Res in Commercio 06/2010

8/9/2019 Res in Commercio 06/2010

1/28

czerwiec 2010(numer 4/2010)

Res in Commercio jest miesicznikiem

stanowicym kontynuacj Biuletynu In-

formacyjnego wydawanego przez Kan-

celari Tomczak i Partnerzy od 2002

roku. Czasopismo powstao jako

wewntrzny informator monitoru-

jcy zmiany prawa gospodarczego

w Polsce. Nastpnie przeksztacilimy

Biuletyn w wydawnictwo adresowane

przede wszystkim do Klientw Kancela-

rii, nadajc mu dojrza form estetyczni graficzn. Z pocztkiem 2010 roku Kan-

celaria zdecydowaa o wydawaniu mie-

sicznika, ktrego treci s pogldy

prawnikw Kancelarii powstae na tle

prowadzonych spraw.

Pomimo najcilej praktycznego na-

sta wienia teksty zamieszczone w Res

in Commercio nie s opiniami prawnymi,

ktre mogyby by zastosowanewprost

i bez dodatkowej weryfikacji stanu fak-tycznego, za pogldy wyraane na amach

miesicznika stanowi jedynie stanowisko

ich autorw.

S p i s t r e c i :

Wybr grupami

Szymon Kaczmarek

Walne, internet, gieda 9

Karolina Muskaa

Sdy i sprawiedliwo dziejowa 11Joanna Ostojska

Narzdzie demokracji 13

Izabela Frckiewicz

Spka komandytowa. Instrukcja obsugi (Cz czwarta) 15

Katarzyna Bielat, Inga Doowy, Wioletta Januszczyk,

Dominika Latawiec, Marta Mianowska, Jakub Salwa, Micha Tomczak

Streszczenia tekstw 25

Summary 26


2/28

2 | R E S I N C O M M E R C I O | C Z E R W I E C 2 0 1 0

(Prawo informatyczne)

Nowelizacja ustawyo informatyzacjipodmiotw realizujcych

zadania publiczne

Dnia 17 czerwca 2010 roku wchodzi wycie nowelizacja ustawy o informatyzacji

podmiotw realizujcych zadania publiczne.

Ustawa wprowadza dodatkowy sposb

autoryzacji pism kierowanych do urzdw

w postpowaniu administracyjnym podpis

potwierdzony zaufanym profilem ePUAP.

Ma on stanowi bezpatn i nieskompliko-

wan alternatyw dla bezpiecznego podpisu

elektronicznego i tym samym przyczyni si

do upowszechnienia elektronicznej drogi

zaatwiania spraw w urzdach.

Profil zaufany ePUAP to zestaw informa-

cji identyfikujcych uytkownika konta na

elektronicznej platformie usug administracji

publicznej, ktry zosta potwierdzony przez

upowaniony do tego organ administracji.

Profil bdzie dostpny zarwno dla obywateli

jak i przedsibiorcw. Znane s ju projekty

rozporzdze wykonawczych do ustawy.

Zgodnie z ich treci, dostpne bd dwie

drogi potwierdzania profilu zaufanego.

Wnioskujcy bdzie mg zgosi si oso-

bicie do wybranego przez siebie punktu

potwierdzajcego (m.in. Prezes ZUS, konsul,

wojewoda oraz naczelnik US) i przedstawi

dowd osobisty albo paszport, celem umo-

liwienia weryfikacji danych z wniosku, ktry

uprzednio zoy w wybranym punkcie po-

twierdzajcym albo w postaci elektronicznej

na platformie ePUAP. Bdzie mg take

samodzielnie uwierzytelni dane skadajc

wany bezpieczny podpis elektroniczny

weryfikowany za pomoc kwalifikowanego

certyfikatu.

Zaoenie konta ePUAP dla podmiotu

innego ni osoba fizyczna, bdzie dokony-

wane przez uytkownika uwierzytelnionego

dziaajcego w imieniu tego podmiotu, ktry

zakadajc ww. konto stanie si jednoczenie

administratorem podmiotu. Profil zaufany

ePUAP bdzie potwierdzany na okres trzech

lat, z moliwoci przeduenia przed upy-

wem okresu wanoci.

(Prawo autorskie)

Nowelizacja ustawyo prawie autorskim

i prawach pokrewnychDnia 10 czerwca 2010 roku Senat przyj

nowelizacj prawa autorskiego i praw po-

krewnych uchwalon przez Sejm 20 maja

2010 roku, wprowadzajc poprawki redak-

cyjne. Nowa ustawa wprowadza reform w

zakresie organizacji i postpowania przed Ko-

misj Prawa Autorskiego. Jest odpowiedzi na

luk prawn powsta na skutek pozbawienia

mocy art. 108 ust. 3 dotychczasowej ustawy

orzeczeniem Trybunau Konstytucyjnego z 24

stycznia 2006 roku.

Trybuna zakwestionowa ww. artyku, jako

e nie stwarza on uytkownikom praw au-

torskich lub praw pokrewnych (emitentom

i reemitentom) moliwoci uczestnictwa w

postpowaniu przed Komisj Prawa Autor-

skiego w sprawie zatwierdzania przedstawio-

nych przez organizacje zbiorowego zarz-

dzania tabel wynagrodze za korzystanie z

utworw lub artystycznych wykona.

Nowelizacja czyni zado wymogom Try-

bunau Konstytucyjnego odnonie ochrony

interesw ww. podmiotw stanowic, e

organizacje zrzeszajce ww. podmioty bd

mogy uczestniczy w postpowaniu, jeeli

tylko zo stosowny wniosek.

W nowym stanie prawnym do postpowa

przed Komisj w sprawach o zatwierdzanie

tabel wynagrodze stosowane bd odpo-

wiednio przepisy Kodeksu postpowania cy-

wilnego o postpowaniu nieprocesowym, a

nie - jak do tej pory - kodeksu postpowania

administracyjnego. Zamiast odwoania do mi-

nistra waciwego do spraw kultury i ochro-

ny dziedzictwa narodowego, uczestnikom

niezadowolonym z rozstrzygnicia Komisji

bdzie przysugiwao prawo odwoania do

sdu powszechnego.

(Informacje gospodarcze)

Ustawa o udostpnianiuinformacji gospodarczych

Dnia 14 czerwca 2010 roku wesza w

ycie ustawa z 9 kwietnia 2010 roku o

udostpnianiu informacji gospodarczych.

Celem ustawy jest poprawa funkcjonowania

systemu wymiany informacji gospodarczej

oraz uatwienie wierzycielom dochodzenia

roszcze.

Ustawa otwiera katalog podmiotw

uprawnionych do przekazywania informacji

gospodarczych do tej pory prawo to przy-

sugiwao jedynie przedsibiorcom. Teraz

obejmuje on m.in. take konsumentw oraz

jednostki samorzdu terytorialnego. Nowa

regulacja rozszerza rwnie krg ewiden-

cjonowanych nierzetelnych dunikw o

dunikw bdcych konsumentami, tym

samym dajc wierzycielom konsumentw

nowy rodek nacisku. Dunik ujawniony w

biurze informacji gospodarczej ma bowiem

utrudniony dostp do wielu usug, w szcze-

glnoci poyczek i kredytw.

Wierzyciel, aby dokona zgoszenia

nierzetelnego dunika musi posiada tytu

wykonawczy stwierdzajcy zobowizanie

lub te zobowizanie musi powsta w

zwizku z okrelonym stosunkiem prawnym.

Dotychczas byy to tylko umowa o kredyt

konsumencki oraz umowa o przewz osb

w regularnej komunikacji publicznej. Obecnie

s to rwnie umowy o wiadczenie usug

pocztowych i telekomunikacyjnych, dostar-

czanie energii elektrycznej, gazu i oleju opa-

owego, dostarczanie wody i odprowadzanie

ciekw, wywz nieczystoci, dostarczanie

energii cieplnej.

(Postpowanie sdowe)

Likwidacja postpowaniagospodarczego

Komisja Kodyfikacyjna Prawa Cywilnego

przygotowaa projekt zmiany Kodeksu po-

stpowania cywilnego, ktry likwiduje po-

stpowanie gospodarcze. Projekt w chwili

obecnej zosta przekazany do uzgodnie

midzyresortowych.

Postpowanie gospodarcze jest jed-

nym z rodzajw postpowa odrbnych,

sucym rozstrzyganiu sporw midzy

przedsibiorcami w tzw. sprawach gospo-

darczych. Rozpoznawane jest przez sdy

gospodarcze, czyli wydziay gospodarcze

sdw powszechnych.

Wprowadzenie postpowania odrbnego

w sprawach gospodarczych miao przyspie-

szy przebieg postpowania sdowego m.in.

poprzez zastosowanie prekluzji dowodowej

czy te wprowadzenie obowizku dorcze-

nia pism procesowych w toku postpowa-

nia bezporednio stronie przeciwnej. Jak si

jednak okazao w praktyce, nie spenio ono

dostatecznie swoich zaoe i w zwizku z

tym powsta projekt jego likwidacji.

Nowelizacja przewiduje, e postpowanie

gospodarczego zostanie cakowicie zlikwi-

dowane, skrelone zostan art. 4791-4792,

art. 4794, art. 4796-4796a, art. 4798, art.

4799-47914b, art. 47916-47919a, art. 47922

Kodeksu postpowania cywilnego. Cz

jego elementw zostanie przeniesiona do

postpowania zwykego m.in. obowizek

bezporedniego dorczenia w toku postpo-

wania pism procesowych stronie przeciwnej

(art. 132 Kodeksu postpowania cywilnego).

Ponadto modyfikacji bdzie podlega tre

art. 212 Kodeksu postpowania - strony

bd mogy, tak jak dotychczas, prezentowa

N O T I T I A

WIADOMOCI


3/28

R E S I N C O M M E R C I O | C Z E R W I E C 2 0 1 0 | 3

materia procesowy do zamknicia rozprawy

( 1), ale jednoczenie przewiduje si, e

sd pomija bdzie spnione twierdzenia i

dowody, chyba e strona nie zgosia ich we

waciwym czasie bez swej winy lub uwzgld-

nienie spnionych twierdze i dowodw

nie spowoduje zwoki w rozpoznaniu sprawy

albo wystpi inne wyjtkowe okolicznoci

( 2). W ten sposb ustanowiony zostanie

tzw. system dyskrecjonalnej wadzy sdziego

jako zasadnicza metoda koncentracji mate-

riau procesowego prezentowanego przez

strony.

Ponadto, ustawa zmieniajca przewiduje,

e mimo likwidacji postpowania gospodar-

czego, zachowane zostan sdy gospodarcze

jako wydziay sdw powszechnych. Uznano

bowiem, e na obecnym etapie celowe jest

wykorzystanie dotychczasowej specjalizacji

sdziw sdw gospodarczych przy rozpo-

znawaniu tego typu spraw.

(Postpowanie egzekucyjne)

Przymuszanie dunika

Komisja Kodyfikacyjna Prawa Cywilnego

przygotowaa projekt zmiany Kodeksu po-

stpowania cywilnego, ktrego najwaniej-

szym celem, obok likwidacji postpowania

gospodarczego - o czym mowa powyej, jest

usprawnienie postpowania egzekucyjnego.

Projekt w chwili obecnej zosta skierowany

do uzgodnie midzyresortowych.

Ustawa zmieniajca wprowadza nowe

rodki prawne przeciwko dunikowi oraz

zaostrza dotychczas istniejce. Znacznemu

podwyszeniu ulegnie wysoko grzywien,

jakie komornicy mog nakada na duni-

kw. Za przeszkadzanie w czynnociach

komorniczych kara grzywny ma wzrosn

z 200,00 z do 1000,00 z, natomiast za

odmow wyjanie przez dunika lub

nieudzielenie informacji przez pracodawc

w trakcie egzekucji z wynagrodzenia z

500,00 z do 2000,00 z.

Projekt wprowadza take instytucj sumy

przymusowej, orzekanej przez sd przy

egzekucji wiadcze niepieninych (takich

jak np. eksmisja). Zgodnie z proponowanym

art. 10501 Kodeksu postpowania cywilnego,

jeeli dunik nie wykonuje czynnoci, ktrej

inna osoba nie moe za niego wykona, a

ktrej wykonanie zaley wycznie od jego

woli, sd - na wniosek wierzyciela - moe za-

miast zagroenia grzywn na wypadek niewy-

konania czynnoci w wyznaczonym terminie,

zagrozi dunikowi nakazaniem zapaty okre-

lonej sumy pieninej na rzecz wierzyciela z

tytuu zwoki w wykonaniu czynnoci. Suma

ta bdzie okrelana w stawkach dziennych, za

kady dzie zwoki w wykonaniu czynnoci.

Nie przewiduje si wprowadzenia grnej

granicy jej wysokoci.

Ponadto, nowelizacja przewiduje umiesz-

czanie informacji o wszczciu egzekucji

przez zarzd przymusowy lub przez sprzeda

przedsibiorstwa lub gospodarstwa na stro-

nie internetowej Krajowej Rady Komorniczej.

Maj si znale na niej take ogoszenia o

publicznej licytacji nieruchomoci i statkw

morskich oraz informacje o wszczciu eg-

zekucji ze statkw morskich.

(Prawo budowlane)

Legalizacja samowoli

W dniu 31 maja 2010 roku Senat RP przyj

bez poprawek projekt ustawy nowelizujcej

ustaw z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budow-

lane (tekst jednolity: Dz. U. z 2006 r., Nr

156, poz. 1118). Ustawa zostaa nastpnie

przekazana do podpisu marszakowi Sejmu

RP, penicemu funkcje prezydenta RP.

Nowelizacja dotyczy moliwoci legalizacji

samowoli budowlanej na dziakach, nieobj-

tych planem zagospodarowania przestrzen-

nego. W dotychczasowym stanie prawnym

przepisy prawa budowlanego wymagay,

aby w momencie rozpoczcia postpo-

wania legalizacyjnego inwestor przedstawi

powiatowemu inspektorowi nadzoru

budowlanego ostateczn decyzj o warun-

kach zabudowy i zagospodarowania terenu

(art. 49b ust. 2.ustawy). Decyzja taka bya

ku budw zacztych lub ukoczonych, przez

co ich legalizacja bya praktycznie niemoliwa.

Tymczasem inwestorzy, dopuszczajcy si

samowoli na dziakach objtych planem za-

gospodarowania przestrzennego, nie musieli

przedstawia w/w decyzji. Wymagane byo

jedynie zawiadczenie o zgodnoci budowy

z obowizujcym planem zagospodarowania

przestrzennego.

Taki ksztat przepisw zosta zakwestio-

nowany przez Trybuna Konstytucyjny. W

wyroku z dnia 21 wrzenia 2009 r. (sygn.

akt P 46/08) stwierdzi on niezgodno art.

49b ust. 2 ustawy Prawo budowlane z art.

32 ust. 1 konstytucji w czci obejmujcej

wyraenie w dniu wszczcia postpowania.

Zdaniem Trybunau, zawarte w powyszym

przepisie sformuowanie, wprowadzao nie-

zgodne z konstytucj zrnicowanie sytuacji

inwestorw, ktrzy dopucili si samowoli

budowlanej na obu rodzajach dziaek.

W zwizku z tym, nowelizacja ustawy

Prawo budowlane usuna z art. 49b ust. 2

wymg przedstawienia ostatecznej decyzji

o warunkach zabudowy w dniu wszczcia

postpowania o legalizacj samowoli bu-

dowlanej. Pozostae elementy procedury

legalizacyjnej nie ulegy zmianie. Oznacza to,

e nie bdzie miaa znaczenia data wydania

decyzji, wymagane bdzie samo jej przed-

stawienie i zgodno samowoli budowlanej

z jej postanowienia.

N O T I T I A

WIADOMOCI


4/28


(Ksigi wieczyste)

Dyspozycyjno

Sd Najwyszy w uchwale z dnia 18 maja

2010 roku (sygn. III CZP 134/09) wskaza,

e w sprawie o usunicie niezgodnoci

midzy stanem prawnym nieruchomoci

ujawnionym w ksidze wieczystej a rzeczy-

wistym stanem prawnym sd jest zwizany

daniem pozwu.

Sd podj powysz uchwa w powik-

szonym siedmioosobowym skadzie na wnio-

sek Rzecznika Praw Obywatelskich.

Przyczyn wystpienia przez Rzecznika

Praw Obywatelskich z takim wnioskiem byy

rozbienoci istniejce w doktrynie i orzecz-

nictwie co do okolicznoci, czy w sprawie,

w ktrej danie pozwu jest oparte na wsz-

cztej wniesieniem powdztwa opartego

na art. 10 ustawy z dnia 6 lipca 1982 roku

(tekst jednolity Dz. U. z 2001 roku, Nr 124,

poz. 1361) o ksigach wieczystych i hipotece,

dalej jako u.k.w.h., traktujcego o usuniciu

niezgodnoci z treci ksigi wieczystej z rze-

czywistym stanem prawnym pierwszestwo

ma zasada dyspozycyjnoci, czy moe zasada

denia do zapewnienia wiarygodnoci ksig

wieczystych.

Zasada dyspozycyjnoci zostaa wyraona w

art. 321 1 ustawy z dnia 17 l istopada 1964

roku Kodeks postpowania cywilnego (Dz. U.

Nr 43, poz. 296), zgodnie z ktrym sd nie

moe wyrokowa co do przedmiotu, ktry

nie by objty daniem pozwu, ani zasdzi

ponad danie. Przepis ten statuuje zasad

zgodnie z ktr sd jest zwizany daniem

zgoszonym przez powoda w powdztwie,

a wic nie moe wbrew daniu powoda

zasdzi czego jakociowo innego albo

w wikszym rozmiarze, czy te zasdzi

powdztwo na innej podstawie faktycznej

ni wskazana przez powoda. Przeniesienie

komentowanej zasady na grunt rozpatrywa-

nego przez nas artykuu 10 ustawy oznacza,

e jeli powd np. da wpisania go do ksi-

gi wieczystej jako waciciela, sd nie moe

ustali, e jest on tylko uytkownikiem wie-

czystym albo wacicielem jednake w innej

czci anieli wskazana w pozwie. Innymi

sowy sd uwzgldni pozew tylko wwczas

jeli rzeczywisty stan prawny okae si to-

samy ze stanem objtym daniem.

Odmienny pogld zakada natomiast, e

sd w sprawie o usunicie niezgodnoci

z treci ksigi wieczystej nie jest zwizany

daniem pozwu, czy te wskazanym przez

stron sposobem usunicia tej niezgodno-

ci. Zwolennicy tego pogldu podkrelali, e

specyfika tych spraw oraz cel powdztwa

polegajcy na doprowadzeniu treci ksigi

wieczystej do stanu usprawiedliwiajce

zaufanie do niej, uzasadniaj przyznanie pry-

matu deniu do zapewnienia wiarygodnoci

ksig wieczystych, choby rwnao si to z

koniecznoci odejcia od zasady dyspozycyj-

noci wyraonej w Kodeksie postpowania

cywilnego.

Sd Najwyszy podejmujc uchwa opo-

wiedzia si za pierwszym z przedstawionych

powyej pogldw uznajc, e w sprawie o

usunicie niezgodnoci midzy stanem praw-

nym nieruchomoci ujawnionym w ksidze

wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym

sd jest zwizany daniem pozwu.

(Prawo cywilne)

Wyzysk

Sd Najwyszy w wyroku o sygnaturze akt

V CSK 387/09 podkreli, e jeli jedna ze

stron wykorzystaa trudn sytuacj i wymu-

sia na drugiej raco nisk cen, wwczas

ta ostatnia moe przede wszystkim da

podwyszenia zanionej nalenoci, a do-

piero gdyby to byo nadmiernie utrudnione

uniewanienia umowy.

Sd Najwyszy wyda omawiane orze-

czenie na podstawie nastpujcego stanu

faktycznego: Wiesawie . przysugiwao

spdzielcze wasnociowe prawo do loka-

lu, jednak wiek i dochody przez ni osiganeuniemoliwiay odpowiednie utrzymanie

mieszkanie, tote postanowia ona rozpo-

rzdzi swoim prawem. Zainteresowany

nabyciem tego prawa by Grzegorz S.,

ktry zaproponowa, e w zamian za nie

przeniesie na Wiesaw . przysugujce mu

prawo wasnoci do mieszkania oraz dopata

18 tysicy zotych.

Wiesawa . zgodzia si na zaproponowa-

ne warunki, jednak po przeprowadzce do

nowego mieszkania zorientowaa si, e

mieszkanie to miao duo gorszy standard

anieli wynikao to z zapewnie jej kontra-henta, a z umwionej kwoty otrzymaa tylko

8 tysicy zotych.

W tym stanie rzeczy Wiesawa . zde-

cydowaa si na wnie powdztwo o

uniewanienie umowy zamiany wskazujc,

e druga strony umowy wykorzystaa brak

jej dowiadczenia oraz, e wprowadzia j w

bd co do stanu technicznego mieszkania.

Sd I instancji oddali powdztwo uzna-

jc, e w niniejszym stanie faktycznym nie

mona mwi o bdzie co do czynnoci

prawnej. Sd II instancji uchyli jednak ten

wyrok i przekaza spraw do ponownegorozpoznania. Sd I instancji, ktry ponownie

rozpoznawa spraw znw oddali powdz-

two uznajc, e w niniejszej sprawie nie

zachodzi sprzeczno z prawem i zasadami

wspycia spoecznego. Rozstrzygnicie

sdu ponownie zostao zaskarone. Sd II

instancji przyjmujc jako podstaw art. 388

ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku (Dz.

U. Nr 16, poz. 93) Kodeks cywilny doty-

czcy wyzysku uniewani umow zamianyuzasadniajc to nieekwiwalentno transakcji

oraz okolicznoci zawierania umowy.

Podniesiony przez pozwanego w skardze

kasacyjnej zarzut naruszenia art. 388 k.c. zo-

sta uznany przez Sd Najwyszy za zasadny.

Sd Najwyszy wskaza, e cho komento-

wany przepis stanowi waciw podstaw

prawn do uwzgldnienia da powoda,

to art. 388 k.c. przyznaje priorytet przywr-

ceniu ekwiwalentnoci transakcji. Dopiero

gdyby to byo nadmiernie utrudnione, mona

uniewani umow. Z tego te powodu Sd

Najwyszy uchyli zaskarone orzeczenie i

przekaza spraw do ponownego rozpozna-

nia, zaznaczajc, e sd II instancji powinien

rozway jaka dopata t ekwiwalentno

zamiany mogaby zapewni.

(Prawo pracy)

Znaczenie wiadectwa

Sd Najwyszy w wyroku z dnia 25 maja

2010 roku (sygn. I PK 190/09) wskaza, e wprzypadku zawionionego wystawienia przez

pracodawc wadliwego wiadectwa pracy

jest on zobowizany do zapaty pracowni-

kowi odszkodowania.

Powysze orzeczenie zapado na podstawie

nastpujcego stanu faktycznego: w zwizku z

uzyskaniem przez pracownika wieku upraw-

niajcego go do emerytury spka wystawia

mu wiadectwo pracy, w ktrym wykonywa-

na przez niego praca zostaa zakwalifikowana

jako praca grnicza uprawniajca do zastoso-

wania przelicznika stau w wysokoci 1,2. Po

upywie trzech lat, w cigu ktrych pracownikpobiera wiadczenie emerytalne zoy on

do Zakadu Ubezpiecze Spoecznych

wniosek o przeliczenie wiadczenia. Sprawa

ta zostaa ostatecznie rozstrzygnita przez

sd, ktry uzna, e w zwizku z charakte-

rem pracy wykonywanej przez pracownika,

jego sta emerytalny powinien by liczony

z wykorzystaniem najwyszego przelicznika

1,8 za kady rok pracy, co implikowao, e

by on uprawniony do znacznie wyszej

emerytury.

W zwizku z zapadym orzeczeniem pra-

cownik zwrci si do byego pracodawcy z

daniem wypaty mu sumy pieninej, sta-

nowicego rnic pomidzy wiadczeniami,

v i l l a s e n t e n c e s

orzeczenia sdowe


5/28


ktre by otrzyma gdyby pracodawca wskaza

przelicznik stau w odpowiedniej wysokoci a

wiadczeniami, ktre rzeczywicie otrzyma.

W zwizku z odmow zapaty tej kwoty przez

pracodawc, pracownik wystpi do sdu.

Sd I i II instancji stwierdzajc, e ponie-

wa zgodnie z art. 97 2 ustawy Kodeks

pracy z dnia 26 czerwca 1974 roku (tekst

jednolity Dz. U. z 1998 roku, Nr 21, poz.94)

pracodawca na obowizek w wiadectwie

pracy poda informacje dotyczce okresu i

rodzaju wykonywanej pracy, zajmowanych

stanowisk, trybu rozwizania albo okoliczno-

ci wyganicia stosunku pracy, a take inne

informacje niezbdne do ustalenia uprawnie

pracowniczych i uprawnie z ubezpieczenia

spoecznego, to pracodawca wskazujc nie-

odpowiedni przelicznik naruszy swj obo-

wizek. Naruszenie to zostao potwierdzone

z chwil w ktrej uprawomocni si wyrok

podwyszajcy emerytur. Okoliczno ta

uzasadnia zdaniem sdw przyznanie pra-

cownikowi odszkodowania.

Wskutek zoenia przez pracodawc skargi

kasacyjnej sprawa zostaa rozpoznana przez

Sd Najwyszy, ktry podkreli, e wyrok

w sprawie emerytalnej nie jest wicy dla

sdu rozpatrujcego pozew o odszkodowa-

nie w zwizku z wystawieniem wadliwego

wiadectwa pracy. Sd wskaza bowiem, e

popenienie przez pracodawc bdw w

wiadectwie pracy, nie przesdza automa-

tycznie o jego winie. Sdy powinny bowiem

rozstrzygn, czy pracodawca wystawiajcy

wiadectwo pracy ponosi odpowiedzialno

za przyznanie pracownikowi zanionej

emerytury oraz, czy pracownik faktycznie

wykonywa prac do ktrej stosuje si wy-

szy przelicznik.

Ponadto Sd wskaza, e pomimo, i rosz-

czenie pracownika wywodzi si ze stosunku

pracy i dotyczy powtarzajcego si wiad-

czenia, to okres przedawnienia w sprawach

takich jak ta wynosi 10 lat.

W wietle powyszego poniewa zdaniem

Sdu Najwyszego niektre spord podnie-

sionych zarzutw powinny zosta uwzgld-

nione, Sd przekaza spraw do ponownego

rozpoznania przez sd okrgowy.

(Podatek dochodowy)

Pakiet medyczny

24 maja 2010 roku Naczelny Sd

Administracyjny w skadzie 7 sdziw wyda

uchwa, w ktrej stan na stanowisku, e

pakiety medyczne powinny by opodatko-

wane. Zdaniem sdu, stanowi one korzy

dla pracownikw uprawnionych do ich

otrzymania i jako nieodpatne wiadczenie

powinny podlega opodatkowaniu.

Pakiety medyczne pojawiy si niedawno na

polskim rynku, wraz z rozwojem prywatnych

placwek medycznych i od samego pocztku

zyskuj na popularnoci. Ze wzgldu na to, e

s instytucj now, pracodawcy nie byli pew-

ni jak powinno si j traktowa. Wystpowali

wic do organw podatkowych z wnioskami

o interpretacje indywidualne. Stanowiska w

nich wyraane byy rozbiene pocztkowo

organy podatkowe w wikszoci opowiada-

y si za nieopodatkowaniem pakietw

medycznych, jako e w sytuacji otrzymania

przez pracownikw pakietu medycznego nie

mona przypisa konkretnego przychodu

do indywidualnego pracownika. Pracownik

uzyskuje od pracodawcy jedynie moliwo

skorzystania bezpatnie z usug medycznych,

za niekoniecznie z nich skorzysta. Wobec

tego, nie zawsze pracownik otrzyma faktycz-

nie nieodpatne wiadczenie.

Uchwaa NSA podjta w skadzie siedmiu

sdziw zmienia dotychczasow korzystn

lini orzecznicz w tej sprawie. Sdziowie

przyznali, e faktycznie otrzymanie przez

pracownika moliwoci nieodpatnego sko-

rzystania z usug medycznych nie oznacza, e

pracownik z tej moliwoci skorzysta gdy

jest to zalene od zmiennych w czasie czyn-

nikw takich jak jego potrzeby, stan zdrowia,

etc. Niemniej jednak, umowa midzy praco-

dawc a danym centrum medycznym polega

na przekazaniu przez pracodawc wiadcze-

nia pieninego w zamian za zobowizanie

si danego centrum medycznego do za-

pewnienia, w razie takiej potrzeby, opieki

medycznej uprawnionym pracownikom.

Sdziowie uznali przy tym, e istota usugi

jak nabywaj pracownicy nie jest zwizana

wycznie z faktem udzielenia im konkretnych

wiadcze medycznych, lecz obejmuje tak-

e gotowo do wiadczenia odpowiednich

usug i ich dostpno dla pracownika.

Uchwaa NSA nie jest powszechnie obo-

wizujcym prawem. Ze wzgldu na to, e

zostaa wydana w skadzie 7 sdziw, prze-

sdza ona przysze rozstrzygnicia sdw

i organw podatkowych. Zastanawiajce

jest, co powinni zrobi pracodawcy, ktrzy

nie opodatkowywali do tej pory pakietw

medycznych co do lat poprzednich maj

dwa rozwizania nic nie robi albo dokona

korekty. Ze wzgldu na dotychczasow ko-

rzystn dla podatnikw lini orzecznicz oraz

rozbienoci w interpretacjach podatkowych,

wydaje si, e nie powinni oni odpowiada

za brak opodatkowania pakietw do tej pory.

Podatnicy czyli pracownicy oczywicie ko-

rzystaj w tym przypadku z wyczenia ich

odpowiedzialnoci. Wynika to z art. 26a Or-

dynacji podatkowej, ktry wyraa zasad, i

podatnik nie ponosi odpowiedzialnoci z ty-

tuu zanienia lub nieujawnienia przez patnika

(w tym przypadku pracodawc) podstawy

opodatkowania do wysokoci zaliczki, do

ktrej pobrania by zobowizany.

Wskaza przy tym naley, e ewentualne

korekty zezna podatkowych za pi po-

przednich lat (czyli za okres przedawnienia

zobowizania podatkowego) to niezmier-

nie dua praca administracyjna i wysokie

koszty.

(Prawo cywilne)

Dziesi lat

Sd Apelacyjny w wyroku o sygnaturze

V ACa 204/09 wskaza, e wsplnik cichy

dochodzc swych nalenoci korzysta z

dziesicioletniego terminu przedawnienia.

Powysze orzeczenie zapado na pod-

stawie nastpujcego stanu faktycznego:

dwch przedsibiorcw zawaro umow

zgodnie z ktr jeden z przedsibiorcw by

zobowizany wycznie do wniesienia wkadu

pieninego do przedsibiorstwa w zamian

za co by on uprawniony do poowy zyskw

uzyskanych z tego przedsibiorstwa i w tym

samym zakresie uczestniczy te w stratach.

Drugi przedsibiorca natomiast by zobo-

wizany do zarzdzania przedsibiorstwem

i ponosi pen odpowiedzialno za dugi

zacigane w zwizku z jego prowadzeniem.

Pomimo, e przedsibiorca wnis swj

wkad nie otrzyma nalenego mu zysku w

zwizku z czym wnis powdztwo do sdu.

Pozwany kontrahent wskazywa natomiast,

e roszczenie jego wsplnika nie zasuguje

na uwzgldnienie poniewa upyn trzyletni

termin przedawnienia.

Sd stwierdzi, e powoywanie si przez

pozwanego na trzy letni termin przedaw-

nienia jest niewaciwe. Trzy letni termin

przedawnienia roszczenia nie jest bowiem

uzaleniony od okolicznoci czy dana

osoba jest przedsibiorc, ale od tego czy

roszczenie pozostaje w zwizku z prowa-

dzon dziaalnoci gospodarcz. Skoro

wiadczenie powoda sprowadzao si wy-

cznie do wniesienia wkadu pieninego do

przedsibiorstwa, ktre pozwany prowadzi

we wasnym imieniu to dochodzone przez

niego roszczenie nie ma zwizku z tego ro-

dzaju dziaalnoci, co implikuje, e w niniej-

szej sprawie zastosowanie ma dziesicioletni

termin przedawnienia.

v i l l a s e n t e n c e s

orzeczenia sdowe


6/28


M

oliwo wyboru czonkw rady nadzorczej spki

akcyjnej w drodze gosowania oddzielnymi grupami jest

szczeglnym trybem ustalania skadu rady nadzorczej,dziki ktremu akcjonariusze mniejszociowi mog uzyska

wpyw na jej struktur. Gosowanie oddzielnymi grupami zostao

szczegowo uregulowane w Kodeksie spek handlowych.Bywa take regulowane przez statuty spek. Czsto jednak

niedostatecznie. W praktyce odpowiednia procedura gosowania

w tym trybie moe mie kluczowe znaczenia dla realizacji jego

celu ochrony praw mniejszociowych akcjonariuszy.

Wybr grupami

S z y m o n K a c z m a r e k

c o r p u s l e x

Prawo handlowe


7/28


Ochrona praw mniejszoci

Gosowanie polega na tym, e akcjonariusze w celu wyboru czon-

kw rady nadzorczej mog powoywa grupy, w ramach ktrych kada

grupa dokonuje oddzielnie gosowania nad zaproponowanymi przez

siebie kandydatami do rady nadzorczej. Ustawa z dnia 15 wrzenia

2000 roku Kodeks spek handlowych dalej jako Kodeks przewi-

duje tak moliwo, gdy zgodnie z art. 385 3 Kodeksu spek

handlowych, wniosek o gosowanie w tym trybie zo akcjonariusze

reprezentujcy co najmniej jedn pit kapitau zakadowego.

Zgodnie z art. 385 3 in fine, bez znaczenia jest to, czy tak mo-

liwo przewiduje statut spki.

Wniosek taki moe by oczywicie zoony take przez akcjonariuszy

reprezentujcych znacznie wiksz cz kapitau zakadowego, jednak

w przypadku gdy reprezentuj oni wicej ni poow kapitau, zoenie

takiego wniosku bdzie nieracjonalne z punktu widzenia interesw

tej grupy, ktra moe dokona przecie samodzielnie wyboru caej

rady nadzorczej.

Procedura gosowania

W przypadku wikszoci istniejcych spek akcyjnych statuty tych

spek do lakonicznie odnosz si do procedury gosowania w

przypadku wyboru czonkw rady nadzorczej oddzielnymi grupami.

Przewodniczcy Walnego Zgromadzenia, na ktrym dojdzie do

wyboru rady nadzorczej w takim wanie trybie moe stan przed

potrzeb rozwizania wielu problematycznych sytuacji, ktre mog

si w trakcie takiego gosowania pojawi.

Najkorzystniejszym rozwizaniem bdzie przygotowanie odpowied-

niej procedury jeszcze przed rozpoczciem walnego zgromadzenia.

Procedura ta powinna szczegowo regulowa kolejne kroki, od

powoania grup, poprzez gosowanie w ich ramach, a do wyboru

czonkw rady nadzorczej nieobsadzonych przez oddzielne grupy.

Pewne zasady zwizane z wyborem wprowadza te Kodeks. Nie s

one jednak do koca jednoznaczne i bywaj rnie interpretowane.

Zgodnie z art. 385 5 Kodeksu osoby reprezentujce na walnym

zgromadzeniu t cz akcji, ktra przypada z podziau oglnej liczby

reprezentowanych akcji przez liczb czonkw rady, mog utworzy

oddzieln grup celem wyboru jednego czonka rady, nie bior jednak

udziau w wyborze pozostaych czonkw.

W przypadku wic, gdy wybieranych jest piciu czonkw rady, grupa

musi liczy co najmniej 20 procent reprezentowanych akcji. Osoba,

ktra reprezentuje 30 procent akcji moe utworzy tak grup sa-

modzielnie. Mog to zrobi take dwaj akcjonariusze, z ktrych kady

reprezentuje 15 procent akcji obecnych na walnym zgromadzeniu.

Niektre statuty przewiduj moliwo utworzenia grupy, ktra

obejmuje, pozostajc przy poprzednim przykadzie, np. 40 procent

reprezentowanych akcji w celu wyboru 2 czonkw rady nadzorczej.

Umoliwiaj te poczenie si dwch grup w celu wyboru wicej

ni jednego czonka rady. Literalne brzmienie cytowanego przepisu

zdaje si wyklucza tak moliwo, gdy mowa jest o utworzeniu

oddzielnej grupy celem wyboru jednego czonka rady.

Zasady wyboru w drodze gosowania oddzielnymi grupami powinny

wic okrela, e jedna grupa moe wybra tylko jednego czonka

rady nadzorczej, bez wzgldu na nadwyk ponad minimaln liczb

gosw, ktra uprawnia do wyboru jednego czonka rady. Niemniej,

naley zaznaczy, i znajduje poparcie w doktrynie take pogld

dopuszczajcy powoanie wikszych grup w celu wyboru wicej ni

jednego czonka rady. Nie wydaje si jednak, by by on uzasadniony

na gruncie cytowanego przepisu.

Jeden akcjonariusz, rne grupy

Nie jest to jednak jedyna wtpliwo, ktra pojawia si przy inter-

pretacji wskazanego przepisu. Pojawia si przykadowo pytanie, czy

jeden akcjonariusz moe nalee do wicej ni jednej grupy, albo czy

moe gosowa w drodze gosowania oddzielnymi grupami tylko

z czci swoich akcji. To pytanie zwizane jest z wejciem w ycie

z dniem 3 sierpnia 2009 r. art. 4113 Kodeksu, zgodnie z ktrym

akcjonariusz moe gosowa odmiennie z kadej z posiadanych akcji.

Powstaje pytanie, czy przepis ten wpywa na wykadni przepisw o

wyborze czonkw rady nadzorczej oddzielnymi grupami, w ktrych

mowa jest o tworzcych grupy akcjonariuszach oraz osobach, a nie

samych akcjach.

Literalna wykadnia przepisu art. 385 5 Kodeksu bez uwzgld-

nienia noweli wykluczaaby wic moliwo np. przystpienia przez

akcjonariusza z czci akcji do jednej grupy, z czci akcji do innej

grupy. Niedopuszczalne byoby te pozostawienie czci akcji w celu

gosowania przy wyborze czonkw rady nadzorczej niepowoanych

w drodze gosowania oddzielnymi grupami.

Wydaje si jednak, e naley przyj w tym przypadku zasad, i

przepisy o wyborze czonkw rady nadzorczej w drodze gosowania

Art. 385 Kodeks spek handlowych

1. Rada nadzorcza skada si co najmniej z trzech,

a w spkach publicznych co najmniej z piciu

czonkw, powoywanych i odwoywanych przez

walne zgromadzenie.

2. Statut moe przewidywa inny sposb powoywa-nia lub odwoywania czonkw rady nadzorczej.

3. Na wniosek akcjonariuszy, reprezentujcych co

najmniej jedn pit kapitau zakadowego, wybr

rady nadzorczej powinien by dokonany przez naj-

blisze walne zgromadzenie w drodze gosowania

oddzielnymi grupami, nawet gdy statut przewiduje

inny sposb powoania rady nadzorczej.

Art. 411. Kodeks spek handlowych

Akcjonariusz moe gosowa odmiennie z kadej z

posiadanych akcji.

Art. 385. Kodeks spek handlowych

5. Osoby reprezentujce na walnym zgromadzeniu

t cz akcji, ktra przypada z podziau oglnej

liczby reprezentowanych akcji przez liczb czon-

kw rady, mog utworzy oddzieln grup celem

wyboru jednego czonka rady, nie bior jednak

udziau w wyborze pozostaych czonkw.

c o r p u s l e x

Prawo handlowe


8/28


oddzielnymi grupami nie uwzgldniaj ducha najnowszych zmian

w Kodeksie, ktre zrywaj zwizek kapitau akcyjnego z osobami ak-

cjonariuszy. Dlatego, przepisy o wyborze czonkw rady nadzorczej

w drodze gosowania oddzielnymi grupami naley interpretowa z

uwzgldnieniem art. 4113 Kodeksu.

Naley wic dopuci moliwo przynalenoci do kilku grup przez

jednego akcjonariusza poprzez zaangaowanie przez niego rnej

czci swoich akcji do poszczeglnych grup. Nie mwic ju o tym,

e przy zastosowaniu literalnej wykadni art. 385 5 Kodeksu zakaz

udziau w wyborze innych czonkw rady nadzorczej przez t sam

osob mgby by bardzo atwo ominity. Mona by przykadowo

ustanowi dwch lub wicej penomocnikw przez tego samego

akcjonariusza, co jest obecnie take moliwe zgodnie z art. 412

Kodeksu.

Jedna grupa, jeden czonek Rady

Przyjcie wskazanej interpretacji wydaje si take uatwia prze-

prowadzenie gosowania oddzielnymi grupami. Mona bowiem w

tej sytuacji utworzy grupy, ktre reprezentuj dokadnie tak liczb

gosw, jaka jest potrzeba do wyboru jednego czonka rady nadzorczej.

W tej sytuacji zbdne take stan si rozwaania, czy moe powsta

grupa, ktra bdzie moga wybra wicej ni jednego czonka rady.

Akcjonariusz, ktry przystpi do jednej grupy z czci swoich akcji,

a zostaa mu jeszcze nadwyka akcji, bdzie mg poczy si z

innymi akcjonariuszami, ktrzy utworz kolejn grup. Bdzie mg te

wzi udzia w gosowaniu nad wyborem czonkw rady nadzorczej

wybieranych poza gosowaniem oddzielnymi grupami przez akcjo-

nariuszy, ktrzy nie weszli w skad adnej z grup (bdzie to zwykle

akcjonariusz wikszociowy).

Zgodnie bowiem z art. 385 6 Kodeksu mandaty w radzie nadzor-

czej nieobsadzone przez odpowiedni grup akcjonariuszy, utworzon

zgodnie z 5, obsadza si w drodze gosowania, w ktrym uczestnicz

wszyscy akcjonariusze, ktrych gosy nie zostay oddane przy wybo-

rze czonkw rady nadzorczej, wybieranych w drodze gosowania

oddzielnymi grupami. Rwnie w tym przypadku naley przyj, i

w gosowaniu tym mog uczestniczy akcjonariusze, ktrzy gosowali

w grupach jedynie z czci swoich akcji.

Takie rozwizanie jest nie tylko zgodne z wykadni celowociow i

systemow ustawy, ale take w wikszym stopniu zapewnia realizacj

praw akcjonariuszy mniejszociowych. Akcjonariusz mniejszociowy

reprezentujcy 25 procent kapitau na walnym zgromadzeniu, przy

wykadni, ktr naleaoby przyj sprzed noweli wchodzcej w ycie

3 sierpnia 2009 roku, mgby gosowa tylko w ramach jednej grupy

(zakadajc wybr 5-osobowej rady nadzorczej). Obecnie natomiast

moe utworzy jedn grup w celu wyboru jednego czonka rady i

w dalszym cigu bdzie mg gosowa z 5 procent akcji.

Rzecz jasna, nie wiadomo, czy ta nadwyka da jakikolwiek realny

wpyw na wybr pozostaych czonkw rady nadzorczej, jednak takich

sytuacji nie mona wykluczy.

Wykluczy naduycia

Na zakoczenie naley wskaza na istotny problem, ktry wie si

z samym sposobem ustalania skadu grup.

Zamy, e na zgromadzeniu, ktre wybiera 5-osobow rad nad-

zorcz jest reprezentowanych 1.000.000 akcji, w tym dwch akcjona-

riuszy reprezentujcych po 200.000 akcji i akcjonariusz wikszociowy

reprezentujcy 600.000 akcji. Kady z akcjonariuszy mniejszociowych

tworzy oddzieln grup. Nastpnie do kadej z tych grup przystpuje

akcjonariusz wikszociowy z 200.001 akcji. W tym momencie ma

wikszo gosw w grupie. W takim przypadku dojdzie oczywicie

do przegosowania kandydatw akcjonariusza wikszociowego.

W ten sposb realizacja praw akcjonariuszy mniejszociowych moe

zosta cakowicie udaremniona. Dlatego statut spki lub regulamin

gosowania oddzielnymi grupami powinien wyklucza tego typu sy-

tuacje np. w ten sposb, e bdzie uzalenia przystpienie do danej

grupy od zgody akcjonariusza lub akcjonariuszy, ktrzy jako pierwsi

zgosili jej powstanie.

Wskazany scenariusz jest jedynie przykadem sytuacji, ktre mog

powsta w zalenoci od przyjtego trybu wyboru grup.

Oczywicie, cho nie mona pozbawi akcjonariusza wikszocio-

wego prawa utworzenia grup albo przystpienia do grupy w celu

wybrania czonka rady, to jednak w jego przypadku brak bdzie co do

zasady uzasadnienia do wyboru czonkw rady nadzorczej w drodze

gosowania oddzielnymi grupami. Przecie zawsze moe on gosowa

ze wszystkich gosw w celu obsadzenia stanowisk w radzie nadzor-

czej pozostaych po wyborze czonkw rady oddzielnymi grupami.

Mona zaoy, e w wikszoci przypadkw gosowanie odbdzie

si bez powstania nieprzewidzianych sytuacji i zrealizuje plany oraz

interesy akcjonariuszy mniejszociowych. Wybr czonkw rady nad-

zorczej w drodze gosowania oddzielnymi grupami nie jest jednak

z pewnoci najprostsz metod ustalania skadu rady nadzorczej,

zatem odpowiednio przemylana procedura powinna ju na wstpie

wyklucza wszelkie moliwe wtpliwoci.

Tym bardziej, e wielu akcjonariuszy wci nie zdaje sobie sprawy,

i gosowanie grupami jest niezwykle skuteczn broni mniejszocio-

wych akcjonariuszy, za pomoc ktrej mog oni w istotny sposb

zmieni faktyczne wadztwo decyzyjne w spce. Moliwo signi-

cia po t bro w kadym przypadku wymaga namysu i dobrego

przygotowania.

[email protected]

prawnik, w Kancelarii Tomczak & Partnerzy

pracuje w dziale bankowoci i finansw.

Jest prawnikiem o umysowoci twrczej i

oryginalnej.

Art. 385. Kodeks spek handlowych 6. Mandaty w radzie nadzorczej nieobsadzone przez

odpowiedni grup akcjonariuszy, utworzon

zgodnie z 5, obsadza si w drodze gosowania,

w ktrym uczestnicz wszyscy akcjonariusze,

ktrych gosy nie zostay oddane przy wyborzeczonkw rady nadzorczej, wybieranych w drodze

gosowania oddzielnymi grupami.

c o r p u s l e x

Prawo handlowe


9/28


Wdniu 3 sierpnia 2009 roku weszy w ycie znowelizo-

wane przepisy ustawy z dnia 15 wrzenia 2000 roku

kodeksu spek handlowych dalej jako Kodeks, ktre

zaimplementoway do polskiego systemu prawnego

reguy wynikajce z Dyrektywy 2007/36/WE Parlamentu Europejskie-

go z dnia 11 lipca 2007 roku w sprawie wykonywania niektrych praw

akcjonariuszy spek notowanych na rynku regulowanym.

W poprzednich numerach Res in Commercio omawialimy dwie

kwestie wynikajce z nowelizacji: kwesti uprawnienia do odmiennego

gosowania z rnych akcji (numer kwietniowy RiC) oraz zagadnienie

t.zw. record date i wynikajce z tego moliwoci zbywania akcji po

rejestracji na walne zgromadzenie (numer majowy RiC).

Nowe przepisy dotycz take etapu od zwoania do przeprowa-

dzenia walnego zgromadzenia spki publicznej. T zasadnicz dla

funkcjonowania publicznych spek akcyjnych spraw omawiamy

poniej.

Podmioty uprawnione

Podstawowe znaczenie zachowuje dotychczasowa zasada, zgodnie

z ktr zwoanie Walnego Zgromadzenia naley do Zarzdu spki.

Jednake take Rada Nadzorcza uzyskaa autonomiczne prawo do

zwoania zgromadzenia - zwyczajnego jeli Zarzd nie zrobi tego

w terminie oraz nadzwyczajnego - gdy uzna to za wskazane. To

wzmocnienie pozycji tego organu, gdy dotychczas nie mg on

dziaa samodzielnie w tej kwestii a jedynie zwraca si do zarzdu

ze stosownym wnioskiem.

Ponadto, prawo zwoania Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia

maj obecnie akcjonariusze reprezentujcy co najmniej poow kapi-

tau zakadowego lub co najmniej poow ogu gosw w spce.

Natomiast stosownie do dodanego 4 art. 399 Kodeksu, statut

moe upowani take inne osoby do zwoania Walnego Zgromadze-

nia - zwyczajnego - jeli zarzd nie zwoa go we waciwym terminie-

a nadzwyczajnego - kiedy podmioty te uznaj to za wskazane lub w

razie zajcia okolicznoci przewidzianych w statucie.

Prawo zwoania zgromadzenia przysuguje take mniejszociowym

akcjonariuszom upowanionym przez sd rejestrowy z tym e

uprawienie to przysuguje ju akcjonariuszom reprezentujcym co

najmniej jedn dwudziest kapitau zakadowego (a nie jak dotychczas

jedn dziesit).

Inne uprawnienia zwizane ze zwoaniem Walnego

Z daniem zwoania Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia

przez Zarzd spki oraz zamieszczenia poszczeglnych spraw w

porzdku obrad wystpi mog akcjonariusze reprezentujcym co

najmniej jedn dwudziest kapitau zakadowego (statut moe przyzna-

wa to uprawnienie take reprezentujcym mniejsz cz kapitau).

Jeli w terminie dwch tygodni zarzd spki nie zwoa zgromadzenia

to wnioskujcy akcjonariusze mog zosta upowanieni prze sd re-

jestrowy do jego zwoania.

Jednym z najwaniejszych uprawnie przyznanych akcjonariuszom

jest moliwo dania umieszczenia okrelonych spraw w porzdku

obrad Walnego Zgromadzenia moliwo taka przysuguje akcjo-

nariuszom reprezentujcym co najmniej jedn dwudziest kapitau

zakadowego. Stosowne danie wraz z projektem uchway doty-

czcej proponowanego punktu obrad i uzasadnieniem powinno

zosta zgoszone do zarzdu spki, take w formie elektronicznej,

w przypadku spki publicznej nie pniej ni na 21 dni przed termi-

nem walnego zgromadzenia. W odniesieniu do spki niepublicznej

termin ten wynosi 14 dni. Oznacza to, e od czasu opublikowania

ogoszenia o zwoaniu zgromadzenia akcjonariusze maj 5 dni na

zoenie propozycji co do porzdku obrad. Natomiast Zarzd ma

tylko 3 dni na uwzgldnienie zmian, gdy ostateczny porzdek obrad

musi zosta ogoszony nie pniej ni na 18 dni przed terminem

walnego zgromadzenia.

Ponadto, akcjonariusze spek publicznych (w liczbie reprezentujcej

co najmniej jedn dwudziest kapitau zakadowego) zyskali prawo do

zgaszania projektw uchwa zarwno przed odbyciem zgromadze-

Art. 400. Kodeksu spek handlowych

1. Akcjonariusz lub akcjonariusze reprezentujcy co

najmniej jedn dwudziest kapitau zakadowego

mog da zwoania nadzwyczajnego walnego

zgromadzenia i umieszczenia okrelonych spraw

w porzdku obrad tego zgromadzenia; statut moe

upowani do dania zwoania nadzwyczajnego

walnego zgromadzenia akcjonariuszy reprezen-

tujcych mniej ni jedn dwudziest kapitau

zakadowego.

Walne, internet, gieda

K a r o l i n a M u s k a a

C O R P U S l e x

Prawo HANDLOWE


10/28

1 0 | R E S I N C O M M E R C I O | C Z E R W I E C 2 0 1 0

nia jak i w jego trakcie (w czasie obrad takie uprawnienie ma kady

akcjonariusz bez wzgldu na reprezentowan cz kapitau). Spka

ma obowizek niezwocznie zamieci kady taki zgoszony projekt na

swojej stronie internetowej. Komunikacja ze spk moe oczywicie

odbywa si w formie elektronicznej.

Dodatkowo przepis art. 401 6 kodeksu przewiduje, e oba po-

wysze uprawnienia mog zosta przyznane take akcjonariuszom re-

prezentujcym mniejsz ni jedna dwudziesta cz kapitau w drodze

odpowiednich postanowie statutu (upowanienie statutowe).

Wskazane powyej rozwizania dotycz z uwzgldnieniem drob-

nych rnic dotyczcych terminw - wszystkich spek akcyjnych i nie

s one specyficzne dla spek majcych status spek publicznych.

Sposb zwoania Walnego Zgromadzenia

Najbardziej rewolucyjne zmiany dotycz wanie sposobu zwoania

Walnego Zgromadzenia. Na skutek nowelizacji zrnicowano sposb

zwoania zgromadzenia w spkach prywatnych i giedowych.

O ile w przypadku spek prywatnych pozostay w mocy regulacje

dotyczce publikacji ogoszenia o zwoaniu w Monitorze Sdowym i

Gospodarczym, to w przypadku spek publicznych jedynym kanaem

publikacji ogoszenia jest strona internetowa spki, ktr to spka

ma obowizek prowadzi stosownie do art. 4023 Kodeksu. Zatem

do zwoania Walnego Zgromadzenia dochodzi przez zamieszczenie

ogoszenia na stronie internetowej spki w taki sposb w jaki przeka-

zywane s raporty biece stosownie do przepisw ustawy o ofercie

publicznej i warunkach wprowadzania instrumentw finansowych do

zorganizowanego systemu obrotu oraz o spkach publicznych.

Przepis art. 4022 Kodeksu wskazuje minimaln tre ogoszenia:

data, godzina i miejsce Walnego Zgromadzenia oraz szczegowy

porzdek obrad,

precyzyjny opis procedur dotyczcych uczestniczenia w Wal-

nym Zgromadzeniu i wykonywania prawa gosu, w szczeglno-

ci informacje o:

(a) prawie akcjonariusza do dania umieszczenia okrelonych

spraw w porzdku obrad Walnego Zgromadzenia,

(b) prawie akcjonariusza do zgaszania projektw uchwa

dotyczcych spraw wprowadzonych do porzdku obrad

Walnego Zgromadzenia lub spraw, ktre maj zosta

wprowadzone do porzdku obrad przed terminem wal-

nego zgromadzenia,

(c) prawie akcjonariusza do zgaszania projektw uchwa doty-

czcych spraw wprowadzonych do porzdku obrad podczas

Walnego Zgromadzenia,

(d) sposobie wykonywania prawa gosu przez penomocnika, w

tym w szczeglnoci o formularzach stosowanych podczas

gosowania przez penomocnika, oraz sposobie zawiada-

miania spki przy wykorzystaniu rodkw komunikacji

elektronicznej o ustanowieniu penomocnika,

(e) moliwoci i sposobie uczestniczenia w Walnym Zgro-

madzeniu przy wykorzystaniu rodkw komunikacji

elektronicznej,

(f) sposobie wypowiadania si w trakcie Walnego Zgromadzenia

przy wykorzystaniu rodkw komunikacji elektronicznej,

(g) sposobie wykonywania prawa gosu drog korespon-

dencyjn lub przy wykorzystaniu rodkw komunikacji

elektronicznej,

dzie rejestracji uczestnictwa w Walnym Zgromadzeniu, o ktrym

mowa w art. 4061,

informacja, e prawo uczestniczenia w Walnym Zgromadzeniu

maj tylko osoby bdce akcjonariuszami spki w dniu rejestracji

uczestnictwa w Walnym Zgromadzeniu,

wskazanie, gdzie i w jaki sposb osoba uprawniona do uczest-

nictwa w Walnym Zgromadzeniu moe uzyska peny tekst

dokumentacji, ktra ma by przedstawiona Walnemu Zgro-

madzeniu, oraz projekty uchwa lub, jeeli nie przewiduje si

podejmowania uchwa, uwagi zarzdu lub rady nadzorczej spki,

dotyczce spraw wprowadzonych do porzdku obrad Walnego

Zgromadzenia lub spraw, ktre maj zosta wprowadzone do

porzdku obrad przed terminem Walnego Zgromadzenia,

wskazanie adresu strony internetowej, na ktrej bd udostp-

nione informacje dotyczce Walnego Zgromadzenia.

Powyszy katalog jest znacznie szerszy w porwnaniu z wymaga-

niami przewidzianym dla spek niepublicznych.

Jeli natomiast chodzi o termin ogoszenia, to powinno ono by

dokonane co najmniej na dwadziecia sze dni przed terminem

walnego zgromadzenia. Oznacza to, e w praktyce termin ten uleg

skrceniu o 9 dni gdy 35 dni to by minimalny okres oczekiwania

od zoenia zamwienia na ogoszenie o zwoaniu zgromadzenia,

jego publikacji w MSiG a do upywu 3 tygodni od teje publikacji

do zgromadzenia.

Legalne znaczenie strony internetowej

W wyniku nowelizacji strona internetowa spki giedowej staa si

bardzo istotnym elementem komunikacji z akcjonariuszem - ju nie

tylko na zasadzie Dobrych Praktyk ale take obowizku naoonego

prawem. Poza ogoszeniem o zwoaniu Walnego Zgromadzenia na

stronie internetowej spka ma obowizek zamieszcza take infor-

macje o oglnej liczbie akcji w spce i liczbie gosw z tych akcji w

dniu ogoszenia, ca dokumentacj, ktra ma zosta przedstawiona

Walnemu Zgromadzeniu, a take projekty uchwa bd uwag czy

stanowisk dotyczcych poszczeglnych punktw porzdku obrad.

Ponadto akcjonariusze musz mie dostp do formularzy peno-

mocnictwa.

Nowe przepisy zanczco zmieniy organizacj Walnego Zgro-

madzenia spki publicznej. Wymagaj od spki posiadania strony

internetowej, w ktrej czyni gwne narzdzie komunikacji z akcjo-

nariuszem. Likwidacja ogoszenia obowizku w Monitorze Sdowym

i Gospodarczym ma znaczenie rewolucyjne.

Przepisy te nie s pozbawione wad bo jak na przykad akcjonariusze

reprezentujcy co najmniej poow kapitau zakadowego mieliby w

praktyce zwoa walne zgromadzenie bez dostpu do strony inter-

netowej spki a przede wszystkim bez moliwoci przekazywania

raportw biecych?

Otwart, pomimo upywu czasu, pozostaje kwestia wanoci uchwa

podjtych na zgromadzeniach spek zwoanych przed wejciem no-

welizacji w ycie a ktre odbyy si ju po sierpnia 2009 roku, co jest

spowodowane brakiem jakichkolwiek przepisw intertemporalnych

w nowelizacji.

Znakomita wikszo przepisw skierowana jest - zgodnie z ide

implementowanych przepisw unijnych - do akcjonariuszy mniejszo-

ciowych i ma na celu ich zaktywizowanie. Taki jest cel i wydwik

przeprowadzonej nowelizacji.

[email protected]

prawnik, jest aplikantem radcowskim

przedostatniego roku aplikacji. Zajmuje

si przede wszystkim szeroko rozumian

problematyk korporacyjn.

C O R P U S l e x

Prawo HANDLOWE


11/28

R E S I N C O M M E R C I O | C Z E R W I E C 2 0 1 0 | 1 1

Geneza reformy rolnej

Dekret PKWN o reformie rolnej przewidywa przejcie na rzecz

Skarbu Pastwa wszystkich nieruchomoci ziemskich, ktrych po-

wierzchnia wynosia ponad 100 hektarw powierzchni oglnej lub

50 hektarw uytkw rolnych, w byym zaborze pruskim za ponad

100 ha powierzchni oglnej, niezalenie od wielkoci uytkw rolnych.

Do przejcia majtku dochodzio z mocy samego prawa, niezalenie

od wydania jakiejkolwiek decyzji administracyjnej.

Rzeczywistym celem reformy rolnej byo zlikwidowanie ziemia-

stwa, jako klasy spoecznej, i rozparcelowanie przejtych majtkw

pomidzy rodziny chopskie. Niejednokrotnie jednak, na podstawie

Dekretu przejmowane byy majtki mniejsze, obejmujce dwory,

zespoy paacowo-parkowe i zakady przemysowe niezwizane w

aden sposb z produkcj roln. W praktyce reforma rolna bya wic

nierzadko pretekstem do konfiskaty mienia znacznej wartoci, a rze-

czywiste cele wczesnych wadz byy odlege od tych okrelonych

przez sam Dekret.

Reforma przyniosa negatywne skutki ekonomiczne w miejscu

duych i dobrze prosperujcych gospodarstw rolnych powstay mae,

produkujce przede wszystkim na wasne potrzeby, co w konsekwen-

cji doprowadzio do spadku produkcji w rolnictwie.

Wano oraz obowizywanie Dekretu byy przedmiotem sporw

w orzecznictwie i doktrynie. Wtpliwoci w tym zakresie rozstrzygn

Trybuna Konstytucyjny w postanowieniu z dnia 28 listopada 2001 roku

(sygn. akt SK 5/01), w ktrym stwierdzi, i Dekret zosta skonsumo-

wany w dniu wydania, by aktem prawnym jednorazowego zasto-

sowania i w tym samym dniu utraci moc obowizujc w zwizku z

czym nie moe obecnie znale zastosowania i prowadzi do zmian w

stanie wasnoci. Brak formalnego uchylenia Dekretu oznacza jednak,

i wci jest on elementem polskiego porzdku prawnego z uwagi na

skutki w zakresie wasnoci nieruchomoci, jakie spowodowa.

Najpierw urzd potem sd

Wykonanie Dekretu powierzono Ministrowi Rolnictwa i Reform

Rolnych, ktry w dniu 1 marca 1945 wyda Rozporzdzenie w sprawie

wykonania dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z

dnia 6 wrzenia 1944 roku o przeprowadzeniu reformy rolnej.

Na podstawie paragrafu 5 Rozporzdzenia, orzekanie w sprawach

czy dana nieruchomo podpada pod dziaanie Dekretu powierzone

zostao wojewdzkim urzdom ziemskim, ktrych kompetencje re-

alizuj obecnie wojewodowie. To organy administracji uzyskay wic

uprawnienie do rozstrzygania o prawie wasnoci najsilniejszym

prawie rzeczowym.

Takie rozwizanie jest obce polskiemu systemowi prawnemu. W

wietle Kodeksu postpowania cywilnego rozstrzyganie sporw cy-

wilnych, w tym sporw o prawa rzeczowe, pozostaje w gestii sdw

Sdyi sprawiedliwo

dziejowa

Reforma rolna, zapocztkowana na mocy

Dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia

Narodowego o reformie rolnej z 6 wrzenia

1944 roku, doprowadzia do skonfiskowania

niemal dziesiciu tysicy majtkw ziemskich,

dzi Trybuna Konstytucyjny zmienia tryb

postpowania w sprawie o ich odzyskanie.

J o a n n a O s t o j s k a

5. Rozporzdzenia Ministra Rolnic-twa i Reform Rolnych1. Orzekanie w sprawach, czy dana nieruchomo

podpada pod dziaanie przepisw art. 2 ust. (1) pkt

e) naley do I instancji do kompetencji wojewdz-

kich urzdw ziemskich.

2. Od decyzji wojewdzkiego urzdu ziemskiego suy

stronom prawo odwoania za porednictwem tego

urzdu w cigu 7 dni, liczc od dnia nastpnego po

dorczeniu decyzji, do Ministra Rolnictwa i Reform

Rolnych.

v e r u s s u b s t a n t i a l e x

Prawo nieruchomoci


12/28


powszechnych. Wyjtek od tej reguy mog stanowi wycznie te

przypadki, w ktrych przepis szczeglny powierza rozstrzyganie spraw

okrelonego rodzaju innym uprawnionym organom, w tym organom

administracji. Za taki przepis szczeglny uznawany by do niedawna

wanie paragraf 5 przywoywanego Rozporzdzenia.

Regulacja ta komplikowaa procedur odzyskiwania nieruchomoci a

ewentualny zwrot majtku uzaleniaa od decyzji organw niejedno-

krotnie bezporednio zainteresowanych wynikiem postpowania.

Ubiegajcy si o zwrot nieruchomoci wystpowa do wojewody

waciwego ze wzgldu na pooenie majtku z wnioskiem o wydanie

decyzji o niepodpadaniu nieruchomoci pod art. 2 Dekretu. Nega-

tywna decyzja Wojewody zaskarana bya do Ministra Rolnictwa, od

rozstrzygnicia ktrego mona byo wnie nastpnie skarg do wo-

jewdzkiego sdu administracyjnego.

Zgodnie z zasadami procedury administracyjnej sdy administracyjne

nie rozstrzygaj sprawy co do istoty a jedynie kontroluj dziaalno

organw administracji publicznej pod wzgldem jej zgodnoci z pra-

wem. W praktyce oznacza to, i wojewdzki sd administracyjny w

najlepszym wypadku uchyla wydan decyzj a organ administracji

rozstrzyga spraw raz jeszcze zgodnie z wytycznymi sdu, co znacznie

przeduao procedur zwrotu majtku. Niekorzystna decyzja woje-

wdzkiego sdu administracyjnego uprawniaa do wniesienia skargi

kasacyjnej do Naczelnego Sdu Administracyjnego, ktrego orzeczenie

koczyo postpowanie w sprawie.

Istotnym jest, i pozytywna decyzja organu administracji nie ozna-

czaa per se zwrotu przejtego majtku. Ubiegajcy si o zwrot, po

uzyskaniu pozytywnej decyzji administracyjnej, i tak musia wystpi

do sdu powszechnego, najczciej z wnioskiem o uzgodnienie treci

ksigi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym, gdy sama decyzja

nie dawaa podstaw do dokonania zmiany wpisu wasnoci w ksidze

wieczystej. Tu napotykano kolejne trudnoci. Sdy powszechne w

rny sposb rozstrzygay bowiem o znaczeniu decyzji administra-

cyjnej dla postpowania cywilnego. Rozbienoci dotyczyy tego, czy

decyzja ta wie sd powszechny czy te stanowi jedynie rodek

dowodowy. Wobec powyszego, zdarzay si przypadki, w ktrych,

mimo pozytywnej decyzji administracyjnej, do zwrotu nieruchomoci,

na podstawie orzeczenia sdu powszechnego, nie dochodzio.

Niemniej jednak, wydanie pozytywnej decyzji administracyjnej trakto-

wane byo przez sdy powszechne jako przesanka konieczna skutecz-

nego uruchomienia procedury cywilnej. Tym samym, rozstrzygnicie

wydane przez waciwy organ w zakoczonym prawomocnie postpo-

waniu administracyjnym, odmawiajce stwierdzenia, e nieruchomo

nie podpadaa pod dziaanie Dekretu wyczao moliwo wykazania

w procesie cywilnym przeciwnego stanu prawnego. Procedura prze-

widujca konieczno wydania pozytywnej decyzji administracyjnej

uniemoliwiaa wic tym, ktrzy jej nie uzyskali, realizacj roszczenia

o zwrot na drodze postpowania cywilnego.

Znaczenie decyzji Trybunau

1 marca 2010 roku Trybuna Konstytucyjny wyda postanowienie

(sygn. akt P 107/08), w ktrym stwierdzi, e Rozporzdzenie do

Dekretu, przewidujce kompetencj organw administracji do orze-

kania o niepodpadaniu nieruchomoci pod art. 2 Dekretu utracio moc

obowizujc i nie moe stanowi podstawy do wszczcia postpo-

wania administracyjnego.

Trybuna zway, e Rozporzdzenie suyo wycznie celowi, ja-

kim byo przeprowadzenie reformy rolnej, mogo wic obowizywa

wycznie w celu wykonania Dekretu a zatem rwnie wycznie w

okresie, w ktrym przeprowadzona bya reforma rolna.

Rozstrzygnicie powysze oznacza, i obecnie o zwrocie nierucho-

moci decydowa moe wycznie sd powszechny. Postpowania ad-

ministracyjne wszczte a nierozstrzygnite powinny zosta umorzone

z uwagi na brak podstawy prawnej do wydania decyzji.

Postanowienie Trybunau wywoao liczne komentarze rodzi ono

bowiem powane konsekwencje.

Z jednej strony znaczco skraca procedur orzekania w sprawie

zwrotu nieruchomoci, czyni j bardziej czyteln oraz poddaje pod

kognicj sdw, ktre, jak dotd, byy jedynyi organami kompetentnymi

do rozstrzygania o prawie wasnoci.

Z drugiej za, powoduje zupenie inne rozoenie ciaru dowodu.

W ramach postpowania administracyjnego to wojewoda oraz minister

zobowizani byli do zbadania wszelkich okolicznoci sprawy i zebrania

materiau dowodowego, ktry pozwala na wydanie merytoryczne-

go rozstrzygnicia. Tym samym, to organ administracji wystpowa o

udzielenie stosownych informacji z archiww i historycznych rejestrw,

obecnie bdzie do tego zobowizany ten, kto ubiega si o zwrot

nieruchomoci. W wietle art. 6 Kodeksu cywilnego ciar udowod-

nienia okrelonego faktu spoczywa bowiem na tym kto z faktu tego

wywodzi skutki prawne.

Ponadto, postpowanie przed sdem powszechnym bdzie zwykle

wymagao od ubiegajcego si o zwrot uiszczenia wysokiej opaty

sdowej (5 proc. wartoci przedmiotu sporu, jednak nie wicej ni

100 000 zotych), co, wobec braku pewnoci co do susznoci swoich

racji oraz trudnoci dowodowych moe zniechca do wystpowania

z powdztwem. Wczeniej, uzyskanie pozytywnej decyzji administra-

cyjnej najczciej determinowao korzystny wynik postpowania przed

sdem powszechnym, przez co uiszczenie wysokiej opaty nie byo

tak ryzykowne.

Typow drog dochodzenia praw przez waciciela skonfiskowanej

nieruchomoci ziemskiej jest obecnie postpowanie windykacyjne, o

ktrym mowa w art. 222 Kodeksu cywilnego i ktre kierowane jest

przeciwko temu, kto faktycznie nieruchomoci wada.

Drugie dostpne postpowanie oparte jest na art. 10 Ustawy o ksi-

gach wieczystych i hipotece i obejmuje wniosek o uzgodnienie treci

ksigi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym. Jest ono wycznym

postpowaniem w przypadku nieruchomoci, ktre maj urzdzone

ksigi wieczyste zgodnie bowiem z utrwalon lini orzecznicz Sdu

Najwyszego, potwierdzon wyrokiem Trybunau Konstytucyjnego,

obalenie domniemania wynikajcego z ksigi wieczystej moe nastpi

tylko w postpowaniu o uzgodnienie treci ksigi wieczystej z rzeczy-

wistym stanem prawnym.

Przesanki zwrotu

W wietle Dekretu, reformie rolnej podlegay wycznie nierucho-

moci ziemskie. W uchwale z dnia 19 wrzenia 1990 roku (sygn. akt

W 3/89), podjtej na wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich, Trybu-

na Konstytucyjny zdefiniowa pojcie nieruchomoci ziemskiej jako te

obiekty mienia nieruchomego, ktre maj charakter rolniczy. Trybuna

stwierdzi jednoczenie, i intencj ustawodawcy byo przeznaczenie

na cele reformy rolnej tylko tych nieruchomoci lub ich czci, ktre s

lub mog by wykorzystywane do prowadzenia dziaalnoci wytwr-

czej w rolnictwie. W konsekwencji, ustalenie, i dana nieruchomo lub

cz nieruchomoci nie miaa charakteru ziemskiego winno stanowi

podstaw do jej wyczenia spod dziaania Dekretu.

Na tej podstawie wypracowane zostao stanowisko, i nacjonalizacji

podlega mogy tylko te paace, zespoy paacowo-parkowe i zakady

przemysowe, ktre nie byy zwizane zwizkiem funkcjonalnym z

roln czci nieruchomoci. Rzeczony zwizek funkcjonalny powinien

by rozpoznawany w trzech aspektach: terytorialnym, organizacyjnym

i finansowym.

Wobec tak niedookrelonych przesanek determinujcych zwrot

skonfiskowanych nieruchomoci orzecznictwo zapade na tym

gruncie pozostaje bardzo zrnicowane. Niekiedy rozstrzygnicia

organw administracji uzasadniane byy wycznie zasadami suszno-

ci potrzeb ochrony stabilnoci stosunkw prawnych i spoecznych

uksztatowanych w wyniku reformy rolnej. Tak argumentacj, wobec

wspczesnych wzorcw konstytucyjnych w zakresie pastwa praw-

nego i poszanowania wasnoci, trudno zaakceptowa.

v e r u s s u b s t a n t i a l e x

Prawo nieruchomoci


13/28


Pozostaje ywi nadziej, e sdy powszechne dostrzeg jurydyczne

uomnoci Dekretu i sposobu jego wykonania przez wczesne wadze

publiczne i nie bd uchyla si od skutecznego sprawowania wymiaru

sprawiedliwoci.

Nie powinno ulega wtpliwoci, i sdy powszechne s lepiej przy-

gotowane i lepiej umocowane do rozstrzygania tak trudnych spraw, w

ktrych prawo, si rzeczy, podlega powizaniu z wielkimi zdarzenia-

mi historycznymi i ich wspczesn ocen. Z dzisiejszej perspektywy

Dekret o reformie rolnej nie moe by oceniany jako akt prawny w

peni suwerennego Pastwa. Cho wolna Polska zaakceptowaa pe-

ni nastpstwa prawnego wobec Polski Ludowej, to sposb realizacji

reformy rolnej musi by interpretowany wedug kryteriw prawnych

dzisiejszego, wolnego Pastwa. Organy administracji, stajce tak czsto

w jawnym konflikcie interesw, nie byy w stanie podoa roli zwizanej

z tak wykadni prawa.

Przejrzysto administracji czyli inaczej jej jawno jest uznawana

za jedn z podstawowych zasad demokratycznego pastwa prawa.

Prawo do informacji publicznej jest gwarancj jawnoci funkcjonowania

organw publicznych. Dostp do informacji publicznej jest uznawany

za konsekwencj przyjcia zasady zwierzchnoci narodu wyraonej

w art. 4 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Rola obywatela ma nie ogranicza si tylko i wycznie do oddania

gosu w wyborach. Skoro obywatel popar jaki program zgaszany

przez kandydata, to powinien mie moliwo skontrolowania, czy

zgoszony wczeniej program jest realizowany i z jakim efektem. Jest

to rezultat podporzdkowania organw pastwa jego obywatelom i

zapewnienia kontroli spoeczestwa nad dziaaniami podejmowany-

mi przez wadz. Dziki temu realizuje si zasada odpowiedzialnoci

organw pastwa przed spoeczestwem za sprawowanie wadzy

publicznej.

Przepis konstytucyjny

Ze wzgldu na znaczenie prawa do informacji publicznej, zostao ono

zagwarantowane w Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej. Zgodnie z art.

61 Konstytucji kady obywatel ma prawo do uzyskiwania informacji o

dziaalnoci publicznej oraz osb penicych funkcje publiczne.

Prawo to moe by realizowane w rnych formach. Konstytucja

za najwaniejsze wymienia dostp do dokumentw oraz wstp na

posiedzenia kolegialnych organw wadzy publicznej pochodzcych

z powszechnych wyborw, z moliwoci rejestracji dwiku lub

obrazu.

Szczegowy tryb oraz zasady udostpniania informacji publicznej

zostay uregulowane w Ustawie z 6 wrzenia 2001 roku o dostpie do

informacji publicznej, zwanej dalej Ustaw o informacji publicznej. Do-

tyczy ona kadej informacji o sprawach publicznych. Ju bezporednio

po jej wprowadzeniu pojawiy si w doktrynie prawnej gosy jej krytyki.

Krytyce poddano przede wszystkim brak zdefiniowania w Ustawie

zakresu informacji publicznej oraz uzalenienie uzyskania informacji

publicznej przetworzonej od wykazania interesu publicznego.

[email protected]

prawnik, zawodowo interesuje si prawem

medycznym, ale take wszelkimi aspektami

prawnymi dotyczcymi nieruchomoci.

Tekst prezentowany powyej powsta na tle

znaczcych rozmiarw postpowania o zwrot

majtku przejtego w ramach reformy rolnej,

nalecego do arystokraty z jednej

z najlepszych polskich rodzin.

I z a b e l a F r c k i e w i c z

Narzdzie

demokracji

Art. 61 Konsytuacji RP

1. Obywatel ma prawo do uzyskiwania informacji odziaalnoci organw wadzy publicznej oraz osb

penicych funkcje publiczne. Prawo to obejmuje

rwnie uzyskiwanie informacji o dziaalnoci or-

ganw samorzdu gospodarczego i zawodowego,

a take innych osb oraz jednostek organizacyjnych

w zakresie, w jakim wykonuj one zadania wadzy

publicznej i gospodaruj mieniem komunalnym lub

majtkiem Skarbu Pastwa.

Art. 2 Dekretu Polskiego KomitetuWyzwolenia Narodowego

1. Na cele reformy rolnej przeznaczone bd nieru-

chomoci ziemskie:

a) stanowice wasno Skarbu Pastwa z jakiego-

kolwiek tytuu,b) bdce wasnoci obywateli Rzeszy Niemiec-

kiej, nie-Polakw i obywateli polskich narodo-

woci niemieckiej,

c) bdce wasnoci osb skazanych prawomoc-

nie za zdrad stanu, za dezercj lub uchylenie

si od suby wojskowej, za pomoc udzielon

okupantom ze szkod dla Pastwa lub miejsco-

wej ludnoci, wzgldnie za inne przestpstwa,

przewidziane w dekrecie Polskiego Komitetu

Wyzwolenia Narodowego z dnia 31 sierpnia

1944 r. (Dz. U. R. P. Nr 4, poz. 16) oraz w de-krecie Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodo-

wego z dnia 30 padziernika 1944 r. o ochronie

Pastwa (Dz. U. R. P. Nr 10, poz. 50),

d) skonfiskowane z jakichkolwiek innych prawnych

przyczyn,

e) stanowice wasno lub wspwasno osb

fizycznych lub prawnych, jeeli ich rozmiar cz-

ny przekracza bd 100 ha powierzchni oglnej,

bd 50 ha uytkw rolnych, a na terenie woje-

wdztw poznaskich, pomorskiego i lskiego,

jeeli ich rozmiar czny przekracza 100 ha

powierzchni oglnej, niezalenie od wielkoci

uytkw rolnych tej powierzchni.

p o t i s s i m u s l e x

Prawa podstawowe


14/28


Informacja o sprawach publicznych

W art. 1 Ustawy o informacji publicznej okrelono, i za informacje

publiczn Ustawa uznaje informacje o sprawach publicznych. Pojcie

to nie zostao zdefiniowane, przez co budzi wtpliwoci interpretacyj-

ne. Pojawiaj si one przy okreleniu czym s sprawy publiczne. Za-

rwno Konstytucja jak i ustawy nie precyzuj zakresu tego pojcia.

Jednym z pomocnych przepisw co do tej kwestii, jest art. 6 Ustawy

o informacji publicznej, ktry wymienia przykadowe kategorie infor-

macji, uznawanych za informacje publiczne. Istotne, e wyliczenie to

ma tylko przykadowy charakter i wskazuje na typowe, niebudzce

adnej wtpliwoci informacje uznawane za informacje publiczne. W

konsekwencji nie wiadomo dokadnie o co obywatel moe pyta i co

powinno by mu udostpnione przez urzdnikw.

Podstaw prawa obywatela do informacji jest art. 61 Konstytucji RP.

Wobec tego, przy okreleniu zakresu informacji majcej charakter

publiczny mona si zawsze bezporednio powoywa na przepis

Konstytucji, ktry mwi o prawie do uzyskiwania informacji o dzia-

alnoci organw wadzy publicznej oraz osb penicych funkcje

publiczne.

Na tak definicj informacji publicznej wskaza take Naczelny Sd

Administracyjny. W wyroku z dnia 30 padziernika 2002 roku wska-

za, e: za informacje publiczn naley uzna informacje wytworzone

przez wadze publiczne oraz osoby penice funkcje publiczne oraz inne

podmioty, ktre wykonuj funkcje publiczne lub gospodaruj mieniem

publicznym (komunalnym bd Skarbu Pastwa), jak rwnie informa-

cje odnoszce si do wspomnianych wadz, osb i innych podmiotw,

niezalenie od tego, przez kogo zostay wytworzone (sygnatura akt II

SA 181/02).

W praktyce, wszelkie spory co do okrelenia zakresu informacji

publicznej s rozwizywane przez sdy administracyjne. Przykadowo,

ostatnio sdziowie wskazali, e za informacje publiczn powinno si

uzna wiadomo, e okrelona osoba sprawujca funkcj publiczn

posiada subowy telefon komrkowy o okrelonym numerze, a take

koszt eksploatacji telefonu komrkowego przez t osob (orzeczenie

WSA w Olsztynie, sygn. akt II SA/Ol 1072/09) oraz e informacj

publiczn s informacje okrelone na kartach wynagrodze wjta,

jego zastpcy i dyrektora szkoy podstawowej (orzeczenie WSA w

Kielcach, sygn. akt II SAB/Ke 19/10).

Zakres przedmiotowy prawa do informacji

Prawo do informacji jest realizowane poprzez nastpujce upraw-

nienia: prawo do uzyskania informacji publicznej, w tym informacji

przetworzonej, wgldu do dokumentw urzdowych, dostpu do

posiedze kolegialnych organw wadzy publicznej pochodzcych z

powszechnych wyborw.

Prawo do uzyskania informacji przetworzonej jest ograniczone

do przypadkw, w ktrych dana informacja jest istotna dla interesu

publicznego. Ograniczenie to jest wynikiem zasady podporzdko-

wania interesu prywatnego interesowi publicznemu. Ochrona ta jest

potrzebna w celu zapewnienia normalnego funkcjonowania organom

publicznym, bez koniecznoci podejmowania cigych dziaa w celu

udzielenia informacji obywatelom dla ich celw prywatnych.

Istotne zatem wydaje si okrelenie czym jest interes publiczny, ktry

stwarza moliwo dania przez podmioty informacji przetworzonej.

Ustawa milczy w tej kwestii, co stwarza konkretne problemy praktycz-

ne i zasanianie si przez organy publiczne argumentem, e w danym

przypadku nie istnieje interes publiczny.

Wskaza przy tym naley, e w wielu sytuacjach informacja pu-

bliczna przetworzona moe mie niezmiernie istotne znaczenie dla

celw spoecznych. Jak wana informacja ta moe by przekonaa

si niedawno Fundacja Rozwoju Kapitau Spoecznego (poprzednia

nazwa: Fundacja Talizman), ktra zwrcia si do Ministra Finansw

z wnioskiem o udzielenie jej takiej informacji publicznej. Minister od

samego pocztku nie chcia rozpatrzy pozytywnie wniosku Fundacji

Art. 61 Konsytuacji RP

2. Prawo do uzyskiwania informacji obejmuje dostp

do dokumentw oraz wstp na posiedzenia kole-

gialnych organw wadzy publicznej pochodzcych

z powszechnych wyborw, z moliwoci rejestracjidwiku lub obrazu.

3. Ograniczenie prawa, o ktrym mowa w ust. 1 i 2,

moe nastpi wycznie ze wzgldu na okrelone

w ustawach ochron wolnoci i praw innych osb i

podmiotw gospodarczych oraz ochron porzdku

publicznego, bezpieczestwa lub wanego interesu

gospodarczego pastwa.

4. Tryb udzielania informacji, o ktrych mowa w ust.

1 i 2, okrelaj ustawy, a w odniesieniu do Sejmu i

Senatu ich regulaminy.

Art. 1 Ustawy o dostpie do informa-cji publicznej

1. Kada informacja o sprawach publicznych stanowi

informacj publiczn w rozumieniu ustawy i podlega

udostpnieniu na zasadach i w trybie okrelonych w

niniejszej ustawie.

2. Przepisy ustawy nie naruszaj przepisw innych

ustaw okrelajcych odmienne zasady i tryb dostpu

do informacji bdcych informacjami publicznymi.

Art. 3 Ustawy o dostpie do informa-cji publicznej

1. Prawo do informacji publicznej obejmuje upraw-

nienia do:

1) zyskania informacji przetworzonej w takim

zakresie, w jakim jest to szczeglnie istotne dla

interesu publicznego,

2) wgldu do dokumentw urzdowych,

3) dostpu do posiedze kolegialnych organw

wadzy publicznej pochodzcych z powszech-

nych wyborw.

2. Prawo do informacji publicznej obejmuje upraw-

nienie do niezwocznego uzyskania informacji pu-

blicznej zawierajcej aktualn wiedz o sprawach

publicznych.

p o t i s s i m u s v o x

prawa podstawowe


15/28


powoujc si na argument, e Fundacja nie posiada interesu publicz-

nego w tym zakresie. Dopiero Wojewdzki Sd Administracyjny stan

po stronie Fundacji.

Zmagania w drodze otrzymania informacji publicznej

Powyej wskazana sprawa dotyczya bardzo wanej dla Fundacji

kwestii jak jest przekazywanie na jej rzecz 1 proc. podatku przez

podatnikw, ktre to jeden procent stanowi znaczny dochd or-

ganizacji poytku publicznego, przekazywany na jej statutowe cele.

Podatnik moe przekaza 1 proc. swojego podatku wybranej przez

siebie organizacji poytku publicznego.

Procedura przekazania podatku zostaa zreformowana w 2006 roku,

tak aby bya mao skomplikowana i przyjazna dla podatnikw: podatnik

wskazuje jedynie w formularzu podatkowym wybran organizacj, a

urzd skarbowy przekazuje jej pienidze (poprzednio podatnik sam

przekazywa pienidze, a urzd skarbowy mu je zwraca). W formu-

larzu podatnik podaje jedynie nazw wybranej organizacji oraz jej

numer Krajowego Rejestru Sdowego.

Wydawa by si mogo, e procedura ta jest atwiejsza i korzystniej-

sza dla organizacji poytku publicznego pewnie by tak byo, gdyby

nie problemy wewntrz-resortowe w relacji resortu finansw, spra-

wiedliwoci i polityki spoecznej z urzdem skarbowym. W praktyce

pojawiy si sytuacj w ktrych podatnik pomimo tego, e prawidowo

wskaza organizacj, zosta wezwany do korekty zeznania i podania

innej organizacji lub do zaniechania przekazania 1 procentu podatku.

Wezwania podatnikw do zmiany zeznania wyniky z nieprawidowo-

ci w zakresie aktualizacji danych organizacji w systemie POLTAX.

Urzdy skarbowe przekazujc 1 proc. sprawdzaj poprawno

danych zawartych w formularzu podatkowym i ich adekwatno w

stosunku do informacji znajdujcych si systemie POLTAX. Dane w

tym systemie s z kolei aktualizowane przez resort finansw na pod-

stawie informacji gromadzonych przez Ministerstwo Sprawiedliwoci.

W komunikacji midzy resortami naturalnie mog pojawi si bdy.

Jeli bowiem w systemie POLTAX brak waciwego numeru konta

danej organizacji poytku publicznego moe si zdarzy, e urzd nie

przekae jej czci podatku.

Pomimo protestw organizacji poytku publicznego Minister Finan-

sw w 2009 r. wyda specjalny komunikat. Stwierdzono w nim, e

nawet jeli dana organizacja poytku publicznego nie figuruje w syste-

mie POLTAX, to przekazanie rodkw pieninych i tak odbywa si na

podstawie Wykazu organizacji poytku publicznego uprawnionych do

uzyskania rodkw z 1 proc. podatku przygotowywanego corocznie

przez Ministerstwo Polityki Spoecznej.

Negatywne decyzje Ministra Finansw

Fundacja zwrcia si do Ministra Finansw w celu uzyskania listy

wszystkich organizacji poytku publicznego, ktrych dane zostay zak-

tualizowane w sowniku w systemie POLTAX od dnia 1 stycznia 2009

do dnia 31 marca 2009 roku powoujc si na Ustaw o dostpie

do informacji publicznych.

Ze wzgldu na to, e Fundacja wystpia z daniem informacji

przetworzonej, po wezwaniu Ministra Fundacja wskazaa, e da-

nie udzielenia informacji ma na celu polepszenie funkcjonowania i

usprawnienia dziaania Pastwa w zakresie procedury przekazywania

organizacja poytku publicznego 1 proc. podatku.

Fundacja wskazaa ponadto, e sama dopenia obowizku wskazania

numeru konta bankowego, ale rodkw z powyej wskazanego tytuu

nie otrzymaa. Przyczyny takiego stanu rzeczy upatruje w nieprawi-

dowych dziaaniach urzdw skarbowych w pierwszych miesicach

2009 roku, a zatem jest jako organizacja poytku publicznego zainte-

resowana skal nieprawidowoci w procesie przetwarzania danych

organizacji poytku publicznego w systemie POLTAX. Fundacja

podkrelia ponadto, e dla organizacji poytku publicznego wpywy

z 1 proc. podatku stanowi istotny wkad w finansowanie dziaa

statutowych, ktre dotycz spraw spoecznych.

Wniesiony wniosek nie zosta rozpatrzony pozytywnie. Minister

stwierdzi, e fundacja nie wykazaa przesanki interesu publicznego

statuujcej konieczno udostpnienia przetworzonej informacji

publicznej. Zdaniem Ministra Fundacja dajc informacji wykazaa

jedynie istnienie interesu jednostkowego tj. prywatnego.

Po negatywnej decyzji Fundacja zoya do Ministra Finansw

wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy. Postpowanie w zakresie

rozpatrzenia wniosku ma charakter drugiej instancji i jest niezbdne

do uzyskania moliwoci zaskarenia decyzji do sdu administracyj-

nego. Minister Finansw rozpatrujc ponownie spraw, nie zmieni

zajmowanego stanowiska i utrzyma swoj decyzj w mocy. Fundacja

pewna swoich racji zoya skarg do Wojewdzkiego Sdu Admini-

stracyjnego.

Wyrok Wojewdzkiego Sdu Administracyjnego

Dopiero sd administracyjny uchyli decyzje Ministra i stwierdzi, e

Fundacja jako organizacja poytku publicznego reprezentuje interes

spoeczny czyli publiczny. W wydanym orzeczeniu sd zaznaczy, e

cele statutowe Fundacji s w szczeglnoci zwrcone na realizacj

zada spoecznych (spoecznie poytecznych). Fundusze uzyskiwane

przez organizacje z 1 proc. podatku maj czsto due znaczenie dla

budetu tych organizacji i s przekazywane na realizacj ich celw

statutowych, czyli celw spoecznie uytecznych.

Zdaniem sdu, wynika z tego, e cele statutowe organizacji i co za

tym idzie interes Fundacji w uzyskaniu danej informacji pokrywa

si z interesem publicznym. Organizacje poytku publicznego maj

prawo wiedzie dlaczego i z jakich przyczyn system POLTAX nie

dziaa prawidowo.

Wnioski kocowe

Powysza sprawa uwidacznia, e danie informacji publicznego

czsto zwizane jest z wielomiesiczn procedur, w ktrej dopiero

bezstronny sd staje po stronie wnioskodawcy i nakazuje udzielenie

informacji publicznej organowi. Niejednokrotnie informacje te maj

istotne znaczenie dla celw spoecznie uytecznych i s wane dla nas

wszystkich. Chodzi zatem o to, aby ich udzielenie nie byo uzalenione

od uznaniowego stanowiska organu, ktrego one dotycz.

[email protected]

prawnik, budujca swoj specjalizacj

z zakresu prawa podatkowego

oraz rnych dziedzin prawa zwizanych

z finansami i bankowoci.

p o t i s s i m u s v o x

prawa podstawowe


16/28


Tym razem prezentujemy dokoczenie

rozdziau drugiego ksiki powiconej

spce komandytowej. Rozdzia ten

dotyczy stosunkom wewntrznym spki tym

razem piszemy o odpowiedzialnoci komandyta-

riusza oraz omawiamy ca procedur likwidacji

spki komandytowej. Zamieszamy take zaczniki

oba zwizane wanie z likwidacj.

W kolejnych numerach RiC zaprezentujemy

trzy pozostae rozdziay opracowania. Rozdzia

trzeci omawia bdzie wystpowanie spki w

obrocie gospodarczym, czyli wszystko co doty-

czy sposb dziaania spki na zewntrz. Rozdzia

czwarty dotyczy bdzie przeksztacenia spki

kapitaowej w komandytow operacji ktrej

czstotliwo wystpowania jest wiadectwem

powszechnoci wykorzystywania spki koman-

dytowej jako wehikuu podatkowego. Wreszcie

w ostatnim, pitym rozdziale omwimy, na ka-

zuistycznej raczej zasadzie, podatkowe aspekty

funkcjonowania spki komandytowej, a take

najwaniejsze sprawy zwizane z rachunkowoci

tego rodzaju podmiotu gospodarczego.

Bieca cz opracowania zbiega si z wy-

daniem przez wydawnictwo ODDK ksikowej,

penej wersji ksiki pod tytuem Spka koman-

dytowa. Bezpieczestwo i wehiku podatkowy.

Instrukcja obsugi.

KomentarzeRes in Commercio

C O R P U S l e x

Prawo HANDLOWE


17/28


Spka komandytowa.

Instrukcja obsugi

Cz czwarta

K o m e n t a r z e R e s i n C o m m e r c i o

C O R P U S l e x

Prawo HANDLOWE


18/28


2.3. Odpowiedzialno komandytariusza

132 Pod wzgldem samej konstrukcji odpowiedzialno

komandytariusza nie rni si od tej ponoszonej przez

komplementariusza. Podobnie jak komplementariusz, ko-

mandytariusz jest odpowiedzialny za zobowizania spki

wobec osb trzecich solidarnie ze spk i pozostaymi

wsplnikami, a jego odpowiedzialno ma charakter sub-

sydiarny. Uwagi poczynione w tym zakresie w punkcie

2.1 w odniesieniu do komplementariuszy znajduj rw-

nie zastosowanie do sytuacji prawnej komandytariusza.

Zasadnicza rnica pomidzy obydwoma powyszymi

kategoriami wsplnikw przejawia si w zakresie odpo-

wiedzialnoci komandytariusza.

133 Definicja legalna spki komandytowej okrela koman-

dytariusza jako wsplnika, ktrego odpowiedzialno

za zobowizania spki jest ograniczona. Ograniczony

charakter tej odpowiedzialnoci zwizany jest z pojciem

sumy komandytowej oraz pojciem wkadu wniesionego

przez komandytariusza.

134 Suma komandytowa jest okrelon w umowie spki

i uwidocznion w rejestrze przedsibiorcw kwot

pienin stanowic grn granic odpowiedzialnoci

komandytariusza wobec osb trzecich za zobowizania

spki. Kwestia bya ju omawiana w rozdziale pierwszym

(1.6.2) poniewa suma komandytowa jest elementem

konstrukcyjnym spki, okrelanym w momencie jej

zawizania. Suma komandytowa nie stanowi wartoci

majtkowej wnoszonej do spki i od strony teoretycznej

nie ma nic wsplnego z wkadem wsplnika. Jest ona jedy-

nie abstrakcyjn wartoci (kwot) pienin wyznaczajc

granic odpowiedzialnoci ponoszonej przez danego ko-

mandytariusza za zobowizania spki. Art. 111 Kodeksu

stanowi, i komandytariusz odpowiada za zobowizania

spki tylko do wysokoci sumy komandytowej.

135 Suma ta stanowi wic z jednej strony narzdzie suce

ograniczeniu odpowiedzialnoci komandytariusza, z dru-

giej za jej funkcja wyraa si w przyznaniu wierzycielom

swoistej gwarancji co do moliwoci zaspokojenia jego

roszczenia oryginalnie kierowanego wobec spki. Z

tych wanie wzgldw, okrelenie sumy komandytowej

stanowi obowizkowy element umowy spki. Zmiana

sumy jest ograniczona w szczeglny sposb, o czym bya

mowa w rozdziale pierwszym (nb 50 i nast.).

136 Jak wspomniano powyej, komandytariusz ponosi odpo-

wiedzialno na podobnych zasadach jak komplementariu-

sze. Odpowiada on za zobowizania spki caym swoim

majtkiem solidarnie ze spk i pozostaymi wsplnikami. I

jego odpowiedzialno ma charakter subsydiarny, co ozna-

cza, i egzekucja z jego majtku moe by prowadzona

jedynie w razie bezskutecznoci egzekucji z majtku spki,

przy czym wierzyciel moe z gry wnie powdztwo

przeciwko komandytariuszowi zanim egzekucja z majtku

spki okae si bezskuteczna. Rnica pomidzy sytuacj

komandytariusza a komplementariusza wyraa si w tym,

i sd nie moe nada klauzuli wykonalnoci przeciwko

komandytariuszowi, jeeli tytu egzekucyjny czyli wy-

rok - zosta wydany jedynie przeciwko spce lub spce i

komplementariuszom i nie obejmuje on komandytariusza.

Innymi sowy nie ma tu automatyzmu i istnieje moliwo

podjcia obrony.

137 Konstrukcja spki komandytowej przewiduje dalsze mo-

liwoci ograniczenia odpowiedzialnoci komandytariusza

zwizane z pojciem wkadu wniesionego przez tego

wsplnika. W myl bowiem art. 112 Kodeksu koman-

dytariusz jest wolny od odpowiedzialnoci w granicach

wkadu wniesionego do spki. W zwizku z tym granice

odpowiedzialnoci komandytariusza wyznaczone s po-

przez wzajemne relacje pomidzy sum komandytow

a wniesionym przez tego wsplnika wkadem. Rnica

pomidzy wysokoci sumy komandytowej a wartoci

wniesion

Documents

Res in Commercio 06/2010