Transcript of MGA TEORYANG PAMPANITIKAN

BayograpikalKung may unang dapat na mabatid ang isang mambabasa ng panitikan, ito ay ang buhay ng may-akda. Hindi sapat na mabatid ng mambabasa ang pangalan at talaan ng mga akdang naisulat ng may-akda, manapay higit na mahalagang matuklasan at maunawaan ang katauhan at personalidad nito. Napakahalaga ng pagbabahagi ng kamalayan ng mga manunulat sa mga mambabasa upang lalong matugunan ang maraming katanungan taglay ng isang akda, na tanging ang may-akda lamang ang makakasagot. Ang sabi nga ni Ramos at Mendiola (1994):Sa paggamit ng pantalambahay na kritisismo, matutuklasan pa rin ang iba pang impluwensyang makatutulong sa sining ng manunulat ang mga pilosopiyang kaakbay sa kanyang panahon, ang mga aklat o mga akda na kanyang binasa, ang iba pang tao na nagsilbing gabay o nagmulat sa kanyang magsulat.HistorikalSaklaw ng teoryang historikal ang pagsusuri ng teksto na nakabatay sa impluwensya napapalutang sa isang akda: talambuhay ng may-akda, ang sitwasyong politikal nakapaloob sa akda, ang tradisyon at kombensyong nagpapalutang sa akda. Mahalagang matuklasan sa teoryang ito ang pwersang pangkapaligiran at panlipunan na may malaking impluwensya sa buhay ng manunulat.Sa teoryang historikal may malahagang papel na gingampanan ang institusyon sa pagbibigay-daan sa uri ng panitikang susulatin ng may-akda kung kayat ang pagsusuri ay nakatuon sa pwersa ng lakas sa paraan at istuktura ng institusyon.Sa pagsusuri ng mga akdang Ang Tatlong Panahon ng Tulang Tagalog ni Julian Cruz Balmaceda at ang ang Pagkaunlad ng Nobelang Tagalog ni Inigo Ed. Regalado ay maituturing na historikal ang teoryang pinagbatayan ng pagsusuri. Inilalahad dito ang isang panuntunan sa paggamit ng teoryag historikal, na ang akadang susuriin ay dapat na maging epekto ng kasaysayan na maipaliliwanag sa pamamagitan ng pagbabalik-alaala sa panahong kinasangkutan ng pag-aaral. Ang kasaysayan au bahagi ng isang sistema at itoy mahalagang maging sangkap ng panitikan, gayundin ang lipunan. Dahil dito, hindi maiiwasang hindi magsanib ang teoryang historikal at sosyolohikal.KlasismoNaiiba, natatangi at may sariling pananaw sa daigdig at sa sining ang teoryang klasismo. Umusbong at lumaganap sa Grecia bago pa man isinilang si Kristo, higit na nakilala ang teoryang ito dahil sa mga uri ng dulang itinatanghal sa panahong iyon: trahedya at komedya. Nagsimula ring sumigla ang kasaysayan, pilosopiya, tula at retorika. Nang sumapit naman ang Gintong Panahon noong 80 B. C. ay nabigyan ng mataas na pagpapahalaga ang panulaan na kinabibilangan ng epiko, satiriko at mga tulang liriko at pastoral. Nang sumibol ang Panahon ng Pilak ay nagbagong hugis ang panitikan dahil umusbong ang hindi lamang ang prosa at bagong komedya kundi pati na ang talambuhay, liham, gramatika, pamumuna at panunuring pampanitikan.Humanismo