17
SOCIAL RESPONSIBILITIES & ETHICS (Part-II) S. Madushanka B.Sc (Mgt) Accounting (Special) (U.G) University of of Sri Jayewardenepura

SOCIAL RESPONSIBILITIES ETHICS - classwork.lk

  • Upload
    others

  • View
    6

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

SOCIAL

RESPONSIBILITIES

&

ETHICS

(Part-II)

S. Madushanka

B.Sc (Mgt) Accounting (Special) (U.G)

University of of Sri Jayewardenepura

;srir ixjŸOkh hkq" '' Sustainable development is development which

meet, the needs of the present, without compromising

the ability of future generations to meet their own

needs.''

world commission on Environment and Development

'' ;srir ixjŸOkh hkq " wkd.; mrĂŻmrdfĂ” wjYH;d imqrd .ekSug we;s whs;sh W,a,x>kh fkd lrñka jŸ;udk wjYH;d ,Õd lr .kakd jQ

ixjŸOkhhs '' '

;srir ixjŸOkh f.dvke.S we;af;a iudk jeo.;alula we;s l=ÂżKq ;=kla u; h' tajd kĂŻ" 1' wdÂŸĂ“l ;srir ixjŸOkh

(Economic Sustainable Development)

2' mßir ;srir wdrlaIKh

(Environment Sustainable Protection)

3' iudc ;srir ixjŸOkh

(Social Sustainable Development)

wdÂŸĂ“l ;srir ixjŸOkh idĂŻm%odhsl j wdÂŸĂ“l jŸOkh hkq " o< foaYSh ksIamdÈ;fha jŸOkhhs' ;srir wdÂŸĂ“l ixjŸOkfha § iĂŻm;a mßfNdackh wvq lr" cSjk ;;a;ajh Wiia lsÍu uÕska udkj iqN idOkh by< kexĂču wfmalaId flfŸ' f,dalh mqrd isĂĄk ck;djf.a Ăżmam;alu ke;s lsÍu" Wiia cSjk ;;a;ajhla ;yjqre lsÍu uÕska jŸ;udk yd wkd.; mrĂŻmrdfĂ” fi!Nd.H yd wdrlaIdj ie,iSu yd wdÂŸĂ“l ls%hdldrlĂŻj, fh§ Okh Wmhñka fyd| Ôjk ;;a;ajhla ,eĂźug ck;dj n,jka; lsÍu fuys § jeo.;a fĂ”' ;r.ldÍ fjf<|fmd< fĂŻ i|yd jeo.;a jk w;r iEu fokdg u oeßh yels ñ,lg mßir ys;ldĂł ksIamdok ĂŹys lsÍu ;=<ska ;srir wdÂŸĂ“l ixjŸOkhla ,Õd lr .ekSu wfmalaId flfŸ'

mßir ;srir wdrlaIKh (

mDÓĂș f.da,h ;=< wmg we;af;a iSñ; iĂŻm;a

m%udKhls' mDÓĂș ;,fha Ôj;ajk ishš fokdg u

msßisĂż jd;h" c,h" jdih lsÍug iqĂżiq N+ñhla fuka u

m%udKj;a wdydr ksmojd .ekSug idrj;a jQ fmd<jla

o mej;sh hq;= h'

mßir ;srir wdrlaIKfha wfmalaIdj

uQ,sl ñksia wjYH;d jk jd;h" c,h" wdydr yd

ksjdi hkdÈh .=Kd;aulNdjfhka mej;Su yd tajd

wdrlaId lr .ksñka mj;ajdf.k hdu uÕska uQ,sl

ñksia wjYH;d imqrd,Su mßir ;srir wdrlaIKfhka

wfmalaId flfŸ'

mßir ;srir wdrlaIKfha § iajNdĂșl mßirh fkd

kid M,odhS fjkialï lsÍu lrkqfha flfia o hkak

ms<sn| j ie,ls,su;a Ăč wkd.; mrmqr fjkqfjka

f.da,Sh mßirh wdrlaId lsÍu i|yd jk udkj

ls%hdldrlĂŻ wfmalaId flfŸ'

tkĂŻ jŸ;udkfha u;= j we;s f.da,Sh WIaK;ajh jeĂ€

Ăču" jkdka;r ĂșkdYh" id.rj, iSudj blaujd uiqka

ueÍu jeks wys;lr m%;sM, .ek wjOdkh fhduq Ășh

hq;= h'

ñksia wjYH;d imqrd,Su i|yd iajNdĂșl iĂŻm;a

mßirfhka Wlyd .; hq;= h' fuys § kej;

m%;sia:dmkh l< fkd yels iajNdĂșl iĂŻm;a kej;

m%;sia:dmkh lsÍug iajNdj OŸuhg we;s yelshdjg

jvd wvq fĂ”.hlska ñksid Ășiska mdßfNdackh lsÍu

uÕska mdßißl ;srir nj wdrlaId l< yels fĂ”'

iudc ;srir ixjŸOkh ;srir wkd.;hla ;yjqre lsÍug kĂŻ ck;djf.a wjYH;d yd jqjukd iudk j$idOdrK j Tjqkag imqrd .; yels Ășh hq;= h' tkĂŻ ñksia wjYH;d yd jqjukd by< m%ñ;shlska hq;= j ,Õd lr .; yels Ășh hq;= w;r u" wka whf.a tu whs;sh ĂżIH lsÍu fyda W,a,x>kh lsÍu fkd Ășh hq;= h' iudc ;srir ixjŸOkfha § fuu ;;a;ajh ;yjqre lsÍug iudkd;au;dj" iudc m%d.aOkh" iudc taldnoaO;dj m%cd iyNd.s;ajh yd ixjŸOkh" udkj ysñlĂŻ " iudc j.lSĂŻ " iudc idOdrK;ajh iudcfha iEu mqoa.,fhl=g u ,nd §u flfrys ie,ls,su;a Ăču wjOdrKh flfŸ' tys § wkd.; mrĂŻmrdfĂ” wjYH;d W,a,x>kh fkd jk mßÈ jŸ;udk ck;djf.a wjYH;d imqrd,Su uÕska udkj ixjŸOkh we;s lsÍu iudc ;srir ixjŸOkfhka wfmalaId flfŸ'

;srir ixjŸOk ixl,amh

;srir ixjŸOkh i|yd jHdmdrj,g odhl Ășh yels wdldrh jHdmdr wdh;k o ;u jHdmdrfha yd tys

mdŸYajlrejkaf.a wjYH;d yd jqjukd ,Õd lr

.ekSu i|yd Wmdh udŸ. yd ls%hdldrlĂŻ f;aÍfĂŻ §

wkd.; wjYH;d i|yd wjYH jk udkj yd iajNdĂșl

iïm;a wdrlaId lrñka yd jeÀ ÈhqKq lrñka lghq;=

l< hq;= h' tĂșg th ;srir jHdmdr NdĂș;hla njg

m;a fĂ”'

iudc ;srir ixjŸOkh

Â±ĂŸh yels nj

;Srir nj

iudkd;au;dj

wdÂŸĂ“l ;srir ixjŸOkh

cSj;a Ășh yels nj

mdßißl ;srir wdrlaIKh

;srir ixjŸOkh h:dŸ:hla njg m;alr .ekSu tla

jHdmdr wdh;khlg muKla yqol,dj lghq;= lrñka

l< fkd yels jk w;r ta i|yd mdßfNda.slhka o

we;=Âż j iuia; f,dal wdÂŸĂ“l m%cdj u ls%hdldÍ j

odhl Ășh hq;= h'

wdÂŸĂ“l ;srir nj i|yd jHdmdrj, odhl;ajh

jHdmdrhla wdÂŸĂ“l ;srir nj fjkqfjka lghq;=

lrk Ășg wjOdkh fhduq l< hq;= lreKq

wdÂŸĂ“l jŸOkh yd ia:dhS;dj

ldŸhlaIu;dj ^iĂŻm;a NdĂș;h&

;r.ldß;ajh ^idOdrKj&

ksIamdokh yd mßfNdackh

fiajd kshqla;sh

wka;Ÿcd;sl fjf<|du

jHdmdrhlg wdÂŸĂ“l ;srir nj ;yjqre lsÍu

i|yd .; yels ls%hdudŸ.

/lshd ksŸudKh

l=i,;d n,.ekaĂču

iĂŻm;a ldŸhlaIu j NdĂș;h

m%d.aOkh ldŸhlaIu j NdĂș;h

wjodkĂŻ l<ukdlrKh

wdÂŸĂ“l jŸOkh n,.ekaĂču

mdŸYajlrejkaf.a m%;s,dN jŸOkh

foaYSh wdÂŸĂ“lh jŸOkh i|yd wdfhdackh

kfjda;amdok y\qkajd §u

;dlaIKh ÈhqKq lsÍu

wdh;kfha hĂĄ;, myiqlĂŻ ixjŸOkhg

odhl Ăču

fiajl iqNidOkh

yqjudrej yd .kqfokq ls%hdj,sh ÈhqKq lsÍu

ksIamdok ls%hdj,sh Èß.ekaĂču

mdßißl ;srir nj i|yd jHdmdrj, odhl;ajh mdßißl ;srir ixjŸOkh idlaId;a lr .ekSu i|yd jHdmdr lghq;= lrk Ășg ĂșfYaI wjOdkh fhduq l< hq;= lreKq

iïm;a mßfNdackh

wuqĂžjH yd wmĂžjH l<ukdlrKh

wjodkĂŻ l<ukdlrKh

iajNdĂșl yd ixialD;sl Wreuhka iq/lSu

jHdmdrhlg mdßißl ;srir nj ;yjqre lsrSug l< yels l%shdldrlï

mßir ys;ldĂł oE ñ,g .ekSu

ksIamdok ls%shdj,sfha oS wuqĂžjH" n, Yla;sh"

c,h jeks iĂŻm;a iqrlñka lghq;= lsÍu

wmÞjH l<ukdlrKfha § 3R , 4R, 5R

ixl,am NdĂș;h

mßir ys;ldĂł m%jdyk l%u NdĂș;h

wka;rdldÍ ĂžjH iqrlaIs; j NdĂș; lsÍu

c,h" jd;h yd mi „IKh wvq lsÍu

ffcj ĂșĂșO;ajh /lSug lghq;= lsÍu

mdßißl kS;sÍ;sj,g wkq.; j lghq;= lsÍu

mßirh ixrlaIKh$ mßir ys;ldó

lghq;=j, § rch yd rdcH fkd jk wdh;k

iu. tla j lghq;= lsÍu

iQŸh Yla;sh jeks mßir ys;ldñ n,Yla;s

NdĂș;h

iudc yd ixialD;sl ;srir nj i|yd jHdmdrj, odhl;ajh jHdmdr wdh;k iudc yd ixialD;sl ;srir nj ;yjqre lsÍu i|yd lghq;= lsÍfï § wjOdkh fhduq l< hq;= lreKq

ck;djf.a Ôjk ;;a;ajh Wiia lsÍu

ck;djg iudk wjia:d iemhSu

iudc tald.%;dj we;s lsÍu

cd;Hka;r iyNd.s;ajh ,nd .ekSu

udkj m%d.aOkh kv;a;= lsÍu

foaYSh ixialD;sh" iĂŻm%odhka yd isß;a Ășß;a

wdrlaId lsÍu

ixialD;sl mßirh iq/lSu

Ăż.S nj wju lsÍug lghq;= lsÍu ^È<sĂ· m%cdj&

fiajl in|;d

jHdmdrhlg iudc yd ixialD;sl ;srir nj

;yjqre lsÍu i|yd .; yels ls%hdudŸ.

udkj ĂșĂșO;ajhg .re lrñka lghq;= lsÍu

udkj whs;sjdislĂŻ iq/lSug odhl Ăču

iudkd;au;dfjka hq;= j lghq;= lsÍu yd iu

wjia:d iemhSu

wOHdmkh" fi!LHh" m%jdykh wd§

w;HdjYH myiqlĂŻ i|yd odhl Ăču

iudc rlaIK lghq;=j,g odhl Ăču

ixialD;sl ĂșĂșO;ajh .re lsÍu yd iq/lSug

odhl Ăču

kS;sh yd iduh iq/lSug odhl Ăču

;srir ixjŸOkh i|yd jHdmdrj, kQ;k NdĂș; ( ;srir nj i|yd jQ 4R ixl,amh kQ;k iudcfha ksIamdok yd mßfNdack ls%hdldrlĂŻ

ksid Èklg oeßh fkdyels m%udKhlska wmþjH tl;=

Ăču f.da,Sh m%Yakhla njg m;a j we;'

tneĂșka ksIamdokfha § mdßfNdackfha § yd wmĂžjH

l<ukdlrKfha § 4R ixl,amh NdĂș;h ;=<ska ;srir

ixjŸOkhla idlaId;a lr .ekSug W;aidy .ekSu

f,dal uÜgñka wjOdkhg fhduq j we;'

4R ixl,amfhka ksfhdackh lrk oE

Recycle ^m%;splS%lrKh lsÍu&

Reuse ^kej; kej; NdĂș; lsÍu&

Reduce ^ NdĂș;h wvq lsÍu&

Replace ^kej; ia:dms; lsÍu&

m%;splS%lrKh lsÍu (Recycle) fuys § wmþjH fjka fldg fjk;a NdKavhla

ksIamdokh l< yels ĂžjHhla njg m;a lsÍu isĂż fĂ”'

fuys § ÞjHj, mj;sk fN!;sl ;;a;ajh fjkia

lsÍug ,la flfŸ'

m%;splS%lrKh fohdldrhl ksuejqĂŻ ,efnk fia isĂż

l< yels h'

wvq jĂĄkdlula we;s wuq ĂžjH by< jĂĄkdlula

we;s ksIamdÈ; njg m;a lsÍu (up cycle )

ksoiqka (

msÿrej,ska lvodis ksIamdokh lsÍu

by< jåkdlula we;s ksIamdÈ; wvq jåkdlula

we;s wuqþjH njg m;a lsÍu ^Low cycle&

ksoiqka (

cmdkh NdĂș;fhka bj;a lrk jdyk ;,d hlv njg

m;a lsÍu

kej; kej; NdĂș; lsÍu (Reuse) ksIamdok ldŸhfha § fyda mßfNdack ldŸhfha § kej; kej; NdĂș; l< yels foa fhdod .ekSu ñka woyia flfŸ' ksoiqka (

lEu T;k fmd,s;Ska ISÜ ^Lunch sheets& fjkqjg leu

fmÜá ^Lunch Boxes& NdĂș;h

NdĂș;h wvq lasÍu (Reduce) ñka woyia lrkafka mßirhg uqod yßk wmĂžjH m%udKh wvq lsÍu hs'

ksIamdokh fyda mßfNdackh i|yd fhdod .kakd Ăž%jHj,ska bj; ,k ĂžjH m%udKh wvq lsÍfuka fuu ldŸh myiq fĂ”' tfia u mßirhg wys;lr foa NdĂș;fhka bj;a lsÍu" NdĂș;h m%;slafIam lsÍu" NdĂș; fkdlr isĂ u u.ska ;srir ixjŸOkhg odhl Ășh yels h' ksoiqka ( NdKavhl weiqreu i|yd Èrdm;a fkd jk fmd,s;Ska NdĂș; fkd lr isĂ u' mdkSh c,h ma,diaÜla weiq/ĂŻj, fkd oeĂłu

kej; ia:dms; lsßu (Replace) ksIamdok lghq;= i|yd NdĂș; lrk iajNdĂșl iĂŻm;aj,ska kej; ia:dms; l< yels iĂŻm;a kej; mßirh ;=< ia:dms; lsßu fuhska woyia fĂ”' ksoiqka ( jkfha oej wuqĂžjH f,i NdĂș; lrk wdh;khla jk j.d jHdmD;s weröu' u;aiH lŸudka;fha fhfok jHdmdr u;aiH ixjŸOkh lsÍu'

jHdmdr lghq;=j, wys;lr n,mEĂŻ

oeĂ€ ,dN wfmalaIdfjka .=K;ajfhka wvq NdKav wmkhkh lsÍu

oeĂ€ ;rÕldß;ajh ;=< mdßfNda.slhska /jĂ u

fiajl iqNidOkh ms<sn| keUqrej wvq Ăču

iajdNdĂșl iĂŻm;a wmf;a hk mßÈ ksIamdok lghq;= lsÍu

mßirh „IKh jk mßÈ wmĂžjH uqodyeÍu

wm rfÜ iudc ixialD;shg fkd .e,fmk fjf<| oekaĂčĂŻ ksŸudKh lsÍu iudc ixialD;shg fkd .e,fmk we\qĂŻ fudaia;r ksŸudKh lsÍu