแอลกอฮอลจำานวน 2 งาน คอ

งานศพ เหตผล เปนงานโศกเศรา และงานบญกฐน เนองจากเปนงาน

บญ และรวมกนกำาหนดประเดนในการขบเคลอน งานศพและงานบญ

กฐนในชมชนเราไมมเหลาอกตอไป เพราะ “เหลา” คอสาเหตสำาคญ

ททำาใหครอบครวชาวชมชน บานนำำำำำำำาจนออนแอ ทะเลาะเบาะแวง

ใชความรนแรง ขาดสต เสยคาใชจายทไมจำาเปน

4.3 ผลทเกดขนจากการดำาเนนกจกรรมงดเหลา

หลงเกดฉนทามตงดเหลาในงานศพและงานกฐนทบาน

นำำำำำำำาจน มปายงดเหลามาเตรยมไวในหมบาน พบวาในชวงดำาเนน

การวจย มงานศพในหมบาน 3 งาน โดยงานแรก ผใหญบานพรอม

กรรมการหมบานไดไปพบเจาภาพงานศพและอธบายฉนทามต

งดเหลาในงานศพจากทประชมของชาวบานนำำำำำำำาจน และสอบถาม

เจาภาพวาสนใจจะเขารวมโครงการหรอไม เจาภาพยนดเขารวม คณะ

กรรมการจงไดนำาแผนปายขออภยแทนเจาภาพ ไปตดตงทดานหนา

ของงาน โดยทกอนหนานไดมการประชาสมพนธใหทกครวเรอนได

รบทราบเรองทบานนำำำำำำำาจน ตกลงใหงดเหลาในงานศพและงานกฐน

ตอจากนนอก 2 งาน เจาภาพไดมาตดตอผใหญบานใหนำาปายงดเหลา

ไปตดตงไว หนางาน และทนายนดคอมงานบวช 1 งาน เจาภาพได

เขารวมงดเหลาในงานบญ โดยขอปายงดเหลาไปตดไวดานหนาของ

งานดวย แตทนาเสยดายคอ งานกฐน ไมสามารถงดเหลาไดเนองจาก

เจาภาพเปนคนจากตางถน เจาภาพขออนญาตไมเขารวมกจกรรมงด














ภาพท 8 นกวจยชมชนบานน าจนรบมอบปายงดเหลาในงานบญ จากผวาราชการจงหวดกาฬสนธ นายวโรจน จวะรงสรรค ในงานเวทถอดบทเรยนสรปผลการดาเนนงานในชมชนงานสอเพอครอบครวและงานมหกรรมความรกบครอบครวป 2552

3.2 ระยะดาเนนการวจย (Research Phase) 1) เลอกพนทด าเนนการวจย โดยเลอกบานน าจน ต าบลกมลาไสย อ าเภอกมลาไสย จงหวดกาฬสนธ 2) จดเวทสรางความเขาใจในชมชนในการด าเนนงานวจย และรบสมครนกวจยชมชน 3) จดเวทเสวนารบทราบปญหาครอบครวและความตองการของชมชน และรวมกนก าหนดประเดน/กจกรรมในการขบ 4) เกบขอมลบรบทชมชน และจดท าแผนทเดนดน [5] โดยด าเนนการตามขนตอนดงน 4.1) รบสมครนกวจยชมชน เพอท าหนาทเกบขอมลภายในชมชนบานน าจน เพอเสรมให ครอบครวเขมแขง มผสมครเขารวมเปนนกวจยชมชนจ านวน 19 คน เพอจดเกบขอมลดวยเครองมอ ทเลอกไว

4.2) ฝกอบรมเรองเครองมอศกษาชมชนใหกบนกวจยชมชน จากมตของการจดเวทเรยนรในชมชนไดเลอกเครองมอวจยชมชน 2 เครองมอ คอ เครองมอค าสอนของครอบครว และเครองมอบญชชวต 4.3) นกวจยชมชนลงมอเกบขอมลในชมชนดวยเครองมอทง 2 เครองมอ ด าเนนการเกบขอมลโดยนกวจยชมชนจ านวน 19 คน ซงแตละคนเกบขอมล 5 ครอบครว รวมขอมลจาก 95 ครอบครวของบานน าจน ต าบลกมลาไสย อ าเภอกมลาไสย จงหวดกาฬสนธ 4.4) นกวจยรวมกนสรป สงเคราะหขอมลทจดเกบได และรวบรวมผลการด าเนนงานเปนขอมลชมชน 5) จดเวทคนขอมลใหกบชมชน ผลการจดเกบขอมลทไดเพอน าไปสการดแล สงเสรม ขยายผล และแกไขใหเกดความสขรวมกนของครอบครว และชมชน 6) ถอดบทเรยนตางๆ ทไดจากขอมลของชมชน อยางนอย 2 บทเรยน เพอใหชมชนรบทราบและมสวนรวมในการแสดงความคดเหนตามขนตอนดงน 6.1) แจงวตถประสงคการจดเวทถอดบทเรยน 6.2) น าเสนอขอมลการด าเนนงานเพอครอบครวเขมแขงประเดนงดเหลาในงานศพ

6.3) น าเสนอผลการเกบขอมลวจยชมชน 6.4) ถอดบทเรยนโครงการวจย 7) สรปผลการวจยและท ารายงานฉบบสมบรณ

4. ผลการศกษา 4.1 ผลการศกษาวจยบรบทชมชนบานนาจน

ชมชนบานน าจน หม 7 อยในเขตเทศบาลต าบลกมลาไสย อ าเภอกมลาไสย จงหวดกาฬสนธ กอตงเปนหมบานเมอป พ.ศ. 2396 มบงน าอยทางทศเหนอของหมบานใกลกบล าน าปาวซงม น าผดไหลซมจากใตดนขนมา ตลอดเวลา จงเปนทมาของชอหมบาน อยหางจาก อ าเภอกมลาไสยเพยง 2 กโลเมตร ประชากร 742 คน เพศชาย 351 คนเพศหญง 391 คน (ขอมลป พ.ศ. 2553) จ านวน 191 ครวเรอน พนทอยอาศย 312 ไร อาชพหลก คอ การท านา โดยท านาปละ 2 ครง (นาปและนาปรง) จ านวน 85 ครวเรอน โดยมพนทท านา 760 ไร อาชพคาขาย 32 ครอบครว เลยงสตว 24 ครอบครว รบราชการ 22 ครอบครว รบจางทวไป 6 ครอบครว รานรบซอมมอเตอรไซด จกยาน 2 ครอบครว มทนาใหคนเชา 20 ครอบครว

4.2 ผลจากเวทประชาคมชาวบานนาจน ผลจ าก เ วท ประช าคมช าวบ านน า จ น พบวา ไ ดขอตกลงรวมกนวาจะงดเหลาและเครองดมแอลกอฮอลจ านวน 2 งาน คอ งานศพ เหตผล เปนงานโศกเศรา และงานบญกฐน เนองจากเปนงานบญ และรวมกนกาหนดประเดนในการขบเคลอน งานศพและงานบญกฐนในชมชนเราไมมเหลาอกตอไป เพราะ “เหลา” คอสาเหตส าคญทท าใหครอบครวชาวชมชน บานน าจนออนแอ ทะเลาะเบาะแวง ใชความรนแรง ขาดสต เสยคาใชจายทไมจ าเปน

4.3 ผลทเกดขนจากการดาเนนกจกรรมงดเหลา หลงเกดฉนทามตงดเหลาในงานศพและงานกฐนทบาน น าจน มปายงดเหลามาเตรยมไวในหมบาน พบวาในชวงด าเนนการวจย มงานศพในหมบาน 3 งาน โดยงานแรก ผใหญบานพรอมกรรมการหมบานไดไปพบเจาภาพงานศพและอธบายฉนทามต งดเหลาในงานศพจากทประชมของชาวบานน าจน และสอบถามเจาภาพวาสนใจจะ เข าร วมโครงการหร อไม เ จ าภาพยนด เ ข า ร วม คณะกรรมการจงไดน าแผนปายขออภยแทนเจาภาพ ไปตดตงทดานหนาของงาน โดยทกอนหนานไดมการประชาสมพนธใหทกครวเรอนไดรบทราบเรองทบานน าจน ตกลงใหงดเหลาในงานศพและงานกฐน ตอจากนนอก 2 งาน เจาภาพไดมาตดตอผใหญบานใหน าปายงดเหลาไปตดตงไว หนางาน และทนายนดคอมงานบวช 1 งาน เจาภาพไดเขารวมงดเหลาในงานบญ โดยขอปายงดเหลาไปตดไวดานหนาของงานดวย แตทนาเสยดายคอ งานกฐน ไมสามารถงดเหลาไดเนองจากเจาภาพเปนคนจากตางถน เจาภาพขออนญาตไมเขารวมกจกรรมงดเหลาในงานกฐน เพราะเจาภาพตงใจมาสนกเตมท

244


เหลาในงานกฐน เพราะเจาภาพตงใจมาสนกเตมท

4 ผลการจดเกบขอมลจากชมชนดวยเครองมอ บญชชวต

และคำาสอนของครอบครว

เครองมอบญชชวต แบงรายจายออกเปน 4 ประเภท

ไดแก 1) รายจายเพออปโภคบรโภค 2) รายจายเพอประกอบอาชพ

3) รายจายเพอการลงทน และ 4) รายจายอน ๆ ทำาใหทกคนมองภาพ

การใชจายในครวเรอนชดเจนขน เรมมองถงวธอดรอยรว

จากการประมวลผลขอมลในสมดบนทกชวตรายจายของ

ครวเรอนหมบานนำำำำำำำาจน ตำาบลกมลาไสย อำาเภอกมลาไสย จงหวด

กาฬสนธ จำานวน 95 ครวเรอนมผลสรป ดงน ใชจายไปกบการบรโภค

อยางเดยวเกนกวาครงของคาใชจายทงหมด 67.23% สวนคาใชจาย

เพอการลงทน 20.17% เพอประกอบอาชพ 9.24% และอน ๆ 3.36 %

ภาพท 9 แผนภมการใชจายเงนในชมชนบานนำำำำำำำาจน

2) เครองมอคำาสอนของครอบครว โดยแบงเปนประเภท

คำาสอนในการครองเรอนและครองตน ดงน

คำาสอนในการครองเรอน เชน “พงศพนธ ตายาย พอแม ควรนบ

นอมไหวยกไวทสง ลกทดควรเลยงดแลพอแม ใหเพมสขอย ซยาม”

“ไผทำาความดไว ความดกะดงจอง ไผผสรางบาปไวกรรมสใหเมอลน”

คำาสอนในการครองตน เชน “แมนมความฮเตมพง เพยง

ปาก โตสอนโตบไดไผสยองวาด” “คนวาไดดแลว อยาลมคณพอแม

เผนหากเลยงแตนอย ถนอมใหใหญสง”

4.5 ผลการถอดบทเรยนโครงการวจยปจจยแหงความ

สำาเรจในการดำาเนนกจกรรม

1) ทำาความเขาใจกบสมาชกในชมชนวากจกรรมน

เกดจากฉนทามตของชาวบานไมมการบงคบหรอหาม แตอยากใหลด

ละ เลก

2) ผนำาชมชน มความกลา สงเสรม สนบสนน การ

ดำาเนนกจกรรม และเปนตวอยางทด

3) มปายจากหนวยงานไปตดเวลามงาน เจาภาพจง

ไมตองอธบายอะไรมาก ทกคนยอมรบในฉนทามตของชมชน

4) มตวอยางจากงานแรก งานตอไปจงเตมใจเขารวม

ไดไมยาก

5) มการจดเวทแลกเปลยนเรยนรระหวางสมาชกใน

ชมชน

6) คนในชมชนใหความรวมมอ

7) เหลาราคาแพงขนเจาภาพจงตดสนใจไดงายในการ

เขารวม

8) มการเรยนรการทำาบญชครวเรอน

9) นกวจยมารวมจดกระบวนการ ทำาใหชาวบาน

มความตนตว สามารถคดวเคราะหแกปญหาของชมชนไดเอง ม

ความเชอมนในการทจะใหความรวมมอหรอมสวนรวมในการดำาเนน

กจกรรมเพอกอประโยชนสงสดแกตนเองและชมชน

ปญหาอปสรรคทพบ ทางออกหรอแนวทางการแกไข

เจาภาพไมใหความรวมมอในงานกฐน เนองจากเจาภาพ

งานกฐนไมใชคนในหมบาน

แนวทางการแกไขปญหา

สงเสรมและประชาสมพนธอยางตอเนอง ใหทกคนในชมชน

มสวนรวม และใหความรวมมอในงานตาง ๆ ของชมชน

การเรยนรทไดองคความรทคนพบ

1) เปนการสรางจตสำานกทดในชมชน ในการทำาบญให

ไดบญอยางแทจรง

2) รปญหาของชมชน และเรยนรวาชมชนสามารถรวม

กนแกปญหาไดเอง เปนการพงตนเองทยงยน

3) การจดบนทกคาใชจายทำาใหลดรายจายทไมจำาเปน

แผนการพฒนาตอยอด

1) ขยายแนวความคดสชมชนและพนทขางเคยง

2) ขยายผลการงดเหลาในงานบญอนๆ เชน งานบวช

งานบญเดอนส

3) ขยายผลการลดคาใชจายทไมจำาเปน เชน ลดคานำำำำำำำา

อดลม โดยใชนำำำำำำำาเปลาหรอนำำำำำำำาผลไมทผลตไดในชมชนในงานตาง ๆ

4) จดคายเยาวชน สรางความตระหนกเกยวกบปญหา

ครอบครว

ขอเสนอแนะ

1) สนบสนนใหมการจดเวทในชมชนเพอแกไขปญหา

รวมกน

2) ขยายผลอยางตอเนอง

3) มกจกรรมรณรงคประชาสมพนธ ดวยปายประชาสมพนธ

ประกวดคำาขวญ

4) องคกรภาครฐหรอเอกชนใหการสนบสนนงบประมาณ

เพอการขยายผลกจกรรมการสรางเครอขาย

4.6 ผลการจดเวทคนขอมลใหกบชมชน

การจดเวท / สญญาใจ ไดขอสรปดงน

1) ลดคาใชจายทไมจำาเปน(คาเครองดมแอลกอฮอล)ใน

งานศพงานไดงานละประมาณ 15,000 – 20,000 บาท

2) ไมมการทะเลาะววาทในงานศพ

3) เปนงานทเจาภาพรสกวาไดทำาบญอทศสวนกศลใหผ

ทวายชนมอยางแทจรง

4) ไดรบคำาชนชมจากญาตทมาจากตางถนและอยากให

มแบบนทบานของเขามการสอบถามวาทำาไดอยางไร

5) เยาวชนไดเหนตวอยางการงดเหลาในงานศพของ

หมบานตนเองและเกดความภาคภมใจในกจกรรมทเกดขนในชมชน

ของตนเอง

5 สรปและขอเสนอแนะ การศกษากระบวนการครอบครวเขมแขง ใชเทคนคการ

วจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม ในเชงปรมาณ มประเดนงดเหลาใน

67.233.36

9.24

20.17

4.4 ผลการจดเกบขอมลจากชมชนดวยเครองมอ บญชชวตและ คาสอนของครอบครว เครองมอบญชชวต แบงรายจายออกเปน 4 ประเภท ไดแก 1) รายจายเพออปโภคบรโภค 2) รายจายเพอประกอบอาชพ 3) รายจายเพอการลงทน และ 4) รายจายอน ๆ ท าใหทกคนมองภาพการใชจายในครวเรอนชดเจนขน เรมมองถงวธอดรอยรว จากการประมวลผลขอมลในสมดบนทกชวตรายจายของครวเรอนหมบานน าจน ต าบลกมลาไสย อ าเภอกมลาไสย จงหวดกาฬสนธ จ านวน 95 ครวเรอนมผลสรป ดงน ใชจายไปกบการบรโภคอยางเดยวเกนกวาครงของคาใชจายทงหมด 67.23% สวนคาใชจายเพอการลงทน 20.17% เพอประกอบอาชพ 9.24% และอน ๆ 3.36 %

ภาพท 9 แผนภมการใชจายเงนในชมชนบานน าจน

2) เครองมอค าสอนของครอบครว โดยแบงเปนประเภทค าสอนในการครองเรอนและครองตน ดงน

ค าสอนในการครองเรอน เชน “พงศพนธ ตายาย พอแม ควรนบนอมไหวยกไวทสง ลกทดควรเลยงดแลพอแม ใหเพมสขอย ซยาม” “ไผท าความดไว ความดกะดงจอง ไผผสรางบาปไวกรรมสใหเมอลน”

ค าสอนในการครองตน เชน “แมนมความฮเตมพง เพยงปาก โตสอนโตบไดไผสยองวาด” “คนวาไดดแลว อยาลมคณพอแม เผนหากเลยงแตนอย ถนอมใหใหญสง”

4.5 ผลการถอดบทเรยนโครงการวจย ปจจยแหงความสาเรจในการดาเนนกจกรรม 1) ท าความเขาใจกบสมาชกในชมชนวากจกรรมนเกดจาก

ฉนทามตของชาวบานไมมการบงคบหรอหาม แตอยากใหลด ละ เลก 2) ผน าชมชน มความกลา สงเสรม สนบสนน การด าเนน

กจกรรม และเปนตวอยางทด 3) มปายจากหนวยงานไปตดเวลามงาน เจาภาพจงไมตอง

อธบายอะไรมาก ทกคนยอมรบในฉนทามตของชมชน 4) มตวอยางจากงานแรก งานตอไปจงเตมใจเขารวมไดไมยาก 5) มการจดเวทแลกเปลยนเรยนรระหวางสมาชกในชมชน 6) คนในชมชนใหความรวมมอ 7) เหลาราคาแพงขนเจาภาพจงตดสนใจไดงายในการเขารวม 8) มการเรยนรการท าบญชครวเรอน 9) นกวจยมารวมจดกระบวนการ ท าใหชาวบานมความ

ตนตว สามารถคดวเคราะหแกปญหาของชมชนไดเอง มความเชอมน

ในการทจะใหความรวมมอหรอมสวนรวมในการด าเนนกจกรรมเพอกอประโยชนสงสดแกตนเองและชมชน

ปญหาอปสรรคทพบ ทางออกหรอแนวทางการแกไข เจาภาพไมใหความรวมมอ ในงานกฐน เนองจากเจาภาพ

งานกฐนไมใชคนในหมบาน แนวทางการแกไขปญหา สงเสรมและประชาสมพนธอยางตอเนอง ใหทกคนใน

ชมชนมสวนรวม และใหความรวมมอในงานตาง ๆ ของชมชน การเรยนรทไดองคความรทคนพบ 1) เปนการสรางจตส านกทดในชมชน ในการท าบญให

ไดบญอยางแทจรง 2) รปญหาของชมชน และเรยนรวาชมชนสามารถรวมกน

แกปญหาไดเอง เปนการพงตนเองทยงยน 3) การจดบนทกคาใชจายท าใหลดรายจายทไมจ าเปน แผนการพฒนาตอยอด 1) ขยายแนวความคดสชมชนและพนทขางเคยง 2) ขยายผลการงดเหลาในงานบญอน ๆ เชน งานบวช

งานบญเดอนส 3) ขยายผลการลดคาใชจายทไมจ าเปน เชน ลดคา

น าอดลม โดยใชน าเปลาหรอน าผลไมทผลตไดในชมชนในงานตาง ๆ 4) จดคายเยาวชน สรางความตระหนกเกยวกบปญหา

ครอบครว ขอเสนอแนะ 1) สนบสนนใหมการจดเวทในชมชนเพอแกไขปญหา

รวมกน 2) ขยายผลอยางตอเนอง 3) ม ก จ ก รรมรณรงค ประช าส ม พนธ ด ว ยป า ย

ประชาสมพนธ ประกวดค าขวญ 4) องค ก รภ าคร ฐหร อ เ อกชนให ก ารสน บสน น

งบประมาณเพอการขยายผลกจกรรมการสรางเครอขาย 4.6 ผลการจดเวทคนขอมลใหกบชมชน

การจดเวท / สญญาใจ ไดขอสรปดงน 1) ลดคาใชจายทไมจ าเปน(คาเครองดมแอลกอฮอล)ใน

งานศพงานไดงานละประมาณ 15,000 – 20,000 บาท 2) ไมมการทะเลาะววาทในงานศพ 3) เปนงานทเจาภาพรสกวาไดท าบญอทศสวนกศลใหผ

ทวายชนมอยางแทจรง 4) ไดรบค าชนชมจากญาตทมาจากตางถนและอยากใหม

แบบนทบานของเขามการสอบถามวาท าไดอยางไร 5) เยาวชนไดเหนตวอยางการงดเหลาในงานศพของ

หมบานตนเองและเกดความภาคภมใจในกจกรรมทเกดขนในชมชนของตนเอง

20.17

9.24

3.36 67.23

เพออปโภคบรโภค เพอการลงทน เพอการประกอบอาชพ เพออน ๆ

245


ชมชนในงานศพ 3 งาน และงานบวช 1 งาน เกดนกวจยชมชนทรวม

กนเกบขอมลชมชน 19 คน เกบขอมลดวยเครองมอบญชชวตรายละ

5 ครวเรอน ทำาใหไดขอมลจากตวอยางในชมชน 95 ตวอยาง พรอม

ไดคำาสอนของครอบครวสำาหรบการครองตนและการครองเรอนรวม

33 คำาสอน ไดจดใหมเวทถายทอดคำาสอน และผเขารวมเวทนำาคำา

สอนไปบอกเลาแกลกหลาน ทำาใหมการพดคยกนมากขน เกดความ

สมพนธทดตอไป

ในเชงคณภาพ ไดขอมลบรบทชมชนและแผนทเดนดน

บาน นำำำำำำำาจน โดยชมชนมสวนรวมทกขนตอนในการดำาเนนงานทำาให

การดำาเนนงานเปนไปดวยความเขาใจ สรางความเขาใจในชมชน เกด

ความรก ความเปนเจาของงานทรวมกนทำา ซงทำาใหเกดความเขมแขง

อยางยงยนได กระบวนการเรยนรแบบมสวนรวมจงเปนเวทททำาให

เกดการแบงปนประสบการณ แบงปนความร และสามารถนำาไปสการ

ลดความขดแยง ความรนแรงในชมชนได นอกจากนการแกไขปญหา

ทเกดขนภายในชมชนหรอครอบครวนน ตองเปนชาวบานทอยใน

ชมชน หรอสมาชกภายในครอบครวเปนคนแกไข จงจะสามารถแกไข

ปญหาไดตรงจดและเกดประโยชนสงทสด และการทชมชนจะประสม

ผลสำาเรจได ชมชนตองมสวนรวมในการสรปบทเรยน โดยนกวจยเปน

เพยงผจดกระบวนการใหชมชนไดแสดงศกยภาพออกมาอยางเตมท

ขอเสนอแนะสำาหรบการวจยในครงตอไป คอ การวจยตอง

ชดเจนเรองประเดนทจะศกษา ควรมการประสานเชอมโยงทกๆ มต

และทกภาคสวนทงระดบชมชน องคการปกครองสวนทองถนควร

ขยายผลกระบวนการดำาเนนการวจยอยางมสวนรวมของชมชนไปส

ชมชนอน โดยเฉพาะประเดนงดเหลาในงานศพ งานบญตาง ๆ

6. กตตกรรมประกาศ โครงการวจยนไดรบการสนบสนนจากเครอขายบรหารการ

วจยและถายทอดเทคโนโลยสชมชนภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนบน

สำานกงานคณะกรรมการการอดมศกษา (สก.อ.) ประจำาปงบประมาณ

2552 ขอขอบคณ คณพอสข ซองศร ศนยเรยนรเพอครอบครวเขมแขง

จงหวดกาฬสนธ ทชวยจดประกายความคด และจดกระบวนการ

7. เอกสารอางอง[1] ดษณ ดำาม, เกรยงศกด ซอเลอม และปราณ สทธสคนธ. 2551.

ทบทวนปญหาของครอบครวคนไทย. วารสารสาธารณสขและ

การพฒนา. 6(3) : 121 – 126.

[3] นงพรรณ พรยานพงศ. คมอวจยและพฒนา. 2546.โครงการ

สวสดการวชาการสถาบนพระบรมราชชนก, นนทบร.

[2] หนงสอพมพมตชนรายวน. 2550. หลก 5 ประการสรางครอบครว

เขมแขง. วนท 15 กมภาพนธ 2550. ปท 30 ฉบบท 10568.

[4] ชชวาล ทตศวช. 2552. การวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม

(Participatory Action Research-PAR) : มตใหมของรปแบบการ

วจยเพอการพฒนาชมชนระดบทองถน. สบคนเมอวนท

14 มกราคม 2552. www.polpacon7.ru.ac.th /download/

article/.

[5] สมโภชน อเนกสข. 2548. การวจยปฏบตการแบบมสวนรวม.

วารสารวจยและวดผลการศกษา. 3(1) : 18-31.

[6] โกมาตร จงเสถยรทรพย, คณศร เตงรง, ราตร ปนแกว และ

วรญญา เพชรคง. 2552. วถชมชนคมอการเรยนรททำาใหงาน

ชมชนงาย ไดผล และสนก. หนงสอดวน, นนทบร.

[7] สภาวด หาญเมธ. 2548. สภาพวกฤตจากปญหาครอบครว

ลมสลาย นำาไปสหลายปญหาในสงคม. หนงสอพมพขาวสด

วนท 26 กนยายน 2548.

[8] ศวพร ปกปอง. 2553. สถานการณสขภาวะครอบครวไทย.

การประชมวชาการครอบครวศกษา 2553 รวมคดรวมเรยนร

สวกฤตครอบครวไทย. สำานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรม

สขภาพ(สสส.) แผนงานสขภาวะครอบครวรวมกบ 21 องคกร

ทงภาครฐ เอกชน และประชาสงคม วนท 11–12 กมภาพนธ

2553 ณ หอประชมเฉลมพระเกยรต 80 พรรษา 5 ธนวาคม 2550

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, นนทบร.

[9] อทมพร อนทจกร และอมรวชช นาครทรรพ. 2553. สภาพการ

ดำาเนนชวตครอบครวทมสมาชกในครอบครวตดเหลาและ

บรการ/สวสดการสำาหรบครอบครว. เอกสารประกอบการประชม

วชาการครอบครวศกษา 2553. รวมคดรวมเรยนร สวกฤต

ครอบครวไทย. สำานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรม

สขภาพ (สสส.) แผนงานสขภาวะครอบครวรวมกบ 21 องคกร

ทงภาครฐ เอกชน และประชาสงคม เมอวนท 11 – 12 กมภาพนธ

2553. ณ หอประชมเฉลมพระเกยรต 80 พรรษา 5 ธนวาคม

2550 มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, นนทบร.

[10] ดามธรรม จนากล, ไพฑรย นยมนา และอำาพนธ อยเจรญ. 2551.

การศกษาและพฒนารปแบบการลดเหลาในการจดงานในชมชน

ระดบตำาบล. การประชมวชาการสราระดบชาต ครงท 4 เรอง

ยตวกฤตปญหาสราดวยกฎหมาย วนท 26-27 พฤศจกายน 2551

ณ โรงแรมรชมอนด แคราย, นนทบร.

[11] นรจน อทธา. 2550. หมบานเลกเหลา ออมเงน : การรณรงค

สขภาพแบบองครวม กรณศกษานวตกรรม 3 บาทเลกเหลา

เลกจน ตำาบลพระลบ อำาเภอเมอง จงหวดขอนแกน. เอกสาร

นำาเสนอในการประชมวชาการสราระดบชาต ครงท 3 โดย

ศนยวจยปญหาสรา (ศวส.) วนท 21-22 พฤศจกายน 2550 ณ

หองรชมอนดบอลรม โรงแรมรชมอนด แคราย, นนทบร.

Documents

The Development of the Vigorous Family in Participation Model of … · 2011-06-14 · บทคัดย่อ ... เป็นผู้เก็บข้อมูล เครื่องมือที่ใช้คือบัญชีครัวเรือน