temel hidrolik eğitimi

HTG – TEMEL H�DROL�K E��T�M�

Service, Training

© All rights reserved by Bosch Rexroth A.�., even and especially in cases of proprietary rights applications.We also retain sole power of disposal, including all rights relating to copying, transmission and dissemination.

BOSCH REXROTH e�itim salonuna ho�geldiniz

� Lütfen sigara içmeyiniz

� Lütfen cep telefonlarınızı kapatınız.

Service, Training


E�itimlerimiz

Rexroth Periyodik E�itimleri

Temel Seviye �leri Seviye

HTG Hidrolik PNK/10 PnömatikLT1

Do�rusal Hareket vemontaj teknolojileri

HidrolikHTP1, HTP2

HTPPuHTP4, HTM

Elektrikli tahrik veKontrol sistemeleriKurs730, Kurs 651,

IndraLogicP

HTP1 Hidrolikte oransal ve servo valf teknolojisi

HTP2 Hidrolikte lojik teknoloji

HTPPU Hidrolik pompa-motor kontrol sistemleri

HTP4 Yo�un hidrolik

HTM Mobil Hidrolik

KURS730 IndraDrive: Servo sürücü ve motorlar, drivetop ile devreye alım

KURS651 Indramotion MLD-S: Tek eksen hareket ve kontrol sistemi

INDRALOGICP PLC sistemleri ve temel PLC programlama

Service, Training


HTG Temel hidrolik ders programı

Service, Training


Ki�isel seviye belirleme

A�a�ıdaki ifadeler do�ru (��) mu yanlı� (X) mı, i�aretleyiniz.1. �� X Hidrolik pompa sistemdeki basıncı olu�tutrur.2. �� X Filtre deli�i büyüklü�üne göre filtre tüm kiri yakalar.3. �� X Bir emniyet valfi sistemdeki çalı�ma basıncını tayin eder.4. �� X Çek valf ters yönde akı�ı engellemek için kullanılabilir.5. �� X Hidrolik sistemin bakımına ba�lanmadan evel akümülötör içindeki azot gazı bo�altılmalıdır.6. �� X Açık bir hidrolik sistemde çalı�ma sıcaklı�ı depodan ölçüldü�ünde 55 C civarında olmalıdır.7. �� X Hidrolik silindirdeki yastıklama en dibe kadar yapılmalıdır.8. �� X Valf içinde akımın olması her zaman basınç dü�ümüne neden olur.9. �� X Basınç dü�ürücü valfler, valften sonraki basıncı kontrol ederler10. �� X �ki kademeli emniyet valfinde kontrol orifizi belirli bir basınç dü�ümü sa�lamalıdır.11. �� X Kavitasyon sadece pompanın emi� kısmında olu�ur.12. �� X Tüm sızdırmazlık elemanları mineral ya�lar ile kullanılabilir.13. �� X Ayarlanan basınca kadar emniyet valfleri ya�ın geçmesine izin vermez.14. �� X Yeni ya�lar sisteme zarar verebilecek boyutta katı partiküller içerir.15. �� X �ki etkili tek milli bir silindirin her iki tarafına da aynı basınç etki ederse piston dı�arı do�ru hareket

edecektir.16. �� X Akı� kontrol valfi ile silindir hızının kontrol edilmesi herzaman basınç artı�larına sebep olur.17. �� X Ya� deposunun hacmi hidrolik pompanın 3-5 misli kadardır18. �� X Vizkozite iyile�tirici katkılar ya�a eklenirse her sıcaklıkta vizkozite sabit kalır.19. �� X Ya� deposundaki bölme parçaları türbülans yaratmak için konurlar.

Service, Training


Ki�isel seviye belirleme

21. �� X Yön kontrol valfi akı� kontrolünüde sa�layabilir.22. �� X Ayar de�erine göre kısma valfinden geçen akı�ın debisi sabit kalacaktır.23. �� X Basınç de�eri yükseldikçe pompanın debisi dü�er24. �� X Pilot kumandalı bir çek valf ile bakımı yapılan a�ır yüklü bir silindirin emniyete alınması sa�lanabilir.25. �� X Filtrenin by-pass sistemi so�uk çalı�tırma esnasında çalı�tırılmalıdır.26. �� X Hidrolik bir sistemde emniyet valfinden ya� geçi�i olması normaldir.27. �� X Ya� içine karı�mı� az miktarda suyun sisteme hiç etkisi yoktur veya çok çok az etkisi vardır.28. �� X Oksidasyon oranı mineral ya�ların kullanım sürelerini belirler29. �� X Basınç kompansatörlü bir pompa çalı�tırıldı�ında tam strokla çalı�maya ba�lar.30. �� X Emniyet valfi ayar de�erini arttırarak hidrolik motorun torku arttırılabilir.31. �� X Hidrolik bir sistemde basınç dü�ürücü valf kullanılıyorsa emniyet valfi kullanmaya gerek yoktur.32. �� X Tüm hidrolik ya�lar hava içerir.33. �� X Pompa bozuldu�unda basınç ve debi testleri pompaya uygulanır34. �� X �yi bir test setinde manometre ve debimetre olur.35. �� X Emniyet valfi ayar de�erini arttırarak hidrolik motorun hızını arttırabiliriz.36. �� X Hidrolik ya� depoya herzaman deponun üst kısmından konmalıdır.37. �� X De�i�ken deplasmanlı bir motorda, hız arttıkça tork (moment) dü�er.38. �� X �deal bir hidrolik sistemde akı� olabildi�ince türbülanslı olmalıdır39. �� X Hidrolik pompalar negatif deplasmanlı pompalardır.

F�Z�KSEL TEMELLER

Service, Training


Hidrolik Nedir?

� Hareket ve kuvvet iletimi� Basınç� Sıvılar� Kaldıraç� Pozisyonlama� Tasarım� Yapıya uyum� Titre�imsiz� Kontrol� Verim ve i�letim maliyetleri� Emniyet

Service, Training


Hidrolik sistemler

� Hidrolik sistemler mekanik enerjiyi hidrolik enerjiye çevirir, akı�kanı ba�ka bir noktaya iletir ve tekrar mekanik enerjiye çevirir. Burada enerji dönü�ümünü pompalar, silindirler veya motorlar sa�lar. Basınç ve debi kontrolüyle enerji kontrolünü de�i�ken deplasmanlı pompalar ve valfler yapar.

Service, Training


Hidrolik sınıflandırma

� Endüstriyel Hidrolik� Mobil Hidrolik

Service, Training


Basınç

� P basıncı �u denkleme göre hesaplanır� Basınç = Kuvvet / Alan� ve Pascal (Pa) biriminde belirtilir. 1 Pa

(Newton/metrekare) basınç pratikte fazla küçük oldu�undan, teknik alanda bunun 100.000 katı birim olarak kullanılır. Bu birim bar cinsinden belirtilir.

� 1 bar bu nedenle 100 kPa’dır.� Basınç ayrıca PSI (1 psi = 0,069 bar) olarak da belirtilir.

Basınç gösterimi yakl. 1 bar olan atmosfer basıncından türetildi�inden, de�i�ik basınç birimleri belirtmek yaygındır.

� Pamb = atmosferik basınç� Pabs = mutlak basınç� Pe = manometre basıncı� Bir pnömatik sistemin çalı�ma basıncı normalde pe = 4

ile 10 bar arasındadır. Birtakım pnömatik elemanlar alçak basınç aralı�ı içerisinde pe = 0,2 ile 0,5 bararasında çalı�ır. Vakum cihazları negatif a�ırı basınçla pe = –0,6 ile –0,8 bar arasında çalı�ır.

Service, Training


Temel Birimler

� Hidrolik temel anlamda basınçlı sıvılar ile gücün üretimi, kontrolü ve iletimi ile ilgili teknolojiyi ifade eder.

� Hidro mekanik� Hidro statik� Hidro kinetik� Hidro dinamik� SI birim sistemi� Kütle, kuvvet, basınç

Service, Training


Enerji transfer �ekilleri

Do�rusal ve dairesel

Dairesel veya do�rusal



Enerji geri kazanım�eklilleri

iyiÇok iyiAkı�tan ve basınçtan ba�ımsız iyi

Akı�tan ve basınçtan ba�ımsız çok iyi

Sürekli kontrol (ivmelenme)

Büyük, boyutlar da hidrolik sistemlerden büyüktür.

Dü�ük, hidrolik motor ile kıyaslandı�ında 1:10

küçük, dü�ük basınçlar

Büyük, yüksek basınçlar

Kuvvet yo�unlu�u

Rijit ve elastik parçalar

ElektronlarHava Akı�kanlarEnerji ta�ıyıcı

Mekanik parçalarElektrik kablosu veya manyetikalnlar

Boru veya hortumlarBoru veya hortumlarEnerji transfer elemanları

Elektrik motoru, içten yanmalımotorlar, a�ırlık kuvveti, sıkı�ma kuvveti

Güç ünitesi veya pilElektrik motoru, içten yanmalımotorlar, kompresörler

Elektrik motoru, içten yanmalımotorlar, akümülatörler

Enerji kayna�ı

MekanikElektrikPnömatikHidrolik

Service, Training


Hidrostatik Basınç ve Paskal kanunu

� Bir sıvı sütununun tabanındaki basınç, sıvının yüksekli�ine (h), sıvının yo�unlu�una (�) ve yer çekimi ivmesine (g) ba�lı olup kabın �eklinden ve hacminden ba�ımsızdır.

� Hidrostati�in temel prensibi paskal kanunudur. Bu kanuna göre kapalı kaba etkiyen kuvvetin olu�turdu�u basınç tüm kabın yüzeylerine aynı etkir ve yüzeye diktir.

Yandaki resimde taban alanları e�it farklı �ekillerdeki kaplarda kuvvetler aynıdır

Service, Training


Hidrostatik basınç ile kuvvet iletimi

� Basınç kabın tüm yüzeylerine aynı etkidi�inde, kabın �ekli önemsizdir. Hidrostatik basınç kullanılımına bir örnek yandadır.

Service, Training


Örnek Problem

Yandaki �ekilde 1000 kg lık bir otomobili 20 cm havaya kaldırabilmek için kaç kilogramlık bir yükü küçük pistonun üzerine koymamız gerekir ve bu yük ne kadar a�a�ıya iner? Basınç ne olur?

A2= 10 cm2

A1= 1 cm2

S1=?

F1=?

Service, Training


Örnek Problem

Yandaki �ekilde 1000 kg lık bir otomobili 20 cm havaya kaldırabilmek için kaç kilogramlık bir yükü küçük pistonun üzerine koymamız gerekir ve bu yük ne kadar a�a�ıya iner? Basınç ne olur?

A2= 0.001 m2

A1= 0.0001 m2

�se F1/0.0001=1000/0.001

100 kg lık bir yük yeterli olacaktır.

x/20=10/1

S1=200 cm a�a�ıya iner. P=F/A= 1000x10/0.001

=10000000Pa=100 bar

Service, Training


Basınç arttırımı

� F1=F2� P1.A1=P2.A2

� Basınç alanla ters orantılıdır

Service, Training


Akı� ve enerjinin korunumu kanunu

� Süreklilik denklemi: Akı� de�i�ik çaplara sahip bir boruda akıyorsa, borunun her noktasında debi aynıdır. A1.V1=A2.V2

� Enerjinin korunumu - BernolliDenklemi Sürtünmesiz akı� �artlarında sıkı�tırılamayan akı�kanlar için akı�kan taneci�inin potansiyel, basınç ve hareket (kinetik) enerjisi toplamı sabittir.

� Kesit alanı daralınca hız artar, basınç veya potansiyel enerji azalır.

Service, Training


Sürtünme ve basınç kayıpları

� Boru yüzeylerinde sürtünme olur ve basınç enerjisi ısı enerjisine dönü�ür. Akı�kanlarda iç sürtünme de basınç kayıplarına neden olur. Viskos akı�kanlar daha büyük iç sürtünmeye sahiptir.

� Boru içinde akı� ya laminar yada türbülanslı olur. Davranı� �ekli tanımlanamayan türbülanslı akı� istenmeyen bir durumdur ve akı� direnci ile beraber enerji kayıplarını arttırır. Akı�ın ne tip olaca�ına ‘Re’ sayısının hesaplanmasıyla kanaat getirilir.

Service, Training


Basit bir hidrolik devre tasarımı

� Yandaki resimde basınç yükü kar�ılayacak seviyeye kadar yükselebilir.

� Silindir haraket yön kontrolü (yön valfi)

� Silindir hız kontroü (akı� kontrol valfi)

� Silindir yükünün sınırlanması (basınç emniyet valfi)

� Sistemin bo�almasının engellenmesi (çek valf)

� Basınçlı akı�kan ile sistemin beslenmesi (elektrik motoru ile tahrik edilen hidrolik pompa)

Service, Training


Hidrolikte 7 temel kural

1. Hareketi akı� sa�lar2. Basınç itme kuvvetini olu�turur.3. Sistemdeki akı�kan (ya�) her zaman en az direnç olan hortumdan

ilerler, bir ba�ka deyi�le en kolay yoldan depoya döner.4. Basınç akı�a kar�ı gösterilen dirençtir.5. Akı�kanın hortum içinde akabilmesi için mutlaka basınç farkı olmalıdır.6. Basınç farkı büyüdükçe debi artacaktır.7. Akı�kan yüksek basınçtan dü�ük basınca i� yapmadan geçti�i sürece

ısı ortaya çıkar

Service, Training


Hidrolik Devre

Documents

temel hidrolik eğitimi