The characteristics of basic education school

คณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0

โดย นางสาวทพวรรณ ลวนปสทธสกล

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา แบบ 2.1 ปรชญาดษฎบณฑต

ภาควชาการบรหารการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

ปการศกษา 2562 ลขสทธของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

คณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0

โดย นางสาวทพวรรณ ลวนปสทธสกล

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา แบบ 2.1 ปรชญาดษฎบณฑต

ภาควชาการบรหารการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

ปการศกษา 2562 ลขสทธของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

THE CHARACTERISTICS OF BASIC EDUCATION SCHOOL ADMINISTRATOR IN ACCORDANCE WITH EDUCATION GOAL OF THAILAND 4.0

By

MISS Tippawan LUANPASITSAKUL

A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for Doctor of Philosophy (EDUCATIONAL ADMINISTRATION)

Department of Educational Administration Graduate School, Silpakorn University

Academic Year 2019 Copyright of Graduate School, Silpakorn University

หวขอ คณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0

โดย ทพวรรณ ลวนปสทธสกล สาขาวชา การบรหารการศกษา แบบ 2.1 ปรชญาดษฎบณฑต อาจารยทปรกษาหลก รองศาสตราจารย ดร. ประเสรฐ อนทรรกษ

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ไดรบพจารณาอนมตใหเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรชญาดษฎบณฑต

คณบดบณฑตวทยาลย (รองศาสตราจารย ดร.จไรรตน นนทานช)

พจารณาเหนชอบโดย

ประธานกรรมการ (ผชวยศาสตราจารย วาทพนตร ดร. นพดล เจนอกษร ) อาจารยทปรกษาหลก (รองศาสตราจารย ดร. ประเสรฐ อนทรรกษ ) อาจารยทปรกษารวม (รองศาสตราจารย ดร. ชมศกด อนทรรกษ ) อาจารยทปรกษารวม (ผชวยศาสตราจารย ดร. มทนา วงถนอมศกด ) ผทรงคณวฒภายนอก (ดร. พธาน พนทอง )

ง

บทคดยอภาษาไทย

58252904 : การบรหารการศกษา แบบ 2.1 ปรชญาดษฎบณฑต คำสำคญ : คณลกษณะผบรหารสถานศกษา, ไทยแลนด 4.0

นางสาว ทพวรรณ ลวนปสทธสกล: คณลกษณะผบรหารสถานศกษาข นพ นฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 อาจารยทปรกษาวทยานพนธ : รองศาสตราจารย ดร. ประเสรฐ อนทรรกษ

การวจยนใชเทคนคการวจยอนาคต EDFR มวตถประสงคของการวจยเพอทราบคณลกษณะผบรหาร

สถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 การดำเนนการวจยมขนตอน 3 ขนตอน คอ ขนท 1 ศกษาวเคราะหเพอหาตวแปรและกำหนดกรอบแนวคดในการวจย ขนท 2 การวเคราะหองคประกอบคณลกษณะผบรหารสถานศกษาข นพ นฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 จากผทรงคณวฒและผเช ยวชาญ และขนท 3 เกบขอมล สรป อภปราย EDFR รอบท 2 สอบถามความคดเหนผเช ยวชาญหรอผทรงคณวฒ เรองคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 จำนวน 19 คน ใช สถต Mode , Median, Interquartile Range เครองมอเกบรวบรวมขอมลคอ 1) แบบสมภาษณไมมโครงสราง 2) แบบสอบถามความคดเหนผทรงคณวฒและผเช ยวชาญ ประกอบดวย 1) ผใหขอมลดานนโยบายการจดการศกษา 2) นกวชาการการศกษา 3) นกประชาสงคมดานการจดการศกษา และ 4) ผบรหารสถานศกษาขนพนฐาน รวมทงสน 19 ทาน สถตวเคราะหขอมลประกอบดวยคามธยฐาน , คาฐานนยม, คาพสยระหวางควอไทลและการวเคราะหเนอหา จากการสมภาษณผทรงคณวฒและผเชยวชาญ

ผลการวจยพบวา

คณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ตามทศนะความคดเหนของผทรงคณวฒและผเช ยวชาญสงเคราะหไดท งหมด 11 ประเดนคณลกษณะทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ประกอบดวย 91 คณลกษณะ ดงน

1. คณลกษณะทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาดานความเทาเทยมและเสมอภาคของผเรยน จำนวน 8 คณลกษณะ 2. คณลกษณะทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาดานโอกาสในการเขารบการศกษา จำนวน 8 คณลกษณะ 3. คณลกษณะทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาดานคณภาพของระบบการศกษา จำนวน 9 คณลกษณะ 4. คณลกษณะ ท สอดคลองกบเปาหมายการศกษาดานประสทธภาพ (efficiency) ของการบรหารจดการ จำนวน 8 คณลกษณะ 5. คณลกษณะทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาดานการบรหารจดการ (management) ทมประสทธภาพ จำนวน 9 คณลกษณะ 6. คณลกษณะทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาดานการเรยนร ท สรางคณลกษณะทสอดคลองกบ ไทยแลนด 4.0 จำนวน 8 คณลกษณะ 7. คณลกษณะทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาดานการเรยนรตลอดชวตและ ทกษะอาชพ จำนวน 9 คณลกษณะ 8. คณลกษณะทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาดานสรางองคความรและทกษะ ท สำคญจำเปนสำหรบศตวรรษท 21 จำนวน 8 คณลกษณะ 9. คณลกษณะท สอดคลองก บเปาหมายการศกษา ดานการตอบสนองการเปลยนแปลงของคร จำนวน 8 คณลกษณะ 10. คณลกษณะทสอดคลองกบเปาหมายการศกษา ดานการตอบสนองการเปลยนแปลงของโรงเรยน จำนวน 8 คณลกษณะ 11. คณลกษณะทสอดคลองกบเปาหมายการศกษา ดานกฎหมายทรองรบการจดการศกษาใหมอสระและความรบผดชอบจำนวน 8 คณลกษณะ

จ

บทคดยอภาษาองกฤษ

58252904 : Major (EDUCATIONAL ADMINISTRATION) Keyword : THE CHARACTERISTICS OF SCHOOL ADMINISTRATOR, THAILAND 4.0

MISS TIPPAWAN LUANPASITSAKUL : THE CHARACTERISTICS OF BASIC EDUCATION SCHOOL ADMINISTRATOR IN ACCORDANCE WITH EDUCATION GOAL OF THAILAND 4.0 THESIS ADVISOR : ASSOCIATE PROFESSOR PRASERT INTARAK, Ed.D

This research design was Ethnographic Delphi Future Research: EDFR. The purpose was to identify the characteristics of basic education school administrator in accordance with education goal of Thailand 4.0. The research methodology was comprised of 3 steps: firstly, to study the variables and determine the conceptual framework for research, and secondly to analyze the characteristics of basic education school administrator in accordance with education goal of Thailand 4.0 and third collect information, discuss round 2 EDFR questionnaire from experts the characteristics of basic education school administrator in accordance with education goal of Thailand 4.0. The instruments for collecting the data were unstructured interview form and opinionnaire. There were 19 key informants who were policy proponent /minister/ director-General, academicians/ lecturer, civil society, and basic education school administrator. The statistics used for data analysis were median, mode, interquartile range, and content analysis.

The findings of this research were as follows:

The educational administrations the characteristics of basic education school administrator in accordance with education goal of Thailand 4.0 to experts’s opinions were the characteristics of basic education school administrator which composed of eleven correlation components to in accordance with education goal of Thailand 4.0. The education paths of the characteristics of basic education school administrator in accordance with education goal of Thailand 4.0 were as follows;

1. The characteristics that are related to the goals of equality and equality of learners in the amount of 8 features 2. The characteristics that are related to the goals of the opportunities to study in the amount of 8 features 3. The characteristics that are related to the goals of the quality of the education system in the amount of 9 features 4. The characteristics that are related to the goals of the in the efficiency of management in the amount of 8 features 5.The characteristics that are related to the goals of the effective management in the amount of 9 features 6.The characteristics that are related to the goals of the creative learning relate with Thailand 4.0 in the amount of 8 features 7.The characteristics that are related to the goals of lifelong learning and career Skills in the amount of 9 features 8.The characteristics that are related to the goals of the education create essential knowledge and skills necessary for the 21st century 9.The characteristics that are related to the goals of the responsive education of teacher changes in the amount of 8 features 10.The characteristics that are related to the goals of the responsive education of school in the amount of 8 features 11.The characteristics that are related to the goals of the laws that support education management are independent and responsible in the amount of 8 features.

ฉ

กตตกรรมประกาศ

กตตกรรมประกาศ

วทยานพนธฉบบนสำเรจลลวงไปดวยดเพราะไดรบความอนเคราะหอยางดย งจาก รองศาสตราจารย ดร.ประเสรฐ อนทรรกษ รองศาสตราจารย ดร.ชมศกด อนทรรกษ และผชวยศาสตราจารย ดร.มทนา วงถนอมศกด ซงเปนอาจารยทปรกษาวทยานพนธทใหความชวยเหลอและใหคำแนะนำทเปนประโยชนอยางยงแกผวจย รวมทง ผชวยศาสตราจารยวาทพนตร ดร.นพดล เจนอกษร ประธานกรรมการสอบวทยานพนธ และ ดร.พธาน พนทอง ผทรงคณวฒทกรณาใหคำปรกษา แนะนำ เสนอแนะสงทเปนประโยชนแกผวจยชวยเตมเตมสงผลใหวทยานพนธ เลมนมความถกตองและสมบรณยงขน

ผ ว จ ยขอกราบขอบพระคณในความเมตตากรณาของทกทานเปนอยางสง ขอกราบขอบพระคณ คณพอประสทธ คณแมสำรวล มาลย ตนตระกลลวนปสทธ สกลทดแลดวยความรกและความเขาใจ ใหกำลงใจ อนแสนอบอนและสนบสนนมาโดยตลอด ขอขอบคณ ผอ.ดร.อรรณพ ชมเพงพนธทชวยเหลอเอออำนวยประสานงาน แนะนำเสมอมาสงผลใหผวจยสามารถดำเนนการวจยจนสำเรจลลวงดวยดผวจย

ขอขอบคณผ เช ยวชาญและผ ทรงคณวฒท ง 19 ทาน ไดแก ทานรฐมนตร ดร.สว ทย เมษนทรย ศ.ดร.ฐาปนา บญหลา ศ.ดร.เกรยงศกด เจรญวงษศกด ดร.ตวง อนทะไชย ณรงศกด ภมศรสะอาด ดร.สมศกด ดลประสทธ ดร.พะโยม ชณวงศ รศ.ดร.ศรเดช สชวะ รศ.ดร.พรอมพไลย บวสวรรณ ดร.พงษภญโญ แมนโกศล ดร.ประสทธ เขยวศร ดร.สมชย ชวลตธาดา ดร.สกลวรรณ เปลยนขำ ดร.ณรนทร ชำนาณด ดร.เตอนใจ รกษาพงษ ดร.รชชยย ศรสวรรณ โชคชย ฟกโต ชาญ ตนตธรรมถาวร ดร.กลาศกด จตตสงวน และอก 2 ทาน ใหขอมล แนะนำ ใหคำปรกษาอยางด คอ ดร.อานนท ศกดวรวชญ และ ดร.ชยพฤกษ เสรรกษ ทใหความเมตตาสละเวลาอนมคายง ในการสมภาษณและตอบแบบสอบถามใหกบผวจยใหความอนเคราะหดานขอมลทมคาจากมมมองทหลากหลาย มความสำคญยงในการวจยเชงอนาคต จากการวจยททำใหวทยานพนธสำเรจมความสมบรณ

ขอขอบคณคณาจารยในภาควชาการบรหารการศกษา คณะศกษาศาสตร ทกทานทใหความรแนวคด แนวทางในการทำวทยานพนธ คณบพกานต ศรโมรา เพอนรกซงดแลกนมาโดยตลอดหลกสตร รวมทงพเพอนและ นองนกศกษาปรญญาเอก สาขาวชาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยศลปากรทกทาน โดยเฉพาะเพอนรวมรน ดษฎบณฑตรน 13/1 ตลอดจนเพอนผบรหาร ดร.จรวรรณ นาคพฒน ศกษานเทศก สำนกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษากาญจนบร เขต 1 ทกทานทเปนกลยาณมตร สรางมมมองแนวคดพลงเชงบวก คอยใหกำลงใจและสนบสนน ตลอดจนเอออำนวยความสะดวกใหความชวยเหลอเปนกำลงใจทำใหงานวจยสำเรจลลวงไปดวยด

คณคาและประโยชนอนเกดจากวทยานพนธเลมน ผวจยขอนอมบชาแดพระคณบดามารดา ครอาจารย ผประสทธประสาทวชา อบรมสงสอน แนะนำ ใหการสนบสนน และใหกำลงใจอยางดยงเสมอมา

ทพวรรณ ลวนปสทธสกล

ช

สารบญ

หนา บทคดยอภาษาไทย ............................................................................................................................... ง

บทคดยอภาษาองกฤษ .......................................................................................................................... จ

กตตกรรมประกาศ ................................................................................................................................ ฉ

สารบญ ................................................................................................................................................. ช

สารบญตาราง ....................................................................................................................................... ฎ

สารบญแผนภม ..................................................................................................................................... ฐ

บทท 1 บทนำ ....................................................................................................................................... 1

ความเปนมาและความสำคญของปญหา .......................................................................................... 3

ปญหาการวจย ................................................................................................................................. 7

วตถประสงคการวจย ..................................................................................................................... 12

คำถามการวจย ............................................................................................................................... 13

กรอบแนวคดการวจย .................................................................................................................... 13

นยามศพทเฉพาะ ........................................................................................................................... 22

บทท 2 วรรณกรรมทเกยวของ ........................................................................................................... 23

แนวคดเกยวกบแนวโนมไทยแลนด 4.0 ......................................................................................... 23

ความเปนมาของไทยแลนด 4.0 .............................................................................................. 23

ความหมายไทยแลนด 4.0 ...................................................................................................... 26

เปาหมายไทยแลนด 4.0 ......................................................................................................... 28

แนวคดเกยวกบนโยบายการศกษา 4.0 .......................................................................................... 39

ความสำคญของยทธศาสตรชาต แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคม แผนการศกษาชาตและแผนพฒนาการศกษาฯ ทเกยวของกบไทยแลนด 4.0 และการศกษา 4.0 .................... 39

ซ

ทศทางการจดการศกษาของประเทศไทย ............................................................................... 47

ปจจยการพจารณาสำหรบการศกษาไทยอนาคต ................................................................... 50

ภาพอนาคตประเทศไทย ......................................................................................................... 51

ความเปลยนแปลงทางการศกษายคไทยแลนด 4.0 ................................................................ 55

ความหมายของการศกษาไทยแลนด 4.0 ................................................................................ 57

บทบาทการศกษากบการกาวสยคไทยแลนด 4.0 ................................................................... 57

คณภาพการศกษายคประเทศไทย 4.0 ................................................................................... 61

ทศทางการจดการศกษาของตางประเทศเพอรองรบการเปลยนแปลง ................................... 64

แนวคดและทฤษฎเกยวกบคณลกษณะของผบรหารสถานศกษา ................................................... 75

ความหมายของผบรหาร ......................................................................................................... 75

ความหมายของคณลกษณะ .................................................................................................... 76

ความหมายของคณลกษณะของผบรหาร ............................................................................... 76

คณลกษณะของผบรหาร ........................................................................................................ 77

คณลกษณะคนยคดจทล (Characteristics of Digital Era) ............................................... 110

คณลกษณะของผบรหารสถานศกษาในอาเซยน (Principals Characteristics in ASEAN)112

คณลกษณะของคนไทย ยคThailand 4.0 .......................................................................... 113

คณลกษณะผบรหารสถานศกษายคดจทล ........................................................................... 123

คณลกษณะของผบรหารสถานศกษายคใหม ....................................................................... 124

คณลกษณะผบรหารสถานศกษาสำหรบศตวรรษท 21 ....................................................... 127

ทกษะของผบรหารสถานศกษาในศตวรรษท 21 ................................................................. 128

บทบาทของผบรหารไทยแลนด 4.0 ..................................................................................... 134

บทบาทผบรหารสถานศกษาในศตวรรษท 21 ..................................................................... 135

แนวคดและทฤษฎเกยวกบการศกษาอนาคต .............................................................................. 137

อนาคตศกษาและการวจยอนาคต ....................................................................................... 137

ฌ

แนวคดและวธการศกษาอนาคต ............................................................................... 137

เทคนคการวจยอนาคตแบบ EDFR ........................................................................... 138

งานวจยทเกยวของ ..................................................................................................................... 141

งานวจยในประเทศ .............................................................................................................. 141

งานวจยตางประเทศ ............................................................................................................ 202

บทท 3 การดำเนนการวจย.............................................................................................................. 219

ขนตอนการดำเนนการวจย ......................................................................................................... 219

ระเบยบวธวจย ............................................................................................................................ 223

แผนแบบการวจย ................................................................................................................ 223

ผใหขอมลหรอผทรงคณวฒและผเชยวชาญ ........................................................................ 224

ตวแปรทศกษา ..................................................................................................................... 225

เครองมอทใชในการวจย ...................................................................................................... 226

การสรางและพฒนาเครองมอ .............................................................................................. 227

การตรวจสอบคณภาพของเครองมอ ................................................................................... 228

การเกบรวบรวมขอมลการวจย ............................................................................................ 228

การวเคราะหขอมลและสถตทใชในการวจย ........................................................................ 228

การวเคราะหผลการวจย ...................................................................................................... 231

บทท 4 ผลการวเคราะหขอมล ........................................................................................................ 233

การวเคราะหขอมลเพอทราบคณลดกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 .................................................................................. 233

EDFR รอบท 1 .................................................................................................................... 233

EDFR รอบท 2 .................................................................................................................... 267

บทสรปจากผลการวจย ............................................................................................................... 294

บทท 5 สรปผลการวจย อภปรายผล และขอเสนอแนะ .................................................................. 302

ญ

สรปผลการวจย ........................................................................................................................... 302

อภปรายผลการวจย .................................................................................................................... 310

ขอเสนอแนะในการวจย .............................................................................................................. 336

ขอเสนอแนะทวไป ...................................................................................................................... 336

ขอเสนอแนะเชงนโยบาย ..................................................................................................... 336

ขอเสนอแนะเชงปฏบต ........................................................................................................ 338

ขอเสนอแนะสำหรบการวจยครงตอไป ................................................................................ 338

รายการอางอง .................................................................................................................................. 339

ภาคผนวก ........................................................................................................................................ 356

ภาคผนวก ก รายชอผทรงคณวฒ/ผเชยวชาญและหนงสอขอสมภาษณ ..................................... 357

ภาคผนวก ข แบบสอบถามผทรงคณวฒและผเชยวชาญ ............................................................ 361

ประวตผเขยน .................................................................................................................................. 375

ฎ

สารบญตาราง

หนา ตารางท 1 ความสมพนธของเปาหมายไทยแลนด 4.0 และเปาหมายการพฒนา

อยางยงยน ........................................................................................................... 29

ตารางท 2 ผลการวเคราะหคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบ เปาหมายเทยมและเสมอภาคของผเรยน ............................................................. 268

ตารางท 3 ผลการวเคราะหคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบ เปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ดานโอกาสในการเขารบ การศกษา ............................................................................................................. 270

ตารางท 4 ผลการวเคราะหคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบ เปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ดานคณภาพของ ระบบการศกษา .................................................................................................... 272

ตารางท 5 ผลการวเคราะหคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบ เปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ดานประสทธภาพ (efficiency) ของการบรหารจดการ ........................................................................................... 274

ตารางท 6 ผลการวเคราะหคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบ เปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ดานการบรหารจดการ (management) ทมประสทธภาพ ...................................................................... 277

ตารางท 7 ผลการวเคราะหคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบ เปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ดานการเรยนรทสราง คณลกษณะทสอดคลองกบไทยแลนด 4.0 ........................................................... 279

ตารางท 8 ผลการวเคราะหคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบ เปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ดานการเรยนรตลอดชวต และทกษะอาชพ ................................................................................................... 281

ตารางท 9 ผลการวเคราะหคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบ เปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ดานการศกษาทสราง องคความรและทกษะทสำคญจำเปนสำหรบศตวรรษท 21 ................................. 284

ฏ

ตารางท 10 ผลการวเคราะหคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบ เปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ดานการศกษาทตอบสนอง การเปลยนแปลงของคร ....................................................................................... 286

ตารางท 11 ผลการวเคราะหคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบ เปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ดานการศกษาทตอบสนอง การเปลยนแปลงของโรงเรยน .............................................................................. 289

ตารางท 12 ผลการวเคราะหคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบ เปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ดานกฎหมายทรองรบ การจดการศกษาใหมอสระและความรบผดชอบ .................................................. 291

ฐ

สารบญแผนภม

หนา แผนภมท 1 กรอบแนวคดในการวจย ...................................................................................... 20

แผนภมท 2 ขอสรปบทความแนวคด (concept paper) เปาหมายการศกษาของ นโยบายไทยแลนด 4.0......................................................................................... 73

แผนภมท 3 ขนตอนการดำเนนการวจย .............................................................................. 222

แผนภมท 4 แผนแบบการวจย ................................................................................................. 224

1

บทท 1 บทนำ

โลกกำลงเขาส ภาวะวกฤตเน องจากความไมสมดลระหวางโครงสรางประชากรและ

การจดการความร นอกจากนแลว การเปลยนแปลงสยคฐานขอมลความรดจตอล ทงนประเทศไทย ยงขาดการเตรยมพรอมเขาสยคเศรษฐกจในอนาคต ใหทนตอการเปลยนแปลงของโลกและรองรบ การแขงข นในอนาคต โดยยงขาดท งฐานองคความร ความตระหนกในความเปล ยนแปลง ความตระหนกตอการเขาถงขอมลขาวสาร การผลตบคลากรการวจยโครงสรางพนฐานและปจจยเออ จงยงลาหลงหลายประเทศทประสบความสำเรจดวยนวตกรรมผลตภณฑ และบรการ จากการวจยและพฒนาดานตาง ๆ จงจำเปนตองเรงปรบตวโดยสรางขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ ทมภมคมกน ยดหยน และรองรบกบการเปลยนแปลงทางดานวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรมหลก ทง 4 สาขา ไดแก เทคโนโลยชวภาพ เทคโนโลยวสด เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร และนาโนเทคโนโลย ทมการวจยและพฒนาดานการวจยพนฐาน การวจยประยกตการวจยเชงทดลองอยางเปนระบบ1 นอกจากน ความเปล ยนแปลงของโครงสรางประชากรท มแนวโนมท นำไปส ความเปลยนแปลงในอนาคตเปนปจจยทสำคญ ในการคนหารปแบบวธการทเหมาะสมในการพฒนาทรพยากรมนษยเพ อความย งย น สอดคลองกบการเขาส ย คสงคมสงวย และสงคมดจตอล ซงจากรายงานผลการศกษาพบวาแนวโนมประชากรกำลงเปนตวแปรทสำคญทมอทธพลตอระบบโครงสรางเศรษฐกจ และสงคมในอนาคตอยางหลกเล ยงไมได โดยท แนวโนมคนไทยจะมอาย ยนยาวขน และจะมจำนวนเพมขน สดสวนคนวยแรงงานตอผสงอายจะเปลยนไป2 เมออตราการเพมของประชากรมแนวโนมคงท สงผลใหสงคมไทยกาวเขาสสงคมผสงอายอยางรวดเรว เม อถงเวลานน ประชากรสงอายจะมจำนวนมากกวาประชากรวยเดกเสยอกสดสวนผสงอายทเพมขนอยางรวดเรว

1 สำนกงานคณะกรรมการนโยบายวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาต

และวทยาลยนวตกรรม, สถานการณวทยาศาสตร เทคโนโลย และนวตกรรมของประเทศไทย, เขาถงเมอ 23 ธนวาคม 2559, เขาถงไดจาก www.aseansti.org/innovationview.php?blog=13.

2 สำนกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, “วสยทศนประเทศไทยสป 2570” (เอกสารประกอบการประชมประจำป 2551 ของสำนกงานคณะกรรมการพฒนา การเศรษฐกจและสงคมแหงชาต).

2

สงผลใหลกษณะการพงพงทางเศรษฐกจระหวางประชากรวยตาง ๆ เปล ยนไป 3 อยางไรกตาม เมอแนวโนมจำนวนประชากรวยเรยนจะลดลงแตการแขงขนในการหางานทำและการแขงขนทางเศรษฐกจซงมพนฐานการใชความรเพมขน ซงจะทำใหประชากรวยเรยนสนใจจะเรยนเปนสดสวน สงขนและรฐบาลตองระดมทรพยากรมาพฒนาการศกษา การใหความรเศรษฐกจโลกไดอยางมประสทธภาพมากขน4 เพอใหสอดคลองกบความเปลยนแปลงดงกลาวนนผทมสวนในการกำหนด นโยบายจงควรทำความชดเจนในการกำหนดทศทางในอนาคตประเทศ ประกาศจดยนทชดเจน ในการพฒนาประเทศใหดำรงอยทามกลางกระแสความเปลยนแปลง เพอเสรมสรางภมคมกนและ ชวยใหสงคมไทยสามารถยนหยดอยไดอยางมนคงเกดภมคมกนและมการบรหารจดการความเสยง อยางเหมาะสม สงผลใหการพฒนาประเทศสสมดล และยงยน 5 การพฒนาประเทศสความสมดล และยงยน จะตองใหความสำคญกบการเสรมสรางทนของประเทศทมอยใหเขมแขงและมพลงเพยงพอ ในการขบเคลอนกระบวนการพฒนาประเทศ โดยเฉพาะการพฒนาคนหรอทนมนษยใหมความเขมแขง เพอพรอมรองรบการเปลยนแปลงของโลกกาวสประเทศไทย 4.0 เสรมสรางปจจยแวดลอม ทเออตอการพฒนาคณภาพของคน ทงในเชงสถาบน ระบบโครงสรางของสงคมใหเขมแขง สามารถ เปนภมคมกนตอการเปลยนแปลงตาง ๆ ทจะเกดขนในอนาคต อยางไรกตามสถานการณการพฒนา ทผานมาสงผลกระทบตอคนและสงคมไทยหลายประการ ในขณะทหลายสงเปลยนไปอยางรวดเรวการรบรของคนไทยกบนโยบายไทยแลนด 4.0 จากบางพนทการวจยพบวาอยในระดบปานกลางและตำท งดานนโยบายและการดำเนนชวตในยคไทยแลนด 4.06 การขบเคล อนพฒนาประเทศไทย โดยใชโมเดลไทยแลนด 4.0และไดจดยคการพฒนาเปน 4 ยคท 1.0 ยคเกษตรกรรม ยคท 2.0 ยคอตสาหกรรมเบา ยคท 3.0 ยคอตสาหกรรมหนกและยคท 4.0 คอยคเศรษฐกจทขบเคลอนดวยนวตกรรม หรอยคเศรษฐกจฐานมลคา หรอภาษาองกฤษคอ value base economy ตรงกบขอมลท อ ลวน ทอฟเลอร (Alvin Toffler)กลาวไวในหนงสอ The Third Wave เก ยวกบการแบงยค

3 ปทมา วาพฒนวงศ และปราโมทย ประสาทกล, ประชากรไทยในอนาคต, เขาถงเมอ

14 พฤษภาคม 2560, เขาถงไดจาก http://www.ipsr.mahidol.ac.th. 4 ปราโมทย ประสาทกล และคณะ, “การเปลยนแปลงประชากรไทยกบการศกษา”

(เอกสารประกอบการประชมระดมความคด เรอง “ภาพการศกษาไทยในอนาคต 10-20 ป” วนท 22-23 กมภาพนธ 2550 จดโดยสำนกงานเลขาธการสภาการศกษา).

5 “แผนพฒนาเศรษฐกจและส งคมแหงชาต ฉบบท ส บสอง (พ .ศ .2560-2564) ,” ราชกจจานเบกษา เลม 133, ตอนท115 ก (30 ธนวาคม 2559): 1.

6 กรวก พรนมต, “ความรความเขานโยบายThailand 4.0 ในจงหวดเชยงใหม ลำปาง” วารสารวชาการพระจอมเกลาพระนครเหนอ 27, 4 (ตลาคม – ธนวาคม 2560): 871-879.

3

การเปลยนแปลงเปน 4 ยคเชนกนแตการกำหนดเปน 4.0เปนการใชสญลกษณทมนยวาเปนการพฒนาอยางตอเนองเพราะเปนเลขทศนยม จากการศกษาเอกสารตำราไมมผ ใดไดใหความหมายเกยวกบไทยแลนด 4.0 เปนภาษาไทยไวแตอยางใด

การจดการศกษาทดจงตองรจกการมองการณไกลและเตรยมประชาชนใหพรอมทจะรบสถานการณทจะเปลยนแปลงไปอยางรวดเรวในอนาคต ประเทศไทยควรวางแผนการจดการศกษา และการพฒนาคนแบบยดหยนสนองความจำเปนทจะตองพฒนาเศรษฐกจและสงคมเพอความอยรอด7 ดงนนทศทางการพฒนาดานการศกษาจงตองแสวงหากระบวนทศนทชดเจน ซงในปจจบนไดมงเนนไปทการพฒนาคนไทยใหมสมรรถนะอยในระดบทสามารถแขงขนได ดำรงชวตไดอยางสมดลและยงยน

ความเปนมาและความสำคญของปญหา

สาระสำคญของขอเสนอเพ อการปฏรปการศกษา ประกอบดวย 1) การสรางระบบ ความรบผดชอบ (accountability) เพอพฒนาคณภาพการศกษา โดยใหโรงเรยนมความรบผดชอบโดยตรงตอผ ปกครองและนกเรยนมากข น โรงเรยนควรมอสระในการบรหารจดการและพอแม สามารถเปนผเลอกโรงเรยนใหลกตามขอมลคณภาพของโรงเรยนทไดรบการเปดเผยตอสาธารณะ 2) การปรบหวใจหลกคอการพฒนาคน พฒนาทนมนษยใหมสมรรถนะ ขดความสามารถและ อย ในสงคมในอนาคตไดอยางสมดลปญหาระบบการศกษาไทยเกดจากการใชทรพยากรไมม ประสทธภาพ โดยเฉพาะอยางยงทรพยากรมนษย หลกสตร สอการสอนและการพฒนาคร เพอให นกเรยนเรยนรอยางเหมาะสมกบบรบทของศตวรรษท 21 และ 3) การลดความเหลอมลำของคณภาพการศกษา โดยปรบการจดสรรงบประมาณใหพนททมปญหาทางเศรษฐกจและสงคมเพมมากขน และสรางระบบใหความชวยเหลอโรงเรยน ครและนกเรยนทมปญหา8 สถานการณในขณะนคอ คนไทยสวนใหญมการศกษาตำ มทกษะภาษาและเทคโนโลยสารสนเทศตำและมปญหาการขาดแคลนแรงงานทกษะ การขาดทศนคตและและความกระตอรอรน การขาดความรบผดชอบและวนย ในการทำงานการขาดความคดสรางสรรค กำลงคนทผลตขาดคณลกษณะดานความรความสามารถ ทจำเปนเพยงพอ เชนทกษะภาษาไทยและและภาษาตางประเทศ(ฟง พด อาน เขยน) การใชคอมพวเตอรและความรดานเทคโนโลยสารสนเทศ ความรดานการบรหารจดการ ความรในการ

7 วทยากร เชยงกล, แกวกฤตเศรษฐกจแนวพทธ (กรงเทพฯ: สายธาร, 2551). 8 มลนธสถาบนวจยเพ อการพฒนาประเทศไทย , รายงานฉบบสมบรณการจดทำ

ยทธศาสตรการปฏรปการศกษาขนพนฐานใหเกดความรบผดชอบ [ออนไลน], เขาถงเมอ 23 ธนวาคม 2561, เขาถงไดจาก http://tdri.or.th/wp-content/uploads/2014/03/Final-Paper.pdf.

4

ประยกตใชตวเลข ทกษะคำนวณขนพ นฐาน ขาดคณลกษณะการคดวเคราะหอยางเปนระบบ การแกปญหาในงาน การทำงานเปนทม ความซอสตย ความอดทน ความขยน มวนย ตรงตอเวลา ภาวะผนำ เปนตน9 ปญหาหนงทสำคญและสงผลตอการจดการศกษาใหมคณภาพคอครและบคลากรรวมทงผอำนวยการสถานศกษามาจากผทมผลการเรยนปานกลางผานการเรยนจากระบบทองจำแบบเกา ไมมอปนสยรกการเปนครไมใฝเรยนรไมรกการอาน ไมสนใจเรยนรเพอพฒนาตนเองแตเลอกเรยน และเขามาทำงานในฐานะทเปนอาชพหนงท มรายไดเทาน นทำหนาทตามทไดรบหมา ยเทานน เนองจากระบบการทำงานแบบราชการไทยไมมการตรวจสอบผลการทำงานอยางจรงจง ดงนนถาไมทำผดกฎหมาย ระเบยบวนยกจะไดรบเงนเดอนเพมทกปสงผลใหไมสนใจ ไมพรอมทจะเปลยนแปลง ปรบปรงการทำงานของตนเอง รวมทงไมตรวจสอบเรยกรองจากเพอนรวมงานในองคกรใหตองพฒนาการทำงาน การทำงานภายใตระบบเกาเมอผานไปสกระยะหนงอาจทำใหครทตงใจทำงานทอใจ ไมมกำลงใจ ไมมแรงจงใจในการทำงานจนกระทงครขอลาออก ขอเกษยณกอนกำหนดอาย ไปทำงาน อยางอนแทนทำใหเสยครด ๆ ทมอยนอยไป10 ดงนนแนวทางการพฒนาระบบการศกษาจงตองเรมตนทการพฒนาทรพยากรบคคลซงถอวาเปนปจจยหนงทองคกรตาง ๆ กำลงใหความสำคญอยางยง เพราะทรพยากรบคคลเปรยบเสมอนสนทรพยททรงคณคามากทสดขององคกร เปนกลยทธหนง ทสามารถสรางความไดเปรยบเชงการแขงขนขององคกร ดวยเหตผลดงกลาวองคกรตาง ๆ จงพยายามทจะแสวงหากลยทธหรอเครองมอตาง ๆ มาใชในการบรหารทรพยากรบคคล เชน การบรหารจดการ ผ มความสามารถสง (talent management) การบรหารจดการทรพยากรบคคลโดยใชทกษะ เป นพ นฐาน (skill based human resource management) การบร หารผลการปฏ บ ต งาน (performance management) และการบรหารทรพยากรบคคลโดยใชสมรรถนะเปนพ นฐาน (competency-based human resource management) เปนตน11

จากการสงเคราะหงานวจยทางดานการบรหารการศกษา พบวา งานวจยทางดาน การบรหารการศกษาสวนใหญเปนผลงานวจยทางดานการบรหารการศกษาทศกษาในดานทกษะ

9 สำนกงานสถตแหงชาต, สรปภาวการณมงานของประชากร, เมษายน (กรงเทพฯ:

สำนกงานสถตแหงชาต, 2552). 10 วทยากร เชยงกล, รายงานสภาวะการศกษาไทย ป 2551/2552 บทบาทการศกษา

กบการพฒนาเศรษฐกจและสงคม (กรงเทพฯ: หางหนสวนจำกด ว.ท.ซ. คอมมวนเคชน, 2553), 161. 11 สำนกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอน (ก.พ.), การปรบใชสมรรถนะในการ

บรหารทรพยากรมนษย, (เอกสารประกอบการสมมนา เรอง สมรรถนะของขาราชการ, 31 มกราคม 2553).

5

การบรหารและดานพฤตกรรมการบรหาร12 นอกจากนการศกษาตวบงชดานคณลกษณะของผบรหาร สถานศกษา ซงมขอคนพบบงชวาปจจยดานภาวะผนำ ปจจยดานคณลกษณะ ปจจยดานทกษะ การบรหารแบบมสวนรวม ปจจยดานสถานการณสงผลตอประสทธผลในการบรหารแบบมสวนรวม ของผอำนวยการสถานศกษาขนพนฐานสงผลตอประสทธภาพของการจดการศกษา 13 จากสภาพปญหาความลมเหลวของระบบการศกษาในปจจบน และเพอรองรบความเปลยนแปลงในอนาคตนน การปฏรปการศกษาจงเปนการพฒนาทงกำลงคนและระบบการศกษา จากงานวจยพบวารปแบบการศกษาไทยทสมดลกบบรบทและสงคมไทยในศตวรรษท 21 เปนการศกษาบรบทของการศกษาไทย โดยวธการอนาคตปรทศนและองผทรงคณวฒ โดยนำเสนอผลการวจยสรปไดใน 7 สาระ ตงแตสาระ ทเกยวกบเอกตบคคล สาระระหวางบคคล สาระขององคการ สาระของชมชน สาระทางวฒนธรรม สาระของชาต สาระของนานาชาต และสาระเชงสากล14 ดงนนจงอาจกลาวไดวาทศทางในการพฒนาคณภาพการศกษาจงควรมงเนนการศกษาคณลกษณะของผบรหารสถานศกษาทมความสอดคลองกบ บรบทในอนาคต การบรหารสถานศกษาในยคดจทลน ผบรหารจำเปนตองมความรความเขาใจ เกยวกบเทคโนโลยการสอสารและเทคโนโลยคอมพวเตอร เพอใหสามารถทจะเลอกใชกบ การบรหารสถานศกษาใหไดอยางเหมาะสม คมคาและเพยงพอตอการใชงาน โดยเฉพาะผบรหารสถานศกษา ในโครงการประชารฐของกระทรวงศกษาธการทรวมมอกบภาคเอกชนในการพฒนาการศกษาของชาต ผ บรหารสถานศกษาจะตองแสดงศกยภาพทางดานการบรหารและจดสภาพแวดลอมตาง ๆ ของสถานศกษาใหมความทนสมยเหมาะสมกบการเปลยนแปลงทางเทคโนโลยตาง ๆ ทเกดขน ซงนอกจากจะมผลตอภาพลกษณของสถานศกษาในชมชนแลวยงจะทำใหสถานศกษาเปนทไววางใจ ของชมชนในการจดการศกษาท มคณภาพไดอยางย งยน เศรษฐกจในหลายประเทศ ท วโลก มการปรบตว เชน สหรฐอเมรกาพดถงชาตแหงการสราง (A Nation of Makers) องกฤษกำลงผลกดน การออกแบบนวตกรรม (Design of Innovation) ขณะท จ นได ประกาศนโยบายผลตในจน

12 โสภนา สดสมบรณ , “การสงเคราะหวทยานพนธระดบดษฎบณฑต สาขาวชา

การบรหารการศกษาในประเทศไทย” (วทยานพนธปรญญาปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร, 2550).

13 ณฐฐนนท พราหมณสงข, “การพฒนารปแบบความสมพนธเชงสาเหตของประสทธผลในการบรหารแบบมสวนรวมของผ อำนวยการสถานศกษาข นพ นฐาน” วารสารศกษาศาสตรมหาวทยาลยนเรศวร 8, ฉบบพเศษ (2549): 69-83.

14 พรชล อาชวอารง, “รปแบบการศกษาไทยทสมดลกบบรบทและสงคมไทยในศตวรรษท 21” วารสารวชาการ 2, 1 (มกราคม 2542): 31-42, เขาถงเมอ 10 ธนวาคม 2559, เขาถงไดจากhttp://www.9experttraining.com/articles.

6

(Made in China 2025) สวนอนเด ยก กำล งข บเคล อนผลตในอนเด ย (Made in India) หรอ อยางเกาหลใตกวางโมเดลเศรษฐกจเปนระบบเศรษฐกจสรางสรรค (Creative Economy) สำหรบ ประเทศไทยเอง ณ ขณะนยงตดอยใน “กบดกประเทศรายไดปานกลาง” จะเหนไดจากในชวง 50 ปท ผ านมา ในชวงระยะแรก (พ.ศ.2500-2536) เศรษฐกจไทยมการเตบโตอยางตอเน องอย ท 7-8% ตอป ในชวงระยะถดมา (พ.ศ.2537-ปจจบน) เศรษฐกจไทยเรมมการเตบโตในระดบเพยง 3-4% ตอปเทาน น การปรบเปล ยนโครงสรางเศรษฐกจ ไปส Value–Based Economy หรอ เศรษฐกจทขบเคลอนดวยนวตกรรม กลาวคอ ในปจจบน เรายงตดอยในโมเดลเศรษฐกจแบบ ทำมาก ไดนอย เราตองการปรบเปลยนเปน ทำนอย ไดมาก15 สวนประเทศไทยในปจจบนยงอยในชวงของไทยแลนด 3.0 ซงเปนอตสาหกรรมหนก เชน โรงงานอตสาหกรรมรถยนต ซงมระยะเวลายาวนาน จนทำใหเกดความเหลอมลำทางรายได ตดกบดดรายไดปานกลาง ทำใหรฐบาลปจจบนเหนวา ควรเปลยนเพอกาวขามไปสความเปนไทยแลนด 4.0 ซงจะมโมเดลเศรษฐกจใหมทจะนำไปสวสยทศน ของรฐบาลชดปจจบนคอ ความมนคง มงคง ยงยน รวมทงการบรหารจดการระบบราชการ 4.0 เปนระบบทตองปรบเปลยนแนวคดและวธการทำงานใหมประกอบดวย 1) การเปดกวางและเชอมโยง คอมความโปรงใสในการบรหารงาน สามารถใชขอมลรวมกน เปดกวางใหทกภาคสวนเขามามสวนรวมและถายโอนภารกจทภาครฐไมสามารถดำเนนการเองใหภาคสวนอนรบผดชอบแทน สวนภาครฐ ดวยกนกตองทำงานใหมความเชอมโยงทงสวนกลาง ภมภาคและสวนทองถน 2) ยดประชาชนเปนศนยกลาง ตองทำงานในเชงรก มงแกปญหา ตอบสนองความตองการของประชาชนในหลากหลาย ชองทางรวมทงใชประโยชนจากขอมลภาครฐและระบบดจทลสมยใหมในการจดบรการสาธารณะ ทตรงกบความตองการของประชาชน 3) มขดสมรรถนะสงและทนสมย มการวเคราะหความเสยง สรางนวตกรรมหรอความคด รองคกรมสมรรถนะสง ปรบตวไดดและทำใหขาราชการผกพนกบ การปฏบตงานตามบทบาทหนาทของตน16 เพอการพฒนาระบบราชการทจะพฒนาคนรองรบกบ การเปลยนแปลงและประยกตองคความรในสาขาวชาตาง ๆ ทเปลยนแปลงไปอยางรวดเรวไดอยาง ทนเวลา การจดการศกษาคอวธการ กระบวนการเตรยมกำลงคนทสำคญทสด เพราะสถานศกษาคอแหลงผลตคนท มความร ทกษะ สมรรถนะและคณลกษณะตาง ๆ ไปส สงคม ครและบคลากร ทางการศกษาเปนผทมบทบาทตอการเรยนรของนกเรยนมากทสดทงในเรองความร ความสามารถ

15 สวทย เมษนทรย , Thailand 4.0 : สรางความเขมแขงจากภายใน เช อมโยง

เศรษฐกจไทยสโลก, เขาถงเมอ 10 ธนวาคม 2559, เขาถงไดจาก http://www.thairath.co.th/ content/613903.

16 สวทย เมษนทรย, ระบบราชการ 4.0, เขาถงเมอ 13 ธนวาคม 2560, เขาถงไดจาก http://www.thairath.co.th/content/613903.

http://www.thairath.co.th/

7

ทางวชาการและการรจกวธการสอนอยางมประสทธภาพ การมคณลกษณะทด เชน รกและหวงด ตอศษย อทศตน ทมเท เปนแบบอยางทด ใหความรกและการยอมรบนบถอ การทครและบคลากรทางการศกษามคณลกษณะทดชวยใหนกเรยนรกการเรยนหรอไดเรยนรในบรรยากาศทดสงเสรมใ หพวกเขาเรยนไดดขน17 ผบรหารคอบคคลสำคญทจะขบเคลอนฟนเฟององคกรไปสความสำเรจ คณลกษณะของผบรหารนบเปนสงสำคญจำเปนทจะตองสอดคลองรองรบกบสภาพการณและ ความเปลยนแปลงทกำลงเกดขน

จากกระแสความเปลยนแปลงดงกลาวสงผลอยางชดเจนในการปรบเปลยนกระบวนทศน ในการพฒนาการจดการศกษาของประเทศทงระบบ ดงนนแนวทางในการวจยในครงนจงเปนไปเพอคนหาคณลกษณะของผบรหารสถานศกษาทพงประสงค ตามแนวทางการศกษาในกลมภาวะผนำ คณลกษณะ และบทบาทการบรหาร โดยคนหารายละเอยดในเกยวกบคณลกษณะของผบรหาร ทมความเหมาะสมและสอดคลองกบบรบทความเปลยนแปลงในสงคมยคไทยแลนด 4.0 ซงการศกษา ครงนจะเปนประโยชนในการเตรยมการพฒนาผบรหารสถานศกษา หลกสตรการพฒนาผบรหารสถานศกษา เกณฑการคดเลอกผบรหารสถานศกษา จะทำใหในระบบการศกษามผบรหารสถานศกษามคณลกษณะทเหมาะสมสอดคลองรองรบนโยบายการศกษา 4.0

ปญหาการวจย

จากแนวโนมความเปลยนแปลงเศรษฐกจของโลกสงผลใหหลายประเทศไดกำหนดโมเดล เศรษฐกจรปแบบใหมเพอสรางความมงคงในศตวรรษท 2118 ทำใหเกดการเปลยนแปลงอยางนอย ใน 3 มตสำคญ คอ 1) เปลยนจากการผลตสนคาโภคภณฑไปสสนคาเชงนวตกรรม 2) เปลยนจาก การขบเคลอนประเทศดวยภาคอตสาหกรรม ไปสการขบเคลอนดวยเทคโนโลย ความคดสรางสรรค และนวตกรรม 3) เปล ยนจากการเนนภาคการผลตสนคา ไปส การเนนภาคบรการมากขน “ประเทศไทย 4.0” จงเปนการเปลยนผานทงระบบใน 4 องคประกอบสำคญ คอ 1) เปลยนจาก การเกษตรแบบดงเดม (traditional farming) ในปจจบน ไปสการเกษตรสมยใหม ทเนนการบรหารจดการและเทคโนโลย (smart farming) โดยเกษตรกรตองรำรวยขน และเปนเกษตรกรแบบเปนผประกอบการ (entrepreneur) 2) เปลยนจากธรกจขนาดยอมเดม (traditional SMEs หรอ SMEs)

17 สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา, รายงานการตดตามและประเมนผลการจดการ

เรยนรระดบการศกษาขนพนฐาน (กรงเทพฯ: พรกหวาน, 2551), 12. 18 สวทย เมษนทรย , Thailand 4.0 : สรางความเขมแขงจากภายใน เช อมโยง

เศรษฐกจไทยสโลก, เขาถงเมอ 10 ธนวาคม.25 60, เขาถงไดจาก http://www.thairath.co.th/ content/613903.

http://www.thairath.co.th/

8

ทมอยทรฐตองใหความชวยเหลออยตลอดเวลาไปสการเปนนกประกอบการรนใหม (smart enterprises และ startups) ทมศกยภาพสง 3) เปลยนจากการบรการรปแบบเดม (traditional services) ซงม การสรางมลคาคอนขางตำ ไปสการบรการมลคาสง (high value services) 4) เปลยนจากแรงงานทกษะตำไปสแรงงานทมความร ความเชยวชาญ และทกษะสงปจจยความเปลยนแปลงทางเศรษฐกจ ยคใหม ความตองการของตลาดแรงงาน ทศทางของรปแบบธรกจใหม ๆ ตลอดจนการเปลยนแปลงโครงสรางทางสงคมและวฒนธรรมขนานใหญนน สงผลใหการจดการศกษาตองมความสอดคลอง รองรบความเปลยนแปลงไดเปนอยางด

ทงนเมอวเคราะหทบทวนภารกจในการพฒนาการศกษาใหมคณภาพ สามารถแขงขนได ในเวทโลกน น การคนหาคณลกษณะของผ บรหารสถานศกษาจงมความสำคญเพ อใหสามารถพฒนาการจดการศกษาใหบรรลเปาหมาย ผบรหารสถานศกษามออาชพถอวาเปนกลไกหลกทมบทบาทสำคญยงตอการปฏรปการศกษาสรางคณภาพของสถานศกษาเพอใหบรรลผลตามวสยทศน ทกำหนดไวและสอดรบตอนโยบายการศกษาของชาต ผานการบรหารจดการสถานศกษาดวยการใชศกยภาพทงความเปน “ศาสตร” และ “ศลป” รวมกนแบบบรณาการ (integration) โดยไมใหขดแยงกบนโยบาย วตถประสงค และภารกจหลกของสถานศกษาสามารถเขาไปแกปญหาความขดแยงดวยสนตวธและวถของภาวะผ นำ ภายใตหลกนตธรรม ( rule of law) ท ตองเก ยวของกบระเบยบ หลกเกณฑเพอใหเปนไปตามกฎหมายการศกษาแลกฎหมายอนทเกยวของและในยคแหงประชาคมอาเซยนน ซ งเปรยบเสมอนสวนหนงของโลกไรพรมแดน คณลกษณะของผ บรหารสถานศกษา ในอาเซยนแหงศตวรรษท 21 จงตองมความโดดเดน สรางความนาเช อถอและยอมรบทงในเชง วชาการและเชงบรหารจดการใหกบครผสอน บคลากรของสถานศกษา นกเรยน ชมชนและผมสวนได สวนเสยในการบรหารจดการสถานศกษา19ตามทไดกลาวมานนจะเหนไดชดเจนวาแนวโนมของ การเปลยนแปลงครงใหญนนสงผลกระทบโดยตรงตอการจดการศกษา เชนการเปลยนจดเนนตอ การสอนเพอร เปนการจดกจกรรมเพอการเรยนรตลอดชวต การใชเทคโนโลยในการจดการเรยนร ทเนนกระบวนการเรยนร ทกเวลาทกสถานท รวมถงการสรางภาวะผนำในการเปนผผลตจนถง การสรางนวตกรรม ซงในอดตจะพบวาการศกษายงมงเนนการฝกพฒนาดานความรใหกบผเรยน เปนสวนมาก ระบบการศกษาท ใหความสำคญตอความร และรายวชาท ลาสมย ไมไดคำนงถง ความเปลยนแปลงทกำลงคบคลานเขามาเปลยนแปลงวถชวต ความเปนอยการประกอบอาชพ และการแขงขน นกเรยนจงถกยดเยยดใหเรยนร ในชดความร เดม ๆ ท ส งสมมาเปนพน ๆ ป ดวยความกงวลใจของผใหญในวงการศกษาไทย สงผลใหนกเรยนตองแบกตำรา เรยนรและจดจำ

19 เจรญ ภวจตร, คณลกษณะของผบรหารสถานศกษาในอาเซยน , เขาถงเม อ 10

มกราคม 2560, เขาถงไดจาก http://www.nidtep.go.th/webnidtep2015/files/080359_1.pdf.

9

มากกวาการแสวงหาวธการแกปญหาใหม ๆ จงเปนคำถามทนกการศกษาทกคนตองตอบใหไดวา ถงเวลาเปลยนแปลงแลวหรอยง ประการตอมาคอแนวโนมทางเทคโนโลยทสงผลโดยตรงตอโครงสรางทางเศรษฐกจ และสงคมอยางมาก สอและชองทางขอมลขาวสารใหม ๆ เกดขนทกวน การทระบบการศกษาไมปรบตวเทากบเปนการปดหปดตาตนเอง สรางความเสยเปรยบและความดอยทาง สตปญญาใหเกดขนกบประเทศชาตซงประเมนคาไมไดกบความเสยเปรยบในดานตาง ๆ รวมทงโอกาส ทสญเสยไป ทรพยากรทถกใชอยางไมมระบบบรหารจดการทมประสทธภาพ ขอมลขาวสารไมคมชด ขาดระบบการจดการผลผลต ระบบการศกษาท เนนภารกจตามนโยบายสวนกลาง ขาดมตของ การทบทวนผลการปฏบตงานเชงพนท ยอมสงผลใหการบรหารราชการ รวมทงระบบการศกษา ขาดประสทธภาพและพฒนากำลงคนไมสอดคลองกบสภาวการณในปจจบนและแนวโนมในอนาคต ประการสดทายนคอการขาดมตของแผนพฒนากำลงคนทมระดบชนของการยกระดบทกษะ ฝมอและกระบวนการสรางสรรคผลผลตทสามารถแขงขนไดในทกระดบ การจดการศกษาเปลยนไปจากเดม เนนองคความรมาเปนการปรบเปลยนกระบวนทศนโดยเฉพาะดานการบรหารจดการในการปรบเปลยน การบรหารจดการจำเปนตองใหความสำคญตอประเดนตอไปน 1) สภาวะทางสงคมประเทศไทย 4.0 จะมการกาวสสงคมสงวยคนมอายยนแตอตราการเกดของเดกลดลงอยางรวดเรว สถานการณเชนน จะสงผลกระทบตอการจดการศกษาขนพนฐานอยางแนนอน นนคอ 1.1) อตราการของบคลากรทางการศกษาจะมโอกาสขาดแคลน ตองขยายอายการทำงานใหเพมมากขน 1.2) การจดการศกษาสำหรบกลมคนสงวย เชน งานอดเรก อาชพเสรมหรอกจกรรมเพอสขภาพอนามยซงจะตองจดใหกบผสงวย ทมจำนวนมากขนสามารถพฒนาใหมศกยภาพรองรบการทำงานตามทตองการ 2) ความเปลยนแปลงวถชว ต ปจจบนคนในสงคมมการบรโภคขอมลทางระบบเครอขายอนเตอรเนตมากข นและ การตดสนใจของผบรโภคกใชขอมลความคดเหนในอนเตอรเนตมาประกอบการตดสนใจ การขายผาน ระบบออนไลนมหลากหลาย ผลตภณฑใหเลอก มคำแนะนำและโฆษณามากมาย มลคาสนคามมากขน ลดคาใชจายในการขนสงโดยผานระบบของไปรษณย การทำงานไมยดมนในองคกร ตองการ ความมอสระในการคดและตดสนใจ ตองการการยอมรบและความกาวหนาเตบโต ประสบความสำเรจทรวดเรวและเปนความทาทายของการบรหารทรพยากรมนษยทจะทำอยางไรใหใชทรพยากรมนษย ไดเตมตามศกยภาพ คนมความสามารถอยากทำงานในองคกรนนไปนาน ๆ 3) การเขาถงเทคโนโลย ปจจบนการเขาถงเทคโนโลยของคนเปนไปอยางทวถงและงายโดยเฉพาะในกลมวยรนมการเขาถง ดวยเสนทางทหลากหลายทงทางคอมพวเตอรและมอถอ ทงในดานความบนเทงและการเรยนร การพฒนาตนเองดงนน ครและบคลากรทางการศกษาควรมทกษะในการใชเทคโนโลยและใชสารสนเทศ ในการพฒนาตนเองและการนำความรตาง ๆ มาใชในการจดการเรยนรและการบรหารจดการ การพฒนา โครงสรางพนฐานทางเทคโนโลยตองควบคไปกบการลงทน และการพฒนาบคลากรดวย เพอความ สมดลและความพรอมในการใชงานไดจรง 4) ความขดแยงและความหลากหลายในไทยแลนด 4.0

10

การเปดรบความแตกตาง ความหลากหลายของคนในองคกรทมากข น การสรางความมเอกภาพ ขององคกรดวยการทำงานเปนทม เปนหวใจสำคญในการขบเคลอนองคกรไปสเปาหมายนอกจากนน ยงตองมการทำงานแบบเครอขายและรวมกบสถานประกอบการเพอการเรยนร 5) ประสทธภาพ ในการบรหารจดการ สงคมทประกอบดวยคนยคใหม ทมความหลากหลาย ทมคานยมไมยดตดหรอผกพนกบองคกรรกการทำงานอสระ รปแบบของการบรหารจดการจะตองสอดรบกบความตองการ มความแปลกใหม ทาทายความสามารถ สงเสรมใหเปนองคกรแหงการเรยนร พรอมรบการเปลยนแปลง ตาง ๆ สรางนวตกรรมในการเรยนร รวมถงการสรางวฒนธรรมองคกรทเออและรองรบการเปลยนแปลง ผบรหารตองปรบตวใหเขากบทมงานรนใหม

แนวโนมของกระแสยคไทยแลนด 4.0 น นสงผลโดยตรงตอการบรหารสถานศกษา ใหมขดความสามารถในการพฒนาคณภาพกำลงคนใหมสมรรถนะในระดบทสามารถผลตงานไดอยาง สรางสรรคโดยหวใจหลกคอการพฒนาความคดสรางสรรค นวตกรรม วทยาศาสตร เทคโนโลยและ การวจ ยและพฒนา แลวตอยอดความไดเปรยบเชงเปรยบเทยบเปน 5 กล มเทคโนโลยและ อตสาหกรรมเปาหมาย ประกอบดวย 1) กล มอาหาร เกษตร และเทคโนโลยชวภาพ ( food, agriculture & bio-tech) 2) กล มสาธารณสข สขภาพ และเทคโนโลยทางการแพทย (health, wellness & bio-med) 3) กลมเครองมออปกรณอจฉรยะ หนยนต และระบบเครองกลทใชระบบอเลกทรอนกสควบคม (smart devices, robotics & mechatronics) 4) กลมดจตอล เทคโนโลย อนเตอรเนตทเช อมตอและบงคบอปกรณตาง ๆ ปญญาประดษฐและเทคโนโลยสมองกลฝงตว (digital, IOT, artificial intelligence & embedded technology) 5) กลมอตสาหกรรมสรางสรรค วฒนธรรม และบรการทมมลคาสง (creative, culture & high value services)20 สำหรบการศกษา นนมลำดบดงน การศกษา 1.0 (Education 1.0) คอการจดการศกษาทการสอนแบบครเปนผใหนกเรยนเปนผรบเนนการทองจำตำราและทำแบบฝกหดตามตำรา ไมไดเนนกระบวนการเรยนร ตามความรความสามารถของผเรยนแตละคน การศกษา 2.0 (Education 2.0) คอการจดการศกษา ทเนนผเรยนเปนสำคญ โดยการจดการเรยนการสอนทสอดคลองกบความถนด ความสนใจและ ความแตกตางระหวางบคคล ปลกฝงใหผ เรยนมจตวญญาณแหงการเรยนร และแสวงหาความร ดวยตนเอง จากแหลงเรยนรภายนอกและภายในโรงเรยน ครคอผสนบสนน และเปนแหลงเรยนรของผเรยน การศกษา 3.0 (Education 3.0) คอการจดการศกษาทเนนใหผเรยนสรางองคความรใหม และสงประดษฐใหมโดยการใชกระบวนการทางปญญา (กระบวนการคด) กระบวนการทางสงคม (กระบวนการกล ม) และใหผ เรยนมปฏสมพนธและมสวนรวมในการเรยนสามารถนำความร

20 เนองวงศ ทวยเจรญ, Thailand 4.0 อะไร...อะไร...ก 4.0, เขาถงเมอ 10 ธนวาคม

2559, เขาถงไดจาก http://www.9experttraining.com/articles/thailand-4.0.

11

ไปประยกตใชได โดยครมบทบาทเปนผอำนวยความสะดวกจดประสบการณการเรยนรใหผเรยน การศกษา 4.0 (Education 4.0) คอการจดการศกษาทสอดคลองกบพฤตกรรมของผเรยนทเปลยนไป การประยกตใชเทคโนโลยสมยใหมเปนเครองมอกระตนการเรยนร ม งเนนใหผ เรยนสรางสรรคนวตกรรมและการวจยดวยวทยาศาสตรและเทคโนโลย เพอเพมขดความสามารถการแขงขนของ ประเทศ เมอทศทางเปนเชนนแลวการบรหารการศกษามความพรอมเพยงพอหรอยง ยกตวอยางเชน ดานหลกสตรและการจดการเรยนร ดานการบรหารอตรากำลงดานการบรหารงบประมาณ และทรพยากรสงอำนวยความสะดวกในโรงเรยน สำหรบในดานหลกสตรและการจดการเรยนรยงม ความลาหลงมากเพราะเปนหลกสตรทมอยมกอดแนนดวยเนอหาสาระวชา เปนผลมาจากความกงวล ใจของนกวชาการนกพฒนาหลกสตร และผกำหนดนโยบาย ขาดกระบวนการจดการสาระการเรยนรพนฐานทไมจำเปนตองบรรจเนอหาไวครบถวนทกเรอง โดยหลกสตรควรมงเนนสรางกระบวนการเรยนร และสรางลกษณะนสยการเรยนรตลอดชวต ไมควรผกขาดความรไวเพยงแตในตำราหรอ ครผสอนเทานน รวมทงสรางกระบวนการเชอมโยงองคความร สามารถสรางสรรคนวตกรรมบนฐานองคความรและสภาพปญหาทแทจรงในดานการบรหารอตรากำลงนนตองยอมรบวาในปจจบน องคความรนนมอยมากมาย บคลากรทจะนำไปสองคความรเหลานนกมมากเชนเดยวกน ขนอยกบการบรหารจดการในเชงพหมต ซงจะทำใหปญหาขาดแคลนบคลากรจะหมดไปจากระบบการศกษาไทย นอกจากนยงเปนการกระตนสงเสรมใหเกดภาค และสรางเครอขายชมชนแหงการเรยนรจาก หองเรยนขยายออกไปสหองเรยนชมชนมากยงขนสวนการบรหารดานสงอำนวยความสะดวก และงบประมาณนนนบแตอดตจนถงปจจบนยงเปนไปตามกลไกของระบบราชการ กลาวคอตองใ ช งบประมาณใหหมดตามวงเงนทไดรบจดสรร ทำใหเกดความสญเปลาและขาดความตอเนอง และความชดเจนของการดำเนนงานระยะยาว ดงนนแนวโนมของกระแสยคไทยแลนด 4.0 นนสงผลตอ การปรบเปลยนกระบวนการบรหารจดการสถานศกษาใหมความพรอมตอการพฒนากำลงคนตอไป

ผบรหารสถานศกษาคอปจจยทสำคญมผลการวจยจำนวนมากทบงชวาผบรหารคอปจจย ทสำคญทสด คณลกษณะผนำของผบรหารสงผลตอประสทธผลของโรงเรยนมากทสด 21 ดงนน การพฒนาคณลกษณะของผ บรหารจงมความสำคญมากเพราะเปนส งสำคญตอคณภาพของ สถานศกษาจากแนวปฏบตทผานมาจะพบวาหลกสตรการพฒนาคณลกษณะของผบรหารคอนขาง ลาสมยไมทนตอความเปลยนแปลง อกทงยงมตวแปรของสถานการณทสงผลโดยตรงตอการพฒนา

21 ภารด อนนตนาว, “ปจจยทสงผลตอประสทธผลของโรงเรยนประถมศกษาสงกด

สำนกงานคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต” วารสารศกษาศาสตร 15, 1 (มถนายน-ตลาคม 2546), เขาถงเมอ 14 พฤษภาคม 2561, เขาถงไดจาก www.tci-thaijo.org/index.php/edubuu/ article/download/18734/16513.

12

ตนเองของผ บรหารสถานศกษาอกดวย กจกรรมการพฒนาผ บรหารท สวนมากใหนำหนกของ การสงสรรคเชงสงคมมากกวาการพฒนาศกยภาพบคคลใหมขดความสามารถในการจดการกบสถานการณตาง ๆ ไดและขาดเครองมอในการประเมนคณลกษณะทบงชถงระดบประสทธภาพของการบรหาร เพอวนจฉยวาควรมทศทางในการพฒนาอยางไร

ยคไทยแลนด 4.0 คณลกษณะของผบรหารสถานศกษาจะตองเปลยนไปในแนวทาง ทสอดคลองรองรบการเปลยนแปลงของเปาหมายทางการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ดานการ จดการศกษา ทงดานความสามารถ ทกษะดานเทคโนโลย ทกษะของการเปนผประกอบการในฐานะของผบรหารการศกษา ฯลฯ การศกษาคณลกษณะผบรหารสถานศกษาจงเปนประเดนทมความสำคญอยางยงในขณะน โดยเฉพาะในระดบการกำหนดนโยบาย การปรบเปลยนโครงสราง ระบบการพฒนา ผ บรหารท งระบบ เพราะหากดำเนนการตามแนวปฏบตเดมท ขาดมตมมมองของการสงเสรม การพฒนาทนมนษยซงสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ซงกลาวไววา การยกระดบคณคามนษย ดวยการพฒนาคนไทยใหเปนมนษยทสมบรณในศตวรรษท 21ควบคไปกบการเปนคนไทย 4.0 ในโลกทหน งและการขบเคล อนนโยบายดงกลาวไปส เปาหมายน ไดตองม การเตรยมคน ซงกสอดคลองกบการขบเคลอนนโยบายทประกอบดวย 5 วาระ ในวาระท 1 การเตรยม คนไทย 4.0 ใหพรอมกาวสโลกท1 และคงจะเปนเรองทยากยงทผบรหารสถานศกษาทผานกระบวนการ พฒนาในระบบเดมจะมคณลกษณะทเหมาะสม สามารถบรหารจดการสถานศกษาใหอยในระดบ แนวหนาได เทากบเปนการหยดนงทามกลางกระแสความเปลยนแปลงในทก ๆ มต ดงนนผวจย ไดสะทอนสภาพปญหาตามทไดกลาวมานนเพอใหเหนสมพนธทชดเจนระหวางความจำเปนของ การพฒนาคณลกษณะผบรหารใหสอดคลองกบแนวโนมความเปลยนแปลงในอนาคตอนใกลน

ดงนนการวจยครงนจงมงคนหาคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 เพ อใหเกดความเช อมโยงสอดคลองกนระหวาง การปรบเปลยนกระบวนทศนดานการบรหารจดการยคไทยแลนด 4.0 และสอดคลองกบสภาพบรบท ดานนโยบายและการบรหารจดการใหเกดประสทธภาพสงสด

วตถประสงคการวจย

จากสภาพความเปนมาและปญหาของการวจยตามท กลาวไวขางตนผ วจยกำหนดวตถประสงคการวจยดงน

เพอทราบคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0

13

คำถามการวจย เพ อใหสอดคลองกบวตถประสงคการวจยและแนวทางในการดำเนนการวจย ผ วจย

กำหนดคำถามการวจยดงน คณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของ

นโยบายไทยแลนด 4.0 เปนอยางไร

กรอบแนวคดการวจย การวจยเพอศกษาคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมาย

การศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ในคร งน ผ ว จยไดกำหนดกรอบแนวคดในการวจยจาก องคความรทไดจากการศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของกบคณลกษณะผบรหารสถานศกษาดงน

แนวคดเก ยวกบคณลกษณะของผ บรหารสถานศกษาของนกวชาการ ประกอบดวย (1) แนวคดของถวล มาตรเลยม กลาวถงคณลกษณะผนำทดมดงน 1) มภาวะผนำของผบรหาร ประกอบดวย 1.1) ความม งม น ต งใจท จะปฏบตงานดวยความกระตอรอรน สขมรอบคอบ 1.2) มความคดรเร มสง 1.3) มงเปาหมาย ความร มความกระจางชด มความเขาใจเปาหมายของ องคการ 1.4) เปนตวอยางทดดวยการทำงานหนก 1.5) ตระหนกถงเอกลกษณเฉพาะของครแตละคน 1.6) มความสามารถสรางความเปนผนำใหกบคร 1.7) สรางบรรยากาศการเรยนร มภาวะผนำทาง การศกษา ลดงานประจำลง 1.8) สงสำคญยง คอเปนผบรหารเชงรก (Proactive) มากกวาเชงรบ (Reactive) 2) มความสามารถในกระบวนการแกป ญหา 3) มท กษะทางสงคมการมความร ความสามารถและทกษะทางสงคมจะชวยใหการบรหารงานดำเนนไปดวยความราบรนและประสบความสำเรจ 4) มความรความสามารถในวชาชพ มความรความสามารถในการวจยหรอประยกต งานวจยมาใชในการบรหาร มทกษะการสอน สามารถสาธต และนเทศได22(2) แนวคดของสถาบนพฒนาขาราชการพลเรอน ไดจดทำหลกสตร ผบรหารสถานศกษามออาชพ โดยกำหนดลกษณะ ของผ บรหารสถานศกษามออาชพไว 6 ประการ คอ 1) มคณธรรม จรยธรรม 2) การเปนผ นำ ดานการจดระบบ พฒนาองคการแหงการเรยนร จดระบบและใชระบบสารสนเทศและการสอสาร การจดระบบเครอขายเพ อพฒนาคณภาพการศกษา การบรหารจดการส งแวดลอมท งระบบ 3) การเปนผนำดานวชาการในเรองตอไปนการพฒนาหลกสตรเพอความเปนเลศ การพฒนารปแบบกระบวนการเร ยนร การพฒนาครตามแนวปฏบ ต การศกษา การวจ ยเพ อพฒนาคณภาพ การประเมนผลเพอพฒนาคณภาพผเรยน 4) การเปนผนำดานการบรหารจดการในเรองตอไปน การ

22 ถวล มาตรเลยม, การปฏรปการศกษาโรงเรยนเปนฐานการบรหารจดการ (กรงเทพฯ:

เสมาธรรม, 2549), 121-123.

14

วางแผนกลยทธ การบรหารแบบมสวนรวม ผบรหารเปนผนำการเปลยนแปลง การบรหารความขดแยง การบรหารทรพยากรอยางมประสทธภาพ ใชเทคนค การบรหารจดการแนวใหม 5) การเปนผนำ ดานสงคมและชมชนในเรองตอไปน การบรหารจดการโรงเรยน เพอชมชนและสงคมการบรหาร ในบรบททมอทธพลตอการเปลยนแปลงในสงคมบรหาร 6) การเปนผนำการพฒนาตนเองเชงบรหาร ในเรองการพฒนาตนเองเพอเปนผบรหารมออาชพ23 (3) แนวคดของสมชาย เทพแสง กลาววาผนำการศกษาในยคเทคโนโลย หรอ E – Leadership ควรมลกษณะ 10 E ดงน 1) Envision ผนำตอง สรางวสยทศนอยางชดเจน โดยเฉพาะมความคดสรางสรรค จนตนาการทกวางไกล เนนการบรณาการ เทคโนโลยในการบรหารและการจดการ รวมทงการเรยนการสอน 2) Enable ผนำการศกษาตองมความสามารถในการบรหารและการจดการ โดยบรณาการเทคโนโลยในหลกสตรโรงเรยน ระบบ การบรหาร การปฏบตงาน ในโรงเรยน 3) Empowerment ผนำการศกษาตองเขาใจและหยงร ความสามารถของบคลากรในโรงเรยนไดเปนอยางด รวมทงสามารถกระจายอำนาจใหบคลากรไดอยางเหมาะสม 4) Energize ผนำการศกษา ตองหมนจดพลงและประกายไฟอยตลอดเวลา เพอให เกดพลงในการทำงาน เกดความกระตอรอรนขวนขวายตลอดเวลา 5) Engage ผนำการศกษาตองตงใจและจดจอตอการทำงาน โดยมความมงมนอยางแรงกลาเพอใหงานประสบผลสำเรจ และตองตง ความหวงใหสง และคอย ๆ นำองคกรไปสเปาหมายทวางไว 6) Enhance ผนำการศกษา จะตองยกระดบผลการปฏบตงานใหเกดความเจรญกาวหนาอยางตอเนอง โดยมมาตรฐานเปรยบเทยบ (Bench Marking) ไวอยางชดเจน 7) Encourage ผนำจำเปนอยางยงทจะใชแรงจงใจตอบคลากร ใหรวมมอรวมใจปฏบตหนาทอยางมความสข การสรางสภาพแวดลอมและบรรยากาศทเปนมตรจะสนบสนนงาน ใหประสบผลสำเรจ 8) Emotion ผนำตองมคณภาพทางอารมณ มความสามารถหยงร จตใจของบคลากร และอานใจคนอนได สรางทศนคตทางบวก มอารมณขน สขมรอบคอบ 9) Embody ผนำการศกษา จะตองเนนการทำงานทเปนรปธรรม เนนเปาหมายหรอผลงานทสมผสได ควรใชวธการ ทเปนรปธรรมชดเจน และ 10) Eagle ผนำการศกษาเปรยบประดจนกอนทรท มองไกลและเนน ในภาพรวมกวาการมองรายละเอยด ผนำควรมองเปาหมายและผลงานเปนหลก สวนรายละเอยด เปนหนาทของเจาของงานทจะทำใหการปฏบตงานเกดประสทธภาพ E – Leadership หรอผนำ24 (4) แนวคดของธ ระ ร ญเจร ญ กลาวถ งล กษณะผ บร หารสถานศกษามออาชพ ดงต อไปน

23 สถาบนพฒนาขาราชการพลเรอน, ชดการเรยนดวยตนเอง หลกสตรการบรหารงาน

การ บรหารจดการภาครฐแนวใหมชดท 6 การจดการงบประมาณแบบมงเนนผลงาน (กรงเทพฯ: โรงพมพอาทตย โพรดกส กรป, 2547), 2.

24 สมชาย เทพแสง, “ผบรหารมออาชพ” ขาราชการคร 20, 3 (มถนายน-กรกฎาคม 2543): 20-23.

15

1) มความถนดในการเปนผนำ และลกษณะนสยในการทำงานรวมกบผอน 2) มความร ความเขาใจ ในศาสตรทเกยวของกบวชาชพ 3) มบคลกภาพทนาเชอถอ 4) มคณธรรม จรยธรรม เปนทยอมรบของสงคมและมจรรยาบรรณ 5) มทกษะความสามารถในการปฏบตหนาทในศาสตร ทเก ยวของ 6) บรหารโดยเนนสภาพปญหาและความตองการเปนทตง 7) บรหารงานเชงรก 8) พฒนาโรงเรยน ใหเปนองคกรแหงการเรยนร 9) มงผลประโยชนของผมสวนไดสวนเสยเปนทตง25 (5) แนวคดของ ศกด ไทย สรกจบวร จำแนกถงคณลกษณะของผ บรหารท จะสงผลตอการบรหารจดการศกษา อยางมออาชพ 10 ประการ คอ 1) มความพรอมทางดานขอมลสารสนเทศ 2) มความรทางวชาชพ 3) มความรเทาทนในสถานการณ 4) มทกษะในการเขาสงคม 5) มทกษะ ในการคดวเคราะหปญหา แกปญหาและตดสนใจ 6) การควบคมอารมณ 7) มพฤตกรรมกลาเสยง 8) มความคดรเรมสรางสรรค 9) มความรสกไวตอบคคลอน 10) มความใฝรและฝกฝนการเรยนร26(6) แนวคดของสำนกวชาการ และมาตรฐานการศกษา กลาวถงผบรหารสถานศกษามคณลกษณะทสำคญคอ 1) มความรกและศรทธาในวชาชพคร 2) มวสยทศนกวางไกล 3) มการใชหลกธรรมทางศาสนาเขามาประยกตใชเพอการปฏบตงานอยางเหมาะสม 4) มความใฝรใฝเรยน และมงแสวงหาความรใหม ๆ อยเสมอ เพอใช เปนแนวทางในการพฒนางานใหเปนไปอยางมประสทธภาพและประสทธผลสงสดโดยใชระบบประกน คณภาพเพอการขบเคลอนและพฒนางาน27 (7) แนวคดของสำนกงานคณะกรรมการขาราชการครและบคลากรทางการศกษา กลาวถงคณลกษณะผอำนวยการสถานศกษาทพงประสงค ประกอบดวย 1) มความรกและศรทธา 2) มความภาคภมใจในศกดศรและเกยรตภมของความเปนผอำนวยการสถานศกษา 3) มความมงมนในการบรหารจดการหลกสตรและการเรยนรทเนนผเรยนเปนสำคญ 4) มการสรางวฒนธรรมคณภาพและวฒนธรรมประชาธปไตยใน 5) มการปฏบตงานโดยกระบวนการ

25 ธระ รญเจรญ, ความเปนมออาชพในการจดและบรหารการศกษายคปฏรปการศกษา

(กรงเทพฯ: แอล.ท.เพรส, 2550), 28-29. 26 ศกดไทย สรกจบวร, การแสวงหาแนวทางการพฒนาภาวะผนำของผบรหารมอ

อาชพ กรณผบรหารการศกษาและผบรหารสถานศกษา (คณะครศาสตร: สถาบนราชภฏสกลนคร, 2549), 11-13.

27 สำนกวชาการและมาตรฐานการศกษา, แนวทางการบรหารจดการหลกสตร ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานพทธศกราช 2551, พมพครงท 2 (กรงเทพฯ: โรงพมพ ชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จำกด, 2552), 77.

16

มสวนรวม 6) มวนย 7) มคณธรรมจรยธรรมและจรรยาบรรณวชาชพ 8) มบคลกภาพทเหมาะสมกบการเปนผอำนวยการสถานศกษา28

แนวคดเก ยวกบคณลกษณะของคนไทย (1) แนวคดของเอกชย ก สขพนธ กลาวถง คณลกษณะคนยคดจทล 1) ความรวดเรวในการสอสาร 2) การใชเทคโนโลยการสอสารทไมมขอบเขต หรอขอจำกด 3) การใชเทคโนโลยมาบรณาการเชอมโยงเครอขายตาง ๆ 29(3) แนวคดของอานนท ศกดวรวชญ ไดกลาวถงคณลกษณะของคนไทย ยคThailand 4.0 ไวดงน 1) ความแตกฉานดานขอมล และสถต 2) ความแตกฉานดานการเงน 3) ความแตกฉานดานคณตศาสตร 4) ทกษะในการเขยนโปรแกรม 5) พฤตกรรมการคนควาหาขอมล 6) ความสามารถในการใชภาษาองกฤษ 7) ความคด วจารณญาณ 8) ความคดสรางสรรค 9) ทกษะในการออกแบบ 10) ความโนมเอยงในการเปน ผประกอบการ 11) พฤตกรรมเชงรก30(4) แนวคดของสวทย เมษนทรย ไดกลาวถง คนไทย 4.0 วาควรมลกษณะใน 4 ประการดงน 1) เปนคนไทยทมความร ทกษะและความสามารถทสอดรบกบ โลกในศตวรรษท 21 2) เปนคนไทยท มความรบผดชอบตอสงคม 3) เปนคนไทยมอตลกษณ ความเปนไทยทสามารถยนอยางมศกดศรในเวทสากล 4) เปนดจตอลไทยเพอสอดรบกบการเขาส ยคดจตอล31คณลกษณะทสำคญในยคไทยแลนด 4.0 ตองการ 10 ประการ ทตลาดแรงงานโลก ตองการอยางในป 2020 ดงน 1) ทกษะการแกไขปญหาททบซอน 2) การคดวเคราะห 3) ความคดสรางสรรค 4) การจดการบคคล 5) การทำงานรวมกน 6) ความฉลาดทางอารมณ 7) รจกประเมนและการตดสนใจ 8) มใจรกบรการ 9) การเจรจาตอรอง 10) ความยดหยนทางความคด เปนตน

แนวคดเกยวกบนโยบายไทยแลนด 4.0 ความเปลยนแปลงทางการศกษายคไทยแลนด 4.0 การจดการศกษาทสอดคลองกบการเปลยนแปลงนโยบายไทยแลนด 4.0 ทมสภาวะทางสงคมเปลยนไป เผชญ กจระการและคณะ กลาวไวดงน 1) สภาวะทางสงคม มความเปนไปไดสงมาก ทจะเขาสสงคมผสงอายอตราการเกดลดลง คนมอายยนขน สภาพดงกลาวนจะสงผลกระทบตอ การจดการศกษาดวยเชนกนอยางนอยในสองประเดน คอ บคลากรการศกษาทจะมโอกาสขาดแคลน และจำเปนตองขยายอายการทำงานของบคลากรและการจดการศกษาจำเปนตอง ออกแบบสำหรบ

28 สำนกงานคณะกรรมการขาราชการครและบคลากรทางการศกษา , คมอประเมน

สมรรถนะคร, ฉบบปรบปรง (กรงเทพฯ: สำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน, 2553), 31. 29 เอกชย กสขพนธ, คณลกษณะยคดจทล, เขาถงเมอ 20 มกราคม 2560, เขาถงไดจาก

http://www.trueplookpanya.com//knowledge. 30 อานนท ศกดวรวชญ, คณลกษณะของคนไทย Thailand 4.0, เขาถงเมอ 12 มกราคม

2560, เขาถงไดจาก https://businessanalyticsnida.wordpress.com 31 สวทย เมษนทรย, โลกเปลยน ไทยปรบ (กรงเทพฯ: กรงเทพธรกจ, 2556), 5.

https://businessanalyticsnida.wordpress.com/

17

การจดการศกษา สำหรบผสงอายมากขน 2) ความเปลยนแปลงวถชวตของคน พฤตกรรมการใชชวต ของคนจะเปล ยนไป สงเกตไดพฤตกรรมการทำงานของคนเปล ยนไป 3) การเขาถงเทคโนโลย เทคโนโลยกลายเปนสวนหน งของชวต เดกร นใหมจะใชเปนเคร องมอในการเรยนร บคลากร ในวงการศกษากจำเปนตองเปนคนทสามารถนำเอาเทคโนโลยมาใชในการจดการเรยนการสอน 4) ความหลากหลายและความขดแยงกบในศตวรรษท 21 องคกรจำเปนตองเปนองคกรทเปดรบ ความหลากหลายและความแตกตางทมากขน 5) ประสทธภาพในการบรหารจดการ คนในยคใหม จะเปนกลมคนทไมยดตดกบททำงาน32 พรชย เจดามานไดกลาววาการศกษา 4.0 (education 4.0) คอ การจดการศกษาทสอดคลองกบพฤตกรรมของผเรยนทเปลยนไป การประยกตใชเทคโนโลยสมยใหมเปนเคร องมอกระต นการเรยนร ม งเนนใหผ เรยนสรางสรรคนวตกรรมและการวจย ดวยวทยาศาสตรและเทคโนโลยเพอเพมขดความสามารถการแขงขนของประเทศ 33 การศกษา 4.0 (education 4.0) คอ การเรยนการสอนทสอนใหนกศกษา สามารถนำ องคความรท มอยทกหน ทกแหงบนโลกนมาบรณาการเชงสรางสรรค เพอพฒนานวตกรรมตาง ๆ มาตอบสนองความตองการ ของสงคม34ศนยศกษาปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงกบการพฒนาทยงยน กลาววา การศกษาไทยกบการเตรยมพรอมเขาสศตวรรษท 21 1) ปรบเปลยนอตลกษณ (Identity) พลเมองไทย สพลเมองโลก 2)ปรบเปลยนจดเนน (Reorientation) สรางคนเพอปอนอตสาหกรรม ไปตอบโจทยชวตและสงคม 3) ปรบกระบวนทรรศน (Paradigm) จากชนะธรรมชาต ตองอยรวมกบธรรมชาต 4) ปรบเปลยน วฒนธรรม จากสงคมแขงขนฟาดฟนไปส ชวยเหลอเก อกล มเมตตามตรไมตรตอกน 5) เปลยน ประเทศไทยไปสโลกทหนง (First World Nation) ทางการพฒนา ไปสทหนงแหงการสรางเกยรตภม ในความเปนชาต เขาใจประวตศาสตร รกชาตรกแผนดน35 แผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2560 - 2574 ไดกำหนดสาระสำคญสำหรบบรรลเปาหมายของการพฒนาการศกษาใน 5 ประการ ไดแก การเขาถง (Access) ความเทาเทยม (Equity) คณภาพ (Quality) ประสทธภาพ (Efficiency) และตอบโจทย

32 เผชญ กจระการและคณะ, ยทธศาสตรการพฒนาเพอการบรหารจดการสการเปลยน

ผานศตวรรษท 21 : ไทยแลนด 4.0 (กรงเทพฯ: ลาดพราว, 2559), 5. 33 เรองเดยวกน, 12. 34 พรชย เจดามาน, “การพฒนาการศกษาภายใตกรอบประเทศไทย 4.0 สศตวรรษท 21”

วารสารหลกสตรและการเรยนการสอนคณะครศาสตร 2, 1 (กรกฎาคม 2559): 2-3. 35 ศนยศกษาปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงกบการพฒนาทยงยน, ปรชญาของเศรษฐกจ

พอเพยงกบการพฒนาทยงยน : กระบวนทศนการพฒนาสประเทศไทย 4.0 (กรงเทพฯ: สถาบน บณฑตพฒนศลป, 2560), 7-10.

18

บรบททเปล ยนแปลง (Relevancy)36 เน องวงศ ทวยเจรญ กลาววาการบรหารสถานศกษาใหม ขดความสามารถในการพฒนาคณภาพกำลงคนใหมสมรรถนะในระดบทสามารถผลตงานไดอยางสรางสรรคโดยหวใจหลกคอการพฒนาความคดสรางสรรค นวตกรรม วทยาศาสตร เทคโนโลยและ การวจยและพฒนา37

แนวคดเกยวกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 มทงหมด 4 เปาหมาย คอ 1) ความมงค งทางเศรษฐกจ เปน “ระบบเศรษฐกจทเนนการสรางมลคา” ดานขบเคลอนดวย นวตกรรมเทคโนโลย และความคดสรางสรรค 2) ความอยดมสขทางสงคม เปน “สงคมทเดนหนา ไปดวยกน ไมทอดทงใครไวขางหลง” ดวยการเตมศกยภาพของผคนในสงคมเพอสรางหลกประกน ความมนคงทางเศรษฐกจสงคม และฟนความสมานฉนทและความเปนปกแผนของคนในสงคม ใหกลบคนมาอกครงหนง สวนทเกยวของดานการศกษา จะสอดคลองกบเปาหมายท 3) การยกระดบคณคาของมนษย ดวยการพฒนาคนไทยใหเปน “มนษยทสมบรณในศตวรรษท 21” ควบคไปกบ การเปน “คนไทย 4.0 ในโลกทหนง”และ 4) การรกษสงแวดลอมเปน “สงคมทนาอย”ม “ระบบ เศรษฐกจท สามารถปรบสภาพตามภมอากาศ” ควบค ไปกบการเปน “สงคมคารบอนตำ” อยางเตมร ปแบบ และจากเปาหมายท ง 4 ด านของการขบเคล อนนโยบายไทยแลนด 4.0 ดานทเกยวของสมพนธกบการศกษามากทสดกคอ การยกระดบคณคาของมนษย ดวยการพฒนา คนไทยใหเปน “มนษยท สมบรณในศตวรรษท 21” ควบคไปกบการเปน “คนไทย 4.0 ในโลก ทหนง”38 ซงทำใหมการกำหนดเปนวาระขบเคลอน 5 วาระและวาระทเกยวกบการศกษาคอ วาระท 1 การเตรยมคนไทย 4.0 เพอกาวสโลกทหนง39 การสมภาษณ ผเชยวชาญและผทรงคณวฒทง 19 ทาน ไดแก 1. สวทย เมษนทรย 2. ฐาปนา บญหลา 3. เกรยงศกด เจรญวงศศกด 4. ตวง อนทะไชย 5. ณรงคศกด ภมศรสะอาด 6.พะโยม ชณวงศ 7. สมศกด ดลประสทธ 8. ประสทธ เขยวศร 9. ศกลวรรณ เปลยนขำ 10. ชาญ ตนตธรรมถาวร 11. พรอมพไล บวสวรรณ 12. ศรเดช สชวะ 13.พงษภญโญ แมนโกศล 14. ณรนทร ชำนาญด 15.รชชยย ศรสวรรณ 16. กลาศกด จตตสงวน 17.

36 สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา, แผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2560 – 2574

(กรงเทพฯ : กระทรวงศกษาธการ, 2560), 15. 37 เนองวงศ ทวยเจรญ, Thailand 4.0 อะไร...อะไร...ก 4.0, เขาถงเมอ 10 ธนวาคม

2559, เขาถงไดจาก http://www.9experttraining.com/articles/thailand-4.0. 38 กองบรหารงานวจยและประกนคณภาพการศกษา มหาวทยาลยพะเยา, Thailand

4.0 โมเดลขบเคลอนประเทศไทยสความมงคง มนคง และยงยน (พะเยา: มหาวทยาลยพะเยา, 2560), 15-16.

39 เรองเดยวกน, 19-29.

19

เตอนใจ รกษาพงศ 18. สมชย ชวลตธาดาและ 19. โชคชย ฟกโตสงเคราะหไดทงหมด 11 เปาหมาย การศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ไดดงน 1. เปาหมายดานความเทาเทยมและเสมอภาคของ ผเรยน 2. เปาหมายดานโอกาสในการเขารบการศกษา 3. เปาหมายดานคณภาพของระบบการศกษา 4. เปาหมายดานประสทธภาพ (efficiency) ของการบรหารจดการ 5. เปาหมายดานการบรหาร จดการ (management) ท ม ประสทธภาพ 6. เปาหมายดานการเรยนร ท สรางคณลกษณะท สอดคลองกบไทยแลนด 4.0 7. เปาหมายดานการเรยนรตลอดชวตและทกษะอาชพ 8. เปาหมาย ดานการศกษาท สรางองคความร และทกษะทสำคญจำเปนสำหรบศตวรรษท 21 9. เปาหมาย ดานการศกษาท ตอบสนองการเปล ยนแปลงของคร 10. เปาหมายดานการศกษาท ตอบสนอง การเปลยนแปลงของโรงเรยน 11. เปาหมายดานกฎหมายทรองรบการจดการศกษาใหมอสระและ ความรบผดชอบดงกำหนดในแผนภมท 1

20

แผนภมท 1 กรอบแนวคดในการวจย ทมา : กองบรหารงานวจยและประกนคณภาพการศกษา มหาวทยาลยพะเยา, Thailand 4.0 โมเดลขบเคลอนประเทศไทยสความมงคง มนคง และยงยน (พะเยา: มหาวทยาลยพะเยา, 2560), 15-16.

: เจร ญ ภ ว จ ตร, ค ณล กษณะของผ บร หารสถานศ กษาในอาเซ ยน (Principals Characteristics in ASEAN) [ออนไลน ], เ ข าถ ง ได 16 พฤษภาคม 2560, เ ข าถ ง ได จ าก http://www.nidtep.go.th.

คณลกษณะผบรหาร

สถานศกษา

ขนพนฐานทสอดคลองกบ

เปาหมายการศกษาของ

นโยบายไทยแลนด 4.0

แนวคด/หลกการทเกยวกบนโยบายไทยแลนด 4.0 - พรชย เจดาพร - เผชญ กจระการ - สวทย เมษนทรย - สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา - เนองวงศ ทวยเจรญ - เกยงศกด เจรญวงศศกด - กองบรหารงานวจยและประกนคณภาพการศกษา - ศนยศกษาปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงกบการพฒนาทยงยน

ประมวลขอมลทไดจากการสมภาษณผเชยวชาญ 1. ดร.สวทย เมษนทรย 2. ศ.ดร.ฐาปนา บญหลา 3. ศ.ดร.เกรยงศกด เจรญวงศศกด 4. ดร.ตวง อนทะไชย 5. นายณรงคศกด ภมศรสะอาด 6. ดร.พะโยม ชณวงศ 7. ดร.สมศกด ดลประสทธ 8. ดร.ประสทธ เขยวศร 9. ดร.ศกลวรรณ เปลยนขำ 10. นายชาญ ตนตธรรมถาวร 11. รศ.ดร.พรอมพไล บวสวรรณ 12. รศ.ดร.ศรเดช สชวะ 13. ดร.พงษภญโญ แมนโกศล 14. ดร.ณรนทร ชำนาญด 15. ดร.รชชยย ศรสวรรณ 16. ดร.กลาศกด จตตสงวน 17. ดร.เตอนใจ รกษาพงศ 18. ดร.สมชย ชวลตธาดา 19. นาย โชคชย ฟกโต

แนวคด/หลกการทเกยวกบคณลกษณะผนำ - ถวล มาตรเลยม - สมชาย เทพแสง - สถาบนพฒนาขาราชการพลเรอน - ธระ รญเจรญ - ไกรยส ภทราวาส - เอกชย กสขพนธ - สำนกวชาการและมาตรฐานการศกษา - อานนท ศกดวรวชญ - สถาบนพฒนาขาราชการพลเรอน - ศกดไทย สรกจบวร - สำนกงานคณะกรรมการขาราชการครและบคลากรทางการศกษา

http://www.nidtep.go.th/

21

: ถวล มาตรเลยม, การปฏรปการศกษาโรงเรยนเปนฐานการบรหารจดการ (กรงเทพฯ: เสมาธรรม, 2549), 121-123.

: ธระ รญเจรญ, ความเปนมออาชพในการจดและบรหารการศกษายคปฏรปการศกษา (กรงเทพฯ: แอล.ท.เพรส, 2550), 28-29.

: เผชญ กจระการและคณะ, ยทธศาสตรการพฒนาเพอการบรหารจดการสการเปลยนผานศตวรรษท 21 : ไทยแลนด 4.0 (กรงเทพฯ: ลาดพราว, 2559), 5.

: ศกดไทย สรกจบวร, การแสวงหาแนวทางการพฒนาภาวะผนำของผบรหารมออาชพกรณผบรหารการศกษาและผบรหารสถานศกษา (สกลนคร: สถาบนราชภฏสกลนคร, 2549), 11-13.

: ศนยศกษาปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงกบการพฒนาทย งยน, ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงกบการพฒนาทยงยน : กระบวนทศนการพฒนาสประเทศไทย 4.0 (กรงเทพฯ: สถาบนบณฑตพฒนศลป, 2560), 7-10.

: สถาบนพฒนาขาราชการพลเรอน, ชดการเรยนดวยตนเอง หลกสตรการบรหารงานการ บรหารจดการภาครฐแนวใหมชดท 6 การจดการงบประมาณแบบมงเนนผลงาน (กรงเทพฯ: โรงพมพอาทตย โพรดกส กรป, 2547), 2.

: สมชาย เทพแสง, “ผบรหารมออาชพ” ขาราชการคร 20, 3 (มถนายน-กรกฎาคม 2543): 20-23.

: สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา, แผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2560 – 2574 (กรงเทพฯ: กระทรวงศกษาธการ, 2560), 15.

: สำนกงานคณะกรรมการขาราชการครและบคลากรทางการศกษา, คมอประเมนสมรรถนะคร, ฉบบปรบปรง (กรงเทพฯ: สำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน, 2553), 31.

: สำนกวชาการและมาตรฐานการศกษา, แนวทางการบรหารจดการหลกสตร ตามหลกสตรแกนกลาง การศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 พมพคร งท 2 (กรงเทพฯ: โรงพมพชมนม สหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จำกด, 2552), 77.

: สวทย เมษนทรย, โลกเปลยน ไทยปรบ (กรงเทพฯ: กรงเทพธรกจ, 2556), 5. : อานนท ศกด วรวชญ, คณลกษณะของคนไทย Thailand 4.0, เขาถงเม อ 12 มกราคม

2560, เขาถงไดจาก https://businessanalyticsnida.wordpress.com. : เอกชย ก สขพนธ, คณลกษณะยคดจทล, เขาถงเม อ 20 มกราคม 2560, เขาถงไดจาก

http://www.trueplookpanya.com//knowledge.


http://www.trueplookpanya.com/knowledge

22

การศกษาคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 มกรอบแนวคดในการวจย (conceptual framework) มองคความร ทไดจากการสมภาษณคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษา ของนโยบายไทยแลนด 4.0 ของผทรงคณวฒ ผเชยวชาญ แนวคด ทฤษฎ งานวจยทเกยวของกบคณลกษณะผบรหารสถานศกษาและแนวโนมการศกษา 4.0

นยามศพทเฉพาะ

คณลกษณะผบรหารสถานศกษาระดบขนพนฐาน หมายถง คณสมบตของบคคลทจะ ทำใหผบรหารสถานศกษาทปฏบตงานหนาทในโรงเรยนทจดการศกษาระดบชนประถมศกษาปท 1 ถงชนมธยมศกษาปท 6 แสดงพฤตกรรมตาง ๆ ตามบทบาทหนาทในการบรหารจดการศกษาเพอความสอดคลองกบการบรหารการศกษาในยคไทยแลนด 4.0

เปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 หมายถง การจดการศกษาท มความสมพนธเกยวของกบเปนสวนหนงของเปาหมายการยกระดบคณคาของมนษย ซงเปาหมาย การยกระดบคณคาของมนษยเปนเปาหมายหนงของเปาหมายไทยแลนด 4.0 ทกลาวถง 3 เรองคอ สขภาพ การศกษาและความปลอดภยมนคงของคนไทย

23

บทท 2

วรรณกรรมทเกยวของ

การวจยเร องคณลกษณะผบรหารสถานศกษาข นพ นฐานทสอดคลองกบเปาหมาย การศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 เปนการวจยทใชระเบยบวธวจยเชงพรรณนา (descriptive research) รวมกบเทคนคการวจยเชงอนาคต EDFR (Ethnographic Delphi Futures Research) มวตถประสงคเพ อทราบคณลกษณะผบรหารสถานศกษาข นพ นฐานทสอดคลองกบเปาหมาย การศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 โดยผใหขอมลคอผเชยวชาญเกยวกบคณลกษณะผบรหาร สถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ประกอบดวย ขนตอนการดำเนนการวจยและระเบยบวธวจย โดยมรายละเอยดดงน ผวจยไดศกษาแนวคดเกยวกบแนวโนมเปาหมายไทยแลนด 4.0 เปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 คณลกษณะผบรหาร สถานศกษาและการศกษาอนาคตจากเอกสารทางวชาการ ตำราวารสารบทความทางวชาการ ตลอดจน งานวจยทเกยวของ โดยมรายละเอยดดงตอไปน

แนวคดเกยวกบแนวโนมไทยแลนด 4.0

ความเปนมาของไทยแลนด 4.0

โลกมพลวตอย ตลอดเวลาอาจแบงได 4 ยคดวยกน เร มจากยคการเกดการปฏวต ในภาคเกษตร หรอทเรยกกนวา green evolution ยคการเกดการปรบเปลยนสสงคมอตสาหกรรม ผาน การปฏวตอตสาหกรรมครงท 1 และ 2 ยคการเกด digital revolution และยค the fourth industrial revolution หรอการปฏว ต อ ตสาหกรรม ปจจ บ นอนเกดการรวมตวและแตกตว ของเทคโนโลย และนว ตกรรมใน 3 ประการ ด งน 1) bio domain เช น bioprint, genetic transformation Thailand 4.0 โมเดลขบเคล อนประเทศไทยส ความม งค ง ม นคง และย งยน 2) physical domain เชน autonomous vehicle วสดศาสตร นาโนเทคโนโลย 3) digital domain เชน internet of Thing (IoT), digital manufacturing จากนไป นวตกรรมและเทคโนโลยใหม ๆ จะเกดจากการรวมตวและแตกตวของ 3 domains น กระแสความเปลยนแปลงของโลกทสงผลตอ การเปลยนแปลงในวถชวตของผคน ไดแก 1) globalization ทเปนแรงขบเคลอนใหเกดการเคลอนไหลของทน สนคาและบรการผคนอยางเสร จนกลายเปนโลกทเชอมตอกนเปนเครอขาย เกดการ ขยบปรบเปลยนจาก one country, one destiny เปน one world, one destiny 2) digitization

24

การตดตอสอสารมการเปลยนรปแบบจากการสอสารกบ someone, somewhere และ sometime เปน anyone, anywhere และ anytime เรากำลงดำรงชวตอยใน 2 อารยธรรมไปพรอม ๆ กน คอ อารยธรรมในโลกจรงและอารยธรรมในโลกเสมอน ในโลกดจตอลกอใหเกด network externalities ดงนน รปแบบการเตบโตในโลกดจตอลจะไมเปนไปตามหลกเศรษฐศาสตรเดมวาด วย diminishing return to scale อกตอไปแตรปแบบการเตบโตจะเปล ยนไปเปนแบบ Exponential Return to Scale มากขน 3.Urbanization สดสวนของผคนในเมองจะมมากขน ดงนน วถชวต พฤตกรรมและปฏสมพนธของผคนจะเปลยนแปลงไปจากสงคม ชนบทเปนสงคมเมองจะเกดประเดนทาทายชดใหม ครอบคลมท งในมตพลงงาน การคมนาคม การศกษา สาธารณสข ส งแวดลอม ความปลอดภย อาชญากรรม ยาเสพตด ฯลฯ ซงหากเตรยมการไวไดไมดพอ เมองเหลานจะกลายเปน Mega-Slums แตหากเตรยมการไดดพอ เมองเหลานจะถกปรบเปลยนไปเปน Smart Cities 4.Individualization ผ คนในศตวรรษท 21 จะมความเปนปจเจกมากข น มความคดเปนของตวเองมากข น ตองการ แสดงออกมากข น ความเปนปจเจกจะเกดข นได 2 รปแบบ คอ Collective Individuals และ Contra-Individuals รปแบบแรกเปนรปแบบทสรางสรรค ททกคนตองการอยรวมกนเพอสรางสรรคสงคม เกดเปนสงคมทเขมแขง แตในรปแบบทสอง เปนรปแบบทผคนตางคนตางอย มองแตประโยชนสวนตน เกดสงคมทเปราะบาง โอกาสทจะเกดความขดแยงจะมอย สงและ 5.Commonization ในโลกทยงเชอมตอกนมากขนเทาไหร ผคนกยงตองพงพงองอาศยกน มากยงขนเทานน ความเสยง และภยคกคามมไดสงผลกระทบตอประเทศใดประเทศหนงเทานน แตสงผลกระทบตอโลกโดยรวม เปนปญหาท ทกประเทศตองเผชญท เรยกกน วา “Global Commons” อาท วกฤตการณทาง เศรษฐกจ โรคระบาด การกอการราย ภาวะโลกรอน เปนตน หมายความวา เวลาสขประชาคมโลก จะสขดวยกนและเวลาทกขประชาคมโลกกจะทกขดวยและทง 5 กระแสดงกลาวขางตน กอใหเกด การเปลยนแปลงใน 4 มต 1. การเปลยนแปลงในวฒนธรรมของการดำรงและการดำรงชวตใหอยรอดในศตวรรษท 21 จะเกดจาก Power of Shared Knowledge สงทสำคญควบคกนไปกคอ การสราง ความหมายและนยในองคความร (Producing Meaning) รกท จะเรยนร และคนหากอใหเกดนวตกรรมใหม ๆ 2) การเปลยนแปลงในวฒนธรรมของการดำเนนธรกจ โลกของดจทลสนบสนนบรษทเลก ๆ อยาง SMEs และ Startups มโอกาสมากขนดวยแนวคดใหม คอ 2.1 Open Innovation Economy เกดกระแสของนวตกรรมแบบเปดผานหลกคดวาดวย NEA มาจาก N : Nobody owns ไมมใครเปนเจาของทแทจรง E : Everybody can use it ทกคนสามารถเขาถงและนำไปใชไดและ A : Anybody can improve it ใคร ๆ กสามารถเขาไปแกไขปรบปรงใหดขนได 2.2 เกดธรกจภายใตแนวคด Sharing Economy อาท UBER, Airbnb, Co-Working Space 2.3 เกดธรกจภายใต Do It Yourselves Economy (DIY) จากนไป Maker และ Buyer เรมแยกออกจากกนไมไดเดดขาดเหมอนในอดตจงเกดคำวา Prosumer กลาวคอ ผบรโภคสามารถเปน ทง Producer และ Consumer ดวย

25

ในเวลาเดยวกน การทำธรกจในอนาคต เรมจากการคดคนนวตกรรมเพอสรางมลคา ผานนวตกรรม ในผลตภณฑ นวตกรรมในกระบวนการผลตและนวตกรรมเชงธรกจ เปนสำคญ กระบวนทศน ในการทำธรกจ ม การปรบเปลยนจาก “Make & Sell” Paradigm ในยค Industrial Revolution เป น “Sense & Respond” Paradigm ในย ค Digital Revolution และเปล ยนจาก “Sense & Respond” Paradigm ในยค Digital Revolution เปน “Care & Share” Paradigm 3) การเปลยนแปลง ในวฒนธรรมของการทำงาน ตอไปทก ๆ ท คอท ทำงานไมถกแยกจากกนท งเวลาและสถานท ดจทลเทคโนโลยทำใหเราสามารถทำกจกรรมหลาย ๆ อยางไดในเวลาเดยวกน (Multiplexing) การเชอมโยงตอกนเปนเครอขายจะมมากขน ดงนน จะทำงานกนบนแพลทฟอรมในระบบเปดมากขน ในลกษณะงานทตองมการประสานและรวมมอกนมากขน และมลกษณะของการแชรหรอแลกเปลยนแบงปนกนมากขน กระบวนการผลตในอนาคตอนใกลจะเขาสยค Industry 4.0 ซงเปนเปนการสอสาร ระหวาง Machine กบ Machine ใน Cyber Physical System ดงนน งานในลกษณะ งานประจำตาง ๆ จะคอย ๆ ลดนอยถอยลง และจะคอย ๆ ถกแทนท ด วยห นยนตและ Automation ในการเปล ยนผ านส Industry 4.0 งานท ม ล กษณะ Non-Routine / Non-Repetitive Jobs จะทวความสำคญมากขน 4) การเปลยนแปลงในวฒนธรรมของการเรยนร โลกในศตวรรษท 21 มการ เปลยนแปลงใน 3 กระแสหลกคอ 1) เกด Demonopolization of Knowledge ไมมการผกขาดความร 2) เกด Democratization of Information ไมมการผกขาดขอมลและ 3) เกด Disruption of Technology & Innovation เทคโนโลยและนวตกรรมเกดขนใหม ๆ จากการรวมตวและแตกตว ของเทคโนโลยและนวตกรรมเดมตลอดเวลา เพอใหสามารถปรบตวเขากบกระแสดงกลาว วฒนธรรมการเรยนรในศตวรรษท 21 ตองประกอบไป ดวย 3 องคประกอบสำคญคอ Learn, Unlearn และ Relearn Unlearn คอ การไมยดตดกบสงทเรยนรมาตองปรบตวใหทนตลอดเวลา Relearn คอ สงท เรารมามนเปลยนไปในบรบทใหม ๆ ตองเรยนรสถานการณหรอเหตการณจากมมมองใหมทแตกตางไปจากเดม Learn คอ จะเรยนรอยางไรใหมความสามารถในการสรางนวตกรรมได

จากการเปล ยนแปลงท กลาวมาขางตนทำใหหลาย ๆ ประเทศมการปรบตว เชน A Nation of Makers ของสหรฐอเมรกา Made in China 2025 ของประเทศจน Creative Economy ของเกาหลใต เปนตน อกหลาย ๆ ประเทศกกำลงปรบตวเพอรองรบการเปลยนแปลงของโลกเชนกน ณ ขณะนประเทศไทยอยในระยะเปลยนผานวกฤตทางเศรษฐกจและการเมองหลายตอหลายครง ควบคกบการเปลยนแปลงเชงโครงสรางของโลกในศตวรรษท 21 หากประเทศไทยไมมการกำหนด วสยทศนและยทธศาสตรการพฒนาประเทศ ตลอดจนไมดำเนนการเพอขบเคลอนประเทศผานการ ปฏรปและการปรบเปลยนอยางจรงจง ประเทศไทยอาจจะประสบกบสภาวะเสอมถอย (ประเทศ ในโลกทสอง) ในปจจบนเปนประเทศลาหลง ดอยพฒนา (ประเทศในโลกทสาม) ในอนาคตกเปนได แตหากดำเนนการปฏรปสำเรจจะทำใหประเทศ ไทยพฒนา กาวหนา ทนสมยอยไดอยางมคณภาพ

26

ชวตทดในสงคม หรออาจเรยกไดวากาวไปส “ประเทศในโลกทหนง” สาเหตหลกททำใหประเทศไทย ไมสามารถสรางความมงคง มความมงคงในแนวทางทย งยนไดมากกวาน นค อเหตผลสำคญของ การปรบเปลยนโมเดลทางเศรษฐกจ ไปส Thailand 4.0

ความหมายไทยแลนด 4.0

สวทย เมษนทรย กลาววา Thailand 4.0 คอ โมเดลในการขบเคล อนประเทศไปส เปาหมาย "มนคง มงคง ยงยน" ตามแนวคดของคสช. ใหเกดผลออกมาเปนรปธรรม เนองจากขณะนโลกเปลยนไปแลว ประเทศไทยจงตองเปลยนตาม40

สวทย เมษนทรย กลาววา“Thailand 4.0”เปนการผลกดนการปฏรปโครงสรางเศรษฐกจ การปฏรปการสรางองคความรผานระบบการวจยและการพฒนา และการปฏรปคนและการศกษา ไปพรอม ๆ กน“ไทยแลนด 4.0” ตามทถอดรหสออกมาเปน 2 ยทธศาสตรหลก จะดำเนนการได โดยผาน 3 กลไกสำคญ คอ 1. การขบเคลอนประเทศดวยนวตกรรม ปญญา เทคโนโลย และความคด สรางสรรคเพอแขงขนไดในเวทโลก (Competitive Growth Engine) เปลยนจากการทำมากไดนอย เปนทำนอยไดมาก โดยการเตมเตมปญญา เทคโนโลยและความคดสรางสรรค เพอไปสเศรษฐกจ ทขบเคลอนดวยนวตกรรม ( Innovation Driven Economy) 2. การกระจายรายได โอกาส และ ความม งค งอยางเทาเทยม ( Inclusive Growth Engine) เปล ยนจากการรวยกระจก ตองทำให ความมงค งท เพ มข นเกดการกระจายตว เพอไปส “สงคมทไมทอดทงกน” (Inclusive Society) 3.การพฒนาและใชเทคโนโลยท เปนมตรตอส งแวดลอม (Green Growth Engine) เปล ยนจาก การพฒนาทไมสมดล เปนการพฒนาทสมดล เพอตอบโจทยการพฒนาทยงยน ซงนายกฯกำลงผลกดนเปาหมายการพฒนาอยางยงยน หรอ Sustainable Development Goals (SDG) ผานแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 1241

การด เลยวไพโรจน ไดใหความหมาย ไทยแลนด 4.0 คอแนวทางของประเทศทตองการ กาวขามกบดกรายไดปานกลาง (Middle Income Trap) เพ อรบมอกบสภาพประชาคมโลกทเปลยนไป ตองวางแผนเพอสรางสงคมและเศรษฐกจทเขมแขง เดกไทยตองมความพรอมในการเปน

40 สำนกโฆษก สำนกเลขาธการนายกรฐมนตร, “Startup Thailand 4.0,” วารสาร

ไทยคฟา (24 กนยายน 2559): 7. 41 สวทย เมษนทรย, โลกเปลยน ไทยปรบ (กรงเทพฯ: กรงเทพธรกจ, 2559), 3.

27

พลเมองอาเซยนและพลเมองโลก ซงจะทำไดหากมทรพยากรทดพรอม และทรพยากรบคคลกเปน สงแรกทตองพฒนาเพอใหตามโลกใหทน42

เปาหมายของการจดการศกษา (Aspirations) แผนการศกษาแหงชาตไดกำหนดเปาหมายของการพฒนาการศกษาในระยะ 20 ป ไว 5 ดาน ประกอบดวย 1) ประชากรทกคนเขาถงการศกษา ทมคณภาพและมาตรฐานอยางทวถง (Access) เดกปฐมวยมพฒนาการสมวย ประชากรทกคน มโอกาสไดรบบรการทางการศกษาตงแตปฐมวยถงมธยมศกษาตอนปลายหรอเทยบเทาทมคณภาพ และมาตรฐาน ประชากรทอย ในกำลงแรงงานไดรบการพฒนาทกษะ ความรความสามารถและสมรรถนะทตอบสนองความตองการของตลาดงานและการพฒนาประเทศ ประชากรสงวยไดเรยนรฝกฝนเพอพฒนาความรความสามารถและทกษะเพอการทำงานหรอการมชวตหลงวยทำงานอยางมคณคาและเปนสข 2) ผเรยนทกกลมเปาหมายไดรบบรการทางการศกษาอยางเสมอภาคและเทาเทยม (Equity) ผเรยนทกกลมเปาหมาย ทงกลมปกตผมความสามารถพเศษ ผมความบกพรองดานตาง ๆ ผพการ ผดอยโอกาส และผมภมหลงทางสงคมหรอฐานะทางเศรษฐกจทแตกตางกน ไดรบโอกาสและการบรการทางการศกษาอยางเสมอภาคและเทาเทยม 3) ระบบการศกษาทมคณภาพ สามารถพฒนาผเรยนใหบรรลขดความสามารถและ เตมตามศกยภาพ (Quality) ประชาชนทกคนมโอกาสไดรบ การศกษาทมคณภาพและมาตรฐาน เพอพฒนาคณลกษณะ ทกษะ ความรความสามารถ และสมรรถนะของแตละบคคลใหไปไดไกลทสดเทาท ศกยภาพและความสามารถของแตละบคคลพงม ภายใตระบบเศรษฐกจสงคมฐานความรสงคม แหงปญญา และการสรางสภาพแวดลอมทเออตอ การเรยนรทประชาชนสามารถเรยนรไดอยางตอเนองตลอดชวต มคณธรรม จรยธรรมและสามารถดำรงชวตไดอยางเปนสขตามหลกปรชญาของ เศรษฐกจพอเพยง 4) ระบบการบรหารจดการศกษา ทมประสทธภาพ เพอการพฒนาผเรยนอยางทวถง และมคณภาพ และการลงทนทางการศกษา ทค มคาและบรรลเปาหมาย (Efficiency) หนวยงาน สถานศกษาและสถาบนการศกษาทกแหง สามารถบรหารและจดการศกษา อยางมประสทธภาพ ดวยคณภาพและมาตรฐานระดบสากล จดใหมระบบการจดสรรและใช ทรพยากรทางการศกษาทกอประโยชนสงสดในการพฒนาผเรยนแตละคน ใหบรรลศกยภาพและ ขดความสามารถของตน และสงเสรมสนบสนนใหทกภาคสวนของสงคมทมศกยภาพและ ความพรอมเขามามสวนรวมในการระดมทนและรวมรบภาระคาใชจายเพอการศกษาโดยเฉพาะสถานประกอบการ สถาบนและองคกรตาง ๆ ในสงคมและผเรยนผานมาตรการทางการเงนและการคลงทเหมาะสม 5) ระบบการศกษาทสนองตอบและกาวทนการเปลยนแปลงของโลกทเปน

42 การด เลยวไพโรจน, เมอเดกไทยเขาสยคไทยแลนด 4.0 พอแมเตรยมสมองลกพรอม

กบอนาคตขางหนาแลวหรอยง, เขาถงเมอ 1 มนาคม 2561, เขาถงไดจาก http://www.matichon. co.th/news/292485.

28

พลวตและบรบททเปลยนแปลง (Relevancy) ระบบการศกษาทมคณภาพและมาตรฐาน สนองตอบ และกาวทนการเปลยนแปลงของโลกศตวรรษท 21 สามารถพฒนาทกษะ คณลกษณะและสมรรถนะในการทำงานของกำลงคนในประเทศใหสอดคลองกบความตองการของตลาดงาน สงคม และประเทศ ภายใตยทธศาสตรชาต ระยะ 20 ปและยทธศาสตรประเทศไทย 4.0 ทจะนำประเทศไทยกาวขามกบดกประเทศทม และมคณภาพ รายไดปานกลางสการเปนประเทศทพฒนาแลว ดวยการศกษาทสรางความมนคงในชวตของประชาชน สงคมและประเทศชาตและการสรางเสรมการเตบโตทเปนมตรกบสงแวดลอม43 เปาหมายไทยแลนด 4.0

การเปล ยนแปลงของโลกในปจจบนมลกษณะดงน การเปล ยนแปลงอยางฉบพลน สงคมไรความชดเจน โลกสดโตง ปจจบนประเทศไทยพบปญหาทสำคญ 3 อยาง ทแสดงใหเหนถงความลมเหลวในการพฒนา คอ 1) กบดกรายได ปานกลาง จากการเปนแรงงานหรอการทำงาน ประจำในประเทศทเปนฐานการต งโรงงานผลตสนคามานาน 50-60 ป 2) ความเหล อมลำของประชาชน รวยกระจก จนกระจาย มความแตกตางทางรายไดสงมาก และ3) การพฒนาทไมยงยน บรโภคนยมปญหาสงแวดลมทตามมาจากการใชทรพยากร รฐบาลปจจบนนำโดยพลเอกประยทธ จนโอชา ขบเคลอนการพฒนาประเทศดวยโมเดลไทยแลนด 4.0 เพอรองรบกบสภาพการเปลยนแปลงทเกดขนดงทกลาวมาขางตน โดยสงการใหทกสวนราชการจดทำแผนพฒนาตามภารกจหลกของ หนวยงาน ระยะ 20 ป (พ.ศ. 2560-2579) ใหการดำเนนการจดทำแผนนนคำนงถงความสอดคลองกบแนวทางขบเคลอนการพฒนาอยางยงยนเพอใหบรรลเปาหมายการพฒนาทย งยน ค.ศ. 2030 โดยยดหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเปนแนวทาง(SEP for SDGs) กรอบยทธศาสตรชาต ระยะ 20 ป (พ.ศ. 2560-2579) แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 และประเดน การปฏรปของสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศดวย 44ดงน นทกสวนราชการตองมแผนงานท ม วตถประสงคสอดคลองกบขอส งการดงกลาวและเปาหมายไทยแลนด 4.0 ดวย โดยมเปาหมาย ทสอดคลองกบเปาหมายไทยแลนด 4.0 ซงเปาหมายไทยแลนด 4.0 ประกอบดวย 4 เปาหมายดงน

43 สำนกนายกรฐมนตร, “แนวทางการพฒนาทกษะดานดจลของขาราชการและบคลากร

ภาครฐเพอการปรบเปลยนเปนรฐบาลดจทล” บนทกขอความ นร 0403(กร 6) /9548 ลงวนท 5 กนยายน 2560 (กรงเทพฯ: รองนายกรฐมนตร, 2560), 25.

44 สำนกเลขาธการคณะรฐมนตร, ขอสงการของนายกรฐมนตร, นร 0505/ว388 ลงวนท 10 พฤศจกายน 2559.

29

1. ความมงคงทางเศรษฐกจ (Economic Wealth) 2. ความอยดมสขของผคนในสงคม (Social Well-beings) 3. การรกษสงแวดลอม (Environmental Wellness) 4. การยกระดบศกยภาพและคณคาของมนษย (Human Wisdom)45 การพฒนาจะตองมความสมดลใน 4 มต ของ Thailand 4.0 ตามแนวคดปรชญา

เศรษฐกจพอเพยงน สอดรบกบ 17 เปาหมายการพฒนาอยางยงยน (Sustainable Development Goals) ของสหประชาชาตไดอยางแนบแนนและลงตว ดงตารางท 1

ตารางท 1 ความสมพนธของเปาหมายไทยแลนด 4.0 และเปาหมายการพฒนาอยางยงยน

เปาหมาย ไทยแลนด 4.0

ความสอดคลองของเปาหมายไทยแลนด 4.0 และเปาหมายการพฒนา

อยางยงยน

เปาหมายการพฒนาอยางยงยน (Sustainable Development Goals)

ของสหประชาชาต

เปาหมายท 1 ความมงคงทางเศรษฐกจ (Economic Wealth)

การจางงานทมคณคาและการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ (เปาหมายท 8) อตสาหกรรม นวตกรรม โครงสรางพนฐาน (เปาหมายท 9) ลดความเหลอมลำ (เปาหมายท 10) แผนการบรโภคและการผลตทยงยน (เปาหมายท 12) ความรวมมอของทกภาคสวน(เปาหมายท 17)

เปาหมายท 1 ขจดความยากจนในทกรปแบบทกท เปาหมายท 2 ขจดความหวโหย บรรลเปาความมนคง

ทางอาหาร ปรบปรงโภชนาการและสนบสนนการทำเกษตรกรรมอยางยงยน

เปาหมายท 3 สรางหลกประกนใหคนมชวตทมคณภาพและสงเสรมสขภาวะทดของคนทกเพศทกวย

เปาหมายท 4 สรางหลกประกนใหการศกษามคณภาพอยางเทาเทยมและครอบคลมและสงเสรมโอกาสในการเรยนรตลอดชวตสำหรบทกคน

เปาหมายท 5 บรรลความเทาเทยมระหวางเพศและเสรมสรางความเขมแขงใหแกสตรและเดกหญง

เปาหมายท 6 สรางหลกประกนใหมนำใช และ มการบรหารจดการนำและการสขาภบาลอยางยงยนสำหรบทกคน

เปาหมายท 2 ความอยดมสขของผคนในสงคม (Social Well-beings)

ขจดความยากจน (เปาหมายท 1) ขจดความหวโหย (เปาหมายท 2) เมองและถนฐานของมนษยมความยงยน (เปาหมายท 11) สงคมสงบสข ยตธรรม ไมแบงแยก(เปาหมายท 16) ความรวมมอของทกภาคสวน(เปาหมายท 17)

45 กองบรหารงานวจยและประกนคณภาพการศกษา , Thailand 4.0 โมเดลขบเคลอน

ประเทศไทยสความมงคง มนคง และยงยน (กรงเทพฯ: มหาวทยาลยพะเยา, 2560), 15-16.

30

ตารางท 1 ความสมพนธของเปาหมายไทยแลนด 4.0 และเปาหมายการพฒนาอยางยงยน (ตอ) เปาหมาย

ไทยแลนด 4.0 ความสอดคลองของเปาหมายไทย

แลนด 4.0 และเปาหมายการพฒนาอยางยงยน


ของสหประชาชาต เปาหมายท 3 การรกษสงแวดลอม (Environmental Wellness)

การจดการนำและสขาภบาล(เปาหมายท 6) พลงงานสะอาด ททกคนเขาถงได(เปาหมายท 7) การรบมอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (เปาหมายท 13) การใชประโยชนจากระบบนเวศทางทะเล (เปาหมายท 14) การใชประโยชนระบบนเวศบนบก(เปาหมายท 15) ความรวมมอของทกภาคสวน(เปาหมายท 17)

เปาหมายท 7 สรางหลกประกนใหทกคนสามารถเขาถงพลงงานสมยใหมในราคาทยอมเยา และยงยน

เปาหมายท 8 สงเสรมการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจทยงยน และครอบคลม และการจางงานเตมอตราและงานทมคณคาสำหรบ ทกคน

เปาหมายท 9 สรางโครงสรางพนฐานทมความตานทานและยดหยนตอการเปลยนแปลง สงเสรมการพฒนาอตสาหกรรมทครอบคลมและยงยนและสงเสรมนวตกรรม

เปาหมายท 10 ลดความไมเทาเทยมทงภายในประเทศและระหวางประเทศ

เปาหมายท 11 ทำใหเมองและการตงถนฐานของมนษยมความปลอดภย ความตานทานและยดหยนตอการเปลยนแปลง อยางครอบคลมและยงยน

เปาหมายท 12 สรางหลกประกนใหมแบบแผน การบรโภคและการผลตทยงยน

เปาหมายท 13 ดำเนนการอยางเรงดวนเพอตอสกบสภาวะการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและผลกระทบ

เปาหมายท 14 อนรกษและใชมหาสมทร ทะเล และทรพยากรทางทะเลอน ๆ อยางยงยนเพอการพฒนาทยงยน

เปาหมายท 15 ปกปอง ฟนฟ และสงเสรมการใชระบบนเวศบนบกอยางยงยน การบรหารจดการปาไมทยงยน การตอตานการแปรสภาพเปนทะเลทราย หยดยง การเสอมโทรมของดนและฟนฟสภาพดนและหยดยงการสญเสย ความหลากหลายทางชวภาพ

เปาหมายท 4 การยกระดบศกยภาพและคณคาของมนษย (Human Wisdom)

มสขภาพสขและความเปนอยทด(เปาหมายท 3) การศกษามความเทาเทยม (เปาหมายท 4) ความเทาเทยมทางเพศ (เปาหมายท 5) ความรวมมอของทกภาคสวน(เปาหมายท 17)

31

ตารางท 1 ความสมพนธของเปาหมายไทยแลนด 4.0 และเปาหมายการพฒนาอยางยงยน (ตอ) เปาหมาย

ไทยแลนด 4.0 ความสอดคลองของเปาหมายไทย

แลนด 4.0 และเปาหมายการพฒนาอยางยงยน


ของสหประชาชาต

เปาหมายท 16 สนบสนนสงคมทสงบสขและครอบคลมสำหรบการพฒนาทยงยน จดใหมการเขาถงความยตธรรมสำหรบทกคน และสรางสถาบนทมประสทธภาพ มความรบผดชอบและมความครอบคลมในทกระดบ

เปาหมายท 17 เสรมสรางความแขงแกรงของกลไกการดำเนนงานและฟนฟหนสวนความรวมมอระดบโลกเพอการพฒนาทยงยน

ตารางท 1 ความสมพนธของเปาหมายไทยแลนด 4.0 และเปาหมายการพฒนาอยางยงยน

(Sustainable Development Goals) ของสหประชาชาต ไทยแลนด 4.0 เปนโมเดลการพฒนาเศรษฐกจและสงคมของไทยภายใตการนำของ

รฐมนตร พลเอกประยทธ จนทรโอชา ไดกำหนดเปาหมายไว 4 ประการ มรายละเอยดดงน เปาหมายท 1 ความมงคงทางเศรษฐกจ เปน “ระบบเศรษฐกจทเนนการสรางมลคา”

(Value - Based Economy) ทขบเคลอนดวย นวตกรรม เทคโนโลย และความคดสรางสรรค - พนจากการเปนประเทศรายไดปานกลางโดยมรายไดตอหวประชากรทเพมข นจาก

5,410 ดอลลารสหรฐในป พ.ศ. 2557 เปน 15,000 ดอลลารสหรฐในป พ.ศ. 2575 - อตราการขยายตวทางเศรษฐกจจากระดบรอยละ 3-4 เปนรอยละ 5-6 ตามศกยภาพท

ควรจะเปนของประเทศ ภายใน 5 ป - การเตบโตของผลตภณฑมวลรวมประชาชาต (GNP) จากรอยละ 1.3 ในป พ.ศ.2556

เปน มากกวารอยละ 5 ตอปอยางตอเนอง ภายใน 10 ป - ผลกดนใหประเทศไทยเปนชาตการคาและศนยกลางธรกจของภมภาค ภายใน 10 ป - ผลกดนใหประเทศไทยเปนศนยกลางตลาดทนของอาเซยน ภายใน 10 ป - ม 5 บรรษทขามชาตระดบโลกสญชาตไทย ภายใน 10 ป - มความงายในการประกอบธรกจอยใน 10 ลำดบแรกของโลก ภายใน 10 ป

32

- เพมระดบการวจยและพฒนา จากรอยละ 0.25 ของ GDP ในป พ.ศ. 2553 เปนรอยละ 4.0 ของ GDP (เทยบเทาประเทศเกาหลใต)

- พฒนาโครงสรางพนฐานทางปญญาใหแขงแกรง เพอปรบเปลยนสดสวนการพฒนาเทคโนโลย ของตนเองตอการพ งพาเทคโนโลยจากภายนอก จาก 10:90 ในปจจบน เปน 30:70 ภายใน 10 ป และปรบขนเปน 60:40 ภายใน 20 ป

เปาหมายท 2 ความอยดมสขทางสงคม เปน “สงคมทเดนหนาไปดวยกน ไมทอดทงใคร ไวขางหลง” (Inclusive Society) ดวยการเตม เตมศกยภาพของผคนในสงคมเพอสรางหลกประกนความม นคงทางเศรษฐกจสงคมและฟนความสมานฉนทและความเปนปกแผนของคนในสงคม ใหกลบคนมาอกครงหนง Thailand 4.0 โมเดลขบเคลอนประเทศไทยสความมงคง มนคงและยงยน

- ระดบความเหลอมลำในสงคม (วดผลจาก Gini Coefficient) จาก 0.465 ในป พ.ศ. 2556 เปน 0.36 ภายในป พ.ศ. 2575

- สดสวนประชากรทอย ใตเสนความยากจนลดลงเหลอรอยละ 7.4 ภายใน 5 ป และ เหลอรอยละ 5 ภายใน 10 ป

- ปรบเปลยนสระบบสวสดการสงคมอยางสมบรณ ภายใน 20 ป - เปลยนเกษตรกรใหเปน Smart Farmers จำนวน 20,000 ครวเรอน ภายใน 5 ป และ

100,000 ครวเรอน ภายใน 10 ป - เกษตรกรมรายไดเงนสดสทธทางการเกษตรเพมขน เปน 60,000 บาทตอครวเรอน

ภายใน 5 ป และเปน 100,000 บาทตอครวเรอน ภายใน 10 ป - ยกระดบวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม (SMEs) ใหเปน Smart SMEs จำนวน

100,000 สถานประกอบการ ภายใน 5 ปและเพมเปน 500,000 ราย ภายใน 10 ป - พฒนาวสาหกจชมชนและตอยอดดวยเทคโนโลยและนวตกรรมและสามารถเขาสตลาด

ไดตาม แนวทางประชารฐจำนวน 20,000 ราย ภายใน 5 ป และเพมเปน 100,000 ราย ภายใน 10 ป เปาหมายท 3 การรกษสงแวดลอม เปน “สงคมทนาอย” ม“ระบบเศรษฐกจทสามารถ

ปรบสภาพตามภมอากาศ”ควบคไปกบการเปน“สงคมคารบอนตำ”อยางเตมรปแบบ - ม 10 เมองทนาอยของโลก ภายใน 5 ป - ม 5 เมองอจฉรยะ อยางเตมรปแบบ ภายใน 10 ป Thailand 4.0 โมเดลขบเคลอน

ประเทศไทยสความมงคง มนคงและยงยน - อนดบความเสยงจากการโจมตทางไซเบอรตำกวาอนดบ 10 ของโลก ภายใน 5 ป และ

ตำกวา อนดบ 5 ภายใน 10 ป - อนดบความเส ยงจากการกอการรายตำกวาอนดบท 20 ของโลก ภายใน 5 ป และ

ตำกวา อนดบ 10 ของโลก ภายใน 10 ป

33

- มการอนรกษทรพยากรปาไมสดสวนพนทอนรกษตอพนทประเทศเพมขน จากรอยละ 20.44 ในป 2558 เปนรอยละ 30 ภายใน 5 ป และเพมเปนรอยละ 40 ภายใน 10 ป

- มการบรหารจดการนำอยางมประสทธภาพ พนทชลประทานเพมขนจาก 30.48 ลานไร ในป 2558 เปน 40 ลานไร ภายใน 5 ป และเปน 60 ลานไร ภายใน 10 ป

- พนททำเกษตรอนทรยทไดรบการรบรองมาตรฐานเพมขน เปน 500,000 ไร ภายใน 5 ป และเปน 2,000,000 ไร ภายใน 10 ป

- มการจดการขยะ ทงขยะชมชนและขยะอตสาหกรรมอยางเปนระบบและยงยน มอตราการ กำจดขยะชมชนถกหลกสขาภบาลเพมขน จากรอยละ 31 ในป 2558 เปนรอยละ 50 ภายใน 5 ป และเปนรอยละ 80 ภายใน 10 ป

เปาหมายท 4 การยกระดบคณคามนษย ดวยการพฒนาคนไทยใหเปน“มนษยทสมบรณในศตวรรษท 21”ควบคไปกบการเปน “คนไทย 4.0 ในโลกทหนง”

- IQ เฉลยไมตำกวาเกณฑมาตรฐาน 100 ภายใน 5 ป - รอยละ 70 ของเดกไทยมคะแนน EQ ไมตำกวาเกณฑมาตรฐาน ภายใน 5 ป - PISA Score จากลำดบท 47 จาก 76ประเทศ เปน 1 ใน 20 ประเทศแรก ภายใน 20 ป - ดชนการพฒนามนษย (HDI) จาก 0.722 (ในป พ.ศ. 2556) หรออนดบท 89 เปน 0.80

(กลม Very High Human Development) หรอ 50 อนดบแรก ภายใน 10 ป - ยกระดบคณภาพฝมอแรงงานใหสอดคลองกบความตองการและทศทางการพฒนาของ

ประเทศ จำนวน 500,000 คน ภายใน 5 ป - มหาวทยาลยไทยตด 100 อนดบแรกของโลก จำนวน 5 สถาบน ภายใน 20 ป - นกวทยาศาสตรไทยไดรบรางวล Nobel Prize อยางนอย 1 ทาน ภายใน 20 ป46 จากเปาหมายไทยแลนด 4.0 ทกลาวมาทง 4 ขอ พบวาเปาหมายดานทเก ยวของกบ

การศกษา คอ เปาหมายดานการยกระดบคณคามนษย เก ยวกบความฉลาดทางสตปญญา (IQ) ความฉลาดทางอารมณ (EQ) สมรรถนะในดานการอาน สมรรถนะดานคณตศาสตรและสมรรถนะ ดานวทยาศาสตร(PISA) การเขารบการศกษาและระดบความร (HDI) ทกษะอาชพ (ระดบคณภาพฝมอแรงงาน)

46กองบรหารงานวจยและประกนคณภาพการศกษา, Thailand 4.0 โมเดลขบเคลอน

ประเทศไทยสความมงคง มนคง และยงยน (กรงเทพฯ: มหาวทยาลยพะเยา, 2559), 15-16.

34

ทศทางการขบเคล อนไปส Thailand 4.0 ภายใตหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ซงประกอบไปดวย 5 วาระ ดงน

วาระท 1 : การเตรยมคนไทย 4.0 ใหพรอมกาวสโลกทหนง วาระท 2 : การพฒนาคลสเตอรเทคโนโลยและอตสาหกรรมเปาหมาย วาระท 3 : การบมเพาะผประกอบการและพฒนาเครอขายวสาหกจทขบเคลอนดวย

นวตกรรม วาระท 4 : การเสรมความเขมแขงของเศรษฐกจภายในประเทศผาน 18 กลมจงหวดและ

76 จงหวด วาระท 5 : การบรณการอาเซยน เชอมประเทศไทยสประชาคมโลก การเตรยมคนไทย 4.0 เปรยบเสมอนการตระเตรยมเมลดพนธ ใหมดวยการบมเพาะ

คนไทยใหเปน“มนษยทสมบรณในศตวรรษท 21”ควบคไปกบการพฒนา“คนไทย 4.0 สโลกทหนง” คนไทยเปนมนษยทสมบรณในศตวรรษท 21 คอคนไทยทมปญญาทเฉยบแหลม (Head) มทกษะท เหนผล(Hand) มสขภาพทแขงแรง (Health) และมจตใจทงดงาม (Heart)การเปนมนษยทสมบรณเปนเงอนไขทจำเปนในการเตรยมคนไทย 4.0 สโลกทหนง ซงจะครอบคลม การปรบเปลยนใน 4 มต ดงตอไปน

1. โลกกำลงปรบเปลยนจาก “One Country, One Destiny” เปน “One World, One Destiny” ดงน นตองปรบเปล ยนคนไทย จากแบบ Thai-Thai เปนคนไทยแบบ Global Thai ทมความภาคภมใจในความเปนไทยพรอม ๆ กบมกรอบความคดทเปนสากลสามารถยนอยางมศกดศร ในเวทโลก

2. โลกกำลงปรบเปลยนจาก “Analog Society” เปน “Digital Society” ดงนน จะตอง ปรบเปลยนคนไทย จาก Analog Thai เปนคนไทยทเปน Digital Thai เพ อใหสามารถดำรงชวต เรยนรทำงานและประกอบธรกจไดทงในโลกจรงและโลกเสมอนจรง

3. เพอใหสามารถอยใน Global/Digital Platform ทมชดของโอกาส ภยคกคาม เงอนไข และขอจำกดชดใหม จงจำเปนอยางย งตองมการปรบเปล ยนคนไทยจากคนไทยท มความร ความสามารถและทกษะทจำกด เปนคนไทยทมความรและทกษะสง มความสามารถในการรงสรรคนวตกรรม

4. เพอใหสามารถอยในโลกศตวรรษท 21 อยางเปนปกตสข จำเปนอยางยงตองมการ ปรบเปล ยนคนไทย จากคนไทยท มองเนนประโยชนส วนตน เปนคนไทยท ม จ ตสาธารณะ มความรบผดชอบตอสวนรวม มความเกอกลและแบงปน

35

สภาพปญหาการจดการเรยนรทพบในปจจบนคอ 1. คนไทยเปนคนทไมมแรงบนดาลใจ ไมมความมงมน 2. คนไทยเปนคนทไมมความคดสรางสรรค ไมมความสามารถในการรงสรรค นวตกรรม 3. คนไทยเปนคนทไมมจตสาธารณะ ไมประโยชนสวนรวม 4. คนไทยเปนคนทไมมงทสมฤทธผลของงาน จากปญหาในการเรยนร ดงกลาวขางตนนำมาส“การปรบเปลยนระบบนเวศนการเรยนร”

ของคนไทยทงระบบ 1. ปรบเปลยนระบบนเวศนการเรยนรเพอเสรมสรางแรงบนดาลใจ มความมงมนเพอใหม

ชวตอยอยางมพลงและมความหมาย (purposeful learning) 1.1 ปรบเปล ยนจากการเร ยนแบบเฉ อยชา (passive learning) เปนการเร ยน

ดวยความกระตอรอรน (active learning) 1.2 ปรบเปลยนจากการเรยนตามภาคบงคบ (duty-driven) เปน การเรยนทเกดจาก

ความอยากร อยากทำและอยากเปน (passion-driven) 1.3 ปรบเปลยนจากการเรยนตามมาตรฐาน (standardized) เปน การเรยนเพอตอบ

โจทยเฉพาะบคคล (personalized) โดยพฒนาจากศกยภาพ โอกาสและขอจำกดของแตละบคคล 2. ปรบเปลยนระบบนเวศนการเรยนรเพอบมเพาะความคดสรางสรรค และความสามารถ

ในการรงสรรคนวตกรรมใหม ๆ (generative learning) 2.1 ปรบเปลยนจากการเรยนรในหองเรยนในโรงเรยนและในระบบเปนการเรยนร

นอกหองเรยน นอกโรงเรยนและนอกระบบ 2.2 ปรบเปลยนจากการคดในกรอบ ทเนน “ทองจำ” “เช อฟง” และ “ทำตาม”

เปนการคดนอกกรอบทเนน “กลาคดตาง” “ทำตาง” แต “เคารพความคดเหนของ ผอน” 2.3 ปรบเปลยนจากการเรยนแบบถายทอดขอเทจจรง เปน การเรยนแบบชแนะใหใช

ความคด 3. ปรบเปลยนระบบนเวศนการเรยนรเพอปลกฝงจตสาธารณะ ยดประโยชนสวนรวมเปน

ทตงมความเกอกลและแบงปน (mindful learning) 3.1 สงเสรมการเลยงดในครอบครว เนนฝกเดกใหรจกการพงตนเอง มความซอสตย

มวนย มคณธรรมจรยธรรม มความรบผดชอบในรปแบบของกจกรรมในชวตประจำวน กำหนดมาตรการดแลครอบครวทเปราะบางใหสามารถดแลสมาชกไดอยางเขมแขง

3.2 สงเสรมใหมกจกรรมการเรยนการสอนทงในและนอกหองเรยนท สอดแทรกคณธรรม จรยธรรม ความมระเบยบวนย จตสาธารณะ การทำงานเปนทม

36

3.2.1 ปรบเปลยนจากการเนนผลประโยชนรวม (common interest) เปนการเนน สรางคณคารวม (sharing value)

3.2.2 ปรบเปลยนจากการมงเนนความคดสรางสรรคในรายบคคล (individual creating) เปนการมงเนนการระดมความคดสรางสรรคแบบกลม (common creating)

3.2.3 ปรบเปลยนจากการใหรางวลจากการแขงขน (competing incentive) เปนการใหรางวลจากการทำงานรวมกน (sharing incentive)

การเตรยมการเพอสรางพลเมองทตนร (active citizen) เปนฐานรากทสำคญทสดของการปกครองในระบอบประชาธปไตย ดงนนวชาหนาทพลเมอง (civic education) และกจกรรมลกเสอจะตองถกฟนฟเพอบมเพาะใหเยาวชนเปนพลเมองทตนรในทสด

3.4 ปรบวธการเผยแผศาสนาทมงชแนะแนวทางการดำรงชวตตามหลกธรรมคำสอน ทเขาใจงายสามารถนำไปปฏบตไดจรง

3.4.1 เรงฟนฟศรทธาใหสถาบนศาสนากลบมาเปนศนยรวมจตใจและทยดเหนยวของคนในสงคม

3.4.2 ฟนฟโครงการ บวร บาน วด โรงเรยน 3.5 สงเสรมชมชนใหจดกจกรรมสาธารณะประโยชน จดระเบยบทางสงคมและ

กำหนดบทลงโทษทางสงคมสรางความเขมแขงของชมชนผานกจกรรมทตอบโจทยความมงคงทางเศรษฐกจ ความอยดมสข การรกษสงแวดลอมและอตลกษณและภมปญญาทองถน

3.6 จดสรรเวลาและพ นท ออกอากาศใหกบส อสรางสรรคท สงเสรมการปลกฝง คณธรรม จรยธรรม และคานยมทด ใหส อมวลชนนำเสนอขอมลขาวสารท เปนขอเทจจรงและ สรางกระแสเชงบวก

4. ปรบเปลยนระบบนเวศนการเรยนรเพอมงการทำงานใหเกดผลสมฤทธ (Result-Based Learning)

4.1 ปรบเปลยนจากการเรยนโดยเนนทฤษฎ เปนการเรยนทเนนการวเคราะหและแกไข ปญหา

4.2 ปรบเปลยนจากการเรยนแบบฟงบรรยาย เปนการทำโครงงานและแกปญหาโจทย ในรปแบบตาง ๆ

4.3 ปรบเปล ยนจากการวดความสำเรจจากระบบการนบหนวยกต เปนการวด ความสำเรจจากการบรรลผลสมฤทธ

4.4 ปรบเปลยนจากการเรยนเพอวฒการศกษาเปนการเรยนเพอการประกอบอาชพ 4.5 ผลกดนใหมการนำวฒนธรรมการทำงานท พงประสงคไปป ฏบตจนใหเปน

คณลกษณะทสำคญของคนในสงคมไทย

37

ระบบนเวศนการเรยนรดงกลาวจะตองนำไปสการปรบเปลยนใน 3 เรองสำคญ ประกอบ ไปดวย 1) การปรบเปลยนเปาหมายและระบบการบรหารจดการการเรยนรทงระบบ 2) การปรบเปลยน กระบวนทศนและทกษะคร 3) การปรบเปลยนหลกสตรและรปแบบการเรยนการสอน

การพฒนาคนไทยใหเปนมนษยทสมบรณในศตวรรษท 21 และการตระเตรยมคนไทย 4.0 สโลกท หนง ผานระบบนเวศนการเรยนรดงกลาว จะเปนหวใจสำคญในการเปลยนผานสงคมไทยไปส “สงคมไทย 4.0” นนคอ สงคมทมความหวง (Hope) สงคมทเปยมสข (Happiness) และ สงคมทมความสมานฉนท (Harmony)

นอกจากปญหาเชงระบบทกลาวมาแลวขางตนสวนใหญพบในการศกษาขนพนฐานและ เปนการศกษาในระบบนอกจากนยงมปญหาของแรงงาน แรงงานไทยมผลตภาพแรงงานตำ ทกษะแรงงานอยในระดบตำกวาความตองการของผประกอบการทงทกษะทางดานภาษาตางประเทศ การใชคอมพวเตอร คณตศาสตรหรอการคำนวณ ทกษะการสอสาร การบรหารจดการ ความสามารถเฉพาะในวชาชพ ฯลฯ การปรบโครงสรางอตสาหกรรม และปรบเปลยน แรงงานใหสอดคลองกบ Industry 4.0 มความจำเปนอยางยงทจะตองดำเนนการ Reskilling, Upskilling และ Multiskilling ในแรงงานป จจ บ น โดยเน นการพ ฒนาท กษะเพ อรองร บงานท เป น Non – Routine / Non – Repetitive / Task Specific / Project – Based Jobs มากขน

การปรบเปลยนและการพฒนาทกษะและอาชพ เปนประเดนทสำคญหนงเพอรองรบ พลวตของโลกในศตวรรษท 21 การสรางโปรแกรมพฒนาทกษะอาชพ โปรแกรม “ในสถานศกษา” อ าท Education & Career Guidance, Enhanced Internship, Individual Learning Portfolio และ Young Talent Program โปรแกรม “ชวงเร มตนการทำงาน” อาท Education & Career Guidance, Earn & Learn Program, Skill Development Credit แ ล ะ Individual Learning Portfolio โปรแกรม “เสร มสร างการเต บโตในอาชพ” อาทEducation & Career Guidance, Skills- Based Modular Course, Mid-Career Enhanced Subsidy, Sectoral Manpower Plan, Leadership Development Program, Skill Development Credit แ ล ะ Individual Learning Portfolio

รฐบาลวางระบบเพอบรณการการศกษา การฝกอบรม การพฒนาอาชพใหคนไทยปรบตว กบการเปลยนแปลงและกำหนดเสนทางชวตสอนาคต โดยกำหนดเปาหมายไว 4 ประการ ดงตอไปน 1) ชวยบคคลใหร ถงทางเลอกในการศกษา ฝกอบรมและพฒนาอาชพ 2) พฒนาระบบการศกษา ฝกอบรมและพฒนาทกษะใหตอบสนองความตองการของภาคอตสาหกรรม 3) สงเสรมการพฒนาเสนทางวชาชพบนฐานทกษะและความเชยวชาญ 4) สรางวฒนธรรมการเรยนรตลอดชวต เพอให Thailand 4.0 บรรลผลสมฤทธ จำเปนอยางยงทจะตองมกรอบยทธศาสตรกำลงคนของประเทศ โดยเฉพาะอยางย งเพ อพฒนาและยกระดบแรงงานทมความร และทกษะสงท ชดเจน โดยเนน

38

การบรหารจดการ แรงงานทมความร และทกษะสงผานกลไกของ Talent Development และ Talent Mobility เพอตอบโจทยความตองการกำลงคนของประเทศในแตละชวงขณะอาจจำเปนตองใชเครอขายตางประเทศมาชวยในเร อง Talent Development พรอม ๆ กบเปดกวางใหเกด Free Flow ของ Talent Mobility ในทศทางทจะตอบโจทยความตองการของประเทศ

การเตรยม คนไทย 4.0 จงเปนการปรบเปล ยนกรอบความคด (Mindset) ทกษะ (Skill-Set) และ พฤตกรรม (Behavior Set) ของคนไทยท งระบบ เพ อให คนไทย 4.0 เปนตว ขบเคลอนหลกในการเปลยนผาน ส Thailand 4.0 ทมความมงคง มนคง และยงยน อยางแทจรง ปจจยสำคญทสดการขบเคลอนประเทศไทย ตาม Thailand 4.0 กคอ คนไทย เนองจากการพฒนาทนมนษยท ด มความร ความสามารถ มคณธรรมจะเปนรากฐานในการเสรมสรางคณภาพและ ความเขมแขงใหกบสงคมไทยรวมทงสรางรากฐานความมนคงของประเทศในทกดานและเมอคนไทย มคณภาพกจะสามารถลดความเหลอมลำทางสงคมได การพฒนาสงคมจงตองมงพฒนาโดยเนน เรองคณภาพและความยงยนบนพนฐานแนวคดของการ “รจกเตม รจกพอ และรจกปน” คนไทย ทกคนเปนคนทสำคญของประเทศ คนไทยบางกลมอาจมศกยภาพหรอความพรอมอยแลว แตคนไทย บางกลมอาจอยระหวางการคนหาศกยภาพ ลองผดลองถกและขาดเพยงโอกาสเทานน ประเทศไทยจะกาวไปขางหนาไมไดหากละทงคนไทยกลมใดกลมหนงไว ดงนนการพฒนาคนไทยทกคนจงเปนสงทมความสำคญยง การเตมความรพฒนาทกษะ 1) ปรบเปลยนกระบวนการเรยนรของคนไทย บมเพาะ ความคดสรางสรรคและความสามารถ ในการรงสรรคนวตกรรมใหม ๆ ตอยอดภมปญญาทองถน 2) สรางพนฐานการเรยนรผานชองทางตาง ๆ ผมรายไดนอย ผดอยโอกาสและผพการจะตองไดรบ การสงเสรมการประกอบอาชพและสรางรายไดดวยตนเอง โดยเสรมกระบวนการเรยนร พฒนาทเชอมโยงกบวถชวตบรบทพนถน 3) สรางชองทางการเรยนรและพฒนาคนไทยในชองทางตาง ๆ ใหขยายวงกวาง เชน การเรยนร ผานเวบไซต Talent Action Plan การสรางเครอขายมออาชพ (Professional Network) พฒนา Smart People และประยกตเขากบอาชพตาง ๆ เชน Smart Farmer 4) พฒนาสมรรถนะทกษะของคนไทย 1.0 - 4.0 เชน โครงการการเปลยนแปลงศกยภาพดานผนำและการจดการทกษะในเชงพาณชยและพฤตกรรมทางดานดจทล 5) พฒนาความกาวหนา อาชพเพอประชาชนเพออนาคต (For People, For the Future) 6) จดโครงสรางพนฐานทางบรการททำใหคนไทยทกคนเขาถงไดเพอลดความแตกตาง การศกษาเปนสงสำคญในการสรางสงตาง ๆ ทม ในตวบคคลใหมคณลกษณะตาง ๆ ตรงกบคณสมบตของคนในยคไทยแลนด 4.0 และศตวรรษท 21 ทง ความร ความสามารถ ทกษะ สมรรถนะ คณลกษณะอนพงประสงค ฯลฯ การขบเคลอนนโยบายของกระทรวงศกษาธการ โดยสภาการศกษาจดทำแผนพฒนาการศกษาแหงชาต (2560-2579) ขนเพอรองรบนโยบายไทยแลนด 4.0 สอดคลองกบยทธศาสตรชาต 20 ปและศตวรรษท 21

39

แนวคดเกยวกบนโยบายการศกษา 4.0

ความสำคญของยทธศาสตรชาต แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคม แผนการศกษาชาตและแผนพฒนาการศกษาฯ ทเกยวของกบไทยแลนด 4.0 และการศกษา 4.0 จากการเปลยนแปลงของโลกและสงคมในปจจบนอยในสภาวะคลนลกทสาม หรอยคท

สาม ยคเทคโนโลย มการเปลยนแปลงสงตาง ๆ อยางมากมายและรวดเรว Alvin Toffler กลาวไวในหนงสอ The Third Wave วาความเจรญของโลกไดถกแบงออกเปน 3 ยค ตามของคลนดงตอไปนคลนลกทหนง ยคเกษตรกรรม คลนลกทสอง ยคอตสาหกรรมและคลนลกทสาม ยคเทคโนโลย เปนยคทขอมลขาวสารเชอมถงกนทวโลก เทคโนโลยใหม ๆ ถกพฒนาอยตลอดเวลา เปนยคทเรา สามารถเขาถงขอมลไดทกทและทกทศทาง จนเกดเปนชมชนบนโลกออนไลนทเราเรยกกนวา Social Network ส งเหลาน ผลกดนใหเกดการพฒนาทางเศรษฐกจในรปแบบใหม ๆ การคาขายและ การใหบรการเกดขนอยางงายดาย ผซ อและผขายไมมความจำเปนทจะตองรจกกน การเชอมตอ ทำใหทกอยางเกดข นอยางรวดเรว ระบบเศรษฐกจดจทล หรอท เราเรยกกนวา E-commerce กลายเปนหวใจสำคญของการพฒนาของโลกในยคน ระลอกคล นแหงอนาคต หลายประเทศ ใหความสนใจกบการเปลยนแปลงโดยการปรบกลยทธทางการตลาด ระบบเศรษฐกจ ระบบการศกษาทสรางสมรรถนะ องคความร ทกษะ คณลกษณะของคนทรองรบอาชพ วถชวตท กำลงเปลยนไป เมอกลาวถง ตลาดออนไลน ระบบเศรษฐกจดจทล ดวยขอมลสารสนเทศ พลงของเครอขายและเทคโนโลยเขามามอทธพลอยางมากการดำรงชวตในคนทกชวงวย สงคมยอนแยง คลมเครอ ขาดความชดเจน เปลยนแปลงอยางฉบพลนและรนแรง ทำใหหนวยงานองคกรตาง ๆ ตองศกษาวจยและ หาแนวทางการพฒนารองรบการเปลยนแปลงทจะเกดขน องคการสหประชาชาตกำหนดเปาหมาย การพฒนาทยงยน (Sustainable Development Goals (SDGs)) การพฒนาทยงยน (Sustainable Development: SD) เรมตนจากการประชมสหประชาชาต ครงท 2 ณ กรงรโอ เดอ จาเนโร ประเทศบราซล ในป 1992 (2535) ประเทศสมาชกตาง ๆ ประชมรวมกนในหวขอวาดวยสงแวดลอมและ การพ ฒนา (Environment and Development) และได เห นชอบให ประกาศหล กการแหง สงแวดลอม และแผนปฏบตการ 21 (Agenda 21) สำหรบทศวรรษ 1991-1999 และศตวรรษท 21 เพอเปนแผนแมบทของโลกสำหรบการดำเนนงานทจะทำใหเกดการพฒนาอยางยงยนทงในดานสงคม เศรษฐกจ และสงแวดลอม และในเวลาตอมาไดมการจดทำเปาหมายการพฒนาแหงสหสวรรษ (Millennium Development Goals: MDGs) จำนวน 8 เปาหมาย ครอบคลมระยะเวลา 15 ป (พ.ศ. 2543-2558) อาท การขจดความยากจนและความหวโหย การสงเสรมความเทาเทยมทางเพศ และบทบาทสตร และการรกษาและจดการสงแวดลอมอยางยงยน เปนตน ปจจบน MDGs ไดสนสดลงแลว โดยประสบความสำเรจเปนอยางดในหลายประเทศ เชนเดยวกบประเทศไทยและเพอใหเกด

40

ความตอเนองของการพฒนา องคการสหประชาชาตจงไดกำหนดเปาหมายการพฒนาขนใหมโดยอาศยกรอบความคดทมองการพฒนาเปนมต (Dimensions) ทงดานเศรษฐกจ สงคมและสงแวดลอม ใหมความเช อมโยงกน เรยกวา เปาหมายการพฒนาทย งยน หรอSustainable Development Goals (SDGs) ทงน เมอเดอนกนยายน 2558 นายกรฐมนตรของไทยพรอมคณะ เขารวมประชมสมชชาสหประชาชาตสมยสามญ ครงท 70 พรอมกบผนำจากประเทศสมาชก 193 ประเทศ หวขอ การประชมในครงนนคอ การพฒนาทยงยน พรอมกนนผนำจากประเทศสมาชกเหลานไดรวมรบรอง รางเอกสารเปาหมายการพฒนาอยางย งย นหลงป 2015 Sustainable Development Goals ท เ ร ย ก ว า Transforming Our World: the 2030 Agenda for Sustainable Development (การปรบเปลยนโลกของเรา: วาระ 2030เพอการพฒนาทยงยน) สำหรบเปาหมายการพฒนาทยงยนของโลก (Sustainable Development Goals: SDGs) ใน 15 ปข างหน าท จะใช เป นท ศทาง การพฒนาของประชาคมโลกต งแตเดอนกนยายน ป 2558 ถงเดอนสงหาคม 2573 ครอบคลม ระยะเวลา 15 ป โดยประกอบไปด วย 17 เป าหมาย (Goals) 169 เป าประสงค (Targets) โดยเปาหมายตาง ๆ ประกอบดวย

เปาหมายท 1 ขจดความยากจนในทกรปแบบทกท เปาหมายท 2 ขจดความหวโหย บรรลเปาความมนคงทางอาหาร ปรบปรงโภชนาการและ

สนบสนนการทำเกษตรกรรมอยางยงยน เปาหมายท 3 สรางหลกประกนใหคนมชวตทมคณภาพและสงเสรมสขภาวะทดของคนทก

เพศทกวย เปาหมายท 4 สรางหลกประกนใหการศกษามคณภาพอยางเทาเทยมและครอบคลมและ

สงเสรมโอกาสในการเรยนรตลอดชวตสำหรบทกคน เปาหมายท 5 บรรลความเทาเทยมระหวางเพศและเสรมสรางความเขมแขงใหแกสตรและ

เดกหญง เปาหมายท 6 สรางหลกประกนใหมนำใช และมการบรหารจดการนำและการสขาภบาล

อยางยงยนสำหรบทกคน เปาหมายท 7 สรางหลกประกนใหทกคนสามารถเขาถงพลงงานสมยใหมในราคาท

ยอมเยาและยงยน เปาหมายท 8 สงเสรมการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจทยงยน และครอบคลม และการจาง

งานเตมอตราและงานทมคณคาสำหรบทกคน เปาหมายท 9 สรางโครงสรางพนฐานทมความตานทานและยดหยนตอการเปลยนแปลง

สงเสรมการพฒนาอตสาหกรรมทครอบคลมและยงยนและสงเสรมนวตกรรม เปาหมายท 10 ลดความไมเทาเทยมทงภายในประเทศและระหวางประเทศ

41

เปาหมายท 11 ทำใหเมองและการตงถนฐานของมนษยมความปลอดภย ความตานทานและยดหยนตอการเปลยนแปลงอยางครอบคลมและยงยน

เปาหมายท 12 สรางหลกประกนใหมแบบแผนการบรโภคและการผลตทยงยน เปาหมายท 13 ดำเนนการอยางเรงดวนเพ อตอส กบสภาวะการเปล ยนแปลงสภาพ

ภมอากาศและผลกระทบ เปาหมายท 14 อนรกษและใชมหาสมทร ทะเล และทรพยากรทางทะเลอน ๆ อยางยงยน

เพอการพฒนาทยงยน เปาหมายท 15 ปกปอง ฟ นฟ และส งเสร มการใช ระบบนเวศบนบกอยางย งยน

การบรหารจดการปาไมทยงยน การตอตานการแปรสภาพเปนทะเลทราย หยดยงการเสอมโทรมของดนและฟนฟสภาพดนและหยดยงการสญเสยความหลากหลายทางชวภาพ

เปาหมายท 16 สนบสนนสงคมทสงบสขและครอบคลมสำหรบการพฒนาทยงยน จดใหมการเขาถงความยตธรรมสำหรบทกคน และสรางสถาบนทมประสทธภาพ มความรบผดชอบและ มความครอบคลมในทกระดบ

เปาหมายท 17 เสรมสรางความแขงแกรงของกลไกการดำเนนงานและฟนฟห นสวน ความรวมมอระดบโลกเพอการพฒนาทยงยน

เปาหมายท 4 ขององคกรสหประชาชาตเกยวกบการศกษา ซงการศกษาในปจจบนตองม ลกษณะเปาหมายครอบคลมดงน 1) สรางคนทงชวต กาย อารมณ สงคมและสตปญญา อยางสมดลแหงชวต ตนเอง สงคมและสงแวดลอม 2) สรางอาชพสรางงานสรางมลคาเพม 3) คณคาของคน มใชปรญญาแตอยทความสามารถความเชยวชาญ และ 4) เพออยรวมกนอยางสนตสขทง คน หนยนต เครองจกรากลและสงแวดลอม 5) กระจายอำนาจใหสถานศกษามอสระการบรหาร (independent) และความรบผดชอบ (accountability) ดงน นการพฒนาระบบการศกษาตองมทศทางท ชดเจน ในการพฒนาคนซงเปนกลจกรทสำคญในการพฒนาชาตเพอใหไปในทศทางเดยวกนสเปาหมาย ไทยแลนด 4.0 ท งนโยบายร ฐบาล แผนยทธศาสตร ชาต แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคม แผนการศกษาชาต

สาระสำคญของยทธศาสตรชาต จะประกอบดวย วสยทศนและเปาหมายของชาตทคน ไทยทกคนตองบรรลรวมกน รวมทงนโยบายแหงชาตและมาตรการเฉพาะ ซงเปนแนวทาง ทศทางและวธการททกองคกรและคนไทยทกคนตองมงดำเนนการไปพรอมกนอยางประสานสอดคลอง เพอให บรรลซงสงทคนไทยทกคนตองการ คอ “ประเทศไทยมนคง มงคง และยงยน ในทกสาขากำลงอำนาจของชาต” อนไดแก การเมองภายในประเทศ การเมองตางประเทศ เศรษฐกจ สงคมจตวทยา การศกษา

42

การทหาร วทยาศาสตรและเทคโนโลย การพลงงานทรพยากรธรรมชาตและส งแวดลอมและเทคโนโลยและการสอสาร47

สาระสำคญของแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 - 2564) สำนกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาตไดจดทำแผนพฒนาเศรษฐกจและ สงคมแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 - 2564) สำหรบใชเปนแผนพฒนาประเทศไทยในระยะ 5 ป ซงเปนการแปลงยทธศาสตรชาตระยะ 20 ป สการปฏบตอยางเปนรปธรรม เพอเตรยมความพรอมและวางรากฐานในการยกระดบประเทศไทยใหเปนประเทศทพฒนาแลว มความมนคง มงคง ยงยน ดวยการพฒนาตามปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงซงการพฒนาประเทศในระยะของแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 - 2564) ไดกำหนดสาระสำคญไว ดงน วสยทศน : มงสการเปลยนผานประเทศไทยจากประเทศทมรายไดปานกลาง ไปสประเทศ ทมรายไดสง มความมนคงและยงยน สงคมอยรวม กนอยางมความสข และนำไปสการบรรลวสยทศนระยะยาว“มนคง มงคง ยงยน” ของประเทศ มหลกการดงน 1) นอมนำและประยกตใชหลกปรชญาของเศรษฐกจ พอเพยงในทกมตการพฒนาอยางบรณาการบนทางสายกลาง มความพอประมาณ มเหตผล และม ระบบภมคมกนทด 2) คำนงถงการพฒนาทยงยนโดยใหคนเปนศนยกลาง เพอสรางความมนคงของชาตและเปนกลไกสำคญในการขบเคลอนพฒนาเศรษฐกจ สงคม ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม และการบรหารจดการ และ 3) มงเสรมสรางกลไกการพฒนาประเทศ ทงกลไกทเปนกฎหมายและ กฎ ระเบยบตาง ๆ เพอใหเออตอการขบเคลอนการพฒนาในทกระดบ ควบคกบการพฒนากลไก ในรปแบบของคณะกรรมการในการขบเคล อนยทธศาสตรระดบประเทศและระดบพ นท โดยมวตถประสงค ดงน 1) เพอใหคนไทยทกชวงวยมทกษะความรความสามารถ สามารถพฒนาตนเอง ไดตอเนองตลอดชวต 2) เพอใหระบบเศรษฐกจมโครงสรางทเขมแข ง มเสถยรภาพ แขงขนได ยงยน 3) เพ อรกษาทนธรรมชาตและคณภาพสงแวดลอมสความสมดลของระบบนเวศน 4) เพ อสราง ความมนคงภายในประเทศ ปองกนและลดผลกระทบจากภยคกคามขามชาต 5) เพอใหการทำงาน เชงบรณาการในลกษณะเชอมโยงระหวางหนวยงานทยดหนาทและพนท ทำใหภาครฐมประสทธภาพและปราศจากคอรปชน จากวตถประสงคทกลาวมาขางตนจะตองมยทธศาสตรทสำคญ 10 ประการ ดงน 1) ยทธศาสตรการเสรมสรางและพฒนาศกยภาพทนมนษย 2) ยทธศาสตรการสรางความเปนธรรมและความเหลอมลำในสงคม 3) ยทธศาสตรการสรางความเขมแขงทางเศรษฐกจและแขงขน ไดอยางย งยน 4) ยทธศาสตรการเตบโตท เปนมตรกบส งแวดลอมเพ อการพฒนาอยางย งยน 5) ยทธศาสตรการความมนคงแหงชาตเพอการพฒนาประเทศสความมงคงและยงยน 6) ยทธศาสตร

47 สำน กนายกร ฐมนตร , กรอบย ทธศาสตร ชาต 20 ป [ออนไลน ], เข าถ งเมอ

16 พฤษภาคม 2562, เขาถงไดจาก http://www.did.mod.go.th/PDF.

43

การบรหารจดการในภาครฐ การปองกนการทจรตประพฤตมชอบและธรรมาภบาลในสงคมไทย 7) ยทธศาสตรการพฒนาโครงสรางพ นฐานและระบบโลจสตกส 8) ยทธศาสตรการพฒนา วทยาศาสตร เทคโนโลย วจย และนวตกรรม 9) ยทธศาสตรการพฒนาภาค เมองและพนทเศรษฐกจ 10) ยทธศาสตรความรวมมอระหวางประเทศเพอการพฒนา มเปาหมายในการพฒนาดงน 1) คนไทย มคณลกษณะเปนคนไทยท สมบรณ สามารถเรยนร ไดดวยตนเอง มความเปนพลเมอง ต นร ทำประโยชนตอสวนรวมเปนนวตกรรมสรางสรรคทางสงคม มความสขทงมตทางกายใจ สงคมและ จตวญญาณ มวถชวตทพอเพยงมความเปนไทยและมความสามารถเชงการแขงขนในเวทโลกไดอยาง มศกดศร 2) ความเหลอมลำทางดานรายไดและความยากจนลดลง เศรษฐกจฐานรากมความเขมแขงประชาชนทกคนมโอกาสในการเขาถงทรพยากร การประกอบอาชพ และบรการทางสงคมทมคณภาพอยางทวถงและเปนธรรม 3) ระบบเศรษฐกจมความเขมแขงและแขงขนได โครงสรางเศรษฐกจปรบส เศรษฐกจฐานบรการและดจทล เนนอปสงคนำการผลต มผประกอบการรนใหม และมผประกอบการ ขนาดกลางและขนาดเลกทเขมแขง มการลงทนในการผลตและบรการฐานความรช นสงใหม ๆ โดยกระจายฐานการผลตและการใหบรการสภมภาคเพอลดความเหลอมลำ โดยเศรษฐกจไทยมอตรา การขยายตวเฉลยรอยละ 5 ตอปและมปจจยสนบสนน อาท ระบบโลจสตกส พลงงานและการลงทนวจยและพฒนา 4) ทนทางธรรมชาตและคณภาพสงแวดลอมสามารถสนบสนนการเตบโตทเปนมตร กบสงแวดลอม มความมนคงทางอาหาร พลงงานและนำ 5) มความมนคงในเอกราชและอธปไตย สงคมปลอดภย สามคค สรางภาพลกษณทดและเพมความเชอมนของนานาประเทศตอประเทศไทย ความขดแยงทางอดมการณและความคดในสงคมลดลงปญหาอาชญากรรมลดลง ปรมาณความสญเสย จากภยโจรสลดและการลกลอบขนสงสนคา และการคามนษยลดลง มความพรอมในการปกปอง ประชาชนจากการกอการรายและภยพบตทางธรรมชาต 6) มระบบบรหารจดการภาครฐท มประสทธภาพ ทนสมย โปรงใส ตรวจสอบไดกระจายอำนาจและมสวนรวมจากประชาชน ลดปญหา คอรรปชน การใชจายภาครฐตองมประสทธภาพสงและมบคลากรทมความรความสามารถและปรบตวไดทนกบยคดจทลเพ มข น48จากการศกษาแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 - 2564) ใหความสำคญกบการศกษาซงเปนระบบทสรางคนและคณภาพของคนทจะสงผลตอการพฒนาประเทศโดยตรง

ความเชอมโยงของแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 - 2564) เกยวของกบไทยแลนด 4.0 จากแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 : ยทธศาสตร

48 สำนกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, แผนพฒนา

เศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 - 2564) (กรงเทพฯ: สำนกงานคณะกรรมการ พฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, 2559), 29-33.

44

การเสรมสรางและพฒนาทนศกยภาพมนษย ยทธศาสตรการสรางความเปนธรรมลดความเหลอมลำ ในสงคม มตดานการบรหารจดการภาครฐทมประสทธภาพแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 : ยทธศาสตรการเพ มประสทธภาพการบรหารจดการในภาครฐและธรรมาภบาลใน สงคมไทยแนวทางการพฒนา การปรบปรงโครงสรางหนวยงาน บทบาท ภารกจ และคณภาพบคลากรภาครฐ ใหมความโปรงใส ทนสมย คลองตว มขนาดทเหมาะสม เกดความคมคา สามารถใหบรการประชาชนในรปแบบทางเลอกทหลากหลายและมคณภาพ โดยกำหนดภารกจขอบเขตอำนาจหนาท ของการบรหารราชการสวนกลาง สวนภมภาค และสวนทองถนใหชดเจนและไมซำซอน พฒนาบคลากรและปฏรประบบรหารจดการกำลงคนภาครฐใหมประสทธภาพ มความรความสามารถ สอดคลองกบการปฏบตงานในยคเศรษฐกจดจทลจดทำยทธศาสตรการพฒนารฐวสาหกจในระยะยาวใหมความชดเจนและสามารถปฏบตไดจรง การจดทำแผนพฒนาฯ ฉบบท 12 ครงน สำนกงาน คณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (สศช.) ไดจดทำบนพนฐานของยทธศาสตรชาต 20 ป (พ.ศ. 2560 - 2579) ซงเปนแผนแมบทหลกของการพฒนาประเทศและเปาหมายการพฒนาทย งยน (Sustainable Development Goals: SDGs) รวมท งการปรบโครงสรางประเทศไทยไปส ประเทศไทย 4.0 การพฒนาบนฐานภมปญญาทเกดจากการใชความรและทกษะ การใชวทยาศาสตร เทคโนโลย การวจยและพฒนาและการพฒนานวตกรรมนำมาใชในทกดานของการพฒนา การพฒนามความเปนมตรตอสงแวดลอมและสอดคลองกบกรอบเปาหมายการพฒนาทยงยน ขยายและสรางฐานรายไดใหมทครอบคลมทวถงมากขนควบคไปกบการตอยอดฐานรายไดเดม สงคมไทยมคณภาพ และมความเปนธรรมโดยมทยนสำหรบทกคนในสงคมและไมทงใครไวขางหลง และเปนการพฒนา ท เกดจากการผนกกำลงในการผลกดนขบเคล อนร วมกนของทกภาคสวน (Thailand 4.0) ยด “คนเปนศนยกลางการพฒนา” มงสรางคณภาพชวตและสขภาวะทดสำหรบคนไทยพฒนาคนใหมความเปนคนทสมบรณมวนย ใฝร มความร มทกษะ มความคดสรางสรรค มทศนคตทดรบผดชอบตอสงคม มจรยธรรมและคณธรรม พฒนาคนทกชวงวยและเตรยมความพรอมเขาสสงคมผสงอาย อยางมคณภาพ รวมถงการสรางคนใหใชประโยชนและอยกบสงแวดลอมอยางเกอกล อนรกษ ฟนฟ ใชประโยชนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางเหมาะสม การพฒนาคณภาพการศกษาเปนไปอยางลาชา การลดลงของแรงขบเคลอนจากปจจยแรงงานทงในดานขนาดของกำลงแรงงานและผลต ภาพการผลตของแรงงานทำใหขดความสามารถในการแขงขนของประเทศไทยลดลงท งในสวน การผลตทใชแรงงานเขมขนและการผลตสนคาในสวนทเปนกงทนเขมขน การเพมขนของประชากรผ ส งอายและการลดลงของสดสวนกำลงคนวยแรงงานมแนวโนมท จะทำใหขดความสามารถ ในการคดคนเทคโนโลยและนวตกรรมซงเปนสงจำเปนในการยกระดบการพฒนาประเทศลดลง การเพมขนของจำนวนประชากรผสงอายมแนวโนมทจะทำใหภาระทางการคลงเพมขน ในขณะท ขดความสามารถในการจดเกบรายไดของภาครฐลดลง ระบบการศกษาและการพฒนาบคลากร

45

ดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยยงคงเปนจดออน โดยบคลากรดานการวจยและพฒนาของประเทศ ยงมจำนวนไมเพยงพอตอการสงเสรมการพฒนาวทยาศาสตร เทคโนโลย วจยและนวตกรรมในระดบกาวหนา โดยในป 2556 บคลากรดานการวจยและพฒนามจำนวน 11 คนตอประชากร 10,000 คน และเพมขนเปน 12.9 คนตอประชากร 10,000 คน ในป 2557 ขณะทประเทศพฒนาแลวสวนใหญ จะอยทระดบ 60 - 80 คนตอประชากร 10,000 คน (ประเทศญปนและประเทศสงคโปรอยท 68 และ 77 คนตอประชากร 10,000 คน ตามลำดบ) สงผลใหประเทศไทยเสยโอกาสทจะพฒนาเศรษฐกจและสงคมในหลายดาน49

สาระสำคญของแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2560 - 2574 ซงสำนกงานเลขาธการสภา การศกษาไดจดทำแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2560 - 2574 เพอใชเปนแผนยทธศาสตรระยะยาวสำหรบหนวยงานท เก ยวของกบการศกษาของประเทศ ท งท อย ในกระทรวงศกษาธการและ นอกกระทรวงศกษาธการ ไดนำไปใชเปนกรอบและแนวทางการพฒนาการศกษาและเรยนรสำหรบพลเมองทกชวงวยตงแตแรกเกดจนตลอดชวต โดยจดมงหมายทสำคญของแผนคอ การมงเนนการ ประกนโอกาสและความเสมอภาคทางการศกษาและการศกษาเพอการมงานทำและสรางงานได ภายใตบรบทเศรษฐกจและสงคมของประเทศและของโลกทขบเคลอนดวยนวตกรรมและความคด สรางสรรค รวมทงความเปนพลวตร เพอใหประเทศไทยสามารถกาวขามกบดกประเทศทมรายได ปานกลาง ไปสประเทศทพฒนาแลวซงภายใตกรอบแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2560 - 2574 ไดกำหนดสาระสำคญสำหรบบรรลเปาหมายของการพฒนาการศกษาใน 5 ประการ ไดแก การเขาถง (Access) ความเทาเทยม (Equity) คณภาพ (Quality) ประสทธภาพ (Efficiency) และตอบโจทย บรบททเปลยนแปลง (Relevancy) ในระยะ 15 ป ขางหนา โดยใหความสำคญกบการสรางระบบการศกษาท ม ค ณภาพและประสทธ ภาพ เพ อเป นกลไกหลกของการพฒนาศกยภาพและ ขดความสามารถของทนมนษยและรองรบการศกษา การเรยนรและความทาทายทเปนพลวตรของ โลกศตวรรษท 21 มหลกการดงน 1) รฐมหนาทจดการใหพลเมองทกคนไดรบการศกษาทมคณภาพและมาตรฐานสามารถพฒนาขดความสามารถทมอยในตวตนของแตละบคคลใหเตมตามศกยภาพ จากการมสวนรวมของทกภาคสวนในสงคม 2) รฐจะประกนโอกาสและความเสมอภาค ในการเขาถงบรการการศกษาท มคณภาพและมาตรฐานตามศกยภาพและความสามารถของแตละบคคล 3) แยกบทบาท อำนาจหนาทและความรบผดชอบของรฐ ในฐานะผกำกบนโยบายและแผน ผกำกบ การศกษา ผประเมนผลการศกษา ผสงเสรมสนบสนน และผจดการศกษาออกจากกน 4) รฐพงปฏบตตอสถานศกษาภายใตกฎกตกา ระเบยบ วธปฏบต ทเปนมาตรฐานเดยวกน 5) ทกภาคสวนของสงคม ซงเปนผไดรบประโยชนทงทางตรงและทางออมจากการไดรบการศกษาของพลเมองตองมสวนรวม

49 เรองเดยวกน, 34.

46

ระดมทน และรวมรบภาระคาใชจายเพอการศกษา 6) สถานศกษาตองบรหารและจดการทแสดง ความรบผดชอบ (Accountability) ตอคณภาพและมาตรฐานของบรการการศกษาทใหแกผเรยน 7) รฐจะกำหนดกรอบทศทางการพฒนากำลงคน จำแนกตามระดบและประเภทการศกษา คณะหรอสาขาวชาท สนองตอบตอความตองการของตลาดแรงงานและการพฒนาประเทศ 8) หลกสตร กระบวนการจดการเรยนการสอนตองมความยดหยนหลากหลาย สนองตอบความตองการของผเรยน ทงผทอยในวยเรยน และผทอยในกำลงแรงงานไดกำหนดเปน 7 ยทธศาสตร คอ 1) ยทธศาสตร การพฒนาหลกสตร การเรยนการสอน กระบวนการเรยนร การวดและประเมนผล 2) ยทธศาสตรยกระดบคณภาพมาตรฐานวชาชพคร คณาจารยและบคลากรทางการศกษา 3) ยทธศาสตรผลตและพฒนากำลงคน การวจยและนวตกรรมรองรบความตองการของตลาดงานและเพมขดความสามารถ ในการแขงขนของประเทศ 4) ยทธศาสตรการพฒนาระบบขอมลสารสนเทศและเทคโนโลยดจทล 5) ยทธศาสตรพฒนาคณภาพคนทกชวงวยและการสรางสงคมแหงการเรยนร 6) ยทธศาสตร พฒนาระบบบรหารจดการ และการมสวนรวมในการจดการศกษาของทกภาคสวน 7) ยทธศาสตร การพฒนาระบบการเงนเพอการศกษา โดยมเปาหมายเปน 2 ดานผเรยนใหม 3R และ 8C และ ดานการจดการศกษาม 5 เปาหมาย ดงน 1) ระบบการศกษาทมคณภาพและประสทธภาพ สามารถ เปนกลไกในการพฒนาศกยภาพและขดความสามารถของทนมนษย (Productivity) ทตอบสนองความตองการของตลาดแรงงานและการพฒนาประเทศ เพอใหประเทศสามารถกาวขามกบดกของประเทศทมรายไดปานกลางไปสประเทศทพฒนาแลวอยางยงยน ภายใตพลวตรของโลกศตวรรษท 21 2) ประชากรทกชวงวยสามารถเขาถงโอกาสและความเสมอภาคทางการศกษาและการเรยนร จากระบบการศกษาทมความยดหยน หลากหลาย และตอบสนองความตองการของผเรยนเพอยกระดบ ชนช นของสงคม ภายใตระบบเศรษฐกจฐานความร (Knowledge Based Economy) ท เอ อตอ การสรางสงคมแหงปญญาและการสรางสภาพแวดลอมทเอ อตอการเรยนร ทประชาชนสามารถแสวงหาความรและเรยนรไดอยางตอเนองตลอดชวต 3) ผเรยนแตละระดบการศกษาไดรบการพฒนาขดความสามารถเตมตามศกยภาพท ม อย ในตวตนของแตละบคคล และมค ณลกษณะนสย ทพงประสงค มองคความรทสำคญและทกษะการเรยนรในศตวรรษท 21 รวมทงทกษะการดำรงชวต และทกษะความรความสามารถ และสมรรถนะในการปฏบตงานทตอบสนองความตองการของตลาดแรงงานและการพฒนาประเทศ 4) ภาคการศกษามทรพยากรและทนท เพยงพอสำหรบ การจดการศกษาทมคณภาพมาตรฐาน จากการสวนรวมในการระดมทนและสนองทนเพอการศกษาจากทกภาคสวนในสงคมผานการเสยภาษตามสทธและหนาทของพลเมอง การบรจาค และการรวม รบภาระคาใชจายทางการศกษา5) สถานศกษามระบบบรหารจดการทมประสทธภาพ ดวยคณภาพและมาตรฐานระดบสากล สามารถใหบรการทตอบสนองความตองการบรบทเชงพนท ระดบประเทศและระดบภมภาคในฐานะท เปนศนยกลางของการบรการดานการศกษาในภมภาคอาเซยน

47

(Hub for Education) และเปนภาคเศรษฐกจหนงของระบบเศรษฐกจของประเทศและของภมภาค ทสรางรายไดใหกบประเทศไทย50

สาระสำคญแผนพฒนาการศกษากระทรวงศกษาธการ ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 - 2564) จากสถานการณการเปลยนแปลงของภมภาคอาเซยนและสงคมโลกการกาวกระโดดของเทคโนโลย ทนำไปสการเปนสงคมดจทล ทำใหเกดยคอนเทอรเนตในทกสงทกอยาง เนองจากการพฒนาอปกรณตาง ๆ ทมโปรแกรมและการใชรวมกบเครองคอมพวเตอรและสามารถเคลอนทไปพรอมกบคนได ตลอดเวลา และสามารถประมวลขอมลและแสดงผลขอมลไดอยางรวดเรวสงผลใหคนสามารถเขาถงขอมลและองคความรไดอยางไรขดจำกด โดยในปจจบนรอยละ 50 ของผใชอนเทอรเนตอยในประเทศแถบเอเชย นอกจากน ในมตทางเศรษฐกจ เทคโนโลยดจทลยงทำใหสามารถดำเนนธรกรรมทาง การเงนไดอยางสะดวกรวดเรวยงขน จงทำใหตลาดทางการเงนของโลกมความเชอมโยงกนมากขน ซ งประเทศไทยไดใหความสำคญกบการพฒนาเศรษฐกจดจทล โดยไดมการผลกดนนโยบาย การปรบเปล ยนประเทศใหก าวส Thailand 4.0 ท เน นขบเคล อนการพฒนาในทกภาคสวน ดวยนวตกรรมและความคดสรางสรรค มการปรบปรงโครงสรางพนฐานโทรคมนาคมของประเทศ ใหท วถงและมประสทธภาพ สงเสรมการใชเทคโนโลยดจทลในการสรางมลคาเพ มทางธรกจ แตอยางไรกตาม ไดพบวาคนไทยสวนใหญยงใชอนเทอรเนตเพอความบนเทงมากกวาใชคนควาหา องคความรและใชพฒนาตอยอดใหเกดมลคาทางเศรษฐกจ51

ทศทางการจดการศกษาของประเทศไทย

สภาพปจจบนและแนวโนมของบรบทโลกทสงผลตอการศกษาในอนาคต 10 - 20 ป ขางหนา ในดานสงคม ดานเศรษฐกจ ดานสงแวดลอมและพลงงาน ดานวทยาศาสตร เทคโนโลย และนวตกรรม ซงมรายละเอยดดงน

ดานสงคม สงคมโลกในอนาคตจะเปนสงคมแหงการเรยนร ในยคเศรษฐกจ-สงคม ฐานความรทใชความรเปนฐานของการพฒนาและการแขงขน ความรปจจบน จะเปนเพยง 1 % ของอก 50 ปขางหนา ดวยความเจรญของเทคโนโลยท ไรขดจำกด การเรยนร ม งเนนมนสมองและ สตปญญาตงแตในครรภจนกระทงวยชรา สตรและผสงวยจะมบทบาทในการทำงานมากขน ลกษณะสำคญทสงผลตอประเทศไทย 3 ประการ คอ 1) สงคมแขงขนทใชความรเปนฐานขบเคลอนและ

50 สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา, แผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2560 - 2574

(กรงเทพฯ: กระทรวงศกษาธการ, 2560), 15. 51 กระทรวงศกษาธการ, แผนพฒนาการศกษาของกระทรวงศกษาธการ ฉบบท 12

(พ.ศ. 2560 - 2564) (กรงเทพฯ: สำนกนโยบายและยทธศาสตร, 2560), 10.

48

เปนเครองมอของการแขงขน 2) สงคมสทธมนษยชน สทธมนษยชนจะไดรบความสำคญมากขน ในสงคมไทยจากการบงคบใชกฎหมายทมความชดเจนเพมมากขนและการผลกดนจากกลมคน ทหลากหลายทเรยกรองสทธรวมทง จากองคกรสทธมนษยชนและทเกยวของ 3) สงคมพอเพยง จากสภาวะการแขงขนกนทางสงคมรวมทงวกฤตการทางเศรษฐกจทจะตอเนองในอนาคต ทำให สงคมไทยตองหนมาใหความสำคญในเรองของปรชญาเศรษฐกจพอเพยงอยางจรงจงเพมมากขน เพอเปนภมคมกนทางชวตและสงคม ทงในเรองของหลกเหตผล ความพอประมาณ และการสราง ภมค มกนทด บนเงอนไขของความร คณธรรมและการดำรงชวต ความสำคญของการพฒนาและ การแขงขนระหวางประเทศ และการพฒนาคณภาพชวตได อยางรเทาทน เพอการยนหยดอยได ในสงคมโลกาภวตน

ดานเศรษฐกจ เศรษฐกจในอนาคตจะเปนเศรษฐกจทมการแขงขนกนอยางรนแรงและ มความระมดระวงมากขน จากบทเรยนวกฤตทางเศรษฐกจของโลกทเกดจากเอเชย ป พ.ศ.2540 และ สหรฐอเมรกา ป 2551 จากการลมละลายและปดตวลงของธนาคาร บรษทเงนทนหลกทรพย อตสาหกรรมรถยนต และโรงงานตาง ๆ เศรษฐกจในอนาคตจะเปนเศรษฐกจทเกดการรวมตวและ ขยายสโลกกวางแตระมดระวงมากขน ลกษณะสำคญของเศรษฐกจในอนาคต 7 ประการ คอ 1) ความเปนโลกาภวตน 2) ลกษณะการผลตและการบรการทคำนงถงความเชยวชาญทเนนชนสวนมากขน ตามความถนด ความชำนาญเฉพาะ 3) คณภาพและราคาถก 4) องคกรประสทธภาพ/การเรยนร แรงงานท ม ความร (knowledge workers) 5) การจดการความร 6) การวจ ยและพฒนา และ 7) ใหความสำคญกบทรพยสนทางปญญา

ดานสงแวดลอมและพลงงาน สถานการณดานสงแวดลอมและพลงงานทวโลกกำลงอยใน ภาวะวกฤต ส งแวดลอมประสบกบปญหามลภาวะเปนพษ ปญหาโลกรอนจากอณหภมสงขน การสญเสยโอโซน การทำลายปาไมเมองรอน กอใหเกดการเปลยนแปลงระบบนเวศทเปนผลสบเนองมาตงแตการปฏวตอตสาหกรรม มการเผาไหมเชอเพลง ทงจากนามน ถานหน กาซธรรมชาต เพอใชในการอตสาหกรรมและการพฒนาดานตาง ๆ จนทำใหชนบรรยากาศหนาขน จนเกดปรากฏการณเอลนโน และลานนา กอใหเกดผลกระทบตอวถชวตของมนษย และนบวนจะเพมมากขนเรอย ๆ จากการศกษาแนวโนมการเปลยนแปลงบรบทดานสงแวดลอมและพลงงานเพอประกอบการจดทำภาพการศกษาไทยในอนาคต 10 - 20 ป ขางหนา พบวา 1) สถานการณดานพลงงาน โลกจะยงคงมเชอเพลงประเภทนามนและกาซธรรมชาตอกไมถง 100 ป หากความตองการพลงงานยงเปนเชน ปจจบน จะกอใหเกดปญหาหนกในอนาคต สงผลกระทบตอเศรษฐกจและสงคมโลกอยางรนแรง จนทำใหเกดการตนตว พยายามหาพลงงานอนทดแทน ไมวาจะเปนพลงงานแสงอาทตย พลงงานชวมวลและพลงงานลม เปนตน 2) สถานการณดานสงแวดลอม สงผลกระทบตอโลกใน 2 ลกษณะ คอผลกระทบรวมและผลกระทบตอภมภาค ผลกระทบรวม เกดภาวะโลกรอน คารบอนไดออกไซด

49

ทมากเกนไปจนเกดเปนภาวะเรอนกระจก และมแนวโนมสงขนเรอย ๆ โดยอณหภมโลกจะเพมขนเปน 2 - 4 องศา ในป ค.ศ. 2050 หรออกประมาณ 40 กวาปขางหนา ขณะทปรมาตรนำแขงจะลดลง รอยละ 40 นบจากเมอ 50 ปทแลว ทำใหนำทะเลเพมระดบขนทกป โดยประมาณวา ในป ค.ศ.2100 นำทะเลจะเพมขนจากปจจบน 10 - 25 เซนตเมตร สงผลกระทบตอประชากรชายฝง รวมทง นำมน และถานหน กจะขาดแคลนภายใน 100 และ 200 ปขางหนา เปนตน ผลกระทบตอภมภาคพนท ทงระดบประเทศและระดบชมชน โดยเฉพาะประเทศไทยทไดรบผลกระทบจากปรากฏการณ สงแวดลอมเปลยนแปลงดงกลาว ททวความรนแรงเพมมากขนเรอย ๆ ทงจากภาวะอณหภมสงขน ทสงผลทำใหตองใชพลงงานเพอลดความรอนเพมขน นอกจากนน ยงพบภาวะของชมชนเมองทกอใหเกดมลภาวะเปนพษทงทางนำ ทางอากาศและขยะ เปนตน 3) การอนรกษและการพฒนา จำเปนตองดำเนนการบนพนฐานของการใหความร การบงคบปฏบตและการใชเทคโนโลยเพอปองกน สงแวดลอมทสามารถทำความเขาใจและปฏบตไดงายและ 4) สงแวดลอมศกษา เพอปลกฝงและ ใหความรแกพลเมองของตนในทกระดบการศกษา ตงแตการศกษาปฐมวยจนถงระดบอดมศกษา ทงในระบบ นอกระบบและตามอธยาศย

ดานวทยาศาสตร เทคโนโลย และนวตกรรม จากการศกษาดานวทยาศาสตร เทคโนโลย เพ อประกอบการจดทำภาพอนาคต

การศกษาไทย 10 - 20 ป ขางหนาของสำนกงานเลขาธการสภาการศกษา โดยสำนกงานพฒนา วทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต ไดใหความหมาย วทยาศาสตร วาหมายถง ความร ความเขาใจในธรรมชาตทไดจากการสงเกต คนควา วเคราะหและสงเคราะหแลวจดเปนระเบยบ สวนเทคโนโลย หมายถง วทยาการทนำเอาความรทางวทยาศาสตรมาใชใหเกดประโยชนไมวาทางใด ในการน Freeman Dyson ไดเสนอทศทางของวทยาศาสตรและเทคโนโลยในสหสวรรษใหม ออกเปน 3 ดาน คอ 1) ดานพลงงาน พลงงานแสงอาทตย เปนพลงงานทดแทนทสะอาดและเกดขนเองตามธรรมชาต การใชพลงงานแสงอาทตย สามารถจำแนกออกเปน 2 รปแบบ คอ ใชผลตกระแสไฟฟาและ ใหความรอน 2) ดานสขภาพและอาหาร หนวยพนธกรรมหรอยน (gene) มความสำคญมากขน เปนลำดบ อาท วทยาศาสตรอาหาร มการพฒนาสงมชวตดดแปลงพนธกรรม มการนำขนมาผลต โปรตนเซลลเดยวและการผลตสารใหความหวานในอาหาร ดานการแพทยมการนำยนไปผลตวคซนและฮอรโมนตาง ๆ รวมถงการรกษาโรคทเกดจากความผดปกตทางพนธกรรม โดยการแกไขทระดบหนวยพนธกรรมทเรยกวา “การทำยนบำบด” เปนตน และ 3) ดานการตดตอสอสาร อนเทอรเนต ความเรวสง (broadband internet) ถอเปนเทคโนโลยทไดรบความสนใจอยางตอเนอง ทำใหการสง ขอมลเปนไปดวยความรวมเรวมากขน และสามารถตดตอสอสารกนระหวางชมชนเมองกบชมชนชนบทไดคลองตวข นจากการสำรวจของสถาบนวจยระดบโลก เชน MIT, Battelle NISTEP และ Rand ในป พ.ศ. 2548 - 2549 พบวา เทคโนโลยอบตใหม ( emerging technology) ทเกดขนใน

50

โลกสามารถจดกลมได 4 กลมหลก คอ 1)เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร 2) เทคโนโลยชวภาพ 3) นาโนเทคโนโลย 4) เทคโนโลยวสดและเทคโนโลยอน โดยทศทางการพฒนาเทคโนโลยในภาพรวมจะเปนไปใน 3 ลกษณะ คอ 1) เทคโนโลยในสาขาตาง ๆ จะเชอมโยงกนมากขนในลกษณะของสหสาขาวทยาการ 2) เทคโนโลยในแตละสาขาจะแตกแขนงในเชงลกมากขนเพอสรางความรใหม และ 3) เทคโนโลยจะเปนเครองมอในการเขาถงความร

ปจจยการพจารณาสำหรบการศกษาไทยอนาคต

ขอพจารณาสำหรบการศกษาไทยอนาคต ทเปนผลจากสงคม เศรษฐกจ สงแวดลอม และพลงงาน วทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรม การเมองการปกครองและประชากร ควรไดมการดำเนนการ ดงน

ดานสงคม การจดการศกษาควรคำนงถง 1) การศกษาเพอเพอพฒนาคน 2) การศกษาเพอสงคม

3) การศกษาเพ อเปนพลงขบเคล อนและ4) การศกษาเพ อเปนภมค มกนใหคนไทยมความร ความสามารถ ทกษะการดารงชวต อยในโลกของการแขงขนไดอยางรเทาทน

ดานเศรษฐกจ การจดการศกษาควรเปนการเตรยมคนในสองทศวรรษหนาใหเปนคนท มความร

ความสามารถ ทกษะ และความคดรเรมสรางสรรค ในอาชพอยางจรงจง การฝกและพฒนาบคลากรแรงงานใหมความร รวมทงกระบวนการฝกอบรมซำอยางตอเน อง เพอการสรางมลคาเพมและ ผลตภาพขององคกร ใหมความรทงในเชงลกและเชงกวาง ทมความสามารถทงทางดานการจดการ ภาษาและเทคโนโลย ความสามารถในการจดการสถานการณทรมเราทางเศรษฐกจ การจดการอาชพ และการงานอยางชาญฉลาด การร จกการแกปญหา ผานหลกสตรกระบวนการเรยนการสอน ในทกระดบชนตงแตการศกษาปฐมวย จนกระทงอดมศกษา เปาหมายหลกสตรการศกษาทกระดบ ควรตองเปนหลกสตรเฉพาะทมงเนนคณภาพ ควบคไปดวยกนกบคณธรรมจรยธรรม รวมทงมความหลากหลายของหลกสตรทตอบสนองความตองการสวนตนและตลาด ทเปนการเรยนรจากการปฏบต และกรณศกษาใหมากยงขน

ดานสงแวดลอม การจดการศกษาควรเปนการจดกระบวนการใหความร พนฐานและความเขาใจทถกตอง

ดานพลงงานและสงแวดลอม ใหนกเรยนนกศกษาไดเขาใจและตระหนกถงสภาวะและสถานการณดานสงแวดลอมและพลงงานทถกตอง ทำใหสามารถคดวเคราะห และสงเคราะหขอมลขาวสารไดดวย ตนเอง รวมทง การกระตนจตสำนก ใหเกดการอนรกษ พฒนา ปกปอง และปรบตวจากความร ความเขาใจทถกตอง จะทำใหเกดการมองภาพรวมของพลงงานและผลกระทบของสงแวดลอมได

51

โดยทงน ควรตองมกจกรรมหรอแผนงานทสอดคลองและสามารถกระตนจตสำนกใหมการอนรกษสงแวดลอมและพลงงานของชาตอยางตอเนอง

ดานวทยาศาสตร เทคโนโลย และนวตกรรม การจดการศกษาควรเปนการปลกฝงวธคดเชงวทยาศาสตรและการคดวเคราะหอยางม

เหตผล ระบบการจดการตนเอง การสงเสรมวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรมในฐานะเปนเนอหาของการเรยน (content) เนนการศกษา(หลกสตร/วชา) ทสามารถบรณาการวทยาศาสตรและเทคโนโลยในแขนงตาง ๆ เขากบสาขาสงคมศาสตร มนษยศาสตร และจรยธรรมมากขน และในฐานะทเปนเครองมอและสอของการเรยนรและการแสวงหาความรอยางรเทาทนไดอยางตอเนองตลอดชวต

ดานการเมองการปกครอง การจดการศกษาควรเปนการปลกฝงการดำรงชวตในระบอบประชาธปไตยผานหลกสตร

และกระบวนการเรยนการสอนในทกระดบ/ประเภททงในและนอกสถานศกษา ไมเปนผหลงกระแสและถกชกจงไดงายโดยขาดวจารณญาณและการเปนตวของตวเอง การใหความสำคญตอการกระจาย อำนาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน เอกชน ชมชน และสถาบนสงคมในการจดการศกษา อยางจรงจงโดยปราศจากเงอนไขทเปนอปสรรคทงมวล รวมทง คำนงถงสทธมนษยชน ความเสมอภาค และความเทาเทยมของเพศ วย ชาตพนธ ประชาชนในพนทชายแดนและรอยตอ ทงมวล

ดานประชากร การจดการศกษา ควรใหความสำคญกบกล มสตร ผ สงวย ทจะมมากข น จากการท

ประชากรวยเรยนลดลง จงเปนโอกาส ทควรหนมามงเนน “คณภาพ” ใหมากขน ทงคณภาพคร คณภาพผเรยน และคณภาพของระบบการจดการศกษาซงหมายถงประสทธภาพและประสทธผล ในการบรหารจดการ เพอให “คนไทย” เปนคนคณภาพและศนยกลางการพฒนา เพอนาไปสการพฒนาประเทศไดอยาง แทจรง นอกจากนน ควรใหความสำคญกบการเตรยมหลกสตรและกระบวนการเรยนการสอนสำหรบกลมคนยายถน แรงงานขามชาต ภาพอนาคตประเทศไทย

การศกษา 4.0 ม น กว ชาการหลายคนเขามาใหความหมายโดยการเช อมโยงกบ การเปลยนแปลงของประเทศทขบเคลอนโดยใชโมเดลไทยแลนด 4.0 และไดจดยคการพฒนาเปน 4 ยค 1.0 ยคเกษตร ยค 2.0 ยคอตสาหกรรมเบา ยคท 3.0 ยคอตสาหกรรมหนก และยคท 4.0 คอ ยคเศรษฐกจทขบเคลอนดวยนวตกรรมหรอยคเศรษฐกจฐานมลคา หรอภาษาองกฤษคอ value base economy ตรงกบขอมลท Alvin Toffler กลาวไวในหนงสอ The Third Wave เกยวกบการแบงยค การเปลยนแปลง แตการกำหนดเปน 4.0 คอการใหนยวาเปนการพฒนาอยางตอเนองเพราะเปน เลขทศนยม จากการศกษาเอกสารตำราไม ม ใครไดให ความหมายเก ยวก บไทยแลนด 4.0

52

เปนภาษาไทยไวในทใด การเปลยนแปลงทคนไทยอยากเหนในอนาคตคอคนในชาตสามารถอยไดอยางมคณภาพชวตทดทามกลางสงคมทเปลยนไป ดงนนการเปนภาพอนาคตทงทพงประสงค และ ไมพงประสงค ทครอบคลม 3 ประเดนหลก คอ 1) บรบท 2) คนไทย และ 3) การศกษาไทย บรบทท พงประสงค ครอบครวอบอน ชมชนเขมแขง สงคมปลอดภย มความเอออาทร รกใครกลมเกลยว ประเทศมความสามารถในการแขงขน เศรษฐกจมนคง ประชาชนมรายไดอยางทวถง สงแวดลอมและพลงงานไดรบการปกปองและพฒนามากข น มการปลกจตสำนกและตระหนกถงคณคาของ สงแวดลอมและพลงงานผานกระบวนการเรยนรท งในระบบ นอกระบบและตามอธยาศย ทำใหประเทศไทยเปนศนยกลางพลงงานในภมภาค เกดการวจยและพฒนาองคความร เพ อเพ มพน ความเจรญกาวหนาทางวทยาศาสตร เทคโนโลย กอใหเกดนวตกรรมมากข นประชาชนเขาถง วทยาศาสตร และเทคโนโลยมากขน ดวยนโยบายการสงเสรมและระบบการผลตและพฒนาจากรฐ ขณะทเกดความรวมมอระหวางประเทศและภมภาคมากขน ผนำทางการเมอง/ผบรหารเปนผม คณธรรมและเปนตนแบบทดแกผเรยนและเยาวชน มธรรมาภบาลทางการปกครอง ประชาชนเรยนรและปฏบตตามระบอบประชาธปไตยทถกตอง ชมชน เอกชนและองคกรปกครองสวนทองถนเขามาม สวนรวมทางการศกษามากกวาอดตทผานมาและมความชดเจนมากขน และจดการศกษาแทนรฐ สำหรบประชากรทลดลงสงผลใหเกดการลงทนดานคณภาพการศกษาไดเพมขน ผสงวยทเพมขนสงผลใหสงคมไทยเปนสงคมภมปญญา และสงคมไดรบประโยชนจากประสบการณของผสงอายเพมขน ภาพอนาคตคนไทยทพงประสงค คอ เปนคนไทยทมความรบผดชอบ มคณภาพ รจรง รลก รกวาง ร ภาษา ร เทคโนโลย ร ร กษาสขภาพและมคณธรรม มความสมบรณท งทางดานรางกาย จตใจ สตปญญา อารมณ สงคม มความรและทกษะ มความสามารถในการคดวเคราะห มความขยนหมนเพยร ซอสตย สจรต มวนย อดทนและมงมนในการทำงาน มความสามคค รกใครกลมเกลยว เอออาทรและเกอกลกนและกน ดำรงตนตามครรลองของศาสนา รจกแสวงหาความรและรกการเรยนรตลอดชวต มความสามารถในการจดการตนเองและปรบตวในการดำเนนชวตในยคโลกาภวตน ภาพอนาคตการศกษาไทย ภายใตบรบท และคนไทยทพงประสงค และไมพงประสงค ภาพอนาคตการศกษาไทย ควรเปนดงน ภาพอนาคตการศกษาไทยทพงประสงคเปนการศกษาทมงพฒนาปจเจกบคคลใหมความร ทกษะ สตปญญา ความฉลาดทางอารมณ การปรบตวเพออยรวมในสงคมไดอยางมความสข คำนงถงความแตกตางระหวางบคคลตามความถนด เพอใหเกดความชำนาญการมทกษะชวตและ มภมคมกน ดำรงตนเปนพลเมองและพลโลกทด มงเนนการพฒนามนสมองและสตปญญาของมนษยตงแตกอนวยเรยนจนกระทงถงอดมศกษา เรอยไปจนถงวยผสงอาย เพอใหปญญาเปนเครองมอใ นการพฒนาตน สรางโอกาสและเพมมลคาของชวต สงคมและประเทศชาต สงเสรมสขภาพกาย สขภาพจต สขภาพสมองและสตปญญา ควบคกบสภาวะแหงคณธรรม จรยธรรม ทมความสมบรณอยางเปนองครวม สงเสรมใหเกดการเรยนรดวยกระบวนการวจยอยางตอเนองตลอดชวต ทกเพศวย

53

มการใชเทคโนโลย นวตกรรม เปนเครองมอแสวงหาความรหรอการเรยนรไดอยางรเทาทน สงเสรม สทธ เสรภาพ และความเปนมนษยทสามารถดำรงชวตอยในโลกของการแขงขนไดอยางรเทาทนและ มความสข กอใหเกดความเขาใจตนเองเขาใจผอ น มจตอาสา จตสาธารณะ สงเสรมการใชปญญา อยางมเหตผล สงเสรมความสามคคปรองดองในสงคม ชวยขจดความเกลยดชง ความขดแยง เอารดเอาเปรยบในสงคม ทำใหคนมความเปนมนษยและมจตใจสงสงเสรมความเปนผมคณธรรม ทงคณธรรมจากศาสนาและคณธรรมทางสงคม ประกอบดวยหลกสตร กระบวนการเรยนการสอน และการประเมนผลจะตองเนนทงความรและคณธรรมควบคไปดวยกนอยางบรณาการ ดงเชนทผานมาอยางตอเนองและเปนไปอยางเขมขน สงเสรมการอนรกษและพฒนาศลปวฒนธรรม ธรรมชาต และสงแวดลอมทผานกระบวนการเรยนรอยางเปนระบบทงในระบบนอกระบบและตามอธยาศย เปนกลไกกอใหเกดความเจรญกาวหนาและการพฒนาประเทศอยางยงยน เปดโอกาสใหชนทกหมเหลา ทกเพศวย และคนชายขอบ ทกเชอชาต ทกศาสนา ไดศกษาในทกสถานททกเวลาทกโอกาสอยางเทาเทยมและเปนไปอยางมคณภาพ เปนการศกษาทเออตอคนทกคนทงสงคมมการใชเทคโนโลย เพอการศกษาเปนชองทางการเรยนรและการแสวงหาความรอยางทวถง ผเรยนทกเพศวยสามารถเขาถงเทคโนโลยไดทกสถานท ทกเวลา ทกโอกาส รวดเรว ฉบพลนทนทวงท ดวยเทคโนโลยอบตใหม ทไดรบการพฒนาตอเนองตลอดเวลา สถานศกษามการแขงขนกนเชงคณภาพมากยงขนเพอสนอง และรองรบความตองการการพฒนาทางเศรษฐกจ/สงคม ในยคเศรษฐกจ–สงคมฐานความร บทบาท การจดการศกษาของรฐลดลง และบทบาทขององคกรปกครองสวนทองถน เอกชน และสถาบนสงคมเพมมากขน

ผลสมฤทธทางการเรยนยงคงตกตำไมวาจะประเมนดวยวธใดและหนวยงานใดทงองคกรในประเทศและองคกรนานาชาตทเกยวของความสามารถทางการศกษาลาหลงและอยอนดบทาย ๆ เมอเปรยบเทยบกบนานาชาต อนเนองมาจากประสทธภาพทางการบรหารจดการ ทงดานวชาการ งบประมาณ และบคลากร ภาพสดทายผเรยน ไมมความร ทกษะ เจตคตตามวตถประสงคของหลกสตร ขาดการคดรเรมสรางสรรคไมรกการเรยนรและแสวงหาความร ไมรจรงไมรกวาง ทำตว ไรสาระและไมมแกนสาร ไมสามารถนำความรไปใชพฒนาและจดการตนเองได ขาดการคดวเคราะหอยางมเหตผลบนพนฐานทางวทยาศาสตร แผนงานสรางเสรมนโยบายสาธารณะทด ภายใตสำนกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ ไดจดประชมผทรงคณวฒในสาขาตาง ๆ ทงเศรษฐกจ พลงงาน สงคม และการเมอง เพอหาแนวโนมทแตละทานคดวาจะเกดขน และใหอธบายวาทำไมถงคดเชนนน ไดขอสรปดงน คอ 1) ในดานเศรษฐกจประเทศไทยจะเปนศนยการดานบรการ ทงดาน การทองเทยวการเงนและตลาดหลกทรพย การขนสง ( logistics) ในอาเซยนเนองจาก การบรการ ขนสงเปนอตสาหกรรมทตองอาศยทำเลทต ง (location specific industry) ประเทศไทยมความ ไดเปรยบเรองทตงอยแลวโดยเฉพาะรฐบาลไดปรบขอสมมตฐานพนฐานของการพฒนาเศรษฐกจทเคย

54

อาศยคาแรงตำ และพลงงานถกมาเปนอาศยปจจยทางภมศาสตรและไดเปลยนความฝนจากโชตชวง ชชวาลมาเปน connectivity hub หากความฝนใหมเปนจรงประเทศไทยจะกลายเปนดไบแหง อษาคเนย 2) การทองเทยวจะเปนภาคธรกจจางงานทใหญทสดเขามาทดแทนภาคอตสาหกรรม การผลตทต งของประเทศไทยเหมาะสมทใหคนจนและคนอนเดยจะมาเทยวเมอออก เดนทางไป ตางประเทศเปนครงแรก เนองจากอนเดยกบจนมประชากรสงนกทองเทยวกจะมากเปนเงาตามตว แตการทองเทยวจะสรางความยงยากทางสงคมใหกบคนทองถนเหมอนกน เพราะนกทองเทยวจะมาแยงชงแยงใชทรพยากรกบคนไทย เชน แยงใชชายหาด แยงใช BTS ฯลฯ บรการทองเทยวไมเหมอน การสงออกสนคาเพราะเปนบรการทตองสมผสกบคนตางชาต ตางวฒนธรรมตลอดเวลา คนไทยตองยอมเปดกวางรบวฒนธรรมใหม ๆ ใหมากขน จะเปนคนถอผวพรรณวรรณะไมได 3) เน องจาก ความไดเปรยบเรองแรงงานราคาถกไดคอย ๆ หมดไป และพลงงานในอาวไทยกจะหมดลงในอก 18 ป อตสาหกรรมการผลตทจะยงอยคออตสาหกรรมทผลตปจจย 4 คอ อาหาร เกษตร กอสรางสวน ยานยนตเปนอตสาหกรรมท 5 ทยงคงอยได (ถารฐบาลไมมนโยบายมาทำลายลางอตสาหกรรม ในทำนองเดยวกบนโยบายจำนำขาวททำลายอตสาหกรรมขาวเพอสงออก)รวมไปถง supply chain ภายใต อตสาหกรรมนจะยงอยแตความสามารถในการแขงขนจะลดลงและอตสาหกรรมยานยนต ทมอยเปนของบรษทขามชาตคนไทยจะไดประโยชนจากคาแรงและทกษะเพมขน 4) จะมการขยายตว ของ megacities โดยเฉพาะกรงเทพฯ และเมองหลกตาง ๆ เชนเชยงใหม อดรธาน หาดใหญ ขอนแกน โดยมเมองเลก ๆ จะบรการ เมองใหญเปนเมองบรวารและกรงเทพฯ กจะเปนเมองบรวารของเมองอน ๆ ภายใตระบบทนนยมโลกตามสถตของสำนกเศรษฐกจแหงชาตปจจบนมคนไทยอยในเมองทเรยกวาเทศบาลตาง ๆ ประมาณรอยละ 40 จะเพมขนเปนคนไทยสองในสามจะอยในเมอง 5) ในดานสงแวดลอมอก 20 ปขางหนา ภยพบตตามธรรมชาตท เราสามารถรบมอไดจะนอยลง แตภยพบตทเราไมรจกและภยพบตทใหญกวาในปจจบนจะถขน ความพรอมในการรบมอกบภยพบตของไทยจดอยในระดบทเรยกวายงไมดนกถงแมในอนาคตจะสามารถพฒนาความพรอมใหดกวาปจจบนไดกตามแตเรายงขาดความสามารถในการประเมนภยพบตใหอยในระดบทด นอกจากน การประเมนความเสยงยงตองใชวสยทศนและการมสวนรวมในวงกวางแต ดเหมอนวาผมอำนาจ ในการจดการภยพบตจะโฟกสไปทโครงการแสนลานมากกวาจะใหความสำคญกบการจดการ ใหประชาชนในพนทเสยงภยมสวนรวมใน 20 ปขางหนา หากปลอยไปดงปจจบนความสามารถของ คนไทยทจะจดการภยพบตน นไมนาจะถงระดบประเทศญป นเนเธอร แลนด เน องจากไมค นกบวฒนธรรมความปลอดภยและมทศนคตท วาการเตรยมพรอมรบภยพบตน นจะหยดการพฒนา ทงทควรจะเปลยนวธคดทวาการลงทนเพอปองกนภยพบตทำใหการพฒนาชาลง มาเปนการคดหาวธการลดภยพบตทเออตอการพฒนา 6) ทประชมไมมขอยตวาความเหลอมลำในสงคมจะเปนอยางไร มกลมหนงทคดวาความเหลอมลำจะลดลงเพราะการเมองไทยเปดโอกาสใหคนรากหญาและยอดหญา มากขน กลมทสองเหนวาความเหลอมลำในสงคมไทยจะเพมขนเนองจากระบบเศรษฐกจไมไดถก

55

ควบคมดวยปจจยในประเทศอยางเดยวแตระบบเศรษฐกจไทยนนไดรบผลกระทบจากกระแส โลกาภวตน หรอทนนยมโลกดวยธรกจเลก ๆ ซงยงไมสามารถทำตวเองใหเปนระดบนานาชาตไดกจะลมหายตายจากไป กลมทสองยงเหนอกวาความเหลอมลำในสงคมไทยจะเพมขนเพราะรฐบาลไมวาจะเปนพรรคไหนกมกจะเพกเฉยกบเรองความเหลอมลำ ทสำคญกคอ ผทรงคณวฒเหนวาประเทศไทย ขาดเครองมอในการปฏรปการกระจายรายได โดยเฉพาะการเกบภาษสำคญ ๆ เชน ภาษทดน ภาษจากกำไรหน ฯลฯ ซงหมายความวาคนรวยรวยขนกวาเดมเรวขน 7) คอรรปชนในภาครฐ สวนทตองมประสทธภาพในการใหบรการประชาชนจะถกแกไขใหดข นเร อย ๆ (เชน การขอหนงสอเดนทาง การเสยภาษรายได) แตคอรรปชนอนมาจากการจดสรรผลประโยชนใหแกพรรคพวกยงจะไมลดลง และอาจจะเลวรายมากขน เพราะระบบกำกบธรรมาภบาลในประเทศยงคงออนแอ แตธรรมาภบาล จากภายนอกกลบมบทบาทมากขนและมอทธพลตอนโยบายสาธารณะมากขนตวกำกบธรรมาภบาล จากภายนอกไมไดจำกดอยแคองคกรระหวางประเทศทรฐบาลยอมรบ แตยงรวมไปถงองคกรระหวางประเทศทตอตานการคอรรปชน ตอตานการละเมดสทธเสรภาพขนพนฐานของมนษยชน องคกรทมา ใหมและมผลตอรฐบาลไดแก บรษทจดลำดบฐานะทางเศรษฐกจการเงนระหวางประเทศ เชน กรณทรฐบาลตสของเราใหความสำคญกบบรษทจดอนดบประเทศระบถงผลเสยจากนโยบายจำนำขาวมากกวา การทจะฟงเสยงขาราชการทซอสตยสจรตและนกวชาการ52

การนำเสนอยทธศาสตร 7 ขอซงมความเกยวโยงกน ดวยเปาหมายทจะทำใหประเทศ ยงคงเปดกวาง มบทบาทสำคญ ประชาชนไดรบการพฒนาทกษะใหม ๆ เพอรองรบตลาดงานแหงอนาคต และบรษทตาง ๆ เตบโตดวยนวตกรรมและการเปลยนแปลง ยทธศาสตรสรางเศรษฐกจ ใหมอนาคตของสงคโปร ประกอบดวย

ความเปลยนแปลงทางการศกษายคไทยแลนด 4.0

เปาหมายการจดการศกษาทเปลยนไปจากเดมทเนนองคความรมาเปนเรองของสมรรถนะ การละเลยเรองของการปรบเปลยนกระบวนทศนดานการบรหารจดการ กหมายถงความลมเหลวของการปฏรปการศกษาในภาพรวมดวยเชนกน ทงนในการปรบเปลยนการบรหารจดการจำเปนตองให ความสำคญตอประเดนตาง ๆ ดงน

1. สภาวะทางสงคม ประเทศไทยในศตวรรษท 21 มความเปนไปไดสงมากทจะเขาสสงคมผสงอายเชนเดยวกบในหลายประเทศทไดเขาสภาวะนไปแลว สภาวะนเกดขนจากการทอตราการเกด ลดลง คนมอายยนขน สภาพดงกลาวนจะสงผลกระทบตอการจดการศกษาดวยเชนกนอยางนอยในสองประเดน คอ

52 ม งสรรพ ขาวสะอาด, อนาคตประเทศไทย [ออนไลน], เขาถงเม อ 24 พฤษภาคม

2561, เขาถงไดจาก http://www.bangkokbiznews.com/blog/detail/552500.

56

1.1 บคลากรการศกษาทจะมโอกาสขาดแคลน และจำเปนตองขยายอายการทำงานของบคลากร

1.2 การจดการศกษาจำเปนตอง ออกแบบสำหรบการจดการศกษา สำหรบผสงอายมากขน เพราะเปนคนกลมใหญของสงคม และการศกษากไมสามารถหยดอยเพยงในวยการศกษา หรอวยทำงาน สองประเดนนเปนโจทยสำคญหนงสำหรบผบรหารในปจจบนทจะตองวางแผน การจดการทชดเจนเพอรองรบความเปลยนแปลงทจะเกดขน

2. ความเปลยนแปลงวถชวตของคน พฤตกรรมการใชชวตของคนจะเปลยนไป สงเกต ไดอยางงายจากพฤตกรรมการซอสนคาทปจจบนการซอขายผานอนเตอรเนตมมลคาเพมสงขน เครอขายสงคมกเขามามบทบาทตอการตดสนใจของคนมากขนพฤตกรรมการทำงานของคนเปลยนไป ตองการความสำเรจและการยอมรบทเรวมากขน การยดมนในองคกรอาจจะนอยลงไป จงเปนความ ทาทายของการบรหารทรพยากรมนษยในองคกรทจะตองเออตอการใชทรพยากรอยางเตมประสทธภาพ พรอมกบการสรางขวญกำลงใจใหกบบคลากรเพอใหบคลากรทมความสามารถอยกบองคกรไปนาน ๆ

3. การเขาถงเทคโนโลย ซงเทคโนโลยกลายเปนสวนหนงของชวตเดกรนใหมจะใชเปน เครองมอในการเรยนร บคลากรในวงการศกษากจำเปนตองเปนคนทสามารถนำเอาเทคโนโลยมา ใชในการจดการเรยนการสอนพรอมทงใชเปนเคร องมอในการคนควาพฒนาความร ของตนเอง ขณะเดยวกนยงจะตองสามารถนำเอาเทคโนโลยมาใชในการบรหารจดการอกดวย แตทงนการยอมรบและการใชเทคโนโลยของบคลากรจะมระดบความสามารถทแตกตางกน การนำเอาเทคโนโลยมาใช จงจำเปนตองมแผนการจดการทชดเจน เชนเดยวกนกบการวางโครงสรางพนฐานทเกยวของ จะตองม ทงการลงทนและการพฒนาบคลากรไปพรอม ๆ กน 4) ความหลากหลายและความขดแยงกน ในศตวรรษท 21 องคกรจำเปนตองเปนองคกรทเปดรบความหลากหลายและความแตกตางทมากขน พรอม ๆ กบความจำเปนในการสรางใหเกดความเปนเอกภาพ เพราะเอกภาพในองคกรคอหวใจของความสำเรจ การทำงานเปนทมคอเครองมอสำคญในการขบเคลอนสเปาหมาย ดวยเหตนการสรางเอกภาพ การทำใหเกดทมในการทำงานจงเปนโจทยสำคญสำหรบการบรหารจดการในศตวรรษท 21 5) ประสทธภาพในการบรหารจดการ คนในยคใหมจะเปนกลมคนทไมยดตดกบททำงาน มความพรอม ทจะเปลยนงานใหมไดตลอดเวลา และนยมทจะทำงานแบบอสระมากกวา ดงนนรปแบบการบรหารจดการจงเปนประเดนสำคญททาทายของผบรหารในการปรบตวใหเขากบทมงานรนใหม53

53 เผชญ กจระการและคณะ, ยทธศาสตรการพฒนาเพอการบรหารจดการสการเปลยน

ผานศตวรรษท 21 : ไทยแลนด 4.0 (กรงเทพฯ: ลาดพราว, 2559), 5.

57

ความหมายของการศกษาไทยแลนด 4.0 การศกษา 4.0 (education 4.0) คอ การจดการศกษาทสอดคลองกบพฤตกรรมของ

ผเรยนทเปลยนไป การประยกตใชเทคโนโลยสมยใหมเปนเครองมอกระตนการเรยนร มงเนนใหผเรยน สรางสรรคนวตกรรมและการวจยดวยวทยาศาสตรและเทคโนโลยเพอเพมขดความสามารถการแขงขนของประเทศ

การศกษา 4.0 เปนการศกษาปจจบน ทเนนใหผเรยนสามารถสรางผลงานหรอนวตกรรมได54 การศกษา 4.0 คอการจดการศกษาทเปนแบบ co-creation ทงภาคธรกจและภาคการศกษา

ตองเขามาชวยกนวเคราะห และคาดการณถงความเปลยนแปลงทจะเกดขนเพอใชเปนขอมลจดการศกษาบณฑตใหมความรรองรบสงทจะเกดขนในอนาคต55

การศกษาในยค Thailand 4.0 มความหมายวาการเตรยมมนษยใหเปนมนษย กลาวคอ นอกจากใหความรแลว ตองทำใหเขาเปนคนทรกทจะเรยน มคณธรรมและสามารถอยรวมกบผอน ไดดวย56 บทบาทการศกษากบการกาวสยคไทยแลนด 4.0

กระบวนการผลตและพฒนาครทสอดคลองกบแนวทางการพฒนาประเทศภายใตนโยบาย Thailand 4.0 นน จะมงเนนการพฒนาใหนกศกษามความรและทกษะพรอมกบฝกประสบการณวชาชพครควบคกบคณธรรมจรยธรรมโดยมการเสรมสรางนวตกรรมทางการศกษาในหลกสตร การเรยนการสอนของแตละสาขาวชาอยางหลากหลายเพอใหนกศกษาเปนนกออกแบบการสอนและ เปนนกออกแบบการเรยนร โดยคณะครศาสตรจะพฒนาผลงานวจยและนำมาเปนนวตกรรม การเรยนรเพอพฒนาการเรยนการสอน นอกจากน ยงเพมกจกรรมการเรยนรนอกหองเรยนและ การวจยเพอฝกใหนกศกษา เปนทงนกวชาการควบคกบนกวจยเพอใหสามารถพฒนาการเรยน การสอนดวยตนเองได ซงจะสงผลใหนกศกษามทกษะทจำเปนในอนาคตทงดานวชาการ ภาษา คอมพวเตอร และเทคโนโลยสารสนเทศ และสามารถเปน “smart teacher” ท สอดคลองกบ แนวทางการพฒนาประเทศภายใตนโยบาย Thailand 4.0

54 ไพฑรย สนลารตน, การศกษา 4.0 เปนย งกวาการศกษา (กรงเทพฯ: โรงพมพ

จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2560), 18. 55 พส เดชะรนทร, ทางรอดธรกจไทยการศกษาตองตอบโจทย, เขาถงเมอ 18 มกราคม

2562, เข าถ งไดจาก https://today.line.me/th/pc/article/ทางรอดธรกจยคไทยแลนด 4.0 การศกษาตองตอบโจทย.

56 ธรเกยรต เจรญเศรษฐศลป, การศกษาไทยในยค Thailand 4.0, สำนกงานรฐมนตรกระทรวงศกษาธการ, เขาถงเมอ 15 เมษายน 2562, เขาถงไดจาก https://www.moe.go.th/websm.

https://sites.google.com/site/philachutsbt/khlang-bthkhwam/karsuksathiyniyukhthailand40

58

กมล รอดคลาย กลาววา ประเทศไทยจะตองขบเคลอนประเทศไปส 4.0 ผานกระทรวงตาง ๆ ดำเนนการในสวนทเก ยวของสำหรบ สภาการศกษา มหนาทในการกำหนดนโยบายและแผนการศกษาแหงชาต จงตองวเคราะหและนำเสนอแผนการพฒนากำลงคนไปสการเปนไทยแลนด 4.0 ชวงท 1 การพฒนาคน 5 กลม คอ

1. กลมทมความสามารถพเศษ 2. กลมผเรยนในระดบอาชวศกษา 3. กลมอดมศกษา 4. กลมผสงอาย 5. กลมวยแรงงานทจะตอบสนองการผลตอยางรวดเรว ชวงท 2 การจดการศกษาทงระบบพรอมรองรบการเปลยนแปลงในอนาคต57

จอมหทยาสนท พงษเสถยร กลาววา ยทธศาสตรในการพฒนา เพอเปาหมายใหคนไทยมทกษะ สมรรถนะ และคณลกษณะทตอบสนองเปาหมายการพฒนาประเทศไทยสประเทศไทย 4.0 สงทตองดำเนนการ คอ

1. จดทำฐานขอมลระดบชาต 2. จดตงสถาบนคลงสมองเปนจดรวม เพอนำศกยภาพของคนทมความสามารถดานตาง ๆ

มาพฒนาประเทศ 3. พ นท ทางวชาการ (career academy) เพ อใหเดกเหนวาอยากจะทำงานอะไรใน

อนาคต หรออาชพใดเปนทตองการในอนาคต 4. จดทำกฎหมาย กฎระเบยบสำหรบยทธศาสตรระยะยาวทบรรจในแผนการศกษาชาต58 วฒนาพร ระงบทกข กลาววา ประเทศไทยตองเตรยมคนใหพรอมรบการเปลยนแปลง คร

ตองปรบบทบาทเปนผอำนวยความสะดวก เปนพเลยง เปนผนำปรบการเรยนการสอนเพอใหนกเรยนมทกษะพนฐานทจะปรบตวรองรบการเปลยนแปลง นอกจากนตองปรบหลกสตรกระบวนการเรยนร เนนการคดแกปญหา นวตกรรมเรยนรผานโครงงานมากขน หองเรยนตองปรบเปลยนเปนหองเรยน ททนสมย เอออำนวยตอการเรยน รวมทงสามารถใชเทคโนโลยมาสนบสนนการเรยนร59

57 สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา, “บทบาทการศกษากบการกาวสยคไทยแลนด

4.0” OEC NEWS letter 2, 1 (ธนวาคม 2559): 3. 58 เรองเดยวกน. 59 เรองเดยวกน.

59

ปจจยสำคญทสดในการขบเคลอนประเทศไทย ตาม Thailand 4.0 กคอ คนไทย เนองจาก การพฒนาทนมนษยทด มความรความสามารถ มคณธรรม จะเปนรากฐานในการเสรมสรางคณภาพและความเขมแขงใหกบสงคมไทย รวมทงสรางรากฐานความมนคงของประเทศในทกดาน และเมอคนไทยมคณภาพกจะสามารถลดความเหลอมลาทางสงคมได การพฒนาสงคมจงตองมงพฒนาโดยเนนเรองคณภาพและความยงยน บนพนฐานแนวคดของการ รจกเตม รจกพอ และรจกปน60

เปาหมายการเรยนรของคนไทย 4.0 ตามนโยบายไทยแลนด 4.0 เพอการเตรยมคนกาวสโลกท 1 หรอโลกทมความทนสมยดวยเทคโนโลย สงคมแหงปญญา ขบเคลอนดวยนวตกรรม ตองมเปาหมายในการเรยนร ดงน

1. เรยนรเพอเสรมสรางแรงบนดาลใจเปดกวางในสงใหม ๆ (Passion-Driven) 2. เรยนรทเกดจากสงทอยากทำตอบโจทยเฉพาะบคคล (Personalized 3. เรยนรในเพอตอบโจทยความตองการเฉพาะขององคกร (Specialized skill learning) 4. เรยนรการทำงานรวมกน (Sharing Incentive) 5. คดสรางสรรค นวตกรรมใหม ๆ (Generative Learning) 6. เรยนรในการสรางงานใหเปน (Working Labor at Home) 7. เรยนรในสงใหม ๆ เพอสรางประโยชน Re-productive Learning Engine61 การศกษาไทยกบการเตรยมพรอมเขาสศตวรรษท 21 1. ปรบเปลยนอตลกษณ (Identity) พลเมองไทย สพลเมองโลก 2. ปรบเปลยนจดเนน (Reorientation) สรางคนเพอปอนอตสาหกรรม ไปตอบโจทยชวต

และสงคม 3. ปรบกระบวนทรรศน (Paradigm) จากชนะธรรมชาต ตองอยรวมกบธรรมชาต 4. ปรบเปลยนวฒนธรรม จากสงคมแขงขนฟาดฟนไปส ชวยเหลอเกอกล มเมตตามตร

ไมตรตอกน 5. เปลยนประเทศไทยไปสโลกทหนง (First World Nation) ทางการพฒนา ไปสทหนง

แหงการสรางเกยรตภมในความเปนชาต เขาใจประวตศาสตร รกชาตรกแผนดน62

60 กองบรหารงานวจยและประกนคณภาพการศกษา,Thailand 4.0 โมเดลขบเคลอน

ประเทศไทยสความมงคง มนคง และยงยน (กรงเทพฯ: มหาวทยาลยพะเยา, 2559), 26. 61 เรองเดยวกน, 124. 62 ศนยศกษาปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงกบการพฒนาทยงยน, ปรชญาของเศรษฐกจ

พอเพยงกบการพฒนาทยงยน : กระบวนทศนการพฒนาสประเทศไทย 4.0 (กรงเทพฯ: สถาบนบณฑตพฒนศลป, 2560), 7-10.

60

ตวง อนทะไชย ไดกลาววา แนวทางการพฒนาประเทศภายใต นโยบายของรฐบาล Thailand 4.0 สงผลใหสถาบนอดมศกษาท วประเทศจำเปนตองมการปรบตวและปรบทศทาง การดำเนนภารกจใหสอดคลองกบทศทางการพฒนาประเทศ โดยคาดหมายวา ในอนาคตจะมการ จดแบงสถาบนอดมศกษาออกเปน 3 กลม ตามปรชญาหรอแนวทางการดำเนนงาน ประกอบดวย กลมมหาวทยาลยทมงเนนการคนพบหรอตอยอดทางนวตกรรมและการวจย กลมมหาวทยาลยเฉพาะทาง และกลมมหาวทยาลยทวไป ซงมหาวทยาลยแตละแหงจำเปนตองคนหาความเปนตวตนเพอสามารถพฒนาและตอยอดใหสอดคลองกบทศทางการศกษาตามทบญญตไวในรางรฐธรรมนญ แหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2560 ยทธศาสตรชาต และนโยบายสำคญของรฐบาล เชน Thailand 4.0 ซงเปนความมงมนของนายกรฐมนตรทตองการปรบเปลยนโครงสรางเศรษฐกจของประเทศไปสเศรษฐกจทขบเคลอนดวยนวตกรรมทอาศยกลไกทงดานการปฏรปเศรษฐกจ การปฏรปนวตกรรมและการปฏรปการศกษา ซงสถาบนอดมศกษาเปนสวนสำคญอยางยง ในการปฏรปดาน นวตกรรมและดานการศกษา ซงสอดคลองกบทนายกรฐมนตรไดกลาวไววายทธศาสตรการพฒนาเศรษฐกจของจงหวดเพอขบเคลอนการพฒนาตามโมเดลประเทศไทย 4.0คอ การนำวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรม เขามาเสรมในการขบเคล อนการพฒนาเศรษฐกจของประเทศ และ เพมประสทธภาพตอการผลตในสาขาตาง ๆ อาท ภาคการเกษตร อตสาหกรรม การคาและบรการ การสงเสรมงานวจยและพฒนาตลอดจนใชบทบาทของมหาวทยาลยมาเปนปจจยในการเรงรด การขบเคลอนในการผลตสนคาตาง ๆ ใหมคณคาและมลคาสงขน รวมทงสอดคลองกบความตองการ ของผบรโภค ตลอดจนใชบทบาทของภาคธรกจเอกชนทมความเขมแขงใหเขามาชวยยกระดบการผลตในระดบทองถนดวยรปแบบทเรยกวาประชารฐ เพอชวยกนทำใหการผลตในระดบทองถนมความเขมแขง สามารถเปนรากฐานในการสรางงาน สรางอาชพและรายไดใหกบประชาชนในทองถน รวมไปถงสามารถตอยอดเปนการผลตสนคาทนำไปขายไดทงในระดบประเทศและตางประเทศตอไป63

วรวจน สวคนธ กลาววา แรงงานตองมความสามารถในการเขากบผอนไดด คดนอกกรอบ ทำงานไดหลากหลายวฒนธรรมท แตกตางกน มความกระตอรอรนในการเรยนร ปรบตวไดด ในภาวะการเปลยนแปลงทรวดเรว64

63 ตวง อนทะไชยและดสต อบลเลศ, กระบวนการผลตและพฒนาครทสอดคลองกบ

แนวทางการพฒนาประเทศภายใตนโยบาย “Thailand 4.0”, เขาถงวนท 1 มนาคม 2560, เขาถงไดจาก http://click.senate.go.th.

64 วรวจน สวคนธ, ทางรอดธรกจไทยการศกษาตองตอบโจทย , เขาถงเม อ 18 พฤษภาคม 2561, เขาถงไดจาก https://today.line.me/th/pc/article/ทางรอดธรกจยคไทยแลนด 4.0การศกษาตองตอบโจทย.

61

พส เดชะรนทร กลาววา การบรหารจดการตองม 3 เรอง คอองคกร 4.0 ผนำ 4.0 และ กลยทธ 4.0 องคกรจะมความหลากหลายมากขนจากบคลากรหลายเจเนอเรชนมาทำงานรวมกน องคกรยคใหมตองสงเสรมใหเจ าหนาท ม ท กษะเพ อใหม ความร ความสามารถกาวตามทน ความเปลยนแปลงของโลก ขณะทผ นำ 4.0 ตองมความถอมตนทางปญญาเพอเปดรบสงใหม ๆ สวนกลยทธ4.0 คอการใชมมมองใหม ๆ มาสรางกลยทธตาง ๆ ในการบรหารจดการพรอม ๆ กบ การสรางนวตกรรมใหม ๆ 65

สธาสน โพธจนทร กลาวถงการเตรยมคนเขาส ความพรอม สำหรบองคกรยค 4.0 การพฒนาในยคน เหมอนคนจะลดบทบาทตวเองลงและเปดโอกาสใหกบเทคโนโลยใหม ๆ เขามาทำงานแทน แตในความเปนจรงแลวบทบาทของคนไมไดลดลง แตตองปรบใชศกยภาพใหสงขน เพราะคนตองเปนผ วางแผน ออกแบบ ควบคม และทำงานรวมกบเทคโนโลยเหลาน นใหเกดประสทธภาพและประสทธผลสงสด โจทยสำคญสำหรบองคกรในยค 4.0 กคอตองมองใหเหนโอกาสจากการพฒนารอบดาน ผสมผสานเขากบศกยภาพทองคกรมและวางนโยบายเพอใหสอดรบกบ สถานการณท งในปจจบนและอนาคต แนนอนวาการพฒนาในยคท องคกรตองขบเคล อนดวยนวตกรรมเชนน บคลากรในองคกรถอเปนฟนเฟองสำคญสความสำเรจ การซอเทคโนโลยใหม ๆ เขามาไมไดเปนคำตอบสดทาย ถาหากคนในองคกรไมสามารถใชประโยชนจากเทคโนโลยเหลานนได66

เปาหมายของการเรยนรในศตวรรษท21 คณลกษณะดานการทำงาน การปรบตว ความเปน ผนำ คณลกษณะดานการเรยนร การชนำตนเอง การตรวจสอบการเรยนรของตนเองและคณลกษณะดานศลธรรม ความเคารพผอน ความซอสตย สำนกพลเมอง คณภาพการศกษายคประเทศไทย 4.0

วจารณ พานช ประธานมลนธสถาบนการจดการความรเพอสงคม (สคส.) ไดบรรยาย ในการประชมและนำเสนอผลงานวชาการทางการศกษาระดบชาต ครงท 4 เรอง เสนทางสคณภาพการศกษายค ไทยแลนด 4.0 จดโดยคณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยวงษชวลตกล ทศนยประชม สตารเวลล นครราชสมา ยคประเทศไทย 4.0 กลาววาการศกษาเพอประเทศไทย 4.0 creative economy & society innovative Thailand disruptive change หร อ development ต ความ แผน 20 ป สการศกษาเพอประเทศไทย 4.0 เพอสรางนวตกรรมในทกงาน ทกภาคสวน ทกระดบ

65 พส เดชะรนทร, แนะ 3 ทางรอดธรกจยคไทยแลนด 4.0, เขาถงเมอ 18 พฤษภาคม

2561, เขาถงไดจาก, http://www.naewna.com/business/276350. 66 สธาสน โพธจนทร, คนตองพรอม สำหรบองคกรยค 4.0 , เขาถงเมอ 12 เมษายน

2562, เขาถงไดจาก https://www.ftpi.or.th/2018/21477.

62

สงคม คนทกคนและทกอายเปน “ผทำงานดวยความร” (knowledge worker) มการเรยนร ณ ทกจดของชวต ทกหยอมหญา ทกคนมทกษะเรยนร (learning skills) การเรยนรเพอประเทศไทย 4.0 แตละคนเปนเจาของหรอผจดการ การเรยนรของตน ทองถนเปนเจาของหรอจดการการเรยนรของทองถน ชาวบานรวมตวกนเรยนรเพอชวตทดของตนหลากหลายรปแบบรฐจดอำนวยความสะดวก ใหการเรยนรเพอประเทศไทย 4.0 เปนการเรยนรแบบประชาธปไตย โดยประชาชน ของประชาชน เพอประชาชน เพอประเทศไทย 4.0 จดการจากฐานลางไมใชสงการจากสวนกลางเพอทกหยอมหญา มและใชความรเรมสรางสรรคสนวตกรรมเพอ creative economy & creative society การเรยนรเพ อประเทศไทย 4.0 จาก command & control ส empowerment ใหประชาชนตดอาวธทาง ปญญาใหแกตนเองตดอาวธทางปญญาแกกนและกนเพอเปลยนเศรษฐกจและสงคมแบบ disruptive change เปลยนบทบาทของภาครฐ บานเมองมนคงย งข น การศกษาขนพนฐานของเดกทกคน ไมใชเฉพาะเดกเกงหรอสมองด นยาม สมองด ใหมผลลพธทกดาน ไมใชเฉพาะดานวชา คณภาพอยทผลลพธการเรยนร วธยกระดบผลลพธการเรยนร อยางงาย ต งความหวงใหสง สงเสรมเตมท (High expectation, High support) ลงทนทหองเรยน พยายามเตมท (High effort) วถการเรยนรใหมเรยนโดยลงมอทำเพ อใหเกดทกษะสดยอดทกษะ 4 ประการ (3ร 1ว) 1) แรงบนดาลใจ (Inspiration Skills) 2) เรยนร (Learning Skills) 3) รวมมอ (Collaboration Skills) 4) วนยในตน (Self-Discipline Skills) เรยนโดยการลงมอทำเปนทม แลวรวมกนไตรตรองวาไดเรยนรอะไร ตองการ เรยนอะไรตอหรอเพมเตม คณภาพครความเปนคร วญญาณคร คณธรรมของคร ทกษะคร ทกษะหองเรยน แรงจงใจคร ระบบรางวลและยกยอง ความเจรญกาวหนาการพฒนาครประจำการ หลกสตรผลตครใหมสงทครในศตวรรษท 21 เผชญ ความรเปลยนเรว ความเขาใจกลไกการเรยนรเปลยน ตวชวยหรอตวขดขวาง (ICT) เปลยนเดก เปลยนสงคมและโลกเปลยน เปาหมายของการเรยนรเปลยนครทำอะไรใหแกศษย Inspirator กระตนแรงบนดาลใจ Designer ออกแบบกจกรรม และโดยตง คำถาม ชวนคด Assessor (Formative Assessment) ประเมนเพอพฒนา Constructive Feedback ใหคดไปขางหนา มมานะ Growth Mindset Summative Evaluation ยนยนวาบรรลผลลพธ ทต งเปาหมายไว ทำส งเดยวกนใหแกตนเองและแกเพ อนคร ชวตคร คอชวตแหงการเดนทาง เพอการเรยนรครตองเขาใจและพฒนาวธการเรยนรของตน ประเมนขณะสอนประเมนเพอหนน การเร ยนร ตามดวยคำแนะนำปอนกลบแบบ สรางสรรค (constructive feedback) แลวจง ประเมนผลลพธการเรยนร (summative evaluation) เพอยนยนวาบรรลเปาหมาย บทบาทครไทย ในศตวรรษท 21 ตองเปลยนจากการเรยนรในศตวรรษท 19 และ 20 ทงดานเปาหมาย และวธการตองเปน CBL, PBL, AL, SBL (Service-Based), WIL, TBL (Team-Based) เรยนโดยลงมอทำตาม ดวยการไตรตรองสะทอนคดผเรยนเกดการพฒนา meta-cognition skills ประเมนและปรบปรงวธการเรยนรของตนได เปลยนบทบาทเปน Inspirator, Designer, Facilitator, Coach, Scaffolding

63

Provider, โดยทการทำหนาท เหลาน นซอนเหลอมกนเกดข นอยางอตโนมตในช นเรยน ครเปน Learner ใน PLC เรยนรรวมกนกบเพอนครผานการปฏบตหนาทคร เปนการเรยนรแบบไมร จบตองการการจดการการเปลยนแปลงในระดบสถาบนเปนผปฏบตงานเพอเรยนร การเรยนรของคนทำงานทกคนเปน knowledge worker เรยนกอน ระหวาง และหลง การทำงานเรยนรรวมกน ในหมเพอนรวมงานมการเกบบทเรยนจากการทำงาน วเคราะห สงเคราะห จดระบบความร สงเสรม การนำไปใชใหมและยกระดบ ความร ม knowledge facilitators KM 4.0 หวใจ KM : การปฏบตเรยนรจากการปฏบตนำความร สการปฏบตยกระดบความรจากการปฏบตเรยนรเปนทมผลลพธ : งาน คน องคกร ทม หลกการสำคญ ของ KM 4.0 เปน change management เปลยนวฒนธรรม ม KM framework มแผนงานเปนขนตอน มการจดการ KM enablers เปน journey สสภาพท KM ฝงอยในงาน ประจำโฟกสเปาหมายทำอยางเปนระบบ เพอใชพลงความร ใน การบรรลเปาหมายงานทยกระดบตอเนอง จดการความรสเนอในองคกร บทบาทของมหาวทยาลยตอ ประเทศไทย 4.0 สราง creativity ใหแกสงคม เขาไปชวยปฏรปการเรยนรในโรงเรยน ปรบหลกสตรการเรยนการสอนของตน university social Engagement รวมคด รวมพฒนา รวมเรยนร รวมรบผล บรการรายวชาแกผใหญ โดยการเรยนรรวมกนผานการปฏบต แลว รวมกนไตรตรองสะทอนคดและเปลยนจากแหลงถายทอดความรสำเรจรปเปนแหลงเรยนร โดยการปฏบตในสภาพจรงดวยการปรบเปลยนมหาวทยาลยเพอ ประเทศไทย 4.0 การเรยนการสอน วจย บรการวชาการ และทำน บำรงศลปวฒนธรรมเปนกจกรรมเดยวกน ทำงานแลวไตรตรองสะทอนคดรวมกน ตองพฒนาสจตสาธารณะ การสรางผนำผรบผดชอบตอสงคม ผใหเปนผนำ ผเรยนร มทกษะเรยนร สรางศาสตรวาดวยการเรยนรในสงคมยคใหมนกตงคำถาม67

วรวจน สวคนธ กลาววา คนทมทกษะในการคดวเคราะหขอมลและนำมาใชประโยชน ในการทำงานไดมากขน พบวาคนเหลานจะมความเดนทเรยกวา ASK ดงน อนดบ 1 Attitude อนดบ 2 Skill และอนดบ 3 Knowledge68

67 วจารณ พานช, “เสนทางสคณภาพการศกษายค ไทยแลนด 4.0” (บรรยายในการ

ประชมและนำเสนอผลงานวชาการทางการศกษาระดบชาต ครงท 4 เรอง “จดโดยคณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยวงษชวลตกล ทศนยประชมสตารเวลล นครราชสมา ยคประเทศไทย 4.0).

68 วรวจน สวคนธ, ทางรอดธรกจไทยการศกษาตองตอบโจทย , เขาถงเม อ 18 พฤษภาคม 2561, เข าถงไดจาก https://today.line.me/th/pc/article/ทางรอดธรกจยคไทยแลนด+4+0+การศกษาตองตอบโจทย.

64

ทศทางการจดการศกษาของตางประเทศเพอรองรบการเปลยนแปลง ระบบการศกษาใหมจะใหความสำคญกบความตองการของผเรยนเปนหลก หรอศนยกลาง

อยท ตวผเรยน แทนทจะเปนความตองการของครและผบรหารดงเชนทเปนอยในระบบปจจบน การแขงขนระหวางสถานศกษาทงหลายจะทำใหนกเรยนและผปกครองมโอกาสเลอกแผนการเรยน ไดหลากหลายมากยงขน การศกษาทหลากหลาย การจดตงโรงเรยนทเช ยวชาญเฉพาะดานและ การนำเสนอแผนการเรยนทหลากหลาย ซงแตกตางไปจากระบบปจจบนทเนนแผนการเรยนในลกษณะ เหมอนกนหมด จะเปนการชวยบมเพาะความคดสรางสรรคและคณลกษณะทพงประสงคใหแก นกเรยนการดำเนนงานโดยอสระของโรงเรยน โรงเรยนมอสระในการบรหารงานในโรงเรยนมากขน โดยมผปกครองและผทรงภมปญญาในชมชนเปนอาสาสมครเขามาชวยงานเสรภาพกบความเสมอภาค ซงมหลกการจดการดแลการใหบรการทางดานการศกษาอยท การเปดโอกาสใหมากทสดเ พอให ปจเจกชนทกคนพฒนาศกยภาพของตนไดอยางเตมขดความสามารถ ขณะเดยวกนกใหความ ชวยเหลอแกผดอยโอกาสใหสามารถเขารบการศกษาทมคณภาพได เสรภาพและความเสมอภาคเทานนทเปนเครองรบประกนความเปนเลศทางการศกษา มความโดดเดนดงน 1) การนำเทคโนโลยสารสนเทศมาใชในการศกษา ควรจะไดมการนำเทคโนโลยสารสนเทศ และส อหลายมตมาใช เพอเปดระบบการศกษาใหกวางไกลเหมาะสำหรบศตวรรษท 21 ซงจะชวยเปดโอกาสใหทกคนสามารถเขารบการศกษาไดทกเวลาในทกสถานทความเปนเลศทางการศกษา เปาหมายระยะยาวของ ระบบการศกษาใหมคอ การยกคณภาพการศกษาใหสงถงระดบความเปนเลศของมาตรฐานโลก เปาหมายอนสงสงเชนน ข นอย กบปจจยตาง ๆ มากมาย อาท วตถประสงคและโครงการท ม คณประโยชน กลมนกเรยนเปาหมาย ครอาจารย โรงเรยน การใหความชวยเหลอดานงบประมาณ ในเวลาทเหมาะสมตลอดจนการบรหารในลกษณะใหการสนบสนน 2) ระบบการศกษาเปดระบบการศกษาเปด คอ ระบบการศกษาทเปดกวางสำหรบคนทกคนโดยไมมขอจำกดในเรองเวลาและสถานทโดยมวตถประสงคสงสดอยทการจดสราง “การศกษาในอดมคต” (สวสดการทางการศกษา ของรฐ) เพอเปนหลกประกนใหพลเมองทกคนสามารถพฒนาไดอยางเตมศกยภาพ ระบบการศกษาใหมจะเอออำนวยใหมการยายโอนอยางงายดาย ระหวางนกเรยนนกศกษาตางสถานศกษา รวมทง การยายโอนระหวางแผนการเรยนหรอการศกษาเฉพาะทางภายในสถานศกษาเดม ทงนเพอชวยใหผเรยนสามารถเขารบการศกษาตามแผนการเรยนทเหมาะสมและสอดคลองทสดกบความสามารถและความถนด นอกจากนระบบใหมยงสนบสนนใหจดสรางระบบสะสมหนวยกตของผเรยนในชวงท ไดรบการศกษาไปเรอย ๆ นอกเหนอจากสถานศกษาหลก เชน โรงเรยน บานและททำงาน กสามารถเปนแหลงใหการศกษาได โดยการนำเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารมาใชในการศกษาเพอมง จดการศกษาใหทวถงปวงชนในทกแหงหน โรงเรยนจะมอสระในการแสวงหาความเปนเลศโดยตงอยบนพนฐานของการจดการดวยตนเองและการแขงขน เปาหมายของความเสมอภาควาดวยโอกาส

65

ในการเขาถงการศกษาทมคณภาพนนจะบรรลไดโดยการใชมาตรการแกไขปญหาทเกยวเนองกบ สถานท ท รกนดาร และกล มประชากรท ด อยโอกาสท งน จะมการตดตามและรกษาคณภาพ ทางการศกษาโดยกระบวนการประเมนผลอยางเปนระบบ นกเรยนและผปกครองมอสระในการเลอก แผนการเรยนทสอดคลองทสดกบความสนใจและความถนดของนกเรยน โดยพจารณาจากขอมลทไดรบ ครอาจารยในสถานะจกรกลของการปฏรปการศกษา จะตองเขามามสวนรวมในนวตกรรม ทงหลายในระดบรากหญาในขณะเดยวกนกชวยเปดทางสอนาคตใหแกอนชนรนตอไป รฐพงประเมนสถานศกษาทงหลายทงปวง นอกจากนกยงตองใหการสนบสนนทจำเปนแกสถานศกษาเหลานน โดยองผลการประเมน และตองจดสรางโครงสรางสำหรบการกระจายขอมลทางการศกษา ตลอดจนตองประกนการเขาถงการศกษาทมคณภาพโดยเสมอภาคในกลมคนทกระดบในสงคมอกดวย69

ทศทางการจดการศกษาประเทศสาธารณรฐเกาหล

เพอความเปนผนำในยคสารสนเทศและโลกาภวตน ทำใหการปฏรปการศกษาจะกลายเปน เรองยอดนยมไปในทวทกมมโลกเลยทเดยว แมวาเหตผลสำหรบการลกขนมาปฏรปการศกษาอาจจะแตกตางกนออกไปในแตละประเทศแตทกประเทศกเหนพองตองกนวาการปฏรปการศกษานบเปน หนงในยทธศาสตรทสำคญและมประสทธภาพทสดในการเตรยมรบมอกบศตวรรษท 21 เหตผลของ การปฏรปการศกษาในเกาหลกสบเนองมาจากประเดนนเชนกน ในมมมองบรบทสากลจะเหนวา การปฏรปในเกาหลนนแสดงใหเหนลกษณะเฉพาะซงสะทอนใหเหนถงจารตประเพณทางวฒนธรรมและการศกษา ดงนนความคดรวบยอดในโครงการปฏรปการศกษาหลาย ๆ แนวซงดวาเหมอนกบของ ประเทศอ น ๆ ยอมจะสงผลในลกษณะท แตกตางออกไปในบรบทของประเทศเกาหล ซ งม ประวตศาสตรความเปนมาในเรองการศกษา ยาวนาน ลทธขงจอในสถานะของสถาบนการศกษา สงคม และวฒนธรรม มอทธพลอยางมากในการหลอหลอมกลอมเกลาทางวฒนธรรมแกประชากร เกาหล นบตงแตประวตศาสตรของเกาหลในราว 100 ปกอนครสตกาล แนวทางของลทธขงจอสงผลใหประชาชนชาวเกาหลใหความสำคญเปนอยางมากตอการศกษาและใหการเคารพยกยองผมการศกษา คานยมดานการศกษาตามจารตประเพณเชนนนบวาเปนพลงผลกดนอนสำคญในการสราง ชาตใหกาวหนาและในการพฒนาเศรษฐกจในชวงหลายทศวรรษทผานมาภายหลงสงครามโลกครงท 2 สนสดลง การศกษาในเกาหลไดขยายขอบขายไปอยางโดดเดน อตราและขอบขายของการขยายตวทางการศกษาในเกาหลกาวไปไกลกวาประเทศอน ๆ ประชากรทเปนนกเรยนนกศกษามจำนวนหนงในสของประชากรทงประเทศ จำนวนปเฉลยของการเขารบการศกษากมากกวา 12 ปในปจจบน

69 สำนกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต, การปฏรปการศกษา สำหรบศตวรรษท

21 ของประเทศสาธารณรฐเกาหล, เขาถงเมอ 24 พฤษภาคม 2561, เขาถงไดจาก http://lripsm. wixsite.com/21st/untitled-cexb.

66

เม อการศกษาขยายตวในดานปรมาณจนถงจดอ มตวในตอนกลางทศวรรษ 1980 รฐบาลใสใจ การศกษาในเชงคณภาพเพมมากขน จนกลายมาเปนประเดนถกเถยงทชมชนการศกษาในเกาหลใหความสำคญมากท ส ด ความหวงใยในเร องคณภาพการศกษาจดประกายใหเก ดการแตงตง คณะกรรมาธการปฏรปการศกษา ซ งข นตรงตอประธานาธบดข นมาในเดอนกมภาพนธ 1994 คณะกรรมาธการฯ ไดใหคำแนะนำแกประธานาธบดเกยวกบประเดนการศกษาอยางกวางขวาง และ ไดนำเสนอขอเสนอวาดวยการปฏร ป หลงจากไดร บความเหนชอบจากประธานาธบดแลว ขอเสนอแนะการปฏรปดงกลาวกไดถกสงผานไปยงกระทรวงศกษาธการเพอนำไปปฏบตใหเปนรปธรรมตอไป ขณะทเรากาวยางเขาสศตวรรษท 21 ซงตองเผชญกบความเปลยนแปลงของยคสมย ควบคไปกบความเปลยนแปลงทางโครงสรางของสงคม อารยธรรมอตสาหกรรมในแบบทเราใชดำเนนชวตอยในปจจบนสะทอนใหเหนถงความลมเหลวของเราในการเตรยมพรอมรบมอกบปญหาใหม ๆ ในชวงเวลาการเปลยนแปลงจากอารยธรรมในแบบเกษตรกรรมมาเปนอารยธรรมอตสาหกรรม ขณะนเรากำลงเผชญหนาอยกบอารยธรรมใหมซงสงผลใหเกดสงคมสารสนเทศขนมา ดงนนเราจงจำเปนตองเตรยมตวใหพรอมรบมอกบสงคมใหมใหดทสด เราจำเปนตองเรมทการศกษาเพราะ การศกษามบทบาทสำคญในการผลตทรพยากรมนษยท สามารถสรางสรรคสารสนเทศใหม ๆ การพฒนาทางวทยาศาสตรและวฒนธรรม ซงเปนพลวตของอารยธรรมใหม ยงไปกวานน เรายงควรตงขอสงเกตไวดวยวาการศกษาใชวาจะมบทบาทเพยงแคเสรมสรางคณภาพชวตใหแกปวงชนเทานน หากแตยงเปนดชนบงชคณภาพชวตอกดวยสงคมสารสนเทศกบการศกษา ในยคของสงคมสารสนเทศนนขอมลขาวสารจะกลายมาเปนพลงขบเคลอนการพฒนาสงคม ขดความสามารถในดานความคด สรางสรรคของชาตในเรองวทยาศาสตรและเทคโนโลยผนวกกบความรและวฒนธรรม จงนบเปนตวแปรท สำคญทสดทจะชชะตากรรมของประเทศ สนทรพยทางปญญาทกวางไกลและลมลก ซงรวม เทคโนโลยสารสนเทศ ความรและวฒนธรรม จงเปนปจจยกำหนดอำนาจความมนคงและมาตรฐานการดำเนนชวตของประชากรในชาตน น ๆ คลงแหงสนทรพยทางปญญาของชาตยดโยงอย กบ ขดความสามารถในการเรยนรและความคดสรางสรรคของพลเมอง การศกษามบทบาทสำคญทสด ในการพฒนาพลงทางภมปญญาของชาตใหกาวไกล ฉะนนหนทางทดทสดในการเตรยมรบมอกบปญหาในอนาคต กคอ การลงมอจดสรางกระดกสนหลงทเหมาะสมใหกบระบบการศกษา ทงใน ซกโลกตะวนออกและตะวนตก ตางกชใหเหนความเปนจรงขอทวาประเทศชาตยอมจะไปไมรอด หากไมมการวางรากฐานทสำคญอนเขงแกรงทางการศกษาใหเหมาะควรเปนลำดบแรกเสยกอน ในหนงสอ The Republic บงชวาทฤษฎพนฐานของเพลโตอยทวาการศกษาเปนปจจยจดวางรากฐานซ งเปนภารกจท งหลายทงปวงของรฐ เทคโนโลยสารสนเทศกบการขยายโอกาสทางการศกษา ประวตศาสตรอนยาวนานของมนษยชาตแสดงใหเหนกระบวน การพฒนาและสงสมขอมลความร ในลกษณะทงลกและกวางซงตามตดมาดวยกระบวนการทางการศกษาทมขอบเขตกวางไกลและลาลก

67

ไมแพกน ในอดตการศกษาเปนอภสทธของชนชนนำ เพยงจำนวนหยบมอเท านน แตเมอมาถงยคปจจบนโอกาสทางการศกษากแผไปถงมวลชน ปรชญาการศกษาทเปนสากลในอนท จะเปดโอกาส การศกษาพนฐานใหปวงชนทกคนโดยเทาเทยมกนไดหยงรากลกลงในสงคม ซงสงผลกระทบอนใหญหลวงตอวถการดำเนนชวตในทก ๆ มตของมนษย ความจำเปนเร งดวนในการนำ เทคโนโลย ทางการศกษาท นำสมยมาใช ประวตศาสตรอกเชนกนทสะทอนใหเหนวา อารยธรรมทงหลาย ท นำเทคโนโลยในการพมพมาใชในการศกษาลวนแลวแตเปนอารยธรรมท มบทบาทโดดเดน ในการสรรคสรางประวตศาสตรโลกดวยกนทงสน อยางไรกตามบางอารยธรรมทถงแมจะเปนผนำ ในดานการพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยในยคกลาง ทวากลบมไดนำผลมาประยกตใชกบการศกษาใหมากเทาทควรจะเปนกไมสามารถแขงขนเคยงบาเคยงไหลกบประเทศทนำมาประยกต ใชไดตลอดไป เทคโนโลยสารสนเทศคอฐานรากของยคสมยขอมลขาวสาร ดงนนวธท ม นคงทสด ในการนำ พาชาตใหอยในแถวหนาของกาลสมยขอมลขาวสารกดวยการนำเทคโนโลยสารสนเทศมาประยกตใชในการศกษา การกระทำดงกลาวอาจจะกอใหเกดการปฏวตทางการศกษาในหลาย ๆ ลกษณะขนได ซงรวมไปถงปฏวตวธการสอนดวยและใครกตามทสามารถผสมผสานเทคโนโลย เขากบการศกษาไดสำเรจกจะเปนประเทศผนำในการสรรคสรางอนาคตของอารยธรรมมนษย สงคมสารสนเทศกบนยตาง ๆ ทเก ยวของกบการศกษา การกาวยางเขามาของสงคมสารสนเทศ มนยสำคญดงตอไปน คอ 1) กระแสอนเช ยวกรากของขอมลสารสนเทศกอใหเกดความจำเปน ในการขยายระยะเวลาในการใหการศกษาพนฐาน 2) แผนการฝกอบรมดานอาชวศกษาเพอใหเยาวชนไดฝกฝนทกษะทจำเปนในการหาเลยงชพจะตองไดรบการปรบปรงรางในระดบมธยมศกษาแล ะอดมศกษา 3) แผนการเรยนสำหรบผใหญทตองการศกษาตอควรจะเขามาเปนสวนกระแสหลกในยค สมยของสงคมสารสนเทศ ซงมการเปลยนแปลงและการเผยแพรขอมลความรอยางฉบไว ฉะนน การศกษาตอเน องและการศกษาตลอดชวตจงนบเปนองคประกอบสำคญของสงคมสารสนเทศ 4) การนำเทคโนโลยสารสนเทศในลกษณะสอประสมหลากหลายมตมาใชในการศกษาจะกอใหเกดการปฏวตในเชงปฏบตในการจดระบบการศกษา เน อหาและวธการสอนการศกษาพนฐานกบการศกษาตลอดชวต ผลพวงทจะเกดตามมาอยางหลกเลยงไมไดจากการกระตนใหมนษยตระหนกร ในคณคาของตนเองและการคดคนนวตกรรมทางเทคโนโลยใหม ๆ กคอ การขยายการศกษาพนฐานและการศกษาตลอดชวตใหแกปวงชน นคอแนวโนมใหมในปจจบนทเกดขนในประเทศทพฒนาแลว และนบเปน จดประสงคของยคสมยใหมโดยแท เทคโนโลยใหมกบการศกษาทเปดกวาง แมกระทง ผทไดชอวาไดรบการศกษาในขนสงสดแลวกตาม หากไมมโอกาสไดเขารบความรและทกษะใหม ๆ กจะตองประสบกบปญหาในการปรบตวใหเขากบการเปล ยนแปลงทางเทคโนโลยท เก ดขน อยางรวดเรว จนทำใหความรและขอมลตาง ๆ ลาสมยอยางรวดเรวเชนกน ดวยเหตน แผนการ ฝกอบรมใหมสำหรบผใหญจงเปนมาตรการสำคญทจะชวยใหผเกยวของสามารถปรบตวรบมอ กบ

68

ความเปลยนแปลงไดสำเรจ สงสำคญทรฐพงกระทำ คอ การเปดประตทางการศกษาสำหรบผใหญ ใหกวางกวาเดม เพอสงเสรมใหเขาเหลานนสามารถเขารบการศกษาฝกอบรมไดในทกโอกาสและ ทกสถานท ในการทจะบรรลเปาหมายนไดนนรฐจะตองวางมาตรการทเหมาะสมเพอนำ เทคโนโลยสารเทศท นำสมยทสดมาใชในการศกษา ซงจะชวยสรางมตใหมในกระบวนการเรยนการสอน

ประเทศพฒนาแลวหลายประเทศไดลงมอสรางมตใหมเกยวกบระบบการศกษาเปดกน แลวโดยการนำเครองมอทใชเทคโนโลยชนสง เชน ดาวเทยมมาใชในการศกษาทางไกล ไมวาจะเปนระบบการศ กษาท เป ดกว าง เช น ท the Open Learning Agency (OLA) ในแคนาดา หรอ the Open Training and Education Network (OTEN) ในออสเตรเลย หรอ the National

Technological University (NTU) ในสหรฐอเมรกากตาม ตางกประสบความสำเรจ ในการพฒนาแผนการเรยนการสอนทกาวไกลทสดในดานการศกษาทางไกลและการศกษาทเปดกวาง การเปลยนแปลงความคดรวบยอดทางการศกษาในแนวอนรกษนยม ความเจรญกาวหนาอนนาอศจรรย ใจในดานเทคโนโลยการสอสารและสารสนเทศยอมตองเขามาปรบเปลยนมโนทศนดงเดมวาดวยเรองการจดหองเรยน วธการเรยนการสอน หลกสตร ตลอดจนการบรหารโรงเรยน เทคโนโลยสารสนเทศ ทอาศยสอหลากหลายมตอนทนสมยจะชวยใหเราสามารถกาวพนขอจำกดในเรองสถานทและเวลา ซงจะชวยสรางแนวทางใหม ๆ ทเปนไปไดทางการศกษา ตวอยางเชน ในอนาคต ผเรยนอาจจะ สามารถเลอกรบฟงคำบรรยายของอาจารยในเวลาทตนเองเปนผกำหนดและเรยนรในอตราชา/เรว ทเหมาะสมกบตนเอง ไมเรวหรอชาเกนไป ซ งมกเกดขนเมอตองเรยนรวมกบผอ นในหองเรยน ขนาดใหญ นอกจากนความกาวหนาอนสดประมาณทางเทคโนโลยยงจะชวยใหสามารถจดแผนการศกษาทมคณภาพใหแกผดอยโอกาส และผเรยนในซอกหลบของสงคมทไมเคยไดรบการศกษาทมคณภาพมากอนไดอยางทวถงอกดวย ในจดนจะชวยใหการใหโอกาสทางการศกษาโดยเทาเทยมเปนรปธรรมขนมาไดในทสด

โลกาภวตนกบการศกษา การพฒนาอนนาระทกใจในดานเทคโนโลยสารสนเทศและ คมนาคม ผนวกกบการลมสลายของอดมการณ ซงเคยเปนปจจยแบงแยกโลกออกเปนหลายคาย ไดสงผลใหโลกใบนของเรา กลายมาเปน “ชมชน” ทแวดลอมดวยเพอนบาน ในตอนแรกทเดยวนนพรมแดนทางเศรษฐกจเกอบจะสญสลายไปจนหมดโดยมการจดตงกลมประเทศทางเศรษฐกจขน ตามภมภาคตาง ๆ ทวโลก เชน สหภาพยโรป หรอ EU และกลมประเทศผคาในภมภาคอเมรกาเหนอ (NAFTA) รวมทงระบบเศรษฐกจทไรพรหมแดน นนคอ องคการการคาโลก หรอ WTO ซงไดรบ การจดตงขนในป 1995 กลาวไดวาเรากำลงอยในยคสมยทเขตแดนของประเทศไมสามารถทจะชวยปกปองความคด สถาบน และระบบตาง ๆ ของเราไดอกตอไป ยคสมยใหมกบนยตาง ๆ ทสำคญ เกยวกบการศกษายคสมยใหมแหงกระแสโลกาภวตนกอใหเกดนยสำคญวาดวยทศทางในอนาคตของระบบการศกษาของเรา ดงน คอ 1) การทจะรบมอกบปญหาตาง ๆ อนเนองมาจากกระแสโลกาภวตน

69

ไดนนเราจงตองยกระดบคณภาพการศกษาของเราใหเทาเทยมกบมาตรฐานโลก 2) การทจะสามารถธำรงรกษามรดกทางวฒนธรรมของเราไวไดควบคไปกบการดำเนนชวตอยางสนตสขรวมกบกลมชาตพนธอน ๆ ในกระแสโลกาภวตนไดนนเรา จำเปนตองใหความสำคญเปนพเศษกบการสงเสรมและ สรรคสรางความเขาใจอนดตอมรดกทางวฒนธรรมของเราเองใหเกดขน 3) การทจะเปนพลเมองสากล อยางแทจรงไดนน เราจะตองไมเพยงแตเปดใจใหกวางและปลกฝงมตวฒนธรรมอนหลากหลายใหเกดขนในตนเทานน แตยงตองพฒนาทกษะในการสอสารขามวฒนธรรมอกดวย 4) เราจะตองนำหลกการดำเนนงานอยางอสระ และการกระจายอำนาจมาใชในการศกษาดวยมาตรฐานสากล ทางการศกษา ประเดนสำคญในการยกระดบคณภาพการศกษาของเกาหลใหทดเทยมมาตรฐานสากลไดนนกคอตองปรบเปลยนระบบการศกษาในปจจบนทใหความสำคญกบการเรยนแบบทองจำขอมล ความรในลกษณะปลกยอยให หนเหไปสระบบทปลกฝงบมเพาะความคดสรางสรรคของผเรยนใน บรบทดงกลาว สถานศกษาขนสงจะตองฟนฟบทบาทของตนเอง มใชเพยงแคคนกลางสงผานความร หากแตยงตองพากเพยรสรางบทบาทในการเปนแหลงกำเนดของทฤษฎและการคนพบใหม ๆ ดวยความเปนสากลกบเอกลกษณ กระแสโลกาภวตนทพดผานเขามาไมได หมายความวา เราควรจะทงคานยมดงเดมของเราเพอหนมายอมรบคานยมภายนอกโดยไรซงวจารณญาณ สงทควรกระทำ คอ พยายามธำรงรกษาวฒนธรรมของเราเอาไวใหด ในขณะเดยวกนกเปดใจรบวฒนธรรมอน ๆ ดวยกระแสโลกาภวตนทเหมาะสมยอมจะเกดขนไดเมอมการปลกฝงความเปนสากลภายในขอบเขต ของความเปนปจเจกชน ซงมลกษณะจำ เพาะแตกตางกนออกไป ฉะนนไมวาจะเปนการศกษาผ ใหญ การศกษาตอเนองหรอการศกษาในโรงเรยน กตามเราจำตองใหความสำคญตอการเรยนการสอนมรดกวฒนธรรมดวยกนทงสน การศกษาทสอดคลองกบโลกาภวตน ปจเจกชนจำเปนทจะตองเรยนร ฝกฝนทกษะและบมเพาะความเขาใจในสาระบางเรองเปนพเศษในการทจะดำรงตนเปนพลเมองทด ของโลกไดการศกษาในเรองสนตภาพกเปนสาระสำคญเรงดวนประการหนง ซงจะชวยใหเยาวชนของเราสามารถเรยนรทจะดำเนนชวตรวมกบกลมชาตพนธอน ๆ ไดอยางสงบสข ฉะนนการดำรงตนในยค สมยโลกาภวตนอยางเหมาะสมกยอมหมายถงวาอยางนอยทกคนกควรมทกษะในการสอสารดวยภาษาตางประเทศอยางนอย 1 ภาษา การศกษาเพอสรรคสรางความเขาใจอนดระหวางชาตจงมภารกจยงใหญในอนทจะเปดโลกทศนปจเจกชนใหกวางไกลยงขน อสรภาพในการดำเนนการของ ชมชนกบการศกษา คำกลาว “ชมชนภวฒน” (localization) ควรจะดำเนนไปพรอม ๆ กบโลกาภวตน มตของโลกาภวตนในบรบทการศกษาจะเนนทการหนเหการควบคมและการใชอำนาจจากหนวยงานสวนกลางมาเปนการกระจายอำนาจเพอใหอสระแกหนวยงานในทองถน รวมทงการปรบเปลยนจากการใชมาตรฐานเดยวกนหมดมาเปนการเนนความหลากหลายดวยลกษณะพงประสงคอกประการหนง กคอฝายบรหารสวนทองถนทสามารถดำเนนงานอยางอสระควรจะเขามารบผดชอบในเรองการเงนสำหรบการศกษาทงในระดบประถมและมธยม อกทงควรสงเสรมใหชมชนดแลงานเองเพอกระตนให

70

การศกษาในชมชนนน ๆ สามารถตอบสนองความตองการของทองถนนนจรง ๆ นอกจากนกควรจะ เพมขอบเขตของการควบคมดแลตนเองของแตละโรงเรยนในชมชนดวยการศกษาคอพลงขบเคลอนหลกอนกอใหเกดการพฒนาประเทศชาต ความเจรญรดหนาทางดานการศกษาในเชงปรมาณของเกาหลเปนไปอยางนาทงจนยากทหาประเทศอนใดในโลกมาเปรยบเทยบได พลเมองเกาหลทกคน มโอกาสไดรบการศกษาในระดบประถมและมธยมศกษา สวนอดมศกษากกำลงจะกาวเขามาถงจดนเชนกน เมอมองในแงการขยายตวเชงปรมาณนบไดวาการศกษาของเกาหลตดอยในกลมประเทศ ทมความกาวหนามากทสด ทเปนเชนน สาเหตสวนใหญมาจากความกระตอรอรนอยางสดขด ในดานการศกษาของประชากรชาวเกาหลเอง เกาหลเปนชาตทขาดแคลนทรพยากรธรรมชาต ฉะนน จงนบไดวาแรงงานทไดรบการศกษาด ซงมอยอยางเหลอเฟอคอ ปจจยผลกดนใหประเทศชาตเจรญรดหนากาวไกล นอกจากนการสงเสรมใหประชากรทงประเทศไดรบการศกษากนบไดวามสวนอยางมาก ในการสรางเสรมใหสงคมเกาหลปรบแปลงไปส วถทางแหงระบอบประชาธปไตยเพ มมากขน ขอเทจจรงทวาการศกษาคอปจจยหลกทผลกดนใหเกาหลเจรญกาวหนานนเปนทรบรกนไปทวโลกและประเทศทกำลงพฒนาหลายตอหลายประเทศกยดถอเกาหลเปนแบบอยางทางดานการจดการศกษา การเปดประตประเทศชาตออกไปสยคสมยโลกาภวตน ความเปนสากล และลทธเสรนยม ไดอยางเตมภาคภม มความใฝใจในการงาน มใชเปนเพยงผทมเทใหกบหนาทการงานเทานน แตยง ตองเปนผมอสระและมความคดสรางสรรคในการทำงานควบคไปกบการมจรรยาบรรณอกดวย นอกจากนยงจะตองมองวางานการทกประเภทลวนมคณคานายกยองเหมอนกนหมด โดยไมแบงแยกงานทตองใชแรงกายวาตาตอย70

ภาครฐควรมสวนในการพฒนาคณภาพทางการศกษาของประเทศใหสอดคลองกบ เปาหมายการพฒนาเศรษฐกจของประเทศ อาท สรางบคลากรทางการศกษาทสามารถตอบสนอง ตามความตองการของตลาดแรงงานในประเทศไดจรง สนบสนนใหภาคเอกชนเขามามบทบาท ในการกำหนดหลกสตรการเรยนการสอนในระดบอดมศกษา อาชวศกษา และเทคนคศกษา ดานการศกษาเกาหลไดเรมปฏรประบบการศกษาในทศวรรษท 1950 และ 1960 ในระดบประถมศกษามธยมศกษาและอดมศกษาตามลำดบโดยการปฏรปการศกษาอยางคอยเปนคอยไปคอปจจย ทสำคญททำใหการพฒนาคณภาพมนษยเปนไปอยางมประสทธภาพอกทงภาคเอกชนยงเขามามบทบาทในการกำหนดหลกสตรในระดบอดมศกษาเพอใหนกศกษาทจบไปมทกษะและความสามารถเพยงพอตอภาคภาคเอกชนในอนาคต ทงน ในทศวรรษท 1970 ไดเกดการปฏรปการศกษาในระดบ

70 สำนกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต, การปฏรปการศกษา สำหรบศตวรรษท

21 ของประเทศสาธารณรฐเกาหล, เขาถงเมอ 24 พฤษภาคม 2561, เขาถงไดจาก http://lripsm. wixsite.com/21st/untitled-cexb.

71

อาชวศกษาและเทคนคศกษาในหมวดของวทยาศาสตรและเทคโนโลยเพอตอบสนองความตองการ ของภาคอตสาหกรรมหนกและเคมภณฑภายในประเทศโดยในสวนของงานวจยและพฒนาถอไดวาเปนอกปจจยหลกในการพฒนาเทคโนโลยภายในประเทศเพราะการเปลยนผานจากภาคอตสาหกรรมทใชแรงงานมากเปนอตสาหกรรมหนกและเคมภณฑและอตสาหกรรมไอทและเทคโนโลยระดบสง ในทศวรรษท 1980 จนถงปจจบนหากปราศจากการลงทนดานวจยและพฒนาภายในประเทศ ซ งค ดเป นร อยละ 2.42 และ 4.04 ของ GDP ในป 1996 และ 2011 ตามลำด บ การพฒนาภาคอตสาหกรรมเพอการสงออกในแตละชวงคงไมสามารถสำเรจไดอยางมประสทธภาพ71

ทศทางการจดการศกษาของประเทศบรไน ดานการศกษา วางแนวทางระบบการศกษาใหมเรยกวา ระบบการศกษาของศตวรรษ

ท 21 (the new national education of the 21st century -SPN 21) ซ งเป นระบบการศกษา แนวใหมจากประเทศฝร งเศส ทใหความสำคญกบผ เรยนเปนศนยกลางการเรยนร เพ อใหเกด ความตนตว และสนใจศกษาในวชาแขนงตาง ๆ โดยเฉพาะดานวทยาศาสตรและคณตศาสตรมากขน รวมทงการบรรจหลกสตรดานศาสนา ไดแก การศกษาระบบราชาธปไตย อสลามมลาย และความรเก ยวกบศาสนาอสลาม (Islamic religious knowledge – IRK) ในหลกสตรวชาบงคบ และเพอ เปาหมายทจะเพมจำนวนนกศกษาในระดบอดมศกษาจากรอยละ 13 เปนรอยละ 30 ภายใน 5 ป72

ทศทางการจดการศกษาของประเทศญปน ญปนเปนสงคมฐานความร สงคมเศรษฐกจทนนยมขามชาตทผลตสนคาขายระดบโลก

รวมทงขายเทคโนโลย การทญ ป นผงาดอยบนเวทโลกไดเนองจากเปนยอดนกผลตสนคาออกสตลาดโลก จากสนคาทไมมคณภาพในอดต ญปนสามารถพฒนามาเปนสนคาคณภาพไดในปจจบน จตวญญาณของญปนเปนจตวญญาณการแขงขนในระดบโลก สนคาทผลตจงตองเปนท หนงในโลกเสมอ ญปนตระหนกเสมอวาการลงทนพฒนาทรพยากรมนษยถอวาเปนการลงทนเครองมอการผลต อยางหนง ในการพฒนาเทคโนโลยระดบสง ความจำเปนตองพฒนาทรพยากรมนษยใหมคณสมบต 2 ประการ คอ 1) เปนผทมความเขมงวดตอตนเอง(คณภาพดานการเปนมนษยทพงประสงค) 2) เปนผทม องคความร ในระดบสง (คณดานองคความร ) ความเขมงวดในการหลอหลอมคนแบบญ ปน เนนการการพฒนาคนไปสอาชพทมคณภาพ สามารถปฏบตหนาทไดอยางรวดเรวและผดพลาดนอย

71 เกรยงศกด เจรญวงศศกด, บทเรยนจากเกาหลใต : การเปลยนผานสประเทศทม

รายไดสง [ออนไลน], เขาถงเม อ 24 พฤษภาคม 2560, เขาถงไดจาก http://www.kriengsak. com/Lessons.

72 สำนกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอน, วสยทศนบรไน พ.ศ. 2578 [ออนไลน], เขาถงเมอ 24 พฤษภาคม 2560, เขาถงไดจาก http://www.aseanthai.net.

72

ทสด การปฏรปการศกษาของญปนในแตละครงทายทสดหมายถงการปฏรปการผลตสนคา ดงนน เปาหมายของการศกษาของญปนกคอการสรางคนใหเปนเครองมอการผลตสนคา ญปนตระหนก อยเสมอวาการศกษาคอตวกำหนดอนาคตของชาต ดงนน ญปนจงใหความสำคญและเอาใจใสตอการศกษาของชาต ผนำใสใจการศกษาพฒนาอยางตอเนองและมทศทาง73

การเปลยนแปลงกำลงเกดขนอยางมากมายและรวดเรว ฉบพลนมหลายสงททำใหเหนวา ในหลายประเทศตนตวปรบตว หากลไกในการขบเคลอนรองรบการเปลยน แตละประเทศมรปแบบกำหนดทศทางการพฒนาแตกตางกนไป ตามทคดวาดท สดสำหรบประเทศนน ๆ ประเทศไทย กมรปแบบโมเดลในการพฒนารองรบการปรบตวครงนเชนกน และหวใจสำคญในการปรบตวรองรบการเปลยนแปลงครงน คอการเตรยมคนไทย 4.0 เพ อรองรบการขบเคลอนผานระบบการศกษา ซงสรปไดดงน

73 วรนทร ววงศ, สองนโยบายการศกษาญปน, [ออนไลน] เขาถงเมอ 24 พ.ค. 60, เขาถง

ไดจาก https://www.tci-thaijo.org/index.php/japanese/article/viewFile/77744 /62 358

73

ดานส

ขภาพ

ดา

นเศร

ษฐกจ

เปาห

มายค

วามม

งคงท

างเศ

รษฐก

จ วา

ระ:กา

รเตรย

มคนไ

ทย 4

.0 ให

พรอม

กาวส

โลกท

หนง

วาระ

:การเส

รมคว

ามเข

มแขง

ของเศ

รษฐก

จฯ

วาระ

:การบ

มเพา

ะผปร

ะกอบ

การแ

ละพฒ

นาเค

รอขา

ยวสา

หกจท

ขบ

เคลอ

นดวย

นวตก

รรม

วาระ

:การพ

ฒนาค

ลสเต

อรเท

คโนโ

ลยแล

ะอตส

าหกร

รมแห

งอนา

คต

วาระ

:การบ

รณกา

รอาเซ

ยน เช

อมปร

ะเทศ

ไทยส

ประช

าคมโ

ลก

เปาห

มายค

วามอ

ยดมส

ขทาง

สงคม

วา

ระ:กา

รเตรย

มคนไ

ทย 4

.0 ให

พรอม

กาวส

โลกท

หนง

วาระ

:การเส

รมคว

ามเข

มแขง

ของเศ

รษฐก

จฯ

วาระ

:การบ

มเพา

ะผปร

ะกอบ

การแ

ละพฒ

นาเค

รอขา

ยวสา

หกจท

ขบ

เคลอ

นดวย

นวตก

รรม

วาระ

:การพ

ฒนาค

ลสเต

อรเท

คโนโ

ลยแล

ะอตส

าหกร

รมแห

งอน

าคต

วาระ

:การบ

รณกา

รอาเซ

ยน เช

อมปร

ะเทศ

ไทยส

ประช

าคมโ

ลก

เปาห

มายก

ารยก

ระดบ

คณคา

มนษย

วา

ระ:กา

รเตรย

มคนไ

ทย 4

.0 ให

พรอม

กาวส

โลกท

หนง

วาระ

:การเส

รมคว

ามเข

มแขง

ของเศ

รษฐก

จฯ

วาระ

:การบ

มเพา

ะผปร

ะกอบ

การแ

ละพฒ

นาเค

รอขา

ยวส

าหกจ

ทขบเ

คลอน

ดวยน

วตกร

รม

วาระ

:การพ

ฒนาค

ลสเต

อรเท

คโนโ

ลยแล

ะอตส

าหกร

รมแห

งอน

าคต

วาระ

:การบ

รณกา

รอาเซ

ยน เช

อมปร

ะเทศ

ไทยส

ประช

าคมโ

ลก

เปาห

มายก

ารรก

ษสงแ

วดลอ

ม วา

ระ:กา

รเตรย

มคนไ

ทย 4

.0 ให

พรอม

กาวส

โลกท

หนง

วาระ

:การเส

รมคว

ามเข

มแขง

ของเศ

รษฐก

จฯ

วาระ

:การบ

มเพา

ะผปร

ะกอบ

การแ

ละพฒ

นาเค

รอขา

ยวสา

หกจท

ขบ

เคลอ

นดวย

นวตก

รรม

วาระ

:การพ

ฒนาค

ลสเต

อรเท

คโนโ

ลยแล

ะอตส

าหกร

รมแห

งอนา

คต

วาระ

:การบ

รณกา

รอาเซ

ยน เช

อมปร

ะเทศ

ไทยส

ประช

าคมโ

ลก

วาระ

การข

บเคล

อนสเ

ปาหม

ายคว

ามเป

นไทย

แลนด

4.01

ขอสร

ปบทค

วามแ

นวคด

(con

cept

pap

er) เ

ปาหม

ายกา

รศกษ

าของ

นโยบ

ายไท

ยแลน

ด 4.

0

เปาห

มาย/

มตกา

รเตรย

มคนไ

ทย 4

.0

เพอก

าวสโ

ลกทห

นง2

1. คน

ไทยท

มควา

มร แ

ละทก

ษะสง

มคว

ามสา

มารถ

ในกา

รรงส

รรคน

วตกร

รม

2. คน

ไทยท

มจตส

าธาร

ณะ แ

ละมค

วามร

บผดช

อบตอ

สวนร

วม

3. คน

ไทยแ

บบ G

loba

l Tha

i มคว

ามภา

คภมใ

จใน

ความ

เปนไ

ทยแล

ะสาม

ารถย

นอยา

งมศก

ดศรใ

นเวท

สากล

รบผด

ชอบต

อสวน

รวม

4.

คนไท

ยทเป

น Di

gital

Thai

สามา

รถดำ

รงชว

ต เรย

นรทำ

งาน

และป

ระกอ

บธรก

จ ได

อยาง

เปน

ปกตส

ขในโ

ลกยค

ดจตอ

ล 5.

คนไท

ยทมค

านยม

และท

ศนคต

ดานก

ารเรย

นรม

วธคด

แบบเ

ปดกว

าง (G

rowt

h m

ind se

t) 6.

คนไท

ยทเข

มแขง

แขง

แรงม

ภมคม

กนทด

ทง

สขภา

พราง

กาย

สขภา

พจตใ

จอยา

งยงย

น

เปาห

มายก

ารวา

งระบ

บเพอ

บรณา

การก

ารศก

ษา4

การฝ

กอบร

ม กา

รพฒน

า

1. ชว

ยบคค

ลใหร

ถงทา

งเลอก

ในกา

รศกษ

า ฝก

อบรม

และพ

ฒนาอ

าชพ

2. พฒ

นาระ

บบกา

รศกษ

า ฝกอ

บรม

และพ

ฒนา

ทกษะ

ใหตอ

บสนอ

งควา

มตอง

การข

องภา

คอตส

าหกร

รม

3. สง

เสรม

การพ

ฒนาเส

นทาง

วชาช

พบนฐ

านทก

ษะแล

ะควา

มเชย

วชาญ

4.

สราง

วฒนธ

รรมก

ารเรย

นรตล

อดชว

ต

เปาห

มายค

ณลกษ

ณะคน

ไทย

4.0

เพอก

าวสโ

ลกท

13

1. มแ

รงบน

ดาลใ

จเปด

กวาง

ในสง

ใหม

ๆ 2.

มควา

มสาม

ารถเ

รยนร

สงทต

นเอง

อยาก

ทำร

3. มค

วามส

ามาร

ถเรย

นรสง

ทเปน

ความ

ตองก

ารเฉ

พาะข

ององ

คกร

4. มค

วามส

ามาร

ถในก

ารทำ

งานร

วมกน

5.

มควา

มคดส

รางส

รรค

นวตก

รรมใ

หมๆ

6.

มควา

มสาม

ารถส

รางง

านให

เปน

7.

มควา

มสาม

ารถเ

รยนร

ในสง

ใหมๆ

เพอส

ราง

ประโ

ยชน

เปาห

มายก

ารเรย

นร 4

.05

1. เรย

นรอย

างมเ

ปาหม

าย เน

นการ

ใชคว

ามรส

ราง

นวตก

รรม

2. เรย

นรสง

ใหม

ๆ เรย

นรสง

ทรแล

วดวย

มมมอ

งให

มการ

ไมตด

ยดละ

ทงสง

ทรมา

3.

เรยนร

เพอส

วนรว

ม เน

นปลก

จตสา

ธารณ

ะและ

มคว

ามรบ

ผดชอ

บตอส

งคม

Open

Co

llabo

ratin

g Sha

ring ก

ารรง

สรรค

รวม

(Com

mon

Cre

ating

) ราง

วลจา

กการ

ทำงา

นรว

มกน

(Shar

ing In

cent

ive) ค

ณคาร

วม

(Shar

ing V

alue)

4.

เรยนร

เพอก

ารนำ

ไปปฏ

บต ผ

าน S

TEAM

เน

นการ

วเครา

ะหแล

ะแกไ

ขปญห

าเนนก

ารทำ

โครง

งานใ

นรปแ

บบตา

ง ๆ ค

วามส

ำเรจว

ดจาก

การบ

รรลผ

ลสมฤ

ทธจบ

แลวต

องมง

านทำ

เปาห

มายก

ารพฒ

นาอย

างยง

ยน

ของส

หประ

ชาชา

ตดาน

การศ

กษา6

สราง

หลกป

ระกน

ใหกา

รศกษ

ามคณ

ภาพอ

ยาง

เทาเท

ยมแล

ะครอ

บคลม

และส

งเสรม

โอกา

ส ใน

การเร

ยนรต

ลอดช

วตสำ

หรบท

กคน

1. สร

างคน

ทงชว

ต กา

ย อา

รมณ

สงค

มและ

สตปญ

ญา อ

ยางส

มดลแ

หงชว

ต ตน

เอง

สงคม

และส

งแวด

ลอม

2.

สราง

อาชพ

สราง

งานส

รางม

ลคาเพ

ม

3. คณ

คาขอ

งคนม

ใชปร

ญญาแ

ตอยท

คว

ามสา

มารถ

ความ

เชยว

ชาญ

4. เพ

ออยร

วมกน

อยาง

สนตส

ขทง ค

น หน

ยนต

เครอ

งจกร

ากลแ

ละสง

แวดล

อม

5. กร

ะจาย

อำนา

จใหส

ถานศ

กษาม

อสระ

การ

บรหา

ร และ

ความ

รบผด

ชอบ

เปาห

มายข

องกา

รพฒน

าการ

ศกษา

แหงช

าต พ

.ศ. 2

560

- 257

47

การเข

าถง (

Acce

ss)

ความ

เทาเท

ยม (E

quity

) คณ

ภาพ

(Qua

lity)

ประส

ทธภา

พ (Ef

ficien

cy)

ตอบโ

จทยบ

รบทท

เปลย

นแปล

ง (R

elev

ancy

)

ดานก

ารศก

ษา

วาระ

:การเต

รยมค

นไทย

4.0

ใหพร

อมกา

วสโล

กทหน

ง วา

ระ:กา

รบมเ

พาะผ

ประก

อบกา

รและ

พฒนา

เครอ

ขายว

สาหก

จทขบ

เคลอ

นดวย

นวตก

รรม

วาระ

:การบ

รณกา

รอาเซ

ยน เช

อมปร

ะเทศ

ไทยส

ประช

าคมโ

ลก

แผนภ

มท 2

ขอส

รปบท

ความ

แนวค

ด (co

ncep

t pap

er) เ

ปาหม

ายกา

รศกษ

าของ

นโยบ

ายไท

ยแลน

ด 4.0

74

1 สงเคราะหจากรองนายกรฐมนตร, บนทกเสนอคณะรฐมนตร เร อง แนวทางการพฒนาทกษะ ดานดจทลของขาราชการและบคลากรภาครฐเพอการปรบเปลยนเปนรฐบาลดจทล, นร 0403 (กร 6)/9548 ลงวนท 5 ก.ย. 2560 และวารสารยทธโกษ, การศกษาจะไปทางไหนในยค ไทยแลนด 4.0, หนาท 25 ปท 125 ฉบบ 3 เมษายน - มถนายน 2562 หนา 23-24

2 สงเคราะหจากสำนกเลขาธการคณะรฐมนตร, ขอสงการของนายกรฐมนตร, นร 0505/ว388 ลงวนท 10 พ.ย. 2559 รองนายกรฐมนตร, บนทกเสนอคณะรฐมนตร เร อง แนวทางการพฒนาทกษะ ดานดจทลของขาราชการและบคลากรภาครฐเพอการปรบเปลยนเปนรฐบาลดจทล, นร 0403 (กร 6)/9548 ลงวนท 5 ก.ย. 2560 และวารสารยทธโกษ, การศกษาจะไปทางไหนในยค ไทยแลนด 4.0, หนาท 25 ปท 125 ฉบบ 3 เมษายน - มถนายน 2562 หนา 25-26

3 สงเคราะหจากสำนกเลขาธการคณะรฐมนตร, ขอสงการของนายกรฐมนตร, นร 0505/ว388 ลงวนท 10 พ.ย. 2559 รองนายกรฐมนตร, บนทกเสนอคณะรฐมนตร เร อง แนวทางการพฒนาทกษะ ดานดจทลของขาราชการและบคลากรภาครฐเพอการปรบเปลยนเปนรฐบาลดจทล, นร 0403 (กร 6)/9548 ลงวนท 5 ก.ย. 2560 และวารสารยทธโกษ, การศกษาจะไปทางไหนในยค ไทยแลนด 4.0, หนาท 25 ปท 125 ฉบบ 3 เมษายน - มถนายน 2562 หนา 25-26

4 กองบรหารงานวจยและประกนคณภาพการศกษา, Thailand 4.0 โมเดลขบเคลอนประเทศไทย สความมงคง มนคง และยงยน (กรงเทพฯ: มหาวทยาลยพะเยา, 2559), 15-16.

5 สงเคราะหจากรองนายกรฐมนตร, บนทกเสนอคณะรฐมนตร เร อง แนวทางการพฒนาทกษะ ดานดจทลของขาราชการและบคลากรภาครฐเพอการปรบเปลยนเปนรฐบาลดจทล, นร 0403 (กร 6)/9548 ลงวนท 5 ก.ย. 2560 และวารสารยทธโกษ, การศกษาจะไปทางไหนในยค ไทยแลนด 4.0, หนาท 25 ป ท 125 ฉบบ 3 เมษายน - ม ถ นายน 2562 หนา 23-24 และ สมาน อศวภม เรอง การศกษาไทย 4.0 : แนวคดและทศทางใหมในการจดการศกษาไทย, Journal of Ratchathani Innovative Social Sciences : Vol.1, No. 1 (April-June 2017)

6 สงเคราะหจากสถาบนคณวฒวชาชพ “สมมนาการเตรยมความพรอมกาวสยคประเทศไทย 4.0” วารสารการพมพไทย ฉบบท 113 สถาบนคณวฒวชาชพ (องคการมหาชน) เขาถงเมอ 17 เมษายน 2562 เ ข า ถ ง ไ ด จ า ก http://www.thaiprint.org/2017/03/industrial-spending/vol 113-industrial02/ และสำนกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 - 2564), (กรงเทพฯ: สำนกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, 2559), 29-33. และเรองวสยทศนประเทศไทยสป 2570, (เอกสารประกอบการประชมประจำป 2551 ของสำนกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต)

http://www.thaiprint.org/2017/03/industrial-spending/vol113-industrial02/


75

7 กระทรวงศกษาธการ เรอง แผนพฒนาการศกษาของกระทรวงศกษาธการ ฉบบท 12 (พ.ศ.2560 – 2564) (กรงเทพฯ: สำนกนโยบายและยทธศาสตร, 2560), 10. และสำนกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 - 2564) (กรงเทพฯ: สำนกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต , 2559), 29-33.

แนวคดและทฤษฎเกยวกบคณลกษณะของผบรหารสถานศกษา

ความหมายของผบรหาร

วโรจน สารรตนะไดเสนอวาผบรหารหมายถงบคคลทรบผดชอบใหการปฏบตงานขององคกรเปนไปอยางมประสทธภาพและประสทธผลในองคการในองคการธรกจเรยกวาผ จดการ (manager) ในองคการของรฐเรยกวาผบรหาร (administrator)74

อนนท งามสะอาดใหความหมายของคำวาผ บร หารหมายถงผ ท สามารถจดการกระบวนการของการทำงานและการใชทรพยากรเพอใหบรรลวตถประสงคขององคการทตงไวไดอยางมประสทธภาพโดยมการวางแผนการจดองคกรการสงการและการควบคมเพอเปนเครองมอในการบรหารความสามารถของผบรหารสามารถวดไดจากประสทธผลและประสทธภาพของงานทเกดขน75

คารมณ เพยรภายลน ใหความหมายของคำวาผบรหารสถานศกษาหมายถงตำแหนง ซงเปนผบรหารในหนวยงานทางการศกษาโดยมลกษณะงานเกยวกบการวางแผนการดำเนนงานการประสานงานการควบคมดแลและการนเทศงานตลอดจนการตดตามและประเมนผลงานดานวชาการปกครองธรการหรอบรหารทวไปความสมพนธกบชมชนและปฏบตหนาทอน ๆ ทเกยวของ76

จากความหมายดงกลาวขางตนสรปไดวาผบรหารหมายถงผทสามารถจดการทรพยากร ในองคการใหบรรลเปาหมายหรอบรรลวตถประสงคขององคกรเปนผนำในการตดสนใจแทนกลมและ มความรบผดชอบในการปฏบตงานใหเปนไปอยางมประสทธภาพและประสทธผล

74 วโรจน สารรตนะ, การบรหารการศกษา (กรงเทพฯ: โรงพมพทพยวสทธ, 2546), 23. 75 อนนท งามสะอาด, ภาวะผนำสำหรบผบรหาร [ออนไลน], เขาถงเมอ 2 มกราคม

2562, เขาถงไดจาก http://www.sisat.ac.th/main/index.php. 76 คารมณ เพยรภายลน, ความเปนผบรหารมออาชพ [ออนไลน], เขาถงเมอ 2 มกราคม

2562, เขาถงจาก http://banpathaischool.igetweb.com/index.php.

76

ความหมายของคณลกษณะ พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถานพ. ศ. 2542 ใหความหมายของคณลกษณะวาหมายถง

เครองหมายหรอสงทชใหเหนความหรอลกษณะประจำ77 สรปวา คณลกษณะ หมายถง คณลกษณะหรอสงช ใหเหนเฉพาะตวของบคคลผ นน

ทงทมมาแตกำเนดหรอเกดจากการเรยนรซงเปนการแสดงออกทสามารถสงเกตเหนได

ความหมายของคณลกษณะของผบรหาร จงและแมกกนสน (Chung and Magginson) กลาววา คณลกษณะของผบรหารเปน

ปจจยสำคญประการหนงทสามารถทำใหการทำงานประสบความสำเรจอยางมประสทธภาพ78

เพลเลจรโนและวารนฮากาน (Pellegrino and Varnhagan) กลาววา คณลกษณะของผบรหาร หมายถง พฤตกรรมทแสดงออกของบคคลรวมทงเปนศกยภาพทางความรหรอทกษะทจะชวยใหผบรหารปฏบตงานใหสำเรจ79

ภารด อนนตนาว กลาวถงคณลกษณะของผนำ วาเปนเรองของคณลกษณะทดทมอยในตวของผนำสามารถทจะเรยนรสงสมประสบการณ ฝกฝน พฒนาตนใหเปนผนำทดได กจกรรมของกลมตาง ๆ จะสำเรจไดหรอไมเพยงไรยอมขนอยกบผนำเปนสวนใหญ คณลกษณะของผนำจงมสวนเอออำนวยใหกลมสามารถดำเนนงานของกลมไปสจดหมายปลายทางไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล80

สรปไดวา คณลกษณะของผบรหารสถานศกษาเปนสงทดทมอยในตวผบรหารอนเกดจากความร ความสามารถทมมาตงแตกำเนดและทเกดจากการเรยนรซงเปนศกยภาพทางความรหรอทางทกษะทชวยใหผบรหารสามารถปฏบตงานไดสำเรจและเปนแบบอยางทดในการบรหารบคลากรใหเหมาะสมกบงานและสรางความคนเคยใหกบบคลากรในหนวยงาน ทำใหบคลากรมความเชอมนในการปฏบตงานและทำใหงานประสบความสำเรจตามเปาหมาย

77 พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542, พมพครงท 1 (กรงเทพฯ: อกษร

เจรญทศน, 2545), 253. 78 Kase H. Chung and Leon C. Megginson, Organization Behavior

Management Skill (New York: Harper and Row Publisher, 1981), 120. 79 Pellegrino and Varnhagan, Behavior Management Skill (New York: Harper

and Row Publisher, 1985), 1. 80 ภารด อนนตนาว, หลกการ แนวคด ทฤษฎทางการบรหารการศกษา (ชลบร: มนตร,

2551), 83.

77

คณลกษณะของผบรหาร นกวชาการหลายทานไดศกษา คนควา วจยและรวบรวมคณลกษณะของผ บรหาร

ไวหลายองคประกอบ ดงน ร ง แกวแดง กลาวถงคณลกษณะของความเปนผ นำของผ บรหารสถานศกษาในยค

ปฏรปการศกษา ดงน 1. มความเปนผนำทางวชาการทเขมแขง 2. เปนผจดการทเฉยบแหลม 3. เปนผประสานชมชนทด 4. เปนผอำนวยความสะดวกทเชยวชาญ 5. เปนผทมวสยทศนทกวางไกล81 กตมา ปรดดลก ไดสรปลกษณะทดและจำเปนของผบรหารสถานศกษา ดงน 1. มความรในการบรหาร 2. รนโยบาย 3. รจกใชคนใหเหมาะสมกบงาน 4. มแผนดำเนนงาน 5. มการประเมนผล 6. มความคดรเรมในการทำงานตาง ๆ ใหเจรญกาวหนาอยเสมอ 7. มคณธรรม 8. มความซอสตยสจรต 9. มพรหมวหาร 4 10. มสงคหวตถ 4 11. มความยตธรรม 12. รจกเสยสละเพอประโยชนสวนรวม 13. มความจงรกภกดตอผบงคบบญชา 14. มมนษยสมพนธทด 15. มมนษยสมพนธ วางตวด การประพฤตปฏบตทประทบใจแกผเกยวของ 16. มใบหนายมแยมแจมใส ราเรง 17. มความเหนอกเหนใจและใหเกยรตผอน

81 ร ง แกวแดง, รเอนจเนยร งระบบราชการไทย : ขอเขยนจากประสบการณการ

บรหารงาน (กรงเทพฯ: สำนกพมพมตชน, 2541), 12.

78

18. มความอดทน 19. มความกลาหาญ 20. มความสามารถในการตดสนใจโดยเรวไมลงเล 21. มความกระตอรอรน 22. มความพรอมทจะทำงานและเปนตวอยางทดแกเพอนรวมงานในทก ๆ ดาน82 สำนกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต ไดกำหนดคณลกษณะทางการบรหารของ

ผบรหารไว 8 ดาน คอ 1. ความสามารถในการสอสาร 2. ความเชอมนในตนเอง 3. มนษยสมพนธ 4. นสยในการทำงาน 5. ความสามารถในการจดการ 6. ความยดหยน 7. ความคดรเรมสรางสรรค 8. ความเปนผนำ83 บญม เณรยอด ไดสรปสมรรถนะท จำเปนสำหรบผ บรหาร โรงเรยนตอการรองรบ

การปฏรปการศกษาวาประกอบดวย 1. ผรวมงานศรทธา 2. ทำงานเปนทม 3. เปนผนำทางวชาการ 4. มวสยทศน 5. มความคดรเรมสรางสรรค 6. มมนษยสมพนธ 7. มความร ความสามารถในการบรหาร 8. กลาตดสนใจและกลารบผดชอบ 9. ซอสตย โปรงใส

82 กตมา ปรดดลก, ความรเบองตนเกยวกบปรชญาการศกษา (กรงเทพฯ: อกษรบณฑต,

2542), 273. 83 สำนกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต, แผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2545 -

2559 (กรงเทพฯ: สำนกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต, 2545), 7-8.

79

10. เปนผประสานทด 11. เปนประชาธปไตย 12. สงเสรมและสนบสนน 13. เปนแบบอยางทด84 สำนกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอน ไดเสนอคณลกษณะ 3 ประการ ของผบรหาร

ดงทพระพทธเจาตรสไวในทตปาปณกสตร 1. จกขมา หมายถง มปญญามองการณไกล สามารถวางแผนและฉลาดในการใชคน

ซงตรงกบภาษาองกฤษวา conceptual skill หรอความชำนาญในการใชความคด 2. วธโร หมายถง จดการธระไดดมความชำนาญ เช ยวชาญเฉพาะดานตรงกบคำวา

technical skill คอความชำนาญดานเทคนค 3. นสสยสมปนโน หมายถง พงพาอาศยคนอนได ตรงกบคำวา human relation Skill คอ ความชำนาญดานมนษยสมพนธ85 กลา ทองขาวและคนอ น ๆ ไดเสนอคณลกษณะพเศษดานบคลกภาพสำหรบผ นำ

การเปล ยนแปลงคอความสามารถในการทำงานกบคน ความสามารถในการใหคาปรกษาและ การวนจฉยปญหามวสยทศนเกยวกบกระบวนการเปลยนแปลงทชดเจน86

เสรมศกด วศาลาภรณ ไดเสนอแนวคดในการเปนผนำเพอการปฏรปโรงเรยน ไว 3 ประเดน คอ

1. การรบรเกยวกบการปฏรปการศกษา 2. การพจารณาลกษณะของโรงเรยน 3. ผบรหารโรงเรยนเปนผนำทางการศกษาทสงเสรมความสำเรจของนกเรยน87

84 บญม เณรยอด, การวจยการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน (กรงเทพฯ: สถาบน

บณฑตพฒนบรหารศาสตร, 2545), 170-171. 85 สำนกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอน, สมรรถนะในการบรหารทรพยากร

มนษย (กรงเทพฯ: พรกหวานกราฟฟค, 2546), 7-9. 86 กลา ทองขาว และคณะ, การวจยและพฒนาทกษะการกำหนดดานการพฒนาของ

องคการบรหารสวนตำบล สำนกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต (กรงเทพฯ: ครสภา, 2546), 161. 87 เสรมศกด วศาลาภรณ “การบรหารแบบมสวนรวม” ใน ประมวลสาระชดวชาทฤษฎ

และแนวปฏบตในการบรหารการศกษา หนวยท 12 (นนทบร: มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, 2546), 69.

80

สำนกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา (องคการมหาชน) ไดกำหนดมาตรฐาน ตวบงช และเกณฑการพจารณาเพ อการประเมนคณภาพภายนอก ระดบการศกษา ขนพนฐาน ฉบบปรบปรง พ.ศ. 2547 ไวดงน

มาตรฐานท 20 ผบรหารมภาวะผนำและมความสามารถในการบรหารจดการ ตวบงชท 1 ผบรหารมความคดรเรมและมวสยทศน ตวบงชท 2 ผบรหารมความรความสามารถในการบรหาร ตวบงชท 3 ผบรหารมความสามารถเปนผนำทางวชาการ ตวบงชท 4 ผบรหารมความมงมนอทศตนในการทำงานและเปนแบบอยางทด ตวบงชท 5 ผบรหารมความเปนประชาธปไตย ตวบงชท 6 สถานศกษามการบรหารทมประสทธผลและผเกยวของพงพอใจในการบรหาร88 ปรชา เพชรฉกรรจ ไดสรปลกษณะของผบรหารไว 5 ดาน ดงน 1. วสยทศน 2. การตดสนใจ 3. ความรบผดชอบ 4. การตดตอสอสาร 5. คณธรรมและจรยธรรม89 แคทช (Katz) ไดกลาวถงผนำทมประสทธภาพไววาควรดทกษะของผนำซงประกอบดวย 1. ทกษะดานมโนภาพ (conceptual skill) ซ งหมายถงการมมโนภาพในระบบของ

โรงเรยนอยางกวางขวางและครอบคลมทกอยางเชนกฎเกณฑระเบยบทฤษฎเปนตน 2. ทกษะดานเทคนค ซงการดำเนนงานบางอยางกไมสามารถใชความรจากทฤษฎใด

ทฤษฎหนงมใชเพยงอยางเดยวตองมการ ประยกต ปรบเปลยน เพมเตมใหเกดการขบเคลอนงาน ทมคณภาพได

88 สำนกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา (องคการมหาชน), บนทก

สมศ. (กรงเทพฯ, ม.ป.ท.). 89 ปรชา เพชรฉกรรจ, “การศกษาคณลกษณะผบรหารสถานศกษาระดบประถมศกษา

สงกด สำนกงานเขตพ นท การศกษาระยอง เขต 1” (ปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชา การบรหารการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยบรพา, 2547), 98.

81

3. ทกษะดานมนษย เปนสงทผบรหารไมสามารถหลกเลยงไดเลยเพราะตองทำงานกบคนตองมความเขาใจในธรรมชาตของคนแตละคน ซงจะทำใหการวางคนไดเหมาะสม เกดภาวะคนสำราญงานสำเรจ องคกรกาวหนา90

บารนารด (Barnard) กลาววาคณลกษณะทดของผนำไวดงน 1. ความมชวตชวาและทนทาน (vitality and endurance) หมายถงความคลองแคลว

ตนตวอยเสมอพรอมทจะรบสถานการณทกชนดปรบตวไดและราเรงแจมใสอยเสมอ 2. ความสามารถในการตดสนใจ (decisiveness) ผนำทดตองตดสนใจถกตองรวดเรว

การตดสนใจเปนลกษณะหนงของความเชอมนในตนเองถาผนำเชอมนในตนเองกจะตดสนใจไดด 3. ความสามารถในการจงใจ (persuasiveness) หมายถงความสามารถในการสนทนา

เขยนบทความความสามารถในการจบจดสนใจของบคคลอนไดรจกเอาใจคนถกจงหวะใชภาษาไดด 4. ความรบผดชอบ (responsibility) ผ นำท ดยอมยนดยอมรบผดเม อผดพลาดและ

เตมใจรบคำตำหนและเมอรบหนาทใดมาแลวจะบากบนทำอยางถงทสดโดยไมทอดทงความรบผดชอบ จงเปนคณลกษณะทจำเปนสำหรบผนาทกคน

5. ความฉลาดไหวพรบ (intellectual capacity) ความฉลาดไหวพรบจำเปนทสดสำหรบผนำทกประเภทความฉลาดไหวพรบจะมไดเมอผนำเปนคนมความรดงานนโยบายกระบวนการบรหารมความสามารถในการวนจฉยสงการสนใจในเรองตาง ๆ รอบดานมความคดรเรม91

แนวคดของสเตตท (Stadt) ไดกลาวถงคณลกษณะผนำไวดงน 1. ยดเกณฑมาตรฐานในการทำงาน 2. เปนทพงพาและชวยเหลอคนอนได 3. กลาคดกลาทำ 4. มความรบผดชอบ 5. มความสามารถในการแบงงานใหผรวมงาน 6. มวนยในตนเอง 7. มความคดรวบยอด 8. มมนษยสมพนธ 9. มความสามารถในการสอสาร

90 Daniel Katz, “Skills of Dffective Administrator” Harvard Business Review.

(January –February, 1955): 42. 91 Chester I. Barnard, Organization and Management (Cambribge,

Massachusetts: Havard University Press, 1969), 93.

82

10. แขงแรงและมสขภาพด 11. มสตปญญาด 12. มความสามารถในการจดระบบงาน 13. มความสามารถในการตดสนใจด92 คอรแมน (Forman) ไดกลาวถงคณสมบตของผนำทมประสทธภาพวาควรมลกษณะ

คอมความฉลาดมความคดสรางสรรคมความสามารถในการนเทศคนอนไดมจตใจมนคงเชอตนเอง มการตดสนใจดและมวฒภาวะ93

แคมปแบล (Campbel) ไดกลาวถงคณลกษณะประจำตวของผนำทมประสทธภาพควรมคอมความฉลาดมความรบผดชอบมความรอบรในเรองทตนทำสขภาพทางกายสมบรณสอความหมายดมอารมณขน94

ควเบล (Quible) ไดกลาวถงคณลกษณะทดของหวหนาหรอผนำวา ตองประกอบดวย 1. มศลปะในการทำงาน 2. ฉลาดรอบร กลาตดสนใจ 3. ศกษาหาความรเพมเตมและใสใจปรบปรงงาน 4. มความซอสตยขยนและมความคดรเรม 5. มความยตธรรม 6. สขภาพแขงแรง 7. ทำงานรวมกบผรวมงานได95

สตอกดลล (Stogdill) ไดสงเคราะหงานวจยและพบวามคณลกษณะของผนำบางประการทพบเสมอในผนำทมประสทธผล ไดแก

1. การมความรบผดชอบ 2. มความมงมนทจะทำงานใหสำเรจ

92 Ronald W. Stadt, Managing Career Education Programs (Englewood

Cliffs,New Jersey: Prentice-Hall, 1974), 49. 93 A.K. Korman and R. Tanofsky, “Statistical problems of contingency models

inorganizational behavior” Academy of Management Journal (1975): 393. 94 Ronald Campbell and other, Introduction Administration, 4th ed.

(Boston: Allyn and Racon Inc., 1977), 68. 95 Zane K. Quible, The Administrative Office Management Function,

2nd ed. (Winthrop Publishers, Inc., 1980), 15-17.

83

3. มความแขงแรง 4. มความเพยรพยายาม 5. รจกเสยง 6. มความคดรเรม 7. มความเชอมนในตนเอง 8. มความสามารถทจะจดการกบความเครยด 9. มความสามารถทจะมอทธพลตอคนอน96

ผบรหารสถานศกษาควรมคณลกษณะบางประการทแตกตางจากบคคลทวไป ลกษณะของผบรหารทจะนำพาสถานศกษาไปสความสำเรจไดดนน มนกวชาการและนกการศกษาไดกลาวถงคณลกษณะไวดงน

จรส อตวทยาภรณ กลาวถงคณลกษณะม 2 ดานดงน 1) คณลกษณะทางวชาชพ มความ เปนผนำทเขมแขง โดยเฉพาะผนำการเปลยนแปลง สามารถชกนำหรอสรางแรงจงใจใหผรวมงาน เกดการเปลยนแปลงทางปฏบตงานทางการศกษาใหเปนไปตามเปาหมาย เปนผมวสยทศน มเปาหมาย ทางการศกษา มการวางแผนการทำงาน มความรเรมสรางสรรค บรหารงานโดยมงเนนประโยชนสงสดตอการพฒนาการเรยนรของผเรยนและรจกแสวงหาความรใหทนตอความเปลยนแปลงของสงคม ผบรหารทม 2) คณลกษณะสวนบคคลดงน 1) ซอสตยตอวชาชพ เคารพเอกสทธขององคการและ ฝายบรหาร 2) ยดมนในความยตธรรม คณธรรมและรกษาผลประโยชนของทกฝาย 3) วางตวและมจดยน ในฐานะฝายนายจางอยางเปนธรรมโดยคำนงถงผลประโยชนของนายจางและสทธอนพงมพงได ของลกจาง 4) รกษาและปฏบตตามกฎหมาย ระเบยบขอบงคบในการทำงาน ขอตกลงเกยวกบสภาพการจาง หรอขอตกลงอนระหวางนายจางกบลกจางอยางเครงครด 5) มทศนคตทดตอทกฝาย97

สงเวยน แสนสวสด คณสมบตของผบรหารยคใหม เปน 10 ลกษณะดงน 1) เปนคนด มคณธรรม 2) วสยทศน/มองไกล 3) มงมน 4) เชอมนในสงททำ 5) การมสวนรวม 6) กลาทจะเปลยน 7) มองโลกในแงบวก 8) ทำงานรวมกนเปนทม 9) เหนคณคาของการฝกอบรม 10) พฒนาตนเอง ตลอดเวลา98

96 Ralph M. Stogdill, Handbook of Leadership : A Survey of Theory and

Research (New York: The Free Press, 1981), 74. 97 จรส อตวทยาภรณ, ผบรหารยคใหม (สงขลา: โรงพมพมหาวทยาลยสงขลาณครนทร,

2560), 7-10. 98 สงเวยน แสนสวสด, ผบรหารยคใหม, เขาถงเมอ 19 เมษายน 2562, เขาถงไดจาก

https://www.gotoknow.org/posts/430695.

https://www.gotoknow.org/posts/430695

84

ถวล มาตรเลยม ใหทศนะวาการเปนผบรหารโรงเรยนทมประสทธภาพ สรางประสทธผล ในงานนนตองพฒนาตนเองใหมคณลกษณะสำคญอยางนอย 4 ประการคอ 1) ภาวะผนำของผบรหารเปนปจจยสำคญทมพลงสงสดในการกำหนดประสทธผลของโรงเรยนและกำหนดประสทธภาพของผบรหาร ประกอบดวย 1.1) ความมงมนทจะนำคณะบคลากรและตงใจทจะปฏบตงานดวยความ กระตอรอรน สขมรอบคอบกบปญหาทย งยากซบซอน 1.2) มความคดรเรมสง 1.3) มงเปาหมาย ความร มความกระจางชดเกยวกบกระบวนการสอน มความเขาใจเปาหมายขององคการ (โรงเรยน) 1.4) เปนตวอยางทดดวยการทำงานหนก 1.5) ตระหนกถงเอกลกษณเฉพาะของคร-อาจารยแตละคน เชน ทาทาง เจตคต ทกษะตาง ๆ เพอใหการสนบสนนใหสอดคลองกบเอกลกษณเฉพาะเหลานน คอสามารถมอบหมายงานการสอนใหตรงกบความสามารถและความถนดของคร -อาจารย 1.6) มความสามารถสรางความเปนผนำใหกบคร- อาจารย 1.7) สรางบรรยากาศการเรยนร มภาวะ ผนำทางการศกษา ลดงานประจำลง 1.8) สงสำคญยง คอเปนผบรหารเชงรก (Proactive) มากกวา เชงรบ (Reactive) นนคอเขาหาปญหา ควบคมสถานการณ เตรยมพรอม ปองกนสบคน ปรบประยกตเทคนคและวธการตาง ๆ ใหทนสมยสอดคลองกบสถานการณท เปล ยนแปลง แทนท จะดำรง สถานการณไปเร อย ๆ ปลอยใหปญหาและเหตการณตาง ๆ เกดข นแลวจงแกไขหรอจดการ 2) ความสามารถในกระบวนการแกปญหา ภารกจของผบรหารโรงเรยนในแตละวนจะเกยวของอยกบกจกรรมหลกสำคญอยสองประการ คอ การแกปญหาและการตดสนใจซงจะเรมตงตอนเชาเรอยไป จนกระทงเยนหรอในบางครงตอเนองไปจนถงชวงกลางคนดวยหมนเวยนอยเชนนวนแลววนเลาผบรหารทกลาแกรงทประสบผลสำเรจจะตองเปนผทมความอดทนตอความหลากหลาย คลมเครอของ ปญหาและสถานการณแตละวนซงยากแกการคาดเดาวาอะไรจะเกดขนและในขณะเดยวกนกสามารถจดการกบสถานการณดงกลาวไดอยางมประสทธภาพ 3) ทกษะทางสงคม ผบรหารจะตองมองเหน ความสำคญของสภาพแวดลอมทางสงคมภายในโรงเรยน การมความรความสามารถและทกษะทางสงคมจะชวยใหการบรหารงานดำเนนไปดวยความราบรนและประสบความสำเรจ ผบรหารจะตองเปนมตรกบทกคนและในขณะเดยวกนกแสดงออกถงภาวะผนำตามบทบาทหนาทและสถานการณ สรางความเชอถอศรทธาและมงมนเพอแสวงหาความรวมมอบำรงรกษาความสมพนธทดกบหนวยงาน ทเกยวของ รวมถงผปกครอง ชมชน และทองถน 4) ความรความสามารถในวชาชพ ผบรหารทมประสทธภาพ จะมความร ความสามารถในการวจยหรอประยกตงานวจยมาใชใ นการบรหาร ประยกตใชในการเรยนการสอน มทกษะการสอน สามารถสาธต นเทศคร-อาจารยได มความระมดระวง ในการตดสนใจทสงผลตอการเรยนและการสอน เชน เกยวกบตารางสอน งบประมาณ เครองมอหรออปกรณ ตลอดจนสอการเรยนการสอนทกประเภท นอกจากนจะตองคำนงถงความตองการของชมชนและนำมาบรณาการในเปาหมายของโรงเรยนแลวรอยรดสแผนปฏบตการ99

99 ถวล มาตรเลยม, การปฏรปการศกษาโรงเรยนเปนฐานการบรหารจดการ (กรงเทพฯ:

เสมาธรรม, 2549), 121-123.

85

สถาบนพฒนาผ บรหารการศกษา ไดจดทำหลกสตร ผ บรหารสถานศกษามออาชพ โดยกำหนดลกษณะของผบรหารสถานศกษามออาชพไว 6 ประการ คอ 1) การเปนผมคณธรรม จรยธรรม ในเร องตอไปน คณธรรม จรยธรรมสำหรบผ บรหารมออาชพ การบรหารงานบคคล ตามแนวคดศาสนา การบรหารจดการภมปญญาไทย เพ อการพฒนาในดานคณธรรม จรยธรรม 2) การเปนผนำดานการจดระบบ ในเรองตอไปน พฒนาองคการแหงการเรยนร จดระบบและใชระบบสารสนเทศและการสอสาร การจดระบบเครอขายเพอพฒนาคณภาพการศกษา การบรหารจดการสงแวดลอมทงระบบ 3) การเปนผนำดานวชาการในเรองตอไปน การพฒนาหลกสตรเพอความเปนเลศ การพฒนารปแบบกระบวนการเรยนร การพฒนาครตามแนวปฏบตการศกษา การวจยเพอพฒนาคณภาพ การประเมนผลเพอพฒนาคณภาพผเรยน 4) การเปนผนำดานการบรหารจดการ ในเรองตอไปน การวางแผนกลยทธ การบรหารแบบมสวนรวม ผบรหารเปนผนำการเปลยนแปลง การบรหารความขดแยง การบรหารทรพยากรอยางมประสทธภาพ ใชเทคนค การบรหารจดการ แนวใหม 5) การเปนผนำดานสงคมและชมชนในเรองตอไปน การบรหารจดการโรงเรยน เพอชมชนและสงคม การบรหารในบรบททมอทธพลตอการเปลยนแปลงในสงคมบรหาร 6) การเปนผนำ การพฒนาตนเองเชงบรหารในเรองการพฒนาตนเองเพอเปนผบรหารมออาชพ100

สมชาย เทพแสง กลาววาผนำการศกษาในยคเทคโนโลย หรอ E – Leadership ควรมลกษณะ 10 E ดงน 1) Envision ผนำตองสรางวสยทศนอยางชดเจน โดยเฉพาะมความคดสรางสรรค จนตนาการทกวางไกล เนนการบรณาการเทคโนโลยในการบรหารและการจดการ รวมทงการเรยน การสอน 2) Enable ผนำการศกษาตองมความสามารถในการบรหารและการจดการ โดยบรณาการ เทคโนโลยในหลกสตรโรงเรยน ระบบการบรหาร การปฏบตงาน ในโรงเรยน 3) Empowerment ผนำการศกษาตองเขาใจและหยงร ความสามารถของบคลากรในโรงเรยนไดเปนอยางด รวมทง สามารถกระจายอำนาจใหบคลากรไดอยางเหมาะสม 4) Energize ผนำการศกษา ตองหมนจดพลงและประกายไฟอย ตลอดเวลา เพ อใหเกดพลงในการทำงาน เกดความกระตอรอรนขวนขวายตลอดเวลา 5) Engage ผนำการศกษาตองตงใจและจดจอตอการทำงาน โดยมความมงมนอยางแรงกลา เพอใหงานประสบผลสำเรจ และตองตงความหวงใหสงและคอย ๆ นำองคกรไปสเปาหมายทวางไว 6) Enhance ผนำการศกษาจะตองยกระดบผลการปฏบตงานใหเกดความเจรญกาวหนาอยางตอเนอง โดยมมาตรฐานเปรยบเทยบ (Bench Marking) ไวอยางชดเจน 7) Encourage ผนำในยคโลกาภวตน จำเปนอยางยงทจะใชแรงจงใจตอบคลากรใหรวมมอรวมใจปฏบตหนาทอยางมความสข การสราง

100 สถาบนพฒนาขาราชการพลเรอน, ชดการเรยนดวยตนเอง หลกสตรการบรหารงาน

การบรหารจดการภาครฐแนวใหมชดท 6 การจดการงบประมาณแบบมงเนนผลงาน (กรงเทพฯ: โรงพมพอาทตย โพรดกส กรป, 2547), 2.

86

สภาพแวดลอมและบรรยากาศทเปนมตรจะสนบสนนงาน ใหประสบผลสำเรจ 8) Emotion ผนำตอง มคณภาพทางอารมณ มความสามารถหยงร จตใจของบคลากรและอานใจคนอนได รวมทงเนน การทำงานทเกดจากความพงพอใจทงสองฝายทงตนเองและบคลากรทรวมงาน สรางทศนคตทางบวก มอารมณขน สขมรอบคอบ 9) Embody ผ นำการศกษา จะตองเนนการทำงานท เปนรปธรรม เนนเปาหมายหรอผลงานทสมผสได ไมวาจะเปนการวางแผน การปฏบตงาน การสอสาร การตดตามและการประเมนผล ควรใชวธการทเปนรปธรรมชดเจน และ 10) Eagle ผนำการศกษาเปรยบประดจ นกอนทรทมองไกลและเนนในภาพรวมกวาการมองรายละเอยด ผนำควรมองเปาหมายและผลงานเปนหลก สวนรายละเอยด เปนหนาทของเจาของงานทจะทำใหการปฏบตงานเกดประสทธภาพ E – Leadership หรอผนำในยคโลกาภวตน จงเปนผนำยคใหมอยางแทจรง ผนำการศกษาซงถอวา เปนผควบคมกลไก และขบเคลอนการศกษาไปสเปาหมายแหงการปฏรปการศกษา ไมวาจะอยในระดบกระทรวงศกษาธการ ระดบสำนกงานตาง ๆ รวมทงผ บรหารโรงเรยนจงตองปรบเปลยน กระบวนทศนทสำคญ โดยเนนการบรณาการเทคโนโลยในระบบการศกษา คำนงถง 10 E ในการ บรหารและการจดการ โดยเฉพาะควรมงคณภาพการศกษาเปนเปาสงสด โดยหวงวาคณภาพของผเรยน ทงดานความรความสามารถ คณธรรมจรยธรรมและสามารถแขงขนกบนานาประเทศไดอยาง มเสถยรภาพ101

ธระ รญเจรญ กลาวถงลกษณะผบรหารสถานศกษามออาชพ ดงตอไปน 1) มความถนด ในการเปนผ นำ และลกษณะนสยในการทำงานรวมกบผ อ น 2) มความร ความเขาใจในศาสตร ทเกยวของกบวชาชพ 3) มบคลกภาพทนาเชอถอ 4) มคณธรรม จรยธรรม เปนทยอมรบของสงคม และมจรรยาบรรณ 5) มทกษะความสามารถในการปฏบตหนาทในศาสตร ทเกยวของ 6) บรหารโดยเนนสภาพปญหาและความตองการเปนทตง 7) บรหารงานเชงรก 8) พฒนาโรงเรยนใหเปนองคกรแหงการเรยนร 9) มงผลประโยชนของผมสวนไดสวนเสยเปนทตง102

ศกด ไทย สรกจบวร จำแนกถงคณลกษณะของผ บรหารท จะสงผลตอการบรหาร จดการศกษาอยางมออาชพ 10 ประการ คอ 1) มความพรอมทางดานขอมลสารสนเทศ 2) มความร ทางวชาชพ 3) มความรเทาทนในสถานการณ 4) มทกษะในการเขาสงคม 5) มทกษะ ในการคด

101 สมชาย เทพแสง, “ผบรหารมออาชพ” ขาราชการคร 20, 3 (มถนายน-กรกฎาคม

2543): 20-23. 102 ธระ รญเจรญ, ความเปนมออาชพในการจดและบรหารการศกษายคปฏรป

การศกษา (กรงเทพฯ: แอล.ท.เพรส, 2550), 28-29.

87

วเคราะหปญหา แกปญหาและตดสนใจ 6) การควบคมอารมณ 7) มพฤตกรรมกลาเสยง 8) มความคดรเรมสรางสรรค 9) มความรสกไวตอบคคลอน 10) มความใฝรและฝกฝนการเรยนร103

สำนกวชาการและมาตรฐานการศกษา กลาวถงผบรหารสถานศกษา ทสามารถนำพาให สถานศกษามความเจรญกาวหนาในทก ๆ ดานไดนนตองอาศยคณสมบตทสำคญคอ มความรกและศรทธาในวชาชพคร มวสยทศนกวางไกลใชหลกธรรมทางศาสนาเขามาประยกตใชเพอการปฏบตงาน อยางเหมาะสม มความใฝร ใฝเรยนและม งแสวงหาความรใหม ๆ อยเสมอ เพ อใชเปนแนวทาง ในการพฒนางานใหเปนไปอยางมประสทธภาพและประสทธผลสงสดโดยใชระบบประกนคณภาพ เพอการขบเคลอนและพฒนางาน104

สำนกงานคณะกรรมการขาราชการครและบคลากรทางการศกษา กลาวถงคณลกษณะ ผอำนวยการสถานศกษาทพงประสงค ประกอบดวย รก ศรทธา ภาคภมใจในศกดศรและเกยรตภม ของความเปนผอำนวยการสถานศกษามงมนในการบรหารจดการหลกสตรและการเรยนรทเนนผเรยนเปนสำคญ สรางวฒนธรรมคณภาพและวฒนธรรมประชาธปไตยใน การปฏบตงานโดยกระบวนการ มสวนรวม มวนย คณธรรม จรยธรรมและจรรยาบรรณวชาชพ มบคลกภาพทเหมาะสมกบการเปนผอำนวยการสถานศกษาและเรองอน ๆ ทเกยวของ105

องคประกอบของคณลกษณะผบรหาร แนวคดเกยวกบคณลกษณะของผบรหารทมประสทธภาพนนมนกวชาการทงในและ

ตางประเทศไดกลาวถงผบรหารทมประสทธภาพไวหลากหลายดงน (human skill) คอผนำตองมทกษะและมความสามารถในการอย อยางมนษยกบมนษยปฏบตตอผ อ นดวยความเขาใจกบม มนษยสมพนธทำงานรวมกนกบผอนไดดเปนตน 3) ทกษะดานเทคนค ( technical skill) หมายถง การรจกใชกลวธการแกปญหาและตดสนใจทงดานการบรหารและดานปฏบตงานสตอกดล (Stogdill) ไดรวบรวมจำแนกคณลกษณะทดของผนำไวดงน 1) คณลกษณะทางกายเปนผแขงแรงมรางกายสงา 2) พนฐานทางสงคมเปนผมการศกษาดและมสถานภาพทางสงคมด 3) สตปญญาฉลาดตดสนใจดม

103 ศกดไทย สรกจบวร, การแสวงหาแนวทางการพฒนาภาวะผนำของผบรหารมอ

อาชพ กรณผบรหารการศกษาและผบรหารสถานศกษา (สกลนคร: สถาบนราชภฏสกลนคร, 2549), 11-13.

104 สำนกวชาการและมาตรฐานการศกษา, แนวทางการบรหารจดการหลกสตร ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551, พมพครงท 2 (กรงเทพฯ: โรงพมพชมนม สหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จำกด, 2552), 77.

105 สำนกงานคณะกรรมการขาราชการครและบคลากรทางการศกษา , คมอประเมนสมรรถนะคร, ฉบบปรบปรง (กรงเทพฯ: สำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน, 2553), 31.

88

ความสามารถในการตดตอสอสาร 4) บคลกภาพมความคดรเรมสรางสรรคมความเชอมนในตนเอง 5) ความสมพนธกบงานโดยมความรบผดชอบขยนและอดทน 6) ลกษณะทางสงคมมเกยรตและรวมงานกบผอนอยางมศกดศร106

บาส (Bass) ไดทำการสำรวจคณลกษณะของผนำไวดงน 1) คณลกษณะทางกาย ไดแก การมสขภาพแขงแรงสงา 2) คณลกษณะภมหลงทางสงคม ไดแก การเปนผมการศกษาดมฐานะทางสงคมดเปนทยอมรบยกยองของบคคลอน 3) คณลกษณะทางสตปญญา ไดแก การเปนผมความร ความสามารถมปฏภาณไหวพรบด 4) คณลกษณะทางบคลกภาพ ไดแก การเปนผทมความสามารถ ในการปรบตวเขากบสถานการณการเปลยนแปลงมความเชอมนในตนเอง 5) คณลกษณะทเกยวของกบงาน ไดแก การเปนผทมความรบผดชอบตอหนาท 6) คณลกษณะทางสงคม ไดแก การเปนผทมมนษยสมพนธดวางตวในการเขาสงคมไดอยางเหมาะสม107

เฮลเลอรและพอรเตอร (Heller and Porter) ไดกลาวถงคณลกษณะของผ บรหาร ชาวองกฤษและอเมรกนมคณลกษณะของบคคล 16 ปจจยคอ 1) ความสามารถในการเขาใจผอน (ability to understand people) 2) ความเฉลยวฉลาด (high intelligence) 3) การยอมรบความ คดเหนทแตกตาง (acceptance of new ideas) 4) การตดสนใจทรวดเรว (rapid decision making) 5) ความสามารถในการพด (verbal ability) 6) ความเตมใจในการรบฟงความคดเหนของผอน (willingness to seek other opinions) 7) ความเตมใจในการสงขอมล (willingness to pass on information) 8) ความเต มใจในการยอมร บข อผ ดพลาด (willingness to admit mistake) 9) ความพรอมในการอภปรายกบผรวมงาน (available for discuss with workers) 10 ความสามารถ ดานเทคนค (technical ability) 11) ความรสกตลกขบขน (sense of humor) 12) การใหความเคารพ ตลอดจนความใกลชดสนทสนม (no loss of respect through familiarity) 13) การเปนผเขาสงคม หรอทำการตดตอไดอยางยอดเยยม (good mixer) 14) การเปนผสงเกตการณ สงเกตกฎระเบยบ อย า ง เคร งคร ด ( strict observer of regulations) 15 ) การม ล กษณะท าทางท ส ง า ง าม

106 Daniel Katz, “Skills of Effective Administrator” Harvard Business Review.

(January - February, 1955): 42. 107 Ralph M. Stogdill, Handbook of Leadership: A Survey of Theory and

Research (New York: The Free Press, 1974), 74-75.

89

(Smart appearance) 16) ความสามารถในการทำงานรวมกบผอนใหประสบความสำเรจ (ability to do job done by worker)108

ไทรซและเบเยอร (Trice and Beyer) เสนอวาผบรหารใหมของหนวยงานทจะบรหาร ใหมประสทธภาพนนจะตองมสวนรวมในการกำหนดหรอเปลยนแปลงวฒนธรรมขององคการเพราะเมอเขามาใหมพวกเขากจะนำคานยมความเชอวธคดวธการทำงานของคนเขามาดวยซงอาจขดแยงกบวฒนธรรมเดมพวกเขาจะเสนอใหมการเปลยนธรรมเนยมปฏบตบางอยางในหนวยงานทลาสมยหรอ ไมมประสทธภาพสมาชกในหนวยงานอาจมการถกเถยงอภปรายถงขอดขอเสยของวธการแกปญหาของผนำดงกลาวความคดทดหรอเปนไปไดกจะถกคดเลอกนำไปลองปฏบตเมอเวลาไดพสจนแลววาความคดและวธแกปญหาน นใชไดผลสมาชกสวนใหญกจะยอมรบวธคดวธแกปญหาเหลานน กจะกลายเปนความเขาใจรวมกนของหนวยงานซงผบรหารใหมทเปนทางการคอมตำแหนงบรหาร จะประสบความสำเรจในการมสวนกำหนดหรอเปลยนแปลงวฒนธรรมองคการมากกวาผบรหาร ทไมเปนทางการทางการ109

โจเลแมน (Goleman) กลาววา คณลกษณะและความสามารถของผนำมความสำคญ ในการสรางความดเดนเปนเลศในชวตจรง สงผลใหผ นำประสบความสำเรจในการบรหารงาน ประกอบดวย

1. รจกตนเองในทก ๆ ดาน โดยเฉพาะอยางยงดานอารมณ 2. ความสามารถควบคมอารมณและความรสกเฉพาะหนา รวมทงแรงกระตนอารมณ

จากปจจยภายในและภายนอก 3. ความขยน มงมน ไมทอถอย 4. ความกระตอรอรน 5. ความสามารถมองจากมมมองของคนอน 6. ความคลองแคลวชำนาญทางสงคม110

108 F. A. Heller and L. W. Porter, Personal Characteristics Conductive to

Success in Business quoted in Maureen Guirdham, Interpersonal Skills at Work (Great Britain: Prentice Hall International (UK) Ltd., 1990), 57.

109 H. M. Trice, and J. M. Beyer, The Cultures of Work Organizations (Englewood Cliffs, N. J. Prentice Hall International, Inc., 1993), 131.

110 Daniel Geloman, Emotional Intelligence : the Groundbreaking book that Redefines What it Means to be Smart (New York, 1995), 125.

90

เซอรจโอวานน (Sergiovanni) ไดเสนอยทธวธและยทธศาสตรหลก 10 ประการของ การเปนผนำทมคณภาพ (The 10-P Model of Quality Leadership) โดยกลาววาผนำทมคณภาพจะตองมลกษณะดงน 1) ความจำเปนพนฐาน (prerequisites) ไดแกทกษะทจำเปนของผนำทจะพฒนาและคงความสามารถของการเปนผนำเบองตนไวซ งทกษะเหลานมกลาวไวในทฤษฎผ นำ มากมายเชนทกษะการแกขอขดแยงรปแบบการตดสนใจการบรหารงานเปนทมและกระบวนการกลม เปนตน ทกษะของการเปนผนำจดเปนยทธวธในลกษณะทวาทกษะเหลานเปนเรองสถานการณเฉพาะ เปนเรองราวทเกดเปนระยะสน ๆ และเนนทจดมงหมายเฉพาะทจะใหผลผลตออกมาจะพบวาผนำทประสบความสำเรจสวนใหญมกจะมทกษะพนฐานเหลานอยในตวของแตละคนอยแลวเวนเส ยแตวา จะมทกษะทางนเกงมากนอยตางกนเทานน 2) การมองการณไกล (perspective) ไดแก ความสามารถของผนำทสามารถมองเหนความแตกตางระหวางยทธวธและยทธศาสตรและเขาใจทจะนำมาสมพนธกนไดอยางดผนำทมองเหนการณไกลจะเปนคนทมองอะไรไดกวาง ๆ มความอดทนมแนวความคดไกล ซงทำใหสามารถเขาใจอะไรไดโดยใชเวลาเพยงเลกนอยผลผลตทไดคมคา 3) มหลกการ (principle) ในการบรหารงานนนผนำจะตองมแนวความคดหรอหลกการในการทจะปฏบตงานนน ๆ หลกการ กอใหเกดบรณาการและมความหมายตอผนำอยางมากผบรหารระดบสงในองคการธรกจ 282 แหง ยอมรบวาหลกการชวยเหลอทำใหเกดความกาวหนาในการทำงานเปนอยางด 4) หลกในการทำงาน (platform) ไดแก การทจะนำเอาหลกการในขอขางตนในการปฏบตงานและวางเกณฑหรอมาตรฐานในการทำงานหลงจากทไดทำการตดสนใจแลวหลกในการทำงานจะมสวนชวยการตดสนใจไดอยางด หลกการทำงานในดานการศกษาหรอลานธรกจอน ๆ ยอมมผลตอผนำทมคณภาพเชนเดยวกน 5) หลกการปกศรอง (politics) ผนำควรมลกษณะของการเปนนกปกครองนนคอมความสามารถ ในการใชอทธพลตอบคคลหรอกลมไดชวยทำงานเพอใหงานบรรลเปาหมายเรองการปกครองมกจะมเรองอำนาจ (power) เขามาเกยวของดวยอำนาจเปนเรองสำคญในการกระทำของผนำเพราะสามารถทจะทำใหเกดผลตาง ๆ ขนไดผนำและอำนาจนจะไปควบคกนเสมอเชนผบรหารโรงเรยนตองสราง ความรวมมอเพอใหครไดทำงานดวยความสมครใจ 6) ความมงประสงค (purposing) ผนำทดเวลาปฏบตงานควรตงความหมายในการทำงานเพราะความมงหมายจะชวยแสดงใหเหนถงแนวท าง ในการทำงานความสำเรจและความผดพลาดนอกจากน การมความม งหมายยงชวยใหผ นำ ไดจดกจกรรมตาง ๆ ตามหลกการและวธดำเนนการและเปนเครองชวยประสานใหผปฏบตงานไดเขาใจและดำเนนไปตามทางเดยวกน 7) การวางแผน (planning) การวางแผนเปนการเชอมโยง ความมงหมายและโครงการปฏบตงานระยะยาวใหเปนเชงประจกษการวางแผนเปนสงทผนำไมควร ขาดในการบรหารงานเพราะการวางแผนจะชวยทำใหโครงสรางใหญของงานออกมาในรปของ การนำไปปฏบตและจะไดทราบวาอะไรควรทำเปนขนตอนทจะชวยใหเกดความสำเรจการวางแผน คลาย ๆ กบขอกำหนดทางยทธศาสตรของผบรหารซงจะออกมาเปนวธการบรหารโดยยดวตถประสงค

91

ในแงของยทธวธเชนผลผลตเฉพาะในระยะสนหรอตารางการทำงานตาง ๆ ในรปของ Gantt chart หรอ PERT เปนตน 8) ความยนหยด (persisting) ผนำทดควรจะมความยนหยดหลกการทสำคญ ทไดกำหนดไวเปนเปาประสงคและผลผลตทงมความหมายวาผนำจะตองเขาใจถงคณคาถงสงทจะไดรบดวยความยนหยดของผนำจำเปนจะตองสอความหมายใหถกตองและเขาใจตรงกนเพอไมให เกดปญหาการทำงานและควรยนหยดในหลกการอนกอใหเกดประโยชนสงสดแกหนวยง านนน ๆ 9) การบรหารคน (people) ถาปราศจากความปรารถนาดจากบคคลอนในหนวยงานแลวความสำเรจของงานนนจะมไดนอยมากดงนนถาผนำหวงทจะแสวงหาผลงานทดควรจะไดแสวงหาชองทางทจะ เขาใกลเปาประสงคหรอวตถประสงคและความตองการของหนวยงานจดประสงคของการบรหารงาน ในหนวยงานควรเปนการพฒนาบคคลในหนวยงานใหเจรญงอกงามข น 10) ความรกองคการ (patriotism) เมอทกสงทกอยางไดรบการปฏบตแลวสงทผนำตองคำนงถงมากกวาวธการจดการกคอการแสดงออกอยางมวฒนธรรมในหนวยงานทประสบความสำเรจสงคนทำงานมกจะตกลงกนวา“ ลกษณะใดควรทำและจะทำอยางไรแลวสมาชกของหนวยงานยงจะแสดงออกถงความรกองคการ อยางซอสตยลกษณะความรกชาตของหนวยงางานยงจะแสดงออกถงความรกองคการอยางซอสตย ลกษณะความรกชาตของหนวยงานอาจจะดไดจากวตถประสงคทเปนทยอมรบมการทำงานหลก มความตระหนกในสงทเขากำลงทำอยและทำงานอยางมความหมายไมใชทำดวยความกระหาย เซอรจโอวานน (Sergiovanni) ไดพยายามแสวงหาคณลกษณะของผ นำซ งมความสมพนธกบ การทำงานทเปนระบบมาก ๆ โดยผนแปรไปตามหลกการเปนผนำทมคณภาพหลาย ๆ ประการผลการวจยสรปคณลกษณะทวไปสามประการของผนำทมการทำงานเปนระบบสงคอ 10. 1) ผนำทม ผลการทำงานจะใชเวลานอกในการทำงานมากทำงานหนกระทดลองในสงซงสงสยพยายามศกษาถง ปญหาในระบบการทำงาน 10. 2) ผ นำท มผลการทำงานสงจะมความร สกรนแรงมากเก ยวกบ วตถประสงคของระบบไมวาจะเปนโครงสรางหรอการทำงานอดตการทำงานหรอความม นคง ในอนาคตมความตองการใหระบบประสบผลสำเรจตองการใหระบบมสวนชวยสงคมชวยสรางคณภาพชวตของคนซงรวมอยในระบบเหนความสำคญของวตถประสงคขององคการและคณคาทไดรบ 10. 3) ผนำทมผลการทำงานสงจะเนนเรองตวแปรทสำคญ ๆ พรอมทงการคำนงถงความสำคญในการตงจดประสงคและคณคาขององคการโดยใหผปฏบตเขาใจวาสงใดเปนจดประสงคสำคญ111

ยค (Yuki) ไดทำการวจยและสรปคณลกษณะของผนำทมประสทธภาพคอ 1) คณลกษณะ ของภาวะผ นำท ประสบความสำเรจประกอบดวยการปรบตวเขากบสถานการณ (adaptable) มความฉบไวตอสภาพแวดลอมทางสงคม (alert) มความทะเยอทะยาน ambitious) และมงทำงาน

111 Thomas Sergiovanni, Leadership for the school house: how is it

different? : Why is it important? (New York: McGraw-Hill, 1996), 334.

92

เพอความสำเรจ (achievement oriented) ทำงานในเชงรก (Assertive) เปนผทใหความรวมมอกบ ผ อ นได (cooperative) มความสามารถในการตดสนใจ (decisive) เปนท พ งพงของผ ข นได (dependable) มความสามารถในการครอบงำผ อ น (dominant)เปนผ ท มพลงสง (energetic) เปนผท ยนหยดในการทำงาน (persistent) มความเช อม นในตนเอง (self-confident) อดทนตอ แรงกดด น ( tolerant of stress) เต มใจท จะร บผ ดชอบ (willing to assume responsibility) 2) ทกษะของภาวะผนำทประสบความสำเรจประกอบดวยมความฉลาด (clever) มทกษะในการคด (Conceptually skilled) มความคดรเรมสรางสรรค (Creative) มกศโลบายทางการทต (diplomatic) และยทธวธ (tactful) มความสามารถในการพด (fluent in speaking) มความรเกยวกบกลมงาน (knowledgeable about the group task มทกษะทางการบรหาร (organized) มทกษะทางการ จงใจ (persuasive) มทกษะทางสงคม (socially skilled)112

สเปรทเซอร , แมคคอลและมาโอนย (Spreitzer. McCall and Mahoney) ไดเสนอ แนวความคดวาผบรหารทมประสทธภาพควรประกอบดวย 1) คณลกษณะตานพฤตกรรม (behavior) ประกอบดวยการใชความคดยอนกลบใหเปนประโยชน (uses feedback) คนหาความคดจากผอน เสมอ (seeks feedback) แสวงหาประโยชน จากความต างของวฒนธรรม (Cross Cultural adventurous) พฒนาตนเองอยเสมอ (seeks opportunities to learn) เปดใจรบฟงคำวพากษวจารณ ({s open to criticism) มความยดหยน ( is flexible) 2) คณลกษณะดานสมรรถนะในการทำงาน Competencies) ประกอบดวยสงเกตไดถงความแตกตางทางวฒนธรรม (is sensitive to cultural differences) ม ความซ อส ตย (acts with integrity) แสวงหาความสำเร จ is committed to Success) มความเชยวชาญในการทำธรกจ (has broad business knowledge) สามารถมองเหน ความคดทซอนอย (is insightful) กลายนยนในความคดเหนทแตกตาง (has the courage to take a stand) กลาเสยงในสถานการณทจำเปน (take risks)113

คอตเตอร (Kotter) ไดกลาวถงผ นำทมประสทธภาพในฐานะทเปนผบรหารวาควรม คณลกษณะทสำคญคอ 1) มความรความชำนาญเกยวกบธรกจและองคกรเปนอยางดคอตองมความร ความชำนาญเกยวกบธรกจอยางกวางขวางตองมความรความชำนาญเกยวกบองคกรของตนเอง ทงในเรองของประวตความเปนมาขององคการวฒนธรรมขององคการบคคลสำคญและระบบของ บรษท 2) สามารถสรางความสมพนธกบองคกรธรกจอนทเกยวของกนไดด 3) ตองเปนผทมความร

112 G. A. Yukl, Leadership in Organization, 3rd ed. (Eagle Wood Cliffs: Prentic

Hall, 1997), 113. 113 G. M Spreitzer, M. W. McCall and J. D. Mahoney, “ Early identification of

international executive potential” Journal of Applied Psychology (1997): 6-29.

93

ความชำนาญหลายดานไดรบการยอมรบในองคการ 4) ตองเปนผมทกษะและความสามารถหลายดาน ไดแก มความฉลาดหลกแหลม คอ มทกษะในการวเคราะหเปนผมวจารณญาณทดสามารถคดไดอยาง เปนระบบและคดไดรอบดานหลายมต มสมพนธภาพอนด คอ สามารถสรางความสมพนธกบเพอนรวมงานไดอยางรวดเรว มความเหนอกเหนใจผอน มทกษะในการสอสารและเขาใจธรรมชาตของ ความเปนมนษย 5) มความตระหนกในคณคาของบคคลและตองมความซอสตย 6) มความสามารถ ในการจงใจคอเปนผทมความกระตอรอรนอยตลอดเวลาและสามารถสรางแรงผลกดนจากตนเอง เพอการนำมความจงใจใฝสมฤทธมความมนใจในตนเองและนอกจากคณลกษณะทสำคญแลวยงตอง มบทบาทของผบรหารดวยเนองจากองคกรธรกจสมยใหมมความสลบซบซอนดงนนผบรหารทม ประสทธภาพควรมบทบาทดงน 1) เปนผ ร เร มกำหนดการสำหรบการเปล ยนแปลงกลาวคอ 1.1) วสยทศนใดท มควรมและควรเปน 1.2) วสยทศนท ควรมเพ อสรางผลกำไรระยะยาวใหแก ผมสวนไดสวนเสยทกดานโดยไมผดกฎหมาย 1.3) กลยทธใดทควรมเพอสนบสนนใหวสยทศนนสำเรจ 1.4) กลยทธไดทสงผลตอองคกรอนหรอสภาพแวดลอมใดทเกยวของดวย 2) เปนผสรางเครอขาย ทเขมแขงเพอผลสำเรจ 2.1) สามารถคนหาปจจยทจะใชสนบสนนความสมพนธระหวางทรพยากร ตาง ๆ เพอทำใหกลยทธประสบความสำเรจ 2.2) สามารถสรางสมพนธภาพใหเขมแขงพอทจะสบคน ขอมลไดจากหนวยงานอนธรกจอน ๆ หรอฝายอนในองคกรเดยวกน 2.3) สามารถสรางแรงจงใจทแทจรงใหกบทมงาน 2.4) เปนผนำกลมทจะยนยนวาจะสรางวสยทศนใหกลายเปนจรง114

ซนเธย ดแมคโคเลย (McCauley) จากมหาวทยาลยแคลฟอรเนยไดกลาววาผทสามารถ แสดงศกยภาพของบทบาทและกระบวนการของการเปนผนำไดนนคอผบรหารทสามารถผลกดน ใหกลมบคคลทำงานรวมกนไดอยางมประสทธภาพในทศทางทเปนประโยชนกบองคกร115

รอบบนสและเคานเตอร (Robbins and Coulter) ไดกลาวถงทกษะการบรหารของ ผบรหารทจำเปนจะตองมทกษะ 3 ประการคอ 1) ทกษะดานการปฏบตงาน (technical skills หมายถงความเขาใจและความชำนาญในการปฏบตงานในหนาทอยางใดอยางหนงรวมถงความชำนาญในวธการเทคนคและเคร องใชท เก ยวกบหนาท อยางใดอยางหน งเชนงานวศวกรรมงานผลต หรองานการเงนและความร เฉพาะดานความสามารถวเคราะหสามารถใชเคร องมอและเทคนค ในการแกปญหาเกยวกบงานในหนาททกษะดานเทคนคจำเปนมากสำหรบผบรหารระดบตน 2) ทกษะ ในมนษยสมพนธ (human skills) หมายถงความสามารถทำงานรวมกบผอนและโดยอาศยผอนรวมทง

114 John P. Kotter, Leadership Factor (London: Collier Macmillan Publishers,

1998), 34. 115 Cynthia D. McCauley, The Center for Creative Leadership: Handbook

of Leadership Development (California: Jossey – Bass Inc., 1998), 79.

94

สามารถทำงานอยางมประสทธผลประหน งสมาชกคนหน งของกล มทกษะดานมนษยส มพนธ มความสำคญตอผบรหารทกระดบ 3) ทกษะดานความคดรวบยอด (conceptual skills) หมายถงความสามารถมองภาพรวมทงองคการและเขาใจความสมพนธระหวางองคประกอบตาง ๆ ทกษะน เก ยวกบความคดเหนของผ บรหารการจดการขอมลขาวสารและความสามารถในการวางแผน นอกจากนยงเปนเรองเกยวกบการรวาแผนกงานหนงงานใดมความเหมาะสมกบองคการโดยรวมเพยงใดและองคการของตนเหมาะกบธรกจประเภทนนและชมชนรวมทงธรกจโดยทวไปภาวะ แวดลอมทางสงคมหรอไมเพยงใดกลาวคอเปนเรองของการคดอยางมกลยทธซงจะตองมองการณกวางใกลในระยะยาวหมายถงการมวสยทศนน นเองทกษะน จำเปนสำหรบผ บรหารทกระดบ โดยเฉพาะระดบสงมความจำเปนมากทสด116

ฟาโย (Favo อางใน Robbins and Coulter) กลาววาหลกการบรหารทมประสทธภาพ ม 14 ขอคอ 1) ควรมการแบงงานกนทำตามความรความสามารถ 2) อำนาจและความรบผดชอบของคนงานควรไดสดสวน 3) คนงานควรรกษาระเบยบวนยอยางเครงครด 4) คนงานจะตองมบงคบบญชา เพยงคนเดยว 5) หนวยงานจะตองกำหนดนโยบายในการปฏบตงานใหแนนอน 6) คนงานควรจะเสยสละ ผลประโยชนสวนตวเพอผลประโยชนขององคการ 7) การกำหนดอตราคาจางควรจะพจารณาตาม เนองาน 8) การบรหารงานทดจะตองมลกษณะเปนการรวมอำนาจ 9) จะตองกำหนดสายการบงคบบญชาไวอยางแนนอน 10) ควรกำหนดระเบยบการบรหารไวอยางชดเจน 11) ควรตองใหความยตธรรม แกคนงานโดยเสมอหนากน 12) คนงานตองมความมนคงและไดรบหลกประกนในงานทกำลงทำอย 13) ควรมความคดรเรมและการวางแผนไวลวงหนาสำหรบการบรหารและ 14) คนงานควรทำงานเปนทมและเปนนำหนงใจเดยวกน117

สแตนลยดทรสก (Truskie) นำเสนอผลการวจยวาพบความสมพนธกนอยางชดเจน ระหวางวฒนธรรมกบการบรหารทมประสทธภาพ ทรสกกลาววาผบรหารเปนผทสงผลโดยตรงตอ วฒนธรรมขององคกรผบรหารสามารถทำใหเกดการปรบปรงยกระดบการทำงานทำใหมความมนใจได ในเรองของความคงเสนคงวาและทำใหองคกรมการพฒนาประสทธภาพในการทำงานไดอยางยงยนผบรหารทมประสทธภาพสามารถปรบปรงประสทธภาพในการทำงานทงสงทเหนผลโดยทนทและ สงทตองการสงเกตในระยะยาวไดโดยการกำหนดวฒนธรรมองคการทถกตองเหมาะสมขนมาหนาท ของผบรหารกคอตองรจกและเขาใจวฒนธรรมองคการตองเขาใจในแงมมทวฒนธรรมองคการทำใหมประสทธภาพในการทำงานดขนไดอยางไรและตองมความคดทจะแสดงบทบาทของผบรหารเพอสราง

116 Stephen P. Robbins and Mary Coulter, Management, 6th ed. (New Jersey:

Prentice-Hall, 1999), 58. 117 Ibid, 79.

95

วฒนธรรมทสงผลตอการสงเสรมและประสทธภาพในการทำงานดวยทงนทรสกไดเสนอวาผบรหาร มหนาททจะตองสรางวฒนธรรมองคการคอ 1) กำหนดทศทางขององคการ (establishing Organization direction) คอองคการจะมงหนาไปทศทางใดและจะไปถงเปาหมายไดอยางไรเปนความรบผดชอบ ของผบรหารทจะกำหนดทศทางโดยผสมผสานระหวางวสยทศน (Vision) พนธกจ (mission) กลยทธทางธรกจ (business strategy) วตถประสงคและเปาหมายขององคการ 2) พฒนาประสทธภาพของ องคการคอผบรหารทองเปนผกำหนดทศทางขององคการคนหาและสรางจดแขงใหกบองคการสรางความเขมแขงสรางความไดเปรยบและความกระฉบกระเฉงใหกบองคการนลวนแลวแตเปนภาระของ ผนำทเมอไดลงมอกระทำแลวจะเปนสวนสำคญทจะสนบสนนทศทางวตถประสงคและพนธกจขององคการเพอพาองคการไปยงเปาหมายทกำหนดไว118

ลธาน (Luthans) กลาววาคณลกษณะของผนำทดควรมคอมความฉลาดมไหวพรบรจกวเคราะหมความกระตอรอรนมความกลามมนษยสมพนธดจงใจเกงมอำนาจมบคลกดรจกยดหยนรกาลเทศะเปนคนเปดเผยตองการสำเรจสมหวงมความทะเยอทะยาน119

แวกเนอรและฮอลเลนเบค (Wagner and Holenbeck) ไดศกษาเก ยวกบพฤตกรรม การบรหารของผบรหารในองคการทมประสทธภาพพบวา การตดสนใจของผบรหารหรอผนำนอกจากจะไดรบอทธพลมาจากวฒนธรรมสงคมซงตดตวมากอนทจะเขามาในองคการแลว เมอผบรหารเขามาในองคการกจะมกฎระเบยบนโยบายตาง ๆ ขององคการมอทธพลใหตดสนใจหรอประพฤตปฏบต120

นกวจยแหงสถาบน CLL (the Center of Creative Leadership) กลาววาผ บรหารท ประสบความสำเรจมลกษณะ 5 ประการคอความมนคงทางอารมณ (Emotional stability) การปองกน ขอผดพลาดในการทำงาน (defensiveness) ความซอสตย (integrity) ทกษะการทำงานรวมกบผอน interpersonal skills) และทกษะในเทคนคและความรความเขาใจ (interpersonal skills)121

118 S. Truskie, Leadership in High-Performance Organizational Cultures

(London: Quorum Books, 1999), 1-2. 119 F. Luthans, Organizational behavior, 9th ed. (New Jersey: McGraw-Hill,

2002), 201. 120 John A., III Wagner and John R. Hollenbeck, Organizational Behavior :

Securing Competitive Advantage, 5th ed. (Mason, OH: South-Western, 2005), 69. 121 The Center for Creative Leadership, “Why and how successful executives

get derailed, quoted in Gary Yukl,” Leadership in Organization (The United States of America: Pearson Education, Inc., 2006), 189-190.

96

แบสและอโวลโล (Bass and Avolio) อางองใน สำนกงานคณะกรรมการการศกษา ขนพนฐาน กลาวถง ลกษณะของผนำไวดงน

1. การมอทธพลอยางมอดมการณ (Idealizaed Influence of Charisma Leadership) หมายถง ผนำประพฤตตวเปนแบบอยางหรอเปนโมเดลสำหรบผตามทงบคลกภาพ ความคดและ จตวญญาณ

2. การสรางแรงบนดาลใจ ( Inspirational Motivation) หมายถง ผ นำจะประพฤต ในทางทจงใจ ใหเกดแรงบนดาลใจกบผตาม สรางแรงจงใจภายใน ใหมความหมายและทาทาย ในเรองของงานของผตาม ผนำจะกระตนจตวญญาณของทมใหมชวตชวา

3. การกระต นทางปญญา ( Intellectual Stimulation) หมายถง ผ นำกระต นผ ตาม ใหตระหนกถงปญหาตาง ๆ ทเกดขนในหนวยงานทำใหผตามมความตองการหาแนวทางใหม ๆ มาแกปญหาเพอหาขอสรปใหมทดกวา ทำใหเกดสงใหมและสรางสรรค มการตงสมมตฐานการเปลยนกรอบ การมองปญหาและการเผชญกบปญหาเกดการรเรมสรางสรรคขนในองคกรอยางกวางขวาง

4. การคำนงความเปนปจเจกบคคล ( Individualized Consideration) หมายถง ผนำ ใหความดแลเอาใจใสผตามเปนรายบคคลทำใหผตามรสกมคณคาและมความสำคญ ผนำจะเปนโคชและเปนทปรกษาของผตามแตละคนเพอการพฒนาผตามไปสผลสมฤทธทสงกวาเดมยง ๆ ขนไป122

ดนย เทยนพฒไดกลาวถงผบรหารทดควรประกอบดวยคณลกษณะดงน 1) ตองเปนผม ความร ความสามารถทส งสมกนมาจากการเรยนร หรอประสบการณและกล นกรองส งเหลานน เปนวธการจดการทสอดคลองเหมาะสมกบองคการ 2) เปนผทมองการณไกลสามารถคาดการณปญหาหรอเหตการณตาง ๆ ไดอยางตอเนองเปนระบบและหาทางปองกนมใหเหตการณหรอปญหานน ๆ เกดขนได 3) มความรบผดชอบรจกหนาทของตนเองและตระหนกในความรบผดชอบ 4) มความกระตอรอรนมความมงมนเอาจรงเอาจงในการทำงานมความรสกทจะเปลยนแปลงแสวงหาหรอใฝหา วธการทำงานททำใหรสกสนกในการทำงานจะไดมาซงวธการทำงานจากหนวยงานหรอผทประสบความสำเรจมความทะเยอทะยานเพอความกาวหนาขององคการและตนเอง 5) กลาตดสนใจตองเปน คนทมความกลาเสยงตลอดจนมความสามารถในการเลอกทจะคดตดสนใจเพอใหบรรลผลสำเรจ ตามเปาหมายทต งไว 6) มมนษยสมพนธสงมความสามารถในการรวมคนใหทำงานรวมกนได ในลกษณะทกอใหเกดความรวมมอรวมใจและประสานงานกนใหบรรลตามเปาหมายขององคการ

122 สำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน, เอกสารประกอบการพฒนาหลกสตร

พฒนาผนำการเปลยนแปลงเพอรองรบการกระจายอำนาจสำหรบผบรหารการศกษาและผบรหารสถานศกษา (กรงเทพฯ, 2550): 14.

97

7) มความคดรเรมสรางสรรคเพอแกไขปญหาพฒนาผลตภณฑหรอโอกาสทางการตลาด 8) มคณธรรม ผบรหารตองเปนผรวาสงใดควรและสงใดไมควรในการดำเนนธรกจรวมทงในการดำเนนชวต123

บรญชย จงกลน กลาวถงคณลกษณะของนกบรหารทดควรมลกษณะ ดงตอไปน 1. เฉลยวฉลาด แตไมอวดฉลาด 2. มความสามารถรอบดาน (Well rounder) 3. มพลงผลกดนภายใน (Inner drive) ใหกระตอรอรนอยเสมอ 4. ทำตนใหเปนทเชอถอ (Integrity) 5. กลาหาญทงกายและใจ (Courage physically and morally) 6. มความคดรเรม (Initiative) 7. รจกวธสงเสรมและบำรงขวญผใตบงคบบญชา 8. การเสยสละปราศจากการเหนแกตว 9. มความยตธรรม (Justice) 10. วางตวด (Bearing) 11. กระตนใหผนอยมความภมใจในงานของตน 12. ใหเกยรตในผลงานทผนอยไดปฏบต 13. ปฏบตงานอยางเปนทม ใหทำงานแทนกนได 14. ใชผใตบงคบบญชาใหเหมาะสมกบความสามารถ และมการพฒนาฝมอผใตบงคบบญชา

อยเสมอ124 บวร เทศารนทร กลาวถงคณลกษณะผบรหารสถานศกษาทด ไดแก 1) ความมอดมการณ

อดมการณอยากเปนผบรหารทด ใชโอกาสบทบาทหนาทสรางคณประโยชนตอการศกษาพฒนาชาต มงมนพฒนางานทสงผลตอผเรยน ตอโรงเรยน ตอสงคม ความมอดมการณจะเปนแรงจงใจ แรงผลกดน ใหการทำงานบรรลผลสำเรจไดงายขน 2) ความมงมนเอาใจใสคณภาพ มความตงใจ จรงใจ เสยสละ มงจดการใหงานดำเนนการอยางเรยบรอย สะดวก รวดเรว คลองตว เปนระบบ มแบบแผน มความ รบผดชอบ มงมนไมยอทอตออปสรรคเพอใหการปฏบตงานตามภาระหนาทและความรบผดชอบบรรลผลสำเรจตามเปาหมายทคาดหวง 3) ความมคณธรรมและเมตตาธรรม เปนผใหอภย ไมตดสน ความถกผดของผใตบงคบบญชาเพยงเขาเลาใหฟง ไมอาฆาตในเรองทเกดขนแลว มความลำเอยง

123 ดนย เทยนพฒ , สองโลกทรรศนกบรหาร (กรงเทพฯ: โรงพมพจ ฬาลงกรณ

มหาวทยาลย, 2534),98. 124 บรญชย จงกลน, คณลกษณะผบรหารสถานศกษาในยคปฏรปการศกษา (ม.ป.ท.,

ม.ป.ป.), 14-15.

98

นอยทสด มความซอสตยยตธรรม เสมอภาค มความจรงใจกบเพอรวมงาน รวมถงการมจตอาสาทด งาม 4) ความเปนผ มอารมณ จตใจด เปนผ มความม นคงทางอารมณและจตใจ มความสภาพ ทงการแตงกาย การพด ทมความเขมแขง ชดเจน มนคง รจกกาลเทศะ ไมเหนแกตว ไมทำใหผ อน เดอดรอนและเสยผลประโยชน ยกยองผ ใตบงคบบญชา และใหความชวยเหลอตามสมควร 5) ความออนนอมถอมตน ไมยกตนขมทาน ใหเกยรตตอผใตบงคบบญชาทงตอหนาและลบหลง เพอสรางความสมพนธทดกบครและบคลากรทางการศกษา รวมถง ผปกครอง ชมชนฉนญาตมตรและ พนองทเสมอเหมอนครอบครวเดยวกน 6) รกความกาวหนาใฝใจเรยนร และใหความสำคญตอการมสวนรวมจากการแลกเปลยนเรยนรในการสรางองคความรทสามารถนาไปใชและปฏบตไดจรง รวมถงการรอบรในหลกการบรหาร ระเบยบแบบแผนปฏบต รทถกตองชดเจน125

ประเวศ วะส ไดกลาวถงผบรหารทมประสทธภาพวาควรมลกษณะดงน 1) เปนคนฉลาด เรยนรอยางตอเนองในทกสถานการณเรยนรทงในตวเองและบอกตวเองอยางเชอมโยง 2) เปนคน เหนแกสวนรวมทำใหสวนรวมมกำลง 3) เปนคนตดตอสอสารกบผคนรเร องทำใหเกดความเขาใจ ความเขาใจของคนจำนวนมากเปนพลงอำนาจทยงใหญทจะทำใหทำสงยาก ๆ ไดสำเรจ 4) เปนทยอมรบของสมาชกโดยอตโนมตทำใหการทำงานในองคการราบรน มความสขและมประสทธภาพ126

วจตร ศรสะอาน กลาววาผนำทางการศกษาควรมไตรภมไดแกภมรภมธรรมและภมฐาน127 สงวน นตยารมภพงศ ไดกลาวถงบทบาทของผนำทมประสทธภาพวา 1) ผนำเปนผทม

ความรและวสยทศนมการขวนขวายหาความรใหมและอดทนทจะสรางใหเกดบรรยากาศของการเรยนร รวมกนในองคกร 2) ผนำเปนนกปฏบตและเปนผสรางวฒนธรรมใหมในองคกรกลาวคอผนำจะตองสามารถสรางสงใหมทดกวาใหเกดขนในองคกรและผลกดนสงทไมตองการออกไปจากองคกรโดยม การตอตานจากสมาชกใหนอยทสด128

125 บวร เทศารนทร, คณลกษณะผบรหารสถานศกษา, เขาถงเมอ 19 เมษายน 2562,

เขาถงไดจาก www.drborworn.com 126 ประเวศ วะส, ปฏรปการศกษาไทยการยกเครองทางปญญา (กรงเทพฯ: สำนกพมพ

ชาวบาน, 2539), 49. 127 วจตร ศรสะอาน, เอกสารประกอบการสมมนาผบรหารเร องการเปนผ นำทาง

การศกษา (กรงเทพฯ: ม. ป. ท., 2539): 20. 128 สงวน นตยารมภพงศ, ภาวะผนำกบวกฤตระบบราชการไทย, ผนำบรรณาธการโดย

นตยา รมภพงศ, ครงท 2 (กรงเทพฯ: มตชน, 2541): 55.

99

ศรพงษ ศรชยรมยรตน กลาววาผนำทดควรมคณสมบตดงน 1) มความร 2) มความรเรม 3) มความกลาหาญและความเดดขาด 4) มมนษยสมพนธ 5) มความยตธรรมและความซอสตยสจรต 6) มความอดทน 7) มความตนตว 8) มความภกด 9) มความสงบเสงยมไมถอตว129

พรนพ พกกะพนธ ไดกลาววาผบรหารทดควรมคณลกษณะดงน 1) เปนผทมสตปญญาด อยางนอยทสดกตองฉลาดกวาผใตบงคบบญชาประกอบดวย 1.1) ความสามรถในเชงจนตนาการ imagination) 1.2) ความสามารถในการสรางสรรค (Creative) 1.3) มวจารณญาณด (judgment คอความคดทจะตดสนปญหาหรอวพากษวจารณปญหาตาง ๆ ไปในทางทถกตองตรงกบขอเท จจรงและ ศลธรรมอนด 1.4) ความสามารถในการปรบตว (adaptability) จะตองพฒนาตนเองเพอใหสอดคลองกบเหตการณทเปลยนแปลงอยเสมอการปรบตวของผนำนนหมายถงทงการปรบตนเองและการนำ กลมไปในทศทางทมนคงไดโดยสมำเสมอไมวาสงแวดลอมจะเปลยนแปลงหรอผลกดนไปในแนวทางใด 2) เปนผทำงานหนกอยเสมอตองขยนทำงานมากกวาผใตบงคบบญชา 3) คำนงถงขวญกำลงใจของกลมเพอรกษาระดบการทำงานใหคงทอยเสมอ 4) ผบรหารทดจะตองมลกษณะทเหนอกวาผตามเหนอกวาทางความคดผลงานสถานะในองคการและในบางกรณอาจหมายถงความเหนอกวาในสถานะ สวนตวดวยเชนมบคลกภาพทดกวาเปนตน 5) ผบรหารทดจะตองมอารมณคงท (well balanced) คอมความหนกแนนไมใชอารมณสวนตวในการแกไขปญหาควบคมอารมณไดในในสถานการณอนเปน วกฤตไมเปนคนเดยวดเด ยวรายไมหงดหงดขบนจ และไมข รำคาญจนเกนไป 6) เปนนกกลยทธ (Strategic man) ผบรหารทกาวหนาจะตองเปนผมกลยทธความเปนนกกลยทธจะชวยใหปฏบตการ ใด ๆ อยางคลองตวและเคลอนไหวอยเสมอไมหยดนงอยกบทผบรหารทขาดกลยทธคอผทปฏบตการ นำไปตามรปแบบและระเบยบวธท กำหนดโดยระบบเบองบนมไดมความคดทจะพลกแพลงหรอ ไมมชนเชงใด ๆ เลยนนเองกลยทธอาจถกกำหนดออกมาในรปของวตถประสงคนโยบายระเบยบวธ งบประมาณหรอแมแตกฎเกณฑใด ๆ กตามการวางกลยทธสามารถสงเกตเหนไดจาก 6.1) โอกาส ในตลาด (market opportunity) ในข นน ผ บรหารจะมองไปขางหนาและประเมนวามโอกาส ประกอบการธรกจในตลาดอยางไรบาง 6.2) ความสามารถและทรพยากรของบรษท (Corporate competency and resources) ผบรหารจะมองบรษทของตนเองประเมนวาบรษทมจดแขงจดออน อยางไรและประเมนวาวนขางหนาบรษทจะมความสามารถในการเขาแสดงหาโอกาสในตลาด ไดเพยงใด 6.3) คานยมและอดมการณของผบรหารระดบสง (management value and aspirations) ในระหวางทผบรหารระดบสงกำลงเทยบเคยงโอกาสดำเนนการและความสามารถในการดำเนนการ พรอมทงเรมกำหนดขอบเขตและทศทางนนมปจจยทสำคญทจะถกนำเขามาเปนสวนในการสราง

129 ศรพงษ ศรชยรมยรตน, กญแจสความเปนเลศทางการบรหารคน (กรงเทพฯ: จนพบ

ลชชง, 2542), 26-28.

100

กลยทธคอคานยมและอดมการณสวนตวของผบรหารระดบสงทงนถอเปนสทธของผ บรหารระดบสง ทจะเอาความรสกและหลกการสวนตวมาใชไดในฐานะทเปนผนำและผกำหนดเสนทางชวตของ บรษทการนำปจจยนเขามาประกอบจงเทากบแนวทางทผบรหาร“ ตองการใหบรษททำอะไรหรอ เปนอะไรไดบาง” 6.4) ความรบผดชอบตอสงคม (Social responsibility) ความรบผดชอบทบรษท จะตองมตอสงคมบรษทควรจะไดกำหนดสงทจะตองทำและควรทำขนมาเองโดยคำนงถงจรรยาและศลธรรมทดแทนทจะตองรอใหมหาชนเรยกรองหรอรอใหรฐบาลบงคบลกษณะความรบผดชอบตอ สงคมจะแตกตางกนไปตามสายธรกจการนำปจจยนมาพจารณาจงเทากบกำหนดวาบรษท “ควรจะทำอะไรไดบาง” (should to be) 7) ตองมอำนาจ (power) อำนาจเปนของคกบผนำเปนสงทจำเปน สำหรบผนำในการเอาชนะคตอสหรอในกรณทจะกอใหเกดการยอมรบนบถอและปฏบตตามคำสง ของผนำโดยดษฎอำนาจอาจเกดขนโดยความสามารถในการสรางความเช อถอและอาจเกดจาก สายการบงคบบญชาโดยตรง130

จำลอง นกฟอนกลาวถงคณลกษณะสวนตวของผ บรหารมออาชพดงน 1) มความ รบผดชอบสง 2) มความขยนหม นเพยร 3) มความอดทนอตสาหะ 4) มความซ อสตยส จรต 5) มความคดรเร มสรางสรรค 6) มแรงจงใจใฝสมฤทธ กระตอรอรนในการทำงาน 7) มทกษะ ในการวนจฉยส งการ8) มการรกษาระเบยบวน ยด 9) มความตรงตอเวลาและบรหารเวลา 10) มบคลกภาพทด131

สรศกด ปาเฮ ไดใหความเหนเกยวกบคณลกษณะของผบรหารมออาชพในยคปฏรป การศกษาวาควรมลกษณะพนฐานทสำคญดงน 1) มองไกลอยางตอเนองและพรอมทจะเปลยนแปลงตองมวสยทศน 2) สามารถวเคราะหสถานการณเพอกำหนดนโยบายและแผนกลยทธอยางเหมาะสม 3) ไวตอการรบรขอมลขาวสารตาง ๆ ทเกดขนทงสงคมภายนอกและภายในองคการและรจกวเคราะหควรนาเชอถอของขอมล 4 ความสามารถในการจดระบบการสอสารใหไดผล 5) มความสามารถ ในการบรหารทรพยากรบคคล 6) มคณธรรมและจรยธรรมในการบรหารสามารถเปนแบบอยางทด ในการประพฤตปฏบต132

สภรณ สภาพงศ ไดเสนอแนะการวจยเพอการปฏรปการเรยนรของสงคมไทยในปจจย ทเกยวกบผบรหารสถานศกษาผบรหารควรมคณลกษณะดงน 1) มวสยทศนกวางไกล 2) มบคลกภาพ

130 พรนพ พกกะพนธ, ภาวะความเปนผนำ (กรงเทพฯ: จามจรโปรดกท, 2542), 57. 131 จำลอง นกฟอน, เสนทางสนกบรหารการศกษามออาชพในการศกษากบการพฒนา

วชาชพ (กรงเทพฯ: สำนกงานเลขาธการครสภา, 2543), 61-63. 132 สรศกด ปาเฮ, “สมตการเปนนกการบรหารการศกษามออาชพ” วารสารวชาการ

2, 6 (มถนายน 2543): 70-75.

101

ประชาธปไตยไดหลกเหตผลในการบรหารงาน 3) มจตสำนกในความมงมน 4) ใจกวางเปดใจกวาง ใหครมเสรในการคด 5) ใหการเปลยนแปลงการจดการเรยนรใหเกดผล 6) มศกยภาพในการจดระบบ บรหารของโรงเรยนโดยนำระบบคณธรรมมาใชพฒนาโดยองครวม 7) สรางขวญกำลงใจใหครมกำลงใจทจะเปนครทด 8) ตระหนกในการพฒนาสถานศกษาสระบบคณภาพ 9) มงปฏรปการเรยนรตามแนวทางของพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 10) เปนบคคลแหงการเรยนร133

สมหวง พธยานวฒน ไดขอเสนอแนะแนวคดเกยวกบคณลกษณะดงน 1) ความซอสตย 2) ความยตธรรม 3) ความรบผดชอบตอตำแหนงหนาท 4) ความเปนผนำ 5) ความสามารถในการจดการ 6) ความมมนษยสมพนธ 7) ไมใชตำแหนงหนาทแสวงหาผลประโยชนสวนตว 8) ความคดรเรม สรางสรรค 9) รกษามาตรฐานวชาชพและพฒนาประสทธผลของวชาชพ 10) การขวนขวายหาความร อยเสมอ 11) นสยในการทำงาน 12 ความสามารถในการสอสาร 13) กรณสวสดการของผเรยน เปนหลก 14) ความเชอมนในตนเอง 15) ความจงรกภกดตอองคการ 16) ความสามารถทางวชาการ 17) การปฏบตตามระเบยบขอบงคบ 18) การสนบสนนนโยบายของรฐบาล 19) การงดเวนอบายมข 20) ความยดหยน134

สมชาย เทพแสงไดกลาวถงคณลกษณะของผบรหารมออาชพตองมลกษณะ 20 P ดงน 10 psychology ผบรหารตองมจตวทยาในการบรหารคน 2) personality ผบรหารตองมบคลกทดตงแตการแตงกายการเดนยมแยมแจมใสมมารยาทวางตวเหมาะสม 3) pioneer ผบรหารมออาชพ ตองกลาไดกลาเสย ตองวางแผนเชงรก 4) poster ตองเปนนกประชาสมพนธทด การประชาสมพนธ ทด คอมขปาฐะ 5) parent ตองเปนพอแมผปกครองตองมพรหมวหารธรรมวางตวเปนกลาง 6) period ตองเปนคนตรงตอเวลา การทำงานตรงเวลาสะทอนใหเหนวาเปนคนซอสตยไดอยางหนงและเปน ตวอยางทดตอผใตบงคบบญชา 7) pacific ผบรหารตองมความสขม รอบคอบ ใจเยน 8) pleasure ผบรหารตองมอารมณขน แกสถานการณทตงเครยดได ทำใหการทำงานมความสขไมเครงเครยด 9) prudent ตองมองการณไกลหรอมวสยทศน ตองทนสมยอยตลอดเวลาและสามารถคาดการณ ลวงหนาได 10) principle ตองยดหลกการเปนหลก 11) perfect งานทเกดขนตองใหสมบรณทสด เทาทจะทำไดและมความครบถวนสมบรณถกตองเนนคณภาพของงาน 12) pointงานททำตองม วตถประสงคแนนอนชดเจนสามารถดำเนนไปอยางมทศทาง 13) plan งานททำตองมการวางแผน อยางรอบคอบ 14) pay ตองมการกระจายงานอยางทวถงและใหรางวลบคคลททำผลงานดเดน

133 สภรณ สภาพงศ, “กรอบความคดและขอเสนอแนะการวจยเพอการปฏรปการเรยนร

ของสงคมไทย” วารสารวชาการ 3, 8 (สงหาคม 2543): 9. 134 สมหวง พธยานวฒน, ขอเสนอเชงนโยบายการปฏรปวชาชพครตามพระราชบญญต

การศกษาแหงชาต (กรงเทพฯ: สำนกงานปฏรปวชาชพคร, 2543), 90.

102

เพอเปนขวญกำลงใจ ชวยใหบคลากรมงทำงาน เกดการพฒนางาน 15) participation ผบรหารตอง ให ผรวมงานมสวนรวมและมองเหนความสำคญในการทำงาน 16) pundit ผบรหารตองรเรองงาน ททำอยางชดเจน และสามารถปฏบตได 17) politic ตองมความร ความเขาใจดานการเมองการปกครอง 18) poet ตองมความสามารถในดานสำนวนโวหารเพราะถามความสามารถดานการเขยนจะชวยเสรมสรางความมนใจใหกบตนเองและเกดความศรทธาจากคนอน 19) perception ผบรหารตองม ความสามารถในการหยงร คาดการณตรวจสอบและทบทวนสงทคาดการณไว 20) psycho ผบรหารตองจตวญญาณของนกบรหาร เปนผมความรกในอาชพ135

พรนพ พกกะพนธ กลาววาผ นำท ด ควรมล กษณะดงน 1) มความเฉลยวฉลาด 2) มการศกษาอบรมด 3) มความเชอมนในตนเอง 4) เปนคนมเหตผลด 5) มประสบการณในการ ปกครองบงคบบญชาเปนอยางด 6) มชอเสยงเกยรตคณด 7) สามารถเขากบคนไดท กชนวรรณะ 8) มสขภาพอนามยด 9) มความสามารถเหนอระดบความสามารถของบคคลธรรมดา 10) มความรเกยวกบงานทว ๆ ไปขององคกร 11) มความสามารถเผชญปญหา 12) มความสามารถคาดการณ136

สมศกด ชณหรศม ไดกลาวถงผบรหารทดประกอบดวย 1) มความกลาหาญและความ มงมนท จะเปลยนแปลงสงไมดใหเปนสงทดแมจะยากลำบากเพยงใด 2) สนใจทจะเรยนรสงทเปนจรง ในสงคมมากกวาการมชวตสขกายไปวนหนง ๆ แมวาตนเองจะมโอกาสทจะทำเชนนนและไมโออวดวา ตนเปนผร 3) อดทนกบสงทยากลำบาก แมวาจะไมใชความเคยชนเดม ๆ ของตน 4) มความสามารถในการรบฟงและเขาใจผอนมความสามารถในการพดเพอสอความเขาใจกบผอนและสรางความเขาใจ ใหเกดขนทงสองฝาย พรอมทจะเผชญกบผลแหงการกระทำโดยไมหวนไหว 5) รจกมองโลกในแงด รจก ใชคน ซงเกดจากการหมนประเมนบคคลตามความเปนจรงและมความเชอวาทกคนลวนเปนผทมศกยภาพพรอมใหโอกาสและสงเสรมสนบสนนทกวถทางเทาทจะเปนไปได137

ศกดไทย สรกจบวร กลาววา คณลกษณะทดทพงประสงคของผบรหาร เปนสงทสงผลตอ การนำพาองคกรไปสความสำเรจตามเปาประสงค ดงนนผบรหารทมประสทธภาพหรอมออาชพควรมองคประกอบคอ 1) บคคลนนตองยดถออาชพนน ๆ ใหสอดคลองกบวชาชพของตน 2) บคคลนนตอง

135 สมชาย เทพแสง, “ผบรหารมออาชพ” ขาราชการคร 20, 3 (มถนายน-กรกฎาคม

2543): 20-23. 136 พรนพ พกกะพนธ, ภาวะผนำและการจงใจ (กรงเทพฯ: โรงพมพจามจรโปรดกท ,

2544), 22-23. 137 สมศกด ชณหรศม, “กรมวชาการกบการบรหารวชาการ” (เอกสารประกอบการบรรยาย

ณ หองประชมกำธร สวรรณกจ กรมอนามย, วนท 26 เมษายน 2545, อดสำเนา), 3.

103

มความร เจตคตทดตอวชาชพและมทกษะทเหมาะสมกบวชาชพนน ๆ 3) บคคลตองมจต วญญาณ ตอวชาชพ กลารบผดชอบและกลาเผชญตอผลการกระทำอนเนองมาจากภารกจทเกยวของกบอาชพ138

วระ ประเสรฐศลป ไดกลาววาผบรหารหรอผจดการหรอหวหนาหนวยงาน ไมวาจะเปน หนวยงานเลกหรอหนวยงานใหญ หนวยงานราชการหรอหนวยงานเอกชนกตามยอมมบทบาททเปน ผลตอความสำเรจหรอประสทธภาพของงานเปนอยางยง บางครงการจดองคการ แมจะไมถกต องเรยบรอยอยบาง กอาจไดรบผลงานสงไดหากผบรหารมคณลกษณะทด แตถาคณลกษณะหรอ พฤตกรรมในการนำของผบรหารไมด แมการจดองคการจะถกตองและดเพยงใดกตาม ผลงานทเกดขนของหนวยงานนน ๆ ยอมจะสมบรณไดยาก ดงนนจงถอวาผบรหารหรอผน ำจะตองมคณสมบต ทเหมาะสมมพฤตกรรมในการนำทถกตองเหมาะสม เพราะความสำเรจของงานทกดานขององคการ ขนอยกบผนำหรอผบรหาร ซงจะเปนผวนจฉยสงการ หรอตดสนใจแกปญหาตาง ๆ เพอใหงาน เกดประสทธภาพ139

นธนาถ สนธเดชะ กลาววาศกยภาพของคนทจะเปนผนำ คอ 1) ความสามารถในการคด และวางแผนกลยทธ 2) ความสามารถในการบรหารการเปล ยนแปลงได 3) ความสามารถ ในการถายทอด ขอมล แนวความคดและการสรางแรงจงใจ 4) ความสามารถในการแกปญหาและ การตดสนใจ 5) ความสามารถในการพฒนาความร และการพฒนาตนเอง 6) ความสามารถ ในการพฒนาคน 7) ความสามารถในการพฒนาองคกร 8) ความสามารถในการสรางเครอขาย เชอมคนและหนวยงานเพอใหเกดการทำงานรวมกน140

ธตพร ตนยโชต กลาวถงลกษณะทดของผนำดงน 1) ดแลทกขสขของผใตบงคบบญชา 2) ใหผใตบงคบบญชาทราบในเรองทควรทราบอยางสมำเสมอ 3) ทำตวเปนตวอยางทด 4) เมอสงให ผใตบงคบบญชาปฏบตภารกจตองใหเขาเขาใจในภารกจนนและตองกำกบดแลจนกวาจะเสรจสนภารกจ 5) ฝกใหผ บงคบบญชาใหสามารถทำงานรวมกบผ อ นใหไดผลด 6) ตดสนใจอยางม ความรอบคอบถกตองและทนเวลา 7) ใหผ ใตบงคบบญชาสำนกในหนาท และความรบผดชอบ 8) ใชหนวยงานและบคคลใหเหมาะสมกบขดความสามารถ 9) ตองรจกหนาท และมความรบผดชอบ 10) มเหตผลและอดมการณกาวไกล 11) มความคดรเรม สรางสรรค 12) มความยตธรรม 13) มบคลกด

138 ศกดไทย สรกจบวร, การแสวงหาแนวทางการพฒนาภาวะผนำของผบรหารมอ

อาชพกรณผบรหารการศกษาและผบรหารสถานศกษา (สกลนคร: สถาบนราชภฏสกลนคร, 2545), 5. 139 วระ ประเสรฐศลป, ผบรหารสถานศกษามออาชพ (กรงเทพฯ: สำนกงานคณะกรรมการ

อดมศกษา กระทรวงศกษาธการ, 2546), 1. 140 นธนาถ สนธเดชะ, “ หลกสตรเพอพฒนาผนาการบรหารการเปลยนแปลง,” (การประชม

เชงปฏบตการ, สำนกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ กรงเทพฯ, 5 สงหาคม 2548), 5.

104

14) มความอดทนอดกลน กลาเผชญตอเหตการณ 15) มไหวพรบและใจกวางและ 16) มหลกธรรม ประจำใจ141

ถวล อรญเวศ กลาวถงคณลกษณะของนกบรหารยคไทยแลนด 4.00 ไวดงน 1. มวสยทศน นกบรหารจะตองเปนผมวสยทศนอนกวางไกลสามารถมองเหนภาพในอนาคตและแนวทางทจะแกไขปญหาทงปจจบนและอนาคตไดเปนอยางด 2. กลาตดสนใจการตดสนใจเปนคณลกษณะทสำคญ ประการหนงของนกบรหาร นกบรหารจะตองมขอมลทเพยงพอในการตดสนใจหรอวนจฉยสงการเปนคนทสขมรอบคอบมเหตมผลในการตดสนใจ 3. ไวตอขอมลนกบรหารจำตองเปนคนททนสมย ไวตอขอมลหรอการเปลยนแปลงใหม ๆ ฉะนนจำเปนตองเปนผทตดตามขาวสารตาง ๆ อยเสมอ 4. เทดทนความซอสตยนกบรหารหรอคนทจะเปนใหญเปนผนำไดดน น ตองเปนคนใจซอมอสะอาดบรหารงานดวยความโปรงใสสามารถตรวจสอบได 5. คดสรรเทคนควธการทำงานนกบรหารจะตองเปนบคคลทมความคดสรางสรรคผลงานใหปรากฏตอสายตาเพอนรวมงานอยเสมอมวธปฏบตงานทด หรอเปนเลศ(Best Practice) 6. ประสานสบทศนกบรหารมออาชพจำตองเปนบคคลทสามารถ ประสานงานกบหนวยงาน หรอบคคลตาง ๆ ไดเปนอยางดสามารถไกลเกลยขอกรณพพาทได และ สามารถ ขจดปดเปาปญหา ตาง ๆ ในหนวยงานได 7. มจตยดมนในความสามคคปรองดองสมานฉนทนกบรหารยคนตองสรางความสามคคปรองดองสมานฉนทใหเกดขนในหนวยงานองคกร สงคม ชมชน ประเทศชาต 8. ผลกดนจงใจเพอรวมงานจำเปนตองมบคคลทสามารถโนมนาวผลกดนหรอจงใจ เพอนรวมงานใหเกดความกระตอรอรนในการทำงานและมความรบผดชอบตองานสงประเมนผล การปฏบตงานดวย\ความโปรงใส ยตธรรมรจกใหการชมเชย ใหรางวลหรอบำเหนจ ความชอบ 9. ทนทานตอปญหาและอปสรรคนกบรหารจะตองมความอดทนอดกลนตอปญหาอปสรรคทกำลงเผชญและพรอมทจะตอสเพอการแกไขปญหาใหเปนไปดวยความเรยบรอยอยางสนตสขไมหนปญหาและไมพอกพนปญหาไว 10. รจกยดหยนตามเหตการณนกบรหารมออาชพจะตองร จกยดหยน และออนตวตามเหตการณนน ๆ ไมตงเกนไปหรอไมหยอนเกนไปบางครงกตองดำเนนการในสายกลาง แตในบางครงตองม ความเดดขาดมทงไมเดดไมนวมนนเอง 11. บรหารงานแบบมสวนรวมจะตองบรหารงานแบบใหทมงานมสวนรวมคด รวมวางแผน รวมตดสนใจและรวมรบผดชอบ สรปคณลกษณะ ของนกบรหารยคไทยแลนด 4.0 ควรมลกษณะดงน คอมวสยทศนกลาตดสนใจไวตอขอมลเทดทน ความซอสตยคดสรรเทคนควธการทำงานประสานสบทศมจตยดมนในความสามคคปรองดองสมานฉนท

141 ธตพร ตนยโชต, “ภาวะผนำ” วารสารศนยบรการวชาการ 14, 2 (เมษายน - มถนายน,

2549): 43.

105

ผลกดนจงใจเพอรวมงานทนทานตอปญหาและอปสรรครจกยดหยนตามเหตการณและบรหารงานแบบมสวนรวม142

อดม คชนทร กลาววา บทบาทสำคญในการเปนหวรถจกรของการพฒนาประเทศ โดยความเปนสากลคอการไดรบการยอมรบและมคณภาพเปนทนาเชอถอ จากนกเรยนนกศกษา ทงในและตางประเทศ ซงสงผลตอการตดสนใจของนกศกษาตางชาตทจะเขามาเรยนในประเทศไทย มากขนและการจะพฒนาไปสความเปนสากล มกระบวนการและวธการจดการศกษาใหเปนทยอมรบอยางหลากหลาย การสรางความเปนเลศ โดยเรมจากการมอาจารยและบคลากรทเปนเลศ เพอผลต บณฑตทมคณภาพ และสรางความเปนเลศดานวชาการตลอดจนงานวจย ซงเปนพนธกจหลกของสถาบนอดมศกษาทวโลก คอการทำวจยเพอสรางองคความรใหม นำไปสการพฒนาเปนนวตกรรม สนคาและบรการ ทตอยอดเชงพาณชย บรบทของความเปนนานาชาต โดยจะตองสรางสถานศกษา และสถาบนการศกษา ใหมบรบทของความเปนนานาชาตมากขน ไมวาจะเปน สงแวดลอมทมความทนสมย การใชเทคโนโลยและระบบดจทลเพอพฒนาการทำงานขององคกรอยางมประสทธภาพและประสทธผล ทงยงชวยลดขอผดพลาดและการลดเวลาการทำงาน ความเสยโอกาสตาง ๆ ทจะเกดขน ตามมา นอกจากน ควรใชเทคโนโลยเพอสรางความพงพอใจและตอบโจทยการบรการผใชบรการ อยางมคณภาพมากข นดวย การม Partner และเครอขายท ด ทจะชวยสงเสรมการแลกเปล ยน แนวปฏบตทด เพอยกระดบมาตรฐานและการพฒนาจดเดนของแตละสถาบนอดมศกษาทแตกตางกน ไดอยางรวดเรว บนฐานความรวมมอของเครอขายการทำงานและหนวยงานตาง ๆ การม Mobility ทงการแลกเปลยนครอาจารยและนกศกษาทมศกยภาพ เพอสรางการเรยนร ระบบคด มมมอง กระบวนการ ตลอดจนแนวปฏบตทดของนานาประเทศ เมอมการพฒนาอยางตอเนองกจะชวยดงนกเรยนนกศกษาเขามาเรยนไดมากขน143

นราวทย นาควเวก กลาววาผนำตองเปลยนเปนผอำนวย หมายถง ผอำนวยการเรยนร หรอคอยอำนวยการในทก ๆ เรองเพอใหคนทำงานสามารถอยไดดวยตวเอง 1. ตองเขาใจในความตางของคนและศรทธาในคณคาความแตกตางของแตละคน (Personal Values Trust) 2. ตองฟงเกงและฟงดวยหวใจ (Deep listening) 3. ตองฝกฝนคนเปนและโคชคนได (Coaching) 4. ตองมทกษะของ การอำนวยการเรยนร (Facilitation) ผนำในบทบาทกระบวนกร หรอ Facilitator เอาไว “เมอเราเอา

142 ถวล อรญเวศ, คณลกษณะของนกบรหารยคไทยแลนด 4.00, เขาถงเม อ 30

เมษายน 2562, เขาถงไดจาก https://www.obec.go.th/archives/694. 143 อ ดม คช นทร , “การผล ตกำล งคนให ม สมรรถนะส งตามมาตรฐานสำหรบ

สถาบนอดมศกษาไทย” วนศกรท 5 เมษายน 2562 ขาวสำนกงานรฐมนตร, เขาถงเมอ 21 เมษายน 2562, เขาถงไดจาก https://www.moe.go.th/websm.

https://www.obec.go.th/archives/694

106

คณคาของคนมาคยกน หนงไอเดยคยกบอกหนงไอเดย มนไมไดแปลวาจะเทากบสอง แตมนจะมพลง จนกลายเปนอกสบ ยสบ เพราะมนเกดการตอยอดความสรางสรรคไปอยางรวดเรว ดงนนจงกลาว ไดวาทกษะการเรยนร คอทกษะมหศจรรยท สำคญอยางย ง”5.ตองมทกษะการเลาเร องเกง (Storytelling) ยกตวอยาง : นทานเรองหนนอยหมวกแดง ซงมการเลาตอ ๆ กนมากวา 700 ปแลว ความนาสนใจคอเวลาพอแมเลานทานเรองนใหลกเราฟง พอลกไดฟงกจะทำใหเขารวา ไมควรไววางใจใครงาย ๆ ตองระวงตวเองและไมใชชวตบนความประมาทหากเปรยบพนกงานแตละคน คอองคกร หน งองคกร เม อทกคนในองคกรเขมแขง องคกรท ท กคนรวมอย กจะย งเขมแขงเทาทวคณ กอเกดนวตกรรมใหม ทเตมไปดวยคณคา ความยงยนและความสข144

อรณ รกธรรม ไดกลาวถงบคลกภาพของผ นำหรอผ บรหารท ด ดงน คณลกษณะ ดานบคลกลกษณะ 1. เปนผมความร 2. เปนผมความคดรเรมสรางสรรค 3. เปนผมความกลาหาญ 4. เปนผมความเดดขาด 5. เปนผมความแนบเนยน มกรยาวาจาทถกตองเหมาะสม 6. เปนผม ความยตธรรม 7.เปนผมลกษณะทาทางการแสดงออกทด 8. เปนผท มความอดทน 9. เปนผท ม ความกระตอรอรน 10. เปนผ ท ไมเหนแกตว 11. เปนผ มความต นตวหรอระมดระวงอย เสมอ 12. เปนผมความพนจพจารณาสงตาง ๆ อยางมเหตผล 13. เปนผมความสงบเสงยม 14. เปนผม ความสงรกภกด 15. เปนผ มมนษยสมพนธท ด 16. เปนผ มความสามารถควบคมอารมณไดด คณลกษณะดานความเปนผนำ 1. ความมชวตชวาและทนทาน (Vitality and Endurance) จะตองม ความคลอง แคลวคลองวองไว ตนตวอยเสมอ พรอมอยเสมอทจะรบสถานการณทกชนด ปรบตวได เปลยนแปลงได และราเรงแจมใสอยเสมอ มความอดทนตอการทำงานหนกและนาน ๆ ทนตอความ ลำบากเจบชำได โดยไม ปรปา หรอแสดงอาการทอแทใหพบเหน 2. ความสามารถในการตดสนใจ (Decisiveness) จะตองตดสนใจถกตอง ตดสนใจ ไดเรว และเตมใจเสมอ ท จะเปน ผ ตดสนใจ ดวยตวเอง ในเมอมปญหาใด ๆ เกดขน 3. ความสามารถในการจงใจคน (Persuasiveness) ผนำท สามารถชกจงใหผ อ นรวม มอกบตน ไดเทาน น ท จะไดร บความสำเรจ 4. ความรบผดชอบ (Responsibility) 5. ความฉลาดไหวพรบ (Intellectual Capacity) ความฉลาดไหวพรบจำเปนทสด สำหรบผบรหาร หรอผ นำ ท จะใชในการบรหารงาน หรอใชในการวนจฉยส งการ คณลกษณะ ดานความรทางวชาการ ความรทางวชาการไดแก การศกษาวชาการทวไป การศกษาดานวชาชพ และ การศกษาใหเกดความรอบร เช ยวชาญในแขนงวชาทคนสนใจ สำหรบใชจดระดบความร และ ประสบการณ ในการทำงานของบคคลทมาทำงาน ในการเปนผบรหาร คณลกษณะดานความสามารถในการบรหาร 1.ใชแผนเปนเครองมอในการบรหารโรงเรยน อยางมประสทธภาพ ไดแก การจดระบบ

144 นราวทย นาควเวก, บทบาทของผนำทดในยค 4.0, เขาถงเมอ 25 เมษายน 2562,

เขาถงไดจาก https://www.smartsme.co.th/content/63868.

107

ขอมลสารสนเทศใหถกตอง การใหชมชนมสวนรวมในการจดทำแผน การมอบหมายงานใหบคลากร ทำตามความรความสามารถ การควบคม กำกบ ตดตาม นเทศงาน 2. สนบสนนใหบคลากรเกดความมงมนในการพฒนา ไดแก การสงเสรมใหบคลากรพฒนาตนเองและพฒนางาน การจดสวสดการ สงอำนวยความสะดวกและประโยชนตอบแทน 3. จดกจกรรมหลากหลายเพอสนบสนนการเรยน การสอน ไดแก การจดกจกรรมทางวชาการ การจดบรการแนะแนว บรการสขภาพ การจดกจกรรมสงเสรมการเรยนร ศลปวฒนธรรมการจดสภาพแวดลอมภายในโรงเรยนใหมบรรยากาศสงเสรม การเรยนร 4. ประสานความรวมมอจากทกฝายเพอพฒนางาน 5. ประเมนผลการปฏบตงานอยาง เปนระบบ เปนการประเมนผลการปฏบตงานอยางตอเนองใชวธการทหลากหลาย ใหทกฝายมสวนรวม นำผลการประเมนไปนเทศ และพฒนางานการบรหารเพอใหบรรลเปาหมาย145

สพล วงสนธ กลาวถงคณลกษณะและบทบาททสำคญของการเปนนกผบรหารการศกษา มออาชพดงไดกลาวมาแลวนน ยงมปจจยเสรมบางประการทจะเปนตวชวด ( Indicators) สำคญของการเปนผบรหารการศกษามออาชพ ไดอยางสงางาม เปนทยอมรบของทกฝายตอการปฏบตภารกจตามบทบาท หนาทเชงบรหารจดการศกษา ในสถานศกษา ปจจยบงบอกความสำคญเหลาน ไดแก 1. คณวฒดานการศกษา เปนตวบงชทสำคญจะตองม กลาวคอตองมคณวฒดานการศกษา ตรงตามคณสมบต ท กำหนดในกฎหมายวชาชพ โดยเฉพาะในยคปฏรปการศกษาท ตองการมออาชพ ทางการบรหาร บคคลเหลานตองมคณวฒระดบปรญญาตร โท เอก ดานการศกษาเปนสำคญ 2.ประสบการณการปฏบตงานตองมประสบการณส งสมในการปฏบตงานท ผานมาโดยเฉพาะประสบการณดานการบรหารทางการศกษาในองคกรทางการศกษาระดบตาง ๆ ในตำแหนงทาง การบรหารการศกษา ท ได ดำเนนบทบาทภารกจตามสายงานท กำหนดไว 3. ประสบการณ การฝกอบรม ศกษา ดงาน ผบรหารการศกษามออาชพตองไดรบการเพมพนประสบการณทางวชาชพ อยางตอเนอง กาวทนการเปลยนแปลง ทงในดานการฝกอบรมหลกสตรตาง ๆ การศกษาดงานจากแหลงวทยาการความร สามารถนำประสบการณทไดรบมาพฒนาองคกรไดอยางมประสทธภาพ 4. การสรางผลงานทางวชาการ เปนองคประกอบของการสรางนกบรหารการศกษากาวสมออาชพ โดยมผลงานทางวชาการเปนเคร องมอยนยนถงศกยภาพดงกลาว ผลงานสามารถจดกระทำได หลายรปแบบ ทงดานการวเคราะหงานวจย การเขยนและเรยบเรยงเอกสารทางวชาการ การเขยน บทความ ตำรา ฯลฯ ออกเผยแพรแกหนวยงานอน ๆ ใหแพรหลายทวถง รวมทงการเปนวทยากรเผยแพรความร นวตกรรมตาง ๆ ไดอยางมประสทธภาพ 5. ผลงานดเดนทส งสมไวผลสำเรจจาก

145 อรณ รกธรรม, “คณลกษณะของผบรหารโรงเรยนยคใหม” วาสารวชาการ 5, 7

(กรกฎาคม 2545): 16-17, เขาถงเมอ 19 เมษายน 2562, เขาถงไดจาก http://www.oknation.net/ blog/krunongkhai/2007/08/13/entry-3.

108

การปฏบตงานของผบรหารการศกษามออาชพ อาจดจากหลกฐาน ทเปนผลงานทสงสมไว จนเปนท ประจกษแกชมชน สงคม หนวยงานทเกยวของและเปนทยอมรบของทกฝาย 6. ลกษณะเฉพาะของ เอกตบคคล เปนลกษณะเฉพาะตว (Character) ทนกบรหารการศกษามออาชพ146

วรญญบดร วฒนา กลาววา ลกษณะทผบรหารจะตองม คอ 1) ความฉลาดรอบร คอ สามารถทจะเหนเหตการณไดเรวกวาและสามารถตความประเดนของสถานการณได 2) มความ กระตอรอรน 3) สนใจสงภายนอกและอยากรอยากเหนวาอะไรจะเกดขนอยเสมอ 4) มความจำด 5) มความโอบออมอารเอาใจเขามาใสใจเรา 6) ไวเนอเชอใจได ผตามมความรสกมนใจทจะตามคนท เขาสามารถไว วางใจได 7) มความสามรถจงใจใหเห นตามดวย 8) ทำตวเป นตวอย างท ด 9) มความสามารถในการสอสาร 10) มความยตธรรม147

วโรจน สารรตนะ กลาวถงบทบาทของผอำนวยการโรงเรยนในศตวรรษท 21 สรปไดดงน 1) พฒนาผลลพธของนกเรยนทกคนใหสงข น 2) รเร ม สงเสรมกจกรรมการเรยนร ของนกเรยน ใหประสบสมฤทธผล 3) สงเสรมสนบสนนใหครและนกเรยนไดใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอการเรยนร ของนกเรยน 4) พฒนาโรงเรยนใหเปนแหลงเรยนรของนกเรยนและชมชน 5) สงเสรมสนบสนนใหครและนกเรยนเปนผนำการเรยนร148

วจารย พาณช กลาววา บทบาทของผอำนวยการโรงเรยนตองเปนผนำการเปลยนแปลง และบรหารใหเกดการเปลยนแปลง 3 ประการคอ เปลยนแปลงการเรยนร เปลยนแปลงหลกสตรและเปลยนแปลงการจดการ149

เจรญ ภวจตร ไดกลาววาผบรหารสถานศกษาในประชาคมอาเซยนแหงศตวรรษท 21 นน ควรมคณลกษณะดงตอไปน

1. มบคลกลกษณะทเปนตวของตวเอง แสดงออกชดเจนเปดเผย และมความเปนอสระ ในการบรหาร และมประสทธภาพการจดการสถานศกษา

2. มความเปนผนำ กลาหาญในเชงคณธรรมจรยธรรมเพอการเปลยนแปลง

146 สพล วงสนธ, “การบรหารโรงเรยนตามแนวทางปฏรปการศกษา” วารสารวชาการ

5, 6 (มถนายน 2545): 29-30. 147 วรญญบดร วฒนา , ผ นำแหงโลกอนาคต การบรหารจดการแบบมออาชพ

(กรงเทพฯ: อลฟามเดยม, 2554), 25-26. 148 วโรจน สารรตนะ, กระบวนทศนใหมทางการศกษา กรณทศนะตอการศกษา

ศตวรรษท 21 (กรงเทพฯ: ทพยวสทธ, 2556). 149 วจารย พาณช, แนวโนมการบรหารสถานศกษาในศตวรรษท 21 (สงขลา: สำนกงาน

เลขานการคณะศกษาศาสตรและศลปศาสตร, 2558), 13.

109

3. มความซอสตยและคณธรรมสง รกและเอาใจใสตอนกเรยนอยางแทจรง 4. มความสามารถในการสอสาร คลองแคลวในทกษะการเขยนและการพดภาษาองกฤษ 5. สามารถบงคบใชกฎหมาย ระเบยบ สรางความรบผดชอบในการทำงานดวยความยตธรรม 6. มความรความสามารถทางการบรหารจดการและดานสงคม 7. มความรความเขาใจในหลกปรชญาทางการศกษา 8. มความสามารถในการกำหนดระบบการบรหารจดการโดยใชสถานศกษาเปนฐานอยาง

สรางสรรค 9. สามารถเขาถงความตองการของครผ สอนเพอชวยใหนกเรยนประสบความสำเรจ

ในการเรยน 10. มความเปนผนำมงมนสรางโอกาสในการมสวนรวมของคร บคลากร นกเรยน ชมชน

ผมสวนไดสวนเสยและพนธมตรของสถานศกษา ไดอยางกลมเกลยวเปนหนงเดยว เพ อนำไปส การตดสนใจในการดำเนนงานของสถานศกษา

11. มความเปนผนำในการใหความร ตองรวาอะไรดและสงผลตอประสทธภาพการสอน และสราง กจกรรมแลกเปลยนเรยนรและการนเทศในสถานศกษาไดอยางมคณภาพ

12. มศกยภาพในการจดตงเครอขายและการวางแผนพฒนาครอยางเปนระบบภายใตโครงขาย เทคโนโลยสารสนเทศ150

สำนกงานปฏรปการศกษา ไดกำหนดคณลกษณะบทบาทของผบรหารสถานศกษาตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต ตามมาตรา 39 ในพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 ทใหกระทรวงกระจายอำนาจการบรหารจดการ ไปยงคณะกรรมการและสำนกงานเขตพนทการศกษาโดยตรง ใน 4 ดาน คอ ดานวชาการ การบรหารงบประมาณ การบรหารบคคล และการบรหารทวไป สรปพอสงเขปไดดงน ดานวชาการ 1. มความรและเปนผ นำดานวชาการ 2. มความร มทกษะ มประสบการณดานการบรหารงาน 3. สามารถใชความรและประสบการณแกปญหาเฉพาะหนา ไดทนทวงท 4. มวสยทศน 5. มความคดรเรมสรางสรรค 6. ใฝเรยน ใฝร มงพฒนาตนเองอยเสมอ 7. รอบรทางดานการศกษา 8. ความรบผดชอบ 9. แสวงหาขอมลขาวสาร 10. รายงานผลการปฏบตงาน อยางเปนระบบ 11. ใชนวตกรรมทางการบรหาร 12. คำนงถงมาตรฐานวชาการ การบรหารงบประมาณ 1. เขาใจนโยบาย อำนาจหนาท และกจกรรมในหนวยงาน 2. มความรระบบงบประมาณ 3. เขาใจระเบยบคลง วสด การเงน 4. มความซอสตย สจรต 5. มความละเอยดรอบคอบ 6. มความสามารถ ในการตดสนใจอยางมเหตผล 7. หมนตรวจสอบการใชงบประมาณอยเสมอ 8. รายงานการเงน

150 เจรญ ภวจตร, คณลกษณะของผบรหารสถานศกษาในอาเซยน (กรงเทพฯ: ม.ป.ท.,

2558), 16.

110

อยางเปนระบบ การบรหารงานบคคล 1. มความร ทกษะ ประสบการณในการบรหารงานบคคล 2. เปนแบบอยางทด 3. มมนษยสมพนธ 4. มอารมณขน 5. เปนนกประชาธปไตย 6. ประนประนอม 7. อดทน อดกลน 8. เปนนกพดทด 9. มความสามารถในการประสานงาน 10. มความสามารถจงใจใหคนรวมกนทำงาน 11. กลาตดสนใจ 12. มงมนพฒนาองคกร การบรหารทวไป 1. เปนนกวางแผน และกำหนดนโยบายทด 2. เปนผทตดสนใจและวนจฉยสงการทด 3. มความร และบรหารโดยใชระบบสารสนเทศท ทนสมย 4. เปนผ ท มความสามารถในการตดตอส อสาร 5. ร จ กมอบอำนาจและ ความรบผดชอบแกผทเหมาะสม 6. มความคลองแคลว วองไว และตนตวอยเสมอ 7. มความรบผดชอบ งานสง ไมยอทอตอปญหาอปสรรค 8. กำกบ ตดตามและประเมนผล151

จากแนวคดทเกยวกบคณลกษณะของผบรหารสถานศกษาทมประสทธภาพ สรปไดวา ผบรหารทมประสทธภาพจะตองสามารถแสดงศกยภาพของตนทกวถทางในการผลกดนใหกลมบคคลทำงานรวมกนไดอยางมประสทธภาพในทศทางหรอเปาหมายทเปนประโยชนกบองคกร คณลกษณะคนยคดจทล (Characteristics of Digital Era)

พฒนาการจากยคอตสาหกรรมมาสยคดจทลในปจจบนจะเหนไดวามความแตกตางกน อยางเหนไดชดเจนโดยเฉพาะในปจจบนน นบไดวาเปนยคของขอมลขาวสารและอนเตอรเนต ซงความกาวหนาของเทคโนโลยท ทำใหคร อาจารยและนกเรยนของสถานศกษาสามารถเขาถงแหลงขอมลความรไดโดยไมมขอจำกดในเรองเวลาหรอแมแตสถานท คณลกษณะยคดจทลทสำคญ ม 3 ประการคอ

1. ความรวดเรวในการสอสารไมวาจะเปนการจดเกบหรอการเขาถงแหลงขอมลขาวสาร ความรตาง ๆ ของผใช

2. การใชเทคโนโลยการสอสารทไมมขอบเขตหรอขอจำกดในเรองเวลาหรอสถานท ทำให สามารถเขาถง รบร เรยนรไดทกทและทกเวลา

3. การใชเทคโนโลยมาบรณาการเชอมโยงเครอขายตาง ๆ ใหทกคนสามารถจดเกบ เขาถง ใชพฒนาความร เผยแพรและแบงปนความรไดอยางทวถง

คณลกษณะสำคญของยคดจทลขางตนนจงมผลตอการบรหารจดการสถานศกษาของ ผบรหารเปนอยางมาก โดยเฉพาะอยางยงในเรองของระบบสารสนเทศ เพอการบรหารและการจดการ ความร ของสถานศกษาซงมความจำเปนและมความสำคญตอประสทธภาพและประสทธ ผลของ

151 สำนกงานปฏรปการศกษา, “การบรหารตามแนวปฏรปการศกษา” วารสารวชาการ

5, 6 (พฤษภาคม 2545 ): 23-30, เข าถ งเม อ 19 เมษายน 2562, เข าถ งไดจาก http://www. oknationnet/blog/krunongkhai/2007/08/13/entry-3.

http://www.oknation/

http://www.oknation/

111

การบรหารสถานศกษา ทศนคตตอเทคโนโลยและความสามารถในการใชเทคโนโลยในปจจบนของผบรหารสถานศกษาทถกตองยอมมผลทำใหการลงทนและการใชเทคโนโลยตาง ๆ ของสถานศกษาเปนไปอยางเหมาะสมเกดความคมคาและเกดประโยชนสงสดตอการบรหารงานของสถานศกษา

1. cloud computing เปนเสมอนมบรการทเกบขอมลบนอนเทอเนต ซงสถานศกษา ไมจำเปนตองวางระบบ server ของตนเองในสถานศกษาซ งเปนการประหยดงบประมาณของ สถานศกษาในการใชเทคโนโลยคอมพวเตอรทเกยวของกบการจดเกบขอมลการใช software และการลงทนดาน hardware รวมทงการลงทนดานบคลากรผดแลระบบเนองจากผใหบรการ cloud จะเปนผรบผดชอบเอกชนทใหบรการ cloud เชน Amazon Web Services (AWS), Microsoft Azure, IBM/Soft Layer and Google Compute Engineค า ใช จ ายในการใช บร การ cloud ข นกบapplications หรอsoftware ทจะใชขนาดความจทตองการในการเกบขอมลและการเชอมตอ

2. mobility devices ไดแกอปกรณพกพาท สามารถใชงานไดทกสถานท ท งหลาย โทรศพทมอถอ smart phones, tablet, PC และอปกรณคอมพวเตอรอน ๆ มความสามารถเขาถงอยางอสระเพอการใชงานแบบเคลอนทได เพราะอปกรณเหลานม applications ทชวยใหผใชไมวาจะเปนคร อาจารย บคลากรสถานศกษาหรอแมแตนกเรยนกสามารถเขาถงแหลงขอมลความรตาง ๆ ท งภายในและภายนอกสถานศกษาในขณะท อดตใชได เพยงการโทรศพทเพยงอยางเดยว (Single purpose) แตปจจบนนเปนแบบ Multipurpose

3. social network ในยคท ส อสงคมออนไลนมอทธพลตอทศนคต พฤตกรรมและ ความเช อของคนในสงคมเปนอยางมากไมวาจะเปน LINE, Facebook, Twitter, We Chat หรอ Instagram ซงผบรหารสถานศกษาตองสามารถทจะเลอกใชสอสงคมออนไลนเหลานนอยางถกตอง เหมาะสมกบลกษณะงานการบรหารของสถานศกษา เชน ใชกลม LINE เพอการสอสารทรวดเรวทวถงเฉพาะกล มในการส อสารขอมล ความร ความเขาใจในการทำงานทไมเปนทางการแตไมควรใช ในการสงงานหรอการบรหารทเปนทางการ เปนตน ปจจบนนสอสงคมออนไลนสามารถใชเปนเครองมอทชวยสนบสนนการบรหารงานหรอทำลายบรรยากาศการบรหารงานของสถานศกษาไดเชนกน

4. Internet of Things (IoT) ปจจบนและในอนาคตอนใกลภายในป ค.ศ.2020 น การใชอปกรณตาง ๆ ในชวตประจำวนจะใชการเช อมตอผาน Internet เปนหลกไมวาจะเปนอปกรณเครองใชสำนกงาน ในบาน smart phones, tablet PC หรอ แมกระทงนาฬกาของใชสวนบคคล จะสามารถนำมาใชในการสรางนวตกรรมการจดการเรยนการสอนการจดโครงสรางและระบบ การบรหารใหเปน smart office ได หรอแมแตการนำแนวคด Work at Home มาใชในอนาคต

จากทกลาวมาแลวจะเหนไดการบรหารสถานศกษาในยคดจทลน ถาร จกนำดจทล เทคโนโลยมาใชใหเกดประโยชนในดานตาง ๆ เชน การจดการเรยนการสอน ครตองไมใช power point หรอโปรแกรมนำเสนองานอน ๆ แทนกระดานดำเทานน แตครตองสามารถเชอมโยงขอมล

112

ความรจากโลกภายนอกสหองเรยนโดยผาน internet กจะทำใหนกเรยนสนกกบการเรยนรมากขน ครสามารถเลนบทบาทเปนผอำนวยการเรยนรไดด นกเรยนสามารถเรยนรแบบสบสอบ (inquiry learning) หรอเรยนรแบบรวมมอ (collaborative learning) ในหองเรยนหรอนอกหองเรยนไดอยาง สนกสนาน นอกจากนครอาจารยยงสามารถสรางบรรยากาศชนเรยนใหเปนแบบชนเรยนดจท ล (digital classroom) ไดอกดวย เทคโนโลยไมสามารถมาสอนแทนครไดแตครทไมใชเทคโนโลยจะตองถกแทนทโดยครทมความสามารถใชเทคโนโลย

ในการบรหารดานอ นไมวาจะเปนการบรหางานบคคล การบรหารกจการนกเรยน การบรหารงบประมาณการเงน งานธรการ งานอาคารสถานทและสภาพแวดลอมตลอดจนงานความสมพนธกบชมชน เหลาน สถานศกษาจะตองสรางระบบฐานขอมลเพอการบรหารตองนำเทคโนโลยคอมพวเตอรและเครอขาย มาใชในการบรหารจดการสถานศกษาอยางเหมาะสมกบยคสมยอยางคมคา152 คณลกษณะของผบรหารสถานศกษาในอาเซยน (Principals Characteristics in ASEAN)

ผ บรหารสถานศกษาจงนบวาเปนกลไกหลกท สำคญมากของระบบการศกษาและ ยอมหลกเลยงไมไดทผ บรหารสถานศกษาจงตองเผชญกบความหลากหลายในการบรหารจดการ สถานศกษาแหงประชาคมอาเซยน ในศตวรรษท 21 นผบรหารสถานศกษาจงตองเปนศนยกลางของครและนกเรยน และการกำหนดวสยทศน ของสถานศกษาควรกำหนดใหเปนศนยกลางในการบรหารจดการเพอสรางสงทดกวาเดมของนกเรยนและในความเปนผบรหารสถานศกษาสำหรบในท ก ๆ กจกรรมทกำหนดข นจะตองนำไปส ส งท ดสำหรบนกเรยน ถาไมเปนประโยชนสำหรบนกเรยน กไมมเหตผลทควรจะดำเนนกจกรรมนนอยางตอเนองซงเรองนเปนสงททาทายมาก สำหรบผบรหารสถานศกษาและคร ผบรหารสถานศกษานนตองการครทยอมรบความทาทายและการเปลยนแปลงเพอสงทดกวาตองการครทสรางความสะดวกตอโอกาสการเรยนรของนกเรยน ทงนกเพอให นกเรยน ไดรบประสบการณทสำคญจากการเรยนรดวยตนเองและแบบมสวนรวม นำโลกกวางเขาสหองเรยนและนำผเรยนออกสโลกกวาง โดยผบรหารสถานศกษาตองเขาไปมสวนรวมเกยวของในชมชนของ กระบวนการเรยนรดงกลาว เพราะวามความหลากหลายของทรพยากรหรอชมชน ทจะเปนประโยชนตอการสงเสรมสนบสนน ความกาวหนาของนกเรยนและความสำเรจของสถานศกษา จงพอจะกำหนดไดวาผบรหารสถานศกษาในประชาคมอาเซยนแหงศตวรรษท 21 นน ควรมคณลกษณะดงตอไปน 1) มบคลกลกษณะทเปนตวของตวเอง แสดงออกชดเจนเปดเผยและมความเปนอสระในการบรหาร

152 เอกชย กสขพนธ, คณลกษณะยคดจทล, เขาถงเมอ 20 มกราคม 2560, เขาถงไดจาก


113

จดการสถานศกษา 2) มความเปนผนำกลาหาญในเชงคณธรรมจรยธรรมเพอการเปลยนแปลง 3) มความซอสตยและคณธรรมสง รกและเอาใจใสตอนกเรยนอยางแทจรง 4) มความสามารถ ในการสอสาร คลองแคลวในทกษะการเขยนและการพดภาษาองกฤษ 5) สามารถบงคบใชกฎหมาย ระเบยบ สรางความรบผดชอบในการทำงานดวยความยตธรรม 6) มความร ความสามารถทาง การบร หารจ ดการและด านส งคม 7) ม ความร ความเข าใจในหล กปร ชญาทางการศ กษา 8) มความสามารถในการกำหนดระบบการบรหารจดการโดยใชสถานศกษาเปนฐานอยางสรางสรรค และมประสทธภาพ 9) สามารถเขาถงความตองการของครผ สอนเพ อชวยใหนกเรยนประสบ ความสำเรจในการเรยน 10) มความเปนผนำ มงมนสรางโอกาสในการมสวนรวมของคร บคลากร นกเรยน ชมชน ผมสวนไดสวนเสยและพนธมตรของสถานศกษาไดอยางกลมเกลยวเปนหนงเดยว เพอนำไปสการตดสนใจในการดำเนนงานของสถานศกษา 11) มความเปนผนำในการใหความร ตองร วาอะไรดและสงผลตอประสทธภาพการสอนและสรางกจกรรมแลกเปลยนเรยนรและการนเทศ ในสถานศกษาไดอยางมคณภาพ 12) มศกยภาพในการจดตงเครอขายและการวางแผนพฒนาคร อยางเปนระบบภายใตโครงขายเทคโนโลยสารสนเทศ ผบรหารสถานศกษาในประชาคมอาเซยน จงเปนควรเปนบคคลทมคณลกษณะ 12 ประการดงกลาว ทเตมเปยมไปดวยศกยภาพ สมรรถนะ ความรความสามารถในการผนำสถานศกษา สเปาหมายวสยทศนทไดวางไว ดวยการศนยกลางของคร บคลากร นกเรยน ชมชน ผมสวนไดสวนเสยและพนธมตรของสถานศกษา เปนผประสานความรวมมอ สรางเครอขายเพอการบรหารสถานศกษาไดอยางมประสทธภาพและเปนทยอมรบ ศรทธาของนกเรยน คร บคลากร ผปกครองและชมชนอยางแทจรง ซงการจะเปนผบรหารสถานศกษาในอาเซยนไดนน ฐานรากแหงหลกปรชญาทางการศกษาจะเปนปจจยหลกพนฐานในการเกอหนนนำพาใหไดเปน ผบรหารสถานศกษาทมคณลกษณะครบทง 12 ประการ ของความเปนผบรหารสถานศกษาในอาเซยนอยางแนนอน153 คณลกษณะของคนไทย ยคThailand 4.0

สวทย เมษนทรย กลาววาหวใจสำคญของการขบเคลอนไทยแลนด 4.0 คอ คนไทย 4.0 เพอใหสอดรบกบโลกในศตวรรษท 21 คนไทยจะตองปรบเปลยนตนเองใหมคณลกษณะใน 4 มต คอ

1. เปนคนไทยทมความร ทกษะ และความสามารถทสอดรบกบโลกในศตวรรษท 21 2. เปนคนไทยทมความรบผดชอบตอสงคม

153 เจรญ ภวจตร, คณลกษณะของผ บรหารสถานศกษาในอาเซยน (Principals

Characteristics in ASEAN), เข าถ ง เม อ 16 พฤษภาคม 2561, เข าถ งได จาก http://www. nidtep.go.th.

114

3. เปนคนไทยมอตลกษณความเปนไทยทสามารถยนอยางมศกดศรในเวทสากล 4. เปนดจตอลไทยเพอสอดรบกบการเขาสยคดจตอล นอกจากน คนไทย 4.0 จะเกดขนไดจะตองมการเรยนรใน 4 เรองสำคญคอ การเรยนร

เพอสรางเสรมแรงบนดาลใจใหมชวตอยอยางมความหมาย การเรยนรเพอบมเพาะความคดสรางสรรค และความสามารถในการรงสรรคสงใหม ๆ การเรยนรเพอปลกฝงจตสาธารณะ ยดประโยชนสวนรวมเปนทตง และการเรยนรเพอมงการทำงานใหเกดผลสมฤทธ154

สมพร โกมารทต กลาววา คณลกษณะผเรยนในยคไทยแลนด 4.0 ควรเปนดงน 1. พดและตดตาม จดคำบรรยายได ทองจำได 2. ใหคำจำกดความได อธบายได บรรยายได 3. ลงมอ เปรยบเทยบได บอกความแตกตาง แกปญหาได 4. ตรวจสอบความจรงได สบสวนได อธบายตอได จำแนกความแตกตางได อธบายได 5. ประมวลความรได สรปสงทเรยนและตอยอดความรนน ๆ ไดตกผลกความรนน ๆ 6. ประเมนความรนนได ตดสนได กำหนดคณคาของความรนนไดและสรางสรรคผลตผล155 คณลกษณะของคนไทยทจะทำใหประเทศไทยกาวไปสการเปลยนผานไปสเศรษฐกจดจทล

เศรษฐกจทเนนความรเปนฐานเศรษฐกจสรางสรรคและกาวพนกบดกรายไดปานกลางไปได อานนท ศกดวรวชญ ไดกลาวถงคณลกษณะทสำคญไว 11 ประการดงน 1. ความแตกฉานด านข อม ลและสถ ต (data literacy and statistical literacy)

ความแตกฉานดานขอมลคอความสามารถในการตอบคำถามตาง ๆ โดยใชขอมลเปนหลกฐานในการอางองแนวคด สามารถเลอกใชขอมล เครองมอ และเครองหมายหรอสญลกษณแทน ในการสนบสนน แนวคดนนไดอยางเหมาะสม และสามารถนำเสนอวธการแกปญหาในชวตจรง โดยอาศยขอมลตาง ๆ ได สวนความแตกฉานดานสถตคอความเขาใจในภาษาสถต ไดแก คำ สญลกษณ และขอกำหนด ตาง ๆ ความสามารถในการตความกราฟและตาราง รวมทงการอานและหาความสมเหตสมผลทาง สถตในขาว ส อ และผลสำรวจตาง ๆ ทงสองทกษะนจำเปนมากสำหรบการพฒนาประเทศไปสเศรษฐกจดจทล เนองจากโลกในปจจบนเปนโลกของขอมลและสถตมขอมลขนาดใหญเกดขนมากมาย ตลอดเวลา จากทงโลกออนไลนและโลกออฟไลน จาก biosensor จาก Internet of Things (IoTs) จากสอสงคมและอนเทอรเนตททำใหขอมลมความหลายหลาย (variety) มความรวดเรว (velocity) และมปรมาณมหาศาล (volume) การทจะกาวเขาไปส digital economy ไดนนจำเปนเหลอเกน

154 สวทย เมษนทรย, โลกเปลยน ไทยปรบ (กรงเทพฯ: กรงเทพธรกจ, 2556), 5. 155 สมพร โกมารทต, การเรยนรวชาผลตภาพ การเรยนรเชงกาวหนา 10 วธสอน เพอ

สงเสรมศกยภาพของผเรยนในศตวรรษท 21 (กรงเทพฯ: โรงพมพจฬาลงกรมหาวทยาลย, 2558), 22.

115

ทตองมความแตกฉานทางสถตและขอมล เพอใชในการคนควาหาคำตอบ ตองตรวจสอบคณภาพและความนาเชอถอของขอมล (veracity) ได ตองสรปผลสรางองคความรใหมทสามารถนำไปตอยอดและ ใชงานไดจรงจากขอมล แตนาเสยดายยงทผลการประเมนของ PISA ในสวนความรทางคณตศาสตร ซงไดรวมถงความแตกฉานดานขอมล สถต เขาไวดวยกนแลวนนประเทศไทยมระดบคะแนนเฉลย ยงอยในเกณฑท ตำมาก ทงน การสำรวจ PISA ในป 2012 พบวา 1) นกเรยนไทยมคะแนนเฉลยคณตศาสตร 427 ตำกวาคาเฉลย OECD อยถงเกอบหนงระดบ ซงเทยบเทาการเรยนคณตศาสตร ทตางกนประมาณหนงปครง 2) ตามคาเฉลย OECD นกเรยนนานาชาตมผลการประเมนเปนระดบ เฉลยทระดบ 3 สวนนกเรยนไทยมคาเฉลยอยทระดบ 2 3) นกเรยนไทยจำนวนครงหนงแสดงวารคณตศาสตรไมถงระดบพ นฐาน (ระดบ 2) 4) มนกเรยนเพยงหนงในหาท ร คณตศาสตรสงกวา ระดบพนฐาน (ทระดบ3ขนไป) 5) มนกเรยนเพยง 2.5 % รคณตศาสตรถงระดบสง (ระดบ 5 และระดบ 6) แตเกอบไมมนกเรยน (0.5%) ทขนถงระดบสงสด (ระดบ 6) 6) นกเรยนไทยประมาณหนง ในหามผลการประเมนอยในกลมตำสดไมถงแมแตระดบ 1 ซงเปนสดสวนทมากเกนไป ในขณะท ประเทศเอเชยอน ๆ มนกเรยนไดคะแนนในกลมตำสด นอยมาก เชน เซยงไฮ -จน (0.8%) สงคโปร (2.2%) ฮองกง-จน (2.6%) เกาหล (2.7%) และญปน (3.2%)

2. ความแตกฉานดานการเงน (financial literacy) ซง OECD ไดนยามวาคอความรและ ความเขาใจแนวความคดทเก ยวกบการเงน ความเสยงทางการเงน รวมถงทกษะ แรงจงใจ และ ความเชอมนทจะใชความรและความเขาใจเหลานในการตดสนใจทมประสทธผล ในหลากหลายบรบท ทางการเงน เพอปรบปรงความอยดมสขทางการเงนของปจเจกและสงคม และชวยใหสามารถม สวนรวมในชวตทางเศรษฐกจ ทงนความแตกฉานดานการเงนไมไดมประโยชนเฉพาะสำหรบในทางเศรษฐกจ การจะเปน digital economy หรอ creative economy ไดกตองใชเงน ตองวางแผน การเงนเปนและบรหารการเงนเปน นอกจากน การท ประเทศไทยกำลงเขาส ส งคมผ ส งอาย (aging society) อยางเตมตวตองมการวางแผนทางการเงนทดเพ อใหพรอมรบภาระการเกษยณ ไมมรายไดตองใชบำนาญ ทงยงตองคำนงถงความเจบปวย การประเมนทางคณตศาสตรประกนภยนนพบวากองทนประกนสงคมมความเสยงทจะลมสลาย โปรดอานไดใน เหตใด “กองทนประกนสงคม” จงมโอกาสลมสลายสงมาก ในขณะทกองทนหลกประกนสขภาพถวนหนากทำใหโรงพยาบาลขาดทนยอยยบและไมสามารถจะอย ไดอยางย งยน โปรดอานไดใน 1.3% หรอ 4% ของ GDP สำหรบ หลกประกนสขภาพถวนหนาไมเปนภาระทางการคลงจรงหรอ ทำใหความแตกฉานดานการเงนจำเปนอยางยงสำหรบประเทศไทย ทจะทำให Thailand 4.0 ประสบความสำเรจและบรรเทาปญหาสงคม ผสงอายลงไปไดหากประชาชนมความแตกฉานดานการเงนเพยงพอและมการวางแผนทางการเงนกอนเกษยณ เจบปวยเปนอยางดเปนสวนใหญ แตผลการสำรวจทกษะทางการเงนของไทยโดยธนาคาร แหงประเทศไทยในป 2556 พบวา คนไทยมคะแนนทกษะทางการเงนเฉลย 12.9 คะแนน คดเปน

http://manager.co.th/Daily/ViewNews.aspx?NewsID=9580000058739


116

รอยละ 58.5 ของคะแนนเตม 22 คะแนน ตำกวาคะแนนเฉลยของ 14 ประเทศทรวมโครงการสำรวจ ของ OECD ซงมคาเฉลยอยท 13.7 คะแนน คดเปนรอยละ 62.3 และมอนดบการตอบถกในแตละคำถามดานความรทางการเงนคอนไปอนดบทาย ๆ เมอเปรยบเทยบคะแนนองคประกอบทงสามดาน พบวาคนไทยดอยดานความรทางการเงน โดยมคะแนนเฉลยไมถงครงหนงของคะแนนเตมและมคนไทยมากกวารอยละ30 ทมคะแนนความรทางการเงนอย ในเกณฑตำ ซงนาจะมการปฏรปการเรยน การสอนวชาเศรษฐศาสตรในระดบมธยมศกษาอยางเรงดวน โปรดอานไดใน ถงเวลาปฏรปการเรยนการสอนเศรษฐศาสตรระดบมธยมศกษาตอนปลาย ซงควรใหนกเรยนไดเรยนการเงนสวนบคคล ซงใกลตวและนาจะไดใชจรงชวยเพมความแตกฉานดานการเงนไดมากกวา

3. ความแตกฉานดานคณตศาสตร (mathematical literacy) ในตางประเทศน นม คำกลาววา งานทไดเงนดเปนงานทตองใชความแตกฉานดานคณตศาสตรสง ทงนคณตศาสตรเปน กญแจสำหรบไขความลบ สรางความร และศกษาหาความรในสาขาวทยาศาสตร วศวกรรมศาสตร เทคโนโลย หรอแมแตสงคมศาสตร เชน บรหารธรกจ หรอบรหารรฐกจกตาม ดงนนหากจะประสบ ความสำเรจสำหรบนโยบาย Thailand 4.0 คอคนไทยตองมความแตกฉานดานคณตศาสตร แตปญหา คอผลการประเมนความแตกฉานดานคณตศาสตรเชน PISA ของไทย ไดคะแนนนอยมาก (ผลการสอบ PISA ป 2015 เดกไทยอยอนดบท 55 : ปฏรปการศกษาดวยพทธธรรม) ทำใหนาเปนหวงวาศกยภาพ ในการแขงขนของประเทศไทยจะอย ท ไหนประเดนท น าสนใจคอขอสอบ PISA ของ OECD แบงวตถประสงคเชงพฤตกรรมออกเปนสามสวน 1) การคดใหเปนคณตศาสตร คอการทำสถานการณ ในโลกชวตจรงใหเปนสถานการณเชงคณตศาสตรรอยละ 25 2) การใชหลกการทางคณตศาสตรคณตศาสตร คอการใชกรอบความคดทางคณตศาสตร ขอเทจจรง วธทำ และการใชความเปนเหต เปนผลรอยละ 50 3) การตความและแปลความ การประยกต และการประเมนผลลพธทาง คณตศาสตรรอยละ 25 จะเหนไดวา PISA เนนไปท การใชหลกการทางคณตศาสตร ไดแก การใหเหนผล การใชกรอบความคดมากกวารอยละ 50 ในขณะทการเรยนการสอนคณตศาสตรของไทย เนนการคดคำนวณได การคดใหเปนคณตศาสตร ซง PISA ไมไดเนนมากนก เปนประเดนทเราควรให ความสนใจในการพฒนาคณตศาสตรศกษาในประเทศไทย

4. ทกษะในการเขยนโปรแกรม (programming skills) การจะเขาส digital economy ไดน นตองมบคลากรท ม ทกษะในการเขยนโปรแกรมเปนอยางย ง ตองมทกษะพอท จะเปนโปรแกรมเมอรมออาชพได อนทจรงประเทศไทยมการเรยนการสอนดานคอมพวเตอร วศวกรรม คอมพวเตอร เทคโนโลยสารสนเทศ วทยาศาสตรคอมพวเตอร คอมพวเตอรธรกจ จบออกมาระดบปรญญาตรปละมากมายแตผประกอบการพบปญหาเดยวกนวามปญหาคณภาพเพราะบณฑตทจบ ออกมาทำงานจรงไมไดเลย เพราะการเขยนโปรแกรมตองคดวเคราะหเปนระบบมาก และมความเชอวาควรสอนเขยนโปรแกรมใหนกเรยนต งแตมธยมศกษาตอนตนหรอประถมศกษาตอนปลาย



117

เพราะการเขยนโปรแกรมเปนการเรยนรภาษานาจะฝกหดใหคนชนคอย ๆ เรยนไปต งแตเมอยงเลก ในตางประเทศกเรมมการสอนเขยนโปรแกรมตงแตชนประถมศกษากนบางแลว ประเทศไทยนกเรยน สามารถสอนเขยนโปรแกรมเพ อแกปญหาทางคณตศาสตรในวชาคณตศาสตรใหขนานคกนไป ถาประเทศไทยไมพฒนาการศกษาไทยใหคนทสำเรจการศกษามทกษะในการเขยนโปรแกรมอยางแทจรง แลว กจะเปนเรองยากทเราจะพฒนา digital economy และ knowledge-based economy ได

5. พฤตกรรมการคนควาหาขอมล ( information seeking behavior) คนไทยเราใช อนเทอรเนตเยอะมาก โดยเฉพาะเครอขายและสอสงคม ไมรจกแหลงวาควรเรมตนหาขอมลทาง วชาการทตองนำมาประยกตใชอยางไร ไมรวาจะใช key word ใด ในการคนหาขอมลเรากจะพบวา คำคนหา สวนใหญกยงเนนทวงการบนเทงหรอกฬาหรอเกมส การคนหาตาง ๆ ตองใชความรและทกษะในการคนหาขอมลทงสน ตองรจกการคนหาแบบมเงอนไข เชน boolean search หรอการใช advanced search โดยการกำหนดเงอนไขหรอ scope ของสงทตองการคนควาและเปนทกษะท สำคญยงสำหรบการวจยและการสรางนวตกรรม การจะจดสทธบตรหรอทรพยสนทางปญญา แมกระทง การกำหนดโจทยการวจยหรอสรางนวตกรรมใหม ลวนแลวเปนสงทจำเปนสำหรบ digital economy, knowledge-based economy และ creative economy ทงสน และตองอาศยพฤตกรรมการคนควา หาขอมลทงสน ตองมทกษะในการกลนกรองขอมล วเคราะหขอดขอเสย ขอบกพรอง ความเหมาะสมหรอคณภาพของขอมล พฤตกรรมการปลอยขาวลอในโลกออนไลนของคนไทย คงสะทอนปญหาพฤตกรรมการคนควาหาขอมลของคนไทยไดเชนกน ซงเรองนควรมการเรยนการสอนในมหาวทยาลย หรอในระดบโรงเรยนเชนกน เพราะเปนสงทจำเปนสำหรบโลกในปจจบนและในอนาคต

6. ความสามารถในการใชภาษาองกฤษ (english proficiency) เปนส งท จำเปนมาก สำหรบ Thailand 4.0 เพราะการฟงและการอานนนเปนทำหนาทในการรบสาร ดงนนภาษาองกฤษจะชวยใหคนไทยสามารถตดตามความกาวหนาทางวทยาศาสตร วศวกรรมศาสตร เทคโนโลย ตลอดจนสงคมศาสตรและมนษยศาสตร หากประเทศไทยจะเขาส Thailand 4.0 ตองการพฒนา digital economy, knowledge-based economy และ creative economy แลวจำเปนต องร เทาทนตองแสวงหาความรเปน ความสามารถในการใชภาษาองกฤษยงชวยใหเรามพฤตกรรมคนควา หาขอมลในประการทหาไดดข นดวย ในการคนหาขอมล ไดขอมลมากสามารถอานใหเขาใจได วเคราะหได ในอกทางการพดและการเขยนนนกทำหนาทในการผลต หากตองการใหความคด นวตกรรม งานวจย ศลปะสรางสรรค วฒนธรรม เปนทรบรทวโลก ขายไปไดทวโลก ภาษาองกฤษอยในระดบทไมดมคะแนน TOEFL iBT (Test of English as a Foreign Language-Internet-based testing) ของไทยคะแนน TOEFL iBT ในป 2553 มคาเฉลย 75 คะแนน จากคะแนนเตม 120 คะแนน สงกวากมพชา ลาว พมา และเวยดนามเทานน แตยงตำกวาสงคโปร มาเลเซย ฟลปปนส และอนโดนเซย โดยทำใหประเทศไทยเสยเปรยบในการแขงขน นอกจากนคะแนน TOEIC: Test of English as an

118

International Communication เม อเปรยบเทยบกบชาตอาเซ ยน ไทยเรากแพฟลปปนสและ มาเลเซยและดกวาอนโดนเซย แตไมไดอยในเกณฑทใชไดจรง หลายคนอาจจะโตแยงวา ฟลปปนสกบมาเลเซยเคยเปนเมองขนของสหรฐอเมรกาและองกฤษ แตการเปนเมองขนกไมไดทำใหภาษาองกฤษของคนในชาตนน ๆ ดขนเสมอไป

7. ความคดวจารณญาณ (critical thinking) การมความคดวจารณญาณทำใหเราสามารถ กลนกรองพจารณาไดวาความคดหรอขอมลใดมความเปนจรง มความเปนไปได มความถกตองเพยงใด ทำใหคดและวเคราะหทไดรบสารเขามา ชวยกลนกรองและวพากษความคดประเมนความคดและขอมลของทงทตนเองคดและทผอนสอสารมา ชวยลดความผดพลาดในการตดสนใจได แตถามมาก จนเกนไปกจะเกดปญหาเชนกน การจะสรางนวตกรรมหรอสงสรางสรรคทางศลปะหรองานวจย อาศยเพยงความคดสรางสรรคไมเพยงพอตองอาศยความคดวจารณญาณ เปนสตใหแยกแยะได ระหวางความคดสรางสรรคกบความฝนเพอเจอตอนกลางวน จำเปนอยางยงทคนไทยตองมความคดวจารณญาณเพอจะกลนกรอง หลกกาลามสตร 10 ประการของพระพทธเจาเปนหลกการเบองตน ทจะทำใหคนเรามความคดวจารณญาณ สาเหตทคนไทยขาด critical thinking นนนาจะมาจากการท มวฒนธรรมจำยอมกบอำนาจ การศกษาของ Hofstede เร องวฒนธรรมองคการพบวาคนไทยม power distance สง เกรงกลวผมอำนาจ ทำใหไมกลาคด แตเรองนไมนาจะเปนสาเหตหลก สาเหต หลกจรง ๆ คอการทคนไทยไมเคยถกฝกใหคด เรยนหนงสอกนโดยการทองจำ แมกระทงการเรยนวชาคำนวณหรอการพสจนทางคณตศาสตรกอาศยการทองจำไปสอบ ทองบทพสจนกนเปนรอย ๆ หนา โดยปราศจากความเขาใจ ผลสอบ PISA นนสะทอนปญหานเชนกน ทงในสวนของวทยาศาสตรและคณตศาสตร เพราะขอสอบ PISA เนนทการใหเหตผล การคดอยางเปนวทยาศาสตร เชน ใหอาน ผลการทดลองแลวอภปรายวาเพราะเหตใดจงไดผลการทดลองเชนน ซงการศกษาแบบไทย ยงเนนการทองและการคำนวณโดยจำสตร ไมอธบายหลกการเหตผล ทมาทไป ทำใหไมถกฝกใหคดแบบมวจารณญาณ ซงจำเปนตองเปลยนแปลงใหดขน โดยเฉพาะคณภาพของครผสอน

8. ความคดสรางสรรค (creative thinking) ซ งเปนความสามารถในการคดในส งท แปลกใหม มนวภาพ (novelty) ไมซำแบบใคร (originality)และมคณคาไดรบการยอมรบจากสงคม (socially valued idea) การนยามของความคดสรางสรรคเชนนเปนของ Professor Teresa M. Amabile แหง Harvard Business School ทงนความคดสรางสรรคจำเปนอยางยงสำหรบการสรางนวตกรรม ทำงานวจยเพอสรางความรใหม การทำธรกจหากมความคดสรางสรรคจะทำใหสราง ความแตกตางทำใหมจดขายทชดเจน การทประเทศไทยจะกาวเขาส Thailand 4.0 จำเปนอยางยง ทคนไทย 4.0 ตองมความคดสรางสรรค การขายอะไรซำ ๆ เทาททำไดเปนภาพสะทอนการไมม ความคดสรางสรรคในการเปนผประกอบการของคนไทย เพราะอาศยการลอกเลยนแบบกนเปนหลก กอนทจะเรมตนทำธรกจ ตองหาความสามารถพเศษ สนคาหรอบรการทพเศษและแตกตางจากคนอน

119

อยางไร และจะทำอยางไรใหสงเหลานนเปนทรจกและขายได หรอถาหากพจารณาแลวยงไมมเลย กสามารถสรางและพฒนาตนเองใหมความแตกตางและโดดเดนเหลานนไดกอนการเรมตนทำธรกจ

9. ทกษะในการออกแบบ (design skills) เปนทกษะทสำคญมากสำหรบคนไทย แมวา สวนผสมทางการตลาดม 4P คอ Product, Price, Place, Promotion แตสวนผสมทางการตลาดอน ๆ ทสำคญยงตวหนงคอ packaging ญปนนนเปนชาตทดไซน packaging ไดสวยมากและทำใหตองซอ มาใช สนคาญปนนนมกจะม design หรอ packaging ทแปลกและแตกตาง จะเหนสนคาหลายชนของญปนม design และการใชงานทรสกวาแปลกแตกตางและนำไปใชไดจรงการออกแบบและบรรจภณฑน นแมจะเปนเปลอกแตกมความสำคญ ปจจยความสำเรจของ Apple และ iPhone กคอ การออกแบบ ความละเอยดละออในการออกแบบแมกระท งตวอกษรนกวชาการไทยบางทาน เปรยบเทยบใหฟงวาไทยกบอตาลมความคลายคลงกน อตาลเกงเรองอาหาร เครองหนง เสอผา ไมแตกตางจากคนไทยชอบสนกสนานเฮฮา ราเรง คลาย ๆ กบคนไทยแตอตาลเกงเรองการออกแบบ มาก มดไซเนอรชอดงของโลก มยหอเสอผาเครองหนงดง ๆ มากมายในขณะทคนไทยไมมและไมม global brand ดานแฟชนของคนไทย ทำใหเราเปนแคผรบจางผลตเสอผาเครองหนงรองเทา เพราะมแรงงานฝมอดและในอดตคาแรงถก แตทกวนนเกดการ relocation ยายฐานการผลตไปยงบงคลาเทศ กมพชาทมคาแรงถกกวามาก

10. ความโนมเอยงในการเปนผ ประกอบการ (entrepreneurial orientation) คอ ลกษณะนสยและบคลกภาพทโนมเอยงไปในการเปนผประกอบการ มกจการเปนของตวเอง สามารถเรมตนธรกจเองได (startup) บคลกภาพเหลาน ไดแก ความใฝเรยนร ความตองการความสำเรจ ความตองการเปนอสระในตวเอง มความทะเยอทะยานชอบการแขงขน ชอบคดคนนวตกรรมหรอ สงใหม กลาเสยง และมความรเร มในตนเองทจะทำสงใหม ๆ ซง Michael Frese ศาสตราจารย ทางจตวทยาและการจดการท National University of Singapore ไดศกษาพบวา ผประกอบการ ในประเทศไทย แอฟรกา และเยอรมนนหากม entrepreneurial orientation จะประสบความสำเรจ ในการเปนผประกอบการมากกวา การสรางคนไทยใหมความโนมเอยงในการเปนผประกอบการนนสำคญมาก แมแตบางองคประกอบ ความตองการความสำเรจนนสำคญมากดงท David C McClelland นกจตวทยาแนวมนษยนยมชอกองโลกไดวเคราะหเนอหาของแบบเรยนประถมศกษาของประเทศตาง ๆ ทวโลกเพอคนหาคำหรอเรองราวทเกยวกบความสำเรจในแบบเรยน พบวาหากประเทศใดแบบเรยน มสดสวนคำหรอเนอหาเกยวกบความสำเรจสงประเทศนน ๆ จะมแนวโนมทจ ะมความจำเรญทางเศรษฐกจสงดวยเชนกน นอกจากนความไฝเรยนร ชอบคดคนนวตกรรมหรอสงใหม ความกลาเสยง และความรเร มในตนเองนาจะเก ยวของกบนวตกรรมไมวาจะเปน product innovation หรอ process innovation ซงหากมหวธรกจเพยงพอกสามารถนำไปตอยอดในเชงพาณชยและสรางความสามารถในการแขงขนไดโลกธรกจในปจจบนนน คอเปลยนแปลงไดบอยตลอดเวลาและเกดจาก

120

ผ ประกอบการรายเลกรายนอยไดเชนกน แตผ ประกอบการเหลาน นตองม entrepreneurial orientation เรองเหลานเปลยนแปลงไดเปนเรองของวธคด (mindset) และควรปลกฝงและสงสอนตงแตเดกจงจะไดผลดมากกวา

11. พฤตกรรมเชงรก (proactive behavior) ประเทศไทย มทรพยากรธรรมชาตสมบรณ ภยธรรมชาตมนอยทกคนเลยมความเปนอยอยางสบาย ๆ ไปเรอย ๆ ไมตองด นรนมากในขณะท บางประเทศจะออกมาตองเชคอากาศทกชวโมง มพาย แผนดนไหว หมะถลม สารพดภยทคาดเดาไมได คนในประเทศทสบาย ๆ แบบไทยจงไมจำเปนมากทจะตองมพฤตกรรมเชงรก พฤตกรรมเชงรกน ไดแก การวางแผนลวงหนา การทำสงตาง ๆ ทตองทำโดยไมตองรอคำสง การไมอยนงเฉยคดทจะ ปรบปรงส งตาง ๆ หรอวธการทำงานเดมใหดข น การจดแจงตระเตรยมเพอรองรบสถานการณ ทไมคาดฝน โลกทเปลยนแปลงไปอยางรวดเรว ซบซอนมาก ตองการคนทมพฤตกรรม proactive หากคนไทย 4.0 ไม proactive พอกจะไม พร อมร บการเปล ยนแปลงท เก ดจาก disruptive technology นอกจากนการเปน digital economy ตองรองรบการเปลยนแปลงอยางรวดเรวเชนกน ในทางธรกจในหลายคราวผท proactive กวา ลงมอทำไดเรวกวาจะเกดความไดเปรยบจากการเปน ผเรมทำคนแรกกขอฝากขอคดไววาจะพฒนาThailand 4.0 ตองพฒนาคนไทยใหเปนคนไทย 4.0 และ ตองมขาราชการไทย 4.0 ดวย โดยเฉพาะวธคดและวธทำงาน ไมใชมแตเครองคอมพวเตอรและระบบคอมพวเตอรเพยงเทานน156

ไพฑรย สนลารตน กลาวถง คณลกษณะการคดของคนไทยในยค ไทยแลนด 4.0 มลกษณะ ดงน

1. คดวเคราะห (critical mind) คณลกษณะเชนน เมอคนไทยมลกษณะนมากเขาจะตง ขอสงสยตอสงทเขาเชอ หรอเขาเหนวามนดจรงหรอไม มนเหมาะหรอไม มนจำเปนหรอไม เราควรซอ สงนไหม ซอแลวจะมผลอะไรตามมานนคอเขาจะเปนคน smart consumer เปนผบรโภคทฉลาดนนเอง

2. คดสรางสรรค (creative mind) ขอนแตกตางจากขอแรกคอถาเราจะฝกและพฒนา ความสามารถในการวเคราะหตลอดโดยเราไมคดอะไรใหม ๆ เลย เราจะเปนผฟงทคดลบอยรำไป ซงจะทำ ใหเราเสยโอกาสในอาเซยนมากขน เราจงควรคดสรางสรรคมาบาง

3. คดผลตภาพ (productive mind) ขอนเนนเปนทสรางงานใหเปนรปธรรม เมอคดสรางสรรคและมจนตนาการแลวควรจะทำไดใหเหนงานเปนรปธรรมขน

156 อานนท ศ กด วรว ชญ , ค ณล กษณะของคนไทย Thailand 4.0, เข าถ งเมอ

12 มกราคม 2561, เขาถงไดจาก https://businessanalyticsnida.wordpress.com.


121

4. คดรบผดชอบ (responsible mind) คนในอนาคตหรอคนในปจจบน จำเปนตองรบผดชอบครอบคลมเรองของคณธรรม และจรยธรรม157

นอกจากน ไพฑรย สนลารตน ยงกลาววาคณลกษณะของคนไทยใน ยคไทยแลนด 4.0 มลกษณะ ดงน

1. ชางสงเกต 2. คดตอเนอง 3. มองเหนทางเหนแนวปฏบตและปรบปรงไดเสมอ 4. มองเชอมโยงกบผลผลต 5. คดและทำพรอมกน 6. มงทำใหเสรจคดใหตลอด 7. พรอมรบการทดสอบ158

พส เดชะรนทร กลาวถงคณลกษณะผนำ 4.0 1) สามารถบรหารองคกรจะมความหลากหลาย มากขนจากบคลากรหลายเจเนอเรชนมาทำงานรวมกน 2) สงเสรมใหเจาหนาทองคกรยคใหมตองม ทกษะ 3) มความรความสามารถกาวตามทนความเปลยนแปลงของโลก 4) มความถอมตนทางปญญาเพอเปดรบสงใหม ๆ 5) มมมมองใหม ๆ มาสรางกลยทธตาง ๆ ในการบรหารจดการพรอม ๆ กบ การสรางนวตกรรมใหม ๆ 159

ไกรยส ภทราวาท กลาววา การเปลยนแปลงทจะเกดขนในตลาดแรงงานคอการแขงขน ทสงขน ซงจะไมใชแตการแขงขนระหวางคนดวยกนเองอกตอไป แตจะเปนการแขงกนระหวางคน กบเทคโนโลยดวย ทำใหคนมความเสยงในการตกงานมากขนเพราะมการใชเทคโนโลยและเครองจกร เขามาแทนทแรงงานมนษย โดยเฉพาะแรงงานทใชทกษะการทำซำเปนประจำ (routine skill) จะถก แทนทดวยเทคโนโลยการผลตททนสมย เชน หนยนต คอมพวเตอรทมปญญาประดษฐ เครองพมพ 3 มต และระบบอตสาหกรรมทเชอมโยงกบอนเตอรเนต ซงมประสทธภาพสงกวามนษย และมตนทนตอหนวยทถกกวาคณลกษณะทสำคญในยคไทยแลนด 4.0 ตองการ 10 ประการ ทตลาดแรงงานโลกตองการอยางในป 2020 ดงน

157 ไพฑรย สนลารตน, การศกษา 4.0 เปนย งกวาการศกษา (กรงเทพฯ: โรงพมพ

จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2560), 7. 158 เรองเดยวกน, 22. 159 พส เดชะรนทร, แนะ 3 ทางรอดธรกจยคไทยแลนด 4.0, เขาถงเมอ 18 มกราคม

2562, เขาถงไดจาก http://www.naewna.com/business/276350.

122

1. ทกษะการแกไขปญหาททบซอน 2. การคดวเคราะห 3. ความคดสรางสรรค 4. การจดการบคคล 5. การทำงานรวมกน 6. ความฉลาดทางอารมณ 7. รจกประเมนและการตดสนใจ 8. มใจรกบรการ 9. การเจรจาตอรอง 10. ความยดหยนทางความคด160

มาตรฐานการศกษาของชาต พ.ศ. 2561 ท ไดผานมต ครม. วนท 2 ตลาคม 2561 เหนชอบมตเร อง ผลลพธทพงประสงคของการศกษา (Desired Outcomes of Education, DOE Thailand) หมายถง คณลกษณะของคนไทย 4.0 ทตอบสนองวสยทศนการพฒนาประเทศสความมนคง มงคง ยงยน โดยคนไทย 4.0 จะตอง ธำรงความเปนไทยและแขงขนไดในเวทโลก นนคอเปนคนด มคณธรรม ยดคานยมรวมของสงคมเปนฐานในการพฒนาตนใหเปนบคคลทมคณลกษณะ 3 ดาน โดยเปนคณลกษณะขนตำดงตอไปน 1)มาตรฐานการศกษาของชาต พ.ศ. 2561ซงมรายละเอยด ดงน ผเรยนร เปนผมความเพยร ใฝเรยนร และมทกษะการเรยนรตลอดชวต เพอกาวทนโลกยคดจทลและ โลกในอนาคตและมสมรรถนะ (competency) ทเกดจากความร ความรอบรดานตาง ๆ มสนทรยะ รกษและประยกตใชภมปญญาไทย มทกษะชวตเพ อสรางงานหรอสมมาอาชพบนพนฐานของ ความพอเพยง ความมนคงในชวตและคณภาพชวตทด ตอตนเอง ครอบครวและสงคม 2) ผรวม สรางสรรคนวตกรรม เปนผมทกษะทางปญญา ทกษะศตวรรษท 21 ความฉลาดดจทล (digital intelligence) ทกษะการคดสรางสรรค ทกษะขามวฒนธรรม สมรรถนะการบรณาการขามศาสตร และมคณลกษณะของความเปนผประกอบการเพอรวมสรางสรรคและพฒนานวตกรรมทางเทคโนโลย หรอสงคม เพมโอกาสและมลคาใหกบตนเองและสงคม 3) พลเมองทเขมแขง เปนผมความรกชาต รกทองถน รถกผด มจตสำนกเปนพลเมองไทยและพลโลก มจตอาสา มอดมการณและมสวนรวม ในการพฒนาชาตบนหลกการประชาธปไตย ความยตธรรม ความเทาเทยม เสมอภาค เพอการจดการ ทรพยากรธรรมชาตและส งแวดลอมท ย งยนและการอย รวมกนในสงคมไทยและประชาคมโลก

160 ไกรยส ภทราวาท, ขบเคลอนการศกษาไทย สไทยแลนด 4.0, เขาถงเมอ 12 มกราคม

2562, เขาถงไดจาก http://www.thaihealth.or.th/Content/.html.

123

อยางสนต โดยผลลพธทพงประสงค 3 ดาน ทเหมาะสมตามชวงวย มความตอเนอง เชอมโยงและสะสมตงแตระดบการศกษาปฐมวย การศกษาขนพนฐาน การอาชวศกษา จนถงระดบอดมศกษา161

ดงนน คณลกษณะของคนไทยในยคไทยแลนด 4.0 คอ มความร ความสามารถ พฤตกรรม สมรรถนะ ศกยภาพ ทกษะ ดานทวไปและเชยวชาญเฉพาะดาน จตสาธารณะ เขาใจความเปนคนไทยอยางลกซงและความเปนสากลทชดเจน มความพรอมในโลกทมความเปลยนแปลงอยางรวดเรว ไมมความชดเจนแนนอน คณลกษณะผบรหารสถานศกษายคดจทล

ผบรหารสถานศกษาในยคดจทลจำเปนทจะตองเรยนรเกยวกบเทคโนโลยการสอสารและ เทคโนโลยคอมพวเตอร (ICT) และผลกระทบทเกดขนตอการบรหารจดการสถานศกษาเพอการใช ICT ใหเหมาะสม เกดประโยชนสงสด อยางคมคาแทจรง เอกชย กสขพนธ กลาววา คณลกษณะของผบรหารสถานศกษายคดจทลขางตนนมผลตอการใชภาวะผนำ ICT (ICT Leadership) ของผบรหาร สถานศกษาเปนอยางมากเพราะภาวะผนำ ICT นำมาประยกตใชไดอยางเหมาะสมและเกดหมายถง ความสามารถของผบรหารในการเรยนร เขาใจยอมรบการเปลยนแปลงดาน ICT และประโยชนสงสดตอสถานศกษา การบรหารสถานศกษาในยคดจทลนนอาจจะเกดปญหาดานโครงสรางพนฐาน รวมทงความรความสามารถของผเกยวของ ดงนนคณลกษณะของผบรหารสถานศกษายคดจทลจงควรเปน ดงน

1. กำหนดวสยทศนดาน ICT ของสถานศกษาใหชดเจนวาตองการไปในทศทางใด และจะนำมาใชกบการบรหารสถานศกษา

2. การบรหารจดการโครงสรางพนฐานใหสามารถใชงานไดอยางมประสทธภาพ ไดแก hardware, software, network และเครอขายไรสายตาง ๆ ของสถานศกษาใหคร อาจารย บคลากรและนกเรยนทกคนสามารถใชและเขาถงไดอยางรวดเรว สะดวกตอการใชงาน พรอมทงจดสรรทรพยากรตาง ๆ เพอสนบสนนอยางเพยงพอ

3. การสร างว ฒนธรรมการทำงานและบรรยากาศ สถานศ กษาให ม การใช ICT อยางแพรหลายไมวาจะเปนการจดการเรยนการสอนของคร การบรหารงานสถานศกษาในดานตาง ๆ

4. การฝกอบรมพฒนาบคลากรทกคนของสถานศกษาใหมความรความสามารถดาน ICT อยางตอเนองสมำเสมอ

161 มตครม, มาตรฐานการศกษาของชาต พ.ศ. 2561, ลงวนท 2 ตลาคม 2561, เขาถง

เม อ 20 เมษายน 2562, เขาถงไดจาก https://www.moe.go.th/moe/th/news/detail.php? NewsID=53077&Key=news6.

https://www.moe.go.th/moe/th/news/detail.php

124

5. ผบรหารสถานศกษาตองทำตนใหเปนตวอยางทดสามารถใช ICT ในการปฏบตงาน ไดอยางเหมาะสม

6. สงเสรมสนบสนนสรางแรงจงใจครอาจารยบคลากรทคนของสถานศกษาใหนำความรความสามารถดาน ICT และเทคโนโลยตาง ๆ ทสถานศกษาจดใหมาสรางนวตกรรมใหม ๆ ในการจดการเรยนการสอนหรอการปฏบตงาน

7.จดใหม ระบบการกำกบตดตามและการใหคำปรกษาเก ยวกบการใช ICT ของสถานศกษาทงคร อาจารย บคลากรทกคนและนกเรยนวาสามารถใชไดอยางมประสทธภาพ เปนไปตามนโยบายอยางถกตองเหมาะสมหรอไม162

สรปไดวาการบรหารสถานศกษาในยคดจทลน ผบรหารจำเปนตองมความรความเขาใจ เกยวกบเทคโนโลยการสอสารและเทคโนโลยคอมพวเตอร เพอใหสามารถทจะเลอกใชกบการบรหารสถานศกษาใหไดอยางเหมาะสม คมคาและเพยงพอตอการใชงาน ผบรหารสถานศกษาจะตองแสดง ศกยภาพทางดานการบรหารและจดสภาพแวดลอมตาง ๆ ของสถานศกษาใหมความทนสมยเหมาะสม กบการเปลยนแปลงทางเทคโนโลยตาง ๆ ทเกดขน ซงนอกจากจะมผลตอภาพลกษณของสถานศกษาในชมชนแลวยงจะทำใหสถานศกษาเปนทไววางใจของชมชนในการจดการศกษาทมคณภาพไดอยาง ยงยน

คณลกษณะของผบรหารสถานศกษายคใหม

สมชย จตสชน กลาวในวงเสวนาวเคราะห อปสรรคดนไทยแลนด 4.0 ในวนท 23 ตลาคม 2016วงเสวนารวมวเคราะหหลายอปสรรคทำไทยแลนด 4.0 เกดยาก หวงภาคเอกชนลงทนฝด จากนโยบายรฐทผานมา การจดสมมนาเดนหนาสการพฒนาอยางยงยนในงาน Thailand’s Economic Outlook 2017 Towards Sustainability โดยนายสมชย จตสชน ผอำนวยการวจยดานการพฒนาอยางทวถง สถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย (ทดอารไอ) กลาวในหวขอ “Transforming Thailand in to a Sustainable Economy”ในงานสมมนา Thailand’s Economic Outlook 2017 Towards Sustainability วา การพฒนาประเทศไทยไปส ไทยแลนด 4.0 และคนไทย 4.0 นน ยงไมเหนวาจะมรฐบาลใดตระหนกถงกลมคนทอยในวยกลางคน รวมถงคนอายมาก ซงกลมคนเหลาน มจำนวนไมนอยทไมไดทำงาน มระดบการศกษาไมสงจงอาจไมเทาทนตอการเปลยนแปลงเทคโนโลย หรอจะถวงใหประเทศไมสามารถพฒนาตามเปาหมายหรอไมทงน มองวาทางออกของปญหานคอ ใชปรชญาเศรษฐกจพอเพยงเขามาประยกตใช เพอใหคนเหลานดแลตวเองได โดยทลกหลานไมตอง

162 เอกชย กสขพนธ, คณลกษณะยคดจทล, เขาถงเมอ 20 มกราคม 2560, เขาถงไดจาก


https://tdri.or.th/tag/%e0%b8%aa%e0%b8%a1%e0%b8%8a%e0%b8%b1%e0%b8%a2-%e0%b8%88%e0%b8%b4%e0%b8%95%e0%b8%aa%e0%b8%b8%e0%b8%8a%e0%b8%99/

https://tdri.or.th/2016/10/2016-10-22/

https://tdri.or.th/2016/10/2016-10-22/

125

กงวลถงการดแล นอกจากน ในสวนของรฐบาลยงพบวามปญหาเรองการสนบสนนภาคธรกจ ท ยงไม ตอบโจทยมากนกโดยเฉพาะประเดนการอบรมพนกงานใหทนตอเทคโนโลย พบวามเพยงบรษทขนาดใหญเทาน น ขณะทบรษทขนาดกลางและขนาดเลกไมกลาจด เน องจากมตนทนสง นอกจากน ยงมองวาประเทศไทยยงมอปสรรคในการเปลยนประเทศไปเปน 4.0 อกหลายประการ เชน โครงสราง พนฐาน“ลาสดคอดจทลอโคโนม ดโครงสรางภายในยงไมใช เปนเรองการจดกรอบงบประมาณ ยงไมไดปฏรปคน เราตองเปดชองนำเขาแรงงานมฝมอตางประเทศเขามา สถาปนก แพทย ใน 10 ป ขางหนาตองทำหากไมทำไทยแลนด 4.0 คงไมเหน”163 การศกษาจะไปทางไหนในยคไทยแลนด 4.0 การเปลยนแปลงคนไทยไปส Thailand 4. 0 ตองมการเปลยนแปลงคานยมทศนคตอยางเรงดวนโดยเฉพาะเรองการศกษาโดยสงแรกทตองทำคอการทำใหครอาจารยบคลากรทางการศกษายอมรบ การเปลยนแปลงและออกมาจาก comfort zone เสยกอนซงทกภาคสวนมความเหนตรงกนวาประเทศไทยตองเปลยนแปลงเพอไปสสงทดขนโดยมเปาหมายเพอเปลยนใหประเทศไทยเปนประเทศ ทพฒนาแลวหรอประเทศในโลกท 1 ในอดตทผานมาในการพฒนาหลาย ๆ เรองตองยอมรบวาทง ๆ ทคนไทยและครอาจารยบคลากรทางการศกษารท ง ๆ ทยอมรบความจำเปนในการเปลยนแปล งแตกไมสามารถผลกดนใหเปนไปตามเปาหมายไดในหลายเร องซ งมอปสรรคสำคญคออปนสย ความรกสบายของคนไทยนนคอตองทำใหคนไทยออกจาก comfort zone ใหใต comfort zone คอพฤตกรรมของเราททำใหเรามความกงวลนอยรสกคนเคยในสงททำเปนประจำทกวนไมกงวลทจะทำและรสกสบายใจทจะทำแตหากตองกระทำในสงทแปลกใหมไมคนชนจะเกดความไมสบายใจอดอด ดงนนจงไมประสงคทจะศตหรอทำอะไรใหม ๆ จงไมเกดการพฒนา Comfort Zone จงเปนอปสรรค ททำใหไมประสบผลสำเรจไมมการพฒนาทำใหคนขเกยจเพราะคดวาสงทดำเนนการอยหรอทำสบายอยแลวดอย แลวแลวจะไปขวนขวายใหตวเองลำบากทำไมเมอออกจาก comfort zone ไดแลว จงไมยากทจะเปลยนแปลงโดยเฉพาะการเปลยนแปลงอยางมเปาหมายมงมนพรอมเพรยงเพอ ประโยชนสวนรวมซงจะทำใหเกดพลงทจะผลกดนไปสความสำเรจ164

คณลกษณะของผบรหารสถานศกษายคใหม จากการสงเคราะห แนวคดเกยวกบผบรหาร สถานศกษายคใหมของแมซน (Maxine) เจอรล (Gerald Aungus) และ จอรด ควรส (George Couros) ไดเขยนบทความเรอง Top 10 Characteristics of Successful 21st Century School Leaders: 21st Century Administrators: New Roles, New Responsibilities และ The 21st Century Principal

163 สมชย จตสชน, วงเสวนาวเคราะห อปสรรคดนไทยแลนด 4.0 ทดอารไอชวนอาน

(กรงเทพฯ: สถาบนวจยเพอพฒนาประเทศ, 2561), 12. 164 วสนต สระศรดา, “การศกษาจะไปทางไหนในยคไทยแลนด 4.0” นตยสารยทธโกษ

125, 3 (เมษายน 2560): 22-29.

https://tdri.or.th/tag/%e0%b8%aa%e0%b8%a1%e0%b8%8a%e0%b8%b1%e0%b8%a2-%e0%b8%88%e0%b8%b4%e0%b8%95%e0%b8%aa%e0%b8%b8%e0%b8%8a%e0%b8%99/

https://tdri.or.th/category/read-with-tdri/

https://tdri.or.th/category/read-with-tdri/

126

ตามลำดบ สามารถสรปไดวา ผบรหารสถานศกษาทมประสทธผลในศตวรรษท 21 ควรม คณลกษณะ ดงน 1) นกสรางสรรค (ceative) ผบรหารทมประสทธภาพ มกระบวนการผลกดนใหบคลากรในโรงเรยน ทมความสามารถสรางสรรคงานใหมคณภาพและมาตรฐานมากขน ตองผลกดนเพอประโยชนของนกเรยนและจะตองหาวธจดการอยางตอเนอง 2) นกการสอสาร (communicator) ผบรหารทม ประสทธภาพไมเพยงแตการสอสารโดยการ แบงปนขอมลผานหลายสอเทานน แตยงเปนผฟงทมประสทธภาพซงเปนสงจำเปนทกลมผบรหารตองเปน ผสอสารทมประสทธภาพกบผมสวนไดสวนเสย ทงหมด 3) นกคดวเคราะห (critical thinker) ผบรหารจงตองใหความสนใจในความคดทครหรอ บคลากรแสดงออกเปนส งท สำคญย ง โดยเฉพาะดานผลกระทบท มตอโรงเรยนและนกเรยน ในระยะยาว และจะไดรบประโยชนเหลานนมากทสด ถอวาเปนสงสำคญสำหรบผบรหาร ทจะตอง นำเอาขอมลและความคดตาง ๆ มาใชในการตดสนใจทงหมด 4) สรางชมชน (builds community) ในทน หมายถงการประสานเชอมโยงตอกลมคนทเหมาะสมตวอยางเชน วธทจะสรางโอกาสใหกบบคลากรเพอเชอมโยงตอกบคนอน ๆ ทจะชวยสงเสรมการเรยนรมาก ขนมนเปนสงสำคญทไมเพยงแต พฒนาผนำในโรงเรยนเทานนแตเปนการเปดโอกาสใหคนอนเหนความเปนผนำดวย 5) การมวสยทศน (visionary) ผบรหารโรงเรยนทมประสทธผลตองมวสยทศนในการทจะทำใหโรงเรยนเตรยมพรอม ทดทสดสำหรบนกเรยนไปสอนาคตทตองการและสามารถแบงปนวสยทศนไปพฒนาชมชน ไดอยางม ประสทธภาพรวมกนไดดวย 6) การสรางความรวมมอและการตดตอ (collaboration and connection) ผบรหารตองแสวงหาแบงปนขอมลและความรอยางเปดเผยชดเจนมการคนหาความเขาใจและปฏบตอยางเขาใจกบคนอน มการตดตอกบโลกภายนอกผานทางบลอกและส อทางสงคมและตองสราง การรวมมอกบผอน 7) สรางพลงเชงบวก (Positive Energy) ผบรหารตองสรางหลกการทงเชงบวก เชงรกและวธการ ดแลเอาใจใสตองใหเวลา ใหความสำคญ การพฒนาความสมพนธทด นอกจากน ผ บรหารตองสรางสขภาพตนเอง สวสดการและระดบพลงงานใหพรอมเสมอ 8) ความเช อมน (confidence) ผบรหารตองมลกษณะความม นใจ (confidence) เขาถงไดงาย (approachable) มความโดดเดน (be visible) ในฐานะทเปนผ นำตองมความกลาท จะตองเผชญกบสถานการณ ทยากลำบาก ซงสถานการณเหลานมกจะอยในความสงบเสมอ และมความมนใจในการรกษาขวญกำลงใจและความเชอมนในชมชนโรงเรยน 9) ความมงมนและความพากเพยร (commitment and persistence) ผบรหารตองแสดงความมงมนและความทมเท (dedication) อยางจรงจงเพอผลกดนใหกบครและนกเรยนเกดความมงมนทมเทในงานและอยายอมแพ (never give up) เพอใหบรรลผลสำเรจตามเปาหมายการพฒนาทกำหนดไว 10) ความเตมใจทจะเรยนร (willingness to learn) ผบรหารตองเรยนรอยางสมำเสมอ เพราะการเปลยนแปลงในศตวรรษท 21 เปนทนาตนเตนและนำมาใชเสรมสรางศกยภาพผบรหารและสงคมโรงเรยน ผบรหารจงตองเปนผเรยนรตลอดชวต 11) ตองเปนนกประกอบการ คดสรางสรรคและนวตกรรม (entrepreneurial, creative and innovative)

127

ความสามารถในการคดนอกกรอบเปนพลงทมอำนาจของผบรหาร การคดสรางสรรค และนวตกรรมเปน วธทดทสดในการบรหารจดการกบความซบซอนทางสงคมในศตวรรษท 21 และตองพฒนา โรงเรยนเปนองคการประกอบการ (entrepreneurial organization) ไดดวย 12) นกรเรมงาน (intuitive) ผบรหารตองเรยนรถงความเชอมนในสญชาตญาณ ( instincts) ของตนเอง ความสามารถการเปนนกคด นกรเรมสรางสรรคผบรหารสามารถการแกปญหาใหสำเรจอยางไมคาดฝนหรอจากการสงหรณใจ (intuitively) ซงเปนการเกดขนจากความชาญฉลาดทด 13) ความสามารถในการสรางแรงบนดาลใจ (ability to inspire) ผ บร หารควรสรางความ กระตอรอรนและความคดเชงบวกตอบคลากร ในการรวมกนกำหนดทศทางในอนาคต สงทงหมดนตองเนนใหเกดขนใน ขณะทยงดำรงตำแหนง ผบรหาร 14) การเจยมเนอเจยมตว (be humble) ผบรหารมความสำคญตอการทำหนาทในโรงเรยน ซงงาน ผบรหารไมใชเปนรปปนแตเปนงานทเออตอทกคนในโรงเรยนนนคอ ตองมสมมาคารวะ การรจกบคคลในชมชน การเปดโอกาสกบครและชมชนเขามามสวนรวม 15) ตวแบบทด (good model) สงเสรมทกษะในศตวรรษท 21 ตองรและฝกใหมความคดสรางสรรค การทำงานรวมกน ฝกการสอสาร ทดและคดวเคราะหเปนการใชเทคโนโลยอยางมประสทธภาพและการปลกฝงสรางสรรคนวตกรรม จดสภาพแวดลอมทปลอดภยสำหรบการเรยนรและขจดความเสยง165

สรปวา คณลกษณะของผบรหารสถานศกษาในศตวรรษท 21 ประกอบดวย การมวสยทศน ความสามารถทางวชาการ การสอสาร และเทคโนโลยการเปนนกรเรมสรางสรรคและประกอบการ นกสรางพลงและแรงบนดาลใจเชงบวก ตวแบบทดและการสรางชมชนแหงการเรยนร คณลกษณะผบรหารสถานศกษาสำหรบศตวรรษท 21

ผบรหารในศตวรรษท 21 ทตองทำงานเพอใหมความมนใจไดวาตนเองทำหนาทเปนผนำ เพอการเรยนรของนกเรยน เพราะการเรยนรจะเกดขนไมไดหากขาดการใชภาวะผนำ โดยภาวะผนำสถานศกษาทหมายถงแตละบคคลตองมความเขาใจในเนอหาเชงวชาการ การประเมนผล และเทคนค การสอน เสรมสรางทกษะรวมกบคร การรวบรวม วเคราะหและใชขอมลเพอประกอบการตดสนใจ ผบรหารจะถกคาดหวงใหทำงานรวมกบทกฝายอยางมนใจวานกเรยนทกคนเกดการเรยนรซงจะทำใหผเรยนและครในโรงเรยนทกคนมภาวะผนำ ไมใชแคตวผบรหารมการสรางวฒนธรรมภาวะผนำรวม เพอใหแนวคดเกยวกบภาวะผนำมาจากสมาชกทกรวมกบ ผบรหารตองสนบสนนใหมความรบผดชอบรวมกน ตงแตการระบปญหา การสรางทางเลอกและการนำไปปฏบต ผบรหารตองสรางแรงบนดาลใจ

165 ชยยนต เพาพาน, “ผ บรหารสถานศกษายคใหมในศตวรรษท 21” (การประชม

วชาการระดบชาตครศาสตร ครงท 1 การจดการศกษาเพอพฒนาทองถน สประชาคมอาเซยน : ทศทางใหมในศตวรรษท 21 ปท 1, ฉบบท 1, ธนวาคม 2557), 304-306.

128

สถานการณตาง ๆ ในปจจบนมการเปลยนแปลงไปอยางรวดเรว ผบรหารตองมการปรบเปลยนพฒนา กระบวนทศน มมมองและทศนคต ดงน 1) ทนสมย มองอนาคตอยางมวสยทศน 2) มสมพนธภาพ สรางมตรภาพทเขมแขงและยงยน 3) การปรบตวตอบสนองความไมแนนอนไดรวดเรว 4) มงมนและ จดการความขดแยงอยางเปนระบบ 5) สรางแรงบนดาลใจใชการจงใจ 6) ทะเยอทะยาน มงสราง ความสำเรจ 7) โปรงใสสรางความไววางใจ 8) เปนพเลยงมากกวาการสอน 9) ซอสตย 10) มความ รบผดชอบ166 ทกษะของผบรหารสถานศกษาในศตวรรษท 21

ทกษะของผบรหารสถานศกษาในศตวรรษท 21 ทกษะยคใหมเปนคณลกษณะทสำคญ ของการเปนผนำทมประสทธผล ผบรหารสถานศกษาซงเปนผนำของสถานศกษา จงจำเปนอยางยงท ตองไดรบการพฒนาทกษะทจำเปนและสำคญตอการบรหารจดการสถานศกษาและการบรหารตนเอง อยางตอเนองเพอนำไปสการบรหารงานใหมประสทธภาพ มนกวชาการใหทศนะดานทกษะสำหรบผบรหารสถานศกษายคใหม ดงน จากการศกษาแนวคดเกยวกบทกษะยคใหมของผบรหารโรงเรยน ทมประสทธภาพของ Weigel ไดเขยนบทความเรอง Management Skills for the 21st Century : Avis Gaze เข ยนงานเร อ ง Preparing School Leaders: 21st Century Skills และ National Association of Secondary School Principals (NASSP) เขยนหนงสอเรอง 10 Skills for Successful School Leaders สามารถสงเคราะห แนวคดเกยวกบทกษะยคใหมของผบรหารโรงเรยนในศตวรรษ ท 21 ท สอดคลองกน ไดดงน 1) ทกษะการคดวเคราะห และการคดสรางสรรค (critical and creative thinking skill) 2) ทกษะการแกปญหา (problem solving skills) 3) ทกษะการสอสาร (communication skill) 4) ทกษะทางเทคโนโลยและการใชดจตอล (technological and digital literacy skills) 5) ทกษะดานการบรหารองคการ (organizational management skills) 6) ทกษะ การบรหารงานบคคล (personal management skills) 7) ทกษะทำงานเปนทม (teamwork skills) 8) ทกษะดานนวตกรรมเพอการเรยนร(learning innovation skill) 9) ทกษะการกำหนดทศทาง องคกร (setting instructional direction skill) 10) ทกษะการรบรไว (sensitivity skill) 11) ทกษะ การตดสน (adjustment skill) 12) ทกษะม งผลสมฤทธ (results orientation skill) 13) ทกษะ ความสมพนธระหวางบคคล ( interpersonal skill) 14) ทกษะคณธรรมจรยธรรม (ethical-moral skills) สรปไดวา ทกษะสำหรบผบรหารสถานศกษาในศตวรรษท 21 ประกอบดวยทกษะตาง ๆ ดงน การคดวเคราะหและการคดสรางสรรคการแกปญหาการสอสารการทำงานเปนทมเทคโนโลยและ

166 วโรจน สารรตนะ, นวตกรรมกบกระบวนทศนการศกษาศตวรรษท 21 (ขอนแกน:

มหาวทยาลยขอนแกน, 2559), 8.

129

ดจตอล การตดสนมงผลสมฤทธมนษยสมพนธและคณธรรมจรยธรรมบทบาทของผบรหารสถานศกษา ในศตวรรษท 21บทบาทเปนแบบแผนพฤตกรรมทแสดงออกตามตำแหนงหนาท ซ งเปนไปตาม ความคาดหวงของสงคม บทบาทของบคคลจงมความแตกตางกนไปตามวฒนธรรม สำหรบบทบาท ของผบรหารสถานศกษาเปนหนาทในการบรหารสถานศกษาใหบรรลเปาหมายตามตำแหนงทดำรงอย มนกวชาการใหทศนะดานบทบาทยคใหมทผบรหารสถานศกษาควรนำไปใชประโยชน มรายละเอยด ดงน167

ชาญชาต ถนอมตน มแนวคดวา ผ นำควรมทกษะพนฐานดานการวเคราะหคน คอ 1. willing able (ผมความสขและเตมทในการทำงาน และมความสามารถ เปนผนำเพอนรวมงาน และสอนงานเพอนรวมงานได) 2. willing unable (ผมความสขและเตมทในการทำงาน แตไมมความสามารถ เปนบคลากรทสนบสนนใหเกดทกษะได โดยจากเพอนและผนำเอง) 3. unwilling able (ผไมมความสขและไมเตมทในการทำงาน แตมความสามารถ การทผ นำเสรมแรงกสามารถปรบเปลยนได โดยใหเวทในการนำความสามารถทมอยสงตอเพอนรวมงาน แตถาถงทสดกแกไขไมได ควรปองกนแนวรวมทจะรบการหลบงาน รกสบาย ไมใชความสามารถใหเกดประโยชนกบองคการ ดวยความเตมใจ) 4. unwilling unable (ผ ไม ม ความสขและไมเต มท ในการทำงานและไมม ความสามารถ สาเหตของบคลากรดงกลาวควรใหความใกลชด และแนะนำมาก ๆ กจะสามารถปรบเปนคนทำงานทมความสามารถเตมทกบงานได) โดยการสรางบรรยากาศในการทำงานแบบเรยนรกน และปรบเปลยนกน ขอเพยงผนำมความรบรความสามารถของตน (self efficacy) ดวยการทำงานเชงรก (Proactive) ลดระดบการทำงานแบบเชงรบ (reactive) ดวยเทคนค Unfreezing ดวยการแนะนำ ทำใหดและเสรมแรงบวก เปนขนตอนทใชเงอนไขปรบสภาพแวดลอมและสถานภาพเดมทองคการเปนอยขณะนน ทเกดปญหาตอการเปลยนแปลงหอมลอมทำใหดำเนนกจการไมเปนทนาพอใจ ซงอาจเกดจากการมโครงสราง การจดรปแบบงาน หรอเทคโนโลยทขาดประสทธผล หรอการท บคลากรขาดทกษะและเจตคตทเหมาะสม การเกดวกฤตการณทขณะนสถตการศกษาของไทยดอยคณภาพเปนตวเรงใหการตอบรบนโยบาย Education 4.0 นำมาสการปฏบต ใหบคลากรตาง ๆ ยอมรบและเหนถงความจำเปนทจะตองมการเปลยนแปลง การยอมรบถงความจำเปนตองมการเปลยนแปลงนน ไมจำเปนตองมวกฤตการณเกดขนกได แตอาจจะมาจากการไดขอมลจากแหลงอน เชน การสำรวจทศนะของพอแม ผปกครอง หรอชมชน เปนตน ขอมลเหลานสามารถใชในการคาด เหตการณลวงหนา เพ อดำเนนการเปลยนแปลงกอนทจะเกดภาวะวกฤตได Changing การนำ

167 Avis Gaze, Preparing School Leaders: 21st Century Skills, เ ข า ถ ง เ ม อ

16 พฤษภาคม 2561, เข าถ งได จาก http://www.principals.ca/documents/International Symposium White Paper - OPC.

https://www.gotoknow.org/posts/tags/self%20efficacy

130

แผนงานวธการและเทคนคตาง ๆ ลงสการปฏบตเพอใหเกดการเปลยนแปลงไป สสภาพทตองการ อยางไรกดการเปล ยนแปลงบางอยางสามารถทำไดทนทโดยไมจำเปนตองมแผนงานกได เชน การอบรมทกษะการจดการเรยนการสอน การปรบบคลากรทำงานเหมาะสมกบความสามารถ เปนตน แตควรดำเนนการอยางรอบคอบและ Refreezing เมอมการเปลยนแปลงเกดขน พรอมทงไดมการ พฒนาดานพฤตกรรม และเจตคตของบคลากร หรอปรบโครงสรางใหมแลว ควรดำเนนการทำใหการเปลยนแปลงใหมในดานตาง ๆ ทเกดขนคงอยและกลายเปนสวนหนงขององคการ โดยตงคำถามวา การเปลยนแปลงใหมทเกดขนมประสทธผลหรอไม และขนตอนตอเนองทจะตองเปลยนแปลงตอไป เปนอยางไร แนวคดในการบรหารปจจบนจงใหความสำคญตอการสรางองคการแหงการเรยนร (Learning organization) เพอกระตนทกคนในองคการใหมนสย การเรยนรตลอดเวลาและพรอมตอ การเปลยนแปลงเสมอ (Kurt Lewin. 1958) ซงการสรางองคการแหงการเรยนรอยทการสรางวนย 5 ประการ ใหเกดผลจรงจงในรปแบบการนำไปปฏบต แกบคคล ทมและองคการอยางตอเนองและทกระดบ "เปนองคการทผคนตางขยายขดความสามารถเพอสรางผลงาน เพอสรางอนาคต อยางมวนย (Disciplines) ซงเปนเทคนควธการทตองใครร ใครศกษาอยเสมอแลวนำมาปฏบต เปนแนวทาง การพฒนา เพอแสวงหาการสรางทกษะหรอสมรรถนะ เพอเพมขดความสามารถผานการปฏบต เพอความคดสรางสรรคเพอสงใหม ๆ โดยองคการมองคประกอบ คอ วนยของผนำ (Leader Discipline) วนยของการเรยนร (Learning Discipline) วนยระดบบคคล (Individual Discipline): คดอยางเปน ระบบ (Systematic Thinking) ความรอบรแหงตน (Personal mastery) แบบแผนความคดอาน (Mental Models) วนยระดบทม (Team Discipline): วสยทศนรวม (Shared vision) การเรยนร ของทม (Team Learning) และวน ยระดบองคการ (Organization Discipline): องคการแหง การเรยนร (Learning Organizations)168

กรอสแมน (Grossman) อางถงใน ชยยนต เพาพาน กลาววา เพอเปนการตอบสนองตอ ความรบผดชอบใหมเหลาน สมาคม โรงเรยนภาวะผ นำระหวางรฐ ( ISLLC) สรางชดมาตรฐาน การพฒนาสำหรบผบรหารโดยกลมองคกรทเปนผนำ การศกษาแหงชาตไดแก สมาคมผบรหาร โรงเรยนประถมศกษาแหงชาตสมาคมผ บรหารโรงเรยนมธยมศกษาแหงชาต และสภาหวหนาเจาหนาทโรงเรยนของรฐ ไดพฒนาชดมาตรฐานการพฒนาผบรหารซงไดนำมาใชในการพฒนา ในป 2008 มแนวทางทผบรหารตองรบผดชอบตามบทบาท ดงน 1) บทบาทในการจดการเรยนการสอน ทมประสทธภาพ2) บทบาทในการออกแบบหลกสตร การใชหลกสตร การวดผลและการประเมนผล

168 ชาญชาต ถนอมตน, Thailand 4.0 สำเรจไดดวย Education 4.0 ผานสถานศกษา

ท เปนองคการแหงการเรยนร , เขาถงเม อ 25 เมษายน 2562 , เขาถงไดจาก https://www. gotoknow.org/posts/628643.

131

3) หลกความสมพนธกบการดำเนนงานตามแผนกลยทธ 4) บทบาทในการบรหารสารสนเทศ การรวบรวมขอมล และกลยทธการวเคราะหขอมล 5) วธสรางแรงบนดาลใจบคคลดวยวสยทศน ทใหผ เรยนสามารถเรยนร ในระดบสงข น โดเด (DoDEA) ไดนำเสนอเคร องมอการประเมนเร อง Instructional Leadership: Self Assessment and Reflection Continuum เปนเคร องมอประเมน ความเปนผ นำทางการศกษาของผ บรหาร สถานศกษาในศตวรรษท 21 การกำหนดตวช วด ดานสมรรถนะและความเปนผนำทมประสทธผลในศตวรรษท 21 มบทบาท 4 ดานหลกดงน 1) ผนำ โรงเรยนในศตวรรษท 21 กำหนดใหมการกำกบดแลดานการบรณาการการเรยนการสอนตอ การประยกตนวตกรรมใหม ๆ มาใชและการประเมนผลไดแก การใหคำแนะนำแนวคดใหม ๆ สำหรบ ครผสอนเกยวกบการใชหองเรยนทมประสทธผลการสนบสนนใหการเรยนการสอนสอดคลองกบปจจยภายในและภายนอกโรงเรยน 2) มการนำรปแบบทางดจทลมาสนบสนนการเรยนการสอนของครเพ อการเรยนร ของผ เรยน ไดแก นำไปใชในหองเรยน สงเสรมให คร นกเรยนใชเคร องมอ ทางดจตอลอยางมประสทธผลและใชอยางตอเนอง รวมทงการประเมนประเมนความพรอมของ โรงเรยนทจะนำทกษะทางดจทลมาใช 3) ใหโอกาสแกครไดพจารณาไตรตรอง กำหนดจดมงหมาย และการรวมมอกนเพอใหเกดการเรยนรอยางมออาชพในสภาพแวดลอมทมความเสยงแลวสามารถนำมาเปนโอกาส ไดแก ใหครกำหนดยทธศาสตรการวจยดานหลกสตร ดานการเรยนการสอน ดานการประเมนผล และใหนำผลการวจยมาใชประโยชนรวมทงเปด โอกาสใหครไดเรยนรอยาง มออาชพไดอยางแทจรง 4) ตองจดสภาพแวดลอมบนพนฐานยดการเรยนรของผเรยนเปนศนยกลาง การสงเสรมปฏสมพนธและความรสกทดตอของชมชน ไดแก การสรางสภาพแวดลอมของโรงเรยนเพอสนบสนนการสอน และการเรยนรดานทกษะในศตวรรษท 21 กำหนดใหจดสภาพแวดลอมเพอการเรยนรทมประสทธภาพและความนาเชอถอยดหยนภายในโรงเรยนและชมชน นอกจากนควรเพม โอกาสการเรยนรดานโลกมากขนและออกแบบทางสงแวดลอมทเพมโอกาส การพฒนาทกษะการคด ทกษะชวตและทกษะทางอาชพและเตรยมผเรยนสำหรบการทำงานในอนาคต สรปไดวา บทบาท หนาทของผบรหารสถานศกษาในยคใหม ประกอบดวย บทบาทในฐานะผนำทาง วชาการบทบาท ในฐานะผรกษาระเบยบวนย บทบาทในฐานะผประเมน บทบาทในการทบทวนนโยบาย บทบาท ในการบรหารหลกสตรและการสอน บทบาทในการกำหนดตารางการปฏบตงาน บทบาทในการสรางบรรยากาศและวฒนธรรมการเรยนร บทบาทในการสงเสรมการพฒนาครและบคลากร บทบาท ในการประชาสมพนธ บาทบาทในการประสานสมพนธกบชมชนและบทบาทในการปฏบตตนเปนแบบอยางทด169

169 ชยยนต เพาพาน, “ผ บรหารสถานศกษายคใหมในศตวรรษท 21” (การประชม

วชาการระดบชาตครศาสตร ครงท 1 การจดการศกษาเพอพฒนาทองถน สประชาคมอาเซยน : ทศทางใหมในศตวรรษท 21 ปท 1, ฉบบท 1, ธนวาคม 2557), 308.

132

มลนธวอลแลค (The Wallace Foundation) เปนมลนธใหทนสนบสนนโครงการสงเสรม ความเปนผนำ การศกษาใน 24 รฐของประเทศสหรฐอเมรกา เสนอแนวทางสำหรบผบรหารสถานศกษา ทมประสทธผลควรนำไปใชม 5 ประการ ดงน 1) การสรางวสยทศนเพอความสำเรจทางวชาการสำหรบนกเรยน (Shaping a vision of academic success for all students) การนำวสยทศน สการปฏบตเพอใหเกดความเขาใจ และมสวนรวมของ บคลากรในการมงผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยนใหบรรลผลตามเปาหมาย 2) สรางบรรยากาศทอบอนเพอการศกษา (Creating a climate hospitable to education) ผบรหารตองจดสภาพแวดลอมใหเหมาะกบผเรยน และบคคลภายนอก เพราะโรงเรยนเปนศนยกลางทางการเรยน และกจกรรม บรรยากาศมความสำคญทเออตอการเรยนการสอน และการเรยนรของผเรยน 3) การปลกฝงภาวะผนำใหกบบคคลอน (Cultivating leadership in others) ทงครในโรงเรยนถอ วาทรพยากรสำคญในการบรหาร การสรางใหครเปนผนำทางวชาการจะสงผลใหโรงเรยนมการพฒนาไปสคณภาพ และมมาตรฐานทางการศกษา 4) การปรบปรงการเรยน การสอน ( Improving instruction) ผ บรหารท ม ประสทธผลจะม งทำงาน ดวยความเอาใจใส ในการปรบปรงผลสมฤทธทางการเรยน โดยมงถงคณภาพการสอนและใหบรรลผลสำเรจตามความ คาดหวงของผเรยนและผปกครอง 5) การบรหารจดการกบคน ขอมลและกระบวนการ (managing people, data and processes) ผ บรหารท มประสทธผลตองใหความสำคญกบบคลากรท งครบคลากรและผเรยน รวมทงการนำขอมลมา ใชประโยชนตอการพฒนาสารสนเทศเพอการบรหารและกระบวนการการบรหาร170

เดรคเมยโด (DerickMeado) ผเชยวชาญดานการสอน ไดเขยนบทความเรอง The Role of the Principal in Schools ไดสรปบทบาทหนาทในโรงเรยนของผบรหารสถานศกษายคใหม ทสำคญ 9 บทบาท ดงน 1) บทบาทในฐานะผนำ (role as school leader) ประกอบดวย การเปนผนำทมประสทธภาพ (being an effective leader) โครงการจดหาทนอปถมภโรงเรยนการพฒนา การประเมนผลครผสอน และนโยบาย การพฒนาโรงเรยน เปนตน 2) บทบาทในฐานะผรกษาระเบยบวนยของผเรยน (role in student discipline) งานสวนใหญของผบรหารการรกษาระเบยบวนยของ นกเรยนทผบรหารตองสรางความเขาใจใหแกครทกคนและตองเปาหมายของการนำไปใชกบผเรยนจะทำใหงานงายขน 3) บทบาทในฐานะผประเมน (Role as a Teacher Evaluator) ผบรหารสวนใหญ

170 The Wallace Foundation, The school principal as leader: Guiding

schools to better teaching and learning, เขาถงเม อ 16 พฤษภาคม 2561, เขาถงไดจากhttp:/ / www.wallacefoundation.org/knowledge-center/school-leadership/effective-principal-leadership/Pages/The-SchoolPrincipal-as-Leader-Guiding-Schools-to-Better-Teaching-and-Learning.aspx.

133

ตองมความรบผดชอบในการประเมนผลงานของครโรงเรยนทมประสทธภาพจะตองมครผสอนทม ประสทธภาพผบรหารตองจดใหมการประเมนตามกระบวนการดานคณภาพครอยางมความเปนธรรม และตองช ใหเหนท งจดแขงและจดออนของการปฏบตหนาท ของคร 4) บทบาทในการพฒนา การดำเนนงานและการประเมนโครงการ (Role in Developing, Implementing, and Evaluating Programs) เปนหนงบทบาททผ บรหารโรงเรยนจะตองหาวธการพฒนาประสบการณของผเรยนเพมขน โครงการพฒนาทมประสทธภาพตองครอบคลมพนทเพอเปนแนวทางเดยวกนและตองม การประเมนทกปและพฒนาเสมอถอวาเปนสงจำเปน 5) บทบาทในการทบทวนนโยบายและกระบวนการ ภายใน (role in Reviewing Policies and Procedures) เอกสารสำคญอยางหนงของการบรหาร (governing) โรงเรยน คอ คมอนกเรยน (Student Handbook) ถอเปนตวชวดการพฒนาคณภาพการศกษาของนกเรยนไดอยางมประสทธภาพ นอกจากนยงสามารถทำใหงานของผบรหารงายขน ใหนกเรยน คร และผปกครองไดรนโยบายและขนตอนการทำงานประสบผลสำเรจได 6) บทบาท ในการกำหนดตาราง (Role in Schedule Setting) การสรางตารางตองทำทก ๆ ปซงจะเปนภาระงาน ทผบรหารตองการสรางขนมาเอง ไดแก ตารางการตระฆงการเขาเรยน ตารางการปฏบตงาน ตาราง การใชหองปฏบตการคอมพวเตอร ตารางการใชหองสมด ฯลฯ ตรงขามผบรหารตองตรวจสอบแตละตารางเหลานนวา ไมทำใหบคลากรแตละคนตองมตารางมากเกนในแตละป 7) บทบาทในการจาง ครใหม (Role in Hiring New Teachers) เปนหนาทสำคญของผบรหารโรงเรยนตองจางหรอรบคร และเจาหนาทเขามาใหมในการทำงานไดอยางถกตอง ดวยกระบวนการสมภาษณหรออบรมจงเปนสงสำคญอยางยง 8) บทบาทในการปกครองและชมชนสมพนธ มความสมพนธทดกบพอแมและสมาชกในชมชน สามารถเปนประโยชนกบคณในความหลากหลายของพนท การสรางความสมพนธกบบคคลและธรกจในชมชน สามารถชวยใหโรงเรยนอยางมาก รวมถงประโยชนทไดรบบรจาคเวลาสวนตวและการสนบสนนในเชงบวกโดยรวม 9) บทบาทในการมอบหมายงาน (Delegating) ผนำหลายคนโดย ธรรมชาตมงานหนกอยในมอท ตองสงการลงไป ผบรหารตองมการมอบหมายงานบางอยางซงเปนสงจำเปน โดยมอบหมายใหกบบคคลทมความร และไววางใจผบรหารโรงเรยนทมประสทธภาพ ไมมเวลามากพอทจะทำทกอยางทตองการทำดวยตวเอง จงตองพงพา คนอน ๆ มาชวยทำ เพอใหผลงานบรรลผลสำเรจ171

171 Derick Meado, The Role of the Principal in Schools, เขาถงเมอ 16 พฤษภาคม

2561, เขาถงไดจาก http://teaching.about.com/od/admin/tp/Role-Of-The-Principal.htm.

134

บทบาทของผบรหารไทยแลนด 4.0 ผบรหารในศตวรรษท 21 : ไทยแลนด 4.0 สงททาทายความสามารถ คอความสามารถ

นำพาองคกรของตนใหอยในฐานะผบรหารการเปลยนแปลงไดหรอไม ผบรหารนำการเปลยนแปลงจะมองเหนการเปลยนแปลงวาเปนโอกาส การทราบวธการคนหาการเปลยนแปลงทถกตอง และทราบวธ ทจะสรางการเปลยนแปลงอยางมประสทธผลทงจากภายนอกและภายในองคกร ไดแก ดานนโยบายการสรางอนาคต ดานวธการอยางเปนระบบในการมองหาและคาดการณถงการเปลยนแปลง ดานวธท ถกตองในการสรางความคนเคยกบการเปลยนแปลงทงภายในและภายนอกองคกร ดานนโยบายในการสรางสมดลระหวางการเปลยนแปลงกบความตอเนอง เพราะนโยบายการสรางสรรคส งใหม อยางเปนระบบ สามารถสรางจตสำนกใหองคกรในฐานะทเปนผบรหารการเปลยนแปลง อกทง ยงทำใหองคกรมองเหนวาการเปลยนแปลงนนคอโอกาสทเกดขนมาใหมภายใตบทบาทสำคญ ไดแก 1) การทำความรจกกบการเปลยนแปลง (change) การเปลยนแปลงทเกดขนมาจากการแขงขน ทไรพรมแดน โลกกำลง อย ในยคของเทคโนโลยและขาวสาร ความร เปนส งสำคญท ทำใหเกด ความไดเปรยบในการแขงขน ดงนนเมอผนำเขาใจถงการเปลยนแปลงแลวกจะสามารถจดการกบ การเปลยนแปลงไดโดยการเปลยนแปลงจะเกดขนอยตลอดเวลา มผลกระทบหรอมปฏสมพนธกบ องคกร 2) ผนำตองสรางการเปลยนแปลง (change intervention) ของแผนปฏบตการในการปรบแตง สงตาง ๆ ใหแตกตางจากเดม โดยอาจจะกระทำอยางรวดเรวหรอกระทำอยางคอยเปนคอยไป การบรหารความเปลยนแปลงนนจะตองเขาใจถงการเปลยนแปลงกอนแลวจงกำหนดเปาหมายและเลอกวธทจะนำมาใชในการจดการกบความเปลยนแปลงซงตองอาศยการวางแผนการเปลยนแปลงเชงกลยทธแลวจงนำไปปฏบตตามแผนทตองอาศยความเขาใจและความรวมมอจากทกคนในองคกร มการเสรมแรงใหกบความเปลยนแปลงโดยการชแจงใหบคลากรในองคกรทราบถงความเปลยนแปลงหรอการปรบปรงทไดเกดขนแลวและแสดงความขอบคณตอบคคลทเกยวของและมสวนชวยใหเกด ความเปลยนแปลงแลวจงทำการประเมนผลตอไป 3) การเปนตวแทนความเปลยนแปลง การเปนผบรหารการเปลยนแปลงหรอมหนาทในการจดกระบวนการเปลยนแปลงภายในองคกรเพอพฒนา เนนผลการปฏบตงานโดยสวนรวมมากกวาการเนนไปทผลงานของแตละคนในองค กร ใหบคลากร ในองคกรรบรถงผลการดำเนนงานขององคกร เพอใหทราบถงสถานการณและวกฤตการณตาง ๆ ทองคกรเผชญอย เชน จดแขง จดออน โอกาสและอปสรรค 4) การเปนนกคด นกพฒนาททนตอ การเปลยนแปลงของโลก มวสยทศนในการบรหารงานทพรอมรบการเปลยนแปลง และไมยดตดตอ สงใด 5) การบรหารงานแบบประชาธปไตยรบความคดเหนของผอน รวมคด รวมทำ รวมแกปญหากบบคลากรในองคกร 6) การเปนผประสานงานในองคกรใหเกดการทำงานทราบรน มงใหเกดประสทธภาพ ในการทำงาน และประสานงานนอกองคกรใหเก ดภาคเครอขายรวมคด รวมจดการศกษา 7) การประนประนอม ผ บรหารตองพยายามไมใหผ ใตบงคบบญชาเกดความขดแยงในองคกร

135

เปนผประนประนอมเมอเกดปญหา 8) การประชาสมพนธผบรหารตองสนบสนนใหทกคนทำรายงาน ผลการดำเนนงาน และนำรายงานมาประชาส มพนธ ให ผ เก ยวข องและสาธารณชนทราบ 9) การประชาสงเคราะห ผ บรหารจะตองใหความชวยเหลอผ ร วมงานทกเร องเปนหวงเปนใย ตลอดเวลา จะประสานงานกบหนวยงานอนเพอใหความชวยเหลอผรวมงาน การพฒนาบคลากรจะพฒนาอยางตอเนองใหทกคนมความกาวหนาในอาชพ มการใหอภยเพอนรวมงานไมมการตกเตอนอยางรนแรง ผรวมงานจะมความสขมากในการทำงานเปนกลยาณมตรกบทกสวนฝายและทกคน

บทบาทผบรหารสถานศกษาในศตวรรษท 21

ผ บรหารสถานศกษาจำเปนตองนำสถานศกษาของตนเองเขาส ศตวรรษท 21 และ รบผดชอบตอผลการจดการศกษาในสถานศกษาของตนเองในดานตาง ๆ ดงน 1) ปรบปรงผลลพธของนกเรยนทกคน 2) รเรมการจดกจกรรมการเรยนรทมประสทธผล 3) สำรวจและสนบสนนการใช ICT และ e - learning 4) พฒนาโรงเรยนใหเปนชมชนการเรยนร 5) สรางเครอขายเพอสงเสรมการเรยนรและความสำเรจ และ 6) พฒนาคนอนใหเปนผนำซงมองคประกอบของภาวะผนำทางการศกษา ไดแก ความสมพนธ ( relationship) ซ งอย แกนกลาง และมพ นท การปฏบ ต (areas of practice) ประกอบดวย วฒนธรรม (culture) ศาสตรการสอน (pedagogy) ระบบ(system) ความเปน หนสวน และเครอขาย (partnership and net works) รวมทงกจกรรมภาวะผนำทประกอบดวย การนำ การเปล ยนแปลง (leading change) และการแกปญหา (problem solving) และวงนอกท เปน องคประกอบของคณภาพของผ นำท ม ประสทธผล (qualities of effective leadership) ดงน 1) ความสมพนธ (relationship) ลกษณะของความสมพนธเปนความสมพนธทงภายใน และภายนอกสถานศกษา โดยลกษณะของความสมพนธน จะตองต งอย บนพ นฐานของไววางใจท ผ บรหาร สถานศกษาจะตองสรางใหเกดขนในองคกร เชน แสดงความสนใจและสรางแรงบนดาลใจ ใหเกดกบบคลากร กระตนใหพวกเขาแสดงบทบาทใหม ๆ และสรางโอกาสใหมการพฒนาวชาชพ สงเสรมสนบสนนการใชทรพยากรในการจดการเรยนการสอนและสรางสภาพแวดลอมใหเออตอ การเรยนร สรางระบบการประเมนผลงานทเปดเผยและโปรงใส มการนเทศชนเรยนทกระตน บรรยากาศ การเรยนร สงเสรมสนบสนนใหบคลากรมสวนรวมในการพฒนาวชาชพและกระตนใหมการผลต นวตกรรมเพ อพฒนาการเรยนร ของนกเรยน 2) วฒนธรรม (culture) ผ บรหารควรมบทบาท ในการสนบสนนใหมการสรางสรรค วฒนธรรมในทางบวก และสรางวฒนธรรมโรงเรยนโดยรวมใหเออตอการเรยนการสอน เชน สราง ความมนใจวาการจดการศกษาของสถานศกษามคณภาพเชอถอได จดสภาพแวดลอมให เหมาะสม ความปลอดภยและเออตอการเรยนร การสรางบรรยากาศทสนบสนน ความสำเรจใน การเรยนร สรางตวแบบการปฏบตงานทด มการชนชมในความสำเรจและกาวหนาของนกเรยนและบคลากร 3) ศาสตรการสอน (pedagogy) เปนเร องของความรและการปฏบตเพอ

136

สงเสรมการเรยนร ของผ เรยน ซ งผ บรหารควรสรางตนแบบการปฏบตการเรยนการสอนท ม ประสทธผลสำหรบผ เรยน แสดงบทบาทในการเปนผ นำในดานวชาการและควรแสดงบทบาท ในการเปนผนำดานการวางแผน การพฒนาและประเมนหลกสตรเพอสงเสรมและกระตนใหคร ปรบเปลยนพฤตกรรมการเรยนการสอนใหสอดคลองกบความเปลยนแปลง 4) ระบบ (system) ผบรหารควรสรางสรรคระบบและเงอนไขการทำงานทจะชวยให บคลากรสามารถทำงานและผเรยนสามารถเรยนรไดอยางมประสทธภาพ เชน การวางแผนงาน การบรหารจดการทรพยากร การดำเนนการ ตามโครงการตาง ๆ ของสถานศกษาการตดตามผลการเรยนของนกเรยน การประเมนผล การรวบรวม ขอมล การวเคราะหขอมลและการเอาใจใสตอนกเรยน 5) ความเปนห นสวนและเครอขาย (partnership and networks) เพอสนบสนนการเรยนร ของผเรยนใหมประสทธภาพ ผบรหารควรตองมการสรางเครอขายการเรยนรทงภายในและภายนอก กรณเครอขายภายใน เชน สรางความ เชอมโยงระหวางวชา และระหวางชนเรยน สรางความสมพนธและการปฏบตทสนบสนนตอการสอนของครและการเรยนร ของนกเรยน กรณเครอขายภายนอก เชน การเขารวมสมมนา การรวม ในสมาคม เครอขายระหวางโรงเรยน การทำงานรวมกบผปกครอง ปจจบนผบรหารจำเปนตองบรหารบคลากรเสมอนหนงเปนหนสวนของบรษทและโดยนยามของหนสวน แลวหนสวนทกคนจะตองม ความเทาเทยมกนและไมมใครสามารถสงงานหนสวนได หากแตผบรหารจะตองมวธการชกจงหนสวนใหดำเนนกจกรรมในสงทตองการดวย การบรหารงานบคคล อาจจะตองเปนการบรหารเพอผลการปฏบตงาน การนำการเปลยนแปลง (leading change) ผบรหารตองมทกษะและความสามารถ ในการบรหารการเปลยนแปลงใหไดอยางมประสทธภาพ ดงน นผ บรหารจงมการใชขอมลและสารสนเทศเพอใชในการกำหนดยทธศาสตรและการนำยทธศาสตรไปสการปฏ บต ตระหนกถงศกยภาพของสถานศกษาตอการเปลยนแปลงการแกปญหา (problem solving) ผบรหารตองนำ ยทธศาสตรการมสวนรวมและเหตการณมาใชเปนฐานในการแกปญหาตาง ๆ ในองคกร ผบรหารควรมการศกษาในรายละเอยดของเหตการณมการทดสอบสมมตฐาน การวเคราะหมการแกไขปญหา ดวยนวตกรรมใหม โดยคำนงถงการบรรลผลในวสยทศนและยทธศาสตรของโรงเรยนเปนหลก ดานคณภาพของผนำทมประสทธผล ทสนบสนนตอการพฒนาการสอนและผลลพธการเรยนร ในโรงเรยน คอผนำตองนำโดยยดหลกคณธรรมในการบรหาร มความเชอมนในตนเอง เปนผเรยนรและพฒนาตนเองอยเสมอ รวมทงตองเปนผนำทางและเปนผสนบสนน 172 การบรหารจดการของ ผอำนวยการสถานศกษาตองมความอสระ 3 สวน คอ 1) อสระในการออกแบบหลกสตร เพอเปนตนแบบทจะสรางอนาคต สรางอาชพใหกบนกเรยน 2) อสระในการออกแบบจดการเรยนการสอน

172 สมหมาย อำดอนกลอย, “บทบาทผบรหารสถานศกษาในศตวรรษท 21” วารสาร

บณฑตศกษา มหาวทยาลยราชภฏพบลสงคราม 7, 1 (มกราคม - มถนายน 2556): 1.

137

มงเนนการคดวเคราะห ใชประโยชนจากการเรยนรจากประสบการณจรง เรยนรของจรงในสถานทจรง หรอสถานประกอบการ หรอชมชน และ 3) อสระในการบรหารจดการ ดงศกยภาพจากผแทน 4) ฝายเขามาชวยบรหารจดการ คอ ภาคประชาสงคม ทองถน ภาคเอกชน และมหาวทยาลยในพนทเปนพเลยง ทงน มงเนนความคลองตวในการบรหารจดการ เพอพฒนาตอยอดการยกระดบคณภาพ การศกษา เพมผลสมฤทธทางการศกษาเพอสรางคนไทย 4.0 รองรบการเปลยนแปลงของประเทศและสงคมโลกในอนาคต ดวยการสงเสรมใหทกภาคสวนเขามามสวนรวมในการจดการศกษา เพอสรางคนคณภาพยกระดบผลสมฤทธทางการศกษา คณภาพการศกษาทดย งข น เพอพฒนาประเทศสามารถกาวขามกบดกรายไดปานกลางสประเทศทพฒนาแลว173

แนวคดและทฤษฎเกยวกบการศกษาอนาคต

อนาคตศกษาและการวจยอนาคต

แนวคดและวธการศกษาอนาคต นกอนาคตศกษาใหความสนใจกบการศกษาแนวโนมตาง ๆ ทงนดวยความเชอวา มนษย

มระเบยบวธในการศกษาแนวโนมในอนาคตอยางเปนระบบ ซงอย ในรปของการวจยในอนาคต (future research) ความเชอของมนษยเกยวกบอนาคตยอมมอทธพลตอพฤตกรรมและการตดสนใจ และเชอวากลมผเชยวชาญมอทธพลตอการเปลยนแปลง174 การเปดมมมองเกยวกบแนวคดการศกษา อนาคต หรอทเรยกอกนยวาอนาคตศกษา (Futures Studies) รวมถงการกลาวถงเทคนควธการศกษาอนาคตทปจจบนถกนำมาใชในการศกษาวจยในหลากหลายสาขา เพอสรางเขาใจเกยวกบเรองดงกลาว ในเบองตน ทงนเพอประโยชนตอผสนใจงานดานการศกษาอนาคตทจะสามารถจะไปศกษาคนควา ในศาสตรอนาคตศกษาเชงลกตอไป

173 สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา, “รวมพลงร วมจดการศกษาเพ อพฒนา

ขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ” การประชมสมมนา, เขาถงเมอ 15 เมษายน 2562, เขาถงไดจาก http://www.onec.go.th/index.php/page/view/Newssecgen/3323.

174 จมพล พลภทรชวน, “อนาคตศกษา” โครงการจตววฒน มลนธสดศร-สฤษดวงศ สนบสนนโดย สำนกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.), เขาถงเมอ 16 พฤษภาคม 2560, เขาถงไดจาก http://semsikkha.org/article/article/article171.doc.

http://semsikkha/

138

เทคนคการวจยอนาคตแบบ EDFR การวจยอนาคตแบบ EDFR (Ethnographic Delphi Futures Research) เทคนคการวจย

แบบ EDFR เปนเทคนคการวจยทตอบสนองจดมงหมายและความเชอ พนฐานของการวจยอนาคต มากทสดวธหนงในปจจบนพฒนาโดยจมพล พลภทรชวน เปนเทคนคการวจยทรวมเอาจดเดนหรอขอดของเทคนค EFR และ Delphi เขาดวยกน การรวมขอดของทงสองเทคนคชวยแกจดออนของ แตละเทคนคไดเปนอยางด โดยหลกการแลวเทคนค EDFR เปนการผสมผสานระหวางเทคนค EFR และ Delphi เพยงแตมการปรบปรงวธใหมความยดหยนและ เหมาะสมมากขน โดยในรอบแรกของการวจยจะใชการสมภาษณแบบ EFR ทปรบปรงแลว หลงจาก สมภาษณในรอบแรก ผวจยจะนำ ขอมลทไดมาวเคราะหและสงเคราะหแลวสรางเปนเครองมอ ซง มกจะมลกษณะเปนแบบสอบถาม แลวสงไปใหผเชยวชาญตอบตามรปแบบของเดลฟาย เพอทจะทำการกรองความเหนของผเชยวชาญ เพอหาฉนทามต ซงมกจะกระทำประมาณ 2 - 3 รอบ หลงจากนนจะนำขอมลวเคราะหเพอหาแนวโนม ทมความเปนไปไดมากและมความสอดคลองทางความคดเหน ระหวางกลมผเชยวชาญ เพอสรปเขยนเปนอนาคตภาพ ขนตอนของเทคนคการวจยแบบ EDFR มดงน

1. กำหนดและเตรยมตวกลมผเชยวชาญ ขนนนบวาสำคญและจำเปนมาก เชอวาหากได กลมผเชยวชาญจรง ๆ จะทำใหผลการวจยนาเชอถอมากขนเทานน สวนการเตรยมตวกลมผเชยวชาญ กยงมความจำเปน เพราะผเชยวชาญอาจมองไมเหนความสำคญของการวจยลกษณะน หรออาจไมม เวลาใหผวจยไดเตมท ผวจยจงจำเปนตองตดตอกบผเชยวชาญเปนการสวนตว อธบายถงจดมงหมาย ขนตอนตาง ๆ ของการวจยเวลาทตองใชโดยประมาณ และประโยชนของการวจย ยำถงความจำเปน และความสำคญของการใชผเชยวชาญแลวจงขอความรวมมอ ถาไมไดรบความรวมมอกจำเปนตองไป หาผ เช ยวชาญทานอ น ถาไดรบความรวมมอกขอนดวนและเวลาสำหรบสมภาษณ การเตรยม ผเชยวชาญดงกลาว นอกจากจะทำใหมนใจไดวาไดรบความรวมมอเปนอยางดแลว ยงเปนการเปด โอกาสใหผเชยวชาญไดมเวลาเตรยมตว เตรยมขอมล จดระบบขอมลและความคดลวงหนา ชวยให ผวจยไดขอมลทนาเชอถอเพมขน

2. สมภาษณ (EDFR รอบท 1) การสมภาษณ มลกษณะและขนตอนคลายกบ EFR แต EDFR มความยดหยนมากกวา กลาวคอ ผวจยสามารถทจะเลอกรปแบบการสมภาษณ ทจะตอบสนอง ตอจดมงหมาย เวลา งบประมาณ และสถานการณของการวจยได คอ อาจยดรปแบบของ EFR โดย เร มจาก Optimistic Realistic Scenario, Pessimistic Realistic Scenario และ Most Probable Scenario ตามลำดบ หรออาจเลอกสมภาษณ เฉพาะแนวโนมทผเชยวชาญคาดวาจะเปนไปได และ นาจะเปน โดยไมคำนงถงวา แนวโนมเหลานนจะเปนไปในทางดหรอทางราย เพราะในการทำ EDFR รอบท 2 และ 3 ถาหากผวจยสนใจจะแยกศกษาอนาคตภาพทง 3 ภาพ ตามแบบ EFR ผวจยก สามารถทำได โดยการออกแบบสอบถามทจะชวยใหไดอนาคตภาพทง 3 ภาพ อยางเปนระบบได

139

3. วเคราะห สงเคราะหขอมล นำขอมลทไดจากการสมภาษณผเชยวชาญ ในรอบท 1 ของ EDFR สงเคราะหและวเคราะหอยางละเอยด และระมดระวง แลวนำขอมลทสงเคราะหและ วเคราะห แลวสรางเปนเครองมอสำหรบทำเดลฟายตอไป

4. สรางเครองมอ นำประเดนหรอแนวโนมทสงเคราะหแลว มาสรางเปนแบบสอบถาม โดยควรจะใชภาษาทสน กะทดรด ชดเจน โดยพยายามคงความหมายเดมของผเชยวชาญไวใหมาก ทสดเทาทจะมากได คอ ถาผเชยวชาญไดภาษาทชดเจนดแลว กไมตองปรบปรงแกไข แตถาไมคอย ชดเจนและไมรวาในการสมภาษณผเชยวชาญหมายถงอะไร กตองแกไขคำพดนนใหตรงประเดน มากทสด และตองเขยนประเดนแนวโนมทมประเดนแนวโนมเดยวตอ 1 ขอ อยาใหมแนวโนมยอย ๆ เลก ๆ ในแนวโนมใหญ พยายามหลกเลยงถอยคำทคลมเครอ เชน ดขน เลวลง เพมขน ควรใชภาษาท แสดงความเปนกลางมากท สด เทาท จะมากได พยายามหลกเล ยงภาษาท สอถงทศนคต หรอ ความลำเอยงของผวจย

5. ใช ว ธ การของเดลฟาย (EDFR รอบท 2 และ 3) ในข นน ผ เช ยวชาญจะได รบ แบบสอบถามทสมบรณและพจารณาขอความแนวโนมตาง ๆ เหลานน โดยผเชยวชาญจะพจารณาและเลอกวาถาขอความแนวโนมนนเกดขนจรง ๆ จะเปนอนาคตทพงประสงคหรอไมพงประสงค และ โอกาสทขอความเหลานนจะเปนไปไดในเวลาทกำหนด สำหรบจำนวนรอบท เหมาะสมนนขนอยกบจดมงหมาย งบประมาณ เวลา และกำลงคนของการวจย โดยทการจะหยดทรอบหนงรอบใดนน ควรจะพจารณาด คำตอบทไดในรอบตาง ๆ วามความเปนเอกภาพ (Homogeneity) แลวหรอยง หรอมความสอดคลองกน (Concensus) ของกลมผเชยวชาญทครอบคลมเรองทตองการศกษามากพอ หรอไม ถามมากพอ อาจจะหยดในรอบท 2 หรอรอบท 3 กได เรองจำนวนรอบนมนกวจยศกษาไว โดยพบวาการทำจำนวนรอบ 3 รอบ เปนจำนวนรอบทพอด นนคอความคลาดเคลอนจะมไมมากตงแตรอบท 3 ขนไป ความแตกตางของผลทได ไมมนยสำคญ

6. การวเคราะหขอมลและการนำเสนอผลการวจย การวเคราะหขอมลของเทคนค การวจยแบบ EDFR จะใชวธการเชนเดยวกบเทคนคเดลฟาย สวนการนำเสนอผลการวจยนน ผวจย อาจจะเขยนบรรยายทง 3 ภาพ คอทางบวก ทางลบ และภาพทเปนไปไดมากทสด หรออาจจะเขยน ภาพสดทายภาพเดยวกได แตทงนควรจะระบดวยวา เปนภาพทเปนไปไดมากทสด และถาสามารถ เขยนโยงขอมลตาง ๆ ใหสมพนธกนเปนระบบไดกจะย งด เพราะจะทำใหมองเหนภาพชดเจนมาก ยงขน หรออาจจะเขยนแยกเปนขอ ๆ กไดแตแนวทางทนำมาเขยนอนาคตภาพนน ควรมความ สอดคลองกนในระดบหนง ตามเกณฑทผวจยตงไว

7. ความเทยง (Reliability) และความตรง (Validity) ของเทคนค EDFR ความเทยงของ เทคนคการวจยแบบ EDFR จะอยทการใหผเชยวชาญตอบแบบสอบถามหลาย ๆ รอบ เพอตรวจสอบ ความเทยงในแตละรอบวามการเปลยนแปลงหรอไม ถาคำตอบของผเชยวชาญคงเดมไมเปลยนแปลง

140

กแสดงวามความเทยงมาก สวนความตรงของเคร องมอน นการวจยโดยทวไปกจะใชว ธการนำ แบบสอบถามไปใหผเชยวชาญตรวจสอบโดยตรง แตเทคนคการวจยแบบอนาคต ทำกบผเชยวชาญ อยแลว อาจจะมปญหาอยบางในเรองของการใชภาษาเทานน นอกจากนการวจยอนาคต ทงเทคนค EFR เทคนคเดลฟาย และเทคนค EDFR ยงใชวธการททำใหเกดความตรงของขอมลทตรงกบความรสก การรบร และการมประสบการณโดยปราศจากอคตของผเชยวชาญ ดวยการใหผเชยวชาญมโอกาส ตรวจสอบคำตอบของตนเองหลายรอบ และมการใช “Comulative Summarization Technique” ในการสมภาษณท การสมภาษณทวไปไมม การวจยอนาคต เก ยวของโดยตรงกบบคคล ดงนน ความเทยงและความตรงของขอมลทไดรบ จงขนอยกบการเลอกผเชยวชาญ โดยใชเกณฑทเหมาะสม และการใหความสำคญกบธรรมชาตของบคคลดวย เชน จดแบบสอบถามใหผเชยวชาญตดสนใจ อยางเปนหมวดหมเปนระบบ ตดตอในเวลาทเหมาะสม ไมเรงรบ เปนตน ซงสงเหลานผทจะทำวจย อนาคตร และตระหนกใหมาก เพอหาวธปองกนอนจะทำใหผลการวจยทไดรบมความนาเชอถอมากขน

8. การประยกต EDFR ถงแมวา EDFR จะเปนเทคนคการวจยทพฒนาขนมาเพอการวจย อนาคต แตเทคนคการวจยแบบ EDFR รวมไปถง Delphi และ EFR กสามารถนำไปใชวจยในทำนอง เดยวกนกบการวจยรปแบบอน ๆ ทมอยได เชน การวจยเพอสำรวจความคดเหน สำรวจปญหา วจย เพอหารปแบบ เพอกำหนดนโยบาย เพอกำหนดมาตรฐาน เพอหาวธแกปญหาและเพอการตดสนใจ เปนตน จะเหนไดวาในปจจบน ไดมการนำเทคนคการวจยอนาคตแบบตาง ๆ ไปใชในวงการและ องคการตาง ๆ มากมาย ทงนเพอการวางแผนในอนาคต วเคราะหและแกปญหาในปจจบน ตลอดจน การวเคราะหอดต เพราะเทคนคการวจยอนาคต โดยเฉพาะ Delphi และ EDFR นน ชวยใหผวจย ไดขอมลทเปนระบบและนาเชอถอมากขน175

175 ประสงค กลนบรม, “การมธยมศกษาตามความตองการของประชาชน: กรณศกษา

โรงเรยนบางสะพานนอยวทยาคม” (วทยานพนธปรญญาการศกษาดษฎบณฑต สาขาวชาการบรหาร การศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร, 2558), 86-88.

141

งานวจยทเกยวของ

งานวจยในประเทศ จกรพรรด วะทา ศกษาเกยวกบคณลกษณะประจำตวทผบรหารจะตองม คอ 1) เปนผม

ความสามารถ ประกอบดวย ความมไหวพรบ การตนตวทนตอเหตการณ การใชเวลาและภาษาพด ความเปนผรเรมสรางสรรค และความเปนผตดสนปญหาด 2) ความเปนผมความสำเรจ ประกอบดวย ความสำเรจทางดานวชาการ และแสวงหาความร 3) ความเปนผมความรบผดชอบ ไดแก การเปนทพง ของคนอนไดมความสมำเสมอมนคงอดทนกลาพดกลาทำ เชอมนในตนเองและมความทะเยอทะยาน 4) ความเปนผเขาไปมสวนรวม ในดานกจกรรมทางดานสงคมใหความรวมมอ รจกปรบตวและ มอารมณขน 5) ความเปนผมฐานะทางสงคม มตำแหนง ฐานะทางสงคมเปนทรจก176

สมถวล ชทรพย ไดศกษาคณลกษณะซงเปนคณลกษณะของผบรหารสถานศกษาทมประสทธภาพ จำนวน 17 คณลกษณะ ดงน คณลกษณะท 1 คณลกษณะทางกาย ประกอบดวย 1) เปนบคคลทมรางกายสมประกอบ 2) มลกษณะสงางาม 3) มรปรางหนาตาด สวนสง และนำหนกเหมาะสม 4) มนำเสยงในการพดเปนธรรมชาต นาฟง 5) มการพดทสอความหมายไดชดเจน เขาใจ งายและ 6) มสขภาพสมบรณแขงแรง คณลกษณะท 2 คณลกษณะทางบคลกภาพ ประกอบดวย 1) มการวางตนเหมาะสมกบกาลเทศะ 2) เปนกนเองไมถอตว 3) มความทะเยอทะยานทจะนำพา องคการไปสความสำเรจ 4) มความเชอมนในตนเองทจะทำงานใหสำเรจ 5) มความสขม เยอกเยน 6) มความออนนอมถอมตนและรจกการประนประนอม 7) มความกระตอรอรน และตนตวทจะทำงานอยเสมอ 8) มความคลองตว ทำงานไดถกตอง รวดเรว 9) มความขยนและความมานะ 10) มอารมณดมชวตชวาราเรง ยมแยมแจมใส 11) รจกควบคมอารมณตนเอง 12) มความอดทนอดกลนตอภาวะ กดดน 13) มบคลกลกษณะด สภาพเรยบรอย นาเคารพ เชอถอและศรทธา 14) แตงกายสภาพ เรยบรอยเหมาะสมกบกาลเทศะ 15) มวาจาสภาพเรยบรอยและ 16) มวาทศลปในการพด คณลกษณะท 3 คณลกษณะทางสงคม ประกอบดวย 1) มความเหนอกเหนใจผอน 2) เปนกลยาณมตรกบทกคน 3) เปนผอำนวยความสะดวกทเชยวชาญ 4) เปนทยอมรบและเชอถอของผรวมงาน นกเรยน ผปกครองและชมชน 5) มฐานะทางเศรษฐกจดพอสมควร 6) บรการใหความชวยเหลอสงคมและชมชนอยเสมอ 7) เหนแกประโยชนสวนรวมมากกวาสวนตนและ 8) มใจกวางมอธยาศยดและมนำใจ คณลกษณะท 4 คณลกษณะสวนบคคล ประกอบดวย 1) มสตปญญาเฉยบแหลม 2) มไหวพรบ

176 จกรพรรด วะทา, “คณลกษณะทพงประสงคของศกษาธการจงหวดในทศวรรษหนา

(ค.ศ.1995-2005)” (วทยานพนธปรญญาดษฎบณฑต สาขาบรหารการศกษา บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒประสานมตร, 2538), 23.

142

ปฏภาณด 3) มวจารณญาณในการวนจฉยเรองตาง ๆ 4) มความรอบร 5) มความสามารถในการพด 6) มความสามารถในการทำงาน 7) มความจรงใจ 8) มความเปนมตร 9) มความเสมอตนเสมอปลาย 10) มอารมณขน 11) มสขภาพจตด และ 12) มการดแลเอาใจใสสขภาพ คณลกษณะท 5 คณลกษณะดานความร ประกอบดวย 1) มความเปนผนำทางวชาการ 2) มความรทางดานวชาชพและดานความร ทว ๆ ไปเปนอยางด 3) มความร ทางดานการบรหารการศกษาท งในแงทฤษฎแล ะการปฏบต 4) มความรความเขาใจเกยวกบแหลงขอมลการรวบรวมขอมล และยทธศาสตรการวเคราะห ขอมล 5) มความร ความเขาใจเก ยวกบการออกแบบการใช การประเมนและการปรบปรงหลกสตร 6) มความร ความเขาใจเก ยวกบการวดผล การประเมนผล และยทธศาสตร ในการประเมนผล 7) มความรเกยวกบกฎหมายทเกยวของกบการศกษาและการบรหารจดการในโรงเรยน 8) มความร เรองการปฏรปการศกษา การประเมนภายใน และการประกนคณภาพการศกษา 9) มความรเกยวกบกรอบภารกจของสถานศกษาและการบรหารงานในสถานศกษา 10) มความร ค วามเขาใจดาน เทคโนโลยสารสนเทศและวทยาการใหม ๆ และ 11) เปนผทแสวงหาความร และพฒนาความรอยเสมอ คณลกษณะท 6 คณลกษณะดานความสามารถในการปฏบตงานประกอบดวย 1) รบทบาทของ ตนเอง 2) เปนคนตรงตอเวลา 3) มความกลาหาญ กลาคด กลาพด กลาทำ และ กลาตดสนใจ 4) มความรบผดชอบ 5) มความสามารถในการทำงานรวมกบผอนได 6) มความสามารถในการวเคราะห ปญหาในการทำงาน 7) มความสามารถในการตดสนใจ 8)มความสามารถในการประสานงานทงภายในและภายนอกหนวยงาน 9) มความสามารถในการจงใจคน 10) มความสามารถในการบงคบ ตนเองได 11) มความคดรเรมสรางสรรค และ 12) มความเดดขาดและมความยดหย น ขนอยกบสถานการณ คณลกษณะท 7 คณลกษณะดานวชาชพ ประกอบดวย 1) มความรความเขาใจในสาขาวชาชพอยางดและชดเจน 2) มความรเกยวกบมาตรฐานวชาชพ 3) ปฏบตตนตามจรรยาบรรณวชาชพ ผบรหารสถานศกษา 4) มความเขาใจอยางลกซงในศาสตรและศลปทเกยวกบการบรหารการศกษา 5) มประสบการณกอนทจะรบตำแหนงอยางเพยงพอ 6) มพนฐานการศกษาทสงพอ 7) มบทบาท ในการพฒนาวชาชพการบรหารการศกษา 8) ปฏบตกจกรรมทางวชาการเกยวกบการพฒนาวชาชพ การบรหารการศกษา และ 9) เปนผนำในการพฒนาวชาชพการบรหารการศกษา คณลกษณะท 8 คณลกษณะทางแรงจงใจ ประกอบดวย 1) มแรงขบในการปฏบตงาน 2) มแรงกระตนในการสราง ความสมพนธระหวางบคคล 3) มความมงมนในการทำงานใหสำเรจ 4) มความตองการในอำนาจดวยวธการทถกตองและใชอยางมเหตผล 5) ยอมรบและชนชมความสำเรจของนกเรยนและบคลากร ทกคน 6) ปฏบตอยางยตธรรม และใหเกยรตแกบคลากรทกคน 7) สนบสนนใหบคลากรประสบ ผลสำเรจในงาน 8) พฒนาผรวมงานใหสามารถพฒนาตนเองไดเตมขดความสามารถของแตละคน 9) ชนชมและเผยแพรผลสำเรจของงานของผรวมงานตอสาธารณะ เปนประจำ และ 10) มการ เสรมแรงทางบวกแกผทปฏบตงานด คณลกษณะท 9 คณลกษณะทางทกษะ ประกอบดวย 1) มทกษะ

143

ทางเทคนคในการปฏบตงาน 2) มทกษะดานมนษยสมพนธ 3) มทกษะทางความคดรวบยอด 4) มทกษะทางการบรหารงาน 5) มทกษะในการประสานงานและการจงใจ 6) มทกษะในการแกปญหาและขจดความขดแยง 7) มทกษะในการสงการ 8) มทกษะในการตดตาม กำกบ และประเมนผล 9) มทกษะในการดำเนนการประชม 10) มทกษะในการพดและใชภาษาในการส อสารอยางม ประสทธภาพ 11) มทกษะ ในเชงคดรเรม สรางสรรค คดวเคราะหสงเคราะห พฒนา และปรบปรง องคกรและ 12) มทกษะในการใชเทคโนโลยสารสนเทศ ( ICT) เพอการบรหารจดการ คณลกษณะ ท 10 คณลกษณะดานการบรหาร ประกอบดวย 1) เปนผจดการทมหลกการ และมเหตผล 2) มความ รอบรเกยวกบการบรหารจดการภายในองคกร 3) มประสบการณในการบรหาร 4) พฒนาและใชนวตกรรมการบรหารจนเกดผลงานทมคณภาพสงขน เปนลำดบ 5) มความสามารถในการคดเลอกบคคลทมความรความสามารถในการปฏบตงาน 6) มความสามารถทจะมอบหมายงานใหผอนทำตาม ความถนด และความสามารถ 7) มความสามารถในการวางแผนและจดระเบยบงาน 8) สามารถนำ ความรความเขาใจในหลกการและทฤษฎทางการบรหารการศกษาไปประยกต ใชในการบรหาร สถานศกษา 9) สามารถวเคราะห สงเคราะหและสรางองคความรในการบรหารจดการสถานศกษา 10) สามารถกำหนดวสยทศนและเปาหมายของสถานศกษา 11) สามารถจดองคกร โครงสราง การบรหาร และกำหนดภารกจ ของครและบคลากรทางการศกษาไดเหมาะสม คณลกษณะท 11 คณลกษณะดานคณธรรมจรยธรรม ประกอบดวย 1) เปน ผนำเชงคณธรรม จรยธรรมและปฏบตตนเปนแบบอยางทด 2) เวลาใหกบการปฏบตงานอยางตอเนอง 3) มความซอสตยสจรต 4) มความ โปรงใส 5) มความเมตตากรณาเอออาทรตอผอน 6) มความอดทนตอความยากลำบาก 7) มใจเปนธรรม และมความยตธรรม 8) มความหนกแนน และมสจจะ 9) มวนยในตนเอง 10) ยดมนในสถาบน ชาต ศาสนา พระมหากษตรย 11) นำหลกธรรมคำสอนทางศาสนามาประยกตใชในการบรหารและ 12) ยดหลกเศรษฐกจพอเพยงในการทำงาน คณลกษณะท 12 คณลกษณะดานภาวะผนำ ประกอบดวย 1) เปนผมบารม 2) เปนผนำและสรางผ นำ 3) เปนผมมนษยสมพนธทด และเปนทยอมรบของผรวมงานทกคน 4) มวสยทศนและมองการณไกล 5) มความสามารถในการแกปญหาในแตละ สถานการณอยางเหมาะสม 6) มความสามารถในการกระจายอำนาจการบรหารและความรบผดชอบทเหมาะสมกบบคลากร 7) มความสามารถในการปกครองบงคบบญชา 8)มความสามารถในการแสดงบทบาทผนำตามสถานการณไดอยางเหมาะสมและ 9) มความสามารถในการชนำและแนะแนวทาง ในการดำเนนงานใหกบผใตบงคบบญชา คณลกษณะท 13 คณลกษณะดานความสามารถทจะทำงาน รวมกบผอนประกอบดวย 1) มความสามารถในการตดตอสอสารทมประสทธภาพ 2) มความสามารถในการบรหารความขดแยง 3) มความสามารถในการทำงานเปนทม สรางและพฒนาทมงานใหเขมแขง 4) รบฟงความคดเหนและขอเสนอแนะจากผเกยวของทกฝาย 5) มงมนพฒนาผรวมงานใหสามารถปฏบตงานไดเตมศกยภาพ 6) แสวงหาและใชขอมลขาวสารในการพฒนา 7) สรางโอกาสในการพฒนา

144

ไดทกสถานการณ 8) มการประเมนผลการปฏบตงานของบคลากร เพอปรบปรงและพฒนางานใหด ยงขน 9) ปฏบตงานขององคกรโดยเนนผลถาวร และ 10) มความสามารถในการรายงานผลการพฒนาคณภาพการศกษาไดอยางเปนระบบ คณลกษณะท 14 คณลกษณะดานความสามารถ ในการวางแผนการทำงานประกอบดวย 1) มความรความเขาใจเกยวกบการวางแผน กลยทธ และ การนำแผนไปส การปฏบต 2) มการวางแผนการทำงานรวมกน เพ อใหบรรลเปาหมายทวางไว 3) มการพฒนาแผนงานขององคการใหสามารถปฏบตไดเกดผลจรง 4) มการกระตน สงเสรมให ผรวมงานปฏบตตามแผนดวยความเตมใจ 5) มการระดมและจดสรรทรพยากรทกดาน เพอประโยชนในการดำเนนงานตามทวางแผนไวใหบรรลตาม เปาหมายและเพอประโยชนในการดำเนนงานการจด การศกษา 6) มการเกบหลกฐานการทำงาน อยางเปนระบบและมคณภาพ เพอใชในการประเมนผลการพฒนาโรงเรยน 7) สามารถวเคราะขอมลเพ อจดทำนโยบายการศกษาระดบสถานศกษา 8) สามารถกำหนดนโยบายวางแผนการดำเนนงาน และประเมนคณภาพการจดการศกษา 9) จดทำ แผนพฒนาคณภาพการศกษาทมงใหเกดผลดคมคาตอการศกษา สงคมและสงแวดลอม 10) สามารถนำแผนพฒนาคณภาพการศกษาไปปฏบตและ 11) สามารถตดตาม ประเมน และรายงานผลการ ดำเนนงาน คณลกษณะท 15 คณลกษณะดานความสามารถในการทำงานรวมกบชมชนประกอบดวย 1) มการตดตอสอสารกบผแทนของแตละกลมในชมชนอยางสมำเสมอ 2) สงเสรมความสมพนธกบ ผนำชมชน และสรางความยอมรบเชอถอของชมชน 3) สรางพนธมตรกบองคกรภายนอกทงระดบบคคล และระดบกลม เพอสนบสนนการดำเนนงานของโรงเรยน 4) ขอความรวมมอจากฝายตาง ๆ ทงจากชมชน ภาครฐ และภาคเอกชน เพอใหเขามาสนบสนนการพฒนาบคลากรและนกเรยนของโรงเรยน 5) เปดโอกาสใหสมาชกในชมชนเขามามสวนรวมในการตดสนใจเกยวกบการดำเนนงานของโรงเรยน 6) ศกษาพนฐานความเปนอยของชมชนเพอกำหนดแนวทางการดำเนนงานทสอดคลอ งกบความตองการของชมชน 7) สามารถสรางกจกรรมความรวมมอในรปแบบตาง ๆ เพอพฒนาความสมพนธ อนดกบชมชน โดยมเปาหมายในการเขาไปชวยเหลอชมชน 8) ตดสนใจปฏบตกจกรรมตาง ๆ โดย คำนงถงผลทจะเกดขนกบการพฒนาของบคลากร ผเรยนและชมชน 9) สามารถระดมทรพยากรและภมปญญาทองถนเพอสงเสรมการจดการศกษาและ 10) รวมมอกบชมชนและหนวยงานอนอยาง สรางสรรคคณลกษณะท 16 คณลกษณะดานความสามารถในฐานะผนำดานศาสนา วฒนธรรมและจรยธรรม ประกอบดวย 1) สรางสภาพแวดลอมทสงเสรมและเออตอการพฒนาองคการดานศาสนาวฒนธรรมและจรยธรรม 2) ดำเนนกจกรรมดานตาง ๆ ทสอดรบกบความเชอและประเพณปฏบต ในสงคมอยางตอเนอง 3) สงเสรมกจกรรมทางศาสนา 4) มการสงเสรมจรรยาบรรณทดเกยวกบ วชาชพ 5) มความรความเขาใจเกยวกบวฒนธรรมของทองถนและของสงคมในภาพรวมเพ อนำวฒนธรรมมาประกอบในการจดการศกษาใหมคณภาพมากขน 6) สามารถเปนตวอยางและเปนผนำ ในงานดานศาสนาวฒนธรรมและจรยธรรม 7) ใหการสนบสนนกจกรรมตาง ๆ ทเกยวของกบศาสนา

145

วฒนธรรมและประเพณอนดงาม 8) ฝกฝนอบรมผใตบงคบบญชาดานคณธรรมจรยธรรมอยางตอเนอง และเปนรปธรรม 9) มการจดสภาพแวดลอมทงภายในและภายนอกหองเรยนใหสงเสรมกจกรรม ทางดานศาสนา วฒนธรรมและจรยธรรม 10) สบสานวฒนธรรม ภมปญญาทองถนตลอดจนประเพณตาง ๆ ในทองถนอยางตอเนอง 11) นำนกเรยนเขารวมกจกรรมทงทางดานศาสนา วฒนธรรม และจรยธรรม และ 12) คำนงถงปญหาสงแวด ลอมดานศาสนาวฒนธรรม และจรยธรรม คณลกษณะ ท 17 คณลกษณะดานทศนคต ประกอบดวย 1) มทศนคตวามนษยทกคนสามารถเรยนรและพฒนา ไดตามศกยภาพของตนเอง 2) มทศนคตวาใหเดก เกง ด มสขโดยการบรณาการท งโรงเรยน 3) มทศนคตวาการพฒนาโรงเรยนเปนกระบวนการทตองกระทำอยางตอเน อง 4) มทศนคตวาวสยทศนของโรงเรยนเปนวสยทศนทมมาตรฐานสงและปฏบตไดจรง 5) มทศนคตวาการเรยนรของ นกเรยน เปนเปาประสงคพนฐานของการจดการศกษา 6) มทศนคต วานกเรยนตองมความร ทกษะ และคานยมทจำเปน เพอทจะนำไปใชในชวตประจำวน 7) มทศนคตวาการเรยนรตลอดชวตเปนสงท จำเปนสำหรบตนเอง และผอน 8) มทศนคตวาความแตกตางของบคคลเปนประโยชนตอโรงเรยน 9) มทศนคตวาโรงเรยนตองมส งแวดลอมทางการเรยนท หลากหลายปลอดภย และนาเรยน 10) มทศนคตวาการมใจรกในงานและการมความร ทำใหทกอยางสามารถแกปญหาได 11) มทศนคตทดตออาชพของตนเอง ตอเพอนรวมงาน ตอสงคม และตอชมชนแวดลอมโรงเรยนและ 12) มทศนคตทดตอโลก177

นคม นาคอาย ศกษาเรอง องคประกอบคณลกษณะผนำเชงอเลกทรอนกสและปจจย ทมอทธพลตอประสทธผลภาวะผนำเชงอเลกทรอนกสสำหรบผบรหารสถานศกษาขนพนฐาน กลาววา การวจยคร งน มวตถประสงคเพ อพฒนาและตรวจสอบแบบจำลองเชงทฤษฎขององคประกอบ คณลกษณะผนำเชงอเลกทรอนกส(คณลกษณะของผนำในการบรหารจดการเทคโนโลยสารสนเทศ)สำหรบผบรหารสถานศกษาขนพนฐานกบขอมลเชงประจกษ เพอทดสอบความไมแปรเปลยนขององคประกอบคณลกษณะผนำเชงอเลกทรอนกสระหวางลกษณะของสถานศกษาและเพอศกษา อทธพลของตวแปรตางระดบ ทงในระดบนกเรยน ระดบหองเรยน และสถานศกษาทมตอประสทธผลภาวะผนำเชงอเลกทรอนกสโดยองคประกอบคณลกษณะผนำเชงอเลกทรอนกสม 6 ดานประกอบดวย 1) คณลกษณะดานความเปนผ นำและวสยทศน 2) คณลกษณะดานการเรยนร และการสอน 3) คณลกษณะดานความสามารถเชงผลตภาพและความชำนาญเชงวชาชพ 4) คณลกษณะดานการ สนบสนนสงเสรมการจดการและการปฏบต 5) คณลกษณะดานการวดและประเมนผล 6) คณลกษณะ

177 สมถวล ชทรพย, “การพฒนาเครองมอและตวบงชคณลกษณะผบรหารสถานศกษา

ทมประสทธภาพ” (วทยานพนธปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร, 2550), 218-223.

146

ดานสงคมกฎหมายและจรยธรรม ปจจยระดบนกเรยนม 3ตวแปร ประกอบดวย 1) การสนบสนนของ ผปกครองในการเรยนรเทคโนโลยสารสนเทศ 2)รายไดของผปกครองและ 3) การใชงานเทคโนโลยสารสนเทศในการเรยนร ปจจยระดบหองเรยนม 3 ตวแปร ประกอบดวย 1) การพฒนาวชาชพคร 2) ภมหลงทางเทคโนโลยของคร และ 3) การบรณาการเทคโนโลยสารสนเทศในหลกสตรและ การจดการเรยนการสอน ปจจยระดบสถานศกษาม 4 ตวแปร ประกอบดวย 1) คณลกษณะผนำ เชงอเลกทรอนกสของผบรหารสถานศกษา 2) การกำหนดกลยทธและนโยบายเทคโนโลยสารสนเทศ 3) การพฒนาโครงสรางพ นฐานเทคโนโลยสารสนเทศและ 4)การสนบสนนของคณะกรรมการ สถานศกษาและชมชนกลมตวอยางในการวจยประกอบดวยผบรหารโรงเรยนตามโครงการหนงอำเภอหนงโรงเรยนในฝน 35 คน ผบรหารโรงเรยนปกต(ขนาดใหญ) 35 คน ครชนมธยมศกษาปท 2 จำนวน170 คน นกเรยนช นมธยมศกษาปท 2 จำนวน 1,700 คน รวมกล มตวอยางท งส น 1,940 คน กลมตวอยางไดจากการสมหลายขนตอน เครองมอทใชในการวจย เปนแบบสอบถาม 3 ฉบบ คอ ฉบบนกเรยน ฉบบคร และฉบบผบรหารสถตทใชในการวเคราะหขอมลไดแกความถ รอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานคาสมประสทธสหสมพนธของเพยรสนการวเคราะหองคประกอบเชงยนยนอนดบขนตอนทหนงและอนดบขนตอนทสอง การวเคราะหกลมพห โดยใชโปรแกรม LISREL 8.72 และการวเคราะหพหระดบ 3 ระดบ ดวยโปรแกรม HLM 6.02 Student Version ผลการวจยปรากฏดงน 1)ผลการพฒนาแบบจำลองเชงทฤษฎ พบวาองคประกอบคณลกษณะผนำเชงอเลกทรอนกส (คณลกษณะของผ นำในการบรหารจดการเทคโนโลยสารสนเทศ ) สำหรบผ บรหารสถานศกษา ขนพนฐาน เปนคณลกษณะรวมทวดจากคณลกษณะหลก 6 ดาน และคณลกษณะยอย 31 ตวแปร ในรปของแบบจำลองการวเคราะหองคประกอบเชงยนยนอนดบขนตอนทสอง 2) ผลการวเคราะหแบบจำลองประกอบคณลกษณะผนำเชงอเลกทรอนกส (คณลกษณะของผนำในการบรหารจดการเทคโนโลยสารสนเทศ)สำหรบผบรหารสถานศกษาข นพนฐาน พบวามความกลมกลนกบขอมล เชงประจกษ เปนไปตามสมมตฐานของการวจย โดยนำหนกองคประกอบของคณลกษณะหลกทง 6 คณลกษณะมคาเปนบวกและมนยสำคญทางสถตทระดบ .01ทงน คณลกษณะผนำเชงอเลกทรอนกส สำหรบผบรหารสถานศกษาขนพนฐาน ซงเปนคณลกษณะรวม ใหความสำคญกบความสามารถ เชงผลตภาพและความชำนาญเชงวชาชพเปนลำดบแรก รองลงมาคอคณลกษณะดานการเรยนรและ การสอน สวนคณลกษณะทมความสำคญลำดบสดทายคอ คณลกษณะทางสงคม กฎหมายและจรยธรรม 3)ผลการวเคราะหกลมพห พบวาแบบจำลองคณลกษณะผนำเชงอเลกทรอนกส(คณลกษณะ ของผนำในการบรหารจดการเทคโนโลยสารสนเทศ)สำหรบผบรหารสถานศกษาขนพนฐาน ระหวาง ผบรหารโรงเรยนในฝน กบผบรหารโรงเรยนปกต(ขนาดใหญ) สอดคลองกบขอมลเชงประจกษ และมรปแบบไมแปรเปลยนระหวางลกษณะของสถานศกษา และเมอนำมาวเคราะหคานำหนก องคประกอบของคณลกษณะหลก 6 ดาน โดยเปรยบเทยบระหวางโรงเรยนในฝนและโรงเรยนปกต

147

พบวา นำหนกองคประกอบมความแตกตางกนระหวางลกษณะสถานศกษาท งในประเดนของ คานำหนกองคประกอบ และลำดบความสำคญขององคประกอบ ซงเปนไปตามสมมตฐานของการวจย 4) ผลการวเคราะหพหระดบทง 3 ระดบเปนไปตามสมมตฐานของการวจย โดยในระดบท 1 หรอ ระดบนกเรยน พบวา การใชงานเทคโนโลยสารสนเทศในการเรยนรของนกเรยน และการสนบสนนของผปกครองในการเรยนรเทคโนโลยสารสนเทศ มอทธพลตอประสทธผลภาวะผนำเชงอเลกทรอนกส ของผบรหารอยางมนยสำคญทางสถตทระดบ .01 สวนคาสมประสทธการถดถอยของรายไดผปกครอง ไมมนยสำคญทางสถต 5) ผลการวเคราะหพหระดบ ในระดบท 2 หรอระดบหองเรยน พบวา การบรณาการเทคโนโลยสารสนเทศในหลกสตรและการจดการเรยนการสอนของคร และการพฒนาวชาชพคร มอทธพลตอประสทธผลภาวะผนำเชงอเลกทรอนกสของผบรหาร อยางมนยสำคญทางสถต ทระดบ .05 และ .01 สวนคาสมประสทธการถดถอยของภมหลงทางเทคโนโลยของครไมมนยสำคญทางสถต นอกจากนนยงพบวาการบรณาการเทคโนโลยสารสนเทศในหลกสตรและการเรยนการสอน ของคร สงผลตอคาสมประสทธการถดถอยการใชงานเทคโนโลยสารสนเทศในการเรยนรของนกเรยน ทไดจากการวเคราะหระดบท 1 ดวย 6) ผลการวเคราะหพหระดบ ในระดบท 3หรอระดบโรงเรยน พบวา คณลกษณะผนำเชงอเลกทรอนกส (คณลกษณะของผนำในการบรหารจดการเทคโนโลยสารสนเทศ) ของผบรหารและการสนบสนนของคณะกรรมการสถานศกษาและชมชน มอทธพลตอ ประสทธผลภาวะผ นำเชงอเลกทรอนกสของผ บรหารอยางมนยสำคญทางสถตท ระดบ .05 สวนคาสมประสทธการถดถอยของกลยทธและการกำหนดนโยบายเทคโนโลยสารสนเทศไมมนยสำคญ ทางสถตนอกจากนยงพบวา คณลกษณะผนำเชงอเลก-ทรอนกส (คณลกษณะของผนำในการบรหาร จดการเทคโนโลยสารสนเทศ) ของผบรหาร สงผลตอคาสมประสทธการถดถอยของการบรณาการ เทคโนโลยสารสนเทศในหลกสตรและการจดการเรยนการสอนของคร และคาสมประสทธการถดถอยของการพฒนาวชาชพคร ทไดจากการวเคราะหระดบท 2178

กฤษฎาภรณ รจสำรงกล ศกษาเรอง ภาวะผนำเชงวสยทศนเหนอช นกบการจดการ สถาบนอดมศกษา ภาคเอกชน ในศตวรรษท 21 การวจยคร งน มวตถประสงคเพ อศกษาปจจย องคภาวะผนำเชงวสยทศนเหนอชนจดการสถาบนอดมศกษากาศ เอกชนและอทธพลของภาวะผนำ เชงวสยทศนเหนอชนทมตอการจดการองคการใหบรรลเปาหมาย รวมถงเสนอรปแบบ ภาวะผนำ เชงวสยทศนเหนอชนจดการสถาบนอดมศกษาภาคเอกชนในศตวรรษท 21กลมตวอยางคอผบรหาร การศกษา เชงนโยบาย ผบรหารองคการและหนวยงานของมหาวทยาลยเอกชน และผเกยวของ

178 นคม นาคอาย, “องคประกอบคณลกษณะผนำเชงอเลกทรอนกสและปจจยทมอทธพล

ตอประสทธผลภาวะผ นำเชงอเลกทรอนกสสำหรบผ บรหารสถานศกษาข นพ นฐาน” วารสารศกษาศาสตร 18, 2 (พฤศจกายน 2549 - มนาคม 2550): 99-133.

148

จำนวน 1,382 คน โดยใช แบบสอบถามเปนเครองมอวนย มคาความเชอถอครอนบาคอลฟา 0.25 และวเคราะหขอมลดวยสถตเชงพรรณนา (คา รอยละ คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน) และสถตยศถอยเชงพหคณแบบมขนตอน ผลการวจยพบวา ปจจยองคภาวะผนำเชงวสยทศนเหนอชนทใชจดการ องคการและหนวยงานของสถาบน อดมศกษาภาคเอกชนใหบรรลเปาหมายโดยรวม ตามลำดบ ความสำคญของการใชจากมากไปหานอยคอ เศรษฐกจพอเพยง คณธรรมจรยธรรม คณลกษณะ เชงวสยทศน พฤตกรรมเชงวสยทศน วฒนธรรมเชงวสยทศน และสมรรถนะเซงวสยทศน เหนอช น สวนภาวะผนำเชงวสยทศนเหนอชน มอทธพลเชงบวกทำใหองคกรและหนวยงานบรรลเปาหมายสงมากถงรอยละ 64 อยางมนยสำคญทางสถต (p = 0.64, Sig 2000) คอเศรษฐกจพอเพยงกบสมรรถนะ เซงวสยทศนเหนอชน ประการ สดทายยงมรปแบบภาวะผนำเชงวสยทศนเหนอชนจดการในศตวรรษ ท 21 ยคทใชระบบดจตอลและเทคโนโลยสารสนเทศ สบคนหาขอมลคอ ผบรหารและผนำทเกยวของในทกระดบตองสมนำภาวะผนำใหสอดคลองกบบรบทขององคการและ หนวยงานของตนในทศทาง เดยวกน และกำหนดเปาหมายทคาดหวงในศตวรรษท 21เปนพลงกระตนจงใจการทำงานรวมกนส ความสำเรจแบบสมดลของเศรษฐกจพอเพยงกบสมรรถนะเหนอชนเชงวสยทศน และภาวะผนำอน ๆ เชอมโยง เวลา สถานท สถานการณขบเคลอนองคการใหอยรอดสการเตบโตทมนคง มงคง ยงยน179

ทรงสวสด แสงมณ ศกษาเรอง คณลกษณะของผบรหารสถานศกษา ตามความตองการ ของครสงกดกรงเทพมหานคร เขตบางขนเทยน กลาววาการวจยครงนมวตถประสงค เพอศกษาและเปรยบเทยบคณลกษณะของผบรหารสถานศกษา ตามความตองการของครสงกดกรงเทพมหานคร เขตบางขนเทยน ในภาพรวม และจำแนกตามเพศ ระดบการศกษาประสบการณการทำงาน กลมตวอยางในการวจยครงน ไดแก ครสงกดกรงเทพมหานคร เขตบางขนเทยนจำนวน 340 คน โดยใชวธการสมอยางงาย สถตทใช คอ คารอยละ คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน และการทดสอบ คาท ผลการวจย1) พบวาคณลกษณะของผ บรหารสถานศกษาตามความตองการของครสงกด กรงเทพมหานคร เขตบางขนเทยน ในภาพรวมและรายดานอยในระดบมาก โดยเฉพาะดานคณธรรม อย ในระดบมากทสด 2) พบวาคณลกษณะของผ บรหารสถานศกษา ตามความตองการของคร สงกดกรงเทพมหานคร เขตบางขนเทยน จำแนกตามเพศ ระดบการศกษา และประสบการณ การทำงาน ไมแตกตางกน180

179 กฤษฎาภรณ ร จ สำรงกล, “ภาวะผ นำเชงว ส ยทศนเหนอช นก บการจ ดการ

สถาบนอดมศกษาภาคเอกชนในศตวรรษท 21” วารสารสมาคมนกวจย 27, 2 (กนยายน - ธนวาคม 2550).

180 ทรงสวสด แสงมณ, “คณลกษณะของผบรหารสถานศกษา ตามความตองการของครสงกดกรงเทพมหานคร เขตบางขนเทยน” วารสารวชาการและวจย มทร.พระนคร 4, 1 (มนาคม 2553): 59-70.

149

สำเนา หมนแจม ศกษาเรอง องคประกอบภาวะผ นำการเปล ยนแปลงของผบรหาร สถานศกษาขนพนฐานบนพนทสง กลาววา การวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาองคประกอบภาวะผนำการเปลยนแปลงของผบรหารสถานศกษาขนพนฐานบนพนทสง การดำเนนงานแบงเปน 3 ขนตอน คอ ขนตอนแรกเปนการกำหนดกรอบแนวคดการวจย ดำเนนการโดยวเคราะหเอกสารและงานวจย ทเกยวของขนตอนท 2 เปนการพฒนาทฤษฎฐานวธการเกบรวบรวมขอมลใชการสมภาษณเชงลก (In-depth Interview) การส ง เ กตแบบไม ม โ ค ร งสร า ง (Unstructured Observation) และ การสนทนากลม (Focus Group Discussion) ผใหขอมลประกอบดวยคร นกเรยน ผปกครองนกเรยน และคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานเปนเครองมอในการเกบรวบรวมขอมล วเคราะหขอมล โดยวธการวเคราะหเน อหา (Content Analysis) ข นตอนท 3 เปนการตรวจสอบทฤษฎฐานราก ใชวธการสอบถามเคร องมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลไดแกแบบสอบถาม (Questionnaire) มลกษณะเปนแบบมาตราสวนประมาณคา 9 ระดบ มคาความเชอมนทงฉบบมคา 0.93 ผใหขอมลทงหมด 668 คน คอผบรหารสถานศกษาขนพนฐานบนพนทสงทบรหารจดการสถานศกษาไดอยางม คณภาพ ใชวธการสมอยางงาย(Simple Random Sampling) ดวยสตรของทาโร ยามาเน (Yamane, 1970) ไดผบรหารสถานศกษาขนพนฐานบนพนทสงจำนวน 490 คนการวเคราะหขอมลโดยการ วเคราะหองคประกอบเชงยนยนผลจากการพฒนาทฤษฎฐานรากไดองคประกอบภาวะผ นำ การเปลยนแปลงของผบรหารสถานศกษาขนพนฐานบนพนทสง 5 ประการ ไดแก การมอดมการณ (Ideology) ความคดสรางสรรค (Creative Thinking) การเปนแบบอยางท ด (Role Modeling) การสร างแรงบ นดาลใจ (Inspiration) และการสร างว ฒนธรรมการทำงานแบบมส วนร วม (Participatory working culture) และผลการตรวจสอบองคประกอบเชงยนยนพบวามความสอดคลอง ก บข อม ลเช งประจ กษ C)C=111.25, p-value = 0.108, df = 94, RMSEA = 0.019, GFI=0.97, AGFI = 0.96 และ RMR=0.029) องคประกอบท ม ความสำคญท ส ดคอการสรางแรงบนดาลใจ มคานำหนกเทากบ 0.83 รองลงมาคอองคประกอบดาน การสรางวฒนธรรมการทำงานแบบมสวนรวมมคานำหนกเทากบ 0.82181

ทวศกด จนดานรกษ ศกษาเรอง ครและนกเรยนในยคการศกษาไทย 4.0 วตถประสงค 1) การจดการศกษา 4.0 2) คณลกษณะคร 4.0 3) คณลกษณะนกเรยน 4.0 พบวา การศกษาไทย ยค 4.0 เปนการจดการเรยนการสอนทสอนใหผเรยนสามารถนำองคความรท มอยทกหนทกแหง บนโลกน มาบรณาการเชงสรางสรรค เพอพฒนานวตกรรมตาง ๆ มาตอบสนองความตองการของ สงคม คณลกษณะครตองมความรความสามารถเพยงพอในการพฒนานกเรยนใหม คณลกษณะ

181 สำเนา หมนแจม, “องคประกอบภาวะผนำการเปลยนแปลงของผบรหารสถานศกษา

ขนพนฐานบนพนทสง” วารสารวจยราชภฏเชยงใหม (2 เมษายน-กนยายน 2555): 54-69.

150

เหมาะสมกบการพฒนาประเทศ ครมคณลกษณะสามารถสอนใหนกเรยนสามารถคดวเคราะห คดอยางมวจารณญาณ คดไตรตรอง คดมเหตผล ครความสามารถตรวจสอบประเมนผลขอมล ครสามารถสรางสรรคคดนอกกรอบ ความคดรเรม คดแบบผลตภาพ คดแบบรบผดชอบ ครทำให นกเรยนมทกษะในศตวรรษท 21 3R8C สวนคณลกษณะนกเรยนเปนบคลากรทมศกยภาพนกเรยน ในยคการศกษา 4.0 จะเปนบคลากรของประเทศท มศกยภาพเพยงพอในการสรางนวตกรรม จนไดเปนสนคาทมคณภาพสงขายไปยงตางประเทศ เพอเอาเงนตราเขาประเทศและสรางรายไดใหกบ ประเทศอยางม รายไดสงได ผเรยนหรอนกเรยนจะมความสามารถเชนนนไดตองมความสามารถ หลายอยางอย ในตวโดยเฉพาะอยางย งเปนความสามารถดานการคด ไดแก การคด วเคราะห (Analytical Thinking) เปนการคดในการแยกแยะขอมลท งท เปนขอเทจจรงและความคดเหนออกเปนสวนยอย ๆ และมการเชอมโยงความสมพนธเชงเหตผลของขอมลเหลานน เพอใชเปนพนฐาน ในการคดระดบอน ๆ หรอทำใหเกดความเขาใจเหตการณในแงมมตาง ๆ ได ชดเจนขน การคดอยางม วจารณญาณ (Critical Thinking) เปนการคดทใหระบประเดนปญหา ประมวลขอมลท เกยวของจากการคดทางกวาง คดทางลกซง คดอยางละเอยดและคดในระยะไกล วเคราะหขอมล พจารณาทางเลอก โดยพจารณาขอมลโดยใชหลกเหตผลและระบทางเลอกทหลากหลาย สงความเหน ตดสนใจ ทำนาย อนาคต โดยประเมนทางเลอกและใชเหตผล การคดสรางสรรค (Creative Thinking) เปนการคดทมองคประกอบสำคญตาม แนวคดของ พอล ทอรแรนซ (Paul Torrance) คอ การคดคลอง (Fluency) การคดยดหยน (Flexibility) การคด สะเอยดลออ (Elaboration) และการคดตนแบบ (Originality) การคดผลตภาพ (Productive Thinking) ความสามารถ ทางสมองของบคคลในการทำภาพทเกดขน ใหออกมาเปนสงทเปนผลตภาพทเปนรปธรรม ทสามารถนำไปใช แกปญหาหรอไปทำประโยชนในงานตาง ๆ ได โดยการสรางผลงาน แนวทางดงกลาวน จะตองเนนใหมผลงาน เกดข นจากผ เรยน ไมวาผลงานนนจะเปนผลงานวชาการ ผลงานการประดษฐ ผลงานสรางสรรคตาง ๆ ดงนนไมวา จะเปนการสอนภาษา กตองมผลงานทางภาษา ถาสอนวทยาศาสตรตองใหมผลงานทางวทยาศาสตร ถาสอนศลปะ ตองมงานศลปะออกมา ถาเปนงานทางเกษตร ตองมผลงานเกษตรทชดเจน ไมวาจะเปนการเรยนวชาใดเรองใด เปาหมายจะตองมผลผลตออกมาอยางชดเจน นอกจากนน ผลผลตท ออกมาจะตองเปน ผลผลตทกอใหเกดสงใหม ๆ ดวยพรอมกนไป ไมใชเพยงแตลอกเลยนคนอนมาเทานน ในขณะทรจกคดสรางสรรค สำหรบการคดนวตกรรม (Innovation Thinking) เปนการคดทสร างผลผลตท ม ความใหม ไมซ ำแบบใครและมความเปนเชงบวก และการคด ร บผดชอบ (Responsible Thinking) ตองรบผดชอบตอการกระทำในทกขนตอน ตลอดจนรบผดชอบตอผลผลตท สรางขนโดยคำนงถงความรบผดชอบตอสงคมสวนรวมดวย 3R: ประกอบดวย ทกษะการรหนงสอ ไดแก 1. Reading ทกษะการอาน อานออก 2. Writing ทกษะการ เขยน เขยนได 3. Arithmetic ทกษะเลขคณต คดเลขเปน 7C; ประกอบดวย ทกษะ 7 ดาน คอ 1. ดานการคดอยางมวจารณญาณ

151

และการแกป ญหา (Critical Thinking and Problem Solving) เป นการคดอยางผ เช ยวชาญ 2. ดานการสอสารสารสนเทศและการรเทาทนสอ (Communications, Information, and Media Literacy) เปนการสอสารอยางซบซอนและการประเมนความนาเชอถอของสอตาง ๆ 3. ดานความ ร วมม อการทำงานเป นท มและภาวะผ นำ ( Collaboration, Teamwork and Leadership) เปนความสามารถในการนำผอนและความรบผดชอบแบบกระจายบทบาท 4. ดานการสรางสรรคและนวตกรรม (Creativity and Innovation) เปนการใชจนตนาการ การประยกต และการประดษฐ ในการสรางสรรคสงใหม เรอง ใหม 5. ดานคอมพวเตอร และเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร (computing and ICT Literacy) มความร แหลงสารสนเทศและสามารถเขาถงไดอยางรวดเรว สามารถประเมนความนาเช อถอของสารสนเทศและสามารถใช คอมพวเตอ รและเทคโนโลยสารสนเทศอยางสรางสรรค 6. ดานการทำงาน การเรยนร และการพงตนเอง (Career and Learning Self-Reliance) มความยดหยนและปรบตวไดด มความสามารถในการจดการ ทำงานและเรยนร อยางอสระ 7. ดานความเขาใจตางวฒนธรรม ตางกระบวนทศน (Cross-Cultural Understanding) มปฏสมพนธทำงาน รวมกบผอ นไดอยางมประสทธภาพและสามารถทำงานกบทมงานทมความแตกตางหลากหลายไดด ทกษะแหง ศตวรรษท 21 เปนจดมงหมายสำคญของการจดการศกษาและ การเรยนรทชวยผเรยนใหมคณภาพเพอเตรยมพรอมท จะมช วตในครสตศตวรรษท 21 เปนทกษะ ในการเรยนรตลอดชวต และเปนสวนชวยเสรมสรางความสามารถของ ผเรยนในยคการศกษา 4.0 ใหสามารถสรางสรรคนวตกรรมใหกบประเทศไดตอไป 3. ครในยคการศกษา 4.0 ครในยคการศกษา 4.0 ตองเปนครมออาชพ หมายถง ครทมความรในวชาทสอนเปนอยางด โดยมความรใน สวนทเปนศาสตรดานเนอหาความรท สอน เชน คณตศาสตร วทยาศาสตร ภาษาไทย ภาษาองกฤษ สงคมศกษา ศลปศกษา หรอพละศกษา และมความรในสวนทเปนศาสตรดานการสอน มความสามารถในการปฏบต การสอน หรอมศลปในการสอน ถายทอดความรใหกบผเรยนไดด มความสามารถในดาน ICT เปนผท มคณธรรมจรยธรรม ความเปนคร สามารถทำงานรวมกบผอนได และเปนผทพฒนาความรตนเองอยางตอเนองอยเสมอ รายละเอยดของ คณลกษณะดานตาง ๆ มดงน 3.1 IPCK; TPACK เปนความร เนอหาผสานวธสอนและเทคโนโลย (TPCK: Technological Pedagogical Content Knowledge) (ราชบณฑตยสถาน, 2558) เปนความสามารถบรณาการระหวางเนอหาวชากบ ศาสตรการสอนได เหมาะสม สามารถผสานความร 3 ดาน ไดแก ความรดานเนอหา ความรดานการสอน และความร ดานเทคโนโลย เพอชวยใหการสอนโดยใชเทคโนโลยเกดประสทธภาพมากขน สงผลใหผเรยนสามารถ เรยนรไดด และรวดเรวขนความรดานเนอหาหรอซเค (Content Knowledge-CK)หมายถง ความรความเขาใจของครผสอนในวชาหรอเนอหาทสอนลกษณะและวตถประสงคการเรยนรของเนอหา มโนทศนสำคญ หลกการ ทฤษฎ โครงสรางและกรอบความคดของเนอหาทสอน รวมถง ขอมล หลกฐาน กระบวนการสบสวนและพฒนาความร ในเน อหาสาระความรดานการสอนหรอพเศษ

152

(Pedagogical Knowledge-PK) หมายถง ความร ความเขาใจ เกยวกบ ผเรยน วตถประสงค กลยทธ วธการและการจดกจกรรมการเรยนการสอน การจดการชนเรยน การจดประสบการณ เสรมการ เรยนร และการวดและประเมนผลการเรยนร ความร ดานเทคโนโลยหรอทเค (Technological Knowledge-TK) หมายถง ความรเกยวกบ เทคโนโลยแบบตาง ๆ ทงในระบบแอนะลอก (Analog System) และระบบดจ ท ล (Digital System) รวมถงการใช เทคโนโลยสารสนเทศหรอไอท (Information Technology-IT) เพอวตถประสงคตาง ๆ แตเนองจากความรดาน เทคโนโลยกำลง อยในสภาวะของการเปลยนแปลงและพฒนาอยางรวดเรว ความรทงหลายจงอาจลาสมยไดในเวลา อนรวดเรว ดงนนกรอบความคดของการใชความรดานเทคโนโลยในทพซเคจงไมไดหมายถงความร ทวไปดาน เทคโนโลย (Computer Literacy) เทานน แตหมายรวมถงความยดหยนและความคลองตว ของการใชเทคโนโลย สารสนเทศหรอฟตเนส (Fluency of Information Technology-FIIness) กลาวคอ ผ สอนจำเปนตองมความเขาใจ เทคโนโลยในระดบท สามารถนำไปประยกตใชงาน ในชวตประจำวนได Technological Pedagogical Content Knowledge (IPCK) หรอทนยมเรยกวา ทแพก (TPACK) หมายถง ความรเกยวกบการนำเทคโนโลยมาใชในการสอนเนอหาสาระดวยวธการ ตาง ๆ ทเหมาะสมกบ วตถประสงคและผเรยน โดยสามารถปรบหรอประยกตเทคโนโลยทมอยใหสามารถใชงานไดอยางเหมาะสมกบ บรบทและวตถประสงคทตองการครในยคการศกษา 4.0 ตองเปน ครทม IFCK คอมความรดานเทคโนโลยสามารถนำเนอหาสาระทเตรยมไว ผนวกกบความรทคนควาผานระบบเครอขายสารสนเทศดงกลาว ซงมผอนจดทำไวในรป สถต ขอความ ภาพนง ภาพเคลอนไหว ทมสสรรคสวยงาม มเสยงประกอบมาสรางเปนบทเรยน หรอสอดแทรกในบทเรยน ทำใหบทเรยน และการสอนแตละครงมความนาสนใจ และสามารถสอความหมายของผสอนไดดยงขน นอกจาก ความรดาน เทคโนโลยจะชวยกระบวนการสอนตามเนอหาทเตรยมไวน าสนใจยงขนแลว ความรดานเทคโนโลยแสวงหาขอมล และเรองทเปนประโยชนผานเครอขายทมความเรวสง จะประหยดเวลาในการเตรยมบทเรยนเปนอยางมาก รวมทง การใชเทคโนโลยชวยเตรยมบทเรยนจะชวยใหสามารถนำเสนอบทเรยนไดอกหลายครง และสามารถแกไข ปรบปรง เพอใหเนอหาสาระมความทนสมย เหมาะสมยงขนไดโดยงาย ตลอดจนเขาใจถงการพฒนาผเรยนใหม ทกษะแหงศตวรรษท 21 การสอน ทเนนการพฒนาความคดสรางสรรค เพอใหผ เรยนสรางสรรคผลงานตอไป การพฒนาความคด สรางสรรคมเทคนคหลายอยาง จากการวจยพบวา ความคดสรางสรรค สามารถปลกฝงและสงเสรม ใหเกดความคดสรางสรรคสงขนได ดวยการถามคำถาม และใหโอกาสไดคดคำตอบในสภาพแวดลอม ทปลอดภย เปนทยอมรบของผอ น สามารถพฒนาความคดสรางสรรคใหเกดขนได แม บคคลทม ความคดวาตนเองไมมความคด สรางสรรคกสามารถสรางความคดสรางสรรคใหเกดขนดวยการฝกฝน เทคนคการพฒนาความคดสรางสรรคมดงน 1. เทคนคการสรางความคดใหม โดยการใหบคคลแจกแจงแนวทางทสามารถใชใน การแกปญหาใดปญหาหนงมา 10 แนวทาง 2. เทคนคการระดมพลงสมอง

153

เปนเทคนควธหนงในการแกปญหาของ ออสบอรน (Alex Osborn) จดมงหมายเพอสงเสรมใหบคคล มความคดหลายทาง คดไดคลองในชวงเวลาจากด โดย การใหบคคลเปนกลมหรอรายบคคลกได จดรายการความคดตาง ๆ ทคดไดโดย ๆ แลวคอยประเมนเลอกเอาความคด ทดทสดมาใช 3. เทคนคอปมาอปไมย เปนการคดจากสงทคนเคยไปสสงแปลกใหม และคดจากสงแปลกใหมไปส สงคนเคย ทำไดโดยใชการเปรยบเทยบอปมาอปไมย จากรปลกษณะหรอหนาทของสงทคด 4. เทคนคการคดอยางเทคนคการคดสรางสรรคแบบตาง ๆ ชวยใหผเรยนคดสรางนวตกรรมใหม ๆ ไดดวยตนเอง จงม ผลมากตอ ผลงานเชงสรางสรรคของผเรยนไดงาย 3.2 มคณธรรมจรยธรรมความเปนคร การเปนผนำทางดานจตใจเปนคณลกษณะทสำคญย งอกประการ หน งของครมออาชพ ซ งมความสามารถ ในการพฒนาตนและบคคลอนใหเปนคนทมจตใจด การมจตใจทเปน เกณฑหลกในการตดสนการเปน คนด ทงเกณฑทางวชาชพและเกณฑทางสงคม ทงเกณฑทางทางตะวนตกและ ตะวนออก ครทกคน จงตองเปนผนำทางจตใจ องคประกอบดานคณลกษณะทางคณธรรมจรยธรรมของครมอ อาชพ ไดแก 1) มเจตคตทดตอวชาชพคร 2) มเจตคตทดตอการปฏบตงานวชาชพคร 3) มเจตคตทดตอ ศลปวฒนธรรมไทย 4) มความเปนผนำ และ5) มคณธรรม จรยธรรม ใจกวาง มเหตผล รกความยตธรรม รกความสามคค ครท มคณธรรมจรยธรรม จะไดรบการเคารพจากศษย ไดรบการยอมรบจากผปกครอง ไดรบการสนบสนน จากเพอนและผบงคบบญชา ทำใหมความกาวหนาในการทำงานและ การประกอบอาชพ ซงอาจไดรบการยกยอง ประกาศเกยรตคณใหเปนตวอยางทดของบคลากร ในวชาชพ ในดานภาระงานการเปนผนำของสงคม ครมออาชพ ควรเปนผนำในดานการใชเหตผล ไดอยางเหมาะสมกบเหตการณทเกดขนในสงคมหรอชมชน ไมปลอยใหสงคม เกดความงมงายตอความเชอผด ๆ ทขาดหลกการทางวทยาศาสตร ครจงเปนตวแบบทดของสงคม สามารถทำใหสงคม มคณธรรมจรยธรรมทด และไดรบการยกยองใหเปนผ นำท ดของสงคม 3.3 มมนษยสมพนธด ครมออาชพสามารถทำงานรวมกบผ อ นไดด สามารถสรางมนษยสมพนธกบ บคลากรภายใน สถานศกษา ทงเพอนคร นกเรยน ผบรหาร และยงสรางความสมพนธทดกบบคลภายนอกดวย ไดแก ผปกครองและคนในชมชน 1) ครมออาชพมแนวทางในการสรางมนษยสมพนธกบผ เรยน ดงน รกนกเรยนและตงใจสอนนกเรยน รบฟงปญหาของนกเรยน ใหความสนบสนนกบนกเรยน ใหกำลงใจนกเรยน ขยนอบรมจรยธรรมใหนกเรยน ขยนดแลเอาใจใสนกเรยน ทำตนใหเปนตวอยางทดของนกเรยน สงเสรมให ผเรยนมความรกวางขวาง เปนผมความเพยร อดทนในกจกรรมตาง ๆ ททำ รวมกบผเรยน ใชหลกประชาธปไตยใน การจดกจกรรมตาง ๆ รวมกบผเรยน 2) ครมออาชพมแนวทางในการสรางมนษยสมพนธกบผรวมงาน ดงน ทกทายและพบปะกนในโอกาสอนควร จรงใจตอกน เลยงการนนทา ไมซดทอดความผดใหคนอนเมอเปน ความผดของตน ยกยองตามโอกาสอนควร ดวยความจรงใจ ใจกวาง เออเฟอ และใหความรวมมอกบเพอนดวย ความเตมใจ รบฟงความคดเหนของผอน ทำตนเสมอตนเสมอปลาย และไมทำตวเหนอเพอน เหนใจและชวยเหลอ เพอนในยามทกข

154

ใหเกยรตเพอนรวมงานทกระดบ 3) ครมออาชพมแนวทางในการสรางมนษยสมพนธกบผบงคบบญชา ดงน เขาใจความคดของผบงคบบญชา พยายามหาทางใหความคดของผบงคบบญชาใหเปนความจรงและเกดผลด เรยนรนสยการทำงานของผบงคบบญชา ทำงานใหดและเตมความสามารถ พยายาม ทำความคดของผบงคบบญชา ใหเปนความจรงและเกดผลด เลยงการประจบ ยกยองและสรรเสรญผบงคบบญชาตามโอกาสอนควร เขาพบและ ปรกษาผบงคบบญชาในโอกาสและเวลาทเหมาะสม ทำงานโดยใชเหตผลเปนสำคญ ไมนนทาผบงคบบญชา และ ไมรบกวนในเรองเลก ๆ นอย ๆ ตลอดจน ไมกลาวถงความยากลำบากในการปฏบตงานกบผบงคบบญชา ประเมน การทำงานของตนเปนระยะ ๆ 4) ครมออาชพมแนวทางในการสรางมนษยสมพนธกบผปกครองและชมชน ดงน เขาใจความตองการ ของชมชนและสงคม พยายามศกษาความเปลยนแปลงของชมชนอยเสมอ ประชาสมพนธกจกรรม ทสถานศกษาจดใหชมชนรบทราบ และชวยประชาสมพนธกจกรรมของชมชนดวย พยายามใชทรพยากรในทองถนใหเกดประโยชนตอการจดการศกษาของสถานศกษา และใหชมชนมโอกาสมาใช ประโยชนจากทรพยากรในสถานศกษาดวย รบฟงความคดเหนของประชาชนในชมชนอยเสมอ มความตนตวใน การพฒนาสถานศกษาและทองถนอยเสมอ 3.4 พฒนาความรตนเองอยางตอเนองอยเสมอ ครมออาชพเปนผนำในวชาชพเปนผทพฒนาตนเองอยาง สมำเสมอ โดยพฒนาทงดานปญญา ดานศาสตรทางเนอหา ดานจตใจ และคณลกษณะในวชาชพคร เปนการพฒนา ตนอยางรอบดาน การพฒนาตนเองมไดหลายแบบ เชน โดยการอาน จะตองพฒนาการอานทางวชาการทงดาน เทคนค การอานและขอบขายของการอาน โดยการประชมสมมนาทางวชาการ และโดยการศกษาอบรมโดยระบบ ทางใกลและระบบทางไกล การศกษาอบรมโดยระบบทางใกลเปนการศกษาอบรมทมลกษณะคลายคลงกบ การศกษาตอ หรอการเขารบการอบรมในหนวยงาน เปนวธทปฏบตกนมากทงในอดต และปจจบน การศกษาอบรม ทางไกลเปนการศกษาทผใหและผรบความรมการพบปะกนโดยตรงนอยกวาการศกษาอบรมทางใกล ปจจบนม การศกษาอบรมทางไกลไดหลายรปแบบ และสามารถหาความรจากเวปในระบบตาง ๆ ไดเชน MOOC (Massive Open Online Course) เปนตน ครในยค การศกษา 4.0 ตองจดใหมบรรยากาศชนเรยนในรปแบบการสอนทมเปาหมายหลกตองการ ใหสรางผลผลตใหมากทสด ใหความสำคญกบผเรยนไดลงมอทำและพฒนาเปนผลงานทมคณภาพโดยเฉพาะ ผลงานของตนเองในเชงสรางสรรคและรบผดชอบตอผลงานทพฒนาขน ซงเปนคณลกษณะคนรนใหม ของสงคมไทยในการพฒนาประเทศ รปแบบการสอนแบบซซพอาร (CCPR) เปนรปแบบทเนน เปาหมายน บรรยากาศ ชนเรยนในรปแบบการสอนนมลกษณะเฉพาะทสำคญ 4 อยางคอ 1) สงเสรม การคดเชงนวตกรรมเปนกระบวนการ ทชวยใหเกดการคดอยางสรางสรรคมแนวคดใหม ๆ มการ เสนอแนะ มการพฒนา มการจดระบบขนมา เพอให กระบวนการนวตกรรมเกดขน เนนการสรางผลผลต และเนนกระบวนการทเปนลำดบ 2)พฒนาบนฐานคณภาพ เนนการใหผเรยนเหนความสำคญของคณภาพซงสำคญมาก หากผลผลตทพฒนาขนมาไมมคณภาพพอกไม สามารถจะพฒนาตอยอด

155

ในอนาคตได ดงน นทกช นงานจงตองตอบโจทยในเชงคณภาพ ท งในดานผลผลตและ วธการ 3) ทำกจกรรมเนนความรวมมอ เปนความรวมมอระหวางผสอนกบผเรยน และผเรยนกบผเรยน ใชการ วเคราะหวจารณและการพฒนาความสามารถของบคคลในแตละกลม 4) สมพนธกบสงคม โดยเนนการปลกฝง จตสำนกทางสงคมใหกบผเรยน เปนการทำผลงานโดยไมหวงสงตอบแทนและตระหนกถงความจำเปนของสงคม ในการเปลยนแปลงและแกไขใหดขนนอกจากนครในยค 4.0 น ตองตดตามความกาวหนาของเทคโนโลยทจะเปลยนแปลงหองเรยนในอนาคต ซงสงเหลานบางอยาง ไดเขามาใชในการเรยนการสอนปกตแลว182

ภาคภม งอกงาม ศกษาเรอง การศกษาคณลกษณะภาวะผนำเชงอเลกทรอนกสของ ผบรหารระดบกลางโรงเรยนในฝนจงหวดอางทอง การวจยคร ง นมจดม งหมายเพอศกษาและเปรยบเทยบคณลกษณะภาวะผนำเชงอเลกทรอนกสของผบรหารระดบกลางโรงเรยนในฝนจงหวด อางทอง จำแนกตามตำแหนงและประสบการณ ตามความคดเหนของผบรหารระดบกลาง จำนวน 168 คน เครองมอทใชในการวจย คอ แบบสอบถามคณลกษณะภาวะผนำเชงอเลกทรอนกสของผ บรหารระดบกลางโรงเรยนในฝนจงหวดอางทอง มลกษณะเปนแบบมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) 5 ระดบมคาความเชอมนเทากบ .96 สถตทใชในการวเคราะหขอมล คอ คาความถ คารอยละ คาเฉลย คาความเบยงเบนมาตรฐานผลการวจยพบวา 1) ผบรหารระดบกลางโรงเรยน ในฝนจงหวดอางทอง มคณลกษณะภาวะผนำเชงอเลกทรอนกสโดยรวมและรายดานอยในระดบมาก โดยใหความสำคญดานความเปนผนำและวสยทศนเปนลำดบแรก และดานการวดและประเมนผล เปนลำดบสดทาย 2) ผบรหารระดบกลางโรงเรยนในฝนจงหวดอางทองทมตำแหนงและประสบการณตางกน มความคดเหนเกยวกบคณลกษณะภาวะผนำเชงอเลกทรอนกสโดยรวมและรายดาน แตกตางกน และผบรหารระดบกลางโรงเรยนในฝนจงหวดอางทองทมประสบการณนอยกวา 5 ปมคณลกษณะภาวะผนำเชงอเลกทรอนกสมากกวาประสบการณ 5-10 ป และประสบการณมากกวา 10 ป183

สน น ประจงจตร ศกษาเร อง ปจจยดานคณลกษณะผ บรหาร ลกษณะงานของคร และแรงจงใจในการทำงานของครทสงผลตอคณภาพการปฏบตงานของครโรงเรยนเอกชน กลาววา การวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาอทธพลของคณลกษณะผบรหาร ลกษณะงานของครและ

182 ทวศ กด จ นดานร กษ , ครและนกเร ยนในยคการศกษาไทย 4.0 (กรงเทพฯ:

มหาวทยาลยธรกจบณฑตย, 2555). 183 ภาคภม งอกงาม, “การศกษาคณลกษณะภาวะผนำเชงอเลกทรอนกสของผบรหาร

ระดบกลางโรงเรยนในฝนจงหวดอางทอง” (เอกสารประกอบการประชมวชาการ โครงการบรหารการศกษาสมพนธแหงประเทศไทย ครง ท 35 “การบรหารการศกษาในศตวรรษท 21” 19 – 20 เมษายน 2556 มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ), 20.

156

แรงจงใจในการทำงานของคร ทสงผลตอคณภาพการปฏบตงานของครโรงเรยนเอกชน และเพอเสนอ ความสมพนธของปจจยคณลกษณะผบรหาร ลกษณะงานของครและแรงจงใจในการทำงานของคร ทสงผลตอคณภาพการปฏบตงานของครโรงเรยนเอกชน เกบขอมลโดยใชแบบสอบถามทสรางขน ตวอยางเปนครปฏบตการสอนจำนวน 588 คน จากโรงเรยนเอกชน 115 โรง ในสงกดสำนกงาน คณะกรรมการการสงเสรมการศกษาเอกชน สถตทใชในการวเคราะหขอมลคอสถตเชงพรรณนา วเคราะหสหสมพนธ วเคราะหองคประกอบ และวเคราะหโมเดลสมการโครงสราง ผลการวจยพบวา 1) วสยทศนของผบรหาร ภาวะผนำของผบรหาร ลกษณะงานของคร และแรงจงใจในการทำงานของ ครสงผลทางตรงตอคณภาพในการปฏบตของคร 2) วสยทศนของผบรหาร ภาวะผนำของผบรหาร และลกษณะงานของครมความสมพนธตอคณภาพในการปฏบตของคร ผานแรงจงใจในการทำงาน โดยสามารถอธบายความแปรปรวนผลการปฏบตงานของคณภาพ ในการปฏบตงานของครโรงเรยน เอกชนไดรอยละ 68 (R2 = 0.68)184

สมหมาย อำดอนกลอย ศกษาเรอง บทบาทผบรหารสถานศกษาในศตวรรษท 21 กลาววา คณลกษณะทผ บรหารประกอบดวย 1) ความสมพนธ (Relationship) ลกษณะของความสมพนธ เปนความสมพนธทงภายในและภายนอกสถานศกษา โดยลกษณะของความสมพนธนจะตองตงอยบน พนฐานของไววางใจทผบรหารสถานศกษาจะตองสรางใหเกดขนในองคกร เชน แสดงความสนใจและสรางแรงบนดาลใจใหเกดกบบคลากร กระตนใหพวกเขาแสดงบทบาทใหม ๆ และสรางโอกาสใหม การพฒนาวชาชพสงเสรมสนบสนนการใชทรพยากรในการจดการเรยนการสอนและสรางสภาพแวดลอม ใหเออตอการเรยนร สรางระบบการประเมนผลงานทเปดเผยและโปรงใส มการนเทศชนเรยนทกระตน บรรยากาศการเรยนร สงเสรมสนบสนนใหบคลากรมสวนรวมในการพฒนาวชาชพ และกระตนใหมการผลตนวตกรรมเพอพฒนาการเรยนรของนกเรยน 2) วฒนธรรม (Culture) ผบรหารควรมบทบาท ในการสนบสนนใหมการสรางสรรควฒนธรรมในทางบวก และสรางวฒนธรรมโรงเรยนโดยรวม ใหเออตอการเรยนการสอน เชน สรางความมนใจวาการจดการศกษาของสถานศกษามคณภาพ เชอถอได จดสภาพแวดลอมใหเหมาะสม ความปลอดภยและเออตอการเรยนร การสรางบรรยากาศ ทสนบสนนความสำเรจในการเรยนร สรางตวแบบการปฏบตงานทด มการชนชมในความสำเรจ และกาวหนาของนกเรยนและบคลากร 3) ศาสตรการสอน (Pedagogy) เปนเรองของความรและ การปฏบตเพอสงเสรมการเรยนรของผเรยน ซงผบรหารควรสรางตนแบบการปฏบตการเรยนการสอน ทมประสทธผลสำหรบผเรยน แสดงบทบาทในการเปนผนำในดานวชาการและควรแสดงบทบาท

184 สนน ประจงจตร, “ปจจยดานคณลกษณะผบรหาร ลกษณะงานของครและแรงจงใจ

ในการทำงานของคร ทสงผลตอคณภาพการปฏบตงานของครโรงเรยนเอกชน” วารสารปญญาภวฒน 5, 1 (กรกฎาคม - ธนวาคม 2556): 41-42.

157

ในการเปนผนำดานการวางแผน การพฒนาและประเมนหลกสตร เพอสงเสรมและกระตนใหคร ปรบเปลยนพฤตกรรมการเรยนการสอนใหสอดคลองกบความเปลยนแปลง 4) ระบบ (System) ผบรหารควรสรางสรรคระบบและเงอนไขการทำงานทจะชวยใหบคลากรสามารถทำงานและผเรยนสามารถเรยนรไดอยางมประสทธภาพ เชน การวางแผนงานการบรหารจดการทรพยากร การดำเนนการ ตามโครงการตาง ๆ ของสถานศกษา การตดตามผลการเรยนของนกเรยน การประเมนผล การรวบรวม ขอมล การวเคราะหขอมลและการเอาใจใสตอนกเรยน 5) ความเปนห นสวนและเครอขาย (Partnership and net works) เพ อสนบสนนการเรยนร ของผเรยนใหมประสทธภาพ ผบรหาร ควรตองมการสรางเครอขายการเรยนรทงภายในและภายนอก กรณเครอขายภายใน เชน สรางความ เชอมโยงระหวางวชาและระหวางชนเรยน สรางความสมพนธและการปฏบตทสนบสนนตอการสอนของครและการเรยนร ของนกเรยน กรณเครอขายภายนอก เชน การเขารวมสมมนา การรวม ในสมาคม เครอขายระหวางโรงเรยน การทำงานรวมกบผปกครองปจจบนผบรหารจำเปนตองบรหารบคลากรเสมอนหนงเปนหนสวนของบรษทและโดยนยามของ หนสวน แลวหนสวนทกคนจะตองม ความเทาเทยมกนและไมมใครสามารถสงงานหนสวนได หากแตผบรหารจะตองมวธการชกจงหนสวน ใหดำเนนกจกรรมในสงทตองการดวยคำถามความตองการ ความชอบและผลลพธของกลมเปาหมาย ตองกำหนดขอบเขตของงานในองคกร อาจจะตองเปนการบรหารเพอผลการปฏบตงาน 6) การนำ การเปล ยนแปลง (Leading change) ผ บร หารตองมทกษะและความสามารถในการบรหาร การเปล ยนแปลงใหไดอยางมประสทธภาพ ดงน นผ บรหารจงมการใชขอมลและสารสนเทศ เพอใชในการกำหนดยทธศาสตรและการนำยทธศาสตรไปสการปฏบต ตระหนกถงศกยภาพของ สถานศกษาตอการเปลยนแปลง 7) การแกปญหา (Problem solving) ผบรหารตองนำยทธศาสตรการมสวนรวมและเหตการณมาใชเปนฐานในการแกปญหาตาง ๆ ในองคกร ผบรหารควรมการศกษา ในรายละเอยดของเหตการณ มการทดสอบสมมตฐาน การวเคราะห มการแกไขปญหาดวยนวตกรรมใหมโดยคำนงถงการบรรลผลในวสยทศนและยทธศาสตรของโรงเรยนเปนหลกดานคณภาพของผนำ ทมประสทธผลทสนบสนนตอการพฒนา185

วภา ศภจารรกษ และจตชน จตตสขพงษ ศกษาเร องการพฒนาตวช วดคณลกษณะ ทพงประสงคของผบรหารสถานศกษาระดบปฐมวย งานวจยนมวตถประสงคเพอศกษา 1) คณลกษณะ ทพงประสงค 2) ตวชวดคณลกษณะทพงประสงค 3) พฒนาตวชวดคณลกษณะทพงประสงคของ ผบรหารสถานศกษาระดบปฐมวย กลมตวอยาง ไดแก ผบรหาร 22 คน คร 276 คน และผปกครอง นกเรยน 902 คน รวมท งหมด 1,200 คน ท อย ในสถานศกษาระดบปฐมวย สงกดสานกงาน

185 สมหมาย อำดอนกลอย, “บทบาทผบรหารสถานศกษาในศตวรรษท 21” วารสาร

บณฑตศกษา มหาวทยาลยราชภฏพบลสงคราม 7, 1( มกราคม – มถนายน 2556): 1-7.

158

คณะกรรมการการอดมศกษาทวประเทศ เครองมอทใชในการวจยคอ แบบสมภาษณแบบมโครงสราง แบบสอบถามมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ จานวน 120 ขอ มคาความเชอมนทงฉบบ 0.989 และ ประเดนการสนทนากลม วเคราะหคาสถตโดยแจกแจงความถ หาคารอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบน มาตรฐาน วเคราะหองคประกอบ (Factor analysis) และวเคราะหเน อหา ผลการศกษาพบวา 1) คณลกษณะท พงประสงคของผ บรหารสถานศกษาระดบปฐมวย ม 6 องคประกอบ ไดแก 1) มความเปนธรรมาธปไตย 2) สงเสรมวฒนธรรมชมชน 3) มความสามารถในการบรหารจดการ 4) มคานยมในวชาชพ 5) มศาสตรและศลป และ6) มบคลกด 2)ตวชวดคณลกษณะทพงประสงคของผ บรหารสถานศกษาระดบปฐมวย รวม 53 ตวช วด จาแนกเปน ดานมความเปนธรรมาธปไตย 15 ตวช วด ดานสงเสรมวฒนธรรมชมชน 9 ตวช วด ดานมความสามารถในการบรหารจดการ 11 ตวชวด ดานมคานยมในวชาชพ 9 ตวชวด ดานมศาสตรและศลป 5 ตวชวด และดานมบคลกด 4 ตวชวด 3) การพฒนาตวชวดคณลกษณะทพงประสงคของผบรหารสถานศกษาระดบ ปฐมวยทง 53 ตวช วด มคาความเช อม นชนดความคงท ภายใน 0.915 องคประกอบท 1 ม คาความเช อมน ชนดความคงทภายใน 0.955 องคประกอบท 2 มคาความเช อม นชนดความ คงทภายใน 0.936 องคประกอบท 3 มคาความเชอมนชนดความคงทภายใน 0.959 องคประกอบท 4 มคาความเชอมนชนดความคงทภายใน 0.880 องคประกอบท 5 มคา ความเช อม นชนดความคงทภายใน 0.869 องคประกอบท 6 มคาความเชอมนชนดความ คงทภายใน 0.869186

ว โรจน สารร ตนะ ศกษาเร องภาวะผ นำ (leadership) มค ณล กษณะสำคญ คอ เปนนกวสยทศน มทศนะในระยะยาว ถามถงอะไรและทำไม มความสามารถในการสรางอนาคต มองไปขางหนา เนนปจจยภายนอก เปนตนฉบบ เนนทคนสงเสรมการเรยนร เนนบรบท เปนตวของ ตวเอง มงการเปลยนแปลง รเรม เนนภาพความเปนปา สภาพในอนาคต มงประสทธผล มงทำสงท ถกตอง มวนยในตนเอง กระจายแบบแบนราบ ใชอำนาจเชงกระจายเชยวชาญในบรบทเชงยทธศาสตร กระตน ระดมพลง มงการพฒนา แกปญหาแบบมสวนรวม บนดาลใจความไววางใจ ความหลากหลาย ตดสนใจรวม เสรมพลงอำนาจใหคนอน187

186 วภา ศภจารรกษ และจตชน จตตสขพงษ, “การพฒนาตวชวดคณลกษณะทพงประสงค

ของผบรหารสถานศกษาระดบปฐมวย” วารสารบณฑตศกษา มหาวทยาลยราชภฏวไลยอลงกรณ ในพระบรมราชปถมภ 8, 2 (พฤษภาคม - สงหาคม 2557): 217-218.

187 วโรจน สารรตนะ, “การบรหารการศกษาในและสำหรบศตวรรษท 21” (เอกสารประกอบการบรรยายในการสมมนาวชาการ มมร. วทยาเขตอสาน 20 ธนวาคม 2557), 6.

159

ชยวฒ วรพนธ ศกษาเรอง คณลกษณะภาวะผนำยคใหมกบสมรรถนะการบรหารงาน แบบมออาชพของปลดเทศบาลในภาคกลาง กลาววา การวจยครงน เปนแบบผสานวธทงเชงปรมาณ และเชงคณภาพ โดยการศกษากลมตวอยาง 535 คน ตามตารางของเครซมอรแกน โดยการสมแบบ หลายขนตอนประกอบดวยนายกเทศมนตร จำนวน 60 คน และพนกงานเทศบาลในเขตจงหวด ภาคกลาง 19 จงหวด จำนวน 475 คน เครองมอทใชในการเกบขอมล คอแบบสอบถาม สถตทใชใน การวเคราะหขอมล ไดแก คารอยละ คาเฉลยสวนเบยงเบนมาตรฐานและทดสอบสมมตฐานดวยการ วเคราะหการถดถอยพหคณ สำหรบการวจยเชงคณภาพ ใชการสมภาษณเชงลกกบผใหขอมลสำคญ จำนวน 15 ราย โดยเลอกแบบเจาะจง จากผบรหารกระทรวงมหาดไทย กรมสงเสรมการปกครอง ทองถน ผลการศกษาพบวา 1). สมรรถนะการบรหารงานแบบมออาชพของปลดเทศบาลโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายดานพบวาคณลกษณะสงสดคอ ดานการแกไขปญหาเฉพาะหนา รองลงมา ไดแก ดานการผลกดนการเปลยนแปลง ดานความมวสยทศนกวางไกลและดานการบรหารแบบ มงผลสมฤทธ ตามลำดบ 2).ระดบความสมพนธระหวางคณลกษณะภาวะผ นำยคใหมกบ สมรรถนะการบรหารงานแบบมออาชพของปลดเทศบาลโดยรวมอยในระดบมาก โดยคณลกษณะภาวะผนำดานความรบผดชอบความฉลาดทางอารมณ การจดการความสมพนธ และทกษะการสอสาร มความสมพนธกบสมรรถนะการบรหารงานแบบมออาชพของปลดเทศบาล อยางมนยสำคญทางสถต ท ระดบ .01 โดยสามารถอธบายสมรรถนะการบรหารงานโดยรวม ไดร อยละ 56.10 3).พบวา ความคดเหนของนายกเทศมนตรโดยรวมอยในระดบมาก คอ มคาเฉลยเทากบ 2.70 และพนกงาน เทศบาลมคาเฉลยเทากบ2.69 ตามลำดบ จงไมมความแตกตางกนทงโดยรวมและรายดาน188

ขวญกมล พลเย ยม ศกษาเร อง คณลกษณะทพงประสงคของผ บรหารสถานศกษา ตามทศนะของครผ สอนโรงเรยน มธยมศกษา สหวทยาเขตแกนนครราชพฤกษ สงกดสำนกงาน เขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 25 กลาววาการวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาและเปรยบเทยบ คณลกษณะทพงประสงคของผบรหาร สถานศกษา ตามทศนะของครผสอนในโรงเรยนมธยมศกษา สหวทยาเขตแกนนครราชพฤกษ สงกดสำนกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 25 จำแนกตาม เพศ วฒการศกษา และประสบการณในการทำงาน กลมตวอยางทใชในการวจยไดแก ครผ สอนโรงเรยนมธยมศกษา ในสหวทยาเขตแกนนครราชพฤกษ สงกดสำนกงานเขตพ นท การศกษา มธยมศกษา เขต 25 ปการศกษา 2556 จำนวน 260 คน เครองมอทใชในการวจยเปนแบบสอบถาม เก ยวก บค ณลกษณะท พ งประสงคของผ บร หารสถานศกษา แบบมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) ตวเลอก 5 ระดบ คาดชนความสอดคลองระหวางขอคำถามและวตถประสงค

188 ชยวฒ วรพนธ, “คณลกษณะภาวะผนำยคใหมกบสมรรถนะการบรหารงานแบบมอ

อาชพของปลดเทศบาลในภาคกลาง” วารสารสมาคมนกวจย 19, 1 (มกราคม - เมษายน 2557), 86.

160

(Item-Objective Congruence Index : IOC) 0.67 -1.00 คาความเชอมนของแบบสอบถามทงฉบบ เท าก บ 0.87 สถต ท ใช ในการว เคราะหข อม ลประกอบดวย ร อยละ (Percentage) คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน (SD) และคาสถตในการแจกแจงคาท (t-test) x ผลการวจยพบวา 1) คณลกษณะ ทพงประสงคของผบรหารสถานศกษา ตามทศนะของครผสอนในโรงเรยน มธยมศกษา สหวทยาเขต แกนนครราชพฤกษ สงกด สา นกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 25 โดย ภาพรวมและ รายดาน อยในระดบ มาก เมอพจารณาเปนรายดาน เรยงลำดบคาเฉลยจากมากไปหานอย ไดแก ดานบคล กภาพ ดานความเปนผ นำ ดานความร ทางว ชาการ และดานคณธรรมจร ยธรรม 2) ผลการเปรยบเทยบระดบความคดเหนเกยวกบคณลกษณะทพงประสงคของผบรหาร สถานศกษาตามทศนะของครผ สอน โรงเรยนมธยมศกษา สหวทยาเขตแกนนครราชพฤกษ สงกดสำนกงาน เขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 25 จำแนก เพศ วฒการศกษาและประสบการณในการทำงาน พบวาโดยรวมและรายดานทกดาน ไมแตกตางกน189

สมพงค จนา ศกษาเรององคประกอบภาวะผนำทมอทธพลตอพฤตกรรมการบรหาร ตามหลกธรรมาภบาลของผบรหารโรงเรยนประถมศกษา ในเขตจงหวดภาคใตตอนบน ไดกลาววา การวจยครงนมวตถประสงคดงน 1) เพอศกษาองคประกอบภาวะผนำและพฤตกรรมการบรหาร ตามหล กธรรมาภบาลของผ บร หารโรงเร ยนประถมศ กษา ในเขตจ งหว ดภาคใต ตอนบน 2) เพอตรวจสอบความสอดคลองของโมเดลสมการโครงสรางความสมพนธระหวางองคประกอบภาวะผนำกบพฤตกรรมการบรหารตามหลกธรรมาภบาลของผบรหารโรงเรยน 3) เพอตรวจสอบทศทาง ของความสมพนธระหวางองคประกอบภาวะผนำกบพฤตกรรมการบรหารตามหลกธรรมาภบาล ของผบรหารโรงเรยน กลมตวอยางทใชในการวจยคอ ผบรหารโรงเรยนประถมศกษา ในเขตจงหวด ภาคใตตอนบน ปการศกษา 2556 จำนวน 1,180 คน ไดมาจากวธ การส มอยางงาย (Simple Random Sampling) เครองมอทใชในการวจยคอ แบบสอบถาม จำนวน 1 ฉบบ มคาความเชอมนรวมทงฉบบ เทากบ 0.972 วเคราะหขอมลโดยใชสถตพนฐาน วเคราะหสมการโครงสราง (SEM) โดยใชโปรแกรม AMOSผลการวจยพบวา 1) องคประกอบภาวะผนำของผบรหาร ประกอบดวย องคประกอบดานภมหลงของผ บรหาร สถานการณท เก ยวของกบการเปนผ นำของผ บรหาร คณลกษณะผนำของผบรหาร พฤตกรรมผนำของผบรหาร และการใชภาวะผนำการเปลยนแปลงของผบรหาร สวนพฤตกรรมการบรหารตามหลกธรรมาภบาลของผบรหาร ประกอบดวย พฤตกรรม

189 ขวญกมล พลเยยม, “คณลกษณะทพงประสงคของผบรหารสถานศกษา ตามทศนะ

ของครผ สอนโรงเรยน มธยมศกษา สหวทยาเขตแกนนครราชพฤกษ สงกดสำนกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 25” (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยภาคตะวนออกเฉยงเหนอ, 2557), 122.

161

การบรหารตามหลกนตธรรม หลกคณธรรม หลกความโปรงใส หลกความมสวนรวม หลกความ รบผดชอบ และหลกความคมคา 2) โมเดลสมการโครงสรางความสมพนธระหวางองคประกอบภาวะผนำกบพฤตกรรมการบรหารตามหลกธรรมาภบาลของผบรหารโรงเรยนประถมศกษา ในเขตจงหวด ภาคใตตอนบน มความสอดคลองกบขอมลเชงประจกษ 3) ภมหลงของผบรหารไมมอทธพลทางตรงตอคณลกษณะผนำของผบรหาร พฤตกรรมผนำของผบรหาร การใชภาวะผนำการเปลยนแปลงของผบรหาร และตอพฤตกรรมการบรหารตามหลกธรรมาภบาลของผบรหาร 4) สถานการณทเกยวของ กบการเปนผนำของผบรหารมอทธพลทางตรงตอคณลกษณะผนำของผบรหาร อยางมนยสำคญทางสถตทระดบ 0.001ตอพฤตกรรมผนำของผบรหาร อยางมนยสำคญทางสถตทระดบ 0.001 ตอการใชภาวะผนำการเปลยนแปลงของผบรหาร อยางมนยสำคญทางสถตทระดบ 0.001 และตอพฤตกรรม การบรหารตามหลกธรรมาภบาลของผบรหาร อยางมนยสำคญทางสถตทระดบ 0.0015) คณลกษณะผนำของผบรหาร มอทธพลทางตรงตอพฤตกรรมผนำของผบรหาร อยางมนยสำคญทางสถตทระดบ 0.001 ตอการใชภาวะผนำการเปลยนแปลงของผบรหารอยางมนยสำคญทางสถตทระดบ 0.01 และตอพฤตกรรมการบรหารตามหลกธรรมาภบาลของผบรหารอยางมนยสำคญทางสถตทระดบ 0.001 6) พฤตกรรมผนำของผบรหารไมมอทธพลทางตรงตอการใชภาวะผนำการเปลยนแปลงของผบรหาร และตอพฤตกรรมการบรหารตามหลกธรรมาภบาลของผบรหาร 7) การใชภาวะผนำการเปลยนแปลงของผบรหารมอทธพลทางตรงตอพฤตกรรมการบรหารตามหลกธรรมาภบาลของผบรหาร อยางมนยสำคญทางสถตทระดบ 0.001190

เจรญ ภวจตร ศกษาเรองผบรหารสถานศกษาในประชาคมอาเซยนแหงศตวรรษท 21 นน ควรมคณลกษณะดงตอไปน 1) มบคลกลกษณะทเปนตวของตวเอง แสดงออกชดเจนเปดเผย และ มความเปนอสระในการบรหาร จดการสถานศกษา 2) มความเปนผนำ กลาหาญในเชงคณธรรมจรยธรรมเพอการเปล ยนแปลง 3) มความซอสตยและคณธรรมสง รกและเอาใจใสตอนกเรยน อยางแทจรง 4) มความสามารถในการสอสาร คลองแคลวในทกษะการเขยนและการพดภาษาองกฤษ 5) สามารถบงคบใชกฎหมาย ระเบยบ สรางความรบผดชอบในการทำงานดวยความยตธรรม 6) มความรความสามารถทางการบรหารจดการและดานสงคม 7) มความรความเขาใจในหลกปรชญา ทางการศกษา 8) มความสามารถในการกำหนดระบบการบรหารจดการโดยใชสถานศกษาเปนฐาน อยางสรางสรรคและมประสทธภาพ 9) สามารถเขาถงความตองการของครผสอนเพอชวยใหนกเรยนประสบความสำเรจในการเรยน 10) มความเปนผนำมงม นสรางโอกาสในการมสวนรวมของคร

190 สมพงค จนา, “องคประกอบภาวะผนำทมอทธพลตอพฤตกรรมการบรหารตามหลก

ธรรมาภบาลของผบรหารโรงเรยนประถมศกษา ในเขตจงหวดภาคใตตอนบน” สารอาศรมวฒนธรรมวลยลกษณ (นครศรธรรมราช: มหาวทยาลยวลยลกษณ, 2558), 115-133.

162

บคลากร นกเรยน ชมชน ผมสวนได สวนเสยและพนธมตรของสถานศกษา ไดอยางกลมเกลยว เปนหนงเดยว เพ อนำไปส การตดสนใจในการดาเนนงานของสถานศกษา 11) มความเปนผ นำ ในการใหความร ตองรวาอะไรดและสงผลตอประสทธภาพการสอน และสราง กจกรรมแลกเปลยน เรยนรและการนเทศในสถานศกษาไดอยางมคณภาพ 12) มศกยภาพในการจดตงเครอขายและ การวางแผนพฒนาครอยางเปนระบบภายใตโครงขาย191

ศศรดา แพงไทย ศกษาเรอง บทบาทของผบรหารสถานศกษาในศตวรรษท 21 บทบาท ของผบรหารในศตวรรษท 21 กลาววาผบรหารสถานศกษา มหลายบทบาทขนอยกบภารกจและ กจกรรมการบรหารซงการบรหารใหประสบความสำเรจตองอาศยหลายปจจยเขามาเก ยวของ การบรหารงานการศกษาในยคปจจบนจะตองสอดคลองกบการเปลยนแปลงของสงคมโลก โดยเฉพาะ สงคมแหงการเรยนร ในยคของเทคโนโลยในการเช อมโยงขอมลตาง ๆ ของทกภมภาคของโลก เขาดวยกน ผบรหารจะตองแสดงบทบาทอยางเตมทและใชกลยทธและเทคนคการบรหารระดบสง จงจะสามารถนำพาองคกรส ความสำเรจ สมชาย เทพแสง (2547) กลาววาผ นำการศกษาในยค เทคโนโลย หรอ E – Leadership ควรมลกษณะ 10E ดงน 1) Envision ผ นำตองสรางวสยทศน อยางชดเจนโดยเฉพาะมความคดสรางสรรค จนตนาการทกวางไกลเนนการบรณาการเทคโนโลย ในการบรหารและการจดการรวมทงการเรยนการสอน 2) Enable ผนำการศกษาตองมความสามารถ ในการบรหารและการจดการ โดยบรณาการเทคโนโลยในหลกสตรโรงเรยน ระบบการบรหาร การปฏบตงาน ในโรงเรยน 3) Empowerment ผนำการศกษาตองเขาใจและหยงรความสามารถ ของบคลากรในโรงเรยนไดเปนอยางด รวมทงสามารถกระจายอำนาจใหบคลากรไดอยางเหมาะสม 4) Energize ผนำการศกษาตองหมนจดพลงและประกายไฟอยตลอดเวลา เพอใหเกดพลงในการทำงาน เกดความกระตอรอรนขวนขวายตลอดเวลา 5) Engage ผนำการศกษาตองตงใจและจดจอตอการทำงาน โดยมความมงมนอยางแรงกลาเพอใหงานประสบผลสำเรจ และตองตงความหวงใหสง และคอย ๆ นำองคกรไปส เป าหมายท วางไว 6) Enhance ผ นำการศกษา จะตองยกระดบ ผลการปฏบ ต งานใหเก ดความเจร ญกาวหนาอยางต อเน อง โดยมมาตรฐานเปร ยบเท ยบ (Bench Marking) ไวอยางชดเจน 7) Encourage ผ นำในยคโลกาภวตน จำเปนอยางย งท จะใช แรงจงใจตอบคลากรใหรวมมอรวมใจปฏบตหนาท อยางมความสข การสรางสภาพแวดลอม และบรรยากาศทเปนมตรจะสนบสนนงาน ใหประสบผลสำเรจ 8) Emotion ผนำตองมคณภาพ ทางอารมณ มความสามารถหยงรจตใจของบคลากร และอานใจคนอนได รวมทงเนนการทำงาน ท เกดจากความพงพอใจท งสองฝายท งตนเองและบคลากรท ร วมงาน สรางทศนคตทางบวก

191 เจรญ ภวจตร, คณลกษณะของผบรหารสถานศกษาในอาเซยน (กรงเทพฯ: ม.ป.ท.,

2558), 26.

163

มอารมณขน สขมรอบคอบ 9) Embody ผ นำการศกษา จะตองเนนการทำงานท เปนรปธรรม เนนเปาหมายหรอผลงานทสมผสได ไมวาจะเปนการวางแผน การปฏบตงาน การสอสาร การตดตาม และการประเมนผล ควรใชวธการทเปนรปธรรมชดเจนและ 10) Eagle ผนำการศกษาเปรยบประดจนกอนทรทมองไกลและเนนในภาพรวมกวาการมองรายละเอยด ผนำควรมองเปาหมายและผลงานเปนหลก สวนรายละเอยดเปนหนาทของเจาของงานทจะทำใหการปฏบตงานเกดประสทธภาพ E –Leadership หรอผนำ ในยคโลกาภวตน192

มเชล (Michael Poh) กลาวถง เทคโนโลย 8 อยางท เปล ยนหองเร ยนในอนาคต ( 8 Technologie. That Will Stape Fittip Cluszoom) Man: Ittp://www.bongka toom blog fire-classroom technologies 1) ความเปนจรงเสมอน (Augmented Reality, AR) เปนเทคโนโลยท ผสานโลกของความจรง (real) เขากบโลกเสมอน (Virtual) ซ งจะทำใหภาพท เหนในจอภาพ กลายเปนวตถสามมตลอยอยเหนอพนผวจรง โดย ใชวธซอนภาพสามมตทอยในโลกเสม อนไปอยบนภาพทเหนจรง ๆ ในโลกของความเปนจรง ผานกลองดจตอลของ แทบเลต สมารตโฟน หรออปกรณ อน ๆ และใหผลการแสดงภาพ ณ เวลาจรง (Real time) การใชเทคโนโลย AR ชวยใหผเรยนสามารถเหนภาพสามมตของระบบสรยะ เหนดวงอาทตยเปนศนยกลางของระบบและดาวเคราะหดวงตาง ๆ กำงโคจรรอบดวงอาทตย หรอทางชววทยาภาพ เทคโนโลย AR ชวยใหเหน อวยวะภายในรางกาย โครงสรางของหวใจ โครงสรางของกระดกโดยเหนเปนภาพสามมต 2) เคร องพมพสามมต (3D Printing) เปนเครองพมพทพมพวตถสามมตใหมรปรางเหมอนของ จรงจากรปแบบดจตอลการพมพภาพ 3D จากคอมพวเตอร เปนเครองมอทสามารถชวยใหนกประดษฐสรางชนงาน หรอชนสวน ทไมสามารถทำไดดวยขนตอนการสรางแบบปกต โดยไมตองพงการใชเครองมอทใชในอตสาหกรรม ขนาดใหญ เครองพมพแบบนจะชวยใหผเรยนสรางสรรคผลงานทเปนนวตกรรม เมอไดออกแบบชนงานทตองการจะทำแลวนำแบบทสรางขงมาพมพเปนวตถตามผลงานออกมา 3) การประมวลผล แบบคลาวดหรอกลมเมม (Cloud Computing) เปนรปแบบของเทคโนโลยสารสนเทศในการใชงานบนอนเทอรเนตทเนนการขยายตวไดอยางยดหยน สามารถทจะปรบขนาดไดตามความตองการของ ผใชและมการจดสรรทรพยากรโดยเนนการทำงานระยะไกลอยางงายทใชอนเทอรเนตเปนโครงสรางพนฐานการประมวลผลแบบคลาวคหรอกลมเมฆนทำใหไมตองนำตำราเรยนจำนวนมากตดตวไป แตตองมการเขาถงขอมลอยางตอเนองกบอปกรณการอานทมการเชอมตออนเทอรเนต 4) เครอขายสงคมออนไลน (Online Social Networking) เปนสงคมทมการเช อมโยงกนเพ อสรางเครอขาย ดวยระบบออนไลนเพอตอบสนองความตองการของกลมทางสงคม หรอความสมพนธทางสงคม

192 ศศรดา แพงไทย, “บทบาทของผบรหารสถานศกษาในศตวรรษท 21 บทบาทของ

ผบรหารในศตวรรษท 21” วารสารวทยาลยบณฑตเอเชย 6, 1 (มกราคม - มถนายน 2559), 7-11.

164

ในกลม คนทมความสนใจหรอมกจกรรมรวมกน บรการเครอขายสงคมออนไลนจะใหบรการผาน หนาเวบ และใหมการตอบโตกนระหวางผ ใชงานผานอนเทอรเนต มจดเดนหลก คอ ชวยเร อง การสอสารใหมประสทธภาพ สอสารไดใน วงกวาง ไดหลายรปแบบ เชน ขอความ รปภาพ วดโอ เขาถงกลมเปาหมายไดรวดเรวและเปนชองทางการสอสารไดตลอดเวลา ในดานการศกษาไดนำมาใชในการจดการเรยนการสอนผานเครอขาย ใหผ เรยนไดเรยนรวมกน มปฏสมพนธตอกนผานทาง อนเทอรเนต การออกแบบการสอนทดทำใหชวยเสรมพลงในการเรยนรระหวางผเรยน ดวยกนและผเรยนกบผสอนดวย 5) อปกรณแสดงผลยดหยน (Flexible Displays) เปนอปกรณแสดงผลทโคงงอ ไดไมแตกหกงาย โครงสรางของอปกรณแสดงผลแบบโคงงอไดน เปนหนาจอทมพนฐานองบนหนาจอแบบ OLED ซงไมตองใชแผง backlight ดานหลงแบบจอ LCD เดม และหนาจอแบบนสามารถ แสดงผลบนวสดททำมาจาก “พลาสตก” ได แทนทจะเปนกระจกแบบหนาจอแบบเดม ๆ การพฒนาอปกรณแสดงผลยดหย นทำใหไดกระดาษ อเลกทรอนกส (Electronic paper) 6) ไบโอเมตรก การเคลอนไหวของสายตา (Biometrics: Eye Tracking เปน เทคโนโลยชวภาพ ซงเปนการผสมผสานกนระหวางเทคโนโลยทางดานชวภาพและทางการแพทย กบเทคโนโลยทางคอมพวเตอรเขาดวยกน โดยการตรวจวดคณลกษณะทางกายภาพ (Physical Characteristics) และลกษณะทางพฤตกรรม (Behaviors) ทเปนลกษณะเฉพาะของแตละคนมาใชในการระบตวบคคลนน ๆ ในโรงเรยนบางแหง นำขอมลดานไป โอเมตรกมาใช เชนใชสแกนลายนวมอในการยมหนงสอ ในการเขาใชหองสอการศกษา ในอนาคตคดนำมาใช ประกอบการพจารณาผเรยนทแสดงออกถงความเขาใจหรอมความสงสย ในเนอหาทสอน โดยดจากดวงตาหรอ ใบหนาได เพอทคร ไดนำมาใชประกอบการเรยนการสอน ใหมประสทธภาพตอไป หรอใชตรวจสอบกบการเรยนทาง e-Learning โดยพจารณาจากกระบวนการเคลอนไหวของดวงตา การใชเวลาในการจองมองในตำแหนงตาง ๆ ของหนาจอภาพ เพอจดสงเนอหา ใหเหมาะสมกบผเรยน 7) มลตทช LCD สกรน (AMulti-Touch LCD Screens) เปนหนาจอสมผส ทสามารถรบคำสงไดท สะหลายจดหลายคาสงพรอมกน เปนการตอยอดมาจากหนาจอสมผสทวไป ซงโดยปรกตถาเปนทชสกรนธรรมดาจะเปนการรบคำสงไดทละจดทละคำสง ทำใหเกดรปแบบ การสงงานทคลองตวมากขน และสามารถใชอปกรณ หนาสมผสทหลากหลาย อาจจะเปนพนโตะ ผนงกำแพง แผนกระจกกได 5) การสอนโดยใชเกม (Game-Based Learning, CBL) เปนสอในการเรยนร แบบหนง ซงถกออกแบบมาเพอใหมความสนกสนานไปพรอม ๆ กบการไดรบความร โดยสอดแทรกเนอหาในหลกสตรเอาไวในเกมและใหผเรยนเลนเกมโดยทผเรยนจะไดรบความรตาง ๆ ในเนอหานน ผานการเลนเกมนนดวย ในขณะทลงมอเลนผเรยนจะไดรบทกษะ การเรยนแบบนทำใหผเรยนม สวนรวมในการเรยนรเกมการศกษา เปนเกมทมวตถประสงคใหผเลนเกดการเรยนรตามวตถประสงค ทกำหนดไว มใชเลนเพอความสนกสนานเทานน เทคโนโลยตาง ๆ ทจะเขามามผลตอทางโรงเร ยน ครตองตดตามทนกบความกาวหนาและสามารถวางแผน เลอกและนำมาใชอยางคมคาเพอสรางผลผลต

165

ใหกบทางโรงเรยนและไดพฒนาผเรยนไดเตมประสทธภาพครในยคการศกษาไทย 4.0 ตองเปนครมอทม IPCK โดยมความรทงในศาสตรทเปนตวเนอหาความรในวชาทสอนและศาสตรดานการสอน มความสามารถในการปฏบตการสอน ถายทอดความรใหกบผเรยนไดด ม หลกจตวทยาในการถายทอด ความร หรอจดกระบวนการเรยนการสอนเพอใหผเรยนบรรลตามวตถประสงคของหลกจตว ทยา ในการถายทอดความร หรอจดกระบวนการเรยนการสอนเพอใหผเรยนบรรลตามวตถประสงคของ การเรยนรไดมากทสด มความสามารถในดาน ICT สามารถนำมาใชในการจดการเรยนการสอนและตดตาม ความกาวหนาทเปลยนแปลงไปอยางรวดเรว นอกจากนสวนทขาดไมไดคอเปนผทมคณธรรมจรยธรรมความเปนคร สามารถทำงานรวมกบผอ นได และเปนผทพฒนาความรของตนเองอยาง ตอเนองอยเสมอจงจะสามารถพฒนา ผเรยนในยคการศกษา 4.0 ใหมคณลกษณะเปนนกเรยน 4.0 โดยสงเสรมสนบสนนใหผ เรยนสามารถสรางผลผลตท เปนนวตกรรมไดอยางเหมาะสมตามวย โดยไดรบการพฒนาความสามารถในการคดเปนอยางด โดยเฉพาะอยางยง การคดวเคราะห คดอยาง มวจารณญาณ คดสรางสรรค คดผลตภาพพและตองรคดรบผดชอบในการทำงานทกขนตอน และรบผดชอบตอผลงานทสรางขน โดยคำนงถงความยงยนในการอยรวมกนของพลโลก ไมคดทจะเอาเปรยบคนอนเพอใหสงคมอยรวมกนไดอยางผาสข จงนบวาครและนกเรยนในยค 4.0 มความสำคญอยางยงตอการ พฒนาประเทศใหเจรญกาวหนาอยางยงยนตอไป193

ทบด ทฬหกรณ ศกษาเรองการสรางผประกอบการรนใหมในยคไทยแลนด 4.0 โลกของ ธรกจทเตมไปดวยการแขงขนทสงในปจจบน อตสาหกรรมของประเทศไทย ซงมกอยในรปแบบ การผลตสนคาแบบเนนปรมาณ (Mass production) ไมสามารถขบเคล อนพฒนาตอยอด หรอ ทดเทยมกบนานาประเทศทพฒนาแลวได กลาวคอ อตสาหกรรมของประเทศไทยไมไดเปนทง อตสาหกรรมการผลตสนคาตนทนตำหรออยในกรอบเชงวทยาศาสตรและเทคโนโลย นวตกรรมและความคด สรางสรรคเทาทควร ดงนนเพอการเสรมสรางอตสาหกรรมและเศรษฐกจในประเทศใหแขงแกรงขน แนวคด ผประกอบการรนใหมในยคไทยแลนด 4.0 จงถกสรางขนมา โดยเฉพาะอยางยงสำหรบวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม (Small and Mrsdium-sized Enterprises: SMEs) ทเปน เสาหลกคำขนเศรษฐกจภายในประเทศ ผประกอบการในภาคสวนนจำเปนตองไดรบการเรยนร เสรมสรางทกษะการจดการบรหาร การวางแผนหรอ การออกแบบผลตภณฑอยางสรางสรรค โดยม ภาครฐทำหนาทเปนตวกลางประสานความชวยเหลอ สนบสนน ผประกอบการในดานการจดหาเงนทน การยดหยนกฎหมายหรอเออเฟอสทธประโยชนดานธรกจ การหา ชองทางทางการตลาด การจดหาผเชยวชาญหรอทปรกษาในดานตาง ๆ พรอมทงเชอมโยงผประกอบการเขา ดวยกนเปน

193 Michael Poh, “แนวโนมของหลกสตรและการเรยนการสอนวทยาศาสตรในศตวรรษ

ท 21” วารสารบณฑตวทยาลยมหาวทยาลยราชภฏจนทรเกษม 7, 2 (กรกฎาคม - ธนวาคม 2560).

166

เครอขายผประกอบการรนใหมซงแบบจำลองขนตอนการสรางผประกอบการรนใหมในยคไทยแลนด 4.0 มดงตอไปน 1) ผประกอบการรนใหมเขาถงแหลงเงนทนไดอยางเตมประสทธภาพ 2) ผประกอบการ รนใหมไดรบการสงเสรมความรดานการตงตนและการทำแผนธรกจ 3) ผประกอบการรนใหมไดรบการสงเสรม ดานการพฒนาผลตภณฑ การสรางตราสนคาและการทำการตลาดอยางสรางสรรค 4) ผประกอบการรนใหม ไดรบการสงเสรมดานชองทางการตลาดในประเทศ และ 5) ผประกอบการ รนใหมไดรบการผลกดนในการสงผลตภณฑสตลาดตางประเทศ194

สมาน อศวภม ศกษาเรองการศกษาไทย 4.0 : แนวคดและทศทางใหมในการจดการศกษา ไทย พบวาพฒนาการทางเศรษฐกจและสงคมอาจจะผานมาแลว 3 ยค ดงท Alvin Toffler (1980) เสนอไวในหนงสอ The Third Wave และตอนนโลกกำลงกาวไปส อกยคใหม ซ งจะเรยกวายค นวตกรรม หรอยคท 4 หรอ 4.0 หรอโลก 4.0 หลกคดและพฒนาการของแตละกลมนกวชาการ สงคม หรอแตละประเทศ บางแนวคดอาจจะใช “4.0” เปนจดขายแตบางแนวคดกจะใชหลกการทเปนฐาน คดของทางเลอก เชน “Value-based หรอ ฐานคณคา”เปนตน โลกในอนาคตควรเปนโลกสำหรบ ทกคนและสรรพสงทกสงควรไดรบการปฏบตตอกนอยางมศกดศรและเทาเทยมกน ในฐานะผอยอาศย ในโลกใบนรวมกน จดหมายของกจกรรมทดำเนนการนนควรเนนคณคาและประโยชนทจะเกดขน เพอสวนรวม หลกและแนวทางในการจดการศกษาสำหรบโลกยค 4.0 นนแมวาโลกยคนใหความสำคญ กบความคดสรางสรรคและนวตกรรมแตความคดสรางสรรคและนวตกรรมควรเปนเคร องมอ ในการดำรงชวต ความอยดกนดและการอยรวมกนของมนษยชาตและสรรพสงไมทำใหเกดความแปลก แยกและความเหลอมลำในดานตาง ๆ ของคนในสงคมโลก แตถานวตกรรมทสรางขนจะถกนำมาใชแทนแรงงานของคนเพราะคนขาดรายไดและมแหลงไดมาซงทรพยากรในการดำรงชวต การเดนทาง ทสำคญทสดคอการเปลยนจดหมาย หมายความวาแมวาโลกยค 4.0 เปนสงทเกอบทกประเทศทวโลกถอเปนวาระแหงชาต แตการทจะพยายามทำในสงทไมใชตวตนอาจจะนำไปส ปญหาทยงยากและ เปนปญหามากกวาเดมกได ยงไปกวานนการเปลยนวธคดอาจจะทำใหเปลยนสถานการณเปลยนไป เพยงแตเราตองรอยางแทจรงวาเราตองการอะไร195

194 ทบด ทฬหกรณ, “การสรางผประกอบการรนใหมในยคไทยแลนด 4.0” RMUTT

Global Business and Economic Review 12, 2 (ธนวาคม 2560). 195 สมาน อศวภม, “การศกษาไทย 4.0 : แนวคดและทศทางใหมในการจดการศกษาไทย”

Journal of Ratchathani Innovative Social Sciences 1, 1 (April - June 2017).

167

สารศา เจนเขวาและเสวยน เจนเขวา ศกษาเรองการเปนนกการบรหารมออาชพในยค ไทยแลนด 4.0 วตถประสงคในการศกษาเพอทราบคณลกษณะผบรหารมออาชพในยคไทยแลนด 4.0 1) ดานบคลกภาพ นกบรหารตองมนำเสยง การพดทนาฟง มอารมณและจตใจมนคง มกรยามารยาทด เปนทยอมรบในสงคม การแตงกายเหมาะสมกบกาลเทศะ อาจกลาวไดวาบคลกภาพดจะชวยสราง ความเชอถอศรทธาแกผใตบงคบบญชาและสาธารณชน 2) ดานคณลกษณะสวนบคคล นกบรหารตองมความมนใจในตนเอง มความรบผดชอบสง กระตอรอรน กลาคด กลาพด กลาตดสนใจ กลาเผชญ ปญหาและความรบผดชอบ รกษาคำพด กลา ทำดวยความมงมนเดดขาด มคณธรรม เสยสละเพอสวนรวม มความถอมตนและตรงตอเวลา 3) ดานความรและทกษะการคด นกบรหารตองมความร ทงดานวชาการและวชาชพ มความ ฉลาดเฉลยว มไหวพรบปฏภาณเฉยบแหลม สขม มความรรอบตวสง คดนอกกรอบ และมความคด รเรมสรางสรรค มพนฐานทางการคนควาและวจย 4) ดานการปฏสมพนธ กบบคคลอน นกบรหารตองมมนษยสมพนธทด เปดเผย โปรงใส ยตธรรม มความสามารถในการใช ภาษา สามารถสอสารไดทกทศทาง สรางและประสานเครอขายเพอ ความรวมมอได รวมถงความสามารถ ในการบรหารความขดแยง 5) ดานความสามารถทางการบรหาร นกบรหารมวสยทศนในเปาหมายความสำเรจ มการ บรหารงานเชงรก มความสามารถในการแกไขปญหาไดอยางชาญฉลาด ฉบพลน มวธการถายทอด และสอนงานใหกบผใตบงคบบญชา บรหารงานดวยเหตผลและความชอบธรรม และมผลงานทเกด จากการบรหารจดการ 6) ดานความสามารถในการใชเทคโนโลยและนวตกรรม นกบรหารสามารถนำนวตกรรมและ เทคโนโลยสารสนเทศมาใชในการวางแผน การตดสนใจ การประสานงาน การตดตอสอสาร การสราง เครอขาย เพอเพมประสทธภาพในการบรหารงาน ตลอดทงสามารถนำไปใชในการจดการศกษาเพอ พฒนาการเรยนรของผเรยน196

วทวส ดวงภมเมศ และวารรตน แกวอไรศกษาเรองการจดการเรยนรในยคไทยแลนด 4.0 ดวยการเรยนรอยางกระตอรอรนพบวาการจดการเรยนรในยคไทยแลนด 4.0 ดวยการเรยนรอยาง กระตอรอรน ซงมลกษณะของการจด กจกรรมการเรยนรทยดผเรยนและปญหาเปนสำคญ เพอสรางใหผเรยนมสวนรวมในกจกรรมการเรยนรอยาง ตอเนอง มทกษะของการทำงานแบบรวมเรยนรและ รบผดชอบตอบทบาทหนาทของตน ใชความสามารถในการสอสาร ถายทอดความคดผานการเขยน อภปรายโตแยง ใหเหตผล แสดงความคดเหนและสามารถแสดงทศนคต มความคดรเรมสรางสรรค ในแกปญหาจากสถานการณปญหาอยางหลากหลาย จนสามารถสรางสรรคนวตกรรม ทตอบสนอง ความตองการของชมชนและสงคม บทบาทของผสอน ตองแสดงออกถงพฤตกรรมดงน 1) เปนผกระตน

196 สารศา เจนเขวาและเสวยน เจนเขวา, “การเปนนกการบรหารมอาชพในยคไทยแลนด

4.0” วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏพบลสงคราม 11, 2 (กรกฎาคม - ธนวาคม 2560).

168

ใหเกดการเปนหองเรยนแหงความสงสย อยากเรยนอยากร อยากหาคำตอบ "Community of Inquiry" ตองสอนนอยแตใหผเรยนเรยนรมาก 2) สงเสรมกระบวนการวจยใหเกดขนกบตวผเรยนและกระตนใหผเรยนไดลงมอปฏบตกจกรรม 3) กระตน กจกรรมการเรยนรทเนนการคดสรางสรรค (Creative Learning) ใหนำองคความรทมอยทกทมาบรณาการเชงสรางสรรค เพอสรางและพฒนานำไปสการผลตนวตกรรม (Innovation) ขนมาตอบสนองความตองการของชมชน สงคมและประเทศ 4) กระตนใหผเรยนเกดการทำงานรวมกน (Sharing Incentive) 5) กระตนใหใช กระบวนการคด วเคราะหปญหารายบคคลแลว แลกเปลยนความคดเหน 6) เปลยนจากผถายทอด (Transmitting) เปนผชแนะ (Mentoring) 7) จดกจกรรมการเรยนรทบรณาการการพฒนาทกษะทางสงคม คณธรรม จรยธรรม คารวะธรรม การสรางเสรมสขภาพอนามย การเปนพลเมองทดของประเทศและของโลก 8)กระตนใหผเรยนมจตสาธารณะยดประโยชนสวนรวมเปนทตง (Mindful People) 3.บทบาทของผสอนและบทบาทของผเรยน 3.1 บทบาทของผสอน จากการวเคราะหและสงเคราะหสาระสำคญของบทบาทผสอนในการ จดการเรยนรอยางกระตอรอรนจากนกการศกษา สามารถจำแนกบทบาทของ ผสอนออกเปนขอ ๆ ไดดงน 1) กระตนให ผเรยนมสวนรวมในการทำกจกรรมการเรยนรอยางม ชวตชวา 2) กระตนใหผเรยนคนหาคำตอบดวยตนเองท 3 ความเขาใจและสรางมโนทศนทไดจาก การเรยนรและสรางองคความรไดดวยตนเองได 3) ในการจดกจกรรมการเรยนรควรจดเปนกลม การเรยนรรวมกน 4) สรางสรรคกจกรรมอยางหลากหลายมความยดหยน เพอขยาย ประสบการณ การเรยนรของผเรยนดวยการลงมอปฏบต 5) กระตนใหเกดการสรางปฏสมพนธในชนเรยนโดยใช ทกษะการสอสารแลกเปลยนเรยนร 6) กจกรรมการเรยนรยดปญหาเปนสำคญและกระตนใหผเรยนเลอกใชวธ แกปญหาอยางหลากหลายเปนระบบ 7) กระต นใหผ เรยนเกดทกษะการคดข นสง แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรอยางกระตอรอรนในชนเรยนเปนกจกรรมทยดผเรยนและปญหา เปนสำคญ การเลอกใชกจกรรมการเรยนรจะขนอยกบวตถประสงคของกจกรรมการเรยนร เนอหา เวลาและจำนวนของผเรยน ในยคการศกษาไทย 4.0 มเปาหมายใหผเรยนสามารถสรางองคความร ไดดวยตนเองและนำความรไปประยกตใหเกดนวตกรรม สสงคม การจดกจกรรมการเรยนรจะตองมองคประกอบทสำคญ กลาวคอ 1) การสรางสภาพแวดลอมและกระตนความกระหายใครรในปญหา 2) ใหผ เรยนลงมอสรางความเขาใจและ วางแผนในการเรยนร 3) ลงขอสรปผลการเรยนร และ สรางองคความร 4) นำผลการเรยนรเขาสกระบวนการ ขยายและแปลงความรลงสนวตกรรมและ 5) ประเมนผลการเรยนร ดงน นการศกษาไทยในยคไทยแลนด 4.0 จะตองเปนการจดกจกรรม การเรยนร ท ใหผ เรยนไดลงมอปฏบตจรง สามารถนำองคความร หลาย ๆ แขนงมา บรณาการ แบบสรางสรรค เพอพฒนานวตกรรมตาง ๆ มาตอบสนองความตองการของสงคม ในการจดกจกรรม การเรยนรในสวนของประเดนการออกแบบกจกรรมการเรยนรเนนภาคปฏบต กจกรรมการเร ยนร ควรมลกษณะ ยดหยนและหลากหลาย ผเรยนมอสระในการเลอกทจะเรยนร มสวนรวมคดออกแบบ

169

กจกรรมการเรยนร เปด โอกาสใหผ เร ยนแสดงผลของการเรยนร ตลอดจนสามารถแสดงถง การประยกตความรไปใชประโยชนในการ รงสรรคชนงานขนมาใหม การวดและประเมนผลการเรยนร สมควรเนนการวดและประเมนผลตามสภาพจรงท ผเรยนแสดงออกในขณะการปฏบตกจกรรมและหลงทำกจกรรมกรรมการเรยนรเสรจสนแลว ซงจะสามารถ สะทอนถงความร ทกษะกระบวนการคด ทกษะกระบวนการแกปญหา นอกจากครและนกเรยนแลวผบรหารกควรมสมรรถนะและคณลกษณะสงเสรมผเรยน ซงจะเปนการแสดงวากระบวนการจดการเรยนรใหกบผเรยนนน จะสามารถให ผลตอบสนองกบความตองการ ของสงคมสามารถสงผลใหผเรยนเกดหรอมทกษะทจำเปนในศตวรรษท 21 และเปนไปตามเปาหมายของการ จดการเรยนรยคไทยแลนด 4.0 ไดอยางแทจรง197

กตตศกด องคะนาวน เขยนบทความทางวชาการเรองการศกษาไทย 4.0 ในบรบทการจด การศกษาเพอการพฒนาทยงยน พบวา ไทยแลนด 4.0 เปนสงทด ถาเปนไปตามโมเดลน ประเทศจะตองมนวตกรรมเปนของตนเองอยางแนนนอน ฉะนน การศกษา 4.0 เปนสวนหนงของไทยแลนด 4.0 ทจะนำพาไปสความสำเรจ จงตองอาศยทกภาคสวนใหความรวมมอ โดยเฉพาะครตองปรบ การเรยนการสอนตามแนวทางสะเตมศกษา (STEM) และ Active Learning นำมาใชในการเรยน การสอนอยางจรงจง ผบรหารโรงเรยนตองเปนผนำทางวชาการ การปฏรปการศกษาตองเนนทหองเรยน ตดตามพฤตกรรมการ สอนของครโดยสรางตวชวดผลการปฏบตงาน โรงเรยนทกโรงเรยนตองม มาตรฐานเดยวกน ภายใน 10 ป ประเทศไทยตองม นวตกรรมเปนของตนเองแนนอน ซงเปนหวใจสำคญของประเทศไทยในยค 4.0คอ การปรบเปล ยนโครงสรางเศรษฐกจไปส “Value Based Economy” หรอเศรษฐกจทขบเคลอนดวยนวตกรรมเปลยนการผลตสนคาโภคภณฑไปสสนคาเชงนวตกรรม เปลยนจากการขบเคลอนประเทศดวยอตสาหกรรมไปสการขบเคลอนดวยเทคโนโลย ความคดสรางสรรค และนวตกรรมและ เปลยนจากการเนนภาคการผลตสนคาภาคบรการมากขน198

สดารตน วงทนและชนสรา แกวสวรรค ศกษาเร องการเตรยมความพรอมเพอเขาส ประเทศไทย 4.0 ของนสตมหาวทยาลยบรพา (ศนยบางแสน) การศกษาวจยครงน มวตถประสงค 1. เพอศกษาเปรยบเทยบการเตรยมความพรอมของนสตมหาวทยาลยบรพาในการเขาสประเทศไทย 4.0 จำแนกตามปจจยสวนบคคล 2. เพอศกษาความสมพนธระหวางการรบรถงผลกระทบทเกดจากการเขาสประเทศไทย 4.0 กบการเตรยมความพรอมเพอเขาสประเทศไทย 4.0 ของนสต มหาวทยาลย บรพา 3. เพอศกษาแนวทางการเตรยมความพรอมเพอเขาสประเทศไทย 4.0 ของนสตมหาวทยาลย

197 วทวส ดวงภมเมศ และวารร ตน แกวอไร , “Humanities and Social Sciences

Journal of Graduate School” Pibulsongkram Rajabhat University 11, 2 (July - December 2017).

198 กตตศกด องคะนาวน, “การศกษาไทย 4.0 ในบรบทการจดการศกษาเพอการพฒนาทยงยน” วารสารบรหารการศกษา มศว. 14, 26 (มกราคม - มถนายน 2560).

170

บรพา กลมตวอยางเปนนสตมหาวทยาลยบรพา (ศนยบางแสน) จำนวน 400 คน และสมภาษณคณบดจำนวน 5 คน โดยใชเครองมอการวจยเปนแบบสอบถามแบบประเมนคา (Rating Scale) ทผานการหาคณภาพดานความตรง (Validity) และความเชอมน (Reliability) และวเคราะหขอมล ดวยสถตการแจงนบความถ (Frequency) คารอยละ (Percentage) คาเฉลย (Mean) สวนเบยงเบนมาตรฐาน (Standard deviation) ทดสอบความแตกตาง ของตวแปร (One-Way Anova F-test) และทดสอบความสมพนธของตวแปร ( Multiple Linear Regression) ผลการวจย การเตรยม ความพรอมเพอเขาสประเทศไทย 4.0 ของนสต มหาวทยาลยบรพา (ศนยบางแสน) สรปไดดงน 1) นสตมหาวทยาลยบรพา (ศนยบางแสน) มการเตรยมความพรอมเพอนเขาสประเทศไทย 4.0 ในภาพรวมและในรายดานทง 4 ดาน ประกอบดวย การพฒนาตนเองดาน เทคโนโลยสารสนเทศ และการสอสาร (ICT) การพฒนาตนเองดานทกษะภาษา การพฒนาตนเองดานกระบวนการความคด อยางเปนระบบ และการเรยนรนอกหองเรยน อยในระดบ คอนขางมาก 2) นสตมหาวทยาลยบรพา (ศนยบางแสน) มการรบรผลกระทบทเกดจากการเขาสประเทศไทย 4.0 ในภาพรวมและรายดาน ท ง 5 ดาน ประกอบดวย ดานการรบร Thailand 4.0 ดานผลกระทบตอตนเอง (การจางงาน) ดานผลกระทบตอตนเอง (วธการทำงานในอนาคตทเปลยนไป) ดานผลกระทบตอตนเอง (การดำเนน ชวตทเปลยนไป) และดานผลกระทบ ตอตอประเทศ (การแขงขนระหวางประเทศ) อยในระดบคอนขางมาก 3) ผลการทดสอบสมมตฐานท 1 พบวา เพศแตกตางกนสงผลตอการเตรยมความพรอมเพอเขาส ประเทศไทย 4.0 ดานการเรยนร นอกหองเรยนแตกตางกน อายแตกตางกน สงผลตอ การเตรยมความพรอมเพอเขาสประเทศไทย 4.0 ดานการพฒนาตนเองดานเทคโนโลยสารสนเทศและ การสอสาร (ICT) ดานการเรยนรนอกหองเรยน และดานการพฒนา ตนเองดานกระบวนการความคดอยางเปนระบบ แตกตางกน ระดบชนปทกำลงศกษาแตกตางกนสงผลตอการเตรยมความพรอม เพอเขาสประเทศไทย 4.0 ดานการเรยนรนอกหองเรยน แตกตางกน คณะทกำลงศกษาแตกตางกน สงผลตอการเตรยมความพรอมเพอเขาส ประเทศไทย 4.0 ดานการพฒนาตนเองดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร (ICT) ดานการ พฒนาตนเองดานทกษะภาษา ดานกระบวนการความคด อยางเปนระบบ และดานการเรยนรนอกหองเรยน แตกตางกน 4) ผลการทดสอบสมมตฐานท 2 พบวา การรบร ผลกระทบทเกดข นจากการเขาส ประเทศไทย 4.0 มความสมพนธกบการเตรยม ความพรอมเพอเขาสประเทศไทย 4.0 ของนสต ดานการพฒนาตนเองดานเทคโนโลยสารสนเทศและ การสอสาร (ICT) รอยละ 50.2 ดานการพฒนาตนเองดานทกษะภาษา รอยละ 39.2 ดานกระบวนการความคด อยางเปนระบบ รอยละ 46.8 ดานการเรยนรนอกหองเรยน รอยละ 44.4199

199 สดารตน วงทน และชนสรา แกวสวรรค, การเตรยมความพรอมเพอเขาสประเทศ

ไทย 4.0 ของนสตมหาวทยาลยบรพา (ศนยบางแสน), เขาถงเมอ 25 เมษายน 2562, เขาถงไดจาก http://www.ex-mba.buu.ac.th/ACADEMIC/Poster2015/poster015.pdf.

171

ทศพร ศรสมพนธ ศกษาเรอง ระบบราชการไทยในบรบทไทยแลนด 4.0 วถประสงค การวจย 1) การวางระบบและวธการทำงานใหม 2) การปรบเปล ยนวฒนธรรมการทำงานใหม 3) การจดระเบยบโครงสรางใหม จากการวจยพบวา 1) ภาครฐท เปดกวางและเช อมโยง คอ การวางระบบและวธการทำงานใหม ม 3 องคประกอบ ประกอบดวยคณลกษณะดงน 1.1) คณลกษณะ ทเปดกวางและเชอมโยง 1.2) คณลกษณะการทำงานตองเปดเผยและโปรงใส 1.3) คณลกษณะ การทำงานใหทกภาคสวนมสวนรวม 1.4) คณลกษณะการทำงานแบบเครอขายมากกวาการบงคบบญชา 1.5) คณลกษณะการทำงานเชอมโยงกบทกภาคสวนมเอกภาพและสอดประสานกน 2) ภาครฐทยดประชาชนเปนศนยกลางคอยดการทำงานเพ อประชาชนเปนศนยกลางการบรการและเขาถง ความตองการในระดบปจเจก 2.1) คณลกษณะการทำงานในเชงรก 2.2) คณลกษณะการทำงาน มงเนนการแกปญหาใหประชาชน 2.3) คณลกษณะการทำงานใหบรการรกตอบสนองความตองการ ของประชาชน 2.4) คณลกษณะการใชประโยชนจากขอมลในการทำงานใหตรงความตองการ 2.5) คณลกษณะใชเทคโนโลยมาบรหารจดการสาธารณะทตรงกบความตองการประชาชน 3) ภาครฐ อจฉรยะคอการมขดสมรรถนะสงและทนสมย 3.1) คณลกษณะการทำงานอยางเตรยมการไวลวงหนา มการวเคราะหความเส ยง 3.2) คณลกษณะสรางนวตกรรมหรอมความคดรเร มและประยกต องคความรในแบบสหสาขาวชาเพอตอบสนองการเปลยนแปลงในสถานการณตาง ๆ ไดอยางทนเวลา 3.3) คณลกษณะการทำงานท ทนสมยใหองคกรท ม สมรรถนะสง 3.4) คณลกษณะการทำงาน มความผกพนตอการปฏบตงานไดเหมาะสมกบบทบาท200

วลาสน วฒนมงคล ศกษาเรองวกฤตการศกษาไทยในยค 4.0 สาเหตของปญหาวกฤตของ การศกษาไทยทตองเรงแกไขเพอพฒนาคนไทยเขาสยคไทยแลนด 4.0 อยางสมบรณ การศกษาไทย ในยค 4.0 ทตองเผชญกบภาวะเกยวเนองดวยโลกในยคโลกาภวตน ทมการเปลยนแปลงอยางรวดเรวระบบการศกษาไทยจำเปนตองมการปรบเปลยนเพอพฒนาคนสโลกยคใหม เนอหาสาระประกอบดวย ความเปนมาของการปฏรประบบการศกษาไทย การศกษาไทยในสมยตาง ๆ ต งแตสมยโบราณ สมยสโขทย จนถงการปฏรปการศกษาไทยยคปจจบน จากประวตความเปนมาและความเหนจากนกวชาการวกฤตการศกษาไทยพบวา ดานนโยบายการศกษาขาดความตอเนอง ,ทศทางหรอแนวทาง กาดำเนนการยงไมเปนรปธรรมท ช ดเจน , บคลากรทางการศกษายงขาดความร ความเขาใจ ในการระบบการศกษาทงในการศกษาพนฐานจนถงระดบอดมศกษาและกระแสการเปลยนแปลงจาก โลกภายนอกการทจะขามพนวกฤตการศกษายค 4.0 นน คอทกภาคสวนควรทำความเขาใจรวมกนและเหนพองตองกบ (สมมาทฏฐ) ในแนวนโนบายในการปฏรปการศกษาจงจะเกดการดำเนนการ

200 ทศพร ศรสมพนธ, “ระบบราชการไทยในบรบทไทยแลนด 4.0” (สำนกวจยและ

พฒนาระบบงานบคคล สำนกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอน, มนาคม 2561), 9-11.

172

ไปในทศทาง เดยวกนซงจะสงผลดตอสงคมและประเทศชาตทยงยนตอไป พบวาม 4 วกฤตการศกษา ไทยทตองแกไขโดยดวนคอประการแรก ปญหาสงคมผสงอายเตมตว มโรงเรยน มหาวทยาลย คณภาพตำเกนกวาจำนวนนกเรยนนกศกษา ทกวนนประเทศไทยสสงคมผสงอายเตมตวจำนวนการเกดใหม ในแตละปของประเทศไทยลดลงและมแนวโนมจะลดลงเรอย ๆ จากสาเหตดงกลาวผลทเหนชดคอโรงเรยนมจำนวนนกเรยนลดลง เมอเดกเกดนอยลง ทายทสดตองมการลดขนาดกระทรวงศกษาธการ โดยตองปดโรงเรยนลง เนองจากไมมนกเรยนเพยงพอทจะเขาจดคมทน โรงเรยนแตละโรงเรยนมตนทนทสงมาก สงทกระทรวงศกษาธการตองทำคอนำผลการฉายภาพประชากร (Demographic Projection) ของไทยมาใชในการวางแผนการปดโรงเรยนใหประชาชนไดรบผลกระทบนอยทสด การวางแผนอตรากำลงพล เชน จำนวนคร ในแตละสาขาและในแตละพนทใหสอดคลองกบจำนวนเดก ทตองไดรบการศกษาในอนาคตประการทสอง ความเหลอมลำดานคณภาพ ไมใชความเหลอมลำ ดานการเขาถง ทกวนนแทบทกรฐบาลใหความสำคญกบการเขาถง โดยเนนไปท Education for all เนนการใหทกคนไดเรยนฟร อยางนอยกระดบมธยมศกษาตอนปลาย ในสวนของอดมศกษากมกองทนกยมเพอการศกษา มหาวทยาลย มทวางการแขงขนไมสงเหมอนสมยกอน แตปญหาท นาหวงคอค วามเหลอมลำดานคณภาพการศกษาไทย ผลสอบ PISA ของไทยในวชาการอาน คณตศาสตรและวทยาศาสตรพบวา นกเรยนกไทยเกอบรอยละ 80 มคะแนนตำกวาคะแนนเฉลยทวโลก ในขณะท สงคโปรมเพยงรอยละ 20-30 สะทอนใหเหนวาคณภาพการศกษาไทยคอนขางตำมากเมอเทยบกบมาตรฐานโลก ประการทสาม การวางแผนการศกษาของชาตขาดความเชอมโยงกบยทธศาสตรชาตและการเงนการคลงเพอการศกษาประเทศไทยมปญหาคานยมบากระดาษและใบปรญญา นกการเมอง แหกนมาเรย ปรญญาเอก มปรญญาเอกไรคณภาพสวนใหญจบปรญญาเอกในสาขาวชาทไมได ม ความจำเปนทมมากสดคอสายสงคมศาสตรโดยเฉพาะสาขาวชาการบรหารการศกษาและการบรหาร รฐกจ สาเหตทเราผลตสงคมศาสตรมากเกนไปเพราะตนทนการผลตตำ ไมตองมหองทดลองเปนท นยมของนกเรยนเพราะจบไดงายกวาจบไดเรวกวาตนเหตของปญหาประการหนงคอการคลงเพอการ ศกษาเชน กองทนกยมเพอการศกษาตองกำหนดทนทใหกยมเพอสอดคลองกบความตองการของประเทศ เชน ควรใหกยม เฉพาะในสาขาทขาดแคลน และจบมาแลวมงานทำแนนอนและมรายไดด การเขยนแผนยทธศาสตรชาต ตองใหสอดคลองกบ 10-20 ป ขางหนา ประเทศไทยตองการกำลงคนในสาขาวชาจำนวนเทาใด แลวมาวเคราะหชองวางเพอวางแผนการศกษาของชาตใหสอดคลองกน หากสาขาวชาใดมจำนวนมากเกน ความจำเปนกตองชะลอการผลตลงไปและสาขาวชาใดทนาจะขาดแคลน ในอนาคตกควรจะวางแผนการ ศกษาของชาตใหสอดคลองกนดวยประการทส การศกษาของ ครไทยขาดคณภาพและขาด accountability ทจะรบผดชอบการพฒนานกเรยนในยคสมยหนงมความจรงทแสนระคายหครไทยกคอใครทเรยนอะไรไมไดแลวให ไปเรยนคร การไดวตถดบในการผลต ครคณภาพแยนนกนบวาแยแลวแตทแยกวาคอหลกสตรผลตคร ระดบปรญญาตร ไปเนนสอนวชาคร

173

มากกกวาวชาเนอหา ถาเนอหาวชาไมแมนยำ เรยนวชาครมากและ สอนไดด นาจะสอนนาจะสอน สงความรผด ๆ จนนกเรยนจำฝงใจในความรทผดหรอไมแมนยำเพราะสอนไดดมาก เชน ครคณตศาสตร แทบทงหมด ไมเคยเรยนวชาการวเคราะหถดถอยท ตรงกบเน อหาความสมพนธเชงเสนในชน มธยมปลายทำใหครหลายคนสอนเนอหาเหลานซงเปนเนอหาบงคบใน คณตศาสตรพนฐานระดบ มธยมปลายอยางไมสะดวกใจเพราะไมเคยเรยนมากอน201การศกษาเปนสวนสำคญสวนหนงทจะนำพาสความสำเรจทกฝายตองรวมมอกน โดยเฉพาะบคลากรางการศกษาทสำคญยงคอคร ตองปรบ กระบวนทศนการเรยนการสอน ปรบบทบาทของตนเองอยางจรงจง ผบรหารสถานศกษาตองเปนผนำทางวชาการคคณธรรมและเปนผมวสยทศน

พาสนา จลรตนศกษาเรองการจดการเรยนรสำหรบผเรยนในยค Thailand 4.0 พบวา ปจจบนประเทศไทยกำลงกาวเขาสยค Thailand 4.0 ซงขบเคลอนประเทศดวยเทคโนโลย ความคด สรางสรรค และนวตกรรมไปสความ “มงคง มนคง และยงยน” เนนภาคการผลตไปสภาคบรการมากขนและ ประชากรมรายไดสง โดยเฉพาะอยางยง ประเทศไทยจะตองมการสรางนวตกรรมเปนของ ตนเอง ดงนน การศกษาจงตองเรงดำเนนการปฏรปการเรยนรใหกบผเรยน เพอกาวเขาส “การศกษา 4.0” อยางเปนรปธรรม ดวยเชนกนการศกษาในยค Thailand4.0 ไมใชเปนเพยงการใหความรกบคน หรอผเรยนเทานน แตเปนการ เตรยมมนษยใหเปนมนษย กลาวคอ ในการเรยนรใด ๆ กตาม นอกจากความรทผเรยนจะไดรบแลว ผเรยนจะตอง ไดรบการพฒนาทกษะทสำคญในการดำเนนชวตไปดวย และการจะกาวเขาสยค Thailand4.0 ในบรบทท เกยวของกบการศกษา นอกจากการปรบปรงเรอง ของหลกสตร ตำรา และบทบาทของครผสอนแลว เรากควร จะตองสงเสรมทกษะแหงอนาคตใหกบผ เรยนดวย เพราะเปนทกษะทจำเปนสำหรบการรบมอตอการ เปลยนแปลงของโลกและสงคม ในอนาคต ซงทกษะทสำคญเหลานไดแก ทกษะการคดเชงบรหาร ทกษะการใช Internet ทกษะการคด วเคราะหทกษะการคดอยางมวจารณญาณทกษะการแกปญหาทกษะความคดสรางสรรค ทกษะ การสรางสมพนธภาพระหวางบคคลทกษะดานภาษาองกฤษ ทกษะดานคณตศาสตร และทกษะ ดานจต สาธารณะ เปนตน ในการจดการเรยนร เพ อพฒนาทกษะดงกลาว นอกจากกลวธและ กระบวนการเรยนรตาง ๆ แลว ครผสอนควรนำแนวทางของ STEM Education, Active Learning และ Problem Based Learning มา ใชในการจดการเรยนรดวยเชนกน เพอหลอหลอมใหผเรยนเกด “ทกษะ” ดานตาง ๆ ทคงอยและมพฒนาการ เกดขนอยางตอเนองทสามารถนำไปเปนฐานในการสรางผลผลตหรอนวตกรรม (Innovation) ไดในอนาคต202

201 วลาสน วฒนมงคล, “วกฤตการศกษาไทยในยค 4.0” วารสาร ศกษาศาสตร มมร

คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยมหามกฏราชวทยาลย 6, 1 (มกราคม-มถนายน 2561): 430-431. 202 พาสนา จลรตนศกษา, “การจดการเรยนรสำหรบผเรยนในยคThailand 4.0” วารสาร

มหาวทยาลยศลปากร สาขามนษยศาสตร สงคมศาสตร และศลปะ 11, 2 (พฤษภาคม-สงหาคม 2561).

174

สวฒนา ต งสวสด ศกษาเร ององคประกอบภาวะผ นำ ตามแนวคดไทยแลนด 4.0 ในมมมองของ ผบรหารองคการปกครองสวนทองถน องคการในภาคธรกจ และอตสาหกรรมจงหวดนครราชสมา พบวาการศกษาวจยนมวตถประสงคเพอศกษาองคประกอบภาวะผนำ ตามแนวคด ไทยแลนด 4.0 ในมมมองของผบรหารองคการ ปกครองสวนทองถน และผบรหารองคการในภาคธรกจ และอตสาหกรรม จงหวดนครราชสมา เปนการวจยเชงคณภาพ โดยใช แบบสมภาษณถงโครงสรางเปนเครองมอในการเกบรวบรวมขอมลกบกลมผบรหารองคการปกครองสวนทองถน จำนวน 16 ราย และผบรหารองคการในภาคธรกจ อตสาหกรรม จำนวน 10 ราย ในเขตพนทจงหวดนครราชสมา การตรวจสอบคณภาพของ เครองมอ และความเชอถอของเครองมอ ดวยวธการตรวจสอบแบบ สามเสา ประกอบดวย 3 ดานคอ ดานขอมล ดานผวจย และ ดานทฤษฎการวเคราะหขอมลโดยใชวธการวเคราะหขอมลเชงเนอหาเชอมโยงเนอหาแบบแผนตาง ๆ เขาดวยกน และหาขอสรป เพอตอบ ประเดนปญหาการวจย จากการศกษาพบวาองคประกอบของภาวะผนำองคกร ตามแนวคดไทยแลนด 4.0 ประกอบดวย 1) พฤตกรรมผนำ คอ คณธรรมและจรยธรรม มความรบผดชอบ มจตสาธารณะ และมความฉลาดทางอารมณ 2) ภาวะผนำเชง สรางสรรค คอ ความสามารถในการประยกตใช นวตกรรมและเทคโนโลยในการบรหารงาน การทำงานเปนทม การใหความสำคญ กบบคคลและ มความไววางใจซงกนและกน การสอสาร และการมมนษยสมพนธทด และความสามารถในการแกไขปญหา เฉพาะหนาและ 3) การบรหารตามหลกธรรมาภบาล คอ การบรหารตามหลกนตธรรมหลก คณธรรมหลกความรบผดชอบหลกการ มสวนรวมของประชาชน หลกความโปรงใสสามารถตรวจสอบไดและหลกความคมคาเปนการใชจายงบประมาณอยางคมคาและ เกดประโยชนสงสด ซงจะนำไปสการสรางผนำทมสมรรถนะการบรหารงานแบบมออาชพทสอดคลองกบแนวคดไทยแลนด 4.0203

ณรนทร ชำนาญด ศกษาเร องการบรหารจดการศกษาเพอเพมโอกาสทางการศกษา ของนกเรยนกลมเสยงในโรงเรยนมธยมศกษา การวจยในครงนมวตถประสงคเพอทราบ 1) ปจจยของ การบรหารจดการศกษาเพอเพมโอกาสทาง การศกษาของนกเรยนกลมเสยงในโรงเรยนมธยมศกษา 2) แนวทางทเหมาะสมในการบรหารจดการศกษาเพอเพม โอกาสทางการศกษาของนกเรยนกลมเสยงในโรงเรยนมธยมศกษา ประชากรทใชในการศกษาวจยครงน ประกอบดวย สำนกงานเขตพนท การศกษามธยมศกษาจำนวน 19 เขต สำนกงานพนทการศกษาประถมศกษาประถมศกษา จำนวน 18 เขต สำนกงานศนยสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยจงหวด จำนวน 19 จงหวด สำนกงานสงเสรมการศกษาเอกชน จำนวน 19 เขต โรงเรยนมธยมศกษา จำนวน

203 สวฒนา ตงสวสด, “องคประกอบภาวะผนำตามแนวคดไทยแลนส 4.0 ในมมมองของ

ผ บรหารองคกรปกครองสวนทองถ น” (สาขาวชาการจดการ คณะบรหารธรกจ มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลอสาน, 2561), 128-129.

175

833 โรงเรยน โรงเรยนประถมศกษาทเปน โรงเรยนขยายโอกาส จำนวน 2 ,609 โรงเรยน โรงเรยน มธยมศกษาเอกชน จำนวน 514 โรงเรยน และศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยอำเภอ จำนวน 333 อำเภอ เคร องมอท ใชในการวจย ไดแก 1) แบบสมภาษณไมมโครงสราง 2) แบบสอบถามความคดเหน 3) แบบสอบเพอตรวจสอบและยนยนแนวทางทเหมาะสมสถตทใช ในการวเคราะหขอมล ไดแก คาความถ คารอยละ คามชฌมาเลขคณต สวนเบยงเบนมาตรฐาน การวเคราะหปจจยเชง สำรวจ (Exploratory Factor analysis) ดวยการทดสอบ (t - test) และ คาเอฟ (F – test : one way ANOVA) โดยใช โปรแกรมคอมพวเตอร ผลการวจยพบวา 1. ปจจย ของการบรหารจดการศกษาเพ อเพ มโอกาสทางการศกษาของนกเรยนกล มเส ยงในโรงเรยนมธยมศกษา ประกอบดวย 12 ดาน คอ 1) การบรหารจดการศกษา 2) การวดและประเมนผล 3) สอและแม 4) คณลกษณะของผบรหาร 5) การจดกจกรรมการเรยนการสอน 6) หนวยงานท รบผดชอบ 7) สถานทจดการศกษา 8) การมสวนรวมของหนวยงานตาง ๆ 9) วธการจดการศกษา 10)ระยะเวลาในการจดการศกษา 11) ระบบดแลชวยเหลอ นกเรยน 12) งบประมาณ 2. พบแนวทาง ทเหมาะสมในการบรหารจดการศกษาเพอเพมโอกาสทางการศกษาของนกเรยนกลมเสยงในโรงเรยนมธยมศกษา จำนวน 788 แนวทางและผลการตรวจสอบแนวทางทเหมาะสมในการบรหารจดการศกษา เพอเพมโอกาสทางการศกษาของนกเรยนกลมเสยงในโรงเรยนมธยมศกษาโดยผเชยวชาญ พบวา มความเหมาะสมกบบรบทเปนไปไดในการนำไปใชมความถกตองเชงทฤษฎ และเปนประโยชนตอ การนำไปพฒนาสถานศกษา204

ระตกรณ นยมะจนทรศกษาเรองปจจยของการบรหารจดการดวยเกณฑคณภาพการศกษา เพอการดำเนนงานทเปนเลศในสถาบนอดมศกษาการวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาปจจยทเปน สาเหตของการบรหารจดการดวยเกณฑคณภาพการศกษาเพอการดำเนนงานทเปนเลศในสถาบน อดมศกษาโดยการศกษานเปนศกษาวจยเอกสารการทบทวนวรรณกรรมและนำเสนอรายงานแบบ พรรณนาเชงวเคราะหใชขอมลทตยภมโดยการศกษาคนควาและรวบรวมขอมลจากเอกสารและงานวจยทเกยวของรวมทงการสบคนขอมลจากฐานขอมลอเลกทรอนกสตาง ๆ และนำมาสงเคราะหปจจยทเปนสาเหตของการบรหารจดการดวยเกณฑคณภาพการศกษาเพอการดำเนนงานทเปนเลศ ผลการวจยจากการวเคราะหขอมลพบวาปจจยทเปนสาเหตของการบรหารจดการดวยเกณฑคณภาพ การศกษาเพอการดำเนนงานทเปนเลศในสถาบนอดมศกษาการนำองคกรเปนตวแปรตนของผลการ ดำเนนงานตามหมวด 7 ผลลพธ และหมวด 5 ผานตวแปรคนกลาง ซงแตกตางจากกรอบแนวคด

204 ณรนทร ชำนาญด, “การบรหารจดการศกษาเพ อเพ มโอกาสทางการศกษาของ

นกเรยนกลมเส ยงในโรงเรยนมธยมศกษา” (ปรญญาปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา ภาควชาการบรหารการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร, 2556), 156.

176

2009 - 2010: The Baldrige National Quality Program: Education Criteria for Performance Excellence โดยระบบการปฏบตการ205

ประทป ศรเพชรเจรญ ศกษาเร องการศกษาการบรหารจดการดวยระบบคณภาพ เพอมงสความเปนโรงเรยนมาตรฐานสากลของโรงเรยนมธยมศกษาในจงหวดอางทองการวจยครงน มวตถประสงคเพอ ศกษาสภาพ ปญหาและแนวทางแกไขปญหาบรหารจดการ ดวยระบบคณภาพ เพอมงสความเปนโรงเรยนมาตรฐานสากลของโรงเรยนมธยมศกษาในจงหวดอางทอง มวธดำเนนการวจย 2 ขนคอ ขนท 1 ศกษาสภาพและปญหาการบรหารจดการดวยระบบคณภาพ กลมตวอยาง คอ ผ บรหารสถานศกษา และครหวหนากล มสาระการเรยนร จำนวน 126 คน เคร องมอท ใช ค อ แบบสอบถามและ วเคราะหขอมลโดยใชคาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐาน ขนท 2 ศกษาแนวทางแกไขปญหาการบรหารจดการ ดวยระบบคณภาพกลมตวอยางคอผเชยวชาญจำนวน 5 คน เครองมอ ทใชคอ แบบสมภาษณและวเคราะหขอมล เชงเนอหาผลการวจยพบวา 1. สภาพการบรหารจดการดวยระบบคณภาพ เพอมงสความเปนโรงเรยน มาตรฐานสากลในภาพรวม อยในระดบปานกลาง 2. ปญหาการบรหารจดการดวยระบบคณภาพเพอมงสความ เปนโรงเรยนมาตรฐานสากลในภาพรวม อยในระดบนอย และ 3. แนวทางแกไขปญหาการบรหารจดการดวย ระบบคณภาพเพอมงสความเปน โรงเรยนมาตรฐานสากล คอ 3.1 การมงเนนผเรยนและผมสวนไดสวนเสย ไดแก สถานศกษาศกษาความตองการและความแตกตางในการเรยนรของนกเรยนและนำขอมลทไดมาจดทำหลกสตร และ พฒนาเนอหาวชาใหเหมาะสม 3.2 การนำองคกร ไดแก ผบรหารการกำหนดวสยทศนเปาประสงคระยะสน ระยะยาว คานยม การสอสาร การสรางคณคาและการทำใหเกดความสมดลของคณคา ระหวางผมสวนไดสวนเสย ทกกลม และ 3.3 การจดการและกระบวนการ ไดแก ผบรหารมการแลกเปลยน กลยทธทประสบความสำเรจทวทงองคกรเพอผลกดนใหเกดการเรยนรและการสรางนวตกรรม206

วาสนา เจรญสอนศกษาเรองประสทธภาพการบรหารจดการการศกษาขององคการบรหาร สวนตำบลในประเทศไทย การวจยเชงสำรวจนมวตถประสงคเพอศกษา 1) ระดบประสทธภาพ การบรหารจดการการศกษาขององคการ บรหารสวนตำบล 2) เปรยบเทยบประสทธภาพการบรหาร จดการการศกษาขององคการบรหารสวนตำบลจำแนกตาม เพศ อาย ระดบการศกษา ตำแหนงและ

205 ระตกรณ นยมะจนทร, “ปจจยของการบรหารจดการดวยเกณฑคณภาพการศกษา

เพอการดำเนนงานทเปนเลศในสถาบนอดมศกษา” (วทยานพนธปรญญาดษฎบณฑต สาขาวชา การบรหารการศกษา มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, 2558).

206 ประทป ศรเพชรเจรญ, “การศกษาการบรหารจดการดวยระบบคณภาพ เพอมงสความเปนโรงเรยนมาตรฐานสากลของโรงเรยนมธยมศกษาในจงหวดอางทอง” วารสารวจยและพฒนาวไลยอลงกรณ ในพระบรมราชปถมภ สาขามนษยศาสตรและสงคมศาสตร (2558): 83.

177

ประสบการณการทำงาน 3) ปจจยท สงผลตอการบรหารจดการการศกษาขององคการบรหาร สวนตำบล 4) เพอนำเสนอแนวการบรหารรฐกจทสงเสรมการบรหารจดการการศกษาขององคการ บรหารสวนตำบลในประเทศไทยโดยใชแบบสอบถามเกบขอมลจากกลมตวอยางไดแก นายกองคการ บรหารสวนตำบล ปลดองคการบรหารสวนตำบล นกวชาการศกษาองคการบรหารสวนตำบล ในประเทศไทย จำนวน 396 องคการบรหารสวนตำบล สถตทใชในการวเคราะหขอมล ไดแกคาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน คาสมประสทธถดถอย ผลการศกษาพบวา ระดบประสทธภาพการบรหารจดการการศกษาขององคการบรหารสวนตำบลในประเทศไทยในภาพรวมอยในระดบมาก ปจจยท สงผลกระทบการบรหารจดการการศกษาขององคการบรหารสวนตำบลในประเทศไทยในภาพรวม อยในระดบมาก ปจจยทสงผลกระทบ ตอประสทธภาพการบรหารจดการการศกษาขององคการ บรหารสวนตำบล ไดแก ระดบการศกษา ปจจยดานการบรหาร ดานภาวะผนำ ดานการวางแผน กลยทธ ดานเทคนคการบรหาร ดานการบรหารทรพยากรมนษย การบรหารทรพยากร ทางการศกษา เทคโนโลยทางการศกษา และการใชภมปญญาทองถนเพอการศกษา207

บรรจง ลาวะล ศกษาเรองบทบาทของผบรหารสถานศกษาในยคไรพรมแดน งานวจยน มวตถประสงคเพอนำเสนอบทบาทของผบรหารสถานศกษาในยคไรพรมแดน เพราะผบรหารสถานศกษา เปนกลไกสำคญและเปนตวแปรสำคญในดานการจดการศกษาใหมคณภาพและมอทธพลสงสดตอคณภาพของผลลพธทเกดจากการบรหาร ดงนนผบรหารสถานศกษาในยคไรพรมแดน จงตองม คณลกษณะโดดเดน เหมาะสม มความรเชงทฤษฎ ทกษะ บทบาทหนาทคณธรรมและประสบการณทางการบรหารการศกษาเพอนำพาสถานศกษาใหประสบผลสำเรจ สามารถสนองตอบตอการแขงขน และทนสมย เหมาะสมกบการเปลยนแปลงของโลก208

รสสคนธ มกรมณศกษาเรองผบรหารสถานศกษาในยคไรพรหมแดน ตองแสดงบทบาท ความเปนผนำและนำพาองคกรไปส ความสำเรจตามภารกจของสถานศกษาในการพฒนาประชากร ใหมคณลกษณะเหมาะสมกบการดำรงชวต ในโลกไรพรมแดนไดอยางมความสขและมคณลกษณะ โดดเดนเหมาะสม มความรเชงทฤษฎทกษะ บทบาท หนาทคณธรรมและประสบการณทางการบรหารการศกษายคใหม เพอนำพาสถานศกษาใหประสบผลสำเรจ สามารถสนองตอบตอการแขงขนและ ทนสมยเหมาะสมกบการเปลยนแปลงของโลกจงควรคำนงถงบทบาท ของตนเองในการบรหารสถานศกษายคไรพรหมแดน ดงน 1) ผบรหารตองทำความรจกกบการเปลยนแปลงการเปลยนแปลง

207 วาสนา เจรญสอน, “ประสทธภาพการบรหารจดการการศกษาขององคการบรหาร

สวนตำบลในประเทศไทย” (วทยานพนธปรญญาดษฎบณฑต มหาวทยาลยอสเทอรนเอเชย, 2552). 208 บรรจง ลาวะล, “บทบาทของผ บรหารสถานศกษาในยคไรพรมแดน” วารสาร

มหาวทยาลยมหามกฏราชวทยาลย วทยาเขตรอยเอด 6, 2 (มถนายน - ธนวาคม 2560).

178

ทเกดขนมาจากการแขงขนท ไรพรมแดน โลกกำลงอยในยคของเทคโนโลยและขาวสารความรเปนสง สำคญททำใหเกดความไดเปรยบในการแขงขน ดงนนเมอผบรหารเขาใจถงการเปลยนแปลงแลวกจะสามารถจดการกบการเปลยนแปลงได โดยการเปลยนแปลงจะเกดขนอยตลอดเวลาและมผลกระทบหรอมปฏสมพนธกบองคกร 2) ผบรหารตองสรางการเปลยนแปลง หมายถงแผนปฏบตการในการ ปรบแตงสงตาง ๆ ใหแตก ตางจากเดม โดยอาจจะกระทำอยางรวดเรวหรอกระทำอยางคอยเปนคอยไป การบรหารความเปลยนแปลง นน ผบรหารตองเขาใจถงการเปลยนแปลงกอนแลวจงกำหนดเปาหมายและเลอกวธทจะนำมาใชในการ จดการกบความเปลยนแปลงซงตองอาศยการวางแผนการเปลยนแปลง เชงกลยทธแลวจงนำไปปฏบตตาม แผนทตองอาศยความเขาใจและความรวมมอจากทกคนในองคการ โดยผบรหารจะตองมการเสรมแรงใหกบ ความเปลยนแปลงโดยการชแจงใหบคลากรในองคการทราบ ถงความเปลยนแปลงหรอการปรบปรงทไดเกด ขนแลวและแสดงความขอบคณตอบคคลทเกยวของและมสวนชวยใหเกดความเปลยนแปลงแลวจงทำการ ประเมนผลตอไป 3) ผบรหารตองเปนตวแทน ความเปล ยนแปลง หมายถงการเปนผ นำการเปล ยนแปลง หรอมหนาท ในการจดกระบวนการ เปลยนแปลงภายในองคกรเพอพฒนา เนนผลการปฏบตงานโดยสวนรวมมากกวา การเนนไปทผลงานของแตละคนในองคกร ใหบคลากรในองคกรรบรถงผลการดำเนนงานขององคกร เพอใหทราบถง สถานการณและวกฤตการณตาง ๆ ทองคกรเผชญอย เชน จดแขงจดออน โอกาสอปสรรคเปนตน 4) ปฏรป เปนนกคด นกพฒนา ตองทนตอการเปลยนแปลงของโลก มวสยทศนในการบรหาร งานท พรอมรบกบเปล ยนแปลง ไมยดตดตอส งใด 5) ประชาธปไตย บรหารงานแบบประชาธปไตย รบความความคดเหนของผอ น รวมคด รวมทำ รวมแกปญหากบบคลากรในองคกร 6) ประสาน เปนผประสานงานในองคกรใหเกดการทำงานทราบรน มงใหเกดประสทธภาพใน การทำงาน และ ประสานงานนอกองคกรใหเกดภาคเครอขายรวมคด รวมจดการศกษา 7) ประนประนอม พยายาม ไมใหผใตบงคบบญชาเกดความขดแยงในองคกรเปนผประนประนอมเมอเกดปญหา ผอนหนกใหเปนเบา 8) ประชาสมพนธผบรหารตองสนบสนนใหทกคนทำรายงานผลการดำเนนงาน และนำรายงาน มาประชาสมพนธใหผ เก ยวของ และสาธารณชนทราบ 9) ประชาสงเคราะหผ บรหารจะตองให ความชวยเหลอผรวมงานทกเรอง เปนหวงเปนใยตลอด เวลา จะประสานงานกบหนวยงานอนเพอให ความชวยเหลอผรวมงาน การพฒนาบคลากรจะพฒนาอยาง ตอเนองใหทกคนมความกาวหนา ในอาชพ และครอบครวอยเสมอ มการใหอภยเพอนรวมงาน ไมมการตก เตอนอยางรนแรง ผรวมงาน จะมความสขมากในกาทำงานเปนกลยาณมตรกบทกคน209

209 รสสคนธ มกรมณ , บทบาทผ บรหารสถานศกษายคไรพรหมแดน , เขาถงเมอ

25 เมษายน 2562, เขาถงไดจาก http://www.rdi.ssru.ac.th/irdjournal/index.php/ISSN2229-2802/article/view/31.

179

ชยวฒ วรพนธศกษาเร องคณลกษณะภาวะผนำยคใหมกบสมรรถนะการบรหารงาน แบบมออาชพของปลดเทศบาลในภาคกลางการวจยคร งน เปนแบบผสานวธท งเชงปรมาณและ เชงคณภาพ โดยการศกษากลมตวอยาง 535 คน ตาม ตารางของเครซมอรแกน โดยการสมแบบ หลายขนตอน ประกอบดวยนายกเทศมนตร จำนวน 60 คน และพนกงาน เทศบาลในเขตจงหวด ภาคกลาง 19 จงหวด จำนวน 475 คน เครองมอทใชในการเกบขอมล คอ แบบสอบถาม สถตทใช ในการวเคราะหขอมล ไดแก คารอยละ คาเฉลยสวนเบยงเบนมาตรฐานและทดสอบสมมตฐาน ดวยการวเคราะห การถดถอยพหคณ สำหรบการวจยเชงคณภาพ ใชการสมภาษณเชงลกกบ ผ ใหข อมลสำคญ จำนวน 15 ราย โดยเลอก แบบเจาะจง จากผ บรหารกระทรวงมหาดไทย กรมสงเสรมการปกครองทองถน ผลการศกษาพบวา 1) สมรรถนะการ บรหารงานแบบมออาชพของปลดเทศบาลโดยรวมอย ในระดบมากเม อพจารณาเปนรายตานพบวาคณลกษณะสงสด คอ ดานการแกไขปญหาเฉพาะหนา รองลงมา ไดแก ดานการผลกดนการเปลยนแปลงดานความม วสยทศนกวางไกลและดานการบรหารแบบมงผลสมฤทธตามลำดบ 2) ระดบความสมพนธระหวางคณลกษณะภาวะผนำยคใหมกบ สมรรถนะการบรหารงานแบบมออาชพของปลดเทศบาลโดยรวมอย ในระดบมาก โดยคณลกษณะภาวะผ นำดานความรบผดชอบความฉลาดทางอารมณ การสรางเครอขาย การจดการความสมพนธและทกษะการสอสารมความ สมพนธกบสมรรถนะการบรหารงานแบบมออาชพของปลดเทศบาล อยางมนยสำคญทางสถตทระดบ .01 โดยสามารถอธบายสมรรถนะ การบรหารงานโดยรวม ไดรอยละ 56.10 3.พบวาความคดเหนของนายกเทศมนตรโดยรวมอยในระดบมาก คอ มคาเฉลยเทากบ 2.70 และพนกงานเทศบาลมคาเฉลยเทากบ2.69 ตามลำดบ จงไมมความแตกตางกนทงโดยรวมและรายดาน210

สธารตน ทองเหลอ ศกษาเร องคณลกษณะและพฤตกรรมการบรหารของผ บรหาร สถานศกษาทสงผลตอวฒนธรรมคณภาพ การวจยนมวตถประสงคเพอศกษา 1) ระดบคณลกษณะและพฤตกรรมการบรหารของผบรหารสถานศกษา 2) ระดบวฒนธรรมคณภาพของสถานศกษา และ 3) คณลกษณะและพฤตกรรมการบรหารของผบรหารสถานศกษาทสงผลตอวฒนธรรมคณภาพของสถานศกษา สงกดสำนกงานเขตพนทการศกษาเพชรบรเขต 2 กลมตวอยางทใชในการวจยคอครผสอน สงกดสำนกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเพชรบร เขต 2 จำนวน 300 คน เครองมอ ทใชในการวจยเปนแบบสอบถามประมาณคา 5 ระดบ สถตทใชในการวเคราะหขอมล ไดแก คาเฉลย สวนเบ ยงเบนมาตรฐานและการวเคราะหการถดถอยพหคณแบบข นตอน ผลการวจย พบวา 1)คณลกษณะของผบรหารสถานศกษาโดยรวมและรายดานอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายดาน

210 ชยวฒ วรพนธ, “คณลกษณะภาวะผนำยคใหมกบสมรรถนะการบรหารงานแบบมอ

อาชพของปลดเทศบาลในภาคกลาง” วารสารสมาคมนกวจย 19, 1 (มกราคม - เมษายน 2557): 86.

180

เรยงลำดบคาเฉลยจากมากไปหานอยดงน ดานบคลกภาพ ดานวสยทศน ดานความคดรเรมสรางสรรค ดานการตดสนใจและดานความสามารถในการบรหารและพฤตกรรมการบรหารของผบรหารสถานศกษา โดยรวมและรายดานอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายดานเรยงลำดบคาเฉลยจากมากไปหานอยดงนดานภาวะผนำดานการกำหนดเปาหมาย ดานการควบคมบงคบบญชา ดานการตดตอสอสารและ ดานการจงใจ ตามลำดบ 2) วฒนธรรมคณภาพของสถานศกษาโดยภาพรวมและรายดานอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายดานเรยงลำดบคำเฉลยจากมากไปหานอยดงน ขนการจดทำและวางแผนขนการปฏบตตามแผนขนตดตามประเมนผลและขนการปรบปรงพจารณา ตามลำดบ 3) คณลกษณะ และพฤตกรรมการบรหารของผบรหารสถานศกษาทสงผลตอวฒนธรรมคณภาพของสถานศกษา ไดแก พฤตกรรมการบรหาร (X2) และคณลกษณะของผบรหาร (X1) มประสทธภาพในการทำนาย (R2) รอยละ 66.30 และสมการพยากรณในรปคะแนนดบดงน Y = 0.797 + 0.622(X2) + 0.203 (X1)211

ตวงพร รงเรองศร เขยนบทความเรองคณลกษณะอนพงประสงคของผบรหารในศตวรรษ ท 21 การวจยครงนมวตถประสงคเพอวเคราะหสภาพแวดลอมในศตวรรษท 21 ทเก ยวของกบผบรหารและวเคราะหคณลกษณะอนพงประสงคของผบรหารในศตวรรษท 21 วธการวจยใชรปแบบการวจยเชงคณภาพ โดยเกบรวบรวมขอมลออกเปน 2 รปแบบ ไดแก การศกษาขอมลจากเอกสาร และการจดเสวนาทางวชาการ ในรปแบบการอภปรายแบบคณะ จากผทรงคณวฒ จำนวน 5 ทาน วเคราะหขอมลดวยการวเคราะหเน อหา ผลการวจยพบวา สภาพแวดลอมในศตวรรษท 21 ทเกยวของกบผบรหารทควรเนนดานสภาพแวดลอมภายใน ไดแก โครงสรางองคการ ระบบงาน และวฒนธรรมองคกร ดานสภาพแวดลอมภายนอก ไดแก สภาพแวดลอมทางการเมองและกฎหมาย ทางเศรษฐกจ ทางเทคโนโลย และทางสงคมและวฒนธรรม สวนดานสภาพแวดลอมระหวางประเทศ ไดแก การเขาสประชาคมอาเซยน การตดตอสอสารระหวางประเทศ ดานการคาและการลงทน ความขดแยงระหวางประเทศ และการรวมกลมพนธมตรทางการคา สำหรบคณลกษณะของผบรหาร ในศตวรรษท21 พบวา 1) สมรรถนะหลก ไดแก การสงสมความเชยวชาญในงานอาชพ การยดมน ในความถกตองชอบธรรมและจรยธรรม 2) สมรรถนะตามลกษณะงานทปฏบต ไดแก การคดวเคราะห การมองภาพองครวม การใสใจและพฒนาผ อ น การสบเสาะหาขอมล ความเขาใจขอแตกตาง

211 สธารตน ทองเหลอ, “คณลกษณะและพฤตกรรมการบรหารของผบรหารสถานศกษา

ทสงผลตอวฒนธรรมคณภาพสถานศกษา สงกดสำนกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเพชรบร เขต 2” ภาษาไทย สาขามนษยศาสตร สงคมศาสตรและศลปะ 9, 3 (กนยายน - ธนวาคม 2559).

181

ทางวฒนธรรม การดำเนนการเชงรก ความมนใจในตนเอง ศลปะการสอสารจงใจ การสรางสมพนธภาพ และ 3) สมรรถนะทางการบรหาร ไดแก วสยทศน การวางกลยทธภาครฐ การควบคมตนเอง212

นวลอนงค อช ภาพ ศกษาเร องคณลกษณะของผ บร หารสถานศกษาท ส งผลตอ การดำเนนงานของสถานศกษา สงกดสำนกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา การดำเนนงานของสถานศกษาสงกดสำนกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา จำเปนตองมการปรบตวเพ อพฒนา สถานศกษาใหมความทนสมย โดยใชกลยทธการดำเนนงาน มาเปนเครองมอเพอสรางภาพลกษณทด ใหเปนทยอมรบของผบรโภค ดงนโยบาย การจดการศกษาของอาชวศกษาทใหความสำคญไววาตองพฒนาผเรยนใหเปนแรงงานทมคณภาพสามารถไปประกอบอาชพในประเทศอาเซยนไดเชนเดยวกบแรงงานจาก ประเทศอาเซยนอน ซงกลยทธทสำคญในการดำเนนงานใหสถานศกษาสงกดสำนกงาน คณะกรรมการการอาชวศกษาประสบผลสำเรจประการหนง คอ คณลกษณะของผบรหาร สถานศกษา ประกอบดวย ดานประสบการณ ดานภาวะผนำ และดานบคลกภาพ213

พงษอศรา ประหยดทรพย ศกษาเร องบทบาทของผ บรหารสถานศกษาท สงผลตอ การพฒนาคณลกษณะผเรยนสการเปนโรงเรยนมาตรฐานสากลในสงกดสำนกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 4 จงหวดปทมธาน การวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษา 1) ระดบบทบาทของ ผบรหารสถานศกษา 2) ระดบ การพฒนาคณลกษณะผเรยนสการเปนโรงเรยนมาตรฐานสากล 3) ความสมพนธระหวางบทบาทของ ผบรหารสถานศกษากบการพฒนาคณลกษณะผเรยนสการเปน โรงเรยนมาตรฐานสากล และ 4) บทบาทของผบรหารสถานศกษาทสงผลตอการพฒนาคณลกษณะผเรยนสการเปนโรงเรยน มาตรฐานสากลในสงกดสำนกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 4 จงหวดปทมธานกลมตวอยางทใชในการวจยครงน ไดแก ครผสอนในโรงเรยนมาตรฐานสากล สงกด สำนกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 4 จงหวดปทมธาน จำนวน 265 คน โดยใชวธการสม แบบแบงชนภมชนดทเปนสดสวน เครองมอทใชในการวจย ประกอบดวย แบบสอบถามความคดเหน แบบมาตรวดประเมนคา 5 ระดบ สถตท ใชในการวเคราะหขอมล ไดแก คารอยละ คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน คาสมประสทธสหสมพนธแบบเพยรสน และสมประสทธการถดถอยพหคณ แบบขนตอน ผลการวจยพบวา 1) บทบาทของผบรหารสถานศกษาอยในระดบมากทงโดยภาพรวมและ รายดาน 2) การพฒนาคณลกษณะผเรยนสการเปนโรงเรยนมาตรฐานสากล อยในระดบมาก

212 ตวงพร รงเรองศร, “คณลกษณะอนพงประสงคของผบรหารในศตวรรษท 21” 7, 1

(มกราคม - มถนายน 2561). 213 นวลอนงค อชภาพ, “คณลกษณะของผบรหารสถานศกษาทสงผลตอการดำเนนงาน

ของสถานศกษาสงกดสำนกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา” วารสารราชภฏสราษฎรธาน 3, 2 (กรกฎาคม - ธนวาคม 2559): 100.

182

ทงโดยรวมและรายดาน 3) ความสมพนธระหวางบทบาทของผบรหารสถานศกษากบการพฒนา คณลกษณะผเรยนสการเปนโรงเรยนมาตรฐานสากล พบวามความสมพนธกน อยางมนยสำคญ ทางสถตทระดบ .01 และ 4) บทบาทของผบรหารสถานศกษาสงผลตอการพฒนาคณลกษณะผเรยนผลการวจยพบวา 1) บทบาทของผบรหารสถานศกษาอยในระดบมากทงโดยภาพรวมและรายดาน 2) การพฒนาคณลกษณะผเรยนสการเปนโรงเรยนมาตรฐานสากล อยในระดบมากทง โดยรวมและ รายดาน 3) ความสมพนธระหวางบทบาทของผบรหารสถานศกษากบการพฒนา คณลกษณะผเรยน สการเปนโรงเรยนมาตรฐานสากล พบวา มความสมพนธกน อยางมนยสำคญ ทางสถตทระดบ.01 และ 4) บทบาทของผบรหารสถานศกษาสงผลตอการพฒนาคณลกษณะผเรยน สการเปนโรงเรยนมาตรฐาน สากลในสงกดสำนกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 4 จงหวด ปทมธาน อยางมนยสำคญทางสถตทระดบ .05214

อศนย สกจใจ วจยเรองภาวะผนำทางวชาการของผบรหารสถานศกษา การจดการศกษา ทกประเภท ทกระดบนนงานดานวชาการนบเปนงานทมความสำคญอยางยง เพราะจดมงหมายของการบรหารวชาการอยทการสรางผเรยนใหมคณภาพ มความร มจรยธรรมและมคณสมบตตามท ตองการงานวชาการเปนงานหลกเปนงานทเกยวของกบคณภาพของผเรยนในเชงคณภาพและปรมาณ การบรหารงานวชาการจะประกอบดวยการพฒนาหลกสตร การดำเนนงานเกยวกบการเรยนการสอน การจดตารางสอน การจดชนเรยน การจดครเขาสอน การปรบปรงการเรยนการสอนเพอเปนการพฒนา ครผสอนให กาวทนวทยาการเทคโนโลยใหม ๆ การจดสอการเรยนการสอน การจดหองสมดเปนท รวมหนงสอ เอกสาร สงพมพและวสดอปกรณทเปนแหลงวทยาการ การจดการศกษาสงเหลาน ใหบรรลเปาหมายนนได จำเปนตอง อาศยผนำโดยเฉพาะผนำทางดานการศกษา เพราะผนำในองคกร ทางการศกษาหรอผบรหารสถานศกษาซง เปนบคคลทมความสำคญอยางยงตอองคกรทางการศกษา เพราะผนำทางวชาการหรอผ บรหารการศกษาจะบรหารจดการองคกรทางการศกษา ใหประสบ ความสำเรจและเปนไปตามแนวทางทพงประสงค ดงน นผ นำเปนบคคลทมความสำคญทสดตอความสำเรจหรอความลมเหลวขององคกร ผนำเปนบคคล ทมอทธพลในการบงคบบญชามอบหมาย ในกำกบดแลใหเปนไปตามเปาหมายขององคกรและผนำจำเปนตอง ตดตอประสานงานกบบคคลอน อยเสมอ การจดการเรยนการสอนนน จำเปนตองอาศยผนำทมความรอบรทางดานวชาการ ทงน

214 พงษอศรา ประหยดทรพย, “บทบาทของผบรหารสถานศกษาทสงผลตอการพฒนา

คณลกษณะผเรยนสการเปนโรงเรยนมาตรฐานสากลในสงกดสำนกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 4 จงหวดปทมธาน” วารสารเทคโนโลยการบรหารการศกษา (2557).

183

เนองจากผบรหารสถานศกษาทมภาวะผนำทางวชาการยอมสามารถบรหารปรบปรง พฒนาและสงเสรมวชาการใหไดผลดยงขน215

จารวฒน เศวตพชราภรณและวรภพ ตนตวาณชชากร ศกษาเรองการเตรยมความพรอม กาวสยคประเทศไทย 4.0 หวใจสำคญของการกาวเขาสยค Industry 4.0 ดงน 1) เตรยมกลยทธองคกร : สราง value creation ใหลกคาและ smart operation เขาใจเสนทางธรกจ (value chain) เขาถงความตองการ และสรางความรวมมอกบลกคาและผเกยวของกบทกหนวยใน value chains และกำหนดวสยทศนมงสการสราง digital business model และกระบวนการภายในทเปนดจตอล 2) เตรยมปรบเปล ยนโครงสรางองคกร : สรางองคกรนวตกรรมและความยดหย น Centers of Excellence ทมทรวมตวจากหลายหนวยงาน (inter-disciplinary team) แบบเฉพาะกจเพอแกปญหา หรอทำงานพฒนาปรบปรง Center of Innovation ทมทเปนอสระจากองคกรปกตทคดสรางสรรคนวตกรรม ผลตภณฑ บรการ กระบวนการ รปแบบธรกจ ฯลฯ 3) เตรยมความพรอมเทคโนโลย : “เลอกเทคโนโลยทใช ในเวลาทเหมาะสม” เทคโนโลยสารสนเทศทตอบสนองความยดหยนของธรกจซอฟตแวรทใชในการจดเกบ รวบรวม และจดการขอมล และเชอมโยงกบหนวยตาง ๆ ความมนคง ปลอดภยของสารสนเทศ, ระบบเครอขายอนเตอรเนต, เครองจกรและเทคโนโลยระบบอตโนมต 4) เตรยมคน : “สราง Smart Employee” พฒนากลยทธในการดงดดใหองคกรมบคลากรทความร และทกษะใหม ๆ ปรบปรง job profilesใหทนสมยและม digitalskills เปนหนงในทกษะพนฐาน พฒนาทกษะทสำคญใหกบบคลากร สรางบทบาทหนาทใหม ๆ ทสนบสนนกลยทธองคกร เชน data scientists, user interface designers,digital innovation managers 5) เตรยมปรบกระบวนการ สรางกระบวนการทเปนพนฐานของอตสาหกรรม 4.0 ปรบกระบวนการเขาสดจตอล ความสามารถ ในการเช อมตอ ปรบกระบวนการใหนาเช อถอ มาตรฐาน (standardization)การผลตแบบลน (lean manufacturing) ปรบกระบวนการใหมความยดหย น ( flexible) และปรบเปล ยนไดง าย (adaptable)216

215 อศนย สกจใจ, “ภาวะผนำทางวชาการของผบรหารสถานศกษา” (วทยานพนธ

ปรญญาเอก สาขาวชาพทธบรหารการศกษา มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลยวทยาลย เขตนครสวรรค, 2560), 23-37.

216 สถาบนคณวฒวชาชพ, “สมมนาการเตรยมความพรอมกาวสยคประเทศไทย 4.0” วารสารการพมพไทย ฉบบท 113 สถาบนคณวฒวชาชพ (องคการมหาชน), เขาถงเมอ 17 เมษายน 2562, เ ข า ถ ง ไ ด จ า ก http://www.thaiprint.org/2017/03/industrial-spending/vol 113-industrial02/.



184

ปยณฐ วงศเครอศรศกษาเรองรปแบบการพฒนาภาวะผนำครในการจดการเรยนรในยค ไทยแลนด 4.0 ของ โรงเรยน การวจยครงนมจดหมาย เพอ 1) ศกษาองคประกอบของภาวะผนำคร ในการจดการเรยนรในยคไทยแลนด 4.0 ของโรงเรยนประถมศกษา สงกดสำนกงานศกษาธการภาค 11 2) พฒนารปแบบการพฒนาภาวะผนำครในการจดการเรยนร ในยคไทยแลนด 4.0 ของโรงเรยน ประถมศกษา สงกดสำนกงานศกษาธการภาค 11 3) หาประสทธผลของรปแบบการพฒนาภาวะผนำครในการจดการเรยนรในยคไทยแลนด 4.0 ของโรงเรยนประถมศกษา สงกดสำนกงานศกษาธการ ภาค 11 ทพฒนาขน โดยใชระเบยบวธการวจยและพฒนา (Research and Development : R&D) โดยแบงเปน 3 ระยะ คอ ระยะท 1 ศกษารปแบบการพฒนาภาวะผนำครในการจดการเรยนรในยค ไทยแลนด 4.0 โดยการวเคราะหเอกสารและงานวจยทเกยวของ สมภาษณเชงลกผทรงคณวฒและการวจยเชงสำรวจกลมตวอยาง ไดแก ครในโรงเรยนประถมศกษา สงกดสำนกงานศกษาธการภาค 11 ปการศกษา 2561 จำนวน 388 คน ระยะท 2 จดทำรปแบบการพฒนาภาวะผนำครในการจดการ เรยนร ในยคไทยแลนด 4.0 และยนยนรปแบบโดยผเช ยวชาญ ระยะท 3 การทดลองใชรปแบบ การพฒนาภาวะผนำครในการจดการเรยนรในยคไทยแลนด 4.0 กบครจำนวน 30 คน จากโรงเรยนประถมศกษา จำนวน 8 แหง สงกดสำนกงานเขตพนท การศกษาประถมศกษาสกลนคร เขต 1 เครองมอทใชในการเกบขอมลการวจย ประกอบดวย แบบสมภาษณแบบไมมโครงสราง แบบสอบถามชนดมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) และแบบประเมนภาวะผนำครในการจดการเรยนรในยคไทยแลนด 4.0 สถตทใชในการวเคราะหขอมล ไดแก ความถ รอยละ คาเฉลย และสวนเบ ยงเบน มาตรฐาน ผลการวจย พบวา 1. องคประกอบภาวะผนำครในการจดการเรยนรในยคไทยแลนด 4.0 ของโรงเรยนประถมศกษา สงกดสำนกงานศกษาธการภาค 11 ประกอบดวย 7 องคประกอบ 66 ตวบงช ดงน 1) การพฒนาหลกสตรสถานศกษาเพอการพฒนาทกษะผเรยนสไทยแลนด 4.0 ม 9 ตวบงช 2) การจดการเรยนรเพ อสรางนวตกรรมในยคไทยแลนด 4.0 ม 10 ตวบงช 3) ทกษะการคดเชงสรางสรรค ม 8 ตวบงช 4) คณธรรม จรยธรรม ม 9 ตวบงช 5) การพฒนาตนเองสความเปนมออาชพ ม 8 ตวบงช 6) การทำงานเปนทม ม 9 ตวบงช และ 7) ทกษะการใชเทคโนโลยดจทล ม 13 ตวบงช 2. รปแบบการพฒนาภาวะผนำครในการจดการเรยนรในยคไทยแลนด 4.0 ของโรงเรยนประถมศกษา สงกดสำนกงานศกษาธการภาค 11 ประกอบดวย 1) หลกการ 2) วตถประสงค 3) เนอหา 4) กระบวนการ 5) สอการเรยนร และ 6) การวดและประเมนผล 3. ประสทธผลของรปแบบการพฒนาภาวะผนำคร ในการจดการเรยนรในยคไทยแลนด 4.0 ของโรงเรยนประถมศกษา สงกดสำนกงานศกษาธการภาค 11 พบวา รปแบบการพฒนาภาวะผ นำครในการจดการเร ยนร ในยคไทยแลนด 4.0 ของโรงเรยน ประถมศกษา สงกดสำนกงานศกษาธการภาค 11 มความเหมาะสมโดยรวมมากทสด และครทเขารบ

185

การพฒนามภาวะผนำครในการจดการเรยนรในยคไทยแลนด 4.0 เพมขนหลงการพฒนา คดเปน รอยละ 45.80217

ยทธสทธ จนทรคเมอง พนสน ประคำมนทร ศศธร วงศซาล อมพร กลาเพญวราภรณ สาโรจน และกรกนก นวล ศกษาเรองการพฒนาครภายใตกรอบประเทศไทย 4.0 สศตวรรษท 21 การวจยน มวตถประสงคเพ อศกษาการพฒนาครภายใตกรอบประเทศไทย 4.0 ส ศตวรรษท 21 เพอศกษาเปรยบเทยบ ความคดเหนของครในการพฒนาครภายใตกรอบประเทศไทย 4.0 สศตวรรษท 21 และเพอศกษาความพงพอใจของคร ในการพฒนาภายใตกรอบประเทศไทย 4.0 สศตวรรษท 21 จำแนกตาม เพศ อาย ระดบการศกษาสถานะภาพและประสบการณ ทำงาน กลมตวอยางไดแก ครในเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขตท 21 จำนวน 265 คนกลมตวอยางไดมาโดยวธการสม อยางงาย (Sample Random Sampling) เครองมอเปนแบบสอบถามมาตราสวนประมาณคา และ คาความเชอมน ของแบบสอบถามเทากบ 0.89 สถตทใชไดแก รอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และการวเคราะหความแปรปรวน แบบทางเดยว ผลการวจยพบวา 1. การพฒนาครภายใตกรอบประเทศไทย 4.0 สศตวรรษท 21 โดยรวมและรายดานอยในระดบมาก 2. ครทม เพศ อาย ระดบ การศกษา สถานะภาพและประสบการณทำงาน ตางกน มความคดเหนตอการพฒนา ครภายใตกรอบประเทศไทย 4.0 สศตวรรษท 21 แตกตางกนอยางมนยสำคญทางสถตทระดบ .05 3. ความพงพอใจของครในการพฒนาครภายใตกรอบประเทศไทย 4.0 สศตวรรษท 21 อยในระดบมาก218

กษฎกรณ รจสารงกล ศกษาเร องภาวะผ นำเชงวสยทศนเหนอช นกบการจดการ สถาบนอดมศกษา ภาคเอกชน ในศตวรรษท 21 การวจยครงน มวตถประสงคเพอศกษา ปจจย องคภาวะผนำเชงวสยทศนเหนอชนจดการสถาบนอดมศกษากาศ เอกชน และอทธพลขอภาวะผนำ เชงวสยทศนเหนอชนทมตอการจดการองคการใหบรรลเปาหมาย รวมถงเสนอรปแบบ ภาวะผนำ เชงวสยทศนเหนอชนจดการสถาบนอดมศกษาภาศเอกซนในศตวรรษท 21 กลมตวอยางคอ ผบรหาร การศกษา เชงนโยบาย ผบรหารองคการและหนวยงานของมหาวทยาลยเอกชน และผเกยวของ จำนวน 1,382 คน โดยใช แบบสอบถามเปนเครองมอวจย มคาความเชอถอครอนบาคอสฟา 0.35

217 ปยณฐ วงศเครอศร, “รปแบบการพฒนาภาวะผนำครในการจดการเรยนรในยคไทย

แลนด 4.0” (วทยานพนธปรญญาดษฎบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษาและภาวะผ น ำ มหาวทยาลยราชภฏสกลนคร, 2562), เขาถงเมอ 17 เมษายน 2562, เขาถงไดจาก https://gsmis. snru.ac.th/ethesis/file_att1/2019040459620248104 _ap5.pdf.

218 ยทธสทธ จนทรคเมอง, พนสน ประคามนทร, ศศธร วงศซาล, อมพร กลาเพญ, วราภรณ สาโรจน และกรกนก นวล, “การพฒนาครภายใตกรอบประเทศไทย 4.0 สศตวรรษท 21” วารสารวชาการวทยาลยสนตพล 5, 1 (มกราคม - มถนายน 2562).

https://gsmis.snru.ac.th/ethesis/file_att1/2019040459620248104%20_ap5.pdf

https://gsmis.snru.ac.th/ethesis/file_att1/2019040459620248104%20_ap5.pdf

186

และวเคราะหขอมลดวยสถตเชงพรรณนา (คา รอยละ คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน และสถต เชงพหคณแบบมขนตอน ผลการวจยพบวา ปจจยองคภาวะผนำเชงวสยทศนเหนอชนทใชจดการองคการและหนวยงานของสถาบน อดมศกษาภาคเอกชนใหบรรลเปาหมายโดยรวม ตามลำดบ ความสำคญของการใชจากมากไปหานอยคอ เศรษฐกจพอเพยง คณธรรมจรยธรรม คณลกษณะ เชงวสยทศน พฤตกรรมเชงวสยทศน วฒนธรรมเชงวสยทศน และสมรรถนะเรงวสยทศน เหนอชน สวนภาวะผนำเชงวสยทศนเหนอชน มอทธพลเชงบวกทาใหองคการและหนวยงานบรรลเปาหมาย สงมากถงรอยละ 64 อยางมนยสำคญทางสถต (R = 0.64, sig 200) คอ เศรษฐกจพอเพยงกบสมรรถนะ เซงวสยทศนเหนอชน ประการ สดทายยงมรปแบบภาวะผนำเชงวสยทศนเหนอชนจดการในศตวรรษ ท 21 ยคทใชระบบดจตอลและเทคโนโลยสารสนเทศ สบคนหาขอมลคอ ผบรหารและผนำทเกยวของ ในทกระดบตองหนมนาภาวะผนำใหสอดคลองกบบรบทขององคการและ หนวยงานของตนในทศทางเดยวกน และกำหนดเปาหมายทคาดหวงในศตวรรษท 21 เปนพลงกระตนจงใจการทำงาน รวมกนส ความสำเรจแบบสมดลของเศรษฐกจพอเพยงกบสมรรถนะเหนอชนเชงวสยทศน และภาวะผนำอน ๆ เชอมโยง เวลา สถานท สถานการณขบเคลอนองคการใหอยรอด สการเตบโตทมนคง มงคง ยงยน219

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา ไดศกษาและจดทำเอกสารเกยวกบเครองมอสงเสรม การขบเคลอนประสทธภาพการจดการเรยนรของสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน (สำหรบ ผบรหารสถานศกษา) ผบรหารตองมความซอสตย ยตธรรม โปรงใส รบผดชอบและเปนกลยาณมตร ผบรหารตองมภาวะผนำทางวชาการและภาวะผนำการเปลยนแปลง ผบรหารมความสามารถในการ สอสาร การสรางขวญกำลงใจ การสรางแรงบนดาลใจ การบรหารแบบมสวนรวม กระบวนการพฒนาครและบคลากรทางการศกษา ผบรหารนเทศ กำกบ ตดตาม ประเมนผลการใชเทคโนโลยสารสนเทศ และการสอสาร การตดสนใจและการวจยเพอพฒนาการเรยนร ผบรหารมความรความเขาใจเรอง การประกนคณภาพการศกษาและแนวทางการนำผลไปใชพฒนาการจดการเรยนร ผบรหารมความร ความเขาใจเกยวกบการบรหารหลกสตรสถานศกษา ทกษะการเรยนร ในศตวรรษท 21 การวดและประเมนผลและการวจยเพอการเรยนร220

219 กษฎกรณ รจสำรงกล, “ภาวะผ นำเชงวสยทศนเหนอช นกบการจดการสถาบน

อดมศกษา ภาคเอกชน ในศตวรรษท 21” วารสาร สมาคมนกวจย 22, 3 (กนยายน - ธนวาคม 2560).

220 สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา, เครองมอสงเสรมการขบเคลอนประสทธภาพการจดการเรยนรของสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน (สำหรบผบรหารสถานศกษา) (กรงเทพฯ: พรกหวานกราฟฟค, 2562), 23-41.

187

ดร. เชง ยาง เดวส ไดนำเสนอขอเสนอแนะในงานประชมโตะกลมไทย-สหรฐอเมรกา ดานการจดการศกษา ครงท 7 : สะเตมศกษา:วฒนธรรมการเรยนรสำหรบกำลงคนในศตวรรษท 21 สำคญเกยวกบการจดการเรยนการสอนดานสะเตมศกษาซงเปนการจดการเรยนการสอนทมงสรางคณลกษณะคนรนใหมในศตวรรษท 21 คอ สะเตมศกษาควรเรมตงแตระดบ ปฐมวย เพราะการเรยนร ทเกดขนในปฐมวยจะเปนสงสำคญทจะนำไปส การกำหนดทศทางในการศกษาของเดกแตละคน ทกษะทเดกไดรบ การพฒนาในชวงอายนจะพฒนาไปสความชอบและความถนดซงจะตดตวเดก ไปจนโต ดงนนถาตองการพฒนากำลงคนดานสะเตมของประเทศ นกการศกษาควรรเรมวางแผน ตงแตตนทาง จงเสนอแนะวาการจด การประชมวจยโตะกลม ไทย-สหรฐฯ ในครงตอไปควรเนนสะเตมศกษา ในการศกษาระดบปฐมวยเพอจะวางแนวทางและผลตขอเสนอเชงนโยบาย ทเปนประโยชน ตอการจดการศกษาในอนาคต กำลงคนดานสะเตมตองไดรบการพฒนาใหมมโนทศนท จำเปน 4 ประการ ไดแก 1. ความใฝร (Curiosity) 2. ความคดสรางสรรค (Creativity) 3. ความรวมมอรวมใจ (Collaboration) และ4.การคดอยางมวจารณญาณ (Critical thinking)221

กรวก พรนมตร ศกษาเรอง ความรความเขาใจนโยบาย Thailand 4.0 ในจงหวดเชยงใหม และลาปาง การวจยเรองน มวตถประสงคเพอศกษาถงความรความเขาใจนโยบาย Thailand 4.0 ในจงหวดเชยงใหมและ ลาปาง เครองมอทในการวจยเปนแบบสอบถามกลมตวอยาง จำนวน 554 คน วเคราะหโดยใชสถตเชงพรรณนา เพอหาตา ความถ และคารอยละ และทดสอบความสมพนธของ ตวแปรตวยสถต ไดสแควร (Chi-Square Test of Independent) กาหนดความเช อม น 95% ให P value < .05 Significant Laurel (๕) ท .05 และทดสอบความสมพนธของตวแปร ในลกษณะ เปนเสนตรง ใชสถต General Linear Model: Multuanate ผลการศกษา พบวามความรความเขาใจนโยบาย Thailand 4.0 ในภาพรวมอย ในระดบปานกลาง คดเปนรอยละ 65.9 และอย ในระดบ นอยทสด คดเปนรอยละ 34.1 มความรความเขาใจ การดำเนนชวตใน “โลกยค 4.0” อยในระดบ ปานกลาง คดเปนรอยละ 66.4 และอยในระดบนอย ทสด คดเปนรอยละ 33.6 มความรความเขาใจ นโยบายการศกษาตามนโยบาย Thailand 4.0 อยในระดบปานกลาง ตดเปนรอยละ 65.3 และอยในระดบนอยทสด คดเปนรอยละ 34.7 พบวาความสมพนธ เพศ อาย ระดบการศกษา และ อาชพ กบความรความเขาใจนโยบาย Thailand 4.0 ดวยสถตไอรสแควร (Chi-Square Test of Independent) กำหนด ความเชอมน 95% ให Pvalue<05 Sigmfcant Level (๕) ท 05 พบวา เพศ อาย ระดบการศกษา และอาชพแตกตางกน ทำใหมความรความเขาใจแตกตางกนอยางมนยสำคญ และทดสอบ

221 สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา, สรปผลการประชมโตะกลมไทย-สหรฐอเมรกา

ดานการจดการศกษาครงท 7 : สะเตมศกษา : วฒนธรรมการเรยนรสำหรบกำลงคนในศตวรรษ ท 21 (กรงเทพฯ: พรกหวานกราฟฟค, 2559), 26.

188

เปนการวดความสมพนธในลกษณะเปนแตนตรง ใชสถต GeneralLinear Model : Multivariate est. และพบวาตวแปรดานเพศ อาย และอาชพมความสมพนธผกผนกน เปนเสนตรง (ไปในทางตรงกนขาม) หมายถงประชากรศาสตร เพศ อาย และอาชพทแตกตางกน มความรความเขาใจ นโยบาย Thailand 4.0 ตางกนอยางมนยสำคญ222

กฤษณะ บหลน ศกษาเรองลกษณะผบรหารทางการศกษาทจะนำองคการไปสความสำเรจ ลกษณะผบรหารทางการศกษาทดควรนำองคกรไปสความสำเรจโดยยดการพฒนาสมรรถนะในตนเอง และสงเสรมการพฒนาสมรรถนะแกบคคลากรภายในสถานศกษา รวมถงผเรยน นอกจากนการสราง คณลกษณะของผนำทางการศกษาทดจงควรประกอบไปดวย 7 ลกษณะทสำคญในการนำพาองคการ ไปส ความสำเรจอาท การคดถงแผนกลยทธหรอการบรหารกลยทธของหนวยงาน ทกษะในการสอสาร มทกษะในการทำงานเปนทม มความเชอมนในตนเอง มากกวายดตนเองเปนใหญ การตดสนใจจาก ขอมลมากกวาสญชาตญาณ สนใจรายละเอยดของขนตอนและเนอหาของงาน และการควบคมอารมณตนเองได ดวยเหตน ผบรหารทางการศกษาทนำองคการไปสความสำเรจจงควรทจะยดเอา เปาหมายขององคการ เปนสงสำคญ ปจจยดงกลาวขางตนเปนปจจยทจะทำใหผบรหารสถานศกษาสามารถ “ครองตน ครองคน และ ครองงาน” ไดอยางสมดลอนจะนำองคการของทานไปสความสำเรจ ทมนคงและยงยนตอไปในความจรงแลวยงมลกษณะของผบรหารทจะทำใหองคกรไปสความสำเรจ โดยผบรหารควรปรบเปลยนหลกการคด และ วธการทำงานเพอขจดความลมเหลวไมใหเกดขนอก ตอไป ลกษณะของผบรหารทางการศกษาทจะนำองคการไปสความสำเรจนนม 7 ลกษณะดงน คอ 1.ไมควรใชเวลาสวนใหญไปกบการทำงานประจำวนมากกวาการทาแผนกลยทธหรอการบรหาร กลยทธของหนวยงาน ไดกลาวถงภาวะผนำ ทกษะ และทศนคตของผบรหารสถานศกษาใน ศตวรรษ ท 21 วาผนำสถานศกษาเปนบคคลทถกคาดหวงใหปฏบตตามคาสงของหนวยงานระดบจงหวดหรอ ระดบแผนกงาน เกยวกบงานบคลากร การจดซอจดจาง การงบประมาณ การจดทางเดนและสนาม เดกเลนท ปลอดภย ความสมพนธกบสารารณะ และอน ๆ ทจะทาใหการบรหารสถานศกษาเป นไปอยางราบรน ดงนน จงเหนไดวาผบรหารเปนจำนวนมากในองคกรแบบไทย ๆ ทไมสามารถบรหารงานและจดสรรเวลาในการ ทำงานอยางถกตองคอ มกจะเคยชนกบการสงงาน มอบหมายงาน ควบคม งาน แกปญหาเฉพาะหนาประจำวนของงานและชอบทำงานในเรองทตนเองชอบทามากกวาการใชเวลาในการศกษาขอมล ขาวสารทงภายใน องคกรและภายนอกองคกรเพอกำหนดทศทางของ หนวยงานวา ในแตละปหรอแตละเดอนหรอแตละสปดาห หนวยงานของตนเองหรอองคการของตนควรทาเรองอะไรและทาอยางไร ไมไดเปนผรเรมใหเกดการเปลยนแปลง บรหารการเปลยนแปลงเพอ

222 กรวก พรนมตร, “ความรความเขาใจนโยบาย Thailand 4.0 ในจงหวดเชยงใหมและ

ลาปาง” วารสารวชาการพระจอมเกลาพระนครเหนอ 27, 4 (ตลาคม - ธนวาคม 2560).

189

เพมมลคาของผลงานในทศทางทควรจะเปน ตวอยางเชน เคยมโอกาสไปบรรยายใหสถานศกษา ระดบอดมศกษาแหงหนงซงมหวหนาภาควชาซงเปนผบรหารระดบตนมาฟง เปนจำนวนมาก ไดถามคำถามผบรหารเหลานนวา “ในฐานะททานเปนหวหนาภาควชานและทำงานนมา นานหลายปแลว ทานพอจะบอกไดไหมครบวาในปหนา ภาควชาของทานควรจะทำงานเรองอะไรจงจะเหมาะสมกบสถานการณและเพราะอะไรจงควรทำงานเรองนน” คำตอบททำใหประหลาดใจมากคอหลายคนตอบวา "ยงไมทราบเพราะผใหญยงไมไดสงการลงมาวาปหนาจะใหหนวยงานนทำเรองอะไร” กยอนถาม กลบไปวา “คณทำงานอยกบขอมลทกวน คณเหนปญหาทกวน ทำไมคณไมเสนอผใหญละครบวา ในฐานะทคณทำงานอยตรงน คณเหนวาควรทำเรองอะไรกอนหลง เพราะอะไร ทำไมคณไมนำเสนอผใหญ ผใหญจะมาทราบขอมลในรายละเอยดไดดกวาคณไดอยางไรในเมอผใหญไมไดมานงทำงานตรงน" ฉะนนเราจงควรเปนผกำหนดกลยทธ ดำเนนกลยทธ ประเมนและตดตามผลกลยทธตาง ๆ ไดดวย ตวเองได แลวนำเสนอผบงคบบญชาตอไป แมวาทานอาจไมยอมรบหรอเหนดวยแตในฐานะผทอยกบตนตอของปญหา การเสนอแนวทางปรบปรงแกไขหรอการเสนอแผนจงความเปนหนาทของเราเอง 2. มทกษะในการสอสาร คอ ทกษะการพดจงใจ การฟง การอาน การตความขอมลขาวสารและ การเขยน ผบรหารสถานศกษาในองคการแบบไทย ๆ สวนใหญจะขาดโอกาสทจะไดรบการฝกฝนเรองทกษะ การสอสารอยางครบถวน ทงนทกษะการสอสารเปนทกษะทสำคญ ปจจบนนทกษะการสอสารถอเปน สมรรถนะทสำคญขอหนงทเปนดชนชวด (KPI) วาผบรหารทานนนจะสามารถเตบโตขน เปนผบรหารในระดบท สงกวาเดมไดหรอไม ผบรหารสไตลแบบไทย ๆ สวนใหญ มกจะถนดการดาลกนองหรอการพดแบบทำราย 3. มทกษะในการทำงานเปนทมมคำกลาววาคนไทยนนถาใหทำงาน แบบททำคนเดยวแลวจะไมแพชาตไหนแตถาใหทำงานแบบเปน ทมแลวมกจะส ชาตอ นไมได ถาคำกลาวน เปนจรงแปลวาเราขาดทกษะในการทำงานเปนทมอยางมาก ทำไม เปนเชนนน ตามหลกการพบวา ทกษะการทำงานเปนทมทสำคญนนตองเรมจากทกคนในทมตองมจดมงหมาย เดยวกนและทมเทใหงานสำเรจตามเปาหมายอยางสดความสามารถ เมอเกดปญหาในการทำงานตอง ถอเปน ความรบผดชอบของทกคนในทมและตองใหทกคนในทมมสวนชวยกนคดหาสาเหตและกำหนดแนวทางแกไข รวมกน เปดโอกาสใหทกคนในทมมสวนรวมในการเสนอความคดเหน ในการทำงาน ในการปรบปรงหรอหา วธการทำงานทดขน ควรมการสอสารในทมแบบสองทางคอ เปดโอกาสใหซกถามไดถาไมเขาใจหรอสงสย และ ทสำคญอกขอหนงคอ ทกคนตองเรยนรงานของคนอน ๆ ในทมดวยวาเขามขนตอนการทำงานอยางไร เวลา เกดปญหาในการทำงานควรหนหนามาปรกษากนวาอะไรคอสาเหตของปญหาและจะปองกนอยางไร แกไข อยางไรใหมากกวาการตำหนวา ใครเปนคนทำผด 4. มความเชอมนในตนเอง มากกวายดตนเองเปนใหญเปนทนาเสยดายวาระบบการศกษาในเมองไทยเราแตกอนนนเนนสรางคนใหเปนคนเกงมากกวาเนน สรางคนใหเปนคนด คนเกงหมายถง สอบไดทหนงของหอง ไดเหรยญทอง เรยนจบมาไดปรญญาหลายใบ ได เกยรตนยม

190

จะเปนทยอมรบของพอแมและเพอนฝง คานยมแบบนทำใหคนเกงหลายคนมโลกทศนวาตนเอง เกงกวาคนอนมาตงแตตอนทเปนเดก และมองคนอนวาตอยกวาตนเอง ตนเองอยในระดบทสงกวาคนอน เวลา ทตนเองพดอะไร หรอทำอะไร คนอน ๆ ควรฟงและทำตาม ไมควรเถยงหรอแยงเพราะตนเองประสบความสำเรจในทกเรอง โลกทศนแบบนทำใหขาดการรบฟงเพอนรวมงาน คดวาตนเองร ในทกเรองดกวาคนอน และไมเปดใจกวางใหคนอนทไมเหนดวยกบความเหนของตนเองวจารณตนเองได ทำใหเกดปญหาในการ ทำงานรวมกบคนอน คนเกง ๆ หลายคนไมสามารถทำงานรวมกบคนอนได เพราะความคดเชนน ถาหากไปเจอ ลกนองหรอคนใกลชดทหวงจะประจบประแจงเพอเอาดใสตวเองดวยแลวยงทำใหผบรหารแบบนหลงทศทาง ไปกนใหญเพราะผใกลชดจะใหความเหนวา “ดแลวครบ ทาน ถกตองแลวครบ ดทกอยางครบ” ผบรหารทด ควรมความเฉลยวใจไมรบฟงขอมลดานเดยว ควรคดแบบหลาย ๆ ดานและไมควรเชอคนทใหขอมลดานเดยว โดยเฉพาะคนใกลชด เพราะในโลก ความเปนจรงไมมใครททำงานอะไรโดยไมผดพลาดหรอสมบรณแบบ ผบรหารทดควรพยายามคนหาขอผดพลาดของตนและนำมาปรบปรงแกไข ดกวาการทช นชอบในคำชมเชย ของคนใกลชดเพยง ไมกคน 5.ตดสนใจจากขอมลมากกวาสญชาตญาณ ผบรหารระดบสงและระดบกลางหลายคนเวลาจะตดสนใจเรองสำคญ ๆ ตาง ๆ นนจะอาศยประสบการณ ตนเองเปนหลก ตดสนใจจากความเชอและ ทศนะของตนเอง เพราะทผานมาตนเองตดสนใจไดถกยงไมเคยผด การคดเชนนอนตรายมากตอ การบรหารสถานศกษาเพราะจะขาดการปรกษาผอนทเกยวของและขาดการศกษา ขอมลทเกยวของ ยคสมยเปลยนไป บรบทของสงคม เงอนไขตาง ๆ ในการดำเนนธรกจเปลยนไป เราอาจะเปน คนทเกง ทสด ตดสนใจไมเคยผดพลาดในอดตหรอพลายนอยมากแตอยาลมวาโลกเปลยนไปแลว เปลยนอยางลกษณะผนำทางการศกษาทจะนำองคการไปสความสำเรจ รวดเรว วธคดในอดต ขอมลทเรามอยอาจจะไมเหมาะกบสมยน อาจจะไมสอดคลองกบความจรงในสมยน บางอยางอาจจะยงใชไดแต หลาย ๆ อยางอาจจะเปลยนไปการตดสนใจของผบรหาร สมยใหมควรอาศยขอมลเปนหลกและ ปรกษา ขอความคดเหนรวมกนจากทมงานทเกยวของทกคน ควรคด เปนทมและตดสนใจเปนทมจะเหมาะสมกวา เชน สมมตวาเราตองการเพมยอดผเรยนในมหาวทยาลยให เพมขนกวาเดมเพราะยอดสมครใน 3 ปทผานมามยอดสงขนเร อย ๆ ทานคดวานาจะมยอดสงขนไปเรอย ๆ อกในอนาคต อยากจะซออปกรณและสอการเรยนการสอนเพมหรอพฒนาคณภาพสอการสอนใหทนสมยกวาเดมจะไดผลตบณฑตไดมคณภาพมากขน ความจรงทานอาจจะตดสนใจเองไดเพราะทานเปนผบรหาร มหาวทยาลย มอำนาจอยแลว แตถาจะใหรอบคอบขนทานควรศกษาขอมลวาอะไรคอ สาเหตทแทจรงททำใหสนคาของทานขายไดดใน 3 ปทผานมา ทานอาจจะพบวาจรง ๆ แลวเปนเพราะวา มคแขงบางรายทเปนมหาวทยาลยอยางเดยวกบทานปดกจการลงหรอประสบปญหาบางอยางททำให เขาผลตบณฑตไดนอยลงในขณะทกำลงความตองการของตลาดขณะนนเพมขนจงเปนสาเหตททำให บณฑตของทานมงานทำไดดใน 3 ป ท ผานมา คนมาสมครกบมหาวทยาลยของทานอยางไมม

191

ทางเลอกอนจงตองมาสมครเรยนกบทานแตถาทาน จะขยายยอดสมครในปนหรอปหนา สถานการณ อาจจะเปลยนไปเพราะเกดมคแขงรายใหมในตลาดเพมขน หลายรายทำใหมกำลงการผลตบณฑตเพมและความตองการในตลาดลดลง ฉะนนถาผลตเพมอกกำลงการผลต จะเกนกวาความตองการของตลาด ทำใหทานอาจจะตองลดคาเลาเรยนลงเพอแขงขนกบคแขงใหม ๆ และทำใหมหาวทยาลยของ ทานมรายไดลดลง ถาหากทานทานรบฟงขอมลจากทมงานของทานอยางรอบดานทานจะไดขอมลทเปนประโยชนเพมขนมากกวาการตดสนใจโดยลำพงคนเดยว 6. สนใจรายละเอยดของขนตอนและ เนอหาของงานมผบรหารเปนจำนวนมากในหลายองคกร รวาเขาตองการผลลพธอะไรจากการสงงานและมอบหมายงานในแตละเรองใหลกนองและมกจะกำชบกบลกนองวาตองทำงานใหไดตามผลลพธ หรอเปาหมายทตนเอง ตองการ ภายในเวลาทกำหนด แตตนสงงานหรอมอบหมายงานไมสนใจเลยวาลกนองจะไปทำวธไหนเพอใหได ผลงานตามทหวหนาตองการ หวหนากำหนดแตผลลพธทตองการ แตหวหนาไมไดเปนคนลงมอไปทำแบบน เปนอนตรายมากเพราะหวหนาหรอคนสงจะไมทราบขนตอน ของการทำงานของลกนอง ปญหาทลกนองพบในขณะปฏบตงาน จงไมสามารถชวยแกปญหาใหลกนองไดและอาจถกลกนองหลอกไดโดยเสนอขอมลทผด ๆ รายงานใหทราบ หวหนาทไมรขอมลและขนตอนการปฏบตงานของลกนองกอาจจะเชอขอมลทลกนอง รายงาน ฉะนนผบรหารทดตองศกษา ขนตอนการทำงานทงหมดทลกนองทำผลงานมาสงตนวาเขามขนตอน การทำงานอยางไร มปญหาอะไรบาง เราจะชวยเขาไดอยางไร ไมไดบอกวาใหทานผบรหารตองลงไปลวงลก ทกเรองอยางละเอยด แตอยากใหทานสนใจศกษาขนตอนการทำงานตาง ๆ ในงานทกงานททานสงใหลกนองทำและศกษา ขอจากดหรอปญหาตาง ๆ ทลกนองพบในการทำงานเพอการระดมความคดหาทางปองกนและแกไข ปญหารวมกนตางหาก 7. สามารถควบคมอารมณตนเองไดขอนผ บรหารแบบไทย ๆ เปนกนมาก โดยเฉพาะผบรหารระดบสงและเจาของกจการ (ไมใชทกคน) ทำไมถงเปนเชนนน เพราะวาผบรหารระดบสงและเจาของกจการเปนบคคลทอยในตำแหนง ทสงมากในองคกรจนไมมใครกลาพอทจะไป วพากษทานเหลานนไดเพราะกลวจะถกทำโทษ ความจรงแลว ผบรหารเหลานนาเหนใจมากเพราะเวลาทำอะไรผดพลาดหรอไมเหมาะสม พวกเขาจะไมร ตววาตวเองกำลงทำเร องทไมเหมาะสม เปนคนทมองไมเหนตนเองคอ ไมรวาภาพลกษณของตนเองในสายตาคนอนเปนอยางไร เวลาเกด ความไมพอใจในเรองใดกจะแสดงอารมณโกรธออกมาใหคนอนหรอลกนองร เชน ดาลกนองดวยคำท ไมสภาพ สหนาแดง มอส น กำมอแนนเหมอนจะชกกบใครสกคน พดจาเสยงดงมากกวาปกต สงเหลานคอ สญญาณทสงมาใหคนอนเหนวากำลงโกรธแลวนะ เพอใหคนอนรวาจะไมพอใจนะอยาทำ แบบนนอกนะ ถา เปนแบบนกแสดงวาเขากำลงแสดงพฤตกรรมไปตามอารมณ อารมณกำลงควบคมพฤตกรรมของเขา เขา ควบคมตนเองไมไดแตเขาถกอารมณควบคม การเปนนกบรหารทดไมไดแปลวาคนคนนนไมตองมความ โกรธแตคนทเปนนกบรหารทดจะแตกตางกบนกบรหารทวไปตรงท เม อเขามความโกรธแลวเขาสามารถ ควบคมความโกรธนนไดโดยไมแสดงออกมาใหคนอนร แต

192

ในขณะทกำลงโกรธอยน นเขายงสามารถเลอกใช พฤตกรรมทดแสดงออกกบคนทเขากำลงโกรธ ตางหาก ทานจะทำเชนนไดตองมาจากการฝกฝนไมใช ปลอยใหอายมากขนแลวมนจะทำไดเอง ดงนนการฝกฝนทวานคอ การฝกสตใหรเทาทนในอารมณตนเองและในขณะทกำลงโกรธใหคดพจารณา ถงผลลพธทจะเกดขนกอนวาถาหากแสดงพฤตกรรมแบบนนออกไปผลลพธจะเปนเชนไร เราควร เลอกใช พฤตกรรมทเหมาะสมแสดงออกตอผอนแมวาเราจะกำลงโกรธกตาม ถาหากเราฝกสตและคดพจารณาเลอกใชพฤตกรรมตนเองไดอยางเหมาะสมบอย ๆ ตอไปอารมณจะไมสามารถควบคมพฤตกรรมของคณไดแตตวคณ ตางหากทจะเปนผกำหนดพฤตกรรมตนเองไมใชอารมณ223

ดารณ บญครอง ศกษาเรองวเคราะหแนวทางการจดการศกษาไทยกบการขบเคลอน การศกษา โดยวตถประสงคการศกษาครงนเพอแนวทางการจดการศกษาไทยกบการขบเคลอนการศกษาสยคไทยแลนด 4.0 มเปาหมายเพอวเคราะหแนวทางการจดการศกษาไทยในปจจบน โดยเฉพาะในแผนพฒนาการศกษาของกระทรวงศกษาธการ ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 - 2564) กบการ ขบเคลอนการศกษาสยคไทยแลนด 4.0 การวจยนเหนความสำคญของการจดการศกษาทมคณภาพและสอดคลองกบการขบเคลอนประเทศไปสยคไทยแลนด 4.0 ทจะเปนพลงตอการขบเคลอนและ สรางการเปลยนแปลงและความไดเปรยบเชงแขงขนในทกดาน โดยพบวาแนวทางการจดการศกษาของไทยมแนวโนมของการมงสการขบเคลอน ไปสยคไทยแลนด 4.0 ในหลายดาน ประกอบดวย ดานการพฒนาความคดสรางสรรค ในกระบวนการจดการเรยนการสอนเพ อพฒนานวตกรรม การพฒนาความเปนมออาชพ ของบคลากรทางการศกษา การสงเสรมและพฒนาระบบเทคโนโลย ดจทลเพอการศกษา และดานการสรางความรวมมอเพอพฒนาองคความรและการมงเขาสอาชพ224

ชอพฤกษ ผวก ศกษาเรองแนวทางการพฒนาทนวฒนธรรมนวตกรรมสไทยแลนด 4.0 มกรอบการวจยทครอบคลมทางดานการศกษาซงการศกษาเปนสวนหนงของวฒนธรรมของชาตจาก การศกษา พบวาการวจยและพฒนาการนำเทคโนโลยสมยใหมมาใชและพฒนานวตกรรมเพอสรางคณคาและมลคาใหแกสนคาและบรการทางวฒนธรรมเพมมากขนใน 4 ลกษณะทสำคญ คอ 1. อยบน พนฐานของความรและภมปญญา (Knowledge Based) 2. มความคดสรางสรรคและนวตกรรม (Creative & Innovation) 3. มความโดดเดนหรอสรางความแตกตาง (Differentiation) 4. มตวตนท เปนเอกลกษณหรอตราสนคา (Brand) ทชดเจน นอกจากนเพอใหการขบเคลอนการพฒนาวฒนธรรม

223 กฤษณะ บหลน, “ลกษณะผบรหารทางการศกษาทจะนำองคการไปสความสาเรจ”

Dusit Thani College Journal 11, 1 (January - April 2017). 224 ดารณ บญครอง, วเคราะหแนวทางการจดการศกษาไทยกบการขบเคล อน

การศกษาสยคไทยแลนด 4.0, สำนกวชาศลปศาสตร มหาวทยาลยวลยลกษณ (นครศรธรรมราช : สารอาศรมวฒนธรรมวลยลกษณ, 2560), 1-3.

193

ไทยส Thailand 4.0 อยางเปนรปธรรมจาตองเรงสงเสรมการพฒนาอตสาหกรรม สรางสรรค วฒนธรรมและบรการใหมมลคาโดยอาจเรมจากสนคาและการบรการทางวฒนธรรมทมศกยภาพ225

สบน มขธระโกษา ศศรดา แพงไทยและเอกอนนต สมบตสกลกจ ศกษาเรองความเปน มออาชพของผบรหารสถานศกษายคไทยแลนด 4.0 จากไทยแลนด 4.0 โมเดลใหมของการขบเคลอน เศรษฐกจประเทศไทยทมงปรบเปลยน โครงสรางเศรษฐกจไปสเศรษฐกจทขบเคลอนดวยนวตกรรม (Value –Based Economy) เพอกาวขามกบดกประเทศรายไดปานกลาง การจดการศกษาในยคน จงตองมงใหผเรยนมความสามารถในการสรางสรรคนวตกรรมและเทคโนโลยเพอเพมขดความสามารถ ในการแขงขนผบรหารสถานศกษาถอวาเปนกญแจสำคญแหงความสำเรจในการจดการศกษาใหมคณภาพและมอทธพลสงสดตอคณภาพและผลลพธทเกดจากการบรหาร ดงนนผบรหารสถานศกษา ในยคไทยแลนด 4.0 ตองมคณสมบตท โดดเดนเหมาะสมเปนผ ท ม ความร ความสามารถและ ประสบการณสงในงานททำหรอเปนผทความเชยวชาญเปนพเศษและมองคประกอบความเปนมออาชพ กลาวคอมคณลกษณะทด มทกษะยคใหมมความเปนผนำทางวชาการบนพนฐานคณธรรมจรยธรรมเพอนำพาสถานศกษาสเปาหมายทกำหนดไว สามารถสนองตอบตอการแขงขนและทนสมยเหมาะสมกบยคไทยแลนด 4.0226

ธรวฒน แสงสวาง ศกษาสภาพ ปญหาและแนวทางพฒนาการใชเทคโนโลยสารสนเทศ ทางการศกษาส ไทยแลนด 4.0 ในโรงเรยนประถมศกษา สงกดสำนกงานเขตพ นท การศกษา ประถมศกษาบงกาฬ วตถประสงค การวจยครงนมความมงหมายเพอ 1) ศกษาสภาพและปญหา การใชเทคโนโลยสารสนเทศทางการศกษาสไทยแลนด 4.0 ในโรงเรยนประถมศกษา สงกดสำนกงาน เขตพนทการศกษาประถมศกษาบงกาฬ 2) เปรยบเทยบสภาพและปญหาการใชเทคโนโลยสารสนเทศทางการศกษาส ไทยแลนด 4.0 ในโรงเรยนประถมศกษาสงกดสำนกงานเขตพ นท การศกษา ประถมศกษาบงกาฬ ตามความคดเหนของผบรหารโรงเรยนและครผสอน จำแนกตามสถานภาพการดำรงตำแหนง ประสบการณในการปฏบตงาน และขนาดโรงเรยน และ 3) หาแนวทางพฒนาการใชเทคโนโลยสารสนเทศทางการศกษาของครผสอนในโรงเรยนประถมศกษา สงกดสำนกงานเขตพนท การศกษาประถมศกษาบงกาฬ กลมตวอยาง ไดแก ผบรหารโรงเรยนและครผสอน สงกดสำนกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาบงกาฬ ปการศกษา 2560 จำนวน 308 คน จำแนกเปนผบรหาร

225 ชอพฤกษ ผวก , “แนวทางการพฒนาทนวฒนธรรมนวตกรรมส ไทยแลนด 4.0”

(รายงานสบเนองจากการประชมวชาการระดบชาต คร งท 4 สถาบนวจย มหาวทยาลยราชภฏกาแพงเพชร - 22 ธนวาคม 2560), 134-135.

226 สบน มขธระโกษา และศศรดา แพงไทย, “ความเปนมออาชพของผบรหารสถานศกษายคไทยแลนด 4.0” วารสารสถาบนเทคโนโลยแหงสวรรณภม 4, 2 (December 2018): 453 - 461.

194

โรงเรยน จำนวน 86 คน และครผ สอน จำนวน 222 คน เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล เปนแบบสอบถามเกยวกบสภาพและปญหาการใชเทคโนโลยสารสนเทศทางการศกษาในโรงเรยนประถมศกษา มคาอำนาจจำแนกของแบบสอบถามรายขออยระหวาง 0.237– 0.780 และคาความ เชอมนทงฉบบเทากบ 0.923 และแบบสมภาษณแนวทางพฒนาการใชเทคโนโลยสารสนเทศทางการศกษาในโรงเรยนประถมศกษาสไทยแลนด 4.0 สถตทใชในการวเคราะหขอมล ไดแก คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน การทดสอบท (t - test) ชนด Independent Samples การทดสอบเอฟ (F - test) และการวเคราะหความแปรปรวนทางเดยว (One way ANOVA) ผลการวจยพบวา 1. สภาพการใชเทคโนโลยสารสนเทศทางการศกษาสไทยแลนด 4.0 ในโรงเรยนประถมศกษา โดยรวม และรายดานทกดานอยในระดบมาก สวนปญหา โดยรวมและรายดานทกดานอยในระดบนอย 2. สภาพและปญหาการใชเทคโนโลยสารสนเทศทางการศกษาสไทยแลนด 4.0 ในโรงเรยนประถมศกษา จำแนกตามสถานภาพการดำรงตำแหนง พบวา ท งโดยรวมและรายดานทกดานไมแตกตางกน 3. สภาพและปญหาการใชเทคโนโลยสารสนเทศทางการศกษาสไทยแลนด 4.0 ในโรงเรยนประถมศกษา จำแนกตามประสบการณในการปฏบตงาน พบวา ทงโดยรวมและรายดานทกดาน แตกตางกนอยางมนยสำคญทางสถตท ระดบ .01 4. สภาพและปญหาการใชเทคโนโลยสารสนเทศทางการศกษาส ไทยแลนด 4.0ในโรงเรยนประถมศกษา จำแนกตามขนาดโรงเรยน พบวา ทงโดยรวมและรายดาน ทกดาน แตกตางกนอยางมนยสำคญทางสถตท ระดบ .01 5.แนวทางพฒนาการใชเทคโนโลย สารสนเทศทางการศกษาสไทยแลนด 4.0 ในโรงเรยนประถมศกษา สงกดสำนกงานเขตพนการศกษาประถมศกษาบงกาฬ เสนอแนะไว 4 ดาน ประกอบดวย ดานวชาการ ดานงบประมาณ ดานการ บรหารงานบคคล และดานการบรหารทวไป ดงน 1. ดานวชาการ ควรมการนำเทคโนโลยสารสนเทศมาชวยในการวางแผนงานวชาการ และใชในการจดการเรยนการสอน 2. ดานงบประมาณ ควรมการใชเทคโนโลยสารสนเทศในการจดทำแผนงบประมาณ และการดำเนนการทเกยวของกบงบประมาณ 3. ดานการบรหารงานบคคล ดงน ควรมการนำเทคโนโลยสารสนเทศมาใชในการวางแผนอตรากำลง และเพอพฒนาบคลากร 4. ดานการบรหารทวไป ควรวางระบบสารสนเทศเพอการบรหารงานโรงเรยน ใหเปนระบบ เหมาะสมและสมบรณ ควรจดหาเคร องมออปกรณทางดานเทคโนโลยสารส นเทศ มความทนสมยและเพยงพอพรอมใชงาน227

227 ธรวฒน แสงสวาง, “สภาพปญหาและแนวทางพฒนาการใชเทคโนโลยสารสนเทศ

ทางการศกษาสไทยแลนด 4.0 ในโรงเรยนประถมศกษา สงกดสำนกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา บงกาฬ” (ปรญญามมหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา คณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฏ สกลนคร, 2561).

195

พระมหาวรพงศ กสลชโย ศกษาเรองภาวะผนำในการบรหารองคกรยค 4.0 พบวา ภาวะ ผนำในการบรหารองคกรยค 4.0 ผนำจะตองมความสามารถชกจงชนำบคคลอนใหปฏบตหนาทได สำเรจตามเปาหมายทวางไวไดอยางมประสทธผลและมประสทธภาพ สามารถนำใหผอนมสวนรวม ในการสรางพนธกจ (Mission) วสยทศน (Vision) เพอพฒนาองคกรใหทนตอการเปลยนแปลงในยคโลกาววฒน ในยคโลกาววฒนปญหาครอบครว สงคม เศรษฐกจในประเทศชาตเกดขนมากมายเพราะ ประชาชนเสอมจากศลธรรม หลายประเทศรวมทงประเทศไทยตางมงเนนพฒนาดานนวตกรรมตาง ๆ อนเปนปจจยแหงการพฒนาภายนอกจนลมพฒนาทางดานจตใจของคนในประเทศ ดงนน ผบรหารองคกรในทกระดบชนควรเรมปรบระบบความคด คำพดและการกระทำ เปลยนรปแบบ การบรหารองคกรโดยพฒนาดานนวตกรรมควบคไปกบการนำหลกการในโอวาทปาฏโมกขของพระสมมาสม พทธเจามาใชประพฤตปฏบตเพอขดเกลาจตใจของคนในองคกรไปจนถงประชาชนใน ประเทศชาต เมอผนำพฒนาประเทศชาตโดยใชหลกจรยธรรมนำจตใจ ประชาชนกจะอยดกนดมสข สงคมเศรษฐกจของประเทศชาตจะเปนไปตามแผนพฒนาชาต ๒๐ ป มนคง มงคง ยงยนไดอยางแทจรง228

อภภา ปรชญพฤทธศกษาเรองการพฒนารปแบบการผลตครเพอรองรบการศกษายค 4.0 การวจยครงนเปนการวจยเชงบรรยาย วตถประสงคและขนตอนการวจยดงน 1) วเคราะหสมรรถนะท จำเปนของครในการศกษายค 4.0 โดยการวเคราะหและ สงเคราะหเอกสาร และการสมภาษณผทรงคณวฒจำนวน 7 คน 2) วเคราะหจดแขงและจดออนของการผลตครปจจบนในประเทศไทย โดยการวเคราะหหลกสตร - การผลตครของคณะครศาสตร/ศกษาศาสตรในสงกดของมหาวทยาลยรฐ 2 แหงและมหาวทยาลยราชภฏ 2 แหง การวเคราะหเอกสารและงานวจยทเกยวของ และการสมภาษณ ผทรงคณวฒจำนวน 7 คน และสงเคราะหขอมลทง 3 สวน 3) วเคราะหการผลตครของประเทศท ประสบความสำเรจในระดบนานาชาต ไดแก การผลต ครในประเทศฟนแลนดและสงคโปร 4) พฒนา (ราง) รปแบบการผลตครสำหรบการศกษายค 4.0 โดยการประมวลและบรณาการขอมลทไดจากขนตอนวจยท1-3 และ 5) ตรวจสอบความเหมาะสมและความเปนไปไดของ (ราง) รปแบบการผลตคร สำหรบการศกษายค 4.0 โดยผทรงคณวฒจำนวน 6 คน ผลการวจยพบวา สมรรถนะทจำเปนสำหรบครในการศกษายค 4.0 ประกอบดวย 1) สมรรถนะแกนกลางของการศกษายค 4.0 10 ดาน ไดแก การคดแบบมวจารณญาณ การคดแกปญหาอยางสรางสรรคการสรางนวตกรรม ความเปนผประกอบการ การเปนผเรยนรตลอดชวต การใชเทคโนโลยสอสารและสารสนเทศ การมทกษะการทำงานรวมกบ ผอน การสอสารขามวฒนธรรม การมภาวะผนำและการมจตสาธารณะและ 2) สมรรถนะวชาชพคร 6 ดาน ไดแก ความเปนครและจรรยาบรรณวชาชพคร การพฒนาหลกสตร ความรลกในเนอหาวชา

228 พระมหาวรพงศ กสลชโย, ภาวะผนำในการบรหารองคกรยค 4.0 (กรงเทพฯ: วารสาร

สมาคมศษยเกา มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, 2561).

196

และวธวทยาการสอนการประเมนผลและการวจยเพอพฒนาการเรยนร การพฒนาผเรยนและการจด สภาพแวดลอมการเรยนร ผลการวเคราะหจดแขงและจดออนของการผลตครปจจบนในประเทศไทยพบวาการผลตครในประเทศไทยคอนขางมจดออนมากกวาจดแขง ในขณะทผลการวเคราะหการผลต ครในประเทศฟนแลนดและสงคโปรซงประสบความสำเรจในการผลตครพบวามลกษณะเดนคอมความเปนวชาชพนยมสง มกลไกการดงดดผสมครเขาศกษาทมผลการเรยนและตงใจเป นครและ มวธการคดเลอกทเขมขนและมหลายขนตอน หลกสตรเนนการวจยมสาระครอบคลมแกนความร ของวชาชพคร การจดประสบการณวชาชพอยางตอเนองมการเชอมโยงการเรยนรภาคปฏบตกบภาคทฤษฎ ใหความสำคญกบการคดเลอกครทเลยงและการสอนงาน เนนการจดการเรยนรเชงรกและผสมผสานการใชเทคโนโลย มการจดสภาพแวดลอมการเรยนรทเหมาะกบการศกษาในศตวรรษท 21 รปแบบการผลตครสำหรบการศกษายค 4.0 ทผานการตรวจสอบความเหมาะสมและความเปนไปได และปรบแกไขตามความคดเหนของผทรงคณวฒแลวใชชอวารปแบบการผลตครทเสรมสรางความเปนมออาชพและศกยภาพดานนวตกรรมและมชอยอวา PIE TE Model และชอเตมภาษาองกฤษวา Professional and Innovativeness Enhancement Teacher Education Model ท มองคประกอบ หลก 8 องคประกอบ ไดแก 1. วสยทศนและหลกการผลตคร 2. จดมงหมายการผลตครและสมรรถนะ ทพงประสงคของบณฑตคร 3. แนวทางการรบเขาศกษา 4. หลกสตรระดบปรญญาบณฑต 5. การฝก ประสบการณวชาชพ 6. การจดการเรยนการสอนและการประเมนผล 7. กจกรรมพฒนานสต นกศกษาครและ 8. สภาพแวดลอมการเรยนร229

เทวนฏฐ อครศลาชย ศกษาเรองแนวทางการจดการศกษาทางเลอกเพอยกระดบคณภาพ ผเรยนตามนโยบายประเทศไทย 4.0 พบวาเดกและเยาวชนรเทาทนการเปลยนแปลง มสวนรวมสามารถคดวเคราะหเพอปองกนภยธรรมชาตบรหารจดการพฒนาและรกษาสงแวดลอมเพอคณภาพ ชวตและสงคมทเปนมตรกบสงแวดลอมไดอยางยงยนโดยระบบการศกษาตองปรบเปลยนหลกสตรกระบวนการจดการศกษารองรบการเปล ยนแปลงทางธรรมชาต ส งแวดลอมและภยพบตท ทว ความรนแรง ซงเปนกระทบจากการขยายตวของเศรษฐกจและชมชนเมองสงผลใหทรพยากรธรรมชาตถกทำลายและเสอมโทรมลงอยางรวดเรว สรางมลพษตอสงแวดลอมมากขน ปลอยกาซเรอนกระจก ทำใหเกดภาวะโลกรอนสงขนรวมทงการเกดภยพบตทางธรรมชาตทมความถและรนแรงมากขนดวยซงสถานการณดงกลาวนลวนสงผลกระทบตอความมนคงทางอาหารของโลกและนำมาซงความสญเสย ทางเศรษฐกจและสงคมและทกประเทศตองใชทรพยากร การแกไขปญหาและผลกระทบทตอเนองอยางไมมทสนสดทกษะของประชากรในศตวรรษท 21 ทประชาคมโลกตองการกำลงคนในยคโลก 4.0

229 อภภา ปรชญพฤทธ, “รายงานการวจยการพฒนารปแบบการผลตครเพอรองรบ

การศกษายค 4.0” (กรงเทพฯ: คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2561).

197

เยาวชนตองมทกษะและสมรรถนะระดบสงมความสามารถเฉพาะทางมากขน มงเนนเพอใหผเรยน มทกษะในศตวรรษท 21 เพอใหไดความรและทกษะจำเปนในการดำรงชวต การประกอบอาชพและ การพฒนาเศรษฐกจและสงคมของประเทศทามกลางกระแสการเปลยนแปลง ซ งทกษะของคน ในศตวรรษท 21 ททกคนจะตองเรยนรตลอดชวต ระบบการศกษาจำเปนตองปรบเปลยนวธการเรยนการสอนใหประชาชนสามารถคดวเคราะห มเหตมผล เขาใจและยอมรบความคดเหนทแตกตาง แตสามารถอยรวมกนได รวมทงการแกไขปญหาดวยสนตวธและสมานฉนท230

สกญญา รอดระกำ ศกษาเรองการบรหารการศกษาตามแนวทางนโยบายไทยแลนด 4.0 นน ผ บรหารสถานศกษาเปนผท มบทบาท สำคญตอความสำเรจในการบรหารการศกษาเพราะนอกจากจะปฏบตหนาทตามภารกจของสถานศกษาแลวผบรหารสถานศกษายงเปนผเชอมนโยบายกบการปฏบตใหเปนรปธรรมในการจดการศกษา ดงน นผ บรหารสถานศกษานอกจากจะตองม คณลกษณะทดแลวตองมความรความสามารถเปนผนำครและบคลากรทางการ ศกษา ตลอดจนผปกครองและชมชนใหมารวมมอสงเสรมและสนบสนน การจดการศกษาใหบรรลผลสำเรจตาม เปาหมายทกำหนดไวผบรหารสถานศกษาในยคไทยแลนด 4.0 จะตองรเทาทนการเปลยนแปลงเปนนกคด นกพฒนา มวสยทศนในการบรหารงานทพรอมรบกบการเปลยนแปลงบรหารงานแบบ ประชาธปไตย รบความคดเหนของผอ น รวมคด รวมทำ รวมแกปญหากบบคลากรในองคกรและพฒนาสถานศกษาโดยใชนวตกรรมใหม คำนงถงการบรรลผลในวสยทศนและยทธศาสตรของโรงเรยน เปนหลก การศกษาไทยในยคไทยแลนด 4.0 การศกษาในยคไทยแลนด 4.0 ทการเรยนการสอนมงสอน ใหผเรยนสามารถนาองคความรทมอยทก หนทกแหงบนโลกนมาบรณาการเชงสรางสรรคเพอพฒนานวตกรรมตาง ๆ เพอตอบสนองความตองการ ซองสงคมดงนนการศกษายคใหมตองเนนแสวงหา การเรยนรไดเองอยางทาทาย สรางสรรคความรใหมตอยอด ความรเดม คดและประยกตใชความร ใหเกดประโยชนใหเหมาะกบตนเอง สงคม ตามสถานการณการจดการศกษา 4.0 จงตองนาเอาหลกการ เกยวกบยคสมยใหมทตรงความสนใจของชนพนเมองดจทล ทมชวตในโลกไซเบอรซงประกอบดวย การจดการศกษาทกอใหเกดการทำงานรวมกนบนไซเบอร โดยใชขดความสามารถของระบบเชอมโยง ทางฟสคลกบไซเบอรทมอปกรณสมยใหมชวย เชน สมารทโฟน แทบเลต ฯลฯ ดงนนจะตองฝกผเรยนใหใชทกษะการคดมากกวาใชความจา รวมถงสามารถทจะคดวเคราะหมเหตผลสามารถทจะเขาใจ เรยนรไดทกแหงและตองใหความสำคญในเรองของทกษะภาษาองกฤษ ในการสอสารและการเรยนการสอน รวมถงการเปนครทสามารถสรางนกเรยนทเกง ไมไดเปนครทมความรเพยงอยางเดยว เพราะครเปนรากฐานสำคญของการปฏรปการศกษาทจะตองแสวงหาความร ความคดสรางสรรคและ

230 สภาการศกษา, รายงานแนวทางการจดการศกษาทางเลอกเพอยกระดบคณภาพ

ผเรยนตามนโยบายประเทศไทย 4.0 (กรงเทพฯ: พรกหวานกราฟฟค, 2561), 34-35.

198

สงเสรมนวตกรรม ทงนการศกษาไทยในยค 4.0 จงตองจดการศกษาทงระบบตงแตประถมศกษา มธยมศกษา อาชวศกษาและ อดมศกษา โดยงานวจยตาง ๆ ของอดมศกษาตองเอามาใชไดจรง เพราะอดมศกษาเปนสวนสำคญในสงคม แนวโนมการพฒนาประเทศจงมงเนนทการขบเคลอนดวยนวตกรรมพฒนาระบบการศกษาใหสอดคลองกบการพฒนาอตสาหกรรมในยค “ประเทศไทย 4.0 หาความรมลกษณะเปดเขาถงไดงาย การแสวงหาความรจงทำไดรวดเรวเดกเยาวชนยคใหมมลกษณะเปนชนพนเมองทจทล Digital native ทำใหการเรยนการสอนแบบเกาในหองเรยนทใชวธการทอง เน อหา ตามแผนการสอน ตามกรอบหลกสตร หรอทำโจทย ทำขอสอบแบบเดมจงไมเหมาะกบการศกษายคใหม ดวยปจจยการเปลยนแปลงดงกลาวทำใหเหนถง ความสำคญของการเปลยนแปลง แนวคดทางการจดการศกษา คนทจะเปนกำลงในการพฒนาชาตในยคไทย แสนต 4.0 นอกจาก จะตองมทกษะจากความรตามหลกสตร (Cognitive skills) สวนหนงแลวยงตองมทกษะ อกสวนหนง คอทกษะทไดจากการทำงานของมนสมองสวนหนา ซงมาจากการหลอหลอมฝกฝน (Non Cognitive skills) ปฏบตใหเปนคนไมมกงาย รจกใชความคดใครครวญ ไตรตรอง แสวงหาการเรยนรไดดวย ตนเอง สรางสรรคแนวทางในการพชตแกปญหามความมงม นบากบน ถอวาเปนคณลกษณะท จำเปนตอง ปลกฝงใหกบเยาวชนทกคน นอกเหนอไปจากการใหความรเนอหาวชาในตำราเรยนท เรยกวา พทธศกษา พลศกษา จรยศกษาและหตถศกษา เปนทกษะททกคนตองมและจะตองสรางขนโดยการหลอหลอมฝกใหทำจนชำนาญจนตดเปนนสยทแสดงออกโดยอตโนมต คำวา จตตะ มานะ วรยะ อตสาหะ เปนเพยงความรทเราสอนใหจดจำแตเราไมเคยปลกฝงในยคนครอาจารยในสถานศกษาทกระดบ จะตองทำหนาทใหครบทงสอง สวน คอใหความรและปลกฝงนสยทเกดจากการพฒนา ทกษะตาง ๆ ของสมอง สวนหนา โดยอาศยกระบวนการสอน และการฝกใหทำซำ ๆ ใหมความมงมนบากบนมานะไมยอทองาย ๆ เพ อเพ มความสามารถใน การแสวงหาความร ไดดวยตนเองจาก องคความรผานทางนวตกรรมทเกดขนอยางไมหยดยง ดงนนแนวทางในการพฒนาระบบการศกษาของประเทศไทยทสอดคลองกบนโยบายการพฒนา ประเทศทยงยน จงตองนำแนวคด Education 4.0 ไปใชในการบรณาการการจดการเรยนการสอนดวยการใช เทคโนโลยแสวงหาความร ตอยอด องคความร และเปนการศกษาสอนาคต ทเนนการผลตคนไปสรางสรรค นวตกรรมอยางแทจรง บทบาท ผบรหารสถานศกษา ผบรหารสถานศกษามหลายบทบาทขนอยกบ ภารกจและกจกรรมการบรหาร ซงการบรหารใหประสบ ความสำเรจตองอาศยหลายปจจยเขามาเกยวของการบรหารงานการศกษา ในยคปจจบนจะตองสอดคลองกบการเปลยนแปลงของสงคมโลกโดยเฉพาะสงคมแหงการเรยนรในยค ของเทคโนโลยในการเชอมโยงขอมลตาง ๆ ซองทกภมภาคของโลกเขาดวยกน ผบรหารจะตองแสดงบทบาทอยางเตมทและใชกลยทธและเทคนคการบรหารระดบสงจงจะสามารถนำพาองคกรสความสำเรจ การพฒนาสถานศกษาและสภาพแวดลอมทางการศกษา แมวาจะมการเคลอนไหวระดบชาตเกยวกบการบรหารจดการศกษาแหงศตวรรษท 21 แลวกตามแตการเคลอนไหวเรองนกไดขาดหายไปทำให

199

ขาดความ ตอเนอง ดงนนผบรหารสถานศกษาทกระดบตระหนกในการตดสนใจดำเนนการใหภารกจ ของสถานศกษาทตองรบผดชอบมการสรางคณภาพสำหรบอนาคตอยางจรงจงความเขาใจโดยเรงดวน อยางไรกตามโจทยปญหาเบองตนสำหรบผบรหารสถานศกษาในไทยแลนด 4.0 ไดแก 1. จะบรหาร จดการสถานศกษาอยางไรใหนกเรยน นกศกษาทกคนมศกยภาพสงสดและเปนมนษยทสมบรณครบถวนตามทกษะไทยแลนด 4.0 2. จะทำอยางไรใหนกเรยนนกศกษาถอวาการเรยนรเปนกจกรรม ทตองทำตลอดชวต 3.จะทำอยางไรใหสถานศกษาตอบสนองความหลากหลายทางวฒนธรรมและ ความเทาเทยมกนของมนษยการบรหารในสภาวะทแตกตางกนและมการเปลยนแปลง เปนการบรหารหรอการจดการทตอบสนอง ตอสภาวการณทเผชญอย องคกรนนมความแตกตาง เผชญกบสภาการณ ทแตกตางกน ดงนนจงตองการวธการในการบรหารหรอการจดการทแตกตางกน ผบรหารจะตอง ตระหนกและตอบสนองตวแปรตามสถานการณทสงผลกระทบมายงองคกรรวมทงจำเปนตองศกษาและพยายามแปรสถานการณทเผชญอยกอนทจะตดสนใจหาทางเลอกทดทสดเพอประสานงาน ในกจกรรมทตองกระทำทงหมดขององคกร บทบาทผบรหารสถานศกษาในยคไทยแลนด 4.0 การบรหาร สถานศกษาในยคไทยแลนด 4.0 ผบรหารสถานมบทบาท ดงน 1. ผบรหารตองทำความรจกกบ การเปลยนแปลง (Change) การเปลยนแปลงทเกดขนมาจากการแขงขนทไรพรมแดน โลกกำลงอยใน ยคของเทคโนโลยและขาวสารความรเปนสงสำคญททำใหเกดความไดเปรยบในการแขงขน ดงนน เม อผ บรหารเขาใจถงการเปลยนแปลงแลวกจะสามารถจดการกบการเปลยนแปลงได โดยการ เปลยนแปลงจะเกดขนอยตลอดเวลาและมผลกระทบหรอมปฏสมพนธกบองคกร 2. ผบรหารตองสรางการเปลยนแปลง (Change Intervention) ดวยการวางแผนปฏบตการในการปรบแตงสงตาง ๆ ใหแตกตางจากเดมโดยอาจจะกระทำอยางรวดเรวหรอกระทำอยางคอยเปนคอยไป การบรหาร ความเปลยนแปลงนน ผบรหารตองเขาใจถงการเปลยนแปลงกอนแลวจงกำหนดเปาหมายและเลอก วธท จะนำมาใชในการจดการกบความเปล ยนแปลงซ งตองอาศยการวางแผนการเปลยนแปลง เชงกลยทธแลวจงนำไปปฏบตตามแผนทตองอาศยความเขาใจและความรวมมอ จากทกคนในองคกร โดยผบรหารจะตองมการ เสรมแรงใหกบความเปลยนแปลงโดยการชแจงใหบคลากรในองคการทราบถงความเปลยนแปลงหรอการปรบปรงทไดเกดขนแลวและแสดงความขอบคณตอบคคลทเกยวของ และมสวนชวยใหเกดความเปลยนแปลง แลวจงทำการประเมนผลตอไป 3. ผบรหารตองเปนตวแทน ความเปล ยนแปลง (Change Agent ดวยการเปนผ นำการเปล ยนแปลง หรอมหนาท ในการจด กระบวนการเปลยนแปลงภายในองคกรเพอพฒนา เนนผลการปฏบตงานโดยสวนรวมมากกวาการเนน ไปทผลงานของแตละคนในองคกร บคลากรในองคกรรบรถงผลการดำเนนงานขององคกร เพอให ทราบถงสถานการณและวกฤตการณตาง ๆ ทองคกรเผชญอย เชน จดแขง จดออน โอกาส อปสรรค ดงนนผบรหารจงตองมการใชขอมลและสารสนเทศเพอใชในการกำหนดยทธศาสตรและการนำ ยทธศาสตรไปสการปฏบต ตระหนกถงศกยภาพของสถานศกษาตอการเปลยนแปลง 4. ผบรหารตอง

200

เปนนกปฏรปเปนนกคด นกพฒนา ตองทนตอการเปลยนแปลงของโลกมวสยทศนใน การบรหารงาน ทพรอมรบกบเปลยนแปลง ไมยดตดตอสงใด 5. ผบรหารตองสงเสรมประชาธปไตย บรหารงานแบบประชาธปไตย รบความความคดเหนของผอน รวมคด รวมทำ รวมแกปญหากบบคลากรในองคกร 6. ผบรหารตองเปนผประสานงานในองคกรใหเกดการทำงานทราบรน มงใหเกดประสทธภาพในการ ทำงาน และประสานงานนอกองคกรใหเกดภาคเครอขายรวมคด รวมจดการศกษา 7. ผบรหารตองเปนผประนประนอม พยายามไมใหผใตบงคบบญชาเกดความขดแยงในองคกร เปนผ ประนประนอม เมอเกดปญหา ผอนหนกใหเปนเบา 8.บรหารตองใหความสำคญกบการประชาสมพนธ ผบรหารตอง สนบสนนใหทกคนทำวจย รายงาน ผลการดำเนนงาน และนำรายงานมาประชาสมพนธใหผเกยวของ และสาธารณชนทราบ 9.ผบรหารเปนนกประชาสงเคราะห ผบรหารจะตองใหความชวยเหลอผรวมงาน ทกเรองเปนหวงเปน ตลอดเวลา จะประสานงานกบหนวยงานอนเพอใหความชวยเหลอผรวมงาน การพฒนาบคลากรจะพฒนาอยางตอเนองใหทกคนมความกาวหนาในอาชพ และครอบครวอยเสมอ มการใหอภยเพอนรวมงาน ไมมการ ตกเตอนอยางรนแรง ผรวมงานจะมความสขมากในการทำงาน เปนกลยาณมตรกบทกคน 10. ผบรหารทองมความสามารถในการแกปญหา โดยการนำยทธศาสตร การมสวนรวมและเหตการณ มาใชเปนฐานในการแกปญหาตาง ๆ ในองคกร ทงนผบรหารควรมการศกษา รายระเอยดของเหตการณ มการ ทดสอบสมมตฐาน การวเคราะห การแกปญหา มการแกปญหาโดยใชนวตกรรมใหม โดยคำนงถงการบรรลผล ในวสยทศนและยทธศาสตรของโรงเรยนเปนหลก231

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษาศกษาวจยเรองสภาวะการศกษาไทยป 2559/2560 แนวทางการปฏรปการศกษาไทยเพอกาวสยค Thailand 4.0 พบวา 1) ดานโอกาสทางการศกษากลมวยเรยนในพนท จดใหมระบบการสงตอผเรยนรวมทงใชมาตรการชวยเหลอผดอยโอกาสเพอใหเดก ในกลมอายไมพลาดโอกาสทจะไดรบสทธทางการศกษาทรฐจดใหอยางทวถงโดยเฉพาะชนมธยมศกษา ตอนตนซงยงมผไมไดรบการศกษาอกเปนจำนวนมากเปดหลกสตรวชาชพเพอเปนทางเลอกใหผเรยนไดเรยนตามความถนดและความสนใจเปนการเตรยมความพรอมทจะเรยนตอในสายอาชวศกษา 2) ดานคณภาพการศกษาลดละเลกการตวนกเรยนเพยงเพอสอบแตเนนการคดวเคราะหเปนแนวทาง ในการจดการเรยนการสอนและการวดผลประเมนผลตามปกตใหความสำคญกบการนำผลการทดสอบของ O-NET, TIMSS, และ PISA มาใชเพอการวเคราะหและปรบปรงคณภาพการศกษาและตองเรง พฒนาคณภาพการศกษาในวชาหลกคอคณตศาสตรวทยาศาสตรและภาษาองกฤษเพราะเปนวชาทฝกการคดสรางสรรคนวตกรรมและคนควาหาความรใหม ๆ หากยงออนแอในวชาเหลานประเทศไทย

231 สกญญา รอดระกำ, “การบรหารการศกษาตามแนวทางนโยบายไทยแลนด 4.0”

การประชมวชาการเสนอผลงานวจยระดบชาต “GRADUATE SCHOOL CONFERENCE 2018” มรภ สวนสนนนทา, เขาถงเมอ 27 เมษายน 2562, เขาถงไดจาก http://journalgrad.ssru.ac.th/ index.php/miniconference/article/view/1652

http://journalgrad.ssru.ac.th/index.php/miniconference/article/view/1652

http://journalgrad.ssru.ac.th/index.php/miniconference/article/view/1652

201

จะไมสามารถกาวขามกบดกประเทศรายไดปานกลางไปส Thailand 4.0 ไดเลยโดยเฉพาะอยางยง ตองเสรมสรางความเขมแขงใหกบสถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย มบทบาท ในการยกระดบคณภาพการศกษาดานวชาวทยาศาสตรคณตศาสตรตงแตเรองหลกสตรสอเทคโนโลย การพฒนาครการเรยนการสอนทเนนการคดวเคราะหทดลองและปฏบตจรงเพอใหสามารถแขงขน การยกระดบคณภาพการเรยนรของผเรยน 3) ดานความเทาเทยม กำหนดมาตรฐานการศกษาระดบปฏบตทครอบคลม เพอความเทาเทยมของสถานศกษา เชน จำนวนนกเรยนตอหอง จำนวนคร ส งอำนวยความสะดวกตาง ๆ สำหรบการเรยนการสอนคณลกษณะของผ เรยนท พงประสงค ตองจดสรรบคลากรและงบประมาณพเศษใหกบโรงเรยนทขาดแคลนและตองการความชวยเหลอ เพอใหไดผลลพธทางการศกษาทบรรลตามมาตรฐานการศกษาแหงชาตอยางเทาเทยมและทวถง นำเทคโนโลยสารสนเทศและเทคโนโลยดจทลมาใชในการจดการเรยนการสอนเพอลดความเหลอมลำ และสรางความเทาเทยมดานโอกาสและคณภาพการศกษาระหวางในเมองกบชนบทและระหวางโรงเรยนขนาดใหญกบโรงเรยนขนาดเลก 4) ดานประสทธภาพการศกษาลดขนาดโรงเรยนขนาดใหญพเศษใหอยในระดบทเหมาะสมดำเนนการควบรวมโรงเรยนขนาดเลกและเรงพฒนาโรงเรยนขนาดเลก ใหมคณภาพและเนองจากจำนวนผเรยนลดลงตามโครงสรางประชากร ผบรหารโรงเรยนและครตองเนนการพฒนาผเรยนเปนรายบคคล (Case Study) ใหมคณภาพอยางทวถง ปองกนปญหาการทจรต และประพฤตมชอบในวงการศกษากระทรวงศกษาธการตองเปนตนแบบและสงเสรมคานยม ความซอสตยสจรตการใชชวตอยางพอเพยงยกยองคนดและลงโทษคนทจรตจดระบบการบรหารการศกษาใหมธรรมาภบาลทเนนความโปรงใสและตรวจสอบไดโดยเปดเผยขอมลการใชงบประมาณ เพอการศกษาใหสาธารณชนทราบ ปรบปรงระบบขอมลและสารสนเทศทางการศกษาใหมความเปนเอกภาพถกตองทนสมยและเช อถอไดเช อมโยงกนทงระบบตง แตระดบสถานศกษาจนถงระดบ กระทรวงเพอเพมประสทธภาพในการบรหารและจดการศกษาและเชอมโยงกบการประเมนภายนอกของสำนกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา 5) ดานการตอบโจทยบรบทท เปลยนแปลง สงเสรมใหมการเรยนรโดยใชการวจยเพอสรางองคความรใหม ๆ และนวตกรรมทจะนำไปสการพฒนาเศรษฐกจและสงคมของประเทศและเพมความสามารถในการแขงขนกบนานาชาต รวมทงพฒนาครใหสามารถทำการวจยปฏบตการในชนเรยน CAR: Classroom Action Research) ทเชอมโยงกบการพฒนาการเรยนรของผเรยนและใหผลงานการพฒนาผเรยนจากการวจยของครเปนสวนสำคญของการเลอนวทยฐานะปรบปรงระบบการแนะแนวการศกษาตอใหผเรยนไดเลอกเรยน สายวชาการหรอสายอาชพทสอดคลองกบความสนใจและศกยภาพรวมทงสรางแรงจงใจการเรยนอาชพเพอการมงานทำ232

232 สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา, สภาวะการศกษาไทยป 2559/2561 แนวทาง

การปฏรปการศกษาไทยเพอกาวสยค Thailand 4.0, พมพครงท 6 (กรงเทพฯ: พรกหวานกราฟฟก, 2561).

202

งานวจยตางประเทศ เดมอน คลาก และคณะ เสนองานวจยเรอง ครใหญและผลการดำเนนงานของโรงเรยน

ผลการวจยพบวา เราใชขอมลโดยละเอยดจากนครนวยอรกเพอประเมนวาคณลกษณะของผบรหารโรงเรยนสมพนธกนอยางไรเพอประสทธภาพของโรงเร ยนโดยวดจากคะแนนสอบมาตรฐานของ นกเรยนและผลลพธอน ๆ มหลกฐานเพยงเลกนอยของความสมพนธระหวางผลการดำเนนงานของโรงเรยนและการจดการศกษาและประสบการณการทำงานแมวามหลกฐานบางอยางท พบวาเปน ผชวยครทโรงเรยนปจจบนของครใหญมความเกยวของกบผลการปฏบตงานทสงขนระหวางผทไมม ประสบการณนอกจากนยงพบความสมพนธเชงบวกระหวางประสบการณหลกและผลการดำเนนงานของโรงเรยนโดยเฉพาะอยางยงสำหรบคะแนนการทดสอบทางคณตศาสตรและการขาดเรยนของนกเรยน รายละเอยดประสบการณสงข นโดยเฉพาะในชวง 2-3 ปแรกของประสบการณทำงาน สดทายเราพบหลกฐานทหลากหลายเกยวกบความสมพนธระหวางการฝกอบรมหลกอยางเปนทางการ และโปรแกรมการพฒนาวชาชพและผลการปฏบตงานของโรงเรยน การคดเลอกและการมอบหมายของนายกเทศมนตรเมองนวยอรกท เขารวมโครงการเหลาน ทำใหยากท จะแยกแยะผลกระทบ ออกจากกน ผลตอบแทนทเปนบวกจากประสบการณทำงาน บงช วานโยบายซงทำใหผ บรหาร ออกจากตำแหนงในชวงตน (เชน การเกษยณอายกอนกำหนดหรอยายเขามาในเขตการบรหาร) จะมคาจางสงและแนวโนมสำหรบโรงเรยนทดอยโอกาสนอยทจะไดผบรหารทมประสบการณสามารถทำใหความเหลอมลำทางการศกษาเพมขน233

โมนกา เสนองานวจย เรอง หลกความเปนผนำทสำคญ: ตามหลกเกณฑกระบวนการและ ผลตอบแทน วทยานพนธฉบบนเปนหวขอหลกในการเปนผนำหลกในโรงเรยนมธยมศกษาทประสบความสำเรจระบบการศกษาของสวเดน ความเปนผนำทประสบความสำเรจไดรบการตรวจสอบ จากสามขอมมมอง: สงทเปนกระบวนการของการประสบความสำเรจหลกเปนผนำกระบวนการ ทเกยวของกบผลลพธทางวชาการและสงคมทประสบความสำเรจของโรงเรยน สงทจำเปนสำหรบ การเปนผนำทประสบความสำเรจ และทงสามแบบแนวคดเกยวกบขอกำหนดเบองตนกระบวนการ และผลลพธเปนกรอบท ครอบคลมขอกำหนดเบ องตนจะถกจดเปนขอกำหนดเบ องตนภายใน (ลกษณะเฉพาะของผบรหารแตละราย) และขอกำหนดเบองตนภายนอกทดำเนนงานภายในสวเดน สภาพแวดลอมทางการศกษา กระบวนการหลกทประสบความสำเรจถอเปนเรองการสอนกระบวนการเปนผนำดานหนงเปนสงทจำเปนสำหรบการเรยนการสอนและในทางกลบกนการเปนแกนนำ

233 Damon Clark, Paco Martorell and Jonah Rockoff, “School Principals and

School Performance” (School Principals and School CALDER Working Paper, No. 38, December 2009).

203

กระบวนการเรยนการสอนคำจำกดความทสรางจากขอมลเชงประจกษในหลกสตรระดบชาตของ ประเทศสวเดนและความตองการในการเปนผนำดานการสอนและการคนพบระหวางประเทศเกยวกบสงทประสบความสำเรจหลกปฏบต ผลลพธของการเปนผนำหลกทประสบความสำเรจมการกำหนดไวท น การศกษาและผลทางสงคมของโรงเรยน การวจยดำเนนการเปนสวนหนงของโครงการวจย 'โครงสรางวฒนธรรมความเปนผนำ – ขอกำหนดเบองตนสำหรบโรงเรยนทประสบความสำเรจขอมล เชงประจกษของวทยานพนธฉบบนรวบรวมมาจากโรงเรยนมธยมศกษาในสวเดนจำนวน 26 แหง ซงทง 5 โรงเรยนถอวาเปนโรงเรยนทประสบความสำเร จทงจากดานวชาการและสงคมผลลพธ ผลการวจยรายงานในสบทความไดมาจากการสมภาษณและแบบสอบถามแกครและคร หลกในการ ระบหลกสงทจำเปนตองมความสำคญทอยในขอบเขตของตวเองทมอทธพล เชน ครและระดบโรงเรยน พวกเขาพจารณาพนท จำกด ของความรบผดชอบและการสนบสนนจากผเชยวชาญระดบอำเภอในการใหความเปนไปไดความสำเรจ ผ บรหารยอมรบการปกครองในระดบโรงเรยนและ ผบรหารผานหลกสตรระดบประเทศและผานหลกสตรระดบชาต ผบรหารโรงเรยนหาแหงทประสบความสำเรจ ใชเวลาระดบสงขนในการกำหนดทศทางตอเปาหมายแหงชาตสำหรบกระบวนการภายใน โรงเรยนและสำหรบผลการเรยนของโรงเรยนมากกวาผบรหารในโรงเรยนทประสบความสำเรจ นอยกวาพวกเขาเปนผนำดานการสอนทเขารวมในระดบทสงขนทงเพอใหขอกำหนดเบองตนสำหรบการเรยนการสอนและเพอนำกระบวนการหลกในการเรยนการสอนไปใชครใหญในโรงเรยนทประสบความสำเรจนอยกวา ในโรงเรยนทมการใชงานทประสบความสำเรจเปาหมายทางสงคมซงแสดง ใหเหนวาเปนผลลพธทางสงคมทประสบความสำเรจผบรหารตามครผรบผดชอบโดยรวมรบผดชอบตอวตถประสงคและพนธกรณ สงกวาผบรหารในโรงเรยนทมการดำเนนงานทไมประสบความสำเรจทางสงคมเปาหมาย การดำเนนการตามเปาหมายทางสงคมมความสำคญไมเพยง แตจากผลลพธเทานน มมมอง แตยงมาจากมมมองของกระบวนการ ตองใชการตความรวมกนซงสามารถสงเสรมความสมพนธ วชาชพหลกของพนกงานและในทสดนกเรยนการเรยนร ความแตกตางโดยรวมทระบไวระหวาง กระบวนการเปนผนำของผบรหารและกระบวนการในโรงเรยนยสบหกแหงกอใหเกดคำถามเกยวกบผลทตามมาสำหรบความเสมอภาคในดานการศกษา234

234 Monika Törnsén, Successful Principal Leadership: Prerequisites,

Processes and Outcomes, Pedagogiska institutionen, Umeå universitet Grafisk (och tryck: Print & Media), Umeå universitet, April 2009.

204

เทรซ แอล ฟอรด การใชเทคโนโลยสมยใหมในศตวรรษท 21 ในโรงเรยนในรฐนวยอรก วตถประสงคของการศกษาครงนคอเพอความเขาใจเกยวกบแนวปฏบตทเปนผนำของผบรหารโรงเรยนประถมศกษาเกยวกบการใชเทคโนโลยในศตวรรษท 21 ในโรงเรยนในเขตพนทนครหลวงของ รฐนวยอรก การศกษาครงนไดรบคำแนะนำจากคำถามการวจยตอไปน 1) ในทางปฏบตทผบรหารโรงเรยนประถมศกษาระบวธการสนบสนนการดำเนนงานทมประสทธภาพของเทคโนโลยในศตวรรษ ท 21 อยางไร 2) ความทาทายทเฉพาะเจาะจงเหลานสามารถระบไดในการปฏบตเหลานอยางไร 3) ผบรหารตความการรวมตวของเทคโนโลยอยางไรเพอสนบสนนผลสมฤทธของนกเรยนอยางม ประสทธภาพ 4) ขอแนะนำทบคคลเหลานใหแกผ บงคบบญชาและสถาบนการศกษาชนสงเพอสนบสนนแนวทางหลกของโรงเรยนในการใชเทคโนโลยในศตวรรษท 21วธการสอบถามรายละเอยดเพมเตมสำหรบการศกษาวจยเชงสบสวนครงนเปนการออกแบบการวจยเชงคณภาพ กลยทธของการศกษาเชง phenomenological ไดรบเลอกใหเปนรปแบบการออกแบบทดทสดในการสนบสนน ผบรหารโรงเรยนในการแบงปนประสบการณในการใชเทคโนโลยในศตวรรษท 21 และชวยนกวจย ในการวเคราะหความสมพนธและรปแบบขอมล ขอมลทรวบรวมจากผเขารวมการวจยไดรบอนญาตสำหรบการคนพบดงตอไปน มความจำเปนอยางย งท จะตองม พฤตกรรมและแนวทางปฏบต ดานเทคโนโลยทสำคญเพอขยายการปฏบตงานดานเทคโนโลยทว ๆ ไปใหมากขนทกวน ความเปนผนำ ดานการสรางเทคโนโลย จำเปนตองใหความสำคญกบผบรหารโรงเรยนมากขนโดยไมตองมอบหมายบทบาทใหกบเจาหนาท ผบรหารสำนกงานกลางควรใหผบรหารระดบสงมความเปนอสระมากขน ในการกำหนดเปาหมายการในใชเงนและทรพยากรในการสรางความตานทานตอการเปลยนแปลงของครควรเปนความคาดหวงสำหรบผ บรหารในความพยายามของพวกเขาในการพฒนาโปรแกรมเทคโนโลยทใชงานไดมาก ทรพยากรดานเทคโนโลยสามารถสนบสนนการมสวนรวมของนกเรยน ในการปรบปรงผลสมฤทธของนกเรยนไดอยางมประสทธภาพ จำเปนตองมการสนบสนนเทคโนโลย ระดบเมองตาง ๆ มากขนในรปแบบของการฝกอบรมดานเทคโนโลยและทรพยากรเพอเปนผนำ ดานเทคโนโลยของผบรหารการพฒนา จำเปนตองมสถาบนการศกษาทสงขนเพอใหการสนบสนน ความเปนผนำดานเทคโนโลยผานหลกสตรและโปรแกรมการฝกอบรมดานการบรหารเพอเตรยม ความพรอมและใหความสำคญกบบทบาทของผนำดานเทคโนโลยอยางตอเนอง235

235 Tracy L. Ford, “Elementary Principals Use Of 21st Century Technology in

Schools In New York State” (School of Education The Sage Colleges, 2010).

205

เอลซา และคณะ เสนองานวจยเรอง อทธพลของภาวะผนำของครตอสภาพแวดลอมและ ผลการเรยนของโรงเรยน วตถประสงคหลกของการศกษาครงนเพอศกษาผลของภาวะผนำทมตอผลการเรยนของโรงเรยน การศกษาครงนเนนความสมพนธทางออมระหวางรปแบบการเปนผนำและสภาพแวดลอมของโรงเรยน วตถประสงค เพมเตมคอเพอตรวจสอบผลกระทบของวฒนธรรมตอรปแบบการเปนผนำทเกยวของกบสภาพแวดลอมและผลลพธของโรงเรยน ขอมลจาก TIMSS 1995 ในคเวตและสหรฐอเมรกาถกนำมาใชในการตรวจสอบเชงประจกษน ใชสถตเชงพรรณนาและ ANOVA ในการวเคราะหทางสถต มขอสรปหลายอยางในการศกษาน การวเคราะหขอมลสนบสนน สมมตฐานทวารปแบบการเปนผนำของครมความเกยวของกบผลการเรยนของนกเรยน ความสมพนธนพบไดโดยตรงและโดยออมผานสภาพแวดลอมของโรงเรยน ในโรงเรยนในสหรฐอเมรกาพบวา รปแบบผนำหลกแบบบรณาการชวยกระตนและสรางสภาพแวดลอมทมสวนรวมในโรงเรยนเพอใหไดผลลพธทดกวาโรงเรยนทมผบรหารทมอำนาจ ลกษณะการเปนผนำของครใหญแตกตางกนมาก ระหวางโรงเรยนคเวตและสหรฐอเมรกา คเวตเปนผมอำนาจในดานความเปนผนำในขณะทกลมประเทศสหรฐอเมรกามแนวโนมทจะมสวนรวม ทนาสนใจแมวาผบรหารโรงเรยนคเวตเปนผมอำนาจในธรรมชาตขอมลแสดงใหเหนวาสภาพแวดลอมทมสวนรวมโรงเรยนมผลการเรยนทสงขน นแสดงให เหนวารปแบบของประเทศสหรฐอเมรกาไมสามารถใชงานไดในวฒนธรรมทคลายคลงกบคเวต การศกษานยงสรปไดวาไมมรปแบบการเปนผนำทเปนสากลหรอเหมาะสมสำหรบทกวฒนธรรม236

เฮอเรรา เสนองานวจยเรอง ภาวะผนำและประสทธผลของโรงเรยน: มมมองจากครใหญ และครความเปนผนำหลกและผลกระทบตอผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนไดดบนทกไวในชวง สองทศวรรษทผานมา อยางไรกตามความสมพนธระหวางระดบของผบรหารการมสวนรวมในการปฏบตตนเปนผนำและวาโรงเรยนของพวกเขามคณสมบตรบผดชอบหรอไมวดยงไมไดสำรวจ การวจย ครงนมจดมงหมายเพอศกษา 4 เรองคำถามเกยวกบ (ก) ขอบเขตของการมสวนรวมของผบรหาร ในการปฏบตงานดานความเปนผ นำ 7 ประการท ระบวาเปนการเพ มผลสมฤทธ ของนกเรยน ในวรรณกรรม วาระดบการมสวนรวมเก ยวของกบความสำเรจของโรงเรยนในการตอบสนอง ความรบผดชอบวด.การศกษาใชขอมลทรวบรวมโดยศนยขอมลสถตแหงชาต(บาท) และถ กนำมาใช ในการสำรวจโรงเรยนและพนกงาน (SASS) ป 2542-2543 ขอมลจาก 4,842 หวเมองรวม 9,893 คน และคร 56,354 คนการสำรวจไดรวบรวมขอมลเกยวกบมมมองของครและผบรหารเกยวกบการมสวนรวมของผบรหารในการปฏบตตนเปนผนำตาง ๆ วดความรบผดชอบผลการวจยพบวาผบรหารเหนวา

236 Eissa Al-Safran, David Brown and Alexander Wiseman, “ The effect of

principal’s leadership style on school environment and outcome” Research in Higher Education Journal (2010).

206

ตนมระดบการศกษาสงการมสวนรวมในการปฏบตทเปนผนำทเกยวของกบระเบยบวนยทรพยากร และขอมล และระดบการมสวนรวมในดานวฒนธรรมการมงเนนและการกระตนทางสตปญญา ในระดบตำ และครเหนวาผบรหารของพวกเขามสวนรวมในการกระตนทางสตปญญาในระดบสง และการปอนขอมลและระดบการมสวนรวมในดานวฒนธรรมการสงการระเบยบวนยทรพยากรและ การโฟกสการวเคราะหถดถอยโลจสตกสช ใหเหนวาการปฏบตตามหลกการของลทธโลจสตกส ความรบผดชอบในการเปนผนำทงจากมมมองของครและครสามารถทำไดใชในการทำนายความ เปนไปไดทโรงเรยนจะไดรบการวดความรบผดชอบจากมมมองของผบรหารทรพยากรการโฟกสและวฒนธรรมมนยสำคญทางสถตทำนายความสำเรจของโรงเรยน จากมมมองของครทรพยากรและวฒนธรรมตวบงชทมนยสำคญทางสถตสำหรบความสำเรจของโรงเรยน237

ฟลป ฮาลงเจอร เสนองานวจย เรอง ภาวะผนำสำหรบโรงเรยนในศตวรรษท 21: จาก ภาวะผนำทางการเรยนสภาวะผนำในการเรยนร การสงสมของกระบวนการเรยนรของโรงเรยนทมประสทธภาพไดใหความหมายของคำวา ความเปนผนำในการเรยนร ในการเปนผนำทางการศกษาและการจดการความเปนผนำในการเรยนการสอนมความสำคญเปนกระบวนทศนสำหรบผนำโรงเรยน และการจดการในชวงป 1980 ในสหรฐอเมรกากอนทจะถกเปลยนแปลงมาสความเปนผนำในการ เปลยนแปลงชวงทศวรรษท 1990 ความเปนผนำในการเรยนการสอนเพงกลบมาเกดขนอกครงเปนครงแรกในรปแบบของความเปนผนำดานการเรยนร ในการบรรยายครงนระบการกำหนดลกษณะ ของความเปนผนำทางการเรยนใชแบบจำลองทเดนชดในการใชรายงานหลกฐานเชงประจกษเกยวกบผลกระทบตอการเรยนการสอนและสะทอนถงการเปลยนแปลงความเปนผนำทางการเรยนในดาน การเรยนรใหมรปแบบของความเปนผนำในการเรยนร238

ไอบกนและคณะ เสนองานวจยเร อง คณลกษณะสวนบคคลและความเปนผ นำท มประสทธผล ในรฐเอกต ไนจเรย ในบทความวจยนศกษาลกษณะบคลกภาพและความเปนผนำใน Ekiti State, Nigeria ใชแบบสอบถามเชงสำรวจเพอใชในการศกษาน ประชากรทใชในการศกษาประกอบดวยผ บรหารและครโรงเรยนมธยมศกษาของรฐใน Ekiti State, Nigeria นกวจยใชชด เครองมอวจย 2 ชดเพอกำหนด Inventory Inventory Demographics (PDI) ของ Principles และ Inventory Inventory Effectiveness (PLEI) สำหรบครใหญโรงเรยนและครตามลำดบ การวเคราะหขอมลแสดงใหเหนถงความแตกตางอยางมนยสำคญระหวางประสบการณของผบรหารและความเปน

237 Robert Herrera, “Principal Leadership and School Effectiveness:

Perspectives from Principals and Teachers” Dissertations (2010): 568. 238 Philip Hallinger, “Leadership for 21st Century Schools: From Instructional

Leadership to Leadership for Learning.”

207

ผนำของพวกเขา แตกตางกนอยางมนยสำคญระหวางอายของผวาจางกบประสทธผลในการเปนผนำ และไมมความแตกตางกนอยางมนยสำคญระหวางประสทธผลการเปนผนำของผบงคบบญชาชาย และหญง จากผลการวจยสรปไดวาคณะกรรมการบรหารการเรยนการสอน Ekiti State สามารถใหความสำคญกบการใชประสบการณในการแตงตงผบรหารสวนปจจยดานเพศอาจไมไดรบการเนนยำเนองจากไมมความแตกตางกนอยางมนยสำคญระหวางชายและหญง239

ทรอย แดน เสนองานวจยเร อง ครทตองการ: ลกษณะความเปนผนำพฤตกรรมและ ลกษณะทางเพศครผสอนในการสรางภาวะผนำในโรงเรยน งานวจยนศกษาบทบาทของผบรหารชาววกตอเรย 5 คนในการพฒนาผ นำและสนบสนนโรงเรยนของรฐท ประสบความสำเรจและเปน นวตกรรมใหม การศกษาความเปนผนำและแนวทางการบรหารจดการของครใหญในหาโรงเรยน ทไดรบการยกยองวาเปนนวตกรรมชนนำและมผลลพธทดเยยมของนกเรยนและจะเนนถงผลงาน ททำใหเกดนวตกรรมและความสำเรจของโรงเรยนการวจยใชวธการศกษากรณศกษาแบบหลายกรณ ดวยการสมภาษณหลายมมมองโดยอาศยวธการเชงคณภาพ ในแตละโรงเรยนมมมองเกยวกบโรงเรยนและความเปนผ นำของครไดร บจากการสมภาษณบคคลสำคญหวหนาเครอขายภมภาคและ ประธานสภาโรงเรยนและการสมภาษณกลมกบสมาชกของทมผนำพนกงานและผปกครองการวจยบอกเลาเรองราวของวฒนธรรมองคกรของโรงเรยนและการเปลยนแปลงและบทบาทหลกของครใหญ ในการเปนผนำและการจดการเพอสรางโรงเรยนทเปนนวตกรรมและประสบความสำเรจ มนใชประโยชน จากมมมองของผมสวนไดสวนเสยในการเปนผนำและความสำเรจของโรงเรยนในการใหขอมลเชงลก เกยวกบความเปนผนำของโรงเรยนในแตละกรณและเพอใหความสนใจกบความแตกตางและขอตกลงในคดตาง ๆ ผลการวจยทไดจากการวจยครงนแสดงใหเหนถงความสำคญของเรองราวชวตของ ผบรหารในการกำหนดรปแบบการเปนผนำและคณคาของพวกเขา ผบรหารทเปนนวตกรรมแสดงมมมองผนำ 5 มมมองและแสดงใหเหนถงพฤตกรรมสำคญ ๆ ทเกยวของกบการเปนผนำของพวกเขาและชวยเสรมความสำเรจของโรงเรยน นอกจากนโรงเรยนนวตกรรมยงมลกษณะทเหมอนกน ในความสำเรจ รปแบบการเปนผนำนวตกรรมไดรบการพฒนาเพอใหแผนทของอทธพลซงกนและกน ในการเปนผนำทสำคญและนวตกรรมและความสำเรจของโรงเรยนรวมถงเรองราวชวตหามมมองของผนำและพฤตกรรมทเกยวของและองคประกอบของความสำเรจของโรงเรยนการทำความเขาใจกบสงททำงานในโรงเรยนทประสบความสำเรจและกาวลำเปนขนตอนแรกในการพฒนาความสมพนธ ทจำเปนในการเคลอนยายสงทเกดขนในโรงเรยนเพยงไมกแหงทมนวตกรรมสศนยกลางทโรงเรยน

239 W. O. Ibukun, Babatope Kolade Oyewole and Thomas Olabode Abe,

“Personality Characteristics and Principal Leadership Effectiveness in Ekiti State” Nigeria International Journal of Leadership Studies 6, 2 (2011).

208

สวนใหญสามารถแบงปนและเรยนรจากการปฏบตของผอน การวจยครงนแสดงใหเหนถงความเปน ผนำทเปนนวตกรรมซงแสดงใหเหนวาผบรหารบางรายประสบความสำเรจอยางมากในการสรางวฒนธรรมทเปนนวตกรรมและรวมถงพฤตกรรมทสามารถเรยนรไดโดยผอนทปรารถนาจะเปนผนำ ในโรงเรยนทเปนนวตกรรมและประสบความสำเรจ (เพศอายประสบการณระดบชนประถมศกษาประสบการณการเปนผนำและระดบการศกษา) เลอกการสอสารเปนลกษณะสำคญทสดสำหรบเจาของอน ๆ คณลกษณะ ไดแก วนยวฒนธรรมการมองเหนและการโฟกสอยในหมผทถอวามากทสด สำคญทงครและผบรหาร ครสวนใหญชอบมากพฤตกรรมการเปลยนแปลงมากกวาพฤตกรรมการทำธรกรรมและผบรหารระบวาพฤตกรรมททปฏบตกนมกเปลยนไปสำหรบการปฏบตรวมถงโอกาส สำหรบผนำโรงเรยนในการวเคราะหคณลกษณะและพฤตกรรมของตวเองเปรยบเทยบกบผทครชอบมากทสดหลกสตรเตรยมความพรอมของมหาวทยาลยสามารถนำเสนอผลการวจยไปยงผบรหาร ทตองการไดโรงเรยนและเขตสามารถใชรปแบบการสำรวจเพอเลอกหลกและประเมนลกษณะและลกษณะการทำงานของผบรหารทตรงกบความตองการของคณาจารย240

มลนธวอลแลค The Wallace Foundation (2012) มลนธใหทนสนบสนนโครงการ สงเสรมความ เปนผนำการศกษาใน 24 รฐ ของประเทศสหรฐอเมรกา ไดเสนอแนวทางสำหรบ ผ บรหารสถานศกษาท มประสทธผลควรนำไปใชม 5 ประการ ดงน 1. การสรางวสยทศนเพอ ความสำเร จทางวชาการสำหรบนกเร ยน (Shaping a vision of Academic SUCCESS for all students) การวสยทศนสการปฏบตเพอใหเกดความเขาใจ และม สวนรวมของบคลากรในการมง ผลสมฤทธ ทางการเรยนของผ เรยนใหบรรลผลตามเปาหมาย 2. สรางบรรยากาศท อบอ นเพอการศกษา (Creating a climate hospitable to education) ผ บรหารตองจดสภาพแวดลอมให เหมาะกบผเรยน และบคคลภายนอก เพราะโรงเรยนเปนศนยกลาง ทางการเรยนและกจกรรม บรรยากาศมความสำคญทเออตอการเรยนการสอน และการเรยนรของ ผเรยน 3. การปลกฝงภาวะ ผนำใหกบบคคลอน (Cultivating Icedership in others) ทงครใน โรงเรยนถอวา ทรพยากรสำคญในการบรหาร การสรางใหครเปนผนำทางวชาการจะสงผลใหโรงเรยน มการพฒนาไปสคณภาพ และ มมาตรฐานทางการศกษา 4. การปรบปรงการเรยนการสอน (improving instruction) ผบรหารทม ประสทธผลจะมง ทำงาน ดวยความเอาใจใสในการปรบปรงผลสมฤทธทางการเรยน โดยมงถง คณภาพการสอน และให บรรลผลสำเรจตามความคาดหวงของผเรยน และผปกครอง5. การบรหารจดการกบคน ขอมลและกระบวนการ (Managing people, data and process) ผบรหารทมประสทธผล

240 Troy Dan, “The Preferred Principal: Leadership Traits, Behaviors, and

Gender Characteristics School Teachers Desire in a Building Leader.” (2011). Dissertations. Paper 9. Available from http://digitalcommons.wku.edu/diss/9.

209

ตองใหความสำคญกบบคลากรทงคร บคลากร และผเรยน รวมทง การนาขอมลมาใชปร ะโยชนตอ การพฒนาสารสนเทศเพอการบรหารและกระบวนการการบรหาร241

แอนเดรย ดกสน เสนอบทความวจยเรอง ความสำคญของโรงเรยนเกยวกบคณภาพของ ครท มประสทธผลสง: มลกษณะโดดเดนมรายละเอยดดงน การศกษานไดตรวจสอบคณสมบต ทสำคญซงเปนลกษณะของครทมประสทธภาพสงโดยการคนควาสงททำใหครทมประสทธภาพสงเหน ไดจากเพอนรวมงานของพวกเขาในระดบประถมศกษาและมธยมศกษา วรรณคดไดรบการทบทวนจากหลายแหลงเพอหาลกษณะพเศษของครทนำไปสการปรบปรงผลการเรยนของนกศกษา เกบขอมล จากการสมตวอยาง 31 คน ในเขตโรงเรยนของเมองทมเปาหมายในการบรหารจดการทนมนษยเพอรบสมครและคดเลอกผทมคณสมบตเหมาะสม จาก 31 ผบรหารระดบประถมศกษาและมธยมศกษา 11 คน ตอบแบบสำรวจดวยคำตอบทใหขอมลทมคาสำหรบคณลกษณะเหลานนทพวกเขาเชอวาเปนครทมประสทธภาพสง ในแงของผลการวจยเชงคณภาพความแตกตางเลกนอย ระหวางมมมองหลก ของเพศชายและเพศหญงเปนเรองของความคดเหนเชงวชาชพเกยวกบคณภาพทถอวาสำคญทสด ในการอธบายครท มประสทธภาพสง ในขณะทผ ตอบแบบสอบถามทงหมดเชอวาลกษณะ เชน ความสมพนธเชงบวกกบนกเรยนและฐานความรทแขงแกรงมความสำคญตอประสทธผลของคร ครใหญยงอธบายถงครทมประสทธภาพสงเปนผท มความเหนอกเหนใจนกผเรยน เอาใจใสและ เปนผเรยนรตลอดชวตในขณะทผบรหารหญงใหความสำคญกบการจดการในหองเรยนทมประสทธภาพ และการใชแนวทางปฏบตทดทสดอยางสมำเสมอ การวจยครงนแสดงใหเหนวาการศกษาเชงลก ในรปแบบของการสมภาษณสวนบคคลหรอกลมโฟกสกบผบรหารเหลานและผบรหา รรายอน ๆ จะตองดำเนนการเพอตรวจสอบความถกตองของวรรณคดและการวเคราะหเชงคณภาพทนำเสนอ ในการศกษาครงน242

241 The Wallace Foundation, The school principal as leader: Guiding

schools to better teaching and learning, 2012, Available from http://www. wallacefoundation.org/knowledge-center/school-leadership/effective-principalleadership/ Pages/The-SchoolPrincipal-as-Leader-Guiding-Schools-to-Better-Teaching-and-Learning.aspx.

242 Andrea J. Dixon, “School Principal Perspectives on The Qualities of Highly Effective Teachers: Are There Distinguishing Characteristics” (The Faculty of the Education Specialist Program Northwest Missouri State University November 7, 2012).

http://www.wallacefoundation.org/


210

ราช เมสตร บทบาท นวตกรรมของครใหญในฐานะผ นำการเรยนร : ผลสมฤทธ ทางการเรยนของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย ผบรหารวนนตองเผชญกบความตองการมากขน การตดสนใจทซบซอนมากขนและความรบผดชอบมากกวาอาจารยใหญของอดต แตละวนของ อาจารยใหญเตมไปดวยกจกรรมการจดการ เชน การจดการความสมพนธกบพอแมและชมชน ทเกยวของกบครและนกเรยนหลายวกฤตทหลกเลยงไมได อยางไรกตามผบรหารควรอำนวยความสะดวกในการปฏบตทดทสดและใหโรงเรยนมงเนนไปทหลกสตรการสอนและการประเมนผลเพอ ตอบสนองความตองการในการเรยนรของนกเรยนและปรบปรงผลสมฤทธทางการเรยน ครใหญควรเขารวม บทบาท นวตกรรมในฐานะผนำดานการเรยนการสอนซงมทกษะและความมงมนทจะทำให โรงเรยนมประสทธภาพ การศกษาครงนเปนการศกษาวาผบรหารเขาใจวาบทบาทของพวกเขาเปนผนำการเรยนการสอนอยางไร การใชแบบสอบถามปลายภาคและแบบสมภาษณสวนตวกบผบรหาร ระดบสงแปดคนในจงหวดกวเตงใต แอฟรกา พบวา ผบรหารทใหความสำคญตอเรองการสอน คอ การจดการและการเปนผนำโรงเรยนอยางมประสทธภาพและบรรลผลสมฤทธทางการเรยนของ นกเรยนมธยมศกษา243

อาล สะบนชและคณะ ทำการวจยเรอง การทำความเขาใจคณลกษณะของผนำในโรงเรยน และการคาดการณอนาคต การตอบสนองตอสภาวะแวดลอมทเปลยนแปลงไปอยางรวดเรวและ ชดของสถานการณอาจเปนประเดนสำคญสำหรบผนำดานการศกษา เราไดกลาวถงคำถามเฉพาะดงตอไปน: 1) ลกษณะทออนแอของผนำโรงเรยน 2)ลกษณะผนำของโรงเรยนและ 3) ตามคณลกษณะ ผนำทโรงเรยนของคณตองการในอกยสบหาปขางหนาในฐานะผนำโรงเรยน วตถประสงคของการศกษา คอการกำหนดลกษณะทเขมแขงและออนแอของผนำโรงเรยนในปจจบนและพยายามประมาณและวาดภาพรวมเกยวกบคณลกษณะของผนำโรงเรยนในอนาคตขนอยกบมมมองของคร การศกษา ไดดำเนนการโดยการสมภาษณทมคณภาพ กลมตวอยางในการวจยไดจากการสมตวอยางแบบเจาะจง 2 แบบคอ 1) แบบสำรวจความสะดวกสบายและ 2) การสมตวอยางสงสด กลมศกษาประกอบดวยคร 56 คนจากประเทศในยโรปหลายแหงและวเคราะหขอมลโดยใชเทคนคการวเคราะหเน อหา ผลการศกษาแสดงใหเหนวาลกษณะทออนแอแขงแรงและประมาณตามทผตอบแบบสอบถามระบไวมความสอดคลองกนวาขอมลเหลานมขอมลสามประเภทรวมถงลกษณะทออนแอและเขมแขงของ ผนำโรงเรยนในปจจบนลกษณะโดยประมาณในอนาคตและภาพเกณฑในการประเมนความเปนผนำ

243 Raj Mestry, “The Innovative Role of the Principal as Instructional Leader:

A Prerequisite for High Student Achievement” IPEDR. V60 (2013): 25.

211

การใหความรแกประชาชนจะขนอยกบความสมพนธของมนษย การเผชญหนากนโดยตรงและ การสอนในหองเรยน244

ซารา เสนองานวจยเรอง การบรหารโรงเรยน : คณลกษณะผบรหารทมประสทธภาพ ซงการวจยแสดงใหเหนวาการจดการโรงเรยนกเหมอนกบการจดการกบรฐ ดงนนครใหญของโรงเรยนตองเปนนกการเมอง เศรษฐศาสตร นกจตวทยาและนกสงคมวทยา วฒนธรรม เชอชาต เพศ และ ศาสนาของนกเรยนในโรงเรยนอาจมความหลากหลายและลกคาของโรงเรยนตองการความพงพอใจตอความตองการของตน บทความเกยวกบลกษณะเฉพาะของครทมประสทธภาพนกลาวถงลกษณะของผบรหารโรงเรยนทสมบรณแบบ มเคลดลบการประเมนตนเองเกาขอทผบรหารสามารถวดได เอง ฉนไดรบเกาเคลดลบเหลานจากตวอกษรเกาตวทคำหลกประกอบดวย ตวอกษรแตละตวของคำศพททวไปทมอบใหกบผนำโรงเรยนหมายถงงานทดทตองปฏบตตามหลก อาจารยใหญจะเขาใจวางานของ ตนเองมความเปนเอกลกษณและตองใชความรและมาตรฐานในการใชงาน หลงจากอานหนงสอและบทความทเขยนขนโดยนกวชาการคนอนแลวตงขอสงเกตวาการเปนผนำและหลกการและเปนงาน ทไมเหมอนใครซงไมใชเรองงายททกคนจะมสวนรวมครใหญเปนศลามมของโรงเรยนและมบทบาท สำคญในการพฒนาโปรแกรมการศกษาเปนส งท จำเปนเพ อใหผ บรหารท มความร และทกษะ ในการโตตอบการเปลยนแปลงทหลากหลายและงานทซบซอนในการจดการมนษย โรงเรยนเปน กระจกเงาของชวตและแหลงทมาของทรพยากรมนษยดงนนผนำของโรงเรยนตองมความคนเคยกบ ทกษะการจดการและรปแบบการเปนผนำวตถประสงคหลกของโรงเรยนคอการผลตผเรยนทมความคดสรางสรรคทจะเปนผนำของวนพรงน ผบรหารตองเปนแบบอยางทนกเรยนและคนอน ๆ ในโรงเรยนจะไดเรยนรจากพวกเขา245

นอร อน วอง อบดลลาห (Nur Ain Wong Abdullah) ศกษาเรอง ความพยายามและ ความทาทายในการปรบปรงโรงเรยน: กรณศกษาหลกการใชเทคโนโลยสอสารขอมล มการเปลยนแปลง กระบวนทศนการพฒนาโรงเรยนในชวงหลายปทผานมาเนองจากความกาวหนาของเทคโนโลย ความพยายามในการปรบปรงโรงเรยนเนนการสรางขดความสามารถมากขนกระบวนการเรยนการสอน ทปรบปรงแลวผลการเรยนรของนกเรยนระดบสงและการสรางชมชนแหงการเรยนร ทามกลาง

244 Ali Sabanci, Ahmet Şahin and Gamze Kasalak, “Understanding School

Leaders’ Characteristics and Estimating the Future” Open Journal of Leadership 2, 3 (2013): 56-62.

245 Abdikadir Issa Farah, “School Management: Characteristics of Effective Principal” International Journal of Advancements in Research & Technology 2, 10 (October 2013).

212

สภาพแวดลอมการเรยนรแบบดจทล สงนไดเปลยนบทบาทและความรบผดชอบของอาจารยใหญ เพอให ICT เปนตวชวยในการสอนและการเรยนรทมประสทธภาพในบรบทนกรณศกษานมความ พยายามทจะสำรวจแนวทางการปฏบตโดยอาจารยใหญในเขตรองในกรงกวลาลมเปอร ผลการวจยชใหเหนถงความสำคญของคณสมบตความเปนผนำทสำคญคณสมบตและความเชอของเขาในการใชเทคโนโลยการสอสารขอมลเพอเปนแนวทางในการใช ICT ในโรงเรยน246

มารทว ปจจยบางประการทมผลตอการปฏบตงานของครใหญ บทความนอธบายถงปจจย บางอยางทสงผลตอประสทธภาพการทำงานกบเงนคาตอบแทน การวจยดำเนนการโดยการสำรวจ ทเกยวของกบจำนวน 116 คนของโรงเรยนมธยมศกษาในเมดานเหนอสมาตรา อนโดนเซยซงถก ถายโอน โดยวธสมตวอยาง ขอมลทบนทกดวยเครองมอสามประเภท ไดแก การทดสอบเครองมอ สงเกตการณและแบบสอบถามทพฒนาขนโดยนกวจย งานวจยชนนมวตถประสงคเพออธบายถงผลกระทบของตวแปรภายนอกทเกยวกบตวแปรภายนอกไมวาจะโดยตรงหรอโดยออมจากผลการ วเคราะหเสนทางพบวาความรความเชยวชาญขององคกรสงผลกระทบตอประสทธภาพการทำงานของหวหนางานโดยตรงหรอโดยผานความสำเรจแรงจงใจความถกตองของการตดสนใจและความมงมนขององคกร ถงแมวาประสทธภาพของเงนคาตอบแทนผลกระทบจากแรงจงใจใฝสมฤทธความถกตองของการตดสนใจและความมงมนขององคกรโดยตรง247

โดเดย (DoDEA) ไดนำเสนอเคร องมอการประเมนความเปนผ นำทางการศกษาของ ผบรหารสถานศกษาใน ศตวรรษท 21 เรอง Instructional Leadership : Self Assessment and Reflection Contion ไดกำหนดตวชวดดานสมรรถนะและความเปนผนำทมประสทธผลไว 4 บทบาท หลกดงน 1. ผนำโรงเรยนกำหนดใหมการกำกบดแลดานการบรณาการการเรยนการสอนตอการ ประยกตนวตกรรมใหม ๆ มาใชและการประเมนผล ไดแก การใหคาแนะนาแนวคดใหม ๆ สำหรบ ครผสอนเกยวกบการใชหองเรยนทมประสทธผล การสนบสนนใหการเรยนการสอนสอดคลองกบ ปจจยภายในและภายนอกโรงเรยน 2. มการนารปแบบทางดจตอลมาสนบสนนการเรยนการสอนของ ครเพอการเรยนรของ ผเรยน ไดแก นำไปใชในหองเรยน สงเสรมใหคร นกเรยนใชเครองมอทางดจตอลอยางมประสทธผล และใชอยางตอเนอง รวมทงการประเมนประเมนความพรอมของโรงเรยน

246 Nur Ain Wong Abdullah, Dorothy DeWitt and Norlidah Alias, “School

Improvement Efforts and Challenges: A Case Study of a Principal Utilizing Information Communication Technology” (Ministry of Education Kuala Lmpur Malaysia Faculty of Education, University of Malaya, 2013).

247 Martua Manullang, “Some factors affecting the performance of the Principal” Education Journal. 3, 6 (2014): 377-383.

213

ทจะนาทกษะทางดจตอล มาใช 3. ใหโอกาสแกครไดพจารณาไตรตรอง กำหนดจดมงหมาย และ การรวมมอกนเพอใหเกดการ เรยนรอยางมออาชพในสภาพแวดลอมทมความเสยง แลวสามารถนำมา เปนโอกาส ไดแก ใหคร กำหนดยทธศาสตรการวจยดานหลกสตร ดานการเรยนการสอนและ ดานการประเมนผล และใหนำผลการวจยมาใชประโยชน รวมทงเปดโอกาสใหครไดเรยนรอยางมอ อาชพไดอยางแทจรง 4. ตองจดสภาพแวดลอมบนพนฐานยดการเรยนรของผเรยนเปนศนยกลาง การสงเสรม ปฏสมพนธ และความรสกทดตอของชมชน ไดแก การสรางสภาพแวดลอมของโรงเรยน เพอสนบสนน การสอน และการเรยนรดานทกษะในศตวรรษท 21 กำหนดใหจดสภาพแวดลอมเพอการเรยนรท ประสทธภาพและความนาเชอถอยดหยนภายในโรงเรยนและชมชน นอกจากนควรเพมโอกาสการ เรยนรดานโลกมากขน และออกแบบทางสงแวดลอมทเพมโอกาส การพฒนาทกษะการคด ทกษะชวต และทกษะทางอาชพและเตรยมผเรยนสำหรบการทำงานในอนาคต248

เบลนดา ซานเชส วลลกส ปจจยทมอทธพลตอการเพมขดความสามารถและการบรหาร การเงนของผบรหารทมประสทธภาพ การศกษาครงนกำหนดความสมพนธระหวางปจจยทระบไว ในการเพมขดความสามารถของผบรหารตามแนวคด การบรณาการ ความชดเจน ( IC) กรอบของ Miyashiro และ Rosenberg (2007) เก ยวกบอตลกษณในดานการกำหนดเปาหมายของชวต การสงการ โครงสรางงาน อำนาจ การแสดงออก และการบรหารการเงนในการวางแผนการจดทำงบประมาณ การตดตามและประเมนผล ปจจยทระบในการเพมขดความสามารถของผดแลระบบและ ประสทธภาพการบรหารจดการดานการเงน ดวยหลกการวางแผนบรณาการระบบงบประมาณและการตดตาม (IPBMS) และบางสวนเกยวกบระยะเวลาของการบรการและการฝกอบรม การจดการ ทางการเงนและการจดเตรยมภายใตคณลกษณะของผบรหาร ผลการวจยพบวาผบรหารทำหนาท เปนหลกในการเสนอแผนเพมขดความสามารถและแผนพฒนาทางการเงนทยงยน249

248 DoDEA, “ Self Assessment and Reflection Continu” In Instructional

Leadership [Online], 2014, Available from https://content.dodea.edu/teach _learn/professionaldevelopment/21/docs/principals/self_assessment/self_assessment_instructional_leadership.pdf.

249 Belinda Sanchez Villegas, “ Factors influencing administrators’ empowerment and financial management effectiveness” Procedia-Social and Behavioral Sciences 176 (2015): 466-475.

https://content.dodea.edu/teach

214

เจนเฟอร ซาลลและคณะ เสนองานวจยเร อง คณภาพของผ นำการจดการเรยนร การศกษา พบวาผนำระดบชนเรยนมผลกระทบสำคญตอผลสมฤทธของนกเรยนผานการทำงานของพวกเขาเปนผนำการเรยนการสอน แตการกำหนดความเปนผนำการเรยนการสอนมกจะเปนทาทาย โดยเฉพาะอยางยงในระดบมธยมปลาย นกวจยตามคำรองขอของรฐเทนเนสซ (Organization of School Superintendents; TOSS) ไดพยายามหาคำนยามของการเรยนการสอนผนำและคนพบลกษณะและพฤตกรรมทจำเปนของผนำการเรยนรทประสบความสำเรจนนเองบรบททางสงคมและ เศรษฐกจของโรงเรยน วตถประสงคของการศกษาครงนคอเพอชวยผบงคบบญชาในการระบผสมครผดแลระบบทจะมผลบวกอยางมนยสำคญผลกระทบตอความสำเรจของนกเรยน การศกษาครงน เปนการตรวจสอบการรบรของคร ผบรหารและผบงคบบญชาจากโรงเรยนมธยมในรฐเทนเนสซทม ประสทธภาพสงโดยวดจากมลคาเพมขอมลการเตบโต จากการศกษาครงนนกวจยไดกำหนดนยามของความเปนผนำทางการเรยนการสอนความเปนผนำในการเรยนการสอนมงเนนไปทการเตบโตและ การพฒนาครการฝกและการใหคำปรกษาทไมใชการประเมนผลในขณะทยงใหวทยากรมออาชพ ดานการพฒนาการเงนสวนบคคลและการสนบสนนการเรยนการสอนและแสวงหาการวเคราะหและ ใชขอมลเพอจดประสงคในการปรบปรงการเรยนการสอนนกวจยยงมนใจวาคณลกษณะของผนำ การเรยนการสอนทมประสทธผลตามทไดรบครผบรหารและหวหนาอทยานทงหมดมแนวโนมเปน สประเภท ลกษณะทบงบอกวาประสทธภาพของการดำเนนการลกษณะทบงบอกถงกา รอทศตน เพอพฤตกรรมทมจรยธรรมและมประสทธผลลกษณะหมายความวาระดบการดแลและความหวงใย สวนตวของคณาจารยและลกษณะทบงบอกถงระดบความมงมนในการทำงาน สำหรบพฤตกรรมขอมลมแนวโนมเปน 3 ประเภทคอดานปญญา วสดและอารมณดวยการฝกพฤตกรรมทางปญญาและการใชกลยทธทเกดขนบอยทสด250

เจเฟอรส จาคอบ เสนองานวจยเรอง บทบาทของครใหญในโรงเรยนยคไรพรมแดน : การศกษาแบบผสมผสานวธ แนวการศกษาของสหรฐฯ มการเปลยนแปลงทางการศกษาโอกาสสำหรบนกเรยนและครอบครวเพมขนดวยเทคโนโลยทเพมขนความสามารถในการ ในทกระดบ ในกระบวนการศกษาขอมลจะถกสงไปนกเรยนดวยวธการใหมและเรวขน การศกษาไซเบอรเปนหนง ในโหมดใหม ๆ ของการจดสงขอมลสำหรบนกเรยน เชนเดยวกบโรงเรยนแบบดงเดมโรงเรยนในโลก ไซเบอรตองการความเปนผนำทางเสยงเพอชวยเหลอผมสวนไดเสยในกระบวนการศกษารวาครใหญ

250 Jennifer Sallee, Chris Murray and Yolanda Porter, “Qualities of Instructional

Leaders” (Necessary Qualities of Instructional Leaders Based on the Perceptions of Superintendents, Administrators, and Teachers of High-Performing High Schools in Tennessee, Lipscomb University, 2015).

215

เปนตำแหนงสำคญในระบบการศกษาทประสบความสำเรจวตถประสงคของการศกษาครงน คอ เพอกำหนดบทบาทของครใหญในโรงเรยนไซเบอร งานวจยชนนมงเนนไปทการคนพบลกษณะงาน และคณลกษณะของผบรหารโรงเรยนไซเบอร นสามารถทำไดโดยใชวธการผสมผสานทนำมาใช ในการสมภาษณและการสำรวจผลการวจยหลก ไดแก หวขอการสอสารการฝกอบรมการทำงาน รวมกนมวสยทศน ความสมพนธความเขาใจและการจดการ ผลการวจยยงชใหเหนวาสงคะแนน การประเมนตนเองในการเปนผนำการปฏบตงาน251

แอนเน ทองคน เสนองานวจยเรอง โรงเรยนชนนำสำหรบนวตกรรมและความสำเรจ : กรณศกษา 5 กรณของผบรหารชาวออสเตรเลยในการสรางวฒนธรรมของโรงเรยนทเปนนวตกรรมใหม โดยงานวจยนศกษาบทบาทของผบรหารชาววกตอเรย 5 คนในการพฒนาผนำและสนบสนน โรงเรยนของรฐทประสบความสำเรจและเปนนวตกรรมใหม การศกษาความเปนผนำและแนวทาง การบรหารจดการของครใหญในหาโรงเรยนทไดรบการยกยองวาเปนนวตกรรมชนนำและมผลลพธทด เยยมของนกเรยนและจะเนนถงผลงานททำใหเกดนวตกรรมและความสำเรจของโรงเรยนการวจยใชวธการศกษากรณศกษาแบบหลายกรณดวยการสมภาษณหลายมมมองโดยอาศยวธการเชงคณภาพ ในแตละโรงเรยนมมมองเกยวกบโรงเรยนและความเปนผนำของครไดรบจากการสมภาษณบคคลสำคญหวหนาเครอขายภมภาคและประธานสภาโรงเรยนและการสมภาษณกลมกบสมาชกของทมผนำ พนกงานและผปกครองการวจยบอกเลาเรองราวของวฒนธรรมองคกรของโรงเรยนและการเปลยนแปลง และบทบาทหลกของครใหญในการเปนผนำและการจดการเพอสรางโรงเรยนทเปนนวตกรรมและประสบความสำเรจ มนใชประโยชนจากมมมองของผมสวนไดสวนเสยในการเปนผนำและความสำเรจของโรงเรยนในการใหขอมลเชงลกเกยวกบความเปนผนำของโรงเรยนในแตละกรณและเพอใหความสนใจกบความแตกตางและขอตกลงในคดตาง ๆ ผลการวจยทไดจากการวจ ยครงนแสดงใหเหนถง ความสำคญของเรองราวชวตของผบรหารในการกำหนดรปแบบการเปนผนำและคณคาของพวกเขา ผ บรหารท เปนนวตกรรมแสดงมมมองผ นำ 5 มมมองและแสดงใหเหนถงพฤตกรรมสำคญ ๆ ทเกยวของกบการเปนผนำของพวกเขาและชวยเสรมความสำเรจของโรง เรยน นอกจากนโรงเรยนนวตกรรมยงมลกษณะทเหมอนกนในความสำเรจ รปแบบการเปนผนำนวตกรรมไดรบการพฒนาเพอใหแผนทของอทธพลซงกนและกนในการเปนผนำทสำคญและนวตกรรมและความสำเรจของโรงเรยนรวมถงเร องราวชวตหามมมองของผนำและพฤตกรรมทเก ยวของและองคประกอบของ ความสำเรจของโรงเรยนการทำความเขาใจกบสงททำงานในโรงเรยนทประสบความสำเรจและกาวลำ

251 Jacob P. Jefferis, “The Role of the Cyber School Principal: A Mixed

Methods Study” Educational Administration (Theses, Dissertations, and Student Research, 2015), 246.

216

เปนข นตอนแรกในการพฒนาความสมพนธท จำเปนในการเคล อนยายส งท เกดข นในโรงเรยน เพยงไมก แหงท ขอบนวตกรรมส ศนยกลางท โรงเรยนสวนใหญสามารถแบงปนและเรยนร จาก การปฏบตของผอน การวจยครงนแสดงใหเหนถงความเปนผนำทเปนนวตกรรมซงแสดงใหเหนวา ผบรหารบางรายประสบความสำเรจอยางมากในการสรางวฒนธรรมทเปนนวตกรรมและรวมถง พฤตกรรมทสามารถเรยนรไดโดยผอนทปรารถนาจะเปนผนำในโรงเรยนทเปนนวตกรรมและประสบ ความสำเรจ252

วกเตอร (Victor) ไดกลาวถงทศนคต 10 ประการ สำหรบ ผ นำในศตวรรษท 21 วา ศตวรรษท 21 ตองการภาวะผนำแบบรวมมอ (Corporate leadership) มากกวาแบบใชอำนาจหรอการบงคบ ผนำจะตองใหการศกษาและสรางแรงบนดาลใจใหกบผตาม และจากการเปลยนแปลง อยางรวดเรวทางเทคโนโลยและการสอสาร ผนำในปจจบนและอนาคต จะตองพฒนาทศนคตใหม ๆ ใหเก ดข นดงน 1. ทนสมย (Modernization) มองอนาคตอยางมว ส ยทศน 2. มส มพนธภาพ (Relationships) สรางมตรภาพทเขมแขง และยงยน 3. ปรบตว (Adaptability) ตอบสนองความ ไมแนนอนไดรวดเรว 4. มงมน (Assertiversess) เขาใจความขดแยง จดการดวยสมอง 5. สรางแรง บนดาลใจ (Inspiration) ไมบงคบ แตจงใจสรางแรงบนดาลใจ 6.ทะเยอทะยาน (Aspiration) มงสรางความสำเรจ7.โปรงใส (Transparency) สรางความไววางใจใหเกดขน 8.เปนพเลยง (Meritoring) เปนพเลยงมากกวาเปนผสอน 9. ซอสตยจรงใจ (Honesty) ไมโกหกหลอกลวง10. มพนธะรบผดชอบ (Accountability) คำนงถงคำมนสญญา คำนงถงความลมเหลว ปรบ ทศทางหากไมถกตองหรอไม บรรลผล253

บาสฮา กราสนอฟฟ (Basha Krasnoff) ศกษาเรองคณสมบตผนำทมประสทธภาพของ ครใหญ ไมมเอกสารยนยนวาโรงเรยนทมปญหาถกทอดทง ไมใสใจโดยผนำทมประสทธภาพ ในขณะทหนาทสำคญของผบรหารโรงเรยนยงคงไมเปลยนแปลงในชวงหลายปทผานมาแตบทบาททสำคญของ ครใหญกเปล ยนไปอยางมากการศกษาระยะยาวสองเร องเก ยวกบประสทธผลหลกเ สนอแนะ การเปลยนแปลงอยางมากในสงทการศกษาของรฐทตองการจากผบรหาร พวกเขาไมสามารถทำงาน ไดอยางงายในฐานะผจดการอาคารมอบหมายใหปฏบตตามกฎของเขตปฏบตตามขอผดพลาด

252 Anne Tonkin, “Leading Schools for Innovation and Success: Five case

studies of Australian principals creating innovative school cultures” (Research thesis submitted in fulfilment of the requirements for the degree of Doctor of Education in the Graduate School of Education at The University of Melbourne, 2016).

253 Victor S. L. Tan. “Ournal of Nashonbatchasima College” 11, 3 (September - December 2017).

217

ทเพมขน ในวนนตองออกกฎและหลกเลยง พบวาครใหญวนนจะตองเปนผนำกา รเรยนการสอนทม ความสามารถในการพฒนาทมครทสงมอบการเรยนการสอนทมประสทธภาพใหกบนกเรยนทกคน ประสทธภาพสงมแนวโนมทจะมมากกวาสามป มประสบการณความเปนผนำอยางนอยสามปในการ เปนผนำประสบการณมากกวาโรงเรยนทแบงปนความรบผดชอบในการเปนผนำมากกวาเพยงแค มอบหมายเอกสารทมความชดเจนของเปาหมายการเรยนการสอนใหขอเสนอแนะอยางตอเนอง อยางไมเปนทางการและสนบสนนตอเปาหมายดำเนนการเงยบ ๆ หลงจากนนใหคณะกรรมการ โรงเรยนแสดงวสยทศนทชดเจนถงโรงเรยนทดและสรางกรอบการทำงานทใหผบรหารทใหทงอสระ และการสนบสนนเพอใหบรรลเปาหมายเหลานน254 ลกษณะสำคญบคคลทมศรทธาและความมงมน ทมชวตชวาตอภารกจของครสตจกรแบบตสตในบรบทของรฐมนตรทหลากหลายพนธกจตอภารกจและวสยทศนของวทยาลยวทเลย แสดงใหเหนถงความม งมนในการเปนผนำและการดำเนนการในบรบทเฉพาะกาลผสอสารทมทกษะและโปรงใสและเจรจาตอรองอยางรอบคอบดวยทกษะการฟงทด และความออนไหวตอมมมองทหลากหลายและผมสวนไดสวนเสยของวทยาลย ความมงมนอยาง แนวแนตอการเปนผนำทมวสยทศนในการวจยและการบรหารวทยาลยในการศกษาศาสนศาสตร255

สรปไดวา การเปนนกบรหารมออาชพในยคไทยแลนด 4.0 ควรมคณลกษณะทงดาน บคลกภาพ คณลกษณะสวนบคคล ความรและการคด การปฏสมพนธกบบคคลอน ความสามารถ ทางการบรหาร และความสามารถในการใชเทคโนโลยและนวตกรรม รวมถงการมภาวะผนำแบบรวมมอ มากกวาการใชอำนาจหรอการบงคบ ซงบทบาทของนกบรหารมออาชพทมประสทธผล ควรทำหนาท ในการสรางวสยทศนเพอความสำเรจทางวชาการสำหรบนกเรยน การสรางบรรยากาศ ทอบอนเพอ การศกษา การปลกฝงภาวะผนำใหกบบคคลอน การปรบปรงการเรยนการสอน และ การบรหารจดการกบคน ขอมล และกระบวนการทศนะขอเสนอคณลกษณะของนกบรหารยค ไทยแลนด 4.00 ไวดงน 1. มวสยทศน นกบรหารจะตองเปนผ มวสยทศนอนกวางไกล สามารถ

254 Nur Ain Wong Abdullah, Dorothy DeWitt and Norlidah Alias, “School

Improvement Efforts and Challenges: A Case Study of a Principal Utilizing Information Communication Technology” (Ministry of Education Kuala Lmpur (Malaysia Faculty of Education, University of Malaya. Kuala Lumpur, 2013).

255 Basha Krasnoff, “Estimating the Effect of Leaders on Public Sector Productivity : The Case of School Principal” (Department of Education, Northwest the NWCC provides high-impact training and technical assistance to state education agencies in the Northwest states of Alaska, Idaho, Montana, Oregon, and Washington 15 February 2019), 3.

218

มองเหนภาพ ในอนาคตและแนวทางท จะแกไขปญหาท งปจจบนและอนาคตไดเปนอยางด 2. กลาตดสนใจ การตดสนใจเปนคณลกษณะทสำคญประการหนงของนกบรหาร นกบรหารจะตองมขอมลทเพยงพอในการตดสนใจหรอวนจฉยสงการ เปนคนทสขมรอบคอบ มเหตมผลในการตดส นใจ 3. ไวตอขอมลนกบรหารจำตองเปนคนททนสมย ไวตอขอมลหรอการเปลยนแปลงใหม ๆ ฉะนน จำเปนตองเปนผทตดตามขาวสารตาง ๆ อยเสมอ 4. เทดทนความซอสตย นกบรหารหรอคนทจะเปนใหญเปนผนำไดดนน ตองเปนคนใจซอมอสะอาด บรหารงานดวยความโปรงใสสามารถตรวจสอบได 5. คดสรรเทคนควธการทำงาน นกบรหารจะตองเปนบคคลทมความคดสรางสรรคผลงานใหปรากฏตอสายตาเพอนรวมงานอยเสมอ มวธปฏบตงานทดหรอเปนเลศ (Best Practice) 6. ประสานสบทศ นกบรหารมออาชพจำตองเปนบคคลทสามารถประสานงานกบ หนวยงาน หรอบคคลตาง ๆ ไดเปน อยางด สามารถไกลเกลยขอกรณพพาทได และสามารถ ขจดปดเปาปญหา ตาง ๆ ในหนวยงานได 7. มจตยดมนในความสามคคปรองดองสมานฉนทจะตองคดหาวธการทำงานแบบใหม ๆ อยเสมอ 8. ผลกดนจงใจเพอรวมงาน จำเปนตองมบคคลทสามารถโนมนาวผลกดนหรอจงใจเพอนรวมงาน ใหเกดความกระตอรอรน ในการทำงานและมความรบผดชอบตองานสง ประเมนผลการปฏบตงาน ดวยความโปรงใส ยตธรรม รจกใหการชมเชย ใหรางวลหรอบำเหนจ ความชอบ 9. ทนทานตอปญหาและอปสรรค นกบรหารจะตองมความอดทนอดกลนตอปญหาอปสรรคทกำลงเผชญ และพรอมทจะ ตอสเพอการแกไขปญหาใหเปนไปดวยความเรยบรอยอยางสนตสขไมหนปญหาและไมพอกพนปญหาไว 10. รจกยดหยนตามเหตการณนกบรหารมออาชพจะตองรจกยดหยน และออนตวตามเหตการณ นน ๆ ไมตงเกนไปหรอไมหยอนเกนไป บางครงกตองดำเนนการในสายกลาง แตในบางครงตองม ความเดดขาด มทงไมเดดไมนวมนนเอง 11. บรหารงานแบบมสวนรวม จะตองบรหารงานแบบใหทมงาน มสวนรวมคด รวมวางแผน รวมตดสนใจ และรวมรบผดชอบ

คณลกษณะของนกบรหารยคไทยแลนด 4.0 ควรมล กษณะดงน ค อมว ส ยทศน กลาตดสนใจ ไวตอขอมล เทดทนความซอสตย คดสรรเทคนควธการทำงาน ประสานสบทศ มจตยดมน ในความสามคคปรองดองสมานฉนท ผลกดนจงใจเพอรวมงาน ทนทานตอปญหาและอปสรรค รจกยดหยนตามเหตการณ และบรหารงานแบบมสวนรวม

219

บทท 3

การดำเนนการวจย

การวจยเร องคณลกษณะผบรหารสถานศกษาข นพ นฐานทสอดคลองกบเปาหมาย การศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ใชระเบยบวธ ว จ ยเทคนคการวจ ยเชงอนาคต EDFR (Ethnographic Delphi Future Research ) มวตถประสงคเพอทราบคณลกษณะผบรหารสถานศกษา ข นพ นฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 โดยผ ใหขอมล คอ ผทรงคณวฒและผเช ยวชาญเกยวกบคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ประกอบดวยขนตอนการดำเนนการวจยและระเบยบวธวจยโดยมรายละเอยดดงน

ขนตอนการดำเนนการวจย

เพอใหการวจยดำเนนการเปนไปตามระเบยบวธวจย และสอดคลองกบวตถประสงคของการวจยทกำหนดไว ผวจยจงกำหนดขนตอนการดำเนนการวจยไว 3 ขนตอน ดงน ขนตอนท 1 การจดเตรยมโครงการวจย

ผวจยไดทำการศกษารวบรวมขอมลตาง ๆ ทเกยวกบแนวคด ทฤษฎ และวรรณกรรม ทเกยวของเพอทราบคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษา ของนโยบายไทยแลนด 4.0 จากเอกสาร ตำรา บทความวชาการ วารสาร งานวจยของหนวยงานทเกยวของ โดยผวจยไดทำการวเคราะหเอกสารทเกยวของทงในประเทศและตางประเทศ คณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 จากนน นำผลทไดจากการศกษามาจดทำโครงรางงานวจย โดยการรบคำปรกษาจากอาจารยท ปรกษา กรรมการควบคมวทยานพนธ ผทรงคณวฒและผเชยวชาญ ปรบปรงแกไข และนำเสนอเพอขออนมตโครงรางวทยานพนธงานวจยจากบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ขนตอนท 2 การดำเนนการวจย

ผวจยดำเนนการศกษา วเคราะหขอมลตาง ๆ เพอใหไดองคประกอบคณลกษณะผบรหาร สถานศกษาข นพ นฐานทสอดคลองกบเปาหมายไทยแลนด 4.0 ดานการศกษา มรายละเอยด ในการดำเนนการวจยดงตอไปน

220

1. ผวจยศกษา คนควา ตวแปรเก ยวกบคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐาน ทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 โดยศกษาวเคราะหและสรปวรรณกรรม ทเกยวของกบแนวคด ทฤษฎ หลกการ ทเกยวของกบคณลกษณะผบรหารสถานศกษา และแนวโนม และเปาหมายไทยแลนด 4.0 เปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 แลวนำขอสรปทไดมาสงเคราะห เปนบทความทแสดงคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมาย การศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 เพอใชเปนขอมลพนฐานในการสมภาษณผทรงคณวฒและผเชยวชาญไดทราบถงคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ทไดจากการศกษาเอกสาร

2. วเคราะหองคประกอบคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบ เปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 โดยผวจยสรางแบบสมภาษณ (EDFR รอบท 1) แบบไมมโครงสราง (unstructured interview) จากน นนำแบบสมภาษณแบบไมมโครงสราง (unstructured interview) ท ไดรบคำแนะนำจากอาจารยท ปรกษา ไปสมภาษณผ ทรงคณวฒ และผเชยวชาญ จำนวน 19 คน ผวจยสอบถามผทรงคณวฒและผเชยวชาญซงเปนผทไดรบการยอมรบ ในแวดวงการบรหารงานสถานศกษา ผ บรหารระดบนโยบาย ผบรหารการศกษา และผบรหาร สถานศกษา ใชวธ การสมภาษณแบบเจาะลก ( in-depth interview) โดยผ ว จ ยใชวธ คดเลอก ผ ทรงคณวฒและผ เช ยวชาญแบบเจาะจง (purposive method) และมเกณฑการคดเล อก ผ ทรงคณวฒและผ เช ยวชาญใหมคณสมบต ดงน เปนผ ท มความเช ยวชาญท ไดรบการยอมรบ ในแวดวงการจดการศกษาหรอเปนผบรหารระดบนโยบายของหนวยงานทจดการศกษามประสบการณ ในการจดการศกษาไมตำกวา 10 ป หรอสำเรจการศกษาในระดบปรญญาโทและปรญญาเอก ทางการศกษา แบงเปน 4 กลมตามเกณฑ ดงน

กลมท 1 ผใหขอมลดานนโยบายการจดการศกษา ผท มบทบาทหนาทในการกำหนด ขบเคลอนนโยบายทางการศกษา การศกษา 4.0 ไทยแลนด 4.0 ในระดบชาต กระทรวง หนวยงาน พฒนา คดเลอก กำหนดคณลกษณะผบรหารสถานศกษา หนวยงานทเก ยวกบการวางแผนการ ขบเคลอนคณภาพการศกษาและองคกรอสระทรบผดชอบการขบเคลอนนโยบายไทยแลนด 4.0 คณวฒระดบปรญญาเอก จำนวน 5 คน

กลมท 2 นกว ชาการการศกษา ผ ท ม ความเช ยวชาญดานการบรหารการศกษา มองคความรเปนทยอมรบในวงการศกษา หรอสอนในสถาบนทมหลกสตรบรหารการศกษาหรอมความสามารถในการบรหารสถานศกษา หรอการศกษา 4.0 คณวฒระดบปรญญาเอก จำนวน 4 คน

กลมท 3 นกประชาสงคมดานการจดการศกษา บคคลภายนอกทสนใจการดำเนนการของการศกษาของภาครฐตามนโยบายไทยแลนด 4.0 ผทสนใจใหความสำคญกบการจดศกษาเพอรองรบนโยบายไทยแลนด 4.0 ผทมประสบการณการทำงานรองรบในการขบเคลอนนโยบายไทยแลนด 4.0 จำนวน 4 คน

221

กลมท 4 ผบรหารสถานศกษาขนพนฐาน เปนผทมประสบการณในการบรหารงานบคคล เกยวกบคณลกษณะ คณสมบตผบรหารสถานศกษา ปฏบตงานในโรงเรยนทจดการศกษาระดบ ขนพนฐานทงในระดบประถมศกษาและมธยมศกษา และหรอมคณวฒระดบปรญญาโทและเอก จำนวน 6 คน

จากน นวเคราะหตวแปรองคประกอบคณลกษณะผ บรหารสถานศกษาข นพ นฐาน ทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 จากทไดจากการสมภาษณผทรงคณวฒ และผเชยวชาญ การสมภาษณผทรงคณวฒและผเชยวชาญ (EDFR รอบท1) ใชการสมภาษณแบบปฏส มพนธ (interactive interview) และใช เทคนคสร ปสะสม (cumulative summarization) จนจบการสมภาษณ เพอใหไดขอมลมากทสดและลกทสดเทาทจะเปนไปได จากนนนำขอมลทไดจาก การสมภาษณไปประมวลผลใหไดองคประกอบคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ตามทศนะของผทรงคณวฒและผเช ยวชาญ วเคราะหขอมลเพอจดทำแบบสอบถาม (EDFR รอบท 2) ในขนตอนนเปนการตรวจสอบความเหมาะสม และความเปนไปไดองคประกอบคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 จากการสำรวจความคดเหนของผทรงคณวฒและผเชยวชาญ ผวจยมวธการดำเนนการโดยการนำผลจากการสมภาษณ EDFR รอบท 1 มาวเคราะหและแบงขอมลออกเปนกล ม ๆ ตามเทคนคการวจยอนาคตแบบเทคนค EDFR และพฒนาเปนแบบสอบถาม ความคดเหนเก ยวกบองคประกอบคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพ นฐานทสอดคลองกบ เปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ทรางขนมาจากการสมภาษณผ ทรงคณวฒและผเชยวชาญ แบบสอบถามทสรางขนในรอบท 2 เปนแบบสอบถามปลายปดชนดมาตราสวนประมาณ คา 5 ระดบของลเครท (Likert’s rating scale) แลวสงใหผ ทรงคณวฒและผ เช ยวชาญ ชดเดม จำนวน 19 คน ลงความคดเหนหลงจากทแบบสอบถามไดรบคำแนะนำจากอาจารยทปรกษาแลว ขนตอนท 3 การรายงานผลการวจย

ผวจยรวบรวมผลจากการวเคราะหขอมล สรปขอคนพบทไดจากการวจย อภปรายผลและ ขอเสนอแนะ จากนนจดทำรางรายงานผลการวจยเพอนำเสนอตอคณะกรรมการควบคมวทยานพนธ ตรวจสอบความถกตอง ปรบปรงแกไขขอบกพรองตามท คณะกรรมการผ ควบคมวทยานพนธ เสนอแนะ พมพ และสงรายงานผลการวจยฉบบสมบรณตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร เพอขออนมตจบการศกษา รายละเอยดและขนตอนการดำเนนการวจยขางตน สามารถสรปตาม แผนภมท 3

222

ขนตอนการดำเนนการ กระบวนการ ผลทได

แผนภมท 3 ขนตอนการดำเนนการวจย

ขนท 1 การคนหาประเดน

ประเดนดานคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐาน

ทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบาย

ไทยแลนด 4.0

EDFR รอบท 1 สมภาษณแบบไมมโครงสราง ผเชยวชาญและผทรงคณวฒ เรองคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0

จำนวน 19 คน

ขนท 2 สรางเครองมอและพฒนาเครองมอ

แบบสอบถามความคดเหนและสอบถามความคดเหน

ผเชยวชาญและผทรงคณวฒ องคประกอบคณลกษณะ

ผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบาย


สรางแบบสอบถามความคดเหนและสอบถามความคดเหนผเชยวชาญและผทรงคณวฒ เรองคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบ

เปาหมายการศกษาของนโยบาย ไทยแลนด 4.0 จำนวน 19 คน

ขนท 3 เกบขอมล

สรป อภปราย

EDFR รอบท 2 สอบถามความคดเหนผเชยวชาญหรอผทรงคณวฒ เรองคณลกษณะผบรหารสถานศกษา

ขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0

จำนวน 19 คน ใช สถต Mode, Median, Interquartile Range

คณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบาย


223

ระเบยบวธวจย

เพอใหการวจยครงนดำเนนการเปนไปตามวตถประสงคของการวจย ผวจยจงกำหนด รายละเอยดตาง ๆ เกยวกบระเบยบวธวจย ซงประกอบดวยแผนแบบการวจย ประชากร ตวแปร ทศกษา การสรางเครองมอ การเกบรวบรวมขอมลและสถตทใชในการวจยตามรายละเอยด ดงน

แผนแบบการวจย การวจยคร งน เปนการวจยเชงอนาคต ( futures research method) เปนแผนแบบ

การว จ ยกล มต วอย างเด ยว ตรวจสอบสภาวการณโดยไม ม การทดลอง ( the one–shot, non-experimental, case study design) ในการศกษาตามข นตอนของการวจยท ง 3 ข นตอน ผวจยไดกำหนดแผนผงของแผนแบบการวจยตามลกษณะของการเกบรวบรวมขอมลในการวจย ดงน

ขนท 1 ศกษาคนหาประเดนตวแปรเกยวกบคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐาน ทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 โดยสมภาษณผ ทรงคณวฒและผเชยวชาญดวยเทคนค EDFR (Ethnographic Delphi Futures Research) รอบท 1 โดยสมภาษณ ผทรงคณวฒและผเชยวชาญ จำนวน 19 คน ผวจยสมภาษณผทรงคณวฒและผเชยวชาญซงเปน ผทไดรบการยอมรบในแวดวงการบรหารสถานศกษา ผบรหารระดบนโยบาย นกวชาการการศกษา นกประชาสงคมและผบรหารของสถานศกษาในสงกดสำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ใชวธการแบบสมภาษณแบบไมมโครงสราง (unstructured interview) นำขอมลจากการสมภาษณและประสบการณของผทรงคณวฒและผเช ยวชาญ มาสงเคราะหเปนองคประกอบคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ไดประเดนคณลกษณะ

ขนท 2 สรางเคร องมอโดยนำขอมลจากการสมภาษณ EDFR รอบท 1 มาวเคราะห และแบงขอมลออกเปนกล ม ๆ ตามเทคนคการวจยอนาคตแบบเทคนค EDFR และพฒนาเปน แบบสอบถามความคดเหนเก ยวกบองคประกอบคณลกษณะผบรหารสถานศกษาข นพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ท ร างข นมาจากการสมภาษณ ผทรงคณวฒและผเชยวชาญ ไดแบบสอบถามทสรางขนเพอใชในรอบท 2 ซงเปนแบบสอบถามปลายปดชนดมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบของลเครท256 (Likert’s rating scale) แลวสงใหผทรงคณวฒ และผเชยวชาญชดเดม จำนวน 19 คน

256 Rensis Likert, อางถงใน พวงรตน ทวรตน, วธวจยทางพฤตกรรมศาสตร (กรงเทพฯ:

เจรญผล, 2531), 296.

224

ขนท 3 เกบขอมลรอบท 2 เรองคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลอง กบเปาหมายไทยแลนด 4.0 ดานการศกษา ในขนตอนนผวจยไดนำองคประกอบคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายไทยแลนด 4.0 ดานการศกษาทไดจากการทำ EDFR ครงท 2 มาสอบถามความคดเหนผทรงคณวฒและผเชยวชาญอกครงเพอยนยนความคดเหนตอคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายไทยแลนด 4.0 ดานการศกษา เป นการตรวจสอบสภาวการณ โดยไม ม การทดลอง ( the one – shot, non-experimental, case study design) ซงจดอยในประเภทของการวจยเชงพรรณนา (descriptive research) สามารถ สรปเปนแผนผงของแผนแบบการวจยได ในแผนภมท 4 ดงน

เมอ R หมายถง กล มผ ทรงคณวฒและผ เช ยวชาญทไดจากการเลอกแบบ

เจาะจง (Purposive Sampling) X หมายถง ตวแปรทศกษา ไดแก ตวแปรทเกยวกบคณลกษณะผบรหาร

สถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0

O หมายถง ขอมลทไดจากผทรงคณวฒและผเชยวชาญ แผนภมท 4 แผนแบบการวจย ผใหขอมลหรอผทรงคณวฒและผเชยวชาญ

ผใหขอมลหรอผทรงคณวฒและผเชยวชาญในการวจยครงน ผวจยใชเทคนคการวจยแบบ EDFR (Ethnographic Delphi Future Research) ใชวธการสมภาษณแบบปฏสมพนธ (Interactive Interview) จงใชการคดเลอกผใหขอมลหรอผทรงคณวฒและผเชยวชาญแบบเจาะจง (Purposive Method) มเกณฑการคดเลอกผใหขอมลหรอผทรงคณวฒและผเชยวชาญ คอ เปนผทมความเชยวชาญ ทไดรบการยอมรบในดานการจดการศกษาและดานการบรหารการศกษา นกวชาการการศกษา นกประชาสงคม ผบรหารสถานศกษาและเปนผบรหารระดบนโยบายของหนวยงานทจดการศกษา มประสบการณในการจดการศกษาไมตำกวา 15 ป หรอสำเรจการศกษาในระดบปรญญาเอกหรอ

O

R X

225

มประสบการณดานการบรหารงานบคลากรการศกษา โดยผวจยมวตถประสงคจากการสมภาษณ ผใหขอมลหรอผทรงคณวฒและผเชยวชาญ เพอนำความรความเชยวชาญและประสบการณดานการ จดการศกษา เพอนำไปวเคราะหสงเคราะหองคประกอบคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐาน ทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 รวมทงหมด 19 คน โดยแบงเปน 4 กลมตามเกณฑเฉพาะ ดงน

กลมท 1 ผใหขอมลดานนโยบายการจดการศกษา ผท มบทบาทหนาทในการกำหนด ขบเคลอนนโยบายทางการศกษา การศกษา 4.0 ไทยแลนด 4.0 ในระดบชาต กระทรวง หนวยงานพฒนา คดเลอก กำหนดคณลกษณะผบรหารสถานศกษา หนวยงานทเก ยวกบการวางแผนการขบเคลอนคณภาพการศกษาและองคกรอสระทรบผดชอบการขบเคลอนนโยบายไทยแลนด 4.0 คณวฒระดบปรญญาเอก จำนวน 5 คน

กลมท 2 นกว ชาการการศกษา ผ ท ม ความเช ยวชาญดานการบรหารการศกษา มองคความรเปนทยอมรบในวงการศกษา หรอสอนในสถาบนทมหลกสตรบรหารการศกษาหรอ มความสามารถในการบรหารสถานศกษา หรอการศกษา 4.0 คณวฒระดบปรญญาเอก จำนวน 4 คน

กลมท 3 นกประชาสงคมดานการจดการศกษา บคคลภายนอกทสนใจการดำเนนการ ของการศกษาของภาครฐตามนโยบายไทยแลนด 4.0 ผ ท สนใจใหความสำคญกบการจดศกษา เพอรองรบนโยบายไทยแลนด 4.0 ผทมประสบการณการทำงานรองรบในการขบเคลอนนโยบาย ไทยแลนด 4.0 จำนวน 4 คน

กลมท 4 ผบรหารสถานศกษาขนพนฐาน เปนผทมประสบการณในการบรหารงานบคคล เกยวกบคณลกษณะ คณสมบตผ บรหารสถานศกษา ปฏบตงานในโรงเรยนทจดการศกษาระดบ ข นพ นฐานท งในระดบประถมศกษาและมธยมศกษา และหรอมคณวฒระดบปรญญาโทและ ปรญญาเอก จำนวน 6 คน ตวแปรทศกษา

ตวแปรทใชในการศกษาวจยคร งน ประกอบดวยตวแปรพนฐานและตวแปรทศกษา ซงมรายละเอยด ดงน

1. ตวแปรพนฐาน คอ ตวแปรทเกยวกบสถานภาพทวไปของผใหขอมล ไดแก เพศ อาย ระดบการศกษา และประสบการณในการทำงาน

2. ตวแปรทศกษา คอ ตวแปรทเกยวของกบองคประกอบคณลกษณะผบรหารสถานศกษา ข นพ นฐานท สอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ซ งไดจากสรปผล การวเคราะหเกยวของ เอกสาร งานวจย แนวคด ทฤษฎและหลกการ คณลกษณะผบรหารสถานศกษา เปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 การศกษา 4.0ทงในประเทศและตางประเทศ งานวจยทเกยวของ และสรปความคดเหนของผทรงคณวฒและผเชยวชาญทไดจากการสอบถามความคดเหน

226

เครองมอทใชในการวจย เครองมอในการวจยในครงน ผวจยใชเครองมอสำหรบเกบรวบรวมขอมลแตละขนตอน

ดงน ขนท 1 การศกษาคนควาตวแปรทเกยวกบคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานท

สอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ผ ว จย ใชการวเคราะหเอกสาร (documentary analysis) โดยการศกษาวเคราะหแนวคด ทฤษฎ งานวจย และสรปวรรณกรรมทเก ยวของกบคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพ นฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ทงในและตางประเทศ เพอใหไดกรอบความคดตวแปร แลวนำขอสรปตวแปรทไดมาสงเคราะหเปนบทความทแสดงแนวคดของผวจย (concept paper) เพอใชเปนขอมลพนฐานใหกบผทรงคณวฒและผเช ยวชาญใหทราบถงองคประกอบคณลกษณะ ผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0

ขนท 2 การวเคราะหองคประกอบคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลอง กบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ผวจยใชเทคนคการวจยแบบ EDFR (Ethnographic Delphi Future Research) จากการสมภาษณผทรงคณวฒและผเชยวชาญ จำนวน 19 คน ดงนน เครองมอทใชเกบรวบรวมขอมล มดงน

2.1 สมภาษณผทรงคณวฒและผเชยวชาญ EDFR รอบท 1 ใชแบบสมภาษณ แบบไมมโครงสราง (unstructured interview) โดยผวจยพฒนาจากขอสรปบทความ (concept paper) จากข นท 1 ไปสร างแบบส มภาษณแบบไม ม โครงสร าง (unstructured Interview) เปนคำถามปลายเปดและไมชนำ (non directive and open ended)

2.2 สมภาษณผทรงคณวฒและผเชยวชาญชดเดม EDFR รอบท 2 ใชแบบสอบถาม แบบปลายปดชนดมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบของลเครท (Likert’s rating scale) โดยผวจย พฒนามาจากผลการสมภาษณ EDFR รอบท 1 มาวเคราะหและแบงขอมลออกเปนกลม ๆ ตาม เทคนคการวจยอนาคตแบบเทคนค EDFR และพฒนาเปนแบบสอบถามความคดเหนเก ยวกบ องคประกอบคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของ นโยบายไทยแลนด 4.0

การสมภาษณผทรงคณวฒและผเชยวชาญชดเดมเพอยนยนความคดเหน EDFR รอบท 3 ใชแบบสอบถามความคดเหน โดยผวจยใชขอความเดมกบแบบสอบถามในรอบท 2 โดยเพมตำแหนงของคามธยฐานและคาพสยระหวาง ควอไทล เพอใหผทรงคณวฒและผเชยวชาญแตละคนพจารณา คำตอบใหมแลวตอบกลบมาอกคร ง แตการวจยคร งน ผ ทรงคณวฒและผเช ยวชาญทง 19 ทาน มความคดเหนสอดคลองกนทกคณลกษณะดงนนจาก EDFR รอบท 2 จงทำเพยง 2 รอบเทานน

227

การสรางและพฒนาเครองมอ เพอใหการดำเนนการวจยครงนสามารถวดไดตรงกบกรอบแนวคดของการวจยและบรรล วตถประสงคทวางไว ผวจยไดกำหนดขนตอนในการสรางและพฒนาเครองมอไวดงน ขนท 1 ศกษา วเคราะหเอกสาร (documentary analysis) จากแนวคด ทฤษฎ และ

งานวจยทเกยวของทงในและตางประเทศทเกยวกบคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานท สอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 แลวจดทำเปนขอสรปบทความแนวคด (concept paper) องคประกอบคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0

ขนท 2 การสรางเครองมอเพอสมภาษณผทรงคณวฒและผ เชยวชาญดวยเทคนค EDFR (Ethnographic Delphi Future Research) เพอใหไดองคประกอบคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายไทยแลนด 4.0 ดานการศกษาผวจยไดดำเนนการในขนตอนนดงน

2.1 นำขอสรปบทความแนวคด (concept paper) ทไดจากขนท 1 มาสรางแบบสมภาษณแบบไมมโครงสราง (unstructured interview) นำเสนอแบบสมภาษณใหอาจารยทปรกษา พจารณา

2.2 นำแบบสมภาษณแบบไมมโครงสราง (unstructured interview) ทไดรบ ความเหนชอบจากอาจารยทปรกษาแลวนำไปสมภาษณผทรงคณวฒและผ เชยวชาญ จำนวน 19 คน ดวยเทคนค EDFR รอบท 1 หลงจากนนประมวลผลเพอใหไดองคประกอบคณลกษณะผบรหาร สถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบนโยบายการศกษา 4.0

2.3 สรางแบบสมภาษณ EDFR รอบท 2 โดยการนำผลจากการสมภาษณ EDFR รอบท 1 มาวเคราะหและแบงขอมลออกเปนกลม ๆ ตามเทคนคการวจยอนาคตแบบเทคนค EDFR และพฒนาเปนแบบสอบถามความคดเหนเกยวกบองคประกอบคณลกษณะผบรหารสถานศกษา ขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายไทยแลนด 4.0 ดานการศกษาทรางขนมาจากการสมภาษณผทรงคณวฒและผเช ยวชาญแบบสอบถามทสรางขนในรอบท 2 เปนแบบสอบถามปลายปดชนดมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบของลเครท (Likert’s rating scale) แลวสงใหผ ทรงคณวฒและผเชยวชาญชดเดม จำนวน 19 คน ลงความคดเหน

2.4 นำผลจาก EDFR รอบท 2 มาวเคราะหขอมลเปนกลมโดยรวมโดยการหา คามธยฐาน (Median) และคาพสยระหวางควอไทล (Interquartile Range) ของกลมคามธยฐาน (Median) และคาพสยระหวางควอไทล (Interquartile Range) ของกลม

การสมภาษณ EDFR รอบท 3 เพอยนยนความคดเหนและหาฉนทามต (Consensus) โดยการสรางแบบสมภาษณท ใชขอความเดมจาก EDFR รอบท 2 แตมการเพ มตำแหนงของคา มธยฐานและคาพสยระหวางควอไทลในแบบสอบถาม ผทรงคณวฒและผเชยวชาญจะทราบวาตนเอง

228

มความคดเหนเหมอนหรอแตกตางจากผ ทรงคณวฒ และผ เช ยวชาญคนอ น ๆ อยางไรสงให ผทรงคณวฒและผเชยวชาญทบทวนความคดเหนของตนเอง หากยนยนความเหนทแตกตางจากคนอนสามารถใหเหตผลประกอบการยนยนคำตอบเดมตอไป แตจากการรวบรวมความคดเหนของผเชยวชาญและผทรงคณวฒ ทง 19 ทานจากการเกบขอมล EDFR รอบท 2 พบวา มความคดเหนสอดคลองกนทกคณลกษณะจงไมตองทำการสมภาษณ EDFR รอบท 3

การตรวจสอบคณภาพของเครองมอ

การตรวจสอบคณภาพของเครองมอทเปนแบบสมภาษณทใชในการเกบรวบรวมขอมล EDFR รอบท 1 นน ผวจยดำเนนการโดยการนำแบบสมภาษณทสรางขนตามคำแนะนำของอาจารย ทปรกษาวทยานพนธ ใหอาจารยทปรกษาวทยานพนธไดตรวจสอบความตรงตามเนอหา (Content Validity) และใหขอเสนอแนะเพมเตมเพอปรบปรงแกไขใหมความเหมาะสมแลวจงนำแบบสมภาษณไปสมภาษณกบกลมผทรงคณวฒและผเชยวชาญ

การตรวจสอบคณภาพของเครองมอทเปนแบบสอบถามความคดเหน ซงใชในการรวบรวม ขอมล EDFR รอบท 2 นน ผวจยดำเนนการโดยนำแบบสอบถามทสรางขนจากขอมลการสมภาษณรอบท 1 และตามคำแนะนำของอาจารยท ปรกษาวทยานพนธ ใหอาจารยท ปรกษาวทยานพนธ ไดตรวจสอบความตรงตามเนอหา (Content Validity) และใหขอเสนอแนะเพมเตมเพอปรบปรง แกไขใหมความเหมาะสมแลวจงนำแบบสอบถามความคดเหนไปเกบรวบรวมขอมลกบกลมผทรงคณวฒและผเชยวชาญ

การเกบรวบรวมขอมลการวจย

ผวจยดำเนนการเกบรวบรวมขอมลตามขนตอนดงน 1. ขอหนงสอนำสงจากมหาวทยาลย เพอแจงผทรงคณวฒและผเชยวชาญทเปนกลม

ผใหขอมลเพอดำเนนการเกบขอมล 2. การเกบรวบรวมขอมลจากสมภาษณผ ทรงคณวฒและผเช ยวชาญ จำนวน 19 คน

ในขนตอนท 2 โดยใชเทคนค EDFR ผวจยดำเนนการดวยตวเอง

การวเคราะหขอมลและสถตทใชในการวจย เพอใหการวจยในครงนเปนไปอยางถกตองตามระเบยบวธวจย ผวจยรวบรวมขอมล

ทกขนตอนมาวเคราะหโดยใชสถตในการวจย ดงตอไปน ขนท 1 การวเคราะหขอมลจากการศกษาเอกสารงานวจยทเกยวของ เพอใหไดขอสรป

ตวแปรเกยวกบคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายไทยแลนด 4.0 ดานการศกษาใชการวเคราะหเชงเนอหา (Content Analysis)

229

ขนท 2 การวเคราะหขอมลทไดจากการสมภาษณผทรงคณวฒและผเชยวชาญ โดยใชเทคนค EDFR (Ethnographic Delphi Future Research) ใชสถตดงน

2.1 ขอมลทไดจากการสมภาษณผทรงคณวฒและผเชยวชาญ จำนวน 19 คน จากเทคนค EDFR รอบท 1 ใชการวเคราะหเชงเนอหา (Content Analysis)

2.2 ขอมลทไดจากแบบสอบถามมาตราสวนประมาณคา จากเทคนค EDFR รอบท 2 และรอบท 3 ใชการวเคราะหขอมลดวยสถตการวดแนวโนมเขาสสวนกลาง (Center Tendency) ไดแก คามธยฐาน (Median) คาฐานนยม (Mode) และคาพสยควอไทล (Interquartile Range) โดยมรายละเอยดดงน

2.2.1 วเคราะหขอมลดวยคามธยฐาน (Median: Mdn) เปนคาของขอมล ทอย ตรงกลางของขอมลท งหมดท ไดจากการนำมาเรยงลำดบไว เปนการวเคราะหขอมลจาก แบบสอบถามมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ ตามแบบลเครท (Likert’s rating scale) โดยผวจยกำหนดระดบคาคะแนนของชวงนำหนกเปน 5 ระดบ มความหมายดงน

ระดบ 1 หมายถง ผทรงคณวฒและผเชยวชาญเหนดวยกบขอความนนนอยทสด

ระดบ 2 หมายถง ผทรงคณวฒและผเชยวชาญเหนดวยกบขอความนนนอย

ระดบ 3 หมายถง ผทรงคณวฒและผเชยวชาญเหนดวยกบขอความนนปานกลาง

ระดบ 4 หมายถง ผทรงคณวฒและผเชยวชาญเหนดวยกบขอความนนมาก

ระดบ 5 หมายถง ผทรงคณวฒและผเชยวชาญเหนดวยกบขอความนนมากทสด

โดยในการแปรความหมายของคามธยฐาน (Median) ผวจยกำหนดเกณฑ มความหมายดงน

คามธยฐานตำกวา 1.50 หมายถง ผทรงคณวฒและผเชยวชาญเหนดวยกบองคประกอบ คณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายไทยแลนด 4.0 ดานการศกษานอยทสด

คามธยฐาน 1.50 - 2.49 หมายถง ผทรงคณวฒและผเชยวชาญเหนดวยกบองคประกอบคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายไทยแลนด 4.0 ดานการศกษานอย

230

คามธยฐาน 2.50 - 3.49 หมายถง ผทรงคณวฒและผเชยวชาญเหนดวยกบองคประกอบคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายไทยแลนด 4.0 ดานการศกษาปานกลาง

คามธยฐาน 3.50 - 4.49 หมายถง ผทรงคณวฒและผเชยวชาญเหนดวยกบองคประกอบคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายไทยแลนด 4.0 ดานการศกษามาก

คามธยฐาน 4.50 - 5.00 หมายถง ผทรงคณวฒและผเชยวชาญเหนดวยกบองคประกอบคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายไทยแลนด 4.0 ดานการศกษามากทสด

การวจยในครงนเปนการศกษาสภาพดงนนจงนำทกองคประกอบทไดจากผทรงคณวฒและผเชยวชาญมาเปนองคประกอบทสำคญของคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0

2.2.2 วเคราะหขอมลดวยคาฐานนยม (Mode: Mo) เปนการคำนวณหา คาความถของระดบคะแนนจาก 1 ถง 5 สำหรบแตละขอ ระดบคะแนนใดทมความถมากทสดถอเปน คาฐานนยมของขอนน ในกรณทขอใดมความถสงสดของระดบคะแนนเทากนและระดบคะแนนนนอยตดกนจะถอเอาคากลางระหวางคะแนนทงสองนนเปนฐานนยมของขอนน สวนกรณทขอใดมความถ สงสดของระดบคะแนนเทากนและระดบคะแนนไมไดอยตดกนจะถอวาระดบคะแนนทงสองนนเปนฐานนยมของขอนน แลวจงนำคาฐานนยมทคำนวณไดมาหาคาสมบรณของผลตางระหวางมธยฐานกบ ฐานนยม โดยคาผลตางตองมคาต งแต 0.00–1.00 จงถอวาความคดเหนของผ ทรงคณวฒและผเชยวชาญทมตอขอนนสอดคลองกน โดยมเกณฑกำหนดวาองคประกอบนนตองม คาสมบรณของ ผลตางระหวางมธยฐานกบฐานนยม (Median-Mode) โดยคาผลตางตองมคาตงแต 0.00–1.00 จงถอ วาความคดเหนขอผทรงคณวฒและผเชยวชาญทมตอองคประกอบคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0

2.2.3 การวเคราะหขอมลดวยคาพสยควอไทล (Interquartile Range) ไดจากการคำนวณคาความแตกตางระหวางควอไทลท 3 กบควอไทลท 1 ขององคประกอบเปนรายขอ ถาคาพสยระหวางควอไทลท คำนวณไดมคานอยกวาหรอเทากบ 1.5 แสดงวาความคดเหนของ ผทรงคณวฒและผเชยวชาญทมตอขอความนนเหนสอดคลองกนหรอไดร บฉนทามต (consensus) และถาคาพสยระหวางควอไทลทคำนวณไดมคามากกวา 1.50 แสดงวาผทรงคณวฒและผเชยวชาญ มความคดเหนตอขอความไมสอดคลองกนหรอไมไดรบฉนทามต เกณฑการสรปผลการวเคราะหขอมล ของการวจยทกลมผทรงคณวฒและผเชยวชาญทง 19 คน มความคดเหนในระดบตาง ๆ คาสมบรณของผลตางระหวางคามธยฐานกบคาฐานนยม โดยคาผลตางตองมคาตงแต 0.00-1.00 และทกคาพสยระหวางควอไทล มาสรปเปนผลการวจยและนำเสนอการวเคราะหผลการวจยในรปของคำบรรยาย

231

การวเคราะหผลการวจย ผวจยคดเลอกขอความทจะมาอภปรายผล โดยการคดเลอกคำตอบใน EDFR รอบท 2

ทกลมผทรงคณวฒและผเชยวชาญมความเหนวาเปนองคประกอบคณลกษณะผบรหารสถานศกษา ขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ในทกระดบความคดเหนและเปนขอความทผทรงคณวฒและผเชยวชาญเหนสอดคลองกน คาสมบรณของผลตางระหวาง มธยฐานกบฐานนยมโดยคาผลตางตองมคาต งแต 0.00–1.00 และทกคาพสยระหวางควอไทล (Interquartile Range) องคประกอบคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ทไดจากผทรงคณวฒและผเช ยวชาญทง 19 คน มความคดเหนสอดคลองกนวาเปนรปแบบและคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ผวจยไดกำหนดเกณฑในการพจารณาความคดเหน ของกลมผทรงคณวฒและผเชยวชาญ ดงน

1. ในกรณท ข อความในแบบสอบถามความคดเหน (opinionnaire) EDFR รอบท 2 ของผทรงคณวฒและผเชยวชาญทกคามธยฐาน คาสมบรณของผลตางระหวางมธยฐานกบฐานนยม โดยคาผลตางตองมคาตงแต 0.00–1.00 และทกคาพสยระหวางควอไทลมคาตำกวาหรอเทากบ 1.50 แสดงวาความคดเหนของกลมผทรงคณวฒและผเชยวชาญมความสอดคลองกนวา ขอความนนเปนคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ในระดบมาก

2. ในกรณทขอความในแบบสอบถามความคดเหน (opinionnaire) EDFR รอบท 2 ของ ผทรงคณวฒและผเชยวชาญมคามธยฐาน ตงแต 4.50-5.00 คาสมบรณของผลตางระหวางมธยฐานกบฐานนยม โดยคาผลตางตองมคาตงแต 0.00–1.00 และคาพสยระหวางควอไทลมคาตำกวาหรอ เทากบ 1.50 แสดงวาความคดเหนของกลมผทรงคณวฒและผเช ยวชาญมความสอดคลองกนวา ขอความนนเปนคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของ นโยบายไทยแลนด 4.0 ในระดบมากทสด

232

สรป

การวจยเร องคณลกษณะผบรหารสถานศกษาข นพ นฐานทสอดคลองกบเปาหมาย การศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ในครงนมวตถประสงคเพอทราบองคประกอบคณลกษณะ ผ บรหารสถานศกษาข นพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 วธดำเนนการวจยไดดำเนนไว 3 ข นตอน คอ การจดเตรยมโครงการการดำเนนการวจยและ การรายงานผลการวจย ในขนตอนการดำเนนการวจยผวจยไดดำเนนการตามขนตอน 2 ขนตอน คอ ขนท 1 ศกษาวเคราะหเพอหาตวแปรและกำหนดกรอบแนวคดในการวจย และขนท 2 การวเคราะหองคประกอบคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของ นโยบายไทยแลนด 4.0 จากผ ทรงคณวฒและผ เช ยวชาญ โดยใชเทคนคการวจ ยแบบ EDFR (Ethnographic Delphi Future Research) เกบขอมลจากผทรงคณวฒและผเช ยวชาญ จำนวน 19 คน เครองมอทใชในการวจย คอแบบวเคราะหเอกสาร แบบสมภาษณแบบไมมโครงสราง และ แบบสอบถามความคดเหนชนดมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ สถตทใชในการวเคราะหขอมล ไดแก วเคราะหเน อหา (content analysis) คาฐานนยม (Mode) คามธยฐาน (Median) และคาพสยระหวางควอไทล (Interquartile Range)

233

บทท 4

ผลการวเคราะหขอมล

การวจยครงน มวตถประสงคเพอทราบคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานท สอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ตามทศนะความคดเหนของผทรงคณวฒและจนตนาการทอยบนพนฐานของขอเทจจรงและแนวโนมการเปลยนแปลงตาง ๆ ผลการวเคราะห ขอมล เปนดงน

การวเคราะหขอมลคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมาย การศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ในการวจยคร งน ผ ว จ ยใชเทคนคการวจ ยแบบ EDFR (Ethnographic Delphi Future Research) โดยวเคราะหขอมลทไดจากการสมภาษณผทรงคณวฒ EDFR รอบท 1 ดวยการวเคราะหเนอหา รวบรวม เรยบเรยง จดระบบขอมลทไดจากการสมภาษณ อยางเปนระบบ วเคราะห สงเคราะหขอมลทได จดเปนประเดนหลกได 11 ประเดนคณลกษณะ ท สอดคลองกบเปาหมายเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 สรางแบบสอบถาม ความคดเหน EDFR รอบท 2 แลววเคราะหขอมลดวยคามธยฐาน(median) คาฐานนยม (mode) และคาพสยระหวางควอไทล (interquartile rang) มาสรางแบบสอบถามความคดเหน EDFR รอบท 3 นำขอมลทไดทงหมดจากการใหขอมลผานแบบสอบถามความคดเหนรอบท 3 เพราะการวจยครงน เปนการศกษาสภาพจงไมไดกำหนดเกณฑการเลอกขอกระทงคำถามตามระดบคามธยฐาน (median) และคาพสยระหวางควอไทล (interquartile rang) มาสรปผลเปนคณลกษณะผบรหารสถานศกษา ขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 โดยดำเนนการตามลำดบดงน การวเคราะหขอมลเพ อทราบคณลดกษณะผบรหารสถานศกษาข นพ นฐานทสอดคลองกบ

เปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 EDFR รอบท 1 ผวจยสมภาษณผทรงคณวฒและผเชยวชาญจำนวน 19 ทาน ตามแบบสมภาษณแบบ

ไมม โครงสราง (unconstructure interview) เพ อตอบคำถามวตถประสงคของการวจ ย คอ เพ อทราบคณลกษณะผ บรหารสถานศกษาข นพ นฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของ นโยบายไทยแลนด 4.0 จากการสมภาษณผทรงคณวฒและผเชยวชาญทง 19 ทาน เกยวกบคณลกษณะ ผ บรหารสถานศกษาข นพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ไดประเดนทสำคญ ๆ ซงแตกตางทศนคตและมมมองกนออกไป ตามประสบการณทแตละบคคลม โดยสรปรายบคคลไดดงน

234

ผเชยวชาญทานนมบทบาทสำคญอยางมากในฐานะผรเรม กอกำเนดแนวคดและไดรบ ความไววางใจจากคณะรฐมนตรใหเผยแพรและนยามความหมาย ขอบขาย กรอบแนวคด เปาหมาย วาระการขบเคลอนของนโยบายไทยแลนด 4.0 สเปาหมายประเทศไทยในโลกท 1 ทานไดกลาวไว อยางนาสนใจวา ไทยแลนด 4.0 เปนรปแบบหนงของการปรบตวของประเทศไทยรองรบการเปลยนแปลง ทเกดขนทวโลก ทงการเปลยนแปลงอยางฉบพลน มความยอนแยง ไรทศทางทชดเจน การขบเคลอนเศรษฐกจดวยนวตกรรมหรอเศรษฐกจฐานคณคาเพอการกาวขามกบดกรายไดปานกลางทยาวนาน ทำงานมากไดคาตอบแทนนอย และประชาชนมความเหลอมลำทางรายได ดงน นผ ท จะมาเปน ผ บร หารสถานศกษาข นพ นฐานควรมคณลกษณะท สอดคลองกบคณลกษณะของคนในยค ไทยแลนด 4.0 และคณลกษณะบางประการทมากกวาคนทวไป ดงน รบรและตระหนกถงความสำคญของการเปลยนแปลง วองไวในการรบรขอมลสารสนเทศ สามารถตดสนใจไดอยางรวดเรว ถกตอง บนสารสนเทศทผานการคด ไตรตรอง คดกรองมาอยางมคณภาพเปนสารเทศทดสามารถใชในการ ตดใจไดอยางด รบรขอมล ขาวสารไดหลายชองทางทงการพบปะพดคยอยางมจตวทยา การรบรหลากหลายชองทางจากสอสารมวลชน การรบรจากโลกเครอข ายสงคมออนไลน มความสามารถ บรหารจดการขอมลขนาดใหญหรอ (big data) มความเปนนกนวตกรรม สรางนวตกรรมทางการบรหารสถานศกษา มความเปนผ ประกอบการสาธารณะ มคณธรรมจรยธรรมบรหารตามหลก ธรรมาภบาล นอมนำหลกการของเศรษฐกจพอเพยงมาใชในการบรหารจดการ รจกเตม รจกพอ และรจกปน มความสามารถดานเทคโนโลยสารสนเทศ มความสามารถดานการสอสารการใชภาษาไทย ภาษาองกฤษ ภาษาจน ภาษาสเปน ภาษาฝรงเศส มความรบผดชอบกบงานการบรหารจดการ สถานศกษา มการปร บเปล ยนกรอบแนวคด (growth mind set) ให ม ความพร อมรองรบ การเปลยนแปลง สงเสรมครใหมความเปนผนำทางวชาการ ทำงานดวยความทมเทเสยสละ ทำงาน หนกเพอเปาหมาย (work smart no work hard) ผบรหารตองดแลเอาใจใสใหความสำคญและ เหนคณคาของผเกยวของทกฝาย เสยสละตอสวนรวม การบรหารจดการแบบมสวนรวมใหกบโรงเรยนมความซอตรงในการบรหารสถานศกษาทำใหเกดความเชอมนศรทธา ปลกฝงภาวะผนำใหกบคร ในโรงเรยน มความเขาใจดานความแตกตางทางวฒนธรรม บรหารบนความจำกดไดอยางมประสทธภาพ มความสามารถดานการบรหารทใชศกยภาพความแตกตางกน ใชเทคโนโลยสารสนเทศอยางม ประสทธภาพสามารถเขาถงขอมลไดทกททกเวลา ใหความสำคญขบเคลอนใหเกดความเปลยนแปลงในโรงเรยนทงวธการ กระบวนและเครองมอในการเรยนร ใชเทคโนโลยในการจดการเรยนการสอน บรหารโรงเรยนบนหลกธรรมาภบาล การบรหารจดการศกษาในโรงเรยนทหลากหลายเพอใหเกด ความยงยน กระตนบคลากรในโรงเรยนใหมการพฒนาและคดคนนวตกรรมการสอนอยางตอเนอง เปดใจรบฟงผ ท ม ส วนเก ยวของเพ อใหได ข อมลใหม ๆ สรางบรรยากาศองคกรท ส งเสรม ความคดสรางสรรค การใชเทคโนโลยและนำไปสการสรางนวตกรรม ปฏบตตนเปนตวแบบทด

235

การใชเทคโนโลยเชงสรางสรรค สรางระบบททำใหครและบคลากรทกคนสามารถเขาถงขอมลขององคกรไดอยางถกตองทนสมยอยเสมอ สรางเครอขายความสมพนธเพอแกปญหา การเรยนรรวมกน อยางมกระบวนการและนำหลกการ PLC มาใชในการบรหารจดการเพอสมฤทธผลของนกเรยน มความสามารถในการคดสงเคราะหขอมลสารสนเทศทมอยจำนวนมากแลวนำมาใชบรหารจดการ โรงเรยนอยางมประสทธภาพ สรางคานยมองคกรทด มวนยและมความรบผดชอบ การบรหารจดการกบคน ขอมลและกระบวนการผบรหารทมประสทธผลตองใหความสำคญกบคร บคลากรและผเรยน รวมท งการนำขอมลมาใชประโยชนในการพฒนาสารสนเทศเพ อการบรหารและกระบวนการ การบรหารในโรงเร ยนสรางเครอขายท งหนวยงานภาครฐและเอกชนอนจะเป นประโยชน ทงการแลกเปลยนเรยนร ขอมลองคความรและทรพยากรตาง ๆ การสรางความรวมมอทางวชาการ โดยทำความตกลงรวมมอในการแลกเปลยนครและนกเรยนทำใหเกดคณภาพเชงวชาการ มความรความสามารถทางการบรหารงบประมาณ การใชเทคโนโลยสมยใหม ๆ มาใชในการ จดเกบขอมล ไดจำนวนมาก มความเปนอสระในการบรหารจดการทงดานนโยบายและแนวทางในการปฏบตงาน ในสถานศกษา การบรหารจดการขอมลสารสนเทศ รปแบบระบบฐานขอมลกลาง เพอลดขนตอน ความซำซอนและรวดเรวในการจดเกบและใชขอมล มมนษยสมพนธทด มความเปนผนำ กลาหาญ ในเชงคณธรรมจรยธรรมยนหยดบนความถกตองเพ อการเปล ยนแปลงรวดเรวไปส ส งท ถกตอง สรางแรงบนดาลใจดวยการจดสภาพแวดลอม ขององคกรทเออและสงเสรมการทำงานทมประสทธภาพ พฒนาตนเองใหสอดคลองกบสภาวการณทเปลยนแปลงไป มความสามารถเทาทนความรทเกดขนตลอดเวลา มความสามารถในการใชความร ทกษะสามารถสรางและเขาถงการใชคอมพวเตอร อนเทอรเนต โปรแกรม และสอดจทล มนใจและมความเชอมนในความสามารถของตนเอง สงเสรมพฒนาศกยภาพครและบคลากรทางการศกษาใหพฒนาตนเองไดทกท ทกเวลาดวยการเรยนร ผานอปกรณเคลอนทตาง ๆ คณลกษณะการคดแบบไมยดตด (growth my set) บรหารโดยมงผล การบรหารจดการใหเกดคณลกษณะของนกเรยนทสอดคลองรองรบในยคไทยแลนด 4.0 มประสบการณ ทางการบรหารการศกษา เปดใจรบแนวความคดใหม เพอใหไดความคดเชงสรางสรรคมาพฒนาโรงเรยนอยางตอเนอง มความตระหนกถงผลกระทบทเทคโนโลยมตอพฤตกรรมมผลกระทบตอความเชอ และความรสก ยอมรบความผดพลาดของตนเองและยอมรบในความผดพลาดของผอน สรางบรรยากาศ ทมความอบอนเอออาทรตอผรวมงาน มงสรางแรงบนดาลใจใหเกดความตระหนกเหนความสำคญ ของความสข ความหวง และความสนต ปรองดอง สามคค มความสามารถในการปรบตวทางอารมณ ยอมรบและมท ศนคตท ด ก บความแตกตาง และมองเหนขอดท เก ดข นจากความแตกตาง มความสามารถในการจดการความขดแยงและแกปญหาเชงสรางสรรค ขบเคล อนองคกรใหม ความโดดเดนทแตกตางสรางเอกลกษณ ทสอดคลองกบบรบท รบผดชอบตอหนาท องคกร สงคม และสวนรวมและมจตสาธารณะ มการเรยนรตลอดชวตและทกษะอาชพ ผบรหารทมความเขาใจ

236

ความแตกตางระหวางบคคล ศกยภาพและยอมรบความคดเหนผรวมงาน เปดโอกาสใหผรวมงาน ทกคนไดแสดงศกยภาพอยางเตมความสามารถ เชอมนในตวเองและผรวมงานโดยสงเสรม สนบสนนแนวคดใหม ๆ การทำงานสไตลใหม ๆ ทสอดคลองกบวสยทศนและกลยทธขององคกร สามารถ บรหารจดการกบครและบคลากรทมความแตกตางทางสงคม สามารถจดการศกษาทสรางองคความรและทกษะทสำคญจำเปนสำหรบศตวรรษท 21 เอาใจใสกบครและบคลากรดวยความจรงใจเพอใหได รวมมอรวมใจอยางตอเนอง สามารถมองเหนความคลายคลงกนของสงตาง ๆ ทเกดขนและสามารถเชอมโยงกบเรองบางเรองไดอยางรวดเรว มความสามารถในการคดเชงวพากษ ใจกวางพรอมรบฟงความคดเหนของผทเกยวของและสามารถบรหารจดการแบบมสวนรวมในสงคมทม ขอมลขดแยง ไรความชดเจนไดอยางมความสข การตดสนใจวองไว ชดเจนและถกตอง บนพนฐานขอมลสารสนเทศ ทเพยงพอมประสทธภาพ ชอบความทาทายในการบรหารโรงเรยน หาวธการ แนวคดใหม ๆ มาแกปญหา เพอใหบรรลผลตามเปาหมายอยางมประสทธภาพ มความไวตอการรบร ปรบตวใหบรหารจดการอยในโลกดจทลและเทคโนโลยทมาจากการเปลยนแปลงนำไปสความเปนจรงเสมอนอยางมความสข มความสามารถสามารถตอบสนองการเปลยนแปลงของคร มความชดเจนในกระบวนการการบรหารจดการโรงเรยนโดยการจดระบบใหเรยบงาย ลดความซบซอนลดขนตอนของระบบของงานราชการ มความยดหย นทางความคดและสามารถปรบตวใหเขากบสภาพแวดลอมทมการเปล ยนแปลง อยางรวดเรว สามารถสอสารกบครและบคลากรในโรงเรยนไดหลายชองทางอยางทวถง ชดเจน และทำใหทกคนรทศทาง เหนเปาหมายและวสยทศนขององคกร มความสามารถในการคดสรางสรรค สรางนวตกรรมในการบรหารโรงเรยน มความอดทนตอความไมชดเจนและความไมแนนอนของขอมลซงเปนสภาวะททำใหผ บรหารไมสามารถทจะวางแผนหรอตดสนใจใหชดเจนได สรางทางเลอก ในการพฒนาตวเองไปสเปาหมาย มความสามารถในการคาดการณตอบสนองการเปลยนแปลงของโรงเรยน มความรความสามารถดานกฎหมายตาง ๆ ทเกยวของกบการบรหารและการจดการศกษา สรางความรบผดชอบในการทำงานดวยความยตธรรม ยนหยดในความถกตองชอบธรรมจรยธรรม การดำรงตนและประพฤตปฏบตอยางถกตองเหมาะสมทงตามกฎหมาย คณธรรมจรรยาบรรณ แหงวชาชพ สรางวฒนธรรมองคกรทพรอมรองรบการเปลยนแปลงอยางมระบบการบรหารจดการ ทมการพฒนาตอเนองตลอดเวลาและเออตอการกาวไปสไทยแลนด 4.0 คณลกษณะดานการบรหารการศกษาตามหลกพรมวหาร 4 นนเปนคณลกษณะทดแตผอำนวยการโรงเรยนหรอผนำบางคนอาจจะไมใชชาวพทธ ดงนนคณลกษณะการบรหารการศกษาตามหลกพรมวหาร 4 อาจใชไมไดกบ ผอำนวยการทกคน คณลกษณะดานการบรหารการศกษาตามหลกการของศาสนาอน ๆ คณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานตอง work smart ไมใช work hard ไมตองใหเกดการเปลยนแปลง (change) เสมอไปแตอาจเปนการพฒนาหรอยกระดบ (level) ศกยภาพในบรบทภายในและภายนอก ทเปลยนแปลงไปอยางเปนพลวต คณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานตองหาสมดล (balance)

237

ใหไดระหวางเรองงานและเรองสวนตว ผบรหารสถานศกษาขนพนฐานตองตระหนกวาเรองครอบครวหรอเรองสวนตวกมความสำคญ วธการบรหารไมตองหลากหลายในทกกรณแตตองชดเจนและ มทศทางรฐควรกำหนด ผพงร ของผบรหารในเรองเทคโนโลย (IT) และการประยกตใชโดยกำหนดเปนตวชวดทจะตองรและพฒนาในการทจะเปนผบรหาร รฐควรผลตหรอจางผลต software ทใชในการบรหารสถานศกษาและจดอบรมผบรหารใหเรยนรในฐานะผใชงาน (user)

ผ เช ยวชาญทานน มบทบาทสำคญทางการจดการศกษาท ใสใจขบเคล อนการศกษา ภาคประชาสงคมอยางจรงจง กอต งสถาบนการศกษาทกระดบท ม งเนนการจดการ เพ อสราง ผประกอบการคาปลก ธรกจคาสง และการจดการ การตลาดอเลกทรอนกส และอกหลายสาขาทตองการของตลาดงาน เปนท ร จกกนอยางดในดานรานสะดวกซ ออกท งเป นผ พพากษาสมทบ ดานเดกและเยาวชน ใหการสนบสนนการจดการศกษาของรฐ ในการดำเนนการโรงเรยนประชารฐและโรงเรยนรวมพฒนา ทานมมมมองเกยวกบคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลอง กบเปาหมายการศกษาของไทยแลนด 4.0 วา ผบรหารตองมความเสยสละ เปนผให ใสใจหนาท การบรหารจดการอยางทวถง ถกตอง ใหเกดความยตธรรม มการบรหารจดการขอมลสารสนเทศอยางเปนระบบ มความรอบร มทกษะหลากหลายรเทาทนทกสถานการณ เปดใจเรยนรสงใหม ๆ ปรบตว ยอมร บก บการทำงานกบบคคลท ม หลายว ย ม ความย ดหย นส ง จ ดการความเคร ยดไดด สรางแรงบนดาลใจในการทำงาน สงเสรมผใตบงคบบญชาใหมความกาวหนาในอาชพ มความซอสตยตอนกเรยนและผเกยวของ (ลกคา) เปนตวแบบทดในการทำงานและการใชชวต มความสามารถ ดานการมองแนวโนมอนาคต มวสยทศน มบคลกภาพทางกายทด สภาพ สขม ออนโยน ตองปลกฝงคณลกษณะอนพงประสงคตอไปน ใหเกดกบผ บรหารสถานศกษาเพ อถายทอดผ เร ยน ดงน สงา สมศกดศร มวนย ใหบรการ ชำนาญงานในหนาทและมความสตยซอ นอกจากน ผบรหารควร ดแลเอาใจใส ใหเวลา ใกลชดเหนคณคาของผเกยวของ เสยสละตอสวนรวมมความตงใจจรงในการทำเพอผอนโดยไมหวงผลตอบแทน เปนนกประชาสมพนธเปนชองทางในการตดตอ สอสาร สรางความ เขาใจ ทำใหเกดภาพลกษณทดกบสงคมและสรางความเขมแขงในการบรหารจดการแบบมสวนรวมใหกบโรงเรยนมความซอตรงในการบรหารสถานศกษาทำใหเกดความเชอมนศรทธา การปลกฝงภาวะผนำใหกบบคคลอน มความเขาใจดานความแตกตางทางวฒนธรรม ทตางกระบวนทศน มองวกฤต ใหเปนโอกาส บรหารบนความจำกดไดอยางมประสทธภาพ มความสามารถดานการบรหารทใช ศกยภาพความแตกตางกนมาทำงานรวมกนเพอใหเกดงานทมประสทธภาพและประสทธผลดวยกจกรรมคนสามวย สรางความเทาเทยมและเสมอภาคใหกบผเรยน ผบรหารตองใจเยน สขม รอบคอบ มเหตผล บรหารการศกษาตามหลกธรรมคำสอนของพระพทธเจา มความเชอมนทจะทมเททำงานหนก มการจดการ คนหา ประเมนและใชเทคโนโลยสารสนเทศอยางมประสทธภาพสามารถเขาถงขอมลไดทกททกเวลา ใหความสำคญขบเคลอนใหเกดความเปลยนแปลงในโรงเรยนทงวธการ

238

กระบวนและเคร องมอในการเรยนร ใชเทคโนโลยในการจดการเรยนการสอน มใจชอบใ นงาน การบรหารโรงเรยนและภมใจกบงานททำ บรหารโรงเรยนบนหลกธรรมาภบาล ยดหลกการบรหาร จดการศกษาในโรงเรยนทหลากหลายเพอใหเกดความยงยน สรางโอกาสในการเขารบการศกษา กระตนบคลากรในโรงเรยนใหมการพฒนาและคดคนนวตกรรมการสอนอยางตอเนอง ความใฝร เรยนรอยางตอเนอง ใชคำถามปลายเปดแบบโคช เปดใจรบฟงผทมสวนเกยวของเพอใหไดขอมล ใหม ๆ สรางบรรยากาศองคกรทสงเสรมความคดสรางสรรค การใชเทคโนโลยและนำไปสการสรางนวตกรรม ปฏบตตนเปนตวแบบทดทงในดานการใชชวต การทำงาน การใชเทคโนโลยเชงสรางสรรค นาเคารพนบถอและศรทธา สรางระบบททำใหครและบคลากรทกคนสามารถเขาถงขอมลขององคกรไดอยางถกตองทนสมยอยเสมอ สรางเครอขายความสมพนธเพอแกปญหา การเรยนร รวมกนอยางมกระบวนการ ไมแยกเวลางานออกจากเวลาสวนตว และบรหารไดทกททกเวลา มความพรอมทจะ ปฏบตงานตลอดเวลา สรางระบบการศกษาใหมคณภาพ มความสามารถในการคดสงเคราะหขอมลสารสนเทศทมอยจำนวนมากแลวนำมาใชบรหารจดการโรงเรยนอยางมประสทธภาพ สรางคานยมองคกรท ด มความพอเพยง มวนยและมความรบผดชอบ การบรหารจดการกบคน ขอมลและ กระบวนการผบรหารทมประสทธผลตองใหความสำคญกบคร บคลากรและผเรยน รวมทงการนำขอมลมาใชประโยชนในการพฒนาสารสนเทศเพอการบรหารและกระบวนการการบรหารในโรงเรยน สรางเครอขายทงหนวยงานภาครฐและเอกชนอนจะเปนประโยชนทงการแลกเปลยนเรยนร ขอมล องคความร และทรพยากรตาง ๆ การสรางความรวมมอทางวชาการโดยทำความตกลงรวมมอ ในการแลกเปลยนครและนกเรยนทำใหเกดคณภาพเชงวชาการ มความรความสามารถทางการบรหารการเงนงบประมาณ การใชเทคโนโลยสมยใหม ๆ มาใชในการดำเนนงานจดเกบขอมลไดจำนวนมาก มความเปนอสระในการบรหารจดการทงดานนโยบายและแนวทางในการปฏบตงานในสถานศกษาบรหารจดการขอมลสารสนเทศ รปแบบระบบฐานขอมลกลาง เพอลดขนตอนความซำซอนและรวดเรวในการจดเกบและใชขอมล มมนษยสมพนธ สภาพ และออนนอมถอมตนมสมมาคารวะ การรจกบคคลในชมชน มความเปนผนำ กลาหาญในเชงคณธรรมจรยธรรมยนหยดบนความถกตองเพอการเปลยนแปลงรวดเรวไปสสงทถกตอง สรางแรงบนดาลใจใหเออและสงเสรมการทำงานทมประสทธภาพ พฒนาตนเองใหสอดคลองกบสภาวการณทเปลยนแปลงไป ทกษะสามารถสรางและ เขาถงการใชคอมพวเตอร อนเทอรเนต ม นใจและมความเช อม นในความสามารถของตนเอง มความเปนอสระและพงตนเอง ตงใจเดดเดยว สามารถสรางการบรหารจดการ (management) ทมประสทธภาพ บรหารโดยมงผลการบรหารจดการใหเกดคณลกษณะของนกเรยนทสอดคลองรองรบในยคไทยแลนด 4.0 เปดใจรบแนวความคดใหม สรางบรรยากาศทมความอบอนเอออาทรตอ ผรวมงาน มความสามารถในการปรบตวทางอารมณ ยอมรบและมทศนคตทดกบความแตกตาง และมองเหนขอดทเกดขนจากความแตกตาง มความสามารถในการจดการความขดแยงและแกปญหา

239

เชงสรางสรรค มความรและเขาใจบทบาทหนาทของครผสอนและผบรหาร นกถงความผดพลาดหรอ การมองผลงานในอดตทเคยทำผดพลาด มงไปสการทำงานทดกวา ขบเคลอนองคกรใหมความโดดเดนทแตกตางสรางเอกลกษณ ท สอดคลองกบบรบทตามความเขาใจ เขาถงและพฒนาตามแนว ศาสตรพระราชา สรางจดแขงโดยการสรางความแตกตางของโรงเรยนในบรบทของตนเอง มความสามารถในการคดบรณาการนำศาสตรความรสาขาวชาตาง ๆ มาใชในการบรหารโรงเรยนอยางเหมาะสม มความสามารถในการใชภาษาไทย อยางเชยวชาญฐานะเจาของภาษา มความสามารถ ในการใชภาษาจนและภาษาองกฤษเพอการเรยนร การสอสาร ปฏบตตนสอดคลองกบหลกการ คานยม ความเชอและมอดมการณ สรางองคความรและทกษะทสำคญจำเปนสำหรบศตวรรษท 21 รบผดชอบตอหนาท องคกร สงคมและสวนรวมและมจตสาธารณะ ผบรหารตองมความเขาใจ ความแตกตางระหวางบคคล พรอมใหโอกาสทกคนไดแสดงศกยภาพอยางเทาเทยม สรางแรงบนดาลใจ ในกระบวนการพฒนาตนเอง เอาใจใสกบครและบคลากรดวยความจรงใจ คดคลองและมความสามารถ ในการคดไดอยางหลากหลาย รวดเรว ตรง มองเหนความเช อมโยง มความสามารถในการคด เชงวพากษ ใจกวางพรอมรบฟงความคดเหนของผท เก ยวของและสามารถบรหารจดการแบบม สวนรวมในสงคมทมขอมลขดแยง ชอบความทาทายในการบรหารโรงเรยน มความไวตอการรบร ปรบตวใหบรหารจดการอยในโลกดจทลและเทคโนโลย ใชทรพยากรอยางคมคา มความยดหยน ทางความคดและสามารถปรบตวใหเขากบสภาพแวดลอมทมการเปลยนแปลงอยางรวดเรว หรอสถานการณฉกเฉนได สามารถสอสารกบครและบคลากรในโรงเรยนไดหลายชองทางอยางทวถง และชดเจน มความสามารถในการคดสรางสรรค สรางนวตกรรมในการบรหารโรงเรยน มความอดทนตอ ความไมชดเจนและความไมแนนอนของขอมล ยอมรบความผดพลาดและความลมเหลวและ มองความผดพลาดและลมเหลววาไดเปนประสบการณ การเรยนรพรอมการแกไขและสรางทางเลอก ในการพฒนาตวเองไปส เปาหมาย มความร ความสามารถดานกฎหมายตาง ๆ ท เก ยวของกบ การบรหารและการจดการศกษามความสามารถในการบงคบใชกฎหมาย ระเบยบ สรางความรบผดชอบ ในการทำงานดวยความยตธรรม ยนหยดในความถกตองชอบธรรมจรยธรรมการดำรงตนและประพฤต ปฏบตอยางถกตองเหมาะสมทงตามกฎหมาย คณธรรมจรรยาบรรณแหงวชาชพและจรรยาขาราชการ มความสามารถในการคดเชงกลยทธ วางแผนเพอรองรบการบรหาร เชงรกในสงคมทเปลยนแปลงฉบพลน มความร หลากหลายสาขาท จะนำมาประยกตใชในงานบรหารไดอยางมประสทธภาพ มวสยทศนทชดเจน และทนตอเหตการณ สรางวฒนธรรมองคกรทพรอมรองรบการเปลยนแปลง อยางมระบบการบรหารจดการทมการพฒนาตอเนองตลอดเวลาและเออตอการกาวไปสไทยแลนด 4.0

ผเชยวชาญดานการบรหารการศกษาแนวใหม เปนนกวชาการอสระและนกประชาสงคม ทสนใจดานการบรหารการศกษาเพอรองรบการกาวสไทยแลนด 4.0 อกทงเปน ประธานกรรมการ Wealth Asset Company Group Limited ประธานกรรมการมลนธสถาบนโลจสตกสแหงเอเชย

240

ประธานทปรกษาNARET GROUP Company Limited ประธานทปรกษา บรษท รชดาศนยรวมวสด จำกด Executive Consultant, LEO Global Logistics Public Company Limited ทปรกษา Asec Frontier (Thailand) Company Limited ท ปร กษา HYDRO BEST GROUP Company Limited ทปรกษากตตมศกด คณะกรรมาธการการคมนาคม สภานตบญญตแหงชาต อนกรรมาธการการศกษาดานโลจสตกส สภานตบญญตแหงชาต ทปรกษากตตมศกด สมาพนธการขนสงทางบกแหงประเทศไทย ทปรกษาคณะอนกรรมาธการการศาสนา ศลปะวฒนธรรมและการทองเทยว สภานตบญญต แหงชาต รองอธการบดOpen System Leadership University, USA กรรมการสภาผทรงคณวฒ, มหาวทยาลยราชภฏนครศรธรรมราช ทานเปนศาสตราจารยดานโลจตตกส จบการศกษาระดบดษฎ บณฑตดานโลจตตกสและดานพระพทธศาสนา ทานไดกลาวถงคณลกษณะผบรหารสถานศกษา ขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของไทยแลนด 4.0 อยางนาสนใจดงน ผบรหารทบรหารการศกษาตามหลกพรมวหาร 4 ใจเยน สขม รอบคอบ มเหตผล มความเชอมนทจะทมเททำงานหนก เพอพชตเปาหมายของโรงเรยน มการจดการ คนหา ประเมนและใชเทคโนโลยสารสนเทศอยางมประสทธภาพสามารถเขาถงขอมลไดทกททกเวลา ใหความสำคญขบเคลอนใหเกดความเปลยนแปลงในโรงเรยน ใชเทคโนโลยในการจดการเรยนการสอน สามารถบรหารโรงเรยนบนหลกธรรมาภบาล ยดหลกการบรหารจดการศกษาในโรงเรยนทหลากหลายเพอใหเกดความยงยน ผบรหารตองม ความสามารถดานการวเทศสมพนธหรอการเจรจากบตางประเทศเพอใหเกดการบรหารโดยการใชทรพยากรรวมกน มความสามารถในการคดสงเคราะหขอมลสารสนเทศทมอยจำนวนมากแลวนำมาใช บรหารจดการโรงเรยนอยางมประสทธภาพ สรางคานยมองคกรทด มความพอเพยงเหนคณคา ความเปนไทย มว นยและมความรบผดชอบแบบสากล การบรหารจดการกบคน ขอมลและ กระบวนการผบรหารทมประสทธผลตองใหความสำคญกบคร บคลากรและผเรยน รวมทงการนำขอมลมาใชประโยชนในการพฒนาสารสนเทศเพอการบรหารและกระบวนการการบรหารในโรงเรยน สรางเครอขายทงหนวยงานภาครฐและเอกชนอนจะเปนประโยชนทงการแลกเปลยนเรยนร ขอมล องคความร และทรพยากรตาง ๆ การสรางความรวมมอทางวชาการโดยทำความตกลงรวมมอ ในการแลกเปลยนครและนกเรยนทำใหเกดคณภาพเชงวชาการ มความรความสามารถทางการบรหารการเงนงบประมาณ การใชเทคโนโลยสมยใหม ๆ มาใชในการดำเนนการใหมความถกตอง สะดวกและ คมคา รวดเรว จดเกบขอมลไดจำนวนมาก มความเปนอสระในการบรหารจดการทงดานนโยบายและแนวทางในการปฏบตงานในสถานศกษา สามารถสรางและสานตอสมพนธภาพทดยดมนในการทำ เพ อผ อ น เส ยสละตอสวนรวมมความต งใจจรงในการทำเพ อผ อ นโดยไมหวงผลตอบแทน เปนนกประชาสมพนธเปนชองทางในการตดตอ สอสาร สรางความเขาใจ ทำใหเกดภาพลกษณทด กบสงคมและสรางความเขมแขงในการบรหารจดการแบบมสวนรวมใหกบโรงเรยนมความซอตรง ในการบรหารสถานศกษาทำใหเกดความเชอมนศรทธา สามารถสรางใหครเปนผนำทางวชาการ

241

อนจะสงผลใหโรงเรยนมการพฒนาไปส คณภาพและมมาตรฐานทางการศกษา มความเขาใจ ดานความแตกตางทางวฒนธรรม ทตางกระบวนทศน มองวกฤตใหเปนโอกาส บรหารบนความจำกด ไดอยางมประสทธภาพ ความใฝร เรยนรอยางตอเนอง เปดใจรบฟงผทมสวนเกยวของ สรางบรรยากาศ องคกรทสงเสรมความคดสรางสรรค การใชเทคโนโลยและนำไปสการสรางนวตกรรม ปฏบตตนเปนตวแบบทดทงในดานการใชชวตและการทำงาน การใชเทคโนโลยเชงสรางสรรค ทำใหเกดความ นาเคารพ นบถอและศรทธา สรางระบบททำใหครและบคลากรทกคนสามารถเขาถงขอมลขององคกร ไดอยางถกตองทนสมยอยเสมอ สรางเครอขายความสมพนธเพอแกปญหา สามารถบรหารจดการ ขอมลสารสนเทศ รปแบบระบบฐานขอมลกลาง เพอลดขนตอนความซำซอนและรวดเรวในการจดเกบและใชขอมล มมนษยสมพนธ สภาพ และออนนอมถอมตนมสมมาคารวะ การร จกบคคลในชมชน มความเปนผนำ กลาหาญในเชงคณธรรมจรยธรรมยนหยดบนความถกตองเพอการเปลยนแปลง รวดเรวไปสสงทถกตอง สรางแรงบนดาลใจดวยการจดสภาพแวดลอม ขององคกรทเออและสงเสรมการทำงานทมประสทธภาพ พฒนาตนเองใหสอดคลองกบสภาวการณทเปลยนแปลงไป ศกษาศาสตร สาขาตาง ๆ ในระดบท สงข นดวยวธการท หลากหลายเพ อใหทนความร ท เกดข นตลอดเวลา มความสามารถในการใชความร ทกษะสามารถสรางเขาถงและการใชคอมพวเตอร และมความเชอมน ในความสามารถของตนเอง มความเปนอสระและเดดเดยว สงเสรมสนบสนนครใหเปนนกวชาการ สรางความเขมแขงทางวชาการ เขยนหนงสอ เอกสาร ตำราและบทความวชาการ มความเชอ แนวคด ทศนคต พรอมทจะเปลยนแปลงไปสเปาหมายในการพฒนาโรงเรยน บรหารโดยมงผลการบรหารจดการใหเกดคณลกษณะของนกเรยนทสอดคลองรองรบในยคไทยแลนด 4.0 เปดใจรบแนวความคด ใหม เพอใหไดความคดเชงสรางสรรคมาพฒนาโรงเรยนอยางตอเนอง มความตระหนกถงผลกระทบ ทเทคโนโลยมตอพฤตกรรมมผลกระทบตอความเชอและสรางบรรยากาศทมความอบอนเอออาทรตอผรวมงาน มความสามารถในการปรบตวทางอารมณ ยอมรบและมทศนคตทดกบความแตกตางและ มองเหนขอดทเกดขนจากความแตกตาง มความสามารถในการจดการความขดแยงและการแกปญหาเชงสรางสรรค มความรและเขาใจบทบาทหนาทของครผสอนและผบรหาร นกถงความผดพลาดหรอ การมองผลงานในอดตทเคยทำผดพลาด ขบเคลอนองคกรใหมความโดดเดนทแตกตางสรางเอกลกษณ ทสอดคลองกบบรบทตามความเขาใจ เขาถงและพฒนาตามแนวศาสตรพระราชา มความสามารถ ในการใชภาษาจนและภาษาองกฤษเพอการเรยนร และการสอสาร เปดโอกาสใหผรวมงานทกคน สรางคานยมพรอมใหโอกาสทกคนไดแสดงศกยภาพอยางเทาเทยม สรางแรงบนดาลใจในกระบวนการ พฒนาตนเอง และมความสามารถในการคดประยกตมาใชในทางการบรหารไดอยางมประสทธภาพ มความร ความสามารถดานกฎหมายตาง ๆ ท เก ยวของกบการบรหารและการจดการศกษา มความสามารถในการบงคบใชกฎหมาย ระเบยบ สรางความรบผดชอบในการทำงานดวยความยตธรรม ยนหยดในความถกตองชอบธรรมจรยธรรมการดำรงตนและประพฤตปฏบต สามารถตดสนใจไดโดย

242

อยางรวดเรว และตอบสนองไดอยางเหมาะสมกบสถานการณทเปลยนไป สรางวฒนธรรมองคกร ทพรอมรองรบการเปลยนแปลงอยางมระบบการบรหารจดการทมการพฒนาตอเนองตลอดเวลา และเออตอการกาวไปสไทยแลนด 4.0 คดคลองและมความสามารถในการคดไดอยางหลากหลาย รวดเรว ตรงประเดน หลายประเภทหรอหลายรปแบบ มองเหนความเชอมโยง สามารถมองเหน ความคลายคลงกน มความสามารถในการคดเชงวพากษ สามารถบรหารจดการแบบมสวนรวม ในสงคมทมขอมลขดแยง ไรความชดเจนไดอยางมความสข การตดสนใจวองไว ชดเจนและถกตอง บรหารจดการทรพยสนของโรงเรยนและบรหารตนทนใหมประสทธภาพโดยวางแผนการใชทรพยากร อยางคมคา ลดความซบซอนลดขนตอนของระบบของงานราชการ มความยดหยนทางความคด และสามารถปรบตวใหเขากบสภาพแวดลอมทมการเปลยนแปลงอยางรวดเรว มความอดทนตอ ความไมชดเจนและความไมแนนอนของขอมลซงเปนสภาวะททำใหผบรหารไมสามารถทจะวางแผนหรอตดสนใจใหชดเจนได

ผเช ยวชาญทานนมหนาทขบเคลอนนโยบายไทยแลนด 4.0 โดยจดทำแผนการศกษาแหงชาตฉบบปจจบนอกทงศกษาวจยวางแผนเกยวกบการกำหนดทศทางการศกษาของประเทศไทย ทานไดกลาวถงคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศ กษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ไวอยางนาสนใจวาการเปลยนแปลงมความสำคญอยางมากกบการกาวส ไทยแลนด 4.0 แตการเปลยนแปลงตองมเปาหมายวาจะเปลยนแปลง (exchange) เพออะไรกอนทจะเปลยนแปลงทกครง (exchange) ผบรหารสถานศกษาขนพนฐานตองเปนการสราง global network collaboration มความสขม รอบคอบ มเหตผล มความเช อม นทจะท มเททำงานหนกเพ อพชต เปาหมายของโรงเรยน มการจดการ คนหา ประเมนและใชเทคโนโลยสารสนเทศอยางมประสทธภาพสามารถเขาถงขอมลไดทกททกเวลา ใหความสำคญขบเคลอนใหเกดความเปลยนแปลงในโรงเรยน ทงวธการ กระบวนและเครองมอในการเรยนร ใชเทคโนโลยในการจดการเรยนการสอน ชอบในงาน การบรหารโรงเรยนและภมใจกบงานททำ บรหารโรงเรยนบนหลกธรรมาภบาล ยดหลกการบรหาร จดการศกษาในโรงเรยนเพอใหเกดความยงยน ดแลเอาใจใส ใกลชดใหความสำคญและเหนคณคา ของผเกยวของ การสรางและสานตอสมพนธภาพทดยดมนในการทำเพอผอน เสยสละตอสวนรวม มความตงใจจรงในการทำเพอผ อ นโดยไมหวงผลตอบแทน เปนนกประชาสมพนธเปนชองทาง ในการตดตอ สอสาร สรางความเขาใจ ทำใหเกดภาพลกษณทดกบสงคมและสรางความเขมแขง ในการบรหารจดการแบบมสวนรวม กระตนบคลากรในโรงเรยนใหมการพฒนาและคดคนนวตกรรม การสอนอยางตอเนอง ความใฝร เรยนรอยางตอเนอง เปดใจรบฟงผทมสวนเกยวของเพอใหไดขอมลใหม ๆ สรางบรรยากาศองคกรทสงเสรมความคดสรางสรรค การใชเทคโนโลยและนำไปสการสราง นวตกรรม ปฏบตตนเปนตวแบบทดทงในดานการใชชวต การทำงาน การใชเทคโนโลยเชงสรางสรรค มความซอตรงในการบรหารสถานศกษาทำใหเกดความเชอมนศรทธา มการพฒนาไปสคณภาพและ

243

มมาตรฐานทางการศกษา สรางระบบททำใหครและบคลากรทกคนสามารถเขาถงขอมลขององคกร ไดอยางถกตองทนสมยอยเสมอมความเขาใจดานความแตกตางทางวฒนธรรม ทตางกระบวนทศน มองวกฤตใหเปนโอกาส บรหารบนความจำกดไดอยางมประสทธภาพ มความสามารถดานการบรหารทใชศกยภาพความแตกตางกนมาทำงานรวมกนเพอใหเกดงานทมประสทธภาพและประสทธผล เปนคณลกษณะทสอดคลองกบเปาหมายดานความเทาเทยมและเสมอภาคของผเรยนทำใหเกด ความนาเคารพ นบถอและศรทธา สรางเครอขายความสมพนธเพอแกปญหาการเรยนร เขาใจ เขาถง และพฒนาตามแนวทางศาสตรพระราชา มความพรอมทจะปฏบตงานตลอดเวลา สามารถบรหารไดทกททกเวลา มงเนนดานคณภาพของระบบการศกษา มความสามารถในการคดสงเคราะหขอมลสารสนเทศ สรางคานยมองคกรทด มความพอเพยงเหนคณคาความเปนไทย มวนยและมความ รบผดชอบแบบสากล การบรหารจดการกบคน ขอมลและกระบวนการผบรหารทมประสทธผลตอง ใหความสำคญกบคร บคลากรและผเรยน รวมทงการนำขอมลมาใชประโยชนในการพฒนาสารสนเทศ การสรางความรวมมอทางวชาการโดยทำความตกลงรวมมอในการแลกเปลยนครและนกเรยนทำใ หเกดคณภาพเชงวชาการ มความรความสามารถทางการบรหารการเงนงบประมาณ การใชเทคโนโลย สมยใหม ๆ มาใชในการดำเนนการใหมความถกตอง สะดวกและคมคา รวดเรว จดเกบขอมลไดจำนวนมาก มความเปนอสระในการบรหารจดการทงดานนโยบายและแนวทางในการปฏบตงาน ในสถานศกษา สามารถบรหารจดการขอมลสารสนเทศ รปแบบระบบฐานขอมลกลาง เพอลดขนตอน ความซำซอนและรวดเรวในการจดเกบและใชขอมล มมนษยสมพนธ สภาพ และออนนอมถอมตน มสมมาคารวะ การรจกบคคลในชมชน มความเปนผนำ กลาหาญในเชงคณธรรมจรยธรรมยนหยดบนความถกตองเพอการเปลยนแปลงรวดเรวไปสสงทถกตอง สรางแรงบนดาลใจดวยการจดสภาพแวดลอม ขององคกรทเออและสงเสรมการทำงานทมประสทธภาพ พฒนาตนเองใหสอดคลองกบสภาวการณ ทเปลยนแปลงไป มความสามารถในการใชความร ทกษะสามารถสรางและเขาถงการใชคอมพวเตอรและอนเทอรเนต มนใจและมความเชอมนในความสามารถของตนเอง มความเปนอสระและพงตนเอง ตงใจเดดเดยว สงเสรมสนบสนนครใหเปนนกวชาการ สรางความเขมแขงทางวชาการ เขยนหนงสอ เอกสาร ตำราและบทความวชาการ สงเสรมพฒนาศกยภาพครและบคลากรทางการศกษาใหพฒนาตนเองไดทกททกเวลาดวยการเรยนรผานอปกรณเคลอนทตาง ๆ คณลกษณะการคดแบบไมยดตด มอทธพลเหนอในการโนมนาวจตใจ ผอนทำใหเกดความเชอ แนวคด ทศนคต พรอมทจะเปลยนแปลงไปสเปาหมายในการพฒนาโรงเรยน บรหารโดยมงผลการบรหารจดการใหเกดคณลกษณะของนกเรยน ทสอดคลองรองรบในยคไทยแลนด 4.0 มประสบการณทางการบรหารการศกษา ทง 4 งาน บรหาร วชาการ บรหารงบประมาณ บรหารบคคลและงานบรหารทวไป เปดใจรบแนวความคดใหม เพอใหได ความคดเชงสรางสรรคมาพฒนาโรงเรยนอยางตอเนอง มความตระหนกถงผลกระทบทเทคโนโลยมตอ พฤตกรรมมผลกระทบตอความเช อและความรสก ยอมรบความผดพลาดของตนเองและยอมรบ

244

ในความผดพลาดของผอน มความสามารถในการจดการความขดแยงและแกปญหาเชงสรางสรรค มความรและเขาใจบทบาทหนาทของครผสอนและผบรหาร นกถงความผดพลาดหรอการมองผลงาน ในอดตทเคยทำผดพลาด นำมาเปนบทเรยนสะทอน หรอนำไปประยกตใชในการทำงานหรอนำไป ปรบปรงเปลยนแปลงการทำงาน ใหมงไปสการทำงานทดกวาเดม ขบเคลอนองคกรใหมความโดดเดนทแตกตางสรางเอกลกษณ ท สอดคลองกบบรบท สรางบรรยากาศทมความอบอนเอ ออาทรตอผรวมงาน มความสามารถในการปรบตวทางอารมณ ยอมรบและมทศนคตทดกบความแตกตาง และ มองเหนขอดทเกดขนจากความแตกตาง สรางจดแขงโดยการสรางความแตกตางของโรงเรยนในบรบทของตนเอง มความสามารถในการคดบรณาการนำศาสตรความรสาขาวชาตาง ๆ มาใชในการบรหาร โรงเรยนอยางเหมาะสม มความสามารถในการใชภาษาไทย อยางเช ยวชาญฐานะเจาของภาษา ทงการฟง การอาน การเขยน การพดเพอการสอสาร มจตสาธารณะ มคณลกษณะทสอดคลองกบ เปาหมายดานการเรยนร ตลอดชวตและทกษะอาชพ มความเขาใจความแตกตางระหวางบคคล ศกยภาพและยอมรบความคดเหนผรวมงาน เปดโอกาสใหผรวมงานทกคนไดแสดงศกยภาพ เชอมน ในตวเองและผรวมงานโดยสงเสรม สนบสนนแนวคดใหม ๆ การทำงานสไตลใหม ๆ ทสอดคลองกบวสยทศนและกลยทธขององคกร สามารถบรหารจดการกบครและบคลากรทมความแตกตางทางสงคม วย คานยมพรอมใหโอกาสทกคนไดแสดงศกยภาพอยางเทาเทยม สรางแรงบนดาลใจในกระบวนการ พฒนาตนเอง ไมจำกดความคด ความร หรอความคดเหนในการบรหารโรงเรยน ปฏบตตนสอดคลองกบหลกการ คานยม ความเชอและมอดมการณ มความสามารถในการคดเชงเปรยบเทยบเพอใหได วธการ แนวทางวธปฏบตดานการบรหารจดการทดทสด และมความสามารถในการคดประยกต เอาใจใสกบครและบคลากรดวยความจรงใจเพอใหไดรวมมอรวมใจอยางตอเนอง คดคลองและ มความสามารถในการคดไดอยางหลากหลาย รวดเรว ตรงประเดน และ สามารถแยกแยะได หลายแขนง หลายกลม หลายลกษณะ หลายประเภทหรอหลายรปแบบ มองเหนความเชอมโยง เปนการมองภาพใหญ มองเหนรปแบบหรอองคประกอบบางอยางทเหมอนกน ทเกดขนและสามารถเชอมโยงกบเรองบางเรองไดอยางรวดเรว มความสามารถในการคดเชงวพากษ ใจกวางพรอมรบฟง ความคดเหนของผทเกยวของและสามารถบรหารจดการแบบมสวนรวมในสงคมทมขอมลขดแยง ชอบความทาทายในการบรหารโรงเรยน หาวธการ แนวคดใหม ๆ มาแกปญหาเพอใหบรรลผลตามเปาหมายอยางมประสทธภาพ มความไว ตอการรบรเรองราว ปรบตวใหบรหารจดการอยในโลกดจทล และเทคโนโลย การบรหารจดการทรพยสนของโรงเรยนและบรหารตนทนใหมประสทธภาพโดยวางแผนการใชทรพยากรอยางคมคา มความชดเจนในกระบวนการการบรหารจดการ ลดความซบซอน ลดขนตอนของระบบของงานราชการ มความยดหยนทางความคดและสามารถปรบตวใหเขากบสภาพแวดลอมทมการเปลยนแปลงอยางรวดเรว หรอสถานการณฉกเฉนได สามารถสอสารกบครและ บคลากรในโรงเรยนไดหลายชองทางอยางทวถง ชดเจน และทำใหทกคนรทศทาง เหนเปาหมายและ

245

วสยทศนขององคกร มความสามารถในการคดสรางสรรค สรางนวตกรรมในการบรหารโรงเรยน มความอดทนตอความไมชดเจนและความไมแนนอนของขอมลซ งเปนสภาวะททำใหผ บรหาร ไมสามารถทจะวางแผนหรอตดสนใจใหชดเจนได ยอมรบความผดพลาดและความลมเหลว เรยนรจาก สงททำผดพลาด ไมอายทจะยอมรบ และมองความผดพลาดและลมเหลววาไดเปนประสบการณ การเรยนรพรอมการแกไขและสรางทางเลอกในการพฒนาตวเองไปสเปาหมาย มความสามารถ ในการคาดการณ แนวโนมเกยวกบการบรหารของโรงเรยน มความรความสามารถดานกฎหมายตาง ๆ ทเกยวของกบการบรหารและการจดการศกษา มความสามารถในการบงคบใชกฎหมาย ระเบยบ สรางความรบผดชอบในการทำงานดวยความยตธรรม ยนหยดในความถกตองชอบธรรมจรยธรรม การดำรงตนและประพฤตปฏบตอยางถกตองเหมาะสมทงตามกฎหมาย คณธรรมจรรยาบรรณ แหงวชาชพและจรรยาขาราชการเพอศกดศรแหงความเปนขาราชการคร มความสามารถในการคด เชงมโนทศนและอนาคตทำใหเหนแนวโนม ทศทางทจะนำมาบรหารจดการอยางมประสทธภาพ มความสามารถในการคดเชงกลยทธ วางแผนเพอรองรบการบรหาร เชงรกในสงคมทเปลยนแปลงฉบพลนและสามารถนำพาโรงเรยนกาวไปอยางมนใจ มความรหลากหลายสาขาทจะนำมาประยกตใชในงานบรหารไดอยางมประสทธภาพ มวสยทศนทชดเจน และทนตอเหตการณ เพอใหสามารถตดสนใจไดโดยอยางรวดเร ว และตอบสนองไดอยางเหมาะสมกบสถานการณท เปล ยนไป สรางวฒนธรรมองคกรทพรอมรองรบการเปลยนแปลงอยางมระบบการบรหารจดการทมการพฒนาตอเนองตลอดเวลาและเออตอการกาวไปสไทยแลนด 4.0

ผ เช ยวชาญท มความเช ยวชาญดานการบรหารสถานศกษาท งระดบประถมศกษา และมธยมศกษา มประสบการณดานการบรหารสถานศกษาระยะเวลายาวนานประมาณ 30 ป ไดรบ ความไววางใจใหปฏบตงานดานการสรรหา การสอบสมภาษณ การพจารณาใหรางวลและคาตอบแทนดานตาง ๆ แกผบรหารสถานศกษา อกทงทำงานดานสวสดการ การเงนเพอครและผบรหารสถานศกษา จงหวดกาญจนบร ทานกลาวถงคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานไวอยางนาสนใจวา ความซอสตยสจรตเปนสงสำคญทสดทผ บรหารสถานศกษาขนพนฐานตองม คณลกษณะมงเนน การนำองคความร และองคปญญาและตวแบบทสามารถนำไปส การประยกตการปฏบตไดจรง เปนสำคญ มความซอตรงในการบรหารสถานศกษาทำใหเกดความเชอมนศรทธา ใหความสำคญและ เหนคณคาของผเก ยวของทกฝาย โดยการสรางและสานตอสมพนธภาพทด เสยสละตอสวนรวม เปนนกประชาสมพนธเปนชองทางในการตดตอ สอสาร สรางความเขาใจ ทำใหเกดภาพลกษณทดกบสงคมและสรางความเขมแขงในการบรหารจดการแบบมสวนรวมใหกบโรงเรยน การปลกฝงภาวะผนำใหกบคร การสรางใหครเปนผนำทางวชาการ มความเขาใจดานความแตกตางทางวฒนธรรมทตาง กระบวนทศน มองวกฤตใหเปนโอกาส บรหารบนความจำกดไดอยางมประสทธภาพ มความสามารถดานการบรหารทใชศกยภาพความแตกตางกนมาทำงานรวมกนเพอใหเกดงานทมประสทธภาพและ

246

ประสทธผล มเหตผล มความเช อมนทและทมเท การจดการ คนหา ประเมนและใชเทคโนโลย สารสนเทศอยางมประสทธภาพ สามารถเขาถงขอมลไดทกททกเวลา ใหความสำคญขบเคลอนใหเกด ความเปลยนแปลงในโรงเรยน ชอบในงานการบรหารโรงเรยนและภมใจกบงานททำ บรหารโรงเรยนบนหลกธรรมาภบาล ยดหลกการบรหารจดการศกษาในโรงเรยนทหลากหลายเพอใหเกดความยงยน กระตนบคลากรในโรงเรยนใหมการพฒนาและคดคนนวตกรรมการสอนอยางตอเนอง ความใฝร เรยนรอยางตอเนอง เปดใจรบฟงผท มสวนเกยวของ สรางบรรยากาศองคกรทสงเสรมความคดสรางสรรค ปฏบตตนเปนตวแบบทดทงในดานการใชชวตและการทำงาน การใชเทคโนโลยเชงสรางสรรค สรางระบบททำใหครและบคลากรทกคนสามารถเขาถงขอมลขององคกรไดอยางถกตองทนสมย อยเสมอ เปนทปรกษา พเลยงใหคำแนะนำกบครไดทกเรอง ทงการเรยนรและงานสนบสนนของโรงเรยน ไดอยางชดเจน สรางเครอขายความสมพนธเพอแกปญหา การเรยนร รวมกนอยางมกระบวนการและนำหลกการ PLC มาใชในการบรหารจดการเพอสมฤทธผลของนกเรยน สามารถบรหารไดทกททกเวลา มความสามารถดานการวเทศสมพนธหรอการเจรจากบตางประเทศเพอใหเกดการบรหารโดยการใชทรพยากรรวมกน มความสามารถในการคดสงเคราะหขอมลสารสนเทศทมอยจำนวนมากแลวนำมาใชบรหารจดการโรงเรยนอยางมประสทธภาพ สรางคานยมองคกรทด มความพอเพยงเหนคณคา ความเปนไทย มวนยและมความรบผดชอบแบบสากล การบรหารจดการกบคน ขอมลและกระบวนการ ผบรหารทมประสทธผลตองใหความสำคญกบคร บคลากรและผเรยน รวมทงการนำขอมลมาใชประโยชนในการพฒนาสารสนเทศ การสรางความรวมมอทางวชาการโดยทำความตกลงรวมมอ ในการแลกเปลยนครและนกเรยนทำใหเกดคณภาพเชงวชาการ มความรความสามารถทางการบรหารการเงนงบประมาณ การใชเทคโนโลยสมยใหม ๆ มาใชในการดำเนนการใหมความถกตอง สะดวกและ คมคา รวดเรว จดเกบขอมลไดจำนวนมาก มความเปนอสระในการบรหารจดการทงดานนโยบายและแนวทางในการปฏบตงานในสถานศกษา การบรหารจดการขอมลสารสนเทศ รปแบบระบบฐานขอมลกลาง เพอลดขนตอนความซำซอนและรวดเรวในการจดเกบและใชขอมล มมนษยสมพนธ สภาพ และ ออนนอมถอมตนมสมมาคารวะ การรจกบคคลในชมชน มความเปนผนำ กลาหาญในเชงคณธรรม สรางแรงบนดาลใจดวยการจดสภาพแวดลอม ขององคกรทเออและสงเสรมการทำงานทมประสทธภาพ พฒนาตนเองใหสอดคลองกบสภาวการณทเปลยนแปลงไป ศกษาศาสตรสาขาตาง ๆ ในระดบทสงขนดวยวธการทหลากหลายเพอใหทนความรทเกดขนตลอดเวลา มความสามารถในการใชความร ทกษะ สามารถสรางและเขาถงการใช อนเทอรเนต โปรแกรม และสอดจทล ม นใจและมความเชอมน ในความสามารถของตนเอง มความเปนอสระและพงตนเอง สงเสรมพฒนาศกยภาพครและบคลากรทางการศกษาใหพฒนาตนเองไดทกททกเวลา มอทธพลเหนอในการโนมนาวจตใจผอ น บรหาร โดยมงผลการบรหารจดการใหเกดคณลกษณะของนกเรยนทสอดคลองรองรบในยคไทยแลนด 4.0 มประสบการณทางการบรหารการศกษา เปดใจรบแนวความคดใหม มความตระหนกถงผลกระทบ

247

ของเทคโนโลยมตอพฤตกรรมมผลกระทบตอความเชอและความรสก ยอมรบความผดพลาดของตนเองและยอมรบในความผดพลาดของผอน สรางบรรยากาศทมความอบอนเอออาทรตอผรวมงาน มความสามารถในการปรบตวทางอารมณ ยอมรบและมทศนคตทดกบความแตกตาง และมองเหน ขอดทเกดขนจากความแตกตาง การจดการความขดแยงและแกปญหาเชงสรางสรรค มความรและเขาใจบทบาทหนาทของครผสอนและผบรหาร ใหมงไปสการทำงานทดกวาเดม ขบเคลอนองคกร ใหมความโดดเดนทแตกตางสรางเอกลกษณ ทสอดคลองกบบรบทตามความเขาใจ เขาถงและพฒนา ตามแนวศาสตรพระราชา สรางจดแขงโดยการสรางความแตกตางของโรงเรยนในบรบทของตนเอง มความสามารถในการใชภาษาองกฤษ อยางเชยวชาญฐานะเจาของภาษาทงการฟง การอาน การเขยน การพดเพอการสอสาร มจตสาธารณะ มความเขาใจความแตกตางระหวางบคคล ศกยภาพและยอมรบความคดเหนผรวมงาน เปดโอกาสใหผรวมงานทกคนไดแสดงศกยภาพอยางเตมความสามารถ ใหโอกาสทกคนไดแสดงศกยภาพอยางเทาเทยม สรางแรงบนดาลใจในกระบวนการพฒนาตนเอง โดยเนนการสรางและเนนประสบการณเขมขนทเออใหผรวมงานมสวนรวม การคดทแตกตาง อยางไมเปนไปตามแบบแผนหรอการคดเพอสรางมมมองใหม ๆ ไมจำกดความคด ความร หรอความคดเหน ในการบรหารโรงเรยน ปฏบตตนสอดคลองกบหลกการ คานยม ความเช อและมอดมการณ มความสามารถในการคดเชงเปรยบเทยบเพอใหไดวธการ แนวทางวธปฏบตดานการบรหารจดการทด ทสด เอาใจใสกบครและบคลากรดวยความจรงใจเพอใหไดรวมมอรวมใจอยางตอเนอง คดคลองและ มความสามารถในการคดไดอยางหลากหลาย รวดเรว ตรงประเดน และสามารถแยกแยะไดหลายแขนง หลายกลม หลายลกษณะ หลายประเภทหรอหลายรปแบบ มองเหนความเชอมโยง มความสามารถ ในการคดเชงวพากษ ใจกวางพรอมรบฟงความคดเหนของผทเกยวของและสามารถบรหารจดการ แบบมสวนรวมในสงคมทมขอมลขดแยง ไรความชดเจนไดอยางมความสข การตดสนใจวองไว ชดเจน และถกตอง บนพนฐานขอมลสารสนเทศทเพยงพอมประสทธภาพ ชอบความทาทายในการบรหารโรงเรยน หาวธการ แนวคดใหม ๆ มาแกปญหา เพอใหบรรลผลตามเปาหมายอยางมประสทธภาพ มความไว ตอการรบรเรองราวตาง ๆ อยางรวดเรวและเขาใจเหตผลของสถานการณตาง ๆ ไดอยางด ปรบตวใหบรหารจดการอยในโลกดจทลและเทคโนโลยทมาจากการเปลยนแปลงอยางมความสข การบรหารจดการทรพยสนของโรงเรยนและบรหารตนทนใหมประสทธภาพโดยวางแผนการใชทรพยากรอยางคมคา มความชดเจนในกระบวนการการบรหารจดการโรงเรยนโดยการจดระบบ ใหเรยบงาย ลดความซบซอนลดขนตอนของระบบของงานราชการ มความยดหยนทางความคดและสามารถปรบตวใหเขากบสภาพแวดลอมทมการเปลยนแปลงอยางรวดเรว หรอสถานการณฉกเฉนได สามารถสอสารกบครและบคลากรในโรงเรยนไดหลายชองทางอยางทวถง ชดเจน และทำใหทกคนรทศทาง เหนเปาหมายและวสยทศนขององคกร มความสามารถในการคดสรางสรรค สรางนวตกรรมในการบรหารโรงเรยน มความอดทนตอความไมชดเจนและความไมแนนอนของขอมลซงเปนสภาวะท

248

ทำใหผบรหารไมสามารถทจะวางแผนหรอตดสนใจใหชดเจนได ยอมรบความผดพลาดและความลมเหลว มองความผดพลาดและลมเหลววาไดเปนประสบการณ การเรยนรพรอมการแกไขและสรางทางเลอกในการพฒนาตวเองไปสเปาหมาย มความสามารถในการคาดการณ แนวโนมเกยวกบการบรหารของ โรงเรยน มความรความสามารถดานกฎหมายตาง ๆ ทเกยวของกบการบรหารและการจดการศกษา มความสามารถในการบงคบใชกฎหมาย ระเบยบ สรางความรบผดชอบในการทำงานดวยความยตธรรม ยนหยดในความถกตองชอบธรรมจรยธรรมการดำรงตนและประพฤตปฏบตอยางถกตองเหมาะสม ทงตามกฎหมาย คณธรรมจรรยาบรรณแหงวชาชพและจรรยาขาราชการเพอศกดศรแห งความเปนขาราชการคร มความสามารถในการคดเชงมโนทศนและอนาคตทำใหเหนแนวโนม ทศทางทจะนำมาบรหารจดการอยางมประสทธภาพ มความสามารถในการคดเชงกลยทธ

ผเช ยวชาญมความเชยวชาญดานการบรหารสถานศกษาระดบประถมศกษายาวนาน ประมาณ 35 ป ประสบความสำเรจในการบรหารสถานศกษา ไดรบวทยฐานะผอำนวยการเชยวชาญเชงประจกษ ไดรบความไววางใจใหปฏบตงานทสำคญดานงานบคลากรในระดบจงหวดหลายตำแหนงอยางตอเนอง ไดรบการยอมรบท งดานสมรรถนะ องคความร ประสบการณและคณลกษณะ ความซอตรง ทานไดกลาวถงคณลกษณะผบรหารสถานศกษาไวอยางนาสนใจ ดงน ผบรหารทมความร ความสามารถดานกฎหมายตาง ๆ ทเกยวของกบการบรหารและการจดการศกษา มความสามารถ ในการบงคบใชกฎหมาย ระเบยบ สรางความรบผดชอบในการทำงานดวยความยตธรรม ยนหยด ในความถกตองชอบธรรมจรยธรรมการดำรงตนและประพฤตปฏบตอยางถกตองเหมาะสมทงตาม กฎหมาย คณธรรมจรรยาบรรณแหงวชาชพและจรรยาขาราชการเพอศกดศรแหงความเปนขาราชการ คร มความสามารถในการคดเชงมโนทศนและอนาคตทำใหเหนแนวโนม ทศทางทจะนำมาบรหารจดการอยางมประสทธภาพ มความสามารถในการคดเชงกลยทธ วางแผนเพอรองรบการบรหาร เชงรกในสงคมทเปลยนแปลงฉบพลนและสามารถนำพาโรงเรยนกาวไปอยางมนใจ มความรหลากหลาย สาขาทจะนำมาประยกตใชในงานบรหารไดอยางมประสทธภาพ มวสยทศนทชดเจน และทนตอ เหตการณ เพอใหสามารถตดสนใจไดโดยอยางรวดเรว และตอบสนองไดอยางเหมาะสมกบสถานการณ ทเปลยนไป สรางวฒนธรรมองคกรทพรอมรองรบการเปลยนแปลงอยางมระบบการบรหารจดการทม การพฒนาตอเนองตลอดเวลาและเออตอการกาวไปสไทยแลนด 4.0 ดแลเอาใจใส ใหเวลา ใกลชดใหความสำคญและเหนคณคาของผเกยวของทกฝาย โดยการสรางและสานตอสมพนธภาพทดยดมน ในการทำเพอผอน เสยสละตอสวนรวมมความตงใจจรงในการทำเพ อผอ นโดยไมหวงผลตอบแทน เปนนกประชาสมพนธเปนชองทางในการตดตอ สอสาร สรางความเขาใจ ทำใหเกดภาพลกษณทดกบ สงคมและสรางความเขมแขงในการบรหารจดการแบบมสวนรวมใหกบโรงเรยนมความซอตรงในการ บรหารสถานศกษาทำใหเกดความเชอมนศรทธา การปลกฝงภาวะผนำใหกบบคคลอน โดยเฉพาะครในโรงเรยนถอวาทรพยากรสำคญในการบรหาร การสรางใหครเปนผนำทางวชาการอนจะสงผลให

249

โรงเรยนมการพฒนาไปสคณภาพและมมาตรฐานทางการศกษา มความเขาใจดานความแตกตางทาง วฒนธรรม ทตางกระบวนทศน มองวกฤตใหเปนโอกาส บรหารบนความจำกดไดอยางมประสทธภาพ มความสามารถดานการบรหารทใชศกยภาพความแตกตางกนมาทำงานรวมกนเพอใหเกดงานทมประสทธภาพและประสทธผลดวยกจกรรมคนสามวย ใจเยน สขม รอบคอบ มเหตผล มความเชอมนทจะทมเททำงานหนกเพอพชตเปาหมายของโรงเรยน มการจดการ คนหา ประเมนและใชเทคโนโลย สารสนเทศอยางมประสทธภาพสามารถเขาถงขอมลไดทกททกเวลา ใหความสำคญขบเคลอนใหเกด ความเปลยนแปลงในโรงเรยนทงวธการ กระบวนและเครองมอในการเรยนร ภมใจกบงานททำ บรหารโรงเรยนบนหลกธรรมาภบาล ยดหลกการบรหารจดการศกษาในโรงเรยนทหลากหลายเพอใหเกด ความยงยน กระตนบคลากรในโรงเรยนใหมการพฒนาและคดคนนวตกรรมการสอนอยางตอเนอง ความใฝร เรยนรอยางตอเนอง ใชคำถามปลายเปดแบบโคช เปดใจรบฟงผทมสวนเกยวของเพอใหได ขอมลใหม ๆ สรางบรรยากาศองคกรทสงเสรมความคดสรางสรรค การใชเทคโนโลยและนำไปส การสรางนวตกรรม ปฏบตตนเปนตวแบบทดท งในดานการใชชวต การทำงาน การใชเทคโนโลย เชงสรางสรรค ทำใหเกดความนาเคารพ นบถอและศรทธา สรางระบบททำใหครและบคลากรทกคนสามารถเขาถงขอมลขององคกรไดอยางถกตองทนสมยอยเสมอ เปนทปรกษา พเลยงใหคำแนะนำกบ ครไดทกเรอง ทงการเรยนรและงานสนบสนนของโรงเรยนไดอยางชดเจน สรางเครอขายความสมพนธเพอแกปญหาการเรยนร มความพรอมทจะปฏบตงานตลอดเวลา ไมแยกเวลางานออกจากเวลาสวนตว และบรหารไดทกททกเวลา มความสามารถในการคดสงเคราะหขอมลสารสนเทศทมอยจำนวนมาก แลวนำมาใชบรหารจดการโรงเรยนอยางมประสทธภาพ สรางคานยมองคกรทด มความพอเพยง เหนคณคาความเปนไทย มวนยและมความรบผดชอบแบบสากล การบรหารจดการกบคน ขอมลและกระบวนการผบรหารทมประสทธผลตองใหความสำคญกบคร บคลากรและผเรยน รวมทงการนำขอมล มาใชประโยชนในการพฒนาสารสนเทศเพอการบรหาร มความรความสามารถทางการบรหารการเงน งบประมาณ การใชเทคโนโลยสมยใหม ๆ มาใชในการดำเนนการใหมความถกตอง สะดวกและคมคา รวดเรว จดเกบขอมลไดจำนวนมาก มความเปนอสระในการบรหารจดการทงดานนโยบายและแนวทาง ในการปฏบตงานในสถานศกษา บรหารจดการขอมลสารสนเทศ รปแบบระบบฐานขอมลกลาง เพอลดขนตอนความซำซอนและรวดเรวในการจดเกบและใชขอมล มมนษยสมพนธ สภาพและ ออนนอมถอมตนมสมมาคารวะ การรจกบคคลในชมชน มความเปนผนำ กลาหาญในเชงคณธรรม จรยธรรมยนหยดบนความถกตองเพอการเปลยนแปลงรวดเรวไปสสงทถกตอง สรางแรงบนดาลใจดวยการจดสภาพแวดลอม ขององคกรทเออและสงเสรมการทำงานทมประสทธภาพ พฒนาตนเองใหสอดคลองกบสภาวการณทเปลยนแปลงไป ศกษาศาสตรสาขาตาง ๆ ในระดบทสงขนดวยวธการ ทหลากหลายเพอใหทนความรทเกดขนตลอดเวลา มความสามารถในการใชความร ทกษะสามารถสรางและเขาถงการใชคอมพวเตอร อนเทอรเนต โปรแกรม และสอดจทล มนใจและมความเชอมน

250

ในความสามารถของตนเอง มความเปนอสระและพงตนเอง ตงใจเดดเดยว สงเสรมสนบสนนครใหเปนนกวชาการ สงเสรมพฒนาศกยภาพครและบคลากรทางการศกษาใหพฒนาตนเอ งได มอทธพล เหนอในการโนมนาวจตใจ ผอนทำใหเกดความเชอ แนวคด ทศนคต พรอมทจะเปลยนแปลงไปส เปาหมายในการพฒนาโรงเรยน บรหารโดยมงผลการบรหารจดการใหเกดคณลกษณะของนกเรยน ท สอดคลองรองรบในยคไทยแลนด 4.0 มประสบการณทางการบรหารการศกษา เปดใจรบ แนวความคดใหม เพอใหไดความคดเชงสรางสรรคมาพฒนาโรงเรยนอยางตอเนอง มความตระหนกถง ผลกระทบทเทคโนโลยมตอพฤตกรรมมผลกระทบตอความเชอและความรสก ยอมรบความผดพลาดของตนเองและยอมรบในความผดพลาดของผอ น สรางบรรยากาศทมความอบอนเอ ออาทรตอ ผรวมงาน มความสามารถในการจดการความขดแยงและแกปญหาเชงสรางสรรค มความรและเขาใจบทบาทหนาทของครผสอนและผบรหาร นกถงความผดพลาดหรอการมองผลงานในอดตทเคยทำ ผดพลาด นำมาเปนบทเรยนสะทอน หรอนำไปประยกตใชในการทำงานหรอนำไปปรบปรงเปลยนแปลง การทำงาน ใหมงไปสการทำงานทดกวาเดม ขบเคลอนองคกรใหมความโดดเดนทแตกตางสรางเอกลกษณ ท สอดคลองกบบรบทตามความเขาใจ เขาถงและพฒนาตามแนวศาสตรพระราชา สรางจดแขงโดยการสรางความแตกตางของโรงเรยนในบรบทของตนเอง มความเขาใจความแตกตาง ระหวางบคคล ศกยภาพและยอมรบความคดเหนผรวมงาน เปดโอกาสใหผรวมงานทกคนไดแสดงศกยภาพอยางเตมความสามารถ เชอมนในตวเองและผรวมงานโดยสงเสรม สนบสนนแนวคดใหม ๆ การทำงานสไตลใหม ๆ ทสอดคลองกบวสยทศนและกลยทธขององคกร สามารถบรหารจดการกบคร และบคลากรทมความแตกตางทางสงคม วย คานยมพรอมใหโอกาสทกคนไดแสดงศกยภาพอยาง เทาเทยม สรางแรงบนดาลใจในกระบวนการพฒนาตนเองโดยเนนการสรางและเนนประสบการณเขมขนทเออใหผรวมงานมสวนรวม การคดทแตกตาง อยางไมเปนไปตาม แบบแผน หรอการคดเพอ สรางมมมองใหม ๆ ไมจำกดความคด ความร หรอความคดเหนในการบรหารโรงเรยน ปฏบตตน สอดคลองกบหลกการ คานยม ความเชอและมอดมการณ มความสามารถในการคดเชงเปรยบเทยบเพอใหไดวธการ แนวทางวธปฏบตดานการบรหารจดการทดท สด เอาใจใสกบครและบคลากร ดวยความจรงใจเพอใหไดรวมมอรวมใจอยางตอเนอง คดคลองและมความสามารถในการคดไดอยาง หลากหลาย มองเหนความเช อมโยง เปนการมองภาพใหญ มองเหนรปแบบหรอองคประกอบบางอยางทเหมอนกน สามารถมองเหนความคลายคลงกนของสงตาง ๆ ทเกดข นและสามารถเชอมโยงกบเรองบางเรองไดอยางรวดเรว มความสามารถในการคดเชงวพากษ ใจกวางพรอมรบฟงความคดเหนของผทเกยวของและสามารถบรหารจดการแบบมสวนรวมในสงคมทมขอมลขดแยง ไรความชดเจนไดอยางมความสข การตดสนใจวองไว ชดเจนและถกตอง บนพนฐานขอมลสารสนเทศ ทเพยงพอมประสทธภาพ ชอบความทาทายในการบรหารโรงเรยน หาวธการ แนวคดใหม ๆ มาแกปญหา เพอใหบรรลผลตามเปาหมายอยางมประสทธภาพ มความไว ตอการรบรผบรหารทบรหารจดการ

251

ทรพยสนของโรงเรยนและบรหารตนทนใหมประสทธภาพโดยวางแผนการใชทรพยากรอยางคมคา มความชดเจนในกระบวนการการบรหารจดการโรงเรยนโดยการจดระบบใหเรยบงาย มความยดหยนทางความคด สามารถสอสารกบครและบคลากรในโรงเรยนไดหลายชองทางอยางทวถง ชดเจน และทำใหทกคนรทศทาง เหนเปาหมายและวสยทศนขององคกร มความสามารถในการคดสรางสรรค สรางนวตกรรมในการบรหารโรงเรยน มความอดทนตอความไมชดเจนและความไมแนนอนของขอมลซงเปนสภาวะททำใหผบรหารไมสามารถทจะวางแผนหรอตดสนใจใหชดเจนได ยอมรบความผดพลาดและความลมเหลว เรยนรจากสงท ทำผดพลาด ไมอายทจะยอมรบ และมองความผดพลาดและ ลมเหลววาไดเปนประสบการณ การเรยนรพรอมการแกไขและสรางทางเลอกในการพฒนาตวเองไปสเปาหมาย มความสามารถในการคาดการณ แนวโนมเกยวกบการบรหารของโรงเรยน

ผเชยวชาญทานนเปนผขบเคลอนภาคประชาสงคม มบทบาทหนาทในการตรวจราชการ ตดตามการดำเนนงานตาง ๆ ของราชการกระทรวงศกษาธการ มประสบการณการทำงานเกยวกบ งานบรหารบคคลระดบศกษาธการภาค เก ยวของโดยตรงกบคณลกษณะผบรหารสถานศกษา การคดเลอก สรรหา เกณฑการคดเลอก คณสมบตตาง ๆ ของผบรหารสถานศกษา การเตรยม ความพรอม การเลอนขน การพจารณาความดความชอบ การใหรางวลและการออกจากราชการ ทานมความคดเหนเกยวกบคณลกษณะผบรหารสถานศกษาทสอดคลองกบเปาหมายทางการศกษาของไทยแลนด 4.0 ดงน คณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานตองบรหารใหมระบบ แรงจงใจและลงโทษทชดเจน สรางระบบประเมนผลงานตามเปาหมาย ตวชวด ทเทยงตรง ระบบบรหารงานบคคลทมประสทธภาพ เขา-ออก งาย มความยดหยน คลองตว เพอใหเกดประสทธภาพในการบรหารงานบคคล การพจารณาเขาสตำแหนงตามทกษะ ความร ความสามารถ สมรรถนะและประสบการณ ผลงานทเปนรปธรรม การดำรงตำแหนงผบรหารตองมวาระ หมดวาระกกลบมาเปนครสอน ถาไดรบการพจารณากสามารถเปนผ บรหารตอไป การจะทำใหผ บรหารมคณลกษณะทสอดคลองกบ Thailand 4.0 ตองดำเนนการภายใตเงอนไขทแตกตางจากระบบทเปนอยในปจจบน คณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานตองตระหนกถงความรบผดชอบตอตำแหนงและอำนาจทมอบให

ผทรงคณวฒทานนทานเปนนกวชาการผมความรความสามารถดานการบรหารการศกษาทานสอนในระดบอดมศกษา ทเปดการจดการเรยนรดานการบรหารการศกษา ระดบมหาบณฑต และดษฎบณฑต ในสถาบนไดรบความนยมจากผบรหารสถานศกษาอยางยง ทานมมมมองทนาสนใจ อยางยงเกยวกบคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของ นโยบายไทยแลนด 4.0 ดงน เปดใจรบฟงผทมสวนเกยวของเพอใหไดขอมลใหม ๆ สรางบรรยากาศองคกรทสงเสรมความคดสรางสรรค การใชเทคโนโลยและนำไปสการสรางนวตกรรม ปฏบตตน เปนตวแบบทดทงในดานการใชชวต การทำงาน การใชเทคโนโลยเชงสรางสรรค มความซอตรง ในการบรหารสถานศกษาทำใหเกดความเชอมนศรทธา มการพฒนาไปสคณภาพและมมาตรฐาน

252

ทางการศกษา สรางระบบททำใหครและบคลากรทกคนสามารถเขาถงขอม ลขององคกรไดอยาง ถกตองทนสมยอยเสมอมความเขาใจดานความแตกตางทางวฒนธรรม ทตางกระบวนทศน มองวกฤตใหเปนโอกาส บรหารบนความจำกดไดอยางมประสทธภาพ มความสามารถดานการบรหารทใชศกยภาพความแตกตางกนมาทำงานรวมกนเพ อใหเกดงานท มประสทธภ าพและประสทธผล เปนคณลกษณะทสอดคลองกบเปาหมายดานความเทาเทยมและเสมอภาคของผเรยนทำใหเกด ความนาเคารพ นบถอและศรทธา สรางเครอขายความสมพนธเพอแกปญหาการเรยนร เขาใจ เขาถง และพฒนาตามแนวทางศาสตรพระราชา มความพรอมท จะปฏบตงานตลอดเวลา มความสขม รอบคอบ มเหตผล มความเชอมนทจะทมเททำงานหนกเพอพชตเปาหมายของโรงเรยน มการจดการ คนหา ประเมนและใชเทคโนโลยสารสนเทศอยางมประสทธภาพสามารถเขาถงขอมลไดทกททกเวลา ใหความสำคญขบเคลอนใหเกดความเปลยนแปลงในโรงเรยนทงวธการ กระบวนและเครองมอในการ เรยนร ใชเทคโนโลยในการจดการเรยนการสอน ชอบในงานการบรหารโรงเรยนและภมใจกบงานททำ บรหารโรงเรยนบนหลกธรรมาภบาล ยดหลกการบรหารจดการศกษาในโรงเรยนเพอใหเกดความยงยน ดแลเอาใจใส ใกลชดใหความสำคญและเหนคณคาของผเกยวของ การสรางและสานตอสมพนธภาพ ทดยดมนในการทำเพอผอ น เสยสละตอสวนรวมมความตงใจจรงในการทำเพอผอ นโดยไมหวง ผลตอบแทน เปนนกประชาสมพนธเปนชองทางในการตดตอ สอสาร สรางความเขาใจ ทำใหเกดภาพลกษณทดกบสงคมและสรางความเขมแขงในการบรหารจดการแบบมสวนรวม กระตนบคลากร ในโรงเรยนใหมการพฒนาและคดคนนวตกรรมการสอนอยางตอเนอง ความใฝร เรยนรอยางตอเนอง สามารถบรหารไดทกททกเวลา มงเนนดานคณภาพของระบบการศกษา มความสามารถในการคดสงเคราะหขอมลสารสนเทศ สรางคานยมองคกรทด มความพอเพยงเหนคณคาความเปนไทย มวนย และมความรบผดชอบแบบสากล การบรหารจดการกบคน ขอมลและกระบวนการผบรหารทมประสทธผลตองใหความสำคญกบคร บคลากรและผเรยน รวมทงการนำขอมลมาใชประโยชน ในการพฒนาสารสนเทศ การสรางความรวมมอทางวชาการโดยทำความตกลงรวมมอในการแลกเปลยน ครและนกเรยนทำใหเกดคณภาพเชงวชาการ มความรความสามารถทางการบรหารการเงนงบประมาณ การใชเทคโนโลยสมยใหม ๆ มาใชในการดำเนนการใหมความถกตอง สะดวกและคมคา รวดเรว จดเกบขอมลไดจำนวนมาก มความเปนอสระในการบรหารจดการทงดานนโยบายและแนวทางในการ ปฏบตงานในสถานศกษา สามารถบรหารจดการขอมลสารสนเทศ รปแบบระบบฐานขอมลกลาง เพอลดขนตอนความซำซอนและรวดเรวในการจดเกบและใชขอมล มมนษยสมพนธ สภาพ และออนนอม ถอมตนมสมมาคารวะ การรจกบคคลในชมชน มความเปนผนำ กลาหาญในเชงคณธรรมจรยธรรม ยนหยดบนความถกตองเพอการเปลยนแปลงรวดเรวไปสส งทถกตอง สรางแรงบนดาลใจดวยการ จดสภาพแวดลอม ขององคกรทเออและสงเสรมการทำงานทมประสทธภาพ พฒนาตนเองใหสอดคลอง กบสภาวการณทเปลยนแปลงไป มความสามารถในการใชความร ทกษะสามารถสรางและ เขาถง

253

การใชคอมพวเตอรและอนเทอรเนต มนใจและมความเชอมนในความสามารถของตนเอง มความเปนอสระและพงตนเอง ตงใจเดดเดยว สงเสรมสนบสนนครใหเปนนกวชาการ สรางความเขมแขงทางวชาการ เขยนหนงสอ เอกสาร ตำราและบทความวชาการ สงเสรมพฒนาศกยภาพครและบคลากร ทางการศกษาใหพฒนาตนเองไดทกททกเวลาดวยการเรยนรผานอปกรณเคลอนทตาง ๆ คณลกษณะการคดแบบไมยดตด มอทธพลเหนอในการโนมนาวจตใจ ผอนทำใหเกดความเชอ แนวคด ทศนคต พรอมทจะเปลยนแปลงไปสเปาหมายในการพฒนาโรงเรยน บรหารโดยมงผลการบรหารจดการใหเกดคณลกษณะของนกเรยนทสอดคลองรองรบในยคไทยแลนด 4.0 มประสบการณทางการบรหาร การศกษา ทง 4 งาน บรหารวชาการ บรหารงบประมาณ บรหารบคคลและงานบรหารทวไป เปดใจ รบแนวความคดใหม เพ อใหไดความคดเชงสรางสรรคมาพฒนาโรงเรยนอยางตอเน อง มความ ตระหนกถงผลกระทบทเทคโนโลยมตอพฤตกรรมมผลกระทบตอความเชอและความรสก ยอมรบความผดพลาดของตนเองและยอมรบในความผดพลาดของผ อ น มความสามารถในการจดการ ความขดแยงและแกปญหาเชงสรางสรรค มความรและเขาใจบทบาทหนาทของครผสอนและผบรหาร นกถงความผดพลาดหรอการมองผลงานในอดตทเคยทำผดพลาด นำมาเปนบทเรยนสะทอน หรอนำไปประยกตใชในการทำงานหรอนำไปปรบปรงเปลยนแปลงการทำงาน ใหมงไปสการทำงานทด กวาเดม ขบเคล อนองคกรใหมความโดดเดนท แตกตางสรางเอกลกษณ ท สอดคลองกบบรบท สรางบรรยากาศทมความอบอนเอออาทรตอผรวมงาน ไมอายทจะยอมรบ และมองความผดพลาดและลมเหลววาไดเปนประสบการณ การเรยนรพรอมการแกไขและสรางทางเลอกในการพฒนาตวเอง ไปสเปาหมาย มความสามารถในการคาดการณ แนวโนมเกยวกบการบรหารของโรงเรยน มความร ความสามารถดานกฎหมายตาง ๆ ทเกยวของกบการบรหารและการจดการศกษา มความสามารถ ในการบงคบใชกฎหมาย ระเบยบ สรางความรบผดชอบในการทำงานดวยความยตธรรม ยนหยด ในความถกตองชอบธรรมจรยธรรมการดำรงตนและประพฤตปฏบตอยางถกตองเหมาะสมทงตาม กฎหมาย คณธรรมจรรยาบรรณแหงวชาชพและจรรยาขาราชการเพอศกดศรแหงความเปนขาราชการคร มความสามารถในการคดเชงมโนทศนและอนาคตทำใหเหนแนวโนม ทศทางทจะนำมาบรหารจดการอยางมประสทธภาพ มความสามารถในการคดเชงกลยทธ วางแผนเพอรองรบการบรหาร เชงรกในสงคมท เปล ยนแปลงฉบพลนและสามารถนำพาโรงเรยนกาวไปอยางม นใจ มความร หลากหลายสาขาทจะนำมาประยกตใชในงานบรหารไดอยางมประสทธภาพ มวสยทศนทชดเจน และทนตอเหตการณ เพอใหสามารถตดสนใจไดโดยอยางรวดเรว และตอบสนองไดอยางเหมาะสมกบ สถานการณทเปลยนไป สรางวฒนธรรมองคกรทพรอมรองรบการเปลยนแปลงอยางมระบบการบรหาร จดการทมการพฒนาตอเนองตลอดเวลาและเออตอการกาวไปสไทยแลนด 4.0 มความสามารถในการ ปรบตวทางอารมณ ยอมรบและมทศนคตท ดกบความแตกตาง และมองเหนขอดท เกดข นจาก ความแตกตาง สรางจดแขงโดยการสรางความแตกตางของโรงเรยนในบรบทของตนเอง มความสามารถ

254

ในการใชภาษาไทย อยางเชยวชาญฐานะเจาของภาษาทงการฟง การอาน การเขยน การพดเพอการ สอสาร มจตสาธารณะ มคณลกษณะทสอดคลองกบเปาหมายดานการเรยนรตลอดชวตและทกษะอาชพ มความเขาใจความแตกตางระหวางบคคล ศกยภาพและยอมรบความคดเหนผรวมงาน เปดโอกาส ใหผรวมงานทกคนไดแสดงศกยภาพ เชอมนในตวเองและผรวมงานโดยสงเสรม สนบสนนแนวคดใหม ๆ การทำงานสไตลใหม ๆ ทสอดคลองกบวสยทศนและกลยทธขององคกร สามารถบรหารจดการกบ ครและบคลากรทมความแตกตางทางสงคม วย คานยมพรอมใหโอกาสทกคนไดแสดงศกยภาพ อยางเทาเทยม สรางแรงบนดาลใจในกระบวนการพฒนาตนเอง ไมจำกดความคด ความร หรอ ความคดเหนในการบรหารโรงเรยน ปฏบตตนสอดคลองกบหลกการ คานยม ความเชอและมอดมการณ มความสามารถในการคดเชงเปรยบเทยบเพอใหไดวธการ แนวทางวธปฏบตดานการบรหารจดการทดทสด และมความสามารถในการคดประยกต เอาใจใสกบครและบคลากรดวยความจรงใจเพอใหไดรวมมอรวมใจอยางตอเนอง คดคลองและมความสามารถในการคดไดอยางหลากหลาย รวดเรว ตรงประเดน และ สามารถแยกแยะไดหลายแขนง หลายกลม หลายลกษณะ หลายประเภทหรอ หลายรปแบบ มองเหนความเชอมโยง เปนการมองภาพใหญ มองเหนรปแบบหรอองคประกอบบางอยาง ทเหมอนกน ทเกดขนและสามารถเชอมโยงกบเรองบางเรองไดอยางรวดเรว มความสามารถในการคดเชงวพากษ ใจกวางพรอมรบฟงความคดเหนของผท เก ยวของและสามารถบรหารจดการแบบม สวนรวมในสงคมทมขอมลขดแยง ชอบความทาทายในการบรหารโรงเรยน หาวธการ แนวคดใหม ๆ มาแกปญหาเพอใหบรรลผลตามเปาหมายอยางมประสทธภาพ มความไว ตอการรบรเรองราว ปรบตวใหบรหารจดการอยในโลกดจทลและเทคโนโลย การบรหารจดการทรพยสนของโรงเรยนและบรหาร ตนทนใหมประสทธภาพโดยวางแผนการใชทรพยากรอยางคมคา มความชดเจนในกระบวนการ การบรหารจดการ ลดความซบซอนลดขนตอนของระบบของงานราชการ มความยดหยนทางความคดและสามารถปรบตวใหเขากบสภาพแวดลอมทมการเปลยนแปลงอยางรวดเรว หรอสถานการณฉกเฉนได สามารถสอสารกบครและบคลากรในโรงเรยนไดหลายชองทางอยางทวถง ชดเจน และทำใหทกคน รทศทาง เหนเปาหมายและวสยทศนขององคกร มความสามารถในการคดสรางสรรค สรางนวตกรรม ในการบรหารโรงเรยน มความอดทนตอความไมชดเจนและความไมแนนอนของขอมลซงเปนสภาวะ ททำใหผ บรหารไมสามารถทจะวางแผนหรอตดสนใจใหชดเจนได ยอมรบความผดพลาดและ ความลมเหลว เรยนรจากสงททำผดพลาด

ผทรงคณวฒดานการบรหารการศกษา มบทบาทดานการใหความรในสถาบนอดมศกษา ของรฐและเปนสถาบนชนนำทผลตบณฑตดานบรหารสถานศกษา ทงระดบปรญญาโทและปรญญาเอก สรางผบรหารสถานศกษาและบรหารการศกษา เปนคณะกรรมการในการขบเคลอนโครงการสำคญ ๆ หลายโครงการ เชน โรงเรยนรวมพฒนา ไดกลาวถงคณลกษณะทสำคญของผบรหารสถานศกษาไว อยางนาสนใจดงน ผบรหารสถานศกษาตองมคณลกษณะรวมของการเปนคนไทย 4.0 อกทงตองม

255

คณธรรมจรยธรรม เขาใจความแตกตางของคนทเกดในชวงเวลาทแตกตางกนหรอชองวางระหวางวย (Gab Generation) คนแตละชวงวยมศกยภาพบางอยางทแตกตางกน ความตองการการตอบสนองทางสงคมทแตกตางกน เชนครในโรงเรยนทมทงรนอายมากยดถอระเบยบวนย และมรนใหมทยด เรองของความคมคา รวดเรวสามารถใชเทคโนโลยมาบรหารจดการเวลาและวสดอปกรณไดอยางคมคา มแนวคดใหม ๆ ทประยกตจากหลายสาขาวชามาใชในการทำการเรยนการสอน คณลกษณะของผประกอบการกมความสำคญสำหรบผบรหารเพราะในปจจบนรฐบาลไมไดสนบสนนจดสรรทงหมด การจดสรรเปนไปอยางท วถงแตไมเพยงพอสำหรบคณภาพสงทกงานทกสถานศกษาดงนน คณลกษณะของผ ประกอบการสาธารณะจงมความสำคญ การบรหารโรงเรยนโดยใชทมธรกจ มารวมพฒนาม 3 แบบ คอ เอกชนสนบสนนทรพยากรบางสวนผอำนวยการสถานศกษาดำเนนการตามระเบยบการเบกจายกระทรวงการคลง เอกชนเขามาบรหารควบค กบรฐบาลในโรงเรยน มทงผอำนวยการและผจดการโดยเอกชนสนบสนนทรพยากรดานตาง ๆ และการบรหารสถานศกษา แบบเอกชนเขามาบรหารแบบเอกชนและมกฎหมายการเบกจายแบบใหอสระไมตดกบกรอบ การดำเนนงานแบบรฐ ดงนนผบรหารตองยอมรบไดกบรปแบบการบรหารแบบใหมผบรหารจะถก เลอกจากคณะกรรมการบรหารสถานศกษานน ๆ ซงรปแบบนจะทำใหมประสทธภาพสงกอใหเกดประโยชนสงสดแกราชการ แตบคลากรรสกขาดความมนคง คณธรรม จรยธรรมรวมถงระเบยบวนยของผบรหาร ตองมอยางสง เปนอาชพทมความทาทาย ผบรหารตองระลกเสมอวาตองบรหารใหเกดคณภาพทมความเทาเทยม บรหารจดการใหเกดความคมคา มประสทธภาพประสทธผลไมแตกตางกนระหวางโรงเรยน ไมมเดกทถกทอดทงใหออกกลางคนและประกนไดวาทกหองเรยนมคณภาพ

ผ ทรงคณวฒดานการบรหารสถานศกษา มบทบาทในการบรหารระดบอดมศกษา เปนคนรนใหมมาเปนผบรหารทมอายนอย คณะครศาสตรในสถาบนชนนำของประเทศไทย ทเปดสอน ปรญญาโทและปรญญาเอกในสาขาวชาบรหารการศกษา ผลตบณฑตดานบรหารสถานศกษาทม ความพรอมทงองคความร ทกษะและรวมถงคณลกษณะทมความพรอมในการบรหารสถานศกษา ในปจจบนทานไดกลาวถงคณลกษณะผบรหารสถานศกษาไวอยางนาสนใจวา การบรหารจดการขอมลบนฐานขอมลขนาดใหญหรอBig Data มความสำคญมากเพราะสารสนเทศทจะนำมาใชในการบรหาร ควรผานการกลนกรอง ไตรตรอง วเคราะหสงเคราะหจนไดสารสนเทศทมคณคาสามารถนำมาใช ในการตดสนใจบนสภาวะทมความเสยงสงแตมความชดเจน แมนยำและถกตองเสมอ ซงสภาวะปจจบน มความเปลยนแปลงรวดเรว ฉบพลน อกทงไรทศทางทชดเจนปจจยตาง ๆ มความสมพนธกน ดงนน การบรหารจดการสารสนเทศจำนวนมากจงมความสำคญ คณลกษณะสำคญอกประการหนงคอ สมรรถนะในการใชเทคโนโลยมาใชในการบรหารจดการ ชวยลดเวลาในการบรหาร ลดพนทในการจดเกบ รวดเรว สะดวกในการนำสารเทศมาใช ผบรหารควรสรางบรรยากาศองคกรใหมความคดสรางสรรค อบอน แบงปน ทกคนในองคกรสามารถเขาถงขอมลสารเทศไดทวถง มการใชขอมลรวมกน

256

ผเชยวชาญดานการบรหารสถานศกษา มความรความเชยวชาญดานการประกนคณภาพ การศกษา รวมขบเคลอนคณภาพการศกษาทใชการประกนคณภาพการศกษาดวยการบรณาการเพอลดความเหลอมลำคณภาพการศกษา เปนผพฒนาเกณฑคณภาพ IQA ของสถานศกษา ปฏบตงาน บรหารสถานศกษาประดบประถมศกษาขนาดใหญพเศษ เปนโรงเรยนตนแบบดานการบรหารคณภาพการศกษาและโรงเรยนมาตรฐานสากล ทานไดกลาววา คณลกษณะผบรหารสถานศกษาตองม ความรอบคอบ มเหตผล มความเชอมนทจะทมเทเพอโรงเรยน มการจดการ คนหา ประเมนและ ใชเทคโนโลยสารสนเทศอยางมประสทธภาพ สามารถเขาถงขอมลไดทกททกเวลา ใหความสำคญขบเคล อนใหเกดความเปล ยนแปลงในโรงเรยน สามารถบรหารโรงเรยนบนหลกธรรมาภบาล ยดหลกการบรหารจดการศกษาในโรงเรยนทหลากหลายเพอใหเกดความยงยน มความสามารถ ในการคดสงเคราะหขอมลสารสนเทศทมอยจำนวนมากแลวนำมาใชบรหารจดการโรงเรยนอยาง มประสทธภาพ สรางคานยมองคกรท ด มความพอเพยงเหนคณคาความเปนไทย มวนยและ มความรบผดชอบแบบสากล การบรหารขอมลและกระบวนการผบรหารทมประสทธผล การสรางความรวมมอทางวชาการโดยทำความตกลงรวมมอในการแลกเปล ยนครและนกเรยนทำใหเกด คณภาพเชงวชาการ มความรความสามารถทางการบรหารการเงนงบประมาณ การใชเทคโนโลยสมยใหม ๆ มาใชในการดำเนนการใหมความถกตอง สะดวกและคมคา รวดเรว จดเกบขอมลไดจำนวนมาก มความเปนอสระในการบรหารจดการทงดานนโยบายและแนวทางในการปฏบตงาน ในสถานศกษา สามารถสรางและสานตอสมพนธภาพทดยดมนในการทำเพอผอน เสยสละตอสวนรวม มความตงใจจรงในการทำเพอผ อ นโดยไมหวงผลตอบแทน เปนนกประชาสมพนธเปนชองทาง ในการตดตอ สอสาร สรางความเขาใจ ทำใหเกดภาพลกษณทดกบสงคมและสรางความเขมแขง ในการบรหารจดการแบบมสวนรวมใหกบโรงเรยนมความซอตรงในการบรหารสถานศกษาทำใหเกด ความเชอมนศรทธา สามารถสรางใหครเปนผนำทางวชาการอนจะสงผลใหโรงเรยนมการพฒนา ไปส ค ณภาพและมมาตรฐานทางการศกษา มความเขา ใจดานความแตกตางทางวฒนธรรม ทตางกระบวนทศน มองวกฤตใหเปนโอกาส บรหารบนความจำกดไดอยางมประสทธภาพ ความใฝร เรยนรอยางตอเนอง เปดใจรบฟงผท มสวนเกยวของ สรางบรรยากาศองคกรทสงเสรมความคดสรางสรรค การใชเทคโนโลยและนำไปสการสรางนวตกรรม ปฏบตตนเปนตวแบบทดทงในดานการใช ชวตและการทำงาน การใชเทคโนโลยเชงสรางสรรค ทำใหเกดความนาเคารพ นบถอและศรทธา สรางระบบททำใหครและบคลากรทกคนสามารถเขาถงขอมลขององคกรไดอยางถกตองทนสมย อย เสมอ สรางเครอขายความสมพนธเพ อแกปญหา สามารถบรหารจดการขอมลสารสนเทศ รปแบบระบบฐานขอมลกลาง เพอลดขนตอนความซำซอนและรวดเรวในการจดเกบและใชขอมล มมนษยสมพนธ สภาพ และออนนอมถอมตนมสมมาคารวะ การรจกบคคลในชมชน มความเปนผนำ กลาหาญในเชงคณธรรมจรยธรรมยนหยดบนความถกตองเพอการเปลยนแปลงรวดเรวไปสส งท

257

ถกตอง สรางแรงบนดาลใจดวยการจดสภาพแวดลอม ขององคกรทเออและสงเสรมการทำงานทม ประสทธภาพ พฒนาตนเองใหสอดคลองกบสภาวการณทเปลยนแปลงไป ศกษาศาสตรสาขาตาง ๆ ในระดบทสงขนดวยวธการทหลากหลายเพอใหทนความรท เกดขนตลอดเวลา มความสามารถ ในการใชความร ทกษะสามารถสรางเขาถงและการใชคอมพวเตอร และมความเชอมนในความสามารถ ของตนเอง มความเปนอสระและเดดเดยว สงเสรมสนบสนนครใหเปนนกวชาการ สรางความเขมแขงทางวชาการ เขยนหนงสอ เอกสาร ตำราและบทความวชาการ มความเช อ แนวคด ทศนคต พรอมทจะเปลยนแปลงไปสเปาหมายในการพฒนาโรงเรยน บรหารโดยมงผลการบรหารจดการใหเกดคณลกษณะของนกเรยนทสอดคลองรองรบในยคไทยแลนด 4.0 เปดใจรบแนวความคดใหม เพอใหได ความคดเชงสรางสรรคมาพฒนาโรงเรยนอยางตอเนอง มความตระหนกถงผลกระทบทเทคโนโลยมตอ พฤตกรรมมผลกระทบตอความเช อและ สรางบรรยากาศทมความอบอนเอออ าทรตอผรวมงาน มความสามารถในการปรบตวทางอารมณ ยอมรบและมทศนคตทดกบความแตกตางและมองเหนขอด ทเกดขนจากความแตกตาง มความสามารถในการจดการความขดแยงและการแกปญหาเชงสรางสรรค มความรและเขาใจบทบาทหนาทของครผสอนและผบรหาร นกถงความผดพลาดหรอการมองผลงาน ในอดตทเคยทำผดพลาด ขบเคลอนองคกรใหมความโดดเดนทแตกตางสรางเอกลกษณ ทสอดคลองกบบรบทตามความเขาใจ เขาถงและพฒนาตามแนวศาสตรพระราชา มความสามารถในการใชภาษาจน และภาษาองกฤษเพอการเรยนร และการสอสาร เปดโอกาสใหผรวมงานทกคน สรางคานยมพรอมใหโอกาสทกคนไดแสดงศกยภาพอยางเทาเทยม สรางแรงบนดาลใจในกระบวนการพฒนาตนเอง และ มความสามารถในการคดประยกตมาใชในทางการบรหารไดอยางมประสทธภาพ มความรความสามารถ ดานกฎหมายตาง ๆ ทเกยวของกบการบรหารและการจดการศกษา ยนหยดในความถกตองชอบธรรมจรยธรรมการดำรงตนและประพฤตปฏบต สามารถตดสนใจไดโดยอยางรวดเรว และตอบสนองได อยางเหมาะสมกบสถานการณทเปลยนไป สรางวฒนธรรมองคกรทพรอมรองรบการเปลยนแปลงอยางมระบบ คดคลองและมความสามารถในการคดไดอยางหลากหลาย มความสามารถในการคด เชงวพากษ การตดสนใจวองไว ชดเจนและถกตอง บรหารจดการวางแผนการใชทรพยากรอยางคมคา ลดความซบซอนลดขนตอนของการทำงาน มความยดหยนทางความคด สามารถปรบตวใหเขากบสภาพแวดลอมทมการเปลยนแปลงอยางรวดเรว มความอดทนตอความไมชดเจน

ผ เช ยวชาญทานน เปนนกวชาการอสระและผ อำนวยการสถาบนอนาคตศกษาเพอ การพฒนา ไดกลาวถงคณลกษณะผบรหารสถานศกษาไวอยางนาสนใจหลายประการทแตกตางจาก ทานอน ๆ มดงน คณลกษณะผบรหารสถานศกษาทจำเปนตองมในการจดการศกษาไทยมเปาหมายสอดคลองกบนโยบายไทยแลนด 4.0 โดยเสนอเฉพาะลกษณะผ บรหารศกษาท สำคญ/จำเปน 13 ประการ ดงน 1. ตองมอทธพลตอผอนเพอนำใหเกดการเปลยนแปลงใหตอบโจทย ผบรหารตองสามารถใชสงตาง ๆ ทกองคประกอบทตนเองมอย ไมวาจะเปนสถานภาพ ความร ความสามารถ

258

อทธพลชวต แบบอยางของพฤตกรรมตลอดจนอำนาจ (Power) ทตนเองมอยสงอทธพลตอทศนคต ความเชอ และพฤตกรรม ของผรวมงานหรอผใตบงคบบญชา เพอใหคนเหลานนยนยอมรวมมอรวมใจทำงานใหบรรลเปาหมายทไดตงเอาไว โดยสงสำคญทจะมอทธพลตอผอนไดมากทสด คอ “แบบอยาง ชวต” ทำใหทมงานเหน 2. มองเหนภาพรวมทศทางจงหวะกาว ผบรหารตองมองเหนภาพรวมขององคกรหรอประเทศทงระบบ เพราะผบรหารทตองเขาใจสภาพปญหาองครวมทงหมด โดยการออกมาจากระบบทปฏบตกนอยางเคยชนบาง เพอสงเกตเหนปญหาหรอสาเหตทไมเคยนกถงมากอนไดปรบ ระบบการจดการเรยนการสอนในสถานศกษาใหสามารถผลตกำลงคนและองคความรทสอคดลองกบ ไทยแลนด 4.0 ได 3. มทกษะการคด 10 มต ไดแก คดวเคราะห คดวพากษ คดเปรยบเทยบ คดมโนทศน คดกลยทธ คดอนาคต คดสรางสรรค คดประยกต คดบรณาการและคดสงเคราะห (เกรยงศกด เจรญวงศศกด, หนงสอชดผชนะ 10 คด) เพราะการคดทง 10 มตน เปนพนฐานสำคญ ในการสรางคนและองคความร ในสภาพไทยในยค 4.0 ท เนนการสรางและพฒนานวตกรรม การจะบรหารสถานศกษาใหสามารถจดการศกษาสรางใหผเรยนรวมถงบคลกรทางการศกษาใหเปน นกคดได ผบรหารจำเปนตองมทกษะคดเหลานเปนพนฐาน 4. มความสามารถดงศกยภาพของผรวมงานออกมาใชไดอยางเตมท ผบรหารตองหาทางดงเอาศกยภาพของผรวมงานออกมาโดยเฉพาะในชวงทมการเปลยนแปลงนเพอเปดโอกาสใหผรวมงานไดใชความรความสามารถมากทสด การขยาย ศกยภาพจะเกดเมอผบรหารสามารถระบปญหาใหมททาทายใหม ๆ ตงคำถามทาทายใหม ๆ ทไมยดตดกบกรอบความคดแบบเดม ๆ 5. สรางแรงจงใจใหปรารถนาการเปลยนแปลงหรอปรบเปลยน โดยธรรมชาตแลวคนไมไดทำงานเพยงเพราะถกสงเทานน แตจะทำเพราะเขามแรงจงใจทอยากทำ การเปลยนแปลงไปสการศกษา 4.0 กเชนกน ผบรหารไมไดสงใหวาจะมการเปลยนแปลงแลวคดวา ทกคนจะยอมรบ แตเราจำเปนตองเขาใจในแรงจงใจในการทำงาน เพอจะสามารถตอบสนองถกตองและถกคน ดวยเหตนผ บรหาร จงตองสรางบรรยากาศใหเกดแรงจงใจ บนพนฐานของการเขาใจ ความแตกตางระหวางบคคล ตองร ถงความตองการของบคลากรและหาวธการใหไดในสงทเขา แสวงหา 6. ใหความสำคญในการสรางวฒนธรรมองคกรบคคลและหนวยงานมแนวโนมจะกลบไปสพฤตกรรมเดม เนองจากความเคยชน หรอความเฉอยของระบบ ดงนนสงทชวยรกษาการเปลยนแปลงใหอยถาวรได คอ การทำใหผลลพธของการเปลยนแปลง แปรเปลยนไปเปนวฒนธรรมหนวยงาน และ ทผคนภายในหนวยงานประพฤตปฏบตกนเพราะหากไมสามารถนำผลของการเปลยนแปลงใหกลายมาเปนวถประพฤตปฏบตภายในหนวยงานได เมอหมดสนชวงของการเปลยนแปลง ผลลพธทเกดขน นนกจะลมเลกหรอหายไป 7. ไมยอมหยดอยกบทแตปรบปรงตอเนองเมอการเปลยนแปลงประสบความสำเรจ หนวยงานไมควรหยดการเปล ยนแปลง แตควรมการพฒนาอยางตอเน องเพราะ สภาพแวดลอมมการเปล ยนแปลงตลอดเวลา ผ บรหารจงตองมลกษณะในการไมยอมพอใจกบ ผลสำเรจอยกบทแตตองมการวางโครงสรางระบบการทำงานใหเออตอการเปลยนแปลงอยเสมอ

259

มการวางแผนเชงกลยทธเพอประเมนสถานการณและเตรยมพรอมดำเนนการ เปลยนแปลงทกเวลา อกทงตองเปนผทใหความสำคญกบการตอยอดจากการเปลยนแปลงทไดดำเนนการสำเรจหรอจากขอผดพลาดทคนพบ 8. มทกษะในการใชเทคโนโลยสมยใหม เชน คอมพวเตอร โปรแกรมสำคญตาง ๆ สอออนไลนตาง ๆ เพอรจก เขาถง และเทาทนการเปลยนแปลงดานเทคโนโลยสมยใหม 9. มทกษะการทำงานเปนทม การทำงานเปนทมเปนการ ‘รวมพลง’ ทำงานทคนเดยวทำไมได หรอทำสำเรจยากโดยเฉพาะในยคทการศกษาสยค 4.0 ทมการเปลยนแปลงไปจากเดมมาก โดยรวบรวมคนทมความร ทกษะ ความชำนาญทแตกตางกน ใหมารวมทำงานเดยวกน อยางมเอกภาพ มงเปาหมายเดยวกน มความรบผดรบชอบตอกน สนบสนนชวยเหลอกน เพอความสำเรจรวมกน ผบรหารทดจงตองทำ หนาทสรางทมดวย เพอใหภารกจเดนหนาอยางมพลง 10. มทกษะการปรบตว ผบรหารตองสามารถใชขอมลและขาวสารตาง ๆ ในการตดสนใจ ทำใหการตดสนใจตาง ๆ มาจากขอเทจจรง ผบรหารตอง พรอมในการตดสนใจจากขอมลใหม ๆ ทไดรบ ทำใหผบรหารจะตองคนหาและเขาถงขอมลใหม ๆ อยตลอดเวลา อกทงผบรหารจะตองใชและวเคราะหขอมลดงกลาวปรบตวโดยไมยดตดกบวธการเดม ๆ แตปรบตวใหเขากบพลวตการเปลยนแปลง มความยดหยนในการบรหารจดการใหไดตามเปาหมาย 11. มทกษะการสอสารโดยมการสอสารอยางครบถวน และโปรงใส อะไรเปนเนอหาสำคญ ไมตกหลน เชน สอสารความจำเปนทตองเปลยนแปลง สอสารวาจะตองเปลยนแปลงอะไรและสอสารวาจะตองทำอยางไรเพอการเปลยนแปลงโดยสอสารอยางซอตรงไมไดตงใจทำใหเขาใจผด ปดซอนขอมลสอสารสงทคาดวาจะเกดขน ทงด และไมดและตองมการสอสารตอเนอง ตลอดระยะเวลาในการดำเนนการ เปลยนแปลง โดยเปดชองทางการสอสารไวเสมอตลอดเวลา อกทงตองมการสอสารสองทาง อกทงตองใหมการสอสารกลบ การไดรบความคดเหนเสมอ ๆ และผบรหารตองตอบสนองความคดเหน นนดวย 12. มความซอสตยและจรยธรรมในการบรหารและการปฏบตงาน ลกษณะนสำคญมาก โดยผบรหารจะตองสรางใหเกดบรรทดฐานหรอขอตกลงรวมกนทใหหนวยงานถอปฏบต โดยตองกำหนดใหเปนรปธรรมมากทสด เชน การนโยบาย มาตรฐานการปฏบตงานใหชดเจนและทำใหเหน เปนตวอยางอยางสมำเสมอ ทงโดยคำพดและการกระทำ มการสอสารและแจงใหเจาหนาททกคนไดรบทราบตลอดจนเขาใจในหลกการของจรยธรรมดงกลาว จดทำขอกำหนดจรยธรรมหรอแนวทาง ทพงปฏบตของหนวยงานไวใหชดเจนโดยรวมถงกรณตาง ๆ ทเกยวของกบความขดแยงทางผลประโยชน ดวยและลดวธการหรอโอกาสทจะจงใจใหเกดการกระทำผด 13. เปนนกเรยนรและเรยนรตลอดชวต เนองจากการเปลยนแปลงของเศรษฐกจสงคมรวมถงดานการจดการศกษามอยางตอเนองและจะ รวดเรวขนทกขณะ จงจำเปนทผบรหารจะตองมลกษณะของการเปนผเรยนทมงแสวงหาความรและ มการเรยนรอยางตอเนองในประเดนทเกยวของเพอสามารถวเคราะหสภาพการณทเกดขน และนำมาใชในการบรหารจดการศกษาไดอยางเทาทนการเปลยนแปลงและหาโอกาสหรอแนวทางใหม ๆ เพอใชในการจดการศกษาไดตามเปาหมาย

260

ผเชยวชาญทานนมความสำคญอยางมากกบการศกษาทศทางในการขบเคลอนการศกษา ของประเทศไทย ทานเปนประธานคณะอนกรรมการรบฟงความคดเหนและสอสาร ทานมประสบการณ การศกษาดงานจากตางประเทศในหลายประเทศและนำมาปรบใชในประเทศไทย ทานไดใหขอมลตาง ๆ ทนาสนใจเกยวกบคณลกษณะผบรหารสถานศกษาดงน ผบรหารตองมการปรบเปลยนวธคด รวมไปถง มความสามารถปรบเปลยนกรอบแนวคดของคร เพอใหทศทางการพฒนาเปนไปตามทไทยแลนด 4.0 กำลงขบเคลอน คณลกษณะการบรหารทมงเนนคณภาพทแทจรงมากกวาการบรหารเพอใหไดมาซง ใบรบรองมาตรฐาน ผบรหารตองมความรความสามารถในการจดการเรยนการสอน มประสบการณ ในการจดการเรยนร เหนความสำคญการจดการเรยนร ท เนนผ เรยนเปนสำคญ อกทงมความรความสามารถดานการวดผล ประเมนผล มความสามารถสราง ใช และพฒนาระบบการจดการศกษา ไดอยางมประสทธภาพ สรางโอกาสใหผเรยนทกคนสามารถเขาถงการจดการศกษาไมออกนอกระบบกลางคนซงกอใหเกดปญหาของพฒนาคณภาพโดยรวมของประเทศ ผบรหารตองมความรบผดชอบตอ การบรหารจดการ มความรความสามารถในดานกฎหมาย รบทบาท สทธและหนาทของผบรหารสถานศกษาอยางถองแท นอกจากนทานไดกลาวถงอกหลายประเดนทสอดคลองกบทานอน ๆ ทกลาวมาแลวขางตน

ผเชยวชาญ ทานมประสบการณการทำงานดานการบรหารสถานศกษาระดบมธยมศกษา เปนระยะเวลานาน เปนนายกสมาคมบรหารโรงเรยนมธยมศกษาแหงประเทศไทย มความรมากมายเกยวกบกฎหมายการศกษาและมประสบการณมากมายในดานการเรยกรองสทธแกบคคล ทานมสวน ในการผลกดนกฎหมายและระเบยบทมประโยชนแกผบรหารสถานศกษา ทานไดกลาวถง คณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานไวอยานาสนใจวา ผบรหารสถานศกษาตองมความรอบรหลายดาน ทงงานในหนาทและงานสนบสนนนโยบาย เชน ระเบยบงานบคคล กฎหมายเกยวกบการจดซอจดจาง ซงทำใหการทำงานเปนไปดวยความรวดเรว ถกตอง ครในโรงเรยนปฏบตหนาทดวยความมนใจ ผบรหารมคณลกษณะเปนโคช ใหการดแล ชวยเหลอ แนะนำการทำงานไดอยางรอบดานจากผบรหาร สรางบรรยากาศองคกรทมความเอออาทร สงเสรมการใชความคดสรางสรรค สามารถสรางนวตกรรมทางการบรหารไดอยางด

ผเชยวชาญทานนเปนผอำนวยการโรงเรยนชนนำในกรงเทพมหานคร มความเชยวชาญ พเศษดานแผนกลยทธ สอนในระดบอดมศกษาชนนำหลายแหงในรายวชาเกยวกบกลยทธ ทำงานและ ขบเคลอนนโยบายไทยแลนด 4.0 ไดรบการแตงตงเปนอนกรรมการศกษาธการจงหวดกรงเทพมหานคร เพอขบเคลอนการปฏรปการศกษาของกระทรวงศกษาธการในภมภาค วงการการศกษายอมรบ ในแนวคดของทานททนสมยและสอดคลองรองรบกบการขบเคลอนไทยแลนด 4.0 ทานไดกลาวถง คณลกษณะผบรหารสถานศกษาทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ไวดงน ผ บรหารร นเกาท ม อายมากมประสบการณมากเปนส งท ดมประโยชนในการทำงาน

261

แตในขณะเดยวกนกมบางสงทตองปรบเปลยนเพอใหเหมาะสมยงขน เชน การปรบเปลยนกรอบ แนวคด การปรบตวดานเทคโนโลย มการพฒนานวตกรรมทางการบรหารตลอดเวลา มวสยทศน ในการบรหารจดการ ชอบความทาทาย ตนตวเสมอ เรยนรสงใหม ๆ ตลอดเวลา พฒนาตนเองไดจากระบบออนไลน เพราะความรเกดข นตลอดเวลา มความรจรงในเร องไดเร องหนงทชดเจนลกซง สามารถพฒนาสถานศกษาไดดวยความโดดเดน เปนเอกลกษณ ทงนทงนนตองพฒนาไดสอดคลองกบบรบทของตนเอง สวนประเดนอน ๆ กสอดคลองกบทานอน ๆ ทกลาวมาแลวขางตน

ผเชยวชาญทานน มประสบการณการบรหารสถานศกษาระดบประถมศกษา มความโดดเดน ดานการบรหารวชาการ เปนผอำนวยการสถานศกษาวทยฐานะผอำนวยการเชยวชาญอกทงเปน อดตทปรกษาเลขาธการครสภาดานการศกษาและดานการวจยการศกษา ทานไดทำงาน ในสวนของการกำหนดคณสมบตผ บรหารสถานศกษาในการคดเลอกผบรหารสถานศกษา ในระดบจงหวด ทานมมมมองทนาสนใจเกยวกบคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมาย การศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ซงแตกตางจากทานอน ๆ ดงน คณธรรมจรยธรรมเชงความ กลาหาญมความสำคญอยางย งกบการทำงานบรหารสถานศกษาในอนาคต มมมมองทแตกตาง สามารถมองเชอมโยง แตกตาง ปรบตวไปสการพฒนาอยางโดดเดน สรางระบบการทำงานทสรางวนย ใฝร มความกลาทจะเปลยน บรหารความคมคาคมทน ทมเทเพอเปาหมาย สอสาร บรหารงานบคคลอยางเขาใจ สามารถพฒนาศกยภาพครสความเปนเลศ

ผเช ยวชาญทานนไดมบทบาทสำคญในการขบเคลอนนโยบายในหลายตำแหนงงาน ในระดบกระทรวงศกษาธการ ท งรองเลขาธการสำนกงานคณะกรรมการการศกษาข นพ นฐาน เลขาธการสำนกงานคณะกรรมการสงเสรมการศกษาเอกชน ทานมมมมมองทนาสนใจเกยวกบ คณลกษณะผบรหารสถานศกษาทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ซงแตกตางจากคนอน ๆ ทกลาวมาแลวคอ ดานความรอบรและความลกซง มความเขาใจในงานททำอยางแทจรง สงเสรมการเรยนรทเกดจากภายใน คณลกษณะทด ๆ หลายประการของผบรหารยคเกา มและเปนสงทด ควรจะทำใหเกดคณลกษณะตาง ๆ ทมความสมดลเพอใหมศกยภาพพรอมรองรบ การเปลยนแปลงทกำลงเกดข น คณลกษณะบางประการทหลาย ๆ คนมองวาสำคญจำเปนนน ทานมองวาบางอยางตองมแตไมจำเปนตองลกซง เชน ความรความสามารถดานเทคโนโลยสารสนเทศ เพราะสามารถทำใหทกอยางมไดถามความสามารถดานการบรหารบคคลไดด ในฐานะการบรหารตองรทกเรองแตไมจำเปนตองทำทกเรอง

ผเชยวชาญสองทานน มประสบการณดานการเตรยมความพรอม การเตมเตม สงเสรม และสรางเสรม ความร ทกษะและคณลกษณะผบรหารสถานศกษาใหมความสามารถขบเคลอนสถานศกษาไปไดอยางมศกยภาพ และรบผดชอบโครงการพฒนาคณลกษณะอนพงประสงคของ ผบรหารสถานศกษาทสอดคลองการขบเคล อนนโยบายไทยแลนด 4.0 ซงกระทรวงศกษาธการ

262

มนโยบายการเตรยมคนเพอรองรบนโยบายไทยแลนด 4.0 เชนเดยวกนกบกระทรวงอน ๆ ทงสองทาน ไดกลาวถงคณลกษณะผ บรหารสถานศกษาท สอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบาย ไทยแลนด 4.0 อยางคลายคลงกนซงแตกตางจากคนอน ๆ ทกลาวมาแลวขางตนวา ฉนทะ หรอ มใจชอบและรกในงานททำคอคณลกษณะสำคญยงททำใหคนเปนผบรหาร เพราะจดเรมตนของคณลกษณะของผบรหารทดคอการเขาใจ เขาถงและพฒนา หรอการรจกเตม รจกพอและรจกปน ซงหมายความวา รจกแสวงหาความรตลอดเวลาดวยตนเองตามความสำคญและจำเปน การรจกพอ หรอร จกพอเพยงและเมอตกผลกองคความร นำมาสการสรางนวตกรรมเกดข นกมการแบงปน แลกเปลยนเรยนร พฒนารวมกนปรบจากการแขงขนมาเปนการพฒนารวมกน

จากททานผเชยวชาญไดกลาวมาขางตนจะเหนไดวามบางประเดนทมความคลายคลงกน บางประเดนมความแตกตางกน ตามประสบการณและทศนคตทมตอคณลกษณะผบรหารสถานศกษาข นพ นฐานท สอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ซ งสามารถสรปได 11 เปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 แลวนำมาวเคราะหขอมล ผ วจยสมภาษณ ผทรงคณวฒและผเชยวชาญจำนวน 19 ทาน ตามแบบสมภาษณแบบไมมโครงสราง (unconstructure interview) เพอตอบคำถามวตถประสงคของการวจย คอ เพอทราบคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ผลการสมภาษณผทรงคณวฒ และผเชยวชาญ สามารถวเคราะหไดดงน

ผทรงคณวฒและผเชยวชาญ สวนใหญมความคดเหนวา คณลกษณะผบรหารสถานศกษา ขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 คอผบรหารทดแลเอาใจใส ใหเวลา ใกลชดใหความสำคญและเหนคณคาของผเก ยวของทกฝาย โดยการสรางและสานตอ สมพนธภาพทดยดมนในการทำเพอผอ น เสยสละตอสวนรวมมความตงใจจรงในการทำเพอผอน โดยไมหวงผลตอบแทน เปนนกประชาสมพนธเปนชองทางในการตดตอ สอสาร สรางความเขาใจ ทำใหเกดภาพลกษณทดกบสงคมและสรางความเขมแขงในการบรหารจดการแบบมสวนรวมใหกบโรงเรยนมความซอตรงในการบรหารสถานศกษาทำใหเกดความเชอมนศรทธา การปลกฝงภาวะผนำใหกบบคคลอน โดยเฉพาะครในโรงเรยนถอวาทรพยากรสำคญในการบรหาร การสรางใหครเปนผนำ ทางวชาการอนจะสงผลใหโรงเร ยนมการพฒนาไปส ค ณภาพและมมาตรฐานทางการศกษา มความเขาใจดานความแตกตางทางวฒนธรรม ทตางกระบวนทศน มองวกฤตใหเปนโอกาส บรหาร บนความจำกดไดอยางมประสทธภาพ มความสามารถดานการบรหารทใชศกยภาพความแตกตางกนมาทำงานรวมกนเพอใหเกดงานทมประสทธภาพและประสทธผลดวยกจกรรมคนสามวย สรปประเดนนวาเปนคณลกษณะทสอดคลองกบเปาหมายดานความเทาเทยมและเสมอภาคของผเรยน

ผ ทรงคณวฒและผ เช ยวชาญ มความคดเหนสอดคลองกนวา คณลกษณะผบรหาร สถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 คอผบรหาร

263

ทใจเยน สขม รอบคอบ มเหตผล บรหารการศกษาตามหลกพรมวหาร 4 มความเชอมนทจะทมเท ทำงานหนกเพอพชตเปาหมายของโรงเรยน มการจดการ คนหา ประเมนและใชเทคโนโลยสารสนเทศอยางมประสทธภาพสามารถเขาถงขอมลไดท กท ท กเวลา ใหความสำคญขบเคล อนใหเกด ความเปล ยนแปลงในโรงเรยนท งวธ การ กระบวนและเคร องมอในการเรยนร ใชเทคโนโลย ในการจดการเรยนการสอน มใจรก (ฉนทะ) ชอบในงานการบรหารโรงเรยนและภมใจกบงานททำ บรหารโรงเรยนบนหลกธรรมาภบาล ยดหลกการบรหารจดการศกษาในโรงเรยนทหลากหลายเพอใหเกดความยงยน สรปประเดนนวาเปนคณลกษณะทสอดคลองกบเปาหมายดานโอกาสในการเขารบการศกษาแตผทรงคณวฒและผเชยวชาญบางทานเหนวา การบรหารการศกษาตามหลกการทางศาสนาตามทผบรหารสถานศกษานบถอนนเปนคณลกษณะสงสำคญ รวมถงการมใจกวางยอมรบและเขาในหลกการตามศาสนาทแตกตางกนของผเกยวของกบการศกษาทกฝาย

ผ ทรงคณวฒและผ เช ยวชาญมความคดเหนสอดคลองกนวา คณลกษณะผ บรหาร สถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 คอผบรหารท กระตนบคลากรในโรงเรยนใหมการพฒนาและคดคนนวตกรรมการสอนอยางตอเนอง ความใฝร เรยนรอยางตอเนอง ใชคำถามปลายเปดแบบโคช เปดใจรบฟงผทมสวนเกยวของเพอใหไดขอมล ใหม ๆ สรางบรรยากาศองคกรทสงเสรมความคดสรางสรรค การใชเทคโนโลยและนำไปสการสราง นวตกรรม ปฏบตตนเปนตวแบบทดทงในดานการใชชวต การทำงาน การใชเทคโนโลยเชงสรางสรรค ทำใหเกดความนาเคารพ นบถอและศรทธา สรางระบบททำใหครและบคลากรทกคนสามารถเขาถง ขอมลขององคกรไดอยางถกตองทนสมยอยเสมอ เปนทปรกษา พเลยงใหคำแนะนำกบครไดทกเรอง ทงการเรยนรและงานสนบสนนของโรงเรยนไดอยางชดเจน สรางเครอขายความสมพนธเพอแกปญหา การเรยนร รวมกนอยางมกระบวนการและนำหลกการ PLC มาใชในการบรหารจดการเพอสมฤทธผล ของนกเรยน เขาใจ เขาถงและพฒนาตามแนวทางศาสตรพระราชา มความพรอมทจะปฏบตงานตลอดเวลา ไมแยกเวลางานออกจากเวลาสวนตว และบรหารไดทกททกเวลา สรปประเดนนวาเปนคณลกษณะทสอดคลองกบเปาหมายดานคณภาพของระบบการศกษา

ผ ทรงคณวฒและผ เช ยวชาญมความคดเหนสอดคลองกนวาคณลกษณะผ บรหาร สถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 คอผบรหาร ทมความสามารถดานการวเทศสมพนธหรอการเจรจากบตางประเทศเพอใหเกดการบรหารโดยการใชทรพยากรรวมกน มความสามารถในการคดสงเคราะหขอมลสารสนเทศทมอยจำนวนมากแลวนำมาใช บรหารจดการโรงเรยนอยางมประสทธภาพ สรางคานยมองคกรทด มความพอเพยงเหนคณคา ความเปนไทย มวนยและมความรบผดชอบแบบสากล การบรหารจดการกบคน ขอมลและกระบวนการ ผบรหารทมประสทธผลตองใหความสำคญกบคร บคลากรและผเรยน รวมทงการนำขอมลมาใชประโยชนในการพฒนาสารสนเทศเพอการบรหารและกระบวนการการบรหารในโรงเรยนสรางเครอขาย

264

ทงหนวยงานภาครฐและเอกชนอนจะเปนประโยชนทงการแลกเปลยนเรยนร ขอมลองคความรและทรพยากรตาง ๆ การสรางความรวมมอทางวชาการโดยทำความตกลงรวมมอในการแลกเปลยนคร และนกเรยนทำใหเกดคณภาพเชงวชาการ มความรความสามารถทางการบรหารการเงนงบประมาณ การใชเทคโนโลยสมยใหม ๆ มาใชในการดำเนนการใหมความถกตอง สะดวกและคมคา รวดเรว จดเกบขอมลไดจำนวนมาก มความเปนอสระในการบรหารจดการทงดานนโยบายและแนวทางในการปฏบตงานในสถานศกษาสรปประเดนนวาเปนคณลกษณะทสอดคลองกบเปาหมายดานประสทธภาพ (efficiency) ของการบรหารจดการ

ผ ทรงคณวฒและผ เช ยวชาญมความคดเหนสอดคลองกนวาคณลกษณะผ บรหาร สถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 คอ ผบรหารท บรหารจดการขอมลสารสนเทศ รปแบบระบบฐานขอมลกลาง เพ อลดข นตอนความซำซอน และรวดเรวในการจดเกบและใชขอมล มมนษยสมพนธ สภาพ และออนนอมถอมตนมสมมาคารวะ การรจกบคคลในชมชน มความเปนผนำ กลาหาญในเชงคณธรรมจรยธรรมยนหยดบนความถกตองเพ อการเปล ยนแปลงรวดเรวไปส ส งท ถ กตอง สรางแรงบนดาลใจดวยการจดสภาพแวดลอม ขององคกรทเออและสงเสรมการทำงานทมประสทธภาพ พฒนาตนเองใหสอดคลองกบสภาวการณ ทเปลยนแปลงไป ศกษาศาสตรสาขาตาง ๆ ในระดบทสงขนดวยวธการทหลากหลายเพอใหทนความร ทเกดขนตลอดเวลา มความสามารถในการใชความร ทกษะสามารถสรางและเขาถงการใชคอมพวเตอร อนเทอรเนต โปรแกรม และสอดจทล มนใจและมความเชอมนในความสามารถของตนเอง มความ เปนอสระและพงตนเอง ตงใจเดดเดยว สงเสรมสนบสนนครใหเปนน กวชาการ สรางความเขมแขง ทางวชาการ เขยนหนงสอ เอกสาร ตำราและบทความวชาการ สงเสรมพฒนาศกยภาพครและ บคลากรทางการศกษาใหพฒนาตนเองไดทกททกเวลาดวยการเรยนรผานอปกรณเคลอนทตาง ๆ สรปประเดนนวาเปนคณลกษณะทสอดคลองกบเปาหมายดานการบรหารจดการ (management) ทมประสทธภาพ

ผ ทรงคณวฒและผ เช ยวชาญมความคดเหนสอดคลองกนวาคณลกษณะผ บรหาร สถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 คอผบรหารทม อทธพลเหนอในการโนมนาวจตใจ ผอนทำใหเกดความเชอ แนวคด ทศนคต พรอมทจะเปลยนแปลงไปสเปาหมายในการพฒนาโรงเรยน บรหารโดยมงผลการบรหารจดการใหเกดคณลกษณะของนกเรยน ทสอดคลองรองรบในยคไทยแลนด 4.0 มประสบการณทางการบรหารการศกษา ทง 4 งาน บรหาร วชาการ บรหารงบประมาณ บรหารบคคลและงานบรหารทวไป เปดใจรบแนวความคดใหม เพอใหไดความคดเชงสรางสรรคมาพฒนาโรงเรยนอยางตอเนอง มความตระหนกถงผลกระทบทเทคโนโลย มตอพฤตกรรมมผลกระทบตอความเชอและความรสก ยอมรบความผดพลาดของตนเองและยอมรบ ในความผดพลาดของผอน สรางบรรยากาศทมความอบอนเอออาทรตอผรวมงาน มงสรางแรงบนดาล

265

ใจใหเกดความตระหนกเหนความสำคญของความสข (happy) ความหวง (hope) และความสนต ปรองดอง สามคค (harmony) มความสามารถในการปรบตวทางอารมณ ยอมรบและมทศนคตทดกบความแตกตาง และมองเหนขอดทเกดขนจากความแตกตาง สรปประเดนนวาเปนคณลกษณะทสอดคลองกบเปาหมายดานการเรยนรทสรางคณลกษณะทสอดคลองกบไทยแลนด 4.0

ผ ทรงคณวฒและผ เช ยวชาญมความคดเหนสอดคลองกนวาคณลกษณะผ บรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 คอผบรหาร ทมความสามารถในการจดการความขดแยงและแกปญหาเชงสรางสรรค มความรและเขาใจบทบาทหนาทของครผสอนและผบรหาร นกถงความผดพลาดหรอการมองผลงานในอดตทเคยทำผดพลาด นำมาเปนบทเรยนสะทอน หรอนำไปประยกตใชในการทำงานหรอนำไปปรบปรงเปลยนแปลงการทำงาน ใหมงไปสการทำงานทดกวาเดม ขบเคลอนองคกรใหมความโดดเดนทแตกตางสรางเอกลกษณ ทสอดคลองกบบรบทตามความเขาใจ เขาถงและพฒนาตามแนวศาสตรพระราชา สรางจดแขง โดยการสรางความแตกตางของโรงเรยนในบรบทของตนเอง มความสามารถในการคดบรณาการนำศาสตรความรสาขาวชาตาง ๆ มาใชในการบรหารโรงเรยนอยางเหมาะสม มความสามารถในการใชภาษาไทย อยางเชยวชาญฐานะเจาของภาษาทงการฟง การอาน การเขยน การพดเพอการสอสาร มความคลองแคลวในการใชภาษาจนและภาษาองกฤษเพอการเรยนร การสอสาร รบผดชอบตอหนาท องคกร สงคมและสวนรวมและมจตสาธารณะสรปประเดนนวาเปนคณลกษณะทสอดคลองกบเปาหมายดานการเรยนรตลอดชวตและทกษะอาชพ

ผ ทรงคณวฒและผ เช ยวชาญมความคดเหนสอดคลองกนวา คณลกษณะผ บรหาร สถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 คอผบรหาร ทมความ เขาใจความแตกตางระหวางบคคล ศกยภาพและยอมรบความคดเหนผรวมงาน เปดโอกาส ใหผรวมงานทกคนไดแสดงศกยภาพอยางเตมความสามารถ เชอมนในตวเองและผรวมงานโดยสงเสรม สนบสนนแนวคดใหม ๆ การทำงานสไตลใหม ๆ ทสอดคลองกบวสยทศนและกลยทธขององคกร สามารถบรหารจดการกบครและบคลากรทมความแตกตางทางสงคม วย คานยมพรอมใหโอกาส ทกคนไดแสดงศกยภาพอยางเทาเทยม สรางแรงบนดาลใจในกระบวนการพฒนาตนเองโดยเนน การสรางและเนนประสบการณเขมขนทเออใหผรวมงานมสวนรวม การคดทแตกตาง อยางไมเปนไป ตามแบบแผน หรอการคดเพอสรางมมมองใหม ๆ ไมจำกดความคด ความร หรอความคดเหนในการ บรหารโรงเรยน ปฏบตตนสอดคลองกบหลกการ คานยม ความเชอและมอดมการณ มความสามารถในการคดเชงเปรยบเทยบเพอใหไดวธการ แนวทางวธปฏบตดานการบรหารจดการทดทสด และมความสามารถในการคดประยกตศาสตรสาขาตาง ๆ มาใชในทางการบรหารไดอยางมประสทธภาพ สรปประเดนนวาเปนคณลกษณะทสอดคลองกบเปาหมายดานการศกษาทสรางองคความรและทกษะทสำคญจำเปนสำหรบศตวรรษท 21

266

ผ ทรงคณวฒและผ เช ยวชาญมความคดเหนสอดคลองกนวาคณลกษณะผ บรหาร สถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 คอผบรหาร ทเอาใจใสกบครและบคลากรดวยความจรงใจเพอใหไดรวมมอรวมใจอยางตอเนอง คดคลองและ มความสามารถในการคดไดอยางหลากหลาย รวดเรว ตรงประเดน และสามารถแยกแยะไดหลายแขนง หลายกลม หลายลกษณะ หลายประเภทหรอหลายรปแบบ มองเหนความเชอมโยง เปนการมองภาพใหญ มองเหนรปแบบหรอองคประกอบบางอยางทเหมอนกน สามารถมองเหนความคลายคลงกนของสงตาง ๆ ทเกดขนและสามารถเชอมโยงกบเรองบางเรองไดอยางรวดเรว มความสามารถในการคด เชงวพากษ ใจกวางพรอมรบฟงความคดเหนของผทเกยวของและสามารถบรหารจดการแบบมสวนรวม ในสงคมทมขอมลขดแยง ไรความชดเจนไดอยางมความสข การตดสนใจวองไว ชดเจนและถกตองบนพนฐานขอมลสารสนเทศทเพยงพอมประสทธภาพ ชอบความทาทายในการบรหารโรงเรยนหาวธการ แนวคดใหม ๆ มาแกปญหาเพอใหบรรลผลตามเปาหมายอยางมประสทธภาพ มความไว ตอการรบรเรองราวตาง ๆ อยางรวดเรวและเขาใจเหตผลของสถานการณตาง ๆ ไดอยางด ปรบตวใหบรหาร จดการอยในโลกดจทลและเทคโนโลยทมาจากการเปลยนแปลงนำไปสความเปนจรงเสมอนดานอน ๆ เชน การทำงานกบหนยนต อปกรณปญญาประดษฐอยางมความสขสรปประเดนนวาเปนคณลกษณะทสอดคลองกบเปาหมายดานการศกษาทตอบสนองการเปลยนแปลงของคร

ผทรงคณวฒและผเชยวชาญมความคดเหนสอดคลองกนรวมกนวาคณลกษณะผบรหาร สถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 คอผบรหารทบรหารจดการทรพยสนของโรงเรยนและบรหารตนทนใหมประสทธภาพโดยวางแผนการใชทรพยากรอยางคมคา มความชดเจนในกระบวนการการบรหารจดการโรงเรยนโดยการจดระบบใหเรยบงาย ลดความซบซอนลดขนตอนของระบบของงานราชการ มความยดหยนทางความคดและสามารถปรบตว ใหเขากบสภาพแวดลอมทมการเปลยนแปลงอยางรวดเรว หรอสถานการณฉกเฉนได สามารถสอสารกบครและบคลากรในโรงเรยนไดหลายชองทางอยางท วถง ชดเจน และทำใหทกคนร ทศทาง เหนเปาหมายและวสยทศนขององคกร มความสามารถในการคดสรางสรรค สรางนวตกรรม ในการบรหารโรงเรยน มความอดทนตอความไมชดเจนและความไมแนนอนของขอมลซงเปนสภาวะ ททำใหผ บรหารไมสามารถทจะวางแผนหรอตดสนใจใหชดเจนได ยอมรบความผดพลาดและ ความลมเหลว เรยนรจากสงททำผดพลาด ไมอายทจะยอมรบ และมองความผดพลาดและลมเหลววา ไดเปนประสบการณ การเรยนรพรอมการแกไขและสรางทางเลอกในการพฒนาตวเองไปสเปาหมาย มความสามารถใน การคาดการณ แนวโนมเกยวกบการบรหารของโรงเรยนสรปประเดนนวาเปนคณลกษณะทสอดคลองกบเปาหมายดานการศกษาทตอบสนองการเปลยนแปลงของโรงเรยน

267

ผทรงคณวฒและผเชยวชาญ มความคดเหนสอดคลองกนรวมกนวาคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 คอผบรหารทมความรความสามารถดานกฎหมายตาง ๆ ทเกยวของกบการบรหารและการจดการศกษา มความสามารถ ในการบงคบใชกฎหมาย ระเบยบ สรางความรบผดชอบในการทำงานดวยความยตธรรม ยนหยด ในความถกตองชอบธรรมจรยธรรมการดำรงตนและประพฤตปฏบตอยางถกตองเหมาะสมทงตามกฎหมาย คณธรรมจรรยาบรรณแหงวชาชพและจรรยาขาราชการเพอศกดศรแหงความเปนขาราชการ คร มความสามารถในการคดเชงมโนทศนและอนาคตทำใหเหนแนวโนม ทศทางทจะนำมาบรหารจดการอยางมประสทธภาพ มความสามารถในการคดเชงกลยทธ วางแผนเพอรองรบการบรหาร เชงรกในสงคมทเปลยนแปลงฉบพลนและสามารถนำพาโรงเรยนกาวไปอยางมนใจ มความรหลากหลาย สาขาทจะนำมาประยกตใชในงานบรหารไดอยางมประสทธภาพ มวสยทศนทชดเจน และทนตอ เหตการณ เพอใหสามารถตดสนใจไดโดยอยางรวดเรว และตอบสนองไดอยางเหมาะสมกบสถานการณ ทเปลยนไป สรางวฒนธรรมองคกรทพรอมรองรบการเปลยนแปลงอยางมระบบการบรหารจดการทม การพฒนาตอเนองตลอดเวลาและเออตอการกาวไปสไทยแลนด 4.0 สรปประเดนนวาเปนคณลกษณะทสอดคลองกบ เปาหมายดานกฎหมายทรองรบการจดการศกษาใหมอสระและความรบผดชอบ

EDFR รอบท 2 ผวจยกำหนดกลมผทรงคณวฒและผเช ยวชาญกลมเดยวกบ EDFR รอบท 1 สำหรบ

ตอบแบบสอบถามความคดเหน (opinionnaire) ซ งมล กษณะเปนมาตรตราสวนประมาณคา (ratting scale) 5 ชวงคะแนน วเคราะหขอมลทไดจากการนำแบบสอบถามความคดเหนในแตละขอ กระทงมาพจารณาแนวโนมความสอดคลองกนของความคดเหนผ ทรงคณวฒและผ เช ยวชาญ ซงผลการวเคราะหสงเคราะหเพอศกษาสภาพของคณลกษณะผบรหารสถานศกษาทสอดคลองกบ เปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ดานความเทาการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 สรปไดตามตาราง ดงน

268

ตารางท 2 ผลการวเคราะหคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายเทยมและเสมอภาคของผเรยน

คณลกษณะผบรหารสถานศกษาทสอดคลองกบนโยบายไทยแลนด

4.0 ดานการศกษา มธยฐ

าน (M

dn)

ฐานน

ยม (M

o)

มธยฐ

าน-ฐ

านนย

ม |M

dn-M

o|

พสยร

ะหวา

งควอ

ไทล

(IQR)

ระดบความเหนดวยกบ

คณลกษณะ

ความคดเหนสอดคลองของ

ผทรงคณวฒและผเชยวชาญ

1. ดแลเอาใจใส ใหเวลา ใกลชดใหความสำคญและเหนคณคาของผเกยวของทกฝาย โดยการสรางและสานตอสมพนธภาพทด

5 5 0 1 มากทสด สอดคลอง

2. ย ดม น ในการทำเพ อผ อ น เสยสละตอสวนรวมมความตงใจจรงในการทำเพอผอนโดยไมหวงผลตอบแทน


3. เปนนกประชาสมพนธเปนชองทางในการตดตอ สอสาร สรางความเขาใจ ทำใหเกดภาพลกษณทดกบสงคมและสรางความเขมแขงในการบรหารจดการแบบมสวนรวมใหกบโรงเรยน


4. มความซอตรงในการบรหารสถานศกษาทำใหเกดความเชอมนศรทธา


5. การปลกฝงภาวะผนำใหกบบคคลอน โดยเฉพาะครในโรงเรยนถอวาทรพยากรสำคญในการบรหาร การสรางใหครเปนผนำทางวชาการอนจะสงผลใหโรงเรยนมการพฒนาไปสคณภาพและมมาตรฐานทางการศกษา


269

ตารางท 2 ผลการวเคราะหคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายเทยมและเสมอภาคของผเรยน (ตอ)



าน (M

dn)

ฐานน

ยม (M

o)

มธยฐ

าน-ฐ

านนย

ม |M

dn-M

o|

พสยร

ะหวา

งควอ

ไทล

(IQR)





6. มความเขาใจดานความแตกตางทางวฒนธรรม ทตางกระบวนทศน


7. มองวกฤตใหเปนโอกาส บรหารบนความจำกดไดอยางมประสทธภาพ


8. มความสามารถดานการบรหารทใชศกยภาพความแตกตางกนมาทำงานรวมกนเพอใหเกดงานทมประสทธภาพและประสทธผลดวยกจกรรมคนสามวย


จากตารางท 2 ผ ทรงคณวฒและผ เช ยวชาญมความเหนวา คณลกษณะผ บรหาร

สถานศกษาขนพนฐานสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ดานความ เทาเทยมและเสมอภาคของผเรยนสอดคลองกนตามลำดบ ดงน ขอท 2 ยดมนในการทำเพอผอน เสยสละตอสวนรวมมความตงใจจรงในการทำเพอผอ นโดยไมหวงผลตอบแทน (Mdn=5, IQR=0, |Mdn-Mo|=0) ขอท 4 มความซ อตรงในการบรหารสถานศกษาทำใหเกดความเช อม นศรทธา (Mdn=5, IQR=0, |Mdn-Mo|=0) (Mdn=5, IQR=0, |Mdn-Mo|=0) ขอท 1 ดแลเอาใจใส ใหเวลา ใกลชดใหความสำคญและเหนคณคาของผเกยวของทกฝาย โดยการสรางและสานตอสมพนธภาพทด (Mdn=5, IQR=1, |Mdn-Mo|=0) ขอท 3 เปนนกประชาสมพนธเปนชองทางในการตดตอ สอสาร สรางความเขาใจ ทำใหเกดภาพลกษณทดกบสงคมและสรางความเขมแขงในการบรหารจดการแบบม สวนรวมใหกบโรงเรยน (Mdn=5, IQR=1, |Mdn-Mo|=0) ขอท 5 การปลกฝงภาวะผนำใหกบบคคล อน โดยเฉพาะครในโรงเรยนถอวาทรพยากรสำคญในการบรหาร การสรางใหครเปนผนำทางวชาการ อนจะสงผลใหโรงเรยนมการพฒนาไปสคณภาพและมมาตรฐานทางการศกษา (Mdn=5, IQR=1, |Mdn-Mo|=0) ขอท 6 มความเขาใจดานความแตกตางทางวฒนธรรม ทตางกระบวนทศน (Mdn=5,

270

IQR=1, |Mdn-Mo|=0) ขอท 7 มองวกฤตใหเปนโอกาส บรหารบนความจำกดไดอยางมประสทธภาพ (Mdn=5, IQR=1, |Mdn-Mo|=0) ขอท 8 มความสามารถดานการบรหารทใชศกยภาพความแตกตาง กนมาทำงานรวมกนเพอใหเกดงานทมประสทธภาพและประสทธผลดวยกจกรรมคนสามวย (Mdn=5, IQR=1, |Mdn-Mo|=0)

ตารางท 3 ผลการวเคราะหคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมาย

การศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ดานโอกาสในการเขารบการศกษา



าน (M

dn)

ฐานน

ยม (M

o)

มธยฐ

าน-ฐ

านนย

ม |M

dn-M

o|

พส

ยระห

วางค

วอไท

ล (IQ

R)





1. ใจเยน สขม รอบคอบมเหตผล 5 5 0 1 มากทสด สอดคลอง 2. บรหารการศกษาตามหลกพรมวหาร 4


3. มความเชอมนทจะทมเททำงานหนกเพอพชตเปาหมายของโรงเรยน


4. มการจดการ คนหา ประเมนและใชเทคโนโลยสารสนเทศอยางมประสทธภาพสามารถเขาถงขอมลไดทกททกเวลา


5. ใหความสำคญ ขบเคลอนใหเกดความเปลยนแปลงในโรงเรยนทงวธการ กระบวนและเครองมอในการเรยนร ใชเทคโนโลย ในการจดการเรยนการสอน


6. มใจรก (ฉนทะ) ชอบในงานการบรหารโรงเรยนและภมใจกบงาน ททำ


7. บรหารโรงเรยนบนหลก ธรรมาภบาล


271

ตารางท 3 ผลการวเคราะหคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ดานโอกาสในการเขารบการศกษา(ตอ)



าน (M

dn)

ฐานน

ยม (M

o)

มธยฐ

าน-ฐ

านนย

ม |M

dn-M

o|

พสยร

ะหวา

งควอ

ไทล

(IQR)





8. ยดหลกการบรหารจดการศกษาในโรงเรยนทหลากหลายเพอใหเกดความยงยน



สถานศกษาขนพนฐานสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ดานโอกาส ในการเขารบการศกษาสอดคลองกนตามลำดบ ดงน ขอท 2 บรหารการศกษาตามหลกพรมวหาร (Mdn=5, IQR=0, |Mdn-Mo|=0) ขอท 4 มการจดการ คนหา ประเมนและใชเทคโนโลยสารสนเทศอยางมประสทธภาพสามารถเขาถงขอมลไดทกททกเวลา (Mdn=5, IQR=0, |Mdn-Mo|=0) ขอท 7 บรหารโรงเรยนบนหลกธรรมาภบาล (Mdn=5, IQR=0, |Mdn-Mo|=0) ขอท 1 ใจเยน สขม รอบคอบ มเหตผล (Mdn=5, IQR=1, |Mdn-Mo|=0) ขอท 3 มความเชอมนทจะทมเททำงานหนกเพอพชต เปาหมายของโรงเรยน (Mdn=5, IQR=1, |Mdn-Mo|=0) ขอท 5 ใหความสำคญ ขบเคลอนใหเกด ความเปลยนแปลงในโรงเรยนทงวธการ กระบวนการและเครองมอในการเรยนร ใชเทคโนโลย ในการจดการเรยนการสอน (Mdn=5, IQR=1, |Mdn-Mo|=0) ขอท 6 มใจรก (ฉนทะ) ชอบในงาน การบรหารโรงเรยนและภมใจกบงานททำ (Mdn=5, IQR=1, |Mdn-Mo|=0) ขอท 8 ยดหลกการ บรหารจดการศกษาในโรงเรยนทหลากหลายเพอใหเกดความยงยน (Mdn=5, IQR=1, |Mdn-Mo|=0)

272

ตารางท 4 ผลการวเคราะหคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ดานคณภาพของระบบการศกษา



าน (M

dn)

ฐานน

ยม (M

o)

มธยฐ

าน-ฐ

านนย

ม |M

dn-M

o|

พสยร

ะหวา

งควอ

ไทล

(IQR)





1. กระตนบคลากรในโรงเรยนใหมการพฒนาและคดคนนวตกรรมการสอนอยางตอเนอง


2. มความใฝร เรยนรอยางตอเนอง ใชคำถามปลายเปดแบบโคช เปดใจรบฟงผทมสวนเกยวของเพอใหไดขอมลใหม ๆ


3. สรางบรรยากาศองคกรทสงเสรมความคดสรางสรรค การใชเทคโนโลยและนำไปสการสรางนวตกรรม


4. ปฏบตตนเปนตวแบบทด ทงในดานการใชชวต การทำงาน การใชเทคโนโลยเชงสรางสรรค ทำใหเกดความนาเคารพ นบถอและศรทธา


5. สรางระบบททำใหครและบคลากรทกคนสามารถเขาถงขอมลขององคกรไดอยางถกตองทนสมยอยเสมอ


6. เปนทปรกษา พเลยงใหคำแนะนำ กบครไดทกเรอง ทงการเรยนรและงานสนบสนนของโรงเรยนไดอยางชดเจน


273

ตารางท 4 ผลการวเคราะหคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ดานคณภาพของระบบการศกษา (ตอ)



าน (M

dn)

ฐานน

ยม (M

o)

มธยฐ

าน-ฐ

านนย

ม |M

dn-M

o|

พสยร

ะหวา

งควอ

ไทล

(IQR)





7. สรางเครอขายความสมพนธเพอแกปญหา การเรยนร รวมกนอยางมกระบวนการและนำหลกการ PLC มาใชในการบรหารจดการเพอสมฤทธผลของนกเรยน


8. เขาใจ เขาถงและพฒนาตามแนวทางศาสตรพระราชา


9. มความพรอมทจะปฏบตงานตลอดเวลา ไมแยกเวลางานออกจากเวลาสวนตว บรหารไดทกททกเวลา



สถานศกษาขนพนฐานสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ดานคณภาพของ ระบบการศกษาสอดคลองกนตามลำดบ ดงน ขอท 1 กระตนบคลากรในโรงเรยนใหมการพฒนาและ คดคนนวตกรรมการสอนอยางตอเนอง(Mdn=5, IQR=0, |Mdn-Mo|=0) ขอท 2 มความใฝร เรยนร อยางตอเนอง ใชคำถามปลายเปดแบบโคช เปดใจรบฟงผทมสวนเกยวของเพอใหไดขอมลใหม ๆ (Mdn=5, IQR=0, |Mdn-Mo|=0) ขอท 3 สรางบรรยากาศองคกรท สงเสรมความคดสรางสรรค การใชเทคโนโลยและนำไปสการสรางนวตกรรม (Mdn=5, IQR=0, |Mdn-Mo|=0) ขอท 5 สรางระบบ ททำใหครและบคลากรทกคนสามารถเขาถงขอมลขององคกรไดอยางถกตองทนสมยอยเสมอ(Mdn=5, IQR=0, |Mdn-Mo|=0) ขอท 6 เปนท ปรกษา พ เล ยงใหคำแนะนำ กบครไดทกเร อง ทงการเรยนรและงานสนบสนนของโรงเรยนไดอยางชดเจน (Mdn=5, IQR=0, |Mdn-Mo|=0) ขอท 4 ปฏบตตนเปนตวแบบทดทงในดานการใชชวต การทำงาน การใชเทคโนโลยเชงสรางสรรค ทำใหเกด ความนาเคารพ นบถอและศรทธา (Mdn=5, IQR=1, |Mdn-Mo|=0) ขอท 7 สรางเครอขายความสมพนธ

274

เพอแกปญหา การเรยนร รวมกนอยางมกระบวนการและนำหลกการ PLC มาใชในการบรหารจดการ เพอสมฤทธผลของนกเรยน (Mdn=5, IQR=1, |Mdn-Mo|=0) ขอท 8 เขาใจ เขาถงและพฒนาตาม แนวทางศาสตรพระราชา (Mdn=5, IQR=1, |Mdn-Mo|=0) และขอท 9 มความพรอมทจะปฏบตงานตลอดเวลา ไมแยกเวลางานออกจากเวลาสวนตว บรหารไดทกท ท กเวลา (Mdn=5, IQR=1, |Mdn-Mo|=0)


การศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ดานประสทธภาพ (efficiency) ของการบรหารจดการ



าน (M

dn)

ฐานน

ยม (M

o)

มธยฐ

าน-ฐ

านนย

ม |M

dn-M

o|

พสยร

ะหวา

งควอ

ไทล

(IQR)





1. มความสามารถดานการวเทศสมพนธหรอการเจรจากบตางประเทศเพอใหเกดการบรหารโดยการใชทรพยากรรวมกน เชน นกเรยนแลกเปลยนและครอาสา

5

5 0 1 มากทสด สอดคลอง

2. ม ความสามารถในการคดส ง เคราะห ข อม ลสารสนเทศ ท มอย จำนวนมากแลวนำมาใช บรหารจดการโรงเร ยนอยางมประสทธภาพ


3. สรางคานยมองคกรทด มความพอเพยงเหนคณคาความเปนไทย มวนยและมความรบผดชอบแบบสากล


275

ตารางท 5 ผลการวเคราะหคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ดานประสทธภาพ (efficiency) ของการบรหารจดการ (ตอ)



าน (M

dn)

ฐานน

ยม (M

o)

มธยฐ

าน-ฐ

านนย

ม |M

dn-M

o|

พสยร

ะหวา

งควอ

ไทล

(IQR)





4. การบรหารจดการกบคน ขอมลและกระบวนการผบรหารทมประสทธผลตองใหความสำคญกบคร บคลากรและผเรยน รวมทงการนำขอมลมาใชประโยชนในการพฒนาสารสนเทศเพอการบรหารและกระบวนการการบรหารในโรงเรยน


5. สรางเครอขายทงหนวยงานภาครฐและเอกชนอนจะเปนประโยชนทงการแลกเปลยนเรยนร ขอมลองคความรและทรพยากรตาง ๆ


6. การสรางความรวมมอทางวชาการโดยทำความตกลงรวมมอในการแลกเปลยนครและนกเรยนทำใหเกดคณภาพเชงวชาการ


7. มความรความสามารถทางการบรหารการเงนงบประมาณ การใชเทคโนโลยสมยใหม ๆ มาใชในการดำเนนการใหมความถกตอง สะดวกและคมคา รวดเรว จดเกบขอมลไดจำนวนมาก


276

ตารางท 5 ผลการวเคราะหคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ดานประสทธภาพ (efficiency) ของการบรหารจดการ (ตอ)



าน (M

dn)

ฐานน

ยม (M

o)

มธยฐ

าน-ฐ

านนย

ม |M

dn-M

o|

พสยร

ะหวา

งควอ

ไทล

(IQR)





8. มความเปนอสระในการบรหารจดการทงดานนโยบายและแนวทางในการปฏบตงานในสถานศกษา


ตารางท 5 ผทรงคณวฒและผเชยวชาญมความเหนวา คณลกษณะผบรหารสถานศกษา

ขนพนฐานสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ดานประสทธภาพ (efficiency) ของการบรหารจดการสอดคลองกนตามลำดบ ดงน ขอท 4 การบรหารจดการกบคน ขอมลและกระบวนการผบรหารทมประสทธผลตองใหความสำคญกบคร บคลากรและผเรยน รวมทงการนำ ขอมลมาใชประโยชนในการพฒนาสารสนเทศเพอการบรหารและกระบวนการการบรหารในโรงเรยน (Mdn=5, IQR=0, |Mdn-Mo|=0) ขอท 1 มความสามารถดานการวเทศสมพนธหรอการเจรจากบ ตางประเทศเพอใหเกดการบรหารโดยการใชทรพยากรรวมกน เชน นกเรยนแลกเปลยนและครอาสา(Mdn=5, IQR=1, |Mdn-Mo|=0) ขอท 2 มความสามารถในการคดสงเคราะหขอมลสารสนเทศ ทมอย จำนวนมากแลวนำมาใช บรหารจดการโรงเรยนอยางมประสทธภาพ (Mdn=5, IQR=1, |Mdn-Mo|=0) ขอท 3 สรางคานยมองคกรทด มความพอเพยงเหนคณคาความเปนไทย มวนยและ มความรบผดชอบแบบสากล (Mdn=5, IQR=1, |Mdn-Mo|=0) ขอท5 สรางเครอขายทงหนวยงานภาครฐและเอกชนอนจะเปนประโยชนทงการแลกเปลยนเรยนร ขอมลองคความรแ ละทรพยากร ตาง ๆ (Mdn=5, IQR=1, |Mdn-Mo|=0) ขอท6 การสรางความรวมมอทางวชาการโดยทำความตกลง ร วมม อในการแลกเปล ยนคร และนกเร ยนทำให เก ดค ณภาพเช งว ชาการ( Mdn=5, IQR=1, |Mdn-Mo|=0) ขอท 7 มความรความสามารถทางการบรหารการเงนงบประมาณ การใชเทคโนโลย สมยใหม ๆ มาใชในการดำเนนการใหมความถกตอง สะดวกและค มคา รวดเรว จดเกบขอมล ไดจำนวนมาก (Mdn=5, IQR=1, |Mdn-Mo|=0) ขอท 8 มความเปนอสระในการบรหารจดการ ทงดานนโยบายและแนวทางในการปฏบตงานในสถานศกษา (Mdn=5, IQR=1, |Mdn-Mo|=0)

277

ตารางท 6 ผลการวเคราะหคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ดานการบรหารจดการ (management) ท มประสทธภาพ



าน (M

dn)

ฐานน

ยม (M

o)

มธยฐ

าน-ฐ

านนย

ม |M

dn-M

o|

พสยร

ะหวา

งควอ

ไทล

(IQR)





1. บรหารจดการขอมลสารสนเทศ รปแบบระบบฐานขอมลกลาง เพอลดขนตอนความซำซอนและรวดเรวในการจดเกบและใชขอมล


2. มมนษยสมพนธ สภาพ และออนนอมถอมตนมสมมาคารวะ การรจกบคคลในชมชน


3. มความเปนผนำ กลาหาญในเชงคณธรรมจรยธรรมยนหยดบนความถกตองเพอการเปลยน แปลงรวดเรวไปสสงทถกตอง


4. สรางแรงบนดาลใจดวยการจดสภาพแวดลอม ขององคกรทเออและส ง เ สร มการทำงานท มประสทธภาพ


5. พฒนาตนเองใหสอดคลองกบสภาวการณท เปล ยนแปลงไป ศกษาศาสตรสาขาตาง ๆ ในระดบทสงข นดวยวธการทหลากหลายเพ อ ให ท นความร ท เ ก ดข นตลอดเวลา


278

ตารางท 6 ผลการวเคราะหคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ดานการบรหารจดการ (management) ท มประสทธภาพ (ตอ)



าน (M

dn)

ฐานน

ยม (M

o)

มธยฐ

าน-ฐ

านนย

ม |M

dn-M

o|

พสยร

ะหวา

งควอ

ไทล

(IQR)





6. มความสามารถในการใชความร ทกษะสามารถสรางและเขาถงการใชคอมพวเตอร อนเทอรเนต โปรแกรม และสอดจทล


7. มนใจและมความเชอมน ในความสามารถของตนเอง มความเปนอสระและพงตนเอง ตงใจเดดเดยว


9. สงเสรมพฒนาศกยภาพครและบคลากรทางการศกษาใหพฒนาตนเองไดทกททกเวลาดวยการเรยนรผานอปกรณเคลอนทตาง ๆ


จากตารางท 6 ผทรงคณวฒและผเชยวชาญมความเหนวา คณลกษณะผบรหารสถานศกษา

ขนพนฐานสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ดานการบรหารจดการ (management) ทมประสทธภาพ สอดคลองกนตามลำดบ ดงน ขอท 3 มความเปนผนำ กลาหาญ ในเชงคณธรรมจรยธรรมยนหยดบนความถกตองเพ อการเปล ยนแปลงรวดเรวไปส ส งท ถกตอง (Mdn=5, IQR=0, |Mdn-Mo|=0) ขอท 9 สงเสรมพฒนาศกยภาพครและบคลากรทางการศกษา ใหพฒนาตนเองไดทกท ทกเวลาดวยการเรยนร ผานอปกรณเคล อนท ตาง ๆ ( Mdn=5, IQR=0, |Mdn-Mo|=0) ขอท 1 บรหารจดการขอมลสารสนเทศ รปแบบระบบฐานขอมลกลาง เพอลดขนตอน ความซำซอนและรวดเรวในการจดเกบและใชขอมล (Mdn=5, IQR=1, |Mdn-Mo|=0) ขอท 2 มมนษยสมพนธ สภาพ และออนนอมถอมตนมสมมาคารวะ การร จกบคคลในชมชน (Mdn=5, IQR=1, |Mdn-Mo|=0) ขอท 4 สรางแรงบนดาลใจดวยการจดสภาพแวดลอม ขององคกรทเออและ

279

สงเสรมการทำงานท มประสทธภาพ (Mdn=5, IQR=1, |Mdn-Mo|=0) ขอท 5 พฒนาตนเองให สอดคลองกบสภาวการณทเปลยนแปลงไป ศกษาศาสตรสาขาตาง ๆ ในระดบทสงขนดวยวธการ ท หลากหลายเพ อใหทนความร ท เก ดข นตลอดเวลา (Mdn=5, IQR=1, |Mdn-Mo|=0) ขอท 6 มความสามารถในการใชความร ทกษะสามารถสรางและเขาถงการใชคอมพวเตอร อนเทอรเนต โปรแกรม และส อดจทล(Mdn=5, IQR=1, |Mdn-Mo|=0) ขอท 7 ม นใจและมความเช อม นใน ความสามารถของตนเอง มความเปนอสระและพ งตนเอง ต งใจเดดเด ยว (Mdn=5, IQR=1, |Mdn-Mo|=0) ขอท 8 สงเสรมสนบสนนครใหเปนนกวชาการ สรางความเขมแขงทางวชาการ เขยนหนงสอ เอกสาร ตำราและบทความวชาการ (Mdn=5, IQR=1, |Mdn-Mo|=0)


การศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ดานการเรยนรทสรางคณลกษณะทสอดคลองกบไทยแลนด 4.0



าน (M

dn)

ฐานน

ยม (M

o)

มธยฐ

าน-ฐ

านนย

ม |M

dn-M

o|

พสยร

ะหวา

งควอ

ไทล

(IQR)

ระดบ

ความเหนดวยกบ




1. มอทธพลเหนอในการโนมนาวจตใจ ผ อ นทำใหเกดความเชอ แนวค ด ท ศนคต พร อมท จะเปลยนแปลงไปสเปาหมายในการพฒนาโรงเรยน


2. บรหารโดยม งผลการบรหารจดการใหเก ดคณลกษณะของนกเรยนทสอดคลองรองรบในยคไทยแลนด 4.0


3. มประสบการณทางการบรหารการศกษา ท ง 4 งาน บร หารว ชาการ บร หารงบประมาณ บร หารบ คคลและงานบร หารทวไป


280

ตารางท 7 ผลการวเคราะหคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ดานการเรยนรทสรางคณลกษณะทสอดคลองกบไทยแลนด 4.0 (ตอ)



าน (M

dn)

ฐานน

ยม (M

o)

มธยฐ

าน-ฐ

านนย

ม |M

dn-M

o|

พสยร

ะหวา

งควอ

ไทล

(IQR)





4. เปดใจรบแนวความคดใหม เพอใหไดความคดเชงสรางสรรคมาพฒนาโรงเรยนอยางตอเนอง


5. มความตระหนกถงผลกระทบทเทคโนโลยมตอพฤตกรรมมผลกระทบตอความเชอและความรสก


6. ยอมรบความผดพลาดของตนเองและยอมรบในความผดพลาดของผอน สรางบรรยากาศทมความอบอนเอออาทรตอผรวมงาน


7. มงสรางแรงบนดาลใจใหเกดความตระหนกเหนความสำคญของ ความสข (happy) ความหวง (hope) และความสนต ปรองดอง สามคค (harmony)


8. มความสามารถในการปรบตวทางอารมณ ยอมรบและมทศนคตทดกบความแตกตาง มองเหนขอดทเกดขนจากความแตกตาง


281

จากตารางท 7 ผทรงคณวฒและผเชยวชาญมความเหนวา คณลกษณะผบรหารสถานศกษา ขนพนฐานสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ดานการเรยนร ท สราง คณลกษณะทสอดคลองกบไทยแลนด 4.0 สอดคลองกนตามลำดบ ดงน ขอท 6 ยอมรบความผดพลาด ของตนเองและยอมรบในความผดพลาดของผอ น สรางบรรยากาศทมความอบอนเอ ออาทรตอ ผรวมงาน (Mdn=5, IQR=0, |Mdn-Mo|=0) ขอท 8 มความสามารถในการปรบตวทางอารมณ ยอมรบ และมทศนคตท ดกบความแตกตาง มองเหนขอดท เกดข นจากความแตกตาง (Mdn=5, IQR=0, |Mdn-Mo|=0) ขอท 1 มอทธพลเหนอในการโนมนาวจตใจ ผอนทำใหเกดความเชอ แนวคด ทศนคต พรอมทจะเปลยนแปลงไปสเปาหมายในการพฒนาโรงเรยน(Mdn=5, IQR=1, |Mdn-Mo|=0) ขอท 2 บรหารโดยม งผลการบรหารจดการใหเกดคณลกษณะของนกเรยนท สอดคลองรองรบในยค ไทยแลนด 4.0(Mdn=5, IQR=1, |Mdn-Mo|=0) ขอท 3 มประสบการณทางการบรหารการศกษา ทง 4 งาน บรหารวชาการ บรหารงบประมาณ บรหารบคคลและงานบรหารทวไป(Mdn=5, IQR=1, |Mdn-Mo|=0) ขอท 4 เปดใจรบแนวความคดใหม เพอใหไดความคดเชงสรางสรรคมาพฒนาโรงเรยนอยางตอเนอง (Mdn=5, IQR=1, |Mdn-Mo|=0) ขอท 5 มความตระหนกถงผลกระทบทเทคโนโลย มตอพฤตกรรมมผลกระทบตอความเช อและความรสก (Mdn=5, IQR=1, |Mdn-Mo|=0) ขอท 7 มงสรางแรงบนดาลใจใหเกดความตระหนกเหนความสำคญของ ความสข (happy) ความหวง (hope) และความสนต ปรองดอง สามคค (harmony) (Mdn=5, IQR=1, |Mdn-Mo|=0)


การศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ดานการเรยนรตลอดชวตและทกษะอาชพ



าน (M

dn)

ฐานน

ยม (M

o)

มธยฐ

าน-ฐ

านนย

ม |M

dn-M

o|

พสยร

ะหวา

งควอ

ไทล

(IQR)





1. มความสามารถในการจดการความขดแยง และแกปญหาเชงสรางสรรค


2. มความรและเขาใจบทบาทหนาทของครผสอนและผบรหาร


282

ตารางท 8 ผลการวเคราะหคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ดานการเรยนรตลอดชวตและทกษะอาชพ (ตอ)



าน (M

dn)

ฐานน

ยม (M

o)

มธยฐ

าน-ฐ

านนย

ม |M

dn-M

o|

พสยร

ะหวา

งควอ

ไทล

(IQR)





3. นกถงความผดพลาดหรอการมองผลงานในอดตทเคยทำผดพลาด นำมาเปนบทเรยนสะทอน หรอนำไปประยกตใชในการทำงานหรอนำไปปรบปรงเปลยนแปลงการทำงาน ใหมงไปสการทำงานทดกวาเดม


4. ขบเคลอนองคกรใหมความ โดดเดนทแตกตางสรางเอกลกษณ ทสอดคลองกบบรบทตามความเขาใจ เขาถงและพฒนาตามแนวศาสตรพระราชา


5. สรางจดแขงโดยการสรางความแตกตางของโรงเรยนในบรบทของตนเอง


6. มความสามารถในการคดบรณาการนำศาสตรความรสาขาวชา ตาง ๆ มาใชในการบรหารโรงเรยนอยางเหมาะสม


7. มความสามารถในการใชภาษาไทย อยางเชยวชาญฐานะเจาของภาษาทงการฟง การอาน การเขยน การพดเพอการสอสาร


283

ตารางท 8 ผลการวเคราะหคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ดานการเรยนรตลอดชวตและทกษะอาชพ (ตอ)



าน (M

dn)

ฐานน

ยม (M

o)

มธยฐ

าน-ฐ

านนย

ม |M

dn-M

o|

พสยร

ะหวา

งควอ

ไทล

(IQR)





8. มความคลองแคลวในการใชภาษาจนและภาษาองกฤษเพอการเรยนร การสอสาร

4 4 0 1 มาก สอดคลอง

9. รบผดชอบตอหนาท องคกร สงคมและสวนรวมและมจตสาธารณะ


จากตารางท 8 ผทรงคณวฒและผเชยวชาญมความเหนวา คณลกษณะผบรหารสถานศกษา

ขนพนฐานสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ดานการเรยนรตลอดชวต และทกษะอาชพ สอดคลองกนตามลำดบ ดงน ขอท 6 มความสามารถในการคดบรณาการนำศาสตรความรสาขาวชาตาง ๆ มาใชในการบรหารโรงเรยนอยางเหมาะสม (Mdn=5, IQR=0, |Mdn-Mo|=0) ขอท 1 มความสามารถในการจดการความขดแยง และแกปญหาเชงสรางสรรค (Mdn=5, IQR=1, |Mdn-Mo|=0) ขอท 2 มความรและเขาใจบทบาทหนาทของครผสอนและผบรหาร (Mdn=5, IQR=1, |Mdn-Mo|=0) ขอท 3 นกถงความผดพลาดหรอการมองผลงานในอดตทเคยทำผดพลาด นำมาเปน บทเรยนสะทอน หรอนำไปประยกตใชในการทำงานหรอนำไปปรบปรงเปลยนแปลงการทำงา น ใหมงไปสการทำงานทดกวาเดม (Mdn=5, IQR=1, |Mdn-Mo|=0) ขอท 4 ขบเคลอนองคกรใหม ความโดดเดนทแตกตางสรางเอกลกษณ ทสอดคลองกบบรบทตามความเขาใจ เขาถงและพฒนา ตามแนวศาสตรพระราชา (Mdn=5, IQR=1, |Mdn-Mo|=0) ขอท 5 สรางจดแขงโดยการสรางความ แตกตางของโรงเรยนในบรบทของตนเอง (Mdn=5, IQR=1, |Mdn-Mo|=0) ขอท 7 มความสามารถ ในการใชภาษาไทย อยางเชยวชาญฐานะเจาของภาษาทงการฟง การอาน การเขยน การพดเพอก ารสอสาร (Mdn=5, IQR=1, |Mdn-Mo|=0) ขอท 9 รบผดชอบตอหนาท องคกร สงคมและสวนรวม และมจตสาธารณะ (Mdn=5, IQR=1, |Mdn-Mo|=0) ขอท 8 มความคลองแคลวในการใชภาษาจน และภาษาองกฤษเพอการเรยนร การสอสาร (Mdn=4, IQR=1, |Mdn-Mo|=0)

284

ตารางท 9 ผลการวเคราะหคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ดานการศกษาทสรางองคความรและทกษะทสำคญจำเปนสำหรบศตวรรษท 21



าน (M

dn)

ฐานน

ยม (M

o)

มธยฐ

าน-ฐ

านนย

ม |M

dn-M

o|

พสยร

ะหวา

งควอ

ไทล

(IQR)





1. เขาใจความแตกตางระหวางบคคล ศกยภาพและยอมรบความคดเหนผรวมงาน เปดโอกาสใหผรวมงานทกคนไดแสดงศกยภาพอยางเตมความสามารถ


2. เชอมนในตวเองและผรวมงานโดยสงเสรม สนบสนนแนวคด ใหม ๆ การทำงานสไตลใหม ๆ ทสอดคลองกบวสยทศนและกลยทธขององคกร


3. สามารถบรหารจดการกบครและบคลากรทมความแตกตางทางสงคม วย คานยมพรอมใหโอกาสทกคนไดแสดงศกยภาพอยางเทาเทยม


4. สรางแรงบนดาลใจในกระบวนการพฒนาตนเองโดยเนนการสรางและเนนประสบการณเขมขนทเออใหผรวมงานม สวนรวม


285

ตารางท 9 ผลการวเคราะหคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ดานการศกษาทสรางองคความรและทกษะทสำคญจำเปนสำหรบศตวรรษท 21 (ตอ)



าน (M

dn)

ฐานน

ยม (M

o)

มธยฐ

าน-ฐ

านนย

ม |M

dn-M

o|

พสยร

ะหวา

งควอ

ไทล

(IQR)





5. การคดทแตกตาง อยางไมเปนไปตามแบบแผน หรอการคดเพอสรางมมมองใหม ๆ ไมจำกดความคด ความร หรอความคดเหนในการบรหารโรงเรยน


6. ปฏบตตนสอดคลองกบหลกการ คานยม ความเชอและมอดมการณ


7. มความสามารถในการคดเชงเปรยบเทยบเพอใหไดวธการ แนวทางวธปฏบตดานการบรหารจดการทดทสด


8. มความสามารถในการคดประยกตศาสตรสาขาตาง ๆ มาใชในทางการบรหารไดอยางมประสทธภาพ



สถานศกษาขนพนฐานสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ดานการศกษา ทสรางองคความรและทกษะทสำคญจำเปนสำหรบศตวรรษท 21 สอดคลองกนตามลำดบ ดงน ขอท 1 เขาใจความแตกตางระหวางบคคล ศกยภาพและยอมรบความคดเหนผรวมงาน เปดโอกาส ใหผรวมงานทกคนไดแสดงศกยภาพอยางเตมความสามารถ (Mdn=5, IQR=0, |Mdn-Mo|=0) ขอท 3 สามารถบรหารจดการกบครและบคลากรทมความแตกตางทางสงคม วย คานยมพรอมใหโอกาส ทกคนไดแสดงศกยภาพอยางเทาเทยม (Mdn=5, IQR=0, |Mdn-Mo|=0) ขอท 4 สรางแรงบนดาลใจ

286

ในกระบวนการพฒนาตนเองโดยเนนการสรางและเนนประสบการณเขมขนทเอ อใหผ รวมงาน มสวนรวม (Mdn=5, IQR=0, |Mdn-Mo|=0) ขอท 6 ปฏบตตนสอดคลองกบหลกการ คานยม ความเชอและมอดมการณ (Mdn=5, IQR=0, |Mdn-Mo|=0) ขอท 2 เชอมนในตวเองและผรวมงาน โดยสงเสรม สนบสนนแนวคดใหม ๆ การทำงานสไตลใหม ๆ ทสอดคลองกบวสยทศนและกลยทธ ขององคกร (Mdn=5, IQR=1, |Mdn-Mo|=0) ขอท 5 การคดทแตกตาง อยางไมเปนไปตามแบบแผน หรอการคดเพอสรางมมมองใหม ๆ ไมจำกดความคด ความร หรอความคดเหนในการบรหารโรงเรยน (Mdn=5, IQR=1, |Mdn-Mo|=0) ขอท 7 มความสามารถในการคดเชงเปรยบเทยบเพอใหไดวธการ แนวทางวธ ปฏบ ต ด านการบรหารจดการท ด ท ส ด (Mdn=5, IQR=1, |Mdn-Mo|=0) ขอท 8 มความสามารถในการคดประยกตศาสตรสาขาตาง ๆ มาใชในทางการบรหารไดอยางมประสทธภาพ(Mdn=5, IQR=1, |Mdn-Mo|=0)


การศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ดานการศกษาทตอบสนองการเปลยนแปลงของคร



าน (M

dn)

ฐานน

ยม (M

o)

มธยฐ

าน-ฐ

านนย

ม |M

dn-M

o|

พสยร

ะหวา

งควอ

ไทล

(IQR)





1. เอาใจใสกบครและบคลากรดวยความจรงใจเพอใหไดรวมมอรวมใจอยางตอเนอง


2. คดคลองและมความสามารถในการคดไดอยางหลากหลาย รวดเรว ตรงประเดน และ สามารถแยกแยะไดหลายแขนง หลายกลม หลายลกษณะ หลายประเภทหรอหลายรปแบบ


287

ตารางท 10 ผลการวเคราะหคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ดานการศกษาทตอบสนองการเปลยนแปลงของคร (ตอ)



าน (M

dn)

ฐานน

ยม (M

o)

มธยฐ

าน-ฐ

านนย

ม |M

dn-M

o|

พสยร

ะหวา

งควอ

ไทล

(IQR)





3. มองเหนความเชอมโยง เปนการมองภาพใหญ มองเหนรปแบบหรอองคประกอบบางอยางทเหมอนกน สามารถมองเหนความคลายคลงกนของสงตาง ๆ ทเกดขนและสามารถเชอมโยงกบเรองบางเรองไดอยางรวดเรว


4. มความสามารถในการคดเชงวพากษ ใจกวางพรอมรบฟงความคดเหนของผทเกยวของและสามารถบรหารจดการแบบม สวนรวมในสงคมทมขอมลขดแยง ไรความชดเจนไดอยางมความสข


5. การตดสนใจวองไว ชดเจนและถกตอง บนพนฐานขอมลสารสนเทศทเพยงพอมประสทธภาพ


6. ชอบความทาทายในการบรหารโรงเรยน หาวธการ แนวคดใหม ๆ มาแกปญหา เพอใหบรรลผลตามเปาหมายอยางมประสทธภาพ


288

ตารางท 10 ผลการวเคราะหคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ดานการศกษาทตอบสนองการเปลยนแปลงของคร (ตอ)



าน (M

dn)

ฐานน

ยม (M

o)

มธยฐ

าน-ฐ

านนย

ม |M

dn-M

o|

พสยร

ะหวา

งควอ

ไทล

(IQR)





7. มความไวตอการรบรเรองราวตาง ๆ อยางรวดเรวและเขาใจเหตผลของสถานการณตาง ๆ ไดอยางด


8. ปรบตวใหบรหารจดการอยในโลกดจทลและเทคโนโลยทมาจากการเปลยนแปลงนำไปสความเปนจรงเสมอนดานอน ๆ เชน การทำงานกบหนยนต อปกรณปญญาประดษฐอยางมความสข



สถานศกษาขนพนฐานสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ดานการศกษา ทตอบสนองการเปลยนแปลงของคร สอดคลองกนตามลำดบ ดงน ขอท 1 เอาใจใสกบครและบคลากร ดวยความจรงใจเพ อใหไดรวมมอรวมใจอยางตอเน อง(Mdn=5, IQR=0, |Mdn-Mo|=0) ขอท 2 คดคลองและมความสามารถในการคดไดอยางหลากหลาย รวดเรว ตรงประเดน และ สามารถแยกแยะ ไดหลายแขนง หลายกล ม หลายลกษณะ หลายประเภทหรอหลายรปแบบ(Mdn=5, IQR=0, |Mdn-Mo|=0) ขอท 3 มองเหนความเชอมโยง เปนการมองภาพใหญ มองเหนรปแบบหรอองคประกอบ บางอยางทเหมอนกน สามารถมองเหนความคลายคลงกนของสงตาง ๆ ทเกดขนและสามารถเชอมโยง กบเรองบางเรองไดอยางรวดเรว (Mdn=5, IQR=0, |Mdn-Mo|=0) ขอท 5 การตดสนใจวองไว ชดเจน และถกตอง บนพนฐานขอมลสารสนเทศทเพยงพอมประสทธภาพ (Mdn=5, IQR=0, |Mdn-Mo|=0) ขอท 6 ชอบความทาทายในการบรหารโรงเรยน หาวธการ แนวคดใหม ๆ มาแกปญหา เพอใหบรรลผล ตามเปาหมายอยางมประสทธภาพ (Mdn=5, IQR=0, |Mdn-Mo|=0) ขอท 4 มความสามารถในการคดเชงวพากษ ใจกวางพรอมรบฟงความคดเหนของผทเกยวของและสามารถบรหารจดการแบบม

289

สวนรวมในสงคมทมขอมลขดแยง ไรความชดเจนไดอยางมความสข (Mdn=5, IQR=1, |Mdn-Mo|=0) ขอท 7 มความไวตอการรบรเรองราวตาง ๆ อยางรวดเรวและเขาใจเหตผลของสถานการณตาง ๆ ไดอยางด (Mdn=5, IQR=1, |Mdn-Mo|=0) ขอท 8 ปรบตวใหบรหารจดการอยในโลกดจทลและ เทคโนโลยทมาจากการเปลยนแปลงนำไปสความเปนจรงเสมอนดานอน ๆ เชน การทำงานกบหนยนต อปกรณปญญาประดษฐอยางมความสข (Mdn=5, IQR=1, |Mdn-Mo|=0)


การศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ดานการศกษาทตอบสนองการเปลยนแปลงของโรงเรยน



าน(M

dn)

ฐานน

ยม (M

o)

มธยฐ

าน-ฐ

านนย

ม |M

dn-M

o|

พสยร

ะหวา

งควอ

ไทล

(IQR)





1. บรหารจดการทรพยสนของโรงเรยนและบรหารตนทนใหมประสทธภาพโดยวางแผนการใชทรพยากรอยางคมคา


2. มความชดเจนในกระบวนการการบรหารจดการโรงเรยนโดยการจดระบบใหเรยบงาย ลดความซบซอนลดขนตอนของระบบของงานราชการ


3. มความยดหยนทางความคดและสามารถปรบตวใหเขากบสภาพแวดลอมทมการเปลยนแปลงอยางรวดเรว หรอสถานการณฉกเฉนได


4. สามารถสอสารกบครและบคลากรในโรงเรยนไดหลายชองทางอยางทวถง ชดเจน และทำใหทกคนรทศทาง เหนเปาหมายและวสยทศนขององคกร


290

ตารางท 11 ผลการวเคราะหคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ดานการศกษาทตอบสนองการเปลยนแปลงของโรงเรยน (ตอ)



าน(M

dn)

ฐานน

ยม (M

o)

มธยฐ

าน-ฐ

านนย

ม |M

dn-M

o|

พสยร

ะหวา

งควอ

ไทล

(IQR)





5. มความสามารถในการคดสรางสรรค สรางนวตกรรมในการบรหารโรงเรยน


6. มความอดทนตอความไมชดเจนและความไมแนนอนของขอมลซงเปนสภาวะททำใหผบรหารไมสามารถทจะวางแผนหรอตดสนใจใหชดเจนได


7. ยอมรบความผดพลาดและความลมเหลว เรยนรจากสงททำผดพลาด ไมอายทจะยอมรบ และมองความผดพลาดและลมเหลววาไดเปนประสบการณการเรยนรพรอมการแกไขและสรางทางเลอกในการพฒนาตวเองไปสเปาหมาย


8. มความสามารถในการคาดการณ แนวโนมเกยวกบการบรหารของโรงเรยน



สถานศกษาขนพนฐานสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ดานการศกษา ทตอบสนองการเปลยนแปลงของโรงเรยนสอดคลองกนตามลำดบ ขอท 1 บรหารจดการทรพยสน ของโรงเรยนและบรหารตนทนใหมประสทธภาพโดยวางแผนการใชทรพยากรอยางคมคา (Mdn=5, IQR=0, |Mdn-Mo|=0) ขอท 2 มความชดเจนในกระบวนการการบรหารจดการโรงเรยนโดยการจดระบบ

291

ใหเรยบงาย ลดความซบซอนลดขนตอนของระบบของงานราชการ (Mdn=5, IQR=0, |Mdn-Mo|=0) ขอท 3 มความยดหยนทางความคดและสามารถปรบตวใหเขากบสภาพแวดลอมทมการเปลยนแปลงอยางรวดเรว หรอสถานการณฉกเฉนได (Mdn=5, IQR=0, |Mdn-Mo|=0) ขอท 5 มความสามารถ ในการคดสรางสรรค สรางนวตกรรมในการบรหารโรงเรยน (Mdn=5, IQR=0, |Mdn-Mo|=0) ขอท 7 ยอมรบความผดพลาดและความลมเหลว เรยนรจากสงททำผดพลาด ไมอายทจะยอมรบ และมองความผดพลาดและลมเหลววาไดเปนประสบการณการเรยนรพรอมการแกไขและสรางทาง เลอก ในการพฒนาตวเองไปสเปาหมาย (Mdn=5, IQR=0, |Mdn-Mo|=0) ขอท 8 มความสามารถในการ คาดการณ แนวโนมเก ยวกบการบรหารของโรงเรยน (Mdn=5, IQR=0, |Mdn-Mo|=0) ขอท 4 สามารถสอสารกบครและบคลากรในโรงเรยนไดหลายชองทางอยางทวถง ชดเจน และทำใหทกคนร ทศทาง เหนเปาหมายและวสยทศนขององคกร (Mdn=5, IQR=1, |Mdn-Mo|=0)และขอท 6 มความอดทนตอความไมชดเจนและความไมแนนอนของขอมลซงเปนสภาวะททำใหผบรหารไมสามารถทจะวางแผนหรอตดสนใจใหชดเจนได (Mdn=5, IQR=1, |Mdn-Mo|=0)


การศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ดานกฎหมายทรองรบการจดการศกษาใหมอสระและความรบผดชอบ



าน (M

dn)

ฐานน

ยม (M

o)

มธยฐ

าน-ฐ

านนย

ม |M

dn-M

o|

พสยร

ะหวา

งควอ

ไทล

(IQR)





1. มความรความสามารถดานกฎหมายตาง ๆ ทเกยวของกบ การบรหารและการจดการศกษา


2. มความสามารถในการบงคบใชกฎหมาย ระเบยบ สรางความรบผดชอบในการทำงานดวยความยตธรรม


292

ตารางท 12 ผลการวเคราะหคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ดานกฎหมายทรองรบการจดการศกษาใหมอสระและความรบผดชอบ (ตอ)



าน (M

dn)

ฐานน

ยม (M

o)

มธยฐ

าน-ฐ

านนย

ม |M

dn-M

o|

พสยร

ะหวา

งควอ

ไทล

(IQR)





3. ยนหยดในความถกตองชอบธรรมจรยธรรมการดำรงตนและประพฤตปฏบตอยางถกตองเหมาะสมทงตามกฎหมาย คณธรรมจรรยาบรรณแหงวชาชพและจรรยาขาราชการเพอศกดศรแหงความเปนขาราชการคร


4. มความสามารถในการคดเชงมโนทศนและอนาคตทำใหเหนแนวโนม ทศทางทจะนำมาบรหารจดการอยางมประสทธภาพ


5. มความสามารถในการคดเชงกลยทธ วางแผนเพอรองรบการบรหารเชงรกในสงคมทเปลยนแปลงฉบพลนและสามารถนำพาโรงเรยนกาวไปอยางมนใจ


6.มความรหลากหลายสาขาทจะนำมาประยกตใชในงานบรหารไดอยางมประสทธภาพ


293

ตารางท 12 ผลการวเคราะหคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ดานกฎหมายทรองรบการจดการศกษาใหมอสระและความรบผดชอบ (ตอ)



าน (M

dn)

ฐานน

ยม (M

o)

มธยฐ

าน-ฐ

านนย

ม |M

dn-M

o|

พสยร

ะหวา

งควอ

ไทล

(IQR)





7. มวสยทศนทชดเจน และทนตอเหตการณ เพอใหสามารถตดสนใจไดโดยอยางรวดเรว และตอบสนองไดอยางเหมาะสมกบสถานการณทเปลยนไป


8. สรางวฒนธรรมองคกรทพรอมรองรบการเปลยนแปลงอยางมระบบการบรหารจดการทมการพฒนาตอเนองตลอดเวลาและเออตอการกาวไปสไทยแลนด 4.0


จากตารางท 12 ผ ทรงคณวฒและผ เช ยวชาญมความเหนวา คณลกษณะผบรหาร

สถานศกษาขนพนฐานสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ดานกฎหมายท รองรบการจดการศกษาใหมอสระและความรบผดชอบ สอดคลองกนตามลำดบ ดงน ขอท 3 ยนหยดในความถกตองชอบธรรมจรยธรรมการดำรงตนและประพฤตปฏบตอยางถกตองเหมาะสมทงตาม กฎหมาย คณธรรมจรรยาบรรณแหงวชาชพและจรรยาขาราชการเพอศกดศรแหงความเปนขาราชการคร (Mdn=5, IQR=0, |Mdn-Mo|=0) ขอท 4 มความสามารถในการคดเชงมโนทศนและอนาคตทำให เหนแนวโนม ทศทางทจะนำมาบรหารจดการอยางมประสทธภาพ (Mdn=5, IQR=0, |Mdn-Mo|=0) ขอท 5 มความสามารถในการคดเชงกลยทธ วางแผนเพอรองรบการบรหารเชงรกในสงคมทเปลยนแปลง ฉบพลนและสามารถนำพาโรงเรยนกาวไปอยางม นใจ (Mdn=5, IQR=0, |Mdn-Mo|=0) ขอท 7 มวสยทศนทชดเจน และทนตอเหตการณ เพอใหสามารถตดสนใจไดโดยอยางรวดเรว และตอบสนอง ไดอยางเหมาะสมกบสถานการณท เปล ยนไป (Mdn=5, IQR=0, |Mdn-Mo|=0) ขอท 1 มความรความสามารถดานกฎหมายตาง ๆ ทเกยวของกบการบรหารและการจดการศกษา (Mdn=5, IQR=1,

294

|Mdn-Mo|=0) ขอท 2 มความสามารถในการบงคบใชกฎหมาย ระเบยบ สรางความรบผดชอบในการ ทำงานดวยความยตธรรม(Mdn=5, IQR=1, |Mdn-Mo|=0) ขอท 6 มความรหลากหลายสาขาทจะนำมาประยกตใชในงานบรหารไดอยางมประสทธภาพ(Mdn=5, IQR=1, |Mdn-Mo|=0) และขอท 8 สรางวฒนธรรมองคกรทพรอมรองรบการเปลยนแปลงอยางมระบบการบรหารจดการทมการพฒนาตอเนองตลอดเวลาและเออตอการกาวไปสไทยแลนด 4.0 (Mdn=5, IQR=1, |Mdn-Mo|=0)

บทสรปจากผลการวจย

การเปลยนแปลงในยคไทยแลนด 4.0 เปนการขบเคลอนประเทศไทยรองรบการเปลยนแปลง ของการเปลยนแปลงของโลก มเปาหมายทสำคญ 4 เปาหมาย คอ 1) ความมงคงทางเศรษฐกจ เปนระบบเศรษฐกจทเนนการสรางมลคา ดานขบเคลอนดวยนวตกรรมเทคโนโลย และความคด สรางสรรค 2) ความอยดมสขทางสงคม เปนสงคมทเดนหนา ไปดวยกน ไมทอดทงใครไวขางหลง ดวยการเตมศกยภาพของผคนในสงคมเพอสรางหลกประกนความมนคงทางเศรษฐกจสงคม และ ฟนความสมานฉนทและความเปนปกแผนของคนในสงคม ใหกลบคนมาอกครงหนง สวนทเกยวของ ดานการศกษา จะสอดคลองกบเปาหมายท 3) การยกระดบคณคาของมนษย ดวยการพฒนาคนไทย ใหเปนมนษยท สมบรณในศตวรรษท 21 ควบค ไปกบการเปนคนไทย 4.0 ในโลกท หน งและ 4) การรกษสงแวดลอมเปนสงคมทนาอยมระบบเศรษฐกจทสามารถปรบสภาพตามภมอากาศควบค ไปกบการเปน สงคมคารบอนตำอยางเตมรปแบบ เปาหมายทเกยวของสมพนธกบการศกษาคอ การยกระดบคณคาของมนษย การศกษาคอหวใจหลกในการพฒนาคนสสงคมทมคณภาพรองรบ การเปลยนแปลง การจดการศกษาตองเปลยนไปเพอการเตรยมกำลงคนรองรบสงคมทเปลยนไป การจดการศกษาเปลยนจดเนนจากเดมไปสการจดกจกรรมเพอการเรยนรตลอดชวต การจดการ เรยนรท เนนกระบวนการเรยนร ทกททกเวลารวมถงการสรางภาวะผนำเพอการสรางนวตกรรม การปรบเปลยนกระบวนทศนดานการบรหารจดการจำเปนตองใหความสำคญตอสภาวะทางสงคม ประเทศไทย 4.0 กำลงกาวส สงคมสงวยแตอตราการเกดลดลง สถานการณน สงผลตอการจด การศกษาขนพนฐานคอ ขาดแคลนอตรากำลงของบคลากรทางการศกษาตองขยายอายการทำงาน การจดการศกษาสำหรบกลมคนสงวยเพองานอดเรก อาชพเสรม หรอกจกรรมเพอสขภาพสามารถ พฒนาใหมศกยภาพรองรบการทำงานตามทตองการ วถชวตทเปลยนแปลงไปมการบรโภคขอมลทางระบบเครอขายอนเตอรเนตมากขนและการตดสนใจของผบรโภคกใชขอมลความคดเหนในอนเตอรเนต มาประกอบการตดสนใจมากขน รปแบบการทำงานไมยดตดกบองคกร ตองการความมอสระในการ คดและตดสนใจ ตองการการยอมรบและประสบความสำเรจเรว และเปนความทาทายของการบรหารทรพยากรมนษย การเขาถงเทคโนโลยเปนไปอยางทวถงและงาย การเขาถงดวยเสนทางทหลากหลายทงทางคอมพวเตอรและมอถอ ทงในดานความบนเทงและการเรยนร การพฒนาของครและบคลากร

295

ทางการศกษานนตองมทกษะในการใชเทคโนโลยและใชสารสนเทศในการพฒนาตนเองและนำความร ตาง ๆ มาใชในการจดการเรยนรและการบรหารจดการ การพฒนาโครงสรางพนฐานทางเทคโนโลยตองควบคไปกบการลงทน และการพฒนาบคลากร เพอความสมดลและความพรอมในการใชงาน ความขดแยงและความหลากหลายในไทยแลนด 4.0 การเปดรบความแตกตาง ความหลากหลายของคนในองคกรทมากขน การสรางความมเอกภาพ ขององคกรดวยการทำงานเปนทม เปนหวใจสำคญ ในการขบเคลอนองคกรไปสเปาหมายตองมการทำงานแบบเครอขายและรวมกบสถานประกอบการเพอการเรยนร ประสทธภาพในการบรหารจดการ สงคมทประกอบดวยคนยคใหม ทมความหลากหลาย ทมคานยมไมยดตดหรอผกพนกบองคกรรกการทำงานอสระ รปแบบของการบรหารจดการจะตองสอดรบกบความตองการมความแปลกใหม ทาทายความสามารถ สงเสรมใหเปนองคกรแหงการเรยนร พรอมรบการเปลยนแปลงตาง ๆ สรางนวตกรรมในการเรยนร รวมถงการสรางวฒนธรรมองคกรทเออและรองรบการเปลยนแปลง ผบรหารตองปรบตวใหเขากบทมงานรนใหม จากบทบาททเปลยนไปทำใหคณลกษณะของผบรหารสถานศกษาตองสอดคลองรองรบขบเคลอนการเปลยนแปลงเปาหมายดานการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0

คณลกษณะของผบรหารสถานศกษาในยคไทยแลนด 4.0 ตองมความโดดเดน สรางความ นาเชอถอและยอมรบทงในเชงวชาการและเชงบรหารจดการใหกบครผสอน บคลากรของสถานศกษา นกเรยน ชมชนและผมสวนไดสวนเสยในการบรหารจดการสถานศกษา คณลกษณะของผบรหาร สถานศกษาจงมความสำคญเพอใหสามารถพฒนาการจดการศกษาใหบรรลเปาหมาย ผบรหาร สถานศกษามออาชพถอวาเปนกลไกหลกทมบทบาทสำคญยงตอการปฏรปการศกษาสรางคณภาพ ของสถานศกษาเพอใหบรรลผลตามวสยทศนทกำหนดไวและสอดรบตอนโยบายการศกษาของชาต ผานการบรหารจดการสถานศกษาดวยการใชศกยภาพ จากการสมภาษณผเชยวชาญและผทรงคณวฒ ทงหมด 19 คน พบวา สงททกทานมความเหนสอดคลองกนเกยวกบคณลกษณะของผบรหารสถานศกษา ขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายไทยแลนด 4.0 ดานการศกษา คอ คณธรรมซงคณลกษณะน มความสำคญกบผบรหารสถานศกษาทงในปจจบนและชวงเวลาทผานมา คณลกษณะยงมรายละเอยด ทเปนคณลกษณะการปฏบตตนและคณลกษณะการปฏบตงาน ตองใหความสำคญกบทกองคประกอบขณะเดยวกนกตองลำดบความสำคญของแตละองคประกอบใหถกตอง ถกเวลา จากการสมภาษณ รอบท 1 สรปได 91 คณลกษณะสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 11 ประเดนคณลกษณะของผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 การศกษา ดงน

1. คณลกษณะทสอดคลองกบเปาหมายดานความเทาเทยมและเสมอภาคของผเรยน 2. คณลกษณะทสอดคลองกบเปาหมายดานโอกาสในการเขารบการศกษา 3. คณลกษณะทสอดคลองกบเปาหมายดานคณภาพของระบบการศกษา

296

4. คณลกษณะทสอดคลองกบเปาหมายดานประสทธภาพ (efficiency) ของการบรหารจดการ

5. คณลกษณะทสอดคลองกบเปาหมายดานการบรหารจดการ (management) ทมประสทธภาพ

6. คณลกษณะทสอดคลองกบเปาหมายดานการเรยนรทสรางคณลกษณะทสอดคลองกบไทยแลนด 4.0

7. คณลกษณะทสอดคลองกบเปาหมายดานการเรยนรตลอดชวตและทกษะอาชพ 8. คณลกษณะทสอดคลองกบเปาหมายดานการศกษาทสรางองคความรและทกษะท

สำคญจำเปนสำหรบศตวรรษท 21 9. คณลกษณะทสอดคลองกบเปาหมายดานการศกษาทตอบสนองการเปลยนแปลงของคร 10. คณลกษณะทสอดคลองกบเปาหมายดานการศกษาทตอบสนองการเปลยนแปลงของ

โรงเรยน 11. คณลกษณะทสอดคลองกบเปาหมายดานกฎหมายทรองรบการจดการศกษาใหม

อสระและความรบผดชอบ จาก 11 ประเดนคณลกษณะซงประกอบดวย 91 คณลกษณะสอดคลองกบเปาหมาย

การศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ของผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายไทยแลนด 4.0 ดานการศกษา สรปไดดงน

คณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบาย ไทยแลนด 4.0 ดานความเทาเทยมและเสมอภาคของผเรยนคอ ผบรหารทเสยสละทำงานเพอคณภาพผเรยนดวยใจทเช อม นศรทธาบรหารโดยใหทกฝายมสวนรวม ดงน นผ บรหารมคณลกษณะทม รายละเอยดดงน มความเสยสละ การยดมนในการทำเพอผอน มความซอตรง ความเชอมนศรทธา ใหความสำคญและเหนคณคาของผเกยวของ สรางภาพลกษณทด การบรหารจดการแบบมสวนรวม การปลกฝงภาวะผนำทางวชาการ มความเขาใจดานความแตกตางทางวฒนธรรม ทตางกระบวนทศน มองวกฤตใหเปนโอกาส มความสามารถดานการบรหารทใชศกยภาพความแตกตางกนมาทำงาน รวมกนเพอใหเกดงานทมประสทธภาพและประสทธผล

คณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบาย ไทยแลนด 4.0 ดานโอกาสในการเขารบการศกษา คอผบรหารทนกพฒนาความยงยน ดงนนผบรหารมคณลกษณะทมรายละเอยดดงน บรหารการศกษาตามหลกพรมวหารตามแนวทางศาสนาพทธหรอการบรหารตามหลกการเดยวกนนในศาสนาอ นทผ บรหารนบถอ การบรหารจดการเทคโนโลย สารสนเทศอยางมประสทธภาพ บรหารโรงเรยนบนหลกธรรมาภบาล ใจเยน สขม รอบคอบ มเหตผล ทมเททำงานเพอพชตเปาหมาย ขบเคลอนใหเกดความเปลยนแปลงในโรงเรยนทงระบบ มใจรกในงาน

297

การบรหารโรงเรยนและภมใจกบงานททำ ยดหลกการบรหารจดการศกษาในโรงเรยนทหลากหลายเพอใหเกดความยงยน

คณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบาย ไทยแลนด 4.0 ดานคณภาพของระบบการศกษา ผบรหารทมเขาใจ เขาถงและพฒนาตามแนวทางศาสตรพระราชามงมนขบเคลอนเพอไปสระบบคณภาพสรางนวตกรรมทมงเนนดานคณภาพผาน บคลากรทมศกยภาพ กระบวนการทมประสทธภาพประสทธผล ผบรหารจะมคณลกษณะรายละเอยดดงน กระตนบคลากรในโรงเรยนใหมการพฒนาและคดคนนวตกรรมการสอนอยางตอเนอง มความใฝร เรยนรอยางตอเนอง เปดใจรบฟงผทมสวนเกยวของเพอใหไดขอมลใหมเสมอ สรางบรรยากาศองคกร ทสงเสรมความคดสรางสรรค การใชเทคโนโลยและนำไปสการสรางนวตกรรม สรางระบบททำใหครและบคลากรทกคนสามารถเขาถงขอมลขององคกรไดอยางถกตองทนสมยอยเสมอ เปนทปรกษา พเลยงใหคำแนะนำ กบครไดทกเรอง ทงการเรยนรและงานสนบสนนของโรงเรยนไดอยางช ดเจน ปฏบตตนเปนตวแบบทดทงในดานการใชชวต การทำงาน การใชเทคโนโลยเชงสรางสรรค นาเคารพ นบถอและศรทธา สรางเครอขายความสมพนธเพอแกปญหา การเรยนร รวมกนอยางมกระบวนการและนำหลกการการสรางชมชนวชาชพมาใชในการบรหารจดการเพอสมฤทธผลของนกเรยน เขาใจ เขาถงและพฒนาตามแนวทางศาสตรพระราชา

คณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบาย ไทยแลนด 4.0 ดานประสทธภาพ (efficiency) ของการบรหารจดการ ผ บรหารทสามารถสราง ใชพฒนาทรพยากรทมอยอยางจำกดผานกระบวนการบรหารจดการทดทำใหเกดประสทธภาพของการทำงาน ดงนนผบรหารจงมคณลกษณะทมรายละเอยดดงน การบรหารจดการกบคน ขอมลและ กระบวนการผบรหารทมประสทธผลตองใหความสำคญกบคร บคลากรและผเรยน รวมทงการนำขอมลมาใชประโยชนในการพฒนาสารสนเทศเพอการบรหารและกระบวนการการบรหารในโรงเรยน มความสามารถดานการวเทศสมพนธหรอการเจรจากบตางประเทศเพอใหเกดการบรหารโดยการใชทรพยากรรวมกน มความสามารถในการคดสงเคราะหขอมลสารสนเทศทมอยจำนวนมากแลวนำมาใช บรหารจดการโรงเรยนอยางมประสทธภาพ สรางคานยมองคกรทด มความพอเพยงเหนคณคา ความเปนไทย มวนยและมความรบผดชอบแบบสากล สรางเครอขายทงหนวยงานภาครฐและเอกชน อนจะเปนประโยชนทงการแลกเปลยนเรยนร ขอมลองคความรและทรพยากรตาง ๆ การสรางความรวมมอทางวชาการโดยทำความตกลงรวมมอในการแลกเปลยนครและนกเรยนทำใหเกดคณภาพ เชงวชาการมความรความสามารถทางการบรหารการเงนงบประมาณ การใชเทคโนโลยสมยใหม ๆ มาใชในการดำเนนการใหมความถกตอง สะดวกและคมคา รวดเรว จดเกบขอมลไดจำนวนมาก มความเปนอสระในการบรหารจดการทงดานนโยบายและแนวทางในการปฏบตงานในสถานศกษา

298

คณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบาย ไทยแลนด 4.0 ดานการบรหารจดการ (management) ทมประสทธภาพ คอผบรหารทมความคดคลอง ดงนนผบรหารจงมคณลกษณะทมรายละเอยดดงน มความเปนผนำ กลาหาญในเชงคณธรรมจรยธรรมยนหยดบนความถกตองเพอการเปลยนแปลงรวดเรวไปสส งท ถกตอง สงเสรมพฒนา ศกยภาพครและบคลากรทางการศกษาใหพฒนาตนเองไดทกททกเวลาดวยการเรยนรผานอปกรณเคลอนทตาง ๆ บรหารจดการขอมลสารสนเทศ รปแบบระบบฐานขอมลกลาง เพอลดขนตอน ความซำซอนและรวดเรวในการจดเกบและใชขอมล มมนษยสมพนธ สภาพ และออนนอมถอมตน มสมมาคารวะ การรจกบคคลในชมชน สรางแรงบนดาลใจดวยการจดสภาพแวดลอม ขององคกร ท เอ อและสงเสรมการทำงานท ม ประสทธภาพ พฒนาตนเองใหสอดคลองกบสภาวการณท เปลยนแปลงไป ศกษาศาสตรสาขาตาง ๆ ในระดบทสงขนดวยวธการทหลากหลายเพอใหทนความร ทเกดขนตลอดเวลา มความสามารถในการใชความร ทกษะสามารถสรางและเขาถงการใชคอมพวเตอร อนเทอรเนต โปรแกรม และส อดจ ทล ม นใจและมความเช อม นในความสามารถของตนเอง มความเปนอสระและพงตนเอง สงเสรมสนบสนนครใหเปนนกวชาการ สรางความเขมแขงทางวชาการ เขยนหนงสอ เอกสาร ตำราและบทความวชาการ

คณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบาย ไทยแลนด 4.0 ดานการเรยนรท สรางคณลกษณะทสอดคลองกบไทยแลนด 4.0 คอผบรหารทม ความยดหยนยอมรบความยอนแยงความเปลยนแปลงทฉบพลนและความหลากหลายของเหตผล พรอมกาวไปสส งใหมทดกวาเสมอ ดงนนผบรหารจะมคณลกษณะทมรายละเอยดดงน ยอมรบ ความผดพลาดของตนเองและยอมรบในความผดพลาดของผอ น สรางบรรยากาศทมความอบอน เอ ออาทรตอผรวมงาน มความสามารถในการปรบตวทางอารมณ ยอมรบและมทศนคตท ดกบ ความแตกตาง มองเหนขอดทเกดขนจากความแตกตาง มอทธพลเหนอในการโนมนาวจตใจผอน ทำใหเกดความเชอ แนวคด ทศนคต พรอมทจะเปลยนแปลงไปสเปาหมายในการพฒนาโรงเรยน บรหารโดยมงผลการบรหารจดการใหเกดคณลกษณะของนกเรยนทสอดคลองรองรบในยคไทยแลนด 4.0 มประสบการณทางการบรหารการศกษาทงบรหารวชาการ บรหารงบประมาณ บรหารบคคลและงานบรหารทวไปเปดใจรบแนวความคดใหม เพอใหไดความคดเชงสรางสรรคมาพฒนาโรงเรยน อยางตอเนอง มความตระหนกถงผลกระทบทเทคโนโลยมตอพฤตกรรมมผลกระทบตอความเชอและ มงสรางแรงบนดาลใจใหเกดความตระหนกเหนความสำคญของ ความสข ความหวง และความสนต ปรองดอง สามคค

คณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบาย ไทยแลนด 4.0 ดานการเรยนรตลอดชวตและทกษะอาชพ คอผบรหารทมคณลกษณะเปนนกบรณาการ ศาสตรศลป ดงนนผบรหารจะมคณลกษณะทมรายละเอยดดงน มความสามารถในการคดบรณาการ

299

นำศาสตรความรสาขาวชาตาง ๆ มาใชในการบรหารโรงเรยนอยางเหมาะสม มความสามารถในการ จดการความขดแยง และแกปญหาเชงสรางสรรค มความรและเขาใจบทบาทหนาทของครผสอนและผบรหาร นกถงความผดพลาดหรอการมองผลงานในอดตทเคยทำผดพลาด นำมาเปนบทเรยนสะทอน หรอนำไปประยกตใชในการทำงานหรอนำไปปรบปรงเปลยนแปลงการทำงาน ใหมงไปสการทำงานท ดกวาเดม ขบเคลอนองคกรใหมความโดดเดนทแตกตางสรางเอกลกษณ ทสอดคลองกบบ รบทตามความเขาใจ เขาถงและพฒนาตามแนวศาสตรพระราชา สรางจดแขงโดยการสรางความแตกตางของ โรงเรยนในบรบทของตนเองมความสามารถในการใชภาษาไทย อยางเชยวชาญฐานะเจาของภาษา ทงการฟง การอาน การเขยน การพดเพอการสอสาร รบผดชอบตอหนาท องคกร สงคมและสวนรวมและมจตสาธารณะ มความคลองแคลวในการใชภาษาจนและภาษาองกฤษเพอการเรยนร การสอสาร

คณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ดานการสรางองคความรและทกษะทสำคญจำเปนสำหรบศตวรรษท 21 คอผบรหารท คดนอกกรอบ ดงนนผบรหารจงมคณลกษณะทมรายละเอยดดงน เขาใจความแตกตางระหวางบคคล ศกยภาพและยอมรบความคดเหนผรวมงาน เปดโอกาสใหผรวมงานทกคนไดแสดงศกยภาพอยาง เตมความสามารถ สามารถบรหารจดการกบครและบคลากรทมความแตกตางทางสงคม วย คานยม พรอมใหโอกาสทกคนไดแสดงศกยภาพอยางเทาเทยม สรางแรงบนดาลใจในกระบวนการพฒนา ตนเองโดยเนนการสรางและเนนประสบการณเขมขนทเออใหผรวมงานมสวนรวม ปฏบตตนสอดคลองกบหลกการ คานยม ความเชอและมอดมการณ เชอมนในตวเองและผรวมงานโดยสงเสรม สนบสนนแนวคดใหม ๆ การทำงานสไตลใหม ๆ ทสอดคลองกบวสยทศนและกลยทธขององคกร การคดท แตกตาง อยางไมเปนไปตามแบบแผน หรอการคดเพอสรางมมมองใหม ๆ ไมจำกดความคด ความร หรอความคดเหนในการบรหารโรงเรยน มความสามารถในการคด เชงเปรยบเทยบเพอใหไดวธการ แนวทางวธปฏบตดานการบรหารจดการทดทสด มความสามารถในการคดประยกตศาสตรสาขาตาง ๆ มาใชในทางการบรหารไดอยางมประสทธภาพ

คณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบาย ไทยแลนด 4.0 ดานการตอบสนองการเปลยนแปลงของคร คอผบรหารทเปนนกสรางแรงบนดาลใจ ซงเปนอาชพเดยวทไมสามารถใชสงใดมาทดแทนได ดงนนผบรหารตองมคณลกษณะทมรายละเอยด ดงน เอาใจใสกบครและบคลากรดวยความจรงใจเพอใหไดรวมมอรวมใจอยางตอเนอง คดคลองและ มความสามารถในการคดไดอยางหลากหลาย รวดเรว ตรงประเดน และ สามารถแยกแยะได หลายแขนง หลายกลม หลายลกษณะ หลายประเภทหรอหลายรปแบบ มองเหนความเชอมโยง เปนการมองภาพใหญ มองเหนรปแบบหรอองคประกอบบางอยางทเหมอนกน สามารถมองเหน ความคลายคลงกนของสงตาง ๆ ทเกดขนและสามารถเชอมโยงกบเรองบางเรองไดอยางรวดเรว การตดสนใจวองไว ชดเจนและถกตอง บนพนฐานขอมลสารสนเทศทเพยงพอมประสทธภาพ

300

ชอบความทาทายในการบรหารโรงเรยน หาวธการ แนวคดใหม ๆ มาแกปญหา เพอใหบรรลผล ตามเปาหมายอยางมประสทธภาพ มความสามารถในการคดเชงวพากษ ใจกวางพรอมรบฟง ความคดเหนของผทเกยวของและสามารถบรหารจดการแบบมสวนรวมในสงคมทมขอมลขดแยง ไรความชดเจนไดอยางมความสข มความไวตอการรบรเรองราวตาง ๆ อยางรวดเรวและเขาใจเหตผลของสถานการณตาง ๆ ไดอยางด ปรบตวใหบรหารจดการอยในโลกดจทลและเทคโนโลยทมาจาก การเปล ยนแปลงนำไปส ความเปนจรงเสมอนดานอ น ๆ เชน การทำงานกบห นยนต อปกรณปญญาประดษฐอยางมความสข

คณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบาย ไทยแลนด 4.0 ดานการตอบสนองการเปลยนแปลงของโรงเรยน คอผบรหารทมภาวะผนำเชงกลยทธ ดงนนผบรหารควรมคณลกษณะทมรายละเอยดดงน บรหารจดการทรพยสนของโรงเรยนและบรหาร ตนทนใหมประสทธภาพโดยวางแผนการใชทรพยากรอยางคมคา มความชดเจนในกระบวนการ การบรหารจดการโรงเรยนโดยการจดระบบใหเรยบงาย ลดความซบซอนลดขนตอนของระบบของ งานราชการ มความยดหยนทางความคดและสามารถปรบตวใหเขากบสภาพแวดลอมทมการเปลยนแปลง อยางรวดเรว หรอสถานการณฉกเฉนได มความสามารถในการคดสรางสรรค สรางนวตกรรมในการ บรหารโรงเรยน ยอมรบความผดพลาดและความลมเหลว เรยนรจากสงททำผดพลาด ไมอายทจะยอมรบ และมองความผดพลาดและลมเหลววาไดเปนประสบการณการเรยนรพรอมการแกไขและ สรางทางเลอกในการพฒนาตวเองไปสเปาหมาย มความสามารถในการคาดการณ แนวโนมเกยวกบการบรหารของโรงเรยน สามารถสอสารกบครและบคลากรในโรงเรยนไดหลายชองทางอยางทวถง ชดเจน และทำใหทกคนรทศทาง เหนเปาหมายและวสยทศนขององค กร มความอดทนตอความ ไมชดเจนและความไมแนนอนของขอมลซงเปนสภาวะททำใหผบรหารไมสามารถทจะวางแผนหรอตดสนใจใหชดเจนได

คณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบาย ไทยแลนด 4.0 ดานกฎหมายทรองรบการจดการศกษาใหมอสระและความรบผดชอบ คอผบรหาร ทมความซอสตย ดงนนผบรหารจะมคณลกษณะทมรายละเอยดดงน ยนหยดในความถกตองชอบธรรม จรยธรรมการดำรงตนและประพฤตปฏบตอยางถกตองเหมาะสมทงตามกฎหมาย คณธรรมจรรยาบรรณ แหงวชาชพและจรรยาขาราชการเพอศกดศรแหงความเปนขาราชการ มความสามารถในการคด เชงมโนทศนและอนาคตทำใหเหนแนวโนม ทศทางทจะนำมาบรหารจดการอยางมประสทธภาพ มความสามารถในการคดเชงกลยทธ วางแผนเพอรองรบการบรหารเชงรกในสงคมทเปลยนแปลงฉบพลนและสามารถนำพาโรงเรยนกาวไปอยางมนใจ มวสยทศนทชดเจน และทนตอเหตการณ เพ อใหสามารถตดสนใจไดโดยอยางรวดเรว และตอบสนองไดอยางเหมาะสมกบสถานการณท เปลยนไป มความรความสามารถดานกฎหมายตาง ๆ ทเกยวของกบการบรหารและการจดการศกษา

301

มความสามารถในการบงคบใชกฎหมาย ระเบยบ สรางความรบผดชอบในการทำงานดวยความยตธรรม มความรหลากหลายสาขาทจะนำมาประยกตใชในงานบรหารไดอยางมประสทธภาพสรางวฒนธรรม องคกรทพรอมรองรบการเปลยนแปลงอยางมระบบการบรหารจดการทมการพฒนาตอเนองตลอดเวลาและเออตอการกาวไปสไทยแลนด 4.0

เพอรองรบการเปลยนแปลงทกำลงเปนไปอยางรวดเรวฉบพลบ บนขอมลทขาดความชดเจน มความยอนแยงในสงคมสง คนในสงคมตองมคณลกษณะทรบไดกบสถานการณเหลาน รวมถง การดำเนนชวตอยในสงคมอยางมคณภาพชวตทด มอาชพทแปลกใหม คนหนงคนจะมมากกวา 1 อาชพ กระบวนการทางการศกษาคอกลไกสำคญในการหลอหลอมสงสมคณสมบตอนสำคญยงน การเตรยมคนไทยรองรบไทยแลนด 4.0 จงมความจำเปนอยางยง ผบรหารคอบคคลสำคญเสมอนหวใจสำคญในการเปลยนแปลงยอมจะตองมคณลกษณะทงสวนตนและคณลกษณะการทำงานทรองรบ ไทยแลนด 4.0 เชนกน โดยภาพรวมแลวคณลกษณะทง 91 คณลกษณะ สอดคลองกบเปาหมาย การศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ท ง 11 ประเดนคณลกษณะ ลวนมความสำคญจำเปน ทงในตวผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทกคนตองมและมอยางสมดล

302

บทท 5

สรปผลการวจย อภปรายผล และขอเสนอแนะ

การวจยเร องคณลกษณะของผบรหารสถานศกษาขนพนฐานสอดคลองกบเปาหมาย การศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 วตถประสงคเพ อคณลกษณะของผ บรหารสถานศกษา ขนพนฐานสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ตามทศนะความคดเหน ของผทรงคณวฒและผเชยวชาญทอยบนพนฐานของขอเทจจรงและแนวโนมการเปลยนแปลงตาง ๆ เปนการวจยเชงอนาคต เทคนค EDFR (Ethnographic Delphi Futures Research) จากผทรงคณวฒ และผเชยวชาญ จำนวน 19 ทาน เครองมอทใชในการวจย ไดแก EDFR รอบท 1 (unstructured interview) EDFR รอบท 2 (opinionnaire) การเกบรวบรวมขอมลดำเนนการโดย 1) การสมภาษณผ ทรงคณวฒและผ เช ยวชาญ 2) แบบสอบถามความคดเหน (opinionnaire) ผ เช ยวชาญและ ผทรงคณวฒ สถตทใชในการวเคราะหขอมล ไดแก คามธยฐาน (median) คาฐานนยม (mode) และคาพสยระหวางควอไทล ( interquartile range) โดยใชการวเคราะหเนอหา (content analysis) และโปรแกรมสำเรจรป สรปผลการวจย

การวจยครงนผวจยสามารถสรปผลการวจยตามวตถประสงคการวจยไดวาคณลกษณะของผบรหารสถานศกษาขนพนฐานสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 สรปไดเปน 91 คณลกษณะสอดคลองกบ 11 เปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ดงน

1. คณลกษณะทสอดคลองกบเปาหมายดานความเทาเทยมและเสมอภาคของผเรยน 2. คณลกษณะทสอดคลองกบเปาหมายดานโอกาสในการเขารบการศกษา 3. คณลกษณะทสอดคลองกบเปาหมายดานคณภาพของระบบการศกษา 4. คณลกษณะทสอดคลองกบเปาหมายดานประสทธภาพ (efficiency) ของการบรหาร

จดการ 5. คณลกษณะทสอดคลองกบเปาหมายดานการบรหารจดการ (management) ทม

ประสทธภาพ 6. คณลกษณะทสอดคลองกบเปาหมายดานการเรยนรทสรางคณลกษณะทสอดคลองกบ

ไทยแลนด 4.0 7. คณลกษณะทสอดคลองกบเปาหมายดานการเรยนรตลอดชวตและทกษะอาชพ

303

8. คณลกษณะทสอดคลองกบเปาหมายดานการศกษาทสรางองคความรและทกษะ ทสำคญจำเปนสำหรบศตวรรษท 21

9. คณลกษณะทสอดคลองกบเปาหมายดานการศกษาทตอบสนองการเปลยนแปลงของคร 10. คณลกษณะทสอดคลองกบเปาหมายดานการศกษาทตอบสนองการเปลยนแปลงของ

โรงเรยน 11. คณลกษณะทสอดคลองกบเปาหมายดานกฎหมายทรองรบการจดการศกษาใหม

อสระและความรบผดชอบ จาก 11 เปาหมาย ดงกลาว ประกอบดวย 91 คณลกษณะ ของผบรหารสถานศกษาขน

พนฐานสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 สรปไดดงน 1. คณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของ

นโยบายไทยแลนด 4.0 ดานความเทาเทยมและเสมอภาคของผเรยน คอผบรหารทมคณลกษณะดงน 1.1 ผบรหารทยดมนในการทำเพอผอน เสยสละตอสวนรวมมความตงใจจรงในการทำ

เพอผอนโดยไมหวงผลตอบแทน 1.2 ผบรหารทมความสามารถดานการบรหารทใชศกยภาพความแตกตางกนมาทำงาน

รวมกนเพอใหเกดงานทมประสทธภาพและประสทธผลดวยกจกรรมคนสามวย 1.3 ผบรหารทมความซอตรงในการบรหารสถานศกษาทำใหเกดความเชอมนศรทธา 1.4 ผ บรหารท ดแลเอาใจใส ใหเวลา ใกลชดใหความสำคญและเหนคณคาของ

ผเกยวของทกฝาย โดยการสรางและสานตอสมพนธภาพทด 1.5 ผบรหารทมองวกฤตใหเปนโอกาส บรหารบนความจำกดไดอยางมประสทธภาพ 1.6 ผบรหารทเปนนกประชาสมพนธเปนชองทางในการตดตอ สอสาร สรางความเขาใจ

ทำใหเกดภาพลกษณทดกบสงคมและสรางความเขมแขงในการบรหารจดการแบบมสวนรวมใหกบโรงเรยน

1.7 ผบรหารทปลกฝงภาวะผนำใหกบบคคลอน โดยเฉพาะครในโรงเรยนถอวาทรพยากร สำคญในการบรหาร การสรางใหครเปนผนำทางวชาการอนจะสงผลใหโรงเรยนมการพฒนาไปสคณภาพและมมาตรฐานทางการศกษา

1.8 ผบรหารทเขาใจดานความแตกตางทางวฒนธรรม ทตางกระบวนทศน 2. คณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของ

นโยบายไทยแลนด 4.0 ดานโอกาสในการเขารบการศกษา คอผบรหารมคณลกษณะทมรายละเอยดดงน 2.1 ผบรหารทใจเยน สขม รอบคอบ มเหตผล 2.2 ผบรหารทบรหารการศกษาตามหลกพรมวหาร 2.3 ผบรหารทมความเชอมนทจะทมเททำงานหนกเพอพชตเปาหมายของโรงเรยน

304

2.4 ผบรหารทจดการ คนหา ประเมนและใชเทคโนโลยสารสนเทศอยางมประสทธภาพ สามารถเขาถงขอมลไดทกททกเวลา

2.5 ผบรหารทใหความสำคญ ขบเคลอนใหเกดความเปลยนแปลงในโรงเรยนทงวธการ กระบวนการและเครองมอในการเรยนร ใชเทคโนโลยในการจดการเรยนการสอน

2.6 ผบรหารทมใจรก (ฉนทะ) ชอบในงานการบรหารโรงเรยนและภมใจกบงานททำ 2.7 ผบรหารทบรหารโรงเรยนบนหลกธรรมาภบาล 2.8 ผบรหารทยดหลกการบรหารจดการศกษาในโรงเรยนทหลากหลายเพอใหเกด

ความยงยน 3. คณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานสอดคลองกบเปาหมายการศ กษาของ

นโยบายไทยแลนด 4.0 ดานคณภาพของระบบการศกษา คอผบรหารทมคณลกษณะรายละเอยดดงน 3.1 ผบรหารทกระตนบคลากรในโรงเรยนใหมการพฒนาและคดคนนวตกรรมการสอน

อยางตอเนอง 3.2 ผบรหารทใฝร เรยนรอยางตอเนอง ใชคำถามปลายเปดแบบโคช เปดใจรบฟงผทม

สวนเกยวของเพอใหไดขอมลใหม ๆ 3.3 ผบรหารทสรางบรรยากาศองคกรทสงเสรมความคดสรางสรรค การใชเทคโนโลย

และนำไปสการสรางนวตกรรม 3.4 ผบรหารทปฏบตตนเปนตวแบบทดท งในดานการใชชวต การทำงาน การใช

เทคโนโลยเชงสรางสรรค ทำใหเกดความนาเคารพ นบถอและศรทธา 3.5 ผบรหารทสรางระบบททำใหครและบคลากรทกคนสามารถเขาถงขอมลของ

องคกรไดอยางถกตองทนสมยอยเสมอ 3.6 ผบรหารทเปนทปรกษา พเลยงใหคำแนะนำ กบครไดทกเรอง ทงการเรยนรและ

งานสนบสนนของโรงเรยนไดอยางชดเจน 3.7 ผบรหารทสรางเครอขายความสมพนธเพอแกปญหา การเรยนร รวมกนอยางม

กระบวนการและนำหลกการ PLC มาใชในการบรหารจดการเพอสมฤทธผลของนกเรยน 3.8 ผบรหารทเขาใจ เขาถงและพฒนาตามแนวทางศาสตรพระราชา 3.9 ผบรหารทมความพรอมทจะปฏบตงานตลอดเวลา ไมแยกเวลางานออกจากเวลา

สวนตว บรหารไดทกททกเวลา 4. คณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของ

นโยบายไทยแลนด 4.0 ดานประสทธภาพ (efficiency) ของการบรหารจดการ ดงนนผบรหารจงมคณลกษณะทมรายละเอยดดงน

4.1 ผบรหารทมความสามารถดานการวเทศสมพนธหรอการเจรจากบตางประเทศเพอใหเกดการบรหารโดยการใชทรพยากรรวมกน เชน นกเรยนแลกเปลยนและครอาสา

305

4.2 ผบรหารทมความสามารถในการคดสงเคราะหขอมลสารสนเทศทมอยจำนวนมากแลวนำมาใช บรหารจดการโรงเรยนอยางมประสทธภาพ

4.3 ผบรหารทสรางคานยมองคกรทด มความพอเพยงเหนคณคาความเปนไทย มวนยและมความรบผดชอบแบบสากล

4.4 ผบรหารทบรหารจดการกบคน ขอมลและกระบวนการผบรหารทมประสทธผลตองใหความสำคญกบคร บคลากรและผเรยน รวมทงการนำขอมลมาใชประโยชน ในการพฒนาสารสนเทศเพอการบรหารและกระบวนการการบรหารในโรงเรยน

4.5 ผบรหารทสรางเครอขายทงหนวยงานภาครฐและเอกชนอนจะเปนประโยชนทงการแลกเปลยนเรยนร ขอมลองคความรและทรพยากรตาง ๆ

4.6 ผ บรหารท สรางความรวมมอทางวชาการโดยทำความตกลงร วมมอในการแลกเปลยนครและนกเรยนทำใหเกดคณภาพเชงวชาการ

4.7 ผบรหารทมความรความสามารถทางการบรหารการเงนงบประมาณ การใชเทคโนโลยสมยใหม ๆ มาใชในการดำเนนการใหมความถกตอง สะดวกและคมคา รวดเรว จดเกบขอมลไดจำนวนมาก

4.8 ผบรหารทมความเปนอสระในการบรหารจดการทงดานนโยบายและแนวทาง ในการปฏบตงานในสถานศกษา

5. คณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ดานการบรหารจดการ (management) ทมประสทธภาพ คอผบรหารทมคณลกษณะทมรายละเอยดดงน

5.1 ผบรหารทจดการขอมลสารสนเทศ รปแบบระบบฐานขอมลกลาง เพอลดขนตอนความซำซอนและรวดเรวในการจดเกบและใชขอมล

5.2 ผบรหารทมมนษยสมพนธ สภาพ และออนนอมถอมตนมสมมาคารวะ การรจกบคคลในชมชน

5.3 ผบรหารทมความเปนผนำ กลาหาญในเชงคณธรรมจรยธรรมยนหยดบนความถกตองเพอการเปลยนแปลงรวดเรวไปสสงทถกตอง

5.4 ผบรหารทสรางแรงบนดาลใจดวยการจดสภาพแวดลอม ขององคกรทเออและสงเสรมการทำงานทมประสทธภาพ

5.5 ผบรหารทพฒนาตนเองใหสอดคลองกบสภาวการณทเปลยนแปลงไป ศกษาศาสตร สาขาตาง ๆ ในระดบทสงขนดวยวธการทหลากหลายเพอใหทนความรทเกดขนตลอดเวลา

5.6 ผบรหารทมความสามารถในการใชความร ทกษะสามารถสรางและเขาถงการใชคอมพวเตอร อนเทอรเนต โปรแกรม และสอดจทล

306

5.7 ผบรหารทมนใจและมความเชอมนในความสามารถของตนเอง มความเปนอสระและพงตนเอง ตงใจเดดเดยว

5.8 ผบรหารทสงเสรมสนบสนนครใหเปนนกวชาการ สรางความเขมแขงทางวชาการ เขยนหนงสอ เอกสาร ตำราและบทความวชาการ

5.9 ผบรหารทสงเสรมพฒนาศกยภาพครและบคลากรทางการศกษาใหพฒนาตนเองไดทกททกเวลาดวยการเรยนรผานอปกรณเคลอนทตาง ๆ

6. คณลกษณะของผบรหารสถานศกษาขนพนฐานสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ดานการเรยนรทสรางคณลกษณะทสอดคลองกบไทยแลนด 4.0 คอผบรหาร มคณลกษณะทมรายละเอยดดงน

6.1 ผบรหารทมอทธพลเหนอในการโนมนาวจตใจ ผอนทำใหเกดความเชอ แนวคด ทศนคต พรอมทจะเปลยนแปลงไปสเปาหมายในการพฒนาโรงเรยน

6.2 ผบรหารทมงผลการบรหารจดการใหเกดคณลกษณะของนกเรยนทสอดคลองรองรบในยคไทยแลนด 4.0

6.3 ผบรหารทมประสบการณทางการบรหารการศกษา ทง 4 งาน บรหารวชาการ บรหารงบประมาณ บรหารบคคลและงานบรหารทวไป

6.4 ผบรหารทเปดใจรบแนวความคดใหม เพอใหไดความคดเชงสรางสรรคมาพฒนาโรงเรยนอยางตอเนอง

6.5 ผบรหารทมความตระหนกถงผลกระทบทเทคโนโลยมตอพฤตกรรมมผลกระทบตอความเชอและความรสก

6.6 ผบรหารทยอมรบความผดพลาดของตนเองและยอมรบในความผดพลาดของผอน สรางบรรยากาศทมความอบอนเอออาทรตอผรวมงาน

6.7 ผบรหารทมงสรางแรงบนดาลใจใหเกดความตระหนกเหนความสำคญของความสข (happy) ความหวง (hope) และความสนต ปรองดอง สามคค

6.8 ผบรหารทมความสามารถในการปรบตวทางอารมณ ยอมรบและมทศนคตทดกบความแตกตาง มองเหนขอดทเกดขนจากความแตกตาง

7. คณลกษณะของผบรหารสถานศกษาขนพนฐานสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ดานการเรยนรตลอดชวตและทกษะอาชพ คอผบรหารทมคณลกษณะทมรายละเอยดดงน

7.1 ผบรหารทมความสามารถในการจดการความขดแยง และแกปญหาเชงสรางสรรค 7.2 ผบรหารทมความรและเขาใจบทบาทหนาทของครผสอนและผบรหาร

307

7.3 ผบรหารทนกถงความผดพลาดหรอการมองผลงานในอดตทเคยทำผดพลาด นำมาเปนบทเรยนสะทอน หรอนำไปประยกตใชในการทำงานหรอนำไปปรบปรงเปลยนแปลงการทำงาน ใหมงไปสการทำงานทดกวาเดม

7.4 ผบรหารทขบเคลอนองคกรใหมความโดดเดนทแตกตางสรางเอกลกษณ ทสอดคลอง กบบรบทตามความเขาใจ เขาถงและพฒนาตามแนวศาสตรพระราชา

7.5 ผบรหารทสรางจดแขงโดยการสรางความแตกตางของโรงเรยนในบรบทของตนเอง 7.6 ผบรหารทมความสามารถในการคดบรณาการนำศาสตรความรสาขาวชาตาง ๆ

มาใชในการบรหารโรงเรยนอยางเหมาะสม 7.7 ผบรหารทมความสามารถในการใชภาษาไทย อยางเชยวชาญฐานะเจาของภาษา

ทงการฟง การอาน การเขยน การพดเพอการสอสาร 7.8 ผบรหารทมความคลองแคลวในการใชภาษาจนและภาษาองกฤษเพอการเรยนร

การสอสาร 7.9 ผบรหารทรบผดชอบตอหนาท องคกร สงคมและสวนรวมและมจตสาธารณะ

8. คณลกษณะของผบรหารสถานศกษาขนพนฐานสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ดานการศกษาทสรางองคความรและทกษะทสำคญจำเปนสำหรบศตวรรษท 21 คอผบรหารทมคณลกษณะทมรายละเอยดดงน

8.1 ผบรหารทเขาใจความแตกตางระหวางบคคล ศกยภาพและยอมรบความคดเหนผรวมงาน เปดโอกาสใหผรวมงานทกคนไดแสดงศกยภาพอยางเตมความสามารถ

8.2 ผบรหารทเชอมนในตวเองและผรวมงานโดยสงเสรม สนบสนนแนวคดใหม ๆ การทำงานสไตลใหม ๆ ทสอดคลองกบวสยทศนและกลยทธขององคกร

8.3 ผบรหารทสามารถบรหารจดการกบครและบคลากรทมความแตกตางทางสงคม วย คานยมพรอมใหโอกาสทกคนไดแสดงศกยภาพอยางเทาเทยม

8.4 ผบรหารทสรางแรงบนดาลใจในกระบวนการพฒนาตนเองโดยเนนการสรางและเนนประสบการณเขมขนทเออใหผรวมงานมสวนรวม

8.5 ผบรหารทการคดทแตกตาง อยางไมเปนไปตามแบบแผน หรอการคดเพอสรางมมมองใหม ๆ ไมจำกดความคด ความร หรอความคดเหนในการบรหารโรงเรยน

8.6 ผบรหารทปฏบตตนสอดคลองกบหลกการ คานยม ความเชอและมอดมการณ 8.7 ผบรหารทมความสามารถในการคดเชงเปรยบเทยบเพอใหไดวธการ แนวทางวธ

ปฏบตดานการบรหารจดการทดทสด 8.8 ผบรหารทมความสามารถในการคดประยกตศาสตรสาขาตาง ๆ มาใชในทาง

การบรหารไดอยางมประสทธภาพ

308

9. คณลกษณะของผบรหารสถานศกษาขนพนฐานสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ดานการศกษาทตอบสนองการเปลยนแปลงของคร คอผบรหารทมคณลกษณะ ทมรายละเอยดดงน

9.1 ผบรหารทเอาใจใสกบครและบคลากรดวยความจรงใจเพอใหไดรวมมอรวมใจอยางตอเนอง

9.2 ผบรหารทคดคลองและมความสามารถในการคดไดอยางหลากหลาย รวดเรว ตรงประเดน และ สามารถแยกแยะไดหลายแขนง หลายกลม หลายลกษณะ หลายประเภทหรอ หลายรปแบบ

9.3 ผบรหารทมองเหนความเชอมโยง เปนการมองภาพใหญ มองเหนรปแบบหรอ องคประกอบบางอยางทเหมอนกน สามารถมองเหนความคลายคลงกนของสงตาง ๆ ทเกดขนและสามารถเชอมโยงกบเรองบางเรองไดอยางรวดเรว

9.4 ผบรหารทมความสามารถในการคดเชงวพากษ ใจกวางพรอมรบฟงความคดเหน ของผทเกยวของและสามารถบรหารจดการแบบมสวนรวมในสงคมทมขอมลขดแยง ไรความชดเจน ไดอยางมความสข

9.5 ผ บรหารท ตดสนใจวองไว ชดเจนและถกตอง บนพ นฐานขอมลสารสนเทศ ทเพยงพอมประสทธภาพ

9.6 ผบรหารทชอบความทาทายในการบรหารโรงเรยน หาวธการ แนวคดใหม ๆ มาแกปญหา เพอใหบรรลผลตามเปาหมายอยางมประสทธภาพ

9.7 ผบรหารทมความไวตอการรบรเรองราวตาง ๆ อยางรวดเรวและเขาใจเหตผลของสถานการณตาง ๆ ไดอยางด

9.8 ผบรหารทปรบตวดานบรหารจดการใหอยในโลกดจทลและเทคโนโลยทมาจากการเปล ยนแปลงนำไปส ความเปนจรงเสมอนดานอ น ๆ เชน การทำงานกบห นยนต อปกรณปญญาประดษฐอยางมความสข

10. คณลกษณะของผบรหารสถานศกษาขนพนฐานสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ดานการศกษาทตอบสนองการเปลยนแปลงของโรงเรยน คอผบรหารทมคณลกษณะทมรายละเอยดดงน

10.1 ผ บร หารท บร หารจดการทรพยสนของโรงเรยนและบรหารตนทนใหมประสทธภาพโดยวางแผนการใชทรพยากรอยางคมคา

10.2 ผ บร หารท ม ความชดเจนในกระบวนการการบร หารจ ดการโรงเร ยน โดยการจดระบบใหเรยบงาย ลดความซบซอนลดขนตอนของระบบของงานราชการ

10.3 ผ บร หารท ม ความยดหย นทางความคดและสามารถปรบตวใหเข ากบสภาพแวดลอมทมการเปลยนแปลงอยางรวดเรว หรอสถานการณฉกเฉนได

309

10.4 ผบรหารทสามารถสอสารกบครและบคลากรในโรงเรยนไดหลายชองทางอยางทวถง ชดเจน และทำใหทกคนรทศทาง เหนเปาหมายและวสยทศนขององคกร

10.5 ผบรหารทมความสามารถในการคดสรางสรรค สรางนวตกรรมในการบรหารโรงเรยน

10.6 ผบรหารทมความอดทนตอความไมชดเจนและความไมแนนอนของขอมลซงเปนสภาวะททำใหผบรหารไมสามารถทจะวางแผนหรอตดสนใจใหชดเจนได

10.7 ผบรหารทยอมรบความผดพลาดและความลมเหลว เรยนรจากสงททำผดพลาด ไมอายทจะยอมรบ และมองความผดพลาดและลมเหลววาไดเปนประสบการณการเรยนรพรอมการแกไขและสรางทางเลอกในการพฒนาตวเองไปสเปาหมาย

10.8 ผบรหารทมความสามารถในการคาดการณ แนวโนมเกยวกบการบรหารของโรงเรยน

11. คณลกษณะของผบรหารสถานศกษาขนพนฐานสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ดานกฎหมายทรองรบการจดการศกษาใหมอสระและความรบผดชอบ คอผบรหารทมคณลกษณะทมรายละเอยดดงน

11.1 ผบรหารทมความรความสามารถดานกฎหมายตาง ๆ ทเกยวของกบการบรหารและการจดการศกษา

11.2 ผบรหารทมความสามารถในการบงคบใชกฎหมาย ระเบยบ สรางความรบผดชอบ ในการทำงานดวยความยตธรรม

11.3 ผบรหารทยนหยดในความถกตองชอบธรรมจรยธรรมการดำรงตนและประพฤตปฏบตอยางถกตองเหมาะสมทงตามกฎหมาย คณธรรมจรรยาบรรณแหงวชาชพและจรรยาขาราชการเพอศกดศรแหงความเปนขาราชการคร

11.4 ผบรหารทมความสามารถในการคดเชงมโนทศนและอนาคตทำใหเหนแนวโนม ทศทางทจะนำมาบรหารจดการอยางมประสทธภาพ

11.5 ผบรหารทมความสามารถในการคดเชงกลยทธ วางแผนเพอรองรบการบรหารเชงรกในสงคมทเปลยนแปลงฉบพลนและสามารถนำพาโรงเรยนกาวไปอยางมนใจ

11.6 ผบรหารทมความรหลากหลายสาขาทจะนำมาประยกต ใชในงานบรหารไดอยางมประสทธภาพ

11.7 ผบรหารทมวสยทศนทชดเจน และทนตอเหตการณ เพอใหสามารถตดสนใจ ไดโดยอยางรวดเรว และตอบสนองไดอยางเหมาะสมกบสถานการณทเปลยนไป

11.8 ผบรหารทสรางวฒนธรรมองคกรทพรอมรองรบการเปลยนแปลงอยางมระบบการบรหารจดการทมการพฒนาตอเนองตลอดเวลาและเออตอการกาวไปสไทยแลนด 4.0

310

อภปรายผลการวจย ขอคนพบจากการวจยในครงนผวจยไดนำมาอภปรายเพอสรปคณลกษณะของผบรหาร

สถานศกษาขนพนฐานสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ดงน ภายใตคำนยามของงานวจยทวา ภาพอนาคตของคณลกษณะของผบรหารสถานศกษา

ขนพนฐานสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 หมายถง คณสมบตเฉพาะ ทจะทำใหผบรหารสถานศกษาทปฏบตหนาทในโรงเรยนทจดการศกษาระดบชนประถมศกษาปท 1 ถงชนมธยมศกษาปท 6 แสดงพฤตกรรมตาง ๆ ตามบทบาทหนาทในการบรหารจดการศกษา เพอความสอดคลองกบการบรหารการศกษาในยคไทยแลนด 4.0 ซงคณลกษณะเฉพาะมทงคณลกษณะ ทเปนคณลกษณะพนฐานผบรหารขนพนฐานทวไปแตยงคงมความสำคญจำเปนและคณลกษณะพเศษ ท มความแตกตางจากคณลกษณะของผ บรหารสถานศกษาข นพ นฐานท เคยมมากอน ดงนน จากผลการวจยครงน พบวา คณลกษณะของผบรหารสถานศกษาขนพนฐานสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 มทงหมด 91 คณลกษณะ คอ 1) คณลกษณะทสอดคลองกบเปาหมายดานความเทาเทยมและเสมอภาคของผเรยน 2) คณลกษณะทสอดคลองกบเปาหมาย ดานโอกาสในการเขารบการศกษา 3) คณลกษณะทสอดคลองกบเปาหมายดานคณภาพของระบบการศกษา 4) คณลกษณะทสอดคลองกบเปาหมายดานประสทธภาพ (efficiency) ของการบรหารจดการ 5) คณลกษณะท สอดคลองกบเปาหมายดานการบรหารจดการ (management) ท ม ประสทธภาพ 6) คณลกษณะทสอดคลองกบเปาหมายดานการเรยนรทสรางคณลกษณะทสอดคลองกบไทยแลนด 4.0 7) คณลกษณะทสอดคลองกบเปาหมายดานการเรยนรตลอดชวตและทกษะอาชพ 8) คณลกษณะทสอดคลองกบเปาหมายดานการศกษาทสรางองคความรและทกษะทสำคญจำเปนสำหรบศตวรรษท 21 9) คณลกษณะทสอดคลองกบเปาหมายดานการศกษาทตอบสนองการเปลยนแปลง ของคร 10) คณลกษณะทสอดคลองกบเปาหมายดานการศกษาทตอบสนองการเปลยนแปลงของโรงเรยน 11) คณลกษณะทสอดคลองกบเปาหมายดานกฎหมายทรองรบการจดการศกษาใหมอสระ และความรบผดชอบ การวจยพบวา 11 เปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ดานการศกษา นนทเปนเชนนเพราะการจดการศกษาในยคไทยแลนด 4.0 เปนไปเพอการเตรยมคนรนใหมทจะอยใน สงคมไทยแลนด 4.0 ไดอยางมคณภาพทงเรองสวนตว เรองงาน และเรองสวนรวม อกทงตองสอดคลอง กบความตองการของคนรนใหม การศกษาตองสรางคณลกษณะภาวะผนำ การปรบตว การชนำตนเอง ตรวจสอบการเรยนรของตนเอง ใหเกยรตผอนเคารพการตดสนใจ มความซอสตย มจตสำนกคำนงถง สวนรวมเสมอ ผบรหารสถานศกษาขนพนฐานแหลงบมเพาะเมลดพนธความดงามความเกง ความสขทสมบรณพรอมไปสสงคมทเปลยนไปอยางมคณภาพจงตองมคณลกษณะทหลากหลาย ซงคณลกษณะ เหลานมความสำคญยงในยคมการปรบเปลยน ทงกระบวนทศน กระบวนการ และผลลพธ จะเหนวาคณลกษณะหลายประเดนนนมความคลายคลงกบคณลกษณะพนฐานทดของผบรหารสถานศกษา

311

ขนพนฐานทมมานาน เชน คณธรรม จรยธรรมหรอหลกการความดงามตามศาสนาหรอลทธทนบถอ แตแสดงใหเหนวาเปนคณลกษณะทสำคญยงทมมานานแมหลายสงบนโลกใบน เปลยนไป ในขณะทม คณลกษณะใหม ๆ บางประการทเกดขนเพอรองรบการเปลยนแปลงของสภาวการณ และสอดคลองกบเปาหมายนโยบายไทยแลนด 4.0 ดานการศกษานนเปนไปตามเปาหมายของการศกษา ในระยะ 15 ป ขางหนาตามแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2560 - 2574 ซงมสาระสำคญสำหรบบรรลเปาหมายของการพฒนาการศกษาใน 5 ประการ คอ การเขาถง ความเทาเทยม คณภาพ ประสทธภาพ และตอบโจทยบรบททเปลยนแปลง และคณลกษณะบางประเดนกสอดคลองกบเปาหมายการพฒนา ทย งยนของโลก (Sustainable Development Goals: SDGs) โดยเฉพาะเปาหมายดานการสรางหลกประกนใหการศกษามคณภาพอยางเทาเทยมและครอบคลมและสงเสรมโอกาสในการเรยนรตลอดชวตสำหรบทกคนองคประกอบแตละประเดนคณลกษณะ อภปรายผลไดดงน

1. ประเดนคณลกษณะของผ บรหารสถานศกษาข นพ นฐานสอดคลองกบเปาหมาย การศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ดานความเทาเทยมและเสมอภาคของผเรยน พบวาแนวทาง การปฏบตตามทศนะของผทรงคณวฒทมความเหนสอดคลอง ประเดนนมคณลกษณะ 8 คณลกษณะ ซงสอดคลองกบแนวคดของชยยนต เพาพาน ทกลาววาผบรหารตองสรางหลกการทงเชงบวก เชงรก และวธการ ดแลเอาใจใสตองใหเวลา ใหความสำคญ นอกจากนยงสอดคลองกบแนวคดของเจรญ ภวจตร กลาววา ผบรหารตองมความซอสตยและคณธรรมสง รกและเอาใจใสตอนกเรยนอยางแทจรง เมอพจารณาแลวพบวาลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 1) ผบรหารทยดมนในการทำเพอผอน เสยสละตอสวนรวมมความตงใจจรง ในการทำเพอผอนโดยไมหวงผลตอบแทน ซงสอดคลองกบแนวคดของ กตตมา ดปรดลก ซงไดสรป ลกษณะทดและจำเปนของผบรหารสถานศกษา ในหนงสอเร องความรเบองตนเกยวกบปรชญาการศกษา นอกจากนนยงสอดคลองกบฟาโย (Fayo) กลาววาหลกการบรหารทมประสทธภาพตองม ความเสยสละผลประโยชน สวนตวเพอผลประโยชนขององคการ 2) ผบรหารทมความสามารถ ดานการบรหารทใชศกยภาพความแตกตางกนมาทำงานรวมกนเพอใหเกดงานทมประสทธภาพและ ประสทธผลดวยกจกรรมคนสามวยสอดคลองกบแนวคดของมงสรรพ ขาวสะอาดทวาผบรหารตองคำนงถงความแตกตางระหวางบคคลตามความถนด และสอดคลองกบผลการวจยของทวศกด จนดานรกษ ทวา ผบรหารตองสามารถทำงานกบทมงานทมความแตกตางหลากหลายไดด นอกจากนน ยงสอดคลองกบแนวคดของนราวทย นาควเวกทวาผบรหารตองเขาใจในความตางของคนและศรทธา ในคณคาความแตกตางของแตละคน 3) ผบรหารทมความซอตรงในการบรหารสถานศกษาทำใหเกดความเชอมนศรทธาสอดคลองกบแนวคดของกตมา ปรดดลกทวาผบรหารตองมความซอสตยสจรต สอดคลองกบแนวคดของมงสรรพ ขาวสะอาด ทวาผบรหารตองมความขยนหมนเพยร ซอสตย สจรต นอกจากนยงสอดคลองกบแนวคดของวโรจน สารรตนะทวาผบรหารตองซอสตย 4) ผบรหารทดแล

312

เอาใจใส ใหเวลา ใกลชดใหความสำคญและเหนคณคาของผเกยวของทกฝาย โดยการสรางและสานตอสมพนธภาพทด สอดคลองกบแนวคดของสมหมาย อำดอนกลอย ทกลาววาผบรหารตองเอาใจใส ตอนกเรยน นอกจากนยงสอดคลองกบชยยนต เพาพาน ทกลาววาผ บรหารตองสรางหลกการ ทงเชงบวก เชงรกและวธการ ดแลเอาใจใสตองใหเวลา ใหความสำคญ สอดคลองกบแนวคดของเจรญ ภวจตร กลาววาผบรหารตองมความซอสตยและคณธรรมสง รกและเอาใจใสตอนกเรยนอยางแทจรง นอกจากนนยงสอดคลองกบแนวคดอกหลายคนเชน ของวรนทร ววงศ แอนเดรย ดกสน (Andrea J. Dixon) เจอร ล (Gerald Aungus) และ จอร ด ค วร ส (George Couros) และม ลน ธ วอลแลค (The Wallace Foundation) 5) ผบรหารทมองวกฤตใหเปนโอกาส บรหารบนความจำกดไดอยางมประสทธภาพ 6) ผบรหารทเปนนกประชาสมพนธเปนชองทางในการตดตอ สอสาร สรางความเขาใจ ทำใหเกดภาพลกษณทดกบสงคมและสรางความเขมแขงในการบรหารจดการแบบมสวนรวมใหกบโรงเรยน สอดคลองกบขอคนพบของของชยยนต เพาพาน ทวาผบรหารตองเปนนกประชาสมพนธ นอกจากนยงสอดคลองกบขอคนพบของสกญญา รอดระกำ ทวาผบรหารตองใหความสำคญกบ การประชาสมพนธ 7) ผบรหารทปลกฝงภาวะผนำใหกบบคคลอน โดยเฉพาะครในโรงเรยนถอวา ทรพยากรสำคญในการบรหาร การสรางใหครเปนผนำทางวชาการอนจะสงผลใหโรงเรยนมการพฒนาไปสคณภาพและมมาตรฐานทางการศกษา สอดคลองกบแนวคดของสมหมาย อำดอนกลอย ทกลาววา ผบรหารตองพฒนาคนอนใหเปนผนำซงมองคประกอบของภาวะผนำทางการศกษา นอกจากน ยงสอดคลองกบแนวคดของมลนธวอลแลค (The Wallace Foundation)ทกลาววาผบรหารตอง ปลกฝงภาวะผนำใหกบบคคลอน 8) ผบรหารทเขาใจดานความแตกตางทางวฒนธรรม ทตางกระบวน ทศน สอดคลองกบแนวคดของวรวจน สวคนธ ทกลาววาผบรหารทำงานไดหลากหลายในวฒนธรรม ทแตกตางกน

กลาวโดยสรป ความเทาเทยมและความเสมอภาคของผ เรยนน นมความสำคญ แสดงใหเหนถงคณภาพของระบบการศกษา ผบรหารตองใหความใสใจดงนนคณลกษณะทสอดคลอง กบเปาหมายนโยบายไทยแลนด 4.0 ดานความเทาเทยมและเสมอภาคของผเรยนมความสำคญ ทผบรหารสถานศกษาควรตองมแตระดบความลกซงอาจจะตองดตามความเหมาะสม เชน ความใกลชด ระหวางผบรหารสถานศกษาควรมระดบความสมพนธทมความเหมาะสม การใหความสำคญกบ ทกฝายตองมขอบเขตมความเปนเหตเปนผล ในแตละเรองและแตละบคคล

2. คณลกษณะของผบรหารสถานศกษาขนพนฐานสอดคลองกบเปาหมายการศกษา ของนโยบายไทยแลนด 4.0 ดานโอกาสในการเขารบการศกษา ประกอบดวยคณลกษณะจำนวน 8 คณลกษณะ สอดคลองกบแนวคดของถวล มาตรเลยม ทกลาววาผบรหารสขมรอบคอบกบปญหา ทย งยากซบซอน สอดคลองกบแนวคดของกตมา ปรดดลก ทกลาววาผ บรหารมพรหมวหาร 4 นอกจากนนยงสอดคลองกบแนวคดของ สมชาย เทพแสง ทกลาววาผบรหารมออาชพตองมลกษณะ

313

เปนพอแมผ ปกครองตองมพรหมวหารธรรมวางตวเปนกลาง มคณลกษณะทมรายละเอยดดงน 1) ผบรหารทใจเยน สขม รอบคอบ มเหตผล สอดคลองกบแนวคดของถวล มาตรเลยม ทกลาววา ผบรหารสขมรอบคอบกบปญหาทย งยากซบซอน และสอดคลองกบแนวคดของสมชาย เทพแสง ทกลาววาผ บรหารมอารมณขน สขมรอบคอบ นอกจากนยงสอดคลองกบขอคนพบของศศรดา แพงไทย ทกลาววาผบรหารตองมอารมณขน สขมรอบคอบ 2) ผบรหารทบรหารการศกษาตามหลก พรมวหาร สอดคลองกบแนวคดของกตมา ปรดดลก ทกลาววาผบรหารมพรหมวหาร 4 นอกจากนน ยงสอดคลองกบแนวคดของ สมชาย เทพแสง ทกลาววาผบรหารมออาชพตองมลกษณะเปนพอแม ผปกครองตองมพรหมวหารธรรมวางตวเปนกลาง 3) ผบรหารทมความเชอมนทจะทมเททำงานหนกเพอพชตเปาหมายของโรงเรยน สอดคลองกบแนวคดของชยยนต เพาพาน และสำนกงานคณะกรรมการ การศกษาแหงชาต สอดคลองกบแนวคดของ แมซน (Maxine) ทกลาววาผบรหารตองแสดงความมงมน และความทมเท นอกจากนยงสอดคลองกบแนวคดสำนกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต ทกลาววา ผบรหารตองมความใฝใจในการงาน นอกจากนนยงสอดคลองกบขอคนพบของ กฤษณะ บหลน ทพบวา ผบรหารตองมคณลกษณะทมเทใหงานสำเรจตามเปาหมายอยางสดความสามารถ 4) ผบรหาร ทจดการ คนหา ประเมนและใชเทคโนโลยสารสนเทศอยางมประสทธภาพสามารถเขาถงขอมลไดทกท ทกเวลา สอดคลองกบแนวคดของเอกชย กสขพนธ ทวาการใชเทคโนโลยการสอสารทไมมขอบเขตหรอขอจำกดในเรองเวลาหรอสถานท ทำใหสามารถเขาถง รบร เรยนรไดทกทและทกเวลา สอดคลอง กบการศกษาของเผชญ กจระการและคณะทพบวาผบรหารประยกตใชเทคโนโลยสมยใหมเปนเครองมอกระตนการเรยนร และผลการวจยสำนกงานเลขาธการสภาการศกษาทกลาววาผบรหารสามารถใช เทคโนโลยมาสนบสนนการเรยนร สอดคลองกบแนวคดของทศพร ศรสมพนธ ทวาผบรหารมคณลกษณะ ใชเทคโนโลยมาบรหารจดการสาธารณะทตรงกบความตองการประชาชน นอกจากนยงสอดคลองกบแนวคดของทวศกด จนดานรกษ ทกลาววาผบรหารใชเทคโนโลยชวยเตรยมบทเรยน 5) ผบรหารทให ความสำคญ ขบเคลอนใหเกดความเปลยนแปลงในโรงเรยนทงวธการ กระบวนการและเครองมอ ในการเรยนร ใชเทคโนโลยในการจดการเรยนการสอนสอดคลองกบแนวคดของสกญญา รอดระกำ ทวาผบรหารตองสรางการเปลยนแปลง (Change Intervention) ดวยการวางแผนปฏบตการในการ ปรบแตงสงตาง ๆ ใหแตกตางจากเดม สอดคลองกบขอคนพบของซารา แอนเนทกลาววาผบรหารทม ความรและทกษะในการโตตอบการเปลยนแปลงทหลากหลายและงานทซบซอนในการจดการมนษย นอกจากนนยงสอดคลองกบสอดคลองกบแนวคดของทองคน และทรอย แดนทวาวฒนธรรมองคกร ของโรงเรยนและการเปลยนแปลงและบทบาทหลกของครใหญในการเปนผนำ 6) ผบรหารทมใจรก (ฉนทะ) ชอบในงานการบรหารโรงเรยนและภมใจกบงานททำ สอดคลองกบผลการวจยของสมถวล ชทรพย ท วามผ บรหารมทศนคตวาการมใจรกในงานและการมความร ทำใหทกอยางสามารถ แกปญหาได และสอดคลองกบแนวคดของไกรยส ภทราวาท ทวามใจรกบรการ 7) ผบรหารทบรหาร

314

โรงเรยนบนหลกธรรมาภบาลสอดคลองกบผลการศกษาของสมพงค จนา ทกลาววาองคประกอบภาวะ ผนำและพฤตกรรมการบรหารตามหลกธรรมาภบาลของผบรหารโรงเรยนประถมศกษา ในเขตจงหวด ภาคใตตอนบนสอดคลองกบแนวคดของสวฒนา ตงสวสด ทกลาววาการบรหารตามหลกธรรมาภบาล 8) ผบรหารทยดหลกการบรหารจดการศกษาในโรงเรยนทหลากหลายเพอใหเกดความยงยนสอดคลอง กบกฤษฎาภรณ รจสำรงกล ทวาขบเคลอนองคการใหอยรอดสการเตบโตทม นคง มงคง ยงยน สอดคลองกบสำนกงานเลขาธการสภาการศกษาทวา ระบบการศกษาทมคณภาพและประสทธภาพ สามารถเปนกลไกในการพฒนาศกยภาพและขดความสามารถของทนมนษย (Productivity) ทตอบสนอง ความตองการของตลาดแรงงานและการพฒนาประเทศ เพอใหประเทศสามารถกาวขามกบดกของประเทศทมรายไดปานกลางไปสประเทศทพฒนาแลวอยางยงยน นอกจากนยงสอดคลองกบขอคนพบของกองบรหารงานวจยและประกนคณภาพการศกษาทวาการพฒนาสงคมจงตองมงพฒนาโดยเนนเรองคณภาพและความยงยน

กลาวโดยสรป การเขาถงโอกาสในการรบการศกษาเปนสงสำคญทผบรหารตองทำให เกดขนปญหาหนงทพบมากในปจจบนคอการออกกลางคนอนสงผลใหการเขารบการศกษาโดยภาพรวมอยในระดบทไมสงเทาทควร มคนกลมหนงทไดรบการศกษานอยมคณภาพชวตทแตกตางจาก ภาพรวมสงผลตอคณภาพชวต ดงนนผบรหารทมคณลกษณะสงเสรมใหเกดการเขาถงโอกาสรบการศกษามความสำคญ การบรหารการศกษาตามหลกการทางศาสนาตามทผบรหารสถานศกษา นบถอนนเปนคณลกษณะสงสำคญ รวมถงการมใจกวางยอมรบและเขาในหลกการตามศาสนา ทแตกตางกนของผเกยวของกบการศกษา

3. คณลกษณะของผบรหารสถานศกษาขนพนฐานสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของ นโยบายไทยแลนด 4.0 ดานคณภาพของระบบการศกษา ประกอบดวยคณลกษณะจำนวน 9 คณลกษณะ สอดคลองกบสำนกงานเลขาธการสภาการศกษาทวา ระบบการศกษาทมคณภาพและประสทธภาพ สามารถเปนกลไกในการพฒนาศกยภาพและขดความสามารถของทนมนษย (Productivity) ทตอบสนอง ความตองการของตลาดแรงงานและการพฒนาประเทศ เพอใหประเทศสามารถกาวขามกบดกของ ประเทศทมรายไดปานกลางไปสประเทศทพฒนาแลวอยางยงยน นอกจากนนสอดคลองกบแนวคดของชยยนต เพาพาน ทวาผบรหารมบทบาทในการสรางบรรยากาศและวฒนธรรมการเรยนร บทบาท ในการสรางบรรยากาศและวฒนธรรมการเรยนร คอผ บรหารท มคณลกษณะรายละเอยดดงน 1) ผบรหารทกระตนบคลากรในโรงเรยนใหมการพฒนาและคดคนนวตกรรมการสอนอยางตอเน องสอดคลองกบขอคนพบของบรญชย จงกลน ทวาผบรหารตองกระตนใหผนอยมความภมใจในงานของตน สอดคลองกบขอคนพบของสมหมาย อำดอนกลอยทวาผบรหารตองกระตนใหครปรบเปลยน พฤตกรรมการเรยนการสอนใหสอดคลองกบความเปลยนแปลง สอดคลองกบผลการศกษาของ กฤษฎาภรณ รจสำรงกลทวาผนำเปนพลงกระตนจงใจการทำงาน รวมกนสความสำเรจแบบสมดล

315

2) ผบรหารทใฝร เรยนรอยางตอเนอง ใชคำถามปลายเปดแบบโคช เปดใจรบฟงผทมสวนเกยวของ เพอใหไดขอมลใหม ๆ สอดคลองกบสำนกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาตทกลาววาผนำจะเปนโคชและเปนทปรกษาของผตามแตละคนเพอการพฒนาผตามไปสผลสมฤทธทสงกวาเดมยง ๆ ขนไป และสอดคลองกบแนวคดของ นราวทย นาควเวก ทกลาววาผบรหารตองฝกฝนคนเปนและโคชคนได 3) ผบรหารทสรางบรรยากาศองคกรทสงเสรมความคดสรางสรรค การใชเทคโนโลยและนำไปสการสรางนวตกรรม สอดคลองกบขอคนพบของถวล มาตรเลยม ทวาผบรหารสรางบรรยากาศการเรยนร มภาวะผ นำทางการศกษา ลดงานประจำลง และสอดคลองกบแนวคดของมลนธ วอลแลค (The Wallace Foundation) ทวาสรางบรรยากาศทอบอนเพอการศกษา นอกจากนนสอดคลองกบ แนวคดของชยยนต เพาพาน ทวาผบรหารมบทบาทในการสรางบรรยากาศและวฒนธรรมการเรยนร บทบาทในการสรางบรรยากาศและวฒนธรรมการเรยนร 4) ผบรหารทปฏบตตนเปนตวแบบทด ทงในดานการใชชวต การทำงาน การใชเทคโนโลยเชงสรางสรรค ทำใหเกดความนาเคารพ นบถอและศรทธา สอดคลองกบขอคนพบของชยยนต เพาพานท วาเปนตวแบบทด ( good model) และสอดคลองกบขอคนพบของสมหมาย อำดอนกลอย ทวาผบรหารตองสรางตวแบบการปฏบตงานทด มการชนชมในความสำเรจและกาวหนาของนกเรยนและบคลากร 5) ผบรหารทสรางระบบททำใหครและบคลากรทกคนสามารถเขาถงขอมลขององคกรไดอยางถกตองทนสมยอยเสมอ สอดคลองกบแนวคดของกระทรวงศกษาธการและงานวจยของมเชล (Michael Poh) 6) ผบรหารทเปนทปรกษา พเลยงใหคำแนะนำ กบครไดทกเรอง ทงการเรยนรและงานสนบสนนของโรงเรยนไดอยางชดเจน สอดคลองกบแนวคดของสำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน 7) ผบรหารทสรางเครอขาย ความสมพนธเพอแกปญหา การเรยนร รวมกนอยางมกระบวนการและนำหลกการ PLC มาใชในการ บรหารจดการเพอสมฤทธผลของนกเรยน สอดคลองกบขอคนพบเจรญ ภวจตร สมหมาย อำดอนกลอย และชยวฒ วรพนธ 8) ผบรหารทเขาใจ เขาถงและพฒนาตามแนวทางศาสตรพระราชา ซงเปนคณลกษณะ ผบรหารทสอดคลองกบแนวทางของคนไทยทไดรบมาจากพระบาทสมเดจพระเจาอยหว 9) ผบรหารทมความพรอมทจะปฏบตงานตลอดเวลา ไมแยกเวลางานออกจากเวลาสวนตว บรหารไดทกททกเวลา สอดคลองกบสมหมาย อำดอนกลอยการด เลยวไพโรจน ศศรดา แพงไทยและสกญญา รอดระกำ

กลาวโดยสรปการบรหารการศกษาตามหลกการทางศาสนาตามทผบรหารสถานศกษานบถอนนเปนคณลกษณะสงสำคญ รวมถงการมใจกวางยอมรบและเขาในหลกการตามศาสนา ทแตกตางกนของผเกยวของกบการศกษาทกฝาย

4. คณลกษณะของผบรหารสถานศกษาขนพนฐานสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของ นโยบายไทยแลนด 4.0 ดานประสทธภาพ (efficiency) ของการบรหารจดการ ประกอบดวยคณลกษณะ จำนวน 8 คณลกษณะ สอดคลองกบขอคนพบของสมหมาย อำดอนกลอย ทวาผบรหารควรสรางสรรค ระบบและเงอนไขการทำงานทจะชวยใหบคลากรสามารถทำงานและผเรยนสามารถเรยนรไดอยางม

316

ประสทธภาพ สอดคลองกบแนวคดของสำนกงานเลขาธการสภาการศกษาทกลาววาผ บรหารม ยทธศาสตรการพฒนาระบบขอมลสารสนเทศและเทคโนโลยดจทล วชาการ ดงนนผบรหารจงมคณลกษณะทมรายละเอยดดงน 1) ผบรหารทมความสามารถดานการวเทศสมพนธหรอการเจรจากบ ตางประเทศเพอใหเกดการบรหารโดยการใชทรพยากรรวมกน เชน นกเรยนแลกเปลยนและครอาสา สอดคลองกบแนวคดของคอตเตอร (Kotter) ทกลาววาสามารถสรางสมพนธภาพใหเขมแขงพอทจะ สบคนขอมลไดจากหนวยงานอน ธรกจอ น ๆ หรอฝายอนในองคกรเดยวกน และสอดคลองกบ ขอคนพบของสมหมาย อำดอนกลอย ทวาผบรหารควรสรางสรรคระบบและเงอนไขการทำงานทจะ ชวยใหบคลากรสามารถทำงานและผเรยนสามารถเรยนรไดอยางมประสทธภาพ เชน การวางแผนงานการบรหารจดการทรพยากร การดำเนนการตามโครงการตาง ๆ ของสถานศกษา การตดตามผล การเรยนของนกเรยน การประเมนผล การรวบรวมขอมล การวเคราะหขอมล และการเอาใจใสตอนกเรยน 2) ผบรหารทมความสามารถในการคดสงเคราะหขอมลสารสนเทศทมอยจำนวนมากแลว นำมาใช บรหารจดการโรงเรยนอยางมประสทธภาพ เนองจากขอมลในโลกยคไทยแลนด 4.0 เกดขนมากมายตลอดเวลา ดงนน ผบรหารตองมความสามารถในการคดเลอกและสรางองคความรจากขอมลมากมายมาสการใชประโยชนไดอยางมประสทธภาพ สอดคลองกบแนวคดของวจารณ พานช ทกลาววา การทำงานเรยนรรวมกนในหมเพอนรวมงานมการเกบบทเรยนจากการทำงาน วเคราะห สงเคราะห และแนวคดของสถาบนพฒนาผบรหารการศกษา ทกลาววาผบรหารจดระบบและใชระบบสารสนเทศและการสอสาร สอดคลองกบแนวคดของสำนกงานปฏรปการศกษาทกลาววาผบรหารตองมความร และบรหารโดยใชระบบสารสนเทศททนสมย สอดคลองกบแนวคดของเจรญ ภวจตร ทกลาววา ผบรหารมศกยภาพในการจดตงเครอขายและการวางแผนพฒนาครอยางเปนระบบภายใตโครงขาย สอดคลองกบแนวคดของ กรอสแมน (Grossman) ทกลาววาผบรหารมบทบาทในการบรหารสารสนเทศ การรวบรวมขอมล และกลยทธการวเคราะหขอมล สอดคลองกบแนวคดของสมหมาย อำดอนกลอย ทวาผบรหารจงมการใชขอมลและสารสนเทศเพอใชในการกำหนดยทธศาสตรและการนำยทธศาสตรไปสการปฏบต สอดคลองกบแนวคดของ มลนธวอลแลค (The Wallace Foundation) ทกลาววา ผบรหารตองนำขอมลมาใชประโยชนตอการพฒนาสารสนเทศเพอการบรหารและกระบวนการ การบรหารเทคโนโลยสารสนเทศ สอดคลองกบแนวคดของสำนกงานเลขาธการสภาการศกษาทกลาววา ผบรหารมยทธศาสตรการพฒนาระบบขอมลสารสนเทศและเทคโนโลยดจทล สอดคลองกบแนวคด ของดสต อบลเลศ ทกลาววาผบรหารตองมทกษะทจำเปนในอนาคตทงดานวชาการ ภาษา คอมพวเตอร และเทคโนโลยสารสนเทศ และสามารถเปน “smart teacher”ทสอดคลองกบแนวทางการพฒนาประเทศภายใตนโยบาย Thailand 4.0 นอกจากนยงสอดคลองกบแนวคดของศกดไทย สรกจบวร ทวาผบรหารมความพรอมทางดานขอมลสารสนเทศ 3) ผบรหารทสรางคานยมองคกรทด มความพอเพยงเหนคณคาความเปนไทย มวนยและมความรบผดชอบแบบสากลสอดคลองกบแนวคดของ

317

สมถวล ชทรพย ทกลาววายดหลกเศรษฐกจพอเพยงในการทำงาน สอดคลองกบสมชย จตส ชน ทกลาววาใชปรชญาเศรษฐกจพอเพยงเขามาประยกตใช นอกจากนยงสอดคลองกบแนวคดของ สมถวล ชทรพย ทกลาววายดหลกเศรษฐกจพอเพยงในการทำงาน 4) ผบรหารทบรหารจดการกบคน ขอมลและกระบวนการผบรหารทมประสทธผลตองใหความสำคญกบคร บคลากรและผเรยน รวมทง การนำขอมลมาใชประโยชนในการพฒนาสารสนเทศเพอการบรหารและกระบวนการการบรหาร ในโรงเรยนสอดคลองกบขอคนพบของมลนธวอลแลค (The Wallace Foundation) ทกลาววาผบรหาร ทมประสทธผลตองใหความสำคญกบคร บคลากรและผเรยน 5) ผบรหารทสรางเครอขายทงหนวยงาน ภาครฐและเอกชนอนจะเปนประโยชนทงการแลกเปลยนเรยนร ขอมลองคความรและทรพยากรตาง ๆ สอดคลองกบแนวคดของสถาบนพฒนาผบรหารการศกษา ทกลาววาผบรหารตองเปนผนำดาน การจดระบบเครอขายเพอพฒนาคณภาพการศกษา สอดคลองกบแนวคดของเจรญ ภวจตร ทกลาววา มศกยภาพในการจดตงเครอขายและการวางแผนพฒนาครอยางเปนระบบภายใตโครงขาย เทคโนโลยสารสนเทศ และมศกยภาพในการจดตงเครอขายและการวางแผนพฒนาครอยางเปนระบบภายใต โครงขายเทคโนโลยสารสนเทศ สอดคลองกบแนวคดของ ชยวฒ วรพนธ ทกลาววาคณลกษณะภาวะผนำการสรางเครอขาย นอกจากนยงสอดคลองกบแนวคดของ สมหมาย อำดอนกลอยทกลาววา ผบรหารควรตองมการสรางเครอขายการเรยนรทงภายในและภายนอก 6) ผบรหารทสรางความรวมมอ ทางวชาการโดยทำความตกลงรวมมอในการแลกเปลยนครและนกเรยนทำใหเกดคณภาพเชงวชาการ สอดคลองกบแนวคดของรง แกวแดง ทกลาววามความเปนผนำทางวชาการทเขมแขง สอดคลองกบ แนวคดของสมหวง พธยานวฒน ทกลาววาผบรหารมคณลกษณะความสามารถทางวชาการ สอดคลอง กบผลการศกษาของอรณ รกธรรม ทวาผบรหารตองมคณลกษณะดานความรทางวชาการ สอดคลอง กบผลการศกษาของสพล วงสนธทกลาววาผบรหารตองสรางผลงานทางวชาการ สอดคลองกบขอคนพบ ของสมถวล ชทรพย ทวามความเปนผนำทางวชาการ สอดคลองกบขอคนพบของสมหมาย อำดอนกลอย ทวาบทบาทในการเปนผนำในดานวชาการนอกจากนยงสอดคลองกบขอคนพบของจกรพรรด วะทา ทวาผบรหารทมความสำเรจทางดานวชาการ 7) ผบรหารทมความรความสามารถทางการบรหาร การเงนงบประมาณ การใชเทคโนโลยสมยใหม ๆ มาใชในการดำเนนการใหมความถกตอง สะดวกและคมคา รวดเรว จดเกบขอมลไดจำนวนมาก สอดคลองกบแนวคดของสำนกงานปฏรปการศกษา ซงได กำหนดคณลกษณะ บทบาทของผบรหารสถานศกษามความรระบบงบประมาณ สอดคลองกบแนวคดของเอกชย กสขพนธทกลาววาผบรหารตองมความสามารถดานการบรหารงบประมาณการเงน สอดคลองอกบแนวคดของอานนท ศกดวรวชญทกลาววาผบรหารตองมความแตกฉานดานการเงน (financial literacy) ซง OECD ไดนยามวาคอความรและความเขาใจแนวความคดทเกยวกบการเงน ความเสยงทางการเงน และยงสอดคลองกบแนวคดของเบลนดา ซานเชส วลลกส ทวาผบรหารตองมการวางแผนบรณาการระบบงบประมาณและการตดตาม (IPBMS)อกดวย 8) ผบรหารทมความเปน

318

อสระในการบรหารจดการทงดานนโยบายและแนวทางในการปฏบตงานในสถานศกษาสอดคลองกบ แนวคดของอานนท ศกดวรวชญทวาผบรหารมความตองการเปนอสระในตวเอง สอดคลองกบขอคนพบของเจรญ ภวจตร ทวาผบรหารตองมความเปนอสระในการบรหาร สำนกนายกรฐมนตร สอดคลองกบแนวคดของเผชญ กจระการและคณะ ทวาผบรหารนยมทจะทำงานแบบอสระมากกวา นอกจากนยงสอดคลองกบแนวคดของสำนกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต ทกลาววาโรงเรยนจะมอสระในการแสวงหาความเปนเลศโดยตงอยบนพนฐานของการจดการดวยตนเองอกดวย

กลาวโดยสรป ผ บรหารสถานศกษาข นพ นฐานควรจะมคณลกษณะดานการใชสารสนเทศในทางบรหารใหไดประสทธภาพมากกวาการจดการกบขอมล ซงปจจบนขอมลจำนวนมากทมสวนเกยวของกบการบรหารจดการงาน

5. คณลกษณะของผบรหารสถานศกษาขนพนฐานสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ดานการบรหารจดการ (management) ทมประสทธภาพ ประกอบดวย คณลกษณะจำนวน 9 คณลกษณะ สอดคลองกบแนวคดของชยยนต เพาพาน ทกลาววาผบรหาร สถานศกษาทมประสทธผลในศตวรรษท 21 ควรมคณลกษณะมความสามารถในการสรางแรงบนดาลใจ (ability to inspire) ผบรหารควรสรางความกระตอรอรนและความคดเชงบวกตอบคลากรในการรวมกนกำหนดทศทางในอนาคต สงทงหมดนตองเนนใหเกดขนใน ขณะทยงดำรงตำแหนงผบรหาร คอผบรหารทมคณลกษณะทมรายละเอยดดงน 1) ผบรหารทจดการขอมลสารสนเทศ รปแบบระบบฐานขอมลกลาง เพอลดขนตอนความซำซอนและรวดเรวในการจดเกบและใชขอมลสอดคลองกบแนวคดของสถาบนพฒนาผบรหารการศกษาทกลาววาผบรหารตองจดระบบ ใชระบบสารสนเทศและ การสอสาร สอดคลองกบแนวคดของศกดไทย สรกจบวรทกลาววามความพรอมทางดานขอมลสารสนเทศ สอดคลองกบแนวคดของอรณ รกธรรมทกลาววาการจดระบบขอมลสารสนเทศใหถกตอง สอดคลองกบแนวคดของสำนกงานปฏรปการศกษาทกลาววาผบรหารตองมความร และบรหารโดยใช ระบบสารสนเทศททนสมย และสอดคลองกบแนวคดของวโรจน สารรตนะทกลาววาผบรหารมความร และบรหารโดยใชระบบสารสนเทศททนสมย นอกจากนนสอดคลองกบแนวคดของกรอสแมน (Grossman) ทกลาววาผบรหารมบทบาทในการบรหารสารสนเทศ การรวบรวมขอมล และกลยทธการวเคราะหขอมลอกดวย 2) ผบรหารทมมนษยสมพนธ สภาพ และออนนอมถอมตนมสมมาคารวะ การร จกบคคลในชมชนสอดคลองกบแนวคดของ สำนกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต บญม เณรยอด, ศรพงษ ศรชยรมยรตน, สำนกงานปฏรปการศกษา, สมถวล ชทรพย, สวฒนา ตงสวสด, ลธาน (Luthans) และทวศกด จนดานรกษ ทกลาววาผบรหารตองมมนษยสมพนธทด และสอดคลองกบขอคนพบของสารศา เจนเขวา และเสวยน เจนเขวา ทวาดานการปฏสมพนธกบ บคคลอน นกบรหารตองมมนษยสมพนธทด สอดคลองกบแนวคดของ กตมา ปรดดลกทวาผบรหาร มมนษยสมพนธทด วางตวด การประพฤตปฏบตทประทบใจแกผเกยวของ นอกจากนยงสอดคลองกบ

319

แนวคดของสำนกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอนทวานสสยสมปนโน หมายถง พงพาอาศย คนอนได ตรงกบคำวา human relation Skill คอความชำนาญดานมนษยสมพนธ 3) ผบรหารทมความเปนผนำ กลาหาญในเชงคณธรรมจรยธรรมยนหยดบนความถกตองเพอการเปลยนแปลงรวดเรว ไปสส งทถกตองสอดคลองกบแนวคดของ เจรญ ภวจตรทกลาววาผบรหารตองมความเปนผนำ กลาหาญในเชงคณธรรมจรยธรรมเพอการเปลยนแปลง สอดคลองกบแนวคดของกตมา ปรดดลก ทกลาววาผบรหารตองมความกลาหาญ นอกจากนสอดคลองกบขอคนพบของบรญชย จงกลนทวา กลาหาญทงกายและใจ 4) ผบรหารทสรางแรงบนดาลใจดวยการจดสภาพแวดลอมขององคกรทเออ และสงเสรมการทำงานทมประสทธภาพสอดคลองกบขอคนพบของสมหมาย อำดอนกลอยทวาผบรหารตองแสดงความสนใจและสรางแรงบนดาลใจใหเกดกบบคลากร สอดคลองกบแนวคดของแบสและอโวลโล (Bass and Avolio) ทกลาววาผนำจะประพฤตในทางทจงใจ ใหเกดแรงบนดาลใจ กบผตาม สรางแรงจงใจภายใน ใหมความหมายและทาทายในเรองของงานของผตาม ผนำจะกระตน จตวญญาณของทมใหมชวตชวา สอดคลองกบแนวคดของสวทย เมษนทรย ทกลาววาคนไทยจะตอง ปรบเปล ยนตนเองใหมคณลกษณะการเรยนร เพ อสรางเสรมแรงบนดาลใจใหมชวตอย อยางมความหมาย สอดคลองกบแนวคดของชยยนต เพาพาน ทกลาววาผบรหารสถานศกษาทมประสทธผล ในศตวรรษท 21 ควรมคณลกษณะมความสามารถในการสรางแรงบนดาลใจ (ability to inspire) ผบรหารควรสรางความ กระตอรอรนและความคดเชงบวกตอบคลากรในการรวมกนกำหนดทศทาง ในอนาคต ส งท งหมดนตองเนนใหเกดข นใน ขณะทยงดำรงตำแหนงผ บรหาร และนอกจากน ยงสอดคลองกบแนวคดของวโรจน สารรตนะทวาผ บรหารตองสรางแรงบนดาลใจ นอกจ ากน ยงสอดคลองกบแนวคดของวกเตอร (Victor)ทกลาววาผนำจะตองใหการศกษาและสรางแรงบนดาลใจ ใหกบผตาม 5) ผบรหารทพฒนาตนเองใหสอดคลองกบสภาวการณทเปลยนแปลงไป ศกษาศาสตร สาขาตาง ๆ ในระดบทสงขนดวยวธการทหลากหลายเพอใหทนความรทเกดขนตลอดเวลาสอดคลองกบแนวคดของสงเวยน แสนสวสด ทกลาววาผบรหารยคใหมมลกษณะพฒนาตนเองตลอดเวลา สอดคลองกบแนวทางการพฒนาหลกสตรของสถาบนพฒนาขาราชการพลเรอนทกลาววาผบรหารสถานศกษามออาชพตองมคณลกษณะเปนผนำการพฒนาตนเองเชงบรหารในเรองการพฒนาตนเองเพอเปนผบรหารมออาชพ สอดคลองกบแนวคดของสเปรทเซอร, แมคคอล และ มาโอนย (Spreitzer, McCall and Mahoney) ทกลาววาผบรหารทมประสทธภาพควรมคณลกษณะดานพฤตกรรมการพฒนาตนเองอยเสมอ สอดคลองกบแนวคดของพรนพ พกกะพนธทวาผบรหารทดควรมลกษณะสามารถปรบตว (adaptability) จะตองพฒนาตนเองเพอใหสอดคลองกบเหตการณทเปล ยนแปลง อยเสมอการปรบตวของผนำนนหมายถงทงการปรบตนเองและการนำกลมไปในทศทางทมนคงได โดยสมำเสมอไมวาสงแวดลอมจะเปลยนแปลงหรอผลกดนไปในแนวทางใด สอดคลองกบแนวคดของนธนาถ สนธเดชะท วาผ นำจะตองมความสามารถในการพฒนาความร และการพฒนาต นเอง

320

สอดคลองกบแนวคดของอานนท ศกดวรวชญ ทกลาววาผบรหารตองมคณลกษณะคดสรางสรรค สามารถสรางและพฒนาตนเองใหมความแตกตางและโดดเดนเหลานนไดกอนการเรมตนทำธรกจ สอดคลองกบแนวคดของสมหมาย อำดอนกลอยทกลาววาผบรหารสถานศกษาเปนผเ รยนรและพฒนาตนเองอยเสมอ สอดคลองกบผลการศกษาของสดารตน วงทนและชนสรา แกวสวรรค ทวา การเตรยมความพรอมเพอเขาสประเทศไทย 4.0 ตองพฒนาตนเองดานกระบวนการความคดอยางเปนระบบ และการเรยนร นอกหองเรยน การพฒนาดานสารสนเทศและเทคโนโลย นอกจากน ยงสอดคลองกบผลการศกษาของชนสรา แกวสวรรคและปยณฐ วงศเครอศร ทพบวาผนำตองพฒนาตนเองสความเปนมออาชพ 6) ผบรหารทมความสามารถในการใชความร ทกษะสามารถสรางและเขาถงการใชคอมพวเตอร อนเทอรเนต โปรแกรม และสอดจทล ซงขอมลมมากมายผบรหารตองม ความสามารถในการเขาถงขอมลและนำมาใชงานไดอยางคมคา สอดคลองกบผลการศกษาของธรวฒน แสงสวาง ทวาในการพฒนางานทง 4 ดาน ประกอบดวย ดานวชาการ ดานงบประมาณ ดานการบรหารงานบคคล และดานการบรหารทวไป ดงน ดานวชาการ ควรมการนำเทคโนโลย สารสนเทศมาชวยในการวางแผนงานวชาการและใชในการจดการเรยนการสอน ดานงบประมาณ ควรมการใชเทคโนโลยสารสนเทศในการจดทำแผนงบประมาณ และการดำเนนการทเกยวของกบงบประมาณ ดานการบรหารงานบคคล ดงน ควรมการนำเทคโนโลยสารสนเทศมาใชในการวางแผน อตรากำลง และเพอพฒนาบคลากรและดานการบรหารทวไป ควรวางระบบสารสนเทศเพอการ บรหารงานโรงเรยนใหเปนระบบ เหมาะสมและสมบรณ ควรจดหาเคร องมออปกรณทางดานเทคโนโลยสารสนเทศมความทนสมยและเพยงพอพรอมใชงาน สอดคลองกบผลการศกษาของ สกญญา รอดระกำ ทวาผบรหารตองทำความรจกกบการเปลยนแปลง เพราะการเปลยนแปลงทเกดขนมาจากการแขงขนทไรพรมแดน โลกกำลงอยในยคของเทคโนโลยและขาวสาร ความรเปนสงสำคญททำใหเกดความ ไดเปรยบในการแขงขน ดงนนเมอผบรหารเขาใจถงการเปล ยนแปลงแลวกจะ สามารถจดการกบการ เปลยนแปลงได โดยการเปลยนแปลงจะเกดขนอยตลอดเวลาและมผลกระทบหรอมปฏสมพนธกบองคกร นอกจากนยงสอดคลองกบแนวคดของเทรซ แอล ฟอรด ทวาผบรหารตอง ตความการรวมตวของเทคโนโลยเพอสนบสนนผลสมฤทธของนกเรยนอยางมประสทธภาพ 7) ผบรหาร ทมนใจและมความเชอมนในความสามารถของตนเอง มความเปนอสระและพงตนเอง ตงใจเดดเดยว สอดคลองกบแนวคดของ สอดคลองกบแนวคดของนกวชาการและผวจยหลายคน เชน บารนารด (Barnard), สตอกดลล (Stogdill), บาส (Bass), ยค (Yukl), สงเวยน แสนสวสด, สมหวง พธยานวฒน, พรนพ พกกะพนธ, อานนท ศกดวรวชญ, ชยยนต เพาพาน, สมหมาย อำดอนกลอย, จกรพรรด วะทา, สมถวล ชทรพย, และกฤษณะ บหลน ทกลาววาผนำทดตองตดสนใจถกตอง รวดเรว และการตดสนใจเปนลกษณะหนงของความเชอมนในตนเอง ถาผนำเชอมนในตนเองกจะตดสนใจไดด ซงแสดงใหเหนวา คณลกษณะความเชอมนในตนเองของผบรหารสถานศกษามความสำคญมาก แตความเชอมนนน

321

ควรอยบนพนฐานทถกตองชอบธรรม(ทวศกด จนดานรกษ) 8) ผบรหารทสงเสรมสนบสนนครใหเปน นกวชาการ สรางความเขมแขงทางวชาการ เขยนหนงสอ เอกสาร ตำราและบทความวชาการ สอดคลอง กบผลการศกษาของอรณ รกธรรม ทกลาววาสนบสนนใหบคลากรเกดความมงมนในการพฒนา ไดแก การสงเสรมใหบคลากรพฒนาตนเองและพฒนางาน การจดสวสดการ สงอำนวยความสะดวกและ ประโยชนตอบแทน สอดคลองกบแนวคดของวโรจน สารรตนะ ทกลาววาผบรหารตองสงเสรมสนบสนน ใหครและนกเรยนเปนผนำการเรยนร สอดคลองกบแนวคดของสมหมาย อำดอนกลอย ทกลาววา สงเสรมสนบสนนใหบคลากรมสวนรวมในการพฒนาวชาชพและกระตนใหมการผลตนวตกรรมเพอพฒนาการเรยนรของนกเรยน และสอดคลองกบขอคนพบของสมถวล ชทรพย ทวาผบรหารทดมคณลกษณะสนบสนนใหบคลากรประสบผลสำเรจในงานและพฒนาผรวมงานให สามารถพฒนา ตนเองไดเตมขดความสามารถของแตละคน นอกจากนยงสอดคลองกบขอคนพบของ สพล วงสนธ ทกลาววาคณลกษณะและบทบาททสำคญของการเปนนกผบรหารการศกษามออาชพตองสรางผลงานทางวชาการ เปนองคประกอบของการสรางนกบรหารการศกษากาวสมออาชพโดยมผลงานทางวชาการเปนเครองมอยนยนถงศกยภาพดงกลาว ผลงานสามารถจดกระทำไดหลายรปแบบ ทงดาน การวเคราะหงานวจย การเขยนและเรยบเรยงเอกสารทางวชาการ การเขยนบทความ ตำรา การเขยนงานวชาการ เอกสารตำราเรยนอาจจะไมคอยมมากนกในกลมครผสอนในระดบการศกษาขนพนฐานและจะพบไดในระดบอดมศกษา 9) ผบรหารทสงเสรมพฒนาศกยภาพครและบคลากรทางการศกษา ใหพฒนาตนเองไดทกททกเวลาดวยการเรยนรผานอปกรณเคลอนทตาง ๆ เพราะอปกรณโทรศพทมอถอ ในปจจบนมสมรรถนะในการทำงานไดหลายประการรวมถงการเรยนรผานระบบสามารถทำไดทกท ทกเวลาสอดคลองกบแนวคดของสมหวง พธยานวฒน ทกลาววาผบรหารตองมองโลกในแงด รจกใชคน ซงเกดจากการหมนประเมนบคคลตามความเปนจรงและมความเชอวาทกคนลวนเปนผท มศกยภาพพรอมใหโอกาสและสงเสรมสนบสนนทกวถทางเทาทจะเปนไปได นอกจากนยงสอดคลองกบ ผลการศกษาของเจรญ ภวจตรทกลาววาผบรหารตองมคณลกษณะมศกยภาพในการจดตงเครอขายและการวางแผนพฒนาครอยางเปนระบบภายใตโครงขาย เทคโนโลยสารสนเทศอกดวย

กลาวโดยสรปการสรางแรงบนดาลใจมความสำคญสำหรบองคกรทางการศกษาเพราะมการเปลยนแปลงในหลายเรองและครสวนใหญกยงไมสามารถปรบเปลยนพฤตกรรม ไมสามารถยอมรบการเปลยนแปลงไดทนโดยเฉพาะองคกรทมบคลากรทสงอาย คณลกษณะทสำคญทตองมนคอคณลกษณะการคดแบบไมยดตด (growth mindset)

6. คณลกษณะของผบรหารสถานศกษาขนพนฐานสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ดานการเรยนรทสรางคณลกษณะทสอดคลองกบไทยแลนด 4.0 ประกอบดวยคณลกษณะจำนวน 8 คณลกษณะ สอดคลองกบผลการศกษาของวทวส ดวงภมเมศ และวารรตน แกวอไร ทวาผ บรหารกควรมสมรรถนะและคณลกษณะสงเสรมผ เรยน ซ งจะเปนการแสดงวา

322

กระบวนการจดการเรยนรใหกบผเรยนนน จะสามารถใหผลตอบสนองกบความตองการ ของสงคม สามารถสงผลใหผเรยนเกดหรอมทกษะทจำเปนในศตวรรษท 21 และเปนไปตามเปาหมายของการ จดการเรยนรยคไทยแลนด 4.0 ไดอยางแทจรง นอกจากนนยงสอดคลองกบขอแนวคดของสมชาย เทพแสงท วาผ บรหารควรม งคณภาพการศกษาเปนเปาสงสด โดยหวงวาคณภาพของผ เร ยน ซงเปาหมายสำคญทกาวสการสรางสงคมคณภาพในยคไทยแลนด 4.0 คอการสรางนกเรยนมคณลกษณะ ทสอดคลองรองรบในยคไทยแลนด 4.0 คอผบรหารมคณลกษณะทมรายละเอยดดงน 1) ผบรหารทมอทธพลเหนอในการโนมนาวจตใจ ผอนทำใหเกดความเชอ แนวคด ทศนคต พรอมทจะเปลยนแปลงไปสเปาหมายในการพฒนาโรงเรยน สอดคลองกบแนวคดของบารนารด (Barnard), สมชาย เทพแสง, ยค (Yukl) และสตอกดลล (Stogdill) ทกลาววาผบรหารตองมความสามารถทจะมอทธพลตอคนอน สอดคลองกบแนวคดของเซอรจโอวานน (Sergiovanni) ทกลาววาผนำควรมลกษณะของการเปนนกปกครองนนคอ มความสามารถในการใชอทธพลตอบคคลหรอ กลมไดชวยทำงานเพอใหงานบรรลเปาหมาย สอดคลองกบแนวคดแบสและอโวลโล (Bass and Avolio)ทกลาววาผนำตองมคณลกษณะ การมอทธพลอยางมอดมการณ นอกจากนยงสอดคลองกบแนวคดของจรส อตวทยาภรณ ทวา ผบรหารมคณลกษณะทางวชาชพตองสามารถชกนำหรอสรางแรงจงใจใหผรวมงานเกดการเปลยนแปลง ทางปฏบตงานทางการศกษาใหเปนไปตามเปาหมาย 2) ผบรหารทมงผลการบรหารจดการใหเกดคณลกษณะของนกเรยนทสอดคลองรองรบในยคไทยแลนด 4.0 สอดคลองกบแนวคดของจรส อตวทยาภรณ ทกลาววาผบรหารตองบรหารงานโดยมงเนนประโยชนสงสดตอการพฒนาการเรยนรของผเรยน สอดคลองกบเปาหมายของ มลนธวอลแลค (The Wallace Foundation) ทกลาววาผบรหาร ตองนำวสยทศนสการปฏบตเพอใหเกดความเขาใจ และมสวนรวมของ บคลากรในการมงผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยนใหบรรลผลตามเปาหมาย สอดคลองกบแนวคดของสมหมาย อำดอนกลอย ทกลาววาผบรหารควรสรางสรรคระบบและเงอนไขการทำงานทจะชวยให บคลากรสามารถทำงานและผเรยนสามารถเรยนรไดอยางมประสทธภาพ สอดคลองกบผลการศกษาของวทวส ดวงภมเมศ และวารรตน แกวอไร ทวาผบรหารกควรมสมรรถนะและคณลกษณะสงเสรมผเรยน ซงจะเปนการแสดงวากระบวนการจดการเรยนรใหกบผเรยนนน จะสามารถใหผลตอบสนองกบความตองการ ของสงคมสามารถสงผลใหผเรยนเกดหรอมทกษะทจำเปนในศตวรรษท 21 และเปนไปตามเปาหมายของการ จดการเรยนรยคไทยแลนด 4.0 ไดอยางแทจรง นอกจากนนยงสอดคลองกบขอแนวคดของ สมชาย เทพแสงทวาผบรหารควรมงคณภาพการศกษาเปนเปาสงสด โดยหวงวาคณภาพของผเรยน ทงดานความรความสามารถ คณธรรม จรยธรรมและสามารถแขงขนกบนานาประเทศไดอยางม เสถยรภาพ สอดคลองกบแนวคดของ ซงเปาหมายสำคญทกาวสการสรางสงคมคณภาพในยคไทยแลนด 4.0 คอการสรางนกเรยนมคณลกษณะทสอดคลองรองรบในยคไทยแลนด 4.0 3) ผบรหารทมประสบการณทางการบรหารการศกษา ทง 4 งาน บรหารวชาการ บรหารงบประมาณ บรหารบคคล

323

และงานบรหารทวไป เพราะประสบการณในการปฏบตงานทำใหผบรหารมเทคนคในการทำงาน มากกวาในตำราเรยนสอดคลองกบแนวคดของอรณ รกธรรมทกลาววาผ บรหารมคณลกษณะ ความฉลาดไหวพรบและการศกษาใหเกดความรอบร เชยวชาญในแขนงวชาทคนสนใจ สำหรบใชจด ระดบความร และประสบการณ ในการทำงานของบคคลทมาทำงาน ในการเปนผบรหาร สอดคลองกบแนวคดของสพล วงสนธ ทกลาววาผบรหารตองมประสบการณการปฏบตงานตองมประสบการณ สงสมในการปฏบตงานทผานมาโดยเฉพาะประสบการณดานการบรหารทางการศกษาในองคกรทางการศกษาระดบตาง ๆ ในตำแหนงทาง การบรหารการศกษา ทไดดำเนนบทบาทภารกจตามสายงาน ทกำหนดไว นอกจากนนยงสอดคลองกบแนวคดของสำนกงานปฏรปการศกษาทวาผบรหารตองมความร มทกษะและมประสบการณดานการบรหารงาน 4) ผบรหารทเปดใจรบแนวความคดใหม เพอใหไดความคดเชงสรางสรรคมาพฒนาโรงเรยนอยางตอเนอง สอดคลองกบแนวคดของสำนกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาตทกลาววาผบรหารจะตองเปดใจใหกวางและปลกฝงมตวฒนธรรม อนหลากหลายใหเกดขนในตนเทานน แตยงตองพฒนาทกษะในการสอสารขามวฒนธรรมอกดวย นอกจากนนยงสอดคลองกบผลการศกษาของกฤษณะ บหลน ทพบวาผบรหารควรฟงและทำตาม ไมควรเถยงหรอแยงเพราะตนเองประสบความสำเรจในทกเรอง โลกทศนแบบนทำใหขาดการรบฟงเพอนรวมงาน คดวาตนเองรในทกเรองดกวาคนอน และไมเปดใจกวางใหคนอนทไมเหนดวยกบ ความเหนของตนเองวจารณตนเองได 5) ผบรหารทมความตระหนกถงผลกระทบทเทคโนโลยมตอพฤตกรรมมผลกระทบตอความเชอและความรสก สอดคลองกบแนวคดของเอกชย กสขพนธทกลาวา ผบรหารสถานศกษาในยคดจทลจำเปนทจะตองเรยนรผลกระทบทเกดขนตอการบรหารจดการ สถานศกษาเพอการใช ICT ใหเหมาะสม เกดประโยชนสงสด อยางค มคาแทจรง สอดคลองกบ ผลการศกษาของสมหมาย อำดอนกลอย ทกลาววาการเปลยนแปลงทเกดขนมาจากการแขงขน ทไรพรมแดน โลกกำลง อย ในยคของเทคโนโลยและขาวสาร ความร เปนส งสำคญท ทำใหเกด ความไดเปรยบในการแขงขน ดงนนเมอผนำเขาใจถงการเปลยนแปลงแลวกจะสามารถจดการกบ การเปลยนแปลงไดโดยการเปลยนแปลงจะเกดขนอยตลอดเวลา มผลกระทบหรอมปฏสมพนธกบ องคกร นอกจากนยงสอดคลองกบแนวคดของสกญญา รอดระกำทกลาววาผบรหารตองเขาใจถง การเปลยนแปลงแลวกจะสามารถจดการกบการเปลยนแปลงได โดยการเปลยนแปลงจะเกดขน อยตลอดเวลาและมผลกระทบหรอมปฏสมพนธกบองคกร ทงนเพราะเทคโนโลยเขามามผลตอ การดำเนนชวตของคนในสงคมยคไทยแลนด 4.0 อยางมาก (เผชญ กจระการและคณะ) การยอมรบและการใชเทคโนโลยของบคลากรจะมระดบความสามารถทแตกตางกน การนำเอาเทคโนโลยมาใช จงจำเปนตองมแผนการจดการทชดเจน (อานนท ศกดวรวชญ) 6) ผบรหารทยอมรบความผดพลาด ของตนเองและยอมรบในความผดพลาดของผอ น สรางบรรยากาศทมความอบอนเอ ออาทรตอผรวมงาน สอดคลองกบแนวคดของเฮลเลอรและพอรเตอร (Heller and Porter) ทกลาววาผบรหาร

324

ตองเตมใจในการยอมรบขอผดพลาด สอดคลองกบแนวคดของสมถวล ชทรพย ทกลาววาผบรหาร ยอมรบและชนชมความสำเรจของนกเรยนและบคลากรทกคนและมความเมตตากรณาเอออาทรตอผอน นอกจากนยงสอดคลองกบผลการศกษาของโมนกา ทกลาววาผบรหารมคณลกษณะผยอมรบ การปกครองในระดบโรงเรยน 7) ผบรหารทมงสรางแรงบนดาลใจใหเกดความตระหนกเหนความสำคญ ของความสข (happy) ความหวง (hope) และความสนต ปรองดอง สามคค ซงเปนเปาหมายสงสดของคนทงประเทศในปจจบน สอดคลองกบแนวคดของสำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ทกลาววาผบรหารสรางแรงบนดาลใจ ผนำจะประพฤตในทางทจงใจ ใหเกดแรงบนดาลใจกบผตาม สรางแรงจงใจภายในใหมความหมายและทาทายในเรองของงานของผตาม ผนำจะกระตนจตวญญาณ ของทมใหมชวตชวา สอดคลองกบแนวคดของชยยนต เพาพาน ทกลาววาผบรหารมความสามารถ ในการสรางแรงบนดาลใจ ผบรหารควรสรางความ กระตอรอรนและความคดเชงบวกตอบคลากร ในการรวมกนกำหนดทศทางในอนาคต สงทงหมดนตองเนนใหเกดขนใน ขณะทยงดำรงตำแหนงผบรหาร สอดคลองกบแนวคดของวโรจน สารรตนะ ทกลาววาผบรหารตองสรางแรงบนดาลใจ สถานการณตาง ๆ ในปจจบนมการเปลยนแปลงไปอยางรวดเรว สอดคลองกบแนวคดของวจารณ พานช ทกลาวถงการจดการศกษาในยค 4.0 วถการเรยนรใหมเรยนโดยลงมอทำเพอใหเกดทกษะ สดยอดทกษะเรมจากแรงบนดาลใจ สอดคลองกบแนวคดของสมพงค จนา ทกลาววาองคประกอบของผนำทมความสำคญทสดคอการสรางแรงบนดาลใจ นอกจากนยงสอดคลองกบผลการศกษาของสมหมาย อำดอนกลอย ทวาผบรหารตองแสดงความสนใจและสรางแรงบนดาลใจใหเกดกบบคลากร สอดคลองกบแนวคดทวา สอดคลองกบแนวคดของวกเตอร (Victor) ท กลาววาผ นำจะตองใหการศกษาและสรางแรงบนดาลใจใหกบผตาม 8) ผบรหารทมความสามารถในการปรบตวทางอารมณ ยอมรบและมทศนคตทดกบความแตกตาง มองเหนขอดทเกดขน จากความแตกตาง สอดคลองกบ แนวคดของบารนารด (Barnard) ทกลาววาความมชวตชวาและทนทาน (vitality and endurance) หมายถงความคลองแคลว ตนตวอยเสมอ พรอมทจะรบสถานการณทกชนดปรบตวได และราเรงแจมใสอยเสมอ สอดคลองกบแนวคดของบาส (Bass) ทไดกลาวถงคณลกษณะของผนำตองเปนผทม ความสามารถในการปรบตวเขากบสถานการณการเปลยนแปลงมความเชอมนในตนเอง สอดคลองกบแนวคดของยค (Yukl) ทกลาววาคณลกษณะของผนำทมประสทธภาพการปรบตวเขากบสถานการณ มความฉบไวตอสภาพแวดลอมทางสงคม สอดคลองกบแนวคดของพรนพ พกกะพนธท กลาววา ความสามารถในการปรบตว จะตองพฒนาตนเองเพอใหสอดคลองกบเหตการณทเปล ยนแปลง อยเสมอ การปรบตวของผนำ สอดคลองกบแนวคดของอรณ รกธรรม ไดกลาวถงปรบตวได เปลยนแปลง ได และราเรงแจมใสอยเสมอ สอดคลองกบแนวคดวโรจน สารรตนะทกลาววาผบรหารการปรบตว ตอบสนองความไมแนนอนไดรวดเรว สอดคลองกบแนวคดของเผชญ กจระการ และคณะ ทกลาววา ผบรหารบรหารจดการจงเปนประเดนสำคญททาทายของผบรหารในการปรบตวใหเขาก บทมงาน

325

รนใหม สอดคลองกบแนวคดของวรวจน สวคนธ ทวาในยคอนาคต วยทำงานหรอแรงงานตองมความ กระตอรอรนในการเรยนร ปรบตวไดดในภาวะการเปลยนแปลงทรวดเรว สอดคลองกบแนวคดของ ตวง อนทะไชย ทกลาววาจำเปนตองมการปรบตวและปรบทศทางการดำเนนภารกจใหสอดคลองกบทศทางการพฒนาประเทศ สอดคลองกบแนวคดของวฒนาพร ระงบทกข ทกลาววาประเทศไทย ตองเตรยมคนใหพรอมรบการเปลยนแปลง ผนำปรบการเรยนการสอนเพอใหนกเรยนมทกษะพนฐาน ทจะปรบตวรองรบการเปลยนแปลง สอดคลองกบแนวคดของจกรพรรด วะทา ทกลาววาผบรหาร ตองรจกปรบตวและมอารมณขนและสอดคลองกบแนวคดของทวศกด จนดานรกษ ทกลาววาผบรหาร มความยดหยนและปรบตวไดด มความสามารถในการจดการ ทำงานและเรยนรอยาง นอกจากน ยงสอดคลองกบแนวคดของวกเตอร (Victor)ทกลาววาปรบตว ตอบสนองความไมแนนอนไดรวดเรว อกดวย

กลาวโดยสรปคณลกษณะของผ บรหารสงผลโดยตรงตอคณลกษณะองคกรและคณลกษณะผเรยน ดงนนแนวทางทจะสรางคณลกษณะผเรยนใหพรอมรองรบไทยแลนด 4.0 กควรจะสรางจากผบรหารสถานศกษา

7. คณลกษณะของผบรหารสถานศกษาขนพนฐานสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของ นโยบายไทยแลนด 4.0 ดานการเรยนรตลอดชวตประกอบดวยคณลกษณะจำนวน 9 คณลกษณะ สอดคลองกบผลการวจย สอดคลองกบแนวคดของ เบลนดา ซานเชส วลลกส ทกลาววาปจจยทมอทธพลตอการเพมขดความสามารถและการบรหารการเงนของผบรหารทมประสทธภาพการบรณาการ สอดคลองกบแนวคดของสมถวล ชทรพยทวาผบรหารมทกษะในการพดและใชภาษาในการสอสารอยางมประสทธภาพ นอกจากนยงสอดคลองกบแนวคดของ เจรญ ภวจตร ทกลาววาผบรหารม ความสามารถในการสอสาร คลองแคลวในทกษะการเขยนและการพดภาษาองกฤษ คอผบรหาร ทมคณลกษณะทมรายละเอยดดงน 1) ผบรหารทมความสามารถในการจดการความขดแยง และแกปญหาเชงสรางสรรค สอดคลองกบแนวคดของวโรจน สารรตนะทกลาววามงมนและจดการ ความขดแยงอยางเปนระบบ สอดคลองกบแนวคดของสถาบนพฒนาผบรหารการศกษา ทกลาววา ผบรหารตองบรหารความขดแยง สอดคลองกบแนวคดของสารศา เจนเขวาและเสวยน เจนเขวา ทกลาววาผบรหารตองมลกษณะมความสามารถในการบรหารความขดแยง สอดคลองกบแนวคดของ สกญญา รอดระกำ ทกลาววาผบรหารตองเปนผประนประนอม พยายามไมใหผ ใตบงคบบญชา เกดความขดแยงในองคกร เปนผประนประนอมเมอเกดปญหา ผอนหนกใหเปนเบา สอดคลองกบ แนวคดของวกเตอร ไดกลาวถงเขาใจความขดแยง จดการดวยสมอง 2) ผบรหารทมความรและเขาใจบทบาทหนาทของครผสอนและผบรหาร เพราะความเขาใจเหนใจกนและกน สอดคลองแนวคดของ สมชาย เทพแสงทกลาววาผนำการศกษาตองเขาใจและหยงรความสามารถของบคลากรในโรงเรยน ไดเปนอยางด สอดคลองกบผลการศกษาของศศรดา แพงไทย ทวาผนำการศกษาตองเขาใจและหยงร

326

ความสามารถของบคลากรในโรงเรยนไดเปนอยางด ความเขาใจของครผสอนใน สอดคลองกบแนวคด ของราช เมสตร ทกลาววาผบรหารเขาใจวาบทบาทของพวกเขาเปนผนำการเรยนการสอน นอกจากนยงสอดคลองกบผลการวจยของซารา ทพบวาอาจารยใหญจะเขาใจวางานของตนเองมความเปน เอกลกษณและตองใชความรและมาตรฐานในการใชงาน 3) ผบรหารทนกถงความผดพลาดหรอ การมองผลงานในอดตทเคยทำผดพลาด นำมาเปนบทเรยนสะทอน หรอนำไปประยกตใชในการ ทำงานหรอนำไปปรบปรงเปลยนแปลงการทำงาน ใหมงไปสการทำงานทดกวาเดม สอดคลองกบ แนวคดเซอรจโอวานน (Sergiovanni) ทกลาววาแสดงใหเหนถงแนวทางในการทำงาน ความสำเรจและความผดพลาด 4) ผบรหารทขบเคลอนองคกรใหมความโดดเดนทแตกตางสรางเอกล กษณ ทสอดคลองกบบรบทตามความเขาใจ เขาถงและพฒนาตามแนวศาสตรพระราชาสอดคลองกบ แนวคดของสมชาย เทพแสง ทกลาววาผนำการศกษาตองเขาใจและหยงรความสามารถของบคลากรในโรงเรยนไดเปนอยางด นอกจากนยงสอดคลองกบแนวคดของธระ รญเจรญ ทกลาววาลกษณะ ผบรหารสถานศกษามออาชพตองบรหารโดยเนนสภาพปญหาและความตองการเปนทตง 5) ผบรหารทสรางจดแขงโดยการสรางความแตกตางของโรงเรยนในบรบทของตนเอง สอดคลองกบแนวคดของ สแตนลย ด ทรสก (Truskie) ทกลาววาผบรหารตองเปนผกำหนดทศทางขององคการ คนหาและสรางจดแขงใหกบองคการ สรางความเขมแขง สรางความไดเปรยบและความกระฉบกระเฉงใหกบองคการ นอกจากนยงสอดคลองกบแนวคดของสกญญา รอดระกำ ทกลาววาผบรหารจงตองมการใชขอมลและ สารสนเทศเพอใชในการกำหนดยทธศาสตรและการนำยทธศาสตรไปสการปฏบต ตระหนกถงศกยภาพ ของสถานศกษาตอการเปลยนแปลง 6) ผบรหารทมความสามารถในการคดบรณาการนำศาสตร ความรสาขาวชาตาง ๆ มาใชในการบรหารโรงเรยนอยางเหมาะสมสอดคลองกบแนวคดของถวล มาตรเลยมทกลาววาผบรหารตองคำนงถงความตองการของชมชนและนำมาบรณาการในเปาหมาย ของโรงเรยนแลวรอยรดส แผนปฏบตการ สอดคลองกบแนวคดของสมชาย เทพแสง ทกลาววา ผบรหารตองเนนการบรณาการเทคโนโลยในการบรหารและการจดการ หลกสตรรวมทงการเรยน การสอน สอดคลองกบแนวคดของยค (Yukl) ทกลาววาผบรหารตองมหลกการในการบรหารงานนน ผนำจะตองมแนวความคดหรอหลกการในการทจะปฏบตงานนน ๆ หลกการกอใหเกดบรณาการ และมความหมายตอผนำอยางมาก สอดคลองกบแนวคดของสมถวล ชทรพย ทกลาววาผบรหาร สถานศกษาตองมทศนคตวาใหเดกเก ง ด มสขโดยการบรณาการท งโรงเรยน สอดคลองกบผลการศกษาของวทวส ดวงภมเมศ และวารรตน แกวอไรศกษา ทกลาววาการจดการเรยนรยค 4.0 ตองมคณลกษณะการจดกจกรรมการเรยนร ท บรณาการการพฒนาทกษะทางสงคม คณธรรม จรยธรรม คารวะธรรม การสรางเสรมสขภาพอนามย การเปนพลเมองทดของประเทศและของโลก สอดคลองกบแนวคดของโดเดย (DoDEA) ทกลาววาผนำโรงเรยนกำหนดใหมการกำกบดแลดาน การบรณาการการเรยนการสอนตอการ ประยกตนวตกรรมใหม ๆ มาใชและประเมนผล สอดคลองกบ

327

แนวคดของ เบลนดา ซานเชส วลลกส ทกลาววาปจจยทมอทธพลตอการเพมขดความสามารถและ การบรหารการเงนของผบรหารทมประสทธภาพการบรณาการ 7) ผบรหารทมความสามารถในการใชภาษาไทย อยางเชยวชาญฐานะเจาของภาษาทงการฟง การอาน การเขยน การพดเพ อการสอสาร สอดคลองกบผลการศกษาของดวงนภา มกรานรกษ ทพบวาการบรหารการอาชวศกษา มาเรยบเรยง ซงเปนขนตอนทคอนขางยาก ตองมทกษะในการเขยน ภาษาทสละสลวย มจตนาการ และสามารถ รอยเรยงความสมพนธความสอดคลองกน สอดคลองกบแนวคดของจกรพรรด วะทาทวาคณลกษณะประจำตวทผ บรหารจะตองมคอการใชเวลาและภาษาพด และสอดคลองกบแนวคดของสมถวล ชทรพย ทวาผบรหารมทกษะในการพดและใชภาษาในการสอสารอยางมประสทธภาพ นอกจากนยงสอดคลองกบผลการศกษาของสารศา เจนเขวา และเสวยน เจนเขวา ทกลาววาผบรหารมความสามารถ ในการใชภาษา 8) ผบรหารทมความคลองแคลวในการใชภาษาจนและภาษาองกฤษเพอการเรยนร การสอสาร เพราะนอกจากภาษาองกฤษแลวในปจจบนภาษาจนกเปนอกภาษาทมความสำคญในการสอสาร สอดคลองกบแนวคดของ เจรญ ภวจตร ทกลาววาผบรหารมความสามารถในการสอสาร คลองแคลวในทกษะการเขยนและการพดภาษาองกฤษ และสอดคลองกบแนวคดของอานนท ศกด วรวชญ ท กลาววา ผ บรหารมความสามารถในการใชภาษาองกฤษ (english proficiency) เปนสงทจำเปนมากสำหรบ Thailand 4.0 นอกจากนยงสอดคลองกบแนวคดของสกญญา รอดระกำ ทกลาววาผบรหารสามารถทจะเขาใจเรยนรไดทกแหงและตองใหความสำคญในเรองของทกษะภาษาองกฤษ 9) ผบรหารทรบผดชอบตอหนาท องคกร สงคมและสวนรวมและมจตสาธารณะ สอดคลองกบแนวคดของหลายคนดวยกนดงน บารนารด (Barnard), สเตดท (Stedt), แคมปแบล (Campbell), สตอกดลล (Stogdill), บาส (Bass), ฟาโย (Fayo), สแตนล ย ด ทรสก (Truskie), กรอสแมน (Grossman), บญม เณรยอด, วโรจน สารรตนะ, สมหวง พธยานวฒน, ปรชา เพชรฉกรรจ, ดนย เทยนพฒ, พรนพ พกกะพนธจาลอง, นกฟอน ศกดไทย, สรกจบวร ธตพร, ดนยโชต เจรญภวจตร, เอกชย กสขพนธ, สวทย เมษนทรย , ไพฑรย สนลารตน, วโรจน สารรตนะ, สำนกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต , สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา และวจารณ พานช ทกลาววาผบรหารตองมความรบผดชอบ

กลาวโดยสรป คณลกษณะดานการสอสารดวยภาษาตางประเทศมความสำคญแตวาไมเทากน เชน ภาษาองกฤษอาจจะสำคญกวาภาษาอน ๆ เพราะภาษาเปนเครองมอในการเรยนร เครองมอในการรบความรและขอมลขาวสารรวมถงการสงสารไปสแหลงตาง ๆ ไดอยางหลากหลาย ไรขดจำกด

8. คณลกษณะของผบรหารสถานศกษาขนพนฐานสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของ นโยบายไทยแลนด 4.0 ดานการศกษาทสรางองคความรและทกษะทสำคญจำเปนสำหรบศตวรรษ ท 21 ประกอบดวยคณลกษณะจำนวน 8 คณลกษณะ สอดคลองกบแนวคดของ นราวทย นาควเวก

328

ทกลาววาผนำตองเปลยนเปนผอำนวย หมายถง ผอำนวยการเรยนรหรอคอยอำนวยการในทก ๆ เรอง เพ อใหคนทำงานสามารถอย ไดดวยตวเอง ตองเขาใจในความตางของคนและศรทธาในคณคา ความแตกตางของแตละคน และนอกจากนยงสอดคลองกบแนวคดของทวศกด จนดานรกษ ทกลาววา ดานความเขาใจตางวฒนธรรม ตางกระบวนทศน มปฏสมพนธทำงาน รวมกบผ อ นไดอยางม ประสทธภาพและสามารถทำงานกบทมงานทมความแตกตางหลากหลายไดด คอผ บรหารท ม คณลกษณะทมรายละเอยดดงน 1) ผบรหารทเขาใจความแตกตางระหวางบคคล ศกยภาพและยอมรบความคดเหนผรวมงาน เปดโอกาสใหผรวมงานทกคนไดแสดงศกยภาพอยางเตมความสามารถ สอดคลองกบแนวคดของมงสรรพ ขาวสะอาดทกลาววาคำนงถงความแตกตางระหวางบคคลตามความถนด และสอดคลองกบแนวคดของทวศกด จนดานรกษ ทกลาววาดานความเขาใจตางวฒนธรรม ตางกระบวนทศน มปฏสมพนธทำงาน รวมกบผอนไดอยางมประสทธภาพและสามารถทำงานกบทมงานทมความแตกตางหลากหลายไดด นอกจากนนยงสอดคลองกบแนวคดของ นราวทย นาควเวก ทกลาววาผนำตองเปลยนเปนผอำนวย หมายถง ผอำนวยการเรยนรหรอคอยอำนวยการในทก ๆ เรอง เพ อใหคนทำงานสามารถอย ไดดวยตวเอง ตองเขาใจในความตางของคนและศรทธาในคณคา ความแตกตางของแตละคน 2) ผบรหารทเชอมนในตวเองและผรวมงานโดยสงเสรม สนบสนนแนวคด ใหม ๆ การทำงานสไตลใหม ๆ ทสอดคลองกบวสยทศนและกลยทธขององคกรซงสอดคล องกบแนวคดของหลายคนดงน คอตเตอร (Kotter), สแตนลย ด ทรสก (Truskie), เจอรล (Gerald Aungus), และ จอรด ควรส (George Couros) และวรญญ บดรวฒนา ทกลาววาผบรหารตองมความเชอมน ในตนเอง 3) ผบรหารทสามารถบรหารจดการกบครและบคลากรทมความแตกตางทางสงคม วย คานยมพรอมใหโอกาสทกคนไดแสดงศกยภาพอยางเทาเทยม สอดคลองกบแนวคดของมงสรรพ ขาวสะอาดทกลาววาคำนงถงความแตกตางระหวางบคคลตามความถนด และสอดคลองกบแนวคด ของทวศกด จนดานรกษ ทกลาววาดานความเขาใจตางวฒนธรรม ตางกระบวนทศน มปฏสมพนธ ทำงาน รวมกบผอนไดอยางมประสทธภาพและสามารถทำงานกบทมงานทมความแตกตางหลากหลาย ไดด นอกจากนนยงสอดคลองกบแนวคดของ นราวทย นาควเวกทกลาววาผนำตองเปลยนเปนผอำนวย หมายถง ผอำนวยการเรยนรหรอคอยอำนวยการในทก ๆ เรองเพอใหคนทำงานสามารถอยไดดวยตวเอง ตองเขาใจในความตางของคนและศรทธาในคณคาความแตกตางของแตละคน 4) ผบรหารทสรางแรงบนดาลใจในกระบวนการพฒนาตนเองโดยเนนการสรางและเนนประสบการณเขมขน ทเออใหผรวมงานมสวนรวม สอดคลองกบแนวคดของ แบสและอโวลโล (Bass and Avolio), แมซน (Maxine), เจอร ล (Gerald Aungus) และ จอร ด ค วร ส (George Couros), ชยยนต เพาพาน, วโรจน สารรตนะ นอกจากน ยงสอดคลองกบผลการวจยของ สำเนา หม นแจม และสมหมาย อำดอนกลอย ทกลาววาผบรหารตองสรางแรงบนดาลใจ 5) ผบรหารทการคดทแตกตาง อยางไม เปนไปตามแบบแผน หรอการคดเพอสรางมมมองใหม ๆ ไมจำกดความคด ความร หรอความคดเหน

329

ในการบรหารโรงเรยน สอดคลองกบแนวคดของชยยนต เพาพาน ทกลาววาความสามารถในการคด นอกกรอบเปนพลงทมอำนาจของผบรหาร สอดคลองกบแนวคดของวรวจน สวคนธ ท กลาววา แรงงานตองมความสามารถในการเขากบผอนไดด คดนอกกรอบ นอกจากนยงสอดคลองกบแนวคดของทวศกด จนดานรกษ ทกลาววาครในยคการศกษาไทย 4.0 ครสามารถสรางสรรคคดนอกกรอบ 6) ผบรหารทปฏบตตนสอดคลองกบหลกการ คานยม ความเชอและมอดมการณ สอดคลองกบ ผลการศกษาของวภา ศภจารรกษ และจตชน จตตสขพงษ ท วาการพฒนาตวช วดคณลกษณะ ทพงประสงคของผบรหารสถานศกษาระดบปฐมวย ผบรหารมคานยมในวชาชพ สอดคลองกบแนวคด ของไทรซและเบเยอร (Trice and Beyer) ทเสนอวาผบรหารใหมของหนวยงานทจะบรหารใหม ประสทธภาพนนจะตองมสวนรวมในการกำหนดหรอเปลยนแปลงวฒนธรรมขององคการ เพราะเขา จะเปนผนำคานยม ความเชอ และวธคด นอกจากนยงสอดคลองกบแนวคดของสมถวล ชทรพย ทกลาววาผบรหารดำเนนกจกรรมดานตาง ๆ ทสอดรบกบความเชอและประเพณปฏบตในสงคม อยางตอเนอง 7) ผบรหารทมความสามารถในการคดเชงเปรยบเทยบเพอใหไดวธการ แนวทาง วธปฏบตดานการบรหารจดการทดทสด สอดคลองกบแนวคดของอานนท ศกดวรวชญ ทกลาวถง คณลกษณะผนำในยคไทยแลนด 4.0 ผนำทตองการความสำเรจ ความตองการเปนอสระในตวเอง มความทะเยอทะยานชอบการแขงขน 8) ผบรหารทมความสามารถในการคดประยกตศาสตรสาขา ตาง ๆ มาใชในทางการบรหารไดอยางมประสทธภาพสอดคลองกบแนวคดของ ทศพร ศรสมพนธ ทกลาววาผนำตองมคณลกษณะสรางนวตกรรมหรอมความคดรเรมและประยกตองคความรในแบบ สหสาขาวชาเพอตอบสนองการเปลยนแปลงในสถานการณตาง ๆ ไดอยางทนเวลา และยงสอดคลองกบแนวคดของทวศกด จนดานรกษ ทกลาววาครและนกเรยนในยคการศกษาไทย 4.0 ตองสามารถปรบหรอประยกตเทคโนโลยทมอยใหสามารถใชงานไดอยางเหมาะสมกบ บรบทและวตถประสงค ทตองการ

กลาวโดยสรป คณลกษณะดานการศกษาทสรางองคความรและทกษะทสำคญจำเปนสำหรบศตวรรษท 21 โดยเฉพาะวธคดแบบนอกกรอบซงเปนหนงในคณลกษณะของผบรหารทคดแบบไมยดตด

9. คณลกษณะของผบรหารสถานศกษาขนพนฐานสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของ นโยบายไทยแลนด 4.0 ดานการศกษาทตอบสนองการเปลยนแปลงของคร ประกอบดวยคณลกษณะจำนวน 8 คณลกษณะ สอดคลองกบแนวคดของสำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานทกลาววา ผนำใหความดแลเอาใจใสผตามเปนรายบคคลทำใหผตามรสกมคณคาและมความสำคญ นอกจากน ยงสอดคลองกบแนวคดของพส เดชะรนทรทกลาววาคณลกษณะผนำ 4.0 สามารถบรหารองคกรจะม ความหลากหลายมากขนจากบคลากรหลายเจเนอเรชนมาทำงานรวมกน คอผบรหารทมคณลกษณะ ทมรายละเอยดดงน 1) ผบรหารทเอาใจใสกบครและบคลากรดวยความจรงใจเพอใหไดรวมมอรวมใจ

330

อยางตอเนอง สอดคลองกบแนวคดของสำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานทกลาววาผนำ ใหความดแลเอาใจใสผตามเปนรายบคคลทำใหผตามรสกมคณคาและมความสำคญ สอดคลองกบแนวคดของ เจรญ ภวจตร ไดกลาววาผบรหารสถานศกษาในประชาคมอาเซยนแหงศตวรรษท 21 ควรมคณลกษณะความซอสตยและคณธรรมสง รกและเอาใจใสตอนกเรยนอยางแทจรง และสอดคลอง กบแนวคดของชยยนต เพาพานทกลาววาผบรหารตองดแลเอาใจใสตองใหเวลา ใหความสำคญ 2) ผบรหารทคดคลองและมความสามารถในการคดไดอยางหลากหลาย รวดเรว ตรงประเดน และ สามารถแยกแยะไดหลายแขนง หลายกลม หลายลกษณะ หลายประเภทหรอหลายรปแบบ สอดคลองกบแนวคดของทวศกด จนดานรกษ ทวาผบรหารตองคดคลองนอกจากนยงสอดคลองกบแนวคดของพส เดชะรนทรทกลาววาคณลกษณะผนำ 4.0 สามารถบรหารองคกรจะมความหลากหลายมากขน จากบคลากรหลายเจเนอเรชนมาทำงานรวมกนสอดคลองกบผลการศกษาของวทวส ดวงภมเมศ และวารรตน ศกษาเรองการจดการเรยนรในยคไทยแลนด 4.0 ดวยการเรยนรอยางกระตอรอรนพบวา ท กลาววากจกรรมการเรยนร ยดปญหาเปนสำคญและกระต นใหผ เรยนเลอกใชวธ แกปญหา อยางหลากหลายเปนระบบ 3) ผบรหารทมองเหนความเชอมโยง เปนการมองภาพใหญ มองเหนรปแบบหรอองคประกอบบางอยางทเหมอนกน สามารถมองเหนความคลายคลงกนของสงตาง ๆ ทเกดขนและสามารถเชอมโยงกบเรองบางเรองไดอยางรวดเรว สอดคลองกบแนวคดของประเวศ วะส ไดกลาวถงผ บรหารทมประสทธภาพ วาควรมลกษณะ เปนคนฉลาดเรยนรอยางตอเน องในทกสถานการณ เรยนรท งในตวเองและบอกตวเองอยางเชอมโยง สอดคลองกบแนวคดของไพฑรย สนลารตน ทวาผบรหารตองมองเชอมโยงกบผลผลต นอกจากนยงสอดคลองกบแนวคดของทศพร ศรสมพนธ ทวาผบรหารคณลกษณะทเปดกวางและเชอมโยง 4) ผบรหารทมความสามารถในการคด เชงวพากษ ใจกวางพรอมรบฟงความคดเหนของผท เก ยวของและสามารถบรหารจดการแบบม สวนรวมในสงคมทมขอมลขดแยง ไรความชดเจนไดอยางมความสข สอดคลองกบแนวคดของพรนพ พกกะพนธ ทวาผบรหารทดควรมคณลกษณะมวจารณญาณด คอความคดทจะตดสนปญหาหรอ วพากษวจารณปญหาตาง ๆ ไปในทางทถกตองตรงกบขอเทจจรงและศลธรรมอนด และสอดคลองกบแนวคดของอานนท ศกดวรวชญ ความคดวจารณญาณ ชวยกลนกรองและวพากษความคดประเมน ความคดและขอมล 5) ผบรหารทตดสนใจวองไว ชดเจนและถกตอง บนพนฐานขอมลสารสนเทศ ทเพยงพอมประสทธภาพ นอกจากนยงสอดคลองกบแนวคดของอรณ รกธรรม ทกลาววาคณลกษณะดานความเปนผนำจะตองมความคลอง แคลวคลองวองไว สอดคลองกบแนวคดของสำนกงานปฏรป การศกษา ทวาผบรหารมความคลองแคลว วองไว และตนตวอยเสมอ 6) ผบรหารทชอบความทาทายในการบรหารโรงเรยน หาวธการ แนวคดใหม ๆ มาแกปญหา เพอใหบรรลผลตามเปาหมายอยางม ประสทธภาพสอดคลองกบแนวคดของเผชญ กจระการและคณะทกลาววาการยดมนในองคกรอาจจะนอยลงไป จงเปนความทาทายของการบรหารทรพยากรมนษยในองคกรทจะตองเออตอการใช

331

ทรพยากรอยางเตมประสทธภาพ สอดคลองกบผลการศกษาของเจนเฟอร ซาลลและคณะ ทศกษาวจย วาการกำหนดความเปนผนำการเรยนการสอนมกจะเปนการทาทาย 7) ผบรหารทมความไวตอการรบรเรองราวตาง ๆ อยางรวดเรวและเขาใจเหตผลของสถานการณตาง ๆ ไดอยางด สอดคลองก บ แนวคดของเอวส เกส ทกลาววาผบรหารตองทกษะการรบรไว 8) ผบรหารทปรบตวดานบรหารจดการใหอยในโลกดจทลและเทคโนโลยทมาจากการเปลยนแปลงนำไปสความเปนจรงเสมอนดานอน ๆ เชน การทำงานกบหนยนต อปกรณปญญาประดษฐอยางมความสข สอดคล องกบแนวคดของเอกชย กสขพนธ ทกลาววาผบรหารจำเปนตองมความรความเขาใจเก ยวกบเทคโนโลยการสอสารและ เทคโนโลยคอมพวเตอร เพอใหสามารถทจะเลอกใชกบการบรหารสถานศกษาใหไดอยางเหมาะสม สอดคลองกบแนวคดของกรอสแมน (Grossman) อางถงใน ชยยนต เพาพานวามการนำรปแบบทาง ดจทลมาสนบสนนการเรยนการสอนของครเพอการเรยนรของผเรยน ไดแก นำไปใชในหองเรยน สงเสรมให คร นกเรยนใชเครองมอทางดจตอลอยางมประสทธผลและใชอยางตอเนอง รวมทง การประเมนประเมนความพรอมของโรงเรยนทจะนำทกษะทางดจทลมาใช นอกจากนยงสอดคลองกบ แนวคดของทวศกด จนดานรกษทกลาววาครและผเรยนยคไทยแลนด 4.0 มความรความสามารถระบบดจทล

กลาวโดยสรป คณลกษณะบางประการเกดขนไดยากในกลมผบรหารสถานศกษาทมอายมากแตสำหรบผบรหารรนใหมคณลกษณะการปรบตวบรหารจดการในโลกดจทลและเทคโนโลยไดอยางดเยยม

10. คณลกษณะของผบรหารสถานศกษาขนพนฐานสอดคลองกบเปาหมายการศกษา ของนโยบายไทยแลนด 4.0 ดานการศกษาทตอบสนองการเปลยนแปลงของโรงเรยน ประกอบดวยคณลกษณะจำนวน 8 คณลกษณะ สอดคลองกบแนวคดของ เอกชย กสขพนธทกลาววาผบรหาร สถานศกษาทถกตองยอมมผลทำใหการลงทนและการใชเทคโนโลยตาง ๆ ของสถานศกษาเปนไปอยางเหมาะสมเกดความคมคาและเกดประโยชนสงสดตอการบรหารงานของสถานศกษา สามารถ ทจะเลอกใชกบการบรหารสถานศกษาใหไดอยางเหมาะสม คมคาและเพยงพอตอการใชงาน และ นอกจากนยงสอดคลองกบแนวคดของทศพร ศรสมพนธ ทกลาววาคณลกษณะทเปดกวางและเชอมโยง คณลกษณะการทำงานตองเปดเผยและโปรงใส คณลกษณะการทำงานใหทกภาคสวนม สวนรวม คณลกษณะการทำงานแบบเครอขายมากกวาการบงคบบญชา คณลกษณะการทำงาน เชอมโยงกบทกภาคสวนมเอกภาพ คอผบรหารทมคณลกษณะทมรายละเอยดดงน 1) ผบรหาร ทบรหารจดการทรพยสนของโรงเรยนและบรหารตนทนใหมประสทธภาพโดยวางแผนการใชทรพยากรอยางคมคา สอดคลองกบแนวคดของ เอกชย กสขพนธทกลาววาผบรหารสถานศกษาทถกตองยอมม ผลทำใหการลงทนและการใชเทคโนโลยตาง ๆ ของสถานศกษาเปนไปอยางเหมาะสมเกดความคมคา และเกดประโยชนสงสดตอการบรหารงานของสถานศกษา สามารถทจะเลอกใชกบการบรหาร

332

สถานศกษาใหไดอยางเหมาะสม คมคาและเพยงพอตอการใชงาน และสอดคลองกบแนวคดของ สมพงค จนา ทกลาววาผนำมพฤตกรรมการบรหารตามหลกนตธรรม หลกคณธรรม หลกความโปรงใส หลกความมสวนรวม หลกความรบผดชอบ และหลกความคมคา นอกจากนยงสอดคลองกบแนวคด ของสวฒนา กงสวสด ทกลาวถงการบรหารตามหลกธรรมาภบาล คอ การบรหารตามหลกนตธรรมหลกคณธรรมหลกความรบผดชอบหลกการ มสวนรวมของประชาชน หลกความโปรงใสสามารถตรวจสอบไดและหลกความคมคาเปนการใชจายงบประมาณอยางคมคาและ เกดประโยชนสงสด ซ งจะนำไปส การสรางผ นำท มสมรรถนะการบรหารงานแบบมออาชพท สอดคลองกบแนวคด ไทยแลนด 4.0 2) ผบรหารทมความชดเจนในกระบวนการการบรหารจดการโรงเรยนโดยการจดระบบ ใหเรยบงาย ลดความซบซอนลดขนตอนของระบบของงานราชการ สอดคลองกบแนวคดของสกญญา รอดระกำ ทกลาววาแนวทางในการพฒนาระบบการศกษาของประเทศไทยทสอดคลองกบนโยบายการพฒนา ประเทศทยงยน จงตองนำแนวคด Education 4.0 ไปใชในการบรณาการการจดการเรยน การสอนดวยการใช เทคโนโลยแสวงหาความร ตอยอดองคความร และเปนการศกษาสอนาคต และสอดคลองกบแนวคดของสมาคม the MAGAZINE ทกลาววาวางระบบทดทำใหเกดปญหานอย เวลาทสญเสยไปในการทำงานนอยลง และเรยกใชบรการนอยลง สอดคลองกบแนวคดของธรวฒน แสงสวาง ทกลาววาควรวางระบบสารสนเทศเพอการบรหารงานโรงเรยนใหเปนระบบ เหมาะสมและสมบรณ ควรจดหาเครองมออปกรณทางดานเทคโนโลยสารสนเทศมความทนสมยและเพยงพอพรอมใชงาน สอดคลองกบแนวคดของทศพร ศรสมพนธ ทกลาววาคณลกษณะทเปดกวางและเชอมโยง คณลกษณะการทำงานตองเปดเผยและโปรงใส คณลกษณะการทำงานใหทกภาคสวนมสวนรวม คณลกษณะการทำงานแบบเครอขายมากกวาการบงคบบญชา คณลกษณะการทำงานเชอมโยงกบ ทกภาคสวนมเอกภาพและสอดประสานกน สอดคลองกบแนวคดของสมหมาย อำดอนกลอย ทกลาววาผบรหารควรสรางสรรคระบบและเงอนไขการทำงานทจะชวยใหบคลากรสามารถทำงานและผเรยน สามารถเรยนร ไดอยางมประสทธภาพ นอกจากนยงสอดคลองกบแนวคดของศศรดา แพงไทย ทกลาววาผนำการศกษาตองมความสามารถในการบรหารและการจดการ โดยบรณาการเทคโนโลย ในหลกสตรโรงเรยน ระบบการบรหาร การปฏบตงาน ในโรงเรยน 3) ผบรหารทมความยดหยน ทางความคดและสามารถปรบตวใหเขากบสภาพแวดลอมทมการเปลยนแปลงอยางรวดเรว หรอสถานการณฉกเฉนได สอดคลองกบแนวคดของสำนกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต ทกลาววา ผบรหารตองมคณลกษณะทางการบรหารทยดหยน สอดคลองกบแนวคดของไกรยส ภทราวาท ทกลาววาความยดหยนทางความคด และสอดคลองกบแนวคดของทวศกด จนดานรกษ ทกลาววา ตองมความสามารถในการคดยดหยน นอกจากนยงสอดคลองกบแนวคดของสถาบนคณวฒวชาชพ ทกลาววาปรบกระบวนการใหมความยดหยน 4) ผบรหารทสามารถสอสารกบครและบคลากรในโรงเรยน ไดหลายชองทางอยางทวถง ชดเจน และทำใหทกคนรทศทาง เหนเปาหมายและวสยทศนขององคกร

333

5) ผบรหารทมความสามารถในการคดสรางสรรค สรางนวตกรรมในการบรหารโรงเรยนสอดคลองกบ แนวคดของ สตอกดล ทกลาววามทกษะในการสอสารและเขาใจธรรมชาตของ ความเปนมนษย และสอดคลองกบแนวคดของเอกชย กสขภณฑ ทกลาวการสอสารทรวดเรวทวถงเฉพาะกลมในการสอสาร ขอมล ความรความเขาใจในการทำงานทไมเปนทางการแตไมควรใชในการสงงานหรอการบรหารทเปนทางการวาสอดคลองกบแนวคดของชยยนต เพาพาน ทกลาววานกการสอสาร (communicator) ผบรหารทมประสทธภาพไมเพยงแตการสอสารโดยการ แบงปนขอมลผานหลายสอเทานน แตยงเปนผฟงทมประสทธภาพซงเปนสงจำเปนทกลมผบรหารตองเปน ผสอสารทมประสทธภาพกบผมสวนได สวนเสยทงหมด สอดคลองกบแนวคดของสมถวล ชทรพย ทกลาววา มความสามารถในการตดตอสอสาร ทมประสทธภาพ นอกจากนยงสอดคลองกบแนวคดของวทวส ดวงภมเมศ และวารรตน แกวอไร ทกลาววาตองมความสามารถในการ สอสาร ถายทอดความคดผานการเขยน อภปรายโตแยง ใหเหตผล แสดงความคดเหนและสามารถแสดงทศนคต 6) ผบรหารทมความอดทนตอความไมชดเจนและความไมแนนอนของขอมลซงเปนสภาวะททำใหผบรหารไมสามารถทจะวางแผนหรอตดสนใจใหชดเจนได สอดคลองกบแนวคดของถวล มาตรเลยม ทกลาววาตองเปนผทมความอดทนตอความหลากหลาย คลมเครอของปญหาและสถานการณแตละวน ซ งยากแกการคาดเดาวาอะไรจะเกดข นและ ในขณะเดยวกนกสามารถจดการกบสถานการณดงกลาวไดอยางมประสทธภาพ และสอดคลองกบ แนวคดของศรพงษ ศรชยรมยรตน ทกลาววาผนำทดควรมคณลกษณะมความอดทน นอกจาก น ยงสอดคลองกบแนวคดของสงวน นตยารมภพงศ ทกลาววาผ นำเปนผท มความรและวสยทศน มการขวนขวายหาความรใหม และอดทนทจะสรางใหเกดบรรยากาศของการเรยนรรวมกนในองคกร 7) ผบรหารทยอมรบความผดพลาดและความลมเหลว เรยนรจากสงททำผดพลาด ไมอายทจะยอมรบ และมองความผดพลาดและลมเหลววาไดเปนประสบการณการเรยนรพรอมการแกไขและสรางทางเลอก ในการพฒนาตวเองไปสเปาหมายสอดคลองกบแนวคดของเฮลเลอร และพอรเตอร (Heller and Porter) ทกลาววาความเตมใจในการยอมรบขอผดพลาด 8) ผบรหารทมความสามารถในการคาดการณ แนวโนมเกยวกบการบรหารของโรงเรยน สอดคลองกบแนวคดของพส เดชะรนทร กลาวถงคณลกษณะ ผนำ 4.0 ทกลาววามมมมองใหม ๆ มาสรางกลยทธตาง ๆ ในการบรหารจดการพรอม ๆ กบการสราง นวตกรรมใหม ๆ และยงสอดคลองกบแนวคดของวโรจน สารรตนะ ทกลาววาผบรหารตองมการ ปรบเปลยนพฒนากระบวนทศน มมมองและทศนคต

กลาวโดยสรป คณลกษณะของผบรหารสถานศกษาทมมากกวาบคลากรในโรงเรยนคอการมวสยทศนอนจะสงผลตอการขบเคลอนสถานศกษาอยางมทศทาง มความชดเจนสงผลตอความเชอมนของผใตบงคบบญชาในการปฏบตงาน

11. คณลกษณะของผบรหารสถานศกษาขนพนฐานสอดคลองกบเปาหมายการศกษา ของนโยบายไทยแลนด 4.0 ดานกฎหมายทรองรบการจดการศกษาใหมอสระและความรบผดชอบ

334

สอดคลองกบแนวคดของพรนพ พกกะพนธ ทกลาววาผบรหารทดควรมคณลกษณะกำหนดกลยทธ อาจถกกำหนดออกมาในรปของวตถประสงค นโยบาย ระเบยบวธ งบประมาณ หรอแมแต กฎเกณฑ สอดคลองกบแนวคดของสำนกงานปฏรปการศกษา ทกลาววาเขาใจนโยบาย อำนาจหนาท และ กจกรรมในหนวยงาน มความรระบบงบประมาณ เขาใจระเบยบคลง วสด การเงน มความซอสตย สจรต มความละเอยดรอบคอบ มความสามารถในการตดสนใจอยางมเหตผล หมนตรวจสอบการใช งบประมาณอยเสมอ และรายงานการเงนอยางเปนระบบ นอกจากนยงสอดคลองกบผลการวจยของเจรญ ภวจตร ทกลาววาสามารถบงคบใชกฎหมาย ระเบยบ สรางความรบผดชอบในการทำงาน ดวยความยตธรรม คอผบรหารทมคณลกษณะทมรายละเอยดดงน 1) ผบรหารทมความรความสามารถ ดานกฎหมายตาง ๆ ทเกยวของกบการบรหารและการจดการศกษาสอดคลองกบแนวคดของถวล มาตรเลยม ทกลาววามความระมดระวงในการตดสนใจ ทสงผลตอการสอนและการเรยน เชนเกยวกบตารางสอน งบประมาณ เครองมอหรออปกรณ ตลอดจนสอการเรยนการสอนทกประเภท นอกจากน จะตองคำนงถงความตองการของชมชนและนำมาบรณาการในเปาหมายของโรงเรยนแลวรอยรด สแผนปฏบตการ และสอดคลองกบแนวคดของพรนพ พกกะพนธ ท กลาววาผ บรหารทดควรม คณลกษณะกำหนดกลยทธอาจถกกำหนดออกมาในรปของวตถประสงค นโยบาย ระเบยบวธ งบประมาณ หรอแมแตกฎเกณฑ นอกจากนยงสอดคลองกบแนวคดของสำนกงานปฏรปการศกษา ทกลาววาเขาใจนโยบาย อำนาจหนาท และกจกรรมในหนวยงาน มความรระบบงบประมาณ เขาใจ ระเบยบคลง วสด การเงน มความซอสตย สจรต มความละเอยดรอบคอบ มความสามารถในการ ตดสนใจอยางมเหตผล หมนตรวจสอบการใชงบประมาณอยเสมอ และรายงานการเงนอยางเปนระบบ 2) ผบรหารทมความสามารถในการบงคบใชกฎหมาย ระเบยบ สรางความรบผดชอบในการทำงานดวยความยตธรรม สอดคลองกบแนวคดของบญม เณรยอด ทกลาววารกษาและปฏบตตามกฎหมาย ระเบยบขอบงคบในการทำงาน ขอตกลงเกยวกบ สภาพการจาง หรอขอตกลงอน ระหวางนายจาง กบลกจาง อยางเครงครด สอดคลองกบแนวคดของ สภรณ สภาพงศ ทกลาววาการปฏบตตามระเบยบขอบงคบและสอดคลองกบผลการวจยของสมหวง พธยานวฒน ทกลาววาการปฏบตตาม ระเบยบขอบงคบ นอกจากนยงสอดคลองกบผลการวจยของเจรญ ภวจตร ทกลาววาสามารถบงคบใช กฎหมาย ระเบยบ สรางความรบผดชอบในการทำงานดวยความยตธรรม 3) ผบรหารทยนหยด ในความถกตองชอบธรรมจรยธรรมการดำรงตนและประพฤตปฏบตอยางถกตองเหมาะสมทงตามกฎหมาย คณธรรมจรรยาบรรณแหงวชาชพและจรรยาขาราชการเพอศกดศรแหงความเปนขาราชการ คร สอดคลองกบแนวคดของ มงสรรพ ขาวสะอาดทกลาววา มศกยภาพในการจดระบบบรหารของโรงเรยน โดยนำระบบคณธรรมมาใชพฒนา โดยองครวม 4) ผบรหารทมความสามารถในการคด เชงมโนทศนและอนาคตทำใหเหนแนวโนม ทศทางทจะนำมาบรหารจดการอยางมประสทธภาพ สอดคลองกบแนวคดของทวศกด จนดานรกษ ทกลาววาตองมมโนทศน และสอดคลองกบแนวคดของ

335

วทวส ดวงภมเมศ และวารรตน แกวอไรทกลาววาความเขาใจและสรางมโนทศนทไดจากการเรยนร และสรางองคความรไดดวยตนเองได 5) ผบรหารทมความสามารถในการคดเชงกลยทธ วางแผนเพอรองรบการบรหารเชงรกในสงคมทเปลยนแปลงฉบพลนและสามารถนำพาโรงเรยนกาวไปอยางมนใจ สอดคลองกบแนวคดของ สกญญา รอดระกำ ทกลาววาการจดการกบความเปลยนแปลงซงตองอาศย การวางแผนการเปลยนแปลงเชงกลยทธแลวจงนำไปปฏบตตามแผนทตองอาศยความเขาใจและ ความรวมมอ จากทกคนในองคกร สอดคลองกบแนวคดของสมชาย เทพแสง ทกลาววาผบรหาร มออาชพ ตองกลาไดกลาเสย ตองวางแผนเชงรก สอดคลองกบแนวคดของ นธนาถ สนธเดชะ ทกลาววา ความสามารถในการคดและวางแผนกลยทธ และสอดคลองกบแนวคดของจรส อตวทยาภรณ กลาวถงคณลกษณะเปนผมวสยทศน มเปาหมายทางการศกษา มการวางแผนการทำงาน นอกจากนยงสอดคลองกบแนวคดของสถาบนพฒนาขาราชการพลเรอน ทกลาววาการวางแผนกลยทธ 6) ผบรหาร ทมความรหลากหลายสาขาทจะนำมาประยกตใชในงานบรหารไดอยางมประสทธภาพ สอดคลองกบ แนวคดของสำนกงานปฏรปการศกษา ไดกำหนดคณลกษณะของผบรหารสถานศกษามความร มทกษะ มประสบการณดานการบรหารงาน ทง 4 ฝายงาน และสอดคลองกบแนวคดของ เจรญ ภวจตร ทกลาว วามความรความสามารถทางการบรหารจดการและดานสงคม รวมถงหลกปรชญาทางการศกษา นอกจากนยงสอดคลองกบแนวคดของสวทย เมษนทรย ทกลาววาตองคนไทยทมความร ทกษะ และ ความสามารถทสอดรบกบโลกในศตวรรษท 21 7) ผบรหารทมวสยทศนทชดเจน และทนตอเหตการณ เพอใหสามารถตดสนใจไดโดยอยางรวดเรว และตอบสนองไดอยางเหมาะสมกบสถานการณทเปลยนไป สอดคลองกบผลการศกษาของเจเฟอรส จาคอบ ทวาบทบาทของครใหญในโรงเรยนยคไรพรมแดน ตองมวสยทศน ทกลาววา และสอดคลองกบแนวคดของวกเตอร (Victor) ทกลาววามองอนาคต อยางมวสยทศน นอกจากนยงสอดคลองกบแนวคดของสกญญา รอดระกำ ทกลาววาผบรหารตองเปน นกปฏรปเปนนกคด นกพฒนา ตองทนตอการเปลยนแปลงของโลกมวสยทศนใน การบรหารงานทพรอมรบกบเปลยนแปลง ไมยดตดตอสงใด 8) ผบรหารทสรางวฒนธรรมองคกรทพรอมรองรบ การเปลยนแปลงอยางมระบบการบรหารจดการทมการพฒนาตอเนองตลอดเวลาและเออตอการ กาวไปสไทยแลนด 4.0 สอดคลองกบแนวคดของสกญญา รอดระกำ ทกลาววาผบรหารตองเปนนกปฏรปเปนนกคด นกพฒนา ตองทนตอการเปลยนแปลงของโลกมวสยทศนใน การบรหารงานท พรอมรบกบเปลยนแปลง ไมยดตดตอสงใด และสอดคลองกบแนวคดของแอนเน ทองคน ทกลาววา วฒนธรรมองคกรของโรงเรยนและการเปลยนแปลงและบทบาทหลกของคร ใหญในการเปนผนำและการจดการเพอสรางโรงเรยนทเปนนวตกรรมและประสบความสำเรจ นอกจากนยงสอดคลองกบแนวคดของทรอย แดน ทวาผบรหารคอผสรางและสวนสำคญทสงสมวฒนธรรมองคกรของโรงเรยน และการเปลยนแปลงและบทบาทหลกของครใหญในการเปนผนำและการจดการเพอสรางโรงเรยนทเปนนวตกรรมและประสบความสำเรจ

336

กลาวโดยสรป กฎระเบยบเปนเรองสำคญทตองถอปฏบตอยางถกตอง ดงนนตองมความ ชดเจนในกฎหมาย ดงนนคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบการจดการศกษารปแบบใหมในปจจบน เชน โรงเรยนประชารฐ โรงเรยนรวมพฒนา โรงเรยนนตบคคล โรงเรยน เขตพนทนวตกรรม คอคณลกษณะทสอดคลองกบ เปาหมายดานกฎหมายทรองรบการจดการศกษา ใหมอสระและความรบผดชอบ ซ งจะมบทบาทท แตกตางจากผ บรหารสถานศกษาโดยท วไป ในขณะเดยวกนผทรงคณวฒและผเชยวชาญบางสวนเหนวา ความใกลชดระหวางผบรหารสถานศกษาควรมระดบความสมพนธทมความเหมาะสม การใหความสำคญกบทกฝายตองมขอบเขต หลกการ เหตผล หลกเกณฑและแนวทางปฏบตของงานในแตละเรอง

ขอเสนอแนะในการวจย

ผวจยศกษาเรองคณลกษณะของผบรหารสถานศกษาขนพนฐานสอดคลองกบเปาหมาย การศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ดงนนผลทไดจากการวจยจงเปนคณลกษณะของผบรหารสถานศกษาขนพนฐานสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 เชงอนาคต ผวจยจงมขอเสนอแนะทเปนเชงอนาคต ดงน

ขอเสนอแนะทวไป

ขอเสนอแนะเชงนโยบาย 1. ควรมการจดทำหลกสตรพฒนาผบรหารสถานศกษาข นพ นฐาน โดยกำหนดใหม

91 คณลกษณะทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 2. ควรจดทำเกณฑในการคดสรรหรอคดเลอกผบรหารสถานศกษาขนพนฐาน โดยใหม

คณลกษณะทง 91 คณลกษณะ ทรองรบการขบเคลอนนโยบายไทยแลนด 4.0 3. ควรจดทำเกณฑการประเมนประสทธภาพประสทธผลการปฏบตงานของผบรหาร

สถานศกษาข นพ นฐาน เพ อสงเสรมการสรางวฒนธรรมบรรยากาศการทำงานทสอดคลองกบ 91 คณลกษณะ ทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0

4. ควรลดบทบาทของกระทรวงจากการควบคมสงการมาเปนการสงเสรม การสนบสนน การวางแผน การกำหนดมาตรฐานและการประเมน ลดความลาชาของสวนกลางและสนบสนนใหโรงเรยนทมความพรอมใหบรการแบบโรงเรยนนตบคคล

5. ควรกระจายอำนาจการบรหารการศกษาสทองถนโดยตองมแผนการเตรยมความพรอมทจะใหประชาชนเขามาดแลการศกษาในรปคณะบคคลหรอคณะกรรมการการศกษา

6. ควรเรงปฏรปการศกษาทกระดบตงแตปฐมวย การศกษาขนพนฐาน การอาชวศกษา การอดมศกษา การศกษานอกระบบ ใหมจดเนนของการปฏรปการศกษาในยค 4.0 คอ คณภาพการศกษาและธรรมาภบาลในสถานศกษา

337

7. ควรเพมโอกาสทางการศกษาใหคนทกวยไดเขาถงการศกษาทมคณภาพและมาตรฐาน ทกชวงวยของชวตท งการศกษาในระบบโรงเรยน การศกษานอกระบบโรงเรยนและการศกษา ตามอธยาศยโดยเฉพาะผสงอายทมจำนวนมากขน

8. สงเสรมการมสวนรวมในการจดการศกษาของทกภาคสวนในชมชน ใหการศกษาเปน ของประชาชนทกคนและประชาชนทกคนมสวนรวมจดการศกษาตามพระราชบญญตการศกษา แหงชาต เพอใหภาคประชาชน ภาคเอกชนและชมชนในทองถนมสวนรวมคด รวมทำ รวมเรยนรและรวมแกปญหาการศกษาในแตละพนท

9. ควรปรบระบบการจดสรรงบประมาณดานการศกษาใหมงลดความเหลอมลำและสราง ความเทาเทยมมากขน โดยเพมงบประมาณและทรพยากรทจำเปนใหกบสถานศกษาทหางไกลและ ขาดแคลน โดยเฉพาะนกเรยนทขาดโอกาส เชน ทนการศกษา การบรรจครในวชาทขาดแคลน และอปกรณการเรยนการสอน เปนตน เพอใหสถานศกษาทกแหงมคณภาพและมาตรฐานอยาง เทาเทยมกน

10. ควรจดตงกองทนพฒนาเทคโนโลยเพอการศกษาตามทกำหนดไวในพระราชบญญต การศกษาแหงชาตเพอใหประเทศไทยสามารถพฒนาเทคโนโลยเพอการศกษาทนำไปใชในการเรยนการสอนและการบรหารการศกษาใหมความกาวหนาในยคไทยแลนด 4.0 การนำเทคโนโลยมาใชใน การบรหารและการจดการศกษาอยางมประสทธภาพจะชวยลดความเหลอมลำทางการศกษา ระหวางในเมองกบชนบท ขยายโอกาสใหคนทกวยไดรบการศกษาตลอดชวตทมคณภาพอยางทวถง

11. ควรจดทำกฎหมายลกเพอรองรบพระราชบญญตการศกษาแหงชาตใหครบถวน โดยเฉพาะกฎหมายทยงไมมการบญญตขน เชน พระราชบญญตการศกษาปฐมวย พระราชบญญต การประถมศกษา พระราชบญญตการมธยมศกษา พระราชบญญตสงเสรมการเรยนรตลอดชวต เปนตน เพอเปนกลไกในการขบเคลอนการปฏรปการศกษาทงระบบทมความเฉพาะสอดคลองกบ ธรรมชาตขององคกร

12. ควรปรบเปลยนระบบการบรหารงานสวนกลางจากการมรฐมนตรวาการกระทรวง หรอรฐมนตรชวยวาการกระทรวงในปจจบนเปนการบรหารโดยองคคณะบคคล การคดเลอกจากผทรงคณวฒดานการศกษา ดานเศรษฐกจ ดานการเรยนร ดานเทคโนโลยและการประเมนผล

13. ควรส งการเชงนโยบาย การจดสรรงบประมาณและการบรหารงานบคคลของ รฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการตองผานการพจารณารวมกนของคณะกรรมาธการการศกษา แหงชาต

338

ขอเสนอแนะเชงปฏบต 1. ประพฤตปฏบตตามแนวทางการปฏบตงานของผบรหารสถานศกษาใหมคณลกษณะ

ทพงประสงคในยคไทยแลนด 4.0 ทง 91 คณลกษณะ 2. ผอำนวยการสถานศกษาขนพนฐานพฒนาตนเองตามแนวโนมทเปลยนไปของการศกษา

ทสอดคลองกบ 91 คณลกษณะทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ดานการศกษา

3. สรางคณลกษณะทดของผบรหารสถานศกษาและสงตอคณลกษณะทดไปสครและ นกเรยนในโรงเรยน

ขอเสนอแนะสำหรบการวจยครงตอไป 1. ศกษาปจจยทมอทธพลตอคณลกษณะของผบรหารสถานศกษาขนพนฐานสอดคลอง

กบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ทง 91 คณลกษณะ 2. ศกษาผลกระทบทเกดจากคณลกษณะผบรหารสถานศกษาทง 91 คณลกษณะของ

ผบรหารสถานศกษาขนพนฐานสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ทสงผลตอประสทธภาพประสทธผลของการจดการศกษา

339

รายการอางอง

รายการอางอง

ภาษาไทย กรวก พรนมต. “ความรความเขานโยบาย Thailand 4.0 ในจงหวดเชยงใหม ลำปาง.” วารสารวชาการ

พระจอมเกลาพระนครเหนอ 27, 4 (ตลาคม - ธนวาคม 2560). กระทรวงศกษาธการ. แผนพฒนาการศกษาของกระทรวงศกษาธการ ฉบบท 12 (พ.ศ.2560 - 2564).

กรงเทพฯ: สำนกนโยบายและยทธศาสตร, 2560. กฤษฎาภรณ รจ สำรงกล. “ภาวะผ นำเชงวส ยทศนเหนอช นกบการจดการสถาบนอดมศกษา

ภาคเอกชนในศตวรรษท 21.” วารสารสมาคมนกวจย 27, 2 (กนยายน - ธนวาคม 2550). กฤษณะ บหลน. “ลกษณะผบรหารทางการศกษาทจะนำองคการไปสความสำเรจ.” Dusit Thani

College Journal 11, 1 (January - April 2017). ______. “การวจยเชงอนาคต.” วารสารการวจยเพอการพฒนาการรวมกลมทางเศรษฐกจ ฉบบท 3.

เข าถงว นท 20 พฤษภาคม 2560. เข าถงไดจาก http://www.maceducation.com /e-knowledge.

กลา ทองขาว และคณะ. การวจยและพฒนาทกษะการกำหนดดานการพฒนาขององคการบรหาร สวนตำบล สำนกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต. กรงเทพฯ: ครสภา, 2546.

กษฎกรณ รจสำรงกล. “ภาวะผนำเชงวสยทศนเหนอชนกบการจดการสถาบนอดมศกษาภาคเอกชน ในศตวรรษท21.” วารสาร สมาคมนกวจย 22, 3 (กนยายน - ธนวาคม 2560).

กองบรหารงานวจยและประกนคณภาพการศกษา. Thailand 4.0 โมเดลขบเคลอนประเทศไทย สความมงคง มนคง และยงยน. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยพะเยา, 2559.

การด เลยวไพโรจน. เมอเดกไทยเขาสยคไทยแลนด 4.0 พอแมเตรยมสมองลกกพรอมกบอนาคต ขางหนาแลวหรอยง. เขาถงเมอ 1 มนาคม 2561. เขาถงไดจาก http://www.matichon. co.th/news/292485.

กตตศกด องคะนาวน. “การศกษาไทย 4.0 ในบรบทการจดการศกษาเพ อการพฒนาท ย งยน.” วารสารบรหารการศกษา มศว. 14, 26 (มกราคม - มถนายน 2560).

กตมา ปรดดลก. ความรเบองตนเกยวกบปรชญาการศกษา. กรงเทพฯ: อกษรบณฑต, 2542. ไกรยส ภทราวาท. ขบเคลอนการศกษาไทย สไทยแลนด 4.0. เขาถงเมอ 12 มกราคม 2562. เขาถงได

จาก http://www.thaihealth.or.th/Content/.html. ขวญกมล พลเย ยม. “คณลกษณะทพงประสงคของผบรหารสถานศกษา ตามทศนะของครผ สอน

โรงเรยนมธยมศกษา สหวทยาเขตแกนนครราชพฤกษ สงกดสำนกงานเขตพนทการศกษา

http://www.maceducation.com/

http://www.thaihealth.or.th/Content/.html

340

มธยมศกษา เขต 25” วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยภาคตะวนออกเฉยงเหนอ, 2557.

คารมณ เพยรภายลน. ความเปนผบรหารมออาชพ [ออนไลน]. เขาถงเมอ 2 มกราคม 2562. เขาถงไดจาก http://banpathaischool.igetweb.com/index.php.

จรส อตวทยาภรณ. ผบรหารยคใหม. สงขลา: โรงพมพมหาวทยาลยสงขลานครนทร, 2560. จกรพรรด วะทา. “คณลกษณะทพงประสงคของศกษาธการจงหวดในทศวรรษหนา (ค.ศ. 1995 -

2005). ” วทยานพนธ ปรญญาดษฎบ ณฑต สาขาบรหารการศกษา บณฑตว ทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร, 2538.

จำลอง นกฟอน. เสนทางส นกบรหารการศกษามออาชพในการศกษากบการพฒนาวชาชพ . กรงเทพฯ: สำนกงานเลขาธการครสภา, 2543.

จมพล พลภทรชวน. “อนาคตศกษา.” โครงการจตววฒน มลนธสดศร -สฤษดวงศ สนบสนนโดย สำนกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.). เขาถงเมอ 16 พฤษภาคม 2560. เขาถงไดจาก: http://semsikkha. org/article/article/article171.doc.

______. “การวจยอนาคต.” วารสารวธวทยาการวจย 1, 1 (มกราคม - เมษายน 2529). ______. “เทคนคการวจยอนาคตแบบ EDFR.” วจยการศกษา 10, 5 (มถนายน - กรกฎาคม 2530). เจรญ ภวจตร. คณลกษณะของผบรหารสถานศกษาในอาเซยน. กรงเทพฯ: ม.ป.ท., 2558. ______. คณลกษณะของผบรหารสถานศกษาในอาเซยน (Principals Characteristics in ASEAN)

[ออนไลน]. เขาถงเมอ 16 พฤษภาคม 2560. เขาถงไดจาก http://www.nidtep.go.th. ชอพฤกษ ผวก. “แนวทางการพฒนาทนวฒนธรรมนวตกรรมสไทยแลนด 4.0” รายงานสบเนองจาก

การประชมวชาการระดบชาต คร งท 4 สถาบนวจย มหาวทยาลยราชภฏกำแพงเพชร 22 ธนวาคม 2560.

ชยยนต เพาพาน. “ผบรหารสถานศกษายคใหมในศตวรรษท 21.” การประชมวชาการระดบชาต ครศาสตร ครงท 1 การจดการศกษาเพอพฒนาทองถน สประชาคมอาเซยน : ทศทางใหม ในศตวรรษท 21 ปท 1, ฉบบท 1 (ธนวาคม 2557).

ชยวฒ วรพนธ . “คณลกษณะภาวะผ นำยคใหมกบสมรรถนะการบรหารงานแบบมออาชพของ ปลดเทศบาลในภาคกลาง.” วารสารสมาคมนกวจย 19, 1 (มกราคม - เมษายน 2557).

ชาญชาต ถนอมตน. Thailand 4.0 สำเรจไดดวย Education 4.0 ผานสถานศกษาทเปนองคการแหงการเรยนร. เขาถงเมอ 25 เมษายน 2562. เขาถงไดจาก https://www.gotoknow.org/ posts/628643.

http://banpathaischool.igetweb.com/index.php

http://semsikkha/

http://www.nidtep.go.th/

341

ณรนทร ชำนาญด. “การบรหารจดการศกษาเพอเพมโอกาสทางการศกษาของนกเรยนกลมเสยง ในโรงเรยนมธยมศกษา” วทยานพนธปรญญาปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชาการบรหาร การศกษา ภาควชาการบรหารการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร, 2556.

ณฐฐนนท พราหมณสงข. “การพฒนารปแบบความสมพนธเชงสาเหตของประสทธผลในการบรหาร แบบมสวนรวมของผอำนวยการสถานศกษาขนพนฐาน” วารสารศกษาศาสตรมหาวทยาลย นเรศวร 8, ฉบบพเศษ (2549).

ดนย เทยนพฒ. สองโลกทรรศนกบรหาร. กรงเทพฯ: โรงพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2534. ดวงนภา มกรานร กษ. “อนาคตภาพการอาชวศกษาไทยในทศวรรษหนา (พ.ศ. 2554-2564).”

วทยานพนธปรญญาปรชญาดษฎบณฑต มหาวทยาลยขอนแกน, 2554. ดารณ บญครอง. วเคราะหแนวทางการจดการศกษาไทยกบการขบเคลอนการศกษาสยคไทยแลนด

4.0, สำนกวชาศลปศาสตร มหาวทยาลยวลยลกษณ. นครศรธรรมราช: สารอาศรม วฒนธรรมวลยลกษณ, 2560.

ตวง อนทะไชย และดสต อบลเลศ. กระบวนการผลตและพฒนาครท สอดคลองกบแนวทาง การพฒนาประเทศภายใตนโยบาย “Thailand 4.0”. เขาถงเมอ 1 มนาคม 2560. เขาถงไดจาก http://click.senate.go.th.

ตวงพร ร งเรองศร. “คณลกษณะอนพงประสงคของผ บรหารในศตวรรษท 21.” 7, 1 (มกราคม - มถนายน 2561).

ถวล มาตรเลยม. การปฏรปการศกษาโรงเรยนเปนฐานการบรหารจดการ . กรงเทพฯ: เสมาธรรม, 2549.

______. คณลกษณะของนกบรหารยคไทยแลนด 4.00. เขาถงเมอ 30 เมษายน 2562. เขาถงไดจาก https://www.obec.go.th/archives/694.

ทรงสวสด แสงมณ. “ค ณลกษณะของผ บร หารสถานศกษาตามความตองการของคร ส งกด กรงเทพมหานคร เขตบางขนเทยน.” วารสารวชาการและวจย มทร. พระนคร 4, 1 (มนาคม 2553).

ทวศกด จนดานรกษ. ครและนกเรยนในยคการศกษาไทย 4.0. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรกจบณฑตย, 2555.

ทศพร ศรสมพนธ. “ระบบราชการไทยในบรบทไทยแลนด 4.0.” สำนกวจยและพฒนาระบบงาน บคคลสำนกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอน (มนาคม 2561).

ทบด ทฬหกรณ. “การสรางผประกอบการรนใหมในยคไทยแลนด 4.0.” RMUTT Global Business and Economic Review 12, 2 (ธนวาคม 2560).

ธตพร ตนยโชต. “ภาวะผนำ.” วารสารศนยบรการวชาการ 14, 2 (เมษายน - มถนายน 2549).

http://click.senate.go.th/

https://www.obec.go.th/archives/694

342

ธรเกยรต เจรญเศรษฐศลป. การศกษาไทยในยค Thailand 4.0, สำนกงานรฐมนตกระทรวงศกษาธการ. เขาถงเมอ 15 เมษายน 2562. เขาถงไดจาก https://www.moe.go.th/websm.

______. “สภาพปญหาและแนวทางพฒนาการใชเทคโนโลยสารสนเทศทางการศกษาสไทยแลนด 4.0 ในโรงเรยนประถมศกษา สงกดสำนกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาบงกาฬ.” วทยานพนธ ปรญญามหาบณฑต สาขาการบรหารการศกษา คณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฏสกลนคร, 2561.

ธระ รญเจรญ. ความเปนมออาชพในการจดและบรหารการศกษายคปฏรปการศกษา . กรงเทพฯ: แอล.ท.เพรส, 2550.

นราวทย นาควเวก. บทบาทของผนำทดในยค 4.0. เขาถงเม อ 25 เมษายน 2562. เขาถงไดจาก https://www.smartsme.co.th/content/63868.

นวลอนงค อชภาพ. “คณลกษณะของผบรหารสถานศกษาทสงผลตอการดำเนนงานของสถานศกษา สงกดสำนกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา.” วารสารราชภฏสราษฎรธาน 3, 2 (กรกฎาคม - ธนวาคม 2559).

นคม นาคอาย. “องคประกอบคณลกษณะผนำเชงอเลกทรอนกสและปจจยทมอทธพลตอประสทธผล ภาวะผนำเชงอเลกทรอนกสสำหรบผบรหารสถานศกษาขนพนฐาน.” วารสารศกษาศาสตร 18, 2 (พฤศจกายน 2549 - มนาคม 2550).

นธนาถ สนธเดชะ “หลกสตรเพอพฒนาผนำการบรหารการเปลยนแปลง.” การประชมเชงปฏบตการ , สำนกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ กรงเทพฯ, 5 สงหาคม 2548.

เนองวงศ ทวยเจรญ. Thailand 4.0 อะไร...อะไร...ก 4.0. เขาถงเมอ 10 ธนวาคม 2559. เขาถงไดจาก http://www.9experttraining.com/articles/thailand-4.0.

บรรจง ลาวะล. “บทบาทของผบรหารสถานศกษาในยคไรพรมแดน.” วารสารมหาวทยาลยมหามกฏราชวทยาลย วทยาเขตรอยเอด 6, 2 (มถนายน - ธนวาคม 2560).

บวร เทศารนทร. คณลกษณะผบรหารสถานศกษา. เขาถงเมอ 19 เมษายน 2562. เขาถงไดจาก www. drborworn.com.

บญม เณรยอด. การวจยการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน. กรงเทพฯ: สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร, 2545.

บรญชย จงกลน. คณลกษณะผบรหารสถานศกษาในยคปฏรปการศกษา. ม.ป.ท., ม. ป. ป. ประทป ศรเพชรเจรญ. “การศกษาการบรหารจดการดวยระบบคณภาพ เพอมงสความ เปนโรงเรยน

มาตรฐานสากลของโรงเรยนมธยมศกษาในจงหวดอางทอง.” วารสารวจยและพฒนาวไลยอลงกรณ ในพระบรมราชปถมภ สาขามนษยศาสตรและสงคมศาสตร (2558).

ประเวศ วะส. ปฏรปการศกษาไทยการยกเครองทางปญญา. กรงเทพฯ: สำนกพมพ ชาวบาน, 2539.

https://www.moe.go.th/websm

http://www.9experttraining.com/articles/thailand-4.0

343

ปราโมทย ประสาทกล และคณะ. “การเปลยนแปลงประชากรไทยกบการศกษา.” เอกสารประกอบ การประชมระดมความคด เร อง “ภาพการศกษาไทยในอนาคต 10 - 20 ป” วนท 22 - 23 กมภาพนธ 2550 จดโดยสำนกงานเลขาธการสภาการศกษา.

ปรชา เพชรฉกรรจ. “การศกษาคณลกษณะผบรหารสถานศกษาระดบประถมศกษา สงกด สำนกงาน เขตพนทการศกษาระยอง เขต 1.” ปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยบรพา, 2547.

ปทมา วาพฒนวงศ และปราโมทย ประสาทกล. ประชากรไทยในอนาคต. เขาถงเมอ 14 พฤษภาคม 2560. เขาถงไดจาก http://www.ipsr.mahidol.ac.th.

ปยณฐ วงศเครอศร. “รปแบบการพฒนาภาวะผนำครในการจดการเรยนร ในยคไทยแลนด 4.0.” วทยานพนธระดบดษฎบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษาและภาวะผนำ มหาวทยาลย ราชภฏสกลนคร, 2562. เขาถงเมอ 17 เมษายน 2562. เขาถงไดจาก https://gsmis.snru. ac.th/ethesis/file_att1/2019040459620248104 _ap5.pdf.

เผชญ กจระการ และคณะ. ยทธศาสตรการพฒนาเพอการบรหารจดการสการเปลยนผานศตวรรษท 21: ไทยแลนด 4.0. กรงเทพฯ: ลาดพราว, 2559.

“แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท สบสอง (พ.ศ.2560-2564).” ราชกจจานเบกษา เลม 133, ตอนท 115 ก (30 ธนวาคม 2559).

พงษอศรา ประหยดทรพย. “บทบาทของผบรหารสถานศกษาทสงผลตอการพฒนาคณลกษณะผเรยน สการเปนโรงเรยนมาตรฐานสากลในสงกดสำนกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 4 จงหวดปทมธาน.” วารสารเทคโนโลยการบรหารการศกษา (2557).

พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542. พมพครงท 1. กรงเทพฯ: อกษรเจรญทศน, 2545. พรชย เจดามาน. “การพฒนาการศกษาภายใตกรอบประเทศไทย 4.0 สศตวรรษท 21.” วารสารหลกสตร

และการเรยนการสอนคณะครศาสตร 2, 1 (กรกฎาคม 2559). พรชล อาชวอารง. “ร ปแบบการศกษาไทยท สมดลกบบรบทและสงคมไทยในศตวรรษท 21.”

วารสารวชาการ 2, 1 (มกราคม 2542). เข าถ งเม อ 10 ธ นวาคม 2559. เข าถ งไดจากhttp://www.9experttraining.com/articles.

พรนพ พกกะพนธ. ภาวะความเปนผนำ. กรงเทพฯ: จามจรโปรดกท, 2542. ______. ภาวะผนำและการจงใจ. กรงเทพฯ: โรงพมพจามจรโปรดกท, 2544. พระมหาวรพงศ กสลชโย. ภาวะผนำในการบรหารองคกรยค 4.0. กรงเทพฯ: วารสารสมาคมศษยเกา

มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, 2561. พวงรตน ทวรตน. วธวจยทางพฤตกรรมศาสตร. กรงเทพฯ: เจรญผล, 2531.

http://www.ipsr.mahidol.ac.th/

http://www.9experttraining.com/articles

344

พส เดชะรนทร. ทางรอดธรกจไทยการศกษาตองตอบโจทย. เขาถงเมอ 18 มกราคม 2562. เขาถงไดจาก https://today.line.me/th/pc/article/ทางรอดธรกจยคไทยแลนด 4.0 การศกษาตองตอบโจทย.

______. แนะ 3 ทางรอดธรกจยคไทยแลนด 4.0. เขาถงเม อ 18 มกราคม 2562. เขาถงไดจาก http://www.naewna.com/business/276350.

พาสนา จลรตนศกษา. “การจดการเรยนรสำหรบผเรยนในยคThailand 4.0.” วารสารมหาวทยาลยศลปากร สาขามนษยศาสตร สงคมศาสตร และศลปะ 11, 2 (พฤษภาคม - สงหาคม 2561).

ไพฑรย สนลารตน. การศกษา 4.0 เปนยงกวาการศกษา. กรงเทพฯ: โรงพมพจฬาลงกรณ มหาวทยาลย, 2560.

ภาคภม งอกงาม. “การศกษาคณลกษณะภาวะผ นำเชงอเลกทรอนกสของผ บรหารระดบกลาง โรงเรยนในฝนจงหวดอางทอง.” เอกสารประกอบการประชมวชาการ โครงการบรหารการศกษา สมพนธแหงประเทศไทย คร ง ท 35 “การบรหารการศกษาในศตวรรษท 21” 19 – 20 เมษายน 2556 มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

ภารด อนนตนาว. “ปจจยท ส งผลตอประสทธผลของโรงเร ยนประถมศกษาสงกดสำนกงาน คณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต.” วารสารศกษาศาสตร 15, 1 มถนายน - ตลาคม 2546. เข าถงเม อ 14 พฤษภาคม 2561. เข าถงไดจาก www.tci-thaijo.org/index.php/ edubuu/article/download/18734/16513.

______. หลกการ แนวคด ทฤษฎทางการบรหารการศกษา. ชลบร: มนตร, 2551. มตครม. “มาตรฐานการศกษาของชาต พ.ศ. 2561.” ลงวนท 2 ตลาคม 2561. เขาถงเมอ 20 เมษายน

2562. เ ข า ถ ง ไ ด จ า ก https://www.moe.go.th/moe/th/news/detail.php?NewsID= 53077&Key=news6.

มงสรรพ ขาวสะอาด. อนาคตประเทศไทย [ออนไลน]. เขาถงเมอ 24 พฤษภาคม 2561. เขาถงไดจาก http://www.bangkokbiznews.com/blog/detail/552500.

มลนธสถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย. รายงานฉบบสมบรณการจดทำยทธศาสตรการปฏรป การศกษาขนพนฐานใหเกดความรบผดชอบ [ออนไลน]. เขาถงเมอ 23 ธนวาคม 2561. เขาถงไดจาก http://tdri.or.th/wp-content/uploads/2014/03/Final-Paper.pdf.

ยทธสทธ จนทรคเมอง, พนสน ประคำมนทร, ศศธร วงศซาล, อมพร กลาเพญ, วราภรณ สาโรจน และกรกนก นวล , “การพ ฒนาคร ภายใต กรอบประเทศไทย 4.0 ส ศตวรรษท 21.” วารสารวชาการวทยาลยสนตพล 5, 1 (มกราคม - มถนายน 2562).

https://today.line.me/th/pc/article/

http://www.naewna.com/business/276350

http://tdri.or.th/wp-content/uploads/2014/03/Final-Paper.pdf

345

รสสคนธ มกรมณ. บทบาทผบรหารสถานศกษายคไรพรหมแดน . เขาถงเมอ 25 เมษายน 2562. เ ข า ถ ง ไ ด จ า ก http://www.rdi.ssru.ac.th/irdjournal/index.php/ISSN2229-2802/ article/view/31.

ระตกรณ นยมะจนทร. “ปจจยของการบรหารจดการดวยเกณฑคณภาพการศกษาเพอการดำเนนงาน ทเปนเลศในสถาบนอดมศกษา.” วทยานพนธปรญญาดษฎบณฑต สาขาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, 2558.

รง แกวแดง. รเอนจเนยรงระบบราชการไทย: ขอเขยนจากประสบการณการบรหารงาน . กรงเทพฯ: สำนกพมพมตชน, 2541.

วรวจน สวคนธ. ทางรอดธรกจไทยการศกษาตองตอบโจทย . เขาถงเม อ 18 พฤษภาคม 2561. เขาถงไดจาก https://today.line.me/th/pc/article/ทางรอดธรกจยคไทยแลนด+4+0+การศกษาตองตอบโจทย.

วรญญบดร วฒนา. ผนำแหงโลกอนาคต การบรหารจดการแบบมออาชพ . กรงเทพฯ: อลฟามเดยม, 2554.

วรนทร ววงศ. สองนโยบายการศกษาญปน [ออนไลน]. เขาถงเมอ 24 พฤษภาคม 2560. เขาถงไดจาก https://www.tci-thaijo.org/index.php/japanese/article/viewFile/77744 /62 358.

วาสนา เจรญสอน. “ประสทธภาพการบรหารจดการการศกษาขององคการบรหารสวนตำบล ในประเทศไทย” วทยานพนธปรญญาดษฎบณฑต มหาวทยาลยอสเทอรนเอเชย, 2552.

วจารณ พานช. “เสนทางสคณภาพการศกษายค ไทยแลนด 4.0.” บรรยายในการประชมและนำเสนอ ผลงานวชาการทางการศกษาระดบชาต ครงท 4 เรอง “จดโดยคณะศกษาศาสตร มหาวทยาลย วงษชวลตกล ทศนยประชมสตารเวลล นครราชสมา ยคประเทศไทย 4.0.

______. แนวโน มการบร หารสถานศ กษาในศตวรรษท 21. สงขลา: สำน กงานเลขาน การ คณะศกษาศาสตรและศลปศาสตร, 2558.

วจตร ศรสะอาน. เอกสารประกอบการสมมนาผบรหารเรองการเปนผนำทางการศกษา . กรงเทพฯ: ม.ป.ท., 2539.

วทยากร เชยงกล. รายงานสภาวะการศกษาไทย ป 2551/2552 บทบาทการศกษากบการพฒนา เศรษฐกจและสงคม. กรงเทพฯ: หางหนสวนจำกด ว.ท.ซ. คอมมวนเคชน, 2553.

______. แกวกฤตเศรษฐกจแนวพทธ. กรงเทพฯ: สายธาร, 2551. วทวส ดวงภมเมศ และวารรตน แกวอไร. “Humanities and Social Sciences Journal of Graduate

School” Pibulsongkram Rajabhat University 11, 2 (July - December 2017).

https://today.line.me/th/pc/article/

https://www.tci-thaijo.org/index.php/japanese/article/viewFile/77744

346

วภา ศภจารรกษ และจตชน จตตสขพงษ. “การพฒนาตวชวดคณลกษณะทพงประสงคของผบรหาร สถานศกษาระดบปฐมวย.” วารสารบณฑตศกษา มหาวทยาลยราชภฏวไลยอลงกรณ ในพระบรมราชปถมภ 8, 2 (พฤษภาคม - สงหาคม 2557).

วโรจน สารรตนะ. กระบวนทศนใหมทางการศกษา กรณทศนะตอการศกษาศตวรรษท 21. กรงเทพฯ: ทพยวสทธ, 2556.

______. การบรหารการศกษา. กรงเทพฯ: โรงพมพทพยวสทธ, 2546. ______. “การบรหารการศกษาในและสำหรบศตวรรษท 21” เอกสารประกอบการบรรยายในการ

สมมนาวชาการ มมร. วทยาเขตอสาน 20 ธนวาคม 2557. ______. นวตกรรมกบกระบวนทศนการศกษาศตวรรษท 21. ขอนแกน: มหาวทยาลยขอนแกน ,

2559. ______. อนาคตศกษา: วสยทศนเพอการบรหารและการพฒนา . เขาถงเมอ 16 พฤษภาคม 2560.

เขาถงไดจาก http://ednet.kku.ac.th. วลาสน วฒนมงคล. “วกฤตการศกษาไทยในยค 4.0.” วารสารศกษาศาสตร มมร. คณะศกษาศาสตร

มหาวทยาลยมหามกฏราชวทยาลย 6, 1 (มกราคม - มถนายน 2561). วสนต สระศรดา. “การศกษาจะไปทางไหนในยคไทยแลนด 4.0.” นตยสารยทธโกษ 125, 3 (เมษายน

2560). วระ ประเสรฐศลป. ผบรหารสถานศกษามออาชพ. กรงเทพฯ: สำนกงานคณะกรรมการอดมศกษา

กระทรวงศกษาธการ, 2546. ศศรดา แพงไทย. “บทบาทของผบรหารสถานศกษาในศตวรรษท 21 บทบาทของผบรหารในศตวรรษ

ท 21.” วารสารวทยาลยบณฑตเอเชย 6, 1 (มกราคม - มถนายน 2559). ศกดไทย สรกจบวร. “การแสวงหาแนวทางการพฒนาภาวะผนำของผบรหารมออาชพ กรณผบรหาร

การศกษาและผบรหารสถานศกษา คณะครศาสตร: สถาบนราชภฏสกลนคร,” 2549. ศรพงษ ศรชยรมยรตน. กญแจสความเปนเลศทางการบรหารคน. กรงเทพฯ: จนพบลชชง, 2542. ศนยศกษาปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงกบการพฒนาทย งยน. ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงกบ

การพฒนาทยงยน: กระบวนทศนการพฒนาสประเทศไทย 4.0. กรงเทพฯ: สถาบนบณฑต พฒนศลป, 2560.

สงวน นตยารมภพงศ. ภาวะผนำกบวกฤตระบบราชการไทย. ผนำ บรรณาธการ โดยนตยารมภพงศ, ครงท 2. กรงเทพฯ: มตชน, 2541.

สถาบนคณวฒวชาชพ. “สมมนาการเตรยมความพรอมกาวสยคประเทศไทย 4.0.” วารสารการพมพ ไทย ฉบบท 113 สถาบนคณวฒวชาชพ (องคการมหาชน). เขาถงเมอ 17 เมษายน 2562.

http://ednet.kku.ac.th/

347

เ ข า ถ ง ไ ด จ า ก http://www.thaiprint.org/2017/03/industrial-spending/vol113-industrial02/.

สถาบนพฒนาขาราชการพลเรอน. ชดการเรยนดวยตนเอง หลกสตรการบรหารงานการบรหารจดการ ภาครฐแนวใหมชดท 6 การจดการงบประมาณแบบมงเนนผลงาน . กรงเทพฯ: โรงพมพ อาทตย โพรดกส กรป, 2547.

สนน ประจงจตร. “ปจจยดานคณลกษณะผบรหาร ลกษณะงานของครและแรงจงใจในการทำงานของ ครทสงผลตอคณภาพการปฏบตงานของครโรงเรยนเอกชน.” วารสารปญญาภวฒน 5, 1 (กรกฎาคม - ธนวาคม 2556).

สภาการศกษา. รายงานแนวทางการจดการศกษาทางเลอกเพอยกระดบคณภาพผเรยนตามนโยบาย ประเทศไทย 4.0. กรงเทพฯ: พรกหวานกราฟฟค, 2561.

สมชย จตสชน. วงเสวนาวเคราะห อปสรรคดนไทยแลนด 4.0. ทดอารไอชวนอาน. กรงเทพฯ: สถาบนวจยเพอพฒนาประเทศ, 2561.

สมชาย เทพแสง. “ผบรหารมออาชพ.” ขาราชการคร 20, 3 (มถนายน - กรกฎาคม 2543). สมถวล ชทรพย. “การพฒนาเครองมอและตวบงชคณลกษณะผบรหารสถานศกษาทมประสทธภาพ.”

วทยานพนธปรชญาดษฎบณฑต สาขาการบรหารการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร, 2550.

สมพงค จนา. “องคประกอบภาวะผนำทมอทธพลตอพฤตกรรมการบรหาร ตามหลกธรรมาภบาลของ ผบรหารโรงเรยนประถมศกษา ในเขตจงหวดภาคใตตอนบน” สารอาศรมวฒนธรรมวลยลกษณ. นครศรธรรมราช: มหาวทยาลยวลยลกษณ, 2558.

สมพร โกมารทต. การเรยนรวชาผลตภาพ การเรยนรเชงกาวหนา 10 วธสอน เพอสงเสรมศกยภาพ ของผเรยนในศตวรรษท 21. กรงเทพฯ: โรงพมพจฬาลงกรมหาวทยาลย, 2558.

สมศกด ช ณหรศม . “กรมวชาการกบการบรหารวชาการ.” เอกสารประกอบการบรรยาย ณ หองประชมกำธร สวรรณกจ กรมอนามย, วนท 26 เมษายน 2545.

สมหมาย อำดอนกลอย. “บทบาทผบรหารสถานศกษาในศตวรรษท 21.” วารสารบณฑตศกษา มหาวทยาลยราชภฏพบลสงคราม 7, 1 (มกราคม - มถนายน 2556).

สมหวง พธยานวฒน. ขอเสนอเชงนโยบายการปฏรปวชาชพครตามพระราชบญญตการศกษา แหงชาต. กรงเทพฯ: สำนกงานปฏรปวชาชพคร, 2543.

สมาน อศวภม. “การศกษาไทย 4.0: แนวคดและทศทางใหมในการจดการศกษาไทย.” Journal of Ratchathani Innovative Social Sciences 1, 1 (April - June 2017).

สงเวยน แสนสวสด. ผบรหารยคใหม. เขาถงเมอ 19 เมษายน 2562. เขาถงไดจาก https://www. gotoknow.org/posts/430695.

http://www.thaiprint.org/2017/03/industrial-spending/vol

348

สารศา เจนเขวา และเสวยน เจนเขวา. “การเปนนกการบรหารมอาชพในยคไทยแลนด 4.0.” วารสาร มนษยศาสตรและสงคมศาสตร บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏพบลสงคราม 11, 2 (กรกฎาคม - ธนวาคม 2560).

สำนกโฆษก สำนกเลขาธการนายกรฐมนตร. “Startup Thailand 4.0.” วารสารไทยคฟา (24 กนยายน 2559).

สำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน. เอกสารประกอบการพฒนาหลกสตรพฒนาผนำ การเปลยนแปลงเพอรองรบการกระจายอำนาจสำหรบผบรหารการศกษาและผบรหาร สถานศกษา. กรงเทพฯ: พรกหวานกราฟฟค, 2550.

สำนกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. การปฏรปการศกษา สำหรบศตวรรษท 21 ของ ประเทศสาธารณรฐเกาหล. เขาถงเมอ 24 พฤษภาคม 2561. เขาถงไดจาก http://lripsm. wixsite.com/21st/untitled-cexb.

______. แผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2545 - 2559. กรงเทพฯ: สำนกงานคณะกรรมการการศกษา แหงชาต, 2545.

สำนกงานคณะกรรมการขาราชการครและบคลากรทางการศกษา. คมอประเมนสมรรถนะคร (ฉบบปรบปรง). กรงเทพฯ: สำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน, 2553.

______. “การปรบใชสมรรถนะในการบรหารทรพยากรมนษย.” เอกสารประกอบการสมมนา เรอง สมรรถนะของขาราชการ, 31 มกราคม 2553.

______. วสยทศนบรไน พ.ศ. 2578 [ออนไลน]. เขาถงเม อ 24 พฤษภาคม 2560. เขาถงไดจาก http://www.aseanthai.net.

______. สมรรถนะในการบรหารทรพยากรมนษย. กรงเทพฯ: พรกหวานกราฟฟค, 2546. สำนกงานคณะกรรมการนโยบายวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาต และวทยาลย

นวตกรรม. สถานการณวทยาศาสตร เทคโนโลย และนวตกรรมของประเทศไทย. เขาถงเมอ 23 ธนวาคม 2559. เขาถงไดจาก www.aseansti.org/innovationview.php?blog=13.

สำนกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคม แหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 - 2564). กรงเทพฯ: สำนกงานคณะกรรมการพฒนา การเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, 2559.

______. “วสยทศนประเทศไทยสป 2570.” เอกสารประกอบการประชมประจำป 2551 ของสำนกงาน คณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, ม.ป.ป.

สำนกงานปฏรปการศกษา. “การบรหารตามแนวปฏรปการศกษา.” วาสารวชาการ 5, 6 (พฤษภาคม 2545): 23 - 30. เขาถงเมอ 19 เมษายน 2562. เขาถงไดจาก http://www.oknation.net/ blog/krunongkhai/2007/08/13/entry-3.

http://lripsm/

349

สำนกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา (องคการมหาชน). บนทก สมศ. กรงเทพฯ, ม.ป.ป.

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา. “บทบาทการศกษากบการกาวสยคไทยแลนด 4.0.” OEC NEWS letter 2, 1 (ธนวาคม 2559).

______. “รวมพลงรวมจดการศกษาเพ อพฒนาขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ.” การประชมสมมนา. เขาถงเม อ 15 เมษายน 2562. เขาถงไดจาก http://www.onec.go. th/index.php/page/view/Newssecgen/3323.

______. เคร องมอสงเสรมการขบเคลอนประสทธภาพการจดการเรยนรของสถานศกษาระดบ การศกษาขนพนฐาน (สำหรบผบรหารสถานศกษา). กรงเทพฯ: พรกหวานกราฟฟค, 2562.

______. แผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2560 - 2574. กรงเทพฯ: กระทรวงศกษาธการ, 2560. ______. รายงานการตดตามและประเมนผลการจดการเรยนรระดบการศกษาขนพนฐาน. กรงเทพฯ:

พรกหวาน, 2551. ______. สภาวะการศกษาไทยป 2559/2561 แนวทางการปฏรปการศกษาไทยเพ อกาวส ยค

Thailand 4.0. พมพครงท 6. กรงเทพฯ: พรกหวานกราฟฟก, 2561. ______. สรปผลการประชมโตะกลมไทย-สหรฐอเมรกา ดานการจดการศกษาครงท 7: สะเตม

ศกษา: วฒนธรรมการเรยนร สำหรบกำลงคนในศตวรรษท 21. กรงเทพฯ: พรกหวาน กราฟฟค, 2559.

สำนกงานสถตแหงชาต. สรปภาวการณมงานของประชากร , เมษายน. กรงเทพฯ: สำนกงานสถต แหงชาต, 2552.

สำนกนายกรฐมนตร. กรอบยทธศาสตรชาต 20 ป [ออนไลน]. เขาถงเม อ 16 พฤษภาคม 2562. เขาถงไดจาก http://www.did.mod.go.th/PDF.

สำนกวชาการและมาตรฐานการศกษา. แนวทางการบรหารจดการหลกสตร ตามหลกสตรแกนกลาง การศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: โรงพมพชมนมสหกรณ การเกษตรแหงประเทศไทย จำกด, 2552.

สำเนา หม นแจม. “องคประกอบภาวะผ นำการเปลยนแปลงของผ บรหารสถานศกษาข นพ นฐาน บนพนทสง.” วารสารวจยราชภฏเชยงใหม (2 เมษายน - กนยายน 2555).

สกญญา รอดระกำ. “การบรหารการศกษาตามแนวทางนโยบายไทยแลนด 4.0.” การประชมวชาการ เสนอผลงานวจยระดบชาต “GRADUATE SCHOOL CONFERENCE 2018” มรภ สวนสนนทา. เข าถ งเม อ 27 เมษายน 2562. เข าถ งจาก http://journalgrad.ssru.ac.th/index.php/ miniconference/article/view/1652.

http://www/

http://www.did.mod.go.th/PDF

http://journalgrad.ssru.ac.th/index

350

สดารตน วงทน และชนสรา แกวสวรรค. การเตรยมความพรอมเพอเขาสประเทศไทย 4.0 ของนสต มหาวทยาลยบรพา (ศ นย บางแสน) . เข าถ งเม อ 25 เมษายน 2562. เข าถ งได จาก http://www.ex-mba.buu.ac.th/ACADEMIC/Poster2015/poster015.pdf.

สธารตน ทองเหลอ. “คณลกษณะและพฤตกรรมการบรหารของผ บรหารสถานศกษาท สงผลตอ วฒนธรรมคณภาพสถานศกษา สงกดสำนกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเพชรบร เขต 2.” ภาษาไทย สาขามนษยศาสตร สงคมศาสตรและศลปะ 9, 3 (กนยายน – ธนวาคม 2559).

สธาสน โพธจนทร. คนตองพรอม สำหรบองคกรยค 4.0. เขาถงเมอ 12 เมษายน 2562. เขาถงไดจาก https://www.ftpi.or.th/2018/21477.

สบน มขธระโกษา และศศรดา แพงไทย. “ความเปนมออาชพของผบรหารสถานศกษายคไทยแลนด 4.0.” วารสารสถาบนเทคโนโลยแหงสวรรณภม 4, 2 (December 2018).

สพล วงสนธ. “การบรหารโรงเรยนตามแนวทางปฏรปการศกษา.” วารสารวชาการ 5, 6 (มถนายน 2545).

สภรณ สภาพงศ. “กรอบความคดและขอเสนอแนะการวจยเพอการปฏรปการเรยนรของสงคมไทย.” วารสารวชาการ 3, 8 (สงหาคม 2543).

สรศกด ปาเฮ. “สมตการเปนนกการบรหารการศกษามออาชพ.” วารสารวชาการ 2, 6 (มถนายน 2543).

สวฒนา ตงสวสด. “องคประกอบภาวะผนำตามแนวคดไทยแลนด 4.0 ในมมมองของผบรหารองคกร ปกครองสวนทองถ น.” สาขาวชาการจดการ คณะบรหารธรกจ มหาวทยาลยเทคโนโลย ราชมงคลอสาน, 2561.

สวทย เมษนทรย. Thailand 4.0: สรางความเขมแขงจากภายใน เชอมโยงเศรษฐกจไทยส โลก. เข าถ ง เม อ 10 ธ นวาคม 2559. เข าถ งได จาก http://www.thairath.co.th/content/ 613903.

______. ระบบราชการ 4.0. เขาถงเม อ 13 ธนวาคม 2560. เขาถงไดจาก http://www.thairath. co.th/content/613903.

______. โลกเปลยน ไทยปรบ. กรงเทพฯ: กรงเทพธรกจ, 2556. ______. โลกเปลยน ไทยปรบ. กรงเทพฯ: กรงเทพธรกจ, 2559. เสรมศกด วศาลาภรณ. “การบรหารแบบมสวนรวม” ใน ประมวลสาระชดวชาทฤษฎและแนวปฏบต

ในการบรหารการศกษา หนวยท 12. นนทบร: มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, 2546.

351

โสภนา สดสมบรณ. “การสงเคราะหวทยานพนธระดบดษฎบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา ในประเทศไทย.” วทยานพนธปรญญาปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร, 2550.

อนนท งามสะอาด. ภาวะผนำสำหรบผบรหาร [ออนไลน]. เขาถงเมอ 2 มกราคม 2562. เขาถงไดจาก http://www.sisat.ac.th/main/index.php.

อภภา ปรชญพฤทธ. รายงานการวจยการพฒนารปแบบการผลตครเพอรองรบการศกษายค 4.0. กรงเทพฯ: คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2561.

อรณ รกธรรม. “คณลกษณะของผบรหารโรงเรยนยคใหม.” วาสารวชาการ 5, 7 (กรกฎาคม 2545): 16 - 17. เข าถ งเม อ 19 เมษายน 2562. เข าถ งได จาก http://www.oknation.net/blog/ krunongkhai/2007/08/13/entry-3.

อศนย สกจใจ. “ภาวะผนำทางวชาการของผบรหารสถานศกษา.” วทยานพนธปรญญาเอก สาขาวชา พทธบรหารการศกษา มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลยวทยาลย เขตนครสวรรค , 2560.

อานนท ศกดวรวชญ. คณลกษณะของคนไทย Thailand 4.0. เขาถงเมอ 12 มกราคม 2560. เขาถงไดจาก https://businessanalyticsnida.wordpress.com.

อดม คชนทร. “การผลตกำลงคนใหมสมรรถนะสงตามมาตรฐานสำหรบสถาบนอดมศกษาไทย.” วนศกรท 5 เมษายน 2562 ขาวสำนกงานรฐมนตร. เขาถงเมอ 21 เมษายน 2562. เขาถงไดจาก https://www.moe.go.th/websm.

เอกชย กสขพนธ. คณลกษณะยคดจทล. เขาถงเมอ 20 มกราคม 2560. เขาถงไดจาก http://www. trueplookpanya.com//knowledge.

ภาษาตางประเทศ Abdullah, N. A. W, DeWitt, D., & Alias, N. “School Improvement Efforts and Challenges: A

Case Study of a Principal Utilizing Information Communication Technology.” Ministry of Education Kuala Lmpur Malaysia Faculty of Education, University of Malaya, 2013.

Al-Safran, E., Brown, D., & Wiseman, A. “The effect of principal’s leadership style on school environment and outcome.” Research in Higher Education Journal (2010).

Barnard, I. C. Organization and Management. Cambribge, Massachusetts: Havard University Press, 1969.

http://www.sisat.ac.th/main/index.php


https://www.moe.go.th/websm

http://www/

352

Bernard, M. B. Stogdill’s Handbook of leadership. New York: The Free Press, 1981. Burton, W. K. Leadership for Action in Rural Communities. Illinois: Interstate, 1960. Campbell, R., & other. Introduction Administration. 4th ed. Boston: Allyn and Racon Inc.,

1977. Chung, H. K., & Megginson, C. L. Organization Behavior Management Skill. New York:

Harper and Row Publisher, 1981. Clark, D., Martorell, P., & Rockoff, J. “School Principals and School Performance.” School

Principals and School CALDER Working Paper, No. 38 (December 2009). Dan, T. “The Preferred Principal: Leadership Traits, Behaviors, and Gender Characteristics

School Teachers Desire in a Building Leader.” (2011). Dissertations. Paper 9. Available from http://digitalcommons.wku.edu/diss/9.

Daniel, G. Emotional Intelligence: The Groundbreaking book that Redefines What it Means to be Smart. New York, 1995.

Dixon, J. A. “School Principal Perspectives on The Qualities of Highly Effective Teachers: Are There Distinguishing Characteristics.” The Faculty of the Education Specialist Program Northwest Missouri State University November 7, 2012.

DoDEA. “Self Assessment and Reflection Continu.” Instructional Leadership [Online]. Available from https://content.dodea.edu/teach_learn/professionaldevelopment /21/docs/principals/self_assessment/self_assessment_instructional_leadership .pdf.

Farah, I. A. “School Management: Characteristics of Effective Principal.” International Journal of Advancements in Research & Technology 2, 10 (October 2013).

Ford, L. T. “Elementary Principals Use of 21st Century Technology in Schools In New York State.” School of Education The Sage Colleges, 2010.

Gaze, A. Preparing School Leaders: 21st Century Skills. Available from http://www. principals.ca/documents/InternationalSymposiumWhitePaper–OPC.

Hallinger, P. “Leadership for 21st Century Schools: From Instructional Leadership to Leadership for Learning.”

Heller, F. A., & Porter, L. W. Personal Characteristics Conductive to Success in Business quoted in Maureen Guirdham, Interpersonal Skills at Work. Great Britain: Prentice Hall International (UK) Ltd., 1990.

http://digitalcommons.wku.edu/diss/9

353

Ibukun, W. O., Oyewole, K. B., & Olabode Abe, T. “Personality Characteristics and Principal Leadership Effectiveness In Ekiti State, Nigeria.” International Journal of Leadership Studies 6, 2 (2011).

Jefferis, J. P. “The Role of the Cyber School Principal: A Mixed Methods Study.” Educational Administration, Theses, Dissertations, and Student Research, 2015.

Katz, D. “Skills of Effective Administrator.” Harvard Business Review (January - February, 1955).

Korman, A. K., & Tanofsky, R. “Statistical problems of contingency models in organizational behavior.” Academy of Management Journal (1975).

Kotter, P. J. Leadership Factor. London: Collier Macmillan Publishers, 1998. Luthans, F. Organizational behavior. 9th ed. New Jersey: McGraw-Hill, 2002. Manullang, M. “Some factors affecting the performance of the Principal.” Education

Journal 3, 6 (2014). McCauley, D. C. The Center for Creative Leadership: Handbook of Leadership

Development. California: Jossey – Bass Inc., 1998. Meado, D. The Role of the Principal in Schools. เขาถงเมอ 16 พฤษภาคม 2561. เขาถงได

จาก http://teaching.about.com/od/admin/tp/Role-Of-The-Principal.htm. Mestry, R. “The Innovative Role of the Principal as Instructional Leader: A Prerequisite for

High Student Achievement.” IPEDR, 2013. V60. Michael Poh, “แนวโนมของหลกสตรและการเรยนการสอนวทยาศาสตรในศตวรรษท 21.” วารสาร

บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยราชภฏจนทรเกษม 7, 2 (กรกฎาคม - ธนวาคม 2560). Pellegrino & Varnhagan. Behavior Management Skill. New York: Harper and Row

Publisher, 1985. Quible, K. Z. The Administrative Office Management Function. 2nd ed. Winthrop

Publishers, Inc., 1980. Robert, H. “Principal Leadership and School Effectiveness: Perspectives from Principals

and Teachers” Dissertations, 2010. Sabanci, A., Şahin, A., & Kasalak, G. “Understanding School Leaders’ Characteristics and

Estimating the Future.” Open Journal of Leadership 2, 3 (2013). Sachs, M. B. Educational Administration: A Behavioral Approach. Boton: Houghton

Miffin Co.,1966.

http://teaching.about.com/od/admin/tp/Role-Of-The-Principal.htm

354

Sallee, J., Murray, C., & Porter, Y. “Qualities of Instructional Leaders.” Necessary Qualities of Instructional Leaders Based on the Perceptions of Superintendents, Administrators, and Teachers of High-Performing High Schools in Tennessee, Lipscomb University, 2015.

Sergiovanni, T. Leadership for the school house: how is it different?: Why is it important?. New York: McGraw-Hill, 1996.

Spreitzer, G. M, McCall, M. W., & Mahoney, J. D. “Early identification of international executive potential.” Journal of Applied Psychology (1997).

Stadt, W. R. Managing Career Education Programs. Englewood Cliffs, New Jersey: Prentice-Hall, 1974.

Stephen, P. R., & Coulter, M. Management. 6th ed. New Jersey: Prentice-Hall, 1999. Stogdill, M. R. Handbook of Leadership: A Survey of Theory and Research. New York:

The Free Press, 1981. Stogdill, M. R., & Bernard, B. Handbook of leadership. New York: The Free Press, 1981. Tead, O. The Art of Leadership. New York: McGraw-Hill Book Co., 1935. The Center for Creative Leadership. “Why and how successful executives get derailed,

quoted in Gary Yukl.” Leadership in Organization. The United States of America: Pearson Education, Inc., 2006.

The Wallace Foundation. The school principal as leader: Guiding schools to better teaching and learning. Available from http://www.wallacefoundation.org /knowledge-center/school-leadership/effective-principal leadership/Pages /The-SchoolPrincipal-as-Leader-Guiding-Schools-to-Better-Teaching-and-Learning.aspx.

Törnsén, M. “Successful Principal Leadership: Prerequisites, Processes and Outcomes.” Pedagogiska institutionen, Umeå universitet Grafisk (och tryck: Print & Media), Umeå universitet, April 2009.

Trice, H. M., & Beyer, J. M. The Cultures of Work Organizations. Englewood Cliffs, N.J. Prentice Hall International, Inc., 1993.

Truskie, S. Leadership in High-Performance Organizational Cultures. London: Quorum Books, 1999.

Villegas, S. B. “Factors influencing administrators’ empowerment and financial management effectiveness.” Procedia-Social and Behavioral Sciences (2015).


355

Wagner, A. J., & Hollenbeck, R. J. Organizational Behavior: Securing Competitive Advantage. 5th ed. Mason, OH: South-Western, 2005.

Yukl, G. A. Leadership in Organization. 3rd ed. Eagle Wood Cliffs: Prentic Hall, 1997.

ภาคผนวก

ภาคผนวก ก รายชอผทรงคณวฒ/ผเชยวชาญและหนงสอขอสมภาษณ

358

รายนามผเชยวชาญ/ผทรงคณวฒตามเทคนคการวจยแบบ EDFR “คณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษา

ของนโยบายไทยแลนด 4.0”

1. ดร.สวทย เมษนทรย รฐมนตรวาการกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย 2. ศ.ดร.ฐาปนา บญหลา นกวชาการอสระ ประธานกรรมการมลนธสถาบนโลจสตกสแหงเอเชย 3. ศ.ดร.เกรยงศกด เจรญวงศศกด นกวชาการอสระ ผอำนวยการสถาบนอนาคตศกษาเพอการพฒนา 4. ดร.ตวง อนทะไชย ประธานคณะอนกรรมการรบฟงความคดเหนและสอสาร สงคม ของคณะกรรมการอสระเพอการปฏรปการศกษา 5. นายณรงคศกด ภมศรสะอาด รองกรรมการผจดการ บมจ.ซพ ออลล และผแทนผรบ ใบอนญาตวทยาลยเทคโนโลยปญญาภวฒน ผรบอนญาตจดตงสถาบน การจดการปญญาภวฒน เลขาธการ สมาคมปญญาภวฒน กรรมการสภามหาวทยาลย ผทรงคณวฒ มหาวทยาลยสวนดสต กรรมการขบเคลอนโครงการโรงเรยนประชารฐ สำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน 6. ดร.พะโยม ชณวงศ เลขาธการคณะกรรมการสงเสรมการศกษาเอกชน (รองเลขาธการคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน) 7. ดร.สมศกด ดลประสทธ รองเลขาธการสภาการศกษา 8. ดร.ประสทธ เขยวศร ผอำนวยการ สถาบนพฒนาคร คณาจารยและบคลากร ทางการศกษา 9. ดร.ศกลวรรณ เปลยนขำ รองผอำนวยการ สถาบนพฒนาคร คณาจารย และ บคลากรทางการศกษา.(ขบเคลอนโครงการคณลกษณะ ผบรหารสถานศกษา ยคไทยแลนด 4.0) 10. นายชาญ ตนตธรรมถาวร ผตรวจราชการกระทรวงศกษาธการ (ศกษาธการภาค สำนกงานศกษาธการ ภาค 7 (ภเกต))

359

11. รศ.ดร.พรอมพไล บวสวรรณ หวหนาภาควชาการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร 12. รศ.ดร.ศรเดช สชวะ คณบดคณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย 13. ดร.พงษภญโญ แมนโกศล คณบดวทยาลยครศาสตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย 14. ดร.ณรนทร ชำนาญด วทยฐานะผอำนวยการเชยวชาญ ผอำนวยการโรงเรยนกาญจนานเคราะห สพม.8 15. ดร.รชชยย ศรสวรรณ ผอำนวยการโรงเรยน ชำนาญการพเศษ โรงเรยน ราชโบรกานเคราะห. สงกด. สพม.เขต 8 นายกสมาคมผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาแหงประเทศไทย 16. ดร.กลาศกด จตตสงวน ผอำนวยการโรงเรยนบดนทรเดชา (สงห สงหเสน) ไดรบการแตงตงเปนอนกรรมการศกษาธการจงหวด กรงเทพมหานครเพอขบเคลอนการปฏรปการศกษาของ กระทรวงศกษาธการในภมภาค 17. ดร.เตอนใจ รกษาพงศ ผอำนวยการโรงเรยนวดศรโลหะราษฎรบารง วทยฐานะผอำนวยการเชยวชาญ ทปรกษาเลขธการครสภาดานการศกษา 18. ดร.สมชย ชวลตธาดา ผอำนวยการโรงเรยนเอกชย 19. นาย โชคชย ฟกโต ผอำนวยการโรงเรยนเชยวชาญ โรงเรยนวดพระแทนดงรง ไดรบการแตงตงเปนคณะอนกรรมการศกษาธการจงหวด กาญจนบร

360

ศาสตราจารย ดร.ฐาปนา บญหลา

ภาคผนวก ข แบบสอบถามผทรงคณวฒและผเชยวชาญ

362

แบบสมภาษณผทรงคณวฒ (EDFR รอบท ๑) “คณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษา

ของนโยบายไทยแลนด ๔.๐ ” ----------------------------

คำชแจง

แบบสมภาษณน มวตถประสงคเพ อใชเปนเคร องมอในการสมภาษณผ ทรงคณวฒ ตามเทคนค EDFR รอบท ๑ โดยใหผทรงคณวฒไดแสดงความคดเหนเกยวกบคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด ๔.๐ ซงขอมลทไดจากการสมภาษณของทานจะเปนประโยชนในการนำไปสรางแบบสอบถามความคดเหนเกยวกบคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด ๔.๐ ตามเทคนค EDFR ในรอบท ๒ ตอไป

แบบสมภาษณ ประกอบดวย ๒ ตอน คอ ตอนท ๑ ขอมลเกยวกบสถานภาพของผทรงคณวฒ ตอนท ๒ ขอคำถามในการสมภาษณเก ยวกบ “คณลกษณะผบรหารสถานศกษาขน

พนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด ๔.๐” ผวจยหวงเปนอยางยงวาจกไดคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบ

เปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด ๔.๐ รบความอนเคราะหในการสมภาษณในการสมภาษณเปนอยางยง จงขอขอบพระคณเปนอยางสงมา ณ โอกาสน

นางทพวรรณ ชมเพงพนธ นกศกษาปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา

ภาควชาการบรหารการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศลปากร

โทร ๐๙๒-๖๗๙๐๙๙๙

363

ตอนท ๑ ขอมลเกยวกบสถานภาพของผทรงคณวฒ คำชแจง โปรดเขยนรายละเอยดสถานภาพของทาน

๑.๑ ชอผใหสมภาษณ.............................................................................. อาย ................... ป ๑.๒ ตำแหนงหนาท ................................................................................................................ ๑.๓ สถานททำงาน .................................................................................................................

.................................................................................................................. ๑.๔ ระดบการศกษา ..................................................... สาขา ............................................... ๑.๕ ประสบการณการทำงานดานการศกษา ........................................ ป ๑.๖ เบอรโทรศพท/ e-mail ……………………………………………………………………………………….

วน/เดอน/ป/เวลาทสมภาษณ วนท..........เดอน..............................พ.ศ. ................ เวลา.............น. ลงชอผใหสมภาษณ ............................................................................ ตอนท ๒ ขอคำถามในการสมภาษณเกยวกบ“คณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานท

สอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด ๔.๐”

คำชแจง โปรดตอบคำถามอยางละเอยด

ทานคดวาผ บรหารสถานศกษาข นพ นฐานควรมคณลกษณะท สอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด ๔.๐ อยางไร

..................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................

364

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

ลงชอ................................................. ผสมภาษณ (นางทพวรรณ ชมเพงพนธ)

นกศกษาปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา ภาควชาการบรหารการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศลปากร

……………../……………………………../……………..

365

แบบสอบถามผทรงคณวฒ (EDFR รอบท 2) “คณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0”

------------------------------ คำชแจง

1. แบบสอบถามความคดเหนฉบบนสรางขนจากการสมภาษณ EDFR รอบท 1 นำมารวบรวม วเคราะห สรปและแบงขอมลออกเปนกล ม ๆ ตามเทคนคการวจยเชงอนาคต EDFR และพฒนาเปนแบบสอบถามความคดเหนเก ยวกบความเปนไปไดของคณลกษณะผบรหารสถานศกษาข นพ นฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 ทรางขนมาจากการสมภาษณผทรงคณวฒ แบบสอบถามทสรางขนในรอบท 2 เปนแบบสอบถามปลายปดชนดมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบของลเครท (Likert’s rating scale) สำหรบผทรงคณวฒไดใหความคดเหนในรอบท 2

2. แบบสอบถามฉบบนจดทำขนโดยมวตถประสงคเพอทราบคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 จงขอความกรณาจากทานไดโปรดตอบแบบสอบถามตามความคดเหนของทานในสงทคดวานาจะเปนคณลกษณะผบรหารสถานศกษาข นพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0

3. ผวจยจะนำความคดเหนทสอดคลองกนมาสรปภาพรวมเปนคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 คำตอบเหลานจะไมมผลกระทบตอการปฏบตงานของทานแตประการใด ผวจยรบรองวาขอมลทไดรบจากแบบสอบถามฉบบนจะเปนความลบ การนำเสนอขอมลจะเปนขอมลในภาพรวมเทานน

4. ผวจยศกษาตำรา งานวจยและเอกสารอน ๆ ทเกยวของกบเปาหมายของนโยบายไทยแลนด 4.0 และสงเคราะหแนวคดจากการสมภาษณผเชยวชาญและผทรงคณวฒ ทง 19 ทาน รวบรวมและสรปไดเป าหมายการศกษา ของนโยบายไทยแลนด 4.0 ท ง11 ประเดนคณลกษณะ ขอความกรณาทานผทรงคณวฒ/ผเชยวชาญไดโปรดยนยนเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0 และคณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทสอดคลองกบเปาหมายการศกษาของนโยบายไทยแลนด 4.0

ผ ว จ ยขอขอบพระคณในความอนเคราะหเปนอยางสง สำหรบความรวมมอในการตอบแบบสอบถามในครงน

นางทพวรรณ ชมเพงพนธ นกศกษาปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา

ภาควชาการบรหารการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศลปากร โทร 0926790999

366

คำชแจง โปรดทำเครองหมาย ลงในชองวางทตรงกบความคดเหนของทาน ระดบ 5 หมายถง ทานเหนดวยกบคณลกษณะผ บร หารสถานศกษาข นพ นฐาน

ซงสอดคลองกบเปาหมายของนโยบายไทยแลนด 4.0 ดานการศกษา มากทสด ระดบ 4 หมายถง ทานเหนดวยกบคณลกษณะผ บร หารสถานศกษาข นพ นฐาน

ซงสอดคลองกบเปาหมายของนโยบายไทยแลนด 4.0 ดานการศกษา มาก ระดบ 3 หมายถง ทานเหนดวยกบคณลกษณะผ บร หารสถานศกษาข นพ นฐาน

ซงสอดคลองกบเปาหมายของนโยบายไทยแลนด 4.0 ดานการศกษา ปานกลาง ระดบ 2 หมายถง ทานเหนดวยกบคณลกษณะผ บร หารสถานศกษาข นพ นฐาน

ซงสอดคลองกบเปาหมายของนโยบายไทยแลนด 4.0 ดานการศกษา นอย ระดบ 1 หมายถง ทานเหนดวยกบคณลกษณะผ บร หารสถานศกษาข นพ นฐาน

ซงสอดคลองกบเปาหมายของนโยบายไทยแลนด 4.0 ดานการศกษา นอยทสด

คำชแจง โปรดทำเครองหมาย ลงในชองวางทตรงกบความคดเหนของทาน ขอท

คณลกษณะผบรหารสถานศกษาขนพนฐานซงสอดคลองกบเปาหมายไทยแลนด 4.0 ดานการศกษา

ระดบความคดเหน

5 4 3 2 1

1 เปาหมายดานความเทาเทยมและเสมอภาคของผเรยน

1 ดแลเอาใจใส ใหเวลา ใกลชดใหความสำคญและเหนคณคาของผเกยวของทกฝาย โดยการสรางและสานตอสมพนธภาพทด

2 ยดมนในการทำเพอผอน เสยสละตอสวนรวมมความตงใจจรงในการทำเพอผอนโดยไมหวงผลตอบแทน

3 เปนนกประชาสมพนธเปนชองทางในการตดตอ สอสาร สรางความเขาใจ ทำใหเกดภาพลกษณทดกบสงคมและสรางความเขมแขง ในการบรหารจดการแบบมสวนรวมใหกบโรงเรยน

4 มความซอตรงในการบรหารสถานศกษาทำใหเกดความเชอมนศรทธา

5 การปลกฝงภาวะผนำใหกบบคคลอน โดยเฉพาะครในโรงเรยนถอวาทรพยากรสำคญในการบรหาร การสรางใหครเปนผนำทางวชาการอนจะสงผลใหโรงเรยนมการพฒนาไปสคณภาพและมมาตรฐานทางการศกษา

367

ขอท



5 4 3 2 1

6 มความเขาใจดานความแตกตางทางวฒนธรรม ทตางกระบวนทศน

7 มองวกฤตใหเปนโอกาส บรหารบนความจำกดไดอยางม ประสทธภาพ

8 มความสามารถดานการบรหารทใชศกยภาพความแตกตางกนมาทำงานรวมกน เพอใหเกดงานทมประสทธภาพและประสทธผล ดวยกจกรรมคนสามวย

2 เปาหมายดานโอกาสในการเขารบการศกษา

9 ใจเยน สขม รอบคอบ มเหตผล

10 บรหารการศกษาตามหลกพรมวหาร 4

11 มความเชอมนทจะทมเททำงานหนกเพอพชตเปาหมายของโรงเรยน

12 มการจดการ คนหา ประเมนและใชเทคโนโลยสารสนเทศอยางมประสทธภาพสามารถเขาถงขอมลไดทกททกเวลา

13 ใหความสำคญขบเคลอนใหเกดความเปลยนแปลงในโรงเรยนทงวธการ กระบวรและเครองมอในการเรยนร ใชเทคโนโลยใน การจดการเรยนการสอน

14 มใจรก (ฉนทะ) ชอบในงานการบรหารโรงเรยนและภมใจกบงาน ททำ

15 บรหารโรงเรยนบนหลกธรรมาภบาล

16 ยดหลกการบรหารจดการศกษาในโรงเรยนทหลากหลายเพอใหเกดความยงยน

3 เปาหมายดานคณภาพของระบบการศกษา

17 กระตนบคลากรในโรงเรยนใหมการพฒนาและคดคนนวตกรรม การสอนอยางตอเนอง

18 มความใฝร เรยนรอยางตอเนอง ใชคำถามปลายเปดแบบโคช เปดใจรบฟงผทมสวนเกยวของเพอใหไดขอมลใหม ๆ

368

ขอท



5 4 3 2 1

19 สรางบรรยากาศองคกรทสงเสรมความคดสรางสรรค การใชเทคโนโลยและนำไปสการสรางนวตกรรม

20 ปฏบตตนเปนตวแบบทดทงในดานการใชชวตการทำงาน การใชเทคโนโลยเชงสรางสรรค ทำใหเกดความนาเคารพ นบถอและ ศรทธา

21 สรางระบบททำใหครและบคลากรทกคนสามารถเขาถงขอมลขององคกรไดอยางถกตองทนสมยอยเสมอ

22 เปนทปรกษา พเลยงใหคำแนะนำกบครไดทกเรอง ทงการเรยนรและงานสนบสนนของโรงเรยนไดอยางชดเจน

23 สรางเครอขายความสมพนธเพอแกปญหา การเรยนร รวมกนอยางมกระบวนการและนำหลกการ PLC มาใชในการบรหารจดการเพอสมฤทธผลของนกเรยน

24 เขาใจ เขาถงและพฒนาตามแนวทางศาสตรพระราชา

25 มความพรอมทจะปฏบตงานตลอดเวลา ไมแยกเวลางานออกจากเวลาสวนตว บรหารไดทกททกเวลา

4 เปาหมายดานประสทธภาพ (Efficiency) ของการบรหารจดการ

26 มความสามารถดานการวเทศสมพนธหรอการเจรจากบตางประเทศเพอใหเกดการบรหารโดยการใชทรพยากรรวมกน เชน นกเรยนแลกเปลยนและครอาสา

27 มความสามารถในการคดสงเคราะหขอมลสารสนเทศทมอยจำนวนมากแลวนำมาใชบรหารจดการโรงเรยนอยางมประสทธภาพ

28 สรางคานยมองคกรทด มความพอเพยงเหนคณคาความเปนไทย มวนยและมความรบผดชอบแบบสากล

29 การบรหารจดการกบคน ขอมลและกระบวนการผบรหารทมประสทธผลตองใหความสำคญกบคร บคลากรและผเรยน รวมทงการนำขอมลมาใชประโยชนในการพฒนาสารสนเทศเพอการบรหารและกระบวนการการบรหารในโรงเรยน

369

ขอท



5 4 3 2 1

30 สรางเครอขายทงหนวยงานภาครฐและเอกชนอนจะเปนประโยชนทงการแลกเปลยนเรยนร ขอมลองคความรและทรพยากรตาง ๆ

31 การสรางความรวมมอทางวชาการโดยทำความตกลงรวมมอ ในการแลกเปลยนครและนกเรยนทำใหเกดคณภาพเชงวชาการ

32 มความรความสามารถทางการบรหารการเงนงบประมาณ การใชเทคโนโลยสมยใหม ๆ มาใชในการดำเนนการใหมความถกตอง สะดวกและคมคา รวดเรว จดเกบขอมลไดจำนวนมาก

33 มความเปนอสระในการบรหารจดการทงดานนโยบายและแนวทางในการปฏบตงานในสถานศกษา

34 บรหารจดการขอมลสารสนเทศ รปแบบระบบฐานขอมลกลาง เพอลดขนตอนความซำซอนและรวดเรวในการจดเกบและใชขอมล

35 มมนษยสมพนธ สภาพ และออนนอมถอมตนมสมมาคารวะ การรจกบคคลในชมชน

5 เปาหมายดานการบรหารจดการ (Management)ทมประสทธภาพ

36 มความเปนผนำ กลาหาญในเชงคณธรรมจรยธรรมยนหยดบนความถกตองเพอการเปลยนแปลงรวดเรวไปสสงทถกตอง

37 สรางแรงบนดาลใจดวยการจดสภาพแวดลอม ขององคกรทเออและสงเสรมการทำงานทมประสทธภาพ

38 พฒนาตนเองใหสอดคลองกบสภาวการณทเปลยนแปลงไป ศกษาศาสตรสาขาตาง ๆ ในระดบทสงขนดวยวธการทหลากหลายเพอใหทนความรทเกดขนตลอดเวลา

39 มความสามารถในการใชความร ทกษะสามารถสรางและเขาถง การใชคอมพวเตอร อนเทอรเนต โปรแกรม และสอดจทล

40 มนใจและมความเชอมนในความสามารถของตนเอง มความเปนอสระและพงตนเอง ตงใจเดดเดยว

41 สงเสรมสนบสนนครใหเปนนกวชาการสรางความเขมแขงทางวชาการ เขยนหนงสอ เอกสาร ตำราและบทความวชาการ

370

ขอท



5 4 3 2 1

42 สงเสรมพฒนาศกยภาพครและบคลากรทางการศกษาใหพฒนาตนเองไดทกททกเวลาดวยการเรยนรผานอปกรณเคลอนทตาง ๆ

6 เปาหมายดานการเรยนรทสรางคณลกษณะทสอดคลองกบไทยแลนด 4.0

43 มอทธพลเหนอในการโนมนาวจตใจ ผอนทำใหเกดความเชอ แนวคด ทศนคต พรอมทจะเปลยนแปลงไปสเปาหมายในการพฒนาโรงเรยน

44 บรหารโดยมงผลการบรหารจดการใหเกดคณลกษณะของนกเรยนทสอดคลองรองรบในยคไทยแลนด 4.0

45 มประสบการณทางการบรหารการศกษา ทง 4 งาน บรหารวชาการ บรหารงบประมาณ บรหารบคคลและงานบรหารทวไป

46 เปดใจรบแนวความคดใหม เพอใหไดความคดเชงสรางสรรคมาพฒนาโรงเรยนอยางตอเนอง

47 มความตระหนกถงผลกระทบทเทคโนโลยมตอพฤตกรรมมผลกระทบตอความเชอและความรสก

48 ยอมรบความผดพลาดของตนเองและยอมรบในความผดพลาดของผอน สรางบรรยากาศทมความอบอนเอออาทรตอผรวมงาน

49 มงสรางแรงบนดาลใจใหเกดความตระหนกเหนความสำคญของ ความสข (happy) ความหวง (hope) และความสนต ปรองดอง สามคค (harmony)

50 มความสามารถในการปรบตวทางอารมณ ยอมรบและมทศนคตทดกบความแตกตาง มองเหนขอดทเกดขนจากความแตกตาง

7 เปาหมายดานการเรยนรตลอดชวตและทกษะอาชพ

51 มความสามารถในการจดการความขดแยง และแกปญหาเชงสรางสรรค

52 มความรและเขาใจบทบาทหนาทของครผสอนและผบรหาร

53 นกถงความผดพลาดหรอการมองผลงานในอดตทเคยทำผดพลาด นำมาเปนบทเรยนสะทอน หรอนำไปประยกตใชในการทำงานหรอ

371

ขอท



5 4 3 2 1

นำไปปรบปรงเปลยนแปลงการทำงาน ใหมงไปสการทำงานทดกวาเดม

54 ขบเคลอนองคกรใหมความโดดเดนทแตกตางสรางเอกลกษณ ทสอดคลองกบบรบทตาม ความเขาใจ เขาถงและพฒนาตามแนวศาสตรพระราชา

55 สรางจดแขงโดยการสรางความแตกตางของโรงเรยนในบรบท ของตนเอง

56 มความสามารถในการคดบรณาการนำศาสตรความรสาขาวชา ตาง ๆ มาใชในการบรหารโรงเรยนอยางเหมาะสม

57 มความสามารถในการใชภาษาไทย อยางเชยวชาญฐานะเจาของภาษาทงการฟง การอาน การเขยน การพดเพอการสอสาร

58 มความคลองแคลวในการใชภาษาจนและภาษาองกฤษเพอ การเรยนร การสอสาร

59 รบผดชอบตอหนาท องคกร สงคมและสวนรวมและมจตสาธารณะ

8 เปาหมายดานการศกษาทสรางองคความรและทกษะทสำคญจำเปนสำหรบศตวรรษท 21

60 เขาใจความแตกตางระหวางบคคล ศกยภาพและยอมรบความคดเหนผรวมงาน เปดโอกาสใหผรวมงานทกคนไดแสดงศกยภาพอยางเตมความสามารถ

61 เชอมนในตวเองและผรวมงานโดยสงเสรม สนบสนนแนวคดใหม ๆ การทำงานสไตลใหม ๆ ทสอดคลองกบวสยทศนและกลยทธ ขององคกร

62 สามารถบรหารจดการกบครและบคลากรทมความแตกตางทางสงคม วย คานยมพรอมใหโอกาสทกคนไดแสดงศกยภาพอยาง เทาเทยม

63 สรางแรงบนดาลใจในกระบวนการพฒนาตนเองโดยเนนการสรางและเนนประสบการณเขมขนทเออใหผรวมงานมสวนรวม

372

ขอท



5 4 3 2 1

64 การคดทแตกตาง อยางไมเปนไปตามแบบแผน หรอการคดเพอสรางมมมองใหม ๆ ไมจำกดความคด ความร หรอความคดเหน ในการบรหารโรงเรยน

65 ปฏบตตนสอดคลองกบหลกการ คานยม ความเชอและมอดมการณ

66 มความสามารถในการคดเชงเปรยบเทยบเพอใหไดวธการ แนวทางวธปฏบตดานการบรหารจดการทดทสด

67 มความสามารถในการคดประยกตศาสตรสาขาตาง ๆ มาใชในทางการบรหารไดอยางมประสทธภาพ

9 เปาหมายดานการศกษาทสนองตอบสนองการเปลยนแปลงของคร

68 เอาใจใสกบครและบคลากรดวยความจรงใจเพอใหไดรวมมอรวมใจอยางตอเนอง

69 คดคลองและมความสามารถในการคดไดอยางหลากหลาย รวดเรว ตรงประเดน และ สามารถแยกแยะไดหลายแขนง หลายกลม หลายลกษณะ หลายประเภทหรอหลายรปแบบ

70 มองเหนความเชอมโยง เปนการมองภาพใหญ มองเหนรปแบบหรอองคประกอบบางอยางทเหมอนกน สามารถมองเหนความคลายคลงกนของสงตาง ๆ ทเกดขนและสามารถเชอมโยงกบเรองบางเรองไดอยางรวดเรว

71 มความสามารถในการคดเชงวพากษ ใจกวางพรอมรบฟง ความคดเหนของผทเกยวของและสามารถบรหารจดการแบบม สวนรวมในสงคมทมขอมลขดแยง ไรความชดเจนไดอยางมความสข

72 การตดสนใจวองไว ชดเจนและถกตอง บนพนฐานขอมลสารสนเทศทเพยงพอมประสทธภาพ

73 ชอบความทาทายในการบรหารโรงเรยน หาวธการ แนวคดใหม ๆ มาแกปญหา เพอใหบรรลผลตามเปาหมายอยางมประสทธภาพ

373

ขอท



5 4 3 2 1

74 มความไวตอการรบรเรองราวตาง ๆ อยางรวดเรวและเขาใจเหตผลของสถานการณตาง ๆ ไดอยางด

75 ปรบตวใหบรหารจดการอยในโลกดจทลและเทคโนโลยทมาจากการเปลยนแปลงนำไปสความเปนจรงเสมอนดานอน ๆ เชน การทำงานกบหนยนต อปกรณปญญาประดษฐอยางมความสข

10 เปาหมายดานการศกษาทสนองตอบสนองการเปลยนแปลงของโรงเรยน

76 บรหารจดการทรพยสนของโรงเรยนและบรหารตนทนใหมประสทธภาพโดยวางแผนการใชทรพยากรอยางคมคา

77 มความชดเจนในกระบวนการการบรหารจดการโรงเรยนโดยการจดระบบใหเรยบงาย ลดความซบซอนลดขนตอนของระบบของงานราชการ

78 มความยดหยนทางความคดและสามารถปรบตวใหเขากบสภาพแวดลอมทมการเปลยนแปลงอยางรวดเรว หรอสถานการณฉกเฉนได

79 สามารถสอสารกบครและบคลากรในโรงเรยนไดหลายชองทางอยางทวถง ชดเจน และทำใหทกคนรทศทาง เหนเปาหมายและวสยทศนขององคกร

80 มความสามารถในการคดสรางสรรค สรางนวตกรรมในการบรหารโรงเรยน

81 มความอดทนตอความไมชดเจนและความไมแนนอนของขอมล ซงเปนสภาวะททำใหผบรหารไมสามารถทจะวางแผนหรอตดสนใจใหชดเจนได

82 ยอมรบความผดพลาดและความลมเหลว เรยนรจากสงททำผดพลาด ไมอายทจะยอมรบ และมองความผดพลาดและลมเหลววาไดเปนประสบการณการเรยนรพรอมการแกไขและสรางทางเลอกในการพฒนาตวเองไปสเปาหมาย

83 มความสามารถในการคาดการณ แนวโนมเกยวกบการบรหารของโรงเรยน

374

ขอท



5 4 3 2 1

11 เปาหมายดานกฎหมายทรองรบการจดการศกษาใหมอสระและความรบผดชอบ

84 มความรความสามารถดานกฎหมายตาง ๆ ทเกยวของกบ การบรหารและการจดการศกษา

85 มความสามารถในการบงคบใชกฎหมาย ระเบยบ สรางความรบผดชอบในการทำงานดวยความยตธรรม

86 ยนหยดในความถกตองชอบธรรมจรยธรรมการดำรงตนและประพฤตปฏบตอยางถกตองเหมาะสมทงตามกฎหมาย คณธรรมจรรยาบรรณแหงวชาชพและจรรยาขาราชการเพอศกดศร แหงความเปนขาราชการคร

87 มความสามารถในการคดเชงมโนทศนและอนาคตทำใหเหนแนวโนม ทศทางทจะนำมาบรหารจดการอยางมประสทธภาพ

88 มความสามารถในการคดเชงกลยทธ วางแผนเพอรองรบ การบรหารเชงรกในสงคมทเปลยนแปลงฉบพลนและสามารถนำพาโรงเรยนกาวไปอยางมนใจ

89 มความรหลากหลายสาขาทจะนำมาประยกตใชในงานบรหารไดอยางมประสทธภาพ

90 มวสยทศนทชดเจน และทนตอเหตการณ เพอใหสามารถตดสนใจไดโดยอยางรวดเรว และตอบสนองไดอยางเหมาะสมกบสถานการณทเปลยนไป

91 สรางวฒนธรรมองคกรทพรอมรองรบการเปลยนแปลงอยางมระบบการบรหารจดการทมการพฒนาตอเนองตลอดเวลาและเออตอการกาวไปสไทยแลนด 4.0

ลงชอ................................................................. ผตอบแบบสอบถาม

(.................................................................) ตำแหนง .................................................................

……………../……………………………../……………..

375

ประวตผเขยน

ประวตผเขยน

ชอ-สกล นางสาวทพวรรณ ลวนปสทธสกล วน เดอน ป เกด 23 ธนวาคม 2520 สถานทเกด จงหวดกาญจนบร วฒการศกษา พ.ศ. 2545 ปรญญาตร การศกษาบณฑต (ก.ศบ.) วชาเอกฟสกส

มหาวทยาลยศรนครทรวโรฒ พ.ศ. 2547 ปรญญาตร รฐศาสตรบณฑต (ร.บ.) วชาเอกทฤษฎและเทคนคการเมองการปกครอง มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช พ.ศ. 2550 ปรญญาโท ครศาสตรมหาบณฑต (ค.ม.) วชาเอกนเทศการศกษาและพฒนาหลกสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย พ.ศ. 2551 ประกาศนยบตรวชาชพการบรหารการศกษา มหาวทยาลยราชภฎนครปฐม ประวตการทำงาน พ.ศ. 2545-2550 อาจารย 1 ระดบ 3 โรงเรยนวดดงมลเหลก แขวงบานชางหลอ เขตบางกอกนอย กรงเทพมหานคร พ.ศ. 2551-2552 ครโรงเรยนเขาวงพระจนทร อำเภอเลาขวญ จงหวดกาญจนบร พ.ศ. 2553-2557 รองผอำนวยการโรงเรยนอนบาลวดไชยชมพล ชนะสงคราม อำเภอเมองกาญจนบร จงหวดกาญจนบร พ.ศ. 2558-ปจจบน ผอำนวยการโรงเรยนวดพนอย อำเภอเมองกาญจนบร จงหวดกาญจนบร

ทอยปจจบน 100/151 หม 4 ตำบลปากแพรก อำเภอเมองกาญจนบร จงหวดกาญจนบร

Documents

The characteristics of basic education school