601
RU LOKꞌ PIXAB RI DIOS El Nuevo Testamento en Kꞌicheꞌ Centro-Occidental

RU LOKꞌ PIXAB RI DIOS - gospelgo.comgospelgo.com/q/Quiche West Central Bible - New Testament.pdf · quichés de la región centro-occidental del país de Guatemala. A veces una

Embed Size (px)

Citation preview

  • RU LOK PIXAB RI DIOSEl Nuevo Testamento en Kiche Centro-Occidental

  • RU LOK PIXAB RI DIOS

    El Nuevo Testamento en Kiche Centro-Occidental

    Primera Edicin 1997, Wycliffe Bible Translators, Inc.

    Segunda Edicin 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc.

    www.ScriptureEarth.org

    Creative Commons Atribucin-NoComercial-NoDerivadas3.0Unported

    Eres libre de:copiar, distribuir y comunicar pblicamente la obra

    Bajo las condiciones siguientes: Atribucin Debes reconocer la autora de la obra en los trminos especificados por el propio

    autor o licenciante. No comercial No puedes utilizar esta obra para fines comerciales. No Derivadas No est permitido que alteres, transformes o generes una obra derivada a

    partir de esta obra.

    Entendiendo que: Renuncia Alguna de estas condiciones puede no aplicarse si se obtiene el permiso del titular

    de los derechos de autor. Otros derechos Los derechos siguientes no quedan afectados por la licencia de ninguna

    manera: Los derechos derivados de usoslegtimosu otras limitaciones reconocidas por ley no se ven

    afectados por lo anterior; Los derechos morales del auto; Derechos que pueden ostentar otras personas sobre la propia obra o su uso, como por ejemplo derechosdeimagen o de privacidad.

    Aviso Al reutilizar o distribuir la obra, tiene que dejar bien claro los trminos de la licencia de esta obra.

    http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0

  • RI QUI BI RI WUJ, XA JAWIJE RI QUERIKTAJ WI

    pg

    iii

    San Mateo . . . . . . . . . . . . . Mt . . . . . . . . . . . . . . . 1San Marcos . . . . . . . . . . . . Mr . . . . . . . . . . . . . . 75San Lucas . . . . . . . . . . . . . . Lc . . . . . . . . . . . . . . 122San Juan . . . . . . . . . . . . . . Jn . . . . . . . . . . . . . . 198Hechos . . . . . . . . . . . . . . . . Hch . . . . . . . . . . . . 253Romanos . . . . . . . . . . . . . . Rom . . . . . . . . . . . . 3291 Corintios . . . . . . . . . . . . . 1 Co . . . . . . . . . . . . 3612 Corintios . . . . . . . . . . . . . 2 Co . . . . . . . . . . . . 390Glatas . . . . . . . . . . . . . . . . G . . . . . . . . . . . . . 409Efesios . . . . . . . . . . . . . . . . Ef . . . . . . . . . . . . . . 421Filipenses . . . . . . . . . . . . . . Flp . . . . . . . . . . . . . 433Colosenses . . . . . . . . . . . . . Col . . . . . . . . . . . . . 4411 Tesalonicenses . . . . . . . . 1 Ts . . . . . . . . . . . . 4492 Tesalonicenses . . . . . . . . 2 Ts . . . . . . . . . . . . 4561 Timoteo . . . . . . . . . . . . . 1 Ti . . . . . . . . . . . . 4602 Timoteo . . . . . . . . . . . . . 2 Ti . . . . . . . . . . . . 469Tito . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tit . . . . . . . . . . . . . 477Filemn . . . . . . . . . . . . . . . Flm . . . . . . . . . . . . 482Hebreos . . . . . . . . . . . . . . . Heb . . . . . . . . . . . . 484Santiago . . . . . . . . . . . . . . . Stg . . . . . . . . . . . . . 5091 Pedro . . . . . . . . . . . . . . . 1 Pe . . . . . . . . . . . . 5182 Pedro . . . . . . . . . . . . . . . 2 Pe . . . . . . . . . . . . 5281 Juan . . . . . . . . . . . . . . . . 1 Jn . . . . . . . . . . . . 5342 Juan . . . . . . . . . . . . . . . . 2 Jn . . . . . . . . . . . . 5423 Juan . . . . . . . . . . . . . . . . 3 Jn . . . . . . . . . . . . 544Judas . . . . . . . . . . . . . . . . . Jud . . . . . . . . . . . . . 546Apocalipsis. . . . . . . . . . . . . Ap . . . . . . . . . . . . . 550 Diccionario . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 586Mapas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 590

    El Nuevo Testamento en Kiche Centro-Occidental de Guatemala, 2da ed. 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc.

  • QUIEB OXIB TZIJ CHRIJ WE WUJ RI

    We wuj ri are u tzakat RU LOK PIXAB RI DIOS (ri Biblia) ri cbix Cac Trato che. Chupam e co ri quiejeb evangelios (ri utzalaj tak tzij chrij ri Jesucristo). Co ri wuj Los Hechos ri ctzijox wi ri qui banom ri apstoles, xukuje tak ri cajmabal ru banom ri Lokalaj Espritu rech ri Dios aretak xban qui banic ri nabe tak iglesias. E co xukuje ri cartas (epstolas) ri xquitzibaj job chque ri apstoles (ri San Pablo quia na ri xutzibaj ri are). Co cu jun wuj ri nim u banic chuquisbal, El Apocalipsis, cuchixic. Pa ri wuj ri ckil wi ri xkalajisax chuwch ri San Juan rumal ri Jesucristo ri cubij wi ri quisbal re ri cajulew, xukuje ri cac u takanic (reino) ri Jesucristo. Conojel tak wa we tzibtalic ri xetzibax ruc ri u noj ri Lokalaj Espritu rech ri Dios xukuje ruc ri nimalaj u chukab.

    We Nuevo Testamento ri xkaxax pa ri qui chabal ri winak ri quechaw pa quich ri e co chukajbal kij rech ri tinimit Guatemala.

    Jujun chque ri cutbal tak tzij xekaxax wa xak je jas ri cubij ri castellano. Xcanaj can xak je ri rech cchobtaj na ms. Are cu ri kas ka rayibal are la chi cchobtaj ri tzij jas ri chomanic re ri ojer tak tzij ri xetzibax nabe pa ri chabal griego.

    Ckaj chi we Nuevo Testamento ri are jun nimalaj tewchibal chque tak ri cquisiquij we wuj ri, xukuje chque tak ri cquitatabej u siquixic. Ri ka rayibal are chi queuto ri winak rech kas cquichob ru Lok Pixab ri Dios ri ccowinic cucam u be jun rech curik ru tobanic ri Dios (salvacin), rech xukuje cretamaj jas ri ri caslemal ri curik jun aretak ccojon che ri Cristo.

    Je jas ri cubij pa ri Apocalipsis 1:3 Utz re jachin ri cusiquij u wch we wuj ri, xukuje utz que jachin tak ri cquitatabej u siquixic ri tzij ri yom rumal ri Lokalaj Espritu ri tzibtal chupam we wuj ri, cquinimaj cu ri cubij rumal chi nakaj chic co wi ri kij aretak cbantaj na ronojel wa.

    Pa ri San Juan 20:31 cubij: Xetzibax cu wa ri co waral rech ri ix quicojo chi ri Jess are ri Cristo, ru Cojol ri Dios, rech aretak quixcojon che ri Are, quirik na ri caslemal ri man co t u quisic.

    iv

    El Nuevo Testamento en Kiche Centro-Occidental de Guatemala, 2da ed. 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc.

  • PREFACIOEsta parte de la Biblia se llama El Nuevo Testamento. Incluye los cuatro

    evangelios (las buenas noticias acerca de Jesucristo), el libro de Los Hechos que habla de las obras de los apstoles de Jess y la gran obra del Espritu Santo en la formacin de las primeras iglesias. Incluye tambin las cartas (epstolas) escritas por cinco de los apstoles (la mayora por San Pablo), y un libro especial al final que se llama El Apocalipsis, la revelacin de Jesucristo dado a San Juan que habla de los tiempos finales del universo y el nuevo reino de Jesucristo. Todas estas escrituras fueron escritas bajo la supervisin y con el poder del Espritu Santo.

    Este Nuevo Testamento se ha traducido principalmente para los indgenas quichs de la regin centro-occidental del pas de Guatemala.

    A veces una palabra figurativa o un modismo se ha traducido en forma directa para mayor comprensin. En todo caso la meta ha sido de conservar con toda fidelidad el sentido original.

    Esperamos que este Nuevo Testamento sea til y de mucha bendicin para los lectores y los oyentes, ayudndoles a comprender las Sagradas Escrituras que los pueden guiar a la salvacin y a una vida netamente cristiana.

    Como dice en Apocalipsis 1.3: Feliz el que lee, y felices tambin los que escuchan la lectura de este mensaje recibido de Dios y hacen caso a lo que aqu est escrito, porque ya se acerca el tiempo.

    Y en San Juan 20.31 dice: Pero stas se han escrito para que ustedes crean que Jess es el Cristo, el Hijo de Dios, y para que tengan vida al creer en l.

    v

    El Nuevo Testamento en Kiche Centro-Occidental de Guatemala, 2da ed. 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc.

  • vi

    El Nuevo Testamento en Kiche Centro-Occidental de Guatemala, 2da ed. 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc.

  • 1

    Waral ctzijox wi jachin tak ru mam ri Jess ojer

    1 1Are wa ri qui bi ri u mam ri Jess ojer. Ri Jess Are rachalaxic ri ka mam David xukuje ri ka mam Abraham ojer.2Ri ka mam Abraham are u tat ri ka mam Isaac. Ri ka mam Isaac are u

    tat ri ka mam Jacob. Ri ka mam Jacob are u tat ri ka mam Jud xukuje tak ri e rachalal ri are. 3Ri ka mam Jud are u tat ri ka mam Fares xukuje ri ka mam Zara. Ri qui nan cut are ri nan Tamar. Ri ka mam Fares are u tat ri ka mam Esrom. Ri ka mam Esrom are u tat ri ka mam Aram. 4Ri ka mam Aram are u tat ri ka mam Aminadab. Ri ka mam Aminadab are u tat ri ka mam Naasn. Ri ka mam Naasn are u tat ri ka mam Salmn. 5Ri ka mam Salmn are u tat ri ka mam Booz. Ru nan ri ka mam Booz are ri nan Rahab. Ri ka mam Booz are u tat ri ka mam Obed. Ru nan ri ka mam Obed are ri nan Rut. Ri ka mam Obed are u tat ri ka mam Isa. 6Ri ka mam Isa are u tat ri ka mam David ri nim takanel. Ri ka mam David ri nim takanel ruc ri chichu ri xrixokilaj na ri tat Uras, e are u nan u tat ri ka mam Salomn.

    7Ri ka mam Salomn are u tat ri ka mam Roboam. Ri ka mam Roboam are u tat ri ka mam Abas. Ri ka mam Abas are u tat ri ka mam Asa. 8Ri ka mam Asa are u tat ri ka mam Josafat. Ri ka mam Josafat are u tat ri ka mam Joram. Ri ka mam Joram are u tat ri ka mam Uzas. 9Ri ka mam Uzas are u tat ri ka mam Jotam. Ri ka mam Jotam are u tat ri ka mam Acaz. Ri ka mam Acaz are u tat ri ka mam Ezequas. 10Ri ka mam Ezequas are u tat ri ka mam Manass. Ri ka mam Manass are u tat ri ka mam Amn. Ri ka mam Amn are u tat ri ka mam Josas. 11Ri ka mam Josas are u tat ri ka mam Jeconas, xukuje ri e rachalal. Pa tak ri kij ri xecam bi ri winak aj Israel, xeopan cu pa ri tinimit Babilonia.

    12Aretak ri winak aj Israel e co chic pa ri tinimit Babilonia, ri ka mam Jeconas xcoji jun u cojol, Salatiel u bi. Ri ka mam Salatiel are u tat ri

    RI UTZALAJ TZIJ RE RI EVANGELIO RI XUTZIBAJ

    RI SAN MATEO

    El Nuevo Testamento en Kiche Centro-Occidental de Guatemala, 2da ed. 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc.

  • 2

    a 1:16 Ri tzij Cristo o Mesas quel cubij chatal rumal ri Dios.

    ka mam Zorobabel. 13Ri ka mam Zorobabel are u tat ri ka mam Abiud. Ri ka mam Abiud are u tat ri ka mam Eliaquim. Ri ka mam Eliaquim are u tat ri ka mam Azor. 14Ri ka mam Azor are u tat ri ka mam Sadoc. Ri ka mam Sadoc are u tat ri ka mam Aquim. Ri ka mam Aquim are u tat ri ka mam Eliud. 15Ri ka mam Eliud are u tat ri ka mam Eleazar. Ri ka mam Eleazar are u tat ri ka mam Matn. Ri ka mam Matn are u tat ri ka mam Jacob. 16Ri ka mam Jacob are ru tat ri a Jos ri rachajil ri Mara. We Mara ri are cu wa ru nan ri Jess ri cbix Cristoa che.

    17Je ri chi cajlajuj juchob tataxelab cachil ri qui cojol e ocowinak xchaptaj lok ruc ri ka mam Abraham c ruc ri ka mam David. Cajlajuj chic xchaptaj lok ruc ri ka mam David c aretak xecam bi ri winak aj Israel, xeopan pa ri tinimit Babilonia. Te cu ri e co chi cajlajuj chic c xil na u wch ri Cristo.

    Quil u wch ri alaj a Jess18Are je wa xbantajic aretak xil u wch ri alaj a Jess: Ri kapoj al Mara ru

    nan u yom chi u tzij che culanem ruc ri a Jos. Mja cu queculic aretak ri al Mara xcanaj yawab winak rumal ru chukab ri Lokalaj Espritu. 19Ri a Jos cut ri rachajil are jun achi ri jicom ranima cho ri Dios, man craj t cut cresaj u quixbal ri al Mara chquiwch ri winak. Rumal ri xuchomaj u yaic canok xak chi cuyal. 20Aretak je tajin cuchomaj wa, xpe jun ngel ri takom lok rumal ri Dios ri xucut rib chuwch ri a Jos pa ri u waram, xubij che: A Jos, at ba at rachalaxic ri tat David. Maxej awib chucamic ri al Mara che awixokil, rumal chi ri ral ri quil na u wch, are rech ri Lokalaj Espritu wa. 21Ri are ccoji na jun ral ala, cacoj cu na JESS che u bi. (Ri Jess quel cubij Tol Ke.) Je u bi wa rumal chi queuto na ru winakil, queresaj na pa ri qui mac, xcha ri ngel.

    22Ronojel wa xbantajic rech kas je quel wi jas ru bim ri Kajaw Dios rumal ri kalajisal re ru Lok Pixab ri cubij: 23 Ri kapoj ali ccanaj na can yawab winak,

    cril cu na u wch jun ral alari cbix na Emanuel che,

    ccha. Quel cubij wa: Ri Dios co kuc, ccha ri.24Aretak xcastaj ri a Jos che ru waram, xunimaj ri xbix che rumal ri

    ngel ri takom lok rumal ri Dios. Xucam ri al Mara che rixokil. 25Man xquirik t cu na quib, xane c te aretak xil na u wch ri ral ri al Mara. Ri a Jos xucoj cu JESS che u bi.

    Ri ajnojab queopan che rilic ri alaj a Jess

    2 1Ri alaj a Jess xil u wch pa ri tinimit Beln, ri co pa Judea. Are chi co ri tat Herodes che nim takanel puwi ronojel ri Judea.

    SAN MATEO1 , 2

    El Nuevo Testamento en Kiche Centro-Occidental de Guatemala, 2da ed. 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc.

  • 3

    b 2:11 Ri mirra are jun cunabal ri sibalaj pakil rajil.

    Xeopan cu jujun achijab ajnojab pa ri tinimit Jerusaln, jela cu quepe pa relbal kij. 2Xquita cu u tzijol chila, xquibij: Jawije criktaj wi ri nim takanel ri ctakan na pa qui wi ri winak aj Israel ri c te xil u wch? Xa xkil ru chimil pa relbal kij, rumal ri xujpe chukijilaxic, xecha.

    3Aretak ri tat Herodes ri nim takanel xuta wa, sibalaj xsach u cux, je xukuje conojel ri niquiaj winak aj Jerusaln. 4Xtakan cu ri nim takanel che qui siquixic ri qui nimakil sacerdotes, xukuje ri tijonelab re ri Pixab, xuta cu chque jawije quil wi na u wch ri Cristo. 5Ri e are xquibij che: Pa ri tinimit Beln ri co pa Judea, rumal chi ri kalajisal re ru Lok Pixab ri Dios je wa xutzibaj: 6 Ri at tinimit Beln,

    at ri ri rech ri rulew ri Jud,machomaj chi ri at man nim t a kij at

    chquiwch ri katal tak tzij ri e co chila,rumal chi awuc at quel wi na jun nim camal be,ri cucam na qui be ri nu winak aj Israel,

    ccha, xecha ri tijonelab re ri Pixab.7Are cu ri tat Herodes chelakal xeusiquij ri ajnojab, xuta cu chque

    jampa kas xcutun ri chimil. 8Te ri xeutak bi pa Beln, xubij bi chque: Jix ba jela, chitatabela jawije co wi ri acal. Aretak quiriko, chixpe chubixic chwe, rech ri in xukuje quine na chukijilaxic, xcha chque.

    9Ri ajnojab xuwi xquito ri xbix chque rumal ri nim takanel, xebec. Are cu ri chimil ri xquil pa relbal kij xnabej chquiwch, c xopan na puwi ri co wi ri acal, xtaqui cu chila. 10Ri ajnojab, aretak xquil ri chimil, sibalaj xequicotic. 11Xeboc cu bi pa ri ja, xquil cu ri acal co ruc ri al Mara ru nan. Xexuquic, xquikijilaj ri acal. Te cu ri xquijak u wi ri qui colibal, xquisipaj kn puak, incienso, xukuje mirrab che ri Are. 12Te cu ri xbix chque pa achic chi meocow chi jela jawije co wi ri tat Herodes. Xetzelej cu bi pa ri qui tinimit, xquicam bi jun be chic.

    Waral ctzijox wi jas xban che ri alaj a Jess xcam bi pa Egipto13Aretak e benak chi ri ajnojab, xpe jun ngel ri takom lok rumal

    ri Dios, xucut rib chuwch ri a Jos pa achic, xubij che: Chatwalijok, chacama bi ri acal, rachil ru nan, chixanimaj bic. Jix pa Egipto, chixcanaj cu na can chila c quinbij na chiwe jampa quixpetic. Je ri chibana rumal chi ri tat Herodes cutzucuj na u cmisaxic ri acal, xcha ri ngel che.

    14Xwalij cu ri a Jos, xucam ri acal, rachil ru nan, chakab cut xebel bic, xebe pa Egipto. 15Chila xecoji wi na c xcm na ri tat Herodes. Je

    SAN MATEO2

    El Nuevo Testamento en Kiche Centro-Occidental de Guatemala, 2da ed. 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc.

  • 4

    xbantaj wa rech kas je quel wi jas ri xubij ri Dios rumal ri kalajisal re ru Lok Pixab ri cubij: Pa Egipto xinsiquij wi lok ri nu Cojol, ccha.

    Ri tat Herodes cutak qui cmisaxic ri acalab16Aretak ri tat Herodes xretamaj chi man are t kas tzij ri xbix can che

    cumal ri ajnojab, sibalaj xpe royowal. Xutak cu qui cmisaxic conojel ri acalab alabom ri tzakat chi quieb qui junab xukuje ri mja ctzakat quieb qui junab ri e co pa ri tinimit Beln xukuje ri e co pa tak ri tinimit chunakaj ri Beln, je jas ri kij ri xquibij can ri ajnojab. 17Xa je ri kas je xel wi jas ri xutzibaj can ri ka mam Jeremas ri kalajisal re ru Lok Pixab ri Dios ri cubij: 18 Xtataj cut chi co jun ri curak u chi

    pa ri tinimit Ram,nimalaj okej wa, nimalaj bis cbanic.Are ri nan Raquel ri cubisoj qui wch

    ri ral,ri man cuya taj ccubisax u cux

    rumal chi ya e cminak chic ri ral,ccha.

    19Aretak cut cminak chic ri tat Herodes, jun ngel ri takom lok rumal ri Dios xucut rib chuwch ri a Jos pa achic jela pa Egipto, xubij che: 20Chatwalijok, chacama bi ri acal awuc, xukuje ru nan, chixtzelej chi na jumul pa Israel. Xecm cu conojel ri ccaj cquicmisaj ri acal, xcha che.

    21Xwalij cu ri a Jos, xucam bi ri acal rachil ru nan, xtzelej chi na jumul pa Israel. 22Aretak cut ri a Jos xuto chi are ri tat Arquelao chic co che nim takanel pa Judea chuquexel ri Herodes ru tat, xuxej rib xe jela. Xchabex cu rumal ri Dios pa achic, rumal ri jela xe wi pa Galilea. 23Aretak xopan chila, jela xecol wi pa ri tinimit Nazaret. Je xbantaj wa rech kas je quel wi ri xquibij can ri kalajisal tak re ru Lok Pixab ri Dios, chi ri Jess cbix na aj Nazaret che.

    Ri Juan Kasal Ja cutzijoj ru Lok Pixab ri Dios pa tak ri juyub ri quetzinowic

    3 1Pa tak ri kij ri ri tat Juan Kasal Ja xopan pa Judea, pa tak ri juyub ri ctzinowic. Tajin cutzijoj ru Lok Pixab ri Dios. 2Cubij cu chque ri winak: Chiquexa ri iwanima, chiquexa ri i chomanic, rumal chi xa jubik chic man cuchaplej ru takanic ri Dios, xcha chque.

    3We tat Juan ri are wa ri xtzibax can chrij ojer rumal ri ka mam Isaas, ri kalajisal re ru Lok Pixab ri Dios ri cubij:

    Co jun ri co cchaw pa tak ri juyubri quetzinowic, cubij:

    SAN MATEO2 , 3

    El Nuevo Testamento en Kiche Centro-Occidental de Guatemala, 2da ed. 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc.

  • 5

    c 3:7 Ri tataib fariseos e are winak wa aj Israel ri sibalaj xquikatej u nimaxic ru Pixab ri Moiss. Xcan cu nimal, xquichomaj cut chi e utz na chquiwch conojel ri winak. Quia qui nakatisam wi quib ri man kas t are ri cubij ru Tzij ri Dios. Ri tataib saduceos e are xukuje nimak tak winak wa aj Israel. Ri e are cut man cquicoj taj chi kas tzij quecastaj na ri cminakib (Hechos 23:6-8). d 3:7 Ri mero tzij waral are Ri alak, alak ralcual ri cumtz.

    Chibana u banic ri nim be ri cbin wiri Kajaw.

    Chisucumaj, chibana sibalaj jicom che,xcha ri ka mam Isaas.

    4Are cu ri tat Juan xucoj atziak ri banom ruc ri rismal jun awaj, camello u bi, tzum cu ru pas. Xa sac xukuje uwal che xutijo. 5Xepe cu ri winak aj Jerusaln, xukuje ri e co pa tak niquiaj tak tinimit chic re Judea xukuje ri e co chunakaj ri nima Jordn, xeopan cu ruc ri tat Juan chutatabexic ri cubij. 6Aretak xquikalajisaj ri qui mac, xban cu qui kasna rumal ri tat Juan pa ri nima Jordn.

    7Aretak cut xril ri tat Juan chi e quia chque ri tataib fariseos xukuje ri tataib saduceos xepetic rech cban qui kasna,c xubij chque: Ri alak subanelab tak winak!d Jachin cu ri xbin chech alak chi rajwaxic canimaj alak chuwch ri nimalaj royowal ri Dios ri cpetic? 8Bana ba alak ri takal u banic, ri cukalajisaj chi kas tzij xquextaj ri anima alak, ri chomanic alak. 9Mchaplej cu alak u bixic pa anima alak: Ri uj, uj rachalaxic can ri ka mam Abraham. Quinbij cu chech alak chi ri Dios ccowinic cuban chque tak we abaj ri chi e rachalaxic can ri ka mam Abraham. 10Cmic ri tajin ccoj ri iquij che tak ri qui xera ri che rech quetoyic. Ronojel che ri man cuya t utzalaj u wch, ctoy cu na wa, cporox na pa ri kak. 11Ri in kas tzij quinban kasna alak ruc joron, cutbal wa chi quexom chi anima alak, quexom chi ri chomanic alak. Cpe chi cu na jun chic ri cuban na kasna alak ruc ri Lokalaj Espritu xukuje ruc kak. Ri Are nim na u kij chnuwch in, nim cu na u banic. Man takal t chwe in chi quinquir ru camal u xajb. 12Ri Are are jas jun achi ri cujoskij ru trico. Rucam chi ru pala, cujopij cu na ri trico, cutas che ri pajo. Cucol na ri trico pa ri cuja. Are cu ri pajo cuporoj na pa jun kak ri man cchup t chic, xcha chque.

    Cban u kasna ri Jess13Xel cu lok ri Jess pa Galilea, xopan chuchi ri nima Jordn ri co wi ri tat

    Juan rech cban u kasna rumal. 14Man xraj t cu ri tat Juan, xane xubij che ri Jess: Ri in man takal t chwe chi quinban kasna la. Rajwaxic ne chi ri lal cban la nu kasna in, ccha. Jas che xpe la wuc in? xcha che ri Jess.

    15Xubij cu ri Jess che: Che we chanim ri, chaya chwe chi je quinban wa. Are cu wa takalic rech ckano jachique ri ctakan wi ri Dios, xcha che.

    SAN MATEO3

    El Nuevo Testamento en Kiche Centro-Occidental de Guatemala, 2da ed. 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc.

  • 6

    Ri tat Juan cut xunimaj ri xubij. 16Aretak cut xbantaj u kasna ri Jess, xel lok ri Are pa ri ja. Chanim xjakjob ri caj! Ri Jess cut xril ri Lokalaj Espritu xkaj lok puwi ri Are, je u banic jun palomx. 17Te ri xtataj cut chi cchaw lok jun chicaj ri xubij: Are ri Lokalaj nu Cojol wa. Cquicot ri wanima rumal, xcha.

    Ctakchix ri Jess che mac

    4 1Te cu ri ri Lokalaj Espritu xucam bi ri Jess pa tak juyub ri quetzinowic, rech ctakchix che mac chila rumal ri Itzel.2Cawinak kij, cawinak akab xcoji chila, man co t cu jas ri xutijo. Te

    cu ri sibalaj xnumic. 3Xpe cu ri Itzel, xopan ruc ri Jess rech cutakchij ri Are che mac, xubij che: We kas tzij chi lal u Cojol ri Dios, takan la chque tak we abaj ri chi ccan na wa, xcha che.

    4Xchaw ri Jess, xubij che: Ru Lok Pixab ri Dios ri Tzibtalic cubij: Man xak t xuwi rumal ri wa quecasi na ri winak, xane xukuje rumal ronojel ru Tzij ri Dios, ccha, xcha ri Jess che.

    5Ri Itzel xucam bi ri Jess pa ri lokalaj tinimit Jerusaln, xupakba cu puwi ri nimalaj rachoch Dios. 6Te ri xubij che: We kas tzij chi lal u Cojol ri Dios, quika bi ib la iquim, rumal chi ru Lok Pixab ri Dios ri Tzibtalic cubij:

    Ri Dios queutak na lok ri ngeles awucche a chajixic.

    Catquichap na che ra kab che a toicrech man cachakij t rawakan

    cho abaj,ccha, xcha ri Itzel che.

    7Ri Jess xchawic, xubij che: Xukuje cubij ru Lok Pixab ri Dios ri Tzibtalic: Mayac royowal ri Awajaw, ri a Dios, ccha, xcha che.

    8Te cu ri ri Itzel xucam bi ri Jess puwi jun nimalaj juyub. Xeucut cu conojel tak ri tinimit ajuwchulew chuwch ri Are, xukuje ri qui kinomal. 9Xubij cu che ri Jess: Ronojel wa quinya che la, we cxuqui la, quinkijilaj la, xcha che.

    10Xchaw ri Jess, xubij che: Jat, Satans, chatel chnuwch rumal chi ru Lok Pixab ri Dios ri Tzibtalic cubij: Chakijilaj ri Awajaw ri a Dios, xuwi cu ri Are chapatnij, ccha, xcha che.

    11Xel cu bi ri Itzel ruc ri Jess. Xepe cu jujun ngeles rech quepatnin che ri Are.

    Ri Jess cuchaplej tzijonem pa Galilea12Ri Jess, aretak xuto chi co ri tat Juan pa che, xe pa Galilea. 13Man

    xcanaj t cu can pa ri tinimit Nazaret, xane xa xcoji pa Capernaum, jun tinimit Romano wa ri co chi ri mar chquinakaj ri ojer tak tinimit

    SAN MATEO3 , 4

    El Nuevo Testamento en Kiche Centro-Occidental de Guatemala, 2da ed. 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc.

  • 7

    Zabuln ruc Neftal. 14Je xbantaj wa rech kas je quel wi jas ri xutzibaj can ri ka mam Isaas ri kalajisal re ru Lok Pixab ri Dios ri cubij: 15 Winak aj Zabuln, winak aj Neftal,

    ix ri ri nakaj ix co wi che ri mar,chkp che ri nima Jordn,

    chila pa Galilea jawije e co wi winakri man aj Israel taj.

    16 Ri winak ri je ta ne e co pa kekumxquil jun nimalaj sakil.

    E are winak wa ri e co pa ri qui mac,ri e co cho ri cmical,

    xpe jun nimalaj sakil pa qui wi,xcha ri ka mam Isaas.

    17C te ri cut ri Jess xuchaplej u tzijoxic ru Lok Pixab ri Dios, xubij cu chque ri winak: Chiquexa ri iwanima, chiquexa ri i chomanic, rumal chi xa jubik chic man cuchaplej ru takanic ri Dios, xcha chque ri winak.

    Ri Jess queusiquij quiejeb chapal tak cr rech quebe ruc18Ocowem cuban ri Jess chuchi ri mar re Galilea, xeril cu quieb

    achijab cachalal quib. Ri jun are ri tat Simn ri xukuje cbix Pedro che, ri jun chic are ri tat Andrs. Tajin cquiquik bi jun cat chapbal cr pa ri cho rumal chi e chapal tak cr ri e are. 19Ri Jess xubij chque: Chixsaj wuc. Quinban cu na chiwe chi quixoc che qui mulixic winak che qui quexwch ri cr, xcha chque.

    20Chanim xquiya can ri qui cat, xebe ruc ri Jess.21Ocowinak chi apan jubik ri Jess, xeril chi cu quieb achijab chic

    cachalal quib. E are ri tat Jacobo rachil ri tat Juan. E u cojol ri tat Zebedeo wa. E co pa jun barco cachil ri qui tat, tajin cquicojoj cu ri qui cat. Xesiquix cu rumal ri Jess. 22Ri e are cut chanim xquiya can ri barco ruc ri Zebedeo ri qui tat, xebe ruc ri Jess.

    Ri Jess cuya tijonic chque quia winak23Ri Jess xbin pa conojel tak ri tinimit re Galilea, xuya tijonic chque

    ri winak pa tak ri rachoch Dios. Xutzijoj ri Utzalaj Tzij re ri Evangelio chrij ru takanic ri Dios pa qui wi ri winak. Xukuje xucunaj ronojel u wch yabil ri co chque. 24Xtataj cu u tzijol ri Jess cumal ri winak pa conojel tak ri tinimit re Siria. Ri winak cut xequicam lok conojel ri qui rikom cx rumal quia u wch cxcol, yabil, koxom. Xequicam lok ri e co itzel tak espritus chque, xukuje ri winak ri man utz t chi qui jolom rumal chi e elinak chuj, xequicam cu lok ri cminak qui cuerpo. Ri Jess cut xeucunaj conojel. 25E quia winak cut aj Galilea xebe ruc ri

    SAN MATEO4

    El Nuevo Testamento en Kiche Centro-Occidental de Guatemala, 2da ed. 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc.

  • 8

    Jess. Xukuje e co winak aj Decpolis, aj Jerusaln, aj Judea, e co cu ri xepe chkp che ri nima Jordn.

    Ri Jess cpaki puwi jun juyub rech cuya tijonic

    5 1Aretak ri Jess xeril ri quialaj winak, xpaki puwi ri juyub, xtuyi chila. Xquimulij cu quib ru tijoxelab ruc. 2Ri Jess xuchaplej qui tijoxic, je wa xubij chque:

    Waral ckil wi jachin tak ri utz que3Utz que ri cquina pa canima chi co ri rajwaxic chque ri cpe chila

    chicaj. Ri Dios cut ctakan na pa qui wi.4Utz que ri quebisonic rumal chi ri Dios ccubisan na qui cux.5Utz que ri man ccan t nimal. Ri e are cut cquechbej na ri ulew ri

    u bim ri Dios chi cuya chque.6Utz que ri quenumic, ri cchakij qui chi che jun caslemal jicom. Are

    cu ri Dios cyow na wa chque.7Utz que ri quel qui cux chque niquiaj winak chic. Ri Dios cut

    cutokobisaj na qui wch ri e are.8Utz que ri sak canima. Ri e are cut cquil na u wch ri Dios.9Utz que ri cquitzucuj u yaic utzil chquixol ri winak. Ri Dios cubij na

    chi e are ralcual ri Are.10Utz que ri quetzelax qui wch rumal ru banic ri jicomal cho ri Dios.

    Ri Dios cut ctakan na pa qui wi.11Utz iwe ix aretak cban cx chiwe cumal ri winak, quixyok cumal,

    cquibij ronojel u wch ri man kas tzij taj chiwij, xa rumal chi quixcojon chwe in. 12Chixquicot ba, chixtzenok rumal chi quicam na jun nimalaj tojbal iwe chila chicaj. Je cu cx wa xban chque ri kalajisal tak re ru Lok Pixab ri Dios ri xecoji can ojer, xcha ri Jess.

    Ri ix, je ta ne ix sakil, je ta ne ix atzam chque ri winak cho ruwchulew

    13Ri ix, je ta ne ix atzam chque ri winak cho ruwchulew. We cu man co chic u tzayil ri atzam, jas ta cu lo cban che rech co chi cupatnij? Man co t chi u patn ri, xane xa cquik na apanok, ctacalex cu na cumal ri winak.

    14Ri ix, je ta ne ix sakil chque ri winak cho ruwchulew je jas jun tinimit ri co puwi jun juyub, ri amakel ckalajinic. 15Man ctzij t jun chj, te cu ri cyi chuxe jun coxon, xane xa cyi ri pa jun colibal chicaj rech ctunun pa qui wi conojel ri e co pa ri ja. 16Je wa chibana ix xukuje, chibana chi ri sakil ri co iwuc ctunun chquiwch ri winak. Je ri rech aretak cquil ri utzil ri quibano, cquiya u kij ri i Tat ri co chila chicaj.

    SAN MATEO4, 5

    El Nuevo Testamento en Kiche Centro-Occidental de Guatemala, 2da ed. 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc.

  • 9

    e 5:20 Ri tijonelab re ri Pixab e are achijab wa ri sibalaj xquitijoj quib chrij ru Pixab ri Moiss, xquicutu wa chquiwch ri winak.

    Ri Jess cuya tijonic chrij ri Pixab17Michomaj ix chi in petinak che resaxic ri Pixab ri xutzibaj can ri ka

    mam Moiss, o ri qui tijonic ri kalajisal tak re ru Lok Pixab ri Dios. Man in petinak t che resaxic, xane in petinak chubixic ri kas u banic ri Pixab xukuje ri qui tijonic ri kalajisal tak re ru Lok Pixab ri Dios. 18Kas tzij quinbij chiwe, man co t quesax na che ri Pixab, xane xa ronojel cbantaj na. C mjok csach u wch ri caj ulew, man co t jun punto, man co t jun alaj tzib ri quesax na che ri Pixab. 19Rumal ri jachin ri man cunimaj t jun chque ri takanic re ri Pixab, pune are ri man nim t u banic, xukuje cucut chquiwch niquiaj winak chic chi man kas rajwaxic taj cnimax wa, ri are man nim taj quil wi na chquixol ri winak ri ctakan na ri Dios pa qui wi. Are cu ri winak ri cunimaj ri Pixab, xukuje cucut chquiwch niquiaj winak chic chi cquinimaj wa, kas nim na u banic wa chquixol ri winak ri ctakan na ri Dios pa qui wi. 20Quinbij cu chiwe, chi we man jicom na ri i caslemal ix chuwch ri qui caslemal ri tataib fariseos xukuje ri tijonelab re ri Pixab,e man quixoc t ri chquixol ri winak ri ctakan na ri Dios pa qui wi.

    Ri Jess cuya tijonic chrij ri oyowal21Ri ix i tom chi xbix chque ri ka mam ojer: Mixcmisanic, apachin

    cu ri ccmisanic ckat na tzij puwi, ccha. 22Are cu ri in quinbij chiwe chi jachin ri cuyac royowal chrij ri rachalal ckat na tzij puwi. Jachin ri cx cchaw che ri rachalal ckat na tzij puwi cumal ri katal tak tzij. Xukuje jachin ri cubij che ri rachalal chi xa are jun con, chi man co t chi u patn, que na ri pa ri kak.

    23-24Rumal cu ri, we cacam bi ri a sipanic cho ri tabal tokob, chila cut cnataj chawe chi co jun cx ri cuna ri awachalal chawij, chaya can ri a sipanic cho ri tabal tokob. Jat na ruc ri awachalal rech catutzir ruc nabe, te cu ri cuya cattzelej cho ri tabal tokob chuyaic ra sipanic cho ri Dios.

    25We co jun winak cuban u culel chawe, catucam cu bi pa ri katbal tzij, chatutzir na ruc pa ri be rech man catujach t pu kab ri katal tzij. We ta mat je ri, ri katal tzij catujach na pa qui kab ri mayor, ri mayor cut catquicoj na pa che. 26Kas tzij ba ri quinbij chawe chi man co t awelic lok chila c catoj na ronojel ri a multa, xcha ri Jess.

    Ri Jess ctzijon chrij ri nimalaj mac ri was u banic ruc ri rixokil o ri rachajil jun winak chic

    27Ri ix i tom chi xbix can nabe: Maban ri nimalaj mac ri was u banic chrij ra culaj, ccha.

    SAN MATEO5

    El Nuevo Testamento en Kiche Centro-Occidental de Guatemala, 2da ed. 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc.

  • 10

    28Are cu ri in quinbij chiwe, chi jachin ri cucayej jun ixok, xak xuwi ruc ru rayixic u wch xmacun ri ruc pa ranima, ccha ri Jess.

    29We ri awakch re ri awiquikab cubano chi catzak pa mac, chawesaj, chaquika apanok. Are utz na chawe we quel jun chkap che ra cuerpo, chuwch wa chi ronojel ra cuerpo cquik bi pa ri kak. 30We cu are ri a kab re ri awiquikab cubano chi catzak pa mac, chakata, chaquika apanok. Are cu utz na chawe we quel jun chkap che ra cuerpo, chuwch wa chi ronojel ra cuerpo cquik bi pa ri kak, xcha ri Jess.

    Ri Jess cuya tijonic chrij ru jachic quib juculaj winak31(Cchaw chi ri Jess, cubij:) Xukuje xbix can nabe: Apachin ri

    cujach bi ri rixokil, rajwaxic cuya bi jun wuj che ri cubij wi chi jachom canok, ccha. 32Ri in cut quinbij chiwe, chi we jun achi cujach bi ri rixokil man rumal t u chabexic jun achi chic, cuban ri chi ri rixokil cuban ri nimalaj mac ri was u banic. Jachin cu ri cculi ruc jun ixok ri jachom bic, cuban ri ri nimalaj mac ri was u banic, xcha ri Jess.

    Ri Jess cuya tijonic chrij ri juramento ri ccan ri winak33Xukuje i tom ri ri xbix chque ri ka mam ojer: Kas chabana jas ri

    xachij u banic ruc juramento cho ri Kajaw Dios, xeuchixic. 34Ri in cut quinbij chiwe, chi miban juramento aretak co ri quichij che jun winak chic. Miban juramento ruc ri caj rumal chi chila co wi ri Dios. 35Miban juramento ruc ruwchulew rumal chi are je ta ne u tacalibal ri rakan ri Dios. Miban juramento ruc ri tinimit Jerusaln rumal chi are u tinimit ri Dios ri Nimalaj Takanel. 36Xukuje miban juramento ruc ri i jolom, rumal chi man quixcowin taj quiban sak o kek che xa jun i wi. 37Xane xak xuwi chibij je, je ri o man je taj, quixcha. Are cu ri tzij ri xak u wi tzij chic, rech ri Itzel ri, xcha ri Jess chque.

    Ri Jess cuya tijonic chrij ri jun winak ri cutzelej u quexel ri cx ri cban che

    38Ri ix i tom chi xbix can nabe: We jun cresaj u wakch jun winak chic, quesax na ru wakch ri are. We jun cresaj u ware jun winak chic, quesax na ru ware ri are, ccha. 39Are cu ri in quinbij chiwe: Chixel chuwch ri itzel achi ri craj cchojin iwuc. Xane we co jun catchayow che ri juperaj a palaj, chaya ri juperaj a palaj chic chuwch. Mitzelej u quexel ri cx ri cban chiwe. 40We co jun craj catusiquij pa katbal tzij, craj cut cumaj ri a camixa, chaya bi ra chaquet che xukuje. 41We co jun cucoj u chukab chawe chi cacam bi jun ekan ri cbinibej jun legua, chacama bi quieb legua ruc. 42Apachin ri co jas cuta chawe, chaya che. Macowirisaj ri awanima chuwch ri winak ri craj ckajan awuc.

    SAN MATEO5

    El Nuevo Testamento en Kiche Centro-Occidental de Guatemala, 2da ed. 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc.

  • 11

    Cheiwaj ri i culel43Xukuje i tom ri ri xbix can nabe: Lok chawila wi ri awachil,

    chawetzelaj cu u wch ri a culel, ccha. 44Are cu ri in quinbij chiwe: Lok chiwila wi ri i culel. Chibij: Ri Dios co pi wi, quixcha chque ri winak ri queyokon chiwe. Chibana utzil chque ri cquetzelaj i wch, chibana ba orar pa qui wi ri xak ccan cx chiwe. 45We je quiban wa kalaj ri chi kas ix ralcual ri ka Tat ri co chila chicaj. Are cu ri ka Tat quesan lok ri kij pa qui wi ri utzalaj tak winak, xukuje pa qui wi ri itzel tak winak. Cutak cu lok ri jb pa qui wi ri ccan ri jicomal, xukuje pa qui wi ri man ccan t ri jicomal. 46Are cu we xak xuwi queiwaj ri quixcaj ix, jas ta cu che cyi na tojbal re wa chiwe rumal ri Dios? Xukuje ne ri tokil tak alcabal ccaj quib ri e are. 47We xak xuwi quiya rutzil qui wch ri iwachalal, a quichomaj lo ri chi i banom jun nimalaj utzil? Je cu ne wa xukuje ccan ri man kas quetam t u wch ri Dios. 48Je ba chibana ix jas ri ka Tat ri co chila chicaj. Ri Are tzakat pa ru chomabal. Ri ix xukuje chibana tzakat pa ri i chomabal, xcha ri Jess.

    Ri Jess cuya tijonic chrij ri utzil ri cuban jun winak

    6 1Ru patnixic ri Dios ri quibano, miban wa chquiwch ri winak xak rech cquilo, cquiya cu i kij. We je quiban wa, ri ka Tat ri co chila chicaj man co t tojbal iwe cuya na. 2Rumal ri aretak queito ri co qui rajwaxic, mitzijoj chque conojel ri winak, je jas ri ccan ri winak ri xak quieb qui wch cquitzijoj chque conojel ri winak pa tak ri rachoch Dios, pa tak ri be. Je ccan wa xak xuwi rech utz quechaw ri winak chquij. Kas tzij cut quinbij chiwe chi ri cbix chquij xuwi wa ri tojbal que cquirik na. 3Xane ri ix aretak co jas u wch jun tobanic ri quiya chque ri co qui rajwaxic, co jun metamanic. Mitzijoj ne wa che ri utzalaj iwachil. 4Chibana ba ri utzil xak chelakal. Ri ka Tat cut ri quilow ronojel ri quiban chelakal, are cyow na ri tojbal iwe, xcha ri Jess.

    Ri Jess cuya tijonic chrij ri u banic orar5Ri ix aretak quiban orar miban iwe jas ri ccan ri winak ri xak quieb

    qui wch, ri ckaj chquiwch xak e tacatoj ccan orar pa tak ri rachoch Dios, pa tak ri u cruz tak be. Xak are ccaj chi queilitaj cumal ri winak. Kas tzij quinbij chiwe chi xuwi wa ri tojbal que cquirik na. 6Xane ri ix aretak quiban orar, chixoc pa ja, chitzapij ri uchija. Chibana orar chuwch ri ka Tat ri co iwuc pa i tuquiel wi. Ri ka Tat cut ri quilowic chi tajin quiban orar chelakal, are cyow na ri tojbal iwe.

    7Aretak quiban orar, mibij quia tzij ri man co t qui patn, jas ri ccan ri winak ri man kas quetam t u wch ri Dios. Ri e are

    SAN MATEO5 , 6

    El Nuevo Testamento en Kiche Centro-Occidental de Guatemala, 2da ed. 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc.

  • 12

    cquichomaj chi ri Dios queutatabej xa rumal chi quia ri cquibij pa tak ri oracin ri ccano. 8Miban ba iwe jas ri ccan ri e are. Rumal chi ri ka Tat retam chic jas ri rajwaxic chiwe c mja quita wa che. 9Rumal ri aretak quiban orar, je wa chibij:

    Ka Tat ri co la pa ri caj,chnimarisax ta na u kij ri bi la.

    10 Takan na la pa qui wiconojel winak.

    Bana ba na la ri rayibal lacho ruwchulew,jas ri cban chila chicaj.

    11 Ya la chkawch ri ckatijo,jas ri rajwaxic chke cmic.

    12 Sacha la ri ka mac ri kanomje jas ri uj ckasach ri qui macri ccan cx chke.

    13 Mya la chke chi cujtakchixche mac, xane chujto lacho ri Itzel.

    Ronojel wa ckata che larumal chi ri lalctakan la puwi ronojel.

    Co nimalaj chukab uc lapuwi ronojel,chnimarisax ta ba kij la amakelpa tak ri kij ri junab ri quepetic.Amn.

    (Je wa quibij aretak quiban orar, xcha ri Jess chque.)14We ri ix quisach qui mac niquiaj winak chic ri canom cx chiwe, ri

    ka Tat ri co chila chicaj xukuje cusach na ri i mac ix. 15Are cu we man quisach qui mac niquiaj winak chic, ri ka Tat man cusach t na ri i mac ix, xcha ri Jess chque ru tijoxelab.

    Ri Jess cuya tijonic chrij ri ayuno16Aretak ri ix quiban ayuno miban iwe jas ri ccan ri achijab ri xak

    quieb qui wch. Ri e are ccan che quib chi quebisonic. Je ccan wa xak rech cquil ri winak chi tajin ccan ayuno. Kas tzij quinbij chiwe chi xuwi wa ri tojbal que cquirik na. 17Ri ix cut aretak quiban ayuno, chichaja ri i palaj, utz quiban chuxayic ri i wi. 18Je wa quibano rech ri winak man cquichob taj chi tajin quiban ayuno, xane xak xuwi ri ka Tat ri co iwuc pa i tuquiel wi quilowic. Are cut cyow na ri tojbal iwe.

    SAN MATEO6

    El Nuevo Testamento en Kiche Centro-Occidental de Guatemala, 2da ed. 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc.

  • 13

    Waral ctzijoxic wi ri kinomal ri co chila chicaj19Mimulij i kinomal waral cho ruwchulew, rumal chi waral xa

    quechicopir ri jastak, xa quekelobic, xa quelakaxic. 20Xane are chimulij i kinomal chila chicaj, jawije ri man quechicopir t wi, man quekelob taj, man quelakax t cut. 21Ri co wi ri i kinomal, chila ri benak wi ri iwanima, xcha ri Jess.

    Ri ka wakch are je jas jun candela ri cuya sakil22Ri a wakch are je jas jun candela ri cuya sakil chawe. We utz ri a

    wakch, kalaj ri ri a be chawch. 23We cu man utz ra wakch, man kalaj t ri ra be, at co ri pa kekum. We ri sakil ri co pa ri awanima cuban kekum, sibalaj nim na ri kekum ri! xcha ri Jess chque ru tijoxelab.

    Rajwaxic chi xa jun ri ckapatnij, ri Dios o ri kinomal24Man co t jun winak ccowinic queupatnij quieb patrn. Cretzelaj

    cu na u wch ri jun, lok cril na ri jun chic. Cuban ri jicomal ruc ri jun, man nim t cu cril wi ri jun chic. Jun winak man cuya taj cupatnij ri Dios we benak u cux ruc ri kinomal, xcha ri Jess chque.

    Ri Dios queuchajij ri ralcual25Rumal ri quinbij chiwe: Mixoc il che jas ri quiban chuchaquic ri

    i wa o ri quitijo. Mixoc il che ri iwatziak ri quicojo. Are cu nim na u banic ri caslemal chuwch ri quitijo, are cu nim na u banic ri i cuerpo chuwch ri atziak ri quicojo. 26Chiwilampe ri chicop ri querapap chicaj. Man ccan t ticon, man cquiyac t cu u wch ri ticon chucolic wa pa tak cuja. Pune je ri, ri ka Tat ri co chila chicaj quetzukuwic. Nim cu na i kij ix chquiwch ri chicop ajuwocaj. 27A co lo jun chiwe ri ccowinic ccasi chi na quieb oxib junab xa rumal chi sibalaj coc il che? Man co taj! xcha ri Jess chque.

    28Jas cu che sibalaj quixoc il che ri iwatziak? Chiwilampe ri cotzij pa tak ri juyub jas ccano quequiyic. Man quebatzin taj, xukuje man quequiemen taj. 29Quinbij cu chiwe chi pune ta ne je ri, ri nim takanel Salomn, ruc ronojel ru kinomal, man xcowin t xucoj jun ratziak je jas jun chque we cotzij ri, xcha chque. 30We ri Dios je wa u banom che ri catziak ri kayes ri e co cmic pa juyub, chuwek cut xa queyi na pa ri kak, e ta cu lo ri ix! A mat quixrilij na ri Dios che ri iwatziak? Ri ix xa jubik quixcojonic, xcha chque. 31Rumal ri, mixoc ba il, mibij: Jawije cpe wi ri ka wa? o jawije cpe wi ri ckatijo? o jawije cpe wi ri katziak? mixcha, xcha chque. 32Conojel cu we jastak ri are ri cquitzucuj ri winak. Are cu ri ix co ri i Tat chila chicaj ri retam chi

    SAN MATEO6

    El Nuevo Testamento en Kiche Centro-Occidental de Guatemala, 2da ed. 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc.

  • 14

    queajwataj wa chiwe. 33Rumal ri are nabe chitzucuj chi ri Dios ctakan pa ri i caslemal, xukuje chibana ri jicomal chuwch ri Are, cyataj cu na ronojel ri cajwataj chiwe. 34Mixoc ba il che ri chuwek. Ri chuwek co na ri cx criktajic jas ri cmic. Ruc wa ri i cosic re ri kij cmic, xcha ri Jess chque ru tijoxelab.

    Mikat tzij pa qui wi niquiaj winak chic

    7 1Mikat tzij pa qui wi niquiaj winak chic, rech ri Dios man cukat t tzij pi wi ix. 2Ri Dios je u katic tzij cuban na pi wi ix jas ru katic tzij quiban ix pa qui wi niquiaj winak chic. Jas ri pajbal ri quicoj ix chque niquiaj winak chic, je ccoj na chiwe ix. 3Jas che cabij tzij chquij niquiaj winak chic? Je ta ne chi cawil ri in nitz mes ri co pa ru wakch ri awachalal, man cawil t cu ri a mac at ri je jas jun cutam ri co pa ra wakch! 4We ri at co jun cutam pa ra wakch, a cuya lo ri cabij che ri awachalal: Chaya chwe chi quinwesaj cok ri in nitz mes ri co pa ra wakch? 5Ri at xak quieb a wch! Chawila nabe jas u banic ra caslemal at, je ta ne chi cawesaj jun cutam ri co pa ra wakch. Je ri kas catcay na che resaxic cok ri in nitz mes ri co pa ru wakch ri awachalal.

    6Meiya ri lokalaj tak jastak ri rech ri Dios chque tak ri tzi, mepe cu ne chiwij, ccan cu chakatak chiwe. Meiya ri jelalaj tak abaj perlas chquiwch tak ri ak, xak cu ne mquitacalej.

    Chibana orar, chita ri quiwaj. Chitzucuj ruc ri Dios, chicoroca ri uchija

    7Chita ri quiwaj, cyataj cu na wa chiwe rumal ri Dios. Chitzucuj ruc ri Dios, quirik cu na. Chicoroca ri uchija, cjaktaj cu na wa chiwch. 8Je ri, rumal chi jachin ri co jas cuta, cyataj na che. Jachin ri co cutzucuj, co curiko, jachin cu ri cucoroca ri uchija, cjaktaj na wa chuwch.

    9A co lo jun chiwe ri cuya jun abaj che ri u cojol aretak cuta u wa? 10A cuya ne lo jun cumtz che aretak cuta jun cr? 11We ri ix, ix ajmaquib, quixcowin chuyaic utzalaj tak jastak chque ri iwalcual, a mat ri i Tat ri co chila chicaj queuya na utzalaj tak jastak chque ri cquita che?

    12Je cu ri, jas ri quiwaj ix chi ccan ri winak chiwe, je chibana ix chque ri e are xukuje. Are cu je wa ri cubij ri Pixab ri xutzibaj ri ka mam Moiss, xukuje je wa cubij tak ri wuj ri xquitzibaj can ri kalajisal tak re ru Lok Pixab ri Dios.

    Waral ckil wi ri uchibe ri latz u wch13Chixoc bi pa ri uchibe ri latz u wch. Ri uchibe xukuje ri be ri que

    pa ri cx jawije csach wi qui wch ri winak, nim qui wch. E quia cut

    SAN MATEO6 , 7

    El Nuevo Testamento en Kiche Centro-Occidental de Guatemala, 2da ed. 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc.

  • 15

    ri queboc pa ri uchibe ri. 14Are cu ri uchibe xukuje ri be ri que pa ri caslemal ruc ri Dios, nuch qui wch xukuje sibalaj cx. Man e quia t cut ri querikowic.

    Etamtal jun che we utz o man utz taj rumal ru wchinic15Chichajij iwib chquiwch ri achijab ri xak e banal tak tzij, ri

    ccan che quib chi e kalajisal tak re ru Lok Pixab ri Dios. E are cu wa quepe iwuc, sibalaj utz quepetic je ta ne chij ri quij, are cu chquipam e jikab tak utiw. 16Ri ix quichob na jachin tak wa rumal ri ccano. Je jas jun che cchobtaj u wch rumal ru wchinic. A co lo jumul ri quetam uvas chrij ri quix? A quetam lo higos chrij ri tzcm? Man je taj! 17Je cu ri ronojel utzalaj che utz ri u wch ri cuya. Are cu ri che ri man utz taj, man utz t ru wch ri cuya. 18Ri utzalaj che man ccowin taj cuya ru wch ri man utz taj. Ri che ri man utz taj man ccowin taj cuya utzalaj u wch ri. 19Ronojel che ri man cuya t utzalaj u wch, ctakix na, cquik na ri pa ri kak. 20Je wa ri ri ix kas quichob na jas qui banic ri winak rumal ri ccano, xcha chque.

    Man conojel t ri winak queopan na chila jawije ctakan wi ri Dios21Man conojel t winak queboc chila jawije ri ctakan wi ri Dios,

    pune cquibij chwe: Kajaw, Kajaw, quecha ri, xane xak xuwi ri quebanow ru rayibal ri nu Tat ri co chila chicaj. 22E quia ri cquibij na chwe pa ri kij ri: Kajaw, Kajaw, ri uj ka yom tzijonem pa ri bi la. Pa ri bi la xekesaj bi itzel tak espritus chque ri winak, xukuje are pa ri bi la ri xkan quia u wch cajmabal, quecha na. 23Ri in cut quinbij na chque: Man wetam t i wch. Chixel bi chnuwch, ri ix xak ix banal tak etzelal, quincha na chque, xcha ri Jess chque ru tijoxelab.

    Waral ckil wi ri quieb u wch tacalibal ja24Je cu ri jachin ri cutatabej ri nu tzij, cuban cut jas ri quinbij, are

    je ri jas jun achi ri co u noj, ri xuyac ri rachoch pa abaj. 25Xkaj cu ri jb, xequiy tak ri ja, xpe jun nimalaj quikik chrij ri ja, man xtzak t cut rumal chi ru tacalibal are abaj. 26Jachin cu ri cutatabej ri nu tzij, man cuban t cut jas ri quinbij, junam ri ruc jun achi ri man cuchob taj jas ri cubano, ri xuyac ri rachoch puwi ri senyb. 27Xkaj ri jb, xequiy tak ri ja, xpe jun nimalaj quikik chrij ri ja, xtzak cu ri ja. Ronojel xa xwulijic! xcha ri Jess.

    28Aretak ri Jess xtotaj che tzijonem, ri winak sibalaj xquicajmaj ru tijonic. 29Je ri, rumal chi ri u tijonic cucutu chi are je jas jun ri co u takanic pa qui wi, man je taj jas ri xcan ri tijonelab re ri Pixab.

    SAN MATEO7

    El Nuevo Testamento en Kiche Centro-Occidental de Guatemala, 2da ed. 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc.

  • 16

    f 8:2 Ri itzel chac are jun yabil ri sibalaj cx ri cusipaj rib. g 8:4 Sacerdote aj Israel: Chawila ri San Lucas 1:8, xukuje ri Diccionario, quisbal re we Nuevo Testamento.

    Ri Jess cucunaj jun achi ri co itzel chac che

    8 1Aretak ri Jess xkaj lok cho ri juyub, e quia winak xeteri lok chrij. 2Xopan cu ruc ri Jess jun achi ri co itzel chac che.f Xxuqui chuwch ri Jess, xubij che: Tat, ri in wetam chi ccowin la che nu cunaxic we caj la, xcha che.

    3Xuyuk cu ru kab ri Jess, xuchap cok ri achi, xubij che: Cwaj! Chutzir ba la, xcha che.

    Xuwi wa xubij ri Jess. Xutzir cu ri achi ri co ri itzel chac che. 4Xubij cu ri Jess che: Tampe la! Co jas mbij la che jachin jun. Oj la, jecutu ib la cho ri sacerdote.g Ya la ri sipanic ri takom can rumal ri ka mam Moiss chi cyic aretak ccunataj jun ri co itzel chac che. Are cu kalajisabal wa chquiwch ri winak chi utzirinak chi la, xcha che.

    Ri Jess cucunaj jun ala patnil re jun qui nimal soldados5Aretak xopan ri Jess pa ri tinimit Capernaum, xpe jun achi ruc. Are

    jun chque ri qui nimal soldados aj Roma. Xuta cu jun tokob che ri Jess. 6Je wa xubij: Tat, ri ala ri patnil we kajinak pa chat cho ja, cminak u cuerpo. Sibalaj cx u rikom rumal ri yabil, xcha che.

    7Ri Jess xubij che: Quine na chucunaxic, xcha che.8Ri qui nimal soldados xchawic, xubij che ri Jess: Tat, man takal t chwe

    chi coc la pa ri wachoch. Xak xuwi takan la chi quel ri yabil che ri patnil we, ruc cu wa cutzir na, xcha che. 9Ri in xukuje co jun ri ctakan pa nu wi ri nim u banic. Xukuje ri in e co nu soldados ri quintakan pa qui wi. Aretak quinbij che jun chque ri nu soldados chi quec, que cut. Aretak quinbij che jun chic chi cpetic, cpe cu ri are. Aretak quintak ri patnil we chubanic jun chac, ri are cuban ri quinbij, xcha ri qui nimal soldados che ri Jess.

    10Aretak ri Jess xuta wa, sibalaj xucajmaj, xubij cu chque ri winak ri e teren chrij: Kas tzij quinbij chiwe, chi man co t jumul ri nu rikom chquixol ri winak aj Israel jun achi jas we achi ri ri sibalaj ccojon chwe, xcha chque. 11Quinbij cu chiwe chi e quia ri quepe na chrelbal kij, xukuje chukajbal kij, ri quetuyi na junam ruc ri ka mam Abraham, ri ka mam Isaac, ri ka mam Jacob chuchi ri mesa chila jawije ri ctakan wi ri Dios. 12Are cu ri xa xquichomaj queboc chila jawije ri ctakan wi ri Dios, man queboc taj rumal chi man xecojon taj. Xane xa quequik na bi pa ri kekum. Chila cut quebok wi na, chila cquikuchuchej wi na ri qui ware, xcha ri Jess chque ri winak.

    13Te ri xubij ri Jess che ri qui nimal soldados: Oj la cho ja. Rumal chi xcoj la chi ccunataj ri ala, je cu cbantaj na, xcha che.

    SAN MATEO8

    El Nuevo Testamento en Kiche Centro-Occidental de Guatemala, 2da ed. 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc.

  • 17

    h 8:20 Ri Jess xucoj we biaj ri chbil rib chucutic chi are ri Cristo o ri Mesas ri xtzibax ojer pa ru Lok Pixab ri Dios chi are ri Tol Ke ri cpetic.

    Tzare chi cut xutzir ri ala aretak xubij ri Jess wa we tzij ri.

    Ri Jess cucunaj ru ji chichu ri tat Pedro14Ri Jess xe cho rachoch ri tat Pedro, xril cu ru ji chichu ri tat

    Pedro kajinak pa chat rumal jun nimalaj kak. 15Ri Jess xuchap ri chichu che ru kab, xel cu ri kak chrij. Chanim cut xwalijic, xuchap qui patnixic.

    Ri Jess queucunaj quia yawabib16Aretak xkekal chic, e quia winak ri co itzelalaj tak espritus chque

    xecam bi cho ri Jess. Xa cu ruc jun tzij ri xubij ri Jess xebel bi ri itzelalaj tak espritus, xukuje xeucunaj conojel tak ri yawabib. 17Je xbantaj wa rech je quelic jas ri xubij ri ka mam Isaas ri kalajisal re ru Lok Pixab ri Dios: Ri Are xurik cx rumal kech, xuya ka chukab, xujucunaj che ri ka yabilal, xcha ri ka mam Isaas.

    Waral ckil wi ri winak ri xquibij chi ccaj quebe ruc ri Jess18Ri Jess xrilo chi e quia winak qui mulim quib ruc, xubij chque

    ru tijoxelab: Chujkax chkp che ri mar, xcha chque. 19Xpe cu jun tijonel re ri Pixab, xkeb cu ruc ri Jess, xubij che: Ajtij, cwaj quine uc la apawije ta ne ri que wi la, xcha che.

    20Xchaw cu ri Jess, xubij che: Ri yac co qui jul, xukuje ri chicop ri querapap cho ri caj co qui soc. Are cu ri in, in ri ri Ralcual ri Dios ri Kas Winak,h man co t jawije ri quinwar wi, xcha che.

    21Jun achi chic, jun chque ru tijoxelab, xubij che ri Jess: Tat, ya la chwe chi nabe quinec, quinmuk can ri nu tat aretak ccmic, xcha che.

    22Xchaw cu ri Jess, xubij che: Tasaj at wuc, chaya chque ri cminakib chi chquimuku ri qui cminak, xcha ri Jess che.

    Ri Jess cubano chi ctni ri quikik23Te ri xoc ri Jess pa ri barco, ru tijoxelab cut xebe ruc. 24Xpe cu

    jun nimalaj quikik ri sibalaj cx puwi ri ja, je ri chi ri nimak tak uwoja tajin queboc pa ri barco. Are cu ri Jess tajin cwaric. 25Xebe cu ru tijoxelab, xequicasuj, xquibij che: Kajaw Jess, chujto la! Tajin cujcmic! xecha che.

    26Xchaw cu ri Jess, xubij chque: Jas che sibalaj quixej iwib? Ri ix kas tzij man nim t ms ri i cojonic! xcha chque.

    Xwalij cu ri Jess, xuyaj ri quikik xukuje ri mar. Xtni cu ri quikik, xlilob ronojel ru wi ri mar. 27Ri achijab sibalaj xquicajmaj,

    SAN MATEO8

    El Nuevo Testamento en Kiche Centro-Occidental de Guatemala, 2da ed. 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc.

  • 18

    xquibij cut: Jachin lo ri we achi ri, chi ri quikik xukuje ri ja re ri mar queniman che? xecha ri achijab.

    E co quieb achijab aj Gadara ri e co itzel tak espritus chque28Aretak xeopan chkp che ri mar, pa ri qui tinimit ri winak aj Gadara,

    xebel lok quieb achijab pa ri campo santo chquixol tak ri mukubal, xeopan cu ruc ri Jess. E co itzel tak espritus chque we achijab ri. Sibalaj xibibal quepetic, je ri chi man co t chi jun ccowinic cocow pa ri be ri. 29Xquichap cu u rakic qui chi, co xechawic, xquibij che ri Jess: Jas caj la chke uj, Jess, lal ri ri u Cojol ri Dios? A petinak la waral chubanic cx chke pune mja curik ri kij? xecha che ri Jess.

    30E quia cu ri ak tajin queyukux apan chila pa ri juyub ri. 31Ri itzel tak espritus xebochin che ri Jess, xquibij che: We cujesaj bi la, ya la chke chi cujoc chque ri ak, xecha che.

    32Xubij cu ri Jess chque: Jix ba, chixoc chque ri ak, xcha chque.Xebel cu bi ri itzel tak espritus chque ri achijab, xeboc bi chque ri ak. Conojel

    cu ri ak xquiquik bi quib chutzam ri juyub, xekaj cu pa ri mar, xejikic.33Are cu ri ajyukab tak ak sibalaj xquixej quib, xeanimaj bic, xebec.

    Aretak xeopan pa ri tinimit xquesaj u tzijol wa ri xquilo, xukuje ri xbantaj cuc ri achijab ri xecoji ri itzel tak espritus chque. 34Conojel cu ri winak ri e co pa ri tinimit xebe jela jawije co wi ri Jess. Aretak xquil ri Jess, xquibochij, xquibij che chi chel bi pa ri qui tinimit.

    Ri Jess cucunaj jun achi ri cminak u cuerpo

    9 1Te cu ri xoc ri Jess pa jun barco, xkax chkp che ri cho, xopan cu pa ru tinimit ri Are. 2Xcam cu bi jun achi cho ri Jess ri cminak u cuerpo, koyol cu ri cho jun alaj chat. Aretak ri Jess xrilo chi ri achijab ri e teleninak lok sibalaj quecojon che, xubij che ri yawab: Mbison chi la, tat, ri mac la xesachtajic, xcha che.

    3Jujun cu chque ri tijonelab re ri Pixab tajin quechomanic, xquibij pa canima: We achi ri cubij ri was u bixic chrij ri Dios, xecha. 4Ri Jess retam chic jas ri tajin cquichomaj, xubij cu chque: Jas che co we itzel tak chomanic ri pa anima alak? xcha chque. 5Jachique ri man cx t u bixic: Ri mac la xesachtajic, o ru bixic: Walij la, oj la cho ja? xcha ri Jess chque. 6Rech ba quetamaj alak chi ri in, in ri ri Ralcual ri Dios ri Kas Winak, co cu nu takanic pa qui wi ri winak cho ruwchulew chusachic ri qui mac, tampe alak ri quinbij! xcha chque.

    Xubij cu ri Jess che ri achi ri cminak u cuerpo: Walij la, oj la cho ja, cama bi la ri soc la, xcha che.

    7Xwalij cu bi ri achi ri cminak u cuerpo, xe cho rachoch. 8Aretak xquil ri winak wa, xquixej quib. Xquinimarisaj cu u kij ri Dios, rumal chi u yom pa qui kab winak chi takal u banic we cajmabal ri.

    SAN MATEO8 , 9

    El Nuevo Testamento en Kiche Centro-Occidental de Guatemala, 2da ed. 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc.

  • 19

    i 9:14 Chawila ri tzij Ayuno pa ri Diccionario, quisbal re we Nuevo Testamento.

    Ri Jess cusiquij ri tat Mateo rech que ruc9Xel bi ri Jess chila. Ocowem cuban ri Are jawije ri ctoj wi ri

    alcabal, xril cu u wch jun achi, Mateo u bi, tuyul chila. Xubij cu che: Tasaj wuc, xcha che.

    Xwalij cu ri tat Mateo, xe ruc ri Jess.10Pa jun kij cut tuyul ri Jess chi ri mesa cho rachoch ri tat Mateo. E quia

    cu ri tokil tak alcabal, xukuje niquiaj ajmaquib chic e tuyul ruc ri Jess chi ri mesa junam cuc ru tijoxelab. 11Xepe cu ri tataib fariseos, xquil ronojel wa. Xquita cu chque ru tijoxelab, xquibij: Jas che cwi ri Jess ri iwajtij cuc ri tokil tak alcabal xukuje cuc ri ajmaquib? xecha chque.

    12Aretak xuta ri Jess wa, xubij chque: Ri winak ri utz qui wch, ri co qui chukab, man rajwaxic t cunal que, xane are rajwaxic wa chque ri yawabib, xcha chque. 13Oj alak, jetamaj alak jas quel cubij wa we tzij ri ri tzibtal can pa ru Lok Pixab ri Dios ri cubij: Ri in are cwaj chi ri ix quitokobisaj qui wch ri winak. Man are t cwaj chi queicmisaj tak awaj che qui sipaxic chnuwch, ccha ri Dios, xcha chque. Ri in, man in petinak t che qui siquixic winak ri jicom canima cho ri Dios, xane in petinak che qui siquixic ri ajmaquib rech cquiquex canima, cquiquex cu qui chomanic, xcha chque.

    E co winak ri xquita che ri Jess chrij ri ayuno14Ru tijoxelab ri tat Juan Kasal Ja xeopan ruc ri Jess, xquibij che:

    Jas che ri uj xukuje ri tataib fariseos amakel ckan ri ayuno,i are cu ri tijoxelab la man ccan t ri ayuno? xecha che.

    15Ri Jess xchawic, xubij chque: A quebison lo ri winak ri e co pa jun culanem aretak ri achi ri te xculic co cuc? Copan cu na ri kij aretak quesax bi we achi ri chquixol. Te cu ri ccan na ri ayuno pa ri kij ri, xcha ri Jess chque.

    16Xukuje xubij ri Jess chque: Man co t jun winak ri cutis jun cac cojobal chrij jun kel atziak. We ta je ri ri cac cojobal cucol rib, cresaj cu bi jubik che ri kel atziak, cnimar cu ru tektobic, xcha chque. 17Man co t jun ri cuya cac vino pa kel tak kebal re tzum. We ta je ri, ri vino cutubij na ri tzum, quetzeletaj cu na ri vino xukuje tak ri tzum. Rajwaxic cut chi ri cac vino cyi pa tak cac tak kebal re tzum, rech ri vino xukuje tak ri tzum man quetzeletaj taj, xcha ri Jess chque.

    Ccunax jun ixok yawab, xukuje ccastajisax ru mial ri tat Jairo ri xcm na

    18Je wa tajin cubij ri Jess chque ri winak aretak xopan jun tata qui nimal ri winak aj Israel. Xxuqui chuwch ri Jess, xubij che: Ri alaj

    SAN MATEO9

    El Nuevo Testamento en Kiche Centro-Occidental de Guatemala, 2da ed. 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc.

  • 20

    nu mial c te xcm canok. We cu ri lal que la wuc, cya la ri kab la puwi, ccasi na, xcha che.

    19Xe cu ri Jess ruc ri tata, e rachil ru tijoxelab. 20Co cu jun ixok yawab, ri xque cablajuj junab xak quel u quiquel. Xkeb cu chrij ri Jess, xuchap cok ru chi ru ku. 21Xubij cu pa ranima: Xuwi ta ne we quinchap cok ru ku, quinutzir na, xcha ri ixok. 22Ri Jess cut xutzolkomij rib, xril ri ixok, xubij che: Mbison chi la, nan, xcunataj cu la, rumal chi xcojon la chwe, xcha che.

    Tzare chi cut xutzir ri ixok.23Aretak ri Jess xopan cho rachoch ri tata ri qui nimal ri winak aj

    Israel, xrilo chi e co chi ri ajkojomab ri quebe che ri muknajic, xukuje xeril ri winak chi sibalaj cquiquis quib che okej, sibalaj cquirak qui chi. 24Xubij cu chque: Chel na apan alak cho ja! Man cminak t ri ali, xane xa cwaric, xcha chque.

    Are cu ri winak xa xquitzej u wch ri Jess. 25Ri Jess cut xeresaj bi ri winak cho ja, te cu ri xoc bic. Xuchap ri ali che ru kab. Ri ali cut xwalijic. 26Xel cu u tzijol wa ri xbantajic pa tak conojel ri tinimit chila.

    Ri Jess queucunaj quieb achijab ri man quecowin taj quecayic27Aretak xel bi ri Jess chila, quieb moyab xeteri bi chrij, xquirak qui

    chi, xquibij: Tat, lal ri ri Ralcual can ri ka mam David, tokobisaj la ka wch! xecha che.

    28Aretak ri Jess xoc bi pa ri ja, ri quieb moyab xekeb ruc. Ri Jess xuta chque: A ccoj alak chi quincowin chubanic wa? xcha chque.

    Ckacojo, Tat, xecha ri e are.29Ri Jess xuchap cok ri qui wakch, xubij chque: Je ta ba chbantajic

    jas ri xcoj alak chi quincowin chubanic, xcha chque.30Xutzir cu ri qui wakch. Ri Jess sibalaj xeupixbaj, xubij chque:

    Mtzijoj alak wa che jachin jun, xcha chque.31Te cu ri, aretak xebel bic, xquichap u tzijoxic wa jas ri xuban ri

    Jess cuc pa conojel tak ri tinimit ri co jela.

    Ri Jess cucunaj jun achi ri man ccowin t chic cchawic32Tajin quebel bi ri quieb moyab ri xecunaxic, aretak xcam lok chuwch ri

    Jess jun achi mem ri co jun itzel espritu che. 33Aretak xesax bi ri itzel espritu rumal ri Jess, ri achi ri mem xuchaplej tzijonem. Ri winak sibalaj xquicajmaj wa, xquibij: Man co t jumul ri je kilom wa waral pa Israel, xecha.

    34Are cu ri tataib fariseos xquibij: We achi ri queresaj bi ri itzel tak espritus chque ri winak ruc ru chukab ri qui nimal ri itzel tak espritus, xecha.

    Ri Jess quel u cux chque ri winak35Ri Jess xeusolij ri nimak tak tinimit xukuje ri alaj tak tinimit. Pa

    tak ri rachoch Dios ri cquimulij wi quib ri winak xuya tijonic, xutzijoj

    SAN MATEO9

    El Nuevo Testamento en Kiche Centro-Occidental de Guatemala, 2da ed. 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc.

  • 21

    j 10:2 Ri tzij apstol quel cubij takom. E cablajuj u takon ri Jess ri e chatal rumal.

    ri Utzalaj Tzij re ri Evangelio chrij ru takanic ri Dios pa qui wi ri winak. Xucunaj ronojel u wch yabil, xukuje xresaj ronojel u wch cx chque ri winak. 36Aretak xeril ri quialaj winak, xel u cux chque rumal chi quebisonic, man co t ccubisan qui cux. E je ta ne chij ri man co t cajyuk. 37Xubij cu chque ru tijoxelab: Kas tzij sibalaj nim ri katoj, xa cu e quieb oxib ri ajchaquib. 38Chibochij ba ri Ajchakel ri katoj chi queutak bi niquiaj ajchaquib chic pa ru chac, xcha chque.

    Quecha ri cablajuj apstoles rumal ri Jess

    10 1Ri Jess xeusiquij ri cablajuj u tijoxelab. Xuya chque chi ccoji takanic pa qui kab che quesaxic bi ri itzel tak espritus, xukuje che qui cunaxic ri winak che ronojel u wch yabil o ronojel u wch cx ri co chque.

    2Are wa ri qui bi ri cablajuj apstoles:j nabe ri tat Simn ri xukuje cbix Pedro che, ruc ri tat Andrs ri rachalal. Ri tat Jacobo ruc ri tat Juan ri rachalal ri e u cojol ri tat Zebedeo. 3Ri tat Felipe, ri tat Bartolom, ri tat Toms, xukuje ri tat Mateo ri tokil alcabal. Ri tat Jacobo ru cojol ri tat Alfeo. Ri tat Lebeo ri xukuje cbix Tadeo che. 4Ri tat Simn ri cbix u nimal tinimit che, xukuje ri tat Judas Iscariote ri xjachow ri Jess.

    Ri Jess queutak bi ri cablajuj u tijoxelab chutzijoxic ri Utzalaj Tzij re ri Evangelio

    5Ri Jess xeutak bi we achijab ri, xeupixbaj bic, xubij chque: Mixe pa tak ri qui tinimit ri winak ri man aj Israel taj. Man quixoc t cut pa tak ri qui tinimit ri winak aj Samaria. 6Xane are quixe cuc ri winak aj Israel, ri e je ta ne chij e sachinak can pa tak juyub. 7Jix, jibij chque chi xa jubik man cuchaplej ru takanic ri Dios. 8Cheicunaj ri yawabib, cheicastajisaj ri cminakib, cheicunaj ri co itzel tak chac chquij, cheiwesaj cu bi ri itzel tak espritus chque ri winak. Ri ix xak sipam wa we cuinem ri chiwe, co cu ba mita che ri qui toic ri winak, xcha chque.

    9Micam bi i rajil. Ri kn puak, ri sak puak, ri quik puak micam cu bic. 10Micam bi ri i chim che ri be. Xa jun i camixa quicam bic. Micam bi i xajb. Micam bi i chimiy. Je ri, rumal chi takal che ri ajchac chi cyi ri cajwataj che.

    11Apachique tinimit ri quixopan wi, we nim, we chutin, chitzucuj jun winak chila ri kas quixculaj. Chixcanaj can chila c quichap na bi jumul chic ri i be. 12Aretak quixoc pa jun ja, chiya rutzil qui wch ri e co pa ri ja. Quibij chque chi are utzil quiwaj chque. 13We takal chque

    SAN MATEO9 , 10

    El Nuevo Testamento en Kiche Centro-Occidental de Guatemala, 2da ed. 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc.

  • 22

    k 10:15 Ri quieb tzij Sodoma y Gomorra queriktaj pa ri Diccionario, quisbal re we Nuevo Testamento.

    ri winak ri e co pa ri ja chi quiya can rutzil qui wch ruc utzil, chiya canok. We cu man takal chque, miya can rutzil qui wch. 14Are cu we man quixculax cumal, we man ccaj taj cquitatabej ri i tzij, chixel bi cho ri ja ri o pa ri tinimit ri. Chitota can ri ulew ri co che tak ri iwakan. (Chibana wa chukalajisaxic chquij ri winak re ri tinimit ri chi man utz t ri ccano, co qui mac.) 15Kas tzij quinbij chiwe chi pa ri kij ri ckat na tzij pa qui wi ri winak ri rumal ri Dios, nim na ri cjisabal qui wch ri winak re ri tinimit ri chuwch ri cjisabal qui wch ri winak aj Sodoma xukuje ri winak aj Gomorra,k xcha chque.

    Cban na cx chque ri cojonelab16Chiwilampe! Ri in quixintak bic je ta ne chi ix chij chquixol ri utiw.

    Chixsaclaj ba je jas ri cumtz, chibana cut je jas ri cuban ri palomx ri man cuban t cx. 17Chiwila ba iwib, rumal chi ri winak quixquijach na pa qui kab ri qui nimakil ri winak, quixquichay na pa tak ri rachoch Dios ri cquimulij wi quib ri winak. 18Quixquicam na bi chquiwch katal tak tzij, xukuje chquiwch nimak tak takanelab rumal wech in, rech quikalajisaj ri Utzalaj Tzij re ri Evangelio chquiwch ri e are xukuje chquiwch ri winak ri man aj Israel taj. 19Aretak cut quixcam bic rech quixjach chquiwch ri katal tak tzij, mixej iwib. Michomaj bic jas ri quibij, o jas ri quiban chubixic wa. Col ba pa i jolom chi aretak rajwaxic quixchawic, ri Dios cyow na chiwe ri tzij ri quibij. 20Man ix t cu ri ri quixtzijon na, xane are ri Lokalaj Espritu rech ri ka Tat cyow na ri tzij pa ri iwanima, xcha chque.

    21Ri winak quequijach na ri cachalal pa cmisaxic. Ri nan tat quequijach na ri calcual pa cmisaxic. Ri alcualaxelab cquiyac na quib chquij ri qui nan qui tat, quequijach na pa cmisaxic. 22Quetzelax na i wch cumal conojel ri winak xa rumal wech in. Apachin cu ri cuchij ri cx c cquis na ronojel curik na ru tobanic ri Dios. 23Aretak cban cx chiwe pa jun tinimit, chixanimaj bi pa jun tinimit chic. Kas tzij quinbij chiwe chi mja quixcowin chusolixic tak conojel ri tinimit ri e co wi ri winak aj Israel aretak quinpe in, in ri ri Ralcual ri Dios ri Kas Winak, xcha chque ru tijoxelab.

    24Ri tijoxel man are t nim na u banic chuwch ru tijonel. Ri ajchac cut man are t nim na u banic chuwch ri u patrn. 25Ri tijoxel rajwaxic ccubi u cux chi cjunamataj na ruc ru tijonel. Ri ajchac cut rajwaxic ccubi u cux chi cjunamataj na ruc ru patrn. We ri ajchakel ja cbix Beelzeb che xa che yokbal re, jas ta cu lo cbix chque ri rachalaxic ri are?

    SAN MATEO10

    El Nuevo Testamento en Kiche Centro-Occidental de Guatemala, 2da ed. 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc.

  • 23

    Waral ckil wi jachin chuwch ri rajwaxic ckaxej wi kib26Rumal ri mixej iwib chquiwch ri winak. Man co t ri chuktalic

    ri mat quel na chi sak. Man co t cu ri cutalic ri mat quetamax na. 27Ri quinbij chiwe ix pa ri kekum, chiya u bixic pa sakil. Ri quinbij chiwe chicuyal, chiraka i chi chubixic wa pa tak ri be. 28Mixej iwib chquiwch ri winak ri quecowinic cquicmisaj ri cuerpo, man quecowin t cu chucmisaxic ri ranima jun. Xane are chixej iwib chuwch ri Jun ri ccowinic cusach u wch ru cuerpo jun winak xukuje ri ranima ri are pa ri kak.

    29A mat xa jun centavo quequiyix wi quieb alaj tak chicop ajuwocaj? Man co t cu jun chque we alaj tak chicop ri ri ccmic we ta mat craj ri i Tat. 30Xukuje ne ri rismal i wi, conojel wa e ajilatal rumal ri Dios. 31Mixej ba iwib, ri ix sibalaj ix lok na chquiwch quia alaj tak chicop ajuwocaj, xcha ri Jess chque.

    Ri cquikalajisaj quib chquiwch ri winak chi e cojoninak che ri Jesucristo

    32Conojel ri cquikalajisaj quib chquiwch ri winak chi e cojoninak chwe, ri in xukuje quinkalajisaj na chuwch ri nu Tat ri co chila chicaj chi e wachil in. 33Apachin cu ri cubij chquiwch ri winak chi man retam t nu wch, ri in xukuje quinbij chuwch ri nu Tat ri co chila chicaj chi man wetam t u wch ri are, xcha ri Jess.

    Rumal ri Jess ccoji na choj chquixol ri winak34Michomaj chi ri in petinak chuyaic utzil chquixol ri winak cho

    ruwchulew, xane rumal wech in ccoji na choj chquixol ri winak. 35Cbantaj na choj rumal wech, jun tata chrij ri u cojol, ru cojol cut chrij ru tat, jun chichu chrij ri ral ali, ri ali cut chrij ru nan, xukuje ne ri jun ali chic chrij ru nan ralib, ru nan ralib cut chrij ri are. 36Je ri chi ri qui culel ri winak chquijujunal, e are ri cachalaxic ri e are, ccha ri Jess.

    37Apachin ri lok na cril ru nan u tat chnuwch in, man takal t ri chi coc che nu tijoxel. Apachin ri lok na cril ru cojol o ru mial chnuwch in, man takal t ri chi coc che nu tijoxel. 38Apachin ri man cpe t wuc in rumal chi man craj taj curik ri cmical jas ri quinrik in, man takal t ri chi coc che nu tijoxel. 39Jachin ri craj cuto u wi ru caslemal waral cho ruwchulew, ccm na ri. Jachin cu ri cuya ru caslemal rumal wech in, cuto na u wi ri ru caslemal.

    Waral ctzijox wi ri tojbal re ri ckano40Ri winak ri utz i culaxic cubano, in ri quinuculaj. Jachin ri

    quinuculaj in, are cuculaj ri ri Jun ri xintakow lok. 41Jachin ri cuculaj

    SAN MATEO10

    El Nuevo Testamento en Kiche Centro-Occidental de Guatemala, 2da ed. 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc.

  • 24

    jun kalajisal re ru Lok Pixab ri Dios ri takom lok rumal ri Dios, cucam na ri tojbal re jas ri cyi che jun kalajisal re ru Lok Pixab ri Dios. Jachin ri cuculaj jun utzalaj achi, cucam na ri tojbal re jas ri cyi che jun utzalaj achi rumal ri utzil ri cubano. 42Apachin ri cuya jun vaso joron che jun chque we winak ri ri man nim t qui banic xa rumal chi are nu tijoxel wa, kas curik na ri tojbal re, xcha ri Jess chque.

    E co u takon ri Juan Kasal Ja queopan ruc ri Jess

    11 1Aretak ri Jess xtotaj che qui pixbexic ri cablajuj u tijoxelab, xel bi chila rech cuya tijonic chque niquiaj winak pa tak ri tinimit jela, xukuje rech cutzijoj ri Utzalaj Tzij re ri Evangelio chque.

    2Are cu ri tat Juan Kasal Ja co pa che. Xretamaj cut jas ri tajin cuban ri Cristo. Ri are xeutak bi quieb chque ru tijoxelab ruc ri Jess. 3Je xubano rech cquita che: A lal ri ri Cristo ri cpe na? o A rajwaxic ne ckeyej chi na jun chic? xecha che.

    4Xchaw cu ri Jess, xubij chque: Oj alak, bij alak che ri tat Juan jas ri tajin quil alak, xukuje ri tajin cta alak. 5Bij alak che chi ri moyab quecay chic, ri chocojib quebin chic, ri co itzel chac chquij tajin queutzir che ri qui yab. Bij alak che chi ri sorab cquita chic, ri cminakib tajin quecastajic, xukuje chi ri mebaib tajin ctzijox ri Utzalaj Tzij re ri Evangelio chque. 6Utz re ri winak ri man cuban t quieb u cux chwij, xcha chque ru tijoxelab ri tat Juan.

    7Aretak xebe ru tijoxelab ri tat Juan, ri Jess xuchaplej u tzijoxic ri tat Juan chque ri winak, xubij chque: Jas xe alak che rilic pa ri juyub ri ctzinowic? A xe alak che rilic jun aj ri tajin cslabisax rumal ri quikik? 8We man are t ri, jas ri xil alak? A xil alak jun achi ri jel ri ratziak u cojom? Etam alak chi ri co jelalaj tak catziak, e co ri e are pa tak cachoch ri nimak tak takanelab. 9Jas cu ri xe alak che rilic? A xil alak jun kalajisal re ru Lok Pixab ri Dios? Je, je ri, xcha. Tzare cu ri tat Juan nim na u banic chuwch apachique kalajisal re ru Lok Pixab ri Dios. 10Ri tat Juan are wa ri tzibam can chrij pa ru Lok Pixab ri Dios ri Tzibtalic ri cubij:

    Quintak na bi ri nu takon,cnabej cu na chawch

    ri cuban na u banic ra be,ccha ri, xcha ri Jess chque ri winak. 11Kas tzij ri quinbij chiwe chi chquixol conojel ri winak ri e colinak c we cmic ri, man co t jun ri nim na u kij chuwch ri tat Juan Kasal Ja. Pune je ri, ri jun ri man kas nim t u banic ri ctakan ri Dios pa ranima, are nim na u kij wa chuwch ri tat Juan Kasal Ja, xcha chque.

    12Tzpa tak ri kij ri xpe ri tat Juan Kasal Ja c cmic, ri winak xquichaplej lok u tijic qui chukab rech queboc pa ru takanic ri Dios. Ri

    SAN MATEO10 , 11

    El Nuevo Testamento en Kiche Centro-Occidental de Guatemala, 2da ed. 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc.

  • 25

    cquicoj qui chukab cquichomaj chi e are quechacan na. 13Ri Pixab ri xutzibaj ri ka mam Moiss cubij chi cpe na ri Dios rech ctakan pa qui wi ri winak, xukuje je xquibij conojel ri kalajisal tak re ru Lok Pixab ri Dios c xpe na ri tat Juan. 14We cu ri ix kas quiwaj quicoj wa, ri tat Juan are ri kalajisal re ru Lok Pixab ri Dios ri cpe na jas ri xpe ri ka mam Elas ojer. 15Jachin tak ri cquijiquiba canima chutatabexic ri nu tzij, chquitatabej ba, xcha chque.

    16Jas ruc queinjunamaj wi ri winak re we kij junab ri? Ri winak cmic quejunamataj cuc ri acalab ri queetzen pa tak ri cayibal, cquirak qui chi che qui chabexic ri cachil, cquibij: 17Xkokesaj ri su chiwe, man xixxojow t cut. Xkan u kojom cminak, man xixok t cut, quecha ri. 18Xpe cu ri tat Juan ri man wij taj, ri man cutij t vino. Ri winak cut cquibij chi xa co jun itzel espritu che. 19Aretak cut xinpe in, in ri ri Ralcual ri Dios ri Kas Winak, ri quinwic, ri quintij vino, conojel cut cquibij chi xa in jikalaj achi, in kabarel, in cachil ajmaquib xukuje tokil tak alcabal. Ri winak ri utz ru chac kalaj wa chi co ri u noj ri Dios ruc, xcha ri Jess.

    Ri tinimit jawije e co wi ri winak ri man queniman t che ri Dios20Ri Jess cut xuchap qui yajic ri winak pa tak ri tinimit jawije u

    banom wi quia tak cajmabal. Je ri, rumal chi ri winak ri e co chila man qui quexom t canima, man qui quexom t cu ri qui chomanic. Xubij cu chque: 21Cx iwe, winak re ri tinimit Corazn! Cx iwe, winak re ri tinimit Betsaida! We ta xeban wa we cajmabal ri pa tak ri tinimit Tiro, ri tinimit Sidn jas ri xebantaj iwuc ix, quextajinak ta chi ri ri canima, ri qui chomanic ri winak jela. Xquicoj ta catziak ri ri cukalajisaj chi quebisonic. Xukuje co ta banom wi chi cukalajisaj chi are rumal ri qui mac chi quebisonic, xcha. 22Quinbij cu chiwe ix chi pa ri kij ri cukat na tzij ri Dios, nim na ri cjisabal i wch quirik na chuwch ri cjisabal qui wch ri cquirik na ri winak aj Tiro, aj Sidn. 23Are cu ri ix winak aj Capernaum, ri sibalaj quinimarisaj iwib, c pa ri kak cut quixkasax wi na. We ta cuc ri winak aj Sodoma xeban wi tak ri cajmabal ri xebantaj iwuc ix, co ta na ri ri qui tinimit cmic. 24Quinbij cu chiwe chi pa ri kij aretak cukat na tzij ri Dios, nim na ri cjisabal i wch ix quirik na chuwch ri cquirik ri winak aj Sodoma, xcha ri Jess.

    Ri Jess cubij chque ri winak chi quepe ruc rech cuxlan canima25Pa ri kij ri xubij ri Jess: Quinnimarisaj kij la, Tat, Rajaw ri cajulew.

    Je ri, rumal chi xcu la ri etambal la chquiwch ri winak ri co qui noj, ri co quetambal, are cutum cu la wa chquiwch ri man co t quetambal, ri je ta ne chi e acalab. 26Je, Tat, rumal chi je ri ri utzalaj rayibal la chque ri winak.

    SAN MATEO11

    El Nuevo Testamento en Kiche Centro-Occidental de Guatemala, 2da ed. 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc.

  • 26

    l 12:6 Ri Jun ri are ri Jess mismo.

    27Ri nu Tat u jachom pa nu kab ronojel ri colic. Man co t jun ri kas retam u wch ru Cojol ri Dios, xane xak xuwi ri ka Tat. Xukuje man co t jun ri kas retam u wch ri ka Tat, xane xak xuwi ri in, in ri ri u Cojol, xukuje jachin cu tak chque ri cwaj quinbij wi jas ru banic ri ka Tat Dios. 28Chixsaj wuc in, iwonojel ri ix cosinak, iwonojel ri co iwekan, quinya cu uxlanem chiwe. 29Chicama ri ekbal yunt ri quinya chiwij. Chiwetamaj iwe wuc in rumal chi ri in co nu paciencia, man quinnimarisaj t wib. Cuxlan cu na ri iwanima. 30Ri ekbal yunt ri quinya chiwij man cx t rucaxic. Ri ekan cut ri quinya chiwij, man al t ri.

    Ru tijoxelab ri Jess cquichup ru jolom trico pa jun kij re uxlanem

    12 1Pa jun kij re uxlanem ri Jess tajin cocow xol tak ri trico. Are cu ru tijoxelab xpe qui numic, xquichap cu u chupic ru jolom tak ri trico. Xquibak pa qui kab, te cu ri xquitijo. 2Aretak ri tataib fariseos xquilo, xquibij che ri Jess: Chilampe la, ri tijoxelab la tajin ccan chac ri was u banic pa tak ri kij re uxlanem.

    3Ri Jess xubij chque: A mat co jumul ri siquim alak jas ri xuban ri ka mam David ojer aretak ri are xuna numic, xukuje jas ri xcan ri e co ruc? 4Xoc cu bi ri ka mam David pa ri nimalaj rachoch Dios, xutij cu re ri wa ri yom cho ri Dios, xuya cu que ri e co ruc xukuje. was cu u tijic wa cumal xak jachinok, xane xak xuwi chque ri sacerdotes yatal wi wa, xcha. 5Xukuje xubij: A mat co jumul ri siquim alak pa ri Pixab ri xutzibaj ri ka mam Moiss, chi ri sacerdotes ri quepatnin pa ri rachoch Dios man queuxlan t pa ri kij re uxlanem? Pune ta ne je ri man mac t cu ri chi je ccan wa. 6Quinbij cu chech alak, chi waral co Junl ri nim na u banic chuwch ri nimalaj rachoch Dios. 7Ri alak xa man cchob t alak jas quel cubij wa we tzij ri ri tzibtal can pa ru Lok Pixab ri Dios ri cubij: Ri in cwaj chi ri ix quiban tokob chque ri winak, man are t cwaj chi queicmisaj awaj che qui sipaxic chnuwch, ccha ri. We ta kas cchob alak wa, mat ckat alak tzij chi ccjisax qui wch ri winak ri man co t qui mac. 8Are cu ri ri in, in ri ri Ralcual ri Dios ri Kas Winak, co nu takanic puwi ri kij re uxlanem xukuje, xcha ri Jess chque ri tataib fariseos.

    Ri Jess cucunaj jun achi ri cminak jun u kab9Xel cu bi ri Jess chila, xoc bi pa jun chque ri rachoch Dios ri

    cquimulij wi quib ri winak. 10Co cu jun achi chila ri cminak jun u kab. Are cu ri tataib fariseos ccaj cquitzucuj u mac ri Jess, rumal ri xquita che: A yatalic ccunax jun yawab pa ri kij re uxlanem? xecha che.

    SAN MATEO11 , 12

    El Nuevo Testamento en Kiche Centro-Occidental de Guatemala, 2da ed. 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc.

  • 27

    11Xchaw ri Jess, xubij chque: We jun chiwe co jun u chij, ctzak cu bi pa jun cua pa jun kij re uxlanem, a mat que ri che resaxic? 12E ta cu lo jun winak, are ri Dios nim na u banic cril wi wa chuwch jun chij. Rumal ri yatal u banic tokob pa tak ri kij re uxlanem, xcha chque.

    13Xubij cu ri Jess che ri achi: Yuku ri kab la, xcha che.Xuyuk ru kab, xutzir cut. Je chic ri u kab ri jas ri jun chic. 14Xebel

    cu bi ri tataib fariseos, xquitala qui noj chbil tak quib jas ri ccan chucmisaxic ri Jess.

    Ri xubij canok jun kalajisal re ru Lok Pixab ri Dios chrij ri Jess15Aretak ri Jess xuchob ri qui chomanic ri tataib fariseos, xel bi

    chila. E quia cu ri winak xeteri bi chrij. Ri Jess cut xeucunaj conojel tak ri yawabib. 16Xeutak cu ri winak, xubij chque chi co jachin che mquibij wi jachin ri Are. 17Xubij ri Jess wa rech je quel wi jas ri xubij lok ri ka mam Isaas ri kalajisal re ru Lok Pixab ri Dios ri xubij: 18 Are wa ri patnil we

    ri chatal wumal,ri sibalaj lok chnuwch,

    ri cquicot ri wanima rumal.Quinya na ri Lokalaj nu Espritu

    pa ranima ri Are.Cubij cu na chque conojel

    qui wch winak chiri in quinkat na tzij pa qui wi.

    19 Man cchojin taj, man curak t u chi,man co ta jun ctow ri Are co cchaw

    pa tak ri be. 20 We co jun winak ri je jas jun aj

    ri cotaquic, man cukup taj.We ne co jun winak ri junam

    jas jun candelari man nim t ru kakal,man cuchup t ri.

    Xane cchacun na che rilicchi copan na ri kijaretak kas ckat na tzijruc jicomal.

    21 Conojel cu qui wch winakcho ruwchulew,ccubi na qui cux chrij ri Are,

    xcha ri Dios chuchi ri kalajisal re ru Lok Pixab.

    SAN MATEO12

    El Nuevo Testamento en Kiche Centro-Occidental de Guatemala, 2da ed. 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc.

  • 28

    m 12:23 Ri Ralcual can ri ka mam David quel cubij Tol Ke, junam jas ri tzij Cristo o Mesas. n 12:24 Ri tzij Beelzeb are jun chque ru bi ri Satans.

    Cbix chrij ri Jess chi yom u chukab rumal ri Itzel22Xcam cu bi jun achi ruc ri Jess. Ri achi mem xukuje moy, co cu jun

    itzel espritu ruc. Xcunax cu rumal ri Jess, je ri chi ri achi xcowinic xcayic xukuje xchawic. 23Conojel ri winak xquicajmaj wa, xquibij: A mat are wa ri Ralcual can ri ka mam Davidm ri cbixic chi cpe na? xecha.

    24Aretak cut xquita ri tataib fariseos ri cquibij ri winak, ri e are xquibij: We achi ri ccowinic queresaj bi ri itzel tak espritus chque ri winak xa rumal ru chukab ri Beelzebn ri qui nimal ri itzel tak espritus ri co ruc, xecha.

    25Ri Jess xuchobo jas ri tajin cquichomaj, xubij cu chque: Apachique katbal tzij ri u banom quieb, ri juchob katal tak tzij cquiyac quib chquij ri juchob chic, ri katbal tzij ri cquis na u wch. We jun tinimit o jun ja winak u banom quieb rumal chi co choj chquixol, man naj t ri cuchijo. 26Je ri xukuje, we ta ri Satans cresaj bi ri Satans, u banom quieb ri. We ta je ri, a naj ta cu ri cuchij ru takanic? Man je taj! 27Ri alak cbij alak chi ri in quinwesaj bi ri itzel tak espritus ruc ru chukab ri Beelzeb. We ta je ri, jachin cyow qui chukab ri tijoxelab alak che quesaxic bi ri itzel tak espritus? Kas are ri e are cquikalajisaj chi xa sachinak alak. 28Ri in cut quinwesaj bi ri itzel tak espritus ruc ru chukab ri Espritu rech ri Dios ri co wuc. Quel cubij wa chi ri Dios co chi uc alak rech ctakan puwi alak, xcha chque.

    29Man co t jun ccowinic coc pa rachoch jun achi ri sibalaj co u chukab, crelakaj cu bi ri jastak re, we ta mat nabe cuyut na ri achi ri co u chukab. Te cu ri ccowinic crelakaj bi ri jastak re.

    30Ri jun ri man junam t u chomanic wuc, quinuculelaj ri. Ri jun ri man cchacun t wuc, xak cutur ri ri nu chac, xcha chque.

    31Rumal ri quinbij chech alak: Ronojel mac ri ccan ri winak cuya csachtaj na qui mac ri rumal ri Dios, xukuje ronojel ri was u bixic chrij ri Dios ri cquibij ri winak cuya csachtaj na qui mac ri. Are cu we cquibij ri was u bixic chrij ri Lokalaj Espritu man cuya taj csachtaj ri qui mac ri. 32Apachin ri cubij tzij ri was u bixic chwij in, in ri ri Ralcual ri Dios ri Kas Winak, csachtaj na u mac ri che. Apachin cu ri cubij ri was u bixic chrij ri Lokalaj Espritu, man csachtaj t na u mac ri che waral cho we uwchulew. Man csach t cu u mac ri pa ri jun caslemal chic ri cpe na, xcha ri Jess.

    Ri jun che rumal ru wch cchobtajic jas u banic33We utz ri che, utz ru wch ri cuya. We man utz t ri che, man utz t

    ru wch ri ri cuya. Ri jun che rumal ru wch cchobtajic jas u banic. 34Ri

    SAN MATEO12

    El Nuevo Testamento en Kiche Centro-Occidental de Guatemala, 2da ed. 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc.

  • 29

    alak, alak subanelab tak winak! A ccowin lo alak ri chubixic utzalaj tak tzij, alak itzel tak winak cut? Ri quel lok pu chi ri winak, are wa ri kas co pa ranima. 35Ri utzalaj winak, utz ri ri cubij rumal rech ri utzil ri co pa ranima. Ri itzel winak, man utz t ri ri cubij rumal chi etzelal wa ri co pa ranima. 36Quinbij cu chech alak, chi pa ri kij aretak cukat na tzij ri Dios, conojel ri winak cquijach na cuenta rumal ronojel tzij ri qui bim ri man co t u patn. 37Jas cu je ri ctzijon ri winak, are je ri ri katow tzij ri cban na puwi. Ckalajisax cu na we co u mac o man co taj.

    Ri lawalo tak winak cquita jun cajmabal etal che ri Jess38Jujun tataib fariseos cachil jujun tijonelab re ri Pixab, xquibij che ri Jess:

    Ajtij, ckaj chi cban la jun cajmabal etal chkawch rech ckilo, xecha che.39Ri Jess xchawic, xubij chque: Ri lawalo tak winak, ri man jicom t

    canima, ccaj chi quinban jun cajmabal etal chquiwch. Man cyi t cu wa chque, xane xak xuwi ri etal chrij ri Jons ri kalajisal re ru Lok Pixab ri Dios ojer. 40Je jas ri Jons xcoji chupam ri jun nimalaj cr oxib kij, oxib akab, are cu je quinban na in, in ri ri Ralcual ri Dios ri Kas Winak, quincoji cu na xe ri ulew oxib kij, oxib akab. 41Ri winak aj Nnive, pa ri kij re ri katow tzij aretak ckat tzij pa qui wi ri winak ri e co cmic, cquikat na tzij pa qui wi chi ccjisax qui wch. Je ri, rumal chi ri winak aj Nnive, xquiquex ri canima, xquiquex cu ri qui chomanic aretak ri Jons xutzijoj ru Lok Pixab ri Dios chque. Waral cut co Jun ri nim na u banic chuwch ri Jons. 42Xukuje ri nimalaj takanel ixok ri xcoji chumox ri relbal kij, ccoji na pa ri kij re ri katow tzij. Aretak ckat tzij pa qui wi ri winak ri e co cmic, ri are cukat na tzij pa qui wi chi ccjisax qui wch. Je ri, rumal chi ri ixok ri naj xel wi lok, xpe cu chutatabexic ri nimalaj retambal ri Salomn. Waral cut co wi Jun ri nim na u banic chuwch ri Salomn.

    Waral ctzijox wi ri cuban jun itzelalaj espritu, ctzelej lok43Aretak jun itzelalaj espritu quel bi che jun winak, xak cwacatalob

    chic pa tak juyub ri ctzinowic, cutzucuj jawije cuxlan wi. Aretak man curik taj jawije cuxlan wi, cubij: 44Quintzelej na bi cho ri wachoch jawije ri xinel wi lok, ccha. Aretak copanic, curika ri ranima ri winak je u banic jun ja tolonic, mesom chi u pam, utz cu banom che. 45Que cut, queucama chi na wukub itzelalaj tak espritus ri sibalaj e lawalo na chuwch ri are. Conojel wa queboc pa ranima ri winak. Ri winak ri nim na ri cx curik na chuwch ri cx ri xurik nabe. Je cu wa ri cquiculmaj na ri lawalo tak winak cmic, xcha chque.

    Ru nan ri Jess xukuje tak ru chak queopan ruc46Ri Jess tajin ctzijon na cuc ri winak aretak xopan ru nan, e rachil

    ri rachalal. Xak cu chrij ri ja e tacatoj wi, ccaj cut quetzijon ruc ri

    SAN MATEO12

    El Nuevo Testamento en Kiche Centro-Occidental de Guatemala, 2da ed. 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc.

  • 30

    Jess. 47Co cu jun ri xubij che ri Jess: Ri nan la, xukuje ri chak la e co chrij ri ja, cchabex la cumal, xecha che.

    48Xubij cu ri Jess che ri xbin che: Jachin ri ri nu nan, xukuje jachin tak ri kas e wachalal? xcha che.

    49Xeucut ru tijoxelab chquiwch ri winak, te cu ri xubij: E are wa je ta ne ri nu nan, xukuje ri nu chak, xcha. 50Je ri, rumal chi apachin ta ne ri cbanow ru rayibal ri nu Tat ri co chila chicaj, are wa ri kas wachalal, ri nu chak, ri wanab, ri nu nan, xcha ri Jess chque.

    Ri Jess cutzijoj ri cutbal chrij ri ticol ija

    13 1Pa ri kij ri ri Jess xel lok cho ja, xe cu chuchi ri mar, xtuyi cu chila. 2Xquimulij cu quib quia winak ruc, je ri chi xoc bi ri Are pa jun barco, xtuyi cu chupam. Conojel ri winak xecanaj can cho ri ulew chuchi ri mar. 3Xeucoj cu tak cutbal che qui tijoxic ri winak chquij quia u wch tak noj, xubij chque: Xel bi jun ticol ija cho rachoch, xe chubanic u ticon, xcha chque. 4Aretak tajin cujopij ri ija, xkaj jubik ri ija pa ri be. Xeopan cu ri chicop ajuwocaj. Querapapic xekajic, xa xquitij bi ri ija. 5Xkaj chi jubik xol tak ri abaj, ri man co t wi quia ulew. Chanim cut xquiy ri jubik ija ri rumal chi man pim t ri ulew. 6Aretak cut xel lok ri kij, xecat ri alaj tak ticon rumal, xechakijic rumal chi man kas t cu co qui xera. 7Xkaj chi cu jubik ri ija pa tak ri kayes ri co qui quixol. Xequiy cu ri kayes, xequijikisaj ri ticon. 8Are cu ri niquiaj ija chic xekaj pa utzalaj ulew. Sibalaj xewchinic. E co jujun ticon xquiya jujun ciento qui wch pa tak ri qui jolom ri trico chquijujunal, e co cu jule chic xquiya oxcal qui wch pa tak ri jujun qui jolom. Ri niquiaj ticon chic xquiya juwinak lajuj qui wch chquijujunal, xcha ri Jess chque ri winak. 9We ri ix quijiquiba ri iwanima chutatabexic ri nu tzij, chitatabej ba! xcha chque.

    Ri Jess cubij chque ru tijoxelab jas qui patn ri cutbal ri cucojo10Ru tijoxelab ri Jess xekeb ruc, xquita che: Jas che cuc tak cutbal

    quetzijobej la ri winak? xecha che.11Ri Jess xchawic, xubij chque: Ri ix yom chiwe rumal ri Dios ri

    retamaxic ri man quetam t ri niquiaj winak chic chrij ru takanic ri Dios pa qui wi ri winak. Man yatal t cu chque ri e are chi cquichob wa. 12Ri winak ri co co ruc, cyi chi na niquiaj che rech cnimar ri co ruc. Are cu ri winak ri man co t co ruc, ri jubik ri co ruc quesax na che. 13Rumal ri queintzijobej ri winak cuc tak cutbal, rumal chi pune jakal ri qui wakch, man quecowin t chuchobic ri cquilo, je ta ne chi man quecay taj. Pune cquitatabej ri kas tzij, man cquichob t ri ri qui tatabem. Je ta ne chi man cquita t ri quinbij. 14Are cu je cbantaj na wa cuc ri e are jas ri xubij ri ka mam Isaas ri kalajisal re ru Lok Pixab ri Dios:

    SAN MATEO12 , 13

    El Nuevo Testamento en Kiche Centro-Occidental de Guatemala, 2da ed. 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc.

  • 31

    Ri ix, pune quitatabej ri kas tzij,man quichob taj.

    Pune quixcayic, man quichob tri quiwilo.

    15 Je ri, rumal chi abajarinakri canima we winak ri.

    Man utz t quetow tzij.Qui tzapim cu ri qui wakch

    rech man quecay taj.Je u banom ri canima

    rech man cquita taj,rech man ckaj t ri nu tzij pa canima,rech man quinquitzucuj taj rech queincunaj,

    xcha ri Dios chuchi ri kalajisal re ru Lok Pixab.16Are cu ri iwe ix, sibalaj utz iwe, rumal chi tajin quiwil ri tajin

    quinbano, tajin quita ri tajin quinbij. 17Kas tzij quinbij chiwe chi e quia kalajisal tak re ru Lok Pixab ri Dios, xukuje e quia utzalaj tak winak xcaj xquilo jas ri tajin quiwil ix cmic, man xquil t cut. Xcaj xquita jas ri tajin quita ix cmic, man xquita t cut, xcha ri Jess chque ru tijoxelab.

    Ri Jess cubij chque ru tijoxelab jas quel cubij ri cutbal chrij ri ticol ija18Chitatabej ba jas quel cubij ri cutbal chrij ri ticol ija, xcha chque.

    19Ri ija ri xekaj pa ri be, e are wa jas ri winak ri cquitatabej ru Lok Pixab ri Dios chrij ru takanic ri Dios pa qui wi ri winak, man cquichob t cut. Chanim cpe ri Itzel, cresaj cu bi ri tzij ri xkaj pa canima. 20Ri ija ri xekaj xol tak ri abaj, e are wa jas ri winak ri cquita ru Tzij ri Dios ruc quicotemal, jel cquito. 21Rumal cut chi man kas t co ri qui xera, xa quieb oxib kij cquichijo. Aretak cut cquichaplej u rikic cx, craj queyokic rumal rech ru Tzij ri Dios, chanim quetzak canok. 22Ri ija ri xekaj pa tak ri kayes ri co qui quixol, e are wa jas ri winak ri cquita ru Tzij ri Dios, are cu cquilij na ri jastak rech we uwchulew ri, quesubtaj rumal ri kinomal. Are cu wa cjikisan ru Tzij ri Dios, man cwchin t cu ri pa ri canima. 23Are cu ri ija ri xekaj pa utzalaj ulew, e are wa jas ri winak ri cquita ru Tzij ri Dios, cquichobo. Cquiya cu quia qui wch. E je jas ri ija ri xquiya jujun ciento qui wch chquijujunal, niquiaj chic e je jas ri ija ri xquiya oxcal qui wch chquijujunal, jujun chic e je jas ri ija ri xquiya juwinak lajuj qui wch chquijujunal, xcha chque.

    Waral ckil wi ri cutbal chrij ri itzel kayes ri xquiy xol tak ri trico24Ri Jess xucoj jun cutbal chic chquiwch: Ru takanic ri Dios pa

    qui wi ri winak, are junam ruc jun achi ri xutic utzalaj ija pa ri rulew.

    SAN MATEO13

    El Nuevo Testamento en Kiche Centro-Occidental de Guatemala, 2da ed. 2011, Wycliffe Bible Translators, Inc.

  • 32

    25Xpe cu jun u culel ri ajchakel ri ticon. Aretak conojel tajin quewaric, xoc bi pa ri ulew, xutica cu can itzel tak kayes xol tak ri trico. Te cu ri xec. 26Aretak xquiy ri trico, xechomakir ru jolom, xukuje xequiy ri itzel tak kayes. 27Xebe cu ri ajchaquib, xequibij che ri qui patrn: Tat, we kas utz ri ija ri xtic la, jawije cut xpe wi wa we itzel kayes ri? xecha che. 28Xubij cu ri patrn chque: Xa co jun nu culel xbanow wa, xcha chque. Ri ajchaquib xquibij che ri qui patrn: A caj la chi quekabok ri itzel tak kayes? xecha che. 29Ri patrn xubij chque: Man utz t ri we je quibano, rumal chi we ne quibok bi ri trico junam ruc ri itzel kayes. 30Chequiy na ri itzel tak kayes junam ruc ri trico, chiweyej na c curik ri katoj. Queintak cu na bi ri ajchaquib rech nabe cquimol ri itzel tak kayes, cquixim pa tak yataj, te cu ri cquiporoj. Are cu ri trico cquicol na pa ri nu cuja, xcha chque.

    Ri Jess cutzijoj ri cutbal chrij ri ija re mostaza31Ri Jess xucoj chi jun cutbal chquiwch, xubij: Ru takanic ri Dios

    pa qui wi ri winak, junam wa ruc ri ija re ri ticon ri cbix mostaza che, ri cutic jun achi pa ri rulew. 32Kas tzij ri ija ri are ri sibalaj nitz na chquiwch conojel tak u wch ija. Aretak cut cquiyic, are nim na que chquiwch conojel tak ri ticon. Cuban jun nimalaj che, je ri chi ri chicop ajuwocaj ccan ri qui soc xol tak ru kab, quemujan chupam, xcha ri Jess chque.

    Waral ckil wi ri cutbal chrij ri chm re caxlan wa33Ri Jess xucoj chi jun cutbal chquiwch, xubij: Ru takanic ri Dios pa

    qui wi ri winak, are je jas ri chm ri cuya jun ixok ruc oxib pajbal cj, rech cuquiyisaj ronojel ri kor re caxlan wa, xcha ri Jess chque.

    Waral ckil wi ri qui patn ri cutbal ri cucoj ri Jess34Ronojel wa we tzij ri xubij ri Jess chque ri winak cuc tak cutbal.

    Xak xuwi cuc tak cutbal xeutzijobej ri winak. 35Je xbantaj wa rech kas je quel wi jas ri xubij ri kalajisal re ru Lok Pixab ri Dios ri Tzibtal canok:

    Quintzijon na cuc tak cutbal,quinbij na ri man etamtal taj

    tzaretak ri Dios xuban ri cajulew,xcha ri.

    Ri Jess cukalajisaj ri quel cubij ri cutbal chrij ri itzel kayes xol tak ri trico

    36Xtni cu ri Jess che ru tzij, xeutak bi ri winak cho tak ri cacho