Embed Size (px)
Citation preview
,
•
SK 635/82 " tA lE/oHUM ,
;\ lli( ?(~:O\"l CO~~T 'CR T~( ~[CIO .. .tl 01\1510:.
O. ThE SOUTrin\ l?;)\Sl'lll. HElD ;.1
!~ oH S:~H~MO, \111 DIE SlPH':ArOEU\C U" SUlo_
1JU\S\;',l,L. COIOU Tt KDWTON PARK
DIE SIAAT t.,n ,
ON 8(HALf Of THE 5TAIE:
"'AHENS DIE Su..:.T:
0" 8EHAlr or TilE OErEr.CE:
"AI-\E"5 DIE V[RO(O!CI .. C:
CIIAIlCr. :
iNHAPA(I(A:
1'1. ... 11; 1 J J LUTHER
1. STANLE~ RADEBE
2. EPHRAIM MTHUTHUZELE MAOALANE
). ERNEST LEBANA MOHAKALA
4. INNOCENTIA NONKULULEKA MAZIBUKO
.'1.0\1 . E JORD.v.N
NAMENS BESKULOIGOES 1,2 In ),
AllY. I) SOGGOT
NAKENS BESKULDICDE 4:
AllY. II BASSLIAN
(5EE CIIAR~E 5H((I)
(SIEN KLACSTAAll
(SE( CHARC( SH(ET)
(SIEN KLACSI.tAT)
ill:! ' 1'1." A A MAHLANGU
VOLUME 5
tBla~.y 401 5001
!:.!:!.ill ~ \G S
, KS6.01 - 401 -
die venster.
Terwyl hulle NO.1 beekuldlgde karnuffel? - - In die .el
j • .
Het MOses vir jou .... rt.l lloedat hulle hom aangerand het?
Wat hy vir my qed het Ed.1agb.re, 1. was toe hy 981o.r het
buh gapla .... Is .
het hy n09 teu geslen? -- Di •.. hy het vir my 9UA de" hy
nl. langer dear by die venater kon eta4n nle. want ander per-
800n .. " .... " ... _I:. Pretorlua-hulla d •• t, hy het toe vir hOla ga-(10)
81en en toe _" hI' spore .... ak.
Wann .... het :ly vir dh •• uca k..,., 98hoor dat jl' _t 98-
tuten1_ g •• 1n die hof? - - ven wie nou?
Van 8n19(1 (len, ",n1g8 pu·.oon. -- Ons is die Oonderdag.
die DQnderdag veriede week van Groenpunt .. eggen.em, maar vir
die •• rste keee 14 ons by HOdder B meegedeel dat on. hier in
KfI"'Pton Park a. getuie. 9"roep word.
Het :II' nl. voor d •• rdte tyd .. W"'. da .. " nie lloor deardie
tyd 'n gesprek tussen ju:le oor hierdie betrokke aanqel .. nt-
heid nie? Tussen jOu en Tan dle ander Danse daar In die qe- (20)
vangenls nie? Edelagbare, na Kapteln Soshoff vir my Dat
daardle nota gevlnd het, en ns hy vlr my gewaarsku het om dit
nie meer te doen nle, hat ek ook belowe dat ek nle s6 sal aan-
gaan nla, het hy toe vir my varwydar van daardie plak at, dit
is van daardie gadaelte Tan die gevangenia na 'n snder gedeel
es wat op dieselfde plaas galal is. Ek was toe nie Daer saam
met die anders gewaes ni •.
Wanneer het jy dan Mt die MOses gese1s? -- voor ek \fer-
wyder 11 na die andar gadaea, toe.
En wllnnear has het jy toe vir No.1 geslen? - - Die dag(30) toe / .•
, was die l east. <Jeweel .
En t oe d ea r na _" ,,1 -- En toe vir horn wee r h i er in d I e ho t
gealen.
Het jy 'I .. ds ... t hom in hte.tdi" hot? -- Ne • • nooH nie .
Noolt nle? -- N .. .
Op geen etlildi= nie? -- Ne. , Ed.lagbare . die podsie ie e );
wee t nte waa r word hI' u .lIgehou nle , en hy wor d ook "Ie .. • It 910
Ilie hI' weet waar . It aangehOU wo r d nle .
S1en j ul!. _Itaa". nle onder in dIe I" lle 1l 1e? - Ne. . (10)
S1en julle _Ita_r eydene konl.,lt4.1 •• ? - - N" • .
Nou .. It 0111 _an jou It"l det JOIl getulenh in hi.rdle hof
11 nie -"'a&r 111&. - - II u miakien beNlid 0lIl vir my te •• hoekom
u .6 8~1
Ja , "k Ite1 san :Iou dat Se.kuldigde NO.1 was nie 4l1.ngen.nd
de.,r dIe polieie dlar by Groenpunt nte. -- weI "It pre.t van wat
ek qesien het.
HOF , waar het :ly b, .. kul<ilgde NO.1 l •• r ken? - Edelagbere,
sit het vir holD. g.ken voor sk na dIe .. evang"n1. toe ~9aan het,
maar toe het ek vir hom cnt.uaaen vergeet , en toe vir hom weer(20)
daar by die geVan~nia 9u1en en toe herken .
Die vraa9 i. net walr het jy hOllll leer ken? - - In Alexandra .
vraa9 nie hoorbaar lIie. -- Edelagbare, ek het. ' n vr1end
h1er in Alexandr& vat. aokker spe41, op 'n sekere da9 lank 98-
lede , het hy na die sokk,r stadion t, Alexandra sa ... _t be-
akuldi9de 1 9,kolll. Hierdi, ontmoetin9 tu.sen ek en Belkuldi9de
1 ia e k herinner deur Be5kuldi9de 1 . nou in die geV&ngenia van .
Het juUe net die ~n geleentheid ontmoet in die tronk? --
J • .
Hoelank het die ontPOe t in9 geduur? ot a ...... awyn geduur? (30)
I . .
1t56.09 403 -
Onl .. al .a_ vir ollltrent 4 ura.
En toe jy hOIll daar 1n dIe tronk lian verbYltap. hat jy hOIll
nie herken nie? Ek hat hOIll nia harkan n1e .
vertel vir dia Hot vollediq wat dan by die vanlter <;Iebeur
hat terwyl julla ",elall het. -- Hy hat daar by die vanlter verby
",eltap. en toe hat ek vir hom <;Ieltop an <;Ievra "il ly dia per-
loon vat dia daq deue die pol ilia daar aangerand i11"
Waarolll hat :ly dit gevra? -- Op daardie stadium. het hy vir
my gelyk soos 'n peraoon vat ak al in die verlede galhn het.
WaarOl'Q hat ly gevr .. of hy dia par.oon ia ",at aangarand "aI1(10)
My vraa", aan hom ",al "",aarom "'al hy daar deur dia pol ilia op
daardie dag n. dia lal toe ",enealll an aangerand."
Het jy hOll harken al dle p<ill"Ioon vat n .. di .... l <;Iavat h? -
Ek hat hOIll herkan aa die penoon vat a .. am lIMIt die poUlia vas.
Gaan voort? -- Hy het vir lIlY ge .. dat hulle uker .. in11'1-
tin<;l van hOIll <;Iaaoek hat.
seakeyt dia hala <;Ielprek? -- Toe vra ak vir holll vat tar in-
ll'1tin'1' Toe hat hy '1ea' OOr Ithono. En toe hat ak vir hOIll
g.vra"vat h jO\l naam eir_tllk. lyk vir lIlY :ly lyk ""n lIlY bekand"
En toe het hy Illy 'lei' "at sy naam il. En toe kon ana nia (20)
l .. ngee daar Itaan nie.
Was dit nou die hal. gespeek? -- Dit h ao.
wanneer h.t hy jO\l aan die voorval by die .okk.r ved.tryd
herlnner? -- (oor na k ..... t 57) Hy het toe vir "'Y har!nnae deue
'n beri<;l vat hy 9 •• tuur het. dia .koonm.aker vat oak kOI na hul
la leltoa genealll hat, het eoe vir lIlY kom 8~ en toa hat ak 90ed
onthou .
Wia 11 di. Ikoonmal<er? -- Sy naam 11 paulus MOtokang, hy
11 daar in die GrQlnpunt '1evanqenil.
RE-E~~INAT!ON BY MR SOGGOT: Your Worlhip, before aakin9 quel-(lO)
tion. I
KS7.01 - 404 -
ttons, My Ltoarned Fri.nd did put the State', d.nial to the
witness and iliad. the proposition that the State ca •• wl11 be
that there were di,cuI.ionl On the 8th, 9th and 10th "in dle
,.ltde lokaal" b\lt nOt Cell NO.4. I think In fairn.,. to the
wltne,. and the detence,the police ehould indicate through My
Learned Friend where the lokaal wa •.
COURT, I cannQt t.ll Kr Jordaan how to eond\lct hi. cro •• - .xamin
ation can I?
MR SOGGOT: Well, Sir, I con't then know to conduct my ca.e,un-
Ie •• the cro •• -.x .... inlltion indicat •• .,here the int.rroglltion in{lO)
tact took place.
COURT, To you wish to di4Close this Kr Jordaan?
PROSECUTOR: I .... y do .0 Sir, ..... y I j\lat have a ahort \lOrd .,1th
the police? My Hcollection 11 that it wal an olUca, but where
exactly thil 11 lituated, I cannot t.ll Your Worship at thil
Itage, it wal in fact an offlce, not a c.ll. It "al an otUc.
al de.cribed by NO. 1, ar. otUc. which had a table 1n it and
a bench and on. or two c~.airs.
COURT, 00011 that luit your requirementa Hr soggot. or do you
want more detail.? (20)
KR SOGGOT: Sir 1n lairness to Illy Learned Friend, I Ihould like
him to have compl.t. accuracy al to what th.y aay. I WOUldn't
like him to co ... and lay that there was a hasty d1lc\l.,10n.
~ Are yO\l pr.par.d to di.clol. th •• e partlc\llarl?
PROSECl1l'OR, Quite prepared to cOlllply with the requ •• t.
COURT ADJOURNS FOR A SHORT WHILE. UPON RESUMING,
~ Is \I nou ber.id 0= ~.r te " MIIr Jordaan?
AANKLAER: 500. di. Hol behaag. 01. pr.ntjie Is ba,i., aoo.
volg. Daar i. 'n .ekere gebo\l waarin die enlcel •• ll. g.h\lf.ves
word. En dit 11 die.ellde geoo\l waarin hierdie kantQOr gelei(30}
i, I .•
11;57.04 - 405 - LELAXE
b . Dit i. dieselfde vhk , ek weet nie of dit ' n meervl.kklqe
gebou i. nie, ..... r dit is di.selfde vl.k .5 w •• r die enkel .elle
g.lei b . Die betrokke tantoor IS gelei in ' n 9.n9 en dit word
be9nns deur ander kanto;'8 aan diel.ltde k.nt, en ook •• n die
oork.nt v.n die betrokk. It.ntoor, is da. r 'n Itantoor w.t ge-
o kkupeer word deur die .. rsant-in-bevel . Uit h1erdi. b.trokk.
9an9 ..... 10 .k reeds van _ldin9 'JImaak h.t, loop nou .. • nd.r
9an9 ...... 10 toe9.n9 verleen tot die .nkelaelle . Die .. l van b.-
skuldi9d. NO. I will naby aan hi.rdi. kantoor wa.r hy on.arvra
i., dit k.n .elt. IS _ter ..... 1 .00 . .... 10 .en v.n dl. 9.tu1.IIlO)
9i.t.r getui9 het . Dit Is naby gel.i. Dit is Min ot .... r di.
pnntji. £d.l.9b.re .
COURT, Are you s.tistied with th.s. det.ils Kr 5099Ot?
MR SOGGOT, Yell. Sir, as r und.rst.nd tram My Learned Friend,it
w.s this ottice which serv.d as the "lokaal" on all three daYI.
PROSECUTOR, Th.t il corr.ct.
COURT, Do you h.ve re-.x~in.tion of thil witne.s?
SOLOHClN L£LAXE st.ill undu oeth
RE-E~~INATION BY MR SOGGQT, Let. uS d •• l with this last point .
'lou told H1. WOrship tha: when NO. 1 w •• t..ken out at the (20)
building where pretoriul ' . office i., sccompanied by t.wo m.n
in private clothes. 'lou told His Worship they went to the c.lls
NOIoI it il precisely on thil point that I want you to p.us • .
When you ssy the cells,does that _an the isol.tion cells or
so_ other cella? When I speak of the cells I ... an the cells
wh.re the ordinary prl.o~er •• laep and nOt the isolation block.
I. that a dlft.rent pIece fro_ wh.re the ls01.tion block
is? -- Thi. is an altogether diffennt block of cells.
If. .• nd let ... put it to you this .. ay . . ·",hen they dilap-
pear .d frOID your 91"ht, ;ould thay have gone to tha 1101.- (lO) tion I ..
KSi.Oi - 406 - ~
tion block without your seein9 them? The direction they
took Sir , there is no rOM leadln9 from there to the isolation
block.
NOW how far did you watch them 90 towards the cells? --
'{our Worship as they were walkin9, there is a bulldin9, they
went pa"t the corner of that building and w .. could not g .... th .... ,
they were out of si9ht until they went past that buildin9, there
is a9ain a space throu9h whiCh we could see them, and I saw
them, until they disappeared at the cells .
Now where. ,unt il they disappeared at the cell., now (10)
that ' s where I want clarity trom you please , was ,. first of all
thele cells are they 1n NO . 1 yard, we've heard al l that . --
These are cells at NO.1 yes .
Did you see them in No.1 yard? -- Yes I did .
Now as I understand the position please help me because my
instructions may not be preCise, there are . . and this can be
established , there are 8 blocks or buildin9s which house the
cells . One of those buildin98 is called cell No.4. Mr. In-
terpreter I withdraw that, I don't know · ... hether 8 1s an accu-
rate nwnber . I withdraw that question, and I put another (20)
question, when you last u .w them, can you tell us which cell
tiley were near to? -- At No, 1 block,
Is No. l block .. when you talk of NO.4 cell, is that a
block? -- There i. the number l yard, and cell NO. 4 is situa-
ted in No.1,
And block NO.1, is that cell NO. I? Are we taLkin9 about
NO. L block is a bLock containin9 different
cells , I do not know how many celh are there .
And No.4 cells is just tha t cne cell?
am sorry I d on't unders tand thllt , is No . 4 cell . / (30)
11:57.11 - 407 -
a building with ..:.r. than ona c.ll or i. it on • .tn'll. cell? --
Your Worship th ••• an ...... 11 dithr.nt buildin9 •• ach hou.ing
a .tngle cell . which are all group.d t0gether and calhd NO.1
block .
MR SOGGO'l': can you tell us how many c:eU. are embr aced by the
phr .... "NO.1 blo"'k"7 __ I do not know how ..... ny .. ".11 •.
And when you last saw these people. were they at NO. 1
blo"'k? -- this is correct.
And how tar would you estimate No.1 b lock was trom the
i.olation s."'tion? -- It a penon is in NO. 1 block. the ilo- (lO)
laUon il on the other lide ot a v.ry h19h lecurity t.nc • .
And 1. your evidence that th.y were on the No. 1 block
.ide of the .ecurity fenoe? -- Thh h correct.
Now Mr ... lake. I want to ... k you with His Wor.hip'. con-
.ent to plea.e tell u. only what you saw younelt. It avery
illlpOrtant to separate ... hat you .aw from what you Plight have
heard. and I don't want you to tell Hie Worship anyth1n9 about
lpeculation you ~i9ht have heard al to what happened in No. 4
cell. When you returned to No. 4 c.ll that day. you laid the
blankets ... ere not in order? -- Yel. (20)
Did you at that eta<Jt! have any 1d.a ... to who could have up-
.et the order of the blanket.? -- I did not penonalty know but
I made an interence trom ... hat I ' d leen during the dlY thet they
Now were the blankets merely in disorder Or had so_
blankets been rearranged? They had just be~disarranged
and that 11 how I law it. just lyin9 th.re in diu.rray.
Were any of the blar.kets on top of one another? No.
And wOuld your cell have been locked after you have been
removed fro_ it, that is you and your cell mates that morn- (lOJ
ing I ..
KS7.16
ing?
408 -
Yes. it was locked.
And it follows that only a warder could have opened it.
-- Yes .
", it ever happened '" ", past that any of the .... arders
0., 'lone into your cell ..,hen yoo .... eren't there '"' have turned
eo, place into disorder? -- Your worship there m days when
they .,." a search, boo tre search " ,0 thorough that they
0"," ,11 ", blankets '"' '" ,11 ", cells, '"' ,~,
" anything
hidden.
An(l are t he blankets then lett in (lisorder or are they (10)
then put back in their original order? -- They just leave the
b lankets like that.
Is it not pos"ible that there have been a search in NO.
4 cell that day? -- No this .... as nOt a "earch.
HOW do you ...... hy do you say that? -- Firstly .... hen they
search, tbey do it wi th all tm cel18 , and the ...... henever a
search is being conducted, they actua lly open the blankets to
see if nothing is hidden inside the blanket • .
Have these blankets not been opened? -- NO.
How people sleep in that cell? - - There is no fixed (20)
number Your Worship, there are times when there ~re 30 of us .
40 and at UIDI!S 44.
~ In this single cell? -- Yes.
MR SOGGOT: And you sleep on the floor? -- on the floor.
Can you recollect whether the disorder amongst the blankets
related to the cell as a · ... hole or just in a particular part? -
A certain area of the ce:ls.
NOW I want you to now refer to the question of your note.
your diary . this has been .. it will be denied that you .. that
a nOte of any kind was handed to Mr Boshoff . -- Yes (30) , /
K~7 . 20 - 409 -
I ",ant you pl.ale to delcribe it in detail, ",hat thai.
notes ",ere about. -- The lubject IU.tUr that they all dealt
with , the lubject matter of the notes . in other wordl , all the
theme!; that they touched. -- Your ioIonhip the aubject IlI4tte r
"'aa the th i n'll that I aa .. bein'3 done by the warden at the pri-
,"on .
JUSt 'live UI an ind:cation of whet lort of thin'll have been
wr itten . " friend of nine Kenneth Cunene whole youn'lar bro-
thar was at the Groenpunt prilon . this youn'3er brother of hil
took ill at the ho.pit", l at the Grotonpunt prhon . aa wal (10)
den!ed hOlpital tu"'tJDent, he lublequently died . An enquiry
waa IU.de by my friand. h:s brother. but nobody knew anythin'l
about it.
Yea. any oth.r lubject matter? -- I wrote that incident.
Anythin'l .1Ie? There are 10 IU.ny that I don ' t remerober
I want to try and Cllt throu'lh thil. but can you cheracter
ile that? Did it relate to 9QOd thin'll the wardera did, or bad
thin'ls. If bad thin'll, what lort of bad thin'lS. -- About that
thinss that the warders did to the priaoners.
lIow many pasea were involved, jUlt describe the paper (20)
and the n\llllber of pa'les? --theae were not full pagea, theae
were small piecea of paper , paper th&t I picked up .
About how many were there? -- Quite" number Your Worlhip,
Try and 'liv. \1.1 an idea. MOre than ~, fOOre than 10, IIK)re
than 201 -- MOra than ~ Sir.
And where had these piecel ot paper been hidden? -- These
were inside a dictionary which I hed.
And who found them? -- these were found by a Black warder
I don ' t know what hil nane ia . "0' Well I ..
KS7.2S - 410 -
Well has ha 'lot a nickname? If you haven ' t 'lOt any nazM
for him, can you just describe him. lie is not in the yard,
ha does not work in the yard, ha is at the oHices of the social
welfare .
And you can identify him? - - Yes, I could .
Did YOIl .00 him lind it? --Th ....... ch .. as conduct.d on
that day in the IIOrning, "8 .. ere all in the cells, and the
.earch was not only conducted in the cell, but On our persons
a ... el l. we were also searchad . Ha found thi .. doc~nt and asked
_ what do I do with th •• e things. I told hi .. I just .. >:ite (10)
this for intere .. t ' s .. ake, I wanted to compile e diary.
NOW was this in cell NO.4? -- Ye • .
And did the othe>: prisoners haar thi .. conversation? -- Yes,
those with whom I wa .. , haard thi .. conversation.
Now in lact what happened after that? -- My prison ticket
was taken from me, we then went for meal .. because this was just
before _alti_ in the ":'ming, and whilst we were having meals,
my cell mates a.kad .. why my ticket was being taken fro. me.
DOn't worry about your converlation, what ... as tha .aquel
to the finding of papers? -- I was then relllOved and placed (20)
in isolation.
NOW do you know the date? -- I don't remember.
Approximateiy how many daya waa it? After the inCident,
which you hava deacribed? -- Betw .... n a waek and 1 weeka after
the incident.
HOW long did you remain in isolation? -- I waa there for
6 day,.
Se(ora a paraon .. is iaolation conaid .. red a puniahment? --
tt i,. ye ...
Am! are there no procedure. that are adopted befo .... you (30)
are I
K57.19 - 411
are put in isolation? ,las there no tr ial , enquiry anything like
that? -- Your Worship the procedure there is that a person is
j ust taken and put into isolation and i! the prison authorities
want to discuss t he ma tter , then they come to the i solation block
as it happened in my case.
Let us hear who came? -- Major Bosho!! came bOme
was he accompanied by anybody? -- He was accompanied by a
Black warder.
Who? - - It is One of those that I do not know, he does not
come in the yard.
Where would w. find him , have you any idea? -- He is most
of the time in the isolation section.
(10)
And does he work permanently in the prIson? Is he still
there now? -- I am unable to say he is still there Your Worship
because I was then removed. from that prison to another section
of the prison from where I had been taken to be brought here.
Did this Black gentleman act as interpreter to Mr. BOs-
hoff? -- Yes .
What was the discll8s1on about? With His Worship's consent
I invite you to describe it in detail? -- Your \torship if a (20)
priaoner is detained in holation, his ticket, prison ticket,
is p l aced on the outSide of the door, and during the day when
the door 1s opened, one cannot see the ticket because the door
1s opened in such a way that the ticket goes between the wall
and the open door. So Major Boshof! came to me and asked me
why I was being held thete . I then said to him it is alleged
that I wrote a letter and I further denied to him having written
a letter. He then responded by saying ·oh, you are the person
who wrote those things that I have on my table in the office . ·
I agreed to that. (30)
carry I
KS9.01 - 412
Carryon please. - -He then warned me Your Worship not to
write such things because such things would 'let me into trouble.
He then further told me that "you are not here in this prison
to come anc! look a t what is happening." He said to me I would
serve that punishment and then he warned me strictly to lesve
!:his thing and I agreed that I would nOt do it again. He then
pardoned me, he said I would be released from isolation, which
in f act happened.
Did it happen on that day? - - Yes.
After you ' ve been there about 6 days? -- Yes. (10)
Did you know Major BOshoif from before? -- Yes, I've known
hIm .
And you could anc! can identify him? -- Yes.
Just to return to alitttle bit of your history, you told
1115 Worship .. no let me put it this way, it is clear from the
eVidence you .. from your replies to lIis Worship ' s questions,
that you met Stanley Radebe a very long time ago in Alexandra
Township . -- Yes.
Are you able to remember how many times? -- NO I am unable
'0. (20)
You have referred to one inCident, might there have been
others? -- This is possible.
NO FURTHER QUESTIONS
WITNESS: If I may just say thiS Your Worship?
COURT: What is that? -- The eVidence that I have given in !:his
Court Your Worship, is putting my own life in danger. I was
removed from the isolation block and taken to the other section
of the prison on Major a08hoff ' s instructions , and there I
asked for h09pitaluation, because of injuries that I sustained
whilst I was 1n t he hands of the detectives, and at the hos-(30)
pital I
K59.04 - 413
pital the ... arder in prison told me that I would not aee II
doctor while he is there . He said to me ·why don't you go
to Stanley Radebe, the communist to give you "",dication?"
As a result of this treetJnent I hed to consult a fellow prison
er who is a witch doctor who gave me some primitive sort of
mediclltion by cutting mo:' at the back .
111m eorry , 1 am bLsy with a trial against these accused
persons , 11m unable to embark now on an enquiry relating to
your treatment in the prison. If you have complaints about
your t reatment , 1 suggest that you take it to the person in (10)
charge or with the head office of the Department ot Prisons .
- - I was just wondering if His Worship hasn't the power to etop
these people trom takin~ me back to that prison where I come
from.
I am not prepared to make an Order at all in that respeCt
now, I doubt whether I have the authority to make such an Order,
I am still busy hearing eVidence about the treatment of Accused
No.1 in the prison. I am not prepared to make any Order at
this stage.
(20)
SIMON MOFOKENG d. s. s. (Through Interpreter)
EXAMINATION BY MR SOGGO'I, Mr notokeng,you are now a detainee,
priaoner at Groenpunt priaon? -- that i. cOrrect.
And I understand that you were admitted there in January,
1982 . --this is so .
I<.'hat WaS your convictipn? -- thett .
And your sentence I understand was a term ot 9 to IS years.
This 118 correct.
NOW at this prison , did you on any occasion afte r your
admiSsion meet .. I am sorry , I withdraw tha t question and (30) to I ..
1(59.10 - 414 -
to put it more proj)erly , I should say to you please look at
the accused and tell us whether you know him or not? - - Yes,
there is one I know .
I>'ho is that? Stanley, Accused No. 1.
When did you meet him? For the first time. 1 came to
know him for the first time .... hen he a rrived at the Stofberg
p r ison .
Can you give us a brief indication of how that came about?
That you came to know h:'s name? -- When he arrived he was put
in the cell where I was. In fact I was taken out of that cell(lO)
and put in another one , .0 a" to make place for him, and the
cell where I .... all then put , wa"n't far away from t his cell where
he was. Well, we u~ed to converse, asking him where he came
from, and 1 told him where I came from.
New were you in isolation a" part of an ordinary recep
tion procedure, or had you committed some irregularity in pri
son? -- I used to sleep there becau"e I was a cleaner at the
isolation block .
NOW do you remembez any occasion when Stanley was taken
out of his cell by a pr~son warder? some time in March of (20)
thi. yeaz? -- Yes, there are .... arders who were in thi. particular
block and it was a Black warder who went to open Stanley's door .
And did he take stanley away? -- It .... as .. yeo;, he was taken
out of the cell and to White men then came to the holation
block . He wa. taken out of the cell into the office . Into
an office which is .ituated at the isolation block.
NOW HI' MOfokeng it is important to separate what you saw
from what you were told and what yOIl heard. 'fOil may assume
that he was t aken to the office . did you in fact see i t? --
Yes , I saw him being taken in t o t he office . (30)
And / ..
1t59.14 - HS -
And after that, dId you ,ee or hear anything untoward?
Your Wonhip ..
COURT : Mr Soggot, I am not sure whether I heard on. of his
an.wer ., he ,aid something about twO White men, can you just
explain what happen.d about th ••• White men? - - Two Whit. men
had entered the ottice snortly betor. Stanley wa. al.o taken
into that otUce.
MR SOGGO'l': HOW were they dres •• d? -- I don ' t remember what
clothes they had on .
Were they in uniform or private dress? -- they were (10)
dre •• ed in civilian clothe •.
Nov "'" que.tion ie after Stanl.y was taken into that of
fice. did you .ee Or hear anything untoward? - - Ye • • I then
heard Stanley crying.
lola. the crying contlnuou. or intermittent? -- It wa, for
a long time that he cri.d in the office in which h. w., put.
But try and eoncentrate, lOY queltion was Wal it Inten:o.1t-
tent or eontinuous? - - Yel. it went on for a longe ti_ that he
would ery, keep quiet and then Itart erying again end .0 on.
lola. he ev.ntually taken out of that office? -- Y •• , after (20)
lome time h. wal taken out of that oftice and taken back into
the cell.
Can you give u. sone aSlell~nt of how long the inter-
m1ttent crying .... nt on? --1 Il1O not very certain of the ti_
Your Wor,hip, but I wou:d e,timet. about an hour and a half.
Now when Stanley came out of the oftice. will he taken to
hie cell? --Y •• , he we. taken out of that office back into hie
CClll .
~id you lee hi. face? -- Hil face wa. swollen up.
Hls person? -- I ody sew hil flce and fur ther hil .. 1 (30)
did f . .
1159 . 19 416 - MOFOIIENG
did not see a:-ly other thing strange with his whole body.
Did you see anything on his clothes? -- I didn't take par
ticular notice of his clothes. but I was busy gOing up and down
at the time .
AT THIS STAGE THE COURT ADJOURNS, UPON RESUMWG:
SIMON MOFOIIENG stlll under oath
MR SOGGOT: (CONTINUED) I1r Mofokeng. you said t o His Wonhip
that Stanley had been •• or was re t urned to his cell , and you
described his condition , Not so? -- Yes.
Did you subs equently that day speak to Stanley? --YeA, (10)
for a very short time because of the work I was doing, I did
not have the tll:1E1 to talk to him.
But he made a repo:t to you? --yes . he did .
In that discussion and I take it in subsequent discus
sions, he made a report to you? -- He did.
Now the following day. were you given any in.tructions
in connection with a st,ait jacket? -- Yes.
Tell us who gave thoee instructions and what you did?
I was sent by a s e rgeant, a sergeant of the prison, to go
and fetch a strait jacket, take Out a .trait jacket from the(20)
office .
Office? -- Yes, it is an office that is used ae a storeroom
where these thinge are pUt.
Who is the gentlem~ who gave you those instructions? -
The sergeant who i • ..ordng in the isolation block of the plOi -
80n.
White or Black?- - White.
DO you know hi. nane? Name or nickname? -- He has a very
difficult name, I don't remember it.
Nickname that you .<now ot? -- He is known as Makhatula. (30) And I ..
11:59.23 • 417 - I1OFOKENG
And .... her. did you p1.lt the Itrait jacket? -- I took it
out of the Itonroom and put it in the office, juat on the
doorstepi of hi' office, on the outlide.
Do you know of your own knowledge what the tate ot that
Itrait jacket waa that day? What happened to it? .- I did not
know.
KRUISVERHOOR DEUR AANKLAER: Haak jy elke dag Ikoon daar by die
enkel aelle? -- Yel.
En het jy op hierdie dag . . op d1. volgende dae .... at gevol;
h.t , op 110. 1 •• beweerce aanranding, ook Ikoon ge=-ak in (10)
die enkel .ell.? - -Ye. ':aily • • k ia j_r, ja dug11ka.
weet jy uit et. ker.nll of NO. I net op daardi8 .. n d8g
aangerand il1 -- Volgenl my kennil wal hy op daardi. dag ge
alaan en di. da. daarna.
IIOF: Ek.kuua? --En die cae daarna.
Toe il hy ook gellun? -- JI. maar ek het hom nh g.hoor
Ikree nie.
AANKLAER: "'uro ..... jy cat jy uit jou kennh weet dat hy op
die daarop volglnde dag gellaan il1 -- Nee, ek meet •• di8
aanranding op dl1 daaropvolgendl dae waa nie uit my ei. (20)
kennis gewee. nil, ek het Il>et ho ... gepraat.
IIOU kOIll onl bepaal onl dan lpeliCiek met die dag wat jy
inderdaad •• It ding8 gelien g.beur h.t. Het jy be.kuldigde 110.
I geken voor hi8rdie dag?
HOF : IIa watter dag ver .. ryl u, di. dag van die aanranding?
AANKLAER : 5001 d18 Hof behaag. -- Ni. eers van lien .
Goed.
~ Het jy hom h18rd18 dag van di. aanranding vir di8 •• rlte
keer gelien? Nee, die eerlte dag van Iy aank~ h.t .k hom
g.lien .. (30)
Ass.bl1ef /
KS9.2S - us - HOFOKENG
,.. ... blie! lui. tel' na die vr"ag, dit mag m.isver.tand. tot
gevolg hi a. jy nie na di. vr •• g luianr nie. Di. vr.i .. "aa
het )y hom die dag vOOr dt. beweerde s .. nranding geken? -- J ...
• k h.t hom geken vOOr daardi. d .. q .
A1\NKLAER: Het jy hom elk. d .. g maar q.Bien soos jy da .. r Ikoon ...... k
Dit il 10 ja .
IS jy die enigste skoon_k.r daar1 -- Nee.
Coed, en het jy .oco. ge.prekke gehad me t No . belkuldi9d.1
Voor hi.rdi. vcorval. vOOr hi.rdl. daq "at hy aanqerlnd il?
Ja. n.t ... "con"eg. (10)
II .. veraU.an .k jou q.tuienia korrek d .. t jy "'Ia h .. lte ... l
vry om rand te bew .. g daar 1n di. g.nqe1 -- Oit il kornok.
Jy .. a. nie aan bande gel. gew •••• n beperk tot ' n a.k.r.
bepilid. Itgeblkend. g.bi.d ni.1 -- N ••.
Die klntoor of dan die lokaal waar b •• kuldigd. No. I ing.-
n •• m ii, ia dit korrek dat dit in di.aeltde gebou il al die
.nk.l lelle? - - Ja, dill' ia dri. kantore in daardie 10k •• l.
En "i. ia die .. vi. a. kantor. ia dalrdl. drie kantol"?
Oit il k.ntol'e v .. n dl. bew".l'derl w .. t by daard1 ... fd.ling "'I'k.
Hoe V.I' t. dte k .. ntoor byvoorbeeld van di. hoot van di. (20)
qevenq.ni. Majoor BOlhoff v .. n hierdie kantoor at? -- O .. al'dt.
kantoor il ver . want dit ia h .. lumal buitekant hi.rdi. atd.Ung.
Nou die dag toe jy di. kr.t. gehoor het. was elaar bewa .. rder •
.. an eli.n. gewees d .... r 1n hull. k .. ntol'.? -- J .. , Edel .. gb .. r., ma .. r
ni. in di. k .. ntoor w .... rh.en Stanl.y be.kuldlqde NO.1, gan •• m
"'"a nl •.
Maar in die .... nql'.n.ende kantor.1 -- In die Iingren •• nd.
klntor. va. hull .. daar.
En wie "'IS di .. bewsard.r. wat daar aan dienll Will, ken jy
hulle? -- 01. twee k .. n ek nog onthou. die a.nder een kan .k n1.(30)
onthou I ..
K60.01 - 419 - HOFOKI:NG
on thou nle.
NOu die twee wat jy kan onthou, kan jy vir on • •• wie i.
hulle? -- 01a .,.,n bekend as Makhafula en 'n ander een met die
naM> Jan.
Jan? --Jen.
Gedur .. nde hi .. rdi., periode waar daar nou die ge.kree plaa.-
gevind het, het hulle in hulle Kantor. gebly, of het hulle
in die '.lange rondbe"' .... g? -- Oit kan ek ongelukkig nle a(! nie,
of hulle ultgakolll het, aldan nle, want ek was belig gewee. met
my werk. (10)
Het jy deurentyd 'n hele uur en 'n half wat jy na .katting
OIIr getulg hat, wa. jy deurentyd lUar daar in daardle g.ng rond
g .. w ..... ? -- Ja, .. k wa. daar op dla per.eel geweee, dit il 'n
grOllt per.eel en ek was beeig om daar IkOlln te .... ak
Het hiardta ",ebaure jCl.lontltel wat d ... r plaa.gavind het? --
H .. tjy nle daaraan g .. dlnk om d1e bewa.rderl te g •• n vra
om t .. g .... n kyk ",.t nou hi .. r aan",aan nle? -- Nee, dit "'aa nla
vlr my nodi9 gewesl nie want hulle h .. t I .. lf ge.ien en gehoor
wat geb .. ur hat. (20)
Geed, h .. t jy nie daara.n gedlnk om t., gaan n. 'n ott iller
I~~ hyvoorbeald Majoor Boshott an vir hom te vertal ",at d •• r
gabeur h .. t nia1 -- Ek het nle da.rvan gedlnk nl.,.
Koekom nla, hoekom het jy nie ga.n kla oor hi.,rdle 1.,11k.,
dlng ... t no ... hier gebeur nle? -- Edelagb.re, ek kon nla ga.n
ni .... g •• n r.pportaar nle,want dla men.e het blykb.ar geweet
",at aangaan.
NOli ",attar _nl., het blykbaer g_eet ",at daar aangaan1 --
Die menle daar by dia 1s01asie biok.
HOI" : Ole polhie bewaar::lers ot dla prhoniere by dia 1101.- (30) 11., I ..
1'160.05 - 420
.1e blok? d1e bewaarders.
AANllLAER: En die offi.l .. r .. ? -- Die otfi.iere wa. nie daar ge-
wees nle.
Jy her ni_ daaraan gedink om hulle te gaan roep nie? -
Al het ek daarvan gedink Edelagbare, ek IOU dit nle kon g .. doen
h .. t nie, want ek het nie die reg om lelt lot.lml!r uit te gaan daar
nl ...
NOu toe be.kuldigde No.1 weer in IY I el tero.>ggeplaa. word,
toe h .. t jy ge.ien hy het .. al ek ng onthou swelling. Ian .y ge-
.ig geBien, Iwelling. aan hom g .. had? --dit i. 10 ja. (10)
lial NO.1 nl jou ocrdeel, ern.tig be ..... r? -- :Ia, .y ge.ig
Wal rond g_e •.
Het jy op daardie dag met hom ge.e1.? -- Ja, dit WI. in
die namlddag geweel dat ek vir hom ge.ien het.
En het hy vir jou gesf dat hy bah .eer het? -- Toe ek
met hom praat, Edelagbare, het ek gelien dat hy wel met my
prlat, ..... ar dit was mceilik g __ • en ek het lelf gelien dat hy
pyn h .. t, .. n toe het ek hom gelOI.
Was hy nl jou eordeel 'n man wat mediese hulp nodig gehad
het? --Oit 11 .0. (20)
Wanneer 'n perleon in die gevangenil liek word, en mediele
Ole polilie il al 'n palseon daar by die 1.01a.ie blok II, dan
rapporteer hy aan die ler.ant Wit op dienl i •. My rell toe vir
die dokter.
Wie was die aerlant op dien. op daardie stadium? -- Dit
wal Makhafula gew ....
En drl jy kenn1. of NO . 1 teenoor Makhafula gekla het en
gevra het vir _die.e hdp? -- Ek het nie lelf ge.len dat hy
rapporteer nie of gehoor nie, maar ae.kuldigde het nry op 'n(30)
.tadium I ..
K&o.07 - 421 - MOF'OKENG
Itadiu", gelf: dat hy gev:a het vir 'n dokter en dlt die toeltem-
millg geweier ii,
Goed, wie IOU hI' gevra het of was dit nie gerapporteer nie?
Hy het "'y ge •• hI' he~ vir Mlkhafula gerapporteer,
En toe •• hy Makha!ula het wat vir ho'" gese? HI' het my
ged: dat Makhafula vir hOIl> gea. het die menle wat in die hospi:
taal werk, daar 'n draa. aal kOIl maak, JlUl,ar toe het hI' ge.',
dit is Be.kuldlgde 1, hee gea' hI' wou die dokter ge.len hee.
Die Mlkhafull aa et reg ventaan uit die getuieni. uit,
'n Blanke ,er,ant? Dit ia '0. (10)
Wlnneer hat Ho. I "In jou ga •• dat hI' by Makhafula gekia
het of navraag gedoen het oor media.a hulp? -- Dit ... a. die dag
na die aanranding.
Die dag na die aallranding1 Die dig na die lanranding walr-
vln jy gatuig het? -- Di-t ia ao ja.
Het hI' vir jou geaf "anneer hI' gekla het eeenoor Makha
fula? -- Op die.alfde dag wat hI' vir Dry qed het.
Die dag na die lanunding? -- dit is so.
Hoelaat min of meer het hiardie ge.prek tUI.an jou en No.
1 plaalgevind? Wlar :lulle gepralt het oor hierdie rapport Ian (20)
Mlkhafula? -- Ek kan nie onthou wlnneer nie.
Oqgend "'iddag of alnd? -- EX het nou heelteJlUl,l vergeet of
dit in die eggend of die aand "'aa, ak kan nie meer onthou nie.
Maar dit i. nog van in :lou q<lihaua dat No. I .an jou ged:
hot dat hy by Makhatula gekla hae? --Oat hI' weI by Makhafula ge-
rapporteer hat, kan ek onthou.
NOU tyden, hierdie geaprek an gelprekke Wit dlarna gevolg
het, tua.en jou an No. I, ek praat nOu van daardta ..... k na die
a ... nranding ......... roar jy getuig het, hoeveal ga,prekka ... a. dit ge-
waes? -- A. 1,1 dia vralg sal herhaal an verduidelik. (30)
Hoevael I ..
1160.11 - 422 - MOFOIIENG
Hoeveel keer het h met No. 1 ge.ela in daardle week na
die .... nr .. nd1n9? --Ek onthou nie Edelaqb .. re, ek het lllet baie .. n
der priaoniere d .... r geae1s .
M .. ar jy het elke dl.9 ,koon gemaak da .. rso? eUte d .. g j .. .
Maar jy i. nh in st.a .. t 0lIl aan die Hof te .'" of daar enlqe
ieu eien.ardiq ... an .y khre wa. nie? -- Aan .y khr.e1e. nee.
~ w .. s d .... r Ji.k. of kaT. l,l nie onthOl,l nie? -- Ek kan nie onthou
nie .
AANKUlER : AI d .... r iet.s QPva 11end aan Iy kleredraq wal. IOU jy
dit onthol,l het? -- EdelaSbare. 'n paar dae na hy uitqeneem is , (10)
het. ek toe ieu aan Iy k1ernie gelien.
Seqin jOl,l gehel,le nou bietjie bykom? -- Ek het die vr.ag
verstaan alof l,l gell het die dag toe hy terl,lqgebrinq il. daar
die aanrandin9 waarvan ek getl,lig het.
Ja? -- Da .. r by ilolasie.
Maar goed , vertel vir on. nOl,l wat het jy nOl,l on tho",? -
Hy il op 'n dag uitgeneem, l,lit die i.ol"lle blok, en toe hy
terugkom. het ek toe hier op ay bore bloed kolle qeaien van
ay hemp.
En die bloedkolle vat jy toe gelien het, wu dit vara (20)
bloedkolle? -- Ja. dit "as vara blood kolle.
Is jy in ateat om aan die Hof min of meer 'n aanduld1ng
te gee hoeveel dee na hlerdle eerate aanranding wat jy aan die
Hof beakryf het. hhrd1e gebeurtenil wat jy nOl,l van praat,
pl .. a,qevind het? Oit wa. die daq na die aanranding daar by
holas!e wat ek die bloed op ay kleu geden het.
D&ar het jy hOlll qesien, "aar het jy hom qeden toe :ly
die bioed geaien het? Dit il toe hy teruqqebrinq ia Edel"g-
bare, hy i. ",1tqeneem et. weet nie waacheen hy wa, nie. lMac
toe hy teCl,l9kom toe het ek die bloed 'fI8ien. (30)
lola. I
1160.16 - 423 - MOFOIIENG
"as dit no" gewees nadat j,,11e die gesprek gehad het oor
~lakhafula? --Ja, dit was na ons oar M.akhafula gepraat het.
so ju11e het die gesprek gehad en toe is hy uitgeneem?
Toe is hy teruggebring met bloed aan? -- dit waH na die gesprek
oor Makhafula dat hulle vir hom Uitgeneem het.
Nou weet jy waar korn hierdie blood vandaan, die volgende
dag? Nee, ek weet nie.
M.aar dit was van blood gewees? -- Ja , want toe hy uitge
gaan het , toe het ek ni e die blood gesien nie.
IS dit dan in ander woorde , 'n geregverdigde afle1I1ing(10)
uit jou getuieni~ dat beskuldigde NO. I geen bloed aan sy hemp
gehad het na die eerste asnranding nle, maar weI nada t hy die
tweede keer, die volgende dag t e ruggebrlng is? -- Dit is reg.
Goed. Die kantoor of stoor waar die dwangbui s e of strait
jacke t s gehou word, waSr i s dit gelee? -- Reg oor Mnr Makhafula
se kantoor.
En 18 dit Mnr Makhafula wat vir jou gestuur he t om die
voorwerp te gaan haal? -- 01 t 111 hy.
As ek vir jou 'n naam Van 'n persoon noem, s a l jy dalk
kan onthou wat sy Blankevan 111 of het jy glad nie 'n idee wat(20)
Hakhafula s e Blankevan ia nie? Ek dink as u dit ksn meld,
dalk sal ek on thou WAt BY v .. n i a .
o .. ar 18 'n van Plenen, -- J8, dit is hy.
Oit i a sy kantoor ... at direk oorkant die kantoor i a waar
die ondervraging plaasgevind het? -- Dit was nie in Mnr Makhafula
se kantoor gewees nie.
Ja, maar sy kantoor .. die k antoor oorkant? -- Nee , sy kan
toor is reg oar die stocrkAmer.
NOu goed, as hy 'n dwangbuis d;oar wou gaan h a d het, hoef
hy 111: daar oor die gang t e s::ap en daar ' n dwangbuis t e gaan (30)
hul I ..
1160.20 - 424 - MOroKE~G
haal. --Wel, ek WII.t nle,Mar hy hilt vIr my gestuur want on"
wal . • Onl Ikoonmaken is amper daagllka in en uit d.ardi" atoor
kllmer.
Ja. Word daar bale van hillrdl. dwangbu!Be daar aangehou? -
Ja, daar 1" bai •.
En word dit dikwII1, gebrulk in dill gevangenia na jOu ken
nl", om perlone daar In te ait of _n of ander reda? -- Oit
word bllie gebruik :\11 .
COk daar by dill IInkel aelle1 Ja.
So die "",na. Wilt dllllr in die enkelaelle aangehou word, (10)
lien dik_la ao 'n clwangbuia? -- JII, hulle den dit gewoonl1k
dallr. ona w"a d1e goed lin dan plaa" onl .. dan hang on" dit daar
op, op die aon buit.kant.
Om droog te word? Om droog te .. ord.
So elk. g.vangene veet pre"l •• hoe lyk so 'n dwangbUi,,? -
U bedOlll enig_ g_v_ngllne?
Ja, dit word in die openbaar claar g •• it om droog te word
.n al1D111 kiln clit .t.n? -- Ja, dit ia K).
Wllnneer h.t jy vir dte ".rate ke.r gehoor jy _t getuie
nia in hlerdle aUk aflf? In verbancl met unranding" op No. (20)
11 --Ek kan nie die dlltWII onthou nie, maar d1e advokaat vir dle
v.rdedigin<J w" dRRr by on. 0 __ ••
Ja. Maar .k bedoel wa" daar nie 'n _spreking of 'n ge
aprek tua •• n jull ••. tuuen gevangenel daar in die gevan~ni.
oor hierdie voorvlll ni.~ -- N.e, .k het nie geweet wi_ anderl
kom glltuieni. '1-' nie.
En ek .. 11 alln jou .tel dat jou getuieni" in "ake die be
.. eerde aanrandinq. op No. 1 beakuldlqde nie d1e .. aarhaid ia
n1e. --Hy .. aa aangerand.
~ Hoe oud il jy? - - ek is 29 jaar. (30)
<0/
K60.2!; - 42!; MOFOKENG
En jy dien I"eeds 'n vonnis ult v .. n 9 tot 15 ja"I" , dit w11
s~ jy is tot gewoonte misdadiger verkIa .. r? - - dit is so.
",·atwas jou misdaad? -- diefstal, dIe misdaad van diefstal.
Wat sou jy gesteel het? -- Ek vind dit nou moeilik Edelag
ban dat. .moet ek die Hof sl,', waarVOOI" ek skuldig bevind h?
As jy my nie ' .. 11 s~ nie, h .. t dit m .. ar. Wll jy dit liefs
laat? -- Ek verkies Om nie daarop te antwOOI"d nie.
Goed, hoe lank voor die vooI"val het jy by die enkelselle
'leweI"k? -- 6 rnaande.
Het jy elke d .. g daar 'leweI"k? -- daagliks d .... r 'lewerk. (10)
wat ",a" jou pligte? - - Ole vloeI"e skoonrna"k, asook dIe
peI"seel buitek .. nt skoon hou.
As ek die prentjie reg verstaan, d .. n best .... n die enkel
selle u1t verskeie geboue. -- Oit 1s reg j .. .
Het jy net by een bep .. alde gebou van die enke! selle ge
\erk of het jy by al die geboue van die enkel "elle sewerk? -
Die i s olasie bestaan ui: 4 atdeling" , A, B, C en D .. fdeling " .
Ek het by al vie.- afdeling" gewerk.
NOU ek neem aan da: die enkels elle is seker met 'n draad
omhein? -- Nee, nie daardle 1&01a51e afde1ing nie. Miakien (20)
hethy my nie verstaan nie Edel"gbare, die hele blok .. j .. di e
1.5olasie afdeling het lang sekuriteitsomheining.
Nou die afdelings onder jou, dit wil d! Afdeling A, B, C
en 0 word hulle ook van draad van mek .. ar geskei? -
j •.
Oit is so
In watter .. fdeling wa s Beskuldlsde No.1, A, B, C of D1 -
Hy was by die A-Afde11ng.
Uit hoeveel seboue .. ag hoeveel .. fsonderlike geboue bestaan
afdeling A? D!t is varskeie kamen, ek is nie seker hoeveel
daar is nie in da .. rdie afdel!ng nie . (30)
;::k /
K61.02 HOFOKENG
Ek wl1 nie weet hoeveel kamerl nie, hoeveel ahond.rl1ke
geboue .
lI:"n jy vir (II .. Hof B~? Min o! roeer. jy hoe! nou nie 'n pre
siese '1etal t. '1e. nie . -- oaar il tw •• lan'1 gebou. in A-afdelin'1.
Die ene parall.l van die ander een, .n hierdie twee lan'1 hUiae
i. dillillr ver.keie deure.
I s dillar verlkeie seUe in e1l<e gebou? -- Oit is een hn'1
'1ebou wat aan die binnekant met mure '1elkei word, aQd.at dle
prisoniere iIIiIIn di. een killnt nie die ander ene aan die ander
killnt kan aien nie. Langs daillrClie e.n lan9 gebou ls Claar no'1(10)
'n iIInder '1ebou, loort'1elyk aan die een, dle ene hard loop parill-
Uel met die ander een.
Onder di ••• ltd. dag 1s dillillr maer illS .en s.l? Willt met mure
oit 11 korr.k.
En ventllan ek u reg dille ond.r dielelfde dak 11 daar OOk
kantore? --Nee, dl. kantore il nie by daardle afdellng nie.
Staan die kantore can 101 Van die enkel aelle If? --Die
kantore staan lpart Van al die vier blokk. jill.
Toe be.kuldlqde No. 1 uit .y •• 1 '1"hilld ii, het hy utt
die gebou waarin dte •• Ue gehuilve. word, uit qeltap en deur(20)
' n nop ruimt. g.atap na dle kantore toe? --Jill. hy 11 uit ay ael
u1t'1ehillal en het OOr 'n oop ruimte geloop en nl die kantoor toe
gegaan Willar hy •• n'1eran~ il.
HOes hy op pad daillrheen deur hekke '1illan? -- Daar il ' n hek-
kl".
Watt"r tyd van die dag het die Ikreeuery plaasgevlnd? -
Ek Is nie seker van die tyd ni.. Ona het net een manier om
tyd te bepaal daar by die '1evan'1enis, die aankoma Van di. vraq
motor wat kos brin'1' As hulle dl. vraqmotor brin'1, dan weet Onl
dit h nou tyd om toegelluit t. word. "OJ JulIe I ..
K61.08 - 427 - MOFOKENG
.lulle kry uker 3 lII!Ial~ye per dag1 -- Ja
NOU in v.,rhouding ~o~ julIe maal~ye. wanneer het dit plaas
gevind? -- Dit was so in die dag qewee • • maar ek is nia .eker
h()ela~dit was nie.
h'as dit na lIIiddageta? Voor IOlddagete? -- Voor III1ddagete.
was ~skuldlgOe NO. 1 daarUl~ genee= voordat ul_ V,i_cnlere
m!ddage~e bedien i.? -- Daarvan i. ek nie seker nie. maar ek is
nie seker of hy uitgehaal is na of voor mlddaqete nie.
HERONDERVRAGING DEUR MNR SOGGO'I', I undeutand from Accused NO.
1 that your description of the building', configuration. i. (10)
not quite accurate. The ,ugqe'tion is that when you go trom
the celli to the office. I ue it Sir I cen put it a, a leading
queltion becaule thi. Iii not in diapute. we ually want cla
rity On all lides. He says that there is one .. you go und"r One
roof from the "ell to the offi"e. Do you go along w!t;hthat? -
The roof yel. there i. cne roof containing all the.e buildingl
but different .eotion •.
NO, but would you try and concentrate. and then we viII
go a little falter. The que.tion is whether trom No. l's cell
to the ofUce wheu he wa l taken in, you walk under one roof (20)
continuou.ly all the tille. --1 don't a.,,,m to under.tand that
que.tion.
I vill repeat it. the que.tion 18 thi., in the journey from
the accuaed'a cell to the office vhere h_ va., you valk und"r
on" .. you walk under a reof throughout that journey. --- The
block where hia cell i. situated, he gee. out ot that roof and
then enter. enother rocLwhich leada to the office •.
Ye. . And do)OlI aay that there 18 any "heining" Or "draad"
between the cell and the office? -- there is a gate.
But no fence? -- Your Worship the position i. this gate(30)
that / ..
1(61.12 - 428 - MOFOKENG
that I have talked about, is an opening that is made of "
brick wall, but the top portion where the roof is supposed to
be, there is a wire enc~o.ure . The fence is nOt on the sides
Your Worship but on top.
I nOw under.t"nd the Chinese expression that a picture
is better than a 1000 words. I just think they were wrong on
the number. you were a cleaner for" long time? -- Yes it 1s
correct.
"ave all the other prisoners have a chance to become a
cle"ner? -- NO, it is not every prisoner that getB a job as (10)
a cle"ner.
And when the strait jacket was drying on the line, could
every prisoner se .. from hl.$cell or was some cells not f"cing
th .. line? -- Th .. y can oDly see the strait jacket when they ar
rive there for the purpose of physical exercise.
And if the strait jackets are harg..ng up and drying? --
ThiS is BO.
Yes, and might it be that weeks go past with out a pri-
60ner Beein'] a strait jacket? -- Yes, it is.
NO FURTHER QUESTIONS
SYDNEY NXUMALO d. s. s. (Through Interpreter)
(20)
EXAMINATION !IV Mil !';Oc.r,Q':': Mr Nxwnalo you are at Groenpunt prison
at the moment? That ~s where I come from.
And what was the .. "hen was it that you were admitted there?
In January of thia year.
What was the conviction which led to your imprisonment? --
robbery.
And what was your sentence? -- 10 years imprisonment.
Now if you look at the accused in the dock, can you tell
His Worship whether you know any of them? - - I know this one (30) yes I . .
K61.11 - 42~ -
yes, Stanley.
Where did you meet him for the first time? -- I met him in
Groenpunt tor the first time .
"'hat part ot Groenpunt? -- At the isolatiOn block of the
prison .
What were the circumstances ot the meeting? For the first
time. --1 saw him when he was brought there in February.
Tell us . Your Worship it was the evening after his ar-
rival, after all the pr~soner5 had been counted, I shouted as
we usually do through the cell to enquire who the person is (10)
that has been brought in.
At that stage, were there any warders around? -- NO, it
was after closing time.
And did you then try and find out his name? Discussed it
with one another? -- correct.
NOW you are a gent~eman who on your person, on your body,
is decorated with a number of tattoos . -- Yes.
Did your tattoos at one stage give ris e to your having
to go then Captain Boshoff? -- that is correct.
Who took you to hh office? -- warder Smit and Lieutenant(20)
Lappies.
00 you know On what dates this took place? -- It was during
the month of March, that is all I remember.
Now what was the discussion .. did you hear a discussion
sbout 2 men? In which Mr Gerber took part? -- Yes.
~ Is this now on the day you were taken to Boshoff? - - On
the day that I was taken to Boshott.
MR SOGGOT: Prima facie it doesn't seem relevant, but it is.
COURT: I assume that it will be.
MR SOGGOT:Tell us about that discussion, about two men in which (3(
""
K61. 21 no -Mr . Gert..r participated . Your Worship I was taken thara by
dls .... o g"ntl" .. n whose nU\flS I have _ntion"d to tha captain,
they sa i d to tha captain that I have the .. tattool of the A N C
on my body.
you _an with tha letters ",\ N C" on your body? --Yel.
I 'JOn' t IIIk you to bare your chest. what happened after
that? -- I then heard tha captain asking Mr Gerber 1! those
people are still around . I did not know to ",holO he was referring
'o . NOW whan he said "those people", did he indicata how IILIlny(lO)
he ",as referring to? - - He did not _ntion the number.
He "",de that enquiry, &rid ",hat "'aa the ans .... r? - - Warrant
Officer Gerber aaid to h~1D. "no they are at111 around thaI'
have not laft,"
And then what happeoed? -- Tha captain then told fOl to
stand outaide in the passage JUSt outside dle office.
While you "'ere st&rlding there, did you see Stanley Rade
be? -- Yo,. Your Worship ~t was aftar SOlllOl ti_ that ",h11lt I
"'as atanding outaide that Stanley appeared.
Alon" or accompanied? - - He was accompanied by two White(20)
men who waa dressed in Civilian clothes,
NOW I W&rlt you to concentrate. wal Stanley carrying any
thing? -- Yea, ha had under hia arm a ",hite strait jacket.
HOW waa he walking? -- He "'aa bent. hil top portion of
his body was bent forward and it waa obvious to .... that he ",al
luffering frOt.'l pains in ~at region., of his body.
Was he walking normally? Apart from the fact that ha Will
bent. was he wallo:ing no",,"lly? -- He "'al ",a1king qUite atrange
to me, not in tha III.1Inner that! had known him.
If you can give us .. ith Hia Wonhip's consent. an ilD.ita-(30) Hon I
11:6 1. 26 4 31 -
Hon of th .. t. w .. lk . -- To me he looked a. though he vas dragging
h i s f eet. , not w .. lking . in the mann.r tha t I have known hilll to
wa l k , and i t was obviOUS t.ha t. h. v a s suffe ring pains in the top
r .gion s of hi. body .
Di d you ••• h i . f ace? -- I did Sir .
Was th.re anything unus ual about. it? I sav t.h. left p .. r t
of his f .. ca aa h. passad me . it v aa the laft p .. c t of hh f .. ce
v a. a",o ll.n .
Where wa. h. take n t o? - - Ha was taken e ight down to the
off i ce • . (10)
Wh at. hapP"nad to you .. ft.erw .. rds? -- I thenaft.e aa'" Stan
ley being accompani.d by a •• rg.ant vhan he waa tak.n out. .
My quest.ion ia, you might have lIlisundees~ it, what. hap
pen.d to you? -- The two g .. ntleman t.hat I _ntion.d v ... dre .... d
in civilian clot.hing, Cll.l:le int.o t.he capt.ain ' s office.
WIIS tha captain thece? At that st .. g .. ? - - The Captain va.
at t.hat st"ge, out.
If ... out of tha office? -- 'las.
And th.n what happened? -- They came up to me. these t.wo
(20)
~ 'lou ",.re st.ill standing out.side? -- 'lour Worship this
was not eight outaid. the building, it is an office and right
in f r ont of the offic. is a p ...... g.. And on t.h. other "id.
of t.his passag. are oth.: oHica •• I va •• tanding OUt.side t.he
palSage .. outside in th .. passaga.
Old t.h.y COIO\ll to yoa ",htl. you ",.e. ,t. .. nding in t.h. pal
lag.? -- t.hat i. COeeect . Th .. y came ,ut. of the on. offic. and
came t.o me out.std. in tha pasla" •.
MR SOGGOT : A,.,d was it in t.he pasug. that th.y op"ned your
.hirt.? - - 'laa. (30)
Mdt
K61.29 - 432 -
And then what happened? --They asked me what. was t.he sign
On the left. part. of my chest . I said to them I do not know what
it is.There was one of these gentlemen shorter than t.he other,
· .. ho was wearing spectacles and he had a moustache. He then
slapped /lie. (over t o casset.te 62)
Was this a gentle slap? -- NO, it was quit.e hard .
And then . . - - He was hitting me like a penon who is fighting.
The ot.her gentleman also asked me what. it is that is On my
chest. .
And then? -- I said to him it. was just. writ.ten, I don't(lO)
know what the meaning of it. is .
Yes? - - The other gentleman t hen gave me a few clenched
fist. blows on t.he left of nvchest.
And then? - - They both left me standing the r e .
And was that. the lal t you saw of them? -- that. was t.he
last time I saw them.
Now do you remember .. let me put it t.his way, you were in
the isolation cells, were you not? -- Yes.
~t this period? -- this is so.
were you in t.he isolation cells the day before thls day? (20)
That you've described now. -- 'fes I was.
Old you on that day hear or see anything unt.oward? -- What
I heard was a person crying.
Crying continuously or int.ermitt.ently? -- He was crylng
as though with pain, he ",as crying, keeping quiet and then cry
ing agaln .
Did you have any idea who was crying? -- No, I did not..
Did you later speak to somebody and wa6 II. report made t.o
you as to who it .... as? -- Yes , 1 enquired of one of the cleaners
KRllISONDERVRAGING DEUR AA..'lKLAER : Mnr Nxumalo, is daar ' n ~NC (30)
op / . .
X62 . 02 - 433 -
op :Iou bor s 'Jetatoe.e r? --Ja dit i s so .
Wie het d it daa r qeta t oe.er? -- Ek he t dit sel! gedoen
lanql aan die Here .e m.an.
Hoe kom he t u da du.r getatoeier? - - Die oonaak hiervan
was ons he t by die Leeukop qevan'JOnis qe.it, on. het nik. qehad
va n d i e tyd het on. daar qesit en kliu. r t.pee l.
Nou wat het jou daartee beweeg 0lIl ju i s h1e r die letter. op
jouse l f t e t a toeeer? -- Ona het dit net ge doe n vir qeen rede
nie , e k het ve r skeie ander merke wa arvan ak nia weee wat die(lO)
betekeni S 1. nie.
Hoekom het lY nie byvoorbeel daar qe.kryf ABC nle? -
Dit 1. iees wat deur ' n ander penoon inqebrinq I.,
Nee , maar jy het pas gesa ly het dit self aangebrinq .
MR SOGGOT: I didn ' t understand that Sir , with respect .
~ Ons het dit qeruqqalpeel en dit het qeblyk dat jy qesa
het dat jy "it .. it aanqebrinq het U Leeukop Gevangenh . lank
qelede . wat ek bedoel het daardeur Edelaqbare, 1. dit dat
hierdie tatoeier marke alngebring il tarwyl ek by die Leeakop
gevangenls Wal , I!\&lr nie dat ek die .elf .0 qedoen het nie. (20)
AANKLAER : Die antwoord verstaan ek nh heeHemal mooi nie, jou
getutenlS wat was en dit il nou aan :Iou teruggespeel dat jy
gesa het dat jy dit sel! aangebring het. - - Nee, ek het nie 'JO.t!
dat ek dit .alf qedoen het nte, ek het 'las' dlt i. weI san
Itf'J aanqebrlnq terwyl ek _n Leeukop was.
lIet jy dis getulenls qehoor wat nou teruqqeapeel is op die
band? -- Ja.
En daar volgen. hst jy indsrdaad ge .. dat jy dit .elf aan
gebring het . Nou maar hoe werk dit dan nou, boe ~ dit? - -
Ek •• nog wat ek ge.' het dat die goed dit is die tatoeiermerke(30)
te I ..
Jt63 . 03 - 434 NXUAALO
te Leeukop aangebring i s terwyl ak daar was , nie d.t ak dit
aal f persoonlik ao gadoe~ het nie .
Goed . Wia ha t dit den •• ngebring? Ott i s 1.nk gelede
d i t ... s ' n Xho ...... n g .... e"s , ek hat vatg",!: Sl' n . ... .
was hI' ' n DIan wa t o~d" rtig was in die kuns van tatoeiier
_rke eanbr ing? - - HI' 0143 selt vol tatoeier.aerke . sl' hele Il'f
ll'k ne t soo& ek.
Ja, Dlaar kon hI' IDOQl p rent:!ia. taken op 'n per.oon .e
11gaam7 - - Ja .
Was hI' dia per soon "'at jl' na toe g.an a. :II' nou mae r 86(10)
' n e re nd op jou bou wil hA. of 'n .kUderl' of iel:.. Ja
.. nse wat d.arin be1engqaste1 het, hat na hom toe gegaan .
En :II' hat ook be1an:;qestel 0lIl prentjies op jou te 1 •• t
tatoeiier? -- Ja. Ek het :;esien dat hI' dit doen en toe het ek
qesA ek 0111 ook hi det jl' dit op my moet skryf .
wat wou :II' qehad het hI' _t op jou skryt? -- Hiardie
Edel-Hoekom wou :II' daardie takan op jou getatoeier hi?
agbare , ek het ge.ian 'n vuis qatekan an voor dia vuis 'n 9"-
breekte bak.tean, .00. hlerdie takenlnq van mense wat Kar.te (20)
speel. En toe hat ek daard1e hala takaninq gewys en hom gea6
"ek w11 hA jl' _t dit op my .kryt."
En Is die hele teken toe so aangebring? -- En toe hat hI'
dit so qaskrl'f.
Hoekom moaS die letters A.'1C daarop aanqebrinq word? --Edel-
.qbare die woorde .. d1e lettars wa •• aam mee die tekaninq , die
teken .. eervan ak nou qepraat hat, an ek het qewys daardia hele
ejap, daard1e hala .tempel moat hI' a.nbrinq.
Geed, :II' weet nie waarvoor .taan ANC nie? -- Ek "'Ht nLe
ak he t net ge •• ek w11 daa r die tjap he . (30) ,~ /
)(63.05 - 435 -
Hoe oud is jy? - - Ek wo r d nou 28 .
En waa :II' op akoa l .,eweea? -- Nee , ek was nag noott op
a kool nle .
Ka n jy n t e akryf nte? - - I!:k kan akryf , e k het in die t r onk
geleer ak ry! .
En k an jy 'n bietjle hea? -- Alleenl1k my t aa!.
Waar het :II' grootg.,.ord? -- Op ' n p l aas in die dlltrik
Nelsprult .
En het :II' toe op '1'1 stad i um na die Rand toe qekom? -- ,Ja ,
ek het nou 11'1 1969 opqekeOl na die Rand toe . ( 10)
1"IR SOGGOT: Your Worahlp , l:Ia.y I intarrupt r:ry Learned Friand . I
want to ata.lce a brief application and it Oliqht be f rOlll tha
point of via .. of ti_'a lake, IIIOre appropriate if I could indi -
cate to Your Worship now what it ia about.
COURT : ~at i. that?
MR SOGGO'I' : Tha ti ... ia ir_volved and th"t ia why I am aakinq
Your Worahip for have to intaIV1lne now.
~ Adv ,Jordaan, do you have objectiona that this applica-
tion is ...... da now?
PROSECUTOR: NO, I have no objectiona , aa ek net my laa,te vraaq(20)
wat ek ':Ievra llat .. nat my 11'1'1 weer kan opte!, lIUlar onl kan dit
na ete doen.
MR SOGGOT: Sir, tha podtion 1a thia Your Worship w111 reoamber
the evidence th"t accu.ed NO. 1 complainad for a lonq time about
the pain 11'1 the area of ~.la riba. I have been adviaad by an
Ortopaedic aurqeon that the alleqed Iymptoms are conaiatent
with rib fracture . "nd that an X-ray ...... 1' very well pick up
evidence of ribvfr"ctura which haa now healed . we have been
11'1 con~ct withttlle priaon Sir , "nd thaI' have indica tad to
/otr Mokad i tho from the firms of attorneya that bri.ted ma, tllat(30)
the / ..
1\63.07
tlle .. that there are two procedure. which they would consider.
The one is a written application.nich will be referred to the
District Surgeon, and which WOuld take a tew day •. The other is
that tlle Court "hould _ke an Order and they would aCt.
COURT : In t .. · .... ot what Section ot what Act IIIUSt the COUrt _ke
an Order?
MR SOCGQT: I think Your Worship is in tact empowered to make
such an order but I haven't qot the code to hand .. and perhaps
I can work on it and prodde Your Worship with information af
ter the lunch hour, but that is why Sir, I should raise tll" (10)
matter now , .0 that My Laarned Friend could appreciate what this
is about.
~ I think it ta Section 35 ot the Criminal Procedure Act,
I see it has been handed to you Mr Soqqot.
KR SOGGOT : My Learned Friend ha" handed me I think ..
SQqqot?
MR SOGGOT: That is so Sir, tvo thinq" have happened, I have
spoken to Major Ma."yn who is the head of the prl"on, and his
attitude i" that it Your Worship conliders it tit to lllu" (20)
an order, they would aCt On it and that all the Order Ihould
lpecify il that the accused .• it "hould be addresled Sir to the
head of the prison witllout any name beinq specitied, Head ot
Hodder 8 prilon, and that the nquest or order "hould be that
the accused, the relevant accused, be taken to the district
lurqeon and that X-rays be taken. The specific wording in re
spact of the x-ray. Sir, would be that x-rays be taken of the
baney structure 'f the chest cage. and perhaps ex abundatt to
add the word" in "In order to determine whether there have
been any fractures.· (30)
COURT I ..
K63.l0 - 43? -
COURT : And the cost regarding this examination?
MR SOGGOT , The costs .. they would be satisfied if a Letter from
the attorney indicated that the attorney on behalf of client,
w111 be prepared to pay this. So I don ' t think we need detain
Your Worship on that point. Sir, I've discussed the section
with My Learned Friend and it is common cause that Section 37
of the Code , Sub Section (3) appears to 9ive Your Worship the
necessary compe t ence . Must I read that?
COURT , I have read it .
Mil SOGGQT , I don't know ",h"ther Your Worsh1p wishes to h"ar (10)
me on anyth1ng else?
COURT : No .
HOF: Advokaat Jordaan, steun u die aansoek of het u beswaar
daarteen?
AANKLAER, Sk het geen ;:.eswaar daarteen nie want ek I<an geen
grond aanvoer waarom "k beswaar s ou hA dat daar X-strale van
No. 1 se borsl<as geneem word nie.
~ Dit word dan 1ngevolge die bepalings van Art 37 (3) van
wet 51 van 1977 gelas dat X-strale van d1e ooenstruktuur van
die Beskuldigde NO. 1 se bonkas geneero word, en dat die (20)
X-strale aan Mnr Soggot beskikbaar gestel word. Di" makl1kste
wyse om hierdie bevel aan die Gevangenisowerhede oar te dra is
om dit op die keersy van die lasbrief te endosseer . Ek sal dit
vanmiddag daarop endosseer ",anneer ek dit teken.
SIDNEY NXUMALO nag onder eed
AANKLAER: (HERVAT) Jy het gesA voordat ons verdaag het, dat
",y is sedert 1969 aan die Rand. --Oit is so ja.
En waar het jy gewe:k? -- Ek was werkloos gewees.
vanaf 19691 tn 1969 het ek nie gewerk nie.
19701 -- Ek het oak nie in 1970 gewerk nie . (30)
Het I
11:63.13 438 -
Het jy ooit ge ..... rk .. an daard!. tydperk tot nOu in Johan-
Nee, nia in Johannesburg nl •.
waar het jy gewerk? - - Ek h.t <hulr by ' n _ule da.r in
di. pl.ttehnd gewerk.
w.nneer .. as dlt? -- U67.
Van HI69 af aan ""r<l .. r, wll~ h .. t jy q"do..n7 __ Ek het .. ek
was bet r okke .. eweea met "isd.ad.
H.t jy ooit gewerk? -- Ek het sO at en toe tydel1ke _rkies
gedeen in di. Swartwoongebiede,by winkels en so .
waar h.t jy ge.,oon :n da.rdie tyd7 -- Ek het hier in T.ar(lO)
bisa by my tllntll ....... oon.
En het jy nOq noolt g.hoor van die ANC nill? -- Ne., no<;
nooit nie.
Ek nel dit aan jou dat dit h 'n blatante leuen .... at jy
vert.l. -- Ek praat die "aarheid, ek weet niks van di. ANC
ni ••
Ja,hoe dit ookal sy da.r 1. elntltk 'n baie onskuldlge
v.rkllilrlng vir die tatoeierlllltrk op jou bors, is dit korr.k?
U bedeel ek kon verduide~ik het hoe dlt aan my bors gekom hetl
H.ett ... 1II! korrllk. -. 01. _llikh.id EdIIh''.Ibare, h toe (20)
di. meri •• vir my nader hit hull. a1 baklel, toe het Ilk ni. die
kanl '.I"kry om a.n hull. t. verduidelik hoe dit geko .. het dat
ak di. teklln hat aanbring het nie.
Ho. bed""l jy die "..n .. hat baklei? -- Hulle het DIy IDOl '.Ie
,laan.
w.t het jy vir hulh g ... wat h die .. waarom i, die tak.n
op jou bora? Ek het h1llle ni. g ... hoe dit aangebring i. nie
Hy het na my toe geko .. en g •• ' ".,at i. hierdie ding?" en toe
het ek hom ges;~ ek ... eet nle.
Hoekom het JY nl. vir hom ge.a dla per.oon, .. at dit i. (30)
nie I ..
1t63.17 - 439
nie? - - Oit was onverwags geweel dac hy na my geko. het, ek het
nie geweet hy w1l my ieh vra nia, want die Blanke. w:t vir my
.oontoe geneem het, het "Y daar agtergelaat .
Ia jou getuieni. da: die twee penone wat vir t>1o. I be.kul
digde loontoe gebring he:, die ~ee per.one ia wat jou qekon-
fronteer het dear in die 'lang? Oit i. my getuienil.
Nou hulle .al dit o~tken. WeI wat ek vir die Hof gea&
het is wat hulle aan my <;edoen het.
U sG u het vir No . 1 beskuldigde gesien , sy gelig was ge-
.wel geweel? dit is ug. {tOl
lIou .en van die voriqe qetuiea, laat ek n.t ay naam vir
jou kry, .k _n dit .,al S1.aIon Mofokenq, ja, Sll1Wln Hotokeng k.n
jy hom? -- ..
Oit i. die man wat ~et voor jou getuig het. -- Oaar wa.
niemend q.we •• toe ek i,qekom het nie.
In elk qeval, een van die per.one wat aa ....... t jOu van
Groenpunt at qekoeo het. 'n Skoonaeker. --Daar wall 'n hele
klolllfli. q ........
3a, die man wat die ,koonmak.r is. -- die .koonmaksr by
dia .nkel seU.?
3a. -- Ek ken hom as Peter.
(20)
In .lk geval hy het qetuig dat hy op die daq var. bleed op
t>1o. l a. hemp qell.n het. lI.t jy dit qelien? Ek h.t die
bleed eerl ge.ien, toe beakuldlgde 1 hier by my verby .tap.
Daardie dag? -- Die daq toe ek by die kantore waa.
was dit yare bloed ~ewee.? -- Ja, tOe ek sien sy gelig is
opqeswel en ek lien die ~leed, di. bleed het varl qelyk.
Was hy noq steedl b.'iq oeo Aren. vendaan te bloel?
Ek het nie gesien waar die bleed vandaan qe~o", het nie. Ek het
die blood n.t op 'Y bors by die hemp ge.ien . ",>I I. I ..
K63.21 - 440 -
IS u In staat om aan die Hot te verduidelik waarom jy
nie die bloed op die klere in jou hootgetuienis ger.leld het nle?
--Nee niemand het my daarvan gevra nie Om dit hier in die Hot
te sll nie .
Ja, was dit nie belangrik Om te noem nie? -- Dit was be-
langrik gewees dat e k dit moet sl!.
waarom het jy dit nie gesl! nie? - - Ek het mos vrae beant
woord Edelagbare, wat die heer hierso met die grys hare vir my
gevra het.
Ja , .. k het di .. _p .. sifieke vraag ni . genotuleer nie,maar (LO)
jy het vir Ons weI vertel van die swell ing aan die gesig . Nie
waar nie? -- Ek is mos gevra .. ek is gevra wat die toestand
van sy gesig was.
Ja. In teder geval, ek 0111 dit aan jou stel dat jy voldoen-
de kans gehad het om die Hof te vertel van hlerdie getulenis ..
van hierdie aspek in jou hootgetuienis . --
MOF, My nota van jou getuieniS-in-hoof lee_ soos volg en ek
het probeer om die nota' 8 80 volledig as moontlik t . maak "I
did not eee anything else strange about his body." Toe het
ek die voigende vraag aangeteken "Did you gee "nything on hie(20)
clothes?" "r did nOt take note of it," -- Edel"sb"re, ek onthou
nie dat ek van sy kler .. sie gevra i s nie.
AANKLAER, WeI, dit is in Sy Edelagb"re sy nota, Ontken jy dat
jy dit gesl! het? -- Ek is nie gevra wat sy klerasie makeer het
nie , ek is gevra van s y gesig.
Goed . Hoe ver was jou sel gewees van No, I se ReI by die
enkel seile? -- Ek sa l sk"t ongeveer van die een hoek v"n die
gebou , die getuie dui a"n met 51' hand hier by die einde van
die b"nk, as 'n per.oon deurgaan na daardie hoek van die gebou .
!!Q!:.:. Die hoek van die hOtsaal nie die hoek van die geboa nie (30) bedoel I ..
K61.26 - Ul -
bedoel u? - - Ek la j ......... =. van dh hohaal.
Ek aou dit ak"t op sow"t 15 tr.i. Stem u ."am Mn r Soqqot?
/'!N il. SOGGQ't , !k atem s a am .
AAN KLAER, 500a u beha"g . En h"t julle op d .. ardl" ahtand me t
""k .... r gekollllllunlke. r ? Gep="a e ... t _ka .. r? -- J ... die aand j"
na die priaoni.r. g.eel h . en al di. bewaarder s .... 99.an . dan
kan Ons met mekaar kommunikeer . d.ur am na d ie ander t. Ikree .
J y kan "gur ni" die per loon li.n met ... le :ly praae nie? --
Ja . Ek . a l hom net a a n s,! .eem herken.
Geed . 01 •• kr •• .. j)' het .... 1 ".tui" da t daar Ikr •• u ".- (10)
luide gehoor wu deur joa op di. vorige dag ni .... aar ni.? --
Ot h.t ek dit nou verkeerd Edelagbar.?
AANKLAER , Oat :ly di. vorige dag akr •• geluide g .. hoor h.t • i8
dit korr .. k? -- Ja. di .. vorig" dag het ek i .. mond hoar .kree .
Kon jy die .Um her <en van di. p.noon wat daar 9.akree
h.t? Nee •• k h.t nie die atem van die per.oon geken nie.
Dan il d"ar n09 '1'1 aapek. il dit 10 dat :lull. vir di.
oqgende uitgeneem word o~ oet.ninge t. doen? dit il 10. (20)
In die omqewinq van hierdi .. tyd ... aaroor :ly nou qatuienil
"ee. i. julia uitgeneelO ~m oateninqe te doan? -- Nee . ona wa.
nie uitgehaal 9ewee. nie .
Glad n1e? -- Nee.
wanneer 11 julla vir die eerat. keer ...... er laat ultko!!! vir
oefeninqa na hlerdi" voorval plaaaqavind het? -- Dit ... as na 3
d .. e .
Goad. nou op di. 4da daq toe jull. ultqeqaan hat vir julle
oeleninq'" vaa No . 1 aaam qq"",ee.? -- Ja . hy wa. uit geve ••
Ed" laqba n . l114ar hy h.t op di" and.rkant.te peraeel, ay oe - I30J
t.ning. /
K64.01 - 442 -
hnln .. e .. edoen .
Het hy eenkant sy otf,nln .. , .. aan doen? -- dit h 80.
Nat.e oefenln .. e het hy .. edoen daa~? -- On. noem dit maar
O8fenln .. , ·exe~cise· dit 1. nie eintlik so nie, ' n perloon loop
net rond o
Het :lY 9 .... i .. n No. 1 loop d. •• r rond? -- Ni .... In''llk nl"
Ed'lagba~e, toe ek vi~ hom . . toe ek na hom .. ekyk het op die
anderkantste perseel, h.t hI' .. t '1' rU9 teen die muu r .... t.an
en sy hande was h1er op '1' knl,. ;e_e., hI' het daar qe.taan.
weI het hy no .. ht. Anders 'lJ"doen behah,e ,0 teen die IOlIlIr(10)
.taan ~t .y hande op .y kniel1 Ole volqende toe ek n. hom
.. ekyk het, het ek qes1en dat hy op d1, qrond qe'it hee.
Het hy noq iet. qed.,.n wet jy qe,hn het? -- Nee, EX het
nik. verder qe.ien nie.
Goad, ek .... 11 dit aan JOIl .tel dat JOIl .. etuienis in ,0 ver
re dit betref die beweerde a.nrand1n .. op Be8kuldiqde NO. I, is
nie die "earhe1d nie. -- Wat ek vir de Hof s" is die hele "aar
held Ed,l.qbare, dit 1. vat ek ge,ien het.
RE-EXAMINATION BY MR SQGG01', NO question.
GEEN VERDERE VRAE (20)
ALBERT MATOHO d .•.• (Throuqh Interpreter)
£XAMlNATION BY MR SQGGOT,Mr Matoho, you were a convicted per.on
now 1n prison, in Groenpllnt prilon. --that i8 so.
Would you tell Hi, NOr,hip when you were admitted into
Groanpunt? -- In ,January Of this year.
In pursu.nce of what conviction? -- I was convicted of
mllrder .
With extenuating clrcUIIIStance.? -- Yes and "ith extenu.
tin .. CirC\lll18tnaCe8 .
And your sentence I underee.nd ..... 12 y •• rs . - - Ye. (l0)
NOW I ..
K64.04 - 443 MATOliO
Now in ~rch of this year, where were you detained at
Groenpunt, in what part? -- I was at the isolation cella.
NOW it you would look at the accused before Court, can you
tell His Worship whether you know any of them? --'tell., tta:e is
One I know.
Namely? -- Stanley bdebe .
When did you see him for the fi rst time a t Groenpunt? -
I saw him for the first time during March.
Can you give us the date? -- This was On the 9th of March.
HOW did you rememb .. r that? -- I ",,,de a note of the dat.( IO)
Good. Now when you aaw Stanley to r the fir .. t ti<ne, what
was he doing? -- lie was being taken out of the cells trom th ..
isolation block . to the offices .
Was he accompanied by anyone? - -'tea. he was accompanied
By whom? -- He wa.. accompanied by a peraon whO.... name I
do not know, but i .. a warder at the pri .. on . a White man.
DO you know his rank? -- l+. sergeant.
Now when you .. aw Stanley at this etage, did you notice
anything about his face? -- lIis face was swollen.
And did you notice anything on hi. clothing? -- I saw on(20)
the shirt that h .. wall. wearing blood .
Where was he taken to? -- lI .. was taken into the offices
Did he eventually e~erge? 'tes, they carne out, and when
they came out there weI''' four Sir.
Who were they? --'tour worship when they came out it was
Stanley and a White man I know as Mr Pretoriua. They were also
twO other White male .. whO were dressed in civilian clothes.
Wa .. Me Pretorius carrying anything? -- He had the object
that is known a .. a strait jaeket .. with him
NOW I want you to describe this with accur acy , where (30) did I ..
Jt64 . 10 - H 4 -
did they 90 to? -- They proceeded to the .ection of the pri.on
that is known aa No . 1 yard .
could you a.e thi .. }·ard from where you we r .? -- Yea .
Could you alao aee the iaolation block from where yo u a t ood?
-- I could Sir.
A~~ you oble to eay that you aa .. them go to tha .. no that
i. leading. you aaid that they w.nt to the No. I yard. -- Yea
Is that a aeparate place from the i.olati on lection? - - It
i. a d i fferent place than the ilolation block.
And dld you .ee whara thaI' went to in No . yard? -- I could(lO)
not see where exactly they went to.
NOW did Iolr Pnotoriua COJllll back et any .tag.? - - It wa.
after a ,hort time that rtr Pretoriua came back .
And did Stanley come back? -- It waa after Iolr Pretoriua
returned that Stanley cane back.
Can you put a time •••••• ment on how long h. wa. in No. 1
yard? -- I &II! unel)l. to say att.r how long it waa that h. waa
kapt there aftar the retarn of Iolr. Pratoriua.
Now I want you to pause. During the time that you were
watching the •• movements which you've deacribed. wh.ra were (20)
you? -- Your Worlhip I was at a cartain place wheno w. ar. put
whenever the roll call 11 to be _d.. When the priaonars have
to be counted Your Worship. alternativ.ly we are k.pt in thta
place after tha apana of priaonara have gone out. and th.r. il
not ,ufficient ward.rl to look after UI, they lock ua in that
place.
NOW did anything unusual happen d1at dayi in regard to the
diaposition or placing of priaonara? What aurpriaed me Your
Worship, is that d1ere is a n instruction WaS qiven that nobody
· .. aa to be outdde in the yard, we are {lll'tO be locked up in(JO) that /
K64.14 - 445 -
that yard, wherees I was a prisoner workinq freely as e cleaner ,
in the yard.
Had this ever happened to you before? As a cleaner? --
Now when Stanley came back, was .. I think I might have
.. sl<ed thls, now I hav.",·l, ..... he .. c~an! .. d by anybody? --
That is when Stan lsI' came back trolll NO. l y .. rd? -- He cam. back
with the two White gentlemen who were in Civilian ClOthes.
The same ones? -- The same ones that went down with him.
Did you .ee them cO".e out ot the yard? -- Yes, We did. (10)
Could they have 'lone to the isolation section without your
seeing the_? That is trg~ No . 1 yard, could they have gone to
isolation Without your sseing thelll? -- No, there i. no weI' to
get there tram No.1.
NOW you .ay no way, do you mean no direct way? -- What I
... an Your Worship is if a per.on i. at the No. l yard, that
pIIuon Can not walk or 'Ices directly to the isolation blOCk,
their only way is to co .. back past where we were locked up
and 'let to the halation.
When Stanley was accompanied by these two men, where did(20)
they go to? I &In now talking about their return from the office.
They went back to the attic..
Was Stanley walklnq properly? -- No, he w .. s not at this time
How was he walking? -- Your Wouhip he was walking very dow
hie body was bent, walklr." 11ke a sick peuon.
Well, apart tram hi, body being bent, was his gait, that
is the way he walks, normal? -- He had a slight limp.
NOW was he taken into those otfices where Mr. Precortus
has his ottice? -- 'ies.
And did he subsequently 8 ... rqe? - - Yes, tht. time he was (30)
aCCOlllpanil!d I
K64 . 19 _ 4 46 -
accompanied by One person who took him back to the cells,
a White person .
A warder Or not? -- A warder .
Now at this stage , en the 9th of March , did you know Stan
ley R3debe's name? - - No, I did not .
Now you've already indicated to His Worship that you made
a note the 9th of March. Where did you make this note? -- In
my cell where I slept.
For what purpose? - - It was a bad thing to have happened
in the prison .
How did you teel about it? -- 1 was seeIng this kind of
a thing for the first tirre and I felt very bad about it.
(10)
Did you do anything else about it? The incident pertain-
ing to Stanley, was in addition to what I had written about
other incidents.
And you in tact wrote I can put it to you directly be
tore the Court, you wrote a little bit more than a page in re
speCt ot an incident on the 9th ot March . -- I agree with you.
Your worship, I understand that the original is in the
hands ot the warders, may I enguire whether anyone has it? (20)
COURT : Apparently nO One has it HI: Soggot.
PROSECtrl'OR: I have two photostat COpies.
MR SOGGOT: I think we have one.
AANKtAER: Ek verstaan die oorspronk11ke 1 5 by die Modder B se
kantore , maar ek is in besit van twee fotostat!ese atskr!!te
dSllrvan, en ek verstlllln My Geleerde Vriend ook .
COURT: Is it your intention to hand this document in as an ex
hibit Hr Soggot?
MR SOGG01' : I think I shOuld , Sir, but I dont insist on the ori
91na1. (30)
COURT I
"'6(.22 - 447 -
~ 00., the Seate have objection, against the u,e of photo
'tau, I recall that Mr soggOt did not have any when the State
used photo,tats.
PROSECtI'I'OR: Under the circWlllltanceS I can't have any objection
to 1.
MR SOGGOT : I've had the Impue.ion all "long My Learned Friend
h very f"ir. I give yo~ " sheaf of paper" which contain.
on the page the third freta the end, it 11 not marked in lequence,
but I don't think it really ... tteu, a page which i, entitled
"The added information." I ,how it to you.i' that your (10)
handwriting? - - It il my ~andwriting.
YOU wrote th1l pa9" and the follOWing page? -- Yes.
A, "bo the other pigel contained in the 'heat? -- Yes, I
did.
NOW I intend to confine myself and r would like you to
tollow just that, to just thi. page "The added information"
and itl continuation onto the next page. Before I Itart asking
queltion" what il your .tandard of education?
... nOW bl,llY Itudying, I am doing lTd. 8.
Std. 8. I
Had you completed ir. any SChool Std 7? -- y,,". (20)
NOW when you wrote this letter, r withdraw that, will you
.ay thil relevant p"ge starting with the words "the added in
tormation"? -- On the 9th of Marc;:h this y""r .
What did you intend doing with it? -- Your Wouhip r inten
ded to .!!IUgg!e thil letter oUt of the prilon and .end it to
the Co-.i.lioner of Prison,.
NOW the tirst page of the sheaf that is apart from a prilon
form, gives the address "Groenpunt prison" and il addre.led to
the Commissioner of Prisonl. -- 'lei.
And what did you think .. hope to achieve by Imuggling (30)
the I
11:64 .28 - 448 -
the l ette r OUt to the CoamiSS i oner ot Prisons? -- What I in-
tended Yo u r worship vas to d r av the attention of the C01MIissioner
of P r isons to c;ertain Ilappeninga In tha t gaol , and fo r h l l11 to
come the r e .
~ow a t this sta ge , did .. when you v r ote tllis d id you know
Stan l ey Radebe's name? - - I did not know it .
Di d you lear n that ate r ? -- I t is corr ect .
J ust t o r tile sequence , how long afte rwa rds did you find
out Il i s name? I think it was in April or May tllat I l earnt
who .. 0 10 what hl. na ... was . (10)
What w •• the circ~tances of your findIng out hi. name?
Your worship at that time I vas detained at the iSOlation
block as a result of this document, the document betore me,and
on the day that I came to know him, we had both been allowed
to go to the Ilospi tal.
And you Ilad a discussion with him and he ~de a report to
you? -- Yes, .... had some time to discuss.
~ow I will come back to your letter, the material vhich
you wrote in this letter waa that, .vere those allegations
everything that you knew youraelf Or did it also contain me- (20)
terial whic;h you heard from other prisoners? - - It abo c;ontained
information that V&l given to me by tellow prisonen,
Well I propole to r .... d vith YOur Worship'a peCJllies1on, this
relevant page, the two relevant page. snd I will invite you to
indic;ate from point to peint what you aaw and what you heard
trom o t hera , and to alao indic;ate and I should like you to be
candid with KIs Wonhip, any matter which is e,.aggerated or
vrong . - - Yes,
You write .. you have the docWDllnt bafore you, you .,ette :
The head ing is "The added information" , " In addition it 1s (30)
my I ..
K6~LOl - 4 49 -
Illy nOt have included the grlevioutl information of my fellOlol
priaoner who is severely tortured . " You've got thet? -- Yes.
Since it 1s your OW'Q writing. it doesn't need interpre
tation . When you r.f.r ~o "my f.llOlol prisoner" , who w.n you
nhrrlng to? 1 was ref.rring to Stanl.y .
Why did you not mention his na ... ? -- I d id not know what
hia name was lit the time.
Th.n "Actua lly I bee .... aware on the 9th of March , 1982,
.. hen e werd.n in charg. of 1 S.ctions in the interior of the
prilon, forbade the entrance into the s.ctions . " - - Yes. I (10)
undarstand this.
What did you intend to convey when you saId "r beca _
_ are- .... ar. of what? -- What 1 int.nded CQnveylng here h that
a prllon .. arder was in charg. of the lectlon where we .. ere who
told WI nobody was want.d out.id. in the yard , outaide in the
prhon but all of u. to be in that yard.
Th.n you ,aid ·beinq a cl.aner in one of the sections,
the &atter amazed _. and I .. it or I .. soon arose my curiosity,"
Ye •.
1'hen you say ·it beeaJ:III e1.ar wh.n the Eun>pean sergeant(20)
dragged a poor prisoner !rom the iao1ation to the a.etion No.
1." - - Y.s, I made a lIIis~aka by uaing the word "dragg.d" th.y
... re walking, it ia posalbly my Englhh that wu wrong.
Do you know what the word "dragged" h? -- Yea, where a
peraon ie .ither beIng puahed on the floor or being pull.d .. on
the floor.
So wa. the use of the word "drag" there correct or not?
It was not cOrrect.
What impreSSIon dId you try and give the COQIIhaioner
with thet phrue •· .. hen the European sergeant dragged the (30)
priloner" I
X65.05 - 450 -
prisoner"? -- I ... anted to show the Ccaaissioner the serlous -
ness of this thinq so that he should COIN personally.
And you said they took him to "draqqed him to section NO.
l ... here the two El,Irop<lan C.I. D. on privat. cloth.s hav. bMIn
hidlnq with the torturinq mach in •. " Now ",h.r. did that info"",,-
Cion come fram? Or the idea co.e trom that there is a tortur-
ing machin.? Your Worship I did not se. these p<lopl. hiding.
this was the intorllWltion that was given to me by tellow pri-
well you in fact sa" these people '10 to the numb.r I yard?(IO)
that is correct.
So what infonl&tion did yOl,l have that anythinq had been
hidden? --This wa. information 'liven me by other prhon.rs.
Then "sudd.nly after their arrival we heard a rel.ntl.,s
chronic scream com1nq from a person who s •• ms to be throttl.d."
NOW why did you writ. that? -- Th ••• I wrOte aqain a. a r.sult
of information that Was jiven to me by oth.r pri.on.rs that
so_body had be.n cryinq.
That day or another day? -- That day.
"Ths matter lasted six hours .nd the torturinq machin.(20)
left in c.ll No.4 justified our anxhty.· Why did you write
6 hours? -- I put the six hours Your Worship sO as to shOW" the
Co-tssioner of Prisons 10W s.riou. the whole thinq is. this
",as also .n ende.vour to make him COGs quic~.
10189 the 6 hour. tru<t? NO it .... s not tru •.
And the ide. that t.,e torturin'.l machine was lett in cell
NO.4. ·.,h.r. did you '.I.t that id.a from? -- Thh was alao in-
formation '.liven to me by pri,on.r,.
·~~oth.r prisoner c~npl.in.d &bout hi$ twO blank.ts which
were fOWld mi ... d. Therefore it ..... confirmed that the two (30) blllnkets /
K65.08 - ~51 -
blankets .... r. thrown a ... ay as they .... n covered ... Ith blood. "
Where do you get that fable from? -- 'nih ... as Information that
... al 9iven to me aft.r by prisonen ... ho slept in this c;:eU,after
the yard where we had been locked up, had been opened and we
were taken back to our c;:ells .
Let's s ..... hat .lse you 90t from the 'l0llip in the prison.
"'nIe p r isoner h thou9ht to be involved in the public laud
of 1976 and he refused tC confols to fu r tile r offenees c:OIIIIII.1tted
by Khotso who is now apprehended." Where did you get that in
fonuatiOn from? --Thil wu jUlt 90lSip in the prilon, nobody (10)
knew at the ti .. why thil ... al bein9 dono to Stanley.
Then you lay "does the ta ... allow the tortur!n9 of a con
vic;:t in tho prilon premiles . My h.art il fillod ... ith remorso
to notify you the tyrant offic;:er is applyin9 a lita d. jUltic;:e
on his subjec;:tl unnec;:essarl1y. PrilonerS are unraelonably
vic;:timized." ~id you write that? --'t. s, I did.
What did you .. an by the expr ... ion it lookl 11ke"lit de
justic;:o"? Lit de justic;:e h I jUltico that 11 bein9 eppl1ed
by a kin9 to his people and doin9 10 wron91y.
What lan9ua9. 11 "Ut de justice"? 00 you know that? --(20)
don ' t know what language this il Your Worlhip but I read ..
came acrol. this phrale in my hi. tory l.ctures.
AT THIS STAGE THE CASE IS R£IoIANOED TO I> OCTOBER, 1982.
UPON RESUMING ON 6 OCTOBER, 1982. APPEARANCES AS BEFORE
ALBERT MATOHO d.s.l. (Through Interpnter)
MEl SOGGOT : (CONTINUED) NOW Me Matoho, this lett.r whic;:h you
have c;:omposed, ... hat happened to it, ... as it disc;:overed? -- It
was d1sc;:ov.red.
And what was the consequencea of thil discovery? -- I was
taken to the ilolation. (30)
Was I ..
I ~"'l~
(or)""'''' ~"4~ ~" .-.oU)[ ~ou P1P I '6Ul,u;:;o" S'II", "q ~"'4~ ~""~Qo aql
"liS I sa,{ dTqSJ"Ohi ",no}. , ~")[,, ... ~ n ... :r:lS " &UlAl",,,,, Aa1U'II:lS
..... S nOA uOT~sanb "1 '{'IIp "q~ ,,0 ~"I/:l d,qS"'OM "111 Plo~ """'11
no}. ' ~""""~ ~T".;qs II o~ ""u,u"}"'" Ou .. >( ..... noA ~nQ ''''''~:l''l ",no,{
U1 aWllu " , .ta1u"'~S Uon" .... 1, "op Apo 10U noA MON :~S 1:11"
· sa}. __ "s6"'P" .. :>o:rd aq~ pua:l~" O:l p"sn1"'" ""q. noA P"V
'uOl:l"TOSl aq:l 1.11 DlUn ewos .uads p"q I "'"U"
s""'.l ~nQ '11"'" os "'aQWilllllI'" .,I.IOP I - - lSTq. 10 ... ", ""'1M :.tanoJ
• S&Ulpaa"o",d "q~ 1.11 ~", ... d a" .... 0. pasn1
-a", I '"on"loS1 "I/:l .11 Pl"q nn" U'" I asnll""Q .nQ '1",,,,. II
(O~) o~ dl".UOM .:Ino" ""'""~ P"ll"''' s ..... I lP .. " .. dd ... " :lll4l'l
' ''''''''}}O ""~ "~l" pa6.:1""" s" .. 1 __ lP"~n:>lIso",d "" .. q "'",,,. no,{ aAII" 'p":ln:> .. so.::rd "q
Plnoqs no,{ ~II"~ ~G"nb"", II "q 01 8","add ... Gl'l:l" Sl"l ua~
':ll "V" I ' "'''' __ .'s .. u .. &u",,~
&"I"",,,,,s61.11P""'."'00. 0. 8"'''1''''' ":>1,, .. Ul luacn:>OP pgoa"o", pad.tl
_Iud .. eq 01 lOW ...... "",II" :luacn"op II sl ".:I"". '.:Ial~"T sl'l~ }O
fiUIUU1& .. q ,{","" .. q~ 111 • '11 10 .. "'''' .... ST II,,' · H :lnd ~sn~ "'" ~"T
11 .... 'a.:la". ,{do" ... 106 .,u .. " ... " no,{' , lI~l~oU TIl" no" '0 ~IaIHX3 1"'''. ""'''W ~ ,uPlnO" PUII1"'.j P"U.:I"'II'J Aw )1 ;,apuo .. 1 '0 J,lSIIlX3 Sll
(OT)Ul pu"" o~ """'"1 6 .. q op I ""1"" Hql\j)ra Sl"l 10 l",,,d lng
' sa}. -- ltl".:I"W
10 q.9T a". ""uTs snonul'''<>=> "a"'i s .. q "Ol:l"TOSl "1 uOl~u"~,,P
:rno,{ ."I/:l 'U01:l"'10sT :rno,{ ."q:! dlqS.lOhi 81H 6"nl"~ no,{ ""'V
' .>:f .. "
:l,,&no:rq s"" I ua" .. .t"ps:rnllJ, .s"'1 '.:Iaqu91d"s 10 ".0£ a,," uo lno
u",,":l S .... I __ ':uo11"10s, wo:r1 pa"oo;:Jt no,{ a",a .. ua" .. PUV
',,""'''w }O ,,~gl a"l UO -- l,,0"''''10S1 "1 .nd no,{ .. ;,a .. "a'!hl
. ""Ou "' .... ",,,,,. 0N-_ '::"°1."'10101
u1 :lnd .. :H'''' no,{ ""'O}lIq PU1>( ,{U ... }O 6"1"'"11" Au .. ,,;,aq. S"I'!
"Oii5:iNW - ~St - OZ 'S9}[
K65 . 2S - 4SJ
that it was a strait jacket . I was seeing it for the first
time on that day .
HOW long have you :.een in Groenpunt? -- I carne there on
the 28th of January , it was only rebruary that I had completed
at Groenpunt at that tim2.
And are you telling lIis worship that you haven't seen a
strait jacket until then? By which I mean the 9th of March .
-- I was seeing it for the first time on the 9th .
When did you discover tha t it was a strait jacket? --On
the 19th of March , Your 'lioeship when I was personally put ., (10)
this was on the 18th of .\(arch when I was personally put in a
strait jacket .
And how long were y~u kept in a strait jacket? -- The
morning '{our Worship just before the working spans went out,
until just before the afternoon meals.
Was that the only time you were kept in a strait jacket?
Yes,
~ I believe that this document that you had written was
handed back to you? -- No Sir.
I 'lias told last Friday that you hid something in the (20)
vehicle which brought yo~ to the Court . -- that Your Ii'Orship
when I was taken to the isolation block, all my documents which
is including my lectures were taken by the prison authorities
and these were given to ~ when I was brought to Court, and in
side my lectures I found the letter that I had written ,
'{ou then found EXIIIBIT q? -- that is correct.
KRUISONOERVRAGING DEUR AANKLAER : 1I0ekom het jy dit goad gevlnd
am die bewysstuk, di6 d:.kument 10101'1 te steek in die voertuig?
No it was not hidden, it was amongst the other documents
that I brought . (30)
Oit I
11:66.01 - 454
Dit waa ni. wat nial -- It wa. not hidden, it ",a4 4!DOnq.t ..
~ U ""'et _ar in Afrikaans aanqaan ... ebl1e! Mnr di. Tolk.
Dit wa. nl. w.qqe. teek nie, dit wa. tussen di. and.r doku-
... nt. ",at a al my teruqqeqee ",a • .
AANII:LAER: Di. inl1qt1ng wat on. h.t, i. dat dit ",eqq •• t •• k was
in die ..
MR SOGGOT: Sir _'I I interrupt My [.earned Friend. I think the
"inli9tinq" CO~. from . . and what I did indicate ",a. that it
was in the van, and that the officers, the prison ",ard.r. were
a.ked to get it fro", the van with the witness. (10l
AANKLAER: K.n .k dit dan .0 Om vra, waar het jy dit qeplaall --
Dit vas tus.en di. papier., my l •• inq. , dit wa. ' n Gaakledenis
lesinq. ",aar .k dit qevicd het .
Waar het jy dit in die voertuiq~plaas? -- Agt.r qew.ea ,
aqter in die balckie waar~n ek w ••.
was dit 'rena in 'n piek inge.t.ek qewee.? -- N •••
Net daar gelaat? dit is .0 ja.
was daar .niqe be.ondere r.d. hoeko. jy dit ni •• aamqe-
bring het nl.? Ingebrlnq het ni.? -- dit was vellig 9 ....... in
di. baUle. di. ba.kkia was q •• lult 98 ..... . toe ek in die .81-(10)
NOu die brief .. at basies .00 •• k dit verstaan 'n brief is
.. at jyrig all/l di. Kommissa r i. van Gavanqenisse? -- Dit i •• 0 .
Gedat •• r di. S.te Kaart •• - dit il .0.
Is dit di. daq waarop jy di. bri.f geskrywe h.t? -- N •• ,
ek het begin akryw. op die Sste van Maart .
Ja, aien dit i. nia 'n lang briaf nia, die a.r.t. briaf
be4taan utt 4 folio bladaye, hoalank h.t dit qeduur om hierdie
brief te .krywe, het jy dit voltooi op die Sste ot h.t jy
aanqegaan op di. 9de? -- Ek het beqin op die per .eel buite- (30) kll/lt / . •
1(66.04 - 455 -
kant ",ant ek was 'n skoor.JDaker gewees in die dag, en toe het
ek later weer in dis aand geskryf.
Op die be.? -- Ja .
En op die 9de was dJe brief re.da voltool? Of moes hy nog
voltooi word? -- Was al klaar met die brief gewees en toe het
hierdie voorval van Stanley gebflur.
Sou ek wil n.t .er stens verwys na die eerst. brl.f wat jy
geskryf het, 'n enkele sinsnede daaruit, jy het dit in hi.rdie
brief teen 'n sekers aant ... l dinge ", ... t jy meld en op die 3de
bladsy daarvan, h.t jy "ekere beSWlr. teen die kos wat jull.{lO)
voorgelit word 011 te eet. dit is so j ....
NOU di. rou tamaties en die half qekookt. p~n .n die
onsmaaklike v ... rkvI.is wat juli' kry. -- dit is so.
En dan volg daar 'n linnetjie. dit is een, twe., dri.,vier
vyf, leI, sewe r.ills van onder op di" derde bladlY, .k verwys
na die derd. bladsy van elie bri"f maar dit i8 dis vi.rd. blsd8Y
van die BEWYSSTUK 0, die eerst. bladlY is dis getikt. g.d •• lte,
d ... n I, 2 .n d1. 3d. bladsy, onqeve.rd. di. 7de rell.
MR SOGGQT,Sir I wonder whether for convenience sak., WI shouldn't
impose our own numbering, (20)
COURT: The page, w111 be numbered, the first p ... ge. the ron.oed
fona w111 be No.1, the first page of the letter wll1 be plge 2,
second page of the letter page 3, and then follows No.4 and
then the last page of the lett.r will b. NO. S . and th.n the
Hnt page of the additional l.tter th ... t w111 be 6. I s •• it is
already marked with a 6, and then will fOllow NO.1. No.8, NO.
9 and the last page w111 be 10. That ts the pag. whiCh starts
with "it was about 11 to 12 o'clock."
PIIOSECln'OR: That is page 10, the last page . Krk ek vervys nou
na bladsy 4 S005 ons hulle nou gapaglnear hat, Ikryf u II (JO)
volg / ..
1(66 . 08 - 4$6 -
volg : " .. havin .. been politically conscious. I always complain
to ths autocrat officer in char .. e." - - Ek het so g_skr yf
Wat h .. t jy hedoel met d1e hegrip "politically conscious " ?
- -Mlskien het ek dit in verkeerde Engeh g .. sl! , ,...ar wat ek ba
doel het daer was det ek il hewUl , ek aien die goed wat die ge
vangenil o werhede
Maar wa t het jy be~oel met die woord "pol itically"? - -
Ek het badoel .. k weeg die goed wat hulle doen , maar miskien het
ek dit in v .. rk .... rde Engelo gell.
GOad . Bladay 6 var hierdie dokument gaan ek nou no ver- IIO)
wyl Edelagbare, dit il 'n brief aan "Tahiombo Trading Stor.,
POBox 80, Sibasa, 0910". Oit is ger!g aan "The head of
Prilon, Groenpunt Maximcm Prison , POBox X 060, Vereeniging
and dated 8th March, 19£2." -- Gedateer?
Die 81t .. Maert, 19~2. -- Ja.
En kan .. k jou net verwyl na di. Ilot daarvan, dit il ge-
teken ook wat oenakynUk die outeur van !lierdl8 brhf is
"J JI. MIlthoho." -- Dit i. 10.
Wie il J II Mathoho7 -- Oit ia my oem.
Nou die bri .. f .. wel jy het gist .. r in jou hoofgetuienis(20)
ges. dat hierdi .. dokumeTte BEWYSSTUK Q il deur jou g •• krywe.
is dit korrek? -- Oit 11 korr.k, .k het ao "leal!
Sluit dit hierdie bdef waama .k jou nOU verwye het , in?
Oit ia d .. u r my gesk~·f .
In Groenpunt gevangenis? -- Oit il ao.
Nou ek wil n .. t ne hierdie bri.f bi .. tjie verwyl, ba-aan il
di. adr.e "Tahl0mb0 Trading Store" waarna ek reeds verwya het.
dit i. so.
En die brief lees fOOl vol!!:
"I' ve r e c e i v .. d e letter f r om the U T C I nlurance Company (3D)
a t / ..
K66.11 - 457 -
at 64 Pritchard Street. Johanne.burg. ~
'The letter informed me about the complaint" pre.ented
to them by my .on Albert Matho!lo · .. ho .tated that he h now
.uttering from epilep.y u a re.ult of mlstre .. troenu he re-
celve •. . • -- Y ••
'The matter confoWlded file bee .. u.., I visited hilll .everal
time" and ",a" quite h .... :thy.· --J" ~Th .. y al.o proroi"ed a further enqUiry into th. matter .. nd
to .. sk f or hi. tran.fer to the neighbouring prhon • . May the
.. dm1""lon of my famUy doctor be permitted. Mr Abel Slelberg{lO)
be" an int.ntion to CDmI! for further exalll1nation. Your" faith -
fully. J K Methoho.· -- Dit i" 10 ja.
Jy ." jy h.t die brief g."kryf? -- Ek het daardi. brief
gukryf.
IS dit korre", dit is my op"onvn1ng van die dtua.ie. i.
dit korr .. k d .. t dit 'n brief i. wat jy geUk"eer het .. uit jou
dUitl1 gesuig het? --Dit :s so ja. Edelagbare, die rede hoekoa
ek daardie brief ge.kry! het, ek ",ou gehad h .. t die Hoof van
die gevangeni" DIOet 'n lIota daarvan neem om vir my te Ver-
ph .. s n .. 'n and.r geVan98ni" toe ... «nt dill. poahie .... baie (20)
.leg g8 ... e. met ff1Y daar, .k kon mak11k doDd gegaan het.
Ja, "01,1 jy INt andar .. oorde 0lIl dit dan nOu bietjie kr .. "
t. st .. l. die gevengeni.ow .. rh .. de met hierd18 brief bedrieg?
U wou di .. Indruk .kep dat hi .. rdie bri .. f .. ord ge.kryf d.ur jou
0001 of deur jou vader o! wie ook«l, en inderda .. d 1. dit jy wat
dit .self .... If die outeur daarvan h .• - Dit .. a. nie elntH):
0111 bulle til. bedrieg nie. dit wal bedoel eintH): OlD vir bulle
Ikri): to! Il\&&k.
Maar hierdie brief i, nie wat hy voorgee om te wee. nJe,
dit is nie 'n brief van jou OOJII af ni., dit 1, ' n brief (30)
wat / ..
1\66.15 458 •
wat jy \I1tgedink het? --Dit h korrek.
Dan _ld jy dearin dat jy ly un epilepsy. -- Ja.
IS dit die waarheid of i. dit nie die waarheid ni.r -- Dit
is die waarhai,L
Nou he. dik_la kry jy h1erdia epileptie.e aanvaUe? --
All di t warlfl is.
Goad, moat :ly dan in 'n dwsngbui. geplaas word as jy :Iou
aanvaUe kry of nie? - - Nee, hulle plaas my nie in 'n cNangbuis
nie .
Maar hoe o:Iit ook"l ay, h1erdi. briet is 'n briet wat jy(lO)
wou op een of ander manier stuur na dia Groenpunt Gevangenis se
hoot toe? -- Dit !s so ja.
weI _t.nd. dat dit 'n wanindrl1k sou kon laat onutaan by
hulle dat hull. gadink t.et dit kom van jou oom at .n n1e van
:lou.elf at nie? Dit is korrek, maar wat ek gepooq hat was Om
vir hulle .krik t. maak lI.odat hull. vir my van daardi. gevange-
nis verwyd.r na 'n ander gevang.nis toe.
So jy was benid 011 leuens ttl skrywe vir :Iou el. doel-
einde.? Ja.
Nou g08d, o:Ii. bladfye relevant tot hierdie a.nklag il (10)
bladsye wat nou geDllrk ill 8 en 9 , Wannaer het jy h1erdia blad-
aye geskryf wat handel r.O\l oor die be_erde aanranding op Be
skuldi9de No. 11 --Op die 9de van MIIart.
Goad, hoeleat het :y di. briaf g •• kryf? -- die eend.
Het jy voor jy di. bri.t ge.kryf het, met van jOu !!lede
prisoniere ge •• 1.? -- Ja, ons h.t.
Met wi. h.t jy almal ge.el. voor jy die brief geskryf het?
Daar i. beie.
Ons sal dit maer stap vir stap nMII!, jy bet 9!ster reeds
in jou getui.nil ge.A dat . . koD! .k I.e. vir jou d1. sin (30)
-It I ..
1(66 .20
'It became cle ar when tt.e European sergeant dragged a poor
prisoner from the isolation to the Numbe r l , where t re two
European C 1 D' s in ;>rivate c l othes have been hiding . with
a torturing !IIlI.chine . " No,", ek verwys nou ln besonder na die
wcord "dragged" . Jy t.et reeds glster gas! dat jy hier 'n
fou t begaan het . Ja , die is so .
Hoekom het jy dle fout bega an? -- Di t is orodat d le taal wat
ek daa r ge b r ul k het , nie my taal ls nie
Wa t wou jy geskryf het daar? -- Oat hulle me t hom geloop
he t. (10)
Ja , jy sa dat ' hulle' meervoud, me t hom geloop het? --Wat
ek wou gesa het is dat t.y self geloop het, nie dat hy getrek
of gestoot was nie .
Ja, maar jy het gesa, jy h e t dle woord "hulle " gebruik om
dat daar meer as een per&oon .. aam met hom ge loop het? -- Ek
verstaan nle . Wat ek bedoel daar was mOS meer as ean persoon,
hul l e was twee gewees w~t van die ls01asie af gekom het.
WeI , soo .. jy dit hler skrywe, wa .. hulle nou . . ja . . ja . . van
die i .. ola .. le af. was hulle nie drie persone gewees nie volgens
jou getuie nll1 glster nle? '!'Wee per .. one In prlvaatklere en (20)
die ander persoon . . of h et ek jou getuienis verkeerd vers taan 'I
MR SOGGOT:Sir, I think My Learned Friend i .. confu .. ing two
eplsodes , he Ippeared .... hen he .... a .. brought from isolation , and a p
pear ed when he was take~ to NO. I yard.
MNKLAER : Laat ek die dan vir jou Vrll., toe beskuldigde NO . 1
gebring is, "from the isolation" vanaf die Is01as1e selle , hoe
veel men .. e was saam IDet hom? - - was twee gewees , was beskuldig-
de en een Blankeman.
Wi e was d ie Blanke tlan? -- ak weet ni e wa t sy naam i s n ie .
h'as d i t ' n bewaarder of ' n pol1s1 ebeampte? -- dlt was (30) ' n / ..
1\66.24 - 460 -
'n bawaarder gewee •.
En dan 51! jy daar hulle neem hom na Section No. Ita..
waar die twee Blanke C.:.D. tn prlvaatklere we9krlup. -- Ek
het .0 ge.kryve. maar daardie waa inligting wat ek van die an
der pri.oniere gekry het.
Het :ly op daardie da9 op enige .tadium die twee apeurdara
gealen? Die twee Blank .. ? -- Ja, ek hat hulle geaien, maar ek
het hulle geden ta. hulle uitgaan. Ek he t hulle geden op
die atadium t oe hulla uit dia kantoar uitgekom hat, hulle waa
toe 4 aaam ge ...... op pad na No.1 par.a.l toe. (10)
!!Q!:..:. Dit ia sa ..... met Pretor1ua en Ba.kuldlgde No. I? -- Dlt h
reg ja.
AANKLAER:Was jy deurentyd tyden. alle. wat jy ge.ien het In
d16 kamp aangehou gewea.? -- En die peraael waarln hulle vir
ana toegesluit het.
NOu dan 51! jy hierlo dat die Blanke 5peurdara het wegge
krulp In die Bel . met hull_ "torturing machlne". --dit 1. wat
ak van die ander prisoniare gehoar het, want ak het nte •• If
g.stan waar hulle ingegaan hat dear nie.
NOU wie 1. die ander prilonier. wat jou vertel het van (20)
di. "torturing machine"? -- Die ender priBoniere het gea. daar
die "torturin9 machine" h.t hulle agtergelaat daar in d1e aal
in. Dit h toe verwyder .... t middagata.
Wia i, die prhonilre wat vir jou vereel het van dia
"torturing machine"? -- Dit 1. 'n hal. klomple wat in daardie
aal gealaap het.
Wia i. die priaoni.ra, wi. 1. hulle, wat il hulle n .... ?
'n Kala klomp het my gal' Edelagbar., en ak Wal nog nia lank
gawael in daardie gevanganl. nie, ak het nie vir hulla aan die
nama gaken nie. (30)
II I ..
R66.21
Is va", hulle onder die groep wat nou sa4f[l in Modder B aan
gehou word, ... at van Groenpunt afkomstig is? --Nee , die meeste
van die g.vangenes ... at ek hier gesien het ... at van Groenpunt at
gelto .. h.t, ... a. 'n groep .... t saam met lIlY vanaf Leeul<op gek= het
na Groenpunt- toe . Hulle w •• ook I'll. l.nk ge ... ee& d •• rso nie.
JulIe groep .. sl ;Iy .. ak volg "'ia heeltema l nla, hierdie
groep getuie. , pe r sone wat saam nou gekom het, julle wat nou
d1e klomp getu1e. hi.r i., was julIa saam in Leaul<op maar toe
oorgeplaas .aam na Groenpunt? -- Ni. almal van on. nie,
(101
Nou maar ek w11 no~ ultkom by d1. vraag wie die persone was
wat jou vertel het van <!ia "torturin<;l machine", is dit .. is daar
van daardia mense wat jou dit vertal hat, onder dia mense ... at
nou hi.r il? In Moddar S aangehou word tydelik hangenda die
saak? - - Naa, nie ea", van hulle nla.
hulla ja.
Nou wi. is die p ... rty van hulle? -- (begin _t k ..... et 61)
Edela<;lbare, dit is nat priaoniera wat .. by wie ak dl. inl1gting
<;Iekry hat daardia tyd, dit was nia vriande van my nla,.k ken(20)
hulla nla .... 1'1 dia name nla.
wal hulle sa ... met ;Iou aan<;lehou <;Ieweell? Op daard1e IItadiU=?
Hulle w ...... m met RIj' ... ngehou.
I", dia.elfde .al? -- Nee nie 1", dia sel nla, maar in die
kamp w •• ani lIaam <;Iew"8, nie in dia .al nie , dielalfde .el ni ••
GOld, wannear hat hiardie ge,prek plaasgevind oar die
llUl.jien? -- Die ... nd ;I. toe ana uitg.laat is uit dia kamp . en
wa. daardie penon. die heel da<;l saam met jou aangehou in
die k.mp? - - J., hierdi. kamp alhoevel i, in twe. <;Iadeal, d1e(30) ander I ..
1<67.02 - 462
ander was 1n die ander kamp, en die anders in 'n ander kamp.
was hulle die heeldag aangehou 1n hulle kamp? -- Dit is
korrek.
En toe die aand .. h:.ehat is julle eopgesluit uit. die karop
uit? Dlt was veor dte aande te, want. van die kamp het ons na
On<> ""lle toe ",,,,,,aan, on" ic toe daar toegec1uit, en kOl't daar_
na 1s die selle oopgemaak en toe het ons viI" ete gegaan .
En wanneer het die gesprek nOu plaasgevind? Tussen jou en
'n onbekende k'rels 0010 die masj1en? -- Dit h toe Ons se1re
OOPgernaak i a , dat ona gaan eet het, dat ek viI" die menae 9"vra(10)
het, ek wou inl1gting gehad het wat het daaI" .. 0mtI"ent wat daar
gebeur het.
Hoekorn het jy hulle om lnl1gting gevra,hulle was dan die
he Ie dag net soos jy toegealuit gewees ? -- DaaI" is van dle men
se wat in daardie sel ala.ap, wat ek gevra het .
Hoe het jy geweet hulle was van daardie sel? -- Dit 1s
van die Inligting wat ek gavra het, ek het eerst.ens gevra in
watter sel waa hy gewees, en wat het daaI" gebeur.
Is die sel die sel Jat bekend staan as sel No.4? --Dit is
.0 ja . (20)
NOU een van die inwoners van daaI"dle ael, het hier get.uie-
nis geqee, solomon Lelake. My het hier getulenls gegee In die
hof, weet jy daarvan? --Nea, ek het nle seweet nie.
0, in elk gaval ek .~ ,:lit maar viI" jou hy was hieuo, ken
jy di(; per.eon? lIy het saam met jull e gekom van Groenpunt af .
In dieselfde voertutS? -- Ja, ek alen u is nou .. dat u met hOI:l
pI"aat.
Ja, nou hy 15 'n inwoner van se1 No.4. -- Ek .al dit nle
betwis nie, rnaaI" ek weet aelf nie .
Was hy een van die penone met wie jy ' n qesprek qehad (30)
het I
1\67.04 <6,
het? Oor ..... t qab<lur hat 1n Sal No.4? --£k kon rooontl1k met
hom gepr .... t het, on. is b .. ie d .... r, en On. ken nie _kear nie .
NOU e1en ... rd1g in 6y getuienil het hy niks ge_ld dat daar
komberse was wat w.g waf nie . -- £k .al di t n1. betwil ni. , ek
.al nie ." dat. hy y.rke~rd 1a nl., want diE wal ook hoor" ge
wee. wat Illy aanbetref.
Geed, ek atel belang in hi.rdie masjien, het dl. =enae ' n
beakrywlng gegee yan die rnaljien? Hulle het 'Ie." dit 11 ieta
In ' n boka, wat ao uits:eek 1n 'n boka in , ek het nia gayr ..
nia , ek h.t ook di. yoorwerp ga.i.n nia. (10)
WeI, hoe qroot ia die bokl w .. lry .. n hulle pr .. at? -- Het 'le
a" dit ia 'n kl.in bokaie omtrent die qrOOtte yan ' n bri ..... ta •.
En wat at •• k uit? -- Hull. h.t qea~ hulle ..... t nle vat dit
..... a n1e.
"' .... ar hulle het dit gelien met hulle eie oil? -- Ja, hulle
het gesA dat hulle dlt qeaien het, alhee ... el hull. nia teeqelaat
... a. om die din9 te .1en nle.
Ja. Maar hulle het dit qeailn? -- Hulle het ao 'Ie.", .0
hat hulla vir Illy 'lea".
NOU hat hulla ook "ir jou 'leal dte betrokke ' ..... ji.n i. (20)
IIl1dd"qete varvyd.r, dit i. hoe .k jou qetuienh varata .. n het.
-- J .. , ao het hulle vir ~ 'Ie •• , hulla het 'Ie." dit 11 vervyder
qedur.nd. die et.natyd, ma .. r dat hulle nie .. hulle ... aa 'lea. om
nie n .. die dln9 t. kyk ~ia.
So hull. moea d .... r In die omqa ... lng van die .el 9a ... eaa het
om die din 'I ta kon gaalan het, nia wa .. r nie? -- WeI, hulle het
nie aan my .0 apeaiflek verduidelik nle, of dit buitak .. nt of
dit In die .el w .. a nle, ma .. r wat hulle vir ~ 'lea. het 11 dat
die - torturi ng ma~hine· het d .... r agter gably.
En hulle het dit ge51en? -- Wat hulle vir Illy ged hat (30)
j .. I ..
K67.0S - 464 -
ja , was dat hulle dit geaien het.
En geden toe dit "eggeneem is middsgete? - - Ja.
Hoe kon hulle dit gesie" het as hulle dan nou In die kamp
toegesluit was? -- Wel e k het hulle nie gevra "le, Edelagbare,
want ek het eintlik so ~nligting gesoek en dl~ mense het my
9".!;~ "1'1 ek het-aan"a" .. waL hull" v1 .. my .. e .
Ja, hulle s~ vir jou hulle het die ding geaien , maar jy
weet vcor jou slel hulle kon dit nie gesien het nie, want hulle
was toegesluit gewees op ' n ander plek . --Wel, prisoniere Edel-
agbare on. ken nie mekaar nie. en on. weet nie hoe die ander (10)
een lewe nie. die owerhede kan peog om vir Ons toe te sluit daar
in die ksmp terwyl daar anders 19 wat hulle self weggesteek
het iewersta in die kamp.
Jy het vir my ges~ mense by wie jy die inl1gting gekry het,
OOr die masjlen. was toegesluit gewees in die kamp langs joune.
Nee wat ek a~ Edelagbare. ia ona waa uitgelaat uit die kam
pe uit en ek het aanvaar dat dit is die mense wat in die kamp
toegesluit was, maar ek weet nie wie buitekant WIIS nie. wie
homsel! weggeateek hat nie en Wlla nie in dle kamp gewees nie.
JII, dlln kan ek nie verstllan hoekom jy netnou ges; het dat (20)
die mense by wie jy die iniigting gekry het , waa dle mensa wat
toegesluit WIIS. In elk geval, is jy nle in staat om een enkele
peraoon ae naam te noern wat jou vertel het van dle masjien nie?
Nee, Ona was vreealik baie daarao.
NOll goed, dan praat jy van 'n geweldige
~ U moet vir my s6 wanneer dit gelee Sill wees om II krui&
verhoor te onderbreek.
AANKLAER: 5008 u behaag, dit kan nou,ek gaan nOll na 'n nuwe
sinnetjie toe .
OP DIE STADIUM VERDAAG DIE HOP. BY HERVATTWG: (30)
ALBERT I
)(6;.12 - 465
ALBERT MATOHO nog onder eed
AANKLAER: (HERVAT) Bell<uldigde NO . 1 het. in hierdie lIof 'J'I' -
tu!g oor hoe hy "a bewering aangerand aou gewee. het, en hy het
glad nie melding ge~ak van ao 'n martelmasjien nia. Nou wil
dit vir ~ lyk a •• 0 'n ge.prek plaa.gevind het tUI,an jou en
hierdie andar penone van wie jy puat, dan het hulla vir jou
leuen. vertal. -- Edela,bare, dit ... aa hoor.~ inligt1ng waarvan
ek geskrywe hat, behalwa dit om ay eie woorde te gebruik "ek
het. biet.jia aO\lt ingegool"lodat dia )(ommiaaaria van die Ge-
vangania gouer DQat raa,a ar op hiardia bewaringa. (lO)
Ja. Nou ia daar bietjie lOUt byg'gooi by hierdia rnaajien
ook? -- Oit ia hoor.., d;!cardie .
Kyk jy het in4erdud aulka inliqtinq qekry, of ia dit rnaar
iau wat jy aalt uit jou duim uit.ga.uiq het.? -- Ek hat dit ge-
hoor Edelaqbare an ek t.et. dit qaqlo want ek het qa.lan dat.
Maar nOu lyl< dit vir my a,of daardie ~n.e vir jou lauena
vert.el het. -- Al waa dit 'n lauen Ede1agbare, rna.r ek het. dit.
geqlo want. ak hat 'n peraoon '.Ie. ian wat. beseer ia.
Geed, d.n ga.n jy verder daur ta I' ~auddenly after
t.hair arrival we heard the ralentla.a, chronic .cream."
(20)
/'Iaar jy hat elf n1e die qeakr .. qehoor nia7 -- Ek het dit
nie peraoonlik gehoor nie.
NOu geed, hoekom het jy in jou brief geakrywe "we heard
the Icream" .. we .. ona het dit gehoor? -- Ek het dit ao geakrI'Ve
Edelaqbare, om die Indr~ te gee dat ek dit aelf gehoor het , ek
wou nie so qaakrywe het dat dit aa hoora' aou klink nie.
so wat hier ataan :a eint1ik verk .. rd? -- Ja, &ooa at 911 -
atrywe het, dit ia verl<eerd maar dia menae wat ay qaa. hat (30)
het / ..
K67.16 - 466 -
let. dit. ged.n.
Is dit dia •• lfde mense wat jou vertel het van dia _.jien?
Dit Wal op dielelfde dag gewee. en dit. was baie .. verakeie
mense wat my gel6 het .
Dan die weergawe dat dit 6 ura lank geduur het, hierdie
vir die Kommi •• ari. van gevangen1s.e.
Dit was inderdaad ' n leuen wat jy hieuo geskryf het? -
Ja . alhoewel ek nie kan sl! hoelank dit was nie , maar dit wall
nie 6 "re nia. (10)
Dit. il 'n 1auen wat jy hier gelkryf het? --&k a.l ISllr.lStelll , .. J.. Hoel.nk hat dit inderd •• d gaduur? -- &k a.l skat. tUII -
aen ' n uur an 2 un alhcewel ek nia 'n horle_ie gehad hat nU.
Jy .alf .kat dit was orntrent 'n uur en 'n h.If na 2 ure
Ja, uur .. uur en 'n IlIlt of 2 ure.
Hoe kan jy "it skat as jy dit glad nie gehoor hat nia? -
tyd dat hulla taruqqekoD het.
En dan dia weergaw .. van die komberae wat weg is, t.wee (20)
komberse wat vermi. was. Wa. dit lata wat jy gehoor hat. by ie
mand of was dit 'n bletji. sout wat bygegooi is? -- Nee,hierdie
was die ",aarhaid g ..... s. Ek is j .... r 'n groepie van di, pri
soniare het. na 'n bewaarder toe gagaan na On. teruggekOlll het,
en gekla van ko.m.bar.e, tvee kOmbera' vat vends il.
Op die 9da Murt? -- Op die 9de M .... rt.
Uit. ael NO.4? di t is korrak.
NOU ak v11 dit net a .. n jou Ital hlar het g'n gatula In hlar
d1a hot getutq dat. daar 2 kOmberae veg vas uit. sel No. "it
nie . -- &k kan dit. nie betvia nie aoos OJ dit stel nie, lIIII.ar (30)
dit I ..
K6?21 - 467 -
dit het g.bellr dat hulle g_kl. hat by d1_ bew •• rd_n oor ko ......
ber.e ",.t vennia i., e" toe hat _k g_vr. w.t 1a di_ kl.gt_ oor,
toe het hull_ vir my ges.! oor 2 kombere_ wat hulle nie in die
ael gevind het ni_.
En w •• r kom di. ~ori. vand.an dat die komber •• vol bloed
Oil 1 ..... l ek ook gehoor h.t v.n die p .. ieonic .. c ... "t tn
d •• rdi_ ._1 g_.l.ap het.
Het di_ prilonie .. e ge.~ d •• r w.a bloed •• n die komberae?
Dit '0' •• di_ .gterdog van d1_ pr1aon1ere geweel , hull_ het
gedi"k die komb_ .... i. milkien vervyd.r omd.t hlill. b_bloed(lO)
waa , e" di_ o,.,.rhede wou nie gehad het d.t hulle meet dit aien
nie.
Geed. En dan .. h in JOIl la.ate paragraaf op d18 bladlY
gemerk 8, 'n atori. w •• r jy al d.t di. vermoede w •• rom qeglo
ia dat Beakuldigd. No.1 •• "ger.nd ta, i. omdat hy de_l q_neem
het .an die 1976 voorv.:le en d.t d.ar v.rdere inUgtin", bekom
wou word in ___ rband _t Khotao . /lou ..... r het jy hi_rdie in-
ligti"g beko. wat jy hier geakryf het? -- Toe ek ",.vr. hat ..... r
vocr word hi_rdi_ man geala.n, hat _k inligting d •• r by die
pri.oni_r_ ing_win tot dien effekte. (20)
Oie in11gting het lY ingewin op di_ 9de M •• rti -- Op dieself
de d.g ja.
Op d •• rdie atadi= w.a S.aklildigde No. 1 in d1e enkal aelle
•• ngeholl g_ ..... al -- Hy w.a j., ma.r ek '0' •• nog n1e.
Hy .... a in die .nlte: ._lle .n het nie ",eko_unik __ r met jlll-
1_ ander menae in die .nder aide Un",. nie? --;I • .
Geed, .011 jy met ~ •• amat.m •• ek d.n jou brief •• amv.t
.a aynd_ ' n kombin.a1e v.n hooq. onb.tro\lb.re hoor •• _n .pe._rye w.t jy aeli bygegooi het? Om d1_ ding bietjl_ .r",er t_ b.t
..... k? --Ek ate ••• am •• II dit ao Op'OIa. (30)
Nou I ..
1167.26 - 468 -
Nou beskuldiqde NO. 1 h.~ getuienis in hierdle hot atge
lI! dll~ hy op 'n atad1um ui~ ael NO.4 geh"al ia, en hy moel dte
dWllngbuis ot "strait jacket" gedra het, en hy w"a vergeael van
die twee apeurdera wat ~Ol:l geapreek ilet in sel NO.4. -- Ja,dit
11 ao .
Jy het dit gesien? -- Ja, ek het dit guien .
Hoe ver ia belkuldigde No.1 en die Blankemans wat aallm
met hom was, van julIe at verby, toe hulle verby ,tap? --Ek aal
nie die "tatand kan ae nie, Edel"gb"re , rna"r aa ok dit Ikat v an
ongeveer waar ek 1a na 41e rnuur aqter die Steatse4vokaat ot 'n(lO)
bietjie meer.
HOF: Help my Mnr Jordaillll .. die br<l!e4te van die hotaaal sal ek ,e
ia seker &0 8 trei.
AANllLA£R : Ek aal rnilkien ae 10, lIIIIar ,Ut ia ..
HOF: Ag Mnr die Tolk, tree dit at vir die hot assebliet. U
was req 10 tree.
AANllLA:ER: 10 trel plua ~a beakuldigde NO. I van jou at verby.
-- Ja, toe hulls tsruqqekolll het van asl 4 af, waa hulls hierdie
ahtand wat sk aangedui hOlt, maar toe hulle afgegaan het was
hulle n09 nader as die at'tand wat ek geae het. (20)
Maar ek praat nOu van die tsrug-ko .... la9. Het jy naby die
draad qeataan? -- Ja, et was by die drsad gewees want ek wou ge
sien het wat gaan hulle doen.
Jy waa geinteresaeerd in wat nou hier gebeur. -- Ja.
En ,,1 jou aandaq was nou gespit, op hierdie gebeurtenia .,,,t
nou hie r plaa,vind? -- die ia korrok. (oor na kas.et 68)
Goad, hoevesl van julIe was daar in die k&mp aangehou '18-
"ee,,? -- waa baie qe,,"a.
lIan jy llIin ot meer 'n skatting gee? -- Ons "as verskriklik
baie, ek kan nie skae hoeveel nl0. (30)
GOed , /
K6S.01 - 469
Goed, het julle ... 1_1 d ... ar by die draad geataan? Toe hier-
die men.e nou verby kom? - - Nie ... lm ... l nie , Edelagbara, ek en ' n
klompie va. daar by die dra ... d 'levee., m .... r die ander was besig
gewee. met hulle ele goed orals op die kemp.
J.. w .... d •• r eniqe rurnoer gevaa., gera .... geve.s op die
St.dlum toe dle men •• claar verby kOlll7 -- D .... " l. "l~y<l 'n .. er"".
as on. in d ...... rdie kamp lng •• luit 1s, party praat an party praat
hard, di. een skree op di. ander en. daa r ver.
Laat ek d1t dan b1tt:)le duid.Ukar vir jou .tel, was daar
'n g.,kra. na die Blank,manl toe vat laam met Be,kuldlgda No. (10)
1 v,n? w.t jy gehoor hat? - - Ek het dit nie !Jelf g.hoor nte, maar
dit is baie IIOOntl1k dat dit kon g.bOIur het.
Jy het nou by die draad ge,uan, .aarn roet die ander men ••
wat nou kyk na hierdi ... oorval, jy wa. deel van daardie groep
il dit korrek? -- dit i, '0. Nou al jy vir my al die men.e ge,kree het, dan het jy dit
nie gahoor nle. -- Ja, dit i. IIIOOntl!k, w.nt ek h.t geataan an
kyk na vat gabeur daar.
h daar fout met jou gehoor? -- Nae, ek hoor b.h goed.
Aa die mense v ... t aO qeakree hat na daardie Bl ... nke., dat(20)
hull a .ou .1en het,dat bulle aien .... ,",0. 1 dood:N.k,.ou jy d1t
gehoor het? --Ek .ou dl~ gehoor hat.
Het jy ,0 iet, g ... hoor? -- MOontl1k het hulla ge,kree dat
ek dlt nle gahoor h.t n1a, want d ...... r i, altyd 'n garaa, daar.
En niemand het vat jou aanbatrat, Be,kuldlqd. No.1 se
naa", uitg.roep nie? -- Ede1"'gb ... r., .k hat dit nia gehoor nia,
maar dit i, moontlik dat mense w.t vir hom qeken hat, vir hom
aan di. n ... am kon gerotop het, maar ak het nie 'y naam geken nia
op daard!e tyd nl •.
so ver dit jou .an~ .... n, het al_1 ,tUge.ta.n by die (30)
duad I ..
K68.04 - 470
draad .n qekyk na die prosessie wat daar verby ko .. ? --Nee, ek
het q .. taan en kyk daauo na wat qebeur het , maar ek het nie ge
kyk wat die ander prisoniere besig i, 0 .. te doen nte .
Of '1ehoor wat hulle ., of skr ... nte? -- Daar w •• 'n hele ge
n'.a '18>lee. ek het ook nte bel.n'1'1estel in die ander prhoniere
nie.
Ja miskien een aspek , het jy ' n k.lender in die '1evan'1e-
nil? Nee.
Sedan wanneer word jy aangehou. of laat. ek dit liewers .0
stel . wanneer is jy ekuM!'1 bevind aan moord? 1979 (10)
Wanneer? Op d1, l(da Februarl,.
14 Februarie .kuld!q bevind? -- Ja.
Waar .. by watter hot? -- By di, Hooq'1ere'1.hof Johanne,burg.
En daarna is jy oorgeplaas Leeukop toe? -- Dit ie 150.
Het jy daar 'n kalender gehad? -- Nee.
En ook n!e in Groenpunt nie? -- lIee.
lIou hoe is dit d.t jy .0 duidelik kan onthou die datum
waarop die voorval .ou plaalgevind hat? -- Ek onthou want. ek
hat dit. g .. krywe.
J •• _ar hoe het jy onthou • . dit ontnou OlD dit near te kan(20)
.. n nn. ",,,.k •• ke ... wat. die datum i,.want daar i. qoedere .00.
geld w.t on. het en d16 word seke .... d.tums beakikbaar geatel •• n
ons, nou i. dit bel.nqrik d.t one die d.tum weet.
'1ev.ngenh? -- Ja, _nse buitek.nt Ituur vir onl '1'ld d.arso,
dan word di' be,kikba.r aan on. q .... ak. dan kan on • .. wat ons
kan gebruik.
Nou ,It wil dan net ten slotte aan jOu atel dat jou qetuie-
niB inlov'rre die bewe'tde .anr.nding op 110 . 1 aanbatref. ni'(lO)
die I ..
K6S.0S
dle " .. arh.ld ia ni •• -- wel "'"~ .k vir die Hof ge •• h.t. ia ... a~
ek ge8len h.~,"at. gebeur het..
J .. . L .. al~e "spek . het jy en jou mede gevllngene. "at van .. t
Groenpunt. hlernat.oe gekom he~, hi.rdi. aaak bespreek onder me-
kaar? voor dil ~yd? -- Nee, ons is gewaarsku deur die advo
kaa~ vir die Vflrdediginq om nie ocr dl. ding te go •• ll nie.
o ek liln. -- HI' hl~ gIl. onl lal deurmekaar raak al on.
dil ding nou belprelk onder mekaar.
En ia julll in dluelfde III .. angohou hier by Moddlr 8?
, .. (10)
Sedert ... ann.lr .. sedert w .. nnllr """ julie aangohou IIMI? -
Van die DOnd4ilrdag van onl aankO .....
En ... 11 jy in jou getuienil 141 dat ju11e hot nooH .en en-
kele .roord qe.ell OCr d~e gob.ure "at .... t Stanley IOU geblur
het nie? - - NOI, onl het dit nie gedo.n nie, ona "al bang om
dit te dOlIn, want on. is ge ... aarlku 0111 dit nie te dOOIn nie.
Het dil _nl .... at tla .. r g.tuig hIt, in d1eaand ni. vir
julle vert.l hOOI "aa dit in dil hot ni.1 Nee.
Mense w .. t I",lk. vrae vra nil, lil!lpel vrae vra nil? --Nee
HOF : Jy het ge.1 dat jy Std 7 op Itool gesl .... .,. het, In jy 18(20)
tena bedg met jou Std 81 -- Ja.
In "atter taalmedium het jy jou onderrig ontvlng1 -- In
die Venda tlal , Engela, ek het ock Afrikaanl gedoen. 01. voer-
taal ... a. Eng.l. g_ •••.
Dit ... il vir my vocrkom aaot jy beerekllk bal. Engli. moea
gelees het . -- Ja Edela9bare, Ik i. nog besi.,. om t. lee. want
alhoewel It bail Engel. gelee. het, kan ek nog nil dit goed
praat nie.
Ek yra nil of jy dit geed kiln pra .. t nie, het jy bllie
Engels geleel? -- Nil baie nil, want tOt nou toe v.rstaan . , (30)
I ..
K68.11 - 472
ek n09 nie die taal goed nie.
~.aar in die atuk wat jy g.akry! het, gebruik jy heelwat
Engelse woorde wat aekerlik aa betr.klik geleerde woorda aange
""'rk kan word. Met 'n oogopalag kan etlik .. van die woorde ge
lien word, "irreliltibl .. impulae", "indiapenaable" eneovoorta
daar is talla voorbeelde daarvan. Ott ia seker woorde wat JY
in jOu atudie. leer ken hat? -- .la, ek het die "oord. q.bruik.
Maar ak ia OOk nie tevreda met ~ qebruik van daardie woorde
nie .
Ken jy dia Engahe ,",oord "run" ? , .. (10)
Ken jy die Engalse woord "walk"? Ja.
wat betakan "walk"? --0lIl t. loop.
Toe jy in jou brief oor dia gabeur. rekende beakuldigde
NO.1 ge.kryf hat, dat hy ge-"drag" ia, wa. dit doelbewua dat
jy daardie woord gebruik het? -- Oit waa nie doelbewul gewee.
nie.
Hoe dan? -- Aa ek skrywe .. looa ak geskrywe het in die ge
vangenia in, i. dit eeratena varkeerd 0 .... 0 te .. kry! ak moet
toeeien dat dia men .. e nie vir my li.n nie. en dan .. krywa ek
terwyl ek ge.krik het, kan ek nia veal konsentreer nie. (20)
Is jy dan g .. krtk cmdat jy in dia gehelf!1 skryt? -- Oit 18
&0 j ..... n nnk dllt d1a tIIal wat ek vebruik het. nie mv moedertaal
1e n1e.
Maar jy kan d1a woord "walk".n hulla het ge-"walk" nie
w .. ar nie?
Is dit reg? -- Ja, ek kon dit gell! het Edelagbara, maar
daardie brief hat bale foute wat .k gameak het .
.la, ko .. onl bepaal Ona nou net eerate by hierdle aen "s
pek. Ia dit rag jy ken die woord "walk" an hulle het 981ooP. ·
(30)
NOu I ..
K68.15 - 413 -
Nou ... aaro", het jy dan g85kryf -dr.g" in ph •• v.n " .... lk"?
Di_ .nder woord_ ",.t Ilk d •• r gebruik het Edel.gb.r . . ..... be-
doel om die hele ding emstig t. het 1yk vir die Kommh •• rh
v.n Gev ... ngeni .... vir sy spoediga n.kaie.
L •• t nou _.1' eel'. die .ndar ",oorde. ek wi1 w.at "'aarom jy
in hierd.ie .in die "'oord "dr ... g" gebruik het in p1.a. v.n die
"'oord "",.lk"? -- wal ek het ' n fout bag •• n.
Het jy • n fout gemaak of hat jy doeIbewus 'n verkeerde
voorstelling ge", .... k? Het jy doelbewu. "bietjie .0Ut bygegooi"
Ott i. wat .k badoel het. i •.. dit 1& ",.t Ilk bedoel hat. (10)
Nee. _k varlt •• n nle u ... nt"'oord nle. Het u 'n fout belD.ak
'n bona flda fout gemaak. of hat u doaIbewus di. woord "dr.g"
gebrulk .odat jy d •• rdeur "bietjl. lout bygooi" OlD dit arn.tiger
te la.t lyk? Alho ..... l di. woord. "drag" verkeerd ia in daar-
dia Sin, het ,k dia brief oorgel,el, . n ek ",as tevrede geweel
d.t dtt die regto woord is ().!I! ta g.bruik 0'" die ern. van hIer
dIe 'lebeure •• n die Komrc1sa.ri. to .keu.
Verltaan ek jou dan ().!I! to a. d.t jy doelbewu. 'n verkeerde
voorlte111ng a.n dl. Komni ••• rl. ",ou .... ak? -- Dit " .. a1 .6 ge-
.krywe toe ek dIe brier oor1ee •. (20)
As.eblta! ek ver.t.an nle, ,k var.taan nie jou ant"'oorde
nle, en ek i. bang dat eX jou 'l.an varkeerd ver.ta.n en ek doen
.11 •• in my ver.oi om jcu getulenia korrak te verat •• n .00. "'at
jy dit oordn. NOU Be.ku1dlgde NO. I", •• nie ge-"dr.'l" nl. is
ctit korrek? Oit h IC.
Hy het ge-"",alk" hy het 'leloop? -- :1a.
Ma.r toa .kry! jy "drag"? -- A1hoe",,1 dit aO " •• , dat hI'
geloop het, het ek ge.krywe d.t hulle vir hom ggetrek h.t om
aan die );01llllL1 ••• r1. van poUlie te wyl hoe ernati9 dIe ding
{lOJ
Ott /
K68.20
Oit waa nie omc!at :y 'n qebrek aan woorde qehad hat nie .
Ek i. altyd kart van woorde am ta qebruik a. ek Enqela skr yf .
Jy het die woord "walk" qaken? -- .. Ja .
Om d1a waarheid oor te dra, kon jy die woord "walk" qebruik
het? Oit is .0 ja . Oit 1a ao dat ek die reqte wcord qehad
het, maar ek het dit a6 qeakryf 0111 ernatiq te _ea.
het?
So jy hat dOOIlbewu. dlt andera qeakryf dan wat dit qebeur
qeen antwcord .
Ia dit req? -- Ek het dit .olank qelede qeakryf Edelaq-
bare, dat ek nle meer kan met alle .ekerheid st! wat in "'Y qe- (10)
daqte waa n1e .. op daarcUe daq nie.
Oit il jou ... corde "at jy qebru1k het. -- geen antwoord .
RE-EXAMINATION 8Y MR SOGGQT, Did you have a dictionary with you?
No , I do not have One.
Now to go to the episode where the accuaed and the two
detective. walked paat you on their way from iaolation, I am
nOV dealin9 with the "p~aode where the accused and two detec-
tivea walked paat your group or groupa On the way from iaola-
tion to the of tie ea. -- ..
From isolation to the office. In other words, tha return (20)
journey.
COURT: It ia not frOID cell No.4?
KR SOGGOT: Fro. cell No.4 but he dOOI. not knov about it. I am
sorry, that 1a a wrong queation. I withdraw that queation. I
am confusing tha witne.. . When tha two detectivea and the ac
cuaed ellWl!rqed tram the No. 1 yard and went to the offices .
They walkad past your qroup and othar qroupa? -- Yea.the
diatance that I have indicated to the court.
Yea , I' ve got that, now you youraelf did you aay .ny- (30) thinq /
K68.25 - 475
ching when they paned you? -- NOC d1reccly co chem, buc 1
spoke co a prisoner who · .. as next. to me.
~~at did you .ay? -- I said to him"I am going t.o write to
the Co~ •• ioner of Pri.on. about what. is happening"
Did you .ay that .oftly Or loudly? -- softly becau.e I .....
t.alking to • person ... ho was next to me.
Yel. NOW . . 1 think that in fact h .11 I want to ask him.
Oh ju.t on. little bit of clarit.y if you Can help 1,11, I am not
quit.. cl.ar what lIIOdality ..... hat you ... er. going to dO to ", .. t
th .. letter ... hich 1s pag. No.6, that i. which purport. to c~(lO)
from the .. from your uncI ... How was that l .. tt .. r going to be
tran.lIltted to t.he Head of th. prhon? --Your Worship, the
l .. tter On page 6 wal not intended tor th. Collllll1 •• ioner of Pri
sons Your Wor.hip, it ..... only di.cover.d among.t th. letter.
that wer. intended for the Commi.sioner of police, my intention
"'al to get this letter Fage 6, to my people out.ide who would
in tum po.t it back to the pri.on authoritie •.
Yell., that is what I w.nt to know. And was the idea that
thi. would be r ..... ritten in their hand ... riting or juet .ent on
as It il? That. i. whl-t wa. intended, that it Ihould be
rewritten in their own ~andwriting.
Old the pri.on autt,oritie. know that you are an epileptic?
the hOlpital i. aware of it.
Were th .. y al.o aware of it at Leeukop? -- Yee. I .tarted
having the •• attacks when I wu at Leeukop.
And there ill a reference here, if you can help 1,111, to the
U T C In.urance Company. What il that? -- Thil wall. .n inlurance
company of my own imagination.
Yes , thank you.
NO FURTHER QUESTlONS (30)
P£'J'RUS I ..
1(69.01 - ~76 -
PETRUS NtlALA d.... {Through Interpreter)
E~~INATI~ BY MR SOGGOT : Mr Nkala, you are now a pri.onlr de
tained at Groenpunt prison? -- Yel .
.. "hen were you eonvi:ted? -- the 19th of Deeember, 1980.
AnI;! wh ... t w •• the offenee? -- r ... ~ and robbery.
When were you ... dmitted to Groenpunt prison? -- Mareh of
1981.
And when you e ..... there, wh.t eell. wer. you put in? --(10)
I Itayed ... t eell No. 15 on arrival, which ia known a. the
"elub houa,".
'M'I ... t .ounda ... ry elegant, 11 it another nM'lll for i.ol.tion
eell? -- NO. It'a outside in th. y ... rd.
Yea, now did you eventually land up in ilolation eell? -- ,
Thi. i. eOrreet.
NOW if you look at the aeeuled before Court, ia there any
One that you reeogniae? --Yea, there ia one I know.
Tell ua. -- It il Stanley Rldebe. {20)
Where did you meet him for the firlt time? -- I met him at
And did you talk te him? -- Ye., I did.
Whir, wa. h11 eell in relation to your eell? -- It wal op-
pod te rrry e" 11 .
NOW do you remember any oeeaaion when Stanley waa t ... ken out
of hi& eell? By a pollee~n ealled City? ny a warder ealled
City? -- Yea, I r,_mbar that.
Did you aI' or hear anything untoward after this? -- Yel,I
h,,,rd 10000thing that one doe. not usually hear in pr1l0n. Namely
I >OJ I ..
K69.05 - 477 -
Namely? Heard somebody screaming.
Where were the screams corning from as far as you could
gauge? -- From the direction of the offices.
Were the screams continuous or intermittent? - - It was in-
termittent,from time to time.
And can you assess the time that went past trom the time
it started to the time it finally stopped? -- I would say be
tween 1; hours and 2 ho"r&.
Did you see Stanley Radebe being brought back to his cell?
-- I dtd Sir. (10)
Did you notice any .. if anything had changed? -- He wasn't
like when he .. like the time when he was taken out.
Explain? -- his face wss swollen
What part of his hce? -- On the one side of hts face.
Can you remember at this stage whiCh side? -- I don't re-
member which side.
Anything else? That you noticed about him? -- His shirt was
.. had blood in front.
woulcl you s ay that the bloocl was freSh or clry? -- This was
fresh blood. (20)
Later On that clay, did he make a report to you? -- Yes . it
is correct.
On that day were you taken out for e xerCise? -. No, I WaS
not taken out.
Do you know the date of that day? -- The date I Il:m not
sure of.
DO you know what day of the wee k it waR? -- If I am not
making a mistake, I think it was on a Monday.
well I want you to assume .. let us pretend it was a Monday.
the follOWing day Tuesday were you taken out for exercise? (30)
-- I
K69.09 - 418 -
--No wa. not taken Ollt.
And Wednesday? -- ~d even the Wednesday 1 wa.n't taken
OUt.
Thllr.day? -- I was taken OUt On Thursday.
KRUI50NOERVRAGING DEUR kANKLAER: 51 vir my, wat het veroorsaak
<l .. ~ Jy 1" 1"ol"ble-ardel1n9 opgenec", 1,,? -- ' n ... nd.er pri80nicr
het vir my dagga gegee In 416 wae in my beait gevind.
En is julle gewoonlik .lke dag uitgehaal vir oefening.?
Oit i •• 0.
Waa hierdie drie dae wat julle nia uitgeneem i8 nie, 'n (lO)
lIit.ondering? -- Oit i8 80.
Ek i. jaJ:U:>er ek _tel dit nOli aan ":lulle" en jy het in jou
hoofgetulenis net gepraat oor jOllself, of jy uitgeneem 11?
H.t dit gegeld vir almal in die groep?
i_ola.le wa., i6 ni. uitgehaal nie.
Al die .... n •• wat in
Goed, dit duit ook Bnkuldigd. No.1 in? -- Hy waa weg-
geneem gewee. van ilolali •.
Wllnneer is No. 1 waggenee .. Van isolasie? -- die .erat. dag
i_ hy verwyder. Die dag daarna, en die derde dag.
HOr: I_ hy toe uitgeneeB en het hy nie weer teruggekom ni.? --(20)
Oi. eer_t. dag il hy lIitgeneem en weer teruggebring, di. t .... d.
dag il hy weer lIitgeneen en terllggebring . asook op die derde
dag.
AANKLAER:",aar hy wal nit lIitg.n •• ", vir oefeninge nie? --Nee,
ni. vir doeleinde_ Van oef.ninge nie.
SO II. dllllr getuie. in hierdi. Hof getuig het, dat hy by
voorbeeld .• hulle byvoorb.eld .aam met by die oefening. WII_
op die Din,dag. dit 1_ die dag na die ge.kree Wilt :ly nou he
weer jy gehoor het, fouteer hulle? --Oit ,al nie die wllarheid
we •• ni • . {30{
Oit / ..
1<69,12 479 -
Dit ul 'n leuen we .. ? -- Dit i, '0,
NOU ek lOll net, ,a, u my net 'n OOmblikkie sal gun, ,ken jy
vir die p.noon Nt di. naam \'lIn Georg. Oilldla? -- Ek ken hom,
Ed.lagoare, as ell'. nou ' n verkeerd. stelling N/Ik aan die
setui. dan vra ek 0111 verskoning, dit i, vol<;1en, my nota's, my
!Pta i, dat George Dladla het getuiS dat hy op die 9de Mallrt vir
Beskuld!gde No.1 Seden het "a",r hy geoaten het •. g'poog het 0 ...
te oeten , buitek",nt. -- 1'1.1 die ,t.lling aan my i, daar is 'n
d"'tum Semeld en ell'. h.t ongelukkig nl. 'n almanak gehad nle.
Ken ni. dat~ nle, (10)
h'.l, jy kan dit lIIollaT aanva"'r dllt dit die v01s.nd, daS lOa,
na di. eerlt. aanranding. Met and.r woorde, d1e t" •• d. dag toe
NO. 1 uitgeneelll 11 en weer terugg.bring is.-- Ell'. stelll ni, saalll
met Georg. Dladla nie,
NOu wat dink jy hoekolll fou~er George Dladla? -- dit is
mtskien wat hy sedink het,
H.t julIe 001' hlerdle ding g.s.ls toe julIe op pad was hier-
natoe Van Groenpunt at? -- Ell'. het nl ••• 1" gew.et "aarolll ell'.
hlernatoe gebrin<;l word nie, ek het eel'S hier in Modder B ge
v",n<;l.nia v,rnee ... toe ak gavra wal of all'. vir stanley k.n, en (20)
ell'. 11'.0 ... gatuiS'
Goad, waar het jy S.hoor wat Stanley ,e naam i,? - van
die ilolaal. selle at, die naam van die persoon wat daar aange
hou word, word aan die ~uitekant v",n die deur gelkryf, ell'. het
dit dasr galien.
Hy h.t noolt vir jou _If <;Ia" hy 1, Stanley Rsdebe nle? -
Nee, na ak Iy nsslII g.slsn het op dl. d.ur, het ell'. hom nie verdeI'
gevrs wat ,y naam il nls, "ant ek hat salf <;Iss Ian.
lIy h.t nooit vir lemand anden gel' "at Iy nSIllll is nie? --
HOF : U bedoel ,eke I' Waar die <;Ietui. by wal? "'" AANI<LAER I . '
K69 . 16 - .80
1\A.>J'UJt.ER, waar hy by ... aa ja. in di. holaale aell •. -- Nee. el<
het dit nag ni. g.hoor nle.
Goed, het jy oolt gehoor dat hy geaprel<ke voer IMIt ander
priaoniere in ,H. i,olasle afd.ling, .nder seU. v.rd.r v.n jul
leo .... at van julle .elle af ... a,1 -- J., el< het al qehoor.
I»anneer het hy die ;e.prel<l<. g.II.voer? -- Na 4 uur, d.n i.
dl. bewa.rd.ra weg d •• rao, d.n il di •• elle ge.luit.
En he hy in h1erdh tyd Il>Ot .y t>e.eerde l1gg •• m. ook '1.11.-
ko",,"unike.r IMIt die ander menae of "' •• hy te siek? --
MNR SOGGOT,Your Worship t do think My Le.rned Friend should (10)
.pecify "die tyd" perhaps ..... hat period. he i. talking about.
AANXLAER: W.l di. drie ds .... aar hy uitgeneem 1_ en die aand
w •• r terugg.bring il. -- Wat .1< ..... t i. d.t die arle da. hulle
vir hom uitg.n •• m het, het hy met my gepraat.
Ja, .n m.t .nder mense in and.r •• 11e? -- Ek w •• t nl.
Edelagban, .k weet nie of hy met ander gepraat h.t nie, w ... nt
ek het met hom g.pra ... t en I<ort d •• rna het ek toe gaan al •• p.
&k. la ... t dit dan a .... r. Is dit korr.k dat daar medias. or-
donnanae of hoapHa.l or:!.onn.n •• v.rby kom. wat 'n troll1. mat
roadieae middel. op, en dan vra hy wi. daarvan nodig het? -- (20)
Dit is so ja.
Het No. 1 ooit vir hierdi. IMIn • .II. gevra wat jy van weet.
Terwyl .. het hull. vir hom pill. g.gee? -- N •• , hull. h.t hom
ni. gegee ni •.
Het hull. g ...... ier om dit vir hom te gee? -- lIulla het ge-
.... ier om hom t. gee.
HOF: Wann .. r wa. dit? -- Die datums .... et ek nle, ken .k nle,
Maar in v.rhouding tot die dag waarop hy daaruit genee. ia
en jy die g.al<r •• g.hoor het . -- Dit ... aa in daardt. d •• g.- (30)
"'.ea I ..
K69.20 - 461 -
w .... 11 wat hull. vir hom I:it"en.em h.t.
Kan jy ~.r .pe.ifiek wee ••••• blief. -- Die volgende
dag , die dag na hulle vir horn uitgene.rn het, hat hy die belering.
opgedoen.
Is dit nou die d." nadat jy (he .kreeuery gehocr het? -
.la, dlt 1 •• 0.
AANXLAER: Dit wil .1 al die dag van d1 •• kreeuery 'n Haandag
wa., dan was dit op die Din.da,,? -- J., ek .tem .a .....
Nou hoekom het hierdie mense d.n nOu geweier Om vir hom
medik ....... nte t. g •• ? was hulle n.t .na.k. gewee.? -- £k " •• t (10)
nl. hoekoll ni •.
Nou maar toe hulle weier om hom dit te gee, h.t hull. dit
in 'n bar. mant.r g.doer. of h.t hulle net ges~ in 'n vriende
like manier,"nee on. gaan nie vir jOu iet. gee nie"? --Nee
hy het eintlik met die n.joor gepr •• t, dit is die majoor ".t "e
"eier het d.t hy pille kry, maar di. g •• prek wa. in Afrikaan.
geweea, wat .k on9ll.1ukki9 ni. verltaln nie.
Ne. maar hoekom prLat jy nou ven die majoor, .k het ge
praat van die ho.pit •• l ordonnanle. -- Hy het die pille van die
!l\&joor "evra. (20)
Het hy nooit met die ho.pitael ordonnan&e gepraat nte?
Nie van di. _n •• wat die trollte .toot nle.
Nou maar w.arom het jy dan nOu geantwoord netnou op my
vraa" dat hy weI _t hulle ondarh.nd.l het OOr pille? Nee
ek het nie 10 ge.' nie, die .. u eerlt. vr •• g was vir IIrI of die
mense wat di. trollie stoat, d •• r by i.olasie kom, en toe het ek
ge.~ ja daar kom.
Toe vra .k of No.1 vir hull. g.vra hat vir _di ••• . . vir
pille? Toe.' jy ja . -- Nee, wat ek weet is dat Stanl.y
weI pille g.vr. het maar van die .. joor . (30)
'" I
K69.25
En nOu die qelp~ek ~t die ma,co~, wanneer wa. dit qeweel?
dit wal d1e dl9 na et die gelkneuery gehcor het.
Daarvan il jy leker? -- Ek il daa~van 5eke~.
COodseker? doodseker.
Want dft il nie wat NO. 1 I' nie. No. 1 I~ hI' het ee~1
(l1e Sate~d.g
~ HI' het gel' die naweek, hy kon nie onthou of dit die
Vrydag, Saterdag of sondag Wei nie.
AANKLAER, Met BOlhoff gepraat.
IS dllar 'n antwoo~d? -- Milkien il Stanley nie meer.. (10)
~Ikien kan hI' nie meer goed on thou nie.
l" .. ar :II' onthou qoed1 -- Ek on thou gaed.
was d1e gelprek lllet Majoo~ SOshott voo~ ot ne hulle hOf!l kolO
hsal het vir die tweede keer? -- II dit die dag toe hI' PIlle
gevra het?
Dit is korrlk. -- sal u aillbl1ef die v~aag he~haal?
di t wal nl sy te~ugkoms op die twelde dag qewees,
Ja, Het die Majoor daa~ aanglkoM In kOM vra of hI' klagtel
het at nie? wat WII die doel van dil majoor Ie belcek dalr by
ho",? -- Oil _joor het 10 at en toe na die isolas1e glko"" (20)
'1' rondte. kom doen.
En wa. hiledie 16 'n rondte Wit in die no~le loop van
lake qelkied het? -- Ja. hy il mol qlrlqtiq om dllr te loop, kyk
hy il die eienlar van die pllk, en hy 11 qereqtlg Om tl loop,
d1 t 18 mol II' plek.
Ja. En hoe dikweh het hI' kom kyk na 5y etendom daar? --
HI' het 1n die weekldae yekom, en ook party nawekl het hI' gekolO.
Kom onl Iny dit kort Om te probee~ klaar meak, hoe .. wat
het hy vir NO. 1 gevra, het hy ieu vir No. 1 gevra op hier-
die stadium? -- II dit d1e majoor? (30)
Korrek I
"70.01 - 483 -
Korrek. -- Ek II mco. hy het met die majoor in ' n Blanke-
taal glpraat .. at ek nil verataan nie.
Het die majoo:r _t al die menle daa:r gep:raat of net met
NO. I? -- HI' het ook !Mt die ander _nle gep:raat, kle'ltel vln
hulle gekry.
HI' het kom vu. ot iefl\and enige klagtel het? Die proae-
dure il Onl Itaan by dil deu:re daa:r, In dan gaan hy 10 ve:rby
en hy kyk, en as 'n pe:rlOon dan 'n kIe'lte het, dan tTek hy die
majoo:r .e aandag.
En het NO. 1 die mljoor ae aanda'l 'llt:rek? -- Ja. (10)
En VI:r hom geal,wlt 'lea~? -- I:k hIt 'lehoor Stanley praat
Van pille 'pills" wat hulll toe ve:rd.:r gelela het, het ek nie
gehoor nil, want die _joor het toe in groot Blankltaal gep:raat.
So jy kon nie ventaan wat die IIIIIjoor I~ nil? - Dit i. 10.
Hoe kan jy dan vir hie:rdie Hot kom vertel dat dil majoor
het gewele:r om vi:r hom ietl te gee? .... jy nie verltaan het wat
hy gell het nie? -- HoetOA et aO I' Edelagbare, b hI' het net
daa:r _t hOA gep:raat, na ek gehoor hIt Beskuldlgde 1 praat van
die "pills-, en die majeor het nie 'n bewaarder laam met hom
geltuur hOlpitaa1 toe oa IMIdisyne t. k:ry nie. wat ge'A'Oonl1k (20)
gedoen word.
Was dit op hierd.i. stadium he.ltemal opdgtel1k dat No.1
se gel1g ge.we1 ",al en II' hemp bebloed was? -- Dit il 10 ja.
SI vir my nog ' n ding, het jull. 'n wasbak dial' in die
aell. ot nie? -- Ja, mal:r dit ia Van lement gemaak op die vloer.
Ja, wil ",al juUe Here? Di' word hI' die .toor ontvang
Hoe dik",el.? -- die Saterdae.
Het No.1 ooit II' kiere gewaa? Edelaghare, et veet nte,
ek kan nte a~ nie want dan IOU et hom g,.ien het II hI' gewal(30) het I ,.
- 484 -)(70.04
het. uur word die se:le toegeslult. en word eers die volgen-
de dag oopgesluit. die volgende oggend Om 5 uur.
Het hy die hele week geloop met daardie vuil hemp? -- .Ja.
Het jy ooit in jou ge"prekke met ander prisoniere oorhier
die voorval gehoor van 'n martel ma"jien? "torture machine"
'I"yclens ,ou gespreKke me~ ander prison!ere oor h1 .. r<.11., vourv .. l.
was dit genoem gewees of nie? -- Ek het daarvan gehoor .
.JII . wie het vir jou dllllrvan vertel? -- Dit is mense wat ek
saam mee was terwyl ek verhoorafwagtend was.
Nee mllllr kom Ons . . ek het jou mi8kien mislei. .mllrtel
mllsj!en Wilt op Beskuldigde NO. 1 gebruik sou gllwees het?
dallrvlln het ek nie geweet nle.
Tydens gesprekke wat jy gehlld het met IInder gevangenes.
{IO)
".
wllS dit nooit genaem nie?
die mas jilin in 1979 .
Nee ek het 11lllS gehoor Vlln hier-
was daar ooit gesprekke tussen jou en die ander gevangenes
oor hierdie voorvlI1? - - Nee.
Nooit een enKele woord nie? -- noolt nie.
Ek wil IIl1n jou stel dat jou getuienis in sake 'n beweer-
de allnrlUldlng wat op No.1 sOu gepleeg gewees het, Onwallr (20)
is. -- weI eK wil nie sl dat die Allnkll1er se stelling nie reg
is nie. mallr wat ek die Hot ges6 het, h wat ek geaien het .
HOF , Hoeveel stllile kle:e word dllllr aan 'n gevangene uitgereik?
een hemp. een broek. 'n pllllr koue lin 'n paar akoene .
So jy hilt net een stel Klere? -- Ja.
Word die klere dan periodiek omgeruil vir skoon klere? -
dit is so ja.
ge\loon11k Saterda ... behiliwe as 'n hemp
geskeur Is . dan word daardie prisonier geroep en hy word met
' n ander ene uitgerelk. (30)
Betllken / ..
K70 . 08
Beteken dit dan dat jy vat jou vutl klere na die store
toe en jy kry dan skoon klere? Ja .
Nou wat het jy aan terwyl jy die klere omruil? Ek staan
daar by die stoorkamer net die vuil klere, dan word ek uitgereik
met die skoon klere en ek trek die vuil klere daar uit, ek Oor-
handig dit oOr en ek trek die skoon klere aan .
Gebeur dit elke Saterdaq? -- Dit hang af van die mense wat
daa r in die stoorkamer werk , par ty Saterd .. e werk daar ' n persoon
wat nie vir Onll toelaat Om n""e k l ere te kry nie.
Nou hoe maak jy dan? -- Dan wag ons vir die volgende keer(lO}
Dan loop jy nou 2 weke met dieselfde stel klere? -- Ja.
HERONDEIlVRAGING DEUR MNR SOGGOT: (Mr Soggot not speaking into
microphone) -- Yes Sir.
When are the parades held? -- On Sundays
And is during these parades that the major asks if they
have complaints? -- Yes.
That is the ti .... when you people see the major? -- that
i. the time, you ssee the major.
DO you ever have any parades on any other day? -- No,not
On other day. excepting on rare occasion,. (20)
When the major spoke to Stanley on this occasion, he also
took compl~lnts frnm nth .. r prl~on"rR or invit"d them to complain?
-_ NO, the position is over there the major doelln't invite
people for complaints, he just goes past there and unless one
draws hi ll attention to the fact that he has a complaint , a s
Stanley did.
In other words are you saying that when Stanley "lave his
complaint, there WaS a parade on? -- Yes, it was on a parade .
And what day wo u ld that be? - - It would be on a Sunday.
Just one last question, generally speaking you people (30)
in / ..
KiO.l] - 486 -
in isolat.ion have you contact with t.he other priaonera, that.
1. prisonera who are not. in iaolat.iOn? -- No Sir.
NO FURTHER \lUES'I'IO~S
MR SOGGOT: Sir, I am happy t.o announ .. e that. t.he Groenpunt. :;:hap
ter has ended a. tar a. the a .... u •• d ia concerned. We do not
propose to caU more "itllesae" Mr Malan who ia in charge of
the prisoner. would like to take th.m off aa soon a. po.aible,
as far as .... are concerned that il in order .
COURT : Do you have any obje:;:tion againat the pri.onerl being
taken away? (10)
PROSECUTOR: No obj.ction.
COURT: They can then be ~eJDOved.
1'IR SQGGOT:'{our Worahip, I have One other witness Htevant to
the trial within II. trial but for realons which My Learned
Friend underltandl and which .. I've di.cussed the matt.r with
him. I should pret.r not to call henow and I luggested to My
Learned Friend with ¥OUI Worship's cons.nt. it h. eQuld not
start his eVidence and then I could get leave to interpose,
tomorrow or the day atte:.
AANKLAER:Edelagbare, dit is al gedoen in die verIede,ek sou(20)
nie veel beswaar daartee~ kan ha nle, andersins sou ons nou moet
verdaaq en dan lal dit weer tyd morl. ek wil aan di. hand doen
OlD. tyd te bespaar dat 'n IIIIIns llliskien lD4ar dU uitw.g volg want
Ons ..
!!.Q!:..:. As u tevrede i& met die reiling dan kan u voortgaan.
AANKLAER: Ek lal dan vir Adjudant-oftiaier van Loggerenberg
roep.
loor na bladsy H7 . " ..
LEON I . ..
OIE S;,I,\ T ~ ee:' : STANLEY RADEBE en 311nde r
SA..IKNR, Kempton Park SI! 635 / 82
THE SUTE ¥~=su,
J.fl..,M" d C HEETIlt.itHG
OORS'<?YFSiZiI:
KEMPTON PARK
STREEKHOf .
SAAK NR SH 635/82
DATU)ot: 6/10/82
IN DIE S,REEKHOf VIR DIE STREEKAfDELING VAN SUID-
,RANSVAAL CEHOU TE KEMP,ON PARK
VOOR STREEKLANDDROS I J J LU,HER
DIE S,AAT ,EEN : S. R A D E 8 E EN ANDER
KLAC1"E : (SIEN KLACS,AAT)
VERHOOR 8tNNE-n-VERHOOR
NA.'1ENS DIE STAAT: ADV. G JORDAAN
NAMEllS 8ESKULDIGDE 1; M)lR D SOCCOT (ADV)
EN 8ESKULDICDE 2.
8ESKULDICDE 3:
BESKULDIGDE 4:
TOLK:
OORSKRYf:;TER
IN PERSOON
MNR M BASLIAN
MNR A MOHLANCU
MEV C 1'1 KOTZE
MNRE LUBBE OPNAMES
JOHA",~ESBURC
- 48'
KEMPTON PARK
S T R E E K H 0 F.
SAAK Sli 635/82
DATU'!: 6/10/82
DIE STAAT TEEN STAKlEY RADEBE EN DRIE ANDER.
"-'o,_o,,-c' __ '" "'C· __ 'COC""GC'CR~'C,,·B~'CR"G~. beed ig vll'rklaa r :
O~DERVRA DEUR AANKLAER: U is ~ adjudant-off18ier 1n
die S A POlISIE, gesrasioneer te VEIlIGHEIDSTAK, PROTEA,
it dit korrak? ___ Kcrrek, Edalashar p
Hoe lank i& u al verbonde .an hierdie betrokke tak?
Sedert '17 .
Is dit korrek d<!t u ook die ondenoekbeampte 1n hler- 10
die saak i&? --- Dit 15 korrek .
Ek glo dit i& gfmeen.a.k dat u, adjudant _o££ilier
Crundlingh en .djudant-o£f1der Ela, op die 8t Haart van
hlerdie jaar na die Groenpunt-gevangenis te Stofberg 1&, i&
dit korrek? --- Dit 1s korrek.
Wat ",as die doel van u reis loontoe? --- Edelagb're
ek het onder&oek geneem van die huidige saak en volgen.
lnligting wat tot my beskikkin8 ",ai, was een van die per
sone ",at betrokke is in die laak, na.mlik beskuldi8de nr I,
ln a.nhouding lewees te Groenpunt-gevangenis.
Aangekom by Groenpunt, ",ie het u daar 8espreek?
Ek het eersten& na die ontvanglkamer - kantoor van die
gevsngen!s, ",aar ek ,.,yse1£ bekendgestel het aan die per_
sone daar, my doel van my heloek ,.n hulle geltel,
en ~ onderhoud gevr. het met balkuldigde nr I.
Ja, en toe? ___ Beskuldi8da nr 1 is na onl, mYlelf en
die e",ee kolleg.5 wat my ver8elel het, gehring in die
kantoorsek.h waar dle beskuldi8de aangehou was. 'n Kantoor
van een v.n die serunte 11 vir onl besklkhaargeltel in die
selkompleks waar die beskuldigde aangehou "'8S.
Nou ",at "'81 alles 1n hlard1e kantoor le"'eet?
/my ...
20
JO
• 488 - Mnr van loggerenoorg
my geheue my nie In die steek last nie, daar "'as 'n
tafel . TI stoel, ':l lang houtbank teen die muur, regoorkant
die tafel en 'n dokurnent, 'n vakkie bo_op die tafel,
'n hele santal van die arnptclike dokumente van die lid "'le
se kantoor dit is, ",at sy daagllkse dlens daar verrig.
Het daar enisslns 'n rol tolletpapler rondgestaan
WQt u gesien het? tHe wat ek oPSemeTk het nie .
Kan u onthou ",Ie die bearnpte "'as "'at beskuldigde nr 1
na u toe gebrlng het in daardie kantoor? --- Dit is
moellik om vir die Hof te s~ ",ant dit Is 'n sersant
gewees wat in beheer ~'as van die enkelselleseksie op
daardie stadium.
Nou u het ges~ dat die kantoor wat tot u besklkking
gestel is 11; gele;; in die kantoorseksle van dasrdle gebou.
Hoeveel ander kantore was daar In die onmlddellike omgewlng
van daardle kantoor Ek kan nle si presles hoeveel
kantore, wat ek wei goed kan onthou die sersant ",at die
man vir my gebring hee, beskuldlgde nrl, se kantoor 15
skulns OOr die kantoOT wat ons gehad het op daardie sta-
10
dium, en ek Is nie baie seker dat weerskante kant Ore Is 20
waaT ons ons ondervraging gedoen het nle. Wat ek wei kan sl!
is dat daar 'n kantoor direk langs hom is, daar Is 'n afskortlng
_ in die muur is daar 'n skuifdeurtjle, wat na 'n ander
kantoor toe lei. tlie n nonnale groot deur maar klein
skuif deuTtjle waar dit blyk dOkumente gehanteer kan
Io'Ord.
Ja, en waarvan is hierdle deurtjie gemaak? --- Dit is
'n hout_deurtjie. Ek is nie bale seker, ek s~ wei 'n
houtdeurtjle, maar as my geheue my nie in die steek laat
nie, die opening was oop, die raam is hout, ek weet nie 30
as die deurtjle van hout is wat hom toemaak nie, want die
/ruimte ...
- 469 - Mnr van Loggerenberg
ruimre daar "'at die deur moet vul was oopgewees, die
tyd ~'at ek daar was.
Die deur self, ~;lS dit gesluit of was dit oopgewees?
--_Die deur was oopge"'ees.
Het dit oopgestaan of "'as dit toegestoot? - __ Die
deur was toegestoot gewees.
Maar nie geslult nle? --- Nie gesluit nie.
is daar vensters in die betrokke kamer? ___ Dit 1s
korrek. Die venster was na 'n binnepie1n van ander selle
uitwys. ... En was die venster oop of toe? ___ Die venster/oop-
Nou goed, toe nr 1 in~ebrlng 1s, kan u vir Ons vertel in
u eie woorde wat het toe gebeur? Ek hec myself aan
beskuldigde nr 1 voorgestel
DEUR DIE HOF: Het u van 'n tolk gebruikgemaak? - __ Nee
ons hec Afrikaans en ~ngels met beskuLdigde nr 1 gesels,
ek persoonl1k. Ek he: hom meegedeeL dat ek die onder_
soekbeampte is in 'n saak van 'n sekere organbasie -&YCO
SOU11l AFRICAN REVOLUTIONARY COUNCIL.
"
Ja? --- Ek het aan beskuLdigde nr 1 meegedeel dat 20
sekere dokumente, asook handgranate by sy woonadres
gevind is tydens sy a:wesigheid. 8eskuldigde nr L het
aan my 'n verduidel1k1ng gegee dat hy nie kennis dra van
die goedere genoem by sy huh gevind nie, omrede hy
daardie cyd reeds in die gevangenis was, weens 'n oortreding.
Ja? --- Ek hec beskuLdlgde verder uitgevra in verband
met die organisasie SYCRO, waarop hy ook 'n verduideliking
aan my gegee het, dat hy wei ",eet van die organlsasie .
DEUR DIE HOF: Meneer Jordaan, 15 dit nodig om die [nhoud 30
van die verduidelikings op hierdie stadium te lui?
/AANKLAER ...
- 490 -
AANKLAER: Ja ek wou juis die
Hnr Va n Loggerenberg
die inhoud van wat
Nr I gesi het kan ons roaar hat Edehgbare.
DEUR DIE HOF: U moet vir my korrek verstaan, ek gelas
II nle om nie die te openbaar nle, ek weet nie of dit
tersake sal wees nie.
AANKLAER: Nee, ek ag dit persoonlik gerade dat dit
nie openbaar word in hierdie stadium nle.
Hy het aan u sekere rapporte gemaak? Dit is
korrek, waarop ek hOIl! gevra het om na te dink oor sy
betrokkenhetd waarop my twee kollegas Adjudant _offister 10
Grundllngh en Adjudart-offister Eis hom die volgende
dag sal kom spreek er volle besonderhede kry vana! be-
skuldigde nr I. Ons het die gevangents, ek en my twee
kollegas hI!: die gevar.genisperseel verlaat, waarop ek aan
dte Cwee kollegas ope rag gegee het om die volgende dag die
ge terug te keer en Ce konsulteer met beskuldigde nr 1.
Nou was daar enigslns in u teenwoordigheld , aan
randlngs op nr 1 gepleeg op hierdie dag die se Maart? --
Nee.
Of heC u self erigsins aanrandings gepleeg op nrl op 20
die Be? ___ Nee Edehgban.
Nou ek meen dit is gemeensaak dat u ,dat op die
ge het net Hnr GrundUngh en Mnr EIs met beskuldigde
nr onderhandel . Warneer het u weer vir nr 1 die eersee
keer gesten nadae II ~om die se gesien het? --- Dit was
die 11e, dit was redelik laat die agtermiddag, toe ek
verdere inligting of rapporte onevang het vanaf my twee
kollegas.
En waar het u nr 1 gesien op hierdie geleentheid
op die IH wat u van melding maak? --- Hy was op pad
cerug ns sy sel toe, in dieselfde kantoor kompleks waar ek
Ihom . .
3D
HI _ Mnr v Loggerenberg
hom op die Sf suien het by dieselfde hntoor.
Het u hom dan op die 10i nie guien nle? Ek
het hOI!> nie op dle lOt gelien nle Edelagban.
I.'aerom se u so? --- Ole lOt "'II ek betrokke in
die saek,KHOTSO S!;ATHLO en Loate, ook'n SyCO
onder50ek ",aarvan ek ~ie ondersoekbe.mpte wal te
Vlnderbtjlpark.
Wat het in hierdie betrokke saak op die lOt sebeur?
Dit .... 5 uitsp ..... k, die Hof het utt.p ..... k ge1e ... er.
Coed, en nadat u bukuldigde nr I op die lIt geslen 10
het, .. ·.nneer het u we~r met hom kont.k g~had ~n op
welke wyse? ___ Edelagbara dit wa. die 30t
Maare, of ... at? --- Dit is korrek, Edelagbllre.
En .... s daar .nder datums ook ae ... ees? - __ Ja, as ek
res kiln onehou, die III April en die 4t/6/ a, ek res kan
onthou.
II die III geleenthede --- Dit il al geleentheda
"'at ek met beskuldlgde nr persoonlike konUk gehad het.
K.n u vir onl vertel "'., dtt elke keer slegl in die
sevllngeni. of w .. dit op .nder plekke oak gewe",? 20
Op een geleenthe1d was hy deur my uitgenee'" uit die ge
vangen!' u!t n.-. Soweto _ I y ouerhuil .
Watter een van die drie dat ... , w.t u genonll het w., dit ge ... ee" of kan u nie meer onthou nle? --- Dit WIIS die
voorvlll 1n April_and.
By h1erdie drle geleenthede dan n. die 8t en die lIt
se u het u met hom kontak gehad, persoonlike kontak?
Persoon11ke kontak ja.
Het u oak op .nder wy,el IIM!t hOB! gekont.k? --- Dit ts
korrek? _ ek het telebnies verskeie ken met beskuldigde 30
nr 1 kont.k geh.d.
{Nou- ...
- 492 • Mnr v Loggerenberg
Nou kan u miskien net verduidelik hoe dit plaasgevind
het? Norume .. I synde ~ gevangene in die gevangenis? ___ My eerste-
ek kan nte presies si hoeveel keer telefontes nie,
maar die eerste keer was vanuit Kaapstad, waarop ek
sekere punte in my ondersoek waarmee ek besig was,
SOu opklaar met beskuldigde nr 1, as gevolg van 'n rapport
",at hy 'n vroeer stadium aan my kollegas gemaak het, vanuit
Uitenhage het ek ook telefonies kontak gehad met hom .
Vanu!t Ne", Castle het e k op 'n stadium telef onies kon t ak
met hom gehad.
En hoe he t di t gebeur da r u, ",ie het u geskakel om
met hom te kon kontek? --- Ek het die gevangenis ge
skakel, ek het die enkel-sekurttettssekste gevre, die
enkel-selle voor ge\'re. Ek het met die Blanke lid daar
gepraat en gevra om toestemrn!ng om met beskuldigde nrl
te gesels, nadet ek lIyself bekendgestel het oor die tele
foon; dan het hierdie persoon vir my beskuldigde nr 1
gaan roep, waarop ek dan die sekere punte opgeklaar het
met hom OOr dIe telefoon.
Het u elke keer met dieselfde per SOOn gepraat of
was dit verskillende persone? ___ Dit was verskillende per-
sone afhangende van de persone "'at op dlens was daardie
stadium waarna ek ingeskakel het
En 1s dit al oncerhandelinge wat u met nr 1 gehad
het.
Her u op 'n stadium hom weer geskakel OOr 'n ander
onderwerp? --- Vanuit Sowetho ja Edelagbare. Nada t Kapt .
Boshotf, huldtge Majoor Boshoff van die gevangen l s
Groenpunt my geakakel het en gevra het ek moet met beskul -
10
20
dlgde nr I 1n verblntlng moet tree, loIaerop ek weer die- 30
sel f de pr osedur e gevolg het teLef onies . Beskuld l gde
I nr . ..
- 493 - Mnr v LOgg~renberg
nr 1 het aan my vrae gestel in verband met die verloop
van die ondersoek wac ek die aan hom verduidelik het wat
die polisie il van d;e onderloek op daardie stadium.
Beskuldigde nr 1 het !II)' gevra om 'n landdros te spreck
waarop ek toe reelinas get ref het dat een van my
kollegas. Adjudant Orfi5ier Ell beskuldigde nr I
moet gaan spreek.
U was self nie by of betrokke by hlerdie gebeure
wat gelei het tot die maak van die verklaTing voor die
landdTOi nie? Ek 1.181 nie betrokke nie . Ek het dit nll't 10
later ontvang van Adj.Offi5ier Ell.
Ek wil net weer terugkeer nil. die lIt die dag ledert
u hom die tweede keel' gelien het vir nr I . Toe u hom gelten
het was daar entge slgbaTe _ wag laat ek dit liewers
anderste stel, was dial' enigiets e1enaardigs WlI.t jy Ian
hom opgemerk hen ___ Niks Edelagbare.
Het hy vir u voorgekom SOOI die was op die 8t toe
jy hom die eerste keel' ontmoet het? --- Heeltemal vl'iende-
11k en samewerkend en ek kon nikl snaaks aan beskuldigde 20
nr 1 opgemerk het nie.
Hier was getuten1s van "II aantal persone dat 1'1'
na die 8t swellings aan Iy gelig gehad het. Wat.1 u
daarvan? --- Ek het geen Iwelling' opgemerk nie of
swellings ..
Of swellings ook op .y kop be? --- Glad nie opgemel'k
nie.
het u enigsinl ieta abnormaal opgemerk aan Iy
kleding? By het die normale gevangenildrag aangehad.
Was die klere .k~n gewee. of was daar Kolle op?
---Die klere wu skoo"geweu.
IHier ...
JO
• 494 • Mnr v Loggerenberg
liler ",as g"Cutenls van'n aancal persone wat getulg
het dat da.r gedurende da.rdle week v.n die 8t en verdere
bloedkolle op nr 1 U hemp slgbaar _ sigbare bloedkolle
10'81. wat se u daarvan? ___ Ek hec dit nil' op die lIt
opgemerk nil'.
Coed. Edelagbare ek 15 j.""""r, ek lei nil' van 'n
verklning af nle, ek 10'11 net my gedagtes hat gun of
ek .Iles gedek het. Ek glo so.
CEEN VERDERE VRAE
KRUISVERHOOR DruR ACV SOGCOT:
diC toe u op die 8t by Croenpunt aangekom het? ___ Ek
kan nil' 'n predeu tyd sf nil', my gedagce - •• diC korrek
11 11 diC in die oggend geWi!es, lllaar diC is vir ay b.ie
lIIOe111k 0lIl te skat hoe hat.
Kan u hoegenaamd geen idee gee nil', w.s die Ion op
of 10''' dit naby die IfIiddel van die dag of wat? ___ Die
wal 1n die OIIlcrek van 10 l1-uur ek kan nil' preltel sf
nil', dit .. ·.s laat-oggend geweel.
Naby aan 12-uur gewees? --- Moontlik Edehgbare.
SOOI beweer deur die beskuld1gde? ___ Moontlik
~al hierdie nou d1e eel' SCI' keel' dat u by Croenpunt
besoek afgeli het? - __ Nee, Eddagb.re.
W .. u en u kolle, .. dikweh voor die daar? ___ Ek en
.nder kollegas het 1n,ewoon in Croenpunt op daardie st.dium
terwyl die verhoor van die ander .. ak te Vanderbijlpark
aan die gang wal.
Wanneer u meld u kollega$, verwys u onder andere
na Mnre Els en Crundl~ngh? --- Nee. DiC was kollegas wat
my bygestaan het meC die ander ondersoek- Adjudanc _
20
Offhler CrGndl1ngh "'IS SOlOS teenwoordig wat hy ook be- 30
nodig was by die Ho{ in Vanderbijlpark, en dan hec hy
loorgebly ...
495 - Mnr v Loggerenberg
oorgebly te Groenpunc Gevangenis .
En altesaam hoe lank het u daar gebly? ___ Vir die
duur van die verhoor, dit is baie moeilik vir my om te
s~ die "'as '1l stadium van 2, 3, 4 weke.
Wanneer is u van die gevangenis weg op die 8f ? __ _
Edelagbare ek Is nl" w"g van die gevangenisterreine af n ie,
ek het oorgeslaap die nag daar .
Asook die 9t? --- Positief .
En die lOt? ___ Die lO€ en die l1t.
Toe u daar by die gevangents gekom het " het u
inge boek, u persoonllk, ek praat nou van d i e 8t?
Oil> St het ek ingeboEk by die _ kan Ek net die vraas
regstel, is dit ingeboek by die kwartiere waar ek gebty
het of by die selle "aar ek die beskuldigde 1 gespreek
het?
Laat ens dlt stsp-vlr-stap neem _ behandel. Gewoom.eg
as besoekers by die tronk korn, teken hulle in"n besoekers
boek, of hulle advokate of prokureurs of speurders is.
- __ Die besoekersboek van die gevangenis om toegang tot
die prisoniere te kry het ek ingeteken op
DEUR DIE HOF: Op diE St ? - __ Op die St Edelagbare.
MSR SOGGOT: Asook u kOllegas? ___ Asook my kollegas.
Het u met die majoor gesels, Majoor Boshoff, op
daardie stadium Kaptein? Voor die afspraak? Die bespre-
king met nr I? --- Nee, dit was met '1l adjudant-offlsier
gewees.
IHe? --- Pretorius.
Da8rna het julie na die isolasieblok gegaan? __ _
Dit is korrek.
10
20
Was u begetei deur enigiemand, of nee julle drie .. 30
---Adj .Offisier Pretorius het ons die pad gewys, dit is
Idie ...
496 - Mnr v Loggerenl>erg
die eerste keer \oIat ek na daardie sekde toe ge_
gaan het
Op'n vorige geleenthede het u met prisoniere korn
konsulteer? In Groenpunt7 ___ Op vorige stadiums maar
nie die huidige saak , prisoniere in hierdie saak nie,
Ja natuurl1k, in cnige ander saak 7 Oit is korrek.
En tydens daardie geleenthede \oIaar het u die
prisoniere gekonsulteer? ___ Ek het by die rekordkantore
gegaan. As ek dit kan so stel die \oIoord'prisonler' sal
seker nle die aange\olese _ getules wat aangehou is in 'n
saak, daardle tyd arrikel getues wat deur die Prokureur
Generaal gelas is om as getules aangehou te word is die
entgste menSe \oIat ek daar konsulreer het .
En dit \oIas in die rekordskamer? --- Ek her
pakkies verskele items vir die mense daar afgeg .. "?
Cee pakkt"s daar af? --- Benodighede wat die getuies
l>enodig gehad her van hulle huise of elders.
Maar meneer ek praat van konsultasle? --- Ek het
hulle daar gesien.
10
En gekonsulteer? --- En gekonsulteer, met hulle gesels. 20
Die r"kordskamer is dit naby die and"r kantore?
In dieselfde gebou as Mnr Pretorius se kantoor? ___ Dit
is dieseIfde kantoor waat hy is.
Dan is daat ander kantore en ofHsiere in die On-
middellike nebyheid? --- Dit is korrek.
W1e het ge5uggereer of \0110' se idee was dit dat nr 1
konsulteer In ls01asle, in die isolasieblok.---Dle
gevangenlso\olerhede het die aanbeveel omrede die per soon , \0110' ons weI gekonsulteer het,"gevonnisde persoon 15 wat
'n gevangenisstraf uitdien.
Wie het dit aanbeveel? __ _ Dit is adjudant-offisier
IPretorius ...
JO
- 497 - Mnr v Loggerenberg
Pretorius.
",anneer het jy cit aanbeveel? - __ Dit Is die dag
toe ek mysel f bekendgestel het en gevI"8 hec om die mense
te gaan slen.
Maar was daar erige probleem hoekom k~n hy nie
in die gewone konsultasiekamer toegesluit word nie?
DEUR DIE HOF: Bedoel u nou die rekordkamer
Ek weet nie of die rekordkamer'n gewone konsultadekalller
is nie.
MNR SOCCO!; Dankie U Edele, e k sal diC kristalllseer . 10
Ek is nle op hoogte daarmee nie.
Maar u behoort die Cronk darem goed te ken lOam: u het
daar so lank gebly? Ek ken die tronkperseel redelik
goed maar nie die gevangenisgeboue self nle
Weet u waar die gewone konsultaslekamer Is? __ _
Ek waS nog nooit In een Van die gewone konsultasiekamers
ge"ees nie .
Hec u geen idee of daar prokureurs, prisoniere of
aangehoudenes konsulteer "ord? --_ Nee.
En dit is u getulenis dat nr I WaS die eerste be- 20
soek, die eerste handiet "at jy ooiC kon gekonsulteer het?
In Croenpunt-gevangenis.
Nou toe julIe met die konsultasie begin hec het
nr I gesit?--- Nr 1 het op die houtbank teen die muur
gesit .
En julie? --- Ek het op die stoel langs die tafel
gesH.
En vir hoe lank het julie daar gebly in daardie
kalller' ---Om" cyd vas te stel is baie moeUlk_ die
verloop van die bekenjstell1ng, die doel van my besoek en
die uitvra Van - en rapporte wac hy aan Illy gemaak het vir
!daardie ...
30
- 498 - Mnt v Loggerenberg
durdie tydperk.
En tog meneer, gee onl tog skatting? --- DI<
il baie 1IIOe1l1k om'll Ikatting te gee, ek sal sl ongeveer
30 minute.
Jy onthou preliel wllr julie geait het malr jy kin
nie'n skatting gee Vln hoe lank dit geduur het nie?
Ongeveer 30 minute at ek 'II skatting moet gee ek hec nle na
tyd opgelet daardie tyd nie, 'II men. maak notas en gesell
Miskien was dit 'II uur? --- Dit is baie onwaarlkynlik
dat die so lank kon geweel hec.
Dit i& so etlike maande cerug, as u geheue nle ,oed
il nie, dan is die nie moontlik dat die'll uur wal nle1
___ Dit i& nle onaoontlik nie maar dit is
Maar onmoontlik dat die 2_uur wal? ___ Dit 1, on-
moontlik dae dit so lank was, die verloop van die geprlat
en die bekendstl!ll1ng en dit wat hy vir ons gegee het en
ek her beer vir hom gut dat hy 5y betrokkenhe1d lDOet
gaan oordink en dh rren .... I die volgende dag terugkom.
Nou die omltandighede van daardie konsult.sle, die
"
Qnthou jy goed? ___ Cit 1. 1n die verloop van my onderloek 20
die is feite wat ek baie kilometers en haie lank op _e ge_
week het.
Nou na daardie kenluttalie , waarheen het u gegaan?
___ lola die kon sultas1e hee ek met ander week voortgegaan.
Waar? ___ In die Vaaldriehoekomgewing._
Maar spesiUek waar? --- VanderhljlpuJ<f,;aar die verhoor
huldig aan die gang wal, dear wal getuies gewees en IHnle
wat ek nog geapreek het.
DEUR DIE HOF: II u van die gevangents af teruS na dia
landdroskantoor toe 1n Vanderbijlpark? ___ Nle dlrek na die 30
landdroskantore eoe nie maar na dh pol1s1estal1e toe, wnr
/ek ...
- (99 - Mnr v loggerenberS
ek van telefone gehruikgemaak het om voort te gaan met
ander dienste.
KRU!S\'ERHOOR(VERV) U 11 '"' die poitstestaste te VaoderhiJ!~
- __ 01 t 1. korrek.
Hoe lank het u ,aar vertoeP --- Ek het vir die
verloop van die dag caar vertoef in die omg"w!ng, ek wa.
nie net heeldag hy die pol1destute gewees.
"'aar was u, e k Fraat nou van die gedeelte na die
besoek aan Groenpunt? ___ Oit is Vanderhijlpark en omgewing
wat ek bestg wu met ander ve11ighe1dsdlenste.
Heneer ek wll onder aodere u seheue toets wane u
gee VOOr dar u onthou haie loed die omstandighede en wat
plaa'gevind het en met Stanley konsulteer het . Nou Vra
ek net eenvoudig watH .oder werk het u gedoen en wie nog
met wie nog het u gelell en gekonsulteer ",at ook al !!WIg
wees daardie dag, na die konsultasle? - __
Ek is geintereueerd 1n u bewegings?
£dehghan, as gevolg v.n my dtenste a. ek elke beweglng en
menle wat ek spreek, i, die vir my praktles te 51 preliel
10
en met wie ek gesels. Oit kan .nder ondersoeke en huidige 20
onderaoeke wat gaande 11 Ie OOIIIltlndighede hale be_1I1k.
Kan u vir Onl II wac u by die poH.lestlste gedoen
het? --_Ek het van dh .mpteHke Celefone en amptel1ke
fa.llite1te gebruikgellaak om voort te gaan met my dienste.
K,n u onthou wit u gtbel heel ___ Ek het onder andere
met my k.ntoor 1n ver",i0<l1ng letree te Protea in Soweto.
Kan u onthou ",a,roor? --- Oor Illy werksaamhede, d1e
hu1dlge ondersoek wat ek daardie tyd, die nuwe onderloek
die huidige een Wit elr. nou in getuig en OOr die een wat 30
e1nde genader het dUl~ 1n die Hoi.
lEn .. .
· /
- 500 - Mnl'" v L088erenberg
En na die poll51estalle ",.arheen is 01 Na m)'
.{handellng van Illy dhnat. d •• r t. 10k coerug na Gl'"oenpunt
toe, dte agtenlliddag.
,"'as dilar dan net drie plekke, dit ""as Croenpunt,
na dtt die pollsle.c •• !e en na dlt die Croenp"nt? ---Ott
1. korrek WaaT 10k oorna, het.
H1sklen het 10k u IIIlsvencllIn, het u nle na die
landdroshof toe gegun? ---Nee.
Ole volgende dag "'a.r het u dlenste verrlg? - __ Ek
"a. In die landdrolhof geweel.
On. praat nou, dlt 1. ge .. enea •• k ons praat nou
van dte '.It ? ---Ole 9;1
Wat het op daudle dag In die landdroshof plengevtnd~
Hulle was beslg met betoog en ultspraak.
Betoog en utupruk. ---Dit is reg.
En was u dur dh hell' dag? ---£It was die hellO dag
da,r geweel.
En d •• rna terug Croenpunt toe? --- Terug Croenpunt toe.
En die woensd.g? --- Dle lOt wa. ek ook by dle Hof
gewee •.
Wa • ..--e w •• dle Hof op daardle stadlum bed,? __ _
Dit wa. nog steeds met uitlpra.k .
En hoe lank het u da.r vertoef? --- Die hele dag.
Is dlt nil" moontlik dlt u Croenpunt toe gegaan het vir n
kort besoek? --- Nil" op die lIe nil".
Hoe kan u dit uitdu1t? ___ Ek was 'n volle d.g by die
Hof teenwoordig geweu, ak het dia laat .gte .... ldd.g ten'g
geg.an na die Ho!verr~gttnga.
Wss u werkilk benodlg tyden. betoog? ___ Ek het bel.ng-
gehad 1n die ondersoek.
H •• r eintllk a$ d •• r betoog Is d •• r is nil" werk vir
/u ...
"
20
JO
Collection Number: AD2021 SOUTH AFRICAN INSTITUTE OF RACE RELATIONS, Security trials 1958-1982 PUBLISHER: Publisher:- Historical Papers, University of the Witwatersrand Location:- Johannesburg ©2012
LEGAL NOTICES:
Copyright Notice: All materials on the Historical Papers website are protected by South African copyright law and may not be reproduced, distributed, transmitted, displayed, or otherwise published in any format, without the prior written permission of the copyright owner.
Disclaimer and Terms of Use: Provided that you maintain all copyright and other notices contained therein, you may download material (one machine readable copy and one print copy per page) for your personal and/or educational non-commercial use only.
People using these records relating to the archives of Historical Papers, The Library, University of the Witwatersrand, Johannesburg, are reminded that such records sometimes contain material which is uncorroborated, inaccurate, distorted or untrue. While these digital records are true facsimiles of the collection records and the information contained herein is obtained from sources believed to be accurate and reliable, Historical Papers, University of the Witwatersrand has not independently verified their content. Consequently, the University is not responsible for any errors or omissions and excludes any and all liability for any errors in or omissions from the information on the website or any related information on third party websites accessible from this website.
This document is part of a private collection deposited with Historical Papers at The University of the Witwatersrand.
