/?ANALECTA EP1ST0LARUM,

IN PRIMIS

HISTORIAMetRESLITTERARIASSVECIAE ILLUSTRANTIUM.

inj* ■

SPECIMEN V.

VENIA AMPL. FACULTPH1L0S. UPS.

EXHIBENT

OLAVUS ANDREAE KNÖS,FACULT. PHILOS. ÄDJUNCTUS EXTRAORD.

ET

LAURENTIUS FREDERICUS KRAFT,DALEKARLUS,

IN AUDIT. GUST« MAJ. D. IX. JUNII AN. MDCCXC.

UPSALI/Ej TYPIS DIRECT. JOH, EDMAN.

ADMODUM R

ATQUE

PRAECL AR 1SSIM0

3>c3K$sroMASMrmoPETRG KRAFT,

IN REGIO GTMNASIO AROSIENSI

LITTERÄR. GRMCAR* LECTORIMERITISSIMQ,Fratri Carissimo.

Pro cur is vere Paternis, pro Fräterno amorex,

pro innumeris in me c oHatis beneficiis 9 accipe, Dile-Bisfime Fräter, qualecunque pignus mentis gratisßmw.Tibi debeo qitos in litterarum ßudiis feci progresfus9Tuo fub aufpicio vitamea ab eo transaBa efl tempore 9.

quo Patris indulgentisßmt decesfus communi nos ad-flixit dolore-* Hullo verborum apparatu benefaBaTua celebrarey nulla facundice copia gråtes Tibi per-

Jolvere posfnm $ majora Tibi ojfero9 pietatem afqueamorem. Faxit Sutpmtts rerum Arbiter, ut continuafruaris ad ultimum usque feneButem feliciiatex idxquod nunqtiam optare deßß'et

TUUS:

Fräter amantisßmusLAURENTIUS FREDERICUS KRAFT*

THE SES.

I.

Nu/lam Hißoria univerfaIis partem eum prorfus ignora-re debere contendimus, qui in difciplina Moralt aliis tra¬denda fuerit occupatus,

II.

Exemplis licet facilius doceantur homines, quam pra»ceptis, attamen major Hifloria non efl vis tribuenda ad bo~mines formandos & virtute itnbuendos y quam ScientiaMoralin

III.

lilas inter fcientias, qua mivum in modum Hißoria funtemolumento, infimum nun occupat locum natura cognitio.Absque enim ea, inmmera res mere naturales prodigia &miracula baberentur.

IV.

Hißoria commonßrat, imiltos exßitisje viros, qui, licetvariis Et5 interdum maximis vitiis fadatt , tantis nibilomi-nus fimul exfplenduere natura dotibus virtutibus, ut nontantum venerationem, fed etiam amorem noßrum fibi vin-dicent.

V.

Inter alia vitia, qua in judicando committit pofleri-tas , illud non efl minimum, quod res ex eventibus baud ra-ro aßimet.

Rex GUSTAVÜS I. Laurentxo Campegio»' 69

XXIV.

GUSTAVÜS I.Rex Svecia,

LAURENTIO CAMPEGIO,Caräinali Pontißcis in Germaniam Legato t),

GUSTAVUS Dei Providentia Svecia» Gothorumqueele&us Rex &c. Praemisfo noftro fincero favore. Litte-ras veftras, Reverendisiime Pater , attulit nobis praefen«tium bajulus Cesar familiaris vefter, in quibus negotiumD. Francisci dh Potentia, quoad provifionem ejus deEccleüa Scarenfi promovetur. Non eß cur multa nuncrefpondeamus, quum alias fuper eä re fummo Pontifici8c facro Cardinalium Coliegio m entern noftram abundefatis intimaveramus, in fumma tarnen id pro refponfohabere placeat, nos alienigenas ad Ecclefias Regnorumnoftrorum non «quo animo admisfuros, dum indigenas5

K de

r) Ex Regißrat. Regis GUSTAV! I. Lir. B. p. 158» in Archivo Rc=gni, defcripta invenirur in Collect. Palmsxiöldianis Bibl. Upf. de Veftro-Gorhia P. 3. p. 933. He "hnjus epiftol® argumenta fequentia, licet nonfatis accurarn, habet Messenios in Scondia Illuftrato, Tom. V. p. 19»"Quando (Rex GUSTAVÜS) litteris oblecratus Laürentii Campegu , aClements VII. od Norenbergenfia deßinoti Comitia, ut Francisco depotentia Epifcopam coiaferret Scarenfem , ilii fortasfis 0 Christierno an.tea promisfam, quod infidelius csdem discusfisfet Stockholmenfem, XXIIMaii refpondet, Gothos cum incompavabili (tio expertos detrimento Slag-hecium peregr-inum Antißitein, alium non defiderare aiienigenam; quan-doquidem idoneos haberet quoque indigenas." De Legatione JohannisFrancisci de Potentia , Monachi Francifcani, in Daniam (non in Sveciamut habet Spegel, Kyrko-Hift. 2 Del. p. 119.) cfr. Messenius I. c, p.4, 6. Ceisii GUST. I. Hiß. P. 1. ed. r. p. 155. fq. v. .Celse Bullar,p. 249. Biennio poß, an. I?l6, confirmafum eum fuisfe a Pontifice adDioecefin Scarenfem adlerit Rhyzelius, Epifcopofc, P. f. p. 181, cujusrei nulluni fide dignum invenimus tcftimonium,

Rex GUSTAVUS I. Laurentio Campegio.

de quorum dexreritate experti Turnus , non paucos habea-mus. JEftimamus etiam ad veftram notitiam indubie per-venisfe,. quantum injuriae pasfa eft Ecclelia Scarenfis,quando Tan£tisfimus ejus Paftor Vincentius gladio faevis-fimi Christierni Danorum Regis abfumtus eft, quae pro-fe£to parum confolationum a Tede Romana reportarer,fi contra vorum eorum, quorum intereft, aliquis illi E-pifcopus praefice retur, & maxime Franciscus ifte, quiin legations fua ad Daciam, fatis (nifi dislimulare volue-tit) inreilexerat, quam tyrannice crudelisfimeque cumeadem Ecclefia a£ium eft , fed quum nihil ex ejus lega¬tion e Tequurum fuerat, quo in tyrannum illum Christipr-eum, pro tanto Tcelere, per Komanum Fonrificem animad-verteretur, nimirum u) fi ipfa ejus legat i o apud non-nullos habita eft non immerito. aiiqua ex parte fufpe£ia8c fubordinata. At quomodocunque hsec res Te habeat,id faltem petimus, immo ex animo requirimus, ut neun-pe quod per vos cererosque Reveiendisftmos DominosCardinales Pontifex feriofe inducaturv ut Regnorum no»ltrorum incolis non aliter, quam Prote&orem fe exhibear,quo utique Ecclefiae unitati in hac remporum malitias be-ne confuiet,. efticierque , ut 8c ipfe in eisdem regnis no-ftris obedientisfimos fervos femper inveriiat. Valete. Ex:oppido noftro Calmarnenft die Lunae vigeftma. tertia*MajL Anno> Damini MJDXXI1IL

Noftro Tub figneto.Reverend i sfima in Chrifta Patri 8c Domino, D;.

ILaurentio Campegio , San£lae Romanae Ecclefiae CardinarIi ,, in Germaniam; Legato 8cc..

XXV.

«X Legendumj forfitan : nom mirnm

GustavuSj Erici XIV. filiusj Regi SIGISMUNDO. 71

XXV.GUSTAVUS, ERICI XIV. Regis filius,

Princeps Svecice,SIGISMUNDO III.

Polonia Regi v).Serenisfime atque Potentisfime Rex, D. D. clementisfime.

Salutem plurimam & felicem diuturnamque Regniadminiftrationem S:ae M:ci V:ae ex intimo cordis affe&iiopto, Non Tum nefeius S:e Rex eum , qui aliquid a quo-piarn impetrare cupir, tam conftantem Sc perfeverantemesfe oportere, ut non fubito petere defiftat, ii non fta-tim ejus optatis fortuna refponderit, Ted iterum atqueiterum petitionem fuatn renovet, necesfe eft, atque idquidem non folum in rebus humanis fed etiam in rebusdivinis fieri certum eft , cujus rei Moifes in fua facra hi-ftoria expresfit nobis exemplum pulcherrimum Sc imita-tione dignum, cum refert Jacobum illum Patriarchamcum Angelo certamen inivisfe de benedi&ione, cumquo tantopere hjdabatur, donec ab eo benedi&ionem con-fecutus eft. Et merito fåne: petenti enim dabitur Sc pul-fanti aperietur. Hinc ego magnam femper exiftimationemde S:a M:te V:a concipiebam, tantumque mihi de S:aeM:tis V:se Tumma pietate, dementia, benignitate pollice-bar, ut quamvis jam aliquoties a congresfu S:ae M:tisV:ae arceor Sc prohibeor, nec adhuc mihi datur in con-

K 2 Tpe-

u) H$c & tres (equentes epiftolae ex autograpbis manu Et. Palm-skioldu defcriptae inveniuntur in Colleö. ejus ad Hift. R. ERICI XIV.p. 511. fqq. Fota probi at infelicis hujus Principis enarrant v. Dalin, SveaRikes Hift. 5 Del. 2 Band. p. 197 fqq. Celsius, ERIC XIV. Hift. p,303. fq. in primis veteres de illo relationes, quas collegit Lonbom, Sven»fea Archivum, Tom, 1, p. 137-158«

$2 Gustavüs, Erici XIV.filius, Regi SIGISMUND©.

fpe£um S:ae M:tis V:x copia fandi, tarnen nondum de«fperavi, nec adhuc quidquam mihi mali de S:a Mite V:aominari de perfuadere coepi; fed tarnen cum nonnihilmirabar, quod non ftatim mihi gratiam fuam RegiamS:a M:tas V:a exhibuerit, tum & quid in caitfa fit diii-gentisfime confiderabam. Cogiranri- igirur mihi Sc omniaaccurate circumfpicienti, hse tantummodo caufie autemobfervabantur ejus rei, quod parum aut nihil omninoimpetravi, quod peto aut rem cequam aut iniquam. Sisequam, ut certe eft, aut igirur impedimento mihi eftpiae memorise Parens meus carishrnus, aut egomet ipfein culpa fum, aut rnafevolorum 'obtre£tariones. Quodfi ita eft, tum vehementer recreat me fumma prudentiaSc humanitas Site M:tis V:te facitque omnino ut nihildefperem, eos mihi nihil nocere posfe. Na.m fi mihiimprobi homines invidiam conflant nihil metuo, credoenim haerere in memoria S:ae M;ris V:te illa fanfüsßmiPfalmiftse verba, quibus nos de invidorum hominumamentia prternonet, inquiens, cum Deus de ftercore eri-git pauperem, ut coflocet cum cum Principibus, cumPrincipibus populi fui, peccator videbit Sc irafeetur,dentibus fuis fremet Sc tabefeet, defiderium autem pec-catorum peribit, quae verba dum ego perpendo, confidoperitura eorum defideria, Quod fi autem in culpa pa¬rens meus carisfimus efir, quominus me in gratiam r.eci-pere velir, videat quatfo, per Deum immortalem, videatS:a Miras V:a Sc paulifper recognofcat, quo animo idmihi S:a M:tas V:a facere posfir, cum Divinum oracu»lum praefto fir, quod id omnino fieri veratj filius autemnon portabit iniquitatem patris, ruar mundus, & quid-cunque tandem fuit, S:a M:t-as V:a tarnen ambulabit inviis Domini Sc mandata ejus obfervabit, atqtie ideoomnium iniquitatum patris mei demortui jam penirusoblivifcemr, nec eas mihi ad vindiefam impiuahir, quod

da-

Gustavus, Einer XIV. filius, Regi SIGISMUNDO, 73

decet Principen» Chriftianum, jara vero fi nec obtre&a-tiones hominum nec paternac injuria? mihi quidquam no-cere posfunt, ergo ipferaec in caufa (im, necesfe efl,quod S:a M:tas V:a petitioni meae juftee 6c confentaneaeaequitad refragatur. O me miferum 6c infelicem , quidfaciam? Dicor aliquid contra Regem rnoliri 6c machina-ri, qui me vix hac gravi miferiarum fafce levare pos-fum. Egone potui gratiam Så Regis ofFendere, qui nea minimo quidem 6c infimse fortis homine illatam mi¬hi injuriarn ulcifci valeo. Unum igitur reftat, quod vo-ti compos esfe nequeam, illud nimirum quod forrasfisiniqua eO: mea petitio, fed proh Deum immortalem,quis me iniquiratis condemnare poteft, dum peto ut mi¬hi S:a M.-ras V:a gratiam S. R. exhibere velit, nifi fortecuiquara hoc videatur obfcurum aenigma, quapropter di-cam apertius 6c rem ipfam enucleabo. Jam aliquot an«nos verfor in palsehra bonarum artium, in quibus tan-tum profeci, quantum mihi mea egeftas proßcere per-mifit, difßcile enim eft egentem philofopharf jamergo aetatem meam juvenilem , (ex ephebis enim exce-do) bellieae laudes, ex his pulveribus fcholafiicis ad Ferevocant, ad quod, quidem ftudium animum adpuli, ita-que in hac ranta rerum omnium perturbarione, niftme penes Fe habere M:tas V:a voluerit, ut me in ar-inis tra£Fandis exerceam, confugiendum mihi erit prohdolor! ad alteram partem S:ae M:ti V:ae adverfam, quodquidem, Deotefte, non libenter faciam, nili me neces-fi,tas coegerit. Quapropter per amorern 6c mifericor-diam Dei oro, ut non fuccenfeat mihi S:a M:ras V:apoftea, (i aliquid praeter, voluntarem fecerim, nihil e-nim faciam, quod non omnes me jure 6c merito fe-cisfe 'dicere posfunt, praefertim Ii me S:a M:tas V:a vo«ti mei compotem fecerir. Interim faxit Deus Opt.Maximus, ut S;a M:tas. V:a quam diutisfime jncolm.

K 3 mis

74 Gustavus Erici XIV. filius Regi JOHANNI III,

mis regnet, Datse Olemunci 17 Junii Anno DominiMDLXXXVIII.

Ejusdem S:x R:x M-tisaddictisfimus patruelis & fervus

Gostavus Ericius,Erici Regis Svetia filius. M. p.

Serenisfimo ac Potentisfimo SIGISMUNDO III. Deigratia Regi Poloniae, Magno Duci Lithuaniae, Rusfiae,Prusfiae &c. ac defignato Regi Svetiae&c. D:no D.-no cle-menrisfimo!

XXVIIDEM

JOHANNI III. Sveda Regi.Serenisfime ac Potenrisfime Rex Joannes,

D:ne D:ne Clementislime.Etft non dubito Regiam Majeftatem Veftrarn , tan-

quam veritatis do&ricem, juftamque virae magiftram,quorumlibet juribus favorabilem esfe, quia quidquid abejus folio manat, juftitiae lancibus libratur & aequitaris:tum quod optime fcio, Regiam M:tem Veftrarn pluri-mos Monarchas prudentia, judicio, animique dotibus lon-ge fuperare, in cujus etiam Majeftate fumma humanitas,benigniias pietasque ver fan tur: tarnen miror, me nefcioquibus tam finiftris fatis, a confpe&u Parentum Regiae-que Majeftatis Veftrce divulfum, Sc in longinquas orasSc regiones ablegatum esfe. Si proprer crimen Parentis:filius non portabit iniquitatem Patris. Tum fortasfe quodmagnopere multi inftant Sc invident mihi Regiam M:tisVeftrae gratiam propenfamque erga me pupillurn Sc or»phanum clementiam , ne aliter reperiatur quam illi per-fuadent ac opinantur, Sc fi£a pro veris referunt: quaenullatenus Regiam Majeftatem Veftrarn movere credo rquia nullum commodum eft tam ingens, pro quo bene

vendi

Güstavus Erici XIV, filius Regi jOHANNI III.

vendi jußitia posfit: quafi vero me fore in turela & pa-trocinio Regis Mofchovire 8t ab illo auxilium perere».Quisquis tandem ille fueric, 8t cujuscunque flatus & con-ditionis homo, qui ralia facinorofis «Sc impiis faucibus co-ram Serenisfima Regia Majeflate Veßra evomere con«fuevit (falva Regia Majeßate Veßra; mentitur in caputfuum 8t falfitatem profert: acuerunt enim linguas fuas iic-ut ferpentes, venenum hifpidum fub labiis eorum. Non©prarem certe ego iis, ut hanc eantilenam aut illi autpofteri eorum canant, quam ego cum gemitu cano, ßens8t lachrimans ocfodecim 8t arnplius annos miferabileexilium patior, tutum confißendi locum quoero 8t nonfnvenio, omnia funr plena metus, plena trißitiae, uncli-que me circumßant calumniae. Narn 8t a SerenisfimoRege Poloniae, filio Majeßatis Veßrae, in quo poß DeumOpr. Maximum fpem «Sc fiduciam collocaveram , per fub-dolaS: linguas fpretus fum.. Quem utinam me vivum priusterra abforbeat, quam fi ego aliquid maß aut fediriofiSerenisfimae M:ti Veßrae, Regique Polonise cogirare de-beam. Detur rationi locus. Nonne illud eß abfurdum8t infenfati pectoris: me pauperem contra talem 8t tan-tum Principem aliquid machinari. Uratur iudicio Sere¬nisfima Majeßas Veßra 8t animadvertat in eos, quitalibus nituntur argumentis ; nec praebear aures Sere¬nisfima Majeßas Veßra malevolis hominibus, quorumlingua eß gladius anceps. Quin potius Serenisfima Ma¬jeßas Veßra, memor judicis Dei omnia infpe&antis, quife liberalisfimum remuneratorem, etiam pro minimo be-neficio,, omnibus fore promifir, nec perperam fa£fa autdi&a ulla impune finet abire: me naufragum 8t undiquedeßitutum in gratiam M:ris Veßrae Regire clementer re»cipere velir. Quod fi me non patitur habere in fuo Re-goo;; 8t id fortasfe proprer illos qui mihi male cupiunt:faitem ßipendium convenicns perfonse meae concedere

åi-

76 Gustavi/s Erici XIV« filius Regc JOHANN! III,

dignettir. Marri quoqne meae Serenisßrnam MajeßatemVeßram oro atque obfecro praeßgat aliquem cerrum lo»cum, concesfa tarnen licemia, ut earn convenire 8c alio-qui posfem. Nam 8c bruta animalia (non modo homi-nes) amant fcetus ftios«. De me autem SerenisßmaMajeßas Veßra fic perfuafum .habest,, quod qua neu inin me iitum etit dabo operam, ut Regiae Majeßad Ve¬ßra* meam fidem, ßudium , operam ac diligeotiam fem-per 8c in. omnibus probem. Diu regnet incolumis» Dar,Fragoe die i:a Augußi A:o Chrißi i fQr.

Serenisümae Majeßaris Veßra? RegiaeSubje&isfimus cliens

Gostavus Eiucr Svecorum Regis filtus.Serenisfimo Principi ac D:no, D:no JOANNI HI.

Dei gratia Svecorum, Gothorum, Vandalorumque Regi<Scc. &c. See, nec non Magni Ducacus Finlandise Haeredi& D;no, D;no Clementisfirno.

XXVIT.IDEM

SIGISMUNDO,Polonix Svecix Regt.

Sacrae Regiae Maj:ti Veßrse oblatis ac fübmisfis meis hu-millimis ofHciis, Regimen felicisßmum & omne bonumex intimis meis prascordiis precor 8c opto.

Serenisfime Rex Sc Domine clementisfime, ingentesgratias ago M:ti V:rae pro tanta gratia 8c dementiaM:ds. V:rse, erga me famulum fuum declarata, atque proomnibus ha&enus in me collatis beneßeiis, 8c pro obla-to munere mihi, nimirum trecentorum florenorum, perillußrisümum Dominum Cardinaiem Radzivilum Epifco-pum Cracovienfem. Nihil autem libentius eo temporefecisfem, quam ipfe Cracoviam veniens ad pedes meSerenisßraae M:tis V:rae projecisfem , quod 8c nunc pro-

Gustavus Erici XIV. filtus Regi SIGiSMUNDO. 77

pediem fa&urus fum, fi modo mihi gratia Divina bonam valetudinem concesferit. Interea atitem temporisiatere M:tem V:ram vix cred-o, quali infirmitate Deusomnipotens me miferum vifitaverit, ita ut vere exantla-tus corpore, laefus in ratione, apud Abbatem Bremnovi-enfem Braunse decubui, eramque eo misfus ex gratia Sa¬cra! Gsfareae Majttis, ubi dum adhuc infirmarer, litteraemihi funt misfae matris mese ab aula Carfarea, quse meSc monet & orat Sc jubet, ut illam prius quam (forte u-terque nofirum) vita decedat, adeam. Contuli me igiturin Liflandiam femi infirmus, confifus ramen gratiae Scdementia? M:tis V:rse, fumque Revaliae. Sed propterea,quod non fum munitus litteris patentibus SerenisfimseM:tis V:rte, ad matrem venire in Finlandiam non pos*fum, quamvis quoque eo absque fcitu Sc voluntare M:tisV:rae noio ire, immo ea fbio contentus fum, fi ex gra¬tia Mrtis V:rse videre folum matrem posfum, quamviscertus fum de pietate S:ae M:tis V:rae, quod mihi Sc il«lud concesfura eft, meque fua dementia prote&ura, ne-que repudiabit indignum famulum fuum ac quoque hu-millimum fubditum, quem fi conditio perfonse aut vir-tus aliqua non commendant, commendat tarnen commu¬nis fors omnium hominum Chrifti fanguine redemtorum,neque velit ullius erroris mei Sc ftulritiae meminisfe,cum nihil fit communius nunc in univerfo orbe, quamerror, in quo omnes verfamur. Significare autem S:aeM:ti Vjrae id antea non potui, cum mihi nulla occafiooblata esfet, careamque famulis, neque plus quam uni«cum habeam Sc puerum, quos penes me tenere cogor,ob cafum infirmitatis, quam timeo femper, ita enim re-da&us fum infirmus, ut femper aliquis me infeftet mor¬bus. Quamprimum autem occafionem fcribendi na&usfum, per famulum M:tis V:rae Joannem Nevse continuofcripfi, Rogo tarnen Serenisfimam M:tem V:ram, fifor-

L te

78 Gustavus Erici XIV. filius Regi SIGISMUNDE).

te non ita bene fcribo, velit meae tenuitati Si infirmita-ti parcere, velitque me litteris fuis patentibus munire,mihique benigne refponfum, oro iterum atque itefum,refcribere dignerur. Cum his vitam & fortunas meas inmanus M:tis V:rae trado. Faxit Deus omnipotens, utquam diutisfime cum Serenisfima Regina & Serenisfimisfiberis fuis vivar. Datum Revaliae menfe Majo 33. An¬no 1596,

humillimus S:ae M:tis V;rae famulusGustavus Erici Regis filius.

Seren isiimo ac Potentisfirno Regi, Principi ac D:no,D:no SIGISMUNDO, Poloniae & Svetiae Regi, MagnoDuci Lithuaniae & Finlandiae, Rusfiae, Prusiise, Samogi-tiae, Mafoviae &c. D:no, D:no clementisfimo.

xxvni.IDEM EIDEM.

Serenisfime Rex, D:ne D:ne clemenrisfirne.Salvam M:tem V:ram Serenisfimam & incolumem

Si felicem & fortunatam defidero, opto & deprecor, id-que in annos Neftoris, Mathulael Si eorum, qui longius-cule in vivis fuerunt, cum tota Serenisfima familia MjtisVtrae. Prseterea me jam ex itinere reverfum esfe, nonline maximis vitae periculis, propter maris tantum aeftumSi flutlum (ut vix licuerir appellere terram) venimustandem Gedanum, ubi jam commoror. Haec autem fi-gnificanda M:ti V;rae inftirui, an quoque placeat Serenis¬fima M:ti tuae, ut ad ipfam veniam, oro me ex innarafua gratia certiorem facere demandet, quod quam pri-mum intellexero, quantocius advolabo ad M:tem S:amV:ram. Cum his me & forrunas meas M:ti SerenisfimaeVeftrae offero. Datum Gedano Anno D. 1596, 3:a Sept.

Serenisfimae M:tis V:raeaddi&isfimus & humillimus fervitor

Gustavus Erici XiV Svecorum Regis filius.XXIX.

Laur. Ol. Wallius Johanni Skytte. 79

XXIX.LAURENTIUS OLAVI WALLIUS,

Prim. Tbeol. Profesfor £/ Arcbiprcepofitus Upfalienfis,JOHANNI SKYTTE,

Lib. Bar. Regpi Svecice Senatori £sf Acad. Upf. CancellarioIlluilri öl Magnificentisftmo Academiee Cancellario

falutem öl humillima fervitia.Non poteft esfe Illuftri Veftrae Generofitati ignprum,

Mag. Petrum Schomerum y) esfe dedirum Aftrologiae,fed quod fit vanae, impiee öl gentili Aftrologiae deditus,eadem Veßra Generofttas ignorar. Ejus artis, ftve ma»gicae ftve phantafticae, documenta non incerta fuperiorianno dedir. Senrentiam vero, quam eo anno protulit &murarurum fe recepit, hoc anno non tam ex filenrio jVenerandae Facultati Theologicae fan£Ie promisfo, quamex ipfoorco, quorfum illam Sacrae Litterae ableganr, im-prudenter revocavit. Flofculos ex publice proftante hu-jus Schomeri prato Äftrologico decerpturo, inter alios feilli oflrerunt: hunc Schomerum ex aftris videre felicitatemvel infelicitatem Ecclefiae, afcenfus ac defcenfus Regumac Principum, Mercurium hoc, anno göra menmfkiorna,ut ejus verbis doquar , flitige och heftige ti/1 onda gernin-gor, Järdeles till tjuffverij och råffverij, både till land ochvatn: kommer på hanen många forandringar nthi Religio-nen, upreter bnot, illvillia , trätor och buller ibland Praße-flåndet, utbi tben Cfa ifine , Turkeße och Tartarifke Religio¬nen. Saturni item & Jovis oppofttionem betyga, ur phraft

L 2 SCHO-

x) Hicc epiftola defcripta e(t ex autographo, fequens vero ex apQj.grapho, ad Skyttium fimul transmisio, in Aichivo Skyttio-Gyllenstier-niako fervatis.

y) Petrus Andr. Schomerus , Uplalieniis, an. 1632 defignatus eratAftronotniae & i'hytices Profesfnr in Academia Doipatenfi , quod munushoc anno 1633 adiir. Théol. Doctor & Superinrendens Calmarienfis obiitl6(>ov vid. Stiernman Bibi, Sviog, p, 749 Iqq. &c.

go Laur. Ol, Waliius Johanni Skytte,

Schomeriana loqua?, floret fovendr ingår utbi Religionen,bvilket ock the andre afpeElerna äfladbkommet, in Prognofti-co An. 1632. Hoc eodem anno quandam Difputationemtypis curavit exfcribi, publice in noftra Academia defen-dendam a), atque eandem his perfperfit flofcufis Aftrolo-gicis. Hoc quod Prophetas Eeclefiae Novi Teftamentipraedixerunt, praedicit Schomerus ex anni 1572 nova fiel«la, th. 46. Ex novis Phaenomenis Sghomerus prsedicitgenethliaca Principum Virorum, & natalitia Regnorumatque urbium infignium, th. 51. Schomerus ex gentiliumfcriptis probat folos numinis , id efl: diaboli, afflatu fu-tura praedicere, th. 89. d). Quidam dies funt faufti, qui-dam infaufti, Parerg. 13. Futuros hominum eventus*verbi caufa fufpendium, obtruncationem &c. ex thema-tibus natalitiis determinat &, denunciat Schomerus , par.14. Schomero Venus dat felicitatem vitae praefentis, Ju¬piter vero virae futurae, & Saturnus in Jove facit longse-vos, quorum anima poft mortem ad ccelos transibit, par.15. Ex naturalibus principiis Schomerus poteft tempusmortis alicujus hominis prasvidere & eidem denunciare,par. 16. Schomerus dicit Aftrologum non posfe inrer-dum aliquid absque magna & impia fuperftitione refpon-dere, par. 17. Quid praeßiterit hoc anno in caufa pro-fanae hujus Aftrologiae monftrat ejusdem partim Progno-ßicon b), in quo infcitiae macula afpergit omnes, quinon faciunt fecum, in asferenda impia divinarione A*ftrologica; & in hujus anni Prognoftico praedicit Regis

mor-

2) Ejus hic efl titulus: Disputatio Allralis de Novis Cceli Pbseno-menis in genere: item Novis Steilis & Comeris in fjpecie, ex obfervationi-bus Nobilislimi D. Tvehonis Brahe certisfimis aciornara. Praef. MartinoOlavi Nycopensi, Opt. & Mech. Prof. pro Gradu d. 17 Dee. 1631»Upf. 4:0.

n) In Disputatione 1. c. exflat r Soli tiumine nffloti praäicunt pnrticularia*b) Schomeri Calendarium anni 1633 primum efl hujus Au£loris>

quod adfert Nob* Bjornstigrna» Förtekn. på Sv* Calendnritr p» II.

Laur, Ol. Wallxus Johanni Skytte. g i

mortem, quam priori anno non praevidit prsedixitve,ut eum preedicere oportuisfet, fi modo prsxvidisfer, quocuftodirerur Rex noder defideratisßrnus- a miferabili ca-

fu , in quem omnium noftrum malo incidic. Partim idemmonftrat Oratio ejus vaiediftoria, in qua quem fe Aftro-logum praeftiterit, litteräe meae ad Archiepifcopum , ßi«per ea re datae, paucis commonftrant, pluribus vero meadocebit difpuratio de hac impietat.e Altrologica feripra,publice propediem habenda, pro gloria Dei a Schome-ro conculcata vindicanda. Ad examen cauße hujus vo>catur Schomerus, non nifi ab Archiepifcopo misfus ve¬nire voluit ad Re&orem. Sicuti a Re<ftore, misfo miniftropublico, bis venire jusfus in Confiftorium, non compa-ruit, Ted proterve ab arrefto fugit, ut a<Sta publica tefta-tum eunt. Et quia fpreto hoc noftro judicio ad IlluftremSc Magnificentisfimum Academiae Cancellarium appella-vit, ego fuper hac re datis ad Schomerum literis, adejusdem quoque Generoßtatem rem devolvo, Sc abeadem Illuftri veftra Generofitate majorem in modumconrendo, ut falvet Conßftorii noftri autoritärem, quamSchomerus coneukavit, eumque ad nos venire jubeat, uctum monßret hujus fui delirii Aftrologici fundameata,tum audiar fibi contradicenrem Scripturam, una cum bea-tis Parribus, Sc ratione reta. Quod vel ideo humilitercontendo, quod in renunciatione mea jurarim me asfer-türum dignkatem Sc. utilitatem Scriptura?, Eccleßae Sc ar-tium hujus ipfius Academiae. Commendo Illußrem ve-ftram Generoßtatem divinae protetioni, cum tota Illu¬ftri fua domo in mukös an nos feliciter fuperviturairnDabam Upfaliae 14 Junii Anno 1633.

Illuftrem Sc Magnificentisfimam veftram Generoßtatemhumiliter colens Sc obfervans

L. Wallius. M, p,

XXX.

82 Laur, Ol. Wallius Fetro Kenicio,

XXX.IDEM

Doft. PETRO KENICIO,Arcbiepifcopo & Proeancellurio Upfalievfi.

Reverendisfime Domine Archiepifcope, Academiaehujus Procancellarie Magmfice, Domine Sc in ChriftoPater plurimum obfervande. Praemisfa faiute Sc gratia*rum pro beneficiis aftione, Magnificam Sc Reverendaipveltram Dignitatem humiliter certiorem facio, MagiftrumPetrum Schomerum ea Oratione hujus currentis menfisdie 13 valedixisle Academiae, quae in magno ctEtus no*ltri Academici concurfu, non rantum gentilem & a Chri*fiiana tum Ecclelia, tum Acadeinia expellendam Aftrolo-giam asferuit; fed & line fronte cum refuravit ea, quaeReverendislimus Dominus Doftor Paulinus, Stregnen-iium Epifcopus dignisfimus , pro tollendo Altrologiae abu-fu, in Ethicae Chriftianae parte prima, graviter pofuit;tum virum integerrimum famae Sc doftislimum Marhe-maticum, Magdhum Simonem Kexlerum c), prtefentisanm fadorum publicatorem, in Belgio cum primis ftu-diorum Mathematicorum gratia nunc abfentem, intercetera iis vitiis moralibus incesfit, quse non tantum inviro bono non (unr ferenda, fed nec de abfentibus pri¬vatim, nedum publice Sc pro Cathedra, live dicenda, liveaudienda. Ne dicarn hunc M. Schomerum ea omnia hacfua Oratione publice proclamasfe tanquam vera Sc pia,quae Veneranda noltra Facultas Theologica , me Decano,falfa Sc impia nec digna ut defendantur, graviter Sc piecenfuic. Hujus rei gratia, quamvis ex officio, data ad

eum

r) M. Simon Kexi.epus , Ner. Mnrbematum Profesfor Abnenfis, obiit1669 vid. Stiernm. Eibl. Sviog. p. 779. fqq. Dicaverat ille Wallio in-Jee alios fuum Calendarium anni 1633. vid. Bjornstierna 1. c.

Laur. Ol. Wallius Petro Kenicio. 83

eum fcheda, jusferim ipfum hane fuam Orationem adme mittere, 8c misfo miniftro publico injunxerim ipfi,ut eam ad me amandaret, iis per omnia litteris, fylla¬bis 8c verbis fante exferiptam , quibus eam publica 8cftenrorea voce proclarnasfer: non tarnen ad me milit. Inurbem rure redeuntem , ablegato ad eum eodem mini¬ftro publico, ad me venire mando, & quia video ipfumprimum ibeum mandatum afpernari, eodem adhuc Aca-demias miniftro rnisfo , illius misfionis perendie, fecun-do eum ad me cito. Quam utramque citarionem quiaintelligo eum fuperciliofe contemnere & minorem esfediu jus Academki Retoris autoritärem , quam ut Scho-merus eidem fe fubmittere posfit, Magnificae veftrae Digni-tatis auxilium imploro 8c humiliter rogo ut, ex autori¬täre fibi concesfa, jubeat hunc M. Sckomerum ad me ve¬nire, 8c rationem reddere: quare reliquis omnibus Pro*fesforibus, ad aufeultandum invitatis , me non invitarit?Horam ,, quam publico meo examini dixi, ufurparit ?Sententiamumpiam de Aftrologia, fuperiori anno, judicioFacultatis Theologicte, fepultam , ut cramben recotam ,denuo in catbedram produxerit 8c ftentorea voce defen-farit? Cur aufus fit gentilem & a feriptura arque facrisConciliis damnatam Aftrologiarn propugnare? Viri deEcclefia 8c veris AftrologiEe ftudiis bene meriti disferta-tionem, Sacra Scriptura munitam, refurare? Hominem im-merentem tamquam nebulonem proclamare ? Orationemfuam ad me non mittere? Bis ad me autoritäre publi¬ca citatus non comparere ? Orationem fuam, me praeter-misfo, ad Reverendum Magiftrurn Jonam d , Coilegammeum, incredibilibus lituris commaculatam mittere? Quaeomnia adverfantur illi obedientite, quam hujus Academias

Prae-

i) Magni Wexionbnsem , tum Tlieol, Pcof» Upf.. poftea EpifcapumScarenfem.

g.I Laur. Ol. Walliüs Petro Kenicio, "

Fraefidibus hodieque debet. Magnificatn 8c Reverendis-fimam Veftram Dignitatem Divin« providenti« in plu-rimos fenii annos ex voto 8c feliciter currentes etiamatque etiam commendo. Upfaii« 27 Maji Anno 1633.

Magnificatn 8c Reverendisfimam Veftram Dignitatemreverenter colens 8c obfervans

L. Wallius Nericienfis,Prof. Zf p, t, ReElor Academia Upfalienfis é).

XXXI.

c) His non obftantibus, bidno poft: Archiepifcopiw fequentem abeun-di permisfionem Schomero concesfit, in apographo ibidem fervatam.

Skal vmerligit vara, at hreffvjfare M. Petrus Schomerus dr aff Re.Bore Academia D. Lars Wallio eiternd och anhållen for en Oration,ther uti han JktiUe hojfm förmychit cotnmenderat certitudinem pradictionumAftrohgicnrum; och hajfuer nu hår fårtöjfvat två veckor, och dr icke än¬nu kommen till något nfffkeed. Hvarföre medhnn han fin reefa icke längrekan upfdttja; laffutr jagb låtit Profesjores Theologice hans Oration öffuer-fee: hvilke feija figh icke kunna något finna uthi famma Oration, fä myc-kit vårdt, at han therfdre fkulle bliffun uppehällin. Haffuer jagb fdrthen-jkull gijfuit honom förlojf, till at fullfdlta fin reefa, på thet han må i råt¬tan tijd fram komma, effter Cancellarii Acndemit befallningh, och fitt em-bethe antaga. Kjårligen begärandet at ingen ville honom för then faak Jkulltidgot hinder giöra eller giöra lätba. Gudh befallandet. Upfala then 2$Maji Anno 1633.

Petrus Kénicius.(L. S.) Upfalienfis Acadmi# Procancellarm