CÔ CHEÁ SANH - CAÙCH ÑÔÕ SANH NGOÂI CHOÛM – SỔNHAU TÍCH CỰC

• PGs.Ts. Huyønh Nguyeãn Khaùnh Trang• Boä moân Phuï Saûn ÑHYD Tp HCM

Câu hỏi kiểm tra …

• 1. Khaùm aâm ñaïo thaáy thoùp hình tam giaùc naèm ôû vò trí 7 giôø thì kieåu theáloït laø :

• A. Chaåm chaäu traùi tröôùc• B. Chaåm chaäu phaûi tröôùc• C. Chaåm chaäu traùi sau• D. Chaåm chaäu phaûi sau.• E. Chaåm chaäu traùi ngang

• 2. Trong thì soå ñaàu, baét ñaàu giuùp cho ñaàu thai ngöûa daàn khi :

• A. Ñaàu thai ñeán vò trí +3• B. Haï chaåm ra ñeán bôø döôùi khôùp veä.• C. Hai uï ñænh ra khoûi aâm hoä• D. Thoùp tröôùc xuaát hieän ôû aâm hoä• E. Caèm thai nhi xuaát hieän ôû aâm hoä

• 3. Trong cô cheá sanh ngoâi choûm, hieän töôïng xoay trong xaûy ra khi naøo

• A. Tröôùc khi chuaån bò loït• B. Ngay sau khi loït• C. Trong quaù trình xuoáng, tröôùc khi soå.

• D. Trong quaù trình soå• E. Ngay sau khi soå

NỘI DUNG

• Caùc hieän töôïng xaûy ra trong quaù trình sanh : loït – xuoáng – xoay - soå

• Cô cheá sanh ngoâi choûm, kieåu choûm chaäu traùi tröôùc (CCTT)

• Caùch ñôõ sanh ngoâi choûm (CCTT)

• Sổ nhau

NGÔI THAI

• ðầu, mông hay ngang

• Khám âm ñạo

• Thủ thuật Leopold

Caùc hieän töôïng xaûy ra trong quaù trình sanh

LOÏTÑK loït cuûa ngoâi qua maët phaúng

eo treân, qua ÑK cheùo (Khôùp cuøng chaäu 1 beân ñeán gai maøo chaäu löôïc beân ñoái dieän, moác KCC cuûa meï

Tröôùc khi loït coù theå coù hieän töôïng bình chænh vaø hieän töôïng thu hình

Ngoâi coù theå loït theo kieåu ñoái xöùng hay baát ñoái xöùng

Caùc hieän töôïng xaûy ra trong quaù trình sanh

LOÏTTrong thöïc teá ñoä loït ñöôïc

ñaùnh giaù baèng choã thaáp nhaát cuûa ñaàu thai (xöông) so vôùi maët phaúng ñi qua hai gai hoâng (eo giöõa)

Ñaùnh giaù ñoä loït theo DELL

ðộ lọt (-1)

Vị trí lọt của ngôi chỏm

Caùc hieän töôïng xaûy ra trong quaù trình sanh

• XUOÁNG• Laø söï di chuyeån cuûa ngoâi thai trong tieåu khung theo moät quõy

ñaïo hình oáng cong, höôùng töø sau ra tröôùc, sau khi ñaõ loït

– Loã vaøo laø eo treân, d ngang > d tröôùc sau, thöôøng laø theo d cheùo– Loã ra laø eo döôùi vôùi d tröôùc sau > d ngang– Thaønh tröôùc laø bôø sau xöông veä, 4 cm– Thaønh sau laø maët tröôùc xöông cuøng, 12 – 14 cm– Hai thaønh beân 8 – 10cm

Hieän töôïng xuoáng xaûy ra ngay sau LOÏT, theo d cheùo cuûa tieåu khung. Khi ñeán TSM, kuùc quanh cuûa oáng sanh, söùc caûn cuûa TSM taùc ñoäng leân ngoâi thai laø xaûy ra hieän töông xoay.

Caùc hieän töôïng xaûy ra trong quaù trình sanh

• XOAY• Hieän töôïng naøy nhaèm giuùp ÑK soå cuûa ngoâi truøng vôùi d tröôùc sau

cuûa eo döôùi• Hieän töôïng naøy dieãn ra laø do :

– Caùc löïc taùc ñoäng leân ngoâi khoâng ñoàng ñeàu ôû caùc höôùng khaùc nhau, nhaát laø khi gaëp söùc caûn cuûa TSM

– Truïc lôùn cuûa eo döôùi laø d tröôùc sau, trong khi ngoâi loït theo d cheùo

SOÅDo côn goø TC + söùc raën cuûa meï. Töøng paaàn cuûa ngoâi laáy xöông veä laøm ñieåm töïa laàn löôït soå töøng phaàn

Cô cheá sanh ngoâi choûm, kieåu CCTT• SANH ÑAÀU• Ngoâi CCTT, ÑK loït = ÑK haï chaåm

– thoùp tröôùc : 9,5cm (doïc) vaø ÑK löôõng ñænh : 9,5cm (ngang)

• ÑK doïc thay ñoåi do möùc ñoä cuùi cuûa ñaàu thai ( maët-traùn-thoùp tröôùc)

• Khi loït : ÑK haï chaåm-thoùp tröôùc seõ vaøo d cheùo P cuûa eo treân.

• Sau loït, ngoâi tieáp tuïc xuoáng theo d cheùo P cuûa tieåu khung, gaëp söùc caûn cuûa TSM, ngoâi xoay 45 ñoängöôïc chieàu kim ñoàng hoà, soå kieåu chaåm veä.

• Khi hoøan taát hieän töôïng xoay, haïchaåm ñeán bôø döôùi khôùp veä, seõ coáñònh ôû ñoù ñeå ñaàu ngöõa daàn. Khi ñaàu ra khoûi aâm hoä seõ xoay theo chieàu kim ñoàng hoà 45 ñoä veà tötheá cuõ (tröôùc loït)

Caùch ñôõ sanh ngoâi choûm (CCTT)

• Caét TSM ñuùng thôøi ñieåm

Caùch ñôõ sanh ngoâi choûm (CCTT)

• Giuùp ñaàu cuùi toát trong kyøsoå ñaàu

Caùch ñôõ sanh ngoâi choûm (CCTT)

� Khi haï

chaåm tyø

döôùi khôùp

veä, giuùp

ñaàu ngöõa

töø töø ñeå soå

maët, nhôù

giöõ TSM

Cô cheá sanh ngoâi choûm, kieåu CCTT

SANH VAIÑeå chuaån bò loït, ÑK löôõng moûm vai töø 12cm co laïi 9,5cm. ÑK löôõng

moûm vai loït theo d cheùo T eo treân, xuoáng theo d cheùo T cuûa tieåu khung. Ñeán eo döôùi, vai xoay 45 ñoä theo chieàu kim ñoàng hoà ñeå lưỡng moûm vai truøng vaøo d tröôùc sau cuûa eo döùôi. Vai tröôùc seõ naèm döôùi khôùp veä. Khi bôø döôùi cô Delta cuûa vai tröôùc ñeán bôø döôùi khôùp veä seõ laøm ñieåm töïa ñeå soå vai sau, sau ñoù soå vai tröôùc. Luùc vai xoay 45 ñoä, ñaàu ô ngoøai aâm hoä xoay theâm 45 ñoä nöõa theo chieàu kim ñoàng hoà.

SANH MOÂNGSanh moâng cuøng cô cheá sanh vai. ÑK loït laø ÑK löôõng uï ñuøi seõ phaûi

thu laïi coøn 9 cm. Thöïc teá vì moâng nhoû neân sau khi hai vai soå thìcaùc phaàn coøn laïi soå ra deã

Caùch ñôõ sanh ngoâi choûm (CCTT)

• Ñôõ vai tröôùc: Hai tay naém ñaàu thai nhi, ngöôøi ñôõ keùo ñaàu thai veàphía chaân mình vaø hôi xuoáng phía döôùi ñeåmoûm vai tröôùc ra haún cho ñeán khi bôø döôùi cô delta tì döôùi khôùp mu.

Caùch ñôõ sanh ngoâi choûm (CCTT)

• Ñôõ vai sau: Keùo ngöôïc thai leân treân, vai tröôùc saùt vuøng tieàn ñình, thaân thai nhi seõ cong laïi vaøvai sau seõ soånheï nhaøng (nhôù giöõ TSM)

CAN THIỆP TÍCH CỰC GIAI ðoẠN III CHUYỂN DẠ

Phan bo cac nguyen nhan gay tu vong me

Vo TC 4%

Gian tiep 24%BHSS 31%

Nhiem trung

13%Nao pha thai

9%

TSG _ SG 16%

BHSS laø nguyeân nhaân gaây töû vong meï haøng ñaàu taïi Vieät Nam

Source: Adapted from MOH/MCH-FP 2000-01 (2003) p.62

SỔ NHAU TỰ NHIÊN

Sau khi thai soå khoûi aâm hoä, theo dieãn tieán töï nhieân,

Töû cung seõ co laïi

Dieän tích choã nhau baùm giaûm

Hieän töôïng taïo maùu tuï sau nhau gaây troùc daàn toøan boä baùnh nhau,

Cô töû cung co vaø sức raën cuûa ngöôøi meï, nhau seõ ñöôïc toáng xuaát ra ngoøai.

SỔ NHAU TỰ NHIÊN

Löôïng maùu maát trong soå nhau töï nhieân tuøy thuoäc söùc co cô töû cung vaø thôøi gian troùc cuûa baùnh nhau, thôøi gian naøy theo nhieàu taùc giaû laø 15 – 30 phuùt.

Vieäc can thieäp trong giai ñoïan bong nhau sinh lyù laø khoâng ñöôïc khuyeán khích tröôùc ñaây, coù theå coù keát hôïp se ñaàu vuù (kích thích taïo oxytocin noäi sinh) vaø theo doõi baùnh nhau ñaõ bong baèng nghieäm phaùp bong nhau.

soå nhau tích cöïc

Goàm chuoãi 3 ñoäng tac sau :

• Duøng Oxytocin ngay khi soå thai

• Keïp vaø caét roán sôùm

• Keùo daây roán coù kieåm soùat.

Nồng ñộ Oxytocin….

• Hai bieåu ñoà trong NC Thornton S (1988) ghi nhaän söï caàn thieát neân duøng theâm oxytocin trong giai ñoaïn 3 cuûa chuyeån daï. Moät nghieân cöùu toång quan heä thoáng cuûa Cochran [8]ñöa ñeán choïn löïa oxytocin trong taêng goø ôû giai ñoaïn 3, 7 nghieân cöùu RCTs treân 3000 saûn phuï ghi nhaänhieäu quaû giaûm BHSS vôùi lieàu khuyeán caùo 10 ñôn vò tieâm baép hay 20 ñôn vò pha 500ml NaCl 0,9%.

Thời ñiểm cắt rốn

Keùo daây roán coù kieåm soaùt …

• Khoâng bao giôø keùo daây roán ñôn thuaàn, luùc naøo cuõng coù tay thöù hai treân buïng ñaåy töûcung theo höôùng leân treân. Sau caét roán, keïp daây roán saùt aâm hộ.

• Keùo daây roán coù kieåm soaùt chæ thöïc hieän khi goø töû cung toát.

• Keùo nheï nhaøng, neáu laàn ñaàu chöa thaønh coâng, laëp laïi moãi 2- 3 phuùt.

Kiểm tra nhau sau…

• Sau sổ nhau tích cực, kiểm tra:– Sự nguyên vẹn của bánh nhau, múi nhau

– Màng nhau

– Cuống rốn

Câu hỏi tự kiểm tra sau học…

• 1. Khaùm aâm ñaïo thaáy thoùp hình tam giaùc naèm ôû vò trí 7 giôø thì kieåu theáloït laø :

• A. Chaåm chaäu traùi tröôùc• B. Chaåm chaäu phaûi tröôùc• C. Chaåm chaäu traùi sau• D. Chaåm chaäu phaûi sau.• E. Chaåm chaäu traùi ngang

• 2. Trong thì soå ñaàu, baét ñaàu giuùp cho ñaàu thai ngöûa daàn khi :

• A. Ñaàu thai ñeán vò trí +3• B. Haï chaåm ra ñeán bôø döôùi khôùp veä.• C. Hai uï ñænh ra khoûi aâm hoä• D. Thoùp tröôùc xuaát hieän ôû aâm hoä• E. Caèm thai nhi xuaát hieän ôû aâm hoä

• 3. Trong cô cheá sanh ngoâi choûm, hieän töôïng xoay trong xaûy ra khi naøo

• A. Tröôùc khi chuaån bò loït• B. Ngay sau khi loït• C. Trong quaù trình xuoáng, tröôùc khi soå.

• D. Trong quaù trình soå• E. Ngay sau khi soå

• 4. Ngoâi choûm loït kieåu ñoái xöùng laø khi :

• A. Truïc doïc cuûa ñaàu thai song song vôùi ñöôøng kính cheùo eo treân

• B. Truïc doïc cuûa ñaàu thai thaúng goùc vôùi truïc löôõng moûm vai

• C. Ñöôøng khôùp doïc giöõa cuûa ñaàu thai truøng vôùi ñöôøng kính tröôùc sau cuûa khung chaäu

• D. Ñöôøng kính löôõng ñænh truøng vôùi ñöôøng kính tröôùc sau cuûa khung chaäu

• E. Hai uï ñænh ñi qua maët phaúng eo treân cuøng moät luùc.

• 5. Trong cô cheá sanh ngoâi choûm, caùc caâu sau ñeàu ñuùng, NGOAÏI TRÖØ :

• A. Tröôùc khi loït ñaàu thai phaûi bình chænh baèng caùch cuùi toái ña

• B. Trong kieåu theá chaåm chaäu traùi tröôùc, vai phaûi seõ soå ra tröôùc

• C. Trong giai ñoaïn xuoáng, ngoâi phaûi theo moät quyõ ñaïo hình cong ra tröôùc

• D. Hieän töôïng loït xaûy ra nhôø côn goø töû cung keøm vôùi söùc raën cuûa saûn phuï.

• E. Soå kieåu chaåm cuøng deã raùch taàng sinh moân hôn kieåu chaåm veä

Trả lời

1. D

2. B

3. C

4. E

5. D