TCVN 7230_V

t i ª u c h u È n v i Ö t n a m

tcvn

Tcvn 7230 : 2003

C«ng tr×nh biÓn cè ®Þnh - qui ph¹m ph©n cÊp vµ chÕ t¹o - vËt liÖu

Fixed Offshore platform - Rules for Classification and Construction

Materials

Hµ néi - 2003

TCVN 7230:2003

MôC LôC

1. Qui ®Þnh chung 5

1.1. Ph¹m vi ¸p dông 5

1.2. Qui tr×nh chÕ t¹o 5

1.3. Thµnh phÇn hãa häc 5

1.4. NhiÖt luyÖn 6

1.5. Thö vµ kiÓm tra 6

1.6. TiÕn hµnh thö vµ kiÓm tra 7

1.7. NhËn d¹ng cña vËt liÖu 7

1.8. GiÊy chøng nhËn thö vËt liÖu 7

1.9. ChÊt l−îng vËt liÖu vµ söa ch÷a khuyÕt tËt 8

1.10. Thö bæ sung tr−íc khi lo¹i bá 9

1.11. §ãng dÊu nh·n hiÖu vËt liÖu 10

2. Qui tr×nh thö tÝnh chÊt c¬ häc 11

2.1. Qui ®Þnh chung 11

2.2. Thö kÐo 12

2.3. Thö ®é dai va ®Ëp 17

2.4. Thö ®é dÔ uèn cña èng 20

3. Lùa chän vËt liÖu 23

3.1. Yªu cÇu chung 23

3.2. VËt liÖu thÐp cho çc kÕt cÊu cã nhiÖt ®é thiÕt kÕ kh«ng nhá h¬n 50c 24

3.3. VËt liÖu thÐp cho çc kÕt cÊu cã nhiÖt ®é thiÕt kÕ nhá h¬n hoÆc b»ng 00c 25

4. ThÐp çn 29


4.2. ThÐp çn dïng cho çc phÇn kÕt cÊu 34

4.3. ThÐp çn dïng chÕ t¹o thiÕt bÞ , m¸y 43

4.4. ThÐp çn dïng chÕ t¹o nåi h¬i vµ b×nh chÞu ¸p lùc 43

4.5. ThÐp çn ferit dïng ë nhiÖt ®é thÊp 47

4.6. ThÐp çn austenit kh«ng gØ 51

4.7. ThÐp tÊm víi ®Æc tÝnh ®ång nhÊt qua chiÒu dµy 53

5. ThÐp ®óc 56


3

TCVN 7230:2003

5.2. ThÐp ®óc dïng cho çc kÕt cÊu 59

5.3. ThÐp ®óc dïng chÕ t¹o m¸y, thiÕt bÞ 60

5.4. ThÐp ®óc dïng chÕ t¹o trôc khuûu 62

5.5. ThÐp ®óc dïng cho nåi h¬i, b×nh chÞu ¸p lùc vµ hÖ thèng ®−êng èng 64

5.6. ThÐp ®óc ferrit dïng ë nhiÖt ®é thÊp 66

5.7. ThÐp ®óc Austenit kh«ng gØ 68

6. ThÐp rÌn. 71


6.2. ThÐp rÌn dïng cho çc phÇn kÕt cÊu 74

6.3. ThÐp rÌn dïng chÕ t¹o m¸y, thiÕt bÞ vµ bé truyÒn ®éng 76

6.4. ThÐp rÌn dïng chÕ t¹o trôc khuûu 80

6.5. ThÐp rÌn dïng chÕ t¹o b¸nh r¨ng 85

6.6. ThÐp rÌn dïng chÕ t¹o tua bin 94

6.7. ThÐp rÌn dïng cho nåi h¬i, b×nh chÞu ¸p lùc vµ hÖ thèng ®−êng èng 100

6.8. ThÐp rÌn ferit dïng ë nhiÖt ®é thÊp 103

6.9. ThÐp rÌn austenit kh«ng gØ 104

7. ThÐp èng 105


7.2. èng thÐp ®óc liÒn 109

7.3. èng thÐp hµn chÞu ¸p lùc 112

7.4. èng thÐp ferrit chÞu ¸p lùc dïng t¹i nhiÖt ®é thÊp 114

7.5. èng thÐp chÞu ¸p lùc austenit kh«ng gØ 116

7.6. Nåi h¬i vµ èng qu¸ nhiÖt 118

Phô lôc A 121

4

Lêi nãi ®Çu

TCVN 7230 : 2003 - C«ng tr×nh biÓn cè ®Þnh - Qui ph¹m ph©n cÊp vµ

chÕ t¹o - VËt liÖu do Ban kü thuËt TCVN/TC8 - §ãng tµu vµ c«ng

tr×nh biÓnvµ Côc §¨ng kiÓm ViÖt nam phèi hîp biªn so¹n. Tæng

côc Tiªu chuÈn ®o l−êng chÊt l−îng ®Ò nghÞ. Bé khoa häc vµ

c«ng nghÖ ban hµnh.

t i ª u c h u È n v i Ö t n a m Tcvn 7230: 2003

C«ng tr×nh biÓn cè ®Þnh - Qui ph¹m ph©n cÊp vµ chÕ t¹o - VËt liÖu

Fixed Offshore platform - Rules for Classification and Construction – Materials

1. Qui ®Þnh chung

1.1. Ph¹m vi ¸p dông

1.1.1. Tiªu chuÈn nµy qui ®Þnh çc yªu cÇu ¸p dông cho vËt liÖu dïng ®Ó chÕ t¹o çc phÇn kÕt cÊu còng nh−

chÕ t¹o trang thiÕt bÞ trªn çc c«ng tr×nh biÓn cè ®Þnh.

1.1.2. §¨ng kiÓm ViÖt Nam (sau ®©y gäi lµ §¨ng kiÓm) lµ c¬ quan thùc hiÖn viÖc gi¸m s¸t kü thuËt trong qu¸

tr×nh chÕ t¹o vËt liÖu theo tiªu chuÈn nµy.

1.1.3. VËt liÖu cã ®Æc tÝnh kh¸c so víi nh÷ng qui ®Þnh cña tiªu chuÈn nµy, cã thÓ ®−îc phÐp sö dông, nÕu ®−îc

§¨ng kiÓm chÊp thuËn. Trong tr−êng hîp nµy, çc sè liÖu chi tiÕt vÒ qui tr×nh chÕ t¹o, thµnh phÇn ho¸ häc, tÝnh

chÊt c¬ häc vv... cña vËt liÖu ph¶i ®−îc tr×nh cho §¨ng kiÓm duyÖt.

1.2. Qui tr×nh chÕ t¹o

1.2.1. NÕu §¨ng kiÓm kh«ng cã qui ®Þnh nµo kh¸c, vËt liÖu qui ®Þnh trong tiªu chuÈn nµy ph¶i ®−îc chÕ t¹o t¹i

çc nhµ m¸y cã qui tr×nh chÕ t¹o vËt liÖu ®· ®−îc §¨ng kiÓm c«ng nhËn.

1.2.2. Nhµ chÕ t¹o ph¶i chuÈn bÞ çc qui tr×nh cã liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh chÕ t¹o vËt liÖu nh− qui ®Þnh ë 1.2.1.

Çc qui tr×nh nµy ph¶i ®−îc §¨ng kiÓm xÐt duyÖt.

1.2.3. VËt liÖu thÐp qui ®Þnh trong tiªu chuÈn nµy ph¶i ®−îc chÕ t¹o trong lß M¸ctanh, lß thæi «xy, lß ®iÖn hoÆc

theo nh÷ng qu¸ tr×nh ®Æc biÖt kh¸c ®−îc §¨ng kiÓm chÊp nhËn.

1.2.4. Nh÷ng vËt liÖu s¬ chÕ nh− vËt liÖu d¹ng thái, tÊm rÌn hoÆc ph«i ®−îc cung cÊp cho nh÷ng nhµ m¸y kh¸c

hoÆc çc ph©n x−ëng kh¸c nhau trong cïng mét nhµ m¸y, ph¶i ®−îc chÕ t¹o theo qui tr×nh chÕ t¹o vËt liÖu

®−îc §¨ng kiÓm c«ng nhËn.

1.3. Thµnh phÇn hãa häc

1.3.1. VËt liÖu ph¶i cã thµnh phÇn hãa häc phï hîp víi çc yªu cÇu cña tiªu chuÈn nµy. Thµnh phÇn hãa häc

5

TCVN 7230:2003

cña vËt liÖu mÉu lÊy tõ mçi mÎ luyÖn ph¶i ®−îc ph©n tÝch t¹i çc phßng thÝ nghiÖm ®−îc c«ng nhËn vµ/hoÆc

®−îc §¨ng kiÓm chÊp nhËn vµ ph¶i tháa m·n çc yªu cÇu vÒ thµnh phÇn hãa häc cña tiªu chuÈn nµy.

1.3.2. KÕt qu¶ ph©n tÝch thµnh phÇn hãa häc cña nhµ chÕ t¹o sÏ ®−îc §¨ng kiÓm c«ng nhËn, nh−ng §¨ng

kiÓm cã thÓ yªu cÇu kiÓm tra l¹i kÕt qu¶ ph©n tÝch nÕu thÊy cÇn thiÕt t¹i phßng thö nghiÖm ®−îc c«ng nhËn.

1.3.3. §¨ng kiÓm viªn cã thÓ yªu cÇu kiÓm tra thµnh phÇn hãa häc cña vËt liÖu cña çc mÉu dïng ®Ó thö c¬

tÝnh ®−îc lÊy tõ s¶n phÈm nÕu thÊy cÇn thiÕt. Sai sè gi÷a kÕt qu¶ ph©n tÝch t¹i gÇu rãt cña mÎ luyÖn (ladle

analysis) víi kÕt qu¶ ph©n tÝch thµnh phÇn hãa häc cña s¶n phÈm (product analysis) ph¶i phï hîp víi yªu cÇu ë

b¶ng 1.3-1.

B¶ng 1.3-1 - Sai sè gi÷a kÕt qu¶ ph©n tÝch t¹i gÇu rãt cña mÎ luyÖn (ladle analysis) víi kÕt qu¶ ph©n tÝch thµnh phÇn hãa häc cña s¶n phÈm (product analysis)

Nguyªn tè ho¸ häc Sai sè tèi ®a, %

Çcbon ( C ) ± 0,04

M¨ng gan ( Mn ) ± 0,10

L−u huúnh ( S ) ± 0,01

Phèt pho ( P ) ± 0,01

1.4. NhiÖt luyÖn

1.4.1. VËt liÖu ph¶i ®−îc nhiÖt luyÖn theo nh÷ng yªu cÇu qui ®Þnh ë nh÷ng phÇn t−¬ng øng víi vËt liÖu ®ã cña

tiªu chuÈn nµy.

1.4.2. Lß dïng ®Ó nhiÖt luyÖn ph¶i cã kh¶ n¨ng nung nãng ®Òu vËt liÖu thÐp ë nhiÖt ®é theo yªu cÇu. Lß ph¶i

®−îc trang bÞ ®Çy ®ñ nh÷ng thiÕt bÞ cã kh¶ n¨ng ®iÒu chØnh vµ ghi nhiÖt ®é trong lß. Trong tr−êng hîp kÝch th−íc

cña s¶n phÈm qu¸ lín, cã thÓ sö dông çc ph−¬ng ph¸p thay thÕ kh¸c nh−ng ph¶i ®−îc §¨ng kiÓm chÊp nhËn.

1.5. Thö vµ kiÓm tra

1.5.1. NÕu kh«ng cã qui ®Þnh nµo kh¸c, vËt liÖu ph¶i ®−îc thö vµ kiÓm tra d−íi sù chøng kiÕn cña ®¨ng kiÓm

viªn. ViÖc thö vµ kiÓm tra ph¶i phï hîp víi çc yªu cÇu qui ®Þnh ë tiªu chuÈn nµy.

1.5.2. VËt liÖu cã ®Æc tÝnh kh¸c víi qui ®Þnh ë tiªu chuÈn nµy ph¶i ®−îc thö vµ kiÓm tra theo ®óng nh÷ng yªu

cÇu kü thuËt ®· ®−îc §¨ng kiÓm duyÖt.

1.5.3. §¨ng kiÓm cã thÓ miÔn çc cuéc thö ®èi víi nh÷ng vËt liÖu ®· cã giÊy chøng nhËn phï hîp.

6

TCVN 7230:2003

1.5.4. §¨ng kiÓm viªn cã thÓ kh«ng tham gia ë nh÷ng c«ng ®o¹n nhÊt ®Þnh trong kiÓm tra vµ thö vËt liÖu, nÕu

xÐt thÊy chÊt l−îng vËt liÖu vµ hÖ thèng kiÓm tra chÊt l−îng cña nhµ chÕ t¹o tho¶ m·n víi yªu cÇu cña §¨ng

kiÓm.

1.5.5. Tïy theo dù kiÕn vÒ ®iÒu kiÖn lµm viÖc cña vËt liÖu, §¨ng kiÓm cã thÓ yªu cÇu thö vËt liÖu ë nhiÖt ®é cao

h¬n hoÆc thÊp h¬n qui ®Þnh ë tiªu chuÈn nµy.

1.6. TiÕn hµnh thö vµ kiÓm tra

1.6.1. Nhµ chÕ t¹o ph¶i t¹o mäi ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó ®¨ng kiÓm viªn cã thÓ ®Õn ®−îc tÊt c¶ çc n¬i s¶n xuÊt

cña nhµ m¸y ®Ó cã thÓ x¸c nhËn r»ng qui tr×nh chÕ t¹o vËt liÖu ®· duyÖt ®−îc nhµ chÕ t¹o tu©n thñ nghiªm ngÆt.

1.6.2. Tr−íc khi thö vËt liÖu, çc nhµ chÕ t¹o ph¶i tr×nh çc ®Æc tÝnh kü thuËt theo ®¬n ®Æt hµng, çc yªu cÇu

®Æc biÖt,v.v ... cña vËt liÖu cho §¨ng kiÓm viªn xem xÐt.

1.6.3. C«ng viÖc thö vµ kiÓm tra vËt liÖu ph¶i ®−îc tiÕn hµnh t¹i nhµ m¸y chÕ t¹o tr−íc khi xuÊt x−ëng. Trong

qu¸ tr×nh sö dông, khi vËt liÖu cã tr¹ng th¸i kü thuËt kh«ng tho¶ m·n vµ nÕu §¨ng kiÓm thÊy cÇn thiÕt th× ph¶i

®−îc lo¹i bá, cho dï vËt liÖu ®ã ®· ®−îc §¨ng kiÓm cÊp GiÊy chøng nhËn thö vµ kiÓm tra.

1.6.4. M¸y dïng ®Ó thö tÝnh chÊt c¬ häc cña vËt liÖu ph¶i ®−îc kiÓm tra vµ cÊp GiÊy chøng nhËn phï hîp víi

qui ®Þnh hiÖn hµnh cña §¨ng kiÓm bëi c¬ quan ®¨ng kiÓm hoÆc mét tæ chøc kh¸c ®−îc §¨ng kiÓm c«ng nhËn.

1.7. NhËn d¹ng cña vËt liÖu

Nhµ chÕ t¹o ph¶i cã biÖn ph¸p thÝch hîp ®Ó nhËn d¹ng çc thái, tÊm, ph«i ®óc, ph«i rÌn vµ çc chi tiÕt

thµnh phÈm, v.v..., ®Ó cã thÓ x¸c ®Þnh cô thÓ çc qu¸ tr×nh gia c«ng vËt liÖu nh− nÊu ch¶y, çn, rÌn, nhiÖt

luyÖn, v.v... ë bÊt kú giai ®o¹n nµo trong qu¸ tr×nh chÕ t¹o.

1.8. GiÊy chøng nhËn thö vËt liÖu

1.8.1. NÕu çc vËt liÖu thÐp çn ®· ®¹t ®−îc yªu cÇu vÒ thö theo qui ®Þnh ®èi víi mçi cÊp vËt liÖu th× nhµ chÕ

t¹o ph¶i tr×nh ch÷ ký cña §¨ng kiÓm viªn nÕu §¨ng kiÓm thÊy phï hîp.

1.8.2. Néi dung cña giÊy chøng giÊy chøng nhËn thö vËt liÖu ph¶i ®−îc §¨ng kiÓm viªn ký duyÖt. Tuy nhiªn cã

thÓ sö dông ph−¬ng ph¸p kh¸c thay cho nhËn thö qui ®Þnh ë 1.8.1, ngoµi kÝch th−íc, khèi l−îng, v.v... cña thÐp,

cßn ph¶i ghi Ýt nhÊt çc môc tõ 1.8.2.1 ®Õn 1.8.2.9:

1.8.2. 1.

1.8.2. 2.

Sè hiÖu ®¬n ®Æt hµng vµ tªn c«ng tr×nh biÓn dù ®Þnh sö dông vËt liÖu ®ã, nÕu cã ;

Sè hoÆc ký hiÖu nhËn d¹ng

7

TCVN 7230:2003

1.8.2. 3.

1.8.2. 4.

1.8.2. 5.

1.8.2. 6.

Ký hiÖu nhËn d¹ng cña nhµ chÕ t¹o ;

Ký hiÖu cÊp cña vËt liÖu ;

Thµnh phÇn hãa häc (KÕt qu¶ ph©n tÝch thµnh phÇn hãa häc t¹i gÇu rãt cña mÎ luyÖn ®−îc qui

®Þnh theo yªu cÇu vµ ®−îc bæ sung khi cÇn thiÕt).

Hµm l−îng çc bon t−¬ng ®−¬ng (Ceq) hoÆc ®é nh¹y nøt nguéi (cold cracking susceptibility)

(Pcm) ®−îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc sau víi viÖc sö dông kÕt qu¶ ph©n tÝch thµnh phÇn hãa häc t¹i gÇu rãt

cña mÎ luyÖn (chØ ¸p dông cho nh÷ng tr−êng hîp qui ®Þnh trong tiªu chuÈn nµy) :

(%) 15

CuNi5

VMoCr6

MnCC eq+

+++

++=

5B10V

15Mo

20Cr

60Ni

20Cu

20Mn

30SiCPcm ++++++++= (%)

1.8.2. 7.

1.8.2. 8.

1.8.2. 9.

KÕt qu¶ thö tÝnh chÊt c¬ häc ;

Ph−¬ng ph¸p nhiÖt luyÖn ;

Ph¶i ghi râ qui tr×nh khö «xy (chØ ®èi víi thÐp lÆng).

1.8.3. Nhµ chÕ t¹o ph¶i ghi vµo GiÊy chøng nhËn vËt liÖu ®Ó chØ ra r»ng vËt liÖu thÐp ®· ®−îc chÕ t¹o theo

®óng qui tr×nh chÕ t¹o ®−îc duyÖt vµ ph¶i ®−îc çn bé kiÓm tra chÊt l−îng s¶n phÈm cña nhµ m¸y chÕ t¹o ký

x¸c nhËn. Tuy nhiªn cã thÓ sö dông ph−¬ng ph¸p kh¸c thay cho ch÷ ký nÕu §¨ng kiÓm thÊy phï hîp. VÝ dô:

Chóng t«i chøng nhËn r»ng vËt liÖu ®· ®−îc chÕ t¹o theo ®óng qu¸ tr×nh chÕ t¹o ®−îc duyÖt vµ ®· tiÕn

hµnh thö tháa m·n çc yªu cÇu cña §¨ng kiÓm ViÖt Nam.

1.8.4. Nh÷ng qui ®Þnh tõ 1.8.1 ®Õn 1.8.3 còng ph¶i ®−îc ¸p dông cho çc lo¹i vËt liÖu kh¸c víi vËt liÖu thÐp

çn ®−îc ®−a ra trong tiªu chuÈn nµy.

1.8.5. NÕu çc vËt liÖu s¬ chÕ nh− ph«i thái, ph«i tÊm hoÆc ph«i kh«ng ®−îc chÕ t¹o t¹i nhµ m¸y, mµ t¹i ®ã nã

®−îc çn hoÆc rÌn th× giÊy chøng nhËn vËt liÖu ®−îc cung cÊp cho §¨ng kiÓm t¹i nhµ m¸y çn, lµm èng hoÆc

rÌn ph¶i ghi râ qui tr×nh chÕ t¹o, tªn cña Nhµ chÕ t¹o cung cÊp çc vËt liÖu s¬ chÕ nµy, sè hiÖu mÎ ®óc vµ kÕt

qu¶ ph©n tÝch thµnh phÇn hãa häc t¹i gÇu rãt cña mÎ luyÖn. Trong tr−êng hîp nµy, qui tr×nh chÕ t¹o çc vËt liÖu

s¬ chÕ nµy ph¶i phï hîp víi çc yªu cÇu cña §¨ng kiÓm.

1.9. ChÊt l−îng vËt liÖu vµ söa ch÷a khuyÕt tËt

1.9.1. TÊt c¶ çc lo¹i vËt liÖu ph¶i kh«ng cã khuyÕt tËt cã h¹i.

1.9.2. Nh÷ng khuyÕt tËt nhá trªn bÒ mÆt cã thÓ ®−îc tÈy s¹ch b»ng ph−¬ng ph¸p c¬ khÝ (mµi s¹ch). Sau khi

söa ch÷a, vËt liÖu ph¶i ®¶m b¶o vÒ kÝch th−íc vµ chøng minh ®−îc vïng söa ch÷a ®· hÕt khuyÕt tËt vµ viÖc söa

8

TCVN 7230:2003

ch÷a khuyÕt tËt ®· ®−îc hoµn tÊt theo çc yªu cÇu cña tiªu chuÈn nµy ®ång thêi ®· tháa m·n víi nh÷ng yªu cÇu

cña §¨ng kiÓm viªn.

1.9.3. Çc khuyÕt tËt ®−îc söa ch÷a b»ng ph−¬ng ph¸p hµn cã thÓ ®−îc §¨ng kiÓm chÊp nhËn sau khi ®· xem

xÐt. Trong khi söa ch÷a, ph¶i kiÓm tra kh«ng ph¸ hñy b»ng ph−¬ng ph¸p thÝch hîp ®Ó chøng tá r»ng khuyÕt tËt

®· ®−îc tÈy s¹ch tr−íc khi hµn. Qui tr×nh hµn, nhiÖt luyÖn vµ kiÓm tra kh«ng ph¸ hñy sö dông trong qu¸ tr×nh

söa ch÷a khuyÕt tËt ph¶i ®−îc tr×nh cho §¨ng kiÓm duyÖt.

1.9.4. NÕu kh«ng cã qui ®Þnh nµo kh¸c, viÖc söa ch÷a khuyÕt tËt ph¶i ®−îc tiÕn hµnh d−íi sù chøng kiÕn cña

®¨ng kiÓm viªn.

1.10. Thö bæ sung tr−íc khi lo¹i bá

1.10.1. Trong bÊt kú cuéc thö tÝnh chÊt c¬ häc nµo, trõ thö ®é dai va ®Ëp, nÕu mét phÇn kÕt qu¶ thö kh«ng ®¹t

yªu cÇu, nh−ng nh÷ng phÇn kh¸c ®Òu tho¶ m·n, th× cã thÓ thö hai mÉu bæ sung ®−îc c¾t ra tõ cïng vËt liÖu ®·

lÊy mÉu thö ®Ó thö l¹i. Trong trõ¬ng hîp thö l¹i nh− vËy, c¶ hai mÉu thö ®Òu ph¶i tho¶ m·n yªu cÇu cña qui

ph¹m.

1.10.2. NÕu kÕt qu¶ thö ®é dai va ®Ëp tõ mét bé gåm ba mÉu thö kh«ng ®¹t yªu cÇu, th× cã thÓ tiÕn hµnh thö bæ

sung b»ng mét bé gåm ba mÉu thö kh¸c ®−îc c¾t ra tõ cïng s¶n phÈm ®· cã mÉu thö kh«ng ®¹t, trõ tr−êng hîp

nªu ra ë 1.10.2.1 vµ 1.10.2.2 d−íi ®©y. Trong tr−êng hîp nµy, tÊt c¶ çc s¶n phÈm cïng l« cã çc mÉu thö ®−îc

c¾t ra cã thÓ ®−îc chÊp nhËn, víi ®iÒu kiÖn: N¨ng l−îng hÊp thô trung b×nh cña 6 mÉu thö, kÓ c¶ nh÷ng mÉu ®·

bÞ lo¹i, kh«ng ®−îc nhá h¬n møc n¨ng l−îng hÊp thô trung b×nh tèi thiÓu theo qui ®Þnh. Sè l−îng mÉu thö cã

n¨ng l−îng hÊp thô nhá h¬n møc n¨ng l−îng hÊp thô trung b×nh tèi thiÓu lµ kh«ng lín h¬n hai, hoÆc sè l−îng

mÉu thö cã n¨ng l−îng hÊp thô nhá h¬n 70% gi¸ trÞ trung b×nh lµ kh«ng qu¸ mét.

1.10.2. 1.

1.10.2. 2.

N¨ng l−îng hÊp thô cña tÊt c¶ çc mÉu thö nhá h¬n møc trung b×nh tèi thiÓu theo yªu cÇu.

N¨ng l−îng hÊp thô cña hai mÉu thö nhá h¬n 70% møc trung b×nh tèi thiÓu theo yªu cÇu.

1.10.3. Trong tr−êng hîp 1.10.2.1 hoÆc 1.10.2.2 hoÆc mÉu thö ®−îc lùa chän ®Çu tiªn ë 1.10.2 bÞ lo¹i, cã thÓ

tiÕn hµnh thö ®é dai va ®Ëp víi çc mÉu thö bæ sung ®−îc c¾t ra tõ hai s¶n phÈm thÐp cã chiÒu dµy lín nhÊt

trong cïng l«. Trong tr−êng hîp nµy, nÕu mçi bé mÉu thö t−¬ng øng ®¹t yªu cÇu, th× çc s¶n phÈm cã mÉu thö

®−îc c¾t ra còng nh− çc s¶n phÈm kh¸c cïng l« cã thÓ ®−îc chÊp nhËn. NÕu mét trong hai bé mÉu thö kh«ng

®¹t yªu cÇu th× çc s¶n phÈm cïng l« ®Òu bÞ lo¹i.

1.10.4. Khi çc mÉu thö, dïng ®Ó thö bæ sung nh− nãi trªn, kh«ng ®¹t yªu cÇu, th× s¶n phÈm ®−îc lÊy mÉu thö

ph¶i bÞ lo¹i. Tuy nhiªn, tïy theo lùa chän cña nhµ chÕ t¹o nh÷ng s¶n phÈm cßn l¹i trong l« cã thÓ ®−îc thö

riªng, nÕu s¶n phÈm nµo ®¹t yªu cÇu cã thÓ ®−îc chÊp nhËn.

9

TCVN 7230:2003

1.10.5. NÕu vËt liÖu ®· ®−îc nhiÖt luyÖn kh«ng ®¹t yªu cÇu khi thö th× cho phÐp thö l¹i sau khi nhiÖt luyÖn l¹i.

ChØ khi nµo tÊt c¶ çc cuéc thö bæ xung ®¹t yªu cÇu th× vËt liÖu ®ã míi ®−îc chÊp nhËn.

1.10.6. Khi thö kÐo, nÕu ®é gi·n dµi cña mét mÉu bÊt kú nhá h¬n qui ®Þnh vµ cã xuÊt hiÖn bÊt kú vÕt nøt nµo

n»m ngoµi ph¹m vi 1/4 chiÒu dµi ®o ®¹c, tÝnh tõ trung ®iÓm chiÒu dµi ®ã, th× mÉu thö ®−îc coi lµ kh«ng ®¹t vµ

cho phÐp tiÕn hµnh thö bæ xung b»ng mét mÉu kh¸c lÊy tõ cïng vËt liÖu ®· c¾t mÉu thö.

1.11. §ãng dÊu nh·n hiÖu vËt liÖu

1.11.1. TÊt c¶ çc vËt liÖu tháa m·n yªu cÇu ®Òu ph¶i ®−îc nhµ chÕ t¹o ®ãng dÊu ch×m nh·n hiÖu "VR" trong

tr−êng hîp §¨ng kiÓm chøng nhËn, ký hiÖu cÊp vËt liÖu vµ çc ký hiÖu víi çc ®Æc tr−ng sau ®©y vµo Ýt nhÊt lµ

mét vÞ trÝ cña vËt liÖu.

1.11.1. 1.

1.11.1. 2.

1.11.1. 3.

Tªn hoÆc nh·n hiÖu cña nhµ chÕ t¹o

Sè hoÆc nh·n hiÖu cña s¶n phÈm

Tªn, sè hiÖu cña ®¬n ®Æt hµng hoÆc ký hiÖu nhËn d¹ng kh¸c (nÕu ng−êi mua yªu cÇu).

1.11.2. NÕu kh«ng thÓ ®ãng ®−îc dÊu ch×m vµo vËt liÖu th× cã thÓ ®¸nh dÊu nh·n hiÖu b»ng ph−¬ng ph¸p thÝch

hîp.

1.11.3. NÕu vËt liÖu cã kÝch th−íc qu¸ nhá kh«ng thÓ ®ãng dÊu ch×m, ®¸nh dÊu nh·n hiÖu nh− qui ®Þnh ë 1.11.1

vµ 1.11.2 trªn th× cã thÓ ®−îc ®¸nh dÊu gép vµo mét miÕng nh·n hiÖu.

10

TCVN 7230:2003

2. Qui tr×nh thö tÝnh chÊt c¬ häc

2.1. Qui ®Þnh chung

2.1.1. Ph¹m vi ¸p dông

2.1.1. 1.

2.1.1. 2.

2.1.1. 3.

2.1.2. 1.

2.1.2. 2.

2.1.2. 3.

2.1.2. 4.

2.1.3. 1.

2.1.3. 2.

2.1.3. 3.

2.1.3. 4.

MÉu thö vµ qui tr×nh thö tÝnh chÊt c¬ häc cña vËt liÖu ph¶i phï hîp víi qui ®Þnh ë phÇn nµy, nÕu

trong 4, 5, 6 vµ 7 kh«ng cã qui ®Þnh nµo kh¸c.

NÕu sö dông mÉu thö vµ qui tr×nh thö tÝnh chÊt c¬ häc kh¸c so víi yªu cÇu cña phÇn nµy th× ph¶i

®−îc §¨ng kiÓm chÊp nhËn.

MÉu thö ph¶i ®−îc c¾t ra tõ vËt mÉu vµ ®−îc chän phï hîp víi tõng qui ®Þnh trong 4, 5, 6 vµ 7.

2.1.2. ChuÈn bÞ mÉu thö

NÕu kh«ng cã qui ®Þnh nµo kh¸c hoÆc ch−a ®−îc §¨ng kiÓm viªn chÊp nhËn, vËt mÉu ®Ó lÊy mÉu

thö kh«ng ®−îc c¾t ra khái vËt liÖu khi ch−a ®−îc §¨ng kiÓm viªn ®ãng dÊu.

NÕu vËt mÉu ®−îc c¾t ra tõ vËt liÖu b»ng má c¾t h¬i hoÆc b»ng m¸y c¾t th× ph¶i ®Ó l¹i l−îng d−

thÝch hîp vµ l−îng d− nµy sÏ ®−îc lo¹i bá khi gia c«ng mÉu thö lÇn cuèi.

ViÖc gia c«ng mÉu thö ph¶i ®−îc tiÕn hµnh sao cho mÉu thö kh«ng bÞ ¶nh h−ëng ®¸ng kÓ do søc

c¨ng co gi·n do l¹nh hoÆc nãng.

NÕu mÉu thö bÞ háng hoÆc bÞ khuyÕt tËt cã liªn quan ®Õn tÝnh chÊt c¬ b¶n cña vËt liÖu khi gia

c«ng, th× nã ph¶i ®−îc lo¹i bá vµ ®−îc thay thÕ b»ng mÉu thö kh¸c ®−îc chuÈn bÞ tõ vËt liÖu ®−îc lÊy ë vÞ trÝ gÇn

víi vÞ trÝ ®· lÊy mÉu bÞ háng. MÉu thö kÐo còng cã thÓ ph¶i lo¹i bá nÕu khi thö kÐo kh«ng ®¹t ®−îc ®é d·n dµi tèi

thiÓu qui ®Þnh vµ kho¶ng çch gi÷a ®iÓm ®øt vµ ®iÓm ®¸nh dÊu ®é dµi ®o gÇn nhÊt nhá h¬n 1/3 ®é dµi ®o.

2.1.3. ThiÕt bÞ thö c¬ tÝnh

TÊt c¶ çc cuéc thö c¬ tÝnh ph¶i ®−îc thùc hiÖn bëi nh÷ng çn bé chuyªn m«n thÝch hîp trªn

nh÷ng thiÕt bÞ thö ®· ®−îc §¨ng kiÓm c«ng nhËn.

ThiÕt bÞ thö c¬ tÝnh ph¶i ®−îc duy tr× ë tr¹ng th¸i tho¶ m·n çc yªu cÇu vÒ ®é chÝnh x¸c vµ kü

thuËt cña §¨ng kiÓm. ThiÕt bÞ thö c¬ tÝnh ph¶i ®−îc hiÖu chuÈn hµng n¨m.

ViÖc hiÖu chuÈn thiÕt bÞ thö c¬ tÝnh ph¶i ®−îc thùc hiÖn bëi mét mét tæ chøc ®−îc §¨ng kiÓm c«ng

nhËn.

Hå s¬ hiÖu chuÈn ph¶i ®−îc l−u tr÷ t¹i phßng thö c¬ tÝnh.

11

TCVN 7230:2003

2.2. Thö kÐo

2.2.1. Qui çch vµ kÝch th−íc mÉu thö.

2.2.1. 1. MÉu thö tØ lÖ ( proportional test speciment) víi ®é dµi ®o lµ 5,65 oS , víi So lµ diÖn tÝch tiÕt diÖn

chiÒu dµi ®o cña mÉu thö, ®−îc xem lµ d¹ng chuÈn cña mÉu thö.

2.2.1. 2. §èi víi çc vËt rÌn vµ vËt ®óc (trõ gang x¸m ®óc), çc mÉu thö tØ lÖ cã tiÕt diÖn trßn ®−îc gia

c«ng b»ng m¸y cho ®Õn kÝch th−íc qui ®Þnh ë h×nh 2.2.1-1.

Lo = 70

Lc = XÊp xØ 85

d=14

R ≥ 10

H×nh 2.2.1-1

2.2.1. 3.

2.2.1. 4.

Víi çc thái çn nãng vµ çc s¶n phÈm cã h×nh d¹ng t−¬ng tù, çc mÉu thö ph¶i ®−îc chuÈn bÞ

nh− h×nh 2.2.1-1, ngo¹i trõ çc thái cã kÝch th−íc nhá, çc mÉu thö cã thÓ lÊy theo chiÒu dµi thÝch hîp cña thái

vµ ®−îc thö víi toµn bé tiÕt diÖn ngang cña nã.

§Ó thay thÕ cho çc yªu cÇu qui ®Þnh ë môc 2.2.1.2 vµ 2.2.1.3, çc mÉu thö tØ lÖ hoÆc kh«ng tØ lÖ

cã kÝch th−íc kh¸c víi h×nh 2.2.1-1 cã thÓ ®−îc sö dông víi çc yªu cÇu vÒ diÖn tÝch tiÕt diÖn tèi thiÓu ®−îc ®−a

ra ë çc phÇn t−¬ng øng víi vËt liÖu ®ã qui ®Þnh trong tiªu chuÈn nµy. Khi kÝch th−íc cña mÉu thö tØ lÖ kh¸c víi

h×nh 2.2.1-1, kÝch th−íc chung cña mÉu thö sÏ ®−îc lÊy theo h×nh 2.2.1-2.

12

TCVN 7230:2003

Lc = XÊp xØ Lo + d

d

Lo = 5d

R ≥ 10

H×nh 2.2.1-2

2.2.1. 5. Víi thÐp tÊm vµ thÐp h×nh, çc mÉu thö ®−îc gia c«ng b»ng m¸y cho ®Õn kÝch th−íc qui ®Þnh ë

h×nh 2.2.1-3 vµ h×nh 2.2.1-4. Khi kh¶ n¨ng cña m¸y thö kh«ng ®ñ ®Ó thö çc mÉu thö cña thÐp cã ®é dµy lín,

cã thÓ gi¶m bít ®é dµy cña mÉu thö b»ng çch gia c«ng tõ mét trong çc bÒ mÆt çn. Víi çc vËt liÖu cã chiÒu

dµy lín h¬n 30 mm, ®Ó thay thÕ cho çc mÉu thö trªn cã thÓ sö dông çc mÉu thö cã tiÕt diÖn trßn vµ kÝch th−íc

nh− ë h×nh 2.2.1-1. Trong tr−êng hîp nµy, trôc cña çc mÉu thö ph¶i n»m ë xÊp xØ 1/4 chiÒu dµy tÝnh tõ mét

trong çc bÒ mÆt çn.

a : ChiÒu dµy vËt liÖu

H×nh 2.2.1-3

13

TCVN 7230:2003

H×nh 2.2.1-4 (Víi a lµ chiÒu dµy vËt liÖu)

2.2.1. 6.

2.2.1. 7.

§Ó thay thÕ cho çc yªu cÇu qui ®Þnh ë môc 2.2.1.5, çc mÉu thö cã chiÒu réng kh¸c 25 mm

cã thÓ ®−îc sö dông nh−ng ph¶i tho¶ m·n víi çc yªu cÇu vÒ diÖn tÝch tiÕt diÖn tèi thiÓu ®−îc ®−a ra ë çc phÇn

t−¬ng øng.

Víi çc èng vµ èng dÉn, mét ®o¹n èng cã chiÒu dµi thÝch hîp víi çc ®Çu ®−îc bÞt kÝn b»ng nót

cã thÓ ®−îc lÊy lµm çc mÉu thö. §é dµi ®o cña mÉu thö ph¶i lµ 5,65 oS , hoÆc 50 mm vµ ®é dµi cña mÉu

thö gi÷a çc ®Çu kÑp hoÆc çc nót, lÊy gi¸ trÞ nhá h¬n, kh«ng ®−îc nhá h¬n gi¸ trÞ cña ®é dµi ®o céng víi D lµ

®−êng kÝnh ngoµi cña èng. §Ó thay thÕ, çc mÉu thö cã thÓ ®−îc chuÈn bÞ tõ çc miÕng ®−îc c¾t theo h−íng

däc vµ ®−îc gia c«ng b»ng m¸y cho ®Õn kÝch th−íc ®−îc chØ ra ë h×nh 2.2.1-5 hoÆc h×nh 2.2.1-6. ChiÒu dµi thö

song song cña mÉu thö ph¶i kh«ng ®−îc lµm ph¼ng, nh−ng çc ®Çu cña mÉu thö cã thÓ ®−îc lµm ph¼ng ®Ó kÑp

vµo m¸y thö. DiÖn tÝch tiÕt diÖn cña çc mÉu thö nµy ph¶i ®−îc tÝnh theo c«ng thøc sau: S0 = ab

Víi: S0 - diÖn tÝch tiÕt diÖn

a - ®é dµy xuyªn t©m trung b×nh

b - chiÒu réng trung b×nh

2.2.1. 8. Çc mÉu thö cã tiÕt diÖn trßn còng cã thÓ sö dông víi ®iÒu kiÖn ®é dµy èng ®ñ lín ®Ó gia c«ng

b»ng m¸y thµnh çc mÉu cã kÝch th−íc nh− trong h×nh 2.2.1-1, víi trôc cña chóng n»m ë gi÷a chiÒu dµy èng.

14

TCVN 7230:2003

H×nh 2.2.1-5

H×nh 2.2.1-6

2.2.1. 9. Víi gang x¸m ®óc, çc mÉu thö ®−îc gia c«ng b»ng m¸y cho ®Õn kÝch th−íc qui ®Þnh ë h×nh

2.2.1-7 hoÆc h×nh 2.2.1-8.

.

d= 20

R ≥

25

H×nh 2.2.1-7

15

TCVN 7230:2003

d=20

R≥ 25

Lc≥55 (song song)

H×nh 2.2.1-8

2.2.2. Kh¸i niÖm giíi h¹n ch¶y cña thÐp

2.2.2. 1.

2.2.2. 2.

2.2.2. 3.

2.2.3. 1.

2.2.3. 2.

2.2.3. 3.

HiÖn t−îng ch¶y kh«ng xuÊt hiÖn ë tÊt c¶ çc lo¹i thÐp ®−îc ®Ò cËp trong tiªu chuÈn nµy, nh−ng

ngo¹i trõ thÐp kh«ng gØ austernit, thuËt ng÷ " giíi h¹n ch¶y" ®−îc sö dông xuyªn suèt trong tiªu chuÈn nµy, khi

cã çc yªu cÇu kiÓm tra chÊp nhËn t¹i nhiÖt ®é b×nh th−êng.

Giíi h¹n ch¶y cña çc thÐp carbon, carbon-mangan hoÆc thÐp hîp kim ®−îc x¸c ®Þnh theo giíi

h¹n ch¶y trªn (upper yield stress) hoÆc 0,5 % øng suÊt thö t¶i (0,5 % proof stress under load).

Víi thÐp kh«ng gØ austernit, hoÆc 1,0 % øng suÊt thö (proof stress) (®é gi·n dµi cña mÉu thö

kh«ng c©n xøng) hoÆc 1,0% øng suÊt thö t¶i ph¶i ®−îc x¸c ®Þnh.

2.2.3. Qui tr×nh thö kÐo t¹i nhiÖt ®é b×nh th−êng

Ngo¹i trõ yªu cÇu qui ®Þnh ë 2.2.3.5, tèc ®é cña giíi h¹n ch¶y kh«ng ®−îc v−ît qu¸ 30 N/mm2

trong 1 gi©y ®Ó x¸c ®Þnh giíi h¹n ch¶y trªn (upper yield) hoÆc øng suÊt thö cña thÐp hoÆc øng suÊt thö cña çc

vËt liÖu kh¸c. Sau khi ®¹t ®−îc ®Õn ®iÓm ch¶y hoÆc t¶i träng thö, tèc ®é kÐo c¨ng cã thÓ ®−îc t¨ng lªn ®Õn gi¸

trÞ tèi ®a lµ 40% ®é dµi ®o trªn phót ®Ó x¸c ®Þnh giíi h¹n bÒn kÐo.

§èi víi vËt liÖu thÐp, giíi h¹n ch¶y trªn ph¶i ®−îc tÝnh tõ çc yÕu tè sau:

2.2.3.2.1 T¶i träng ngay tr−íc khi cã sù sôt gi¶m t¶i träng râ rÖt trªn ®ßn bÈy cña m¸y thö, hoÆc

2.2.3.2.2 T¶i träng ngay tr−íc khi kim chØ t¶i träng cña m¸y thö dÞch chuyÓn lïi hoµn toµn hoÆc t¶i träng

t¹i ®iÓm dao ®éng râ rÖt cña kim chØ t¶i träng, hoÆc

2.2.3.2.3 Gi¸ trÞ ®o ®−îc cña t¶i träng trªn biÓu ®å t¶i träng/®é gi·n dµi t¹i ®iÓm b¾t ®Çu cña biÕn d¹ng

dÎo t¹i ®iÓm ch¶y hoÆc t¹i ®Ønh ®Çu tiªn nhËn ®−îc trong qu¸ tr×nh ch¶y ngay c¶ khi ®Ønh ®ã b»ng hoÆc

nhá h¬n bÊt kú çc ®Ønh nµo nhËn ®−îc sau ®ã.

0,5 % hoÆc 1,0 % øng suÊt thö t¶i ph¶i ®−îc tÝnh tõ t¶i träng t−¬ng øng víi tæng ®é gi·n dµi lµ 0,5

16

TCVN 7230:2003

% hoÆc 1,0 % cña chiÒu dµi ®o ®Çu tiªn. §é gi·n dµi ph¶i ®−îc ®o hoÆc b»ng çch sö dông dông cô ®o ®é gi·n

dµi thÝch hîp (extensometer) hoÆc b»ng com-pa (dividers)

2.2.3. 4.

2.2.3. 5.

2.2.4. 1.

0,2% hoÆc 1,0 % øng suÊt thö ph¶i ®−îc tÝnh tõ biÓu ®å chÝnh x¸c cña t¶i träng/®é gi·n dµi b»ng

çch kÎ mét ®−êng th¼ng song song víi ®o¹n th¼ng cña phÇn biÕn d¹ng dÎo vµ kho¶ng çch gi÷a chóng b»ng

0,2% hoÆc 1,0% ®é dµi ®o. Giao ®iÓm cña ®−êng th¼ng nµy víi ®−êng biÕn d¹ng dÎo trªn biÓu ®å chÝnh lµ t¶i

träng thö, vµ tõ ®ã cã thÓ tÝnh ®−îc 0,2% hoÆc 1,0 % øng suÊt thö.

§Ó x¸c ®Þnh giíi h¹n bÒn kÐo cña gang ®óc víi graphit tÊm (flake graphit cast iron), tèc ®é t¨ng

cña øng suÊt kh«ng ®−îc v−ît qu¸ 10 N/mm2 trªn gi©y.

2.2.4. §é gi·n dµi t−¬ng ®−¬ng

Khi sö dông mÉu thö cã ®é dµi ®o kh¸c víi 5,65 oS , ®é gi·n dµi t−¬ng ®−¬ng ph¶i ®−îc tÝnh

theo c«ng thøc sau:

40.0

2 0

0

=

SLAA R

Víi A R - §é gi·n dµi cña mÉu thö ®o ®−îc trªn thùc tÕ

S0 - DiÖn tÝch tiÕt diÖn thùc tÕ cña mÉu thö

L 0 - §é dµi ®o thùc tÕ cña mÉu thö

A - §é gi·n dµi t−¬ng ®−¬ng mÉu ®−îc thö víi ®é dµi ®o lµ 5,65 oS

2.2.5. Qui tr×nh thö kÐo t¹i nhiÖt ®é cao

2.2.5. 1.

2.2.5. 2.

2.2.5. 3.

2.2.5. 4.

MÉu thö dïng ®Ó x¸c ®Þnh ®iÓm ch¶y d−íi hoÆc 0,2 % øng suÊt thö t¹i nhiÖt ®é cao ph¶i cã ®é dµi

®o kh«ng nhá h¬n 50 mm vµ diÖn tÝch tiÕt diÖn kh«ng nhá h¬n 65 mm2. Tuy nhiªn, nÕu kÝch th−íc cña s¶n phÈm

nhá h¬n hoÆc kh¶ n¨ng cña m¸y thö kh«ng cho phÐp thö mÉu lín nh− vËy, mÉu thö ph¶i ®−îc lÊy víi kÝch th−íc

lín nhÊt cã thÓ.

ThiÕt bÞ nung nãng ph¶i phï hîp ®Ó nhiÖt ®é cña mÉu thö trong qu¸ tr×nh thö chªnh lÖch kh«ng

qu¸ ± 50c so víi nhiÖt ®é thiÕt kÕ cña vËt liÖu.

Tèc ®é gi·n dµi t¹i gÇn ®iÓm ch¶y d−íi hoÆc t¶i träng thö ph¶i ®−îc kiÓm so¸t trong kho¶ng tõ

0,1 ®Õn 0,3 % cña ®é dµi ®o trªn phót.

Kho¶ng thêi gian dïng ®Ó −íc l−îng tèc ®é c¨ng khi ®o søc c¨ng kh«ng ®−îc v−ît qu¸ 6 gi©y.

2.3. Thö ®é dai va ®Ëp

2.3.1. Qui çch vµ kÝch th−íc mÉu thö.

17

TCVN 7230:2003

2.3.1. 1. Thö ®é dai va ®Ëp ph¶i ®−îc thùc hiÖn víi vÕt c¾t ch÷ V hoÆc víi vÕt c¾t ch÷ U tïy theo yªu cÇu

cô thÓ ®−îc ®−a ra ë nh÷ng ch−¬ng sau trong tiªu chuÈn nµy. Çc mÉu thö ph¶i ®−îc gia c«ng b»ng m¸y cho

®Õn kÝch th−íc vµ dung sai ®−îc ®−a ra ë b¶ng 2.3.1-1 vµ b¶ng 2.3.1-2 vµ ph¶i ®−îc kiÓm tra cÈn thËn ®é chÝnh

x¸c cña kÝch th−íc.

B¶ng 2.3.1-1 - KÝch th−íc vµ dung sai cña mÉu thö víi vÕt c¾t ch÷ V

KÝch th−íc KÝch th−íc

danh nghÜa

Dung sai

ChiÒu dµi, L, mm 55 ± 0,60

10 ± 0,11

7,5 ± 0,11

ChiÒu réng, W, mm - MÉu chuÈn

- MÉu thay thÕ chuÈn

- MÉu thay thÕ chuÈn 5 ± 0,06

§é dµy, T, mm 10 ± 0,06

Gãc cña vÕt c¾t, θ, o 450 ± 20

ChiÒu dµy cßn l¹i d−íi vÕt c¾t, D, mm 8 ± 0,06

B¸n kÝnh ®¸y, R, mm (Root radius) 0,25 ± 0,025

Kho¶ng çch gi÷a vÕt c¾t vµ mét ®Çu mÉu thö, S, mm 27,5 ± 0,42

Gãc gi÷a mÆt ph¼ng ®èi xøng cña vÕt c¾t vµ trôc däc cña mÉu thö 900 ± 20

H×nh 2.3.1-1 - MÉu thö ®é dai va ®Ëp víi vÕt c¾t ch÷ V

18

TCVN 7230:2003

B¶ng 2.3.1-2 - KÝch th−íc vµ dung sai cña mÉu thö víi vÕt c¾t ch÷ U

KÝch th−íc KÝch th−íc

danh nghÜa

Dung sai

ChiÒu dµi, L, mm 55 ± 0,60

ChiÒu réng, W, mm 10 ± 0,11

§é dµy, T, mm 10 ± 0,11

ChiÒu s©u cña vÕt c¾t, D, mm 5 ± 0,09

B¸n kÝnh ®¸y, R, mm (Root radius) 1 ± 0,07

Kho¶ng çch gi÷a vÕt c¾t vµ mét ®Çu mÉu thö, S, mm 27,5 ± 0,42

Gãc gi÷a mÆt ph¼ng ®èi xøng cña vÕt c¾t vµ trôc däc cña mÉu thö 900 ± 20

ChiÒu réng cña vÕt c¾t, w, mm 2 ± 0,14

H×nh 2.3.1-2 - MÉu thö víi vÕt c¾t ch÷ U

2.3.1. 2.

2.3.2. 1.

NÕu vËt liÖu cã ®é dµy nhá h¬n 10 mm, mÉu thay thÕ chuÈn vÕt c¾t ch÷ V cã kÝch th−íc lín nhÊt

cã thÓ sÏ ®−îc chuÈn bÞ víi vÕt c¾t ë mÆt nhá. Nãi chung, vËt liÖu víi chiÒu dµy nhá h¬n 5 mm ( nhá h¬n 6 mm

víi èng) kh«ng cÇn thö ®é dai va ®Ëp.

2.3.2. Qui tr×nh thö ®é dai va ®Ëp

TÊt c¶ çc cuéc thö ®é dai va ®Ëp ph¶i ®−îc tiÕn hµnh trªn çc m¸y thö ®· ®−îc §¨ng kiÓm

c«ng nhËn víi n¨ng l−îng ®Ëp (striking energy) kh«ng nhá h¬n 150 J vµ ph¶i tháa m·n çc yªu cÇu qui ®Þnh ë

b¶ng 2.3.2-1.

19

TCVN 7230:2003

B¶ng 2.3.2-1 - Çc ®Æc tÝnh cña m¸y thö ®é dai va ®Ëp

Kho¶ng çch gi÷a çc cét chèng, mm 40 50

+−

B¸n kÝnh cong cña çc cét chèng,mm 1-1,5

§é c«n cña çc gèi ®ì (taper of supports) 1 : 5

Gãc ®Ønh cña bóa 300 ± 10

B¸n kÝnh cña ®é cong cña bóa, mm 1,0 - 2,5

Tèc ®é cña bóa t¹i thêi ®iÓm ®Ëp, m/s 4,5 - 7

2.3.2. 2.

2.3.2. 3.

Thö ®é dai va ®Ëp víi vÕt c¾t ch÷ U th−êng ®−îc thùc hiÖn ë nhiÖt ®é m«i tr−êng xung quanh.

Thö ®é dai va ®Ëp víi vÕt c¾t ch÷ V cã thÓ ®−îc thùc hiÖn ë nhiÖt ®é m«i tr−êng xung quanh hoÆc ë nhiÖt ®é

thÊp h¬n, tïy thuéc vµo çc yªu cÇu cô thÓ ®−îc qui ®Þnh ë çc phÇn sau. Khi thö ë nhiÖt ®é thÊp, nhiÖt ®é cña

mÉu thö ph¶i ®−îc kiÓm so¸t víi sai sè ± 20c so víi nhiÖt ®é qui ®Þnh trong mét kho¶ng thêi gian ®ñ ®Ó cã sù

®ång nhÊt vÒ nhiÖt ®é trong toµn bé tiÕt diÖn cña mÉu thö vµ ph¶i thùc hiÖn nh÷ng biÖn ph¸p thÝch hîp ®Ó tr¸nh

sù thay ®æi nhiÖt ®é ®¸ng kÓ trong qu¸ tr×nh thö. NhiÖt ®é m«i tr−êng xung quanh ®−îc chän trong kho¶ng tõ

180c ®Õn 250c.

N¨ng l−îng hÊp thô trung b×nh tèi thiÓu cña mÉu thö thay thÕ chuÈn ph¶i lµ trÞ sè (®−îc lµm trßn

lµ 1,0 nÕu phÇn thËp ph©n tõ 0,5 trë lªn vµ bá qua nÕu nhá h¬n 0,5) tÝnh b»ng tÝch sè cña gi¸ trÞ cña n¨ng l−îng

hÊp thô trung b×nh tèi thiÓu cña mÉu thö ®é dai va ®Ëp víi vÕt c¾t ch÷ V chuÈn nh©n víi hÖ sè ë b¶ng 2.3.2-2,

tuú thuéc vµo chiÒu réng cña mÉu thö.

B¶ng 2.3.2-2 HÖ sè cña çc mÉu thö thay thÕ chuÈn

ChiÒu réng cña mÉu thö thay thÕ chuÈn, mm HÖ sè

7,5 5/6

5 2/3

2.4. Thö ®é dÔ uèn cña èng

2.4.1. Thö uèn

2.4.1. 1.

2.4.1. 2.

Çc mÉu thö ph¶i ®−îc c¾t thµnh miÕng theo chu vi cña èng víi toµn bé chiÒu dµy thµnh èng vµ

cã chiÒu réng kh«ng nhá h¬n 40 mm. Víi çc èng dµy, chiÒu dµy cña mÉu thö cã thÓ ®−îc mµi cßn 20 mm, çc

c¹nh cña mÉu thö cã thÓ ®−îc mµi trßn víi b¸n kÝnh lµ 1,6 mm.

Thö uèn ph¶i ®−îc thùc hiÖn ë nhiÖt ®é b×nh th−êng vµ çc mÉu thö ph¶i ®−îc gËp ®«i l¹i theo

h−íng cña ®é cong ban ®Çu quanh trôc thö uèn. §−êng kÝnh cña trôc thö uèn ph¶i phï hîp víi çc yªu cÇu cña

tõng lo¹i vËt liÖu ®−îc qui ®Þnh ë çc phÇn sau. Cuéc thö ®−îc xem lµ tháa m·n nÕu sau khi uèn mÉu thö ph¶i

kh«ng cã çc vÕt nøt hoÆc t¸ch líp. Çc vÕt nøt nhá t¹i çc c¹nh cña mÉu thö cã thÓ bá qua.

20

TCVN 7230:2003

2.4.2. Thö lµm bÑp

2.4.2. 1.

2.4.2. 2.

Çc mÉu thö ph¶i ®−îc c¾t sao cho çc mÆt ph¼ng ë çc ®Çu èng vu«ng gãc víi trôc cña èng.

ChiÒu dµi cña mÉu thö ph¶i b»ng 1,5 lÇn ®−êng kÝnh ngoµi cña èng, nh−ng kh«ng ®−îc nhá h¬n 10mm hoÆc lín

h¬n 100 mm. §Ó thay thÕ, chiÒu dµi cña mÉu thö cã thÓ lµ 40 mm cho tÊt c¶ çc èng.

Thö lµm bÑp ph¶i ®−îc thùc hiÖn t¹i nhiÖt ®é b×nh th−êng vµ lµm bÑp mÉu thö theo h−íng vu«ng

gãc víi trôc däc cña èng. ViÖc lµm bÑp ph¶i ®−îc thùc hiÖn gi÷a hai m¸ Ðp b»ng ph¼ng, cøng vµ song song víi

nhau. Toµn bé chiÒu dµi vµ chiÒu réng sau khi lµm bÑp cña mÉu thö ph¶i n»m gi÷a hai tÊm Ðp.ViÖc lµm bÑp

ph¶i tiÕn hµnh liªn tôc cho ®Õn khi kho¶ng çch gi÷a hai tÊm Ðp (®−îc ®o d−íi t¶i träng) kh«ng lín h¬n gi¸ trÞ

nhËn ®−îc tõ c«ng thøc sau: H =

DtC

)C1(t

+

+ ,

Víi H = kho¶ng çch gi÷a çc tÊm, mm

t = ChiÒu dµy cña èng, mm

D= §−êng kÝnh ngoµi cña èng

C= H»ng sè phô thuéc vµo lo¹i thÐp vµ ®−îc ®−a ra ë nh÷ng yªu cÇu cô thÓ

2.4.2. 3.

2.4.2. 4.

2.4.3. 1.

2.4.3. 2.

Cuéc thö ®−îc xem lµ tháa m·n nÕu sau khi lµm bÑp mÉu thö ph¶i kh«ng cã çc vÕt nøt hoÆc çc

khuyÕt tËt kh¸c. Çc vÕt nøt nhá t¹i çc c¹nh cña mÉu thö cã thÓ bá qua.

Víi çc èng hµn, mèi hµn ph¶i ®−îc ®Æt t¹i vÞ trÝ lÖch 900 so víi h−íng lµm bÑp.

2.4.3. Thö nong èng


ChiÒu dµi cña mÉu thö ph¶i b»ng 1,5 lÇn ®−êng kÝnh ngoµi cña èng, nh−ng kh«ng ®−îc nhá h¬n 50mm. Çc

c¹nh cña ®Çu thö cã thÓ ®−îc dòa trßn.

Thö nong èng ph¶i ®−îc thùc hiÖn t¹i nhiÖt ®é b×nh th−êng vµ lµm gi·n ®Çu èng mét çch ®èi

xøng b»ng mét dông cô goi lµ ®Çu nong (mandrel) ®−îc lµm b»ng thÐp cøng h×nh nãn cã gãc ®Ønh nãn lµ 45

hoÆc 600 (h×nh 2..4.3-1). §Çu nong ph¶i ®−îc t¸c dông vµo mÉu thö cho ®Õn khi ®é t¨ng cña ®−êng kÝnh ngoµi

(%) t¹i ®Çu mÉu thö kh«ng nhá h¬n gi¸ trÞ ®−îc ®−a ra trong çc yªu cÇu cô thÓ cña nåi h¬i vµ èng qu¸ nhiÖt

(xem môc 7.6.4). §Çu nong ph¶i ®−îc tra dÇu mì. Trong khi thö, èng thö hoÆc ®Çu nong kh«ng ®−îc quay.

PhÇn gi·n cña èng ph¶i kh«ng cã çc vÕt nøt hoÆc çc khuyÕt tËt kh¸c.

21

TCVN 7230:2003

450 hoÆc600

H×nh 2.4.3-1 - Thö nong èng

2.4.4. Thö bÎ gê

2.4.4. 1.

2.4.4. 2.

2.4.4. 3.


ChiÒu dµi cña mÉu thö ph¶i Ýt nhÊt lµ b»ng ®−êng kÝnh ngoµi cña èng. Çc c¹nh cña ®Çu thö cã thÓ ®−îc dòa

trßn.

Thö bÎ gê ph¶i ®−îc thùc hiÖn t¹i nhiÖt ®é b×nh th−êng vµ lµm bÎ gê ®Çu èng mét çch ®èi xøng

b»ng ®Çu nong (mandrel) b»ng thÐp cøng h×nh nãn.

Giai ®o¹n ®Çu tiªn cña thö bÎ gê ph¶i ®−îc thùc hiÖn b»ng ®Çu nong h×nh nãn víi gãc ®Ønh

kho¶ng 900 (h×nh 2.4.4-1 a). Giai ®o¹n cuèi cña thö bÎ gê ph¶i ®−îc thùc hiÖn b»ng dông cô t¹o h×nh thø 2 (h×nh

2.4.4-1 b). Çc ®Çu nong ph¶i ®−îc tra dÇu mì. Trong khi thö, èng hoÆc ®Çu nong kh«ng ®−îc quay. Cuéc thö

ph¶i ®−îc tiÕn hµnh liªn tôc cho ®Õn khi phÇn bÞ bÎ gê t¹o thµnh mÐp bÝch vu«ng gãc víi trôc cña èng. §é t¨ng

cña ®−êng kÝnh ngoµi (%) t¹i ®Çu mÉu thö kh«ng nhá h¬n gi¸ trÞ ®−îc ®−a ra trong çc yªu cÇu cô thÓ cña nåi

h¬i vµ èng qu¸ nhiÖt (xem môc 7.6.4). PhÇn h×nh trô vµ phÇn bÝch cña èng ph¶i kh«ng cã çc vÕt nøt hoÆc çc

khuyÕt tËt kh¸c.

H×nh 2.4.4-1 - Thö bÎ gê

22

TCVN 7230:2003

3. Lùa chän vËt liÖu

3.1. Yªu cÇu chung

3.1.1. C¬ së c¨n b¶n ®Ó lùa chän vËt liÖu

3.1.1. 1.

3.1.1. 2.

3.1.1. 3.

3.1.1. 4.

3.1.1. 5.

3.1.1. 6.

3.1.1. 7.

ViÖc lùa chän vËt liÖu ®−îc thùc hiÖn dùa theo nh÷ng yªu cÇu cña thiÕt kÕ vÒ ®é bÒn tÜnh (static

strength), ®é bÒn mái (fatigue strength), tÝnh chèng nøt (fracture resistance) vµ tÝnh chèng ¨n mßn ( corrosion

resistance) mét çch t−¬ng xøng.

§é bÒn tÜnh ®¶m b¶o (adequate static strength) ®−îc x¸c ®Þnh bëi giíi h¹n ch¶y qui −íc

(specifying yield stress), giíi h¹n bÒn kÐo (tensile strength), sù gi¶m diÖn tÝch tiÕt diÖn (reduction of area) vµ ®é

gi·n dµi (elongation).

§é bÒn mái ®¶m b¶o ®−îc x¸c ®Þnh trong qu¸ tr×nh thiÕt kÕ vµ th«ng qua viÖc xem xÐt çc d÷ liÖu

vÒ mái cña tõng lo¹i vËt liÖu nhÊt ®Þnh dïng cho çc phÇn kÕt cÊu t−¬ng øng.

TÝnh chèng nøt ®−îc kiÓm so¸t th«ng qua ®Æc tÝnh ®é dai víi vÕt c¾t (notch toughness) cña vËt

liÖu dïng trong kÕt cÊu. VËt liÖu thÐp sÏ ®−îc lùa chän dùa theo ®é dai víi vÕt c¾t (level of notch toughness)

thÝch hîp. §é dai víi vÕt c¾t thÝch hîp cña vËt liÖu ®−îc x¸c ®Þnh bëi çc yÕu tè sau:

3.1.1.4.1 Lo¹i kÕt cÊu.

3.1.1.4.2 NhiÖt ®é thiÕt kÕ cña kÕt cÊu.

3.1.1.4.3 §é dµy vµ ®é bÒn ch¶y cña vËt liÖu, biÓu ®å øng suÊt trªn mÆt c¾t vµ vÞ trÝ cña nã.

VËt liÖu thÐp tÊm dïng trong çc kÕt cÊu hµn cã thÓ bÞ t¸ch líp (lamellar tearing) khi chÞu søc

c¨ng theo h−íng vu«ng gãc víi mÆt çn trong qu¸ tr×nh hµn th«ng qua sù trao ®æi nhiÖt còng nh− khi cã t¶i

träng t¸c dông lªn bÒ mÆt tÊm trong qu¸ tr×nh chÕ t¹o, l¾p ®Æt vµ sö dông. VËt liÖu nµy ph¶i cã tÝnh ®ång nhÊt vÒ

®é dÎo theo chiÒu dµy (steel Z-direction).

¶nh h−ëng do ¨n mßn tõ t¸c ®éng cña m«i tr−êng hoÆc tõ çc s¶n phÈm ®−îc xö lý trªn c«ng

tr×nh biÓn cè ®Þnh còng cÇn ®−îc xem xÐt.

Çc yªu cÇu vÒ viÖc sö dông vËt liÖu ®−îc x¸c ®Þnh theo lo¹i kÕt cÊu:

3.1.1.7.1 KÕt cÊu ®Æc biÖt: Çc phÇn tö kÕt cÊu chÝnh t¹i çc ®iÓm truyÒn t¶i träng tíi h¹n (critical load

transfer points) vµ çc ®iÓm tËp trung øng suÊt nh− çc nót.

3.1.1.7.2 KÕt cÊu chÝnh: Lµ nh÷ng phÇn tö kÕt cÊu cÇn thiÕt, quan träng ®èi víi tÝnh toµn vÑn cña c«ng

tr×nh biÓn cè ®Þnh nh− çc thanh gi»ng vµ cäc.

23

TCVN 7230:2003

3.1.1.7.3 KÕt cÊu phô: Lµ nh÷ng phÇn kÕt cÊu Ýt quan träng, mµ sù hñy ho¹i cña nã kh«ng ¶nh h−ëng

tíi tÝnh toµn vÑn cña c«ng tr×nh biÓn cè ®Þnh nh− çc khung ®ì èng dÉn h−íng phô (minor conductor framing) vµ

çc boong kÕt cÊu phô (minor deck structure), trõ çc chi tiÕt nh− cÇu thang, lan can vµ ®−êng ®i bé.

3.1.1. 8.

3.2.1. 1.

3.2.1. 2.

3.2.2. 1.

3.2.2. 2.

3.2.2. 3.

NhiÖt ®é thiÕt kÕ ®Ó lùa chän vËt liÖu lµ nhiÖt ®é thÊp nhÊt trong ngµy øng víi chu kú 50 n¨m t¹i vÞ

trÝ ®Æt kÕt cÊu. NhiÖt ®é thiÕt kÕ ®−îc lµm trßn xuèng d−íi tíi gi¸ trÞ chia hÕt cho 5 gÇn nhÊt.

3.2. VËt liÖu thÐp cho çc kÕt cÊu cã nhiÖt ®é thiÕt kÕ kh«ng nhá h¬n 50c


PhÇn nµy ®−a ra nh÷ng yªu cÇu cho vËt liÖu thÐp kÕt cÊu ®−îc sö dông ®Ó chÕ t¹o çc phÇn tö

kÕt cÊu cã nhiÖt ®é thiÕt kÕ kh«ng nhá h¬n 50c.

Nh÷ng yªu cÇu cña phÇn nµy ¸p dông cho thÐp tÊm, thÐp thanh, thÐp h×nh còng nh− thÐp ®óc vµ

thÐp rÌn.

3.2.2. Yªu cÇu vÒ vËt liÖu

giíi h¹n ch¶y, giíi h¹n bÒn kÐo, sù gi¶m diÖn tÝch tiÕt diÖn vµ ®é gi·n dµi t−¬ng ®èi cña vËt liÖu

ph¶i ®−îc qui ®Þnh ®Ó tháa m·n víi çc yªu cÇu cña thiÕt kÕ.

§é bÒn kÐo qui −íc tèi thiÓu kh«ng nhá h¬n 1,2 lÇn ®é bÒn ch¶y qui −íc tèi thiÓu. NÕu cã sù sai

kh¸c ph¶i ®−îc §¨ng kiÓm chÊp nhËn.

Çc yªu cÇu vÒ thö ®é dai va ®Ëp ®−îc ®−a ra ë b¶ng 3.2.2-1 (a) vµ (b).

B¶ng 3.2.2-1 - Çc yªu cÇu vÒ thö ®é dai va ®Ëp cho vËt liÖu thÐp

cho çc kÕt cÊu cã nhiÖt ®é thiÕt kÕ kh«ng nhá h¬n 50c.

(a) KÕt cÊu ®Æc biÖt

Yªu cÇu vÒ thö ®é dai va ®Ëp ChiÒu dµy

mm

giíi h¹n ch¶y qui

−íc tèi thiÓu,N/mm2 NhiÖt ®é,0c N¨ng l−îng hÊp thô, J

≤15 BÊt kú 0 27

≤ 235 -10 27 16-25

236-355 -10 34

26-35 ≤ 355 -20 34

36-60 ≤ 355 -40 34

61-80 ≤ 355 -60 34

24

TCVN 7230:2003

(b) KÕt cÊu chÝnh

Yªu cÇu vÒ thö ®é dai va ®Ëp ChiÒu dµy

mm

giíi h¹n ch¶y qui

−íc tèi thiÓu,N/mm2 NhiÖt ®é,0c N¨ng l−îng hÊp thô, J

≤15 BÊt kú 0 27

≤ 235 0 27 16-25

236-355 0 34

≤ 235 -10 27 26-35

236-355 -10 34

36-60 ≤ 355 -20 34

61-80 ≤ 355 -40 34

3.2.2. 4.

3.2.2. 5.

3.3.1. 1.

3.3.1. 2.

3.3.2. 1.

Cã thÓ sö dông vËt liÖu thÐp cã ®é dµy vµ ®é bÒn lín h¬n çc gi¸ trÞ ®· cho trong b¶ng 3.2.2-1(a)

vµ (b), nÕu ®−îc §¨ng kiÓm chÊp nhËn.

§èi víi vËt liÖu dïng trong çc kÕt cÊu hµn, ®−îc nhiÖt luyÖn sau khi hµn ®Ó gi¶m øng suÊt d− th×

n¨ng l−îng hÊp thô yªu cÇu trong thö ®é dai va ®Ëp ®−îc lÊy theo b¶ng 3.2.2-1 (a) vµ (b), nhiÖt ®é thö ®é dai va

®Ëp yªu cÇu lµ 00c víi tÊm cã chiÒu dµy kh«ng qu¸ 25 mm, víi tÊm cã chiÒu dµy lín h¬n 25 mm lµ -200c cho

kÕt cÊu ®Æc biÖt, -100c cho kÕt cÊu chÝnh.

3.3. VËt liÖu thÐp cho çc kÕt cÊu cã nhiÖt ®é thiÕt kÕ nhá h¬n hoÆc b»ng 00c


PhÇn nµy ®−a ra nh÷ng yªu cÇu cho vËt liÖu thÐp kÕt cÊu ®−îc sö dông ®Ó chÕ t¹o çc phÇn tö

kÕt cÊu cã nhiÖt ®é thiÕt kÕ nhá h¬n hoÆc b»ng 00c.

Nh÷ng yªu cÇu cña phÇn nµy ¸p dông cho thÐp tÊm, thÐp thanh, thÐp h×nh còng nh− thÐp ®óc vµ

thÐp rÌn.

3.3.2. Yªu cÇu vÒ vËt liÖu

Giíi h¹n ch¶y, giíi h¹n bÒn kÐo, sù gi¶m diÖn tÝch tiÕt diÖn vµ ®é gi·n dµi t−¬ng ®èi cña vËt liÖu

ph¶i phï hîp víi çc yªu cÇu cña thiÕt kÕ. §é bÒn kÐo tèi thiÓu qui −íc kh«ng nhá h¬n 1,2 lÇn ®é bÒn ch¶y tèi

thiÓu qui −íc. Víi vËt liÖu cã giíi h¹n ch¶y tèi thiÓu qui −íc kh«ng qu¸ 355 N/mm2 th× ®é gi·n dµi t−¬ng ®èi tèi

thiÓu ph¶i kh«ng nhá h¬n 20% ®o trªn ®é dµi ®o lµ 5,65 So , víi So lµ diÖn tÝch tiÕt diÖn cña mÉu thö.

Çc yªu cÇu vÒ thö ®é dai va ®Ëp cho çc vËt liÖu dïng trong kÕt cÊu hµn ®−îc qui ®Þnh nh− sau: 3.3.2. 2.

3.3.2.2.1 KÕt cÊu ®Æc biÖt: NhiÖt ®é thö ®é dai va ®Ëp cña vËt liÖu ®−îc x¸c ®Þnh qua nhiÖt ®é thiÕt kÕ

vµ ®é dµy cña vËt liÖu theo h×nh 3.3.2-1. Víi nh÷ng vËt liÖu ®ßi hái nhiÖt ®é thö ®é dai va ®Ëp nhá h¬n hoÆc

25

TCVN 7230:2003

b»ng -600c, §¨ng kiÓm sÏ xem xÐt vµ cã thÓ cho phÐp thö sù ph¸t triÓn ®Çu vÕt nøt - C.T.O.D (Crack tip

opening displacement) vµ thö träng vËt r¬i (Drop weight transition) t¹i vïng ¶nh h−ëng nhiÖt cña çc mèi hµn

quan träng trong kÕt cÊu thay thÕ cho thö ®é dai va ®Ëp.

3.3.2.2.2 KÕt cÊu chÝnh: NhiÖt ®é thö ®é dai va ®Ëp cña vËt liÖu ®−îc x¸c ®Þnh qua nhiÖt ®é thiÕt kÕ vµ

®é dµy cña vËt liÖu theo h×nh 3.3.2-2. Víi nh÷ng vËt liÖu ®ßi hái nhiÖt ®é thö nhá h¬n hoÆc b»ng -600c hoÆc xö lý

nhiÖt sau khi hµn, §¨ng kiÓm sÏ xem xÐt vµ cã thÓ cho phÐp thö C.T.O.D (Crack tip opening displacement) vµ

thö träng vËt r¬i (Drop weight transition) t¹i vïng ¶nh h−ëng nhiÖt cña çc mèi hµn quan träng trong kÕt cÊu thay

thÕ cho thö ®é dai va ®Ëp.

PWHT

-30

-40

4010 20 30

-80

50 60 70

-10

-20

-10

-40

-20

-60

80

ChiÒu dµy, mm

Nhi

Öt ®

é th

iÕt k

Õ, °

C

0

H×nh 3.3.2-1 NhiÖt ®é thö ®é dai va ®Ëp cho KÕt cÊu ®Æc biÖt

Chó thÝch - PWHT - Xö lý nhiÖt sau khi hµn

10 20 30 40

ChiÒu dµy, mm

50 60 70 80

Nhi

Öt ®

é th

iÕt k

Õ, °

C

-40

-30

-20

-10

-10

-20

-40 -60

-80

PWHT

0

H×nh 3.3.2-2: NhiÖt ®é thö ®é dai va ®Ëp cho KÕt cÊu chÝnh

Chó thÝch - PWHT - Xö lý nhiÖt sau khi hµn

26

TCVN 7230:2003

3.3.2.2.3 KÕt cÊu phô: NhiÖt ®é thö ®é dai va ®Ëp cña vËt liÖu ®−îc x¸c ®Þnh qua nhiÖt ®é thiÕt kÕ vµ ®é

dµy cña vËt liÖu theo h×nh 3.3.2-3. Víi vËt liÖu cho kÕt cÊu cã chiÒu dµy kh«ng qu¸ 10mm vµ nhiÖt ®é thiÕt kÕ

lín h¬n -100c kh«ng yªu cÇu thö ®é dai va ®Ëp.

V× vïng ¶nh h−ëng nhiÖt cña mèi hµn th−êng cã tÝnh chÊt c¬ häc thÊp h¬n so víi tÊm kh«ng hµn nªn nh÷ng yªu

cÇu vÒ vïng ¶nh h−ëng nhiÖt th−êng lµ nh÷ng yÕu tè x¸c ®Þnh khi chän vËt liÖu.

Kh«ngyªucÇu

-10

-20

-40

-60

-10

-20

-40

-30Nhi

Öt ®

é th

iÕt k

Õ, °

C

10 20 30 40

ChiÒu dµy, mm H×nh 3.3.2-3 - NhiÖt ®é thö ®é dai va ®Ëp cho KÕt cÊu phô

3.3.2. 3. Víi nh÷ng vËt liÖu cho çc kÕt cÊu kh«ng hµn hoÆc ph¶i xö lý nhiÖt sau khi hµn, nhiÖt ®é thö ®é

dai va ®Ëp cña vËt liÖu ®−îc x¸c ®Þnh qua nhiÖt ®é thiÕt kÕ vµ ®é dµy cña vËt liÖu theo b¶ng 3.3.2-1.

B¶ng 3.3.2-1 - NhiÖt ®é thö va ®Ëp cho vËt liÖu cña kÕt cÊu kh«ng hµn hoÆc

xö lý nhiÖt sau khi hµn

ChiÒu dµy, mm NhiÖt ®é thö so víi nhiÖt ®é thiÕt kÕ

≤ 25 NhiÖt ®é thö = NhiÖt ®é thiÕt kÕ

KÕt cÊu ®Æc biÖt: NhiÖt ®é thö = NhiÖt ®é thiÕt kÕ - 200c 26 - 100

KÕt cÊu chÝnh: NhiÖt ®é thö = NhiÖt ®é thiÕt kÕ - 100c

3.3.2. 4. Trong thö ®é dai va ®Ëp, n¨ng l−îng hÊp thô tèi thiÓu cã quan hÖ víi giíi h¹n ch¶y qui −íc tèi

thiÓu cña vËt liÖu theo b¶ng 3.3.2-2.

27

TCVN 7230:2003

B¶ng 3.3.2-2 - Quan hÖ gi÷a n¨ng l−îng hÊp thô tèi thiÓu víi

giíi h¹n ch¶y qui −íc tèi thiÓu cña vËt liÖu.

giíi h¹n ch¶y qui −íc tèi thiÓu, N/mm2 N¨ng l−îng hÊp thô tèi thiÓu, J

≤ 215 21

≤ 235 27

≤ 315 31

≤ 345 34

≤ 415 41

Víi vËt liÖu cã ®é bÒn ch¶y qui −íc tèi thiÓu lín h¬n 415 N/mm2 , th× n¨ng l−îng hÊp thô tèi thiÓu yªu cÇu (®¬n vÞ

lµ J) lµ 1/10 giíi h¹n ch¶y tèi thiÓu (®¬n vÞ lµ N/mm2).

28

TCVN 7230:2003

4. ThÐp çn

4.1. Yªu cÇu chung.


4.1.1. 1.

4.1.1. 2.

4.1.3. 1.

4.1.3. 2.

4.1.4. 1.

PhÇn nµy ®−a ra nh÷ng yªu cÇu chung cho vËt liÖu thÐp çn nãng sö dông ®Ó chÕ t¹o çc c«ng

tr×nh biÓn cè ®Þnh, çc m¸y ®Æt trªn c«ng tr×nh biÓn cè ®Þnh vµ çc nèi h¬i vµ b×nh chÞu ¸p lùc.

VËt liÖu thÐp cã nh÷ng ®Æc tÝnh kh¸c víi qui ®Þnh ë phÇn nµy ph¶i phï hîp víi çc yªu cÇu qui

®Þnh ë môc 1.1.3.

4.1.2. Qui tr×nh chÕ t¹o

VËt liÖu thÐp çn ®−îc chÕ t¹o vµ kiÓm tra theo nh÷ng qui ®Þnh ë phÇn 1 vµ phÇn 2.

4.1.3. ChÊt l−îng cña vËt liÖu

VËt liÖu thÐp çn ph¶i kh«ng bÞ ph©n líp, ph©n ®o¹n cÊu tróc vµ kh«ng lÉn t¹p chÊt.

ThÐp thµnh phÈm ph¶i kh«ng cã khuyÕt tËt bªn trong còng nh− trªn bÒ mÆt cã thÓ lµm ¶nh h−ëng

®Õn c«ng dông cña thÐp. Khi cÇn thiÕt, ph¶i thùc hiÖn kiÓm tra kh«ng ph¸ hñy b»ng ph−¬ng ph¸p thÝch hîp ®Ó

ph¸t hiÖn nh÷ng khuyÕt tËt cã h¹i bªn trong còng nh− trªn bÒ mÆt. Tiªu chuÈn chÊp nhËn vµ tû lÖ kiÓm tra ®−îc

tháa thuËn gi÷a kh¸ch hµng, nhµ s¶n xuÊt vµ §¨ng kiÓm.

4.1.4. Dung sai kÝch th−íc.

§èi víi çc vËt liÖu thÐp kÕt cÊu nh− qui ®Þnh ë môc 4.2 vµ 4.3, sai sè ©m ®èi víi chiÒu dµy tÊm,.

thÐp l¸ (strip) vµ thÐp dÑt (wide flats) cã chiÒu réng lín ph¶i kh«ng ®−îc v−ît qu¸ giíi h¹n ®−îc ®−a ra ë b¶ng

4.1.4-1.

B¶ng 4.1.4-1

ChiÒu dµy danh nghÜa, t, mm Sai sè ©m. mm

t ≤ 15 0,4

15<t ≤ 45 0,02t + 0,1

t> 45 1,0

4.1.4. 2. §èi víi çc vËt liÖu ®−îc qui ®Þnh ë môc 4.4, 4.5 vµ 4.6, kh«ng cho phÐp cã sai sè ©m ®èi víi

chiÒu dµy cña thÐp tÊm vµ thÐp l¸. §èi víi thÐp h×nh, sai sè ©m ph¶i tho¶ m·n çc yªu cÇu cña §¨ng kiÓm.

29

TCVN 7230:2003

4.1.4. 3.

4.1.5. 1.

§é dµy cña thÐp tÊm vµ thÐp l¸ ph¶i ®−îc ®o t¹i çc vÞ trÝ çch mÐp kho¶ng 40 mm vµ çch gãc

cña thÐp tÊm vµ thÐp l¸ kho¶ng 100 mm.

4.1.5. Khö «xy vµ nhiÖt luyÖn

ViÖc khö «xy vµ nhiÖt luyÖn ph¶i phï hîp víi çc qui ®Þnh ë b¶ng 4.1.5-1.

B¶ng 4.1.5-1 : Khö «xy vµ nhiÖt luyÖn

NhiÖt ®é thö ®é dai

va ®Ëp yªu cÇu,0C

ChiÒu

dµy , mm

Khö «xy NhiÖt luyÖn

Kh«ng yªu cÇu thö

va ®Ëp hoÆc thö ë

nhiÖt ®é th−êng

BÊt kú BÊt kú ph−¬ng ph¸p nµo trõ s«i BÊt kú

00c ≤ t0 ≤ t0 th−êng BÊt kú BÊt kú ph−¬ng ph¸p nµo trõ s«i BÊt kú

≤ 25 LÆng hoÆc lÆng mét nöa (semi-

killed or killed)

BÊt kú -100c ≤ t0 < 00c

> 25 LÆng hoÆc lÆng mét nöa (semi-

killed or killed)

Th−êng hãa, çn cã kiÓm so¸t

t0 < -100c BÊt kú LÆng hoµn toµn vµ sö lý h¹t mÞn

(Fully killed & fine grain treated)

Th−êng hãa, çn cã kiÓm so¸t

hoÆc qu¸ tr×nh kiÓm so¸t c¬

nhiÖt (TMCP)

4.1.5. 2.

4.1.5. 3.

4.1.6. 1.

Khi sö dông qu¸ tr×nh kiÓm so¸t c¬ nhiÖt (TMCP) hoÆc çn cã kiÓm so¸t, toµn bé chi tiÕt cña qu¸

tr×nh nhiÖt luyÖn cho tõng lo¹i thÐp vµ chiÒu dµy ph¶i ®−îc §¨ng kiÓm duyÖt.

§èi víi thÐp tÊm ®−îc nhiÖt luyÖn b»ng qu¸ tr×nh kiÓm so¸t c¬ nhiÖt (TMCP), nÕu cÇn nhiÖt luyÖn

thªm th× ph¶i kiÓm tra qui tr×nh nhiÖt luyÖn ®ã ®Ó chøng tá sau khi nhiÖt luyÖn thªm, tÝnh chÊt c¬ häc cña vËt liÖu

tho¶ m·n çc yªu cÇu qui ®Þnh ë phÇn nµy.

4.1.6. Söa ch÷a khuyÕt tËt

KhuyÕt tËt bÒ mÆt cã thÓ ®−îc kh¾c phôc b»ng çch tÈy, mµi côc bé víi ®iÒu kiÖn chiÒu dµy sau

khi mµi t¹i bÊt cø chç nµo cña s¶n phÈm còng kh«ng ®−îc nhá h¬n 93% chiÒu dµy danh nghÜa. Trong mäi

tr−êng hîp, kh«ng ®−îc tÈy hoÆc mµi s©u qu¸ 3mm. NÕu kh«ng cã qui ®Þnh nµo kh¸c, viÖc tÈy vµ mµi khuyÕt tËt

ph¶i ®−îc tiÕn hµnh d−íi sù chøng kiÕn cña ®¨ng kiÓm viªn. §¨ng kiÓm viªn cã thÓ yªu cÇu kiÓm tra kh«ng ph¸

hñy b»ng ph−¬ng ph¸p thÝch hîp ®Ó chøng tá sau khi söa ch÷a khuyÕt tËt bÒ mÆt ®· ®−îc lo¹i bá hoµn toµn.

30

TCVN 7230:2003

4.1.6. 2.

4.1.6. 3.

4.1.7. 1.

Çc khuyÕt tËt trªn bÒ mÆt thÐp kh«ng thÓ xö lý b»ng ph−¬ng ph¸p trªn cã thÓ ®−îc ®ôc hoÆc

mµi ®i vµ tiÕn hµnh hµn ®¾p, nÕu ®−îc §¨ng kiÓm chÊp thuËn. ViÖc lµm nµy ph¶i ®−îc tiÕn hµnh d−íi sù chøng

kiÕn cña ®¨ng kiÓm viªn. NÕu kh«ng cã qui ®Þnh nµo kh¸c, viÖc söa ch÷a khuyÕt tËt trªn ph¶i tháa m·n nh÷ng

yªu cÇu sau:

4.1.6.2.1 Sau khi mµi vµ tr−íc khi hµn, chiÒu dµy cña s¶n phÈm ë bÊt kú chç nµo còng kh«ng ®−îc

gi¶m qu¸ 20% chiÒu dµy ban ®Çu.

4.1.6.2.2 Ph¶i tiÕn hµnh kiÓm tra kh«ng ph¸ hñy b»ng ph−¬ng ph¸p thÝch hîp ®Ó chøng tá sau khi mµi,

®ôc khuyÕt tËt ®· ®−îc lµm s¹ch.

4.1.6.2.3 ViÖc hµn ph¶i ®−îc thùc hiÖn theo qui tr×nh hµn ®· ®−îc §¨ng kiÓm phª duyÖt. Thî hµn vµ

que hµn dïng hµn ®¾p mÆt thÐp còng ph¶i ®−îc §¨ng kiÓm cÊp giÊy chøng nhËn. §−êng hµn ®¾p ph¶i ®−îc

mµi nh½n ®Õn bÒ dµy danh nghÜa.

4.1.6.2.4 Sau khi mµi xong, s¶n phÈm cã thÓ ph¶i ®−îc th−êng hãa hoÆc nhiÖt luyÖn tháa m·n çc yªu

cÇu cña ®¨ng kiÓm viªn.

4.1.6.2.5 §¨ng kiÓm viªn cã thÓ yªu cÇu kiÓm tra kh«ng ph¸ hñy b»ng ph−¬ng ph¸p thÝch hîp ®Ó chøng

tá vïng ®−îc söa ch÷a kh«ng cã khuyÕt tËt.

§èi víi thÐp tÊm ®−îc nhiÖt luyÖn b»ng qu¸ tr×nh kiÓm so¸t c¬ nhiÖt (TMCP), söa ch÷a b»ng

ph−¬ng ph¸p hµn chØ ®−îc phª duyÖt sau khi ®· kiÓm tra qui tr×nh söa ch÷a chøng tá sau khi söa ch÷a tÝnh chÊt

c¬ häc cña thÐp tÊm kh«ng bÞ gi¶m so víi ban ®Çu.

4.1.7. Chän mÉu thö

Çc mÉu thö ®−îc lÊy t¹i çc vÞ trÝ trªn tÊm thÐp theo qui ®Þnh nh− sau:

4.1.7.1.1 ThÐp tÊm vµ thÐp dÑt cã chiÒu réng lín h¬n 400 mm: lÊy t¹i vÞ trÝ kho¶ng 1/4 chiÒu réng, tÝnh

tõ mÐp cña tÊm hoÆc thanh dÑt (h×nh 4.1.7-1)

H×nh 4.1.7-1

31

TCVN 7230:2003

4.1.7.1.2 ThÐp h×nh vµ thÐp thanh dÑt cã chiÒu réng kh«ng qu¸ 400 mm: lÊy t¹i vÞ trÝ kho¶ng 1/3 (1/6 ®èi

víi thÐp ch÷ I) cña chiÒu réng, tÝnh tõ ®Çu mÐp. NÕu lµ thÐp h×nh ch÷ U, thÐp gãc, thÐp ch÷ I lÊy t¹i vÞ trÝ kho¶ng

1/4 cña chiÒu cao b¶n thµnh tÝnh tõ t©m ®iÓm thµnh.(h×nh 4.1.7-2)

L /3

L

L /3

L

h/4

h

L /6

L

h/4

h

h /4

h

H×nh 4.1.7-2

4.1.7.1.3 ThÐp h×nh hép: lÊy t¹i vÞ trÝ gi÷a çc c¹nh.(h×nh 4.1.7-3)

H×nh 4.1.7-3

4.1.7.1.4 ThÐp thanh: VËt mÉu ph¶i ®−îc c¾t sao cho trôc cña mçi mÉu thö cã thÓ n»m gÇn çc vÞ trÝ (a)

vµ (b) qui ®Þnh d−íi ®©y:

NÕu mÆt c¾t kh«ng trßn, th× t¹i vÞ trÝ kho¶ng 1/6 kÝch th−íc lín nhÊt kÓ tõ mÐp ngoµi.

NÕu mÆt c¾t trßn, th× t¹i vÞ trÝ kho¶ng 1/3 b¸n kÝnh kÓ tõ mÐp ngoµi.(h×nh 4.1.7-4)

32

TCVN 7230:2003

H×nh 4.1.7-4

4.1.7.1.5 Tuy nhiªn nÕu kÝch th−íc cña mÆt c¾t ngang kh«ng ®ñ ®Ó lµm mét mÉu thö tiªu chuÈn, th×

kh«ng ¸p dông qui ®Þnh nµy. Khi ®ã, mÉu thö ®é dai va ®Ëp ®−îc c¾t theo chiÒu dµi thÝch hîp cña 1 s¶n phÈm

cã ®−êng kÝnh lín nhÊt trong l«.

Trong mäi tr−êng hîp, mÉu thö kh«ng ®−îc nhiÖt luyÖn riªng lÎ so víi l« s¶n phÈm lµm mÉu thö. 4.1.7. 2.

4.1.7. 3.

4.1.7. 4.

MÉu thö kÐo ph¶i ®−îc lÊy theo qui ®Þnh d−íi ®©y:

4.1.7.3.1 Mçi vËt mÉu ph¶i lÊy 1 mÉu thö kÐo.

4.1.7.3.2 §−êng t©m däc cña mÉu thö ph¶i ®−îc c¾t vu«ng gãc víi h−íng çn lÇn cuèi cïng. Tuy nhiªn,

®èi víi thÐp h×nh, thÐp thanh trßn vµ thÐp dÑt cã chiÒu réng kh«ng qu¸ 600 mm, hoÆc nÕu ®−îc §¨ng kiÓm chÊp

thuËn, th× ®−êng t©m däc cña mÉu thö ®−îc lÊy song song víi h−íng çn lÇn cuèi cïng.

4.1.7.3.3 Nãi chung, cã thÓ sö dông mÉu thö dÑt theo toµn bé chiÒu dµy cña s¶n phÈm. Cã thÓ sö dông

mÉu thö trßn khi chiÒu dµy s¶n phÈm (trõ thÐp thanh trßn) lín h¬n 40 mm. NÕu mÉu thö kÐo d¹ng thanh ®−îc

lÊy tõ bÊt kú lo¹i s¶n phÈm thÐp nµo, trõ thÐp trßn, th× chóng ph¶i ®−îc lÊy t¹i vÞ trÝ kho¶ng 1/4 chiÒu dµy, tÝnh tõ

mÆt ngoµi.

MÉu thö ®é dai va ®Ëp ph¶i ®−îc lÊy theo qui ®Þnh sau:

4.1.7.4.1 Mçi vËt mÉu ph¶i lÊy 1 bé mÉu thö ®é dai va ®Ëp (gåm 3 mÉu).

4.1.7.4.2 §−êng t©m däc cña çc mÉu thö ph¶i ®−îc c¾t song song víi h−íng çn lÇn cuèi cïng (h−íng

däc). Tuy nhiªn nÕu §¨ng kiÓm thÊy cÇn thiÕt, ®−êng t©m däc cña çc mÉu thö cã thÓ ®−îc c¾t vu«ng gãc víi

h−íng çn lÇn cuèi cïng (h−íng ngang).

4.1.7.4.3 Khi chiÒu dµy kh«ng qu¸ 40 mm, mÐp mÉu thö ph¶i ®−îc c¾t çch bÒ mÆt çn 2 mm.

4.1.7.4.4 Khi chiÒu dµy lín h¬n 40 mm , th× mÉu thö ph¶i ®−îc lÊy t¹i vÞ trÝ mµ ®−êng t©m cña nã t−¬ng

øng víi kho¶ng 1/4 chiÒu dµy (1/6 ®−êng kÝnh, nÕu lµ thÐp thanh trßn) kÓ tõ mÆt ngoµi.

33

TCVN 7230:2003

4.1.8. §ãng dÊu nh·n hiÖu vËt liÖu

ThÐp ®· tho¶ m·n nh÷ng yªu cÇu thö ph¶i ®−îc ®ãng dÊu nh·n hiÖu nh− qui ®Þnh ë 1.11

4.2. ThÐp çn dïng cho çc phÇn kÕt cÊu


4.2.1. 1.

4.2.1. 2.

4.2.1. 3.

4.2.2. 1.

Nh÷ng yªu cÇu qui ®Þnh ë phÇn nµy ®−îc ¸p dông cho çc lo¹i thÐp çn dïng ®Ó chÕ t¹o çc

phÇn tö kÕt cÊu cña c«ng tr×nh biÓn cè ®Þnh cã chiÒu dµy kh«ng qu¸ 100 mm vµ ®é bÒn ch¶y qui −íc tèi thiÓu

kh«ng qu¸ 415 N/mm2.

ViÖc sö dông nh÷ng vËt liÖu thÐp cã chiÒu dµy vµ ®é bÒn ch¶y qui −íc tèi thiÓu lín h¬n ph¶i cã sù

chÊp nhËn cña §¨ng kiÓm.

ThÐp cã nh÷ng ®Æc tÝnh kh¸c so víi qui ®Þnh ë 4.2 ph¶i phï hîp víi nh÷ng yªu cÇu qui ®Þnh ë 1.1

.3.

4.2.2. Ph©n lo¹i thÐp

Nhãm vËt liÖu thÐp: VËt liÖu thÐp kÕt cÊu ®−îc chia lµm 3 nhãm dùa vµo møc ®é bÒn vµ ®Æc tÝnh

hµn:

4.2.2.1.1 VËt liÖu thÐp cã ®é bÒn th−êng (NS - Normal strength): Cã ®é bÒn ch¶y qui −íc tèi thiÓu kh«ng

qu¸ 280 N/mm2 (40 KSi), hµm l−îng çc bon t−¬ng ®−¬ng ( Ceq ) kh«ng qu¸ 0.40 %. VËt liÖu thÐp NS bao gåm

çc cÊp thÐp A, B, D, E vµ cã thÓ hµn víi bÊt cø qui tr×nh hµn nµo.

4.2.2.1.2 VËt liÖu thÐp cã ®é bÒn cao (HS - Higher strength): Cã ®é bÒn ch¶y qui −íc tèi thiÓu trong

kho¶ng tõ 280 N/mm2 (40 KSi) ®Õn 360 N/mm2 (52 KSi), hµm l−îng çc bon t−¬ng ®−¬ng (Ceq ) kh«ng qu¸ 0.45

%. Víi vËt liÖu thÐp HS, khi hµn ®ßi hái ph¶i sö dông vËt liÖu hµn lo¹i hydro thÊp. VËt liÖu thÐp HS bao gåm

çc cÊp A27, D27, E27, A32, D32, E32, A36, D36, E36, A40, D40 vµ E40.

4.2.2.1.3 VËt liÖu thÐp cã ®é bÒn cùc cao (EHS - Extra high strength): Cã ®é bÒn ch¶y qui −íc tèi thiÓu

lín h¬n 360 N/mm2 (52 KSi), hµm l−îng çc bon t−¬ng ®−¬ng (Ceq) kh«ng qu¸ 0.45 %. Víi vËt liÖu thÐp EHS,

khi hµn ®ßi hái ph¶i sö dông vËt liÖu hµn lo¹i hydro thÊp vµ trong qu¸ tr×nh hµn ph¶i ¸p dông çc biÖn ph¸p

gi¸m s¸t vÒ tÝnh hµn khi cÇn thiÕt. Khi sö dông vËt liÖu thÐp EHS ph¶i cã biÖn ph¸p gi¸m s¸t vÒ tÝnh mái vµ ®Æc

tÝnh ®é dai víi vÕt c¾t khi cÇn thiÕt. VËt liÖu thÐp EHS bao gåm çc cÊp D42, E42, D46, E46, D50 vµ E50.

Hµm l−îng çc bon t−¬ng ®−¬ng (Ceq) = 51520

VMoCrCuNiMn +C ++

+++

4.2.2. 2. Lo¹i vËt liÖu thÐp: Dùa vµo sù phï hîp cña ®Æc tÝnh ®é dai víi vÕt c¾t (notch toughness) víi ®iÒu

34

TCVN 7230:2003

kiÖn lµm viÖc cña kÕt cÊu, vËt liÖu thÐp ®−îc chia lµm 3 lo¹i:

4.2.2.2.1 Lo¹i 1 : VËt liÖu thÐp lo¹i 1 bao gåm çc cÊp thÐp E, E27, E32, E36, E40, E42, E46, E50 vµ

®−îc sö dông cho çc kÕt cÊu chÝnh lµm viÖc d−íi 00c vµ çc kÕt cÊu ®Æc biÖt. VËt liÖu thÐp lo¹i 1ph¶i ®−îc thö

®é dai va ®Ëp ë nhiÖt ®é -40oC.

4.2.2.2.2 Lo¹i 2 : VËt liÖu thÐp lo¹i 2 bao gåm çc cÊp thÐp D, D27, D32, D36, D40, D42, D46, D50 vµ

®−îc sö dông cho çc kÕt cÊu chÝnh cã ®é dµy lín, lµm viÖc ë nhiÖt ®é thÊp, kh¶ n¨ng chÞu lùc cao, lµ n¬i tËp

trung øng suÊt vµ chÞu t¶i träng va ®Ëp. VËt liÖu thÐp lo¹i 2 ph¶i ®−îc thö ®é dai va ®Ëp ë nhiÖt ®é -20oC.

4.2.2.2.3 Lo¹i 3 : VËt liÖu thÐp lo¹i 3 bao gåm çc cÊp thÐp A, B, A27, A32, A36, A40 vµ ®−îc sö dông

cho çc kÕt cÊu hµn cã nhiÖt ®é lµm viÖc lín h¬n 00c mµ kh«ng yªu cÇu ph¶i thö ®é dai va ®Ëp nh− çc kÕt cÊu

chÝnh víi ®é dµy giíi h¹n, ®é cøng cña kÕt cÊu thÊp (low restraint), Ýt tËp trung øng suÊt (modest stress

concentration), chÞu t¶i träng tùa tÜnh (quasi-static loading) vµ çc kÕt cÊu phô.

4.2.3. Thµnh phÇn hãa häc

4.2.3. 1. ThÐp kÕt cÊu cã ®é bÒn th−êng (NS)

4.2.3.1.1 ThÐp NS víi tÝnh hµn th−êng ph¶i cã thµnh phÇn hãa häc vµ ph−¬ng ph¸p khö «xy phï hîp

víi çc yªu cÇu qui ®Þnh ë b¶ng 4.2.3-1.

B¶ng 4.2.3-1 - Thµnh phÇn hãa häc vµ ph−¬ng ph¸p khö «xy

CÊp thÐp A B D E

Ph−¬ng ph¸p khö «xy BÊt kú ph−¬ng

ph¸p nµo trõ

s«i

BÊt kú ph−¬ng

ph¸p nµo trõ

s«I

§èi víi t ≤ 25 mm

lÆng

§èi víi t>25 mm LÆng

vµ lµm mÞn h¹t

LÆng vµ lµm mÞn

h¹t

Thµnh phÇn hãa häc:

C max. (%)

Si (%)

Mn min (%)

C+Mn/6 max. (%)

P max (%)

S max (%)

Al axÝt hoµ tan min. (%)

0,21

< 0,5

2,5 x C

0,40

0,040

0,040

-

0,21

< 0,35

0,60

0,40

0,040

0,040

-

0,21

0,10 < Si < 0,35

0,60

0,40

0,040

0,040

0,015

0,18

0,10 < Si < 0,35

0,70

0,40

0,040

0,040

0,015

4.2.3.1.2 ThÐp NS víi tÝnh hµn cao ph¶i cã thµnh phÇn hãa häc vµ ph−¬ng ph¸p khö «xy phï hîp víi

35

TCVN 7230:2003

çc yªu cÇu qui ®Þnh ë b¶ng 4.2.3-2.


CÊp thÐp BW DW EW

Ph−¬ng ph¸p khö «xy LÆng vµ lµm mÞn h¹t

Thµnh phÇn hãa häc: C. max. (%) : 0,12

Si (%): 0,10 - 0,50

Mn (%): 0,60 - 1,40

P max (%): 0,015

S max (%): 0,008

Cu max(%):0,35

Cr max(%):0,20

Ni max(%):0,40

Mo max(%): 0,08

Al axÝt hßa tan max(%): 0,055

Al tæng thµnh phÇn max(%): 0,06

Nb max(%): 0,03

V max(%): 0,06

Ti max(%): 0,05

N max(%): 0,009

Sn max(%): 0,020

Sb max(%): 0,01

Pb max(%): 0,005

As max(%): 0,02

Bi max(%): 0,005

B max(%): 0,0005

Pcm max(%): 0,22 (1)

Chó thÝch - (1) Pcm = C+ Si/30 + (Mn+Cu+Cr)/20 + Ni/60 + Mo/15 + V/10 + 5B

4.2.3. 2. ThÐp kÕt cÊu cã ®é bÒn cao (HS)

4.2.3.2.1 ThÐp HS víi tÝnh hµn th−êng ph¶i cã thµnh phÇn hãa häc vµ ph−¬ng ph¸p khö «xy phï hîp


36

TCVN 7230:2003


CÊp thÐp A27, D27, E27 A32,D32,E32 A36,D36,E36 A40, D40,E40



C max. (%)

Si (%)

Mn (%)

P max (%)

S max (%)

Cu max(%):

Cr max(%):

Ni max(%)

Mo max(%)

Al axÝt hßa tan (%):

Al tæng thµnh phÇn (%)

Nb (%)

V (%):

Ti max(%):

0,18

0,1- 0,5

0,9 - 1,6

0,040

0,040

0,35

0,20

0,40

0,08

0,015-0,08

0,020-0,085

0,02 - 0,05

0,05-0,10

0,02

4.2.3.2.2 ThÐp HS víi tÝnh hµn cao ph¶i cã thµnh phÇn hãa häc vµ ph−¬ng ph¸p khö «xy phï hîp víi

çc yªu cÇu qui ®Þnh ë b¶ng 4.2.3-4.


CÊp thÐp AW27, DW27, EW27 AW32,DW32,EW32 AW36,DW36,EW36



C. max. (%) : 0,12

Si (%): 0,10 - 0,50

Mn (%): 0,60 - 1,40

P max (%): 0,015

S max (%): 0,008

Cu max(%):0,35

Cr max(%):0,20

Ni max(%):0,40

Mo max(%): 0,08


37

TCVN 7230:2003

B¶ng 4.2.3-4 - Thµnh phÇn hãa häc vµ ph−¬ng ph¸p khö «xy (tiÕp theo)

CÊp thÐp AW27, DW27, EW27 AW32,DW32,EW32 AW36,DW36,EW36




Nb max(%): 0,03

V max(%): 0,06

Ti max(%): 0,05

N max(%): 0,009

Sn max(%): 0,020

Sb max(%): 0,01

Pb max(%): 0,005

As max(%): 0,02

Bi max(%): 0,005

B max(%): 0,0005

Pcm max(%): 0,22 (1)

Chó thÝch - (1) Pcm = C+Si/30+(Mn+Cu+Cr)/20+Ni/60+Mo/15+V/10+5B

4.2.3. 3. ThÐp kÕt cÊu cã ®é bÒn cùc cao

4.2.3.3.1 ThÐp EHS víi tÝnh hµn th−êng ph¶i cã thµnh phÇn hãa häc vµ ph−¬ng ph¸p khö «xy phï hîp



CÊp thÐp D42, E42 D46, E46 D50 , E50



C max. (%)

Si (%)

Mn max (%)

P max (%)

S max (%)

B max(%):

N max(%):

Al axÝt hßa tan (%):

Al tæng thµnh phÇn (%)

0,18

0,1- 0,6

1,70

0,025

0,020

0,005

0,020

0,015-0,08

0,020-0,085

38

TCVN 7230:2003

B¶ng 4.2.3-5 - Thµnh phÇn hãa häc vµ ph−¬ng ph¸p khö «xy (tiÕp theo)

CÊp thÐp D42, E42 D46, E46 D50 , E50


Nb (%)

V (%):

Ti max(%):

0,02 - 0,05

0,04-0,10

0,05

4.2.3.3.2 ThÐp EHS víi tÝnh hµn cao ph¶i cã thµnh phÇn hãa häc vµ ph−¬ng ph¸p khö «xy phï hîp víi

çc yªu cÇu qui ®Þnh ë b¶ng 4.2.3-6


CÊp thÐp DW42, EW42 DW46, EW46 DW50 , EW50



C. max. (%) : 0,12

Si (%): 0,10 - 0,50

Mn (%): 0,90 - 1,60

P max (%): 0,015 S max (%): 0,008

Cu max(%):0,40

Cr max(%):0,25

Ni max(%):1,00

Mo max(%): 0,25



Nb max(%): 0,03

V max(%): 0,06

Ti max(%): 0,05

N max(%): 0,009

Sn max(%): 0,020

Sb max(%): 0,01

Pb max(%): 0,005

As max(%): 0,02

Bi max(%): 0,005

B max(%): 0,0005

Pcm max(%): 0,22 (1)

Chó thÝch - (1) Pcm = C+Si/30+(Mn+Cu+Cr)/20+Ni/60+Mo/15+V/10+5B

39

TCVN 7230:2003

4.2.4. Thö tÝnh chÊt c¬ häc

4.2.4. 1.

4.2.4. 2.

4.2.4. 3.

4.2.4. 4.

VËt mÉu dïng ®Ó c¾t mÉu thö ph¶i ®−îc lÊy trong 1 l« thÐp cã khèi l−îng kh«ng qu¸ 50 tÊn, cïng

1 mÎ ®óc vµ cïng qui tr×nh chÕ t¹o.

Víi mçi l« thÐp ph¶i thö kÐo 1 lÇn víi 1 mÉu thö. NÕu trong mÎ ®óc cña l« thÐp cã sù kh¸c biÖt vÒ

®é dµy hoÆc ®−êng kÝnh cña s¶n phÈm th× cø mçi 10 mm kh¸c biÖt ph¶i thö kÐo thªm 1 lÇn.

Thö ®é dai va ®Ëp víi vÕt c¾t ch÷ V ®−îc thùc hiÖn theo nh÷ng yªu cÇu sau:

4.2.4.3.1 NÕu tÝnh n¨ng kü thuËt cña vËt liÖu kh«ng cã yªu cÇu nµo kh¸c vÒ thö ®é dai va ®Ëp th× thö va

®Ëp sÏ ®−îc thùc hiÖn theo x¸c suÊt do ®¨ng kiÓm viªn chØ ®Þnh víi n¨ng l−îng hÊp thô kh«ng nhá h¬n 27 J ë

nhiÖt ®é b×nh th−êng.

4.2.4.3.2 Khi nhiÖt ®é thö va ®Ëp cña vËt liÖu kh«ng nhá h¬n -200c, mét bé gåm 3 mÉu thö ®−îc lÊy tõ

vËt mÉu cã chiÒu dµy lín nhÊt trong tõng l« thÐp.

4.2.4.3.3 Khi nhiÖt ®é thö va ®Ëp cña vËt liÖu lín h¬n -200c, mét bé gåm 3 mÉu thö ®−îc lÊy tõ vËt mÉu.

Víi thÐp h×nh, mét bé gåm 3 mÉu thö ®−îc lÊy tõ tõng 25 tÊn s¶n phÈm çn.

4.2.4.3.4 §−êng t©m däc cña mÉu thö ®−îc c¾t vu«ng gãc víi h−íng çn. §èi víi nh÷ng d©y chuyÒn

chÕ t¹o tÊm cã ®é bÒn va ®Ëp theo h−íng ngang lín h¬n theo h−íng däc, çc mÉu thö ph¶i ®−îc lÊy theo c¶

h−íng ngang vµ h−íng däc. Trong bÊt kú tr−êng hîp nµo, vÕt c¾t ®−îc c¾t vu«ng gãc víi bÒ mÆt çn.

TÝnh chÊt c¬ häc cña thÐp kÕt cÊu ph¶i phï hîp víi çc yªu cÇu ë b¶ng 4.2.4-1

B¶ng 4.5.4-1 - TÝnh chÊt c¬ häc cña thÐp kÕt cÊu

Thö ®é dai va ®Ëp CÊp

thÐp

§é bÒn

kÐo,

N/mm2

§é bÒn ch¶y,

N/mm2

§é

gi·n

dµi

t−¬ng

®èi,%

NhiÖt

®é

thö,oC

N¨ng l−îng hÊp

thô trung b×nh

tèi thiÓu, J

N¨ng l−îng hÊp

thô tèi thiÓu cña

mét mÉu thö, J

§é dÎo tèi

thiÓu theo

chiÒu dµy,

%

A - - - -

B 0

D -20

E

400-490 235 Min. 22

Min

-40

27 mÉu däc

20 MÉu ngang

19 mÉu däc

14 MÉu ngang

-

BW 0

DW -20

EW

400-490 t≤25 mm: 235 Min

25< t≤50: 215 Min

50< t≤75: 200 Min

75< t≤100: 215 Min

22

Min

-40

40 MÉu ngang 28 MÉu ngang 35

40

TCVN 7230:2003

B¶ng 4.5.4-1 - TÝnh chÊt c¬ häc cña thÐp kÕt cÊu (tiÕp theo)


thÐp

§é bÒn

kÐo,

N/mm2

§é bÒn ch¶y,

N/mm2

§é

gi·n

dµi

t−¬ng

®èi,%

NhiÖt

®é

thö,oC

N¨ng l−îng hÊp

thô trung b×nh

tèi thiÓu, J

N¨ng l−îng hÊp


mét mÉu thö, J

§é dÎo tèi

thiÓu theo

chiÒu dµy,

%

0

-20

A27

D27

E27

400-530 265 22

-40

27 mÉu däc

20 MÉu ngang

19 mÉu däc

14 MÉu ngang

-

0

-20

A32,

D32,

E32

440-590 315 22

-40

31 mÉu däc

22 MÉu ngang

22 mÉu däc

15 MÉu ngang

-

0

-20

A36,

D36,

E36

490-620 355 21

-40

34 mÉu däc

24 MÉu ngang

24 mÉu däc

17 MÉu ngang

-

0

-20

A40

D40

E40

530-650 390 20

-40

39 mÉu däc

26 MÉu ngang

27 mÉu däc

18 MÉu ngang

-

0

-20

AW27

DW27

EW27

400-530 t≤25 mm: 265 Min

25< t≤50: 245 Min

50< t≤75: 230 Min

75< t≤100: 220 Min

22

-40

40 MÉu ngang 28 MÉu ngang

0

-20

AW32,

DW32,

EW32

440-590 t≤25 mm: 315 Min

25< t≤50: 295 Min

50< t≤75: 280 Min

75< t≤100: 270 Min

22

-40


0

-20

AW36,

DW36,

EW36

490-620 t≤25 mm: 355 Min

25< t≤50: 335 Min

50< t≤75: 320 Min

75< t≤100: 310 Min

21

-40


35

-20 D42

E42

530-680 420 18

-40

-

-20 D46

E46

570-720 460 17

-40

-

-20 D50

E50

610-770 500 16

-40

40 mÉu däc

27 MÉu ngang

28 mÉu däc

18 MÉu ngang

-

41

TCVN 7230:2003

B¶ng 4.5.4-1 - TÝnh chÊt c¬ häc cña thÐp kÕt cÊu (tiÕp theo)


thÐp

§é bÒn

kÐo,

N/mm2

§é bÒn ch¶y,

N/mm2

§é

gi·n

dµi

t−¬ng

®èi,%

NhiÖt

®é

thö,oC

N¨ng l−îng hÊp

thô trung b×nh

tèi thiÓu, J

N¨ng l−îng hÊp


mét mÉu thö, J

§é dÎo tèi

thiÓu theo

chiÒu dµy,

%

-20 DW42

EW42

530-680 t≤50: 420 Min

50< t≤75: 400 Min

75< t≤100: 380 Min

18

-40

-20 DW46

EW46

570-720 t≤50: 460 Min

50< t≤75: 440 Min

75< t≤100: 420 Min

17

-40

-20 DW50

EW50

610-770 t≤50: 500 Min

50< t≤75: 480 Min

75< t≤100: 460 Min

16

-40

50 MÉu ngang 36 MÉu ngang 35

4.2.5. Thö bæ sung tr−íc khi lo¹i bá

ViÖc thö bæ sung tr−íc khi lo¹i bá ph¶i ®−îc tiÕn hµnh phï hîp víi çc yªu cÇu qui ®Þnh ë môc 1.10

4.2.6. Dung sai kÝch th−íc

Dung sai kÝch th−íc cña vËt liÖu ph¶i phï hîp víi çc yªu cÇu qui ®Þnh ë môc 4.1.4-1 vµ môc 4.1.4-3



4.2.8. Çc yªu cÇu bæ xung

Ngoµi çc yªu cÇu nªu trªn, viÖc lùa chän thÐp çn kÕt cÊu cã thÓ ®−îc thùc hiÖn dùa theo çc yªu cÇu ë phô

lôc A.

42

TCVN 7230:2003

4.3. ThÐp çn dïng chÕ t¹o thiÕt bÞ , m¸y

4.3.1. Qui ®Þnh chung

4.3.1. 1.

4.4.1. 1.

4.4.1. 2.

4.4.1. 3.

4.4.1. 4.

ThÐp tÊm, thÐp h×nh hoÆc thÐp thanh dïng chÕ t¹o phÇn kÕt cÊu cã hµn cña çc thiÕt bÞ, m¸y

ph¶i phï hîp mét trong nh÷ng yªu cÇu sau:

4.3.1.1.1 BÊt kú lo¹i thÐp nµo trong thÐp kÕt cÊu nhãm NS ®−îc nªu ra ë môc 4.2.

4.3.1.1.2 BÊt kú lo¹i thÐp nµo trong thÐp kÕt cÊu nhãm HS ®−îc nªu ra ë môc 4.2.

4.3.1.1.3 BÊt kú lo¹i thÐp nµo trong thÐp çc bon hoÆc çc bon-m¨ng gan dïng chÕ t¹o nåi h¬i vµ b×nh

chÞu ¸p lùc ®−îc nªu ra ë môc 4.4.

4.4. ThÐp çn dïng chÕ t¹o nåi h¬i vµ b×nh chÞu ¸p lùc


PhÇn nµy ®−a ra nh÷ng yªu cÇu cho vËt liÖu thÐp çc bon, çc bon-m¨ng gan vµ thÐp hîp kim

®−îc sö dông ®Ó chÕ t¹o nåi h¬i vµ b×nh chÞu ¸p lùc.

ViÖc sö dông thÐp çc bon vµ çc bon-m¨ng gan víi giíi h¹n bÒn kÐo qui −íc tèi thiÓu lín h¬n

490 N/mm2 nh−ng nhá h¬n 520 N/mm2 cã thÓ ®−îc chÊp nhËn víi ®iÒu kiÖn ph¶i ®−îc §¨ng kiÓm chÊp nhËn.

ViÖc sö dông thÐp hîp kim kh¸c víi nh÷ng yªu cÇu ë phÇn nµy ph¶i ®−îc §¨ng kiÓm phª duyÖt.

Trong tr−êng hîp nµy, giíi h¹n bÒn kÐo qui −íc tèi thiÓu kh«ng ®−îc v−ît qu¸ 600N/mm2.

VËt liÖu dïng ®Ó chÕ t¹o çc kÐt chøa hµng, çc kÐt chÞu ¸p lùc chøa khÝ hãa láng vµ çc øng

dông kh¸c t¹i nhiÖt ®é thÊp ph¶i phï hîp çc yªu cÇu qui ®Þnh ë môc 4.5 hoÆc 4.6.

4.4.2. Qui tr×nh chÕ t¹o vµ thµnh phÇn hãa häc.

Ph−¬ng ph¸p khö «xy vµ thµnh phÇn hãa häc t¹i mÎ luyÖn ph¶i phï hîp víi çc yªu cÇu ë b¶ng 4.4.2-1.

43

TCVN 7230:2003

B¶ng 4.4.2-1 - Thµnh phÇn hãa häc vµ khö «xy

CÊp thÐp

(LR)

Khö «xy Thµnh phÇn hãa häc, %

ThÐp çc bon vµ çc bon-m¨ng

gan

C max Si Mn P S Al Çc nguyªn tè

kh¸c

360 AR 0,18 0,4-1,2 -

410 AR 0,21 0,4-1,3 -

460 AR

BÊt kú ph−¬ng

ph¸p nµo trõ

s«i 0,23

0,50

max

0,8-1,5

0,050 max

-

360 0,17 0,4-1,2 -

410 0,20

0,35

max 0,5-1,3 -

460

BÊt kú ph−¬ng

ph¸p nµo trõ

s«i 0,40

max

0,8-1,4 -

490 LÆng

0,20(1)

0,1-

0,5

0,9-1,6

0,050 max

-

Cr 0,25 max

Cu 0,30 max

Mo 0,10 max

Ni 0,30 max

Tæng sè: 0,70 max

ThÐp çc bon vµ çc bon-m¨ng

gan

C max Si Mn P S Al Çc nguyªn tè

kh¸c

360FG 0,17 0,4-1,2

410FG 0,20

0,35

max 0,5-1,3

460FG 0,40

max

0,8-1,5

490FG

LÆng vµ lµm

mÞn h¹t

0,20(1)

0,1-

0,5

0,9-1,6

0,040 max (2) Cr 0,25 max

Cu 0,30 max

Mo 0,10 max

Ni 0,30 max

Tæng sè: 0,70 max

ThÐp hîp kim C Si Mn P S Al Cr Mo Çc nguyªn tè kh¸c

1Cr21

Mo470 0,1-

0,18

0,15-

0,35

0,7

-

1,3

0,4-

0,6

241

Cr1Mo480

LÆng

0,08-

0,18

0,15-

0,50

0,4-

0,8

0,040

max

(3)

2,0

-

2,5

0,9 -

1,1

Cu 0,30 max

Ni 0,30 max

Chó thÝch - (1): Víi chiÒu dµy lín h¬n 30 mm, thµnh phÇn çc bon 0,22% max

(2): Nh«m (AxÝt hßa tan) : 0,015% min hoÆc

Nh«m (tæng thµnh phÇn): 0,018% min , Ni«bi (Nb), vana®i (V) hoÆc nguyªn tè lµm mÞn h¹t kh¸c cã

thÓ ®−îc sö dông thay thÕ hoÆc cïng víi nh«m.

(3): Nh«m (AxÝt hoµ tan hoÆc tæng thµnh phÇn): 0,020% max

44

TCVN 7230:2003

4.4.3. NhiÖt luyÖn

ViÖc nhiÖt luyÖn ph¶i phï hîp víi çc yªu cÇu qui ®Þnh ë b¶ng 4.4.3-1.

B¶ng 4.4.3-1 - NhiÖt luyÖn

CÊp thÐp (LR) NhiÖt luyÖn

ThÐp çc bon vµ çc bon-m¨ng gan tõ 360AR ®Õn

460AR

Çn nguéi, ®é dµy hoÆc ®−êng kÝnh lín nhÊt lµ

40mm

ThÐp çc bon vµ çc bon-m¨ng gan tõ 360 ®Õn 490 Th−êng hãa hoÆc çn cã kiÓm so¸t

ThÐp çc bon vµ çc bon-m¨ng gan tõ 360FG ®Õn

490FG

Th−êng hãa hoÆc çn cã kiÓm so¸t

1Cr21

Mo470 Th−êng hãa vµ ram

241

Cr1Mo480 Th−êng hãa vµ ram


4.4.4. 1.

4.4.4. 2.

Víi çc tÊm, mÉu thö kÐo ®−îc lÊy tõ mét ®Çu cña mçi tÊm khi çn trùc tiÕp tõ ph«i tÊm hoÆc ph«i

thái khi khèi l−îng kh«ng qu¸ 5 tÊn vµ chiÒu dµi kh«ng qu¸ 15 m. NÕu khèi l−îng hoÆc chiÒu dµi v−ît qu¸ giíi

h¹n trªn, çc mÉu thö kÐo ph¶i ®−îc lÊy tõ c¶ hai ®Çu cña mçi tÊm.

KÕt qu¶ cña tÊt c¶ çc cuéc thö kÐo ph¶i phï hîp víi çc yªu cÇu qui ®Þnh ë çc b¶ng 4.4.4-1,

4.4.4-2 vµ 4.4.4-3.

B¶ng 4.4.4-1 - TÝnh chÊt c¬ häc cña thÐp çc bon, çc bon-m¨ng gan: Çn

CÊp thÐp (LR) ChiÒu dµy, mm giíi h¹n ch¶y tèi

thiÓu, N/mm2

§é bÒn kÐo,

N/mm2,

§é gi·n dµi tèi thiÓu trªn

®é dµi ®o 5.65 So , %

360 AR 190 360-480 24

410 AR 215 410-530 22

460 AR

≤ 40

240 460-580 21

45

TCVN 7230:2003

B¶ng 4.4.4-2 - TÝnh chÊt c¬ häc cña thÐp çc bon, çc bon-m¨ng gan:


CÊp thÐp (LR) ChiÒu dµy(1),t,

mm

giíi h¹n ch¶y tèi

thiÓu, N/mm2,

§é bÒn kÐo,

N/mm2,


®é dµi ®o 5.65 So , %

3< t ≤16 205 26

16<t ≤40 195 26

360

40 <t≤63 185

360-480

25

CÊp thÐp (LR) ChiÒu dµy(1),t,

mm


thiÓu, N/mm2,

§é bÒn kÐo,

N/mm2,


®é dµi ®o 5.65 So , %

3< t ≤16 235 24

16<t ≤40 225 24

410

40 <t≤63 215

410-530

23

3< t ≤16 285 22

16<t ≤40 255 22

460

40 <t≤63 245

460-580

21

3< t ≤16 305 21

16<t ≤40 275 21

490

40 <t≤63 265

490-610

20

3< t ≤16 235 26

16<t ≤40 215 26

360FG

40 <t≤63 195

360-480

25

3< t ≤16 265 24

16<t ≤40 245 24

410FG

40 <t≤63 235

410-530

23

3< t ≤16 295 22

16<t ≤40 285 22

460FG

40 <t≤63 275

460-580

21

3< t ≤16 315 21

16<t ≤40 315 21

490FG

40 <t≤63 305

490-610

21

Chó thÝch - (1) Víi chiÒu dµy lín h¬n 63 mm, gi¸ trÞ tèi thiÓu cña giíi h¹n ch¶y cã thÓ gi¶m ®i 1% cho mçi 5 mm ®é

t¨ng cña chiÒu dµy lín h¬n 63 mm. Gi¸ trÞ tèi thiÓu cña ®é gi·n dµi còng cã thÓ gi¶m ®i 1 ®¬n vÞ cho tÊt c¶ çc

46

TCVN 7230:2003

chiÒu dµy lín h¬n 63 mm, vÝ dô 25% gi¶m xuèng cßn 24%. Víi chiÒu dµy lín h¬n 100 mm, çc gi¸ trÞ trªn ph¶i

®−îc §¨ng kiÓm phª duyÖt.

B¶ng 4.4.4-3 - TÝnh chÊt c¬ häc cña thÐp hîp kim: Th−êng hãa vµ ram

CÊp thÐp (LR) ChiÒu dµy,t,(1)

mm


thiÓu, N/mm2,

§é bÒn kÐo,

N/mm2,


®é dµi ®o 5,65 So , %

3< t ≤16 305 20

16<t ≤40 305 20 1Cr

21

Mo470

40 <t≤63 305

470-620

19

3< t ≤16 275 18

16<t ≤40 265 18 2

41

Cr1Mo480

40 <t≤63 265

480-630

17

Chó thÝch - (1) Víi chiÒu dµy lín h¬n 63 mm, gi¸ trÞ tèi thiÓu cña giíi h¹n ch¶y cã thÓ gi¶m ®i 1% cho mçi 5

mm ®é t¨ng cña chiÒu dµy lín h¬n 63 mm. Gi¸ trÞ tèi thiÓu cña ®é gi·n dµi còng cã thÓ gi¶m ®i 1 ®¬n vÞ cho

tÊt c¶ çc chiÒu dµy lín h¬n 63 mm, vÝ dô 25% gi¶m xuèng cßn 24%. Víi chiÒu dµy lín h¬n 100 mm, çc

gi¸ trÞ trªn ph¶i ®−îc §¨ng kiÓm xÐt duyÖt.




Dung sai kÝch th−íc cña vËt liÖu ph¶i phï hîp víi çc yªu cÇu qui ®Þnh ë 4.1.4-2 vµ 4.1.4-3

4.5. ThÐp çn ferit dïng ë nhiÖt ®é thÊp


4.5.1. 1. PhÇn nµy ®−a ra nh÷ng yªu cÇu cho vËt liÖu thÐp çc bon-m¨ng gan vµ thÐp hîp kim niken ®−îc

sö dông ®Ó chÕ t¹o çc kÐt hµng, çc kÐt vµ çc b×nh ¸p lùc chøa khÝ hãa láng vµ çc lo¹i b×nh chÞu ¸p lùc kh¸c

®ßi hái thÐp cã ®é dai va ®Ëp ®¶m b¶o t¹i nhiÖt ®é thÊp.

4.5.2. Qui tr×nh chÕ t¹o vµ thµnh phÇn hãa häc

Ph−¬ng ph¸p khö «xy vµ thµnh phÇn hãa häc t¹i mÎ luyÖn ph¶i phï hîp víi çc yªu cÇu ë b¶ng 4.5.2-1.

47

TCVN 7230:2003

B¶ng 4.5.2-1 - Khö «xy vµ thµnh phÇn hãa häc

CÊp

thÐp

(LR)

Khö «xy Thµnh phÇn hãa häc, %

ThÐp çc bon-m¨ng gan C Si Mn P S Çc nguyªn tè

kh¸c

Nguyªn

tè lµm

mÞn h¹t(1)

LT0 LÆng(2) 0,20

max

0,70-1,60 Tïy ý

LT20 0,20

max

Al

hoÆcNb

hoÆc V

LT40 0,18

max

0,1-0,5

090-1,60

0,040 max

LT60

LÆng vµ lµm

mÞn h¹t(2)

0,16

max

0,1 - 0,5 1,00-1,60(3) 0,025

max

0,020

max

Cr : 0,25 max

Cu: 0,35 max

Mo: 0,08 max

Ni: 0,30 max

Tæng: 0,70

max

Al vµ tïy

ý thªm

Nb hoÆc

V

21

Ni 0,16

max

0,10-

0,50

0,70-

1,60

0,30-

0,80

Al vµ tïy

ý thªm

Nb hoÆc

V

121

Ni 0,18

max

0,30-

1,50

1,30-

1,70

321

Ni 0,15

max

3,20-

3,80

5Ni 0,12

max

4,70-

5,30

9Ni

LÆng vµ lµm

mÞn h¹t

0,10

max

0,10-

0,35

0,30-

0,90

8,50-

10,0

0,025

max

0,020

max

Cr : 0,25 max

Cu: 0,35 max

Mo: 0,08 max

Tæng: 0,60

max Al

Chó thÝch (1) - Khi sö dông çc nguyªn tè lµm mÞn h¹t, th× thµnh phÇn cña chóng ph¶i nh− sau:

Nh«m (axÝt hßa tan): 0,015% min

HoÆc nh«m (tæng thµnh phÇn):0,020% min

Ni«bi (Nb): 0,015 - 0,05 %

Vanadi (V) : 0,03 - 0,10%

(2)- ThÐp çc bon-m¨ng gan cÊp LT0 vµ LT20 cã thÓ lÆng mét nöa (semi-killed) ngo¹i trõ khi sö dông ®Ó

chÕ t¹o çc kÐt vµ çc b×nh ¸p lùc chøa khÝ hãa láng.

48

TCVN 7230:2003

(3)- Thµnh phÇn Mn cã thÓ t¨ng ®Õn tèi ®a 1,65% khi thµnh phÇn çc bon kh«ng qu¸ 0,14%.


ViÖc nhiÖt luyÖn ph¶i phï hîp víi çc yªu cÇu qui ®Þnh ë b¶ng 4.5.3-1


CÊp thÐp

(LR)

ThÐp tÊm ThÐp h×nh vµ thÐp thanh

C-Mn LT0

C-Mn LT20


C-Mn LT40

Çn nguéi, th−êng hãa hoÆc çn cã kiÓm

so¸t

C-Mn LT60

21

Ni

Th−êng hãa hoÆc t«i vµ ram


121

Ni

321

Ni

5Ni

Th−êng hãa, th−êng hãa vµ ram hoÆc t«i vµ ram

9Ni Th−êng hãa hai lÇn vµ ram hoÆc t«i vµ ram


4.5.4. 1.

4.5.4. 2.

4.5.4. 3.

4.5.4. 4.

Çc mÉu thö kÐo ph¶i ®−îc lÊy dùa theo çc yªu cÇu qui ®Þnh ë môc 4.4.4. T−¬ng øng víi mçi

mÉu thö kÐo, ph¶i chuÈn bÞ mét bé gåm ba mÉu thö ®é dai va ®Ëp víi vÕt c¾t ch÷ V.

Víi thÐp tÊm dïng ®Ó chÕ t¹o çc kÐt chøa khÝ hãa láng vµ b×nh chÞu ¸p lùc, çc mÉu thö ®é dai

va ®Ëp ph¶i ®−îc lÊy sao cho trôc chÝnh cña chóng ph¶i vu«ng gãc víi h−íng çn lÇn cuèi cïng.

KÕt qu¶ cña tÊt c¶ çc cuéc thö kÐo ph¶i phï hîp víi çc yªu cÇu qui ®Þnh ë b¶ng 4.5.4-1.

Gi¸ trÞ trung b×nh cña ba lÇn thö ®é dai va ®Ëp ph¶i phï hîp víi çc yªu cÇu qui ®Þnh ë b¶ng

4.5.4-1. Mét gi¸ trÞ ®¬n lÎ cña thö ®é dai va ®Ëp cã thÓ nhá h¬n gi¸ trÞ trung b×nh yªu cÇu nh−ng kh«ng ®−îc nhá

h¬n 70% gi¸ trÞ ®ã.

49

TCVN 7230:2003

B¶ng 4.5.4-1 - TÝnh chÊt c¬ häc(1)

Thö ®é dai va ®Ëp víi vÕt c¾t ch÷ V CÊp thÐp (LR) Giíi

h¹n

ch¶y

tèi

thiÓu,

N/mm2

§é bÒn

kÐo,

N/mm2,

§é gi·n

dµi tèi

thiÓu trªn

®é dµi ®o

5.65 So ,

%

NhiÖt ®é

thö ®é dai

va ®Ëp,0C

Dïng chøa khÝ

hãa láng

Çc øng dông kh¸c

C-MnLT0-360

C-MnLT0-410

C-MnLT0-490

190

220

270

360-480

410-530

490-610

26

24

21

0

C-MnLT20-360

C-MnLT20-410 C-MnLT20-490

215

245

315

360-480

410-530

490-610

26

24

21

-20

C-MnLT40-360

C-MnLT40-410 C-MnLT40-490

215

245

315

360-480

410-530

490-610

26

24

21

-40

C-MnLT60-360

C-MnLT60-410

C-MnLT60-490

245

285

355

360-480

410-530

490-610

24

24

22

-60

♦ ThÐp tÊm:

- mÉu ngang

N¨ng l−îng hÊp

thô trung b×nh: 27

J min

♦ ThÐp h×nh vµ

thÐp thanh:

- mÉu däc

N¨ng l−îng hÊp

thô trung b×nh: 41

J min

ThÐp tÊm, thÐp h×nh vµ

thÐp thanh- mÉu däc:

- Khi giíi h¹n bÒn kÐo tèi

thiÓu qui −íc <450 N/mm2

N¨ng l−îng hÊp thô trung

b×nh: 27 J min

- Khi giíi h¹n bÒn kÐo tèi

thiÓu qui −íc ≥450 N/mm2

N¨ng l−îng hÊp thô trung

b×nh: 41 J min

21

Ni 245

285

355

360-480

410-530

490-610

24

24

22

-60

121

Ni 275 490-640 22 -80

321

Ni 285 450-610 21 -95

5Ni 390 540-740 21 -110

9Ni 490 640-790 18 -196

♦ ThÐp tÊm:

- mÉu ngang

N¨ng l−îng hÊp thô

trung b×nh: 27 J min

♦ ThÐp h×nh vµ thÐp

thanh:

- mÉu däc



ThÐp tÊm, thÐp h×nh

vµ thÐp thanh- mÉu

däc:

- Khi giíi h¹n bÒn kÐo

tèi thiÓu qui −íc <450

N/mm2



- Khi giíi h¹n bÒn kÐo

tèi thiÓu qui −íc ≥450

N/mm2



Chó thÝch

50

TCVN 7230:2003

(1)- Çc yªu cÇu nµy ®−îc ¸p dông cho çc s¶n phÈm cã ®é dµy kh«ng qu¸ 30 mm. Víi nh÷ng s¶n phÈm cã ®é

dµy lín h¬n ph¶i ®−îc §¨ng kiÓm phª duyÖt.

4.5.4. 5. Khi sö dông çc mÉu thö ®é dai va ®Ëp thay thÕ chuÈn, gi¸ trÞ n¨ng l−îng hÊp thô tèi thiÓu ph¶i

phï hîp víi b¶ng 4.5.5-2:

B¶ng 4.5.5-2

MÉu thay thÕ chuÈn 10mm x

7.5mm

MÉu thay thÕ chuÈn 10mm x 5mmN¨ng l−îng hÊp thô yªu cÇu víi

mÉu chuÈn: 10mm x 10mm

N¨ng l−îng hÊp thô N¨ng l−îng hÊp thô

27 J 22 J 18 J

41 J 34 J 27 J




Dung sai kÝch th−íc cña vËt liÖu ph¶i phï hîp víi çc yªu cÇu qui ®Þnh ë môc 4.1.4-2 vµ môc 4.1.4-3

4.6. ThÐp çn austenit kh«ng gØ


4.6.1. 1.

4.6.1. 2.

Nh÷ng yªu cÇu qui ®Þnh ë phÇn nµy ®−îc ¸p dông cho thÐp çn austenit kh«ng gØ dïng ®Ó chÕ

t¹o çc kÐt hµng, kÐt vµ çc b×nh chÞu ¸p lùc chøa çc hãa chÊt vµ khÝ hãa láng. Lo¹i vËt liÖu nµy cßn ®−îc dïng

®Ó chÕ t¹o çc b×nh chÞu ¸p lùc kh¸c cã nhiÖt ®é thiÕt kÕ kh«ng nhá h¬n - 1650c.

ThÐp lo¹i nµy cßn thÝch hîp cho çc øng dông lµm viÖc ë nhiÖt ®é cao. Trong tr−êng hîp nµy, çc

chi tiÕt vÒ thµnh phÇn hãa häc, qu¸ tr×nh nhiÖt luyÖn, tÝnh chÊt c¬ häc ph¶i ®−îc tr×nh cho §¨ng kiÓm phª duyÖt.


Thµnh phÇn hãa häc t¹i mÎ luyÖn ph¶i phï hîp çc yªu cÇu qui ®Þnh ë b¶ng 4.6.2-1.

51

TCVN 7230:2003

B¶ng 4.6.2-1 - Thµnh phÇn hãa häc

Thµnh phÇn hãa häc,% CÊp

thÐp

(LR)

C Si Mn P S Cr Mo Ni Nguyªn tè kh¸c

304 L 0,03

max

17,0-19,0 - 9,0-12,0 -

316 L 0,03

max

16,0-18,5 2,5-

3,0

11,5-14,5 -

321 0,08

max

17,0-19,0 - 9,0-12,0 Ti ≥ 5 x %C;

≤0,80%

347 0,08

max

1,0

max

2,0

max

0,045

max

0,030

max

17,0-19,0 - 9,0-12,0 Nb ≥ 10 x %C;

≤1,0%


ThÐp ph¶i ®−îc nhiÖt luyÖn trong dung dÞch.


4.6.4. 1.

4.6.4. 2.

4.6.4. 3.

Çc mÉu thö kÐo ph¶i ®−îc lÊy dùa theo çc yªu cÇu qui ®Þnh ë môc 4.4.4.

NÕu kh«ng cã yªu cÇu nµo kh¸c, thÐp austenit kh«ng gØ kh«ng cÇn ph¶i thö ®é dai va ®Ëp.

KÕt qu¶ cña tÊt c¶ çc cuéc thö kÐo ph¶i phï hîp víi çc yªu cÇu qui ®Þnh ë b¶ng 4.6.4-1

B¶ng 4.6.4-1 - TÝnh chÊt c¬ häc

CÊp

thÐp

(LR)

§é dµy, mm 0.2% øng suÊt thö

tèi thiÓu (1), N/mm2 1% øng suÊt

thö tèi thiÓu,

N/mm2

§é bÒn kÐo,

N/mm2


®é dµi ®o 5,65 So , %

304 L ≤ 50 175 205 45

316 L 185 215

440-640

40

321 195 235

347

≤ 65

205 245

490-690 35

Chó thÝch- Gi¸ trÞ 0,2% øng suÊt thö ®−îc ®−a ra ®Ó tham kh¶o. NÕu kh«ng cã yªu cÇu nµo kh¸c, gi¸ trÞ nµy

kh«ng cÇn ph¶i kiÓm tra qua thö c¬ tÝnh.

4.6.5. Thö tÝnh ¨n mßn

52

TCVN 7230:2003

4.6.5. 1.

4.6.5. 2.

4.6.5. 3.

4.7.1. 1.

4.7.1. 2.

4.7.2. 1.

4.7.2. 2.

Thö uèn ®Æc biÖt cã thÓ ph¶i thùc hiÖn ®èi víi mét sè øng dông cô thÓ, vÝ dô nh− vËt liÖu dïng ®Ó

chÕ t¹o çc kÐt chøa hãa chÊt.

Khi cã yªu cÇu, mét cuéc thö d¹ng nµy ph¶i ®−îc thùc hiÖn cho mçi lÇn thö kÐo. VËt liÖu thö ph¶i

®−îc lÊy ë khu vùc gÇn víi vïng lÊy mÉu thö kÐo vµ ®−îc gia c«ng b»ng m¸y ®Õn kÝch th−íc thÝch hîp cho thö

uèn mÉu trßn hoÆc mÉu h×nh ch÷ nhËt. §−êng kÝnh hoÆc bÒ dµy cña mÉu kh«ng ®−îc lín h¬n 12 mm vµ tæng

diÖn tÝch bÒ mÆt ph¶i n»m trong kho¶ng tõ 15 ®Õn 35 mm2.

NÕu kh«ng cã yªu cÇu nµo kh¸c, qu¸ tr×nh thö ph¶i ®−îc tiÕn hµnh nh− sau:

4.6.5.3.1 MÉu thö ®−îc nung nãng lªn tíi nhiÖt ®é 700±100c , gi÷ nguyªn nhiÖt ®é ®ã trong 30 phót, sau

®ã lµm nguéi trong n−íc. §Æt mÉu thö lªn nÒn quay b»ng ®ång (50 gam/lÝt dung dÞch thö), sau ®ã nhóng vËt

mÉu vµo dung dÞch thö ®un s«i trong vßng 15 ®Õn 24 giê. Thµnh phÇn cña dung dÞch thö nh− sau: 100 gam

sunph¸t ®ång (CuSO4.5H2O), 184 gam (100 ml) axÝt sunphuaric (H2SO4), pha víi n−íc cÊt ®Ó ®−îc 1 lÝt dung

dÞch. Khi ®un s«i ph¶i cã biÖn ph¸p ®Ó tr¸nh dung dÞch thö bÞ kÕt tña do n−íc bay h¬i (thªm n−íc ®Ó bï vµo

l−îng n−íc ®· bay h¬i).

4.6.5.3.2 Sau ®ã mÉu thö ®−îc thö uèn 900 quanh èng cã ®−êng kÝnh b»ng 2 lÇn ®−êng kÝnh hoÆc chiÒu

dµy cña mÉu thö ë nhiÖt ®é b×nh th−êng. Sau khi uèn, nÕu mÉu thö kh«ng cã vÕt nøt ë bÒ mÆt ngoµI, mÆt låi lµ

®¹t yªu cÇu.

4.7. ThÐp tÊm víi ®Æc tÝnh ®ång nhÊt qua chiÒu dµy


VËt liÖu thÐp tÊm víi ®Æc tÝnh c¬ häc ®ång nhÊt qua chiÒu dµy ®−îc sö dông khi thÐp tÊm ph¶i

chÞu søc c¨ng theo chiÒu vu«ng gãc víi bÒ mÆt çn. Søc c¨ng nµy th−êng ®i kÌm víi qu¸ tr×nh trao ®æi nhiÖt

trong khi hµn, ®Æc biÖt lµ mèi hµn ch÷ T ngÊu hoµn toµn, hoÆc xuÊt hiÖn khi cã t¶i träng t¸c dông lªn thÐp tÊm

trong qu¸ tr×nh sö dông vµ cã thÓ dÉn ®Õn hiÖn t−îng xÐ líp cña tÊm. ViÖc sö dông vËt liÖu nµy víi môc ®Ých

gi¶m thiÓu kh¶ n¨ng xuÊt hiÖn çc khuyÕt tËt do xÐ líp trong qu¸ tr×nh chÕ t¹o, l¾p ®Æt còng nh− trong qu¸ tr×nh

sö dông c«ng tr×nh.

VËt liÖu nµy ph¶i tho¶ m·n nh÷ng yªu cÇu trong môc 4.1 vµ 4.2 còng nh− çc yªu cÇu kh¸c trong

môc nµy.


TÊt c¶ çc tÊm b»ng vËt liÖu thÐp víi ®Æc tÝnh c¬ häc ®ång nhÊt qua chiÒu dµy ph¶i ®−îc chÕ t¹o

t¹i nh÷ng nhµ m¸y cã qui tr×nh chÕ t¹o vËt liÖu ®−îc §¨ng kiÓm chÊp nhËn.

VËt liÖu thÐp nµy ph¶i ®−îc khö khÝ b»ng ch©n kh«ng ®Ó thµnh phÇn cña S kh«ng qu¸ 0.01%.

53

TCVN 7230:2003

4.7.3. KiÓm tra vËt liÖu

4.7.3. 1.

4.7.3. 2.

4.7.4. 1.

NÕu kh«ng cã qui ®Þnh nµo kh¸c, chØ cã thÐp tÊm víi chiÒu dµy lín h¬n 20 mm míi ph¶i thö kÐo

theo chiÒu dµy. VËt mÉu víi kÝch th−íc 200x200 mm ®−îc c¾t ra tõ 1 ®Çu (hoÆc ®Ønh ph«i) thuéc phÇn t−¬ng

øng víi ®o¹n gi÷a theo chiÒu ngang cña tÊm. Ba mÉu thö kÐo ®−îc c¾t ra tõ vËt mÉu theo chiÒu dµy ®ång nhÊt

cña thÐp vu«ng gãc víi h−íng çn.

Çc tÊm cã cïng qui tr×nh s¶n xuÊt vµ cïng trong 1 mÎ, çc tÊm t−¬ng ®−¬ng cã chiÒu dµy kh«ng

nhá h¬n 25 mm, th× cø cã khèi l−îng 10 tÊn th× ®−îc coi lµ 1 l« (nÕu chiÒu dµy nhá h¬n 25 mm th× cø cã khèi

l−îng 20 tÊn còng coi lµ 1 l«). Khi ®ã 1 vËt mÉu ph¶i ®−îc c¾t ra tõ mçi l«.

4.7.4. KÝch th−íc cña mÉu thö kÐo ®ång nhÊt qua chiÒu dµy

MÉu thö cã thÓ ®−îc chuÈn bÞ theo qui çch hoÆc mÉu thö th«, hoÆc mÉu thö víi phÇn hµn thªm

(khi chiÒu dµy cña s¶n phÈm thÐp kh«ng thÓ c¾t ®−îc mÉu thö ®ñ dµi ®Ó kÑp trªn m¸y thö, th× cho phÐp hµn

thªm vµo çc phÇn mÉu thö, viÖc hµn nµy kh«ng ®−îc lµm háng phÇn chiÒu dµi ®o¹n song song)

ChiÒu dµi song song ≥ 2d

ChiÒu dµy tÊm - t

d

x x

t - chiÒu dµy cña tÊm

d ≥ 6 mm víi 20mm ≤ t ≤ 50 mm,

d ≥ 10 mm víi t > 50 mm

x ≤ 5 mm khi d=6 mm

x ≤ 8 mm khi d=10 mm

H×nh 4.7.4-1 - MÉu thö th«

54

TCVN 7230:2003

phÇn hµn thªm

ChiÒu dµy tÊm-t

ChiÒu dµi song song >t+4

t - chiÒu dµy cña tÊm

d ≥ 6 mm víi 20mm ≤ t ≤ 50 mm,

d ≥ 10 mm víi t > 50 mm

H×nh 4.7.4-2 - MÉu thö víi phÇn hµn thªm


4.7.5. 1.

4.7.5. 2.

4.7.5. 3.

4.7.7. 1.

4.7.7. 2.

Çc mÉu thö kÐo ®−îc thö t¹i nhiÖt ®é b×nh th−êng, tÝnh ®ång nhÊt theo chiÒu dµy cña thÐp ®−îc

xem lµ ®¹t yªu cÇu khi gi¸ trÞ trung b×nh cña ®é co th¾t cña c¶ 3 mÉu thö kh«ng nhá h¬n 25% vµ gi¸ trÞ cña ®é

co th¾t cña 1 mÉu thö kh«ng nhá h¬n 20%.

NÕu gi¸ trÞ trung b×nh cña ®é co th¾t cña c¶ 3 mÉu thö nhá h¬n 20 % th× vËt mÉu ®−îc xem lµ

kh«ng ®¹t yªu cÇu vµ bÞ lo¹i.

NÕu gi¸ trÞ trung b×nh cña ®é co th¾t cña c¶ 3 mÉu thö kh«ng nhá h¬n 20 % vµ nhá h¬n 25 %, th×

cã thÓ thö thªm 3 mÉu thö trong sè çc mÉu cßn l¹i. NÕu gi¸ trÞ trung b×nh cña c¶ 6 mÉu thö kh«ng nhá h¬n 25

% vµ kh«ng cã mÉu thö nµo trong 3 mÉu thö lÇn sau cã gi¸ trÞ nhá h¬n 20 % th× vËt mÉu ®−îc xem lµ ®¹t yªu

cÇu.

4.7.6. KiÓm tra kh«ng ph¸ hñy

TÊt c¶ çc thÐp tÊm víi ®Æc tÝnh ®ång nhÊt theo chiÒu dµy cã thÓ ph¶i kiÓm tra siªu ©m. Tû lÖ kiÓm tra vµ tiªu

chuÈn chÊp nhËn ph¶i ®−îc §¨ng kiÓm phª duyÖt.


ThÐp ®· tho¶ m·n nh÷ng yªu cÇu thö ph¶i ®−îc ®ãng dÊu nh− qui ®Þnh ë 1.11

S¶n phÈm thÐp phï hîp víi nh÷ng yªu cÇu ë 4.3 th× ph¶i ®ãng thªm ký hiÖu "Z " vµo sau dÊu

nh·n hiÖu.

55

TCVN 7230:2003

5. ThÐp ®óc



5.1.1. 1.

5.1.1. 2.

5.1.2. 1.

5.1.2. 2.

5.1.2. 3.

5.1.4. 1.

5.1.4. 2.

5.1.5. 1.

5.1.5. 2.

PhÇn nµy ®−a ra nh÷ng yªu cÇu chung cho vËt liÖu thÐp ®óc sö dông ®Ó chÕ t¹o çc c«ng tr×nh

biÓn cè ®Þnh, çc m¸y ®Æt trªn c«ng tr×nh biÓn cè ®Þnh vµ çc nåi h¬i, b×nh chÞu ¸p lùc vµ hÖ thèng ®−êng èng.

ThÐp ®óc cã nh÷ng ®Æc tÝnh kh¸c víi nh÷ng qui ®Þnh ë phÇn nµy ph¶i phï hîp víi nh÷ng yªu cÇu

qui ®Þnh ë 1.1.3.


VËt ®óc ph¶i ®−îc chÕ t¹o t¹i çc lß ®óc ®· ®−îc §¨ng kiÓm c«ng nhËn. ThÐp dïng ®Ó chÕ t¹o

vËt ®óc ph¶i ®ù¬c luyÖn trong lß M¸ctanh, lß ®iÖn, lß thæi «xy hoÆc theo çc qui tr×nh riªng ®· ®−îc §¨ng kiÓm

phª duyÖt.

ViÖc c¾t b»ng h¬i, hoÆc dïng ®ôc ®Ó lo¹i bá ®Ëu ngãt hoÆc ba via ph¶i ®−îc hoµn thµnh tr−íc khi

nhiÖt luyÖn lÇn cuèi. Khi xÐt ®Õn thµnh phÇn ho¸ häc vµ qui çch vËt ®óc, nÕu thÊy cÇn thiÕt, cã thÓ ph¶i tiÕn

hµnh nhiÖt luyÖn tõ tr−íc.

NÕu vËt ®óc ®−îc nèi víi nhau b»ng ph−¬ng ph¸p hµn, th× ph¶i tr×nh cho §¨ng kiÓm duyÖt qui

tr×nh hµn tr−íc khi hµn. Trong tr−êng hîp nµy, §¨ng kiÓm cã thÓ yªu cÇu thö tay nghÒ thî hµn.

5.1.3. ChÊt l−îng vËt ®óc

TÊt c¶ çc vËt ®óc ph¶i kh«ng cã khuyÕt tËt bÒ mÆt còng nh− bªn trong vËt ®óc cã thÓ ¶nh h−ëng ®Õn chÊt

l−îng cña vËt ®óc dÉn ®Õn háng hãc trong qu¸ tr×nh sö dông.


TÊt c¶ çc vËt ®óc ph¶i ®−îc chÕ t¹o tõ thÐp lÆng. Thµnh phÇn hãa häc cña vËt ®óc t¹i mÎ sÏ

®−îc ®−a ra ë çc môc t−¬ng øng ë phÇn nµy tïy thuéc vµo øng dông cña thÐp ®óc.

NÕu kh«ng cã yªu cÇu nµo kh¸c, nhµ s¶n xuÊt cã thÓ tïy ý ®−a ra nh÷ng nguyªn tè thÝch hîp ®Ó

sö lý h¹t mÞn cho vËt ®óc. Thµnh phÇn cña nh÷ng nguyªn tè nµy ph¶i ®−îc ®−a ra trong thµnh phÇn hãa häc

cña vËt ®óc t¹i mÎ luyÖn.


TÊt c¶ çc vËt ®óc ph¶i ®−îc xö lý nhiÖt ®Ó lµm mÞn h¹t.

NÕu sau khi nhiÖt luyÖn, vËt ®óc bÞ nung nãng côc bé hoÆc bÞ gia c«ng lµm th¼ng th× ph¶i tiÕn

56

TCVN 7230:2003

hµnh nhiÖt luyÖn l¹i ®Ó gi¶m øng suÊt cã h¹i.

5.1.6. KiÓm tra vËt liÖu vµ mÉu thö

5.1.6. 1.

5.1.6. 2.

5.1.6. 3.

5.1.6. 4.

5.1.7. 1.

5.1.7. 2.

5.1.7. 3.

5.1.7. 4.

5.1.7. 5.

5.1.7. 6.

5.1.7. 7.

ViÖc thö tÝnh chÊt c¬ häc cña thÐp ®óc ph¶i ®−îc tiÕn hµnh theo çc yªu cÇu qui ®inh ë phÇn 2.

Khi thö kÐo ®èi víi çc mÉu thö ®−îc chän ®Çu tiªn kh«ng ®¹t, cã thÓ tiÕn hµnh thö bæ sung nh−

qui ®Þnh ë 1.10.

Sau khi nhiÖt luyÖn lÇn cuèi cïng, mÉu thö ph¶i ®−îc c¾t ra tõ vËt ®óc cã chiÒu dµy kh«ng nhá

h¬n 30mm.

MÉu thö kÐo ph¶i cã diÖn tÝch tiÕt diÖn kh«ng nhá h¬n 150 mm2

5.1.7. KiÓm tra b»ng m¾t th−êng vµ kiÓm tra kh«ng ph¸ hñy

TÊt c¶ çc vËt ®óc ph¶i ®−îc lµm s¹ch vµ ®−îc chuÈn bÞ s½n sµng cho kiÓm tra.

Nhµ chÕ t¹o cã tr¸ch nhiÖm ph¶i kiÓm tra kÝch th−íc vËt ®óc.

TÊt c¶ çc vËt ®óc ®Òu ph¶i ®−îc ®¨ng kiÓm viªn kiÓm tra bÒ mÆt, kÓ c¶ bÒ mÆt bªn trong nÕu cã

thÓ.

NÕu kh«ng cã qui ®Þnh nµo kh¸c, kiÓm tra kh«ng ph¸ hñy ph¶i ®−îc thùc hiÖn tr−íc khi nghiÖm

thu lÇn cuèi cïng. KiÓm tra kh«ng ph¸ hñy ph¶i ®−îc thùc hiÖn bëi nh÷ng kü thuËt viªn cã ®ñ tr×nh ®é vµ kinh

nghiÖm víi nh÷ng thiÕt bÞ thÝch hîp. Çc qui tr×nh kiÓm tra kh«ng ph¸ hñy ph¶i ®−îc §¨ng kiÓm phª duyÖt.

KiÓm tra tõ tÝnh ph¶i ®−îc thùc hiÖn b»ng ph−¬ng ph¸p bét tõ láng. Ph−¬ng ph¸p bét tõ kh«

kh«ng ®−îc ¸p dông.

KiÓm tra tõ tÝnh hoÆc chÊt láng thÈm thÊu ®−îc thùc hiÖn bëi ng−êi chÕ t¹o t¹i nh÷ng thêi ®iÓm

thÝch hîp trong qu¸ tr×nh chÕ t¹o. Trong qu¸ tr×nh kiÓm tra ph¶i cã sù gi¸m s¸t cña ®¨ng kiÓm viªn trõ khi cã

tho¶ thuËn kh¸c gi÷a §¨ng kiÓm vµ nhµ s¶n xuÊt. VËt ®óc ph¶i ®−îc kiÓm tra tõ tÝnh t¹i nh÷ng vÞ trÝ sau:

5.1.7.6.1 T¹i nh÷ng vÞ trÝ ®−îc chØ ra trong thiÕt kÕ ®· ®−îc §¨ng kiÓm phª duyÖt.

5.1.7.6.2 T¹i nh÷ng gãc l−în vµ vÞ trÝ chuyÓn ®æi cña kÕt cÊu.

5.1.7.6.3 T¹i nh÷ng vÞ trÝ mµ kim lo¹i d− ®−îc tÈy s¹ch b»ng mµi, c¾t.

5.1.7.6.4 T¹i çc mèi hµn.

5.1.7.6.5 T¹i nh÷ng vÞ trÝ chÞu øng suÊt cao trong qu¸ tr×nh sö dông. Nh÷ng vÞ trÝ nµy sÏ ®−îc tho¶ thuËn

gi÷a §¨ng kiÓm vµ nhµ s¶n xuÊt.

KiÓm tra siªu ©m ®−îc thùc hiÖn bëi nhµ chÕ t¹o, nh−ng ®¨ng kiÓm viªn cã thÓ yªu cÇu ®−îc

57

TCVN 7230:2003

gi¸m s¸t ®Ó chøng nhËn r»ng qu¸ tr×nh kiÓm tra ®−îc thùc hiÖn ®óng theo qui tr×nh ®· ®−îc phª duyÖt. VËt ®óc

ph¶i ®−îc kiÓm tra siªu ©m t¹i nh÷ng vÞ trÝ sau:

5.1.7.7.1 T¹i nh÷ng vÞ trÝ ®−îc chØ ra trong thiÕt kÕ ®· ®−îc §¨ng kiÓm phª duyÖt.

5.1.7.7.2 T¹i çc mèi hµn.

5.1.7.7.3 T¹i nh÷ng vÞ trÝ cã thÓ xuÊt hiÖn nh÷ng khuyÕt tËt bªn trong. Nh÷ng vÞ trÝ nµy sÏ ®−îc tho¶

thuËn gi÷a §¨ng kiÓm vµ nhµ s¶n xuÊt.

5.1.7. 8.

5.1.7. 9.

5.1.7. 10.

5.1.9. 1.

5.1.9. 2.

5.1.9. 3.

5.1.9. 4.

5.1.9. 5.

5.1.9. 6.

KÕt qu¶ kiÓm tra siªu ©m ph¶i ®−îc tr×nh cho §¨ng kiÓm xem xÐt.

Tiªu chuÈn chÊp nhËn ph¶i ®−îc §¨ng kiÓm chÊp nhËn vµ phï hîp víi çc yªu cÇu cña thiÕt kÕ

®· ®−îc phª duyÖt.

§¨ng kiÓm cã thÓ chÊp nhËn ph−¬ng ph¸p thö kh«ng ph¸ hñy kh¸c, nÕu thÊy tho¶ m·n, ®Ó thay

thÕ cho ph−¬ng ph¸p thö nªu ë trªn.

5.1.8. Thö ¸p lùc

NÕu cã qui ®Þnh, vËt ®óc ph¶i ®−îc thö ¸p lùc tr−íc khi nghiÖm thu cuèi cïng. ViÖc thö ¸p lùc ph¶i ®−îc thùc

hiÖn d−íi sù chøng kiÕn cña ®¨ng kiÓm viªn vµ ®−îc ®¨ng kiÓm viªn chÊp nhËn.


Tr−êng hîp kiÓm tra kh«ng ph¸ hñy ph¸t hiÖn çc khuyÕt tËt cã h¹i cho môc ®Ých sö dông cña vËt

®óc th× çc khuyÕt tËt ®ã ph¶i ®−îc lo¹i bá b»ng ph−¬ng ph¸p mµi. Çc khuyÕt tËt còng cã thÓ ®−îc tÈy b»ng

cùc than hoÆc má c¾t h¬i víi ®iÒu kiÖn ph¶i nung nãng vËt ®óc lªn nhiÖt ®é cÇn thiÕt tr−íc khi thùc hiÖn. Sau khi

lo¹i bá khuyÕt tËt, ph¶i tiÕn hµnh kiÓm tra kh«ng ph¸ huû l¹i ®Ó b¶o ®¶m r»ng khuyÕt tËt ®· ®−îc lo¹i bá hoµn

toµn.

NÕu vËt ®óc cã khuyÕt tËt ®−îc lo¹i bá vµ ®−îc söa ch÷a b»ng ph−¬ng ph¸p hµn, th× tr−íc khi thi

c«ng, møc ®é söa ch÷a, qui tr×nh hµn vµ ph−¬ng ph¸p nhiÖt luyÖn ph¶i ®−îc §¨ng kiÓm duyÖt.

TÊt c¶ çc vËt ®óc b»ng thÐp hîp kim ®Òu ph¶i ®−îc nung nãng ®Õn nhiÖt ®é thÝch hîp tr−íc khi

hµn. Çc vËt ®óc b»ng thÐp çc bon hay çc bon-m¨ng gan cã thÓ còng ph¶i nung nãng tr−íc tïy thuéc vµo

thµnh phÇn ho¸ häc, kÝch th−íc vµ vÞ trÝ söa ch÷a b»ng ph−¬ng ph¸p hµn trªn vËt ®óc.

Qu¸ tr×nh hµn ph¶i ®−îc che ch¾n tèt, kh«ng bÞ giã lïa vµ kh«ng bÞ ¶nh h−ëng v× ®iÒu kiÖn thêi

tiÕt. Thî hµn ph¶i ®−îc kiÓm tra tay nghÒ tr−íc khi hµn.

VËt liÖu hµn ph¶i cã tÝnh chÊt c¬ häc t−¬ng tù nh− vËt liÖu cña vËt ®óc. VËt liÖu hµn lo¹i hydro

thÊp th−êng ®−îc sö dông.

Sau khi hµn xong, vËt ®óc ph¶i ®−îc nhiÖt luyÖn ®Ó gi¶m øng suÊt víi nhiÖt ®é kh«ng d−íi 5500c.

58

TCVN 7230:2003

D¹ng nhiÖt luyÖn phô thuéc vµo thµnh phÇn hãa häc cña vËt ®óc còng nh− phô thuéc vµo kÝch th−íc, vÞ trÝ vµ

b¶n chÊt cña khuyÕt tËt ®· ®−îc söa ch÷a.

5.1.9. 7.

5.2.1. 1.

5.2.1. 2.

5.2.2. 1.

Sau khi sña ch÷a xong, ph¶i tiÕn hµnh kiÓm tra kh«ng ph¸ huû l¹i ®Ó b¶o ®¶m r»ng vËt ®óc

kh«ng cã khuyÕt tËt.



5.2. ThÐp ®óc dïng cho çc kÕt cÊu


Nh÷ng yªu cÇu cña phÇn nµy ®−îc ¸p dông cho thÐp ®óc çc bon vµ thÐp ®óc çc bon-m¨ng gan

dïng trong chÕ t¹o, l¾p ®Æt çc phÇn kÕt cÊu cña c«ng tr×nh biÓn cè ®Þnh.

§èi víi thÐp ®óc çc bon vµ thÐp ®óc çc bon-m¨ng gan cã ®é bÒn ch¶y qui −íc tèi thiÓu lín h¬n

355 N/mm2 hoÆc thÐp hîp kim khi sö dông th× thµnh phÇn hãa häc, tÝnh chÊt c¬ häc vµ qu¸ tr×nh nhiÖt luyÖn ph¶i

®−îc §¨ng kiÓm duyÖt.

5.2.2. ThÐp ®óc dïng cho çc kÕt cÊu cã nhiÖt ®é thiÕt kÕ kh«ng nhá h¬n 50C

Ph©n lo¹i thÐp

5.2.2.1.1 ThÐp ®óc dïng cho çc kÕt cÊu cã nhiÖt ®é thiÕt kÕ kh«ng nhá h¬n 50C ®−îc ph©n thµnh çc

lo¹i nh− qui ®Þnh ë b¶ng 5.2.2-1.

B¶ng 5.2.2-1 Ph©n lo¹i thÐp ®óc dïng cho çc kÕt cÊu cã nhiÖt ®é thiÕt kÕ ≥ 5oC

Lo¹i thÐp ®óc CÊp thÐp (LR) §é bÒn kÐo qui −íc tèi thiÓu,

N/mm2

410 410

450 450

ThÐp ®óc çc bon vµ çc bon-

m¨ng gan

480 480

5.2.2. 2. Thµnh phÇn hãa häc

5.2.2.2.1 Thµnh phÇn hãa häc cña thÐp ®óc t¹i gÇu móc cña mÎ ®óc ph¶i phï hîp çc qui ®Þnh sau:

Çc bon ( C ): 0,23% max.

Si lÝc ( Si ): 0,60% max.

M¨ng gan ( Mn ): 1,60% max. nh−ng kh«ng nhá h¬n 3 lÇn thµnh phÇn % Çc bon

59

TCVN 7230:2003

L−u huúnh ( S ): 0,040 % max.

Phèt pho ( P ): 0,040 % max.

Tæng thµnh phÇn % çc nguyªn tè kh¸c nh− niken (Ni), cr«m (Cr), m«lip®en (Mo) vµ ®ång (Cu) kh«ng qu¸ 0,80

%.

5.2.2. 3.

5.2.2. 4.

NhiÖt luyÖn

5.2.2.3.1 VËt ®óc ®−îc ñ hoµn toµn (fully annealed) (VËt ®óc ®−îc nung ®Õn nhiÖt ®é qu¸ ®iÓm tíi h¹n

trªn cña thÐp vµ ®−îc lµm nguéi dÇn dÇn), hoÆc

5.2.2.3.2 Th−êng hãa, hoÆc

5.2.2.3.3 Th−êng hãa vµ ram ë nhiÖt ®é kh«ng d−íi 5500c.

Thö tÝnh chÊt c¬ häc

5.2.2.4.1 Víi mçi vËt ®óc hoÆc mÎ ®óc Ýt nhÊt ph¶i thö 1 mÉu kÐo.

5.2.2.4.2 NÕu vËt ®óc cã thiÕt kÕ phøc t¹p hoÆc cã khèi l−îng lín h¬n 10 tÊn ph¶i thö 2 mÉu kÐo.

5.2.2.4.3 KÕt qu¶ thö tÝnh chÊt c¬ häc ph¶i phï hîp víi çc yªu cÇu sau:

Giíi h¹n ch¶y : 200 N/mm2 min.

Giíi h¹n bÒn kÐo: 400 N/mm2 min.

§é gi·n dµi trªn ®é dµi ®o¹n ®o 5,65 So : 25% min

§é co th¾t diÖn tÝch tiÕt diÖn: 40% min

5.2.3. ThÐp ®óc cho çc kÕt cÊu cã nhiÖt ®é thiÕt kÕ nhá h¬n 00c.

5.2.3. 1.

5.2.3. 2.

5.2.3. 3.

5.3.1. 1.

5.3.1. 2.

Thµnh phÇn hãa häc cña thÐp ®óc dïng cho çc kÕt cÊu cã nhiÖt ®é thiÕt kÕ nhá h¬n 0oC ph¶i

®−îc §¨ng kiÓm xÐt duyÖt.

NhiÖt luyÖn: Qui tr×nh nhiÖt luyÖn cña thÐp ®óc dïng cho çc kÕt cÊu cã nhiÖt ®é thiÕt kÕ nhá h¬n

0oC ph¶i ®−îc §¨ng kiÓm xÐt duyÖt.

VËt liÖu thÐp ®óc nµy ph¶i cã tÝnh chÊt c¬ häc phï hîp víi nh÷ng yªu cÇu qui ®Þnh ë 3.3

5.3. ThÐp ®óc dïng chÕ t¹o m¸y, thiÕt bÞ



dïng chÕ t¹o m¸y, thiÕt bÞ trªn c«ng tr×nh biÓn cè ®Þnh.

ViÖc sö dông çc lo¹i thÐp ®óc cã thµnh phÇn çc bon lín h¬n qui ®Þnh ë 5.3.3 -1 ph¶i ®−îc

60

TCVN 7230:2003

§¨ng kiÓm chÊp thuËn.


ThÐp ®óc dïng chÕ t¹o m¸y, thiÕt bÞ ®−îc ph©n thµnh çc lo¹i nh− qui ®Þnh ë b¶ng 5.3.5-1


5.3.3. 1.

5.3.3. 2.

5.3.4. 1.

5.3.4. 2.

5.3.5. 1.

5.3.5. 2.

5.3.5. 3.

Thµnh phÇn hãa häc cña thÐp ®óc t¹i gÇu móc cña mÎ ®óc ph¶i phï hîp çc qui ®Þnh sau:

Çc bon ( C ): 0,40% max.

Silic ( Si ): 0,60 % max.

M¨ng gan ( Mn ): 0,50% - 1,6 %

L−u huúnh ( S ): 0,040 % max.

Ph«t pho ( P ): 0,040 % max.

Çc nguyªn tè kh¸c: - §ång ( Cu): 0,30 % max.

- Cr«m (Cr) : 0,30 % max.

- Niken (Ni) : 0,40 % max.

- M«lip®en (Mo) : 0,15 % max.

ThÐp ®óc dïng cho çc bé phËn cÇn ph¶i hµn, thµnh phÇn Çc bon kh«ng ®−îc v−ît qu¸ 0,23 %.

Khi sö dông thÐp ®óc cã thµnh phÇn Çc bon lín h¬n ph¶i ®−îc §¨ng kiÓm chÊp thuËn.


VËt ®óc ®−îc ñ hoµn toµn (fully annealed), hoÆc th−êng hãa, hoÆc th−êng hãa vµ ram ë nhiÖt ®é

kh«ng d−íi 5500c.

ThÐp ®óc cho çc bÖ m¸y cña ®éng c¬, tua bin (nh÷ng n¬i mµ cÇn cã tÝnh æn ®Þnh vÒ kÝch th−íc

vµ cÇn khö øng suÊt bªn trong) sÏ ph¶i nhiÖt luyÖn ®Ó khö øng suÊt ë nhiÖt ®é kh«ng d−íi 5500c vµ lµm nguéi

trong lß ®Õn 3000c hoÆc thÊp h¬n.( VËt ®óc ®−îc ñ hoµn toµn vµ lµm nguéi trong lß ®Õn 3000c hoÆc thÊp h¬n).


Víi mçi vËt ®óc hoÆc mÎ ®óc Ýt nhÊt ph¶i thö 1 mÉu kÐo.

NÕu vËt ®óc cã thiÕt kÕ phøc t¹p hoÆc cã khèi l−îng lín h¬n 10 tÊn ph¶i thö 2 mÉu kÐo.

B¶ng 5.3.5-1 ®−a ra nh÷ng yªu cÇu tèi thiÓu cho giíi h¹n ch¶y, ®é gi·n dµi vµ ®é co th¾t cña diÖn

tÝch tiÕt diÖn t−¬ng øng víi çc gi¸ trÞ giíi h¹n bÒn kÐo qui −íc tèi thiÓu cña thÐp ®óc.

61

TCVN 7230:2003

B¶ng 5.3.5-1 - TÝnh chÊt c¬ häc cña thÐp ®óc çc bon vµ çc bon-m¨ng gan

dïng chÕ t¹o m¸y, thiÕt bÞ

Lo¹i thÐp

(LR)

CÊp

thÐp

§é bÒn kÐo

qui −íc tèi

thiÓu, N/mm2

giíi h¹n ch¶y

tèi thiÓu,

N/mm2


®é dµi ®o 5.65 So ,%

§é co th¾t tèi thiÓu

cña diÖn tÝch tiÕt

diÖn, %

400 400 200 25 40

440 440 220 22 30

480 480 240 20 27

520 520 260 18 25

560 560 300 15 20

ThÐp ®óc

çc bon vµ

çc bon-

m¨ng gan

600 600 320 13 20

5.3.5. 4.

5.3.5. 5.

5.3.6. 1.

5.3.6. 2.

5.3.6. 3.

5.4.1. 1.

5.4.1. 2.

ThÐp ®óc ph¶i cã giíi h¹n bÒn kÐo qui −íc tèi thiÓu phï hîp víi yªu cÇu ë b¶ng 5.3.5-1

KÕt qu¶ cña thö kÐo ph¶i phï hîp víi çc yªu cÇu ë b¶ng 5.3.5-1t−¬ng øng víi tõng gi¸ trÞ cña

giíi h¹n bÒn kÐo qui −íc tèi thiÓu.


TÊt c¶ çc ®Ønh pit-t«ng vµ thµnh xy lanh ph¶i ®−îc kiÓm tra siªu ©m. Víi thÐp ®óc dïng cho

®éng c¬ cã ®−êng kÝnh xy lanh lín h¬n 400 mm ph¶i ®−îc kiÓm tra thªm b»ng bét tõ.

ThÐp ®óc dïng lµm bÖ m¸y ®éng c¬ ph¶i ®−îc kiÓm tra siªu ©m vµ bét tõ.

ThÐp ®óc dïng lµm tua bin ph¶i ®−îc kiÓm tra bét tõ. Víi çc mèi hµn ph¶i kiÓm tra thªm b»ng

siªu ©m hoÆc X-quang.

5.4. ThÐp ®óc dïng chÕ t¹o trôc khuûu



dïng chÕ t¹o trôc khuûu trªn c«ng tr×nh biÓn cè ®Þnh.

ViÖc sö dông çc lo¹i thÐp ®óc cã thµnh phÇn çc bon lín h¬n qui ®Þnh ë môc 5.4.3 -1 hoÆc thÐp

hîp kim ph¶i ®−îc §¨ng kiÓm chÊp thuËn. Víi thÐp hîp kim, giíi h¹n bÒn kÐo qui −íc tèi thiÓu kh«ng ®−îc qu¸

700 N/mm2.


ThÐp ®óc dïng chÕ t¹o trôc khuûu ®−îc ph©n lo¹i theo qui ®Þnh ë b¶ng 5.4.5-1.

62

TCVN 7230:2003



Çc bon ( C ): 0,40% max.

Si lÝc ( Si ): 0,60 % max.

M¨ng gan ( Mn ): 0,50% - 1,60 %

L−u huúnh ( S ): 0,040 % max.

Phèt pho ( P ): 0,040 % max.

Çc nguyªn tè kh¸c:

§ång ( Cu): 0,40 % max.

Cr«m (Cr) : 0,40 % max.

Niken (Ni) : 0,40 % max.

M«lip®en (Mo) : 0,20 % max.

Tæng thµnh phÇn çc nguyªn tè kh¸c kh«ng qu¸ 1,00 %.


VËt ®óc ®−îc ñ hoµn toµn vµ lµm nguéi trong lß ®Õn 3000c hoÆc thÊp h¬n, hoÆc: 5.4.4. 1.

5.4.4. 2.

5.4.5. 1.

5.4.5. 2.

5.4.5. 3.

5.4.5. 4.

ThÐp ®óc ®−îc th−êng hãa vµ ë nhiÖt ®é kh«ng d−íi 5500c vµ lµm nguéi trong lß ®Õn 3000c hoÆc

thÊp h¬n.


Víi mçi vËt ®óc hoÆc mÎ ®óc Ýt nhÊt ph¶i thö 1 mÉu kÐo vµ 3 mÉu thö va ®Ëp. Thö va ®Ëp ®−îc

thùc hiÖn trªn mÉu ch÷ V hoÆc mÉu ch÷ U t¹i nhiÖt ®é b×nh th−êng.

B¶ng 5.4.5-1 ®−a ra nh÷ng yªu cÇu tèi thiÓu cho giíi h¹n ch¶y, ®é gi·n dµi vµ ®é co th¾t cña diÖn

tÝch tiÕt diÖn t−¬ng øng víi çc gi¸ trÞ giíi h¹n bÒn kÐo qui −íc tèi thiÓu cña thÐp ®óc.

ThÐp ®óc ph¶i cã giíi h¹n bÒn kÐo qui −íc tèi thiÓu phï hîp víi yªu cÇu ë b¶ng 5.4.5-1

KÕt qu¶ cña thö kÐo ph¶i phï hîp víi çc yªu cÇu ë b¶ng 5.4.5-1 t−¬ng øng víi tõng gi¸ trÞ cña

giíi h¹n bÒn kÐo qui −íc tèi thiÓu. Víi thö va ®Ëp, cho phÐp 1 gi¸ trÞ nhá h¬n gi¸ trÞ trung b×nh nh−ng kh«ng ®−îc

nhá h¬n 70% gi¸ trÞ trung b×nh ®ã.

63

TCVN 7230:2003

B¶ng 5.4.5-1 - TÝnh chÊt c¬ häc cña thÐp ®óc çc bon vµ çc bon-m¨ng gan dïng

chÕ t¹o trôc khuûu

Lo¹i thÐp

®óc (LR)

CÊp

thÐp

§é bÒn

kÐo qui

−íc tèi

thiÓu,

N/mm2

giíi h¹n

ch¶y tèi

thiÓu,

N/mm2

§é gi·n dµi

tèi thiÓu

trªn ®é dµi

®o

5,65 So ,

%

§é co th¾t

tèi thiÓu

cña diÖn

tÝch tiÕt

diÖn, %

N¨ng l−îng

hÊp thô

trung b×nh

tèi thiÓu cho

mÉu thö va

®Ëp ch÷ V, J

N¨ng l−îng

hÊp thô

trung b×nh

tèi thiÓu cho

mÉu thö va

®Ëp ch÷ U, J

400 400 200 28 45 32 30

440 440 220 26 45 28 27

480 480 240 24 40 25 25

520 520 260 22 40 20 22

ThÐp ®óc

çc bon vµ

çc bon-

m¨ng gan

550 550 275 20 35 18 20


5.4.6. 1.

5.4.6. 2.

5.5.1. 1.

5.5.1. 2.

5.5.1. 3.

5.5.1. 4.

5.5.2. 1.

Çc vËt ®óc ph¶i ®−îc kiÓm tra siªu ©m.

Ph¶i kiÓm tra bét tõ trªn toµn bé bÒ mÆt cña vËt ®óc.

5.5. ThÐp ®óc dïng cho nåi h¬i, b×nh chÞu ¸p lùc vµ hÖ thèng ®−êng èng


Nh÷ng yªu cÇu cña phÇn nµy ®−îc ¸p dông cho vËt liÖu thÐp ®óc dïng trong chÕ t¹o nåi h¬i, b×nh

chÞu ¸p lùc vµ hÖ thèng ®−êng èng trªn c«ng tr×nh biÓn cè ®Þnh.

ThÐp çc bon vµ thÐp çc bon-m¨ng gan víi giíi h¹n bÒn kÐo qui −íc tèi thiÓu lín h¬n 490

N/mm2 nh−ng kh«ng qu¸ 520N/mm2 cã thÓ ®−îc sö dông nÕu ®−îc §¨ng kiÓm chÊp nhËn.

ThÐp hîp kim kh¸c víi nh÷ng lo¹i thÐp ®· ®−îc ®−a ra ë phÇn nµy cã thÓ ®−îc sö dông, nÕu

®−îc §¨ng kiÓm chÊp nhËn. Nh−ng trong mäi tr−êng hîp, giíi h¹n bÒn kÐo qui −íc tèi thiÓu kh«ng ®−îc qu¸

600 N/mm2.

VËt liÖu thÐp ®óc phï hîp víi çc yªu cÇu cña phÇn nµy, cã thÓ sö dông cho hÖ thèng ®−êng èng

khÝ hãa láng víi nhiÖt ®é thiÕt kÕ lín h¬n 00c. Víi nh÷ng øng dông víi nhiÖt ®é thiÕt kÕ nhá h¬n 00c vµ nh÷ng

øng dông ®ßi hái çc ®Æc tÝnh va ®Ëp ë nhiÖt ®é thÊp, VËt liÖu thÐp ®óc ph¶i phï hîp çc yªu cÇu ë 5.6 vµ 5.7.



64

TCVN 7230:2003

B¶ng 5.5.2-1 - Thµnh phÇn hãa häc cña thÐp ®óc dïng cho nåi h¬i, b×nh chÞu ¸p lùc vµ hÖ thèng ®−êng èng

Thµnh phÇn hãa häc, % ThÐp ®óc (LR)

Cma

x

Si

max

Mn S max P max Çc nguyªn tè kh¸c

ThÐp çc bon vµ

thÐp çc bon-

m¨ng gan

0,25 0,60 0,50-

1,60

0,0

40

0,040 Cr: 0,25 max

Mo: 0,15 max

Cu: 0,30 max

Ni: 0,40 max

Tæng céng: 0,80 max

Cr Mo V Çc nguyªn tè

kh¸c

Cr Cu Ni

21

Mo

0,25

0,60

0,50-

1,00

0,040

0,040

- 0,35-

0,65

- 0,25 0,30

max

0,4

ma

x

1Cr21

Mo 0,23 0,60 0,50-

0,8

0,040 0,040 1,00-

1,50

0,45-

0,65

- - 0,30

max

0,4

ma

x

221

Cr1Mo 0,20 0,60 0,40-

0,80

0,040 0,040 2,00-

2,75

0,90-

1,20

- - 0,30

max

0,4

ma

x

21

Cr21

Mo41

V 0,20 0,45 0,40-

0,80

0,040 0,040 0,30-

0,50

0,40-

0,60

0,2-

0,3

- 0,30

max

0,3

ma

x


5.5.3. 1.

5.5.3. 2.

5.5.3. 3.

5.5.3. 4.

5.5.4. 1.

5.5.4. 2.

VËt ®óc ®−îc ñ hoµn toµn (fully annealed), hoÆc

Th−êng hãa, hoÆc

Th−êng hãa vµ ram hoÆc

T«i vµ ram


NÕu kh«ng cã qui ®Þnh nµo kh¸c, mçi mÎ ®óc ®Òu ph¶i ®−îc thö kÐo.

Thö kÐo ®−îc thùc hiÖn ë nhiÖt ®é b×nh th−êng vµ kÕt qu¶ thö kÐo ph¶i phï hîp víi çc yªu cÇu ë

65

TCVN 7230:2003

b¶ng 5.5.4-1

B¶ng 5.5.4-1 - TÝnh chÊt c¬ häc cña thÐp ®óc dïng cho nåi h¬i,

b×nh chÞu ¸p lùc vµ hÖ thèng ®−êng èng

ThÐp ®óc (LR) CÊp thÐp giíi h¹n ch¶y

tèi thiÓu, N/mm2

Giíi h¹n bÒn

kÐo, N/mm2

§é gi·n dµi tèi

thiÓu trªn ®é

dµi ®o

5.65 So ,%

§é co th¾t tèi

thiÓu cña diÖn

tÝch tiÕt diÖn, %

410 205 410-560 25 40

460 230 460-610 22 30

ThÐp çc bon

vµ thÐp çc

bon-m¨ng gan 490 245 490-640 20 25

21

Mo 440 245 440-590 21 30

1Cr21

Mo 480 280 480-630 17 20

221

Cr1Mo 480 280 480-630 17 20

21

Cr21

Mo41

V 510 295 510-660 17 20


5.5.5. 1.

5.6.1. 1.

5.6.1. 2.

5.6.2. 1.

KiÓm tra kh«ng ph¸ hñy ®−îc thùc hiÖn dùa theo çc yªu cÇu cña thiÕt kÕ hoÆc ®−îc tháa thuËn

gi÷a nhµ s¶n xuÊt, kh¸ch hµng vµ §¨ng kiÓm.

5.6. ThÐp ®óc ferrit dïng ë nhiÖt ®é thÊp


Nh÷ng yªu cÇu cña phÇn nµy ®−îc ¸p dông cho thÐp ®óc çc bon-m¨ng gan vµ thÐp ®óc hîp kim

Nikel dïng cho hÖ thèng ®−êng èng khÝ hãa láng cã nhiÖt ®é thiÕt kÕ nhá h¬n 00C vµ nh÷ng øng dông ®ßi hái sù

®¶m b¶o vÒ ®Æc tÝnh va ®Ëp ë nhiÖt ®é thÊp.

ViÖc sö dông çc lo¹i thÐp ®óc víi nh÷ng ®Æc tÝnh kh¸c víi yªu cÇu qui ®Þnh ë phÇn nµy ph¶i

®−îc §¨ng kiÓm chÊp thuËn.


Thµnh phÇn hãa häc cña thÐp ®óc t¹i gÇu móc cña mÎ ®óc ph¶i phï hîp çc qui ®Þnh ë b¶ng

5.6.2-1.

66

TCVN 7230:2003

5.6.2. 2. ThÐp ®óc çc bon-m¨ng gan ph¶i ®−îc sö lý h¹t mÞn.

B¶ng 5.6.2-1 - Thµnh phÇn hãa häc cña thÐp ®óc ferrit dïng ë nhiÖt ®é thÊp

Thµnh phÇn hãa häc,% ThÐp ®óc (LR)

C

max

Si

max

Mn S

max

P max Ni Çc nguyªn tè

kh¸c

ThÐp ®óc çc bon-

m¨ng gan

0,25 0,60 0,70 -1,60 0,040 0,040 0,80 max

241

Ni 0,25 0,60 0,50 - 0,80 0,040 0,040 2,00 - 3,00

321

Ni 0,15 0,60 0,50 - 0,80 0,040 0,040 3,00 - 4,00

Cr : 0,25 max,

Cu: 0,30 max,


5.6.3. 1.

5.6.3. 2.

5.6.3. 3.

5.6.4. 1.

5.6.4. 2.

VËt ®óc ®−îc th−êng hãa, hoÆc

Th−êng hãa vµ ram hoÆc

T«i vµ ram


Mçi vËt ®óc hoÆc mÎ ®óc ph¶i thö 1 mÉu kÐo vµ mét bé 3 mÉu thö ®é dai va ®Ëp víi vÕt c¾t ch÷

V.

Thö kÐo ®−îc thùc hiÖn ë nhiÖt ®é b×nh th−êng vµ kÕt qu¶ thö kÐo ph¶i phï hîp víi çc yªu cÇu

qui ®Þnh ë b¶ng 5.6.4.1.

B¶ng 5.6.4-1 - TÝnh chÊt c¬ häc cña thÐp ®óc ferrit dïng ë nhiÖt ®é thÊp

Thö ®é dai va ®Ëp víi vÕt

c¾t ch÷ V.

ThÐp ®óc

(LR)

CÊp

thÐp

giíi h¹n

ch¶y tèi

thiÓu,

N/mm2

giíi h¹n

bÒn kÐo,

N/mm2

§é gi·n dµi

tèi thiÓu trªn

®é dµi ®o

5.65 So ,

%

§é co th¾t

tèi thiÓu

cña diÖn

tÝch tiÕt

diÖn, %

NhiÖt

®é, 0c

N¨ng l−îng hÊp

thô trung b×nh

tèi thiÓu, J

400 200 400-550 25 40

430 215 430-580 23 35

ThÐp ®óc

çc bon-

m¨ng gan 460 230 460-610 22 30

-40

27

67

TCVN 7230:2003

B¶ng 5.6.4-2 - TÝnh chÊt c¬ häc cña thÐp ®óc ferrit dïng ë nhiÖt ®é thÊp (tiÕp theo)

Thö ®é dai va ®Ëp víi vÕt

c¾t ch÷ V.

ThÐp ®óc

(LR)

CÊp

thÐp

giíi h¹n

ch¶y tèi

thiÓu,

N/mm2

giíi h¹n

bÒn kÐo,

N/mm2

§é gi·n dµi

tèi thiÓu trªn

®é dµi ®o

5.65 So ,

%

§é co th¾t

tèi thiÓu

cña diÖn

tÝch tiÕt

diÖn, %

NhiÖt

®é, 0c

N¨ng l−îng hÊp

thô trung b×nh

tèi thiÓu, J

241

Ni 490 275 490-640 20 35 -60 34

321

Ni 490 275 490-640 20 35 -70 34

5.6.4. 3.

5.7.1. 1.

5.7.1. 2.

KÕt qu¶ cña thö ®é dai va ®Ëp ph¶i cã gi¸ trÞ trung b×nh phï hîp víi çc yªu cÇu qui ®Þnh ë b¶ng

5.6.4-1. NÕu n¨ng l−îng hÊp thô cña 2 mÉu thö trë lªn trong bé mÉu thö nhá h¬n n¨ng l−îng hÊp thô trung b×nh

tèi thiÓu hoÆc n¨ng l−îng hÊp thô cña 1 mÉu thö nhá h¬n 70% n n¨ng l−îng hÊp thô trung b×nh tèi thiÓu th× cuéc

thö coi nh− kh«ng ®¹t.


KiÓm tra kh«ng ph¸ hñy ®−îc thùc hiÖn dùa theo çc yªu cÇu cña thiÕt kÕ hoÆc ®−îc tháa thuËn gi÷a nhµ s¶n

xuÊt, kh¸ch hµng vµ §¨ng kiÓm.

5.7. ThÐp ®óc Austenit kh«ng gØ


Nh÷ng yªu cÇu cña phÇn nµy ®−îc ¸p dông cho thÐp ®óc Austenit kh«ng gØ dïng cho hÖ thèng

®−êng èng khÝ hãa láng cã nhiÖt ®é thiÕt kÕ kh«ng nhá h¬n -1650c hoÆc lµm viÖc ë m«i tr−êng chÞu ¨n mßn.

ViÖc sö dông çc lo¹i thÐp ®óc víi nh÷ng ®Æc tÝnh kh¸c víi yªu cÇu qui ®Þnh ë phÇn nµy ph¶i

®−îc §¨ng kiÓm chÊp thuËn.


Thµnh phÇn hãa häc cña thÐp ®óc t¹i gÇu móc cña mÎ ®óc ph¶i phï hîp çc qui ®Þnh ë b¶ng 5.7.2-1.

68

TCVN 7230:2003

B¶ng 5.7.2-1 - Thµnh phÇn hãa häc cña thÐp ®óc Austenit kh«ng gØ

Thµnh phÇn hãa häc, % ThÐp

®óc

(LR)

C max Si Mn S P Cr Mo Ni Çc nguyªn tè

kh¸c

304L 0,03 - 8,0-12,0 -

304 0,08 - 8,0-12,0 -

316L 0,03 2,0-3,0 9,0-13,0 -

316 0,08 2,0-3,0 9,0-13,0 -

321 0,08 - 8,0-12,0 5 x C ≤ Ti ≤ 0,70

347(1 ) 0,06

0,20-1,5 0,50-2,0 0,040 max 16,0-

21,0

- 8,0-12,0 8 x C ≤ Nb ≤ 0,90

Chó thÝch - (1) Khi ®−¬ng èng ®ßi hái sù ®¶m b¶o vÒ ®Æc tÝnh va ®Ëp ë nhiÖt ®é thÊp, thµnh phÇn cña Çc bon cña

thÐp 347 cã thÓ lªn ®Õn 0,08% vµ thµnh phÇn cña Nb cã thÓ lªn tíi 1,00%.


ThÐp ®óc ph¶i ®−îc nhiÖt luyÖn trong dung dÞch ë nhiÖt ®é kh«ng nhá h¬n 10000c vµ lµm nguéi nhanh trong

kh«ng khÝ, dÇu hoÆc n−íc.


5.7.4. 1.

5.7.4. 2.

Mçi vËt ®óc hoÆc mÎ ®óc ph¶i thö 1 mÉu kÐo. NÕu thÐp ®óc ®−îc dïng cho ®−êng èng khÝ hãa

láng víi nhiÖt ®é thiÕt kÕ nhá h¬n -550c th× sÏ ph¶i thö 1 bé 3 mÉu thö ®é dai va ®Ëp víi vÕt c¾t ch÷ V.

Thö kÐo ®−îc thùc hiÖn ë nhiÖt ®é b×nh th−êng vµ kÕt qu¶ thö kÐo ph¶i phï hîp víi çc yªu cÇu

qui ®Þnh ë b¶ng 5.7.4-1

B¶ng 5.7.4-1 - TÝnh chÊt c¬ häc cña thÐp ®óc Austenit kh«ng gØ

Thö ®é dai va ®Ëp víi

vÕt

c¾t ch÷ V.

ThÐp ®óc

(LR)

giíi h¹n bÒn

kÐo tèi thiÓu ,

N/mm2

1,0% øng

suÊt thö tèi

thiÓu, N/mm2


thiÓu trªn ®é dµi

®o 5,65 So , %

§é co th¾t tèi

thiÓu cña diÖn

tÝch tiÕt diÖn,

% NhiÖt

®é, 0c

N¨ng l−îng

hÊp thô trung

b×nh tèi thiÓu,

J

304L 400 200

304 440 220

26 40 -196 41

69

TCVN 7230:2003

B¶ng 5.7.4-2 - TÝnh chÊt c¬ häc cña thÐp ®óc Austenit kh«ng gØ (tiÕp theo)

Thö ®é dai va ®Ëp víi

vÕt

c¾t ch÷ V.

ThÐp ®óc

(LR)

giíi h¹n bÒn

kÐo tèi thiÓu ,

N/mm2

1,0% øng

suÊt thö tèi

thiÓu, N/mm2



®o 5,65 So , %

§é co th¾t tèi

thiÓu cña diÖn

tÝch tiÕt diÖn,

% NhiÖt

®é, 0c

N¨ng l−îng

hÊp thô trung

b×nh tèi thiÓu,

J

316L 430 215

316 440 220

26 40 -196 41

321

347

480 240 22 35 -196 41

5.7.4. 3.

5.7.4. 4.

KÕt qu¶ cña thö ®é dai va ®Ëp ph¶i cã gi¸ trÞ trung b×nh phï hîp víi çc yªu cÇu qui ®Þnh ë b¶ng

5.7.4-1. NÕu n¨ng l−îng hÊp thô cña 2 mÉu thö trë lªn trong bé mÉu thö nhá h¬n n¨ng l−îng hÊp thô trung b×nh

tèi thiÓu hoÆc n¨ng l−îng hÊp thô cña 1 mÉu thö nhá h¬n 70% n¨ng l−îng hÊp thô trung b×nh tèi thiÓu th× cuéc

thö coi nh− kh«ng ®¹t.

Ngoµi nh÷ng yªu cÇu thö th«ng th−êng, §¨ng kiÓm cã thÓ yªu cÇu thö bæ sung tÝnh chÞu ¨n mßn

cña thÐp ®óc Austenit kh«ng gØ theo qui tr×nh nh− sau:

5.7.4.4.1 MÉu thö ®−îc nung nãng lªn tíi nhiÖt ®é 700±100c , gi÷ nguyªn nhiÖt ®é ®ã trong 30 phót, sau

®ã lµm nguéi trong n−íc. §Æt mÉu thö lªn nÒn quay b»ng ®ång (50 gam/lÝt dung dÞch thö), sau ®ã nhóng vËt

mÉu vµo dung dÞch thö ®un s«i trong vßng 15 ®Õn 24 giê. Thµnh phÇn cña dung dÞch thö nh− sau: 100 gam

sunph¸t ®ång (CuSO4.5H2O), 184 gam (100 ml) axÝt sunphuaric (H2SO4), pha víi n−íc cÊt ®Ó ®−îc 1 lÝt dung

dÞch. Khi ®un s«i ph¶i cã biÖn ph¸p ®Ó tr¸nh dung dÞch thö bÞ kÕt tña do n−íc bay h¬i (thªm n−íc ®Ó bï vµo

l−îng n−íc ®· bay h¬i).

5.7.4.4.2 Sau ®ã mÉu thö ®−îc thö uèn 900 qua èng cã ®−êng kÝnh b»ng 2 lÇn ®−êng kÝnh hoÆc chiÒu

dµy cña mÉu thö ë nhiÖt ®é b×nh th−êng. Sau khi uèn, nÕu mÉu thö kh«ng cã vÕt nøt ë bÒ mÆt ngoµI, mÆt låi lµ

®¹t yªu cÇu.


KiÓm tra kh«ng ph¸ hñy ®−îc thùc hiÖn dùa theo çc yªu cÇu cña thiÕt kÕ hoÆc ®−îc tháa thuËn gi÷a nhµ s¶n

xuÊt, kh¸ch hµng vµ §¨ng kiÓm.

70

TCVN 7230:2003

6. ThÐp rÌn



6.1.1. 1.

6.1.1. 2.

6.1.2. 1.

6.1.2. 2.

6.1.2. 3.

6.1.2. 4.

6.1.2. 5.

PhÇn nµy ®−a ra nh÷ng yªu cÇu chung cho vËt liÖu thÐp rÌn sö dông ®Ó chÕ t¹o çc c«ng tr×nh

biÓn cè ®Þnh, çc m¸y ®Æt trªn c«ng tr×nh biÓn cè ®Þnh vµ çc nåi h¬i, b×nh chÞu ¸p lùc vµ hÖ thèng ®−êng èng.

ThÐp rÌn cã nh÷ng ®Æc tÝnh kh¸c víi nh÷ng qui ®Þnh ë phÇn nµy ph¶i phï hîp víi nh÷ng yªu cÇu

qui ®Þnh ë 1.1.3.


VËt rÌn ph¶i ®−îc chÕ t¹o t¹i nh÷ng x−ëng rÌn ®· ®−îc §¨ng kiÓm c«ng nhËn. ThÐp dïng ®Ó chÕ

t¹o vËt rÌn ph¶i ®−îc luyÖn trong lß M¸ctanh, lß ®iÖn, lß thæi «xy hoÆc theo çc qui tr×nh riªng ®· ®−îc §¨ng

kiÓm phª duyÖt. ThÐp rÌn ph¶i ®−îc chÕ t¹o tõ thÐp lÆng.

Khi vËt rÌn ®−îc chÕ t¹o trùc tiÕp tõ çc thái ®óc hoÆc çc thanh ®−îc rÌn tõ çc thái ®óc th× çc

thái ®óc ph¶i ®−îc ®óc trong çc khu«n l¹nh víi tiÕt diÖn ë phÇn trªn cïng lín h¬n thái ®óc.

ThÐp rÌn ph¶i ®−îc gia c«ng nãng dÇn ®Òu ®Õn møc tèi ®a cã thÓ thùc hiÖn ®−îc vµ ph¶i ®−îc

rÌn ®Õn khi cã h×nh d¹ng vµ qui çch sao cho cµng gÇn víi yªu cÇu cµng tèt. Sau khi gia c«ng nhiÖt, sù biÕn

d¹ng dÎo trong thÐp rÌn sÏ ®¶m b¶o tÝnh ®ång nhÊt cña cÊu tróc thÐp rÌn vµ tÝnh chÊt c¬ häc tho¶ m·n yªu cÇu.

Ph¶i ®Ó l−îng d− ®Çu vµ ®u«i vËt rÌn ®ñ ®Ó ®¶m b¶o kh«ng cã sù ph©n tÇng cã h¹i.

ThÐp rÌn ph¶i ®−îc gia c«ng nãng theo çc biÖn ph¸p qui ®Þnh trong b¶ng 6.1.2-1 tõ çc thái

thÐp ®−îc rÌn hoÆc çn hoÆc ®−îc chÕ t¹o b»ng ph−¬ng ph¸p kÕt hîp c¶ rÌn vµ çn.

B¶ng 6.1.2-1: TØ sè rÌn

VËt rÌn Gia c«ng nãng VÞ trÝ TØ sè rÌn(1)

Th©n S = 3 ChØ rÌn

Chç kh¸c S = 1,5

Th©n S = 5

ThÐp rÌn lµm trôc

RÌn vµ çn

Chç kh¸c S = 3

ThÐp rÌn lµm sÐc m¨ng T¹o lç rçng b»ng m¸y rÌn dËp, vv... - S = 3

ThÐp rÌn lµm ®Üa Chån tõ ph«i (2) - U = 1/3

Chó thÝch

(1) TØ sè rÌn ph¶i ®−îc tÝnh theo c«ng thøc sau: LLU,

aA 1

==S , trong ®ã:

71

TCVN 7230:2003

A - DiÖn tÝch mÆt c¾t trung b×nh cña ph«i gèc (m2)

a - DiÖn tÝch mÆt c¾t cña phÇn sau khi rÌn (m2)

L - ChiÒu dµi tr−íc khi chån (m)

L1 - ChiÒu dµi sau khi chån (m)

(2) Trong nh÷ng tr−êng hîp kh¸c, chån ®Õn 1/2U trë lªn ®Ó t¹o ra gi¸ trÞ U, nãi chung lÊy trÞ sè 1/3.

6.1.2. 6.

6.1.2. 7.

6.1.2. 8.

6.1.2. 9.

6.1.4. 1.

6.1.4. 2.

6.1.5. 1.

6.1.5. 2.

ThÐp rÌn ph¶i qua gia c«ng nãng ®Ó t¹o ra tØ sè rÌn tho¶ m·n. TØ sè nµy kh«ng ®−îc nhá h¬n gi¸

trÞ qui ®Þnh ë b¶ng 6.1.2-1. Tuy nhiªn, nh÷ng qui ®Þnh nµy cã thÓ ®−îc thay ®æi theo yªu cÇu cña §¨ng kiÓm tuú

theo qui çch vµ h×nh d¹ng còng nh− môc ®Ých sö dông cña thÐp rÌn.

NÕu thÐp rÌn ph¶i qua qu¸ tr×nh lµm cøng bÒ mÆt, vÝ dô nh− lµm cøng theo ph−¬ng ph¸p c¶m

øng, thÊm nit¬r¸t hoÆc çn nÐn, th× nh÷ng sè liÖu liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh lµm cøng ph¶i ®−îc tr×nh cho §¨ng

kiÓm duyÖt tr−íc.

ThÐp rÌn ®−îc ®Þnh h×nh nhê ph−¬ng ph¸p c¾t b»ng má c¾t hoÆc thæi cùc than ph¶i ®−îc gia

c«ng mét çch thÝch hîp ®Ó ®¶m b¶o tÝnh chÊt c¬ häc cña thÐp rÌn t¹i vïng chÞu ¶nh h−ëng nhiÖt, vµ c«ng viÖc

nµy ph¶i ®−îc tiÕn hµnh tr−íc khi nhiÖt luyÖn lÇn cuèi. ViÖc nung nãng tr−íc khi c¾t hoÆc thæi cùc than ph¶i

®−îc tiÕn hµnh tïy thuéc vµo thµnh phÇn ho¸ häc, kÝch th−íc vµ h×nh d¹ng cña thÐp rÌn.

NÕu vËt rÌn ®−îc nèi víi nhau b»ng ph−¬ng ph¸p hµn, th× ph¶i tr×nh cho §¨ng kiÓm duyÖt qui

tr×nh hµn tr−íc khi hµn. Trong tr−êng hîp nµy, §¨ng kiÓm cã thÓ yªu cÇu thö tay nghÒ thî hµn.

6.1.3. ChÊt l−îng vËt rÌn

TÊt c¶ çc vËt rÌn ph¶i kh«ng cã khuyÕt tËt bÒ mÆt còng nh− bªn trong vËt rÌn cã thÓ ¶nh h−ëng ®Õn chÊt l−îng

cña vËt rÌn dÉn ®Õn háng hãc trong qu¸ tr×nh sö dông.


Thµnh phÇn hãa häc cña vËt rÌn t¹i mÎ sÏ ®−îc ®−a ra ë çc môc t−¬ng øng ë phÇn nµy tïy

thuéc vµo øng dông cña thÐp rÌn.

NÕu kh«ng cã yªu cÇu nµo kh¸c, nhµ s¶n xuÊt cã thÓ tïy ý ®−a ra nh÷ng nguyªn tè thÝch hîp nh−

Al, Nb, V ®Ó xö lý h¹t mÞn cho vËt rÌn. Thµnh phÇn cña nh÷ng nguyªn tè nµy ph¶i ®−îc ®−a ra trong thµnh

phÇn hãa häc cña vËt rÌn t¹i mÎ luyÖn.


ThÐp rÌn ph¶i ®−îc ñ, th−êng hãa hoÆc th−êng hãa vµ ram hoÆc t«i vµ ram ë tõng giai ®o¹n thÝch

hîp trong qu¸ tr×nh chÕ t¹o sao cho ®¹t ®−îc ®é mÞn h¹t yªu cÇu, khö ®−îc øng suÊt d− vµ ®¹t ®−îc nh÷ng tÝnh

chÊt c¬ häc cÇn thiÕt. NhiÖt ®é th−êng hãa cña thÐp rÌn kh«ng ®−îc thÊp h¬n 5500C.

ThÐp rÌn qua çc giai ®o¹n gia c«ng nãng mµ g©y thay ®æi m¹ng tinh thÓ kim lo¹i hoÆc t¹o ra

72

TCVN 7230:2003

øng suÊt d− sau khi nhiÖt luyÖn th× ph¶i ®−îc nhiÖt luyÖn l¹i.

6.1.5. 3.

6.1.5. 4.

6.1.5. 5.

6.1.6. 1.

6.1.6. 2.

6.1.6. 3.

6.1.6. 4.

6.1.6. 5.

6.1.7. 1.

6.1.7. 2.

6.1.7. 3.

6.1.7. 4.

ThÐp rÌn qua çc giai ®o¹n gia c«ng nguéi mµ g©y ra øng suÊt d− th× ph¶i ®−îc khö øng suÊt d−

theo yªu cÇu.



kiÓm duyÖt tr−íc. Nhµ chÕ t¹o ph¶i lµm mÉu ®Ó chøng minh r»ng vËt liÖu thÐp rÌn sau qu¸ tr×nh lµm cøng bÒ

mÆt theo qui tr×nh ph¶i cã ®é cøng, chiÒu s©u cña líp bÒ mÆt vµ tÝnh chÊt c¬ häc phï hîp víi yªu cÇu.

Lß dïng nhiÖt luyÖn ph¶i cã kÝch th−íc ®ñ ®Ó vËt rÌn ®−îc nung nãng ®Òu theo nhiÖt ®é yªu cÇu.

Lß nhiÖt luyÖn ph¶i cã dông cô cã kh¶ n¨ng ®iÒu chØnh vµ ghi ®−îc nhiÖt ®é.


MÉu thö tÝnh chÊt c¬ häc ®−îc chuÈn bÞ theo çc yªu cÇu ®−îc ®−a ra trong phÇn sau cña

ch−¬ng nµy tïy thuéc vµo tõng øng dông cña thÐp rÌn.

MÉu thö kÐo ®−îc gia c«ng b»ng m¸y ®Ó ®¹t ®−îc kÝch th−íc ®−îc chØ ra trong ch−¬ng 2 vµ cã

diÖn tÝch tiÕt diÖn kh«ng nhá h¬n 150 mm2. NÕu kÝch th−íc cña vËt rÌn kh«ng cho phÐp, th× vËt mÉu ®−îc lÊy

theo diÖn tÝch tiÕt diÖn lín nhÊt cña vËt rÌn.

MÉu thö ®é dai va ®Ëp ®−îc chuÈn bÞ dùa theo çc yªu cÇu ®−îc ®−a ra ë phÇn 2.

Qui tr×nh thö kÐo vµ thö ®é dai va ®Ëp ph¶i phï hîp çc yªu cÇu ë phÇn 2.

Tïy thuéc vµo øng dông cña thÐp rÌn nÕu cã qui ®Þnh, vËt rÌn ph¶i ®−îc thö ®é cøng bÒ mÆt

(HB).

6.1.7. KiÓm tra m¾t th−êng vµ thö kh«ng ph¸ hñy

TÊt c¶ çc vËt rÌn ph¶i ®−îc ®¨ng kiÓm viªn kiÓm tra b»ng m¾t th−êng. NÕu cã thÓ, kiÓm tra

b»ng m¾t th−êng bao gåm c¶ viÖc kiÓm tra bÒ mÆt bªn trong cña vËt rÌn. NÕu kh«ng cã qui ®Þnh nµo kh¸c, nhµ

chÕ t¹o cã tr¸ch nhiÖm kiÓm tra kÝch th−íc cña vËt rÌn.

Tïy thuéc vµo øng dông cña thÐp rÌn nÕu cã qui ®Þnh, thÐp rÌn ph¶i ®−îc kiÓm tra thö kh«ng ph¸

hñy. KiÓm tra thö kh«ng ph¸ hñy ph¶i ®−îc thùc hiÖn bëi nh÷ng kü thuËt viªn cã ®ñ tr×nh ®é vµ kinh nghiÖm víi

nh÷ng thiÕt bÞ thÝch hîp. Çc qui tr×nh kiÓm tra thö kh«ng ph¸ hñy ph¶i ®−îc §¨ng kiÓm phª duyÖt.

KiÓm tra tõ tÝnh vµ chÊt láng thÈm thÊu ph¶i ®−îc thùc hiÖn sau khi vËt rÌn ®· ®−îc gia c«ng

b»ng m¸y. NÕu kh«ng cã qui ®Þnh nµo kh¸c, kiÓm tra tõ tÝnh vµ chÊt láng thÈm thÊu ph¶i ®−îc thùc hiÖn d−íi sù

chøng kiÕn cña ®¨ng kiÓm viªn.

Tiªu chuÈn chÊp nhËn cho çc khuyÕt tËt ®−îc ph¸t hiÖn b»ng kiÓm tra tõ tÝnh vµ chÊt láng thÈm

thÊu ph¶i tho¶ m·n çc yªu cÇu cña §¨ng kiÓm viªn vµ ph¶i phï hîp víi çc yªu cÇu cña thiÕt kÕ.

73

TCVN 7230:2003

6.1.7. 5.

6.1.8. 1.

6.1.8. 2.

6.2.1. 1.

6.2.1. 2.

KiÓm tra siªu ©m ph¶i ®−îc thùc hiÖn ngay sau khi vËt rÌn ®· ®−îc gia c«ng b»ng m¸y ®Õn tr¹ng

th¸i thÝch hîp víi lo¹i h×nh kiÓm tra nµy vµ sau khi nhiÖt luyÖn lÇn cuèi. NÕu kh«ng cã qui ®Þnh nµo kh¸c, kiÓm

tra siªu ©m ®−îc thùc hiÖn bëi nhµ chÕ t¹o, tuy nhiªn ®¨ng kiÓm viªn cã thÓ yªu cÇu ®−îc chøng kiÕn khi kiÓm

tra ®Ó x¸c nhËn viÖc kiÓm tra ®−îc thùc hiÖn theo ®óng qui tr×nh ®· ®−îc phª duyÖt. Biªn b¶n kiÓm tra siªu ©m

ph¶i ®−îc tr×nh cho §¨ng kiÓm.


Çc khuyÕt tËt nhá trªn bÒ mÆt cña thÐp rÌn cã thÓ ®−îc lµm s¹ch b»ng ph−¬ng ph¸p mµi. Sau

khi lµm s¹ch khuyÕt tËt, thÐp rÌn ph¶i ®−îc kiÓm tra tõ tÝnh hoÆc chÊt láng thÈm thÊu ®Ó chøng tá r»ng khuyÕt

tËt ®· ®−îc lo¹i bá hoµn toµn.Tïy thuéc vµo quyÕt ®Þnh cña ®¨ng kiÓm viªn, çc vÕt lâm khi lµm s¹ch khuyÕt tËt

cã thÓ ®−îc chÊp nhËn víi ®iÒu kiÖn chóng ph¶i ®−îc mµi ph¼ng.

Nãi chung söa ch÷a b»ng ph−¬ng ph¸p hµn lµ kh«ng ®−îc phÐp, tuy nhiªn t¹i nh÷ng vÞ trÝ kh«ng

quan träng vµ chÞu øng suÊt thÊp §¨ng kiÓm cã thÓ cho phÐp söa ch÷a b»ng ph−¬ng ph¸p hµn. Trong tr−êng

hîp nµy, qui tr×nh söa ch÷a vµ kiÓm tra sau khi söa ch÷a ph¶i ®−îc tr×nh cho §¨ng kiÕm xÐt duyÖt.



6.2. ThÐp rÌn dïng cho çc phÇn kÕt cÊu

6.2.1. ThÐp rÌn dïng cho çc phÇn kÕt cÊu cã nhiÖt ®é thiÕt kÕ lín h¬n 00C

Ph¹m vi ¸p dông

6.2.1.1.1 Nh÷ng yªu cÇu cña phÇn nµy ®−îc ¸p dung cho thÐp rÌn çc bon vµ thÐp rÌn çc bon-m¨ng

gan dïng trong chÕ t¹o, l¾p ®Æt çc phÇn kÕt cÊu cã nhiÖt ®é thiÕt kÕ lín h¬n 00C cña c«ng tr×nh biÓn cè ®Þnh.

6.2.1.1.2 Khi sö dông thÐp rÌn çc bon vµ thÐp rÌn çc bon-m¨ng gan cã ®é bÒn ch¶y qui −íc tèi thiÓu

lín h¬n 355 N/mm2 hoÆc thÐp hîp kim, thµnh phÇn hãa häc, tÝnh chÊt c¬ häc vµ qu¸ tr×nh nhiÖt luyÖn ph¶i ®−îc

§¨ng kiÓm phª duyÖt.

Thµnh phÇn hãa häc

6.2.1.2.1 ThÐp rÌn dïng cho çc kÕt cÊu hµn ph¶i cã thµnh phÇn hãa häc t¹i gÇu móc phï hîp víi çc

yªu cÇu sau:

Çc bon : 0,23 % max

SilÝc : 0,45 % max

74

TCVN 7230:2003

M¨ng gan: 0,3 - 1,7 % nh−ng kh«ng nhá h¬n 3 lÇn thµnh phÇn çc bon cña çc phÇn kh«ng gia nhiÖt sau

khi hµn. L−u huúnh: 0,045 % max

Phèt pho : 0,045 % max

Çc nguyªn tè kh¸c: Tæng thµnh phÇn % cña Ni, Cr, Mo, Cu kh«ng qu¸ 0,8%

6.2.1.2.2 ThÐp rÌn dïng cho çc kÕt cÊu kh«ng hµn ph¶i cã thµnh phÇn hãa häc t¹i gÇu móc phï hîp

víi çc yªu cÇu sau:


SilÝc : 0,45 % max

M¨ng gan: 0,3 - 1,50 %

L−u huúnh: 0,045 % max


Çc nguyªn tè kh¸c: Ni : 0,40 % max

Cr : 0,30 % max

Mo : 0,15 % max

Cu : 0,30 % max

6.2.1. 3.

6.2.1. 4.

NhiÖt luyÖn

6.2.1.3.1 VËt rÌn ®−îc ñ hoµn toµn (fully annealed) (VËt rÌn ®−îc nung ®Õn nhiÖt ®é thÝch hîp qu¸

®iÓm tíi h¹n trªn cña thÐp vµ ®−îc lµm nguéi dÇn dÇn), hoÆc

6.2.1.3.2 Th−êng hãa, hoÆc

6.2.1.3.3 Th−êng hãa vµ ram ë nhiÖt ®é kh«ng d−íi 5500c.

Thö tÝnh chÊt c¬ häc

6.2.1.4.1 Víi mçi vËt rÌn hoÆc mÎ rÌn Ýt nhÊt ph¶i thö 1 mÉu kÐo.

6.2.1.4.2 Khi vËt rÌn cã khèi l−îng lín h¬n 4 tÊn vµ cã chiÒu dµi lín h¬n 3 m, çc mÉu thö kÐo ph¶i

®−îc lÊy tõ mçi ®Çu cña vËt rÌn.

6.2.1.4.3 NÕu kh«ng cã qui ®Þnh nµo kh¸c, çc mÉu thö ®−îc c¾t theo chiÒu däc cña vËt rÌn.

6.2.1.4.4 KÕt qu¶ thö tÝnh chÊt c¬ häc ph¶i phï hîp víi çc yªu cÇu sau:

giíi h¹n ch¶y tèi thiÓu : 215 N/mm2

giíi h¹n bÒn kÐo tèi thiÓu: 430 N/mm2

75

TCVN 7230:2003

§é gi·n dµi tèi thiÓu trªn ®é dµi ®o¹n ®o 5.65 So : 24%, mÉu däc

18 %, mÉu ngang

6.2.1.4.5 Víi vËt rÌn lín, khi çc mÉu thö kÐo ®−îc lÊy tõ mçi ®Çu vËt rÌn, sù sai lÖch çc gi¸ trÞ giíi h¹n

bÒn kÐo kh«ng ®−îc qu¸ 70 N/mm2.

6.2.2. ThÐp rÌn cho çc kÕt cÊu cã nhiÖt ®é thiÕt kÕ nhá h¬n 00c.

6.2.2. 1.

6.2.2. 2.

6.2.2. 3.

6.3.1. 1.

6.3.1. 2.

6.3.3. 1.

Thµnh phÇn hãa häc cña thÐp rÌn dïng cho çc kÕt cÊu cã nhiÖt ®é thiÕt kÕ nhá h¬n 0oC ph¶i

®−îc §¨ng kiÓm xÐt duyÖt.

NhiÖt luyÖn: Qui tr×nh nhiÖt luyÖn cña thÐp rÌn dïng cho çc kÕt cÊu cã nhiÖt ®é thiÕt kÕ nhá h¬n

0oC ph¶i ®−îc §¨ng kiÓm xÐt duyÖt.

VËt liÖu thÐp rÌn nµy ph¶i cã tÝnh chÊt c¬ häc phï hîp víi nh÷ng yªu cÇu qui ®Þnh ë môc 3.3

6.3. ThÐp rÌn dïng chÕ t¹o m¸y, thiÕt bÞ vµ bé truyÒn ®éng.


Nh÷ng qui ®Þnh ë phÇn nµy ®−îc ¸p dông cho thÐp rÌn çc bon vµ çc bon - m¨ng gan dïng ®Ó

chÕ t¹o çc bé truyÒn ®éng vµ çc chi tiÕt m¸y víi nhiÖt ®é thiÕt kÕ kh«ng nhá h¬n 00c.

ViÖc sö dông thÐp rÌn hîp kim ph¶i ®−îc §¨ng kiÓm duyÖt vÒ thµnh phÇn hãa häc, tÝnh chÊt c¬

häc vµ qu¸ tr×nh nhiÖt luyÖn cña thÐp rÌn hîp kim ®ã. Nãi chung, giíi h¹n bÒn kÐo qui −íc tèi thiÓu kh«ng ®−îc

qu¸ 1100 N/mm2.


ThÐp rÌn dïng chÕ t¹o m¸y, thiÕt bÞ vµ bé truyÒn ®éng ®−îc ph©n lo¹i theo qui ®Þnh ë b¶ng 6.3.5-1.


Thµnh phÇn hãa häc t¹i gÇu móc phï hîp víi çc yªu cÇu sau:


SilÝc : 0,45 % max

M¨ng gan: 0,3 - 1,50 %




Cr : 0,30 % max

Mo : 0,15 % max

76

TCVN 7230:2003

Cu : 0,30 % max

6.3.3. 2.

6.3.4. 1.

6.3.4. 2.

6.3.4. 3.

6.3.4. 4.

6.3.5. 1.

6.3.5. 2.

6.3.5. 3.

6.3.5. 4.

Víi thÐp rÌn dïng cho çc chi tiÕt cÇn ph¶i hµn, thµnh phÇn çc bon kh«ng ®−îc v−ît qu¸ 0,23%

vµ tæng thµnh phÇn çc nguyªn tè Ni, Cr, Mo, Cu kh«ng qu¸ 0,8%. Trong tr−êng hîp thµnh phÇn çc bon v−ît

qu¸ 0,23% th× qui tr×nh hµn ph¶i ®−îc §¨ng kiÓm phª duyÖt.


VËt rÌn ®−îc ñ hoµn toµn (fully annealed) (VËt rÌn ®−îc nung ®Õn nhiÖt ®é thÝch hîp qu¸ ®iÓm

tíi h¹n trªn cña thÐp vµ ®−îc lµm nguéi dÇn dÇn), hoÆc

Th−êng hãa, hoÆc

Th−êng hãa vµ ram ë nhiÖt ®é kh«ng d−íi 5500c hoÆc

T«i vµ ram ë nhiÖt ®é kh«ng d−íi 5500c.


Víi mçi vËt rÌn hoÆc mÎ rÌn Ýt nhÊt ph¶i thö 1 mÉu kÐo.

Khi vËt rÌn cã khèi l−îng lín h¬n 4 tÊn vµ cã chiÒu dµi lín h¬n 3 m, çc mÉu thö kÐo ph¶i ®−îc

lÊy tõ mçi ®Çu cña vËt rÌn.

Qui tr×nh thö tÝnh chÊt c¬ häc cho c¶ mÎ rÌn cã thÓ ®−îc sö dông ®èi víi thÐp thanh çn nãng cã

®−êng kÝnh kh«ng qu¸ 250 mm dïng ®Ó chÕ t¹o b»ng ph−¬ng ph¸p c¬ khÝ çc trôc th¼ng, bu l«ng, ®inh t¸n vµ

çc chi tiÕt m¸y kh¸c cã h×nh d¹ng t−¬ng tù. MÎ rÌn ph¶i bao gåm:

6.3.5.3.1 VËt liÖu ®−îc c¾t ra thµnh tõng ®o¹n tõ cïng mét miÕng thÐp vµ chóng ®−îc nhiÖt luyÖn trong

cïng mét lß, hoÆc

6.3.5.3.2 Çc thanh cã cïng ®−êng kÝnh, ®−îc ®óc, nhiÖt luyÖn trong cïng mét lß vµ tæng khèi l−îng

kh«ng qu¸ 2,5 tÊn.

Çc mÉu thö ®−îc c¾t theo chiÒu däc cña vËt rÌn, tuy nhiªn tïy thuéc vµo nhµ chÕ t¹o vµ ®−îc

sù ®ång ý cña §¨ng kiÓm viªn, çc mÉu thö cã thÓ theo çc h−íng kh¸c theo h×nh 6.3.5-1, h×nh 6.3.5-2 vµ h×nh

6.3.5-3.

77

TCVN 7230:2003

H×nh 6.3.5-1 - Trôc tr¬n (Plain shaft)

MÉu däcMÉu däc

MÉu ngang

H×nh 6.3.5-2 - Trôc cã bËc (Flanged shaft)

MÉu ngang

MÉu däc

MÉu tiÕp tuyÕn

H×nh 6.3.5-3 - Trôc cã bËc víi vßng ®Öm (Flanged shaft with collar)

6.3.5. 5. B¶ng 6.3.5-1 ®−a ra nh÷ng yªu cÇu tèi thiÓu cho giíi h¹n ch¶y vµ ®é gi·n dµi t−¬ng øng víi çc

gi¸ trÞ giíi h¹n bÒn kÐo qui −íc tèi thiÓu cña thÐp rÌn.

78

TCVN 7230:2003

B¶ng 6.3.5-1 - TÝnh chÊt c¬ häc cña thÐp rÌn çc bon vµ çc bon - m¨ng gan

dïng chÕ t¹o m¸y, thiÕt bÞ vµ bé truyÒn ®éng

§é gi·n dµi tèi thiÓu trªn ®é dµi

®o¹n ®o 5.65 So ,%

Lo¹i thÐp

(LR)

CÊp thÐp §é bÒn kÐo

qui −íc tèi

thiÓu , N/mm2

giíi h¹n

ch¶y tèi

thiÓu,

N/ mm2

MÉu däc MÉu tiÕp

tuyÕn

MÉu

ngang

360 360 180 28 23 20

400 400 200 26 22 19

440 440 220 24 21 18

480 480 240 22 19 16

520 520 260 21 18 15

560 560 280 20 17 14

thÐp rÌn çc

bon vµ çc

bon - m¨ng

gan

600 600 300 18 15 13

640 640 320 17 14 12

680 680 340 16 14 12

720 720 360 15 13 11

thÐp rÌn çc

bon vµ çc

bon - m¨ng

gan 760 760 380 14 12 10

Çc gi¸ trÞ trung gian ë b¶ng 6.3.5-1 cã thÓ ®−îc ¸p dông, nÕu §¨ng kiÓm chÊp thuËn. Trong tr−êng

hîp nµy, çc gi¸ trÞ ph¶i ®−îc lÊy theo ph−¬ng ph¸p néi suy vµ phÇn lÎ lín h¬n 0,5 ®−îc lµm trßn

b»ng 1.

6.3.5. 6.

6.3.5. 7.

6.3.5. 8.

6.3.5. 9.

ThÐp rÌn ph¶i cã giíi h¹n bÒn kÐo qui −íc tèi thiÓu trong giíi h¹n ®−îc ®−a ra ë b¶ng 6.3.5-1 ,

ngo¹i trõ thÐp rÌn cho çc trôc ®Èy chÝnh ®ßi hái giíi h¹n bÒn kÐo qui −íc tèi thiÓu kh«ng nhá h¬n 400 N/mm2

vµ kh«ng lín h¬n 600 N/mm2.

ThÐp rÌn víi giíi h¹n bÒn kÐo qui −íc tèi thiÓu lín h¬n 700N/mm2 ph¶i ®−îc t«i vµ ram.

KÕt qu¶ cña tÊt c¶ çc cuéc thö kÐo ph¶i phï hîp víi çc yªu cÇu trong b¶ng 6.3.5-1 víi gi¸ trÞ

giíi h¹n bÒn kÐo qui −íc tèi thiÓu t−¬ng øng.

Khi sè l−îng mÉu thö kÐo lín h¬n 1 th× sù sai kh¸c gi÷a çc gi¸ trÞ giíi h¹n bÒn kÐo kh«ng ®−îc

v−ît qu¸ giíi h¹n sau:

giíi h¹n bÒn kÐo qui −íc tèi thiÓu, N/mm2 Sù sai kh¸c gi÷a çc gi¸ trÞ giíi h¹n bÒn kÐo, N/mm2

< 600 70

≥ 600 100

79

TCVN 7230:2003


6.3.6. 1.

6.3.6. 2.

6.3.6. 3.

6.4.1. 1.

6.4.1. 2.

KiÓm tra tõ tÝnh ph¶i ®−îc thùc hiÖn t¹i tÊt c¶ çc thanh nèi cña vËt rÌn vµ çc chi tiÕt dïng cho

®éng c¬ cã ®−êng kÝnh xy lanh lín h¬n 400 mm:

6.3.6.1.1 N¾p xy lanh

6.3.6.1.2 §Ønh vµ cÇn pÝt t«ng

6.3.6.1.3 Thanh truyÒn

6.3.6.1.4 B¸nh r¨ng cña trôc dÉn

6.3.6.1.5 Bu l«ng vµ ®inh t¸n cho: n¾p xy lanh, con tr−ît, çc æ trôc chÝnh vµ çc thanh truyÒn cña æ trôc

(connecting rod bearing).

Çc vïng ph¶i kiÓm tra tõ tÝnh lµ nh−ng n¬i cã kh¶ n¨ng xuÊt hiÖn khuyÕt tËt vµ ®−îc tho¶ thuËn

gi÷a ®¨ng kiÓm viªn vµ nhµ chÕ t¹o.

KiÓm tra siªu ©m ph¶i ®−îc thùc hiÖn t¹i çc vÞ trÝ sau:

6.3.6.3.1 Trôc cã ®−êng kÝnh lín h¬n hoÆc b»ng 250 mm dïng cho thiÕt bÞ ®Èy chÝnh vµ çc c«ng viÖc

quan träng kh¸c

6.3.6.3.2 TÊt c¶ çc ®Ønh pÝt t«ng vµ n¾p xy lanh

6.3.6.3.3 CÇn pÝt t«ng vµ thanh truyÒn cho çc ®éng c¬ cã ®−êng kÝnh xy lanh lín h¬n 400mm

6.4. ThÐp rÌn dïng chÕ t¹o trôc khuûu


Nh÷ng qui ®Þnh ë phÇn nµy ®−îc ¸p dông cho thÐp rÌn dïng ®Ó chÕ t¹o çc trôc khuûu ®Æc, trôc

khuûu b¸n ghÐp vµ trôc khuûu ghÐp hoµn toµn.

Khi sö dông thÐp rÌn hîp kim, thµnh phÇn hãa häc, tÝnh chÊt c¬ häc vµ qu¸ tr×nh nhiÖt luyÖn ph¶i

®−îc §¨ng kiÓm phª duyÖt. giíi h¹n bÒn kÐo qui −íc tèi thiÓu cña thÐp rÌn hîp kim kh«ng ®−îc v−ît qu¸ 1000

N/mm2.


ThÐp rÌn dïng chÕ t¹o trôc khuûu ®−îc ph©n lo¹i theo qui ®Þnh ë b¶ng 6.4.6-1, b¶ng 6.4.6-2 vµ 6.4.6-3.

80

TCVN 7230:2003


6.4.3. 1.

6.4.3. 2.

6.4.4. 1.

6.4.4. 2.

6.4.5. 1.

Víi m¸ khuûu kiÓu ghÐp ( combined crankweb) vµ chèt khuûu rÌn (pin forgÝngs), ph−¬ng ph¸p

rÌn ph¶i ®−îc tr×nh cho §¨ng kiÓm phª duyÖt.

Khi m¸ khuûu ®−îc c¾t b»ng má c¾t tõ vËt rÌn hoÆc thanh çn, qui tr×nh c¾t ph¶i phï hîp çc yªu

cÇu ë 6.1.2 - 8 vµ bÒ mÆt sau khi c¾t ph¶i ®−îc lµm s¹ch b»ng m¸y mµi ®Õn ®é s©u Ýt nhÊt lµ 7,5 mm.


Thµnh phÇn hãa häc cña thÐp rÌn çc bon vµ çc bon - m¨ng gan t¹i gÇu móc ph¶i phï hîp víi

çc yªu cÇu sau:


SilÝc : 0,45 % max

M¨ng gan: 0,3 - 1,50 %




Cr : 0,30 % max

Mo : 0,15 % max

Cu : 0,30 % max

Thµnh phÇn hãa häc cña thÐp rÌn hîp kim t¹i gÇu móc ph¶i phï hîp víi çc yªu cÇu sau:


SilÝc : 0,15 - 0,45 %

M¨ng gan: 0,35 - 1,0 %



Niken : 3,50 % max

Cr«m : 3,50 % max

MolÝp®en : 0,70 % max

Cu : 0,30 % max


VËt rÌn ®−îc:

6.4.5.1.1 Th−êng hãa vµ ram ë nhiÖt ®é kh«ng d−íi 5500c hoÆc

6.4.5.1.2 T«i vµ ram ë nhiÖt ®é kh«ng d−íi 5500c,

81

TCVN 7230:2003

6.4.5. 2.

6.4.6. 1.

6.4.6. 2.

6.4.6. 3.

6.4.6. 4.

6.4.6. 5.

6.4.6. 6.



kiÓm duyÖt tr−íc, Nhµ chÕ t¹o ph¶i tiÕn hµnh thö ®Ó chøng minh r»ng vËt liÖu thÐp rÌn sau qu¸ tr×nh lµm cøng

bÒ mÆt theo qui tr×nh ph¶i cã ®é cøng, chiÒu s©u cña líp bÒ mÆt vµ tÝnh chÊt c¬ häc phï hîp víi yªu cÇu.


Víi thÐp rÌn çc bon vµ çc bon - m¨ng gan, Ýt nhÊt ph¶i thö mét mÉu kÐo cho mçi vËt rÌn, Víi

thÐp rÌn hîp kim, Ýt nhÊt ph¶i thö mét mÉu kÐo vµ mét bé gåm 3 mÉu thö ®é dai va ®Ëp cho mçi vËt rÌn,

Víi trôc khuûu ®Æc, mÉu thö ®−îc lÊy theo h−íng däc tõ ®Çu nèi (coupling end) cña mçi vËt rÌn,

Khi khèi l−îng cña vËt rÌn lín h¬n 3 tÊn, ph¶i thö thªm çc mÉu thö ®−îc lÊy tõ ®Çu ®èi diÖn víi ®Çu nèi. Khi

mÊu låi cña trôc khuûu (crankthrows) ®−îc gia c«ng b»ng m¸y hoÆc c¾t b»ng má c¾t th× mét bé mÉu thö thø hai

®−îc lÊy theo h−íng ngang tõ vËt liÖu ®−îc lo¹i bá cña mÊu låi cña trôc khuûu t¹i ®Çu ®èi diÖn víi ®Çu nèi,

Sè l−îng vµ vÞ trÝ cña çc mÉu thö cho m¸ khuûu l¾p ghÐp ( combined crankweb) vµ ch«t khuûu

rÌn (pin forgÝngs) ®−îc lÊy dùa theo ph−¬ng ph¸p chÕ t¹o ®· ®−îc phª duyÖt,

Víi çc trôc khuûu rÌn kh¸c, mÉu thö ®−îc lÊy nh− ë phÇn 6,3,4, ngo¹i trõ çc m¸ khuûu çc

mÉu ®−îc c¾t theo h−íng ngang,

Çc trôc khuûu rÌn ®Æc nhá cã thÓ ®−îc thö theo l«, víi ®iÒu kiÖn ph¶i thö ®é cøng cho mçi vËt

rÌn,

B¶ng 6.4.6-1, b¶ng 6.4.6-2 vµ b¶ng 6.4.6-3 ®−a ra nh÷ng yªu cÇu tèi thiÓu cho giíi h¹n ch¶y vµ

®é gi·n dµi t−¬ng øng víi çc gi¸ trÞ giíi h¹n bÒn kÐo qui −íc tèi thiÓu cña thÐp rÌn,

B¶ng 6.4.6-1: TÝnh chÊt c¬ häc cña thÐp rÌn çc bon vµ çc bon - m¨ng gan

dïng chÕ t¹o trôc khuûu


®é dµi ®o¹n ®o

5,65 So ,%

Lo¹i thÐp

(LR)

CÊp thÐp giíi h¹n

bÒn kÐo qui

−íc tèi

thiÓu,

N/mm2

Giíi h¹n ch¶y

tèi thiÓu, N/

mm2

MÉu däc MÉu

ngang

§é cøng

tèi thiÓu

HB

400 400 200 26 19 110

440 440 220 24 18 125

480 480 240 22 16 135

520 520 260 21 15 150

thÐp rÌn çc

bon vµ çc

bon - m¨ng

gan

560 560 280 20 14 160

82

TCVN 7230:2003

B¶ng 6.4.6-2: TÝnh chÊt c¬ häc cña thÐp rÌn çc bon vµ çc bon - m¨ng gan

dïng chÕ t¹o trôc khuûu (tiÕp theo)



5,65 So ,%

Lo¹i thÐp

(LR)


bÒn kÐo qui

−íc tèi

thiÓu,

N/mm2

Giíi h¹n ch¶y

tèi thiÓu, N/

mm2

MÉu däc MÉu

ngang

§é cøng

tèi thiÓu

HB

600 600 300 18 13 175

640 640 320 17 12 185

680 680 340 16 12 200

thÐp rÌn çc

bon vµ çc

bon - m¨ng

gan 700 700 350 15 11 205

B¶ng 6.4.6-3: TÝnh chÊt c¬ häc cña thÐp rÌn hîp kim dïng chÕ t¹o

trôc khuûu - Th−ßng hãa vµ ram

N¨ng l−îng hÊp thô trung b×nh

tèi thiÓu thö ®é dai va ®Ëp, J


thiÓu trªn ®é

dµi ®o¹n ®o

5,65 So ,% VÕt c¾t ch÷ V VÕt c¾t ch÷ U

Lo¹i

thÐp

(LR)

CÊp

thÐp

giíi h¹n

bÒn kÐo

qui −íc

tèi thiÓu,

N/mm2

giíi

h¹n

ch¶y tèi

thiÓu,

N/ mm2

MÉu

däc

MÉu

ngang

MÉu

däc

MÉu

ngan

g

MÉu

däc

MÉu

ngang

§é

cøng

tèi

thiÓu

HB

600 600 330 18 14 25 15 25 17 175

650 650 355 17 13 20 13 22 15 190

700 700 380 16 12 20 12 22 15 205

750 750 405 15 11 18 11 20 14 215

thÐp rÌn

hîp kim

Th−ßng

hãa vµ

ram 800 800 430 14 10 15 9 17 12 235

Chó thÝch - Çc gi¸ trÞ cña n¨ng l−îng hÊp thô trong thö ®é dai va ®Ëp ë b¶ng 6.4.6-2 ®−îc ¸p dông cho çc

vËt rÌn cã ®−êng kÝnh kh«ng qu¸ 250 mm. Víi vËt rÌn cã ®−êng kÝnh lín h¬n 250 mm, çc gi¸ trÞ cña n¨ng

l−îng hÊp thô trong thö ®é dai va ®Ëp ph¶i ®−îc §¨ng kiÓm phª duyÖt.

83

TCVN 7230:2003

B¶ng 6.4.6-4 - TÝnh chÊt c¬ häc cña thÐp rÌn hîp kim dïng chÕ t¹o trôc khuûu

- T«i vµ ram

N¨ng l−îng hÊp thô trung b×nh tèi thiÓu

thö ®é dai va ®Ëp, J


thiÓu trªn ®é

dµi ®o¹n ®o


Lo¹i

thÐp

(LR)

CÊp

thÐp

giíi

h¹n

bÒn

kÐo qui

−íc tèi

thiÓu,

N/mm2

Giíi

h¹n

ch¶y tèi

thiÓu,

N/ mm2

Méu

däc

MÉu

ngang

MÉu

däc

MÉu

ngang

MÉu

däc

MÉu

ngang

§é

cøn

g

tèi

thiÓ

u

HB

600 600 420 18 14 41 24 35 24 175

650 650 450 17 13 32 (26) 22 (18) 30 (26) 23 (20) 190

700 700 480 16 12 32 (26) 22 (18) 30 (26) 23 (20) 205

750 750 530 15 11 32 (22) 20 (14) 30 (23) 22 (16) 215

800 800 590 14 10 32 (18) 20 (11) 30 (20) 22 (14) 235

850 850 640 13 9 27 (16) 18 (10) 26 (18) 20 (13) 245

900 900 690 13 9 27 (16) 18 (10) 26 (18) 20 (13) 260

950 950 750 12 8 25 16 25 18 275

thÐp

rÌn

hîp

kim -

T«i vµ

ram

1000 1000 810 12 8 25 16 25 18 290

Chó thÝch:

Çc gi¸ trÞ cña n¨ng l−îng hÊp thô trong thö ®é dai va ®Ëp ë b¶ng 6.4.6-3 ®−îc ¸p dông cho çc vËt rÌn cã

®−êng kÝnh kh«ng qu¸ 250 mm, Víi vËt rÌn cã ®−êng kÝnh lín h¬n 250 mm, çc gi¸ trÞ cña n¨ng l−îng hÊp

thô trong thö ®é dai va ®Ëp ph¶i ®−îc §¨ng kiÓm phª duyÖt,

Khi sö dông thÐp 1Cr21

Mo víi ®é bÒn tõ 650 ®Õn 900 N/mm2, çc yªu cÇu vÒ thö ®é dai va ®Ëp ®−îc ®−a ra

ë b¶ng 6.4.6-3 trong ngoÆc ®¬n.

6.4.6. 7.

6.4.6. 8.

6.4.6. 9.

ThÐp rÌn ph¶i cã giíi h¹n bÒn kÐo qui −íc tèi thiÓu trong giíi h¹n ®−îc ®−a ra ë b¶ng 6.4.6-1,

b¶ng 6.4.6-2 vµ b¶ng 6.4.6-3

KÕt qu¶ cña tÊt c¶ çc cuéc thö kÐo ph¶i phï hîp víi çc yªu cÇu trong b¶ng 6.4.6-1, b¶ng 6.4.6-

2 vµ b¶ng 6.4.6-3 víi gi¸ trÞ giíi h¹n bÒn kÐo qui −íc tèi thiÓu t−¬ng øng,

Víi thÐp rÌn hîp kim, thö ®é dai va ®Ëp ®−îc thùc hiÖn ë nhiÖt ®é b×nh th−êng vµ gi¸ trÞ n¨ng

l−îng hÊp thô trung b×nh ph¶i phï hîp víi çc yªu cÇu ®−a ra ë b¶ng 6.4.6-2 vµ b¶ng 6.4.6-3. NÕu n¨ng l−îng

hÊp thô cña 2 mÉu thö trë lªn trong bé mÉu thö nhá h¬n n¨ng l−îng hÊp thô trung b×nh tèi thiÓu hoÆc n¨ng

l−îng hÊp thô cña 1 mÉu thö nhá h¬n 70% n¨ng l−îng hÊp thô trung b×nh tèi thiÓu th× cuéc thö coi nh− kh«ng

®¹t,

84

TCVN 7230:2003

6.4.6. 10.

6.4.6. 11.

6.4.7. 1.

6.4.7. 2.

6.5.1. 1.

6.5.1. 2.

6.5.2. 1.

6.5.3. 1.




< 600 70

≥ 600 vµ < 900 100

≥ 900 120

Çc trôc khuûu rÌn nhá ®−îc thö tÝnh chÊt c¬ häc theo l« vµ ph¶i cã ®é cøng phï hîp víi çc yªu

cÇu trong b¶ng 6.4.6-1, b¶ng 6.4.6-2 vµ b¶ng 6.4.6-3 víi gi¸ trÞ giíi h¹n bÒn kÐo qui −íc tèi thiÓu t−¬ng øng.


TÊt c¶ çc vËt rÌn dïng chÕ t¹o trôc khuûu ph¶i ®−îc kiÓm tra tõ tÝnh theo môc 6,1,7,-3, NÕu cã

thÓ, tÊt c¶ çc bÒ mÆt ®−îc c¾t b»ng má c¾t mµ kh«ng ®−îc mµi s¹ch trong qu¸ tr×nh chÕ t¹o còng ph¶i ®−îc

kiÓm tra tõ tÝnh,

Nhµ chÕ t¹o ph¶i thùc hiÖn kiÓm tra siªu ©m tÊt c¶ çc vËt rÌn theo qui ®Þnh ë môc 6.1.7-5.

6.5. ThÐp rÌn dïng chÕ t¹o b¸nh r¨ng


Nh÷ng qui ®Þnh ë phÇn nµy ®−îc ¸p dông cho thÐp rÌn çc bon, çc bon - manganes vµ thÐp rÌn

hîp kim dïng ®Ó chÕ t¹o çc b¸nh r¨ng dïng trong thiÕt bÞ ®Èy chÝnh (gearing for main propulsion) vµ cho m¸y

ph¸t ®iÖn,

ThÐp rÌn çc bon, çc bon-manganes cã thÓ dïng chÕ t¹o b¸nh r¨ng vµ vµnh r¨ng víi giíi h¹n

bÒn kÐo qui −íc tèi thiÓu kh«ng qu¸ 760 N/mm2, Çc b¸nh r¨ng vµ vµnh r¨ng víi giíi h¹n bÒn kÐo qui −íc tèi

thiÓu lín h¬n 760 N/mm2 vµ tÊt c¶ çc b¸nh r¨ng chuyÒn hoÆc b¸nh r¨ng chuyÒn bäc ngoµi (pinion sleeve) ph¶i

®−îc chÕ t¹o tõ thÐp rÌn hîp kim thÝch hîp, Trong tr−êng hîp nµy, thµnh phÇn hãa häc, qu¸ tr×nh nhiÖt luyÖn vµ

tÝnh chÊt c¬ häc cña thÐp rÌn ph¶i ®−îc tr×nh cho §¨ng kiÓm duyÖt,


ThÐp rÌn dïng chÕ t¹o b¸nh r¨ng ®−îc ph©n lo¹i theo qui ®Þnh ë b¶ng 6.5.5-1, b¶ng 6.5.5-2 vµ

6.5.5-3.


Thµnh phÇn hãa häc cña thÐp rÌn çc bon vµ çc bon - m¨ng gan t¹i gÇu móc ph¶i phï hîp víi

çc yªu cÇu sau:

85

TCVN 7230:2003


SilÝc : 0,45 % max

M¨ng gan: 0,3 - 1,50 %




Cr : 0,30 % max

Mo : 0,15 % max

Cu : 0,30 % max

6.5.3. 2.

6.5.4. 1.

6.5.4. 2.

6.5.4. 3.

6.5.4. 4.

6.5.4. 5.

Thµnh phÇn hãa häc cña thÐp rÌn hîp kim t¹i gÇu móc ph¶i phï hîp víi çc yªu cÇu sau:


SilÝc : 0,45 % max

M¨ng gan: 0,35 - 1,0 %



Niken : 3,50 % max

Cr«m : 3,50 % max

MolÝp®en : 0,70 % max

Cu : 0,30 % max


Ngo¹i trõ nh÷ng ®iÒu ®−îc ®−a ra ë môc 6.5.4 - 4 vµ 6.5.4 - 5, vËt rÌn ph¶i ®−îc th−êng hãa vµ

ram hoÆc t«i vµ ram, NhiÖt ®é ram kh«ng ®−îc nhá h¬n 5500c,

Khi vËt rÌn ®−îc gia c«ng b»ng m¸y tr−íc khi nhiÖt luyÖn, phÇn vËt liÖu ®Ó l¹i cho gia c«ng b»ng

m¸y lÇn cuèi ph¶i ®ñ ®Ó tÈy s¹ch líp bÒ mÆt vËt liÖu bÞ khö çc bon hoÆc bÞ biÕn d¹ng,

Khi çc r¨ng cña b¸nh r¨ng chuyÒn hoÆc b¸nh r¨ng ®−îc gia c«ng lµm cøng bÒ mÆt nh− thÊm

çc bon, thÊm nit¬ hoÆc lµm cøng b»ng ph−¬ng ph¸p c¶m øng (induction hardened), qui tr×nh lµm cøng ph¶i

®−îc tr×nh cho §¨ng kiÓm phª duyÖt, nhµ chÕ t¹o b¸nh r¨ng sÏ ph¶i lµm mÉu ®Ó chøng minh çc r¨ng cña b¸nh

r¨ng chuyÒn hoÆc b¸nh r¨ng ®−îc gia c«ng lµm cøng bÒ mÆt theo qui tr×nh cã tÝnh chÊt c¬ häc tháa m·n çc

yªu cÇu cña thiÕt kÕ,

Khi çc r¨ng ®−îc gia c«ng lµm cøng bÒ mÆt b»ng ph−¬ng ph¸p thÊm nit¬ hoÆc lµm cøng b»ng

ph−¬ng ph¸p c¶m øng (induction hardened) sau khi gia c«ng b»ng m¸y, vËt rÌn ph¶i ®−îc nhiÖt luyÖn ph¶i ®−îc

tiÕn hµnh t¹i nh÷ng giai ®o¹n thÝch hîp trong qu¸ tr×nh chÕ t¹o ®Ó phï hîp víi viÖc lµm cøng bÒ mÆt,

ThÐp rÌn ®Ó chÕ t¹o çc b¸nh r¨ng ®−îc thÊm çc bon sau khi gia c«ng b»ng m¸y lÇn cuèi, ph¶i

86

TCVN 7230:2003

®−îc ñ hoµn toµn hoÆc th−êng hãa vµ ram t¹i nh÷ng giai ®o¹n thÝch hîp trong qu¸ tr×nh chÕ t¹o ®Ó phï hîp víi

viÖc gia c«ng b»ng m¸y vµ thÊm çc bon.

6.5.5. Thö tÝnh chÊt c¬ häc cho thÐp rÌn ®−îc lµm cøng theo chiÒu dµy (through hardened), lµm cøng b»ng

ph−¬ng ph¸p c¶m øng (induction hardened) hoÆc thÊm nit¬

6.5.5. 1. Víi thÐp rÌn çc bon vµ çc bon-m¨ng gan, Ýt nhÊt ph¶i thö mét mÉu thö kÐo cho mçi vËt rÌn, Víi

thÐp rÌn hîp kim, Ýt nhÊt ph¶i thö mét mÉu thö kÐo vµ mét bé 3 mÉu thö ®é dai va ®Ëp kÐo cho mçi vËt rÌn, Çc

mÉu thö ®−îc lÊy theo qui ®Þnh nh− sau:

6.5.5.1.1 Víi b¸nh r¨ng chuyÒn, khi ®−êng kÝnh ngoµi cña phÇn r¨ng (toothed portion) lín h¬n 200 mm,

mÉu thö ®−îc lÊy theo h−íng tiÕp tuyÕn (tangential direction) s¸t ngay phÇn r¨ng (vÞ trÝ B trong h×nh 6.5.5-1),

NÕu nh− kÝch th−íc cña b¸nh r¨ng kh«ng cho phÐp lÊy mÉu nh− trªn, mÉu thö ®−îc lÊy theo h−íng ngang tõ

®Çu cña cæ trôc b¸nh r¨ng (vÞ trÝ C trong h×nh 6.5.5-1), Tuy nhiªn, nÕu ®−êng kÝnh cña cæ trôc b¸nh r¨ng nhá

h¬n hoÆc b»ng 200 mm, mÉu thö ®−îc lÊy theo h−íng däc (vÞ trÝ A trong h×nh 6.5.5-1), Khi chiÒu dµi cña b¸nh

r¨ng lín h¬n 1,25 m, Çc mÉu thö ph¶i ®−îc lÊy tõ mçi ®Çu cña b¸nh r¨ng,

6.5.5.1.2 Víi çc b¸nh r¨ng chuyÒn nhá, khi ®−êng kÝnh ngoµi cña phÇn r¨ng (toothed portion) nhá h¬n

hoÆc b»ng 200 mm, mÉu thö ®−îc lÊy theo h−íng däc (vÞ trÝ A trong h×nh 6.5.5-1),

L : ChiÒu dµi cña phÇn r¨ng, m

D : §−êng kÝnh cña phÇn r¨ng, m

d : §−êng kÝnh cña cæ trôc, m

H×nh 6.5.5-1 - B¸nh r¨ng chuyÒn (Pinion)

6.5.5.1.3 Víi phÇn th©n trßn cña b¸nh r¨ng (gear wheel), çc mÉu thö ®−îc lÊy theo h−êng tiÕp tuyÕn

(tõ mét trong nh÷ng vÞ trÝ thö B trong h×nh 6.5.5-2),

87

TCVN 7230:2003

VÞ trÝ B(h−íng tiÕp tuyÕn)

H×nh 6.5.5-2 - PhÇn th©n trßn cña b¸nh r¨ng (Gear wheel)

6.5.5.1.4 §èi víi vµnh r¨ng (gear wheel rim), çc mÉu thö ®−îc lÊy theo h−íng chu vi cña vµnh r¨ng

(circumferential direction) (tõ mét trong nh÷ng vÞ trÝ thö A trong h×nh 6.5.5-3), Khi ®−êng kÝnh ngoµi lín h¬n 2,5 m

hoÆc khèi l−îng cña vµnh r¨ng (kh«ng tÝnh mÉu thö) lín h¬n 3 tÊn, çc mÉu thö ®−îc lÊy tõ 2 vÞ trÝ ®èi xøng qua

®−êng kÝnh (vÞ trÝ A trong h×nh 6.5.5-3),

VÞ trÝ A(h−íng chu vi)

VÞ trÝ A(h−íng chu vi)

H×nh 6.5.5-3 - Vµnh r¨ng (Gear rim)

6.5.5.1.5 Víi b¸nh r¨ng chuyÒn bäc ngoµi, çc mÉu thö ®−îc lÊy theo h−íng trßn theo chu vi cña b¸nh

r¨ng (circumferential direction) (tõ mét trong nh÷ng vÞ trÝ thö C trong h×nh 6.5.4-4. Khi chiÒu dµi cña b¸nh r¨ng

lín h¬n 1,25 m, çc mÉu thö ®−îc lÊy tõ mçi ®Çu cña b¸nh r¨ng.

88

TCVN 7230:2003

H×nh 6.5.5-4 - B¸nh r¨ng chuyÒn bäc ngoµi (Pinion sleeve)

6.5.5. 2.

6.5.5. 3.

6.5.5. 4.

6.5.5. 5.

Víi nh÷ng vËt rÌn nhá, cã thÓ thö tÝnh chÊt c¬ häc theo l« víi ®iÒu kiÖn ph¶i thö ®é cøng cña tõng

vËt rÌn,

B¶ng 6.5.5-1, 6.5.5-2 vµ 6.5.5-3 ®−a ra nh÷ng yªu cÇu tèi thiÓu cho giíi h¹n ch¶y vµ ®é gi·n dµi

t−¬ng øng víi çc gi¸ trÞ giíi h¹n bÒn kÐo qui −íc tèi thiÓu cña thÐp rÌn,

ThÐp rÌn ph¶i cã giíi h¹n bÒn kÐo qui −íc tèi thiÓu n»m trong giíi h¹n ®−îc ®−a ra ë b¶ng 6.5.5-

1, 6.5.5-2 vµ 6.5.5-3

KÕt qu¶ cña tÊt c¶ çc cuéc thö kÐo ph¶i phï hîp víi çc yªu cÇu trong b¶ng 6.5.5-1, 6.5.5-2 vµ

6.5.5-3 víi gi¸ trÞ giíi h¹n bÒn kÐo qui −íc tèi thiÓu t−¬ng øng, NÕu kh«ng cã yªu cÇu nµo kh¸c, b¸nh r¨ng ®−îc

thÊm nit¬ hoÆc lµm cøng b»ng ph−¬ng ph¸p c¶m øng (induction hardened) ph¶i cã giíi h¹n bÒn kÐo qui −íc tèi

thiÓu kh«ng nhá h¬n 800 N/mm2.

B¶ng 6.5.5-1 - TÝnh chÊt c¬ häc cña thÐp rÌn çc bon, çc bon - m¨ng gan

dïng chÕ t¹o b¸nh r¨ng vµ vµnh r¨ng



5,65 So ,%

Lo¹i

thÐp

(LR)


bÒn kÐo(1),

N/mm2

giíi h¹n

ch¶y tèi

thiÓu, N/

mm2 Vµnh r¨ng B¸nh r¨ng

§é cøng

HB

400 400 - 520 200 26 22 110 - 150

440 440 - 560 220 24 21 125 - 160

480 480 - 600 240 22 19 135 - 175

520 520 - 640 260 21 18 150 - 185

560 560 - 680 280 20 17 160 - 200

600 600 - 750 300 18 15 175 - 215

thÐp rÌn

çc

bon,

çc

bon-

M¨ng

gan 640 640 - 790 320 17 14 185 - 230

89

TCVN 7230:2003

B¶ng 6.5.5-2 - TÝnh chÊt c¬ häc cña thÐp rÌn çc bon, çc bon - m¨ng gan

dïng chÕ t¹o b¸nh r¨ng vµ vµnh r¨ng (tiÕp theo)



5,65 So ,%

Lo¹i thÐp (LR) CÊp

thÐp

giíi h¹n

bÒn

kÐo(1),

N/mm2

giíi h¹n

ch¶y tèi

thiÓu, N/

mm2 Vµnh r¨ng B¸nh r¨ng

§é cøng

HB

680 680 - 830 340 16 14 200 - 240

720 720 - 870 360 15 13 210 - 250

thÐp rÌn çc

bon, çc bon-

M¨ng gan 760 760 - 910 380 14 12 225 - 265

Çc gi¸ trÞ trung gian ®−îc lÊy b»ng ph−¬ng ph¸p néi suy

Chó thÝch - (1) - khi giíi h¹n bÒn kÐo qui −íc tèi thiÓu lín h¬n 700 N/mm2, vËt rÌn ph¶i ®−îc t«i vµ ram,

6.5.5. 6.

6.5.5. 7.




< 600 70

≥ 600 vµ < 900 100

≥ 900 120

Víi thÐp rÌn hîp kim, Thö ®é dai va ®Ëp ®−îc thùc hiÖn ë nhiÖt ®é b×nh th−êng vµ gi¸ trÞ n¨ng

l−îng hÊp thô trung b×nh ph¶i phï hîp víi çc yªu cÇu ®−a ra ë b¶ng 6.5.4-2 vµ 6.5.4-3, NÕu n¨ng l−îng hÊp

thô cña 2 mÉu thö trë lªn trong bé mÉu thö nhá h¬n n¨ng l−îng hÊp thô trung b×nh tèi thiÓu hoÆc n¨ng l−îng

hÊp thô cña 1 mÉu thö nhá h¬n 70% n¨ng l−îng hÊp thô trung b×nh tèi thiÓu th× cuéc thö coi nh− kh«ng ®¹t,

90

TCVN 7230:2003

B¶ng 6.5.5-3 - TÝnh chÊt c¬ häc cña thÐp rÌn hîp kim dïng chÕ t¹o b¸nh r¨ng vµ vµnh r¨ng - Th−êng hãa vµ ram,

N¨ng l−îng hÊp thô trung b×nh tèi

thiÓu thö ®é dai va ®Ëp, J



®o¹n ®o


Lo¹i thÐp

(LR)

CÊp

thÐp

giíi h¹n

bÒn kÐo

N/mm2

giíi

h¹n

ch¶y

tèi

thiÓu,

N/

mm2

Vµnh

r¨ng

B¸nh

r¨ng

Vµnh

r¨ng

B¸nh

r¨ng

Vµnh

r¨ng

B¸nh

r¨ng

§é

cøng

HB

600 600-750 330 18 16 25 20 25 22 175-

215

650 650-800 355 17 15 20 15 22 17 190-

235

700 700-850 380 16 14 20 15 22 17 205-

245

750 750-900 405 15 13 18 14 20 16 215-

260

800 800-950 430 14 12 15 12 17 15 235-

275

thÐp rÌn

hîp kim

th−êng

hãa vµ

ram

850 850-1000 455 13 11 15 12 17 15 245-

290

Çc gi¸ trÞ trung gian ®−îc lÊy b»ng ph−¬ng ph¸p néi suy

B¶ng 6.5.5-4 - TÝnh chÊt c¬ häc cña thÐp rÌn hîp kim dïng chÕ t¹o

b¸nh r¨ng vµ vµnh r¨ng - T«i vµ ram, N¨ng l−îng hÊp thô trung b×nh


§é gi·n dµi

tèi thiÓu trªn

®é dµi ®o¹n

®o

5,65 So ,%

VÕt c¾t ch÷ V VÕt c¾t ch÷ U

Lo¹i thÐp

(LR)

CÊp

thÐp

giíi h¹n

bÒn kÐo (1) N/mm2

giíi h¹n

ch¶y tèi

thiÓu(2 ),

N/ mm2

A B C A B C A B C

§é cøng

HB

600 600-750 420 18 16 14 41 31 24 35 29 24 175-215

650 650-800 450 17 15 13 32 24 22 30 24 23 190-235

700 700-850 480 16 14 12 32 24 22 30 24 23 205-245

thÐp rÌn

hîp kim -

T«i vµ ram

750 750-900 530 15 13 11 32 24 20 30 24 22 215-260

91

TCVN 7230:2003

B¶ng 6.5.5-5 - TÝnh chÊt c¬ häc cña thÐp rÌn hîp kim dïng chÕ t¹o b¸nh r¨ng vµ vµnh r¨ng - T«i vµ ram (tiÕp theo)

N¨ng l−îng hÊp thô trung b×nh


§é gi·n dµi

tèi thiÓu trªn

®é dµi ®o¹n

®o

5,65 So ,%

VÕt c¾t ch÷ V VÕt c¾t ch÷ U

Lo¹i thÐp

(LR)

CÊp

thÐp

giíi h¹n

bÒn kÐo (1)

N/mm2

giíi h¹n

ch¶y tèi

thiÓu(2 ),

N/ mm2

A B C A B C A B C

§é cøng

HB

800 800-950 590 14 12 10 32 24 20 30 24 22 235-275

850 850-1000 640 13 11 9 27 22 18 26 23 20 245-290

900 900-1050 690 13 11 9 27 22 18 26 23 20 260-310

950 950-1100 750 12 10 8 25 19 16 25 21 18 275-330

1000 1000-1150 810 12 10 8 25 19 16 25 21 18 290-340

thÐp rÌn

hîp kim

- T«i vµ

ram

1150 1050-1200 870 11 9 7 21 15 13 23 17 15 310-365

Chó thÝch

(1) - Víi b¸nh r¨ng vµ vµnh r¨ng, giíi h¹n bÒn kÐo qui −íc tèi thiÓu kh«ng ®−îc v−ît qu¸ 850 N/mm2

(2) - Víi b¸nh r¨ng ®−îc thÊm çc bon, çc yªu cÇu vÒ giíi h¹n ch¶y tèi thiÓu vµ giíi h¹n bÒn kÐo tèi ®a

kh«ng ®−îc ¸p dông.

Cét A: MÉu thö lÊy tõ vµnh r¨ng vµ mÉu däc lÊy tõ b¸nh r¨ng chuyÒn

Cét B: MÉu thö lÊy tõ b¸nh r¨ng vµ mÉu theo h−íng tiÕp tuyÕn lÊy tõ b¸nh r¨ng chuyÒn

Cét C: MÉu thö lÊy tõ b¸nh r¨ng chuyÒn bäc ngoµi vµ mÉu theo h−íng ngang lÊy tõ b¸nh r¨ng chuyÒn Çc gi¸ trÞ trung gian ®−îc lÊy b»ng ph−¬ng ph¸p néi suy.

6.5.5. 8.

6.5.5. 9.

KiÓm tra ®é cøng çc r¨ng cña b¸nh r¨ng ®−îc thùc hiÖn trªn tÊt c¶ çc vËt rÌn sau khi nhiÖt

luyÖn vµ tr−íc khi gia c«ng b»ng m¸y. §é cøng ®−îc x¸c ®Þnh t¹i 4 vÞ trÝ cã kho¶ng çch ®Òu nhau vßng quanh

chu vi cña bÒ mÆt mµ çc r¨ng ®−îc c¾t sau ®ã, Khi ®−êng kÝnh ngoµi cña phÇn r¨ng lín h¬n 2,5m th× sè ®iÓm

ph¶i kiÓm tra ®é cøng t¨ng lªn lµ 8 ®iÓm.Khi chiÒu réng cña vµnh r¨ng lín h¬n 1,25 m th× ®é cøng ph¶i ®−îc

x¸c ®Þnh t¹i 8 ®iÓm ë mçi ®Çu cña vËt rÌn.

KÕt qu¶ cña tÊt c¶ çc lÇn kiÓm tra ®é cøng ph¶i phï hîp víi çc yªu cÇu ®−îc qui ®Þnh trong

b¶ng 6.5.5-1, 6.5.5-2 vµ 6.5.5-3. Sù sai kh¸c cña gi¸ trÞ ®o ®é cøng cao nhÊt vµ thÊp nhÊt t¹i mçi vËt rÌn kh«ng

®−îc v−ît qu¸ giíi h¹n sau:

giíi h¹n bÒn kÐo qui −íc tèi thiÓu, N/mm2 Sù sai kh¸c gi÷a çc gi¸ trÞ ®é cøng, HB

< 600 ≤ 25

≥ 600 vµ < 900 ≤ 35

92

TCVN 7230:2003

≥ 900 ≤ 42

6.5.5. 10.

6.5.6. 1.

6.5.6. 2.

6.5.6. 3.

6.5.6. 4.

6.5.6. 5.

6.5.6. 6.

6.5.6. 7.

6.5.7. 1.

6.5.7. 2.

§èi víi vËt rÌn ®−îc lµm cøng b»ng ph−¬ng ph¸p c¶m øng, hoÆc thÊm Nit¬, ph¶i thùc hiÖn kiÓm

tra ®é cøng çc r¨ng sau khi lµm cøng bÒ mÆt vµ mµi. KÕt qu¶ thö ®é cøng ph¶i phï hîp víi çc yªu cÇu cña

thiÕt kÕ b¸nh r¨ng,

6.5.6. Thö tÝnh chÊt c¬ häc cho thÐp rÌn ®−îc thÊm çc bon

Çc mÉu thö ph¶i ®−îc chuÈn bÞ cho çc cuéc thö s¬ bé vËt rÌn vµ çc cuéc thö cuèi cïng sau

khi thÊm çc bon, Hai bé mÉu thö ®−îc lÊy tõ çc vÞ trÝ nh− trong môc 6.5.5 - 1, ngo¹i trõ nh÷ng ®iÒu sau: BÊt kÓ

kÝch th−íc vµ khèi l−îng vËt rÌn nh− thÕ nµo, çc cuéc thö ph¶i ®−îc thùc hiÖn t¹i mét vÞ trÝ duy nhÊt vµ trong

tr−êng hîp vËt rÌn cã toµn bé çc cæ trôc ®−îc c¾t theo h−íng däc th× vËt liÖu thö ®−îc gia c«ng b»ng m¸y ®Õn

®−êng kÝnh D/4 hoÆc 60 mm, lÊy gi¸ trÞ nhá h¬n, Víi D lµ ®−êng kÝnh ngoµi cña phÇn r¨ng.

Víi vËt rÌn nhá khi thö tÝnh chÊt c¬ häc theo l«, vËt liÖu thö cã thÓ ®−îc lÊy tõ phÇn thÐp d− trong

cïng mÎ luyÖn mµ cã tØ sè rÌn xÊp xØ b»ng tØ sè rÌn cña b¸nh r¨ng rÌn.

Víi çc cuéc thö s¬ bé vËt rÌn, mét bé mÉu thö ®−îc lÊy tõ vËt liÖu thö ®−îc thÊm çc bon hoµn

toµn (blank carburizing) vµ ®−îc nhiÖt luyÖn theo qu¸ tr×nh sÏ ®−îc ¸p dông ®èi víi vËt rÌn sau ®ã.

Víi çc cuéc thö ®¸nh gi¸ cuèi cïng, mét bé mÉu thö thø hai ®−îc lÊy tõ vËt liÖu thö ®−îc thÊm

çc bon hoµn toµn (blank carburized) vµ ®−îc nhiÖt luyÖn cïng víi vËt rÌn mµ nã ®¹i diÖn.

Tïy thuéc vµo nhµ chÕ t¹o b¸nh r¨ng, çc mÉu thö cña vËt rÌn cã mÆt c¾t ngang lín h¬n qui ®Þnh

ë 6.5.6 - 1 cã thÓ hoÆc ®−îc thÊm çc bon hoÆc thÊm çc bon hoµn toµn (blank carburized), nh−ng chóng ph¶i

®−îc gia c«ng b»ng m¸y ®Õn ®−êng kÝnh yªu cÇu tr−íc khi t«i vµ nhiÖt luyÖn gi¶m øng suÊt lÇn cuèi.

Ýt nhÊt mét mÉu thö kÐo vµ 3 mÉu thö ®é dai va ®Ëp ®−îc chuÈn bÞ tõ mçi bé vËt liÖu thö.

NÕu kh«ng cã qui ®Þnh nµo kh¸c, giíi h¹n bÒn kÐo qui −íc tèi thiÓu kh«ng ®−îc nhá h¬n 750

N/mm2 vµ kÕt qu¶ cña tÊt c¶ çc cuéc thö kÐo vµ thö ®é dai va ®Ëp ph¶i phï hîp víi çc yªu cÇu ®−a ra ë b¶ng

6.5.5-3. Víi thö ®é dai va ®Ëp, nÕu n¨ng l−îng hÊp thô cña 2 mÉu thö trë lªn trong bé mÉu thö nhá h¬n n¨ng

l−îng hÊp thô trung b×nh tèi thiÓu hoÆc n¨ng l−îng hÊp thô cña 1 mÉu thö nhá h¬n 70% n¨ng l−îng hÊp thô

trung b×nh tèi thiÓu th× cuéc thö coi nh− kh«ng ®¹t.


KiÓm tra tõ tÝnh hoÆc chÊt láng thÈm thÊu ph¶i ®−îc thùc hiÖn t¹i çc r¨ng cña toµn bé bÒ mÆt

®−îc lµm cøng cña vËt rÌn, §èi víi çc b¸nh r¨ng rÌn ®−îc lµm cøng qua chiÒu dµy, çc r¨ng sau khi gia c«ng

b»ng m¸y còng cã thÓ ®−îc yªu cÇu kiÓm tra tõ tÝnh hoÆc chÊt láng thÈm thÊu.

Nhµ chÕ t¹o ph¶i thùc hiÖn kiÓm tra siªu ©m tÊt c¶ çc vËt rÌn cã ®−êng kÝnh ngoµi cña bÒ mÆt,

n¬i çc r¨ng ®−îc c¾t, lín h¬n 200 mm. Biªn b¶n kiÓm tra siªu ©m, víi x¸c nhËn vËt rÌn kh«ng cã khuyÕt tËt

93

TCVN 7230:2003

bªn trong, ph¶i ®−îc tr×nh cho §¨ng kiÓm duyÖt.

6.5.7. 3.

6.6.1. 1.

6.6.1. 2.

6.6.1. 3.

T¹i çc b¸nh r¨ng rÌn víi çc r¨ng ®−îc lµm cøng bÒ mÆt, çc mÉu thö thªm cã thÓ ®−îc yªu

cÇu ®i kÌm víi vËt rÌn vµ ®−îc dïng ®Ó x¸c ®Þnh chiÒu s©u cña líp bÒ mÆt ®−îc lµm cøng. Çc cuéc thö nµy

®−îc thùc hiÖn tïy thuéc vµo sù chØ ®Þnh cña §¨ng kiÓm viªn vµ ®èi víi çc b¸nh r¨ng ®−îc lµm cøng b»ng

ph−¬ng ph¸p c¶m øng hoÆc thÊm çc bon chiÒu s©u cña líp bÒ mÆt ®−îc lµm cøng ph¶i phï hîp víi çc yªu

cÇu cña thiÕt kÕ b¸nh r¨ng, §èi víi çc b¸nh r¨ng ®−îc thÊm nit¬, toµn bé chiÒu s©u cña líp bÒ mÆt ®−îc lµm

cøng kh«ng ®−îc nhá h¬n 0,5 mm vµ ®é cøng t¹i ®é s©u 0,25 mm kh«ng ®−îc nhá h¬n 500 DPN ( chØ sè ®é

cøng Vickers - diamond pyramid hardness number).

6.6. ThÐp rÌn dïng chÕ t¹o tua bin


Nh÷ng yªu cÇu qui ®Þnh ë phÇn nµy ®−îc ¸p dông cho thÐp rÌn ferit dïng chÕ t¹o çc r« to tua

bin, ®Üa vµ trôc quay tua bin, çc r« to tua bin cña m¸y ph¸t ®iÖn vµ çc r« to cña m¸y nÐn,

Çc ®Æc tÝnh cña thÐp rÌn hîp kim dïng chÕ t¹o tua bin nh− thµnh phÇn hãa häc, qu¸ tr×nh nhiÖt

luyÖn vµ tÝnh chÊt c¬ häc ph¶i ®−îc tr×nh cho §¨ng kiÓm xÐt duyÖt,

§èi víi çc r« to cã çc kÕt cÊu hµn, thµnh phÇn hãa häc cña thÐp rÌn dïng chÕ t¹o r« to ph¶i

®−îc tr×nh cho §¨ng kiÓm xÐt duyÖt.


ThÐp rÌn dïng chÕ t¹o tua bin ®−îc ph©n lo¹i theo qui ®Þnh ë b¶ng 6.6.6-1vµ b¶ng 6.6.6-2.


ThÐp rÌn ph¶i ®−îc chÕ t¹o theo çc yªu cÇu qui ®Þnh ë môc 6.1.2, ngo¹i trõ thÐp rÌn dïng chÕ t¹o r« to ph¶i cã

tØ sè rÌn kh«ng nhá h¬n 15,2

.


6.6.4. 1. ThÐp rÌn çc bon ph¶i cã thµnh phÇn hãa häc t¹i mÎ luyÖn phï hîp víi çc yªu cÇu sau:


Silic: 0,45 % max

M¨ng gan : 0,40 % min

L−u huúnh : 0,035 % max


94

TCVN 7230:2003

6.6.4. 2.

6.6.4. 3.

6.6.5. 1.

6.6.5. 2.

6.6.5. 3.

6.6.5. 4.

6.6.6. 1.

6.6.6. 2.

Thµnh phÇn hãa häc cña thÐp rÌn hîp kim ph¶i ®−îc tr×nh cho §¨ng kiÓm xÐt duyÖt,

§èi víi çc vËt rÌn cã kÕt cÊu hµn, thµnh phÇn çc bon kh«ng ®−îc v−ît qu¸ 0,25 %,


Çc vËt rÌn ph¶i ®−îc nhiÖt luyÖn, vµ qu¸ tr×nh nhiÖt luyÖn t¹i tÊt c¶ çc giai ®o¹n ph¶i ®−îc tiÕn

hµnh sao cho tr¸nh ®−îc sù h×nh thµnh çc vÕt nøt m¶nh (hear-line cracks), T¹i giai ®o¹n thÝch hîp trong qu¸

tr×nh chÕ t¹o, vËt rÌn ph¶i ®−îc nung nãng ®Õn nhiÖt ®é cao h¬n ®iÓm tíi h¹n trªn cña thÐp ®Ó lµm mÞn h¹t vµ

®−îc lµm nguéi (qui tr×nh lµm nguéi ph¶i ®−îc §¨ng kiÓm xÐt duyÖt) vµ sau ®ã ®−îc ram ®Ó nhËn ®−îc çc ®Æc

tÝnh c¬ häc mong muèn,

Khi çc vËt rÌn ®· ®−îc nhiÖt luyÖn tr−íc khi gia c«ng b»ng m¸y, chóng ph¶i ®−îc nhiÖt luyÖn ®Ó

gi¶m øng suÊt sau khi gia c«ng th« b»ng m¸y, çc vËt rÌn ®−îc nhiÖt luyÖn sau khi gia c«ng th« b»ng m¸y

kh«ng cÇn ph¶i nhiÖt luyÖn ®Ó gi¶m øng suÊt víi ®iÒu kiÖn chóng ®−îc lµm nguéi chËm tõ nhiÖt ®é ram,

NhiÖt ®é ram vµ nhiÖt ®é nhiÖt luyÖn gi¶m øng suÊt kh«ng ®−îc nhá h¬n 5500c ®èi víi thÐp çc

bon, çc bon-m¨ng gan vµ kh«ng ®−îc nhá h¬n 6000c ®èi víi thÐp hîp kim, Thêi gian gi÷ nhiÖt vµ tèc ®é lµm

nguéi ph¶i ®−îc chän phï hîp ®Ó vËt rÌn sau khi nhiÖt luyÖn kh«ng cã nh÷ng øng suÊt d− cã h¹i,

Qui tr×nh nhiÖt luyÖn cho çc r«to cã kÕt cÊu hµn ph¶i ®−îc tr×nh cho §¨ng kiÓm duyÖt,


Ph¶i thö Ýt nhÊt mét mÉu thö kÐo ®−îc c¾t theo h−íng däc tõ mçi vËt rÌn, trõ çc ®Üa, Víi vËt rÌn

cã khèi l−îng lín h¬n 3 tÊn vµ chiÒu dµi lín h¬n 2 m, çc mÉu thö ®−îc lÊy tõ mçi ®Çu cña vËt rÌn,

Víi çc r«to rÌn cña tÊt c¶ çc m¸y ®Èy chÝnh vµ çc tua bin phô trî cã c«ng suÊt lín h¬n 1100

KW, çc mÉu thö kÐo theo h−íng tiÕp tuyÕn, vµ nÕu kÝch th−íc cho phÐp, çc mÉu thö kÐo theo h−íng xuyªn

t©m ®−îc lÊy tõ ®Çu cuèi cña th©n vËt rÌn t−¬ng øng víi ®Çu trªn cña thái thÐp (h×nh 6.6.6-1)

LVÞ trÝ C (h−íng xuyªn t©m)

VÞ trÝ B (h−íng tiÕp tuyÕn) VÞ trÝ A (h−íng däc)

H×nh 6.6.6-1 - R«to rÌn

95

TCVN 7230:2003

6.6.6. 3. Víi mçi ®Üa tuabin, Ýt nhÊt mét mÉu kÐo ®−îc c¾t theo h−íng tiÕp tuyÕn tõ vËt liÖu t¹i trôc quay

cña ®Üa ( h×nh 6.6.6-2).


VÞ trÝ C(h−íng tiÕp tuyÕn t¹i lç)

VÞ trÝ C(h−íng tiÕp tuyÕn t¹i lç)


H×nh 6.6.6-2 - §Üa tuabin

6.6.6. 4.

6.6.6. 5.

§èi víi çc cuéc thö ®−îc yªu cÇu ë môc 6.6.6.1, 6.6.6.2 vµ 6.6.6.3, vËt liÖu thö ph¶i ®−îc ®Ó l¹i

trªn mçi vËt rÌn vµ kh«ng ®−îc tÈy s¹ch tr−íc khi tÊt c¶ çc qu¸ tr×nh nhiÖt luyÖn, kÓ c¶ nhiÖt luyÖn gi¶m øng

suÊt ®−îc hoµn tÊt,

B¶ng 6.6.6-1 vµ b¶ng 6.6.6-2 ®−a ra nh÷ng yªu cÇu tèi thiÓu cho giíi h¹n ch¶y, ®é gi·n dµi vµ ®é

co th¾t cña diÖn tÝch tiÕt diÖn t−¬ng øng víi çc gi¸ trÞ giíi h¹n bÒn kÐo qui −íc tèi thiÓu cña thÐp rÌn,

B¶ng 6.6.6-1 - TÝnh chÊt c¬ häc cña thÐp çc bon, çc bon-m¨ng gan

dïng chÕ t¹o tuabin - Th−êng hãa vµ ram

§é gi·n dµi tèi thiÓu

trªn ®é dµi ®o¹n ®o

5,65 So ,%

§é co th¾t tèi

thiÓu cña diÖn



thÐp

giíi h¹n

bÒn kÐo,

N/mm2

giíi h¹n

ch¶y tèi

thiÓu, N/

mm2 A B C A B C

400 400-520 200 26 22 18 50 40 35

440 440-560 220 24 21 17 50 40 35ThÐp çc bon, çc bon - m¨ng

gan - Th−êng hãa vµ ram

480 480-600 240 22 19 15 45 35 30

96

TCVN 7230:2003

B¶ng 6.6.6-2 - TÝnh chÊt c¬ häc cña thÐp çc bon, çc bon-m¨ng gan

dïng chÕ t¹o tuabin - Th−êng hãa vµ ram (tiÕp theo)

§é gi·n dµi tèi thiÓu

trªn ®é dµi ®o¹n ®o

5,65 So ,%

§é co th¾t tèi

thiÓu cña diÖn


CÊp

thÐp

giíi h¹n

bÒn kÐo,

N/mm2

giíi h¹n

ch¶y tèi

thiÓu, N/

mm2 A B C A B C

520 520-640 260 21 18 14 45 35 30

560 560-680 280 20 17 13 40 30 25

Lo¹i thÐp (LR)

600 600-720 300 18 15 12 40 30 25

Cét A: MÉu thö däc lÊy tõ r«to vµ trôc quay rÌn

Cét B: MÉu thö tiÕp tuyÕn lÊy tõ r«to rÌn

Cét C: MÉu thö xuyªn t©m lÊy tõ r«to rÌn

Çc gi¸ trÞ trung gian ®−îc lÊy b»ng ph−¬ng ph¸p néi suy,

B¶ng 6.6.6-3 - TÝnh chÊt c¬ häc cña thÐp rÌn hîp kim dïng

chÕ t¹o tua bin - T«i vµ ram vµ th−êng hãa vµ ram


thiÓu trªn ®é

dµi ®o¹n ®o

5,65 So ,%

§é co th¾t tèi

thiÓu cña diÖn

tÝch tiÕt diÖn,

%


thÐp

giíi h¹n

bÒn kÐo

(1), N/mm2

giíi h¹n

ch¶y tèi

thiÓu, N/

mm2

th−êng hãa

vµ ram

0,2 % øng

suÊt thö

tèi

thiÓu,N/

mm2,

T«i vµ

ram

A B C A B C

500 500-650 275 - 22 20 18 50 40 35

550 550-700 300 - 20 18 16 50 40 35

600 600-750 330 410 18 16 14 50 40 35

650 650-800 355 450 17 15 13 50 40 35

700 700-850 385 490 16 14 12 45 35 30

750 750-900 - 530 15 13 11 45 35 30

800 800-950 - 590 14 12 10 45 35 30

850 850-1000 - 640 13 11 9 40 30 25

ThÐp rÌn hîp kim

dïng chÕ t¹o tua bin

- T«i vµ ram vµ

th−êng hãa vµ ram

900 900-1050 - 690 13 11 9 40 30 25

97

TCVN 7230:2003

B¶ng 6.6.6-4 - TÝnh chÊt c¬ häc cña thÐp rÌn hîp kim dïng

chÕ t¹o tua bin - T«i vµ ram vµ th−êng hãa vµ ram (tiÕp theo)


thiÓu trªn ®é

dµi ®o¹n ®o

5,65 So ,%

§é co th¾t tèi

thiÓu cña diÖn

tÝch tiÕt diÖn,

%


thÐp

giíi h¹n

bÒn kÐo

(1), N/mm2

giíi h¹n

ch¶y tèi

thiÓu, N/

mm2

th−êng hãa

vµ ram

0,2 % øng

suÊt thö

tèi

thiÓu,N/

mm2,

T«i vµ

ram

A B C A B C

950 950-1100 - 750 12 10 8 40 30 25ThÐp rÌn hîp kim

dïng chÕ t¹o tua bin

- T«i vµ ram vµ

th−êng hãa vµ ram

1000 1000-

1150

- 810 12 10 8 40 30 25

Cét A: MÉu thö däc lÊy tõ r«to vµ trôc quay rÌn

Cét B: MÉu thö tiÕp tuyÕn lÊy tõ r«to rÌn, trôc quay rÌn vµ mÉu thö tiÕp tuyÕn lÊy tõ çc ®Üa-VÞ trÝ B h×nh

6.6.6-1 vµ 6.6.6-2

Cét C: MÉu thö xuyªn t©m lÊy tõ r«to rÌn vµ mÉu thö tiÕp tuyÕn lÊy tõ çc ®Üa-VÞ trÝ C h×nh 6.6.6-2

Çc gi¸ trÞ trung gian ®−îc lÊy b»ng ph−¬ng ph¸p néi suy.

Chó thÝch- (1) - Víi r«to mét bloc (monoblock rotor), giíi h¹n bÒn kÐo qui −íc tèi thiÓu kh«ng v−ît qu¸ 800

N/mm2.

6.6.6. 6.

6.6.6. 7.

6.6.7. 1.

6.6.7. 2.

6.6.7. 3.

ThÐp rÌn ph¶i cã giíi h¹n bÒn kÐo qui −íc tèi thiÓu trong giíi h¹n ®−îc ®−a ra ë b¶ng 6.6.6-1 vµ

b¶ng 6.6.6-2.

KÕt qu¶ cña tÊt c¶ çc cuéc thö kÐo ph¶i phï hîp víi çc yªu cÇu trong b¶ng 6.6.6-1 vµ b¶ng

6.6.6-2 víi gi¸ trÞ giíi h¹n bÒn kÐo qui −íc tèi thiÓu t−¬ng øng. Víi r«to mét bloc (monoblock rotor), giíi h¹n bÒn

kÐo qui −íc tèi thiÓu kh«ng v−ît qu¸ 800 N/mm2.


MÆt cuèi cña th©n r«to rÌn vµ mÆt cuèi cña phÇn låi vµ bÒ mÆt trong cña lç cña mçi ®Üa tuabin

ph¶i ®−îc mµi nh½n ®Ó kiÓm tra b»ng m¾t th−êng vµ kiÓm tra tõ tÝnh.

Nhµ chÕ t¹o ph¶i kiÓm tra siªu ©m mçi vËt rÌn vµ çc biªn b¶n kiÓm tra siªu ©m ph¶i ®−îc tr×nh

cho ®¨ng kiÓm.

Çc r«to rÌn cho çc m¸y ®Èy vµ tuabin phô trî víi c«ng suÊt lín h¬n 1100 KW ph¶i ®−îc khoan

rçng ®Ó kiÓm tra bªn trong. BÒ mÆt cña lç khoan ph¶i ®−îc mµi nh½n ®Ó kiÓm tra b»ng dông cô quang häc. Khi

98

TCVN 7230:2003

kÝch th−íc cña lç khoan cho phÐp, ph¶i kiÓm tra tõ tÝnh. Çc cuéc kiÓm tra nµy ph¶i ®−îc ®¨ng kiÓm viªn phª

chuÈn. Lç khoan rçng cã thÓ ®−îc thay thÕ b»ng kiÓm tra siªu ©m theo ph−¬ng ph¸p ®· ®−îc phª chuÈn. Qui

tr×nh kiÓm tra siªu ©m ph¶i ®−îc tr×nh cho §¨ng kiÓm xÐt duyÖt.

6.6.8. Thö æn ®Þnh nhiÖt (Thermal stability tests)

6.6.8. 1.

6.6.8. 2.

Çc r«to tuabin ®−îc thö æn ®Þnh nhiÖt sau khi nhiÖt luyÖn vµ gia c«ng th« b¨ng m¸y ph¶i ®−îc

thùc hiÖn trong nh÷ng lß thÝch hîp víi nh÷ng thiÕt bÞ ®o l−êng chÝnh x¸c vµ ®¸ng tin cËy. Mçi cuéc thö ph¶i ®−îc

thùc hiÖn theo qui tr×nh sau:

6.6.8.1.1 N¨m d¶i trªn r«to ®−îc gia c«ng b»ng m¸y ®ång trôc víi trôc quay. Hai d¶i trong sè ®ã lµ çc

d¶i tham chiÕu vµ cã vÞ trÝ t¹i hoÆc gÇn víi vÞ trÝ cña çc vßng ®Öm cña r«to. Ba d¶i cßn l¹i lµ çc d¶i kiÓm tra víi

çc vÞ trÝ ®−îc ph©n bè nh− sau: mét d¶i cã vÞ trÝ cµng gÇn ®iÓm gi÷a cña th©n r«to cµng tèt, hai d¶i cßn l¹i cã vÞ

trÝ gÇn víi mçi ®Çu cña th©n r«to. Khi chiÒu dµi cña th©n r«to kh«ng cho phÐp chia lµm 5 d¶i, çc ®Ò nghÞ thay

thÕ ph¶i ®−îc ®¨ng kiÓm viªn chÊp nhËn.

6.6.8.1.2 Bèn vÞ trÝ çch nhau 900 ph¶i ®−îc ®ãng dÊu A, B, C vµ D t¹i ®Çu nèi cña r«to.

6.6.8.1.3 Toµn bé th©n cña r«to vµ phÇn tay cÇm cã miÕng ®Öm ph¶i ®−îc n»m trong lß. Trong tr−êng

hîp r« to cã b¸nh xe phÝa sau nh« ra, c¶ b¸nh xe phÝa sau còng ph¶i n»m trong lß.

6.6.8.1.4 R«to ph¶i ®−îc quay víi tèc ®é ®Òu vµ chËm

6.6.8.1.5 §é lÖch t¹i tÊt c¶ çc d¶i sÏ ®−îc ghi nhËn t¹i çc vÞ trÝ A, B, C vµ D. Çc chØ sè ban ®Çu khi

nguéi ph¶i ®−îc ghi nhËn tr−íc khi nung nãng.

6.6.8.1.6 R«to ®−îc nung nãng ®Òu vµ chËm. NhiÖt ®é ph¶i ®−îc ghi nhËn liªn tôc t¹i bÒ mÆt cña r«to

vµ, nÕu cã thÓ, t¹i lç ë ®iÓm gi÷a cña th©n r«to. NhiÖt ®é t¹i bÒ mÆt kh«ng ®−îc v−ît qu¸ nhiÖt ®é ram cña r«to.

Trong khi nung nãng, tèc ®é t¨ng cña nhiÖt ®é ph¶i phï hîp ®Ó tr¸nh gra®ien nhiÖt qu¸ møc trong r«to.

6.6.8.1.7 NhiÖt ®é cao nhÊt hoÆc nhiÖt ®é gi÷ (holding temperature) kh«ng ®−îc nhá h¬n nhiÖt ®é lµm

viÖc cao nhÊt cña r« to céng víi 280C. Thêi gian gi÷ ®−îc b¾t ®Çu khi r«to ®· ®¹t nhiÖt ®é chØ ®Þnh ®Òu trªn bÒ

mÆt. R«to ®−îc gi÷ trong ®iÒu kiÖn nhiÖt ®é chØ ®Þnh cho ®Õn khi kh«ng nhá h¬n 3 chØ sè cña ®é lÖch ®−îc ®äc

tõng giê liªn tiÕp nhau cã ®é lÖch t©m lµ h»ng sè kho¶ng 0,006 mm t¹i tÊt c¶ çc d¶i.

6.6.8.1.8 R«to tuabin ph¶i ®−îc quay trong qu¸ tr×nh lµm nguéi cho ®Õn khi nhiÖt ®é nhá h¬n 1000C.

Tèc ®é lµn nguéi ph¶i phï hîp ®Ó tr¸nh gra®ien nhiÖt qu¸ møc trong r«to.

6.6.8.1.9 Çc chØ sè cuèi cïng khi nguéi ph¶i ®−îc ghi nhËn.

Sù dÞch chuyÓn cña trôc r«to so víi çc d¶i chuÈn ®−îc x¸c ®Þnh tõ ®å thÞ cùc cña çc chØ sè ®é

99

TCVN 7230:2003

lÖch ghi nhËn ®−îc. Sù dÞch chuyÓn xuyªn t©m cña trôc tay cÇm ®−îc x¸c ®Þnh bëi ®é sai kh¸c gi÷a çc dÞch

chuyÓn nãng cuèi cïng vµ nguéi cuèi cïng vµ kh«ng ®−îc nhá h¬n 0,025 mm t¹i bÊt kú mét d¶i nµo. §Ó x¸c

minh r»ng thiÕt bÞ vµ ®iÒu kiÖn thö lµ tho¶ m·n yªu cÇu, ®é sai kh¸c gi÷a çc dÞch chuyÓn nguéi ®Çu tiªn vµ

nguéi cuèi cïng ph¶i ®−îc x¸c ®Þnh vµ kh«ng ®−îc nhá h¬n 0,025 mm t¹i bÊt kú mét d¶i nµo.

6.6.8. 3.

6.7.1. 1.

6.7.1. 2.

NÕu nh− kÕt qu¶ cña cuéc thö trªn r«to kh«ng tháa m·n víi mét hoÆc c¶ hai yªu cÇu qui ®Þnh ë

6.6.7.2, cuéc thö cã thÓ ®−îc tiÕn hµnh l¹i nÕu ®−îc ®¨ng kiÓm viªn chÊp nhËn. Trong tr−êng hîp r«to kh«ng

tháa m·n çc yªu cÇu cña thö æn ®Þnh nhiÖt, th× r«to ®ã ph¶i ®−îc lo¹i bá. ViÖc söa ch÷a tÝnh æn ®Þnh nhiÖt cña

r«to ®· ®−îc gia c«ng th« ph¶i ®−îc §¨ng kiÓm chÊp thuËn.

6.7. ThÐp rÌn dïng cho nåi h¬i, b×nh chÞu ¸p lùc vµ hÖ thèng ®−êng èng


Nh÷ng yªu cÇu cña phÇn nµy ®−îc ¸p dông cho vËt liÖu thÐp rÌn çc bon, çc bon-mangan vµ

thÐp rÌn hîp kim thÊp dïng trong chÕ t¹o nåi h¬i, b×nh chÞu ¸p lùc vµ hÖ thèng ®−êng èng trªn c«ng tr×nh biÓn

cè ®Þnh.

ThÐp rÌn ®−îc sö dông ®Ó chÕ t¹o çc thiÕt bÞ chøa khÝ hãa láng ph¶i phï hîp víi çc yªu cÇu

qui ®Þnh ë môc 6.8, ngo¹i trõ thÐp rÌn dïng trong hÖ thèng ®−êng èng khi nhiÖt ®é thiÕt kÕ kh«ng nhá h¬n 00C.

ThÐp rÌn dïng chÕ t¹o çc b×nh chÞu ¸p lùc vµ hÖ thèng ®−êng èng kh¸c, n¬i sö dông çc lo¹i thÐp víi ®Æc tÝnh

dÎo ®−îc b¶o ®¶m, còng ph¶i phï hîp víi çc yªu cÇu qui ®Þnh ë môc 6.8.


ThÐp rÌn ph¶i cã thµnh phÇn hãa häc t¹i mÎ luyÖn phï hîp víi çc yªu cÇu qui ®Þnh ë b¶ng 6.7.2-1.


Thµnh phÇn hãa häc t¹i mÎ luyÖn % Lo¹i thÐp

(LR)

§é bÒn

kÐo,N/mm2 C max Si Mn P max S

max

Al Çc nguyªn tè kh¸c

410-530 0,20 0,50-1,20

460-580 0,23 0,60-1,40

ThÐp çc

bon vµ çc

bon-

mangan

490-610 0,25

0,10-

0,40 0,90-1,70

0,040 0,040 (Ghi

chó

1)

Ni : 0,40 max

Cr : 0,25 max

Mo : 0,10 max

Cu : 0,30 max

Tæng sè: 0,80 max

100

TCVN 7230:2003

B¶ng 6.7.2-2 - Thµnh phÇn hãa häc (tiÕp theo)

Thµnh phÇn hãa häc t¹i mÎ luyÖn % Lo¹i thÐp (LR) §é bÒn

kÐo,N/m

m2

C max Si Mn P max S

max

Al Cr Mo

ThÐp hîp kim

1Cr21

Mo 410-560 0,20 0,85-1,15 0,45-0,65

241

Cr1Mo 490-640 0,15

0,15-

0,40

0,40-0,70 0,040 0,040 0,020

max

(Ghi

chó

2)

2,0-2,5 0,90-1,20

Chó thÝch

(1) -ThÐp h¹t mÞn (fine grained steels) ph¶i cã: Nh«m (gèc axÝt hßa tan) 0,015% min hoÆc tæng thµnh phÇn

nh«m 0,018% min,

(2)- Víi thÐp hîp kim, Nh«m víi gèc axÝt hßa tan: 0,020% max


6.7.3. 1.

6.7.3. 2.

6.7.4. 1.

6.7.4. 2.

6.7.4. 3.

6.7.4. 4.

ThÐp rÌn çc bon vµ çc bon-mangan ph¶i ®−îc th−êng hãa, th−êng hãa vµ ram hoÆc t«i vµ ram.

ThÐp rÌn hîp kim ph¶i ®−îc th−êng hãa vµ ram hoÆc t«i vµ ram.


Ngo¹i trõ çc yªu cÇu qui ®Þnh ë môc 2 vµ 4, Ýt nhÊt ph¶i thö mét mÉu thö kÐo cho mçi vËt rÌn vµ

nÕu kÝch th−íc vµ h×nh d¹ng cña vËt rÌn cho phÐp, mÉu thö ®−îc c¾t theo h−íng däc.

Trªn çc trèng tang liÒn vµ çc vßi phun mµ ®−îc rÌn víi çc ®Çu më, mÉu thö ph¶i ®−îc lÊy tõ

mçi ®Çu cña mçi vËt rÌn. NÕu vËt rÌn cã mét ®Çu ®Æc th× mÉu thö chØ cÇn lÊy ë ®Çu më. Ngo¹i trõ tr−êng hîp

çc ®Çu ®−îc bÞt kÝn sau ®ã b»ng rÌn, mÉu thö kh«ng ®−îc c¾t tÈy khái vËt rÌn tr−íc khi hoµn tÊt qu¸ tr×nh nhiÖt

luyÖn. Trong tr−êng hîp çc ®Çu ®−îc bÞt kÝn, çc vßng cña mÉu thö ®−îc c¾t khái vËt rÌn tr−íc khi bÞt kÝn çc

®Çu vµ ph¶i ®−îc nhiÖt luyÖn cïng víi vËt rÌn. Trong tÊt c¶ çc tr−êng hîp, çc mÉu thö ph¶i ®−îc c¾t theo

h−íng chu vi cña vËt rÌn.

NÕu kh«ng cã qui ®Þnh nµo kh¸c, çc mÉu thö kÐo ph¶i ®−îc lÊy t¹i vÞ trÝ sao cho trôc cña chóng

cã vÞ trÝ kho¶ng 12,5 mm d−íi bÒ mÆt cña vËt rÌn.

Çc vËt rÌn nhá cã thÓ ®−îc thö theo l« víi ®iÒu kiÖn ph¶i thö ®é cøng cho mçi vËt rÌn. Trong çc

tr−êng hîp nµy, khèi l−îng cña mçi vËt rÌn kh«ng ®−îc v−ît qu¸ 1 tÊn vµ khèi l−îng cña c¶ l« kh«ng ®−îc v−ît

qu¸ 10 tÊn.

101

TCVN 7230:2003

6.7.4. 5.

6.7.4. 6.

NÕu ®¨ng kiÓm viªn hoÆc nhµ chÕ t¹o yªu cÇu, mÉu thö cã thÓ ®−îc nhiÖt luyÖn ®Ó gi¶m øng

suÊt theo qui tr×nh ®· ®−îc m« pháng tr−íc khi chuÈn bÞ mÉu thö. §iÒu nµy ph¶i ®−îc ghi râ trong ®¬n hµng

cïng víi çc chi tiÕt ®· ®−îc §¨ng kiÓm chÊp nhËn vÒ qu¸ tr×nh nhiÖt luyÖn m« pháng vµ tÝnh chÊt c¬ häc mong

®îi.

Ngo¹i trõ çc yªu cÇu qui ®Þnh ë môc 7, kÕt qu¶ cña tÊt c¶ çc cuéc thö kÐo ph¶i phï hîp víi çc

yªu cÇu qui ®Þnh ë b¶ng 6.7.4-1víi gi¸ trÞ cña giíi h¹n bÒn kÐo qui −íc tèi thiÓu t−¬ng øng.


Lo¹i thÐp (LR) §−êng kÝnh hoÆc chiÒu

dµy t−¬ng ®−¬ng,

mm

giíi h¹n ch¶y,

N/mm2

giíi h¹n

bÒn kÐo,

N/mm2



®o¹n ®o

5,65 So ,%

§é cøng,

HB

≤ 63 215

>63 ≤250 205

410-530 20 110-155

≤ 63 245

>63 ≤250 235

460-580 18 130-170

≤ 63 265

ThÐp çc bon

vµ çc bon-

mangan kh«ng

lµm mÞn h¹t

>63 ≤250 255

490-610 16 140-180

≤ 63 235

>63 ≤250 220

410-530 20 110-155

≤ 63 275

>63 ≤250 255

460-580 18 130-170

≤ 63 305

ThÐp çc bon

vµ çc bon-

mangan lµm

mÞn h¹t

>63 ≤250 280

490-610 16 140-180

1Cr21

Mo ≤ 100 255 410-560 18 110-160

241

Cr1Mo ≤ 100 275 490-640 18 140-185

6.7.4. 7.

6.7.4. 8.

6.7.4. 9.

Khi çc mÉu thö ®−îc lÊy ë ®é s©u lín h¬n 12,5 mm tõ bÒ mÆt cña vËt rÌn hoÆc ®−îc lÊy theo

h−íng ngang th× gi¸ trÞ cña tÝnh chÊt c¬ häc mong ®îi ph¶i ®−îc tr×nh cho ®¨ng kiÓm duyÖt.

Víi çc trèng tang liÒn vµ vßi phun, khi çc mÉu thö ®−îc lÊy tõ mçi ®Çu cña vËt rÌn th× sù sai

kh¸c gi÷a çc gi¸ trÞ giíi h¹n bÒn kÐo kh«ng ®−îc v−ît qu¸ 70 N/mm2.

Víi çc vËt rÌn nhá ®−îc thö theo l«, çc gi¸ trÞ ®é cøng ph¶i phï hîp víi çc yªu cÇu qui ®Þnh ë

102

TCVN 7230:2003

b¶ng 6.7.4-1 víi gi¸ trÞ cña giíi h¹n bÒn kÐo qui −íc tèi thiÓu t−¬ng øng.


6.7.5. 1.

6.7.6. 1.

6.8.1. 1.

6.8.1. 2.

6.8.2. 1.

6.8.3. 1.

6.8.4. 1.

6.8.4. 2.

6.8.4. 3.

6.8.4. 4.

NÕu kh«ng cã yªu cÇu nµo kh¸c, kiÓm tra tõ tÝnh hoÆc chÊt láng thÈm thÊu vµ kiÓm tra siªu ©m

®Ó chÊp nhËn chØ yªu cÇu thùc hiÖn khi vËt rÌn cã ®é dµy v¸ch lín h¬n 100mm,


NÕu ®−îc ¸p dông, thö ¸p lùc ph¶i ®−îc thùc hiÖn dùa theo çc yªu cÇu cña çc tiªu chuÈn ®−îc

§¨ng kiÓm c«ng nhËn.

6.8. ThÐp rÌn ferit dïng ë nhiÖt ®é thÊp


PhÇn nµy ®−a ra nh÷ng yªu cÇu cho vËt liÖu thÐp rÌn çc bon-m¨ng gan vµ thÐp hîp kim niken

®−îc sö dông ®Ó chÕ t¹o çc kÐt hµng, çc kÐt vµ çc b×nh ¸p lùc chøa khÝ hãa láng, çc lo¹i b×nh chÞu ¸p lùc

kh¸c ®ßi hái thÐp cã ®é dai va ®Ëp ®¶m b¶o t¹i nhiÖt ®é thÊp, vµ hÖ thèng ®−êng èng khi nhiÖt ®é thiÕt kÕ nhá

h¬n 00C.

Trong tÊt c¶ çc tr−êng hîp, çc chi tiÕt vÒ thµnh phÇn hãa häc, qu¸ tr×nh nhiÖt luyÖn vµ tÝnh chÊt

c¬ häc ph¶i ®−îc tr×nh cho §¨ng kiÓm phª duyÖt.


Thµnh phÇn hãa häc t¹i mÎ luyÖn ph¶i phï hîp víi çc yªu cÇu qui ®Þnh ë b¶ng 4.5.2-1


ThÐp rÌn ph¶i ®−îc th−êng hãa, th−êng hãa vµ ram hoÆc t«i vµ ram theo nh÷ng qui tr×nh ®· ®−îc

phª duyÖt.


Ph¶i thö Ýt nhÊt mét mÉu thö kÐo vµ ba mÉu thö ®é dai va ®Ëp cho mçi vËt rÌn hoÆc mçi l«, NÕu

kÝch th−íc vµ h×nh d¹ng cho phÐp, çc mÉu thö ph¶i ®−îc lÊy theo h−íng däc.

Çc cuéc thö ®é dai va ®Ëp ph¶i ®−îc tiÕn hµnh ë nhiÖt ®é t−¬ng øng víi tõng lo¹i thÐp vµ øng

dông cô thÓ.

KÕt qu¶ çc cuéc thö kÐo ph¶i phï hîp víi çc ®Æc ®iÓm kü thuËt ®· ®−îc phª duyÖt.

Gi¸ trÞ n¨ng l−îng hÊp thô trung b×nh ph¶i phï hîp víi çc yªu cÇu qui ®Þnh ë môc 4.5.4.

103

TCVN 7230:2003

6.8.5. Thö kh«ng ph¸ hñy

6.8.5. 1.

6.8.6. 1.

6.9.1. 1.

6.9.1. 2.

6.9.1. 3.

6.9.2. 1.

NÕu kh«ng cã yªu cÇu nµo kh¸c, chØ cÇn kiÓm tra bét tõ hoÆc chÊt láng thÈm thÊu vµ siªu ©m ®èi

víi çc vËt rÌn cã ®é dµy lín h¬n 100 mm.


NÕu ®−îc ¸p dông, thö ¸p lùc ph¶i ®−îc thùc hiÖn dùa theo çc yªu cÇu cña çc tiªu chuÈn ®−îc

§¨ng kiÓm c«ng nhËn.

6.9. ThÐp rÌn austenit kh«ng gØ

6.9.1. Qui ®Þnh chung

Nh÷ng yªu cÇu qui ®Þnh ë phÇn nµy ®−îc ¸p dông cho thÐp rÌn austenit kh«ng gØ dïng ®Ó chÕ

t¹o çc kÐt hµng, kÐt vµ hÖ thèng ®−êng èng dïng cho çc hãa chÊt vµ khÝ hãa láng. ThÐp lo¹i nµy cßn thÝch

hîp cho çc øng dông lµm viÖc ë nhiÖt ®é cao.

Khi sö dông lo¹i thÐp nµy, çc chi tiÕt vÒ thµnh phÇn hãa häc, qu¸ tr×nh nhiÖt luyÖn, tÝnh chÊt c¬

häc ph¶i ®−îc tr×nh cho §¨ng kiÓm phª duyÖt vµ ph¶i phï hîp víi çc yªu cÇu qui ®Þnh ë môc 4.6.

NÕu kh«ng cã yªu cÇu nµo kh¸c, kh«ng cÇn ph¶i thö ®é dai va ®Ëp.


NÕu kh«ng cã yªu cÇu nµo kh¸c, chØ cÇn kiÓm tra bét tõ hoÆc chÊt láng thÈm thÊu vµ siªu ©m ®èi

víi çc vËt rÌn cã ®é dµy lín h¬n 100 mm.

104

TCVN 7230:2003

7. ThÐp èng



7.1.1. 1.

7.1.1. 2.

7.1.2. 1.

7.1.2. 2.

Nh÷ng yªu cÇu qui ®Þnh ë phÇn nµy ®−îc ¸p dông cho çc èng thÐp dïng chÕ t¹o nåi h¬i,

b×nh chÞu ¸p lùc vµ hÖ thèng ®−êng èng ¸p lùc trªn c«ng tr×nh biÓn cè ®Þnh.

VËt liÖu thÐp èng cã nh÷ng ®Æc tÝnh kh¸c víi qui ®Þnh ë phÇn nµy ph¶i phï hîp víi çc yªu

cÇu qui ®Þnh ë phÇn 1.1.3.

7.1.2. Ph©n lo¹i hÖ thèng ®−êng èng

HÖ thèng ®−êng èng ¸p lùc ®−îc ph©n chia ra lµm 3 lo¹i víi môc ®Ých ®Ó Ên ®Þnh çc yªu cÇu

kiÓm tra t−¬ng øng, d¹ng mèi nèi, qu¸ tr×nh nhiÖt luyÖn vµ qui tr×nh hµn.

Phô thuéc vµo ®iÒu kiÖn lµm viÖc cña hÖ thèng ®−êng èng, çc èng thuéc hÖ thèng ¸p lùc lo¹i

2 vµ lo¹i 3 kh«ng ®−îc phÐp sö dông trong hÖ thèng ®−êng èng cã ¸p suÊt thiÕt kÕ vµ ®iÒu kiÖn nhiÖt ®é

v−ît qu¸ giíi h¹n trong b¶ng 7.1.2-1. Víi nh÷ng øng dông cã ¸p suÊt thiÕt kÕ tèi ®a vµ nhiÖt ®é lín h¬n, ph¶i

sö dông çc èng thuéc hÖ thèng ¸p lùc lo¹i 1.

B¶ng 7.1.2-1 - ¸p suÊt tèi ®a vµ ®iÒu kiÖn nhiÖt ®é cho hÖ thèng

®−êng èng lo¹i 2 vµ lo¹i 3

Lo¹i 2 Lo¹i 3 HÖ thèng ®−êng

èng ¸p suÊt (Mpa) NhiÖt ®é, 0c ¸p suÊt (Mpa) NhiÖt ®é, 0c

H¬i n−íc 1,60 300 0,70 170

Nhiªn liÖu dÇu khÝ 1,60 150 0,70 60

M«i tr−êng kh¸c 4,00 300 1,60 200

7.1.2. 3.

7.1.3. 1.

7.1.3. 2.

7.1.3. 3.

Çc hÖ thèng ®−êng èng lo¹i 3 cã thÓ ®−îc sö dông cho ®−êng èng c«ng nghÖ cã mét ®Çu

hë.

7.1.3. Qu¸ tr×nh chÕ t¹o

Ngo¹i trõ èng thuéc hÖ thèng ¸p lùc lo¹i 3, tÊt c¶ çc èng ph¶i ®−îc chÕ t¹o vµ kiÓm tra phï

hîp víi çc yªu cÇu ë phÇn 1 vµ phÇn 2 còng nh− çc yªu cÇu cô thÓ trong phÇn nµy.

èng thuéc hÖ thèng ¸p lùc lo¹i 3 ph¶i ®−îc chÕ t¹o vµ kiÓm tra phï hîp víi çc yªu cÇu cña

tiªu chuÈn ®−îc §¨ng kiÓm c«ng nhËn.

Çc èng thÐp cho hÖ thèng ®−êng èng ¸p lùc, nåi h¬i vµ çc èng qu¸ nhiÖt cho nåi h¬i ph¶i

®−îc chÕ t¹o t¹i nhµ m¸y ®· ®−îc §¨ng kiÓm c«ng nhËn.

105

TCVN 7230:2003

7.1.3. 4.

7.1.4. 1.

7.1.4. 2.

NÕu kh«ng cã yªu cÇu nµo kh¸c cña kh¸ch hµng, çc èng thÐp cã thÓ ®−îc chÕ t¹o theo mét

trong sè nh÷ng ph−¬ng ph¸p sau ®©y:

7.1.3.4.1 èng thÐp liÒn ®óc nãng

7.1.3.4.2 èng thÐp liÒn ®óc nguéi

7.1.3.4.3 Hµn b»ng ph−¬ng ph¸p ®iÖn trë

7.1.3.4.4 Hµn b»ng ph−¬ng ph¸p ®iÖn trë vµ gia c«ng nguéi

7.1.3.4.5 Hµn ®iÖn nãng ch¶y (Electric fusion welded)

7.1.4. ChÊt l−îng èng thÐp

TÊt c¶ çc èng thÐp ph¶i kh«ng cã khuyÕt tËt bªn trong còng nh− trªn bÒ mÆt èng.

TÊt c¶ çc èng thÐp ph¶i cã ®é th¼ng hîp lý. Çc ®Çu èng th−êng ®−îc c¾t vu«ng gãc víi trôc

cña èng vµ ph¶i kh«ng cã çc gê s¾c.

7.1.5. Dung sai kÝch th−íc cña èng

Dung sai ®−êng kÝnh ngoµi vµ chiÒu dµy èng ph¶i tu©n theo nh÷ng qui ®Þnh ë b¶ng 7.1.5-1 vµ 7.1.5-2.

B¶ng 7.1.5-1 - Dung sai kÝch th−íc èng - Dung sai ®−êng kÝnh ngoµi (mm)

§−êng kÝnhngoµi cña èng,

Lo¹i, mm

D < 100 100≤ D <160 160≤ D <200 D ≥ 200

èng liÒn ®óc nãng +0,4 -

0,8

+0,4 -1,2 +0,4 -1,8 +0,4 -2,4

§−êng kÝnh ngoµi cña

èng, mm

Lo¹i

D <

25

25 ≤

D

< 40

40 ≤

D

<50

50 ≤

D

<60

60 ≤

D

<80

80 ≤ D

<100

100 ≤

D

<120

120≤D

<160

160≤D

<200

200≤D

èng liÒn kÐo nguéi vµ èng

®−îc hµn b»ng ph−¬ng

ph¸p ®iÖn trë, gia c«ng

nguéi

±

0,10

±

0,15

±

0,20

±

0,25

±

0,30

± 040 +0,40

-0,60

+0,40

-0,80

+0,40

-1,20

+0,40

-1,60

èng ®−îc hµn b»ng

ph−¬ng ph¸p ®iÖn trë,

kh«ng gia c«ng nguéi

±

0,15

±

0,20

±

0,25

±

0,30

±

0,40

+0,40

-0,60

+0,40

-0,80

+0,40

-1,00

+0,40

-1,20

+0,40

-1,60

106

TCVN 7230:2003

B¶ng 7.1.5-2 - Dung sai kÝch th−íc èng - Dung sai chiÒu dµy (%, trõ nh÷ng chç cã qui ®Þnh kh¸c)

Lo¹i ChiÒu dµy, t(mm)

§−êng

kÝnh ngoµi(mm)

t <2 2 ≤ t

<2,4

2,4≤ t

<3,8

3,8≤ t

<4,6

4,6≤ t

D < 100 - +40

- 0

+35

- 0

+33

- 0

+28

- 0

èng liÒn ®óc nãng

D ≥ 100 - - +35

- 0

+33

- 0

+28

- 0

D < 40 +0,4 mm

- 0

+20

- 0

èng liÒn kÐo nguéi vµ èng ®−îc

hµn b»ng ph−¬ng ph¸p ®iÖn trë,

gia c«ng nguéi D ≥ 40 +22

- 0

D < 40 +0,3 mm

- 0

+18

- 0

èng ®−îc hµn b»ng ph−¬ng ph¸p

®iÖn trë, kh«ng gia c«ng nguéi

D ≥ 40 +18

- 0

Chó thÝch - §èi víi èng liÒn ®óc nãng cã chiÒu dµy lín h¬n 5,6 mm, dung sai chiÒu dµy ph¶i nhá h¬n

22,8% chiÒu dµy thµnh èng.


Thµnh phÇn hãa häc cña thÐp èng t¹i mÎ vµ ph−¬ng ph¸p khö «xy sÏ ®−îc ®−a ra ë çc môc t−¬ng øng ë

phÇn nµy tïy thuéc vµo lo¹i thÐp èng.


Ph−¬ng ph¸p nhiÖt luyÖn cña èng thÐp sÏ ®−îc ®−a ra ë çc môc t−¬ng øng ë phÇn nµy tïy thuéc vµo lo¹i

thÐp èng.

7.1.8. Thö vËt liÖu

7.1.8. 1.

7.1.8. 2.

7.1.8. 3.

7.1.8. 4.

Çc èng ®−îc thö theo l«. KÝch cì cña l« vµ sè l−îng mÉu thö ph¶i thùc hiÖn tïy thuéc vµo

tõng øng dông cô thÓ.

Víi çc èng ®· ®−îc nhiÖt luyÖn, mét l« ph¶i bao gåm çc èng cã cïng kÝch th−íc, ®−îc chÕ

t¹o tõ cïng mét lo¹i thÐp vµ ph¶i ®−îc nhiÖt luyÖn trong cïng mét lß.

Víi çc èng kh«ng nhiÖt luyÖn, mét l« ph¶i bao gåm çc èng cã cïng kÝch th−íc, ®−îc chÕ

t¹o theo cïng mét ph−¬ng ph¸p tõ cïng mét lo¹i thÐp.

Víi çc èng thuéc hÖ thèng ¸p lùc lo¹i 1, nåi h¬i vµ çc èng qu¸ nhiÖt, Ýt nhÊt 2% sè l−îng

èng trong mçi l« ph¶i ®−îc chän ngÉu nhiªn ®Ó chuÈn bÞ cho çc cuéc thö t¹i nhiÖt ®é m«i tr−êng xung

107

TCVN 7230:2003

quanh.

7.1.8. 5. Víi çc èng thuéc hÖ thèng ¸p lùc lo¹i 2, mçi l« ph¶i cã sè l−îng çc èng kh«ng qu¸ giíi h¹n

trong b¶ng 7.1.8-1. Çc cuéc thö ph¶i ®−îc tiÕn hµnh trªn Ýt nhÊt 1 èng ®−îc chän ngÉu nhiªn tõ mçi l«.

B¶ng 7.1.8-1 - Sè l−îng èng tèi ®a trong mçi l«

§−êng kÝnh ngoµi, mm Sè l−îng èng trong mçi l«

≤ 323,9 200

> 323,9 100

7.1.9. KÝch th−íc cña mÉu thö vµ qui tr×nh thö

Qui tr×nh thö tÝnh chÊt c¬ häc vµ kÝch th−íc cña çc mÉu thö ph¶i phï hîp víi çc yªu cÇu qui ®Þnh ë môc 2.

7.1.10. KiÓm tra b»ng m¾t th−êng vµ thö kh«ng ph¸ hñy

7.1.10. 1.

7.1.10. 2.

7.1.11. 1.

7.1.11. 2.

TÊt c¶ çc èng thuéc hÖ thèng ¸p lùc lo¹i 1 vµ lo¹i 2, nåi h¬i vµ èng qu¸ nhiÖt ph¶i ®−îc kiÓm

tra b»ng m¾t th−êng vµ kiÓm tra kÝch th−íc. Nhµ chÕ t¹o ph¶i chuÈn bÞ ®iÒu kiÖn chiÕu s¸ng thÝch hîp ®Ó cã

thÓ kiÓm tra c¶ bªn trong vµ bªn ngoµi cña èng.

Víi çc èng ®−îc chÕ t¹o b»ng ph−¬ng ph¸p hµn, nhµ chÕ t¹o ph¶i tiÕn hµnh kiÓm tra chÊt

l−îng çc mèi hµn b»ng çc ph−¬ng ph¸p thö kh«ng ph¸ hñy thÝch hîp.

7.1.11. Thö thñy lùc

Mçi èng thÐp ph¶i ®−îc thö thñy lùc t¹i n¬i chÕ t¹o.

¸p suÊt thö thñy lùc ph¶i ®−îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc sau: Dst2P = ,

Víi: P - ¸p suÊt thö , N/mm2

D- §−êng kÝnh ngoµi cña èng, mm

t - ChiÒu dµy thµnh èng, mm

s- 80% cña giíi h¹n ch¶y tèi thiÓu qui −íc, N/mm2 cho thÐp ferit

- 70% cña 1 % øng suÊt thö tèi thiÓu qui −íc, N/mm2 cho thÐp austenit

7.1.11. 3.

7.1.12. 1.

7.1.12. 2.

¸p suÊt thö ph¶i ®−îc gi÷ trong mét kho¶ng thêi gian ®ñ ®Ó thö vµ kiÓm tra. NÕu kh«ng cã qui

®Þnh nµo kh¸c, chøng chØ cña nhµ s¶n xuÊt vÒ sù tháa m·n thö thñy lùc sÏ ®−îc chÊp nhËn.


Çc khuyÕt tËt trªn bÒ mÆt cã thÓ ®−îc lµm s¹ch b»ng mµi, víi ®iÒu kiÖn chiÒu dµy cña èng

sau khi mµi kh«ng ®−îc nhá h¬n chiÒu dµy yªu cÇu tèi thiÓu cña èng.

Çc khuyÕt tËt nhá cã thÓ ®−îc söa ch÷a b»ng ph−¬ng ph¸p hµn nÕu ®−îc sù chÊp thuËn cña

§¨ng kiÓm viªn. Qui tr×nh hµn, bao gåm c¶ nung nãng s¬ bé, nhiÖt luyÖn sau khi hµn vµ kiÓm tra ph¶i ®−îc

108

TCVN 7230:2003

§¨ng kiÓm phª duyÖt. Trong tÊt c¶ çc tr−êng hîp, vïng söa ch÷a ph¶i ®−îc kiÓm tra bét tõ, hoÆc chÊt láng

thÈm thÊu víi thÐp austenit sau khi hµn, nhiÖt luyÖn vµ mµi s¹ch bÒ mÆt.

7.2. èng thÐp ®óc liÒn


Nh÷ng yªu cÇu qui ®Þnh ë phÇn nµy ®−îc ¸p dông cho çc èng thÐp çc bon, çc bon-m¨ng gan vµ thÐp

hîp kim thÊp ®óc liÒn.


Ph−¬ng ph¸p khö «xy vµ thµnh phÇn hãa häc t¹i mÎ luyÖn ph¶i phï hîp víi çc yªu cÇu trong b¶ng 7.2.2-1.

109

TCVN 7230:2003

B¶ng 7.2.2-1 - Thµnh phÇn hãa häc cña èng thÐp ®óc liÒn

Thµnh phÇn hãa häc Lo¹i thÐp (LR) CÊp

thÐp

Khö «xy

C Si Mn S max P max Çc nguyªn tè kh¸c

320 ≤ 0,16 - 0,4-

0,7

0,050 0,050

360

LÆng hoÆc

lÆng mét nöa

≤ 0,17 ≤ 0,35 0,4-

0,8

0,045 0,045

410 ≤ 0,21 ≤0,35 0,4-

1,2

0,045 0,045

460 ≤ 0,22 ≤0,35 0,8-

1,4

0,045 0,045

ThÐp çc bon vµ

çc bon-m¨ng gan

490

LÆng

≤ 0,23 ≤0,35 0,8-

1,5

0,045 0,045

Ni: 0,30 max

Cr: 0,25 max

Mo: 0,10 max

Cu: 0,30 max

Tæng: 0,70 max

Ni Cr Mo Cu Sn V Al1Cr

21

Mo 440

LÆng 0,10-

0,18

0,1-

0,35

0,4-

0,7

0,040 0,040

0,30

max

0,7-1,1 0,45-

0,65

0,25

max

0,03

max

- ≤0,02

241

Cr1Mo 410

490

LÆng 0,08-0,15 0,1-

0,5

0,4-

0,7

0,040 0,040 0,30

max

2,0-2,5 0,90-

1,20

0,25

max

0,03

max

- ≤0,02

21

Cr21

Mo41

V 460 LÆng 0,10-0,18 0,1-

0,35

0,4-

0,7

0,040 0,040 0,30

max

0,3-0,6 0,50-

0,70

0,25

max

0,03

max

0,22-

0,32

≤0,02

110

TCVN 7230:2003


Çc èng ph¶i ®−îc nhiÖt luyÖn phï hîp víi çc yªu cÇu cña b¶ng 7.2.3-1.


Lo¹i thÐp (LR) NhiÖt luyÖn

Thµnh phÈm nãng Gia c«ng nãng (1), th−êng hãa (2) ThÐp çc bon vµ çc

bon- m¨ng gan Thµnh phÈm nguéi Th−êng hãa (2)

1Cr21

Mo Th−êng hãa vµ ram

CÊp 410 ñ hoµn toµn

CÊp 490 Th−êng hãa vµ ram 650 - 7800C 241

Cr1Mo

CÊp 490 Th−êng hãa vµ ram 650 - 7500C

ThÐp hîp kim

21

Cr21

Mo V Th−êng hãa vµ ram

41

Chó thÝch (1) - NhiÖt ®é gia c«ng nãng ph¶i ®ñ lín ®Ó lµm mÒm vËt liÖu

(2) - Th−êng hãa vµ ram ®−îc chän bëi nhµ chÕ t¹o.


7.2.4. 1.

7.2.4. 2.

7.2.4. 3.

TÊt c¶ çc èng ph¶i ®−îc thö theo l« nh− qui ®Þnh ë môc 7.1.8.

Mçi èng ¸p lùc ®−îc chän ®Ó thö ph¶i ®−îc thö kÐo, thö lµm bÑt hoÆc thö uèn.

KÕt qu¶ cña tÊt c¶ çc cuéc thö c¬ tÝnh ph¶i phï hîp víi çc yªu cÇu qui ®Þnh ë b¶ng 7.2.4-1.

B¶ng 7.2.4-1 - TÝnh chÊt c¬ häc cña èng ®óc liÒn chÞu ¸p lùc (®é dµy tèi ®a 40 mm)


thÐp

Giíi h¹n

ch¶y, N/mm2

giíi h¹n

bÒn kÐo

N/mm2



®o¹n ®o

5.65 So ,%

H»ng sè

thö lµm

bÑt, C

§−ãng kÝnh

cña trôc thö

uèn (t-

chiÒu dµy)

320 195 320-440 25 0,10

360 215 360-480 24 0,10

410 235 410-530 22 0,08

460 265 460-580 21 0,07

ThÐp çc bon vµ

çc bon-M¨ng

gan

490 285 490-610 21 0,07

4t

1Cr21

Mo 440 275 440-590 22 0,07 4t

111

TCVN 7230:2003

B¶ng 7.2.4-2 - TÝnh chÊt c¬ häc cña èng ®óc liÒn chÞu ¸p lùc (®é dµy tèi ®a 40 mm) (tiÕp theo)


thÐp

Giíi h¹n

ch¶y, N/mm2

giíi h¹n

bÒn kÐo

N/mm2



®o¹n ®o

5.65 So ,%

H»ng sè

thö lµm

bÑt, C

§−ãng kÝnh

cña trôc thö

uèn (t-

chiÒu dµy)

410(1) 135 410-560 20 241

Cr1Mo 490(2) 275 490-640 16

0,07 4t

21

Cr21

Mo41

V 460 275 460-610 15 0,07 4t

Chó thÝch (1)- ThÐp ®−îc ñ

(2)- ThÐp ®−îc th−êng hãa vµ ram

7.3. èng thÐp hµn chÞu ¸p lùc


7.3.1. 1.

7.3.1. 2.

7.3.3. 1.

Nh÷ng yªu cÇu qui ®Þnh ë phÇn nµy ®−îc ¸p dông cho çc èng hµn chÞu ¸p lùc thÐp çc bon,

çc bon-m¨ng gan vµ thÐp hîp kim thÊp.

ViÖc sö dông çc èng thÐp hµn däc b»ng ph−¬ng ph¸p hµn hå quang d−íi líp trî dung (hµn

tù ®éng-SAW) ph¶i ®−îc §¨ng kiÓm chÊp nhËn.


Ph−¬ng ph¸p khö «xy vµ thµnh phÇn hãa häc t¹i mÎ luyÖn ph¶i phï hîp víi çc yªu cÇu trong b¶ng 7.3.3-1.


Çc èng ph¶i ®−îc nhiÖt luyÖn phï hîp víi çc yªu cÇu cña b¶ng 7.3.3-2.

112

TCVN 7230:2003

B¶ng 7.3.3-1 - Thµnh phÇn hãa häc cña èng thÐp hµn

Thµnh phÇn hãa häc Lo¹i thÐp (LR) CÊp

thÐp

Khö «xy

C Si Mn S max P max Çc nguyªn tè kh¸c

320 ≤ 0,16 - 0,3-

0,7

0,050 0,050

360

Ph−¬ng

ph¸p bÊt kú (1) ≤ 0,17 ≤ 0,35 0,4-

1,0

0,045 0,045

410 ≤ 0,21 ≤0,35 0,4-

1,2

0,045 0,045

ThÐp çc bon vµ

çc bon-m¨ng gan

460

LÆng

≤ 0,22 ≤0,35 0,8-

1,4

0,045 0,045

Ni: 0,30 max

Cr: 0,25 max

Mo: 0,10 max

Cu: 0,30 max

Tæng: 0,70 max

Ni Cr Mo Cu Sn V Al1Cr

21

Mo 440

LÆng 0,10-

0,18

0,1-

0,35

0,4-

0,7

0,040 0,040

0,30

max

0,7-1,1 0,45-0,65 0,25

max

0,03

max

- ≤0,02

Chó thÝch - (1) - §èi víi thÐp s«i thµnh phÇn çc bon cã thÓ lªn tíi 0,19%

113

TCVN 7230:2003



ThÐp çc bon vµ çc bon-M¨ng gan Th−êng hãa (Nhµ chÕ t¹o cã thÓ chän th−êng hãa vµ ram)

1Cr21

Mo Th−êng hãa vµ ram


7.3.4. 1.

7.3.4. 2.

7.3.4. 3.

TÊt c¶ çc èng ph¶i ®−îc thö theo l« nh− qui ®Þnh ë môc 7.1.8.



B¶ng 7.3.4-1 - TÝnh chÊt c¬ häc cña èng hµn chÞu ¸p lùc


thÐp

Giíi h¹n

ch¶y, N/mm2

giíi h¹n

bÒn kÐo

N/mm2

§é gi·n dµi tèi thiÓu trªn ®é

dµi ®o¹n ®o 5.65 So ,%

H»ng sè thö

lµm bÑt, C

320 195 320-440 25 0,10

360 215 360-480 24 0,10

410 235 410-530 22 0,08

ThÐp çc bon vµ

çc bon-M¨ng

gan

460 265 460-580 21 0,07

1Cr21

Mo 440 275 440-590 22 0,07

7.4. èng thÐp ferrit chÞu ¸p lùc dïng t¹i nhiÖt ®é thÊp


Nh÷ng yªu cÇu qui ®Þnh ë phÇn nµy ®−îc ¸p dông cho çc èng thÐp çc bon, çc bon-m¨ng gan vµ thÐp

niken dïng trong hÖ thèng ®−êng èng c«ng nghÖ dÉn khÝ hãa láng víi nhiÖt ®é thiÕt kÕ nhá h¬n 00C vµ çc

hÖ thèng ®−êng èng c«ng nghÖ chÞu ¸p lùc kh¸c mµ ®ßi hái ph¶i sö dông vËt liÖu thÐp víi ®Æc tÝnh ®é dai

cÇn ®−îc ®¶m b¶o t¹i nhiÖt ®é thÊp.


7.4.2. 1. Çc èng thÐp çc bon vµ çc bon-M¨ng gan ph¶i ®−îc ®óc liÒn hoÆc ®−îc chÕ t¹o b»ng

ph−¬ng ph¸p hµn ®iÖn trë hoÆc hµn c¶m øng.

114

TCVN 7230:2003

7.4.2. 2.

7.4.2. 3.

Çc èng thÐp Niken ph¶i ®−îc ®óc liÒn.

Ph−¬ng ph¸p khö «xy vµ thµnh phÇn hãa häc t¹i mÎ luyÖn ph¶i phï hîp víi çc yªu cÇu

trong b¶ng 7.4.2-1


Thµnh phÇn hãa häc, % Lo¹i thÐp

(LR)

CÊp

thÐp

Khö

«xy Cmax Si Mn Pmax Smax Ni Çc nguyªn

tè kh¸c

ThÐp Çc

bon

360 0,17 0,10-0,35 0,4-

1,0

0,045 0,045 -

ThÐp çc

bon-M¨ng

gan

410

460

0,20 0,10-0,35 0,6-

1,4

0,045 0,045 -

Cr : 0,25;

Cu :

0,30 Mo :

0,10 Ni :

0,30 Tæng :

0,70

321

Ni 440 0,15 0,15-0,35 0,3-

0,9

0,040 0,040 3,25-

3,75

9Ni 690

LÆng

hoµn

toµn

0,13 0,15-0,30 0,3-

0,9

0,040 0,040 8,50-

9,50

Cr : 0,25;

Cu : 0,30

Mo : 0,10

Tæng : 0,60


7.4.3. 1. Çc èng ph¶i ®−îc nhiÖt luyÖn phï hîp víi çc yªu cÇu cña b¶ng 7.4.3-1.



ThÐp çc bon vµ çc bon-M¨ng gan Thµnh phÈm nãng

Th−êng hãa

Th−êng hãa vµ ram

321

Ni Th−êng hãa

Th−êng hãa vµ ram

9Ni Th−êng hãa hai lÇn vµ ram

T«i vµ ram


7.4.4. 1.

7.4.4. 2.

TÊt c¶ çc èng ph¶i ®−îc thö theo l« nh− ë môc 7.1.8 vµ çc èng cña mçi l« ph¶i cïng mÎ

®óc.

Ýt nhÊt 2% sè l−îng èng trong mçi l« ph¶i ®−îc chän ngÉu nhiªn ®Ó chuÈn bÞ cho çc cuéc

115

TCVN 7230:2003

thö.

7.4.4. 3.

7.4.4. 4.

7.4.4. 5.

Mçi èng ¸p lùc ®−îc chän ®Ó thö ph¶i ®−îc thö kÐo, thö lµm bÑt hoÆc thö uèn t¹i nhiÖt ®é b×nh

th−êng vµ çc èng cã chiÒu dµy lµ 6 mm hoÆc lín h¬n ph¶i ®−îc thö ®é dai va ®Ëp t¹i nhiÖt ®é qui ®Þnh ë

b¶ng 7.4.4-1.

Mét bé gåm 3 mÉu thö ®é dai va ®Ëp víi vÕt c¾t ch÷ V ®−îc c¾t theo h−íng däc víi vÕt c¾t

vu«ng gãc víi bÒ mÆt èng. KÝch th−íc cña mÉu thö ph¶i phï hîp víi çc yªu cÇu ë phÇn 2.

KÕt qu¶ cña tÊt c¶ çc cuéc thö c¬ tÝnh ph¶i phï hîp víi çc yªu cÇu qui ®Þnh ë b¶ng 7.4.4-1


Thö ®é dai va ®Ëp

víi vÕt c¾t ch÷ V

Lo¹i thÐp

(LR)

CÊp

thÐp

Giíi

h¹n

ch¶y,

N/mm2

giíi h¹n

bÒn kÐo

N/mm2

§é gi·n

dµi tèi

thiÓu trªn

®é dµi

®o¹n ®o

5,65 So ,

%

H»ng sè

thö lµm

bÑp, C

§−êng

kÝnh cña

trôc thö

uèn

(t-chiÒu

dµy)

NhiÖt

®é

thö,0C

N¨ng

l−îng hÊp

thô trung

b×nh, J

ThÐp çc bon 360 210 360-480 24 0,10 4t -40 27

410 235 410-530 22 0,08 ThÐp çc

bon-M¨ng

gan

460 260 460-580 21 0,07

4t -50 27

321

Ni 440 245 440-590 16 0,08 4t -100 27

9Ni 690 510 690-840 15 0,08 4t -196 39

7.4.4. 6. Khi sö dông çc mÉu thö ®é dai va ®Ëp thay thÕ chuÈn, gi¸ trÞ n¨ng l−îng hÊp thô tèi thiÓu

ph¶i nh− b¶ng 7.4.4-2 :

B¶ng 7.4.4-2: MÉu thö thay thÕ


7,5mm


5mm

N¨ng l−îng hÊp thô yªu cÇu víi

mÉu chuÈn: 10mm x 10mm

N¨ng l−îng hÊp thô N¨ng l−îng hÊp thô

27 J 22 J 18 J

39 J 32 J 26 J

7.5. èng thÐp chÞu ¸p lùc austenit kh«ng gØ


116

TCVN 7230:2003

7.5.1. 1.

7.5.1. 2.

7.5.2. 1.

7.5.2. 2.

7.5.2. 3.

Nh÷ng yªu cÇu cña phÇn nµy ®−îc ¸p dông cho çc èng thÐp austenit kh«ng gØ dïng ®Ó chÕ

t¹o hÖ thèng ®−êng èng c«ng nghÖ dÉn hãa chÊt vµ khÝ hãa láng cã nhiÖt ®é thiÕt kÕ kh«ng nhá h¬n -1650C

vµ çc kÐt chøa hãa chÊt.

ThÐp austenit kh«ng gØ cã thÓ ®−îc dïng cho çc øng dông t¹i nhiÖt ®é cao. Trong tr−êng hîp

nµy, çc chi tiÕt vÒ thµnh phÇn hãa häc, nhiÖt luyÖn vµ tÝnh chÊt c¬ häc ph¶i ®−îc tr×nh cho §¨ng kiÓm phª

duyÖt.


Çc èng ph¶i ®−îc ®óc liÒn hoÆc ®−îc chÕ t¹o b»ng ph−¬ng ph¸p hµn ®iÖn nãng ch¶y tù

®éng liªn tôc.

Hµn ph¶i ®−îc thùc hiÖn theo h−íng däc èng.

Thµnh phÇn hãa häc t¹i mÎ luyÖn ph¶i phï hîp víi çc yªu cÇu trong b¶ng 7.5.2-1.


Thµnh phÇn hãa häc, % Lo¹i

thÐp

(LR)

CÊp

thÐp C max Si Mn Pmax Smax Cr Mo Ni Çc nguyªn

tè kh¸c

304

L

490 0,03 <1,00 <2,00 0,045 0,030 17-19 - 9,0-13,0 -

316

L

490 0,03 <1,00 <2,00 0,045 0,030 16-18,5 2,0-3,0 11,0-

14,5

-

321 510 0,08 <1,00 <2,00 0,045 0,030 17,0-

19,0

- 9,0-13,0 5xC≤Ti≤0,80

347 510 0,08 <1,00 <2,00 0,045 0,030 17,0-

19,0

- 9,0-13,0 10xC≤Nb≤1,0

0


TÊt c¶ çc èng ph¶i ®−îc nhiÖt luyÖn trong dung dÞch.


7.5.4. 1.

7.5.4. 2.

7.5.4. 3.

TÊt c¶ çc èng ph¶i ®−îc thö theo l« nh− ë môc 7.1.8.



117

TCVN 7230:2003


Lo¹i

thÐp

(LR)

CÊp

thÐp

0,2% øng

suÊt thö(1),

N/mm2

1% øng

suÊt thö(1),

N/mm2

giíi h¹n

bÒn kÐo

N/mm2



®o¹n ®o

5,65 So ,%

H»ng sè

thö lµm

bÑt, C

§−êng kÝnh

cña trôc thö

uèn (t-

chiÒu dµy)

304L 490 175 205 490-690 30 0,09 3t

316L 490 185 215 490-690 30 0,09 3t

321 510 195 235 510-710 30 0,09 3t

347 510 205 245 510-710 30 0,09 3t

Chó thÝch - (1) Gi¸ trÞ 0,2% øng suÊt thö chØ ®Ó tham kh¶o, nÕu kh«ng cã yªu cÇu nµo kh¸c th× kh«ng cÇn ph¶i kiÓm

tra qua thö tÝnh chÊt c¬ häc.

7.5.5. Thö tÝnh chèng ¨n mßn

7.5.5. 1.

7.5.5. 2.

7.5.5. 3.

7.6.1. 1.

Víi vËt liÖu dïng chÕ t¹o ®−êng èng dÉn hãa chÊt, 1 % sè l−îng èng trong mçi mÎ (Ýt nhÊt lµ

1 èng) ph¶i ®−îc thö tÝnh chèng ¨n mßn.

Víi çc èng cã ®−êng kÝnh ngoµi nhá h¬n hoÆc b»ng 40 mm, mÉu thö ph¶i ®−îc lÊy theo toµn

bé tiÕt diÖn cña èng. Víi çc èng lín h¬n, mÉu thö ph¶i ®−îc c¾t thµnh mét miÕng theo h−íng chu vi cña

èng víi toµn bé chiÒu dµy thµnh èng vµ cã chiÒu réng kh«ng nhá h¬n 12,5 mm. Trong mäi tr−êng hîp, tæng

diÖn tÝch bÒ mÆt ph¶i n»m trong kho¶ng tõ 15 ®Õn 35 mm2.

NÕu kh«ng cã yªu cÇu nµo kh¸c, qu¸ tr×nh thö ph¶i ®−îc tiÕn hµnh nh− sau:

7.5.5.3.1 MÉu thö ®−îc nung nãng lªn tíi nhiÖt ®é 700±100c , gi÷ nguyªn nhiÖt ®é ®ã trong 30 phót, sau ®ã

lµm nguéi trong n−íc. §Æt mÉu thö lªn nÒn quay b»ng ®ång (50 gam/lÝt dung dÞch thö), sau ®ã nhóng vËt mÉu vµo

dung dÞch thö ®un s«i trong vßng 15 ®Õn 24 giê. Thµnh phÇn cña dung dÞch thö nh− sau: 100 gam sunph¸t ®ång

(CuSO4.5H2O), 184 gam (100 ml) axÝt sunphuaric (H2SO4), pha víi n−íc cÊt ®Ó ®−îc 1 lÝt dung dÞch. Khi ®un s«i ph¶i

cã biÖn ph¸p ®Ó tr¸nh dung dÞch thö bÞ kÕt tña do n−íc bay h¬i (thªm n−íc ®Ó bï vµo l−îng n−íc ®· bay h¬i).

7.5.5.3.2 Sau ®ã mÉu thö víi toµn bé tiÕt diÖn èng ph¶i ®−îc thö lµm bÑp theo çc yªu cÇu ë phÇn 2, çc

mÉu thö cã d¹ng miÕng ®−îc thö uèn 900 qua trôc cã ®−êng kÝnh b»ng 2 lÇn chiÒu dµy cña mÉu thö ë nhiÖt ®é b×nh

th−êng.

7.6. Nåi h¬i vµ èng qu¸ nhiÖt


Çc yªu cÇu qui ®Þnh ë phÇn nµy ®−îc ¸p dông cho thÐp çc bon, çc bon-m¨ng gan vµ thÐp

118

TCVN 7230:2003

hîp kim thÊp dïng chÕ t¹o nåi h¬i vµ èng qu¸ nhiÖt.

7.6.1. 2. ThÐp austenit kh«ng gØ còng cã thÓ sö dông. Trong tr−êng hîp nµy, çc chi tiÕt vÒ thµnh phÇn

hãa häc, nhiÖt luyÖn vµ tÝnh chÊt c¬ häc ph¶i ®−îc tr×nh cho §¨ng kiÓm phª duyÖt.


7.6.3. Çc èng ph¶i ®−îc ®óc liÒn hoÆc ®−îc chÕ t¹o b»ng ph−¬ng ph¸p hµn phï hîp víi çc yªu cÇu ë

môc 7.2 vµ 7.3 t−¬ng øng víi èng thÐp ®óc liÒn hoÆc èng thÐp hµn.

7.6.4. Thµnh phÇn hãa häc t¹i mÎ luyÖn ph¶i phï hîp víi çc yªu cÇu trong b¶ng 7.2.2-1 hoÆc 7.3.2-1

t−¬ng øng víi èng thÐp ®óc liÒn hoÆc èng thÐp hµn.


TÊt c¶ çc èng ph¶i ®−îc nhiÖt luyÖn theo çc yªu cÇu trong b¶ng 7.2.3-1 hoÆc 7.8 t−¬ng øng víi èng thÐp

®óc liÒn hoÆc èng thÐp hµn, ngo¹i trõ thÐp 1Cr21

Mo cã thÓ chØ cÇn th−êng hãa khi thµnh phÇn çc bon

kh«ng qu¸ 0,15%.


7.6.6. 1.

7.6.6. 2.

7.6.6. 3.

TÊt c¶ çc èng ph¶i ®−îc thö theo l« nh− ë môc 7.1.8.

Mçi èng qu¸ nhiÖt vµ nåi h¬i ®−îc chän ®Ó thö ph¶i ®−îc thö kÐo, thö lµm bÑt hoÆc thö uèn vµ

thö nong èng hoÆc thö bÎ gê.



Thö nong èng vµ thö bÎ

gê

§é t¨ng tèi thiÓu cña

®−êng kÝnh ngoµi, %

TØ sè Dd (3)

Lo¹i thÐp

(LR)

CÊp

thÐp

Giíi

h¹n

ch¶y,

N/mm2

giíi h¹n

bÒn kÐo

N/mm2

§é gi·n

dµi tèi

thiÓu trªn

®é dµi

®o¹n ®o

5,65 So ,

%

H»ng sè

thö lµm

bÑp, C

§−êng

kÝnh cña

trôc thö

uèn

(t-chiÒu

dµy)

≤0,6 >0,6≤0,8 >0,8

320 195 320-440 25 0,10 12 15 19

360 215 360-480 24 0,10 12 15 19

410 235 410-530 22 0,08 10 12 17

ThÐp çc

bon, çc

bon-M¨ng

gan 460 265 460-580 21 0,07

4t

8 10 15

1Cr21

Mo 440 275 440-590 22 0,07 4t 8 10 15

119

TCVN 7230:2003

B¶ng 7.6.6-2 - TÝnh chÊt c¬ häc (tiÕp theo)

Thö nong èng vµ thö bÎ

gê

§é t¨ng tèi thiÓu cña

®−êng kÝnh ngoµi, %

TØ sè Dd (3)

Lo¹i thÐp

(LR)

CÊp

thÐp

Giíi

h¹n

ch¶y,

N/mm2

giíi h¹n

bÒn kÐo

N/mm2

§é gi·n

dµi tèi

thiÓu trªn

®é dµi

®o¹n ®o

5,65 So ,

%

H»ng sè

thö lµm

bÑp, C

§−êng

kÝnh cña

trôc thö

uèn

(t-chiÒu

dµy)

≤0,6 >0,6≤0,8 >0,8

410(1) 135 410-560 20 241

Cr1Mo 490(2) 275 490-640 16

0,07 4t 8 10 15

Chó thÝch (1)- ThÐp ®−îc ñ

(2)- ThÐp ®−îc th−êng hãa vµ t«i

(3)- d: ®−êng kÝnh trong; D: ®−êng kÝnh ngoµi.

120

TCVN 7230:2003

Phô lôc A : ThÐp çn kÕt cÊu

(Tham kh¶o)

A1. ThÐp tÊm vµ thÐp h×nh: NÕu kh«ng cã yªu cÇu nµo kh¸c, cÊp vËt liÖu cña thÐp tÊm vµ thÐp h×nh cã thÓ

tham kh¶o trong b¶ng A1 vµ b¶ng A2 sau ®©y:

B¶ng A1 : ThÐp tÊm kÕt cÊu

§é bÒn ch¶y §é bÒn kÐo Nhãm Lo¹i CÊp thÐp

Ksi N/mm2 KSi N/mm2

ASTM A36 (ChiÒu dµy ≤ 50 mm) 36 250 58-80 400-550

ASTM A131 cÊp A(ChiÒu dµy ≤ 12,7 mm) 34 235 58-71 400-490

C

ASTM A285 cÊp C (ChiÒu dµy ≤ 19 mm) 30 205 55-75 380-515

ASTM A131 cÊp B, D 34 235 58-71 400-490

ASTM A516 cÊp 65 35 240 65-85 450-585

ASTM A573 cÊp 65 35 240 65-77 450-530

B

ASTM A709 cÊp 36T2 36 250 58-80 400-550

I

A ASTM A131 cÊp CS, E 34 235 58-71 400-490

ASTM 572 cÊp 42 (ChiÒu dµy ≤ 50 mm)* 42 290 60 min 415 min C ASTM 572 cÊp 50 (12,7 ≤ChiÒu dµy ≤ 50)* 50 345 65 min 450 min

ASTM A709 cÊp 50T2, 50T3 50 345 65 min 450 min

ASTM A131 cÊp AH 32 45.5 315 68-85 470-585

B

ASTM A131 cÊp AH 36 51 350 71-90 490-620

42 290 62-80 430-550

50 345 70-90 483-620 API - 2H cÊp 42

cÊp 50 (ChiÒu dµy ≤63,5 mm) cÊp 50 (ChiÒu dµy > 63,5 mm) 47 325 70-90 480-620

42-67 290-462 62 min 427 min

42-62 290-427 62 min 427 min

50-75 345-517 65 min 448 min

50-70 345-483 65 min 448 min

50-80 345-522 70 min 483 min

50-75 345-517 70 min 483 min

60-90 414-621 75 min 517 min

II

A

API - 2W cÊp 42 (ChiÒu dµy ≤ 25,4 mm)

(ChiÒu dµy > 25,4 mm)

cÊp 50 (ChiÒu dµy ≤ 25,4 mm)


cÊp 50T(ChiÒu dµy ≤ 25,4 mm)

(ChiÒu dµy 25,4 mm)

cÊp 60 (ChiÒu dµy ≤ 25,4 mm) (ChiÒu dµy > 25,4 mm) 60-85 414-586 75 min 517 min

121

TCVN 7230:2003

B¶ng A1 : ThÐp tÊm kÕt cÊu (tiÕp theo)


Ksi N/mm2 KSi N/mm2

42-67 290-462 62 min 427 min

42-62 290-427 62 min 427 min

50-75 345-517 65 min 448 min

50-70 345-483 65 min 448 min

50-80 345-572 70 min 483 min

II A API - 2Y cÊp 42 (ChiÒu dµy ≤ 25,4 mm)


cÊp 50 (ChiÒu dµy ≤ 25,4 mm )


cÊp 50T(ChiÒu dµy ≤ 25,4 mm) (ChiÒu dµy > 25,4 mm) 50-75 345-517 70 min 483 min

45.5 315 68-85 470-585 ASTM A131 cÊp DH 32, EH 32 cÊp DH 36, EH 36 51 350 71-90 490-620

ASTM A537 bËc I (ChiÒu dµy ≤ 63,5 mm) 50 345 70-90 485-620

42 290 63-83 435-570 ASTM A633 cÊp A cÊp C, D 50 345 70-90 485-620

II A

ASTM A678 cÊp A 50 345 70-90 485-620

ASTM A537 bËc II (ChiÒu dµy ≤ 50 mm) 60 415 80-100 550-690 ASTM A678 cÊp B 60 415 80-100 550-690

60-90 414-621 75 min 517 min API - 2W cÊp 60 (ChiÒu dµy ≤ 25,4 mm) (ChiÒu dµy > 25,4 mm) 60-85 414-586 75 min 517 min

60-90 414-621 75 min 517 min API - 2Y cÊp 60 (ChiÒu dµy ≤ 25,4 mm) (ChiÒu dµy > 25,4 mm) 60-85 414-586 75 min 517 min

75 515 85 585

65 450 75 515

III A

ASTM A710 cÊp A bËc 3(ChiÒu dµy ≤ 50mm)

(ChiÒu dµy tõ 50 ®Õn 100 mm) (ChiÒu dµy > 100 mm) 60 415 70 485

B¶ng A2 : ThÐp h×nh kÕt cÊu


Ksi N/mm2 KSi N/mm2

ASTM A36 (ChiÒu dµy ≤ 50 mm) 36 250 58-80 400-550 C

ASTM A131 cÊp A (ChiÒu dµy ≤12,7 mm) 34 235 58-80 400-550

I

B ASTM A709 cÊp 36T2 36 250 58-80 400-550

ASTM A572 cÊp 42 (ChiÒu dµy ≤ 50 mm)* 42 290 60 min 415 min C

ASTM A572 cÊp 50 (ChiÒu dµy ≤ 50 mm) 50 345 65 min 450 min

ASTM A709 cÊp 50T2,50T3 50 345 65 min 450 min

ASTM A131 cÊp AH 32 45,5 315 68-85 470-585

II

B

ASTM A131 cÊp AH 36 51 350 71-90 490-620

122

TCVN 7230:2003

A2. ThÐp èng kÕt cÊu: NÕu kh«ng cã yªu cÇu nµo kh¸c, cÊp vËt liÖu cña thÐp èng kÕt cÊu cã thÓ tham

kh¶o trong b¶ng A3 sau ®©y.

B¶ng A3 - ThÐp èng kÕt cÊu


Ksi N/mm2 KSi N/mm2

API 5L cÊp B 35 240 60 min 415 min

ASTM A53 cÊp B 35 240 60 min 415 min



33 230 45 min 310 min ASTM A500 cÊp A (Trßn)

(H×nh) 39 270 45 min 310 min

C

ASTM A501 36 250 58 min 400 min

ASTM A106 cÊp B (Th−êng hãa) 35 240 60 min 415 min

35 240 60 min 415 min

B

ASTM A524 cÊp I (ChiÒu dµy ≤ 3/8")

cÊp II (ChiÒu dµy > 3/8") 30 205 55-80 380-550

ASTM A333 cÊp 6 35 240 60 min 415 min

I

A

ASTM A334 cÊp 6 35 240 60 min 415 min

API 5L cÊp 42, gi·n në nguéi tèi ®a 2% 42 290 60 min 415 min

API 5L cÊp 52, gi·n në nguéi tèi ®a 2% 52 360 66 min 455 min

42 290 58 min 400 min ASTM A500 cÊp B (Trßn)

(H×nh) 46 320 58 min 400 min

C

ASTM A618 50 345 70 min 485 min

II

B API 5L cÊp X52 - SR5, SR6, hoÆc SR8 52 360 66 min 455 min

A3. VËt liÖu thÐp cho çc mèi nèi èng (Steel for tubular joints)

ViÖc tËp trung øng suÊt côc bé trªn çc mèi nèi èng cã thÓ g©y ra sù ch¶y côc bé (local yielding) vµ sù biÕn

d¹ng dÎo d−íi t¸c ®éng cña t¶i träng thiÕt kÕ. Trong qu¸ tr×nh lµm viÖc, t¶i träng tuÇn hoµn cã thÓ g©y ra çc

vÕt nøt mái, v× vËy çc mèi nèi èng ®ßi hái ph¶I cã çc yªu cÇu thªm vª tÝnh dÎo cña thÐp, ®¨c biªt lµ ®èi víi

çc øng dông chÞu t¶i träng ®éng.

A3.1. Mèi nèi d−íi mÆt n−íc:

A3.1.1. VËt liÖu thÐp cho çc mèi nèi èng chÝnh t¹i nót (cans) phÇn d−íi n−íc cña çc c«ng tr×nh biÓn cè

®Þnh ph¶i phï hîp víi çc yªu cÇu vÒ nhiÖt ®é thö ®é dai víi vÕt c¾t theo b¶ng A4.

123

TCVN 7230:2003

B¶ng A4 - Yªu cÇu vÒ nhiÖt ®é thö ®é dai víi vÕt c¾t

D/t NhiÖt ®é thö Tr¹ng th¸i thö

> 30 200c d−íi nhiÖt ®é lµm viÖc thÊp nhÊt TÊm ph¼ng

20-30 300c d−íi nhiÖt ®é lµm viÖc thÊp nhÊt TÊm ph¼ng

< 20 100c d−íi nhiÖt ®é lµm viÖc thÊp nhÊt Nh− ®−îc chÕ t¹o

D: §−êng kÝnh ngoµi cña èng, mm

t: §é dµy thµnh èng, mm

A3.1.2. N¨ng l−îng hÊp thô yªu cÇu cña thö ®é dai va ®Ëp ch÷ V: 20 J cho thÐp nhãm NS, 34 J cho thÐp

nhãm HS vµ 47 J cho thÐp nhãm EHS (mÉu ngang).

A3.2. Mèi nèi trªn mÆt n−íc

§èi víi çc mèi nèi ë trªn mÆt n−íc ph¶i chÞu nhiÖt ®é thÊp vµ cã kh¶ n¨ng bÞ va ®Ëp do tµu hoÆc çc mèi

nèi tíi h¹n (critical connections) (xem môc 3.3) t¹i bÊt kú vÞ trÝ nµo mµ t¹i ®ã cÇn ph¶i phßng ngõa sù g·y

gißn th−êng sö dông vËt liÖu thÐp lo¹i A nh− API - 2H cÊp 42 hoÆc cÊp 50.

A3.3. Mèi nèi tíi h¹n

§èi víi çc mèi nèi tíi h¹n, lµ çc mèi nèi cã ®é cøng cña kÕt cÊu cao ( bao gåm cÊu h×nh bÊt lîi, ®é bÒn

ch¶y cao vµ/hoÆc çc phÇn tö cã ®é dµy lín), ph¶i chÞu sù biÕn d¹ng co gi·n theo chiÒu dµy vµ chÞu t¶i träng

kÐo theo chiÒu dµy, cã thÓ sö dông vËt liÖu thÐp víi ®Æc tÝnh ®ång nhÊt theo chiÒu dµy (steel Z-direction):

API - 2H phô lôc S4 vµ S5

A3.4. Çc ®Çu èng nèi thanh gi»ng (brace ends):

MÆc dï çc ®Çu èng nèi thanh gi»ng còng lµ nh÷ng n¬i tËp trung øng suÊt, nh−ng ®iÒu kiÖn lµm viÖc cña

chóng kh«ng qu¸ kh¾c nghiÖt nh− ë çc mèi nèi èng chÝnh t¹i nót. §èi víi çc thanh gi»ng tíi h¹n, n¬i mµ sù

g·y gißn cã thÓ dÉn tíi sù hñy ho¹i nghiªm träng, t¹i çc ®Çu èng nèi thanh gi»ng cã thÓ sö dông vËt liÖu cã

cÊp dïng cho çc mèi nèi èng chÝnh t¹i nót hoÆc thÊp h¬n 1 cÊp. Çc yªu cÇu nµy kh«ng cÇn ¸p dông cho

phÇn th©n cña thanh gi»ng (phÇn n»m gi÷a çc mèi nèi).

_________________________________________

124

Documents

TCVN 7230_V