Thanh Tnh o

(The Path of Purification - Visuddhimagga )

Lun s Bhadantacariya Buddhaghosa Chuyn dch t Pli sang Anh ng: Trng lo Nanamoli

Chuyn dch t Anh ng sang Vit ng: Ns. Tr Hi

Ngun http://thuvienhoasen.org

Chuyn sang ebook 24-8-2009 Ngi thc hin : Nam Thin namthien@gmail.com Link Audio Ti Website http://www.phatphaponline.org

Mc Lc

Li Gii Thiu Li Dn Li Tri n TIU S NGI PHT M (BUDDHAGHOSA) TIU S NGI NANAMOLI THERA (Na-na-ma-li Trng lo) (1905-1960) TNG LUN BNG TRA CH TT (LIST OF ABBREVIATIONS USED) Phn Th Nht: Gii

Chng I : Ging Ngha V Gii I. Dn Nhp II. Gii

Chng II : Hnh u Kh Hnh Phn th hai: nh

Chng III : M T nh - Nhn Mt Mc Qun Chng IV : nh - Kasina t Chng V : nh: Nhng Kasina Khc

http://phatphaponline.org/kinh/Audio/Giang Kinh/Kinh Nam Tong/Thanh Tinh Dao - Ns Tri Hai/

Chng VI : nh Bt Tnh Qun Chng VII : nh: Su ty nim Chng VIII : nh: Nhng Mc Qun Khc Bng Ty Nim Chng IX : M T nh - Cc Phm Tr Chng X : nh - Cc V Sc X Chng XI :M T nh - Kt Lun Chng XII : Thng Tr - Cc Nng Lc Thn Thng Chng XIII : Thng Tr - Kt Lun Chng XIV : M T V Cc Un Chng XV : M T V X V Gii Chng XVI : Mnh t Cho Tu Tng Trng: Cn Chng XVII : t cho Tu Sanh - Kt Lun Chng XVIII : Kin Thanh Tnh Chng XIX : on Nghi Thanh Tnh Chng XX : o Phi o Tri Kin Thanh Tnh Chng XXI : o Tri KinThanh Tnh Chng XXII : Tri Kin Thanh Tnh Chng XXIII : Cc Li ch Trong S Tu Tu Chng Kt : Sau khi trch dn on k:

Li Gii Thiu Bn Thanh Tnh o c s c Tr Hi dch t bn The Path of purification, bn dch Anh ng ca Thng to Nnamoli, nguyn bn Pli do lun s Buddhaghosa sng tc vo th k th V Ty lch. L b sch kt tp tinh hoa tr tu t kinh tng Kikya, Thanh tnh o c th xem l b sch rt qu trong kho tng vn hc th gii, khng th thiu trong ngun ti liu Pht hc bng ting Vit, v l hnh trang ch yu ca nhng ai thc hnh gii thot i. Dch gi, s c Tr Hi, vi nhiu kinh nghim dch thut, vi nhiu nm nghin cu kinh tng Nikya, dch Thanh Tnh o rt cn trng v chn xc. Chng ti tin tng bn dch s t gii thiu vi qu c gi nhiu hn nhng gi tr chng ti cp.

Vi t cch ca ngi chuyn dch kinh tng Nikya qua Vit ng, chng ti tn thn cng c phin dch ca s c Tr Hi, v trn trng gii thiu bn dch gi tr ny.

Ho thng Thch Minh Chu, 1991

-ooOoo-

Li Dn

Visuddhimagga (Thanh Tnh o) do Lun s Buddhaghosa trc tc vo tin bn th k th V sau TL, l mt b sch tm tt gio l nguyn thu thuc Pli tng, theo mt h thng c bit di nhng mc By thanh tnh v Ba v lu hc. y l mt ch nam rt tt cho hnh gi trong vic thanh lc bn thn. Sch c i c Nanamoli (ngi Anh, tu Tch Lan) dch sang Anh ng vo nm 1956. Bn dch ny y c bn Anh ng y. V cc danh t chuyn mn, phn ln y c cc bn dch ca Ho Thng Thch Minh Chu trong 5 b Nikya, v nht l hai tp THNG PHP TP YU (Abhidhammattha Sangaha). Nu khng nh cc cng trnh i trc y, dch phm ny cng kh m hon tt. Xin ghi li y nim tri n. Bn ny khi in li ln hai c rt gn v sa sai nhiu, b bt nhng ch trng lp li hnh vn xa, v thnh thong dng mt vi danh t thi thng cho kh khan, nhng bo m l khng i qu xa vi nguyn bn. Khng tin, qu v th so vi bn Anh ng th s thy.

Dch gi knh . Thch N Tr Hi

Si gn, 1991

Li Tri n

Knh l thm n ch Pht, B tt, Long thin h php mt thu gia h: - Thm n sinh thnh dng dc - Thm n ch v tn tc Tng Ni, cc bc Thy v thin tri thc Kim C u

- Cng n cc anh, ch, quyn thuc, Pht t trong v ngoi nc ( gip ti chnh) - Cng n cc Pht t trc tip gip k thut thc hin dch phm. Xin hi hng cng c n php gii hu tnh.

Thch N Tr Hi

-ooOoo-

TIU S NGI PHT M (BUDDHAGHOSA)

Cn gi l Pht Minh, Gic m, Pht C Sa, Ngi Pht gi da, nc Ma Kit (Magadha), thuc Trung n , vo th k th V. S xut thn trong gia nh B la mn, ban u hc Ph , tinh thng Du gi, S lun v.v..., v sau, S quy y Pht gio, tinh thng cc kinh in. V mc ch hong truyn Pht php, rng ting rng ca s t m S son cc ch thch b lun Pht tr (Nanodaya), lun Th Thng Ngha (Atthaslini) v Lun Php Tp. Vo nm 432 Ty lch k nguyn, S vt bin sang Tch Lan, tr ti i t (Mahvihra), theo Trng lo Tng-gi-ba-la (Sanghapla Thera) nghin cu thnh in tng tr ti cha y, ri em dch sang ting Pli, v son Thanh Tnh o lun (Visuddhimagga), Thin Kin Lut ch t (Samantapsdik) ch gii lut tng (Sch ny cn c tn l Thin Kin Lut T b sa; Thin Kin lun.) v.v.... ng thi, S em gio nghia ca Thng To b ra son thut thnh mt h thng hon chnh. Trong , c th ni Thanh Tnh o lun l mt tc phm tot yu ton b Tam tng kinh in v Lun s. V sau, S em 4 b kinh Nikya dch sang ting Ba li (Pli), v son ch s ti cha Kin la (Granthakara parivena), x A n lp t ph lp (Anurdhapura). Gii thch Trng B kinh th c Ct Tng Duyt lun (Sumangalavilsin); gii thch Trung B kinh th c Ph tr nghi chng lun (Papancasdan); gii thch Tng ng B kinh th c Hin Dng Tm Ngha Lun (Sratthappaksin); gii thch Tng Chi B kinh th c Mn tc hi cu lun (Manorathapra). n khi y Tam Tng Ba Li mi cc k hon b. Nhng ch thch ca S, khng ch hn cuc ch no ngha ny ca bn vn, m bao qut c cc loi gii thch v lch s, a l, thin vn, m nhc,

ng vt, thc vt v.v..., c bit, i vi phong tc tp qun ca n c i, S cn lm thm k thut lin quan n nhng vn hin trng yu dng nghin cu v n . Ngi Tch Lan ca ngi hc vn uyn bc ca S v sng knh S nh l B tt Di Lc ti th. Lc cui i, S tr v c quc an dng tui gi. Nhng trong lch s Pht gio Min in bo S l ngi Min in, khong nm 400 t nc Kim a (Kim a: ngy nay nm v h lu Min in cho n bn o M Lai .) vo Tch Lan du hc, ri 3 nm sau, em kinh in tr v phc hung Pht gio Min in. (Cn bn Pht in nghin cu; The Life and Work of Buddhaghosa, PQT, tr 2643 a-c).

Thch Phc Sn

TIU S NGI NANAMOLI THERA (Na-na-ma-li Trng lo) (1905-1960)

Tn gi Nanamoli sinh ngy 25-6-1905 ti Anh quc, th danh l Osbert Moore (o-t-b- c-ma-nh). Thiu thi, Tn gi tng hc v tt nghip ti Ngu Tn i Tc c Hc Vin. Trong lc th chin th 2 xy ra, Tn gi phc v trong hng ng lc qun Anh, v ng qun ti i Li. Do nhn duyn dun ri, Tn gi cng ngi bn l Harold Musson (Cp-la-c Mc-Tn), c c mt cun sch vit v Pht gio ca ngi l J. Evola (Ngh-a-na); v th, 2 ngi pht tm quy hng Pht gio. Sau khi nh th chin kt thc, S tr v nc, n nm 1949 S cng Mc Tn quyt tm sang Tch Lan nghin cu Pht hc, v may mn c mt Trng lo ngi c l Ni-na-- l-bin hng dn gia nhp Tng on, di quyn iu khin ca i c i-na-nh-bin-t-tr-la-na-na. Sang nm sau (1950), hai ngi th gii c tc vi i na nh bin nn tn v ny lm thy, v c php hiu l Nnamoli. n nm 49 tui (1954), ngi Na-na-ma-li chuyn tm nghin cu ngn ng Pli, Tn cp li v Min in. Khng bao lu sau , S rt tinh thng cc ngn ng ny, nh vy c iu kin nghin cu su v Pht php, v tr thnh mt hc gi uyn thm. T , S cng tc vi Hip hi Thnh in Pli (Pli Text Society, PTS) phin dch cc kinh lun Pli sau y sang Anh vn: 1. Thanh Tnh o Lun (Visuddhi-magga); 2. V Ngi Gii o (Patisambhid-magga) 3. Ch o Lun (Nettipakarana); 4. Tng Lun Thch (Petakopadesa). Ngoi ra, S cn vit v Lch s c Pht v dch

kinh Trung b. Chng y cng trnh phin dch cng chng minh trnh Pht hc uyn thm ca S. S sng rt gin d, tun th gii lut mt cch tinh nghim (trong sut 11 nm trng, S ch mc rng y vng, tng trng cho s thanh khit, v cng him khi x chn vo dp). Tnh tnh ha nh, trm lng, t ni, v mi li ni ca S u l li vng ngc, y tnh cht tr tu v truyn cm. S xem vic sinh t nh nh lng hng. Th nn, trong lc chin tranh, bao ln i din vi ci cht, nhng S u thot khi. S vin tch nm 1960. T lc xut gia cho n lc x bo thn, rng r 11 nm tri, S cng hin trn vn cho s nghip phin dch kinh in, v truyn b chnh php. S mt sm, tht l mt tn tht ln i vi Pht gio. (Ty Dng Pht gio hc gi truyn, William Peiris son bng Anh vn, Mai Ni Vn dch ra Hn vn, xb. 1986, tr. 73)

Thch Phc Sn

TNG LUN

B Thanh Tnh o Lun (Visuddhi-magga) gm 3 quyn, do v cao tng Pht m (Buddhaghosa) ngi n trc tc khong gia th k th 5, v c a vo i tng kinh thuc Nam truyn, quyn 62-64. y l mt b lun trng yu thuc Nam phng Thng To b. Gn y, n c ngi Thy D Hong Nguyn ngi Nht bn dch ra Nht vn (1937- 1940), v ngi Dip Qun (Liu Tham) dch ra Hn vn v xut bn nm 1987. ng thi, Trng lo Nnamoli cng dch ra Anh vn v xut bn ti Colombo Ceylon, nm 1956. Trn b lun gm 23 chng, nhm gii thch gio ngha ca Thng To b phi, th t t chc v ni dung tng t nh Gii Thot o lun (Vimutti-magga, do ngi Upatissa son khong th k th III), nhng bn trong c xen nhng li lun bin v kin gii ca sch y. Bn lun trnh by theo th t Gii, nh v Tu. Chng 1 v 2 lun v Gii. T chng 3 n 13 lun v nh, trnh by khc chit cc phng php tu tp mt cch c h thng. Chng 14 n 23 lun v Tu. Trong y, t chng 14 n 17 ch yu m t v 5 un, T , Bt chnh o, v 12 nhn duyn. Ngoi ra, cn bn tng qut v 3 tng v thng, kh, v v ng. Cc chng cn li lun v cc tu qun thanh tnh mt cch rt tinh mt. Trc v sau sch,

c bi t thut v nhn duyn to lun v dng 3 v lu hc Gii nh Tu nh con ng t n Nit bn lm li kt lun. Quyn sch ny l mt lun th c quyn uy ti cao i vi pht gio Nam truyn. Ni dung ca n v nh mt b bch khoa ton th, c th so snh ngang vi b i T B Sa Lun ca Thng To Hu b. Nh Pht hc i c Hoa nhn xt: "Thanh Tnh o Lun l mt tc phm kinh in v i nht v phng din tm linh ca nhn loi. Tnh cht trng yu ca n c th xem nh mt m hnh vn hc tiu biu cho cc nh hc gi quc t dng lm c s." Tm li, b lun ny dng ba v lu hc Gii-nh-Tu lm nhn t tu tp qun chiu v tnh cht v thung, kh, v ng ca vn php, hu t n kin thanh tnh v tm thanh tnh, tc Nit bn tch dit.

Thch Phc Sn (Trch "Thanh Tnh o Lun Ton Yu", Si gn 1996)

-ooOoo-

BNG TRA CH TT (LIST OF ABBREVIATIONS USED)

A. : Anguttara Nikya AA. : Anguttara Nikya Atthakath (Commentary) = Manorathapran Cp. : Cariypitaka Dh. : Dhammapada DhA. : Dhammapada Atthakath (Commentary) Dhs. : Dhammasangan DhsA. : Dhammsangan Atthakath (Commentary) = Atthaslin DhsAA. : Dhammasangan Tk (Sub-commentary) = Mla Tk (pt. I) Dhk. : Dhtukath D. : Dgha Nikya DA. : Dgha Nikya Atthakath (Commentary) = Sumangalavilsin It. : Itivuttaka J. : Jtaka (Fausboll's ed.) Kv. : Kathvatthu Mv. : Mahvamsa M. : Majjhima Nikya MA. : Majjhima Nikya Atthakath (Commentary) = Papancasdan

Miln. : Milinda-panh Netti. : Netti-pakarana Nd1. : Mah Niddesa Nd2. : Cla Niddesa (Siamese ed.) Ps. : Patisambhidmagga PsA. : Patisambhidmagga Atthakath (Commentary) = Saddhammappaksin (Sinhalese Hewavitarne ed.) Ptn1. : Patthna, Tika Patthna Ptn2. : Patthna, Duka Patthna (Siamese and Burmese eds.) Pm. : Visuddhimagga Atthakath (Commentary) = Mah Tk (Vis. Chs. I to XVII Sinhalese Vidyodaya ed.; Chs. XVIII to XXIII Burmese ed.) Pe. : Petakopadesa Pv. : Petavatthu S. : Samyutta Nikya SA. : Samyutta Nikya Atthakath (Commentary) = Sratthappaksin Sn. : Sutta-nipta SnA. : Sutta-nipta Atthakath (Commentary) = Paramatthajotik Thag. : Thera-gth Ud. : Udna Vbh. : Vibhanga VbhA. : Vibhanga Atthakath (Commetary) = Sammohavinodan VbhAA. : Vibhanga Tk (Sub-commentary) = Mla-Tik (pt. 2) Vv. : Vimna-vatthu Vin. i. : Vinaya Pitaka (3) - Mahvagga Vin. ii. : Vinaya Pitaka (4) - Clavagga Vin. iii. : Vinaya Pitaka (1) - Suttavibhanga 1 Vin. iv. : Vinaya Pitaka (2) - Suttavibhanga 2 Vin. v. : Vinaya Pitaka (5) - Parivra Vis. : Visuddhimagga (P.T.S. ed. and Harvard Oriental Series ed.)

---o0o---

Phn Th Nht: Gii

Chng I : Ging Ngha V Gii

I. Dn Nhp

1. Ngi tr gii c tr Tu tp tm v tu Nhit tm v thn trng T kheo y thot trin. (S., i, 13) Do duyn g bi k trn y c ni? Khi c Th tn X v, mt v tri i n hoc, v y t cu hi ny: Ni trin v ngoi trin Chng sinh b trin phc Con hi Gotama Ai thot khi trin ny? (S. i, 13) 2. y l ngha tm tt. Trin l li tham. V l mt tri buc theo ngha an mc vo nhau, nh nhng cnh cy chng cht nh mng li trong cc khu rng tre v.v.... Tham c tip tc khi qua li gia nhng i tng ca tm, t sc php n tm php v tri li. Tham c gi l ni trin v ngoi trin v n khi ln di hnh thc kht i i vi vt dng ca mnh v i vi vt dng ca ngi, i vi t ng ca mnh v t ng ca mt ngi khc, i vi ni x v ngoi x. V tham khi theo cch y, nn chng sinh b trin phc. Nh nhng cy tre b vng mc bi bi tre, th gian ny cng vy, ni cch khc, tt c chng sinh ny u b vng mc v mng li chng cht ca dc vng. Con hi Gotama: V bi v th gian b tri buc nh th, cho nn con mun hi iu ny. V tri xng h vi c Th tn bng tc tnh ca Ngi l Gotama. Ai thot khi trin ny: Ai c th gii to, tho g tri buc ny, ci m bng bong lm cho chng sinh trong tam gii u b qun qut nh th? iu v tri y hi l, ai c kh nng tho g trin phc? 3. Khi c hi nh vy, c Th tn, ng V ngi gii, Tri ca cc v tri, vt hn thch, Phm thin, ng Thnh tu bn v u, ng Mi lc, ng Chnh bin tri, ni bi k ny tr li: Ngi tr gii c tr Tu tp tm v tu Nhit tm v thn trng T kheo y thot trin

4. By gi ti s, a ra ngha chn thc chia lm gii, vn vn... ca cu k do bc i thnh ni. Trong gio php ng Chin thng C nhng ngi tm o t b Gia nh, sng khng nh -nhng ngi mc d kht khao s thanh tnh nhng vn cha c c ci chnh kin v con ng thng, bo m, gm Gii, nh v Tu. Con ng kh tm, dn n thanh tnh Cho nhng ngi cha c an, d c gng, Ti s ging o l an n V Thanh tnh Y c li dy ca nhng v c tr Trong ngi i tinh x Nhng ngi a thch thanh tnh Hy ch tm nghe trnh by. 5. y, thanh tnh nn hiu l Nit bn. Nit bn khng tt c cu u, nn hon ton thanh tnh. Thanh tnh o l con ng dn n s thanh tnh y, cch n gi l con ng. Ti s gii thch con ng a n s thanh tnh y. 6. Trong vi trng hp, con ng dn n thanh tnh c dy l do tu qun (v v thng, kh, v ng), nh khi ni: Tt c hnh v thng Vi tu qun thy vy au kh c nhm chn Chnh con ng thanh tnh. (Dh. 227) Trong vi trng hp, c ging do thin nh v tr tu, nh khi ni: Ngi c thin c tu Nht nh gn Nit bn (Dh.372)

Khi th c ging l do nghip, nh khi ni: Nghip, minh v chnh php Gii - ti thng sanh mng Chnh nh cc php trn Khin chng sinh thanh tnh Khng phi do giai cp Khng phi do ti sn (M. iii, 262) Khi th c ging l do Gii v.v... Nh khi ni: V lun lun tr gii Tr tu kho nh tnh Ch sing nng dng mnh Vt bc lu kh vt V c trng hp, thanh tnh o c ging l do bn nim x v.v... nh khi ni: "Ny cc t kheo, con ng ny l con ng duy nht thanh tnh cc hu tnh.... chng Nit bn, l bn Nim x". (D. ii, 290). Cng tng t vi bn chnh cn v.v... Nhng tr li cu hi ny, th con ng thanh tnh c ging l gii, nh v tu. 7. y l bnh ch vn tt v bi k. Tr gii l ng vng trn ?t gii. Ch c ngi thc s thnh tu trn vn gii, mi c gi l "tr gii". Cho nn cu ny c ngha: tr gii do thnh tu vin mn gii. Ngi l mt hu tnh. C tr c tu do nghip sinh, nh mt kit sanh c ba nhn (l v tham, v sn v v si). Tu tp tm v tu: tu tp c nh v tu. Tm y ch nh, cn tu l qun. Nhit tm (tpin): c ngh lc. Ngh lc c gi l tinh cn hay nhit tm (tpa) vi ngha t chy nhng phin no. V c ngh lc, nn v y nhit tm tinh cn. Thn trng: L c tu gic, ch tu phng h. Trong cu tr li, tu c nhc n ba ln: ln u (c tr) l tu bm sinh, ln th hai l tu vi ngha "qun", cn ln ny ch tu "phng h" hng dn mi cng vic. T kheo (bhikkhu) l k thy s khng khip (bhayam ikkhati) trong vng lun hi sinh t. Thot trin: nh ngi ng trn t, dng con dao bn c th pht quang mt bi tre chng cht, cng th, v t kheo c c su yu t ny l gii, nh tu, gm ba th ni trn, v s nhit tm tinh cn - ng

trn t gii, dng tay tu (phng h) n lc bng tinh cn, cm dao tu (bm sinh) c mi sc trn thin nh -c th tho g, ct t, ph hu tt c cc dy nh tham dc. Chnh giai on ny, thuc o l, v y mi c gi l "thot trin": st na chng qu, v y tho g xong s tri buc v xng ng s cng dng ti thng ca th gian v ch thin, nn Th tn ni: Ngi tr gii c tr Tu tp tm v tu Nhit tm v thn trng T kheo y thot trin. y, khng c g v y phi lm v tr tu bm sinh nh m v y c gi l ngi "c tr", bi v tr tu ny an tr thun nh nh hng ca nghip i trc. Song nhit tm v thn trng c ngha rng, bng ngh lc kin tr nh ni, v bng hnh vi y gic tnh vi tu qun, v y cn phi- khi an tr trong gii- tu tp, pht trin Ch v Qun c m t bng t ng Tm v Tu. y l cch c Th tn ch r o l a n thanh tnh di nhng mc Gii, nh v Tu. 9. T trc n y, nhng iu c nu ln l Ba mn hc, gio l tt p trong ba phng din, iu kin cn thit chng ba minh v.v.. S trnh hai cc oan v tu tp trung o, cch vt khi nhng o x, on tr nhim di ba kha cnh, s phng vi phm, s thanh lc ba th nhim , v l do t n nhng qu D lu v.v... Nu ln nh th no? 10. y, s tu tp tng thng gii c nu bng Gii; tu tng thng tm bng nh; v tu tng thng tr tu bng Tu S tt p ca gio l chn u c nu bng Gii, do on kinh: "V g l khi im ca cc thin php? Chnh l gii hon ton thanh tnh". (S. V, 143) v do Php c 183 "Khng lm mi iu c". Gii l khi u ca gio l. V gii tt p, v n em li nhng c c bit l bt hi, v.v... S tt p ca gio l chn gia c nu bng nh. Do Php c 183 "Khng lm mi iu c", nh l chn gia ca gio l: "Thnh tu cc hnh lnh". (Khng lm mi iu c Thnh tu cc hnh lnh Tm gi trong sch Chnh li ch Pht dy)

V nh tt p, v em li cc c c bit nh thn thng v.v... S tt p ca gio l chn cui c nu bng Tu. Do cu "Tm gi trong sch. Chnh li ch Pht dy". (Dh.183) v v tu l cao im ca nn gio l, nn Tu l chn cui. Tu tt p v em li c bnh thn i vi nhng iu kh v bt kh . Nh kinh dy: Nh ni kin c Khng b gi lay ng Hu bng hoc tn dng Khng lay ng bc tr. (Dh.81) 11. Cng th, iu kin cn thit chng ba minh c nu bng Gii. V nh s h tr ca Gii vin mn m ngi ta c ba minh. iu kin cn thit c su thng c nu bng nh, v chnh nh s h tr ca nh vin mn m t n su thng. iu kin cn thit c bn v ngi gii c nu bng Tu, v chnh nh s h tr ca tu vin mn m c bn v ngi gii. (Ch thch: Ba minh: tc mng minh, nh c cc i trc; thin nhn minh: bit s cht v ti sinh ca cc hu tnh; lu tn minh, on tr tt c lu hoc. (M. i, 22-3). Bn v ngi gii l ngha v ngi, php v ngi, t v ngi, bin ti v ngi (A. ii, 160). S trnh xa cc oan m m dc lc c nu bng Gii cc oan p xc kh hnh c nu bng nh, v s tu tp trung o c nu bng Tu. 12. Cng vy, Gii c nu lm phng tin vt khi cc o x, nh vt khi cc dc, v tu vt tt c hu. Li na, s t b nhng nhim do thay th nhng php ngc li l Gii, do nhip phc l nh, do on tn l Tu. 13. phng vi phm nhng iu nhim l nh Gii, phng cc m nh ca nhim l nh nh, phng cc ty min (khuynh hng ni ti a n nhim) l nh Tu. S thanh lc nhng nhim do t hnh l nh Gii; thanh lc nhng nhim do dc tham l nh nh; v thanh lc nhng nhim do t kin l nh Tu. 14. L do c qu D lu v Nht lai l Gii, qu Bt hon l nh v qu A-la-hn l Tu. V bc D lu c gi l ngi "thnh tu vin mn cc

phm loi ca gii", bc nht lai cng vy, bc bt hon c gi l "vin mn nh" v A-la-hn l bc "tu vin mn". 15. n y, chn nhm "ba php" c nu ln v cc c c bit ca gii nh tu, l ba mn hc, gio l tt p ba phng din, iu kin cn chng ba minh, s trnh hai cc oan v tu tp trung o, cch vt khi o x, khi dc v khi hu, s t b nhim ba bc, s phng vi phm, s thanh lc ba th nhim v l do c cc qu.

II. Gii

16. Mc d thanh tnh o c nu nh trn, vi ba mc Gii, nh v Tu, mi th c nhng c c bit khc nhau, song s ch dn y cng cn qu vn tt, khng gip ch mi ngi, nn c lot vn sau ni v Gii trc: (i) Gii l g? (ii) Gii c ngha l g? (iii) G l c tnh, nhim v, tng trng v nhn gn ca gii (iv) G l li ch ca gii? (v) C my loi gii? (vi) Ci g lm gii nhim? (vii) Ci g lm gii thanh tnh? 17. y l gii p. (i) Gii l g? l cc php khi t t tm s (cetan) hin hu ni mt ngi t b st sinh, v.v... Hay ni mt ngi thc hnh vin mn cc hc gii (vatta). Patisambhid ni: "Gii l g? c gii l t tm s (cetan), c gii l cc tm s, th, tng, v hnh (gi chung l cetasika), c gii l s ch ng, c gii l khng vi phm". (Ps. i, 44). y, Gii theo ngha t tm s, l ch (tc ) c mt ni ngi t b st sinh, v.v... Hay ni ngi thc hnh vin mn cc gii. Gii theo ngha th, tng, hnh l s king gi ni ngi t b st sinh, v.v... Li na, Gii t tm s l by tc i km by trong mi nghip ni mt ngi t b st sinh, v.v.. Gii th, tng, hnh tm s l ba php cn li gm v tham, v sn v chnh kin, nh kinh ni: "T b tham, v y an tr vi tm v tham". (D. i, 71)

18. Gii theo ngha ch ng l s ch ng theo nm cch: Ch ng vi s ch ng ca gii bn Ptimokkha ch ng bng tnh gic, ch ng bng tri kin, ch ng bng kham nhn v ch ng bng tinh tin. Ch ng bng Gii bn l: "V y c trang b y vi s ch ng ca Gii bn Ptimokkha". (Vbh. 246); ch ng bng chnh nim tnh gic l: "v y h tr nhn cn, sng vi s ch? ng nhn cn". (D. i, 70) Ch ng bng tri kin l nh c Th tn dy: Nhng dng thc chy trn i Ny Ajita, c ngn chn l nh chnh nim. Ta tuyn b s ch ng nhng bc lu Do tu, chng b chn ng. (Sn. 1035) Cch s dng bn vt dng cng c bao gm trong s ch ng ny. Nhng ch ng bng kham nhn th nh kinh dy: "V y l ngi kham nhn lnh, nng". (M. i, 10) V ch ng bng tinh tin l "V y khng chp nhn mt tng thuc tham dc khi n khi ln". (M. i, 11) y, thanh tnh sinh mng c bao gm. Vy s ch ng gm nm phn y v s king gi ni nhng thin nam, thin n bit s iu c mi khi gp c hi vi phm, u gi l Gii theo ngha ch ng. Gii theo ngha khng phm l s khng vt qua, bng thn hoc li, cc gii iu th. 19. (ii) Gii C Ngha l G? Gii Sla c gi nh th l v ni c ngha kt hp (Slana). Kt hp c hai ngha: mt l phi hp (samdhna) ch s khng bt nht trong ba nghip thn, li v nh c hnh; hai l nng ln (upadhrana) ngha l nn tng (dhra) v gii l nn tng cho nhng thin php. Nhng ngi hiu ng nguyn ch chp nhn hai ngha ny, song cng c nhng ngi lun v ngha ca gii l ci u (siras) l mt m (stala). 20. (iii) G L c Tnh, Nhim V, Tng Trng V Nhn Cn Ca Gii? c tnh ca gii l phi hp D phn tch nhiu cch Cng nh "thy c" l c tnh ca Sc. D phn tch nhiu cch. Nh c tnh "c th trng thy" l c tnh ca sc x, d phn tch thnh nhng loi xanh, vng, v.v... V d c phn ra nh vy, sc php cng khng vt ngoi tnh "thy c". Cng th, s kt hp -gm hai ngha "phi

hp" v "nn tng" trn l c tnh ca gii, d chia nhiu loi nh t tm s, v.v.. V d c chia ra nhng loi nh vy, gii cng khng ra ngoi hai c tnh l phi hp v nn tng (cc thin php). 21. Trong khi c tnh ca gii l nh vy, Nhim v ca n gm hai ngha: Hnh ng chm dt t hnh V s thnh tu k nh c Khng li ni ngi c gii. Bi th, khi gi l gii, cn hiu rng n c nhim v chn ng t hnh l nhim v (hay bn cht, rasa) ca n theo ngha hnh ng, v bn cht khng li k nh nhim v n trong ngha thnh tu. V y chnh hnh ng (kicca) hoc s thnh tu (sampatti) c gi l nhim v. 22. Theo li nhng ngi tr, Gii th hin s thanh tnh V nhn gn ca gii Chnh l tm v qu. Gii ny c th hin bng cc th "Thanh tnh ca thn, ng v ". (A. i, 271). Gii c hin r, c nhn chn qua s thanh tnh. Nhung tm v qu l ci nhn gn ca gii, v khi tm qu c mt, th gii pht sinh v tn ti: cn khi tm qu vng mt, th gii khng pht sinh cng khng tn ti. Vng mt, th gii khng pht sinh cng khng tn ti. 23. (iv) Nhng G L Li ch Ca Gii? l c c nhiu c c bit m u ht l bt hi, v kinh dy: "Ny Anada gii l thin; n c mc ch l bt hi, c li ch l bt hi". (A. v, 1). V mt on khc: "Ny gia ch, c nm li ch cho ngi c hnh khi vin mn gii, l: ngi c gii c tha hng gia sn ln nh tinh cn, c ting tt n xa, khng s hi rt r khi n gia hi chng st l hay b la mn hay gia ch hay sa mn, khi cht tm khng tn lon, mnh chung c sanh vo thin th, ci tri. l nm l?i ch". (D. ii, 86) Li

cn nhiu li ch ca gii, u tin l c thng mn, v cui cng l on tr (phin no) lu hoc nh on kinh ni: "Nu mt T kheo c c nguyn, mong rng ti c cc v ng phm hnh yu mn, knh trng, th v y hy thnh tu vin mn cc hc gii". (M. i, 33) 24. Li na, Ai dm t mt bin t Cho nhng li ch do gii em li Khi m khng gii, th thin nam t Khng chn ng trong gio l ny? Khng phi sng Hng, Yamun, Sng Sarabh, Sarassat Hay dng Aciravati, Hay sng Mah thnh thin C th ra sch nhim Ca cc loi c hi th i M ch c nc gii mi c th Ra sch nhng cu u ni chng sinh Khng phi cn gi em ma Hay hng chin n vng Hay chui anh lc, bo chu Hay nh trng sng du C th lm lng nhng cn st ca ngi th gian M chnh gii kho h tr Cao qu v mt m tuyt diu, Mi dp tt c ngn la. C ln hng no snh bng Ln hng gii Khi hng ny d dng bay ngc Cng nh xui gi? C bc thang no bng thang gii C th bc ln n ci tri? C ca ng no bng ca gii M n thnh Nit bn nh vy? Vua cha trang sc chu bu Cng khng sng chi bng s chi sng ca ngi tr gii Trang sc bng gii lut. Gii lm tiu tan ni s hi Ca s t khin trch v nhng li tng t

Gii lun em li cho ngi tr gii Nim hoan h Do danh tt ca gii Chng y cng bit Qu bo ca gii l th no V th no, gc r ca mi c tnh y Lm cho cc lm li khng cn sc mnh. 25. (v) C Bao Nhiu Loi Gii? 1. Trc ht, tt c gii thuc mt loi do c tnh "kt hp" ca n. 2. Gii thuc hai loi l hnh v trnh (tc, ch) 3. Hai loi l gii thuc chnh hnh, v gii khi u i sng phm hnh. 4. Hai loi, l king v khng. 5. Hai loi, l l thuc v khng. 6. Hai loi, tm thi v trn i. 7. Hai loi, hu hn v v hn. 8. Hai loi, th gian v xut th. 9. Ba loi, l h, trung, thng. 10. Ba loi, l gii v k, v tha v v php. 11. C dnh mc (chp th), khng dnh mc, v an tnh. 12. Thanh tnh, bt tnh, kh nghi. 13. Gii hu hc, v hc v gii ca ngi khng phi hu hc hay v hc. 14. Gii bn loi, l gii thi gim, gii t ng, gii tng tin v gii thm nhp. 15. Bn loi, l gii t kheo, T kheo ni, gii ca ngi cha th c v gii ti gia. 16. Bn loi, l gii t nhin, gii theo c tc, gii tt yu, v gii do nhn v trc. 17. Bn loi, l gii thuc Gii bn Ptimokkha, gii phng h cc cn, gii thanh tnh sinh mng v gii lin h bn vt dng. 18. Gii nm loi, l thanh tnh hu hn, v hn, thanh tnh vin mn, thanh tnh khng dnh mc, thanh tnh tnh ch. 19. Nm loi, l t b king tc (t tm s), ch ng, v khng phm. 26. 1). Gii mt loi, v ngha c trnh by.

2). Gii hai loi: hnh v trnh: s thnh tu vin mn mt hc gii do c Th tn dy: "iu ny nn lm", th gi l hnh (tc tr). Khng lm nhng g Ngi cm ch rng "iu ny khng nn lm", gi l trnh (ch tr). y ngha danh t "hnh" (caranti) l i trong phm vi ca gii, i nh nhng bc vin mn gii i; v phng h, trnh n gi l trnh. S gi gii hay hnh c thc hin nh c tin v tinh tn, cn trnh nh c tin v chnh nim. 27. 3). Chnh hnh l cch c x tt p nht, chnh n c gi l Gii thuc chnh hnh, hoc nhng g c tuyn thuyt c x p cng gi l gii thuc chnh hnh. y l danh t ch cho nhng gii ngoi tm gii (ba thuc thn l khng st, o, dm; bn thuc ng l khng ni di, ni c, ni th v ni v ch, th tm l chnh mng). Tm gii ny l khi u ca i phm hnh bao hm o l nn c gi l Gii khi u phm hnh, v cn phi c thanh tnh trc, nh Trung B iii ni: "Thn nghip, ng nghip v hot mng ca v y phi c thanh tnh trc y (Pubbe va khopan'assa kyakammam jvo suparisuddho hoti. -- M. iii, 289). Hoc hai loi ch nhng tiu gii k nh chnh hnh v gii cn li l gii khi u i phm hnh. Hoc nhng g gm trong gii lut t kheo v t kheo ni trong gii bn Patimokkha l gii khi u i sng phm hnh, cn gii lut bao gm trong nhng kin (khandhakas) ca Lut tng (vinaya) gi l gii thuc chnh hnh. Nh thnh tu chnh hnh m nhng gii khi u i phm hnh c vin mn, nn kinh dy: "v t kheo khng vin mn chnh hnh m c th thnh tu gii kh u i phm hnh, iu y khng th xy ra". (A. iii, 14-15). 28. 4). King l king st sinh, v.v.. Khng king l cc t tm s, v.v... 29. 5). C l thuc v khng l thuc. L thuc c hai th: L thuc v tham v l thuc do t kin. L thuc do tham l khi mt ngi mong c: "Nh gii hnh ny, ti s thnh mt v tri ln hoc nh". (M. i, 102). L thuc t kin l khi mt ngi c t kin: "S thanh tnh l do c hnh cc t l". (Vbh. 374). Nhng gii xut th, v gii th gian lm iu kin tin quyt cho gii xut th, gi l gii khng l thuc.

30. 6). Gii tm thi l c th c hn nh thi gian. Gii trn i l th tr n khi mng chung. 31. 7) Hu hn l gii b hn cuc vo danh li, quyn thuc, chn tay hoc mng sng. Ngc li gi l gii v hn. Patisambhida ni: "Th no l gii b hn cuc vo li? l khi mt ngi nguyn nhn li m vi phm mt hc gii th". Nhng gii hn kia cng vy. Gii khng b hn cuc hay v hn l khi "mt ngi, khng v li m khi tm vi phm, hung h thc s vi phm, mt hc gii th". (Ps. I, 44). Tng t, vi cc gii hn khc. 32. 8). Gii th gian l gii hu lu v xut th l gii v lu. Gii th gian em li mt hu hu (thn cnh trong tng lai) tt p, v l iu kin tin quyt thot ly sinh t, nh Lut ni: "Gii l ch ng, ch ng l khi hi, bt hi l c khinh an, khinh an dc lc, lc c nh, nh c chnh tri kin, chnh tri kin l c v dc, v dc c ly tham, ly tham c gii thot, gii thot l c gii thot tri kin, gii thot tri kin l i n v th trc Nit bn. S ni chuyn c mc ch y, nng c mc ch y, khuyn bo c mc ch y, nng c mc ch y, lng tai c mc ch y, tc l s gii thot nh khng chp th". (Vin. v, 164). Gii xut th em li s thot khi hu, v l bnh din ca tr qun st. 33. 9). Gii ba loi: u tin l gii bc h, trung, thng. Gii bc h l gii pht sinh do t tinh cn, t dc, t nht tm v t trch php (tc bn nh tc). Gii bc trung l gii pht sinh nh tinh tn, v.v... Va va. Gii bc thng l gii pht sinh nh bn php c thc hnh cao . Gii th v ham danh l gii bc h, v ham qu bo cng c l bc trung, v tn qu gii l bc thng. Li na, gii b nhim v khen mnh ch ngi, v.v... Nh "ta c gii hnh, cn nhng t kheo khc t hnh, theo c gii". (M. i, 193) l bc h, gii th gian m khng nhim l bc trung, gii xut th l bc thng. Hoc, gii c ng lc l tham i, vi mc ch ti sinh l bc h, gii thc hnh v mc ch gii thot ring mnh l trung, cc hnh ba la mt thc hnh v gii thot chng sinh l bc thng. 34. 10). Gii thc hnh v bn thn, v mun b nhng g khng thch hp vi t ng, gi l gii v k. Gii thc hnh v quan tm n th gian, v mun ngi i khi ch trch, l gii, Gii thc hnh v quan tm n th gian, v mun ngi i khi ch trch, l gii, Gii thc hnh v tn trng Php v Lut, gi l v php.

35. 11). Gii "l thuc" s 5 trn, gi l c dnh mc v dnh mc (th trc) do tham v t kin. Gii c thc hnh bi phm phu hu c l iu kin tin quyt cho o l, v gii tng ng vi o l, cc v hu hc, th gi l gii khng dnh mc. Gii tng ng vi qu ca hu hc v v hc gi l gii c an tnh. 36. 12). Gii c vin mn do mt ngi khng phm gii ti, hoc phm m sm hi, gi l gii khng thanh tnh. Gii ni mt ngi cn nghi khng bit vic ny c phi l mt gii ti hay khng, hoc khng bit vi phm gii no, hoc khng bit mnh c phm khng, gi l kh nghi. Gii khng thanh tnh nn lm cho thanh tnh. Gii cn nghi th nn trnh lm nhng g mnh cn nghi vn, v nn tm cch gii quyt nghi. 37. 13). Gii tng ng vi bn o v ba qu u, l gii ca Hu hc. Gii tng ng vi qu A-la-hn l gii ca bc V hc. Nhng loi cn li l gii khng thuc hu hc v v hc. 38. Trong th gian, sla (gii) cng dng ch bn tnh, thi ca ngi, nn Patisambhid ni: "Ba loi gii (thi) l thin, bt thin v bt nh". (Ps. I, 44). Gii bt thin khng c k y, v n khng dnh dp n ngha bn v gii. 39. 14). Gii bn loi u tin: K hc c tri thc Khng gn bc gii c Ngu si khng thy c Li phm gii y Tm thng t t duy Cc cn khng phng h Gii ni ngi nh vy D phn vo thi gim. Ngi c tm t mn Vi gii thnh tu Khng bao gi ngh n Tp ti thin nh Ch an phn trong gii Khng n lc tin ln

Gii nh vy gi l D phn vo t ng. Ngi c gii, n lc Vi nh lm phng tin t n mc tiu, Gii ca t kheo ny Gi l nh cng gii (gii tng tin: Visesa) Ngi thy gii cha M hng n ly dc Gii do c vng y Gi l o cng gii (gii thm nhp: nibbedha) 40. 15). C nhng gii dnh cho t kheo khng lin h n nhng gii cng b cho t kheo ni, gi l gii t kheo. Gii ring cho t khoe ni gi l gii t kheo ni. Mi gii ca sa di v sa di ni l gii ca ngi cha th c tc. Ng gii hay thp gii, khi c th gi trn i v tm gii th vo ngy Uposatha (b tt) dnh cho nam n ti gia, gi l gii ti gia. 41. 16). S khng phm ca nhng ngi uttarakuru gi l t nhin gii. Mi b lc, tng phi, a phng, c lut ring, gi l gii theo tc l. Gii ca m b tt khi b tt nhp thai "khng c t tng dc nhim". Gi l gii tt yu. Gii ca nhng ngi thanh tnh nh Ma ha Ca dip v ca tin thn Pht khi hnh b tt hnh gi l gii do nhn i trc. 42. 17). Gii bn loi, th t (a) Gii nh c Th tn m t: " V t kheo sng ch ng vi s ch ng ca gii bn, y hnh x v chnh hnh, thy s hi trong nhng li nh, nn v y lnh th cc hc gii". (Vbh. 244), y l Gii thuc s ch ng ca gii bn. (b) Gii c m t nh sau: " Khi mt thy sc, v y khng nm gi tng chung, khng nm gi tng ring, nhng nguyn nhn g do m nhn cn khng ?c ch ng, khin cho tham i, u bi, cc bt thin php khi ln, v y ch ng nguyn nhn y, h tr nhn cn, thc hnh s h tr nhn cn. Khi tai nghe ting, mi ngi mi, li nm v, thn chm xc, nhn thc cc php, v y khng nm gi tng chung, khng nm gi tng

ring... Thc hnh s h tr cn". (M. i, 180): y l gii phng h cc cn mn. (c) S t b nhng t mng, khng vi phm su hc gii lin h n cch sinh sng, ci t mng li ko theo nhng c php nh "la o, ba hoa, hin tng ch bai, ly li cu li" (M. iii, 75): y l gii thanh tnh mng sng. (d) S s dng bn vt dng, c thanh tnh nh gic st, nh khi ni: "Chn chnh gic st, v y th dng y phc ch che thn khi rt". (M. i, 10): y l gii lin h n bn vt dng. 43. Sau y l tm tt bnh ch: (on 42a) Ch ng vi s ch ng ca gii bn tc Ptimokkha, v n gii thot (mokkheti) ngi h tr (pti) n, v n lm cho v y thot khi (mocayati) cc kh ca o x. Ch ng l khng phm v thn, li. Sng l x s trong bn uy nghi. 44. y hnh x v chnh hnh v.v... ngh nh kinh ni: "c t hnh v chnh hnh". G l t hnh? l vi phm v thn li, c thn ln li, nhng vic lm m Gii cm ch. Nh mt ngi sinh nhai bng cch em cho tre, l, hoa, qu, bt tm, tm xa rng, hoc bng cch nnh ht, ve vut, hoc bng cch lm cc vic vt, hay bt c t mng no b Th tn qu trch. Chnh hnh l g? L khng vi phm v thn v li, v c thn, li. L tt c s ch ng bng gii. L khng sinh nhai bng nhng cch nh trn. 45. Hnh x: c hnh x thch ng v khng thch ng v khng thch ng. G l hnh x khng thch ng? Nh khi mt ngi c nhng dm n lm ch lui ti, c n b go, gi gi, bn nam bn n, t kheo ni, hay tu qun lm ch lui ti; hoc v y sng c lin h vi vua hay cn thn, ngoi o, ngoi o, c lin h khng thch ng vi c s; hoc lm quen, giao thip, tn trng nhng gia nh khng tn tm, ph bng th l, nhng ngi mun hi, mun s xu xa, phin no, khng mun s chm dt h lu cho nhng t kheo, t kheo ni, nam n c s. y l nhng hnh x khng thch ng. G l hnh x thch ng? Nh mt v khng c nhng dm n lm ch lui ti... Qun ru lm ch lui ti,... Khng lin h khng thch ng vi c s; v y lm quen, lui ti, tn trng nhng gia nh c tn tm, nhng ngi lm ngun an i ni no c bng hong y, c gi mt ca bc tr, nhng ngi mong mi iu tt lnh, h lc, mong chm dt h lu cho t kheo, t kheo ni, nam n c s. y l hnh x chn chnh. Nh th, v y c gi l "y hnh x v chnh hnh". (Vbh. 244-7).

46. Li na chnh hnh v hnh x y cn c hiu nh sau. T hnh c hai l t hnh v thn v li. G l t hnh v thn? l "X s thiu cung knh trc tng, ng ngi, chen ln vi cc v thng to, ngi ch cao, ngi bt u, ng m ni chuyn, vung tay khi ni, i giy dp trong khi cc thng to i chn trn, i ch cao trong khi cc thng to i ch thp, i trn ng chnh trong khi cc thng to i ch khng c ng.... ng ngi thc vo cc v thng to, tranh ch vi cc t kheo mi... Vo bung tm.... Cha hi cc thng to m ci trn l, kho ca... Ti ch tm, va i va vy nc nhm cc thng to, i vo ch tm trc mt cc thng to, tm vy nc vo cc thng to, tm trc mt cc v. Khi i ra th chen ln cc thng to, i ra trc mt h, vo nh cng chen ln i trc, y h ra m chen ti.... Ti nhng nh gia ch c phng ring kn o, dnh cho n b con gi, th v y ng t i vo, vut u tr con". (Nd1, 228-9). y gi l t hnh v thn. 47. y, g l t hnh v li? " l khi mt ngi s s v l trc chng Tng. Khng xin php nhng v Thng to m ni v Php, tr li cc cu hi, tng gii, ng ni vung tay. Vo nh ngi gp ph n hay thiu n th ba hoa kiu nh: " ch X, c g n y? C cho khng? Chng ti s ung ci g? Nhng g l n loi cng? Nhng g l n loi mm? Ch s cho n ci g?" (Nd1, 230). y l t hnh v li. 48. Chnh hnh cn hiu l ngc li vi nhng iu trn. Hn na, v t kheo c l , bit knh nhng, c tm qu, mc h y, thng y mt cch thch ng, tc phong v y lm khi dy nim tin d khi v y i ti i lui, nhn trc hay nhn hai bn, co hay dui, mt v y thng ng xung, v y c uy nghi, phng h cc cn mn, tit trong s n ung, chnh nim tnh gic, y s t gic, t mun, bit , tinh cn, cn thn gn gi chnh hnh, ht lng cung knh nhng v gio th s. y l chnh hnh. 49. Hnh x (thch ng) gm ba s h tr lm hnh x, s phng h lm hnh x, v s buc cht lm hnh x. S h tr lm hnh x l, mt ngi bn tt ni mi loi chuyn: "Ni v t mun, bit , n dt, c c, tinh tn, gii, nh, tu, gii thot v gii thot tri kin". (M. i, 145), ngi bn t ta c nghe nhng iu cha nghe, sa sai nhng iu hc, ty c nhng nghi vn, lm chnh li s thy bit, c c tin, hoc nh hc vi ngi y m ta tng trng v tn, gii, vn, b th v tr tu. y l s h tr lm hnh x.

50. S phng h lm hnh x l, "mt t kheo khi i vo mt ngi nh, mt con ng, th i vi mt nhn trc khong mt tm, ch ng nhn cn, khng nhn voi, nga, xe, ngi b hnh, n b, n ng; khng ng ln, ng xung, ng ch ny ch kia". (NdI, 474). 51. S buc cht lm hnh x l bn nim x m tm c buc vo, v th c Th tn dy: "Ny cc t kheo, g l hnh x ca mt t kheo, qu hng v y? Chnh l bn nim x qun" (S. v, 148). c trang b nh vy, c cung cp y nh vy, bng chnh nim v (chnh) hnh x ny, nn v y c gi l "y hnh x v chnh hnh". 52 Thy s nguy him trong nhng li nh (on 42): "Li nh" l nh s v tnh vi phm mt hc gii nh nm trong Gii bn, hoc c mt ngh bt thin khi ln. V y chn chnh lnh th v hc tp cc hc gii: C bao nhiu hc gii, v y u hc tp lnh th mt cch chn chnh (samdya). Cu "mt ngi ch ng vi s ch ng ca Gii bn"., gii thuc v s ch ng ca Gii bn c nu bng ngi, cn "y chnh hnh v hnh x" ch phng php thc hnh ni v vin mn gii. 53. (b) By gi, hay ni v gii thuc s ch ng cc cn mn, c nu ln k tip. Khi mt thy sc: khi thy mt vt bng nhn thc c kh nng thy, nhng nng vo con mt dng c nn ly tn "mt". C c (Porn) ni: "Con mt khng thy v n khng c tm. Tm khng thy v khng c mt. Nhng khi c chm xc gia cn v trn th c thy, do thc c th gic lm nn tng vt l cho n. (Th gic, kinh gi l mt tnh sc: eye- sensitivity- ch ng t hay con ngi). Vy ngha thc s y l: khi thy sc nhn thc". 54. Khng nm gi tng chung, khng tng n b hay n ng, hay bt c tng g lm cn bn cho nhim, nh tng p, v.v.. V y dng li ci thy, cng khng nm gi tng ring: v y khng tm bt c kha cnh no nh tay, chn, n ci, ting ni, nhn thng, nhn nghing, v.v.. Gi l nhng tng chi tit, v chng pht sinh ra tng nhim khc nhau, v chng ni bt. V y ch thy ci g thc s ang y. Nh trng lo Nahtissa Cetiyapabbata. 55. Khi trng lo ang trn ng i t Cetiyapabbata n Anurdhapura kht thc, c mt nng du ca mt ng trng gi gy ln vi chng nn khi hnh t sng sm Anurdhapura, trang sc lng ly nh tin n,

v nh b con. Nng trng thy trng lo, v do tm hn h lit, bt ln mt trng ci ln. Ngc nhin khng hiu c chuyn g xy n, v trng lo nhn ln, v khi c "bt tnh tng" ni hm rng ca nng ngi c qu A-la-hn. Do c bi k: Thy xng hm rng Duy tr "ct tng" Cha di chn bc Qu chng v sanh Chng nng i tm nng, gp trng lo anh ta hi: "Bch i c, ngi c tnh c trng thy mt ngi n b no qua y khng?" Trng lo bo: "Khng r ng hay b V ta khng Nhng trn ng ci ny C ng xng di ng". 56. Qua (on 42) ngha l, v nguyn nhn y m c s khng ch ng ca nhn cn (v cc cn khc). Nu v y khng phng h nhn cn ngha l khng dng cnh ca chnh nim m ng nhn cn li. Xm nhp l e do v y. 57. Khng c g l "ch ng" hay "khng ch ng" ni nhn cn, v i vi mt tnh sc khng c tnh gic hay tht nim. Nhng khi mt sc php i vo s ch ca mt, th hu phn khi ln hai ln v dit, ri n duy tc gii lm nhim v hng tm (ch ) khi v dit, ri n nhn thc vi nhim v thy, ri n d thc gii lm nhim v tip th, ri n d thc v nhn thc gii lm nhim v xc nh, khi v dit. K tip l tc hnh tm. Trong y, khng c g l ch ng hay khng ch ng vo giai on hu phn, hay bt c giai on no sau t hng tm tr i. Song khi hnh t giai on tc hnh tm, nu khng chnh hnh, nu c s tht nim, v tri, khng kin nhn, li bing khi ln, th gi l "khng ch ng nhn cn". 58. Ti sao? V khi y c ngha, l cn mn khng c phng h, hu phn v cc tm thuc l trnh tm cng khng c phng h. V nh khi, bn cng ca mt thnh khng c bo m, th d cho cc ca ca nhng ngi nh, kho cha v.v... Bn trong thnh c kho k, ti sn bn trong thnh cng khng c bo m, v k cp s vo thnh tha h v vt.

Cng vy, khi c s khng chnh hnh, v.v... Khi ln giai on tc hnh, v khng ch ng, th cn mn cng khng c ch ng, hu phn v cc tm thuc l trnh k t hng tm, cng khng c phng h. Nhng khi gii, v.v... Khi ln giai on tc hnh, th nh vy cn mn cng c phng h hu phn v cc tm thuc l trnh cng c phng h v nh khi cng thnh chc chn, th d bn trong, cc cng nh , nh kho v.v.. Khng chc, ti sn trong thnh vn c gn gi, bo m, v cng thnh ng, k cp khng th xm nhp. Bi th, mc d s ch ng ch thc s bt u giai on (st na) tc hnh tm, song vn gi l "ch ng nhn cn". Vic nghe ting, ngi mi v.v... Cng vy. 59. Vy chnh loi gii ny, c c tnh l trnh nm gi nhng tng c th ko theo nhim lin h n su trn, gi l gii ch ng cc cn mn. 60. (c) By gi hy ni n gii thuc thanh tnh sinh mng (on 42). Cu "Su hc gii lin h n cch sinh sng". C ngha: "v nguyn nhn sinh nhai, v l do sinh nhai, m mt ngi c c dc, lm mi cho dc, t xng c thng nhn php m k thc khng c" b phm ti ba la di, v nguyn nhn, "v l do sinh nhai m mt ngi lm mi gii" phm b ti tng tn; "v nguyn nhn sinh nhai m ni: Mt t kheo trong cha ca bn l mt bc A-la-hn phm ti ba dt nu ngi y bit c ti m c ni: "V nguyn nhn, l do sinh nhai m mt t kheo khng bnh xin mn n thng v dng ring" phm th phi sm hi; cng gii y, t kheo ni phm th phi pht l cng gii y, ngi cha th c tc phm th b ti c tc. (Vin. v, 146). l su gii lin h n cch sng. 61 La o (xem 42c) Kinh vn: "Th no l la o? y l bp la bng cch (gi v) t chi bn vt dng, bng cch ni gin tip, bng uy nghi... Ni mt ngi ham li dng, danh d, mt ngi c c dc, lm mi cho dc". 62 "Th no l ba hoa? y l ni tt vo ngi ta (bt k h c nghe hay khng) ni nhiu, ni quanh, tng bc, tng bc qu l, thuyt phc, thuyt phc dai, gi , gi dai ni m ly, nnh ht tn dc, ni vut ve, ni mt ngi thin v li danh d v ting tm, ngi c c dc, lm mi cho dc. 63 "Th no l hin tng? Du hiu, ra du cho ngi, m ch, lm m ch, ni bng gi, ni vng vo, ni mt ngi thin v li dng....

64 "Th no l ch bai? L nhic mc, dm pha, ch trch, ni ma, ma mai lin tc nho bng, nho bng lin tc, bi nh, bi nh lin tc, mch lo, cn sau lng, ni mt ngi thin v li dng... 65 "Th no l ly li cu li? Cu l tm kim chc, mu cu ca ci bng phng tin ca ci, nh em vt c ch ny i n ch khc, vt c ch khc em n ch ny, ni mt ngi thin v li dng.." (Vbh, 352-3) 66. ngha on kinh dn s 61 cn c hiu nh sau. C c dc l mong mun chng t c nhng c tnh m mnh khng thc c. Lm mi cho dc: b dc vng tn cng. Bng cch t chi bn vt dng, bng cch ni gin tip, bng uy nghi: l ba cch la o c nu ln trong Mah-niddesa. 67. Mt v t kheo c cng dng y, v.v... V chnh v ham mun nhng th y, ng li t chi, do c dc. V y bit c s tin tng ng s ngh: V i c ca chng ta tht l thiu dc, ngi nht quyt khng nhn vt g. Tht l may mn cho ta nu ngi chu nhn ch cht t vt dng ! ri h tm cch t trc mt v y nhng y thng hng, v.v... ng bn nhn, va lm ra v ch nhn v lng t bi i vi h. y l s gi di ni v t kheo, khin cho c s sau mang tng xe b l vt n cng. l la o bng cch t chi. 68. Trong Mah-niddesa ni: "Th no l la o bng cch t chi vt dng?" V d c s mi t kheo nhn y, thc, sng to, dc phm. Mt ngi c c dc, lm mi cho dc, ham c y, thc, sng to, dc phm, nhng li t chi, v mun c nhiu hn. V y bo: Mt ngi sa mn kh hnh c cn n nhng tm y t gi? Ch nn nht gi rch, ng rc hay ca tiem, m lm y phc. Sa mn kh hnh cn g n thc phm t gi? Ch nn kht thc sng. Sa mn kh hnh cn g n ging t gi? Ch nn sng di gc cy hay ngoi tri. Sa mn kh hnh cn g n dc phm t tin? Ch nn cha bnh bng nc tiu. ""Bi th v y mc y th xu, n kht thc ti, ch ti, dng thuc ti tr bnh. Cc c s thy vy, ngh: Sa mn ny t mun, bit , sng vin ly, c c tinh tn, tht l ngi thuyt ging v kh hnh. Ri h li cng mun cng dng v y y phc, thc phm, sng to, dc phm. V y bn ni: "C ba iu kin lm cho mt v thin gia nam t c nhiu cng c: lng tin, s b th. V mt ngi xng ng nhn. Ngi c lng li c vt b th, v li c ta y. Nu ta khng nhn, th ngi s mt phc. iu y khng tt. Vy th ta s

nhn, v lng thng tng i vi ngi. " C th v y nhn tht nhiu y phc, thc phm, sng to, dc phm. l mt hnh thc la o vy". (Ndl 224-5) 69. L s gi di ni ngi c c dc, khi v y ni cch ny cch khc lm cho ngi ta hiu rng minh c php nhn (siu vit con ngi). gi l la o bng cch ni gin tip nh on kinh sau: "G l v d v la o bng cch ni gin tip? Mt ngi c c dc, lm mi cho dc, mong c thn phc m ni nhng li lin h n thnh php. V y bo: Ngi p mt ci y nh vy, lc nc nh vy, cha kho nh vy, ai lng nh vy, dp nh vy, l mt sa mt rt quan trng. Hoc bo: Ngi c mt gio th s nh vy, y ch nh vy, ng gio th s, ng y ch s, ngi c bn nh vy, cng s vin nh vy, thn thuc nh vy, ngi trong cha nh vy, mi che nh vy, nh nh vy, vi la nh vy, hang, ng, lu, tri, thp canh, phng ln, va la, phng hi nh vy, hoc c gc cy nh vy, l mt nh kh hnh rt quan trng". Hoc, vi nt mt nhn nhu, mu m, gio quyt, lm iu b thn phc, ni thao thao bt tuyt, v y tht ln nhng li su xa, b mt, x l, ti ngha, li siu phm rng tuch nh "Sa mn y l mt v t n nhng tinh t v c nhng thin tr nh vy nh vy." y gi l ni gin tip (Nd1. 226-7). 70. L s gi di ni mt ngi c dc, khi v y lm nhng dng iu c c tn thn phc, nh on: "Th no l la o bng uy nghi? V nh, mt c khen, nn lm b tch khi i, v y bc i c nghin cu, ng c nghin cu, ngi c nghin cu, nm c nghin cu. V y bc i lm b nh rt m chiu, khi ng, ngi, nm dng nh rt tp trung qun tng. V y l ngi to thin gia cng cng. S lm b, sp t, ph trng uy nghi nh th c gi l la o bng uy nghi" (Nd1. 225-6)) 71. Kinh vn: bng cch t chi bn vt dng c ngha l dng ci phng tin gi l "t chi"... Ni gin tip: l ni gn vi ti. Bng uy nghi l i ng nm ngi. 72. Nhng li ni ba hoa (on 62) l ni tt vo: nh khi va thy ngi i vo tinh x, bn ni: "i u c s? Mi tng chng th trai ? Nu vy th c vic i trc i, ti s mang y bt n sau" v.v... Hoc t qung co nh sau: "Ti l Tissa, vua rt tn nhim ti, i thn ca vua.. Rt tin cy ti". K l (ni nhiu) cng tng t, khi c hi mt iu g. Ni quanh l ni vng vo tam quc v s c s bt mn sau khi to c hi cho h php . Tng bc l ni ca tng ngi ta, nh: "ng y l mt i a ch, i

thuyn ch, i th ch" Tng bc lin tc (tng bc qu l) l ni cch ca tng ngi. 73. Thuyt phc l ni li rng buc th tay cng gi (Nayhan do ng t Nayhati c ngha l buc li, ct li). Nh ni "C s trc kia cc v thng cng tri cy vo gi , , ti sao by gi khng cng na?" Ni th no cui cng, ngi kia phi ni: "Bch i c, chng con s cng, lu nay v khng c dp" v.v... y l buc rng h. Hoc, khi trng thy mt ngi tay cm ma, v t kheo bn hi: "T u v y, o hu?" - Bch i c, con rung ma v " - Ma y c ngt khng nh? - Bch i c, cn phi n vo mi bit c" - Ny c s, mt t kheo khng c php ni: cho ti ma !" Ni nh vy tc l rng buc ngi ta, khin h phi cho. y gi l thuyt phc. Thuyt phc nhiu ln, dng nhiu cch, gi l thuyt phc dai dng (ni dai) 74. Gi l m ch, bng cch nu mt trng hp c bit nh: "Ch c gia nh l hiu ti thi. C g, h ch cng dng cho ti". Hoc, nh cu chuyn ngi bn du sau y. Hai t kheo i vo lng, ngi trong nh i. Thy mt c gi, h bn gi nng li. Ri v ny hi v kia: "Nng ny l con gi nh ai th?" - Hin gi, nng l con gi ca ngi bn du vn thng ng h chng ta y. Mi khi chng t kheo i n nh m nng, b thng cho b trong h. V c ny cng cho b trong h nh m" (Pm. 46) gi l gi . Gi nhiu cch, ni mi, th gi l gi lin tc. 75. Ni m ly l ni li m tai lp i lp li nhiu ln, bt k ng hay khng, hp php hay khng. Nnh ht l ni mt cch hn h, lun lun gi thi k di. Tn dc l ni tht nhiu nhng ch ng mt t. 76. Ni vut ve nh ngi ta vut ve, v v con nt. 77. Hin tng (nemittikat) tng l mt du hiu bng thn hay li, lm ngi ta cho mnh vt dng. Ra hiu l lm mt du hiu c hi: "Bn c g n y?" v.v... Khi trng thy ngi ang mang thc n. m ch l ni xa gn ti vt cn dng. Lm m ch: nh thy mc t t ngh i ngang, v t kheo hi: "y l ngh con ca b ci vt sa hay b ci cho b?" - Bch i c, b ci vt sa, v nu l b ci vt sa, th cc t kheo c sa m ung!" v.v..., ct lm cho a b v thut li vi cha m, h em sa n cng.

78. Ni bng gi l ni gn ti, t nh cu chuyn v mt t kheo c mt gia nh ng h. V y mun n, nn i vo nh y m ngi. N ch khng mun b th, nn va trng thy v t kheo, b bo ngay: "Khng c cm". on i sang nh hng xm, lm b i ly cm. V t kheo i vo bp, nhn quanh, thy cy ma sau cnh ca, ng ng trong t, xu c trong r, go trong chum v b trong h, V y tr ra, ngi. Khi n ch tr li, b bo v t kheo "Ti khng kim c cht cm no c". V t kheo lin ni: "Ny th ch, ti thy mt im bo rng hm nay khng d g c n kht thc". - i c ni sao? - "Ti thy mt con rn ging nh cy ma trong gc ng sau cnh ca. i tm vt g nm n, ti gp cc , ging nh cc ng trong t. Khi ti nm cc t vo con rn, th n dng ra mt ci mng trng nh xu c trong r, v khi n nhe rng cn cc t, rng n trng nh nhng ht go trong chum. Ri nc bt ho ln nc rn phun ra khi ming n trong khi n tc gin, trng nh b trong h". B ch ngh: "Khng d g bp k bm gi" v buc lng phi biu t kheo cy ma, nu cm cho ng, v cho lun c cc vt dng kia. 79. Ni xa gn ti chnh l ni bng gi. Ni vng vo l ni xoay quanh ti. 80. Ch bai (mt st) gm nhng cch nh nhic mc l dng mi cch mng nhic, " n trm, ngu, in, lc , b, la, ging phm gii, ging a ngc, sc sinh, ging g u". Dm pha l ni li khinh b. Ch trch l k nhng li lm. Ni ma l khi mt ngi no khng b th, v y bo rng: "Tht l vua cc th ch". Ni ma cch, a ra nhng l l, gi l ma mai lin tc hoc ma mai qu ng, nh ni v mt ngi khng b th: " l mt i th ch". Nho bng l ni ch nho, nh: "Sng kiu g m n ht c thc ging". Nho bng lin tc nh bo: "Sao? Ngi y m bn ni khng phi th ch?" i vi ai, y cng cho mt li "Khng c" y ch". 81. Bi nh l ch trch, (h gi) ngi no. Bi nh lin tc l ch bai cch. Mch lo l em chuyn nh ny sang nh khc, lng ny sang lng khc, vng ny n vng khc, v ngh "nh vy chng s cng cho ta, v s ta i ni ch ny ch kia". Cn sau lng hay ni hai li, l ch trch ngi no sau lng h, sau khi ni tt trc mt, nh cn vo tht sau lng ngi ta khi h khng thy c. l thi ca ngi khng th nhn ngay trc mt ngi. Tt c cch ni trn y, gi l ch bai hay mt st (nippesikat), v n no ht (nippeseti) chi ht nhng c tnh ca ngi, hoc v y l s mu cu li dng bng cch nghin nt, tn nh c tnh

ca ngi, nh nghin nt, tn nh c tnh ca ngi, nh nghin nt cc loi hoa m ly hng. 82. Ly li cu li: Cu l sn ui. c ch ny (on 65) l xin c nh ny. Ch khc l nh khc. Tm l mong mun. Kim chc l sn ui mt cch lin tc, nh chuyn v t kheo i khp ni, em nhng vt xin b th cho tr con trong cc gia nh cui cng c cng sa v cho. 83. Nhng c php nh cn hiu l k c nhng vic ni trong kinh Phm vng (Brahmajla): "Trong khi mt s sa mn, b la mn d dng cc mn n do tn th cng, vn c t nui sng bng nhng t mng, nh xem tng tay chn, chim tng, triu trng, mng tng, chim tng, triu tng, mng tng, thn tng, du chut cn, t la, t mung..." (D. i, 9) 84. T mng ny do ko theo s vi phm su hc gii c ch lin h n li sinh sng, n cn ko theo nhng c php khi u bng la o, ba hoa, hin tng, ch bai, ly li cu li. Bi vy, chnh ci vic trnh xa mi th t mng mi c gi l gii thanh tnh sinh mng. Ci m chng ta nh vo sng, gi l sinh mng. l ci g? L n lc tm kim nhng vt dng. Thanh tnh sinh mng l lm sch cch sng. 85. Gii lin h bn vt dng. Kinh vn: "Chn chnh gic st, v t kheo th dng y phc ch ngn nga lnh nng, ngn nga s xc chm ca b cht, rui, gi, sc nng mt tri, cc loi b st, ch vi mc ch che y s h thn. Chn chnh gic st, v y th dng mn n kht thc, khng phi vui a, khng phi am m, khng phi trang sc, khng phi t lm p, m ch thn ny c sng lu, c bo dng, khi b tn hi, h tr phm hnh, ngh: "Nh vy ta s dit tr cc cm th c v khng cho khi ln cc cm th mi, ta s sng kho mnh, khng li lm v an n". Chn chnh gic st v y th dng tr x ngn nga nng lnh, ngn nga s xc chm ca rui, mui, gi, sc nng mt tri, cc loi b st, ch trnh nhng nguy him ca thi tit, ch vi mc ch sng c c nhn tnh. Chn chnh gic st, v y th dng nh yu v dc phm tr bnh, ch ngn chn cc cm gic thng kh sinh c ly kh hon ton? (M. i, 10) Gii: chn chnh st l s tc (Manasikra) k nh mt phng tin v mt con ng, n c ngha bit r, xt r. l xt r nh sau: " ngn nga lnh " v.v...

86. Y phc ch bt c loi no k t o lt. V y th dng dng, mc (o trong). Ch: khng ngoi mc ch. Mc ch ca thin gi khi th dng khng ngoi nhng chuyn ngn nga lnh v.v.... Ngn nga lnh: ngn ci lnh thuc bt c loi no, t bn trong do t i xo trn, hay lnh t bn ngoi do thi tit thay i. Ngn nga nng: l hi nng ca la, do m chy rng v. v.... 87. Ngn nga s xc chm ca b cht, rui, sc nng mt tri, cc loi b st: "b cht" l th rui mui ht mu th vt. Gi c hai: gi c bi v gi khng bi. "B st" l nhng sinh vt di nh rn v.v... Di chuyn bng cch b trn mt t. "S xc chm" c hai: xc chm bng cch b chng cn v xc chm bng cch b chng b trn mnh. 88. Ch che y s h thn: "Ch": l ni mc ch bt bin, v "che y s h thn" l mc ch c tnh cch bt bin, cn cc vic khc (ngn nga).. L nhng mc ch c tnh cch giai on, ca s th dng y phc. "S h thn": ch b phn sinh dc, v khi mt phn no ca b phn y l ra, th tm "tm" b thng tn. B phn y gi l "s h thn" (hirikopna) v n gy ra s xo trn h thn, hirikipana. 89. n kht thc l loi thc n, gi l pindapta (b vo tng nm) v n y c th vo (patitatt) trong bnh bt ca t kheo trong khi v y i xin n (pindolya). Hoc, s th vo bt tng nm (pinka), s thu thp (sannipat) cc ca b th (bhikkh) ch ny ch n. Khng phi vui a: khng v mc ch say m, nh cc v s, say mn c sc mnh, hng tnh v.v.. Khng phi trang sc, khng vi mc ch lm dng, nh th n ca vua, dm n v.v.. mun c chn tay trn tra. Khng t lm p, khng v mc ch trang im, nh cc o kp, din vin v cng v.v... Mun c ln da sng sa. 90. Cu "khng vui a " c ni l t b si tng trng, "khng am m" l t b sn tng trng, "khng phi trang sc v lm p" l t b tham tng trng. V, hai cu u l ngn nga tri buc khi ln cho chnh bn thn, cn cu th ba l ngn nga tri buc khi ln cho ngi khc. 91. Thn ny, ci xc thn gm bn i. c sng lu, l tip tc sng. c bo dng l khi gin on mng sng. V y s dng n kht thc v mc ch duy tr tip tc thn xc, nh ch nhn mt ngi nh c s dng nhng ct chng mi nh, nh ngi nh xe dng du m

cho trc xe, khng phi vui a, trang sc, am m, lm b. Hn na, "sng lu" l ch mng cn. Vy, cu " thn ny c sng lu, c bo dng" c ngha l, v mc ch duy tr mng cn trong thn xc ny. 92. khi b tn hi: cn i c gi l "tn hi" v n lm su no. V y dng n kht thc v mc ch chm dt ci hi y, nh thoa du ln vt thng, ly nng chng lnh v.v... h tr phm hnh: v mc ch h tr cho s sng trong sch trong gio l v trong o l. Bi v, khi v t kheo dn mnh vo vic vt qua sa mc sinh t bng phng tin Ba mn hc, da trn sc kho thn xc m iu kin cn thit chnh l thc n, th vic x dng thc n cng ging nh ngi mun qua sa mc phi n tht con mnh, hoc nh ngi mun qua sng dng b, vt bin dng tu vy. 93. Nh th ny ta s dit tr nhng cm th c v khng cho khi ln cc cm th mi: nh ngi bnh dng thuc, v t kheo dng n kht thc ngh: "Do dng thc n ny, ta s chm dt cm th c l cn i, m khng cho khi cm th mi l tham dc. " Li na, "cm th c" l cm th do duyn nhng nghip trc, by gi khi ln v n ung khng iu , khng thch hp. Ta s chm dt cm th c y, chn ng n bng cch n ung iu , thch hp. V "cc cm th mi" l cm th s khi ln trong tng lai, do s tch lu nghip hin ti l s dng d kht thc mt cch khng thch ng. Ta cng s khng cho khi ln cc cm th mi y, bng cch dng kht thc cho thch ng. Nhng g trnh by trn y bao hm vic s dng chnh ng nhng vt cn thit, t b p xc kh hnh, nhng khng b lc th hp php. 94. Ta s sng kho mnh: "Trong thn ny, c tn ti nh nhng vt dng, ta s c sc kho do n ung iu , sc kho y c gi l s "dai sc" v s khng c mi nguy lm dt mng cn, hay ngn cn bn uy nghi. Gic st nh vy, v t kheo dng kht thc nh ngi mc bnh kinh nin dng thuc, Sng khng li, an n: V y dng kht thc, ngh: Ta s c c s khng li bng cch trnh xin, nhn v n mt cch khng thch ng, v ta s sng an n bng cch n ung iu ". Hoc v y ngh: "Ta s c s khng li, nh khng c mt nhng li lm nh chn mt, l , bun ng, b ngi tr ch trch v.v... Do duyn n ung v gy ra. V ta s c s sng an n nh sc kho do duyn n tit ". Hoc v y th dng kht thc, ngh nhng lc th nm di, l bing nhc v khng n qu . V ta s c mt i sng an n bng cch ch ng bn uy nghi, nh n gim mc ti a chng bn nm ming". V c cu:

n cn bn nm ming Th nn dng, ung nc Nh vy ngi tinh cn S sng c an n. (Thag. 983) Nhng g c ni trn y c th hiu l s phn bit r mc ch, v thc hnh trung o. 95. Tr x (sensana) y l ci ging (sena) v ch ngi (sana). V bt c ch no ta ng (seti) d trong mt ngi cha, hay mt ci chi da vch, v.v... Th l ci ging, ch ng; v bt c ch no ta ngi (sati) th l ch ngi hay to (sana). C hai l sng to hay tr x. Ch trnh nhng nguy him ca thi tit v sng c c: thi tit trong ngha gy nguy him (parasahana), gi l "nguy him ca thi tit" (utu- parissaya). Nhng trnh trng kh hu khng thch hp, lm thn xc ri lon ko theo s ri lon ca tm, c th trnh c nh x dng tr x. Tr x ct trnh nhng kh ny, v hng c c. D nhin, s trnh nguy him ca thi tit cn c ni trong cu "ngn nga lnh" v.v... Nhng, cng nh trong trng hp dng y phc, s che y h thn c xem l mc ch bt bin, cn nhng mc ch khc u c tnh cch giai on, y cng vy, nhc li ct nhn mnh mc ch bt bin l trnh nguy him ca thi tit, cn nhng mc ch khc ch l giai on. Li na "thi tit" ch kh hu, r rt v tim n. Nguy him r rt l s t, cp beo, v.v... Trong khi nguy him tim n l tham sn si v.v... Khi mt t kheo bit v gic st nh vy trong khi dng loi tr x no nhng mn khng phng h v do thy nhng sc php khng thch ng, th v y c gi l c "chn chnh gic st, x dng tr x trnh nhng nguy him ca thi tit". 96. Nhu yu v dc phm tr bnh: "tr" c ngha l i ngc li (paccaya) vi bnh tt (pati -ayana), ch bt c loai thuc no thch hp cha lnh: du, mt, sa, bo v.v... Gi l "dc phm tr bnh". Danh t Pli l parikkhra dch l "nhu yu" y, nhng on khc, n c ngha l trang b, ph tng. y, c hai ngha u dng c, v dc phm tr bnh l trang b duy tr s sng, n che ch ta bng cch ngn nga cc kh no c hi s sng, ng thi, n l ph tng, v l vt ko di mng sng. Do vy gi l "nhu yu".

97. Ngn chn cc cm gic thng kh sinh: "thng kh" l s xo trn t i, v nhng bnh do s xo trn y gy ra, nh ung nht, phung v.v... "Cm th thng kh" l nhng cm gic au n, nhng cm gic pht sinh do bt thin nghip. c ly kh hon ton hon ton thot khi cc kh. Trn y l gii thch ngha ca Gii lin h gia vt dng. Ni tm li, c tnh ca n l nhng vt sau khi chn chnh gic st. 98. (a) Trong gii gm bn phn ny s ch ng ca Gii bn c th tr do lng tin, v s tuyn thuyt nhng hc gii khng thuc lnh vc ca cc t, bng chng l c Pht t chi khng cho php cc t ch ra hc gii. (Vin, iii, 9-10). Khi v lng tin m th lnh nhng hc gii Pht ch, th ta phi vin mn hc gii y, bt k sinh mng, nh kinh ni: Nh g mi gi trng Nh tru mao gi ui Nh ngi gi con cng Hay mt mt cn li Cng vy khi nguyn H tr cc cm gii Hy lun lun cn thn V bit s phm gii. c Pht cn dy thm: "Khi ta tuyn b mt hc gii cho cc t, cc t ta khng c vt qua hc gii y, d c phi mt mng". (A. I v, 201) 99. Cu chuyn nhng v trng lo b gic tri bng dy c c k nh sau: Trong rng Mahvattani, bn cp tri nm mt v thng to vi mt th dy mu en. Trong by ngy nm y, ngi tng trng c tu qun, chng qu Bt hon, t trn v c sanh ln ci Phm thin. Tch lan, mt trng lo cng b gic tri nm bng cy leo trong mt khu rng. Khi rng pht ho m cy leo cha c ct, ngi an lp trong tu v t Nit bn ngay khi mt. Khi trng lo Abhaya, ging s Trng b, i qua y cng vi 500 t kheo, trng thy s vic, ho tng nhc thn ngi v xy thp th. Bi th, cc v thin gia nam t i sau cng nn noi gng y, gi cc hc gii tht thanh tnh, t b mng sng nu cn, cn hn l v phm gii lut m c Th tn ch ra.

100. (b) Trong khi s ch ng bng gii bn c thc hnh vi c tin, th ch ng cc cn mn c thc hnh nh chnh nim tnh gic. Khi hot ng ca cc cn c y c vo chnh nim, th tham dc v cc thi khc khng c c hi xm nhp. Nh bi php v la: "Ny cc t kheo, th ly thi st nng nung t con mt i, cn hn l nm gi cc tng ring ca sc do mt nhn bit" (S. iv, 168) S ch ng ny cn c thc hnh bng cch dng chnh nim lin tc ngn s chp gi nhng tng ngoi c th kch ng tm tham v.v... 101. Nu khng thc hnh nh vy, th gii ch ng bng Gii bn khng c lu bn, nh trng trt khng ro giu. Gii khi y s b gic phin no xm nhp, nh mt khu lng m cng s b trm cp xm nhp. V tham dc ln vo tm v y nh ma dt mi nh khng lp kn. Kinh dy: Gia cc php sc, thanh... Cn mn phi phng h Ca m khng gn gi K cp vo xm lang. Nh mi nh vng lp S b ma lt vo Dc tham cng ln vo Tm khng kho tu tp. (Dh.13) 102. Khi c thc hnh nh vy, gii thuc s ch ng ca Gii bn s c lu bn, nh trng trt c ro giu k. Gii khi y s khng b gic phin no xm nhp, nh khu lng vi cng kho phng v th khng b trm cp ln vo. V tham dc khng ln vo tm, nh ma khng dt trong mt ngi nh lp kn: Gia cc php sc thanh Cn mn phi phng h Ca ng, kho gn gi cp khng vo c lng. Nh mi nh kho lp Ma khng th lt vo Dc tham khng lt c Vo tm kho tu tp. (Dh.14) 103. Tuy nhin, y mi l gio l thng. Tm ny c xem l "bin i nhanh chng" (A. I, 10), bi vy, s phng h cc cn mn phi c thc hnh bng cch ty tr tham i khi, vi php qun bt tnh. Nh i c Vangsa lm. Mt hm, trong lc ngi i kht thc, sau khi xut gia

khng bao lu, tham dc dy ln ni tm lc thy mt ph n. Ngi lin bch tn gi Ananda: Dc i t chy ti Tm ti b thiu t Xin ngi v thng xt Ni php tiu la hng. (S. i, 188) Tn gi ni: Chnh do in o tng Tm ngi b thiu t Hy t b tnh tng H lu n tham dc Nhn cc hnh v thng Kh au, khng phi ng. Dp tt i tham dc Ch b chy di Hy tu qun bt tnh Nht tm, kho nh tnh Tu tp nim tr. Hnh nhiu, hnh ym ly Hy tp hnh v tng on dit mn ty min Nh qun su kiu mn Hnh ngi c an tnh. (S. i, 188) V i c tr tham dc v tip tc i kht thc. 104. Li na, mt t kheo vin mn Gii phng h cc cn hy nh i c Cittagutta c tr trong hang ng ln Kurandaka, v i c Mah - Mitta i t vin Coraka. 105. Trong hang ng ln Kurandaka, c mt tranh p din t s xut gia ca by v Pht. Mt s t kheo du hnh n y, trng thy bc tranh bo: "bch i c, tranh tht p". V i c ni: " Ch hin, ti y hn su mi nm, m khng bit c tranh y hay khng c, by gi, ti mi bit c, nh ch hn c mt". V trng lo, mc d sng rt lu, m khng bao gi ngc mt ln nhn hang ng. Ti li vo hang, c mt c

th ln, m v trng lo cng khng bao gi nhn ln n, ngi ch bit l n c hoa, khi trng thy nhng cnh hoa ri trn mt t. 106. Vua nghe c gii hnh v y, nn cho triu thnh ngi, ba ln trng lo u t chi c ba. Vua bn ra lnh nim phong tt c bu sa ph n v bo, nu ngi khng chu n th tt c tr con cn b phi cht i. V lng thng tng nhng a tr, v trng lo ra i. Khi nghe ngi n, vua bo: "Thnh ngi vo cung. Ta mun th gii". Sau khi ngi c a vo ni cung, vua n nh l, cng dng v bo: "bch i c, hm nay cha tin. Mai trm s th gii". Vua v hong hu nh l ngi ri lui. By ngy tri qua nh vy, mi khi c vua hay hong hu n, ngi u ni mt cu: "Mong vua c an lnh". 107 Cc t kheo hi: "Ti sao, bch i c, d vi vua hay hong hu ngi u ni: mong vua c an lnh? Trng lo p: "ch hin, ta khng l vua hay l hong hu". Sau by ngy, thy v trng lo khng khoi sng cung in, vua bn cho ngi i. Ngi tr v hang ng. Ban m, khi ra i kinh hnh, c v thn trn dy to trc hang ng cm b uc, ngi bng sng t trong ti thin qun. Vo lc na m, ngi chng A-la-hn qu, hang ng vang di. 108 Do vy, khi mt thin nam t mun tm hnh phc cho mnh, Th mt ng i sc Nh con kh trong rng Nh con nai hoang d Nh a tr ho ng. Hy i mt nhn xung Pha trc mt tm cy khi sa mnh lc Ca ci tm vn kh. 109. M ca trng lo Mah- Mitta b mt ung c. B ni vi ngi con gi cng l mt ni c: "Ny c, hy n anh c, ni cho ng bit ti b au, v xin v t thuc". Ni c n bch trng lo. Ngi ni: "Ta khng bit hi r cy ch thuc, nhng ta s bo cho ngi mt toa thuc: t khi xut gia, ta cha bao gi vi phm gii" phng h cn mn bng li nhn hnh dng ph n vi tm nhim. Vi li ni ng s tht ny, mong rng m ta s khi bnh. Ngi hy tr v bo v tn n nh vy, v ch xt cho b". Ni c tr v k li cho b m nghe v lm theo li trng lo dn. Ngay tc th,

ung c tan bin trn thn b. B ng dy tht li mng r: i, nu c th tn cn sng, th no Ngi cng ly tay s u th k cho mt v t kheo nh con ta". 110. Bi vy, mt thin nam t xut gia trong Gii lut ny, Hy nh trng lo Mitta Thc hnh mt cch vin mn Gii phng h cc cn 111. (c) Trong khi gii phng h cc cn c thc hin nh chnh nim th gii thanh tnh sinh mng cn c thc hin bng s tinh tn, V ngi tinh tn th t b c t mng, t b s tm cu bt chnh, bng cch tm cu chn chnh l kht thc, v.v.. Trnh nhng ngun gc khng trong sch nh trnh rn c, v ch dng nhng vt dng c ngun gc trong sch. 112. i vi ngi khng th u th bt c nhu yu phm no c c t ni tng chng, t mt nhm t kheo hoc t nhng c s c c tin vo s ging php ca v y, v.v... u c gi l "c ngun gc thanh tnh". Nhng nhng th kim c do duyn kht thc th li c ngun gc hon ton trong sch. Vi ngi th u , th thc phm thanh tnh l thc phm c c do kht thc v do nhng ngi c lng tin c tnh khi hnh ca v y. Nu v y s dng nc tiu tr bnh, v ch n nhng ht gi rng, v ra, th u hnh ca v y tht xng ng, v y c xem l mt t kheo ti thng trong s nhng v tha t gia ti Thnh php (A. ii, 28) 113. V y phc v nhng nhu yu khc, mt t kheo thanh tnh sinh mng khng c ni nhng cch ni m ch, ni quanh, v.v... Nhng v mt tr x th v khng th u hnh c th ni m ch. 114. V d khi mt t kheo ang sa son t lm mt ch , v c hi: "Bch i c, ai xy ct?" V y tr li: "Khng ai c" Mt li m ch khc, l hi: "C s u?" -Bch i c, con trong mt khu bit th - c s nhng t kheo li khng c bit th" Ni quanh l nh ni: "Tr x ca tng chng cht nch". Hoc mt kiu ni gin tip no khc.

115 Nhng v dc phm tr bnh, th tt c li ni m ch, quanh co u c php. Nhng khi khi bnh c c php dng nhng th dc phm xin c nh li ni y hay khng. Nhng Lut s th cho rng c, cn nhng nh y c vo kinh th bo mc d khng phm, song mng sng nh vy l ht thanh tnh, cho nn khng c. 116 Tuy nhin, mt ngi khng dng li ni m ch quanh co, mc d Th tn cho php, mt ngi thiu dc ch dng nhng vt c c mt cch chn chnh, khng ni quanh co d c phi hi ti sinh mng, mt v nh th c gi l ti thng trong i sng c c nhn tnh, nh trng lo Xa li Pht. 117. Mt thi tn gi sng trong khu rng cng vi Tn gi Mc Kin Lin. Mt hm, ngi b chng au rut trm trng. Vo bui chiu, tn gi Mc Kin Lin n sn sc ngi, hi: "Hin gi, ngy xa mi khi au nh vy, ci g lm cho hin gi bt au? Tn gi tr li "Khi ti cn nh, m ti thng trn b, mt ng, v.v... V cho ti n cho vi sa ti. Ti n xong th thy . -"c ri, hin gi. Nu hin gi hoc ti c phc c, th c l ngy mai, chng ta s c mt t nhng th y". 118. By gi c mt v thn cy gn nghe lm cu chuyn, ngh: "Ta s cng cho cho tn gi ngy mai". Ri v y n gia nh thng ng h tn gi, nhp vo thn ca a con trai ln, lm cho n au, v bo quyn thuc ca n rng: "Nu lm mt th cho nh vy nh vy cho tn gi, th ta mi gii cu cho a b". D thn khng bo, chng ti vn cng dng tn gi nhng vt cn dng c m". Hm sau, h sa son mn cho nh tn gi cn. 119. Tn gi Mc Kin Lin hm sau n kht thc ti nh y. Gia ch y bt ca ngi th cho lm sn. Tn gi toan i th th ch bo: "Bch i c c dng i. Chng con s cng thm". Sau khi tn gi n xong, h cng thm bt na Tn gi em v. Thy cho, Tn gi X Li Pht ngh: cho ny rt tt, nhng n c c bng cch no? Khi thy n c c do cch nh vy, Tn gi ni: "Hin gi, mn n kht thc ny khng th dng c". 120. Thay v ngh: "V y khng thm n kht thc do ta mang v" Tn gi Mc Kin Lin cm bt cho lt p li. Khi cho ra trn t, cn au

ca Tn gi X Li Pht tan bin, v t y sut n bn mi lm nm sau, khng bao gi tr li. 121. V Tn gi X Li Pht bo bn: "Hin gi, d rut c li ra, ko l trn t, ta cng khng bao gi nn n cho c c do li ni m ch". 122. Bi th, trong mi trng hp Ngi xut gia v lng tin Hy thanh tnh mng sng Lun chn chnh qun st Khng tm cu bt ng. 123. (d) Trong khi s thanh tnh sinh mng c thc hnh nh tinh tn th gii lin h n bn vt dng phi c thc hnh bng tr tu, v ch c ngi tr tu mi c th thy c nhng li ch v nguy him trong bn vt dng. Hy t b lng tham i vi chng, v gi gii ny bng cch s dng nhng vt c c bng cch hp php, thch ng, sau khi chn chnh gic st vi tr tu nh ni trn. 124. Gic st c hai: trong khi s dng v trong khi nhn vt. S dng khng li l khi ngi nhn y v.v.. Qun st chng ch l bn i, ng nhm chn, v khi dng cng qun st nh vy. 125. C bn cch s dng: Dng nh k trm, dng nh mc n, dng nh hng gia ti v dng nh ch. Mt ngi khng gii c s dng bn vt dng, ngay c ti vic ngi trong hng tng chng gi l dng nh k trm. Mt ngi c gii, m khng chn chnh gic st (qun) trong khi dng, th gi l "dng nh mc n". Bi th, y phc phi c gic st mi khi mc, mn n kht thc phi c gic st trong tng ming n. Ngi no khng lm c nh vy, th hy gic st trc ba n, sau ba n, vo u m, gia m v cui m. Nu mt tri mc m cha gic st, th v y t thy nh mc n khi s dng bn th. Tr x cng cn gic st mi khi dng. V dc phm tr bnh, chn chnh gic st trong c hai thi, khi nhn v khi dng, th tt. Nhng khi nhn c gic st, m khi dng khng chnh nim th li. Nu khi nhn khng c chnh nim (gic st) m khi dng c, th khng li.

126. Thanh tnh thuc bn loi: nh gio l, nh phng h, nh tm cu v nh gic st. Gii thuc phng h ca gii bn l thanh tnh nh gio l. Gii thuc phng h cc cn l thanh tnh nh phng h. Gii thuc thanh tnh sinh mng l thanh tnh nh tm cu, v s tm cu c thanh tnh ni ngi t b t mng. Gii thuc bn vt dng l thanh tnh nh gic st. Do , m trn y ni, mc d khi nhn qun gic st, m khi dng c gic st th khng li. 127. S dng bn th do by bc Hu hc (bn o, ba qu) gi chung l "dng nh tha t". V h l nhng ngi con ca Nh lai, h dng nhng vt dng nh tha hng gia ti ca cha li. Mc d do c s cng m tht s l ca Pht, v nh Pht m h c php dng. "Dng nh ch" l vi nhng v on tr ht phin no, khng cn b dc sai s. 128. V cc cch dng ni trn, dng nh ch v nh tha t th ai cng c php. Nhng dng nh mc n th khng c, ni g n dng nh k trm. Nhng mt ngi c gii hnh, m dng c gic st, th khng n, v n tri li vi s dng nh mc n. Hoc n cng c gm trong s "dng nh tha t", bi v mt ngi c gii c cng c gi l bc Hu hc, v c hc gii. 129. Cch dng tt nht l dng nh ch, nn khi mt t kheo gi gii lin h bn vt dng, v y nn tc nh vy, v s dng sau khi gic st nh ni. t c tr tu Vng gi php Th Tn Thng chn chnh gic st Ri mi dng thc n Tr x v sng to V c nc git y Nh nc l sen T kheo khng nhim Bi mt vt dng no Nh n kht thc Tr x v sng to Cng nc git o V l s h tr Phi thi t ngi khc V y va bit

Chn chnh gic st lun Trong khi nhai v n Trong khi thng thc v Xem n nh th du p vt thng l li Nh tht con trn sa mc Nh du m cho trc xe T kheo n khng vng tng Thc n sng cn". 130. Lin h n s vin mn gii thuc v bn vt dng, c cu chuyn sa di chu tn gi Sngharakkhita. V ny dng bn vt cn thit sau khi gic st, ni: Thy ti thn nhin n Thy ti bn dy rng Sa di khng ch ng Th coi chng li bong Nghe xong nhng li Thy Ti tinh cn nhit tm Trong thi thin to c A-la-hn qu Tm t nh trng rm Cc lu hoc on tn Khng cn th thn sau Bt c mt ngi no Mong mun chm dt kh Th hy dng bn vt Sau khi chnh gic st. Trn y ni v gi?i thuc bn loi: Gii thuc s phng h theo Gii bn. Gii thuc s phng h cc cn mn, Gii thuc s phng h thanh tnh sinh mng, v Gii thuc bn vt dng. 131. 18). By gi, hy cp n nhm "nm loi" u tin. Patisambhid ni:

(a) G l gii thanh tnh mt phn? l hc gii ca ngi cha nhp Tng chng. (b) G l gii thanh tnh hon ton? L hc gii ca cc v d c nhp tng chng, th gii c tc. (c) G l gii thanh tnh vin mn? L gii ca phm phu hu dc chuyn hnh thin, ang vin mn hu hc o, khng k sinh mng v t b s bm vu vo i sng. (d) G l gii thanh tnh khng l thuc? L gii ca thanh vn t on tn lu hoc, l gii ca cc bc Gic ng khng tuyn b ln, gii ca cc ng vin gic. (Ps. i, -3) 132 (a) Gii ca nhng ngi cha c hon ton thu nhn vo Tng chng, gi l gii thanh tnh mt phn v n b gii hn bi con s nhng hc gii: 5, 8 hay 10 gii. (b) Gii ca ngi th c tc c ni nh sau: Chn ngn triu, mt nm Tm mi triu, mt trm nm mi ngn Thm ba mi su, tng s cc hc gii Nhng gii lut ny Th Tn ging Di nhng mc tun hnh Bao gm s ch ng theo Gii bn. [Con s trn y ty koti l bao nhiu 1. 000. 000, 100. 000 hay 10. 000]. Mc d gii c k bng con s, song cn hiu rng y l gii thanh tnh khng gii hn, v n c th tr khng d dt, khng c nhng gii hn nh danh xng, li dng, quyn thuc, thn th hoc sinh mng. Nh gii hnh ca Trng lo Mah Tissa Ciragumba. 133. V ny khng bao gi t b t duy sau y ca mt thin nam t: "Ti sn nn b cu chn tay Chn tay phi b c mng sng Ti sn, chn tay v tnh mng u nn b thc hnh Chnh php!

134 Gii ca phm phu hu c t khi c thu nhn vo tng chng khng c mt nhim no v , do tm hon ton thanh tnh, gii y tr thnh nguyn nhn gn nht cho A-la-hn qu nn c gi l Gii thanh tnh vin mn, nh trng hp hai cu chu l Trng lo Sangharakkhita (Tng H) v chu ngi. 135. Trng lo tui trn su mi ang nm i cht. Tng chng n hi ngi c c a v siu th g khng. Ngi bo: "Ta khng c a v no siu th ht". Khi y v t kheo tr hu ngi bo: " Bch i c, mi ngi, v tng ngi c Nit bn, nn mi i hng chc dm ng n y. H s v cng tht vng, nu ngi ch cht nh mt phm phu thng tnh "Hin gi, v mun gp c Th Tn Metteyya (Di Lc), nn ta khng n lc c tu gic. Vy, by gi hin gi hy ta ngi dy, may ra c c chng". V t kheo bn ngi dy, ri i ra. Khi ng va ra khi, trng lo lin c A-la-hn qu, v khy mng tay ra hiu Tng chng t li, bch ngi: "Bch i c, ngi lm mt vic kh, l hon thnh thnh qu vo lc lm chung". Ch hin, vic y khng kh. Nhng ta s bo cho ch hin bit l vic g kh tht s. Ch hin, t khi xut gia cho ti ngy nay, ta khng thy c mt hnh vi no ta lm m khng thc, khng c chnh nim km theo". Chu ca ngi cng c qu A-la-hn nh vy, vo lc nm mi tui. 136. "Nu mt ngi t hc Li khng c gii c S b ngi ch bai V khng hc, khng hnh, Nhng nu ngi t hc M bit phng h gii Th mi ngi khen ngi Cng nh ngi c hc Nu mt ngi hc nhiu M khng c gii c S b ch khng gii Nh th ngi khng hc

Nu ngi y hc nhiu Li bit phng h gii S c khen c hai V hc v v gii Bc t a vn Gi gii, c tr tu Nh vng sng Dim Ph Ai m ch trch c? Ch thin u ca ngi Phm thin cng tn dng (A. ii, 7) 137. (d) Thanh tnh khng dnh mc l gii ca bc hu hc, v khng dnh mc t kin, v nh gii trng lo Tissa con trai v a ch (Kutumbiyaputta -Tissa Thera). Nhn v mun an lp trong qu v A-la-hn nh gii hnh ny, ngi bo nhng k th ngi nh sau: Ta b gy xng C hai ng chn ta hon thnh li ha Nh li ngi i hi Ta kinh khng h thn Nu cht cn o tham Sau khi ngh nh th Ta chnh nim tnh gic V khi mt tri ln Soi chiu trn ngi ta Ta c La hn qu. (MA. i, 233) 138. Li c mt v trng lo au nng khng th t n. Ngi nm qun qui trn phn v tiu bi tit. Thy vy, mt t kheo tr bo: "i, tht au kh thay l s sng!" V trng lo bo t kheo y: "Hin gi, nu by gi ta cht i, th chc chn ta s c phc lc ci tri, ta khng h nghi g v iu y. Nhng ci hnh phc do s on dt gii hnh em li th cng nh tnh trng "hnh phc" t b hc gii hon tc". V ngi thm: "Ta s cht vi gii hnh ca ta". Khi nm nh vy, ngi dng tu qun st bnh mnh v c A-la-hn. Sau khi c qu, ngi ni ln bi k:

Ta l mt nn nhn Ca chng bnh ngt ngho ang tn ph c th Vi cn au khc lit Nh cnh hoa phong trn B mt tri thiu t C th ny ca ta Cng ang tn t dn. Khng p cho l p Bt tnh cho l sch U nh bo tt ti Lo mt u thy th. Thn xc h bi ny Thi tha hi hm thay B n au dn vt Ngi ngu li m say lc mt con ng Ti sinh ln thin gii. (J. ii, 437) 139. (e) Gii ca bc A-la-hn, v.v... Gi l gii an tnh, v khng tt c cu u, v v rt thanh tnh. 140. 19). Cui cng, nhm nm loi th hai (xem on 25) l t b, king, tc (t tm s), ch ng v khng phm, th nh Patisambhid ni: (1) V gii st sanh: (a) t b st sinh l gii (b) king st l gii (c) t tm s ( ch) l gii (d) ch ng l gii (e) khng phm l gii (2) Ly ca khng cho: t b ly ca khng cho l gii, v.v... (3) T b dm dc l gii,... (4) T b ni lo l gii,... (5) T b ni c c l gii,... (6) T b ni th l gii,...

(7) T b ni v ch l gii,... (8) T b tham l gii,... (9) T b sn l gii,... (10) T b t kin l gii,.. (11) Vi hnh xut ly, t b tham dc l gii, v.v... (12) Vi v sn, t b n l gii, v.v.. (13) Vi tng nh sng, t b hn trm l gii, v.v... (14) Vi khng tn lon, t b tro c l gii, v.v.. (15) Vi trch php, t b nghi l gii, v. v... (16) vi tri kin, t b chn nn l gii, v.v.. (17) Vi hn hoan, t b chn nn l gii,.... (18) s thin, t b nm th trin ci l gii... (19) Nh thin, t b tm t l gii... (20) Tam thin, t b h... (21) T thin, t b lc v kh... (22) Khng v bin x, t b sc tng, i ngi tng, sai bit tng l gii... (23) Thc v bin x, t b khng v bin x tng l gii... (24) V s hu x, t b thc v bin x tng l gii... (25) Phi tng phi phi tng x, t b v s hu x tng l gii... (26) Qun v thng, t b thng l gii (27) Qun kh, t b lc tng l gii... (28) qun v ng, t b ng tng l gii... (29) Qun ym ly, t b tng a thch l gii... (30) Qun ly tham, t b tham l gii... (31) Qun dit, t b sanh l gii.... (32) Qun x ly, t b th trc l gii.... (33) Qun hoi, t b tng kt hp l gii.... (34) Qun (cc hnh) dit, t b tch lu nghip l gii... (35) Qun bin i, t b tng v s lu bn l gii... (36) Qun v tng, t b tng l gii.... (37) Qun v nguyn, t b dc l gii... (38) Qun khng, t b t gii (c chp) l gii... (39) Qun cc php thuc tng thng tu, t b t gii do chp th l gii...

(40) Vi chnh tri kin, t b t gii do si l gii.... (41) Qun nguy him, t b ti gii do y c vo cc hnh l gii... (42) Vi t duy, t b khng t duy l gii... (43) Vi qun "quay i", t b t gii do tri buc l gii.... (44) D lu o, t b cu u do t kin l gii... (45) Nht lai o, t b cc cu u th l gii... (46) Bt hon o, t b cu u cn st li (d tn) l gii... (47) A-la-hn o, t b tt c cu u l gii, king gi l gii, tc l gii, ch ng l gii, khng phm l gii. "Nhng gii y a n bt hi, hn hoan h, khinh an, lc tp hnh (thi quen nh lp i lp li) n tu tp, o luyn, ci thin, n iu kin cho nh, trang b cho nh, a n vin mn, hon ton vin ly, ly tham, a n s tch dit, an n, thng tr, gic ng, Nit bn". (Ps. i, 466-7) Ch thch: Bng k trn y cho thy r nhng giai on trong s tin trin bnh thng t v minh n qu v A-la-hn, gm cc nhm sau: I. Gii l t b mi bt thin nghip (1) - (10). II nh A. T b by chng ngi do nh bng cc php ngc li vi chng (11) n (17) nh B. Tm nh chng v cc php no c t b trong mi loi nh (18) n (25). III Tu: A. Qun: mi tm php qun chnh yu khi t by qun (26) n (43); B. o L: bn o, v cc php t b mi o (44) n (47). 141. "T b" ngha l khng khi ln cc bt thin php nh st sinh, v.v.. Nhng s t b mt php bt thin s h tr, nng mt thin php do ngha s t b y lm nn tng cho thin, tp trung thin y bng cch ngn s do d, nn gi l gii Sla vi ngha phi hp Slana, ngha l nng v tp trung (xem on 19). Bn vic cn li ch s c mt ca ch king lm iu ny iu khc, ch k nh s tc v hai vic "king v ch ng" y, v ch k nh s v phm ni mt ngi khng phm gii ny gii n. 142. n y, cu hi th nm: "c my loi gii" c gi quyt xong. 143. Cn li l: G lm gii nhim, g lm gii thanh tnh? Tr li l s rch nt ca gii gi l nhim, v khng rch nt gi l thanh tnh. S "rch nt" ca gii l phm gii do v li dng, ting khen, (danh xng) v.v... V do by tri buc ca nhc dc. Khi mt ngi vi phm hc gii chn u hay chn cui ca ng tu, thuc v bt c gii no nm

trong by "t" (l by nhm gii lut t kheo), th gii ca v y gi l b rch, nh mt tm vi b ct bin. Nhng khi v y phm gii na chng tu hc, th gi l gii b "lng", nh tm vi b ct gia. Khi phm gii lin tip hai ba ln, gii ca v y gi l "b ", nh mt con b ton thn en hay , m bng c mt mng lng khc mu lng hay bng. Khi v y phm gii thng xuyn, th gii v y gi l "lm m", nh con b trn ton thn c nhng m khc mu vi da ca n. 144. Cng vy, gii khng nguyn vn, l khi cn by tri buc ca dc, nh c Th Tn dy: "Ny ba la mn, c mt s sa mn, b la mn t ho sng phm hnh chn chnh, v h khng thc s hnh dm vi ph n. Nhng h li cho ph n ch xt, thoa bp, tm, k c, thch th khoi lc trong , tho mn trong . y gi l gii b rch, b lng, hoen , b lm m, ni ngi sng phm hnh. Ngi y c gi l sng i phm hnh khng sch. Cng nh mt ngi b tri bi dy tri dc vng, v y s khng thot khi sanh, gi, cht, su b kh u no. 145. Li na, b la mn, c khi v y khng ph n lm nhng vic nh trn, nhng li a gin, ct nh, vui th vi ph n. 146. Li na, c khi khng a gin, nhng v y li nhn chng chc vo n b con gi, bn mt nhn nhau.... 147. Li na, b la mn, c khi khng lm nh vy, nhng v y li lng tai nghe ting ph n cch vch ni, ci, ht khc... 148. Li na, d khng lm nh trn, nhng v y t tng n ting ni, ging ci v nhng tr chi m ngy trc chi vi h. 149. Li na, b la mn, c th v y khng nh vy, nhng li nhn mt gia ch hay con trai ca gia ch ang s hu, hng th, m m nm th dc lc. 150. Li na, b la mn, c khi v y khng lm nhng iu nh trn, nhng v y tu phm hnh vi mong c rng, do phm hnh ny, do kh hnh ny, ta tr thnh mt v tri ci cao hoc thp. V y, vui thch, ham mun, tho mn trong c vng . Ny b la mn, y gi l gii b rch, b lng, b hoen , b lm m, ni mt ngi tu phm hnh. Ngi y, Ta ni s khng thot khi kh u". (A. iv, 54-6)

151. S nguyn vn ca gii l: khng vi phm cc hc gii sm hi nhng gii phm, khng c by tri buc ca dc vng, v li khng khi nhng c php nh sn, hn th, thng tr, khinh b, k, bn xn, la di, gian ln, cng u, kiu cng, ng mn, cao ngo, khoe khoang, l nh (xem M., kinh s 7), m thng khi nhng c tnh nh t mun, bit , vin ly (M., kinh s 24). 152 Gii khng b vi phm v mc ch li dng, v.v... V gii c iu chnh do sm hi v l phm, gii khng b hng v tri buc ca dc, v v nhng c php nh sn, hn gi l gii hon ton khng b rch, khng lng, khng v, khng lm m. Nhng gii nh vy gi l gii thot v em li tnh trng mt con ngi gii thot, gi l c ngi tr khen ngi, l khng dnh mc i v kin, l gip cho nh v n a n nh cn hnh v nh an ch. Bi vy, s khng rch, v.v.. Chnh l thanh tnh gii. 153. S thanh tnh y c c nh hai phng din: thy nguy him ca s phm gii, v thy li lc ca s vin mn gii. Nguy him ca s phm gii l nh ni trong Tng chi iii, 252: "Ny cc t kheo, c nm nguy him"... 154. Li na, do s thiu gii hnh m mt ngi khng lm cho ch thin v loi ngi hoan h, thnh mt k kh ni di vi ng phm hnh. V y au kh khi phm gii, b ch trch, v hi hn khi thy nhng ngi gi gii c tn dng. V thiu gii, v y xu nh vi gai th. S chung ng vi mt ngi nh vy l au kh, v ngi ng quan im vi v y s phi au kh lu di trong nhng o x. Ngi y v gi tr, v khng em li qu bo ln cho nhng th ch. Ngi y kh lm cho sch, nh thng phn do lu nm, nh mt khc g mc trn gin ho, v khng phi xut gia cng khng phi c s. Mc d t xng l t kheo m khng phi t kheo, nn ging nh con la i theo by b. V y lun lun nng ny, nh k th ca mi ngi. Sng chung vi v y kh nh sng chung vi mt xc cht. Mc d v y c th l ngi a vn, vn vn, v y khng ng c cc bc ng phm hnh cung knh, cng nh ngn la ci bt tnh i vi b la mn th la. V y khng th c cc qu chng th thng, nh ngi m khng th thy sc. V y bt cn i vi diu php, nh k ngho i vi vng quc. Mc d v y tng mnh hnh phc, m k thc rt au kh, v gt hi nhng kh c trnh by trong kinh Ho t. (A. iv, 128-34)

155. c Th Tn dy, khi ngi khng gii c cung knh cng dng m tm cn trn y dc vng i vi nm th dc, th hu qu s l au kh mnh lit, do duyn y c th lm cho ngi y th ra mu nng v nh li vic lm. "Ny cc t kheo, cc ng c thy ng la ln ang chy hng hc kia khng?" "Bch Th Tn, c" "Cc ngi ngh sao, Ny cc t kheo, th ngi hay nm m ng la rc y, hay th ngi, nm m mt c gi thuc dng st l, b la mn, con gi gia ch vi chn tay mm mi?" "Bch Th Tn, th m mt c gi st li l hn v Bch Th Tn, tht l au kh nu ngi m hay nm m ng la rc y". 156. "Ny cc t kheo, ta bo cc ng, i vi mt ngi xut gia khng c gii c, bn cht xu, c nhng thi kh nghi bt tnh, hnh vi ln lt, khng phi sa mn t xng sa mn, khng sng phm hnh t xng l phm hnh, ni tm h bi, dm t, ?y nhng thi nt, vi mt ngi nh vy, th ngi m hay nm m ci ng la ln hng hc kia. Ti sao? V lm nh vy, n c th b cht, nhng khng v vy m khi thn hoi mng chung, n phi b sanh vo ci d, c th, o x, a ngc. Nhng nu mt ngi khng c gii c, bn cht xu,... M ngi hay nm m mt c gi dng st l.... Th phi chu au kh tai hi lu di, bi khi thn hoi mng chung, n s ti sinh vo o x, c th, ci d, a ngc" (A. iv, 128-9) 157. Sau khi dng v d ng la ch au kh i km vi s am m nhc dc, Ngi cn ly v dc v dy lng ui nga, cha nhn, nn st nng, hon st , ging st, gh st, ni st, v vi ni au n do duyn nhn s cung knh cng dng, v do dng bn vt cn thit, i vi mt t kheo khng c gii c". (A. iv, 129) 158. Vui g ngi ph gii Khng t b dc lc Khi n phi chu kh Cn au n d di Hn m ng la hng? Vui g c cng dng Khi ph gii chu kh B thng ui nga qut Cng khng au kh bng Vui g k ph gii Khi nhn s knh cho

Do duyn ny chu kh Hn kim nhn m vo? Vui g dng y phc Khng ch ng t thn V chnh do duyn y Chu o st qun thn kht thc d ngon Khng gii thnh c dc Bi v do duyn y Nut st nng nhiu hn Khi ngi khng gii c S dng ging v gh D thy c m du Vn l nhn kh au V n s phi chu Hnh h lu tht lu Nm ngi trn gh ging Ton mn st nung . Vui chi ngi ph gii Khi x dng tr x Ca tn th cng dng Bi v do duyn y Tng lai n phi Trong ni st la hng? Bc o s nhiu ln Qu trch ngi ph gii: "C nhng thi kh nghi H bi v dm t Tm xu xa thi nt". Nh th y, cuc i" Ca ngi khng gii c Ngi i lt sa mn y l k t hi T mnh o h chn. Ai ng c xt thng Hn ngi khng gii c? Nhiu v trm trng thay Li lm ca ph gii.

Qun st nh trn gi l "thy nguy him trong s ph gii", v thy li lc ca s vin mn gii th nn hiu l iu ngc li. 159. Hn na, Ai gi gii ton vn Th vic mang y bt Gy lc th, nim tin Xut gia c kt qu T kheo gii trong trng Khng s mnh trch mnh Cng nh trong mt tri Khng th c bng ti T kheo gii trong trng Sng chi kh hnh lm Nh nh trng ngi sng Chiu to bu tri m. Ln hng t thn th Ca t kheo c gii Lm ch thin hoan h Hung chi ln gii hng? Ton bch hn tt c Nhng hng trn th gian Hng gii khng chng ngi To bay khp mi phng. Phc v ngi gii c D t, kt qu nhiu Bi vy ngi gii c L kho cha danh xng Khng c lu hoc no trong i hin ti Bc bch ngi c gii V y cn o ht Gc r ca au kh Trong nhng i v lai Mun tr thnh ti thng Trong tt c loi ngi V c trong ch thin Khng phi l chuyn kh Vi ngi vin mn gii.

Nhng v vin mn gii Th khng cu g khc Ngoi Nit bn tch dit Cnh gii thun thanh tnh Qu bo gii tt lnh hnh thc khc nhau Ngi tr nn bit su Gc y ca mi cnh. 160. Tm ngi no hiu c iu ny s rng mnh trc s s hi phm gii v c vn ln gii hnh ton bch. Bi th, hy thn trng lm cho gii c thanh tnh, sau khi thy nguy him ca ph gii v li lc ca tr gii nh trn. 161. n y, Thanh tnh o, c nu di nhng mc Gii, nh, Tu do cu "Ngi tr gii c tr"... (on 1) u tin l Gii, c trnh by. Chng ny c son vi mc ch lm cho ngi lnh c hoan h.

---o0o---

Chng II : Hnh u Kh Hnh

(Dhutanga-niddesa)

-ooOoo-

1. Khi mt thin gi theo ui con ng gii, v y nn khi s thc hnh kh hnh kin ton cc c c bit t mun, bit v.v... nh gii, nh m t, c thanh tnh. V khi gii ca v y c thanh lc khi cc cu u bng nhng th nc thiu dc, tri tc, vin ly, c c, nhng tr x vng, tinh cn, t nhu cu, th gii s tr nn hon ton thanh tnh, v y s thnh tu, tt c nhng c nguyn ca mnh. V khi ton th con ngi c thanh lc bng cng c gii v nguyn v an tr trong ba thnh ti u tin, v y by gi c th xng ng t n gia ti th t gi l "s hn hoan trong tu tp" (A. ii, 27). Bi vy, chng ta s khi s gii thch cc kh hnh. Mi Ba Kh Hnh

2. c Th Tn cho php thc hnh 13 kh hnh cho nhng thin nm t t b nhng chuyn xc tht v khng k thn mng, mong mun tu tp ph hp vi cu cnh gii thot. Mi ba kh hnh l: 1. Hnh phn to y 2. Hnh ba y 3. Hnh kht thc 4. Hnh kht thc tng nh 5. Hnh nht to thc 6. Hnh n bng bt 7. Hnh khng dnh n (khng nhn n sau khi n xong) 8. Hnh rng 9. Hnh gc cy 10. Hnh gia tri 11. Hnh ngha a 12. Hnh ngh ch no cng xong 13. Hnh ngi (khng nm) 3. Sau y s trnh by v (1) ngha (2) c tnh v.v.. (3) th gii, ch dn, cp bc s phm gii v nhng li ch ca mi hnh, (4) ba tnh, (5) Phn bit "ngi kh hnh" "ngi thuyt ging kh hnh", "cc php tng ng vi kh hnh", "cc kh hnh" v kh hnh thch hp vi hng ngi no. 4. (1) Trc ht l ngha i. Gi l phn to (pamsukla -bi bm) v n c tm nhng ng rc bn ng, ngha a, ng phn (midden), n thuc v b ti cc ni y. Hoc n ang tin n mt tnh trng ti t nh b (Pamsu viya Kucchita - bhvamukati) cho nn gi l phn to y. ii. Ba y l o khoc ngoi gm nhng ming vi chp ni li, thng y v h y. 5. iii. S ri (Pta) nhng mu n (pinda) gi l kht thc, pindapta. Thu nht kht thc tng nh, gi l n kht thc. Hoc v y pht hin thu lm (patati: nht - ngha ny khng c trong t in ca Hi Pli Text) nhng ming n (pinda) nn gi l ngi thu nht n, hay ngi kht thc (pindaptin). S thc hnh ny gi l hnh kht thc sng.

6. iv. Hnh th kht: khe h hay khong trng gi l avakhandana hay dna. Di khi ch trng (apeta: di khi) hoc khng ch trng, khng h, l apadna. Ngi i t nh ny n nh khc khng cha mt nh no khong gia, gi l sapadnacrin, tc l hnh kht thc tng nh, th kht. 7. v. n mt ln m thi, ng ln ri, khng ngi xung n li, gi l hnh nht to thc (n ngy mt ba) vi. Ch n nhng g xin c trong bt, khng nhn thm bt th hai, gi l ngi n bng bt, (pattapindika) 8. vii. "khalu" c ngha t chi, khng nhn. n m v y nhn c sau khi n xong gi l tn thc (pacchbhatta) ngi khng n n nh th gi l Khalupacchbhattika, khng nhn n sau khi n xong. Nhng trong lun ni: "Khalu l tn mt ging chim khi m mt tri cy n, m tri y rt th thi n. V t kheo ny cng vy. 9. viii. V y quen sng rng nn gi l hnh rng. 10. ix. Sng di gc cy nn gi l hnh gc cy. x-xi. ngoi tri v ngha a, cng th. xii Nhng g c phn phi (cho mnh) gi l "nh c phn phi" yath- santhata. y l mt t ng ch ch ngh ngi c phn phi cho v t kheo. Ngi ngh ch c phn phi cho mnh gi l mt ngi s dng nm nh c phn phi (yathsanthatika) ngi theo hnh ny gi l hnh ngh ch no cng c. xiii. V y c thi quen ngi m ng, khng nm gi l hnh ng ngi. 11. Tt c nhng hnh k trn gi l hnh (anga) ca mt t kheo theo kh hnh (dhuta- u ) bi v v y r b (dhuta) cu u bng cch th tr mt trong nhng kh hnh y. Gi l "u " (dhuta) v n r sch (niddhunana) chng ngi, gi l hnh (anga) v n l con ng (patipatti). Trn y l trnh by ngha. 12. 2. Tt c 13 kh hnh trn iu c c tnh l nguyn th tr. Lun ni: "Ngi th gii l mt con ngi. Ci nh n th gii c l tm v

tm s. Chnh ch trong hnh vi th gii gi l hanh u . Tt c 13 hnh u c cng dng l loi tr tham dc v hin tng ca chng l v tham. Nguyn nhn gn ca chng l nhng c thiu dc... " 13. 3. Trong thi Pht ti th, tt c kh hnh u phi c th tr trc mt c Th Tn. Sau khi Ngi nhp Nit bn, phi th trc mt v i t ca Ngi. Khi khng c v ny, phi th trc mt ngi on tn lu hoc, mt bc Bt hon, Nht lai hay Nhp lu, hoc mt ngi thng hiu 3 tng hoc 2 tng hoc 1 tng hoc mt ngi thng hiu 1 trong 5 b Nikya, 1 lun s Nikya. Khng c 1 ngi nh vy th phi th trc 1 v ang hnh 1 kh hnh. Nu khng c mt v nh vy th nn qut dn sch s in th ri ngi m th gii mt cch knh cn nh ang trc mt ng o s. Nh th, c th th gii u mt mnh. y c th nhc li cu chuyn ngi anh trong 2 anh em vn l 2 trng lo tu vin Cetiyapabbata, bit th no l thiu dc trong u hnh o. V ny theo kh hnh ng ngi mt mnh mnh bit. Mt m kia, nhn mt ln chp lo, ngi em trong thy ngi ang ngi thng trn ging v hi: "Bch i c, th ra ngi theo kh hnh ng ngi ?" V thiu dc, khng mun ai bit kh hnh ca mnh, v y bn nm xung. (Pm. 77) iu ny p dng cho mi kh hnh. 14. By gi, ta s tip tc bn v s th gii nhng ch dn, cc cp bc, s ph gii, v li ch ca tng kh hnh. i. u tin l hnh phn to y: n c th tr bng cch tht ln mt trong hai li nguyn ny: "Ti t chi nhng y do gia ch cng "hoc" ti nguyn gi kh hnh phn to y". y l s th gii 15. Mt ngi th gii ny nn mc mt y thuc mt trong nhng loi sau: vi ly t ngha i, t ca hng, t ng ci, t h phn, t ging tr, vi ty u, vi t ch tm, vi i v ngha a, vi b chy, b gia sc n, b kin n, b chut n, vi rch bin, rch u, vi lm c, vi b t in th, y ca nh kh hnh, vi t cuc l, vi do thn thng bin ho, vi trn xa l, vi gi bay, vi do thin thn b th, vi tri gia bin, ly mt trong nhng th vi ny v y nn x b nhng mnh rch nt, git sch nhng mnh lnh ln lm thnh mt ci y. V y c th dng n sau khi x b o do th ch cng.

16. "Vi t ngha a" l vi ri rt ngha i. "Vi t ca hng" l vi rt trc qun hng. "Vi t ng ci" l th vi m nhng k kim cng c thng nm qua ca s xung ng. "Vi t h phn" l vi b thng rc. "Vi ging tr" l vi b sau khi lau nhng bt tnh ca sn ph. M ca i thn Tissa lau nhng bt tnh bng mt mnh vi t gi, ngh rng nhng nh kh tu mc phn to y s lm, v qung n trn ng Tlaveli. Cc t kheo lm v y. 17. "Vi ty tnh" l vi m nhng v ph thu bt bnh nhn dng tm ra t trn u tr xung ri vt i nh vt mt s xui xo "Vi t ch tm git" l nhng gi rch vt b ch tm. "Vi i v ngha a" l vi b sau khi n ngha a, tr v tm ra. "Vi b chy" l vi v chy mt t m ngi ta vt i" "Vi gia sc n chut n" v.v.. ngha r. "vi lm c": nhng ngi xung tu ra khi thng tung ln mt ci c ri mi i. Khi tu i khut, c th lm ci c ny. Li na, khi hai bn qun i i khut, c th lm c c tung ra gia chin a -90-. 18. "Vi t in th" l mt tm vi cng ph trn t kin. "Vi ca nh kh tu" l y ca t kheo. "Vi t mt cuc l" l vi vt b ch lm l tn phong vua. "Vi do thn thng ho hin" l tm y do php Pht bin ho lc ngi ni "Thin lai t kheo" (Ehibhikkhu). Trong mt vi trng hp lc Pht cn ti th