28
Digitalisering en de Belgische arbeidsmarkt Shaping the future of work

Shaping the future of work - Vlaanderen Industrie 4.0 · 2019. 3. 28. · Shaping the future of work, waarvan u hier een samenvatting vindt, presenteert u de resultaten van deze analyse

  • Upload
    others

  • View
    1

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Shaping the future of work - Vlaanderen Industrie 4.0 · 2019. 3. 28. · Shaping the future of work, waarvan u hier een samenvatting vindt, presenteert u de resultaten van deze analyse

Digitalisering en de Belgische arbeidsmarktShaping the future of work

Page 2: Shaping the future of work - Vlaanderen Industrie 4.0 · 2019. 3. 28. · Shaping the future of work, waarvan u hier een samenvatting vindt, presenteert u de resultaten van deze analyse

Inhoud

1 Wat u zeker moet weten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 04

2 De arbeidsmarkt tot 2030 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 08

3 Vier strategieën voor een duurzame arbeidsmarkt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

4 Van studie tot actie: een programma voor de toekomst . . . . . . . . . . . . 26

Shaping the future of work is een studie van Agoria in samenwerking

met VDAB, Forem en Actiris en gerealiseerd door Roland Berger in opdracht van Agoria

© Agoria - September 2018

De inhoud van deze studie mag niet worden openbaar gemaakt, verveelvoudigd, vertaald of aangepast, noch geheel, noch gedeeltelijk, in welk formaat dan ook, en mag niet worden opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand zonder de uitdrukkelijke voorafgaande toestemming van Agoria. Agoria verleent evenwel toestemming voor de openbaarmaking van deze studie (voor niet-commerciële doeleinden) mits bronvermelding (en kosteloze verspreiding).

Agoria doet al het mogelijke opdat de informatie in deze studie zo volledig, juist en actueel mogelijk is, maar kan niet garanderen dat de verstrekte informatie geen enkele tekortkoming vertoont. Agoria kan niet aansprakelijk worden gesteld voor schade die het gevolg is van eventuele foutieve informatie in de studie of die voortvloeit uit het gebruik van deze informatie.

Page 3: Shaping the future of work - Vlaanderen Industrie 4.0 · 2019. 3. 28. · Shaping the future of work, waarvan u hier een samenvatting vindt, presenteert u de resultaten van deze analyse

InleidingDe Belgische telecomsector geldt als een belangrijke

stuwende kracht voor de economie. We vormen dan

ook het kloppend hart van de digitale samenleving en

zijn vastbesloten om ook de toekomst op dit vlak veilig

te stellen.

Zoals de informatie in dit boekje aantoont, worden onze

klanten echter almaar veeleisender qua volume, kwaliteit,

snelheid, veiligheid en betrouwbaarheid. Wij van onze kant

ontwikkelen intussen een dynamisch serviceaanbod ten

behoeve van onze klanten dat aanhoudende investeringen

in innovatieve netwerken en diensten vergt.

Enkel in een ondersteunende omgeving kunnen we

deze aanzienlijke investeringsinspanningen die de

digitale ervaring van alle gebruikers, zowel burgers als

ondernemingen en overheden, ten goede komt versnellen

en aanhouden. Daarom ook dat we ons tot alle betroffen

belanghebbende partijen richten om een New Deal te

sluiten die in ieders voordeel is.

MARC LAMBOTTE

CEOAGORIA

JEAN-MICHEL ADANT

MANAGING DIRECTORBRUTÉLÉ

PETER VEENMAN

MANAGING DIRECTORCOLT TECHNOLOGY SERVICES

HANS WITDOUCK

CEO EUROFIBER

JOS DONVIL

CEO VOO NETHYS

MICHAEL TRABBIA

CEOORANGE BELGIUM

DOMINIQUE LEROY

CEOPROXIMUS

JOHN PORTER

CEOTELENET

TELECOM, SAMENLEVING EN ECONOMIE IN BELGIË I 3

brochure_Ndl_V04.indd 3 19/01/2018 14:13

Een primeur voor België en EuropaInhoud

1 Wat u zeker moet weten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 04

2 De arbeidsmarkt tot 2030 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 08

3 Vier strategieën voor een duurzame arbeidsmarkt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

4 Van studie tot actie: een programma voor de toekomst . . . . . . . . . . . . 26

Maken robots werk overbodig? Leidt digitalisering tot

banenverlies? Iedereen weet dat de manier waarop we

producten en diensten maken enorm aan het veranderen

is. Maar de impact op de arbeidsmarkt van deze dynamiek

werd nog nooit nauwkeurig gemeten. Tot nu toe. Met

een speciale tool, ontwikkeld door Roland Berger in

opdracht van Agoria en in samenwerking met de regionale

werkgelegenheidsagentschappen VDAB, Forem en Actiris,

bracht Agoria voor het eerst in Europa de evolutie van een

nationale arbeidsmarkt gedetailleerd in kaart.

Shaping the future of work, waarvan u hier een samenvatting

vindt, presenteert u de resultaten van deze analyse en

aanbevelingen. We kennen de grote trends op de nationale

arbeidsmarkt tot en met 2030 en de evoluties per regio,

sector en jobprofiel. Daarnaast vindt u in Shaping the future

of work een overzicht van de digitale competenties die

mensen de volgende jaren zullen nodig hebben op de

arbeidsmarkt, plus aanverwante vaardigheden. Om tot dat

overzicht te komen, interviewden we meer dan 60 experts

en goed geïnformeerde waarnemers.

De transformatie van de arbeidsmarkt gaat snel en

belangt iedereen aan. We hebben gelukkig de kans om

ze met vertrouwen aan te pakken. Aanpassen is wel nodig.

We geven daartoe een aantal aanbevelingen, gegroepeerd

in vier strategieën voor werkgelegenheidsontwikkeling.

Daar koppelen we graag een oproep aan: laten we die

samen – politiek, onderwijs, bedrijfsleven, iedereen –

uitvoeren. Laten we zelf de verandering zijn. Be the change!

Marc Lambotte

CEO Agoria

DIGITALISERING EN DE BELGISCHE ARBEIDSMARKT I 3

Page 4: Shaping the future of work - Vlaanderen Industrie 4.0 · 2019. 3. 28. · Shaping the future of work, waarvan u hier een samenvatting vindt, presenteert u de resultaten van deze analyse

1

4 I DIGITALISERING EN DE BELGISCHE ARBEIDSMARKT

Page 5: Shaping the future of work - Vlaanderen Industrie 4.0 · 2019. 3. 28. · Shaping the future of work, waarvan u hier een samenvatting vindt, presenteert u de resultaten van deze analyse

Wat u zeker moet wetenDe digitalisering heeft een impact op de hele

arbeidsmarkt. 4,5 miljoen werkenden zullen hun

skills regelmatig moeten upgraden. Sommige jobs

zullen verdwijnen, andere jobs zullen veranderen.

Maar er komen vooral veel vacatures bij. Zonder

maatregelen zullen in 2030 in België maar liefst

584 000 vacatures niet ingevuld geraken. Op die

manier lopen we een extra toegevoegde waarde van

60 miljard euro bbp in 2030 mis. Daarnaast hebben

310 000 werkenden en werklozen omscholing nodig

naar een nieuwe, duurzame job. Gebeurt dit, dan

vermijden we een verlies van jobs dat overeenkomt

met een waarde van 35 miljard euro bbp. In totaal

komt zo tegen 2030 95 miljard euro in de weegschaal

te liggen. Dat is 16,5% van het bbp.

1 I WAT U ZEKER MOET WETEN

310 000WERKENDEN EN WERKLOZEN OMSCHOLEN

584 000NIET-INGEVULDE VACATURES IN BELGIË IN 2030

95 miljard euro bbpEXTRA TOEGEVOEGDE WAARDE

4,5 miljoenWERKENDEN SKILLS UPGRADEN

DIGITALISERING EN DE BELGISCHE ARBEIDSMARKT I 5

Page 6: Shaping the future of work - Vlaanderen Industrie 4.0 · 2019. 3. 28. · Shaping the future of work, waarvan u hier een samenvatting vindt, presenteert u de resultaten van deze analyse

1 I WAT U ZEKER MOET WETEN

Verschuivingen in de arbeidsmarkt

ACHTERUITGAAND

n Ongeschoolde

handarbeid(st)er

n Kassier(ster) en

loketbediende

n Administratief

bediende

VERANDEREND

n Handelsvertegen-

woordig(st)er

n Winkelbediende

n Productie-operator

TOENEMEND

n Verplegend en

verzorgend personeel

n Digitale expert

n Wetenschapper

en ingenieur

NIEUW

n Mobiliteitsplanner

n Consumptiecoach

n Informatiefilteraar,

-verwerker en

-beschermer

6 I DIGITALISERING EN DE BELGISCHE ARBEIDSMARKT

Page 7: Shaping the future of work - Vlaanderen Industrie 4.0 · 2019. 3. 28. · Shaping the future of work, waarvan u hier een samenvatting vindt, presenteert u de resultaten van deze analyse

1 I WAT U ZEKER MOET WETEN

In de toekomst zal de ideale

kandidaat het resultaat zijn van

'co-creatie', niet van rekrutering:

de onderneming zal middelen

en duidelijke trajecten moeten

aanreiken waardoor de kandidaat

kan evolueren, terwijl de kandidaat

gemotiveerd zal moeten zijn en

bereid zijn om tijd te investeren!

Jeroen Franssen

Lead Expert Talent en Arbeidsmarkt

Agoria

DIGITALISERING EN DE BELGISCHE ARBEIDSMARKT I 7

Page 8: Shaping the future of work - Vlaanderen Industrie 4.0 · 2019. 3. 28. · Shaping the future of work, waarvan u hier een samenvatting vindt, presenteert u de resultaten van deze analyse

2 I DE ARBEIDSMARKT TOT 2030

2

8 I DIGITALISERING EN DE BELGISCHE ARBEIDSMARKT

Page 9: Shaping the future of work - Vlaanderen Industrie 4.0 · 2019. 3. 28. · Shaping the future of work, waarvan u hier een samenvatting vindt, presenteert u de resultaten van deze analyse

Geen enkele sector van de

Belgische economie zal aan de

gevolgen van de digitalisering

ontsnappen. Maar de impact zal

voor elke sector anders zijn. Hoe

groot precies, dat weten we nu al.

Patrick Slaets

Chief Data Analyst

Agoria

De arbeidsmarkt tot 2030De digitalisering en de economische dynamiek die vandaag

al is ingezet, zullen zeker leiden tot jobvernietiging.

Maar voor elke job die in de toekomst verloren gaat, komen

er 3,7 nieuwe in de plaats. De vraag naar werkenden zal het

aanbod overtreffen vanaf 2021. Tot minstens 2030 zal de kloof

tussen vraag en aanbod verder groeien. Daarnaast verandert

de inhoud van vele jobs in de periode tot 2030, wat bijleren

en omscholen noodzakelijk maakt.

2 I DE ARBEIDSMARKT TOT 2030

Meer jobs beschikbaar

De vraag naar arbeid in de Belgische economie zal jaarlijks

met 0,9% stijgen, tussen nu en 2030. Dat betekent dat de

totale arbeidsvraag stijgt met 629 000 eenheden tegen 2030.

De stijging is het sterkst in de dienstensector, het onderwijs

en de gezondheidszorg. Dat zijn vandaag sectoren met een

relatief lage digitaliseringsgraad.

DIGITALISERING EN DE BELGISCHE ARBEIDSMARKT I 9

Page 10: Shaping the future of work - Vlaanderen Industrie 4.0 · 2019. 3. 28. · Shaping the future of work, waarvan u hier een samenvatting vindt, presenteert u de resultaten van deze analyse

HUIDIGE ARBEIDSVRAAG (2016)

2 I DE ARBEIDSMARKT TOT 2030

Arbeidsvraag 2016: werkgelegenheid

en vacatures, in duizendtallen

TOTA

AL

Dien

sten

aan

bedr

ijven

en

par

ticul

iere

n

Groo

t- en

klei

nhan

del

Gezo

ndhe

idsz

org

Publ

ieke

sect

or

Onde

rwijs

Bouw

Tran

spor

t en

logi

stie

k

Met

aal e

n el

ektro

tech

niek

Voed

ing,

text

iel, h

out e

n co

nstru

ctie

Hor

eca

Fina

ncië

le se

ctor ICT

Chem

ie en

farm

a

Med

ia en

dig

itaal

ente

rtain

men

t

Land

bouw

Nut

svoo

rzie

ning

en

100 16.6 14.3 13.4 9.2 8.3 6.9 5.9 4.9 4.4 3.7 2.9 2.7 2.3 2.0 1.4 1.2% van totale werkgelegenheid

4 777 794

681

640

438

398

328284

233208 178 137 129 109 97 66 56

121 27

17

10

10

7

11

78

3 4 3 7 2 2 0 1

4 656 767

664

630

428

391

317

277225

205174 134 122 107 95 66 55

Vacaturegraad (in % van aantal werkenden)

STEM/ICT-medewerkers (in % van aantal

werkenden)

Vacatures

Werkgelegenheid

Hoger dan gemiddelde aandeelBron: Nationale Bank van België, Statbel, Forem, VDAB, Actiris, Agoria, Roland Berger

2.5 3.4 2.5 1.6 2.3 1.6 3.3 2.5 3.6 2.3 2.4 2.1 5.5 1.6 2.1 0.3 0.3

11 8 5 3 7 4 22 10 24 11 0 9 66 28 21 0 31

10 I DIGITALISERING EN DE BELGISCHE ARBEIDSMARKT

Page 11: Shaping the future of work - Vlaanderen Industrie 4.0 · 2019. 3. 28. · Shaping the future of work, waarvan u hier een samenvatting vindt, presenteert u de resultaten van deze analyse

EVOLUTIE VAN DE ARBEIDSVRAAG (2016 – 2030)

2 I DE ARBEIDSMARKT TOT 2030

Jobverlies tot 2030

4 777 000

Arbeidsvraag2016

3 220 0002 798 000

1 412 000

1 267 000

712 000

774 000-235 000

+ 864 000

5 406 000

Jobwinst tot 2030

Arbeidsvraag2030

Groeivan de vraag

2016-2030+ 629 000

Bron: Nationale Bank van België; Federaal Planbureau; CEDEFOP; Agoria; Roland Berger

Jaarlijksgroeipercentage van

de arbeidsvraag

+1,0%

+0,9%

+0,8%

+0,6%

DIGITALISERING EN DE BELGISCHE ARBEIDSMARKT I 11

Page 12: Shaping the future of work - Vlaanderen Industrie 4.0 · 2019. 3. 28. · Shaping the future of work, waarvan u hier een samenvatting vindt, presenteert u de resultaten van deze analyse

ARBEIDSVRAAG PER SECTOR (2016 – 2030)

2 I DE ARBEIDSMARKT TOT 2030

4,0

3,5

3,0

2,5

2,0

1,5

1,0

0,5

0

-1,0 -0,5 0,0 0,5 1,0 1,5 2,0 2,5

-32 000

+ 151 000

+ 510 000

Jaarlijkse groei van vraag naar arbeid (in %)

Jaar

lijks

e gro

ei pr

oduc

tivite

it (in

%)

Diensten aan bedrijven

en particulieren

Gezondheidszorg

Publieke sector

Onderwijs

Bouw

Transport en

logistiek

Metaal en elektro- techniek

Voeding, textiel, hout en

constructie

Horeca

Financiële sector ICT

Chemie & farma

Media en digitaal

entertainment

Landbouw

Nutsvoorzieningen

Groot- en kleinhandel

Bron: Nationale Bank van België; Federaal Planbureau; CEDEFOP; Agoria; Roland Berger

12 I DIGITALISERING EN DE BELGISCHE ARBEIDSMARKT

Page 13: Shaping the future of work - Vlaanderen Industrie 4.0 · 2019. 3. 28. · Shaping the future of work, waarvan u hier een samenvatting vindt, presenteert u de resultaten van deze analyse

2 I DE ARBEIDSMARKT TOT 2030

DIGITALISERING EN DE BELGISCHE ARBEIDSMARKT I 13

Page 14: Shaping the future of work - Vlaanderen Industrie 4.0 · 2019. 3. 28. · Shaping the future of work, waarvan u hier een samenvatting vindt, presenteert u de resultaten van deze analyse

2 I DE ARBEIDSMARKT TOT 2030

IN- EN UITSTROOM OP DE ARBEIDSMARKT (2016 – 2030)

Beperkte instroom arbeidsaanbod

Terwijl de vraag naar jobs met 0,9% per

jaar stijgt tot 2030, neemt het arbeids-

aanbod in dezelfde periode jaarlijks maar

met 0,3% toe. Deze groei van het aanbod

is vooral te danken aan de uitstroom uit

het onderwijs. Andere factoren, zoals

migratie, spelen maar een beperkte rol.

De instroom zal daardoor vanaf 2021 niet

meer volstaan om de groeiende arbeids-

vraag op te vangen.

Om die in te vullen, zullen maatregelen

nodig zijn. Deze prognose houdt reke-

ning met de geleidelijke verlenging van

de pensioenleeftijd naar 67 jaar in 2030.

Uitstroom doorpensionering

Instroom van school-verlaters

Migratie Overige effecten- Sterfte- Werkonbekwaamheid+ Activering

-50 0005 070 000

250 000

Werkgelegenheid

Werkloosheid

-1 670 000 +1 730 000

+160 000

Arbeidsaanbod 2016 Arbeidsaanbod 2030

Bron: Nationale Bank van België; Federaal Planbureau; CEDEFOP; Agoria; Roland Berger

4 900 000

4 650 000

14 I DIGITALISERING EN DE BELGISCHE ARBEIDSMARKT

Page 15: Shaping the future of work - Vlaanderen Industrie 4.0 · 2019. 3. 28. · Shaping the future of work, waarvan u hier een samenvatting vindt, presenteert u de resultaten van deze analyse

2 I DE ARBEIDSMARKT TOT 2030

584 000 niet-ingevulde vacatures tegen 2030

Door het structureel tekort aan werkenden en door

onvoldoende aangepaste competenties dreigt in 2030

gemiddeld 1 op 10 vacatures (11%) in België niet ingevuld

te raken. Maar er zijn duidelijke regionale en sectorale

verschillen. Het risico is het grootst in Vlaanderen (12%)

en Brussel (10%), het kleinst in Wallonië (7%).

Sectoraal zullen vooral de gezondheidszorg (18%),

ICT (18%) en het onderwijs (13%) vacatures moeilijker

ingevuld krijgen. Daar zijn vooral de stijgende vraag

naar medewerkers en de beperkte instroom van

afgestudeerden de oorzaak van.

1 op 10 Als we niets doen, zal 1 op 10 vacatures in 2030 niet ingevuld raken.

SECTOREN WAARIN HET AANTAL NIET-INGEVULDE VACATURES VOORAL STIJGT

18%Gezondheidszorg

13%Onderwijs

18%ICT

DIGITALISERING EN DE BELGISCHE ARBEIDSMARKT I 15

Page 16: Shaping the future of work - Vlaanderen Industrie 4.0 · 2019. 3. 28. · Shaping the future of work, waarvan u hier een samenvatting vindt, presenteert u de resultaten van deze analyse

3

16 I DIGITALISERING EN DE BELGISCHE ARBEIDSMARKT

Page 17: Shaping the future of work - Vlaanderen Industrie 4.0 · 2019. 3. 28. · Shaping the future of work, waarvan u hier een samenvatting vindt, presenteert u de resultaten van deze analyse

3 I VIER STRATEGIEËN

Vier strategieën voor een duurzame arbeidsmarkt

Het voorgaande deel gaf een beknopte macro-economische analyse van de nationale arbeidsmarkt en

duidde enkele regionale en sectorale verschillen aan. Agoria voerde ook een micro-economische analyse van

75 jobprofielen uit. Deze omvattende benadering stelt ons in staat om voor de arbeidsmarkt tot 2030 concrete

aanbevelingen te doen en om samen met alle belanghebbenden tijdig de juiste maatregelen te nemen.

Upgrading Omscholing Activatie Productiviteit

De aanbevelingen hebben we gebundeld in vier strategische categorieën

Skills upgrading, omscholing en activering volstaan niet om alle vacatures ingevuld te krijgen. Een verdere productiviteitsstijging is noodzakelijk om de vraag naar jobs te compenseren.

DIGITALISERING EN DE BELGISCHE ARBEIDSMARKT I 17

Page 18: Shaping the future of work - Vlaanderen Industrie 4.0 · 2019. 3. 28. · Shaping the future of work, waarvan u hier een samenvatting vindt, presenteert u de resultaten van deze analyse

3 I VIER STRATEGIEËN

S T R AT E G I E 1

Upgrading van de skills van alle medewerkers

ACTIEDOMEIN

1 I Proactief upgraden van

digitale en bijhorende skills

van 4,5 miljoen werkenden

De digitalisering en economische

dynamiek zullen een impact hebben

op de inhoud van vrijwel elke job,

op alle niveaus. Het gemiddelde

gewenste niveau van digitale com-

petenties neemt overal toe en ook

het gewenste niveau van algemene

vaardigheden komt hoger te liggen.

Er is voor vrijwel elke werkende

verandering op komst.

DIGITAL SKILLS INDICATOR PER PROFIEL 2016-2030 (IN % VAN SKILLS)

75

50

25

0

x 1,5

x 1,3

x 1,4

x 1,2

2016 2030

Arbeiders Administratief & technisch personeel

Experts Managers

Bron: Roland Berger

18 I DIGITALISERING EN DE BELGISCHE ARBEIDSMARKT

Page 19: Shaping the future of work - Vlaanderen Industrie 4.0 · 2019. 3. 28. · Shaping the future of work, waarvan u hier een samenvatting vindt, presenteert u de resultaten van deze analyse

Het zal belangrijk zijn om voort-

durend te denken in termen van

het ‘team’. En dat team van de

toekomst bestaat uit menselijke

collega’s, maar ook uit artificieel

intelligente robots en cobots.

Mieke Vermeiren

Chief Expert Talent en Arbeidsmarkt

Agoria

3 I VIER STRATEGIEËN

S T R AT E G I E 2

Omscholen van werkenden en werklozen

ACTIEDOMEINEN

2 I Gericht communiceren over opportuniteiten op

de arbeidsmarkt

3 I Uitwerken van professionele omscholingsprogramma’s

voor werklozen

4 I Opstarten van omscholingsprogramma’s voor jobprofielen

in gevaar

5 I Vergemakkelijken van interregionale mobiliteit

6 I Flexibeler maken van de arbeidsmarkt en aanpassen van

de sociale zekerheid zodat mensen makkelijker kunnen

overstappen naar een duurzame job

310 000 mensen (werkenden of werklozen) moeten tegen 2030

omgeschoold worden om ze in een duurzame job aan de slag

te kunnen houden of te brengen. Agoria stelt 5 maatregelen

voor om deze omscholing te realiseren. Sommige mensen

(150 000) zullen een matige omscholing van 2 tot 6 maanden

nodig hebben, voor anderen (160 000) is een intensieve

omscholing van 6 tot 18 maanden noodzakelijk.

DIGITALISERING EN DE BELGISCHE ARBEIDSMARKT I 19

Page 20: Shaping the future of work - Vlaanderen Industrie 4.0 · 2019. 3. 28. · Shaping the future of work, waarvan u hier een samenvatting vindt, presenteert u de resultaten van deze analyse

Niet-werkenden activeren

ACTIEDOMEINEN

7 I Groter maken van het financiële verschil tussen

werken en niet werken

8 I Vergemakkelijken van de combinatie werk-

privéleven

9 I Verhogen van de inzetbaarheid van

laaggeschoolden door technologie

10 I Verbeteren van de toegang tot arbeid voor

mensen met een migratieachtergrond

11 I De werkomstandigheden van 55+ aanpassen en

hun verloning minder afhankelijk maken van

hun anciënniteit en meer van hun marktwaarde

12 I Het systeem van brugpensioen versneld laten

uitdoven

Maatregelen in de bovenstaande zes actiedomeinen

vullen 193 000 vacatures in.

3 I VIER STRATEGIEËN

S T R AT E G I E 3

Activering

584 000 vacatures zullen niet ingevuld geraken in 2030 als we

niet de nodige maatregelen nemen. Om aan die grote vraag

naar werkenden te kunnen voldoen, moeten zoveel moge-

lijk mensen geactiveerd worden. De analyse uit Shaping the

future of work geeft aan dat activering 268 000 vacatures kan

invullen. Agoria stelt in Shaping the future of work verschillen-

de maatregelen voor activering voor.

We hebben ze in vier categorieën ingedeeld.

Niet-werkenden activeren

Economische migratie aanwakkeren

Meer en/of langer werken

Studietrajecten en studiekeuze beter

op de arbeidsvraag afstemmen

I

II

III

IV

I

20 I DIGITALISERING EN DE BELGISCHE ARBEIDSMARKT

Page 21: Shaping the future of work - Vlaanderen Industrie 4.0 · 2019. 3. 28. · Shaping the future of work, waarvan u hier een samenvatting vindt, presenteert u de resultaten van deze analyse

Economische migratie aanwakkeren

ACTIEDOMEIN

13 I Aantrekken van economische migranten voor specifieke

knelpuntjobs

Proactieve economische migratie vult 29 000 vacatures in. Economische

migratie is vooral nuttig als oplossing voor specifieke knelpuntsectoren,

zoals de gezondheidszorg en ICT.

Enkele jobprofielen die deels door economische migratie ingevuld

kunnen worden. Met prognose van het totaal aantal vacatures in 2030.

3 I VIER STRATEGIEËN

II

Sector Job Vacatures

Gezondheidszorg Verpleger 73 000

Cross-sectoraal Digitaal expert 53 000

Diensten Schoonmaker en hulp 16 000

ICT Softwareontwikkelaar en IT business consultant 15 000

Cross-sectoraal Ingenieur 14 000

DIGITALISERING EN DE BELGISCHE ARBEIDSMARKT I 21

Page 22: Shaping the future of work - Vlaanderen Industrie 4.0 · 2019. 3. 28. · Shaping the future of work, waarvan u hier een samenvatting vindt, presenteert u de resultaten van deze analyse

3 I VIER STRATEGIEËN

Meer en/of langer werken

ACTIEDOMEINEN

14 I Incentives om meer en/of langer te werken

15 I Het opnemen van specifieke rollen, zoals coaching/

training, aan het einde van de carrière stimuleren

Door mensen aan het einde van hun carrière de kans

te geven om langer te werken, kunnen minstens 15 000

vacatures ingevuld worden. Incentives die de loopbaan

verlengen zijn vooral nuttig in onderwijs en voor specifieke

cross-sectorale profielen zoals technici. In bepaalde sec-

toren en voor bepaalde profielen kan alternatief werk een

stimulans zijn om de loopbaan te verlengen.

III

Sector Job Vacatures

Cross-sectoraal Technicus 29 000

Onderwijs Leerkracht kleuter- en middelbaar onderwijs 27 000

Leerkracht middelbaar onderwijs 16 000

Cross-sectoraal Verzorger 6 000

Sector Job Vacatures

Gezondheidszorg Dokter 20 000

Cross-sectoraal Digitaal expert 53 000

Transport & logistiek Monteur 3 000

Metaal & Elektrotechniek Elektrotechnicus 4 000

Enkele jobprofielen die deels door langer werken ingevuld kunnen

worden. Met prognose van het totaal aantal vacatures in 2030.

Enkele jobprofielen die deels door meer werken ingevuld kunnen

worden. Met prognose van het totaal aantal vacatures in 2030.

22 I DIGITALISERING EN DE BELGISCHE ARBEIDSMARKT

Page 23: Shaping the future of work - Vlaanderen Industrie 4.0 · 2019. 3. 28. · Shaping the future of work, waarvan u hier een samenvatting vindt, presenteert u de resultaten van deze analyse

De positieve vooruitzichten van

onze studie zorgen voor een

gunstig klimaat om doeltreffende

maatregelen te nemen. En zo zullen

we de evolutie van vaardigheden,

die opgelegd worden door de

digitalisering, kunnen bevorderen.

Bart Steukers

Director, Project Manager Shaping the future of work

Agoria

Studietrajecten en studiekeuze beter op de arbeidsvraag afstemmen

ACTIEDOMEINEN

16 I Studenten beter informeren over de evoluties op

de arbeidsmarkt

17 I Financiële en andere mechanismes introduceren om

jongeren aan te zetten tot toekomstgerichte studiekeuze

18 I Verhogen van het budget voor STEM-studietrajecten

19 I Digitale en aanverwante vaardigheden een prominentere

plek geven in alle studierichtingen

Als studenten vaker kiezen voor richtingen waar bedrijven om vra-

gen, kunnen 31 000 vacatures ingevuld geraken. Om dit te bereiken is

een mix van maatregelen nodig. Studenten moeten niet alleen beter

geïnformeerd worden. Gerichte maatregelen kunnen ‘goede studie-

keuzes’ belonen. Gelet op de vraag naar STEM-profielen, gaat het

budget voor STEM-onderwijs best omhoog en verdienen digitale en

aanverwante skills een prominentere plek in alle studierichtingen.

IV

3 I VIER STRATEGIEËN

DIGITALISERING EN DE BELGISCHE ARBEIDSMARKT I 23

Page 24: Shaping the future of work - Vlaanderen Industrie 4.0 · 2019. 3. 28. · Shaping the future of work, waarvan u hier een samenvatting vindt, presenteert u de resultaten van deze analyse

3 I VIER STRATEGIEËN

24 I DIGITALISERING EN DE BELGISCHE ARBEIDSMARKT

Page 25: Shaping the future of work - Vlaanderen Industrie 4.0 · 2019. 3. 28. · Shaping the future of work, waarvan u hier een samenvatting vindt, presenteert u de resultaten van deze analyse

RESULTAAT VAN STRATEGIEËN 3 & 4

S T R AT E G I E 4

Productiviteit verhogen

ACTIEDOMEIN

20 I De arbeidsvraag verminderen door

versnelde digitalisering, vooral in onderwijs,

gezondheidszorg en diensten

Door activering kan maar een deel van de 584 000

niet-ingevulde vacatures ingevuld worden. Er blijven

na activering nog altijd 316 000 vacatures bestaan.

Daarom is een meer doorgedreven stijging van de

productiviteit noodzakelijk. Deze is het makkelijkst

te realiseren door de automatisering en de digitali-

sering te versnellen in de sectoren met het hoogste

aantal vacatures.

Productiviteitsverhoging voorkomt de vraag naar

208 000 extra jobs. Van de 584 000 niet-ingevulde

vacatures blijven er dan nog 108 000 over. Dat is 2%

van de actieve beroepsbevolking in 2030, wat we

beschouwen als de ‘natuurlijke vacaturegraad’.

584 000

Productiviteits- verhoging vermindert arbeidsvraag

Activering verhoogt arbeidsaanbod

Natuurlijke vacatures

Totaal aantalniet-ingevulde

vacatures

268 0000

208 0000

108 000

2

1

3 I VIER STRATEGIEËN

Mogelijk door de automatisering en

digitalisering te versnellen in sectoren met

het hoogste aantal vacatures.

DIGITALISERING EN DE BELGISCHE ARBEIDSMARKT I 25

Page 26: Shaping the future of work - Vlaanderen Industrie 4.0 · 2019. 3. 28. · Shaping the future of work, waarvan u hier een samenvatting vindt, presenteert u de resultaten van deze analyse

4 I VAN STUDIE TOT ACTIE: EEN PROGRAMMA VOOR DE TOEKOMST

26 I TELECOM, SOCIETY AND ECONOMY IN BELGIUM

4

26 I DIGITALISERING EN DE BELGISCHE ARBEIDSMARKT

Page 27: Shaping the future of work - Vlaanderen Industrie 4.0 · 2019. 3. 28. · Shaping the future of work, waarvan u hier een samenvatting vindt, presenteert u de resultaten van deze analyse

Van studie tot actie: een programma voor de toekomst

4 I VAN STUDIE TOT ACTIE: EEN PROGRAMMA VOOR DE TOEKOMST

De ingrijpende veranderingen op de arbeidsmarkt, die we in deze samenvatting

kort geschetst hebben, vragen om een gezamenlijke aanpak. Het werk van de

toekomst is immers een zaak van iedereen: overheden, bedrijven en federaties,

onderwijsinstellingen, werkenden en niet-werkenden.

Be the change

In dialoog met alle belanghebbenden wil Agoria dan ook verdere

maatregelen onderzoeken om de kansen die zich aandienen

optimaal te benutten. Onder de naam Be the change lanceren we

een oproep voor iedereen om rond het ‘werk van de toekomst’ met

ideeën en acties op de proppen te komen. Dit programma zal onder

meer debatten, workshops en opleidingen omvatten.

> Volg ons via: www.agoria.be/bethechange

Vraag een presentatie

Agoria biedt presentaties op maat aan van Shaping the future of work,

met de relevantste bevindingen en aanbevelingen voor uw regio,

sector of bedrijf. Er is ook een algemene introductiepresentatie met

dezelfde inhoud als deze samenvatting.

> Vraag ernaar bij Jeroen Franssen: [email protected]

DIGITALISERING EN DE BELGISCHE ARBEIDSMARKT I 27

Page 28: Shaping the future of work - Vlaanderen Industrie 4.0 · 2019. 3. 28. · Shaping the future of work, waarvan u hier een samenvatting vindt, presenteert u de resultaten van deze analyse

Dit is een samenvatting van Shaping the future of work.

De eerste grondige studie van de Belgische arbeidsmarkt tot 2030

n Evoluties voor het land, de 3 gewesten, 16 bedrijfssectoren en 75 jobprofielen

n Kwantitatieve en kwalitatieve prognose

n Jobverlies, -winst en -evolutie

n Aantal vacatures en werkloosheid per gewest, sector en profiel

n Instroom en uitstroom van werkenden

n Kloof tussen vraag en aanbod

n Digitale vaardigheden voor de toekomst

n Aanbevelingen en oproep tot actie en samenwerking

Vera

ntw

oord

elijk

e ui

tgev

er: A

gori

a vz

w, R

eyer

slaa

n 80

, 130

Bru

ssel