Embed Size (px)
Citation preview
regionuli ganviTarebis proeqti II
gansaxlebis politikis CarCo dokumenti
saqarTvelos municipaluri ganviTarebis fondi
ivnisi, 2012 w.
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
2
Sesavali
gansaxlebis politikis CarCo dokumenti (RPF), romelic moicavs iZulebiT gansaxlebis da miwis SeZenis sakiTxebs, moamzada saqarTvelos municipaluri ganviTarebis fondma. igi warmoadgens regionuli ganviTarebis proeqtis, romelsac afinansebs msoflio banki, erT-erT wamyvan usafrTxoebis dokuments. usafrTxoebis sxva meqanizmebi asaxulia samoqmedo saxelmZRvaneloSi (OM). winamdebare gansaxlebis politikis CarCo dokumenti warmoadgens OM–is damatebas da miCneulia mis mniSvnelovan nawilad. mocemul dokumentSi moxseniebuli skringingis saSualebebi mocemulia OM-Si. winamdebare dokumentSi gaTvaliswinebulia saqarTvelos mTavrobisa da `msoflio bankis~ midgomebi miwis SeZenis da gansaxlebis sakiTxebis mimarT, da aseve miRebuli saerTaSoriso praqtika. municipaluri ganviTarebis fondis (MDF) mier momzadebuli dokumenti warmoadgens struqturul safuZvlebs, raTa uzrunvelyofil iqnas yvela monawile mxaris mier wamoWrili problematuri sakiTxebis gaTvaliswineba ise, rom nebismieri mxaris yvelaze mkacri moTxovna mxedvelobaSi iyos miRebuli. gansaxlebis politikis CarCo dokumenti SemuSavebulia `msoflio bankis~ mier dafinansebuli regionuli ganviTarebis II proeqtisaTvis. regionuli ganviTarebis proeqti aris mravalkomponentiani proeqti (proeqti finansuri SuamavlebiT), romelic fokusirebulia adgilobrivi municipaluri infrastruqturis - rogoricaa wyalmomrageba da wyalarineba, adgilobrivi mniSvnelobis gzebi, narCenebis gankargvis saSualebebi, turizmSi investirebasTan erTad (abrebi, gzebi, turistuli centrebi, parkingi da kulturuli memkvidreobis obieqtebi) da sxv. - reabilitaciasa da axlis mowyobaze. saqarTvelos municipaluri ganviTarebis fondi (MDF) axorcielebs regionuli ganviTarebis proeqts da konkretul qveproeqtebs. saqarTvelos municipaluri ganviTarebis fondi (SemdegSi, `fondi~) aris sajaro samarTlis iuridiuli piri, romlis mizania adgilobrivi TviTmmarTvelobis organoebis institucionaluri da finansuri gaZliereba, investiciebis dabandebis xelSewyoba adgilobriv infrastruqturasa da momsaxurebebSi, mdgradi ganviTarebis miRweva adgilobrivi mosaxleobisaTvis (TemebisaTvis) ZiriTadi ekonomikuri da socialuri momsaxurebebis gawevis TvalsazrisiT, aseve sairigacio da sadrenaJo sistemebis reabilitaciis xelSewyoba. fondi pasuxismgebelia marTos centraluri da adgilobrivi biujetebidan, saerTaSoriso safinanso organizaciebidan da sxva donorebidan miRebuli saxsrebi, aseve adgilobrivi da regionuli infrastruqturis, sainvesticio proeqtebis da momsaxurebis sferoSi Sesabamisi teqnikuri daxmarebis dasafinanseblad fondis mier gacemuli sesxebis ZiriTadi Tanxa da saprocento sargebeli.
3
saqarTvelos municipaluri ganviTarebis fondi mis mier ganxorcielebuli programebis farglebSi pasuxismgebelia Seisyidos proeqtebi/gegmebi da garemoze zemoqmedebis Sefasebis kvleva, aseve municipalitetis infrastruqturis obieqtebis samSeneblo da sareabilitacio samuSaoebi. Sesyidvis dros fondi valdebulia daicvas saqarTvelos kanonmdebloba da donori organizaciebis garemosdacviTi da socialuri moTxovnebi. Sesrulebul proeqtebTan dakavSirebiT fondi pasuxismgebelia saTanadod gaiTvaliswinos donori organizaciebis garemosdacviTi da socialuri usafrTxoebis uzrunvelyofis meqanizmebi. regionuli ganviTarebis II proeqtis analogiur proeqtebs fondi axorcielebs sxvadasxva donorebTan TanamSromlobiT, rogoricaa EBRD, ADB, da ormxrivi donorebi, rogoricaa USAID, SIDA, niderlandebis mTavroba, da sxva. gansaxlebis politikis CarCo dokumenti efuZneba msoflio bankis mier dafinansebul regionuli ganviTarebis proeqtisaTvis SemuSavebul CarCo dokuments. Tumca, igi SesaZloa gamoyenebul iqnes rogorc saxelmZRvanelo dokumenti sxva donorebis mier dafinansebuli analogiuri proeqtebis ganxorcielebisas im SemTxvevebSi, rodesac proeqti dakavSirebulia socialur zemoqmedebasTan, romlis regulireba xdeba gansaxlebis politikiT. sxvadasxva donori organizaciebis usafrTxoebis politikis msgavsebis gamo es dokumenti esadageba sxvadasxva donori organizaciebis mier dafinansebul proeqtebs.
4
sarCevi
Sesavali abreviaturebi
sarCevi
1. proeqtis mizani da proeqtis savaraudo zemoqmedeba 2. politika, samarTlebrivi da administraciuli struqturebi saqarTveloSi
2.1 instituciuri pasuxismgeblobebi 2.2 gansaxlebasTan dakavSirebuli kanonmdebloba saqarTveloSi 3. msoflio bankis politika, usafrTxoebis meqanizmebi da saqarTvelos kanonmdebloba
3.1 msoflio bankis usafrTxoebis meqanizmebi da aranebayoflobiTi gansaxlebis politika
3.2 miwis SeZenis Sesaxeb saqarTvelos kanonis da msoflio bankis gansaxlebis politikis Sedareba
4. gansaxlebisa da miwis SeZenis principebi 5. daxmarebis miRebis kriteriumebi da uflebebi, daxmarebis miRebis uflebebis matriculi cxrili
6. ganxorcieleba 7. SeTanxmebebi danarTi 1 miwis SeZenisa da gansaxlebis Sesaxeb kanonebisa da maregulirebeli wesebis Sejameba danarTi 2 OP 4.12–iT gaTvaliswinebuli aranebayoflobiTi gansaxleba da aranebayoflobiTi gansaxlebis instrumentebi danarTi 3 gansaxlebis samoqmedo gegmis monaxazi danarTi 4 demarkaciis aqtis nimuSi
5
abreveaturebi
ADB aziis ganviTarebis banki AF proeqtis zemoqmedebis arealSi moqceuli ojaxi AH proeqtis zemoqmedebis arealSi moqceuli saojaxo
meurneoba AP proeqtis zemoqmedebis arealSi moqceuli piri BP bankis procedura CDD sazogadoebaze fokusirebuli ganviTareba DP iZulebiT gadaadgilebuli piri EA ganmaxorcielebeli saagento EBRD evropis rekonstruqciisa da ganviTarebis banki EIA garemoze zemoqmedebis Sefaseba ESSU garemosdacviTi da socialuri usafrTxoebis jgufi GEC davebis ganmxilveli komisia GIZ germaniis teqnikuri TanamSromloba IFI saerTaSoriso safinanso institutebi IMA monitoringis damoukidebeli saagento IPSA siRaribisa da socialuri mdgomareobis sawyisi Sefaseba LAR miwis SeZena da gansaxleba LSG adgilobrivi TviTmmarTveloba MCC aTaswleulis gamowvevis korporacia MCG aTaswleulis gamowveva - saqarTvelo MDF municipaluri ganviTarebis fondi MLARO municipaluri miwis SeZenisa da gansaxlebis samsaxuri NAPR sajaro reestris erovnuli saagento NGO arasamTavrobo organizacia OD samoqmedo direqtiva OP samoqmedo politika PAP proeqtis zemoqmedebis arealSi moqceuli piri PIC sajaro sainformacio centri RAP gansaxlebis samoqmedo gegma ROW trasa RP gansaxlebis gegma RPF gansaxlebis politikis CarCo dokumenti
6
terminologiis sarCevi
1. proeqtis zemoqmedebis arealSi moqceul piri (an saojaxo meurneoba) – pirebi (saojaxo meurneobebi), romelzec zemoqmedebas axdens proeqtis farglebSi ganxorcielebuli cvlilebebi maT mier miwis, wylis an sxva bunebrivi resursebis gamoyenebis TvalsazrisiT. amaSi Sedis miwis. aqtivebis, da Semosavlebis droebiTi an mudmivi dakargva. zemoqmedebis qveS myof pirebad, romlebsac kompensacia an minimum reabilitacia ekuTvniT proeqtis farglebSi iTvlebian: yvela piri, romelmac dakarga miwa, an miwaze xeli aRar miuwvdeba, droebiT an mudmivad, da romlebsac amis ufleba oficialurad wodebiT/tradiciulad hqondaT an araoficialurad flobdnen mas; moijaradeebi da mewileebi, miuxedavad maTi registraciis statusisa; zemoqmedebis qveS myofi Senobebis, naTesebis, nargavebis, an miwaze mibmuli sxva obieqtebis mflobelebi; da zemoqmedebis qveS myofi pirebi, romlebic kargaven bizness, Semosavals da xelfass.
2. aqtivebis inventarizacia – yvela SesaZeni qonebis sruli sia da
aRweriloba.
3. kompensacia – zaralis anazRaureba proeqtis zemoqmedebis arealSi moqceuli pirebisaTvis; fuladi anazRaureba, an naturiT kompensacia Sesabamisi odenobiT dakarguli aqtivebis (qonebis), resursebis an Semosavlebis sanacvlod.
4. gzis samuSaoebiT gamowveuli pirdapiri zemoqmedeba - rodesac kerZo mflobelobaSi myof miwis nakveTebze zemoqmedebas axdens gzis sareabilitacio samuSaoebi.
5. ekonomikuri reabilitacia – ekonomikuri reabilitacia gulisxmobs im
RonisZiebebs, romelic ganxorcielda Semosavlebis wyaroebis aRdgenis an ekonomikis aRdgenis mizniT, raTa proeqtis zemoqmedebis arealSi moqceulma mosaxleobam SesZlos adre arsebuli cxovrebis donis gaumjobeseba, an sul mcire, aRidginos proeqtis zemoqmedebamde arsebuli cxovrebis done.
6. daxmarebis miRebis kriteriumebi - gansaxlebis programis farglebSi
daxmarebis miRebis sakvalifikacio kriteriumebi.
7. saxelmwifos suverenuli ufleba gaasxvisos kerZo sakuTreba kompensaciis sanacvlod – saxelmwifos ufleba sazogadoebrivi miznebisaTvis SeiZinos miwa saxelmwifos suverenuli uflebis gamoyenebiT. erovnuli kanonmdeblobiT ganisazRvreba is uwyebebi, romelTac gaaCniaT aRniSnuli suverenuli uflebis ganxorcielebis prerogativa.
7
8. eqspropriacia - procesi, rodesac saxelmwifo uwyeba, Cveulebisamebr kompensaciis sanacvlod, pirisgan, saojaxo meurneobisgan, an Temisagan moiTxovs im miwaze uflebebis daTmobas, romelTac isini ikaveben, an sxva gziT iyeneben.
9. gasaCivrebis procedurebi – kanonmdeblobiT, adgilobrivi
maregulirebeli wesebiT, an administraciuli gadawyvetilebiT gansazRvruli procesebi, rac saSualebas aZlevs qonebis mesakuTreebs da sxva gadaadgilebul pirebs gaasaCivron miwis SeZenasTan, kompensaciasTan, an gansaxlebis sakiTxebTan dakavSirebuli sxva aspeqtebi.
10. amosavali monacemebis kvleva – mosaxleobis aRwera, aqtivebis
inventarizacia da socialur-ekonomikuri kvleva Seadgens proeqtis zemoqmedebis arealSi moqceuli mosaxleobis amosaval kvlevas.
11. Semosavlebis aRdgena – proeqtis zemoqmedebis arealSi moqceuli
mosaxleobis Semosavlis wyaroebisa da saarsebo saSualebebis aRdgena.
12. aranebayoflobiTi gansaxleba – ganviTarebis proeqti ganapirobebs
gardauval zarals gansaxlebis dros, rodesac proeqtis zemoqmedebis arealSi moqceul pirebs sxva arCevani ar aqvT garda imisa, rom Tavidan moiwyon cxovreba, aRidginon Semosavlis wyaroebi sxva adgilas.
13. miwis SeZena – miwis SeZenis procesi saxelmwifos suverenuli
uflebis samarTlebrivi procedurebis gamoyenebiT.
14. gzis zemoqmedebis arealSi moqceuli miwis nakveTebi – SemTxveva, rodesac saavtomobilo gzis reabilitaciis saqmianobebi fizikur zemoqmedebas axdens mxolod kerZo sakuTrebaSi arsebul miwis nakveTebze.
15. miwis nakveTi sacxovrebeli saxliT, romelic gzis zemoqmedebis
arealSia moqceuli – SemTxveva, rodesac saavtomobilo gzis reabilitaciis saqmianobebi fizikur zemoqmedebas axdens rogorc kerZo sakuTrebaSi arsebul miwis nakveTze, aseve sacxovrebel saxlebze da rodesac saWiroa saxlis dangreva.
16. miwis nakveTi damxmare Senoba-nagebobebiT, romelic gzis zemoqmedebis
arealSia moqceuli – SemTxveva, rodesac kerZo mflobelobaSi arsebuli miwis nakveTebze, aseve arasacxovrebel da arakomerciul Senoba-nagebobebze saavtomobilo gzis reabilitaciis saqmianobebi fizikur zemoqmedebas axdens da SesaZloa saWiro iyos sacxovrebeli saxlis dangrevac.
8
17. mosaxleobis aRwera – mosaxleobis sruli da zusti aRricxva,
romelzec zemoqmedebas moaxdens miwis SeZena da masTan dakavSirebuli zemoqmedeba. saTanadod Catarebis SemTxvevaSi mosaxleobis aRwera gvawvdis im sabaziso informacias, romelic saWiroa kompensaciis miRebis kriteriumebis gansasazRvrad.
18. proeqtis cikli – proeqtis ganviTarebis cikli misi sawyisi etapebis
gansazRvridan teqnikur-ekonomikuri Seswavlisa da misi saboloo ganxorcielebis CaTvliT. proeqtis ganmaxorcielebeli organizaciis mosazrebiT, mizanSewonilia proeqtis ciklis warmodgena Semdeg etapebad: winaswari teqnikur-ekonomikuri Seswavlis Sefaseba, teqnikur-ekonomikuri Seswavla, proeqtis SemuSaveba da Sefaseba, proeqtis ganxorcieleba.
19. reabilitacia – Semosavlebis, saarsebo saSualebebis, sacxovrebeli
da socialuri sistemebis aRdgena.
20. adgilmonacvleoba – sacxovrebeli saxlebis, aqtivebis, maT Soris produqtiuli miwis, da sazogadoebrivi infrastruqturis gadatana sxva adgilas.
21. CanacvlebiTi Rirebuleba – dakarguli aqtivebisa da Semosavlebis,
maT Soris tranzaqciaTa Rirebulebis, Canacvlebis Rirebuleba.
22. gansaxleba – termini `gansaxleba~ `msoflio bankis~ iZulebiT gansaxlebis samoqmedo politikis 4.12 dokumentis Sesabamisad gulisxmobs miwis nakveTebis gasxvisebas da/an fizikur adgilmonacvleobas (sxva adgilze gadatanas), romlebic proeqtis zemoqmedebis arealSia moqceuli.
23. gansaxlebisas daxmarebebis miRebis ufleba – gansaxlebisas
daxmarebebis miRebis ufleba daxmarebis mimRebTa konkretul kategoriasTan dakavSirebiT aris kompensaciis saerTo jami da daxmarebis sxva formebi, romelic gankuTvnilia gadaadgilebuli pirebisaTvis daxmarebis mimRebTa Sesabamisi dadgenili kategoriis mixedviT.
24. gansaxlebis Sedegebi – materialuri da aramaterialuri aqtivebis,
maT Soris sacxovrebeli saxlebis, adgilobrivi mosaxleobis, produqtiuli miwis, Semosavlebis momtani aqtivebisa da Semosavlis miRebis wyaroebis, saarsebo saSualebebis, resursebis, kulturuli memkvidreobis obieqtebis, socialuri struqturebis, qselebisa da kavSirebis, kulturuli identurobis, da urTierTdaxmarebis meqanizmebis dakargva.
9
25. gansaxlebis gegma – drois mixedviT gawerili samoqmedo gegma Tavisi biujetiT, romelSic gansazRvrulia gansaxlebis strategia, amocanebi, uflebamosileba, qmedebebi, pasuxismgebloba, monitoringisa da Sefasebis RonisZiebebi. gansaxlebis (samoqmedo) gegma – gansaxlebis samoqmedo gegma aris dokumenti, romelSic aRwerilia is, Tu ra RonisZiebebi ganxorcieldeba miwis iZulebiT dakavebasTan dakavSirebuli pirdapiri socialuri da ekonomikuri zemoqmedebis Sedegebis aRmosafxvrelad.
26. gansaxlebis strategia (reabilitaciis strategia) – is midgomebi,
romelic gamoiyeneba adamianebis dasaxmareblad, raTa maT realurad gaiumjobeson (sul mcire aRidginon) TavianTi Semosavlebi, cxovrebis saSualebebi, da cxovrebis pirobebi gansaxlebis Semdeg. tipiurad, gansaxlebis strategia Sedgeba Semdegi komponentebisagan: sakompensacio Tanxa aqtivebis CanacvelebiTi RirebulebiT, aseve gadasvlaSi daxmarebis RonisZiebebis, axal adgilebze gadayvana (Tu amgvar rames adgili aqvs), alternatiuli Semosavlebis Seqmnis aqtivebiT uzrunvelyofa (Sesabamis SemTxvevaSi), da daxmarebis gaweva Semosavlebis Seqmnis aqtivebis Semosavlis wyarod gardaqmnaSi.
27. socialur-ekonomikuri kvleva –proeqtis zemoqmedebis arealSi moqceuli mosaxleobis sruli da zusti kvleva. kvleva fokusirebulia Semosavlebis miRebis saqmianobebze da sxva socialur-ekonomikur indikatorebze.
28. dainteresebuli mxareebi – zogadi termini, romelic gulisxmobs yvela mxares, romelic proeqtis zemoqmedebis arealSia moqceuli, an romelic dainteresebulia konkretuli sakiTxiT an iniciativiT. mTavari monawile mxareebi arian isini, romelzec yvelaze uSualod moaxdina proeqtma zemoqmedeba – gansaxlebis SemTxvevaSi es aris is mosaxleoba, romelic kargavs qonebas, an Semosavals da maspinZeli Temebi. xolo sxva adamianebi, romlebic dainteresebulni arian proeqtiT – magaliTad proeqtis xelmZRvaneloba, proeqtis beneficiarebi (mag. hidroenergo proeqtis SemTxvevaSi - urbanuli momxmareblebi), da dainteresebuli arasamTavrobo organizaciebi, moixseniebian rogorc meoradi dainteresebuli pirebi.
29. davalebis menejeri an miznobrivi jgufis xelmZRvaneli – `msoflio
bankis~ terminologiiT oficeri, romelic xelmZRvanelobs `msoflio bankis~ mier mxardaWeril proeqts an saqmianobas.
30. momxmarebeli – fizikuri piri, romelic ar aris registrirebuli rogorc mesakuTre sajaro reestrSi, an ar gaaCnia miwis gamoyenebis ufleba.
10
31. uzurfruqti – im miwis gamoyenebisa da misgan sargeblis miRebis
ufleba, romelic sxva pirs an pirTa jgufs ekuTvnis, magram miwiT mosargebles ara aqvs miwis nakveTis gasxvisebis, dagiravebis an mem-kvidreobiT gadacemis ufleba.
32. daucveli jgufebi – adamianTa garkveuli jgufi, romelTac SesaZloa disproporciulad miadgeT ziani gansaxlebis Sedegad.
1. proeqtis mizani da proeqtis savaraudo zemoqmedeba SemoTavazebuli proeqtis SemuSavebis mizans warmoadgens infrastruqturuli momsaxurebis da instituciuri SesaZleblobis gaumjobeseba raTa moxdes turizmze dafuZnebuli ekonomikis da kulturuli memkvidreobis marSrutebis ganviTareba imereTis regionSi. proeqtisagan mosalodneli ZiriTadi Sedegebi qvemoT aris moyvanili:
infrastruqturuli momsaxureba:
• wyalmomaragebis saSualo dRiuri saaTebis gazrda saproeqto arealSi (8 saaTidan dReSi 24 saaTamde dReSi)
• satransporto saSualebebis teqmomsaxurebis saSualo Rirebulebis Semcireba gaumjobesebuli urbanuli gzebis gamo (100 procentidan 75 procentamde)
turizmis ekonomika:
• kerZo seqtoris investiciebis zrda 0 aSS dolaridan 20 milion aSS dolaramde gamiznul adgilebSi;
• marSrutebis arealSi sastumroebis raodenobis zrda 20 procentiT (2661 adgilidan 3193 adgilamde).
instituciuri SesaZlebloba:
proeqti Sedgeba qvemoTmoyvanili komponetebisagan:
komponenti 1 investiciebi infrastruqturaSi
finansuri resursebis uzrunvelyofa adgilobrivi TviTmmarTvelobebisaTvis qvemoTmoyvanili saqmianobebisTvis sainvesticio qve-proeqtebis ganxorcielebis mizniT:
- urbanuli regeneracia. SemoTavazebulia integrirebuli midgoma qalaq wyaltubos aRdgenisaTvis. rac moicavs: a) municipaluri infrastruqturis da komunaluri samsaxurebis reabilitacia centralur ubanSi; b) sazogadoebrivi TavSeyris adgilebisa da kulturuli kerebis konservacia da g) gansakuTrebuli arqiteqturuli
11
Rirebulebis mqone sazogadoebrivi Senobebis konservacia. SemoTavazebuli aRdgeniTi saqmianoba xels Seuwyobs garemosa da stumarTmoyvareobis gaumjobesebas kulturulad informirebul doneze, gazrdis mimzidvelobas damTvaliereblebisaTvis, gamoacocxlebs infrastruqturas da moizidavs kerZo seqtoris gazrdil investiciebs turizmSi.
- turistuli marSrutebis gansazRvra. integrirebuli midgoma kulturuli memkvidreobis teritoriebis xelaxali ganviTarebis da marTvis mimarT imereTis ZiriTad turistul centrebSi ganTavsebul 5 yvelaze mimzidvel kulturuli mekvidreobis obieqtze. aRniSnuli moicavs: a) gaumjobesebul urbanul landSafts da sazogadoebriv parkings da b) sainformacio jixurebis, kafeebis da sazogadoebrivi tualetebis mSeneblobas. g) misasvleli gzebisa da niSnebis sistemis gaumjobesebas. gamoikveTa ZiriTadi turistuli marSruti, romelic aerTianebs qvemoTmoyvanil kulturuli memkvidreobis Zeglebs, romlebic gansazRvrulia sareabilitaciod: gelaTis monasteri, vanis muzeumi, ubisas monasteri, kacxis monasteri da sveti.
am komponentis saxarjTaRricxvo Rirebuleba, fizikuri da gauTvaliswinebeli xarjebis CaTvliT daaxloebiT 32.8 milion aSS dolars udris, saidanac msoflio banki uzrunvelyofs 26.9 milion aSS dolars, xolo mimRebi Tanadafinansebis saxiT gaiRebs 5.38 milion aSS dolars.
komponenti 2: instituciuri ganviTareba
saqarTvelos erovnuli turizmis saagentos, saqarTvelos kulturuli memkvidreobis dacvis saagentos, daculi teritoriebis saagentos da proeqtis ganmaxorcielebeli organizaciis (mgf) da sxva adgilobrivi da regionuli dawesebulebebi instituciuri SesaZleblobis da Sesrulebis gaumjobeseba qvemoTmoyvanili saqmianobebis ganxorcielebis mizniT:
• marSrutebis marTva da reklamireba, obieqtebis marTvis gegmebis momzadebis da adgilobrivi kampaniebis CaTvliT;
• geoturistuli marSrutebi da dagegmili marSrutebis portali;
• momuSave personalis profesiuli unarebis ganviTareba da SesaZleblobis gamomuSaveba;
• mSeneblobis zedamxedveloba da kulturuli memkvidreobis obieqtebis mdgradi marTva;
• Sesrulebis monitoringis da Sefasebis saqmianoba.
am komponentis saxarjTaRricxvo Rirebuleba, fizikuri da gauTvaliswinebeli xarjebis CaTvliT daaxloebiT 36 milion aSS dolars udris, saidanac msoflio banki uzrunvelyofs 30 milion aSS
12
dolars, IDA-s kredits, xolo mimRebi Tanadafinansebis saxiT gaiRebs 6 milion aSS dolars.
qvemoT mocemulia gansaxlebasTan dakavSirebuli sakiTxebis reziume, amgvari scenarebis ganviTarebis albaToba da SemoTavazebuli RonisZiebebi.
gansaxlebis situaciuri scenarebi albaToba statusi/RonisZieba droebiTi zemoqmedeba kerZo miwis vizualur xarisze; samSeneblo samuSaoebis ganxorcielebis dros diskomfortis gamowveva Semosavlebis an qonebis dakargvis gareSe.
saSualo nebadarTulia/zemoqmedebis Semamsubuqebeli RonisZiebebi EMP-is farglebSi
kerZo miwaze droebiTi zemoqmedeba; samSeneblo samuSaoebis dros Semosavlebis dakargvasTan dakavSirebuli diskomfortis gamowveva (mosavlis dakargva da fermerebis mier wliuri Semosavlebis dakargva; mcire biznesebis mier Semosavlebis dakargva, rogoricaa gzispira komerciuli saqmianobebi, da sxv.).
saSualo nebadarTulia/Sekvecili gansaxlebis samoqmedo gegma RAP, zaralis anazRaureba
kerZo miwaze droebiTi zemoqmedeba; produqtiuli aqtivebis dakargva (xeebi; damxmare nagebobebi).
dabali nebadarTulia/Sekvecili gansaxlebis samoqmedo gegma RAP, zaralis anazRaureba
miwis dakaveba (proeqtis zemoqmedebis arealSi moqceul 10 saojaxo meurneobaze naklebi); kerZo miwis nakveTebis SeZena masTan asocirebuli aqtivebis dakargviT, an mis gareSe.
saSualo nebadarTulia/Sekvecili gansaxlebis samoqmedo gegma RAP, zaralis anazRaureba
miwis dakaveba (proeqtis zemoqmedebis arealSi moqceul 10 saojaxo meurneobaze meti); kerZo miwis nakveTebis SeZena masTan asocirebuli aqtivebis dakargviT, an mis gareSe.
ukiduresad dabali
nebadarTulia/RAP, zaralis anazRaureba
nagebobebis ngreva, rac gamoiwvevs saojaxo meurneobebis, an
maRali nebadarTulia/RAP, zaralis anazRaureba
13
saqmianobebis fizikur adgilmonacvleobas.
miwaze, an bunebriv resursebze xelmisawvdomobis SezRudva, araregistrirebuli mosargebleebis CaTvliT
saSualo nebadarTulia/RAP, zaralis anazRaureba
amdenad, mosalodnelia, rom am proeqtis farglebSi adgili eqneba Sinameurneobebis an biznesebis fizikur adgilmonacvleobas. aseve saxeze iqneba Semosavlebis da sxva produqtiuli aqtivebis droebiT dakargvas samuSaoebis mimdinareobisas. samSeneblo samuSaoebis konkretuli kvali da proeqtis zemoqmedeba jerac ucnobia, xolo RAP ver momzaddeba proeqtis Sefasebis dasrulebamde. municipaluri ganviTarebis fondma OP 4.12–is mixedviT moamzada gansaxlebis politikis CarCo dokumenti, romelic gansazRvravs gansaxlebisa da miwis SeZenis saqmianobebis principebsa da procedurebs, proeqtis zemoqmedebis arealSi moqceuli pirebis kategoriebsa da maT uflebebs, aseve masSi aRwerilia is analitikuri samuSao da dokumentacia, romelic unda momzaddes gansaxlebis samoqmedo gegmis ganxorcielebamde, ganxorcielebis periodSi da mis Semdeg.
uSualod miwis SeZenasTan dakavSirebul sakiTxebTan erTad, gansaxlebis samoqmedo gegma aseve iTvaliswinebs sazogadoebrivi miwis araoficialur gamoyenebasTan dakavSirebul sakiTxebs da resursebze xelmisawvdomobis SezRudvas.
2. politikuri, samarTlebrivi da administraciuli safuZveli
2.1. instituciuri valdebulebebi
cxrili 1. saxelmwifo dawesebulebebi, romelTac SesaZloa monawileoba miiRon miwis SeZenis procesSi
saqarTvelos mTavroba
Msaministroebi da departamentebi valdebulebebi
1. ekonomikuri ganviTarebis saministro
saproeqto teritoriis damtkicebasTan dakavSirebuli sakiTxebi, gansakuTrebuli mniSvnelobis proeqtebTan mimarTebaSi (damtkiceba samSeneblo nebarTvis farglebSi)
14
2. iusticiis saministro – sajaro reestris erovnuli saagento
gansazRvravs miwis nakveTebs, mflobelobis uflebebs da maT registracias sajaro reestrSi
3. garemos dacvis da bunebrivi
resursebis saministro
agvarebs miwis daniSnulebis cvlilebebTan dakavSirebul sakiTxebs. saproeqto teritoriis damtkiceba samSeneblo nebarTvis farglebSi.
4. turizmis departamenti teritoriis damtkiceba samSeneblo nebarTvis farglebSi. konkretuli SezRudvebi mSeneblobaze, kurortebis sanitaruli dacvis zonebSi
5. kulturis, ZeglTa dacvis da sportis saministro
teritoriis damtkiceba samSeneblo nebarTvis farglebSi. konkretuli SezRudvebi mSeneblobaze, arqeologiuri mniSvnelobis teritoriebze
6. soflis meurneobis saministro mocemuli sasoflo sameurneo miwebis nayofierebasTan (produqtiulobasTan) dakavSirebuli informacia.
regionuli/adgilobrivi mTavroba
regionuli/adgilobrivi mTavroba valdebulebebi
7. regionuli gubernatori
8. adgilobrivi raionis gamgeoba
9. adgilobrivi raionis sakrebulo
10. adgilobrivi mmarTvelobiTi erTeulebi da maTi arqiteqturuli da samSeneblo momsaxurebis erTeulebi
miwis nakveTebis gamoyofasTan dakavSirebuli gadawyvetilebebis ganxorcieleba
cxrili 2. eqspropriaciis procesSi monawile organizaciebis valdebulebebi, saqarTvelos kanonmdeblobis mixedviT
regionuli/adgilobrivi mTavroba
RonisZiebebi/saqmianoba Ppasuxismgebeli erTeuli
15
prezidentis brZanebuleba eqspropriatoris uflebis gansazRvris Sesaxeb
saqarTvelos prezidenti
ufleba eqspropraciis Sesrulebaze sasamarTlos gadawyvetilebis gziT
miwis da kerZo sakuTrebis Sefasebis ganxorcieleba
eqspropriatoris mier mowveuli damoukidebeli eqsperti
mocemuli sasoflo-sameurneo miwebis mwarmoeblurobasTan (produqtiulobasTan) dakavSirebuli informacia
soflis meurneobis saministro
2.2. saqarTvelos kanonmdebloba gansaxlebasTan dakavSirebiT
qvemoT mocemul cxrilSi warmodgenilia sakanonmdeblo aqtebis nusxa, romelnic pirdapiri gziT aregulireben, an dakavSirebulebi arian miwis SeZenis sakiTxebTan.
safuZveli kanonmdebloba Mmogvarebuli sakiTxebi
1. saqarTvelos konstitucia, 1995 wlis 24 agvisto;
safuZveli kanonmdebloba, romelic moicavs kerZo mflobelobis, privatizaciis, kompensaciis, eqspropriaciis da sajaroobis sakiTxebs
2. saqarTvelos samoqalaqo kodeqsi, 1997 wlis 26 ivnisi;
safuZveli kanonmdebloba, romelic moicavs mflobelobis uflebebs, mSeneblobis uflebas, servitudis uflebas da aucilebeli gasxvisebis zolis sakiTxebs
3. saqarTvelos kanoni sasoflo-sameurneo miwebis sakuTrebis uflebis Sesaxeb, 1996 wlis 22 martis cvlileba;
aRniSnuli kanonis regulaciis sfero sakuTrebis uflebis Sesaxeb sasoflo-sameurneo miwaze, ZiriTadad vrceldeba sasoflo-sameurneo miwaze.
4.saqarTvelos kanoni saxelmwifo sakuTrebaSi myofi sasoflo-sameurneo miwebis privatizaciis Sesaxeb, 2005
kanoni aregulirebs saxelmwifo sakuTrebaSi myofi sasoflo-sameurneo miwebis privatizacias
16
wlis 8 ivlisi;
5. saqarTvelos kanoni sakompensacio miwis damuSavebis xarjebisa da mudmivi zaralis Sesaxeb samiwaTmoqmedo miwis arasamiwaTmoqmedo daniSnulebiT gamoyofis SemTxvevaSi, 1997 wlis 2 oqtomberi da aRniSnuli kanonis 2007 wlis 11 ivlisis bolo cvlileba
kanoni gansazRvravs wesebs da kompensaciebis doneebs (municipalitetebis da gasarToebi zonebis Sesabamisad) sasoflo-sameurneo miwebis arasasoflo-sameurneo miznebiT gamoyenebiT gamoyofisTvis
6. saqarTvelos kanoni uZravi qonebis sakuTrebis uflebis registraciis Sesaxeb, 2005 wlis 28 dekembris cvlileba
kanoni gansazRvravs uZravi qonebis sakuTrebis uflebis registraciis wesebs, pirobebsa da vadebs
7. saqarTvelos kanoni TviTmmarTvelobiTi organoebis qonebis Sesaxeb, 2005 wlis 25 martis cvlileba
mocemuli kanoni gansazRvravs sakuTrebis kategoriebs, misi Seqmnis wesebs da adgilobivi TviTmmarTvelobiTi organoebis sakuTrebis uflebebs
miwis da sakuTrebis eqspropriaciis maregulirebeli kanonmdebloba
8. saqarTvelos kanoni sazogadoebrivi saWiroebisaTvis sakuTrebis eqspropriaciis wesebis Sesaxeb, 1999 wlis 23 ivlisi
uzenaesi moqmedi kanoni: aregulirebs miwis, an sakuTrebis eqspropriacias aucilebeli sazogadoebrivi saWiroebisaTvis
9. saqarTvelos samoqalaqo saproceduro kodeqsi, 1997 wlis 14 noemberi
saqarTvelos sasamarTloebi ganixilaven saqmeebs (miwis mflobelobis eqspropriaciis saqmeebis CaTvliT), saqarTvelos samoqalaqo saproceduro kodeqsiT gansazRvruli wesebis Sesabamisad
miwis SeZenasTan dakavSirebuli sxva kanonebi
11. saqarTvelos kanoni licenziebisa da nebarTvebis Sesaxeb, 2005 w.
gasxvisebis zolis damtkicebisTvis saWiro nebarTvebi da procedurebi, samSeneblo nebarTvis farglebSi
12. saqarTvelos kanoni mSeneblobis nebarTvis Sesaxeb
gasxvisebis zolis damtkicebisTvis saWiro nebarTvebi da procedurebi, samSeneblo nebarTvis farglebSi
17
saqarTvelos kanoni garemoze zemoqmedebis nebarTvis Sesaxeb, 2008 w.
gasxvisebis zolis damtkicebisTvis saWiro nebarTvebi da procedurebi, garemoze zemoqmedebis Sefasebis procesis gziT
saqarTvelos kanoni kulturuli memkvidreobis dacvis Sesaxeb, 2007 w.
gasxvisebis zolis damtkicebisTvis saWiro nebarTvebi da procedurebi, arqeologiuri gasufTavebis saSualebiT (mSeneblobis nebarTvis farglebSi)
eqspropriaciis precendentebi
prezidentis 2007 w. 1 oqtombris brZanebuleba #588, aucilebeli sazogadoebrivi saWiroebisaTvis eqspropriaciis uflebebis mflobelobis miniWebis Sesaxeb
sazogadoebrivi mniSvnelobis proeqtisaTvis saWiro kerZo miwis nakveTis eqspropriaciasTan dakavSirebiT – “Tbilisi-senaki-leseliZis gzatkecilis nataxtari-aRaianis monakveTis modernizacia”
saqarTvelos kanonmdeblobis ufro farTo mimoxilva gansaxlebis sakiTxebTan dakavSirebiT warmodgenilia mocemuli dokumentis danarTSi 1. qvemoT warmogidgenT mokle Sejamebas:
zemoT xsenebuli kanonebis/regulaciebis Tanaxmad, Canacvlebis Rirebulebis kopensaciis principi sabazro fasSi, safuZvliani da kanonieria. aRniSnuli kanonebi aseve axdenen im zaralis tipebis identificirebas, romelic eqvemdebareba kompensacias da miuTiTeben, rom kompensacia gaicema rogorc fizikuri aqtivebis dakargvis, ise Semosavlebis dakargvisaTvis. Aamgvarad, aRniSnuli kanonebi gansakuTrebul mniSvnelobas aniWeben konsultaciasa da Setyobinebas im faqtis uzrunvelsayofad, rom proeqtis zemoqmedebis arealSi moqceuli pirebi monawileoben procesSi. eqspropriaciis mimarT sazogadoebrivi winaaRmdegobis gaTvaliswinebiT, sajaro dawesebulebebi Zalian iSviaTad iyeneben saxelmwifos uflebas kerZo sakuTrebis iZulebiT gasxvisebis Sesaxeb, da aRniSnul uflebas mimarTaven mxolod im SemTxvevaSi, rodesac miwis SemZen dawesebulebasa da mflobelebs Soris ver xerxdeba molaparakebebis warmoeba. zemoT xsenebuli eqspropriaciis SemTxvevaSic, miwis SemZenma dawesebulebam eqspropriacias mimarTa miwis mflobelebis mxolod SezRudul raodenobasTan erTad, kerZod ki maTTan, visTanac ver moxerxda molaparakebebis warmoeba.
3. msoflio bankis politika, usafrTxoebis zomebi da saqarTvelos kanonmdebloba
18
3.1. msoflio bankis usafrTxoebis zomebi da iZulebiTi gansaxlebis politika
msoflio bankis mier dafinansebuli yvela proeqti aucilebelia Seesabamebodes msoflio bankis socialuri da garemosdacviTi usafrTxoebis zomebs. msoflio bankis mier dafinansebuli proeqtebi Tavis mxriv aucilebelia SesabamisobaSi iyos msoflio bankis usafrTxoebis zomebTan da samoqmedo principebTan. Mmsoflio bankis BP/OP 4.12. iZulebiT gadaadgileba warmoadgens usafrTxoebis erT-erT umniSvnelovanes RonisZiebas, rac wamyvan rols asrulebs miwis SeZenisa da aRniSnulTan dakavSirebul gansaxlebis/kompensaciis sakiTxebSi, proeqtis ganxorcielebis procesSi. maspinZeli qveynis valdebulebis principebis Sesabamisad, saqarTvelo valdebulia ganaxorcielos msoflio bankis mier dafinansebuli proeqtebi, Mmsoflio bankis BP/OP 4.12-is moTxovnebis Sesabamisad.
zogadad, saqarTvelos kanonmdebloba SesabamisobaSia msoflio bankis gansaxlebis politikis ZiriTad debulebebTan, Tumca aRsaniSnavia ramdenime mniSvnelovani gansxvaveba1
1 ix. Ggansaxlebis politikis CarCo dokumenti Semdegi proeqtebisTvis: “saqarTvelos gazsadenidan meTanis gaJonvis Semcirebis proeqti” da “aRmosavleT-dasavleT gzatkecilis gaumjobesebis proeqti”
. msoflio bankis gansaxlebis politika adamianebisTvis eqsproprirebuli aqtivebisTvis kompensaciebis gacemaze metad, mimarTulia Semosavlebis da sacxovrebeli pirobebis gaumjobesabaze (an minimum aRdgenaze). Semosavlebis da sacxovrebeli pirobebis aRniSnuli gaumjobeseba afarToebs politikis mizans, rac iTvaliswinebs Semosavlis wyaroebis aRdgenas da im adamianebis gadamzadebas, romlebic gadaadgilebis Semdeg, ver agrZeleben Zveli Semosavlebis misaRebad ganxorcielebul saqmianobas. YyuradRebis gamaxvileba Semosavlebsa da cxovrebis doneze, eqsproprirebul sakuTrebaze arsebiTi mniSvnelobis miniWebisagan gansxvavebiT, afarToebs proeqtis zemoqmedebis arealSi moqceuli pirebis raodenobasa da sferos. aRniSnuli seriozuli saxis zegavlena iwvevs im sakiTxebis gaTvaliswinebas gansaxlebaSi, romelic moiTxovs pasuxismgeblobis yuradRebiT xazgasmas, riskis marTvis SemuSavebas da zusti da garkveuli gansaxlebis dagegmvas.
msoflio bankis politika saqarTvelos kanonmdeblobas/regulacias avsebs konkretuli damatebiTi moTxovnebiT, rac savaldebuloa msoflio bankis mier dafinansebul proeqtebTan mimarTebaSi; kerZod, Sesabamisi dagegmvis/marTvis saSualebebi, rogoricaa magaliTad gansaxlebis politikis CarCo dokumenti da gansaxlebis samoqmedo gegma saWiroebisamebr, aucilebelia SemuSavdes proeqtis Sefasebis ganxorcielebamde.
19
gansaxlebis politikis CarCo dokumenti. Pgansaxlebis politikis CarCo dokumenti saWiroa momzaddes im SemTxvevaSi, Tu gansaxlebis done da lokacia ar aris cnobili Sefasebis etapze, radgan proeqti Sedgeba sxvadasxva komponentebisagan, rac tipiuria finansuri Suamavlebis mqone, an sxvadasxvagvari qve-proeqtebis SemTxvevaSi. Ppolitikis CarCo dokumenti gansazRvravs gansaxlebis miznebsa da principebs, saorganizacio RonisZiebebs da dafinansebis meqanizmebs, gansaxlebis nebismieri operacasTan mimarTebaSi, romlis ganxorcieleba saWiro gaxdeba proeqtis ganxorcielebis procesSi. CarCo dokumenti aseve ganaxorcielebs proeqtirebis, ganxorcielebis instituciuri SesaZleblobis Sefasebas da zedamxedvelobas gauwevs gansaxlebis operaciebs.
gansaxlebis samoqmedo gegma. Yyvela proeqti, romelic iwvevs iZulebiT gansaxlebas, saWiroebs gansaxlebis samoqmedo gegmas. “gansaxlebis gegmis detalebis miznebi da done icvleba gansaxlebis mniSvnelobis da sirTulis Sesabamisad” (OP 4.12, danarTi “a”, paragrafi 2). gansaxlebis samoqmedo gegma specifikuria lokaciis Sesabamisad da sruli samoqmedo gegma moicavs winaswar kvlevebs (socio-ekonomikuri Sefaseba, sociologiuri kvleva, aRwera, zemoqmedebis Sefaseba da konsultacia proeqtis arealSi moqceul pirebTan), sakompensacio/Semamsubuqebeli RonisZiebebi proeqtis arealSi moqceul TiToeul pirisTvis/ojaxisaTvis da ganxorcielebis detaluri gegma, pasuxismgebeli mxareebis da grafikis miTiTebiT.
msoflio bankis politika iZulebiT gansaxlebaze, OP/BP 4.12-is Tanaxmad, efuZneba Semdeg principebs:
• iZulebiTi gansaxleba saWiroa Tavidan iqnas acilebuli, an minimumamde dayvanili;
• sakompensacio/sareabilitacio debulebebi SesaZleblobas aZlevs proeqtis arealSi moqceul pirebs wina-saproeqto Semosavlebis da sacxovrebeli standartebis gaumjobesebis, an sul mcire, aRdgenis SesaZleblobas;
• proeqtis arealSi moqceul pirebs unda miewodoT sruli informacia da gaewioT konsultacia miwis SeZenis da gansaxlebis sakompensacio SesaZleblobebis Sesaxeb;
• proeqtis arealSi moqceuli pirebis socio-kulturul dawesebulebebs saWiroa xeli Seewyos/gamoyenebul iqnas maqsimalurad;
• kompensacia proeqtis arealSi moqceuli pirebis mimarT gaicema Canacvlebis RirebulebiT, cveTis, an raime sxva miznisTvis gansazRvruli Rirebulebis gamoqviTvis gareSe;
20
• daxmarebis miRebis uflebis ar arsebobam ar unda SeuSalos xeli kompensacias, an daxmarebis alternatiul formebs, rac saWiro iqneba politikis miznebis misaRwevad;
• gansakuTrebuli yuradReba mieqceva saojaxo meurneobebs, romelTac xelmZRvaneloben qalebi da sxva daucveli jgufebs;
• miwis SeZena da gansaxleba gamoisaxeba da Sesruldeba proeqtis nawilis saxiT da kompensaciis mTliani xarjebi Seva saproeqto xarjebsa da sargebelSi;
• sakompensacio da gansaxlebis subsudiebi mTlianad iqneba uzrunvelyofili gasxvisebis zolis/miwis mosworebis dasufTavebamde da dangrevamde.
3.2. miwis SeZenasTan dakavSirebuli saqarTvelos kanonmdeblobis Sedareba msoflio bankis gansaxlebis politikasTan
zogadad, saqarTvelos kanonmdebloba SesabamisobaSia msoflio bankis gansaxlebis politikis ZiriTad debulebebTan, Tumca aRsaniSnavia ramdenime gansxvavebac. aRniSnuli gansxvavebebidan yvelaze mniSvnelovania, rom saqarTvelos kanonmdeblobiT/regulaciiT, yuradReba gamaxvilebulia kanonieri sakuTrebis uflebis gansazRvrasa da im faqtze, Tu rogor unda moxdes sakuTrebis SeZena sazogadoebrivi miznebisaTvis da kompensaciis gacema, maSin rodesac msoflio bankis politika fokusirebulia rogorc samarTlebrivad sakuTrebaSi arsebuli aqtivebis kompensaciaze, aseve zogadad, proeqtis zemoqmedebis arealSi moqceuli pirebis da ojaxebis saarsebo wyaros zogad reabilitaciaze. Ggarda amisa, saqarTvelos kanonmdebloba ar moiTxovs raime saxis specifikur dagegmarebis/ganxorcielebis saSualebas, rogoricaa ganaxlebis politikis CarCo dokumenti da gansaxlebis samoqmedo gegma, rac dafuZnebulia vrcel sazogadoebriv konsultaciebze. saqarTvelos kanonmdeblobasa da msoflio bankis politikas Soris arsebuli gansxvavebebi mocemulia qvemoT warmodgenil cxrilSi:
cxrili 2. saqarTvelos kanonebis/miwis SeZenis da gansaxlebis da msoflio bankis gansaxlebis politikis Sedareba
saqarTvelos kanonebi da regulaciebi
Mmsoflio bankis iZulebiT gansaxlebis politika
miwis kompensaciis gacema mxolod uflebamosili miwis mflobelebisTvis
daxmarebis miRebis uflebis ar arsebobam ar unda SeuSalos xeli kompensaciis gacemas, an daxmarebis alternatiul formebs. miwis mflobelebs, romelTac ar aqvT daxmarebis miRebis ufleba, SeuZliaT miiRon daxmarebis
21
alternatiuli formebi oficialuri kompensaciis nacvlad.
proeqtiT gamowveuli zaralis/ngrevisTvis kompensacia gaicema mxolod registrirebuli saxlebis/nagebobebis SemTxvevaSi
proeqtiT gamowveuli zaralis/ngrevisTvis, kompensacia gaicema yvela dazaralebuli saxlebis/nagebobebis SemTxvevaSi
mosavlis dakargvis kompensacia gaicema mxolod registrirebuli miwis mflobelebis mimarT
mosavlis dakargvis kompensacia gaicema miwis mflobelebis da moijareebis mimarT, ar aqvs mniSvneloba isini registrirebulebi arian, Tu ara
miwis Sefaseba efuZneba Canacvlebis
Rirebulebas: (i) arsebuli sabazro fasi, sadac arsebobs aqtiuri miwis
bazrebi; (ii) identuri miwis nakveTis reproduqciis fasi, sadac ar aris aqtiuri miwis bazrebi
miwis Sefaseba dafuZnebulia Canacvlebis Rirebulebaze
proeqtis zemoqmedebis arealSi moqceulma pirma saCivrebiT unda mimarTos sasamarTlos
saCivrebis mogvarebis adeqvaturi meqanizmi, romelic Sedgeba konkretuli saqmeebis ganxivlvisTvis gansazRvruli rogorc oficialuri, aseve araoficialuri adgilisagan, unda SemuSavdes da xelmisawvdomi iyos proeqtis zemoqmedebis arealSi moqceuli yvela pirisTvis
sajaro konsultaciis organizebis oficialuri saWiroeba, rac iTvaliswinebs proeqtis zemoqmedebis arealSi moqceuli piris informirebas proeqtis xasiaTis da mosalodneli zemoqmedebis Sesaxeb, ar arsebobs
pirobebTan, zaralis Rirebulebis aqtivebTan, uflebamosilebasTan da kompensaciasTan/finansuri daxmarebis raodenobasTan dakavSirebuli informacia proeqtis zemoqmedebis arealSi moqceul pirs unda ecnobos Sefasebis dawyebamde
Semosavlis/saarsebo wyaros reabilitaciis, dazaralebuli, an daucveli pirebis fuladi daxmareba, an gansaxlebis xarjebis uzrunvelyofa gaTvaliswinebuli ar aris
kompensacia gaicema Semosavlis dakargvisTvis, SewuxebisTvis da adgilmonacvleobis dros proeqtis zemoqmedebis arealSi moqceuli pirebis xarjebisaTvis
4. regionuli ganviTarebis II proeqtisaTvis miRebuli gansaxlebisa da miwis SeZenis principebi zemoaRniSnuli gansxvavebebis gaTvaliswinebiT `msoflio bankis~ politika
22
avsebs saqarTvelos kanonomdeblobas/maregulirebel wesebs im damatebiTi moTxovnebiT, romelic dakavSirebulia (i) proeqtis zemoqmedebis arealSi moqceuli piris/ojaxis ekonomikur reabilitaciasTan (maT Soris romelTac ar gaaCniaT samarTlebrivi/oficialuri uflebebi proeqtis mier SeZenil aqtivebze); (ii) biznesis an Semosavlebis dakargvis SemTxvevaSi specialuri kompensaciis gacemasTan, da (iii) specialur daxmarebebTan, romelic moicavs proeqtis zemoqmedebis arealSi moqceuli piris danaxarjebs gansaxlebis procesis dros, an iTvaliswinebs im pirTa, an daucvel pirebis specialur saWiroebebs, romelzec didi zemoqmedeba moaxdina proeqtma. amitom regionuli ganviTarebis proeqtis ganxorcielebisas municipaluri ganviTarebis fondi uzrunvelyofs Semdegs:
1) TiToeuli qveproeqtisaTvis, romelic moicavs kerZo mflobelobaSi arsebuli miwis SeZenas, mudmivi an droebiTi Semosavlis dakargvas, an sxva zemoqmedebas, romelic gamoiwvevs OP 4.12–is amoqmedebas, SemuSavebul iqneba gansaxlebis samoqmedo gegma (RAP) gansaxlebis politikis CarCo dokumentiT (RPF) gansazRvruli politikisa da procedurebis, `msoflio bankis~ OP 4.12 -is da saqarTvelos kanonmdeblobis Sesabamisad.
2) municipalitetebi, romlebic municipaluri ganviTarebis fonds SesTavazeben qveproeqtebs, pasuxismgebeli iqnebian Sesabamisi gansaxlebis samoqmedo gegmis SemuSavebaze, xolo fondi maT teqnikur daxmarebas gauwevs.
3) dauSvebelia im monakveTze samSeneblo samuSaoebis dawyeba, romlis Sedegad gamowveuli zemoqmedeba ganapirobebs OP 4.12 –is amoqmedebas im dromde, sanam SemuSavebul iqneba gansaxlebis samoqmedo gegma, romelsac `msoflio banki~ OP 4.12 –is adeqvaturad miiCnevs.
4) proeqtis zemoqmedebis arealSi moqceuli yvela piri miiRebs kompensacias, an sxvadasxva saxis mxardaWeras miwis registraciis da mflobelobis statusis miuxedavad saqarTveloSi moqmedi kanonmdeblobis da `msoflio bankis~ usafrTxoebis politikis Sesabamisad.
5) proeqtis zemoqmedebis arealSi moqceuli piri miiRebs informacias Tavisi uflebebisa da arsebuli alternatiuli variantebis Sesaxeb;
6) proeqtis zemoqmedebis arealSi moqceul pirTan gaimarTeba konsultacia, SesTavazeben arCevans da teqnikurad da ekonomikurad SesaZlebel gansaxlebis variantebs.
7) pirs, romelzec zemoqmedebas axdens proeqti, SesTavazeben efeqtur kompensacias aqtivebis dakargvis sruli CanacvlebiTi RirebulebiT.
8) pirs, romelzec zemoqmedebas axdens proeqti, SesTavazeben damatebiT daxmarebas im SemTxvevaSi, Tu miCneulia, rom masze did zemoqmedebas axdens proeqti, raTa daexmaron maT gardamaval periodSi sacxovrebeli saSualebebis aRdgenaSi winaswarSefasebuli gonivruli drois periodSi, romelic savaraudod saWiro iqneba maTi sacxovrebeli saSualebebisa da cxovrebis donis aRsadgenad.
9) proeqtis zemoqmedebis arealSi moqceul pirs SesTavazeben ganviTarebaSi daxmarebas aRwerili sakompensacio RonisZiebebis
23
garda, rogoricaa miwis momzadeba, kreditebi, treiningebi, an dasaqmebis SesaZleblobebi.
10) gansakuTrebuli yuradReba unda daeTmos mosaxleobis yvelaze daucveli jgufebis - bavSvebis, qalebis, moxucebis, siRaribis donis qvemoT mcxovrebTa, unarSezRuduli pirebis, ltolvilebis da sxvaTa - saWiroebebs.
11) SemuSavebul iqneba saCivrebis ganxilvis samarTliani da xelmisawvdomi meqanizmi.
12) sakompensacio RonisZiebebi dasruldeba im konkretuli samSeneblo saqmianobebis dawyebamde, romlebic ganapirobeben OP 4.12–is amoqmedebas.
5. daxmarebis miRebis kriteriumebi da uflebebi daxmarebis miRebis kriteriumebi proeqtis zemoqmedebis arealSi moqceuli pirebi, romelTac aqvT kompensaciis, an sul mcire, proeqtis farglebSi sareabilitacio daxmarebis miRebis ufleba, arian:
1) proeqtis zemoqmedebis arealSi moqceuli pirebi, romelTac dakarges miwa, romelzec vrceldeba samarTlebrivi uflebamosileba/tradiciuli miwis flobis uflebebi, an romelTac ar gaaCniaT samarTlebrivi statusi;
2) damqiraveblebi da miwiT mosargebleni miuxedavad imisa registrirebulni arian Tu ara isini;
3) Senobebis, nargavebis, qarxnebis, an miwaze damagrebuli sxva obieqtebis mflobelebi; da
4) proeqtis zemoqmedebis arealSi moqceuli pirebi, romelTac dakarges biznesi, Semosavali da xelfasebi.
kompensaciis miRebis ufleba SeizRudeba dadgenili vadiT, romelic ganisazRvreba TiToeuli qveproeqtisaTvis mosaxleobis aRweris dawyebis TariRiT. proeqtis zemoqmedebis arealSi moqceuli pirebi, romlebic dasaxldebian dazaralebul teritoriebze gansazRvruli vadis Semdeg, ar miiReben kompensacias. isini sakmarisi droiT adre miiReben Setyobinebas, romliTac maT sTxoven dacalon dakavebuli farTobi, da ganaxorcielon proeqtis zemoqmedebis arealSi moqceul Senoba-nagebobebis demontaJi. demontaJis Semdeg masalebis konfiskacia ar moxdeba da maT ar daekisrebaT jarimis gadaxda, an raime sanqcia. uflebebi mosalodnelia, rom proeqti adamianTa Semdeg kategoriebze moaxdens zemoqmedebas (ixileT qvemoT daxmarebis miRebis uflebebis matriculi cxrili)
24
miwis kerZo mflobelebi (romelTac gaaCniaT miwis flobis iuridiuli ufleba), romelTa miwa SeZenil an eqsproprirebul iqneba qveproeqtebis gansaxorcieleblad, maT Soris sabinao fondis mSeneblobis, an reabilitaciis dros.
kerZo mflobelebi, romelTa arasacxovrebeli aqtivebi, rogoricaa kioskebi, restornebi, maRaziebi, Tavlebi, saxelosnoebi, meseri, beRlebi, sawyobebi, xeebi, naTesebi, da sxva aqtivebi, saWiroebs demontaJs.
proeqtis zemoqmedebis qveS myofi pirebi (oficialuri da araoficialuri biznesebis CaTvliT), romlebic droebiT dakargaven Semosavlebs an aqtivebs miwis an aqtivebis xelmisawvdomobis SezRudvis gamo samSeneblo samuSaoebis msvlelobaSi.
proeqtis zemoqmedebis qveS myofi pirebi (oficialuri da araoficialuri biznesebis CaTvliT), romlebic dakargaven Semosavlebs an aqtivebs miwis Sesyidvis an eqspropriaciis gamo qve-proeqtebis ganxorcielebisaTvis.
moijareebi (fizikuri piri an sawarmo), romelTac gaformebuli aqvT saijaro xelSekrulebebi municipalitetebTan, an sxva mflobelebTan arsebul derefanSi da alternatiuli koreqtirebis farglebSi da adgilebSi.
araoficialuri/ukanono mobinadreebi da miwiT mosargebleni gansaxlebis arsebul derefanSi da alternatiuli koreqtirebis farglebSi da adgilebSi.
proeqtis zemoqmedebis arealSi moqceuli pirebi kompensacias miiReben im miwisaTvis, romlebsac isini floben oficialurad an araoficialurad mudmivi Senoba-nagebobebis, servitutebis Sesaxeb SeTanxmebebis (mag. droebiTi sargebloba) gasaformeblad im miwasTan dakavSirebiT, romelsac isini floben oficialurad an araoficialurad arsebul da axali koreqtirebis farglebSi. proeqtis zemoqmedebis arealSi moqceuli pirebi (mag. mflobelebi, araoficialuri momxmareblebi da moijareebi) aseve miiReben kompensacias miyenebuli zianisaTvis, da im Senoba-nagebobebis, naTesebis, xeebis da sxva ekonomikuri aqtivebisaTvis, romelzec zemoqmedebas moaxdens proeqti. mudmivi adgilmonacvleobis SemTxvevaSi rodesac es SesaZlebelia, da misaRebi municipaluri ganviTarebis fondis, municipalitetebisa da dazaralebuli pirebisaTvis, es pirebi ganTavsebulni iqnebian imave xarisxis axal aqtivebSi. saWiroebis SemTxvevaSi maT aunazRaurdebaT transportirebis xarjebi. pirebi, romelzec droebiT axdens zemoqmedebas samSeneblo samuSaoebi, miiReben kompensacias dakarguli SemosavlisaTvis, aqtivebisa da miyenebuli zianisaTvis.
sakompensacio erTeulebis Rirebulebis Sefaseba sxvadasxva aqtivebis sakompensacio erTeulebis Rirebulebis Sefasebis meTodologia Semdegia: sasoflo sameurneo miwa Sefasebul iqneba CanacvlebiTi RirebulebiT ori
25
sxvadasxva meTodologiis mixedviT, rac damokidebulia imaze, arsebobs TuU ara miwis bazrebi im arealebSi, romelic proeqtis zemoqmedebis arealSia moqceuli. iq, sadac arsebobs miwis bazrebi, dakarguli miwa kompensirebuli iqneba CanacvlebiTi RirebulebiT, romelic daefuZneba miwis im fasebs, romelic arsebobda im wels, sanam Catardeboda zemoqmedebis kvleva. im SemTxvevaSi, Tu ar arsebobs miwis bazrebi, miwis danakargis kompensireba moxdeba analogiuri maxasiaTeblebis mqone miwis nakveTis reproduqciis RirebulebiT, dakarguli miwis nakveTis xelmisawvdomobisa da produqtiulobis mixedviT. am SemTxvevebis Sefasebis calsaxa meTodologia detalurad iqneba mocemuli gansaxlebis samoqmedo gegmebSi. proeqtis farglebSi nebadarTuli ar aris Senobebisa da komerciuli nagebobebis gegmiuri ngreva. Tumca SesaZlebelia nagebobebis SemTxveviTi dazianeba. am SemTxvevaSi, saxlebi/Senobebi Sefasebul iqneba Canacvlebis RirebulebiT masalebis Rirebulebis, mSeneblobis tipis, Sromis, transportisa da mSeneblobis sxva xarjebis mixedviT. ar gamoiqviTeba cveTis, gadarCenili masalebis da tranzaqciis xarjebi. mcenareTa kulturebis wliuri mosavali Sefasebul iqneba neto sabazro RirebulebiT, romelic arsebobs meurneobis adgilidan mosavlis Sesyidvaze pirveli wlis mosavlis SemTxvevaSi. im SemTxvevaSi, Tu proeqtis zemoqmedebis arealSi moqceulma pirebma kompensacia unda miiRon erT welze meti xnis ganmavlobaSi, pirveli wlis Semdeg mosavali kompensirebul iqneba mTliani sabazro RirebulebiT (mTliani sabiTumo gayidvis Rirebulebas minus warmoebis danaxarjebi) . xeebis Sefaseba moxdeba sxvadasxva meTodologiis gamoyenebiT, rac damokidebulia imaze, dakarguli xe SeSa masalaa, Tu produqtiuli xea.
• saSeSe xeebi Sefasdeba asakobrivi kategoriisa (a. nergi; b. saSualo zrdis, da g. zrdasruli) da SeSis Rirebulebis da moculobis mixedviT
• xexili/produqtiuli xeebi Sefasdeba asakis mixedviT (a. nergi; b. zrdasruli, magram aramsxmoiare; g. msxmoiare). `a~ da `b~ etapze myofi xeebis kompensireba moxdeba ganxorcielebuli investiciis standartuli Rirebulebis mixedviT; `g~ etapze myofi xeebis kompensacia moxdeba neto sabazro RirebulebiT: 1 wlis Semosavali x im cifrze, romelic dasWirda MDF–s axali, sruli produqtiuli xis gasazrdelad.
erTeulis kompensaciis ganakveTs Seafaseben proeqtis konsultantebi `msoflio bankisaTvis~ misaRebi cxadi da gamWvirvale meTodologiebis safuZvelze. kompensaciis Sefasebuli ganakveTebi Semdgom damtkicdeba da damowmebul iqneba municipalitetis gansaxlebis oficrisa da municipaluri ganviTarebis…fondi…mier.
26
daxmarebis miRebis uflebebis matriculi cxrili
aqtivi specifikaci
a
zemoqmedebis
qveS myofi
piris
kategoria
daxmarebis miRebis ufleba dasruleb
a
miwis mudmivi dakargva
sasoflo
sameurneo
miwa/saZov
rebi
(umniSvnelo
zemoqmedeba:
mTliani miwis
<10% miwis
dakargva)
kerZo mflobelebi
mflobelobis
uflebiT an mis
gareSe
(i) miwis Canacvleba imave produqciuli Rirebulebis miwiT, romelic
misaRebia gadaadgilebuli pirisaTvis an (ii) fuladi kompensacia Canacvlebis RirebulebiT (sabazro fasiT)
saidanac ar gamoiqviTeba gadasaxadebis, tranzaqciis, registraciis
an gadaadgilebis Rirebuleba miwis
mflobelebi,
romelTac ar
aqvT miwis
flobis
ufleba,
daxmareba
gaewevaT
gaformebaSi
(mniSvnelovani
zemoqmedeba:
miwis >10%)
dakargva)
(i) miwis Canacvleba imave produqciuli Rirebulebis miwiT, romelic
misaRebia gadaadgilebuli pirisaTvis an (ii) fuladi kompensacia Canacvlebis RirebulebiT (sabazro fasiT)
saidanac ar gamoiqviTeba gadasaxadebis, tranzaqciis, registraciis
an gadaadgilebis Rirebuleba (iii) (iii) (i) da (ii) punqtebis garda ganxorcielebuli iqneba
reabilitaciis RonisZiebebi, maT Soris damatebiT uzrunvelyofili
iqneba dakarguli miwis orjeradi wliuri mosavlis Rirebuleba sacxovreb
eli/
komerciu
li miwa
(i) fuladi kompensacia Canacvlebis RirebulebiT; an (ii) miwis Canacvleba imave produqciuli Rirebulebis miwiT, romelic
misaRebia gadaadgilebuli pirisaTvis (DP).
saxlebi,
Senobebi
da sxva
permanent
uli
konstruq
ciebi
(umniSvnelo
zemoqmedeba:
Sinameurneobebis
da biznesebis
fizikuri
adgilmonacvleo
bis gareSe )
permanentuli nagebobebis mflobelebi flobis uflebiT an mis gareSe
(i) konstruqciis Canacvleba/kompensacia an
(ii) fuladi kompensacia Canacvlebis RirebulebiT masalis, mSeneblobis
da muSaxelis Rirebulebis safuZvelze, meoradi masalebis, cveTisa
da tranzaqciis Rirebulebis gareSe
(mniSvnelovani
zemoqmedeba:
(i) saxlis saxliT / Senobis SenobiT Canacvleba; Tu Canacvleba ufro
dabali Rirebulebis aqtiviT xdeba, gansxvavebis kompensacia naRdi
fuliT;
27
aqtivi specifikaci
a
zemoqmedebis
qveS myofi
piris
kategoria
daxmarebis miRebis ufleba dasruleb
a
Sinameurneobebis
da biznesebis
fizikuri
adgilmonacvleo
bis saWiroebiT)
permanentuli nagebobebis mflobelebi flobis uflebiT an mis gareSe
(ii) fuladi kompensacia Canacvlebis RirebulebiT masalis, mSeneblobis
da muSaxelis Rirebulebis safuZvelze, meoradi masalebis, cveTisa
da tranzaqciis Rirebulebis gareSe
(iii) (i) da (II) garda, daxmareba, romelic sakmarisi iqneba imisaTvis, rom
dafaros transportirebis da saarsebo xarjebi erTi Tvis
ganmavlobaSi, adgilmonacvleobasTan dakavSirebiT
arendatorebi
ijariT
(i) sami Tvis ijaris Rirebuleba adgilobrivi sabazro tarifis
Sesabamisad da daxmareba alternatiuli sacxovreblis moZebnaSi
dasaqiraveblad
(ii) daxmareba piradi nivTebis gadasatanad an dasasawyobeblad
droebiTi
konstruq
ciebi
(jixurebi,
daxlebi)
droebiTi
konstruqciebis
(jixurebi, daxlebi)
mflobelebi
(i) saTanado da damtkicebuli adgili maT gadasatanad (ii) Tu konstruqcia dazianebulia, naRdi fuliT kompensacia
Canacvlvbis RirebulebiT zemoqmedebis qveS myofi konstruqciis da
sxva uZravi qonebisaTvis, masalis, mSeneblobis da muSaxelis
Rirebulebis safuZvelze, meoradi masalebis, cveTisa da tranzaqciis
Rirebulebis gareSe.
sxva
Semosaval
i
/produqti
uli
aqtivebi
naTesebis
dakargva
zemoqmedebis qveS
myofi mcenareuli
kulturebis
mflobelebi, miwis
araoficialuri
momxmareblebis
CaTvliT
(i) fuladi kompensacia, romelic eqvivalenturia ori wlis
ganmavlobaSi misaRebi mosavlisa, romelic daikarga mSeneblobis gamo
xeebis dakargva
zemoqmedebis qveS
myofi xeebis
mflobelebi, miwis
araoficialuri
momxmareblebis
CaTvliT
(i) filadi kompensacia sabazro RirebulebiT saxeobis, asakis, da
produqtiulobis mixedviT. Tu SesaZlebelia dazaralebuli xeebis
mocileba, kompensacia eqvivalenturi iqneba transportirebis xarjebs
damatebuli faqtobrivi zarali.
biznes biznesis an yvela zemoqmedebis (i) saarsebo saSualebis aRdgenis granti, romelic udris erTi wlis
28
aqtivi specifikaci
a
zemoqmedebis
qveS myofi
piris
kategoria
daxmarebis miRebis ufleba dasruleb
a
saqmianoba dasaqmebis
mudmivi dakargva
qveS myofi piri,
araoficialuri
mflobelebis
CaTvliT
Semosavals
droebiTi dakargva sacxovreb
eli
droebiTi adgilmonacvleoba sacxovreblidan mSeneblobis periodSi
zemoqmedebis qveS myofi Senobebis mobinadreebi
(i) kompensacia, romelic utoldeba alternatiuli sacxovreblis qiris
Rirebulebas; an
(ii) adekvaturi zomisa da xarisxis droebiTi sacxovrebeli,
zemoqmedebis qveS myofi ojaxebisaTvis;
(III) (i) da (II) garda, daxmareba, romelic sakmarisi iqneba imisaTvis, rom
dafaros transportirebis xarjebi
nagebobebi mSeneblobis
dros
dangreuli
nagebobebi
zemoqmedebis qveS
myofi aqtivebis
mflobelebi
(i) mSeneblobis Semdeg aqtivebi aRdgenil iqneba imave adgilze, an (ii) fuladi kompensacia eqvivalenturi iqneba dazianebisa, Canacvlebis
RirebulebiT
Semosavle
bi
mSeneblobis
dros
mcenareuli
kulturebis
realizaciidan
misaRebi
Semosavlis
dakargva
zemoqmedebis qveS
myofi mcenareuli
kulturebis
mflobelebi, miwis
araoficialuri
momxmareblebis
CaTvliT
(i) fuladi kompensacia eqvivalenturi iqneba misaRebi mosavlis im
zaralisa, romelic mSeneblobam gamoiwvia
fermis miwis
aRdgena unda
dasruldes
momdevno
sezonamde
Semosavlebis droebiTi dakargva im adgilze misvlis SesaZleblobis dakargvis gamo, romelzec ganTavsebulia biznesi
zemoqmedebis qveS
myofi biznesis
mflobelebi,
araoficialuri
mflobelebis
CaTvliT
(i) fuladi kompensacia eqvivalenturi iqneba mSeneblobis dros
dakarguli Semosavlisa
Semosavlebis Sinauri (i) zemoqmedebis periodis ganmavlobaSi uzrunvelyofili iqneba
29
aqtivi specifikaci
a
zemoqmedebis
qveS myofi
piris
kategoria
daxmarebis miRebis ufleba dasruleb
a
dakargva im adgilze misvlis SesaZleblobis dakargvis gamo, romelzec ganTavsebulia miwis nakveTi an bunebrivi resursebi
cxovelebis mflobelebi
alternatiuli droebiTi misasvleli an saZovrebi
sasoflo-sameurneo produqciis mwarmoeblebi
(i) fuladi kompensacia eqvivalenturi iqneba mSeneblobis dros
dakarguli Semosavlisa fermis miwis aRdgena unda dasruldes momdevno sezonamde
mowylvadi zemoqmedebis qveS myofi pirebi
mowylvad
i
zemoqmede
bis qveS
myofi
pirebi
miwis,
nagebobebisa da
produqtiuli
aqtivebis
dakargva
zemoqmedebis qveS
myofi aqtivebis
mflobelebi,
araoficialuri
mflobelebi,
romlebmac unda
miiRon socialuri
daxmareba
(i) aqtivebis dakargvis kompensaciasTan erTad, cvlilebisa da gadasvlis
daxmareba, romelic eqvivalenturia erTi Tvis minimaluri
xelfasisa, umniSvnelo zemoqmedebis SemTxvevaSi da sami Tvis
minimaluri xelfasis eqvivalenti mniSvnelovani zemoqmedebis
SemTxvevaSi proeqtTan dakavSirebuli dasaqmebis upiratesobis
miRebasTan erTad.
6. ganxorcieleba politikis winamdebare CarCo dokumenti ganxorcieldeba oTx etapad. TiToeuli maTgani detalurad aris aRwerili qvemoT.
a) gansaxlebis skriningi da samuSaoTa moculobis dadgena. municipaluri ganviTarebis fondis garemosdacviT da socialur sakiTxTa specialisti uzrunvelyofs, rom TiToeuli qveproeqtisaTvis SemuSavebuli teqnikur-ekonomikuri Seswavlis (FS) da garemoze zemoqmedebis Sefasebis (EIA) teqnikuri davaleba Seicavdes gansaxlebis skrinings/ samuSaoTa moculobis dadgenis Sesaxeb paragrafs. gansaxlebis skriningi sakmaris informacias mogvawvdis imis Sesaxeb qveproeqtebi ganapirobeben Tu ara OP 4.12–is amoqmedebas da ganisazRvreba zemoqmedebis farTo moculoba da masStabi. Tuki kerZo seqtoris investiciebi ganapirobeben OP 4.12–is amoqmedebas, igi moixsneba SerCevis sakonkurso procesidan, komponentis 1.2 daxmarebis farglebSi. es SemTxveva aseve exeba nebsimier qve-proeqts, romelic iTvaliswinebs ojaxebis an biznesebis gansaxlebas. b) gansaxlebis samoqmedo gegmebis (RAPs) momzadeba. konsultanti, romelsac daiqiravebs municipaluri ganviTarebis fondi, ganaxorcielebs teqnikur-ekonomikur Seswavlas, ganaxorcielebs savele kvlevas da konsultaciisaTvis mimarTavs miwis kadastrs, raTa gansazRvros amoqmeddeba Tu ara OP 4.12. im SemTxvevaSi, Tu dadginda, rom OP 4.12 amoqmeddeba, konsultanti moamzadebs gansaxlebis samoqmedo gegmas municipaluri ganviTarebis fondis garemosdacviTi da socialuri sakiTxebis specialistis miTiTebebis mixedviT. garemosdacviTi da socialuri sakiTxebis specialisti dauyovnebliv acnobebs `msoflio bankis~ miznobriv jgufs OP 4.12 –is amoqmedebisa da gansaxlebis samoqmedo gegmis momzadebis Sesaxeb. im SemTxvevaSi, Tu dadgindeba, rom OP 4.12 ar amoqmeddeba, konkretuli qveproeqtisaTvis teqnikur-ekonomikur SeswavlaSi calsaxad aRiniSneba amis Sesaxeb.
mas Semdeg, rodesac dadgindeba, rom amoqmeddeba OP 4.12, gansaxlebis samoqmedo gegmis ganxorcielebaze (RAP) pasuxismgebeli municipaliteti Camoayalibebs specialur komisias (RAP-is ganxorcielebis jgufs), romlis wevrebi iqnebian municipalitetis TanamSromlebi, municipalitetebis miwiT sargeblobisa da miwis marTvis samsaxuris ufrosi, municipalitetebis sxva Sesabamisi samsaxurebis ufrosebi, iuridiuli samsaxuris ufrosi, garemosdacviTi da socialuri sakiTxebis specialisti da MDF-is iuristi, da sxv. samuSao jgufis wevrebi iqnebian municipalitetebis miwiT sargeblobisa da miwis marTvis samsaxuris specialistebi (topografebi, geografiuli sainformacio sistemis da miwis kadastris specialistebi, da sxv.), maRalprofesionali eqspertebi ekonomikisa da samarTlis sakiTxebSi, romlebic mocemuli miznis Sesabamisad iqnebian daqiravebulni. MDF-is xelmZRvanelobasa da komisiasTan SeTanxmebiT saWiroebis SemTxvevaSi SesaZloa gafarTovdes samuSao jgufis Semadgenloba da mowveul iqnen
sxvadasxva sferos profesionalebi konkretuli proeqtis sepecifikaciebis gaTvaliswinebiT. TiToeuli qveproeqti, romlisTvisac saWiroa gansaxlebis samoqmedo gegmis Sedgena, MDF aseve daiqiravebs konsultants, raTa gansaxlebis detaluri samoqmedo gegma moamzados OP 4.12–is Sesabamisad. MDF uzrunvelyofs, rom RAP-is momzadebis procesma daakmayofilos `msoflio bankis~ sakonsultacio da informaciis gamJRavnebis moTxovnebi da gansaxlebis samoqmedo gegmebis proeqtebs gansaxilvelad da dasamtkiceblad warudgens `msoflio banks~ da sxva dainteresebul mxareebs. RAP-is damtkiceba bankis mier saWiroa ganxorcieldes zemoqmedebamde da samuSaoebis dawyebamde. g) gansaxlebis samoqmedo gegmebis ganxorcieleba. klienti (adgilobrivi municipaliteti) pasuxismgebeli iqneba gansaxlebis samoqmedo gegmebis ganxorcielebaze, xolo MDF-is garemosdacviTi da socialuri sakiTxebis specialisti daexmareba municipalitetebs samuSao jgufebisa da komisiaSi monawileobis miRebis gziT. municipalitetebi daexmarebian proeqtis zemoqmedebis arealSi moqceul pirebs TavianTi uflebebis dacvasa da im dokumentaciis momzadebaSi, romelic saWiroa SeZenili miwis, miwiT sargeblobis Sesaxeb da servitudis Sesaxeb SeTanxmebebis registraciisaTvis. sakompensacio/reabilitaciis RonisZiebebi ganxorcieldeba samSeneblo samuSaoebis Sesrulebisas, magram mocemul konkretul monakveTze mSeneblobis dawyebamde. miwis SeZenis detaluri procedurebi Camoyalibdeba gansaxlebis samoqmedo gegmaSi (gegmebSi). masSi Seva:
• proeqtis zemoqmedebis arealSi moqceul pirTan sawyisi konsultacia misTvis proeqtisa da misi zogadi zemoqmedebis Sesaxeb informaciis miwodebis mizniT
• proeqtis zemoqmedebis arealSi moqceuli pirebis aRwera, geografiuli kvleva da socialur-ekonomikuri kvleva
• proeqtis zemoqmedebis arealSi moqceuli pirebis da zemoqmedebis sferos/masStabis dadgena
• sakompensacio paketi da RAP-is momzadeba • proeqtis zemoqmedebis arealSi moqceuli pirebTan konsultacia • proeqtis zemoqmedebis arealSi moqceul pirebTan molaparakeba da
kompensaciis gadaxda • kompensaciis gadaxda da sareabilitacio RonisZiebebis
ganxorcieleba konkretuli proeqtebis SemuSavebis procesSi samuSao jgufis yvelaze mniSvnelovani funqciaa proeqtis zemoqmedebis arealSi moqceuli miwis gasxvisebis da kontraqtoris mier ganxorcielebuli demarkaciis Semowmeba,
aseve gazomviTi da inventarizaciis monacemebis koreqtireba proeqtis SesaZlo cvilelebebis gamo. samuSao jgufi ganaxorcielebs saqmianobas sazogadoebasTan uSualo kontaqtebiT. saxeldobr, am jgufis mier Catarebuli inventarizaciis yvela procesi unda Catardes rogorc mflobelis, aseve misi mezoblebis, sakrebulos da raionis administraciis warmomadgenlebis TandaswrebiT. imis analogiurad, rac SemuSavebulia aRmosavleT-dasavleTis avtomagistralis gaumjobesebis proeqtisaTvis da TandarTuli gansaxlebis politikis CarCo dokumentis Sesabamisad, SemuSavebul iqneba zemoqmedebis inventarizacia, demarkaciis aqti, raTa uzrunvelyofil iqnes, rom yvela monawile, maT Soris proeqtis zemoqmedebis arealSi moqceuli pirebi, maTi mezoblebi, municipaliteti da MDF-is warmomadgenlebi eTanxmebodnen zemoqmedebis sferos da masStabs.
damtkicebuli RAP–is da moqmedi kanonmdeblobis mixedviT samuSao jgufi moamzadebs yvela saWiro dokumentacias (sajaro reestridan amonaweri, demarkaciis aqti, auditis daskvna, piradobis damadasturebeli mowmobis asli, sabanko rekvizitebi, da sxv.), romelic komisias unda waredginos. wardgenili dokumentebis safuZvelze komisia Rebulobs gadawyvetilebas kompensaciis gacemis Sesaxeb da mflobelis Tanxmobis SemTxvevaSi SeimuSavebs Sesyidvis aqts. mflobelTan gaformebuli kontraqtis mixedviT, komisia Tanxas gadaricxavs mis pirad sabanko angariSze, da Semdgom municipaluri ganviTarebis fondi moipovebs am miwis flobis uflebas.
im SemTxvevaSi, Tu municipaliteti ver miaRwevs SeTanxmebas kompensaciis pirobebis Sesaxeb, igi an gadasinjavs samSeneblo samuSaoebis proeqts, raTa daakmayofilos proeqtis zemoqmedebis arealSi moqceuli piris Txovna, an daiwyebs eqspropriaciis process. saqarTvelos konstitucia iTvaliswinebs sazogadoebrivi saWiroebisaTvis qonebis iZulebiTi eqspropriaciis uflebas. saqarTvelos kanoni aucilebeli sazogadoebrivi saWiroebisaTvis sakuTrebis CamorTmevis wesis Sesaxeb (1999 wlis 23 ivlisi) gansazRvravs qonebis CamorTmevis ganxorcielebis procedurebs, movaleobebs da wesebs. qonebis CamorTmevis Sesaxeb nebarTvas gascems raionuli (saqalaqo) sasamarTlo prezidentis gankargulebis safuZvelze. qonebis CamorTmeva SesaZloa ganxorcieldes mxolod mas Semdeg, rac Sesabamisi miwis mflobelebisaTvis gadaxdil kompensacias regionaluri sasamarTlo miiCnevs samarTlianad da eqvivalenturad. proeqtis zemoqmedebis arealSi moqceulma pirma SesaZloa Seitanos saCivari kompensaciis odenobis Sesaxeb, Tumca municipalitets qonebis CamorTmevis ufleba da samSeneblo samuSaoebis dawyebis ufleba aqvs mas Semdeg, rodesac iarsebebs sasamarTlos gadawyvetileba eqspropriaciis Sesaxeb da sasamarTlos mier samarTlianad miCneuli kompensacia gadaxdili iqneba proeqtis zemoqmedebisa arealSi moqceuli pirisaTvis.
proeqti qonebis CamorTmevas mimarTavs mxolod gamonaklis SemTxvevebSi, rogorc saboloo saSualebas: (i) rodesac miwis nakveTis da proeqtis zemoqmedebis arealSi moqceuli sxva aqtivebis Sesaxeb molaparakeba warumatebelia; da (ii) SeuZlebelia investiciebis Secvla. rodesac saWiroa,
SeZenil iqnes is carieli miwa an mitovebuli Senoba-nagebobebi, romlis mflobelebis identificireba fizikurad SeuZlebelia, proeqtis zemoqmedebis arealSi moqceuli piris sakompensacio Tanxa unda Cairicxos pirobiTi deponirebis angariSze da ganTavsdes bankSi, xolo cnoba gamoqveyndes erovnul gazeTebSi im dromde, sanam proeqtis zemoqmedebis arealSi moqceuli piri ar iqneba dadgenili. d) monitoringi
• miwis SeZena, fizikuri gansaxleba da Semosavlis dakargva absolutur minimumamde iqneba dayvanili
. MDF da municipalitetebi SeimuSaveben gansaxlebis samoqmedo gegmebis ganxorcielebis monitoringis meqanizms.
7. SeTanxmebebi
• rodesac es SesaZlebelia, municipaliteti molaparakebas awarmoebs proeqtis zemoqmedebis arealSi moqceul pirebTan, raTa miaRwios SeTanxmebas kompensaciis pirobebis Sesaxeb da Tavidan aicilos qonebis CamorTmeva.
• MDF dauyovnebliv Seatyobinebs `msoflio bankis~ miznobriv jgufs, rodesac dadgindeba, rom calkeuli qveproeqtebi ganapirobeben OP 4.12 -is amoqmedebas.
• MDF SeimuSavebs ganxorcielebis gegmas, romelic efuZneba OP4.12 –s da gansaxlebis damtkicebul samoqmedo gegmebs (RAPs).
• msoflio banki~ da sxva monawileebi ganixilaven Sesabamisi RAP-ebis proeqtebs da SeimuSaveben rekomendaciebs saWiroebisamebr. bankma TiToeuli RAP zemoqmedebis dawyebamde da samuSaoebis ganxorcielebamde unda daamtkicos.
• MDF Camoayalibebs monitoringis ganxorcielebis SesaZleblobebs im municipalitetSi, sadac xorcieldeba Sesabamisi RAP, raTa SesaZlebeli iyos RAP–ebis SemuSavebasa da ganxorcielebaze monitoringis ganxorcieleba.
• MDF-is garemosdacviTi da socialuri sakiTxebis specialisti saWiro mxardaWeras gauwevs municipalitetebs, raTa maT damakmayofileblad SesZlon Sesabamisi RAP-ebis ganxorcieleba.
• `msoflio banki~ da sxva monawile mxareebi regularuli misiebis dros monawileobas miiReben RAP-ebis momzadebis, ganxorcielebisa da monitoringis sxvadasxva aspeqtebSi.
• MDF dauyovnebliv Seatyobinebs `msoflio banksa~ da sxva monawile mxareebs im mniSvnelovani gauTvaliswinebeli problemebis an
garemoebebis Sesaxeb, romelTac SesaZloa zemoqmedeba moaxdinos RAP -ebis Sedegebsa da ganxorcielebis gegmebze.
• TiToeuli qveproeqtisaTvis, romlisTvisac SemuSavebul iqna RAP, MDF angariSebs warudgens `msoflio banks~ RAP–is ganxorcielebis dasrulebis Sesaxeb.
8. saCivrebis dakmayofilebis meqanizmi
• proeqtis zemoqmedebis arealSi moqceul pirebs, romlebic ukmayofiloebi arian kompensaciiT, an gansaxlebasTan dakavSirebuli sxva daxmarebiT, aRniSnuli procesis nebismier etapze SeuZliaT ukmayofileba gamoxaton uSualod MDF-is garemos dacvis da socialuri sakiTxebis specialistTan, risTvisac xelmisawvdomi iqneba telefonis nomeri, eleqtronuli fostis misamarTi, safosto misamarTi da SMS servisi saCivrebis dakmayofilebisaTvis (maqsimum sami dRis ganmavlobaSi).
• im SemTxvevaSi, Tu garemos dacvis da socialuri sakiTxebis specialistis mier miRebuli gadawyvetileba ar akmayofilebs proeqtis zemoqmedebis arealSi moqceul pirs, maSin SesaZloa Sedges municipaluri komisia proeqtis zemoqmedebis arealSi moqceul piris saqmis mosasmenad. aRniSnul Sexvedras uxelmZRvanelebs damoukidebeli mesame mxare (magaliTad: arasamTavrobo organizacia, akademiuri, aramoqmedi mosamarTle da sxva). es komisia unda Sedges da misi daskvnebi momzaddes saCivris Semotanidan 2 kviris ganmavlobaSi.
• im SemTxvevaSi, Tu proeqtis zemoqmedebis arealSi moqceuli piri ar dakmayofildeba, maSin MDF saCivris gansaxilvelad moiwvevs miznobriv komitets saxelmwifo doneze. aRniSnuli komiteti Sedgeba MDF-is, municipalitetis, da damoukidebeli mesame mxaris warmomadgenlebisagan da misi muSaoba dasruldeba saCivris Semotanidan 1 Tvis ganmavlobaSi.
• nebismier SemTxvevaSi, saCivris dakmayofilebis xelSewyobis mizniT SesaZloa ganxorcieldes SesaZeni aqtivebis Rirebulebis damoukidebeli Sefaseba.
• nebismier SemTxvevaSi, proeqtis zemoqmedebis arealSi moqceul pirs ufleba aqvs mimarTos sasamarTlos saCivris dakmayofilebis mizniT.
• proeqtis zemoqmedebis arealSi moqceuli pirebi informirebulebi unda iyvnen saCivris dakmayofilebis meqanizmis da saqarTvelos kanonmdeblobiT maTTvis miniWebuli uflebebis Sesaxeb, maSinve rodesac gamoaSkaravdeba maTze zemoqmedebis SesaZlebloba.
danarTi 1
gansaxlebis samoqmedo gegmasTan dakavSirebuli saqarTvelos kanonebisa da normebis mokle mimoxilva
saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis saministro
saerTaSoriso da erovnuli Rirebulebis mqone gzatkecilebis mSeneblobasTan an rekonstruqciasTan dakavSirebuli proeqtebi klasificirebulia gansakuTrebuli mniSvnelobis proeqtebad. ekonomikuri ganviTarebis saministro valdebulia ganaxorcielos teqnikuri dokumentaciis Seswavla (damoukidebeli eqspertebis daskvnis CaTvliT) da gasces mSeneblobis nebarTvebi msgavsi proeqtebisTvis. mSeneblobis nebarTvis gacemis procedura Sedgeba teqnikuri proeqtis damtkicebisgan, da iTvaliswinebs sxva saministroebisa da pasuxismgebeli dawesebulebebis Tanxmobas marSrutTan da trasasTan mimarTebaSi. Sesabamisad, ekonomikuri ganviTarebis saministros mier gacemuli mSeneblobis nebarTva warmoadgens mTavrobis integrirebul gadawyvetilebas gzis mSeneblobisaTvis trasis gamoyenebis nebarTvis miniWebasTan dakavSirebiT, rac warmoadgens miwis Sesyidvis procesis dasrulebis wina pirobas.
saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis saministros sagzao departamenti
saqarTvelos mTavrobis farglebSi saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis saministros sagzao departaments wamyvani pasuxismgebloba gaaCnia gzis mSeneblobis proeqtebis marTvasa da miwis SeZenaze, proeqtis mniSvnelovani komponentis saxiT. ekonomikuri ganviTarebis saministros sagzao departamenti pasuxismgebelia saavtomobilo gzebTan dakavSirebuli politikisa da strategiuli gegmebis SemuSavebaze, gzis marTvasa da satransporto moZraobasTan dakavSirebul sakiTxebsa da saerTaSoriso da erovnuli mniSvnelobis mqone gzebis mSeneblobaze, reabilitaciaze, rekonstruqciasa da movla-patronobaze. saxelmwifo biujetidan, sesxebidan, grantebidan, da sxva finansuri wyaroebidan miRebuli Tanxebis gamoyenebaze.
im programebis da proeqtebis farglebSi, sadac saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis saministros sagzao departamenti mTavrobis mier daniSnulia proeqtis ganmaxorcielebel organizaciad, saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis saministros sagzao departamenti pasuxismgebelia proeqtis Sesyidvasa da teqnikur-ekonomikur Seswavlaze, iseve rogorc saerTaSoriso da erovnuli mniSvnelobis gzebis sareabilitacio samuSaoebze da valdebulia uzrunvelyos Sesabamisoba saqarTvelos kanonmdeblobasTan da Sesabamisi donori organizaciebis garemosdacviT da socialur moTxovnebTan. miwis SeZena da Sesabamisad gansaxlebis samoqmedo gegmis SemuSaveba da ganxorcieleba warmoadgens saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis saministros sagzao departamentis uSualo pasuxismgeblobas. gansaxlebis samoqmedo gegmebi Cveulebriv mzaddeba damoukidebeli specializirebuli konsultantebis mier, magram konsultantis momsaxurebis Sesyidva xdeba saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis saministros sagzao departamentis mier. damtkicebuli gansaxlebis samoqmedo gegmebi xorcieldeba saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis saministros sagzao departamentis personalis mier. Sesabamisad, saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis saministros sagzao departaments saWiroa hqondes sakmarisi gamocdileba sakonsultacio momsaxurebis Sesyidvisa da gansaxlebis samoqmedo gegmebis momzadebisTvis, iseve rogorc Sesabamisi unari, raTa uzrunvelyos gansaxlebis samoqmedo gegmebis Seswavla da damtkiceba da misi ganxorcieleba saqarTvelos kanonmdeblobis da saerTaSoriso safinanso organizaciis moTxovnebis Sesabamisad.
saqarTvelos garemos dacvisa da bunebrivi resursebis saministro
saqarTvelos moqmedi kanonmdeblobis Tanaxmad, saqarTvelos garemos dacvisa da bunebrivi resursebis saministro pasuxismgebelia garemos dacvaze, resursebis marTvasa (niadagis CaTvliT) da miwis daniSnulebis cvlilebis sakiTxebze. mocemul etapze, sasoflo-sameurneo miwis arasasoflosameurneo daniSnulebiT gamoyenebasTan dakavSirebuli sakiTxebi wydeba mocemuli saministros doneze. saministro monawileobs trasis damtkicebaSi, garemoze zemoqmedebis nebarTvis gacemis meSveobiT.
miwis marTvis departamenti da geologiis, geodeziisa da kartografiis departamenti eqvemdebareba saqarTvelos garemos dacvisa da bunebrivi resursebis saministros. geodeziisa da kartografiis sammarTvelos kompetencias warmoadgens geodeziisa da kartografiis saxelmwifo marTvis politikis praqtikuli ganxorcieleba. miwis marTvis sammarTvelos kompetencias warmoadgens miwis racionaluri gamoyeneba da RonisZiebebis ganxorcieleba niadagis eroziis sawinaaRmdegod da saxelmwifo kontroli miwis miznobriv gamoyenebaze.
iusticiis saministro
iusticiis saministro mniSvnelovan rols Seasrulebs miwis da realuri qonebis mflobelobis registraciasa da deklarirebaSi. miwis da realuri qonebis mflobelobis registraciasa da deklarirebas axorcielebs iusticiis saministros sajaro reestris erovnuli saagento.
cxrilSi warmodgenilia samTavrobo departamentebis sia, romelnic monawileoben saqarTvelos aRmosavleT-dasavleT gzatkecilis mSeneblobisaTvis miwis SeZenis procesSi.
gzatkecilis mSeneblobis procesSi miwis/ realuri qonebis SeZena regulirdeba kanonmdeblobiT gansazRvruli Semdegi uzenaesi kanonebiT: saqarTvelos konstitucia da kanoni “sazogadoebrivi saWiroebisaTvis sakuTrebis eqspropriaciis wesebis Sesaxeb”. saqarTvelos prezidenti sasamarTlo da eqspropriatori, romelsac sasamarTlos mier miniWebuli aqvs eqspropriatoris ufleba, CarTulebi arian aRniSnul procesSi, Tumca aRniSnul procesSi CarTulebi iqnebian sxva saxelmwifo dawesebulebebic, rogoricaa saqarTvelos garemos dacvisa da bunebrivi resursebis saministro, ekonomikuri ganviTarebis saministro da soflis meurneobis saministro.
sakanonmdeblo safuZveli
saqarTvelos konstitucia (1995 wlis 24 agvisto)
konstitucia gansazRvravs kerZo sakuTrebis arss da xelSeuxeblobis prezumfcias, garda amisa igi sazogadoebrivi saWiroebisaTvis miwisa da uZravi qonebis kompensaciasTan da eqspropriaciasTan dakavSirebuli sakiTxebis regulirebasac axdens. saqarTvelos konstitucia uzrunvelyofs informaciis sajaroobas. saqarTvelos konstituciis muxlis 21 Tanaxmad “sakuTrebisa da memkvidreobiTobis ufleba deklarirebuli da daculia”. aravis ara aqvs ufleba gaauqmos sakuTrebisa da memkvidreobiTobis sayovelTao ufleba. sazogadoebrivi saWiroebis an gansakuTrebuli gadaudebeli aucileblobis SemTxvevaSi, saqarTvelos konstituciis muxli 21.3 iTvaliswinebs kerZo sakuTrebis eqspropriacias mxolod sasamarTlos gadawyvetilebis an organuli kanoniT3 gansazRvruli wesebis safuZvelze da saTanado anazRaurebis safasurad.
es kanoni aregulirebs saxelmwifo sakuTrebaSi myofi miwebis privatizacias. (Tumca amJamad parlamentSi Setanilia kanonproeqti, da miRebis SeTxvevaSi SesaZloa mas zegavlena hqondes arsebuli dokumentis ganxilvaze). organuli kanoni ierarqiulad konstituciis da sxva kanonebis Tanabaria, rac xazs usvams mis gansakuTrebul
mniSvnelobas.
saqarTvelos konstituciis sxva muxlebi aseve qmnis miwis Sesyidvisa da gansaxlebis sakiTxebTan dakavSirebul samarTlebriv safuZvels. es iTvaliswinebs saxelmwifo aqtebs gadaudebeli sazogadoebrivi saWiroebisaTvis miwis eqspropriaciasTan dakavSirebiT, e.i. eqspropriaciis uflebis ganxorcielebas (‘sazogadoebrivi saWiroebisaTvis kerZo sakuTrebis aranebayoflobiTi gasxvisebis ufleba’), agreTve informaciis gamJRavnebas da sazogadoebasTan konsultaciebs, kulturuli memkvidreobis dacvasa da miwis Sesyidvasa da mosaxleobis gansaxlebasTan dakavSirebuli saCivrebis dakmayofilebas. .
saqarTvelos konstituciis muxli 42 moqalaqes uflebamosils xdis ganacxados pretenzia, igi icavs mis uflebas sasamarTloSi Seitanos sarCeli Tavis uflebebisa da Tavisuflebis dasacavad.
saqarTvelos samoqalaqo kodeqsi (1997 wlis 26 ivnisi)
saqarTvelos samoqalaqo kodeqsi aregulirebs kerZo samoqalaqo urTierTobebs da awesrigebs sakuTrebis uflebebs, movaleobebs, saojaxo samarTals da memkvidreobiTobis kanons. samoqalaqo kodeqsis is normebi, romlebic aRwers qonebis sakuTrebis uflebas da iTvaliswinebs mSeneblobis, servitutis da sxva uflebebs, uSualod gamoiyeneba mocemuli proeqtisaTvis.
sakuTrebis uflebebi. sakuTrebis ufleba mis beneficiars qonebis Tavisuflad flobisa da gamoyenebis uflebas aZlevs. igi SesaZloa SezRuduli iyos kanonmdeblobiT an kontraqtiT. miwis nakveTis sakuTrebis ufleba miwis mepatrones aseve am nakveTze mSeneblobis uflebasac aniWebs, Tuki es SezRuduli ar aris romelime xelSekrulebiT an kanoniT.
mSeneblobis ufleba. mesakuTres ufleba aqvs droebiTi gamoyenebisaTvis gadasces miwis nakveTi sxva pirs (maqsimum 59 wliT) garkveul safasurad an safasuris gareSe. mimRebi moipovebs uflebas aaSenos Senoba/konstruqcia miwis nakveTze an mis qveS, aseve mianiWos da gadasces es ufleba memkvidreobis an qiravnobis, ijaris an Txovebis saxiT. mSeneblobis ufleba SeiZleba moicavdes miwis iseT nawils, romelic ar aris saWiro faqtiuri mSeneblobisaTvis, aramed samSeneblo nebarTviT aSenebuli nagebobis ukeT gamoyenebis saSualebas iZleva. mSeneblobis uflebis Sewyveta saWiroebs miwis mesakuTris Tanxmobas. am kodeqsis muxlis 180 Tanaxmad, Tu miwis nakveTs ar gaaCnia misadgomi sazogadoebrivi sargeblobis gzebTan, rac saWiroa misi adekvaturad gamoyenebisaTvis, sxva mesakuTres SeuZlia moiTxovos mezoblisagan misi miwis gamoyeneba saWiro misasvlelisaTvis. zemoxsenebuli muxli SesaZloa gamoyenebuli iqnas gzis mSeneblobisTvis, Tumca saWiro mSeneblobisaTvis miCenili miwis zolis gansazRvra sakmaod rTuli proceduraa da gzis mSeneblobis SemTxvevaSi warmoSobs amgvari uflebebis elementebis arsebobis dasamtkicebel valdebulebebs. saWiro mSeneblobisaTvis miCenili miwis zolis SemTxvevaSi, gzis proeqtis ganmaxorcielebeli uflebamosili iqneba ganaxorcielos gzis mSenebloba mesakuTris survilis miuxedavad.
servitutis ufleba. es ufleba saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis Tanaxmad niSnavs miwis nakveTze an uZrav qonebaze dawesebul SezRudvas, sxva miwis nakveTis an uZravi qonebis mesakuTris (beneficiaris) sasargeblod. beneficiars eZleva ufleba gamoiyenos SezRudvis qveS myofi miwis nakveTi garkveuli pirobebis gaTvaliswinebiT da/an SezRudulia konkretuli saqmianobis warmoeba an miwis mesakuTres ekrZaleba ganaxorcielos garkveuli uflebebi am miwis nakveTTan mimarTebaSi. saWiro gasxvisebis zoli. saqarTvelos samoqalaqo kodeqsi komunalur samsaxurebs da saxelmwifo organizaciebs SesaZlebvlobas aZlevs miiRon gasxvisebis zolis ufleba, aucilebeli gasxvisebis
zolis debulebis farglebSi. Tumca, am proeqtTan dakavSirebiT nebismieri uflebis (maT Soris sakuTrebis, mSeneblobis, saWiro mSeneblobisaTvis miCenili miwis zolis an servitutis) gadacemis pirobebi da vadebi ganisazRvreba calkeuli miwis nakveTisaTvis, identificirebuli wesis Sesabamisad da xelSekrulebis safuZvelze, romelic gaformdeba miwis mesakuTresa da im mxares Soris, romelsac amis saTaando ufleba eqneba miniWebuli. es xelSekruleba registrirebuli iqneba sajaro reestrSi. miwis da qonebis mflobelobasTan dakavSirebuli kanonmdebloba
saqarTveloSi miwis SeZena sazogadoebrivi moxmarebisTvis regulirdeba qvemoT mocemuli Semdegi kanonebiT:
saqarTvelos kanoni sasoflo-sameurneo miwebis sakuTrebis uflebis Sesaxeb (1996 wlis 22 martis cvlileba)
amJamindeli kanoni arsebiTad gansxvavadeba 1996 wels miRebuli sawyisi versiisagan. am kanonSi sxvadasxva dros Setanilma cvlilebebma (maT Sorisaa cvlilebebi 2000 wlis 14 ivliss miRebuli kanonis # 389 safuZvelze) mniSvnelovnad Secvala misi sawyisi formati da maqsimalurad gaamartiva am kanoniT regulirebadi procedurebi.
muxli 3.1. gansazRvravs, rom "miwis nakveTi Sinameurneobis struqturiT an mis gareSe, romelic registrirebulia sajaro reestrSi da gamoiyeneba mecxoveleobisa da mcenareuli kulturebis mosayvani procedurebisaTvis iTvleba sasoflo-sameurneo miwis nakveTad" arsebuli SinameurneobiTa da damatebiTi struqturebiT an maT gareSe. agreTve, Sinameurneobis wevris wili saerTo sargeblobis mindvrebSi, saZovrebSi da satyeo meurneobaSi da sasoflo-sameurneo miwis nawili, romelic SesaZloa “calke sakuTrebis uflebis” sagans warmoadgendes (muxli 3.2).
igive kanoni gansazRvravs, rom sasoflo-sameurneo miwis sakuTrebis ufleba eZleva saxelmwifos, saqarTvelos moqalaqes, Sinameurneobas (komli) da iuridiul pirs, romelic registrirebulia saqarTvelos kanonmdeblobis Tanaxmad da awarmoebs saqmianobas soflis meurneobis sferoSi. garda amisa, saxelmwifo aRiarebs saxelmwifo, kerZo da Temis sakuTrebis uflebas saZovrebze maRalmTian regionebSi (muxli 43).
muxlebis 6 da 8 Sesabamisad, sasoflo-sameurneo miwis Sesyidva nebadarTulia miRebuli wesebisa da zogadi SezRudvebis farglebSi. miRebuli wesi iTvaliswinebs miwis gasxvisebas raime nebarTvebis an sxva SezRudvebis gareSe, xolo zogadi SezRudvebi iTvaliswinebs miwis gasxvisebas mxolod saziaro qonebis Tanamflobelis Tanxmobis safuZvelze. sasoflo-sameurneo miwis Sesyidvis SemTxvevaSi arendators gaaCnia prioritetuli ufleba Seisyidos miwa. (Amuxli 10). gasxviseba SezRudulia Tuki am operaciis Semdeg miwis farTobi 5 heqtarze naklebi rCeba.
kanoniT gaTvaliswinebulia sagadasaxado sanqciebi im SemTxvevaSi Tu miwa ar aris damuSavebuli 2 wlis ganmavlobaSi, ar aris gadaxdili miwis gadasaxadi da ijaris pirobiT ar aris gadacemuli sxva pirisaTvis. am SemTxvevaSi kanoni pirdapir ar akonkretebs jarimis tips da mxolod miuTiTebs, rom aRweril SemTxvevebSi ganxorcieldeba sanqciebi sagadasaxado kanonmdeblobis farglebSi (muxli 20). saqarTvelos kanoni saxelmwifo sakuTrebaSi myofi sasoflo-sameurneo miwebis privatizaciis Sesaxeb, 2005 wlis 8 ivlisis cvlilebiT
kanoni aregulirebs saxelmwifo sakuTrebaSi myofi sasoflo-sameurneo miwebis privatizacias. am kanonis Tanaxmad, ijariT gacemuli an gaucemeli saxelmwifo sakuTrebaSi myofi sasoflo-sameurneo miwebi privatizacias eqvemdebareba. Tumca, qvemoTmoyvanili sasoflo-sameurneo miwebis kategoriebi ar eqvemdebareba privatizacias:
- saZovrebi, garda im saZovrebisa romlebic ijariT iyo gacemuli kanonis ZalaSi Sesvlamde; saZovrebi, romlebic damagrebulia arsebul struqturebze, romlebic
Tavis mxriv iuridiuli da/an fizikuri pirebis an saxelmwifos sakuTrebas warmoadgens, kanoniT dazustebuli wesis Tanaxmad;
- naxirisaTvis gankuTvnili trasebi; - wylis rezervebis miwebi, garda TevzsaSeni xelovnuri wyalsatevebisa da wylis
komunaluri moxmarebis kategoriis miwebisa, romlebic gamoiyeneba, rogorc sasoflo-sameurneo miwebi, saqarTvelos wylis Sesaxeb kanonis Sesabamisad.
- satyeo meurneobis miwebi, romlebic gamoiyeneba sasoflo-sameurneo daniSnulebiT; - dasasvenebeli daniSnulebis miwebi; - miwebi, romlebic ekuTvnis istoriul Zeglebs, bunebas, da religiur Zeglebs; - daculi teritoriebis miwebi; - sasoflo-sameurneo miwebi, romlebic reformis farglebSi gaica aWaris avtonomiur
respublikaSi; - sasoflo -sameurneo miwebi, romlebsac sabiujeto organizaciebi da sajaro
samarTlis iuridiuli pirebi iyeneben uzufruqtis formiT.
sasoflo -sameurneo miwebis ori kategoriis (satyeo da dasasvenebeli) privatizacia jer kidev daSvebulia, Tumca mxolod sakurorto-dasasavenebeli infrastruqturis gansaviTareblad saqarTvelos mTavrobis gadawyvetilebis Tanaxmad.
saqarTvelos kanoni sakompensacio miwis damuSavebis xarjebisa da mudmivi zaralis Sesaxeb samiwaTmoqmedo miwis arasamiwaTmoqmedo daniSnulebiT gamoyofis SemTxvevaSi, 1997 wlis 2 oqtomberi, 2007 wlis 11 ivlisis cvlileba
mocemuli kanonis mizans warmoadgens regulaciis Camoyalibeba samiwaTmoqmedo miwis arasamiwaTmoqmedo daniSnulebiT gamoyofis, gamoyenebis an gankargvisaTvis da aRniSnulTan dakavSirebuli sakompensacio RirebulebisaTvis, saqarTvelos municipalitetebis rekreaciuli teritoriebis da aseve gadaxdis pirobebis Sesabamisad. garda amisa, kanoni iTvaliswinebs kompensaciebs miwis kerZo mflobelebis an miwis moijareebis mimarT maTi mflobelobis uflebis SezRudvis, an miwis produqtiulobis da xarisxis gauaresebisTvis. kanonis mesame paragrafis Tanaxmad, saqarTvelos moqalaqeebis (ojaxebi, komlebi) sakuTrebaSi arsebuli miwebi, rekreaciuli zonebis garda, ar eqvemdebareba miwis kategoriis Secvlas sasoflo-sameurneo miwidan arasasoflo-sameurneo miwad, im SemTxvevaSi rodesac miwis nakveTze mflobelis sacxovrebeli saxli an raime damxmare nagebobebi unda aSendes. aRniSnuli icavs kerZo miwis mflobels miwis kategoriis cvlilebasTan dakavSirebuli damatebiTi sakompensacio gadasaxadebisagan. amave dros, am paragrafis Tanaxmad, sasoflo-sameurneo miwebze SesaZlebelia konkretuli saxlebis da nagebobebis ganTavseba, ramac SesaZloa damatebiTi zegavlena iqonios gansaxlebis xarjebis kalkulaciebze.
saqarTvelos kanoni uZravi qonebis sakuTrebis uflebis registraciis Sesaxeb, 2005 wlis 28 dekembris cvlilebiT
kanoni gansazRvravs uZravi qonebis sakuTrebis uflebis registraciis wesebs, pirobebsa da vadebs, da registraciis procedurebSi monawile subieqtebis uflebebsa da movaleobebs. am kanonis mizans warmoadgens ganacxados da daamowmos uZravi qonebis sakuTrebis ufleba saqarTvelos teritoriis farglebSi (da asve zogierTi sxva ufleba subieqturi, sagarantio da valdebulebis urTierTobebidan) am uflebebis sajaro reestrSi registraciis meSveobiT. kanoni aRwers wesebs, romelic dawesebulia sajaro reestris organizaciisa da funqcionirebisaTvis. kanonis Tanaxmad, uZravi qonebis sakuTrebis ufleba, ipoTeka, mSeneblobis ufleba, uzufruqti, servituti, ijara, qve-ijara, qiravnoba, qve-qiravnoba,
Txoveba registracias eqvemdebareba (muxli 13.2).
es kanoni uzrunvelyofs eqspropriaciis warmatebul process da mSeneblobisaTvis miCenili miwis zolis mopovebas, radganac mesakuTrisagan uZravi qonebis Sesyidvis SemTxvevaSi, saWiroa, rom miwa da uZravi qoneba registrirebuli iyos sajaro reestrSi, raTa yidva-gayidvis xelSekrulebas kanonieri Zala hqondes. saqarTvelos moqmedi kanonmdeblobis Tanaxmad, kerZo qonebis Sesyidvas iuridiuli Zala gaaCnia da sakuTrebis ufleba deklarirebulia mxolod sajaro reestrSi registraciis Semdeg. saqarTvelos kanoni TviTmmarTvelobiTi organoebis qonebis Sesaxeb, 2005 wlis 25 martis cvlileba mocemuli kanoni gansazRvravs sakuTrebis kategoriebs, misi Seqmnis wesebs da adgilobivi TviTmmarTvelobiTi organoebis sakuTrebis uflebebs, miwis da bunebrivi resursebis garda romelTa gamoyeneba dasakuTreba da gasxviseba regulirdeba saqarTvelos gansakuTrebuli kanonmdeblobiT. meore muxlis Tanaxmad, TviTmmarTvelobiTi organos sakuTreba iyofa or kategoriad: ZiriTadi da damatebiTi sakuTreba. TviTmmarTvelobiTi organos sakuTrebis gasxviseba SezRudulia, damatebiTi sakuTrebis gasxviseba SesaZlebelia kanoniT gansazRvruli wesis safuZvelze. mocemuli kanonis safuZvelze, adgilobrivi saxelmwifo mflobelobaSi arsebuli qoneba, rogoricaa gzebi, xidebi, gvirabebi, quCebi, miwisqveSa gadasasvlelebi, SuqniSnebi, gare ganaTeba, moednebi, bulvarebi, Sadrevnebi, parkebi, mwvane nargavebi da napirdamcavi nagebobebi SesaZloa gadaeces TviTmmarTvelobiT organoebs. sakuTrebis eqspropriaciasTan dakavSirebuli kanonmdebloba da procedurebi saqarTveloSi qvemoTmoyvanili sakanonmdeblo aqtebi aregulirebs miwisa da uZravi qonebis sakuTrebis iuridiul uflebas da miwis eqspropriacias sazogadoebrivi saWiroebisaTvis: saqarTvelos kanoni sazogadoebrivi saWiroebisaTvis sakuTrebis eqspropriaciis wesebis Sesaxeb da saqarTvelos samoqalaqo saproceduro kodeqsi.
zogadad, zemoTmoyvanili kanonebi da normebi saSualebas iZleva sakuTrebis uflebis samarTlebrivi formisaTvis gamoyenebul iqnas Semdegi sami meqanizmi:
• gzis mSeneblobisaTvis miCenili miwis zolis mopoveba eqspropriaciis gareSe, saTanado kompensaciis gadaxdis meSveobiT (molaparakebebis an sasamarTlos gadawyvetilebis safuZvelze) saqmianobis dawyebamde;
• eqspropriacia, romelic miwaze da/an sxva uZrav qonebaze permanentuli uflebis mopovebis saSualebas iZleva ‘sazogadoebrivi saWiroebisaTvis kerZo sakuTrebis aranebayoflobiTi gasxvisebis Sesaxeb kanonis’ an sasamarTlos gadawyvetilebis safuZvelze saTanado kompensaciis gadaxdis meSveobiT;
• gadaudebeli sazogadoebrivi saWiroebisaTvis miwis eqspropriacia, romelic miwaze da/an saWiro gzaze permanentuli uflebis mopovebis saSualebas iZleva saxelmwifo usafrTxoebis mizniT an ubeduri SemTxvevis asacileblad eqspropriacia unda ganxorcieldes eqspropriaciis Sesaxeb prezidentis brZanebulebis safuZvelze, zemoqmedebis qveS myofi xalxisaTvis saTanado kompensaciis gadaxdis meSveobiT.
samarTlebrivi moTxovnebi da procedurebi ufro detalurad qvemoT aris mocemuli: saqarTvelos kanoni sazogadoebrivi saWiroebisaTvis sakuTrebis eqspropriaciis
wesebis Sesaxeb, 1999 wlis 23 ivlisi
ამ კანონის მიზანია, განსაზღვროს აუცილებელი საზოგადოებრივი საჭიროებისათვის ექსპროპრიაციის უფლების მინიჭებისა და ექსპროპრიაციის განხორციელების წესი. აუცილებელი საზოგადოებრივი საჭიროებისათვის ექსპროპრიაცია ხორციელდება საქართველოს ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების მინისტრის (შემდგომში – მინისტრი) ბრძანების საფუძველზე და სასამართლოს გადაწყვეტილებით, სახელმწიფო ორგანოს ან ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოს ანდა საჯარო ან კერძო სამართლის იურიდიული პირის სასარგებლოდ, რომელსაც ამ კანონის შესაბამისად ენიჭება ექსპროპრიაციის უფლება.
აუცილებელი საზოგადოებრივი საჭიროებისათვის ექსპროპრიაცია ხორციელდება შემდეგი სამუშაოების წარმოების მიზნით:
ა) გზისა და მაგისტრალის გაყვანა-მშენებლობისათვის; ბ) რკინიგზის ხაზების გაყვანისათვის; გ) ნედლი ნავთობის, ბუნებრივი გაზისა და ნავთობპროდუქტების მილსადენების
გაყვანისათვის; დ) ელექტროენერგიის გადამცემი და გამანაწილებელი ხაზების მშენებ-
ლობისათვის; ე) წყალმომარაგების, კანალიზაციისა და ატმოსფერული ნალექების კოლექ-
ტორული ხაზების გაყვანისათვის; ვ) სატელეფონო ხაზების გაყვანისათვის; ზ) სატელევიზიო კაბელების გაყვანისათვის; თ) საზოგადოებრივი საჭიროებისათვის აუცილებელი ნაგებობისა და ობიექტის
მშენებლობისათვის; ი) ეროვნული თავდაცვისათვის საჭირო სამუშაოებისათვის. კ) სასარგებლო წიაღისეულის მოპოვებისათვის.
საქართველოს კონსტიტუციის 21-ე მუხლის შესაბამისად აუცილებელი
საზოგადოებრივი საჭიროებისათვის დასაშვებია საკუთრების ჩამორთმევა ექსპროპრიაციის გზით. ექსპროპრიაციის უფლების მინიჭება ხორციელდება მინისტრის ბრძანების საფუძველზე და სასამართლოს გადაწყვეტილებით. მინისტრის ბრძანებით განისაზღვრება აუცილებელი საზოგადოებრივი საჭიროებისათვის ექსპროპრიაციის გარდაუვალობა და სუბიექტი, რომელსაც შეიძლება მიენიჭოს ექსპროპრიაციის უფლება.
ექსპროპრიაციის თაობაზე გადაწყვეტილებას იღებს მხოლოდ სასამართლო. სასამართლოს გადაწყვეტილებით დგინდება სახელმწიფო ორგანო ან ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანო ანდა საჯარო ან კერძო სამართლის იურიდიული პირი, რომელსაც ენიჭება ექსპროპრიაციის უფლება. სასამართლოს გადაწყვეტილება აგრეთვე უნდა შეიცავდეს საექსპროპრიაციო ქონების დეტალურ აღწერას და შესაბამის მითითებას მესაკუთრის სათანადო კომპენსაციით უზრუნველყოფის აუცილებლობის თაობაზე.
ყველა მესაკუთრეს, რომელთა ქონება ექვემდებარება ექსპროპრიაციას, მინისტრის შესაბამისი ბრძანების გამოქვეყნების შემდეგ ექსპროპრიაციის უფლების მოპოვებით დაინტერესებული პირი აწვდის ინფორმაციას, რომელიც ქვეყნდება ცენტრალურ და შესაბამის ადგილობრივ პრესაში. ინფორმაცია უნდა შეიცავდეს პროექტისა და მისი განხორციელების ფარგლების, აგრეთვე ტერიტორიისა და, სავარაუდოდ, საექსპროპრიაციო ქონების მოკლე აღწერას.
პირველ პუნქტში აღნიშნულ ყველა მესაკუთრეს უნდა ეცნობოს აგრეთვე სასამართლოში განცხადების შეტანისა და სასამართლოს მიერ განცხადების განხილვის თარიღი.
ექსპროპრიაციის უფლების მინიჭების საკითხს განიხილავს რაიონული
(საქალაქო) სასამართლო. ექსპროპრიაციის უფლების მოპოვებით დაინტერესებული პირი რაიონულ
(საქალაქო) სასამართლოს მიმართავს განცხადებით ექსპროპრიაციის უფლების მინიჭების თაობაზე. განცხადებაში უნდა აღინიშნოს:
ა) რაიონული (საქალაქო) სასამართლოს დასახელება; ბ) განმცხადებლის სახელწოდება და იურიდიული მისამართი; გ) წარმომადგენლის სახელწოდება, სახელი, გვარი და მისამართი, თუ განცხადება
შეაქვს წარმომადგენელს; დ) განმცხადებლის მოთხოვნა; ე) გარემოებები, რომლებზედაც განმცხადებელი აგებს თავის მოთხოვნას; ვ) მტკიცებულებები, რომლებიც ადასტურებს ამ გარემოებებს; ზ) განცხადებისათვის დართული საბუთების ნუსხა. განცხადებას აგრეთვე უნდა დაერთოს: ა) იმ პროექტის დეტალური აღწერა, რომლის განსახორციელებლად მოითხოვება
ექსპროპრიაციის უფლება; ბ) მინისტრის შესაბამისი ბრძანება გ) საექსპროპრიაციო ქონების დეტალური აღწერა; დ) ამ კანონის მე-4 მუხლით გათვალისწინებული ინფორმაციის გამოქვეყნების
დამადასტურებელი საბუთი. რაიონული (საქალაქო) სასამართლო განცხადებას განიხილავს ამ კანონის
შესაბამისად და საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსით განსაზღვრულ ვადებში და დადგენილი წესით. რაიონული (საქალაქო) სასამართლოს გადაწყვეტილება აღსრულდება დაუყოვნებლივ აღსასრულებელი გადაწყვეტილების აღსრულების წესით.
ექსპროპრიატორი, რომელმაც მიიღო ექსპროპრიაციის უფლება, ამ კანონის მე-3
მუხლის შესაბამისად წინასწარ უთანხმდება ქონების მესაკუთრეს საექსპროპრიაციო ქონების კომპენსაციის წესის შესახებ. ექსპროპრიატორი ახორციელებს ყველა სათანადო ღონისძიებას, რათა ქონება მიიღოს მესაკუთრესთან შეთანხმების საფუძველზე. ქონების შეძენაზე მოლაპარაკების დაწყებამდე ექსპროპრიატორი თავისი ხარჯით, დამოუკიდებელი ექსპერტის დახმარებით აფასებს ქონებას და განსაზღვრავს
კომპენსაციის სახით მესაკუთრისათვის გადასაცემ სავარაუდო საკომპენსაციო თანხას ან სხვა ქონებას საექსპროპრიაციო ქონების საბაზრო ღირებულების შესაბამისად. მესაკუთრე უფლებამოსილია თავისი ხარჯით ისარგებლოს სხვა დამოუკიდებელი ექსპერტის დახმარებით.
ქონების შეძენაზე მოლაპარაკების დაწყებამდე ექსპროპრიატორი ქონების მესაკუთრეს წარუდგენს წინადადებას ქონების შეძენისა და ამ ქონების კომპენსაციის წესის შესახებ. კომპენსაციის სახით შეთავაზებული სხვა ქონების საბაზრო ღირებულება ან საკომპენსაციო თანხა არ უნდა იყოს ექსპროპრიატორის მიერ შეფასების შედეგად განსაზღვრულ თანხაზე ნაკლები. საექსპროპრიაციო ქონების სანაცვლოდ მესაკუთრისათვის კომპენსაციის სახით სხვა ქონების გადაცემა დასაშვებია მხოლოდ მისი თანხმობით. ექსპროპრიატორი მესაკუთრეს შეფასებას წარუდგენს წერილობითი ფორმით, სადაც აღინიშნება კომპენსაციის განსაზღვრის საფუძველი.
საექსპროპრიაციო ქონების კომპენსაციის შესახებ შეთანხმების დადებისას აკრძალულია ექსპროპრიატორის მიერ მოლაპარაკებისათვის ან კომპენსაციის სახით საკომპენსაციო თანხის ან სხვა ქონების გადაცემისათვის ხელის შეშლა, აგრეთვე სხვა რაიმე ძალდატანებითი მოქმედება ქონების მესაკუთრის მიმართ.
ქონების შეძენის შესახებ წინადადება უნდა ითვალისწინებდეს აგრეთვე იმ ქონების კომპენსაციასაც, რომლის ზომა, ფორმა და მდგომარეობა უმნიშვნელოა ან არაეკონომიურობის გამო - ნაკლებად ღირებული, მაგრამ დაკავშირებულია შესაძენ ქონებასთან და ამ ქონების გარეშე გამოუსადეგარია.
ექსპროპრიატორს ან ექსპროპრიატორის მიერ მოწვეულ დამოუკიდებელ ექსპერტს უფლება აქვს ქონების შეფასების მიზნით, ქონების მესაკუთრის თანხმობით, დაათვალიეროს ქონება, ჩაატაროს კვლევა, აიღოს ნიმუშები და განახორციელოს სხვა მოქმედებები.
ექსპროპრიაციის დაწყებამდე ექსპროპრიატორი გადასცემს ქონების მესაკუთრეს წერილობით დოკუმენტს, რომელიც უნდა შეიცავდეს:
ა) დასაბუთებას ქონების ჩამორთმევისათვის საზოგადოებრივი აუცილებლობის არსებობის შესახებ, რომელშიც მითითებული იქნება მინისტრის შესაბამისი ბრძანება და სასამართლოს გადაწყვეტილება, რომელთა საფუძველზედაც ექსპროპრიატორს მიენიჭა ქონების ჩამორთმევის უფლება;
ბ) დასაბუთებას, ქონების საზოგადოებრივი აუცილებლობისათვის გამოყენების შესახებ;
გ) საექსპროპრიაციო ქონების მდებარეობისა და მოცულობის დეტალურ აღწერას; საკომპენსაციო თანხის ოდენობას ან კომპენსაციის სახით გადასაცემი სხვა ქონების დეტალურ აღწერასა და მის საბაზრო ღირებულებას ამ კანონის მე-6 მუხლის მე-2 პუნქტის შესაბამისად.
თუ ექსპროპრიატორი და ქონების მესაკუთრე ვერ თანხმდებიან ქონების საბაზრო ღირებულებასა და საკომპენსაციო თანხაზე ან კომპენსაციის სახით შეთავაზებული ქონების გადაცემაზე, მაშინ თითოეულ მხარეს უფლება აქვს სარჩელი შეიტანოს
სასამართლოში განსჯადობის მიხედვით, საქართველოს სამოქალაქო კანონმდებლობით დადგენილი წესით.
ექსპროპრიატორის სარჩელს თან უნდა დაერთოს: ა) საექსპროპრიაციო ქონების დეტალური აღწერა; ბ) ქონების ექსპროპრიაციისათვის საზოგადოებრივი აუცილებლობის არსებობის
დამადასტურებელი დოკუმენტები; გ) საზოგადოებრივი აუცილებლობისათვის განსახორციელებელი პროექტის
შესახებ დოკუმენტები; დ) რაიონული (საქალაქო) სასამართლოს გადაწყვეტილება ექსპროპრიაციის
უფლების მინიჭების თაობაზე. მხარის მოტივირებული შუამდგომლობის საფუძველზე სასამართლო
უფლებამოსილია თვითონ განსაზღვროს საექსპროპრიაციო ქონების კომპენსაციის სახე. სასამართლო უფლებამოსილია ქონების შეფასების მიზნით დანიშნოს
დამოუკიდებელი ექსპერტი საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსით დადგენილი წესით. დამოუკიდებელი ექსპერტი განსაზღვრულ ვადაში წარუდგენს სასამართლოს დასკვნას საექსპროპრიაციო ქონების, ასევე ამ ქონების სანაცვლოდ მესაკუთრისათვის კომპენსაციის სახით შეთავაზებული სხვა ქონების საბაზრო ღირებულების შესახებ. დამოუკიდებელი ექსპერტის დასკვნის, აგრეთვე მხარეთა მიერ წარმოდგენილი მტკიცებულებების საფუძველზე საექსპროპრიაციო ქონების სანაცვლოდ ქონების მესაკუთრისათვის გადასაცემი კომპენსაციის საბოლოო შეფასებას ახორციელებს სასამართლო.
ექსპროპრიატორი ვალდებულია გადაიხადოს მხარეთა მიერ გაღებული ყველა
ხარჯი, მათ შორის, სამართალწარმოების ხარჯები, აგრეთვე საექსპროპრიაციო ქონების შეფასებასთან და მის გადაცემასთან დაკავშირებული ხარჯები.
სასოფლო-სამეურნეო მიწის შეფასებისას გაითვალისწინება ასევე მასზე არსებული ნათესების ღირებულება, რომელიც გამოიანგარიშება იმ შემოსავლის გათვალისწინებით, რომელსაც ქონების მესაკუთრე მისგან მიიღებდა მიმდინარე სამეურნეო წლის განმავლობაში. თუ სასოფლო-სამეურნეო მიწებზე თესვა განხორციელდა ქონების შეფასების შემდეგ, მათი ღირებულება არ გაითვალისწინება კომპენსაციის განსაზღვრისას. saqarTvelos samoqalaqo saproceduro kodeqsi
saqarTvelos sasamarTloebi saqmes ixilaven saqarTvelos samoqalaqo saproceduro kodeqsiT gansazRvruli wesebis Tanaxmad. saproceduro kanonis moTxovnebi gamoiyeneba sasamarTlo procesis dros, calke saproceduro RonisZiebebis ganxorcielebis ganmavlobaSi, an sasamarTlo gadawyvetilebis aRsrulebisas.
saqarTvelos samoqalaqo saproceduro kodeqsi aseve aregulirebs im saqmeebs, rodesac SeuZlebelia mosarCelis gansazRvra. es SesaZloa mniSvnelovani iyos proeqtisaTvis im SemTxvevebSi, rodesac miwis mesakuTre ar Cans da Sesabamisad, misi miwis nakveTis
sakuTreba samarTlebrivi gziT ver moipoveba, e.i. SeuZlebelia Sesabamisi xelSekrulebis gaformeba miwis mesakuTresTan an mas ar SeuZlia xeli moaweros raime sxva tipis dokuments.
saqarTvelos samoqalaqo saproceduro kodeqsis muxlis 18 Tanaxmad, Tuki saCivari exeba uZrav qonebas, mosarCles ufleba aqvs sasamarTloSi Seitanos saCivari mflobelis winaaRmdeg miwis nakveTis mdebareobis Sesabamisad.
saqarTvelos samoqalaqo saproceduro kodeqsis muxlis 78 Tanaxmad, Tuki mopasuxis adgilsamyofeli ucnobia, arsebobs sarCelis Sesaxeb informaciis misTvis miwodebis ori alternatiuli gza: 1) sarCelis Sesaxeb Setyobineba egzavneba adgilobriv TviTmmarTvelobas an mmarTvelobis organoebs da 2) sajaro Setyobineba gamoqveynebis meSveobiT. sajaro Setyobineba werilobiT formatSia da Seicavs umTavres monacemebs mopasuxisaTvis warsadgeni dokumentaciis Sesaxeb. sajaro Setyobineba ganTavsdeba sasamarTloSi gancxadebebis stendze. Tumca, mosarCle uflebamosilia sakuTari xarjiT uzrunvelyos sajaro Setyobinebis gavrceleba.
orive SemTxvevaSi, samoqalaqo saproceduro kodeqsi miRebis dRidan erTTvian vadas gansazRvravs sarCelis Setanis Sesaxeb Setyobinebis ganxilvisaTvis. Tumca, kanonmdeblobis Tanaxmad sasamarTlo uflebas iZleva am vadis maqsimum erTi TviT gagrZelebaze. miRebuli sarCeli saSualebas aZlevs mosamarTles Caataros sasamarTlo sxdoma da mopasuxis dauswreblad gamoitanos ganaCeni uZrav qonebasTan dakavSirebiT.
daskvna,
saerTo jamSi, zemoxsenebuli kanonebi/normebi uzrunvelyofs CanacvlebiTi Rirebulebis kompensacias sabazro RirebulebiT, es principi racionaluria da samarTlebrivad misaRebi. es kanonebi aseve gansazRvravs kompensacaze uflebamosili zaralis tipebs da miuTiTebs, rom kompensacia gacemuli unda iqnas fizikuri aqtivebisa da aseve Semosavlebis dakargvis SemTxvevaSi. garda amisa, am kanonebSi yuradReba aris gamaxvilebuli konsultaciebze da proeqtis zemoqmedebis arealSi myofi pirebis monawileobaze am procesSi. praqtikaSi, mosaxleobis winaaRmdegoba eqspropriaciis SemTxvevaSi imdenad Zlieria, rom miwis SeZenis es instrumenti mxolod eqstremalur SemTxvevebSi gamoiyeneba, maSin rodesac miwis Semsyidvel organizaciasa da miwis mflobelebs Soris molaparakebebi ver Sedgeba. Cveulebriv, investori (am SemTxvevaSi RDMED ) miwis gayidvis an gamoyenebisaTvis kompensaciaze awarmoebs molaparakebebs miwis mflobelebTan an miwis momxmareblebTan.
sxva kanonebi miwis SeZenis procesTan dakavSirebiT saqarTvelos kanoni saavtomobilo gzebis Sesaxeb, 1994 wlis 11 noemberi
paragrafi 27, moqmedi kanonmdeblobis miTiTebiT, mokled exeba saavtomobilo gzis mSeneblobisaTvis miwis gamoyofis sakiTxs.
saqarTvelos kanoni licenziebisa da nebarTvebis Sesaxeb, 2005
kanonSi miTiTebulia saqarTveloSi moTxovnili nebarTvebi da licenziebi. sxva nebarTvaTa Soris kanonSi miTiTebulia mSeneblobis nebarTva da garemoze zemoqmedebis nebarTva, rac exeba gzatkecilebis modernizaciis proeqtebs da masTan dakavSirebul saqmianobebs (mSenebloba, rekonstruqcia da a.S.) da aseve trasis an marSrutis damtkicebas.
saqarTvelos kanoni samSeneblo nebarTvis (2004), garemoze zemoqmedebis nebarTvis (2008) da kulturuli memkvidreobis Sesaxeb (2007) aRwers nebarTvebs, Sesabamis kvlevebsa da Tanxmobis mopovebis procedurebs, rac sagzao mSeneblobis proeqtebisaTvis gamoiyeneba da rac saWiroa saavtomobilo gzis trasis, marSrutis da samSeneblo derefnis damtkicebisaTvis. trasisa da samSeneblo derefnis damtkiceba miwis SeZenisaTvis saWiro winaswar safexurs warmoadgens. aq ar aRvwerT am kanonebs ufro detalurad, radganac trasis damtkiceba gansaxlebis samoqmedo gegmis komponents ar warmoadgens, magram is ganxilulia garemos dacvis saxelmZRvaneloSi.
danarTi 2
msoflio bankis saoperacio saxelmZRvanelo saoperacio politika 4.12 dekemberi, 2001
aranebayoflobiTi gansaxleba
mocemuli saoperacio politikis debuleba gadasinjul iqna 2004 wlis aprilSi, rac miznad isaxavda 2004 wlis aprilSi gamocemuli OP/BP 6.00-is saoperacio politikis moTxovnebTan Sesabamisobis uzrunvelyofas. Setanili cvlilebebi moyvanilia qvemoT.
1. bankis2
2 “banki” niSnavs rekonstruqciisa da ganviTarebis saerTaSoriso banks da ganviTarebis saerTaSoriso asociacias; “sesxebi” moicavs ganviTarebis saerTaSoriso asociaciis kreditebsa da grantebs, garantiebs; proeqtis mosamzadebel
avansebsa da grantebs, aseve, “proeqtiebi” niSnavs a) adaptirebis programul sesxebs; b) swavlebisa da inovaciur
sesxebs; g) proeqtis mosamzadebel saxsrebsa da sainstitucio ganviTarebis fondebs, Tuki isini iTvalisiwneben
sainvesticio saqmianobebs; d) grantebs “globaluri garemosdacviTi fondis” da “monrealis oqmis” farglebSi,
romelTaTvisac banki aRmasrulebeli saagentos rolSi gamodis da e) sxva donorebis mier uzrunvelyofil grantebs
an sesxebs, romlis administrirebasac axorcielebs banki. termini “proeqti” ar moicavs programebs ganviTarebis
gamocdileba gviCvenebs, rom ganviTarebis proeqtebis farglebSi gansaxleba,
politikis warmodgenili mimarTulebebi SemuSavebulia msoflio bankis TanamSromlebis mier gamoyenebis mizniT da SeiZleba ar ganixilavdes yvela sakiTxs amomwuravad.
saoperacio politika OP 4.12 (cvilebebi Setanilia 2004 wlis aprilSi) gamoiyeneba mxolod im
proeqtebTan mimarTebaSi, romelTac miesadageba saoperacio politika OP/BP 6.00, saxelwodebiT “bankis dafinanseba” – igulisxmeba proeqtebi im qveynebSi, romelTac damtkicebuli aqvT qveynis finansuri
parametrebi. saoperacio politikis gansxvavebuli debulebebi, romlebic marTaven bankis dafinansebas
da romelSic Setanili iqna cvlilebebi saoperacio politikis OP/BP 6.00 moTxovnebis asaxvis mizniT, aseve miesadageba aRniSnul proeqtebs; ixileT am bmulze sruli sarCevi (gamoyofilia lurji feriT). proeqtebs im qveynebSi, romelTac damtkicebuli ara aqvT finansuri parametrebi kvlavac miesadageba
bankis dafinansebis saoperacio politikis gansxvavebuli debulebebi; ixileT bmulze am debulebebis
sruli sarCevi (gamoyofilia yviTeli feriT).
SeniSvna: saoperacio politikis debulebebma OP da BP 4.12 erTad Caanacvles saoperacio politika
OD 4.30 saxelwodebiT “aranebayoflobiTi gansaxleba”. saoperacio politikis aRniSnuli OP da BP debulebebi gamoiyeneba yvela im proeqtTan mimarTebaSi, romlisTvisac proeqtis koncepciis ganxilvas
adgili eqneba 2002 wlis pirvel ianvars an Semdgom. SekiTxvebiT aRniSnul sakiTxebTan dakavSirebiT
unda miemarTos msoflio bankis socialuri ganviTarebis departamentis direqtors.
Semarbilebeli RonisZiebebis gareSe, xSirad warmoSobs mwvave ekonomikur, socialur da
garemosdacviT riskebs: irRveva warmoebis sistemebi; adamianebi siRaribis saSiSroebis
winaSe dgebian, rodesac sawarmoo saSualebebs an Semosavlebis wyaros kargaven;
adamianebi iZulebuli xdebian gadaadgildnen iseT garemoSi, sadac sakuTari unaris
gamoyenebis naklebi SesaZlebloba da resursebisaTvis ufro maRali konkurencia
SeiZleba iyos; sustdeba sazogadoebrivi institutebi da socialuri sistemebi; ifanteba
mWidro kavSirebiT SekavSirebuli jgufebi; da Semcirebuli an dakargulia kulturuli
da tradiciuli kuTvnileba da urTierTdaxmarebis potenciali. aRniSnuli politika
moicavs damcav zomebs, aRniSnuli riskebis marTvisa da SerbilebisaTvis.
politikis miznebi 2. gansaxlebas SeiZleba Sedegad mohyves mwvave xangrZlivi gaWirveba, siRaribe da zianis
miyeneba garemoze, Tuki saTanado zomebi saguldagulod ar iqneba dagegmili da
ganxorcielebuli. am miznebisTvis, bankis gansaxlebis politika Semdeg saerTo amocanebs
isaxavs:
(a) sadac SesaZlebelia, proeqtis farglebSi yvela alternatiuli mizanSewonili
variantis Seswavlis Sedegad, gansaxlebis SemTxvevebi Tavidan unda iqnes acilebuli an
minimumade dayvanili.3
(b) sadac gansaxlebis Tavidan acileba SesaZlebeli ar aris, gansaxleba ganxiluli
unda iyos da ganxorcieldes rogorc mdgradi ganviTarebis programebi, romlebic
uzrunvelyofs sakmaris sainvesticio resursebs imisaTvis, rom proeqtis farglebSi gadaadgilebul pirebs proeqtis SedegebiT sargeblobis SesaZlebloba hqondeT.
gadaadgilebul pirebTan
4
(g) gadaadgilebul pirebs unda gaewios daxmareba TavianT ZalisxmevaSi gaiumjobeson
saarsebo pirobebi da cxovrebis done an Tundac, realurad aRadginon aranakleb
gadaadgilebamde an proeqtis ganxorcielebis dawyebamde arsebul donemde.
unda gaimarTos gaazrebuli konsultaciebi da maT unda mieceT
SesaZlebloba monawileoba miiRon gansaxlebis programebis dagegmvasa da
ganxorcielebaSi.
5
politikis sasesxo operaciebis farglebSi. termini “msesxebeli” aseve moicavs, sadac amas konteqsti moiTxovs,
garantors an proeqtis ganmaxorcielebel saagentos. 3 bankis mier mxardaWeril proeqtebSi gansaxlebisadmi midgomebis SemuSavebisas gasaTvaliswinebelia
bankis sxva politikis mimarTulebebic; esenia OP 4.01 garemosdacviTi Sefasebis Sesaxeb; OP 4.04 bunebrivi habitatebis Sesaxeb; OP 4.10 mkvidri mosaxleobis Sesaxeb; da OP 4.11 (momzadebis procesSia) kulturuli
resursebis Sesaxeb 4 termini “gadaadgilebuli pirebi” miuTiTebs im pirebze, romlTac adgili aqvs am saoperacio politikis
me-3 punqtSi aRweril romelime saxis zemoqmedebas. 5 3(b) punqtis Tanaxmad, gadaadgilebul pirebs unda gaewios daxmareba saarsebo pirobebis
gasaumjobeseblad an aRsadgenad iseTi gziT, romelic iTvaliswinebs parkebisa da daculi teritoriebis
mdgomareobis SenarCunebas
gaTvaliswinebuli zemoqmedebebi
3. winamdebare politika moicavs pirdapir ekonomikur da socialur zemoqmedebas6,
romlebic gamomdinareobs bankis mier mxardaWerili sainvesticio proeqtebis7
(a) miwis
Sedegad,
an gamowveulia SemdegiT: 8 iZulebiTi wesiT9
(b) oficialurad arsebuli parkebiT da daculi teritoriebiT sargeblobaze dawesebuli iZulebiTi SezRudva
gasxviseba, romelsac Sedegad mohyveba:
(i) TavSesafaris gadaadgileba an dakargva;
(ii) qonebis an am qonebiT sargeblobis SesaZleblobis dakargva;
(iii) Semosavlis wyaroebis an saarsebo saSualebebis dakargva, miuxedavad imisa,
unda moxdes Tu ara zemoqmedebaSi moqceuli pirebis gadaadgileba; an
10
4. aRniSnuli politika Seexeba proeqtis yvela komponents, romelsac Sedegad mohyveba
, rasac Sedegad uaryofiTi zemoqmedeba mohyveba gadaadgilebuli pirebis saarsebo saSualebebze.
6 sadac adgili aqvs uaryofiT arapirdapir socialur da ekonomikur zemoqmedebas, karg praqtikad
iTvleba, Tu msesxebeli ganaxorcielebs socialuri garemos Sefasebas da gaatarebs zomebs uaryofiTi
ekonomikuri da socialuri zemoqmedebis minimumamde dayvanis an Serbilebis mizniT, gansakuTrebiT
mosaxleobis Raribi da socialurad daucveli jgufebisaTvis. miwis gasxvisebasTan dakavSirebuli
zemoqmedebisagan gansxvavebuli garemosdacviTi, socialuri da ekonomikuri zemoqmedebis gansazRvra da
daZleva SesaZlebelia garemosdacviTi Sefasebisa da proeqtis sxva angariSebisa da instrumentebis
meSveobiT. 7 aRniSnuli politika ar vrceldeba bunebrivi resursebiT sargeblobaze dawesebul SezRudvebze saTemo
proeqtebSi, anu sadac mosaxleoba, romelic sargeblobs am resursebiT miiRebs gadawyvetilebas
SezRudvebis dawesebis Sesaxeb, im pirobiT, rom bankisTvis aRniSnuli politikis gamoyenebasTan an
moculobasTan dakavSirebiT saxelmZRvanelo miTiTebebis misaRebad moTxovnebiT warmodgenil
damakmayofilebel SefasebaSi dadgenili iqneba, rom mosaxleobis mier marTebuli gadawyvetileba iqna
miRebuli da, rom igi iTvaliswinebs saTanado zomebis gansazRvras mosaxleobis socialurad daucvel
wevrebze uaryofiTi zemoqmedebis Sesarbileblad (Tuki aseTi arsebobs). aRniSnuli politika aseve ar
moicavs ltolvilebs, romlebic ltolvilebad gadaiqcnen stiqiuri ubedurebis, omis an samoqalaqo
dapirispirebis Sedegad (ix. OP/BP 8.50 ”gadaudebeli sareabilitacio daxmareba”). 8 mocemuli politikis miznebisTvis, termini “aranebayoflobiTi” niSnavs zomebs, romelic SeiZleba
miRebuli iqnes gadaadgilebuli pirisagan informirebuli Tanxmobis miRebis da misTvis arCevanis
SeTavazebis gareSe. 9 termini “miwa” moicavs yovelives rac izrdeba an mudmivad aris aRmarTuli miwis farTobze, rogoricaa
nagebobebi da sasoflo-sameurneo kulturebi. aRniSnuli politika ar gamoiyeneba bunebrivi resursebiT
mdgradi sargeblobis maregulirebel normatiul aqtebTan mimarTebaSi, romlebic imoqmedebs erovnul an
regionalur doneze (rogorebicaa wyalSemkrebi auzebis marTva, gruntis wylebis marTva, meTevzeobis
marTva da sxva). aRniSnuli politika aseve ar vrceldeba miwaze uflebebTan dakavSirebiT kerZo pirebs
Soris davebze miwis kadastris tipis proeqtebis danergvis proceSi. Tumca, karg praqtikad iTvleba, Tu
msesxebeli ganaxorcielebs socialuri zemoqmedebebis Sefasebas da gaatarebs zomebs uaryofiTi
socialuri zemoqmedebis minimumamde dayvanis an Serbilebis mizniT, gansakuTrebiT Rarib da socialurad
daucvel mosaxleobaze. 10 aRniSnuli politikis miznebisTvis, iZulebiTi SezRudvebiT sargeblobaze, moicavs SezRudvebs
resursebziT sargeblobaze, romelic dawesebulia im adamianebisaTvis, romlebic parkis an daculi
teritoriis gareT arian dasaxlebuli; an maTTvis vinc ganagrZobs cxovrebas parkis an daculi
teritoriis SigniT proeqtis ganxorcielebis dros da Semdgom periodSi. im SemTxvevebSi, sadac adgili
aqvs proeqtis farglebSi axali parkebisa da daculi teritoriebis Seqmnas, pirebs romlebic kargaven
TavSesafars, miwis nakveTs an sxva qonebas Seexeba punqti 3(a). punqti 3(a) aseve iTvaliswinebs pirebs,
romlebic kargaven TavSesafars parkebsa da dacul teritoriebze.
aranebayoflobiTi gansaxleba, dafinansebis wyaros miuxedavad. igi aseve exeba sxva
saqmianobebs, romelsac Sedegad mohyveba aranebayoflobiTi gansaxleba, romelsac banki
ganixilavs: (a) rogorc bankis mier mxardaWeril proeqtTan pirdapir da mniSvnelovnad
dakavSirebul saqmianobas; (b) rogorc aucilebel saqmianobas, proeqtis dokumentebSi
dasaxuli miznebis misaRwevad; da (g) rogorc saqmianobas, romelic xorcieldeba an
unda ganxorcieldes proeqtis ganxorcielebasTan paralelurad.
5. aRniSnuli politikis gamoyenebasTan an masStabTan dakavSirebiT saxelmZRvanelo
miTiTebebis misaRebad moTxovnebiT unda miemarTos komitets gansaxlebis sakiTxebSi (ix. BP4.12http://wbln0011.worldbank.org/Institutional/Manuals/OpManual.nsf/BProw/383197ED73D421A385256B180072D46D?OpenDocument, punqti 7).11
(iii) dauyovnebliv da efeqturad aunazRaurdaT gadaadgilebis mTliani
Rirebuleba
saWiro RonisZiebebi
6. imisaTvis, rom gatardes RonisZiebebi zemoqmedebis im saxeobebTan mimarTebaSi, romelsac Seexeba am dokumentis 3(a) punqti, msesxebeli SeimuSavebs gansaxlebis gegmas
an gansaxlebis politikis dokuments (ix. punqtebi 25-30), romelic moicavs Semdegs:
(a) gansaxlebis gegma an politikis CarCo dokumenti Seicavs RonisZiebebs, romlebic
uzrunvelyofs, rom gadaadgilebuli pirebi:
(i) informirebuli arian gansaxlebasTan dakavSirebiT arsebuli variantebisa da
sakuTari uflebebis Sesaxeb; (ii) maTTan gamarTuli iqna konsultaciebi, uzrunvelyofili arian gansaxlebis
teqnikurad da ekonomikurad gamarTlebuli alternativebiT da SeuZliaT
gaakeTon TavianTi arCevani;
12 im qonebis danakargisTvis13
11 “aranebayoflobiTi gansaxlebis saxelmZRvanelo” Seicavs sasargeblo saxelmZRvanelo miTiTebebs
saukeTeso praqtikis Sesaxeb politikis miTiTebebis danergvasTan dakavSirebiT.
, romelic uSualod proeqtTan aris
12 “gadaadgilebis Rirebuleba” warmoadgens qonebis Sefasebis meTods, romelic xelsayrelia im Tanxis
odenobis dadgenisTvis, romliTac unda moxdes dakarguli qonebisa da garigebis xarjebis dafarva.
Sefasebis am meTodis gamoyenebisas, Senoba-nagebobebisa da qonebis amortizacia mxedvelobaSi ar miiReba
(gadadgilebis Rirebulebis detaluri ganmartebisTvis ixileT damateba a, http://lnweb18.worldbank.org/Institutional/Manuals/OpManual.nsf/58AA50B14B6BC071852565A30061BEB6/46FC304892280AB785256B19008197F8?OpenDocumenthttp://wbln0018.worldbank.org/Institutional/Manuals/OpManual.nsf/whatnewvirt/CA2D01A4D1BDF58085256B19008197F6?OpenDocument, sqolio 1). iseTi saxis
danakargebisTvis, romlis Sefaseba an monetaruli gamosaxulebis dadgena rTulia (magaliTad komunaluri
momsaxurebis, momxmareblebis da mimwodeblebis xelmisawvdomoba; an TevzWeris adgilebis, saZovrebis an
tyis xelmisawvdomoba), cdiloben tolfasi an garkveuli TvalsazrisiT misaRebi resursebisa da
Semosavlis wyaros xelmisawvdomobis uzrunvelyofas. sadac adgilobrivi kanonmdebloba ar Seesabameba
sruli Rirebulebis anazRaurebis standarts, adgilobrivi kanonis garda kompensaciasTan erTad
xorcieldeba damatebiTi RonisZiebebi, romelic gadaadgilebis Rirebulebis standartis dasacavad aris
saWiro. amgvari damatebiTi daxmareba gansxvavdeba gansaxlebisTan dakavSirebiT gaweuli daxmarebisgan,
romlis uzrunvelyofa xdeba me-6 punqtis sxva debulebebis safuZvelze.
dakavSirebuli.
(b) Tu zemoqmedeba dakavSirebulia fizikur gadaadgilebasTan, gansaxlebis gegma an
politika moicavs RonisZiebebs, romliTac gaTvaliswinebulia gadaadgilebuli
pirebisTvis:
(i) daxmarebis uzrunvelyofas sxva adgilas gadasvlisas (rogoricaa
transportirebis xarjebis anazRaureba); agreTve
(ii) uzrunvelyofas sacxovrebeli biniT an adgiliT an, saWiroebisamebr, sasoflo-
sameurneo farTobiT, im pirobiT rom axal adgilze sawarmoo potenciali,
adgilobrivi upiratesobebi da sxva faqtorebi Zveli adgilisaTvis
damaxasiaTebeli upiratesobebis tolfasi mainc iqneba.14
(i) daxmarebis SeTavazebas gadaadgilebis Semdgom gardamaval periodSi, romelic
savaraudod am adamianebs dasWirdeba saarsebo saxsrebisa da cxovrebis
standartebis aRsadgenad;
(g) sadac saWiroa, politikis miznebis misaRwevad, gansaxlebis gegma an politika aseve
moicavs RonisZiebebs, romliTac gaTvaliswinebulia gadaadgilebuli pirebisTvis:
15
13 Tu CamorTmeuli qonebis narCeni nawilis anazRaureba ver ganxorcieldeba ekonomikuri meTodebiT,
kompensaciisa da gansaxlebasTan dakavSirebiT sxva daxmarebis uzrunvelyofa xdeba iseve, rogorc qonebis
mTlianad dakargvis SemTxvevaSi. 14 alternatiuli qonebiT kompensacia xdeba miwaTsargeblobis adeqvaturi pirobebis uzrunvelyofiT.
alternatiuli sacxovrebeli binis, sacxovrebeli farTis, sameurneo farTisa da sasoflo-sameurneo
nakveTis Rirebuleba SeiZleba mTlianad an nawilobriv iqnes uzrunvelyofili dakarguli qonebis
Sesabamisad gadasaxdeli kompensaciis xarjze. 15 amgvari daxmareba SeiZleba ganxorecieldes moklevadiani dasaqmebis formiT, saarsebo minimumis
uzrunvelmyofeli daxmarebis, xelfasis SenarCunebis da msgavsi RonisZiebebis saxiT.
agreTve
(ii) ganviTarebis politikis farglebSi daxmarebis uzrunvelyofas, garda im
sakompensacio RonisZiebebisa, romelic aRwerilia punqtSi 6 (a) (iii), rogoricaa miwis nakveTis damuSaveba, sakredito saSualebebi, kvalifikaciis amaRleba an
dasaqmebis SesaZleblobebi.
7. proeqtebSi, romlebic iTvaliswineben oficialurad dafuZnebuli parkebiT da daculi
teritoriebiT sargeblobis iZulebiT SezRudvas (ix. punqti 3 (b)), SezRudvebis
xasiaTis, iseve, rogorc uaryofiTi zemoqmedebis Semarbilebeli zomebis tipis
gansazRvra xdeba gadaadgilebuli pirebis monawileobiT proeqtis dagegmvisa da
ganxorcielebis periodSi. aseT SemTxvevebSi, msesxebeli amzadebs CarCo dokuments,
romelic misaRebi unda iyos bankisTvis, da sadac aRwerili iqneba monawileobis
principebze damyarebuli procesi, romlis meSveobiTac ganisazRvreba Tu rogor
xorcieldeba:
(a) proeqtis specifikuri komponentebis momzadeba da ganxorcieleba;
(b) anazRaurebis miRebis kriteriumebis gansazRvra gadaadgilebuli pirebisaTvis;
(g) is RonisZiebebi, romlebic iTvaliswineben gadaadgilebuli pirebisTvis
daxmarebis gawevas saarsebo pirobebis gaumjobesebis an realuri aRdgenis
mcdelobaSi, parkis an daculi teritoriis mdgradobis SenarCunebiT; agreTve
(d) gadaadgilebul pirebTan SesaZlo davebis daregulireba.
CarCo procesi aseve moicavs procesis ganxorcielebisa da monitoringis
meqanizmebis organizaciul uzrunvelyofas.
8. aRniSnuli politikis miznebis misaRwevad, gansakuTrebuli yuradReba gadaadgilebul
pirebs Soris socialurad daucveli jgufebis saWiroebebs unda daeTmos, gansakuTrebiT
ki maT, vinc siRaribis zRvars miRma imyofeba, visac ara aqvs sakuTari miwis nakveTi, xandazmulebs, qalebsa da bavSvebs, mkvidr mosaxleobas,16
9. bankis gamocdileba gviCvenebs, rom mkvidri mosaxleobis gansaxleba, romelic
tradiciul miwaTmoqmedebaze dafuZnebuli warmoebis wess misdevs, gansakuTrebul
sirTuleebTan aris dakavSirebuli da SesaZloa mniSvnelovani uaryofiTi zemoqmedeba
iqonios am mosaxleobis TavisTavadobis da kulturis SenarCunebis TvalsazrisiT. am
mizniT, banki darwmunebuli unda iyos imaSi, rom msesxebels, proeqtis farglebSi,
gamokvleuli aqvs proeqtis ganxorcielebis yvela alternatiuli varianti am jgufebis gadaadgilebis Tavidan asacileblad. rodesac amgvari gadaadgilebis Tavidan acileba
marTebuli ar aris, am jgufebisTvis upiratesoba eniWeba miwaTmonacvleobaze
dafuZnebuli gansaxlebis strategiebs (ix. punqti 11), romlebic Seesabameba maT
kulturul upiratesobebs da romelTa SemuSaveba xdeba am jgufebTan konsultaciebis
warmoebis gziT (ix. damateba a,
eTnikur umciresobebs, an im
gadaadgilebul pirebs, romlebic SeiZleba ar iyvnen daculi miwis kompensaciis Sesaxeb
erovnuli kanonmdeblobiT.
http://lnweb18.worldbank.org/Institutional/Manuals/OpManual.nsf/58AA50B14B6BC071852565A30061BEB6/46FC304892280AB785256B19008197F8?OpenDocument, puqti 11).
10. gansaxlebis saqmianobis ganxorcieleba dakavSirebulia proeqtis sainvesticio
nawilis ganxorcielebasTan, rac uzrunvelyofs, rom pirTa gadaadgilebis an misadgomis
SezRudvis faqtebs gansaxlebisaTvis saWiro RonisZiebebis gatarebamde adgili ar eqneba. zemoqmedebis im saxeobebisaTvis, romelic moyvanilia punqtSi 3(a), aRniSnuli
RonisZiebebi moicavs anazRaurebis da gadaadgilebisTvis saWiro sxva saxis daxmarebis
uzrunvelyofas gadaadgilebamde da, saWiroebisamebr, gansaxlebis adgilebis momzadebasa
da saTanadod mowyobas. kerZod, miwis da dakavSirebuli qonebis gasxviseba SeiZleba
ganxorcieldes mxolod kompensaciis gadaxdis da sadac amis saWiroebaa.
gadaadgilebuli pirebisaTvis gansaxlebis adgilisa da transportirebis saSualebebis
uzrunvelyofis Semdeg. zemoqmedebis im saxeobebisaTvis, romelic moyvanilia punqtSi
3(b), im RonisZiebebis ganxorcieleba, romelic iTvaliswinebs gadaadgilebuli pirebis
daxmarebas, xdeba samoqmedo gegmis mixedviT, rogorc proeqtis nawili (ix. punqti 30).
16 ixileT OP / BP 4.10, “mkvidri mosaxleoba”.
11. upiratesoba unda mieniWos miwaTmonacvleobaze dafuZnebul gansaxlebis strategiebs
im gadaadgilebuli pirebisTvis, romelTa saarsebo saxsrebi miwaTsargeblobasTan aris
dakavSirebuli. aRniSnuli strategiebi SeiZleba moicavdes gansaxlebis saxelmwifo
sakuTrebaSi arsebuli miwaze (ix. sqolio 1, zemoT) an kerZo sakuTrebaSi arsebul
miwaze, romelic gankargvaSi miRebuli an Sesyiduli iqna gansaxlebis miznebisTvis. im
SemTxvevebSi, rodesac adgili aqvs gansaxlebisTvis miwis farTobis SeTavazebas,
gadaadgilebas daqvemdebarebul pirebs uzrunvelyofen iseTi miwis farTobiT, romelic
sawarmoo SesaZleblobebis, adgilobrivi upiratesobebis da sxva faqtorebis mixedviT,
CamorTmeuli miwis farTobis tolfasi mainc iqneba. Tu miwis farTobi gadaadgilebuli
pirebis upirates arCevans ar warmoadgens, miwis farTobiT uzrunvelyofa uaryofiTad imoqmedebs parkis an daculi teritoriis mdgomareobis SenarCunebaze17
12. dakarguli qonebisTvis fuladi kompensaciis gadaxda SeiZleba mizanSewonili iyos im
SemTxvevebSi, sadac a) saarsebo saSualebebi miwaTsargeblobasTan aris dakavSirebuli,
magram proeqtis miznebisaTvis CamorTmeuli miwis nakveTi proeqtis zemoqmedebaSi moqceuli qonebis mxolod mcire nawils warmoadgens
, an Tu gonivrul
fasad miwis farTi sakmarisi moculobiT xelmisawvdomi ar aris, maSin miwisa da sxva
dakarguli qonebisTvis fuladi kompensaciis gadaxdis garda, miwaTmonacvleobaze
dafuZnebuli SesaZleblobebis nacvlad, es pirebi uzrunvelyofili unda iqnen
dasaqmebisa da TviTdasaqmebis sakmarisi SesaZleblobebiT. banki unda darwmundes
adeqvaturi miwis farTobebis ar arsebobaSi, risTvisac es garemoeba bankis winaSe
dadasturebuli da asaxuli unda iyos dokumentalurad.
http://wbln0011/Institutional/Manuals/OpManual.nsf/58AA50B14B6BC071852565A30061BEB6/8BC51CC87982E5BD85256B18006D964D?OpenDocument 18
(a) gadaadgilebuli pirebs, maTi dasaxlebis punqtebsa da nebismier dasaxlebebs,
romelSic maTi gansaxleba moxdeba, droulad miewodeba saTanado informacia,
gaewevaT konsultaciebi gansaxlebis SesaZleblobebTan dakavSirebiT. maT
xolo qonebis narCeni nawilis
kompensireba ekonomikurad gamarTlebulia; b) arsebobs da aqtiurad funqcionirebs
miwis, uZravi qonebis, Sromis bazrebi, romelTa momsaxurebasac gadaadgilebuli pirebi
Cveulebriv mimarTaven, amasTan miwis farTobis da sacxovrebeli farTis uzrunvelyofa
bazarze sakmarisi moculobisaa an g) saarsebo saSualebebi miwaTsargeblobis xasiaTis
ar aris. fuladi kompensaciis doneebi sakmarisi unda iyos dakarguli miwis farTobisa
da sxva qonebis gadadgilebis Rirebulebis adgilobriv bazrebze moqmedi fasebis
Sesabamisad asanazRaureblad. 13. zemoqmedebis im saxeobebisaTvis, romelic moyvanilia punqtSi 3(a), banki aseve moiTxovs Semdegs:
17 ixileT OP 4.04, “bunebrivi habitatebi”. 18 zogadi principis saxiT igi gamoiyeneba im SemTxvevaSi, Tu CamorTmeuli miwis farTobi saerTo
produqtiuli farTobis 20%-ze naklebs Seadgens.
SesTavazeben gansaxlebis gegmis dasaxvis, ganxorcielebisa da monitoringis
procesSi monawileobis SesaZleblobas. aRniSnuli jgufebisaTvis SemoRebulia
saTanado da xelmisawvdomi gasaCivrebis meqanizmebi.
(b) gansaxlebis axal ubnebSi an gadaadgilebul pirTa mimReb dasaxlebebSi,
infrastruqturis da komunaluri momsaxurebis uzrunvelyofa aucileblad
moxdeba gadaadgilebuli pirebisaTvis da maTi mimRebi dasaxlebebisaTvis
momsaxurebis xelmisawvdomobisa da doneebis gaumjobesebis, pirvandel donemde
aRdgenis an SenarCunebis gziT. resursebiT sargeblobis SesaZleblobis dakargvis
asanazRaureblad adgili eqneba alternatiuli da msgavsi resursebiT
uzrunvelyofas (es Seexeba, magaliTad, Tevzis sarewao adgilebs, saZovrebs, sawvavs an safuraJe resursebs).
(g) dasaxlebuli punqtebis organizebis modelebi, romlebic axal garemoebebs
Seesabameba, agebuli unda iyos im arCevanis safuZvelze, romelic gadaadgilebuli
pirebis mier iqneba gakeTebuli. gansaxlebulTa da maTi mimRebi nebismieri
dasaxlebuli punqtebis arsebuli socialuri da kulturuli institutebi,
SesaZleblobisdagvarad, SenarCunebuli unda iyos da saTanadod unda iyos
gaTvaliswinebuli gansaxlebulTa moTxovnilebebi adre arsebul dasaxlebebSi
saTemo gaerTianebebTan dakavSirebiT.
daxmarebis mimRebTa kategoriebi19
14. proeqtis farglebSi gansaxlebisaTvis moTxovnis gansazRvris Semdeg, msesxebeli awarmoebs mosaxleobis aRweras im pirTa dasagenad, romlebic proeqtis zemoqmedebaSi iqnebian moqceuli (ix. damateba a,
http://lnweb18.worldbank.org/Institutional/Manuals/OpManual.nsf/58AA50B14B6BC071852565A30061BEB6/46FC304892280AB785256B19008197F8?OpenDocumenthttp://wbln0018.worldbank.org/Institutional/Manuals/OpManual.nsf/whatnewvirt/CA2D01A4D1BDF58085256B19008197F6?OpenDocument
19 punqtebi 13-15 ar vrceldeba zemoqmedebis im saxeobebze, romlebsac moicavs punqti 3(b). punqti 3(b)-s
Tanaxmad anazRaurebis mimRebTa kategoriebis gansazRvris kriteriumebs gadaadgilebuli pirebisaTvis,
moicavs punqtebi 7 da 30, moyvanili CarCo procesis nawilSi.
punqti 6(a)); es miznad isaxavs daxmarebis mimRebTa kategoriis gansazRvras da im adamianebis nakadis Tavidan acilebas, romlebic aseTi daxmarebis mimRebTa kategorias ar miekuTvnebian. msesxebeli aseve SeimuSavebs proceduras, romelic daakmayofilebs bankis moTxovnas, im kriteriumebis Camosayalibeblad, romliTac ganisazRvreba gadaadgilebul pirebs Soris kompensaciisa da gansaxlebasTan dakavSirebiT sxva saxis daxmarebis mimRebTa kategoriebi. aRniSnuli procedura iTvalisiwinebs Sesabamisi konsultaciebis warmoebas proeqtis zemoqmedebaSi moqceul mosaxleobasTan da dasaxlebul punqtebTan, adgilobriv xelisuflebasTan da saWiroebisamebr, arasamTavrobo organizaciebTanac. igi aseve gansazRvravs saCivrebis ganxilvis meqanizmebs.
15. daxmarebis mimRebTa kategoriebis gansazRvris kriteriumebi. gadaadgilebuli pirebi
SeiZleba Semdeg sam kategoriad daiyos:
(a) isini, visac miwaze formaluri samarTlebrivi ufleba gaaCnia (adaTwesiT
ganpirobebuli da tradiciuli uflebebis CaTvliT, romelTac scnobs qveynis
kanonmdebloba);
(b) isini, visac miwaze formaluri samarTlebrivi ufleba ara gaaCnia, magram
pretenzia aqvs aseT miwasa Tu qonebaze – Tuki amgvar moTxovnebs scnobs qveynis
kanonmdebloba an aRiarebulia gansaxlebis gegmaSi aRwerili procesis Tanaxmad
(ix. damateba a, http://lnweb18.worldbank.org/Institutional/Manuals/OpManual.nsf/58AA50B14B6BC071852565A30061BEB6/46FC304892280AB785256B19008197F8?OpenDocumenthttp://wbln0018.worldbank.org/Institutional/Manuals/OpManual.nsf/whatnewvirt/CA2D01A4D1BDF58085256B19008197F6?OpenDocumentpunqti 7(v); agreTve20
16. pirebs, romelTac moicavs punqti 15(a) da (b) unazRaurdebaT dakarguli miwis farTobis safasuri da eZlevaT sxva saxis daxmareba punqti 6-is Sesabamisad. pirebs, romelTac moicavs punqti 15 (g) saWiroebisamebr, maT mier dakavebuli miwis farTobis kompensaciis nacvlad eZlevaT gansaxlebasTan dakavSirebuli daxmareba,
(g) isini visi ufleba an moTxovna miwaze, romliTac isini sargebloben, ar aris
garkveviT cnobili.
21 im miznebis misaRwevad, romelsac mocemuli politika isaxavs, im SemTxvevaSi Tu maT mier proeqtis teritoriis dakaveba msesxeblis mier dadgenil da bankisaTvis misaReb vadamde eqnebodaT dakavebuli.22
20 amgvari moTxovnebi SeiZleba warmoiSvas saxelmwifo miwis farTobiT sargeblobis uaryofiTi
gamocdilebidan, an xangrlivi drois manZilze saxelmwifo miwis farTobiT sargeblobis Sedegad,
mTavrobis mxridan am qonebis sasamarTlos wesiT dabrunebis gareSe (anu rodesac saxelmwifos mier
aRniSnuli miwis farTobi mitovebulia), an Cveulebrivi samarTlis da tradiciulad sargeblobis
safuZvelze da a.S. 21 gansaxlebasTan dakavSirebuli daxmareba, saWiroebisamebr, SeiZleba warmodgenili iyos miwis farTobis,
sxva qonebis, naRdi fulis, dasaqmebisa da sxva saxis daxmarebiT. 22 Cveulebriv, aRniSnuli saboloo vada aris is dRe, rodesac iwyeba mosaxlebis aRwera. saboloo vada
aseve SeiZleba iyos is dRe, rodesac mosaxleobis aRweramde ganxorcielda proeqtis teritoriis
gamijvna, mosaxleobis Semdgomi SemoWris Tavidan asacileblad, imis gaTvaliswinebiT, rom adgili hqonda
mosaxleobis adeqvatur informirebas gasamijni teritoriebis Sesaxeb, agreTve Semdgom sistematur da
mudmiv sazogadoebriv informirebas gamijnuli teritoriebis Sesaxeb, rac Tavidan iqnas acilebuli
mosaxleobis axali nawilis SeWra aRniSnul teritoriebze
is pirebi, romlebic aRniSnul teritoriaze SemoiWrebian gansaxlebisTvis dadgenili vadis gasvlis Semdeg, ar miiReben kompensacias an gansaxlebasTan dakavSirebuli nebismier sxva saxis daxmarebas. yvela im pirs, romelsac moicavs punqti 15(a), (b) da (g) aunazRaurdeba miwis garda yvela sxva saxis qonebis danakargi.
gansaxlebis procesis dagegmva, ganxorcieleba da monitoringi
17. mocemuli politikis miznebis misaRwevad, proeqtis tipis mixedviT, gamoiyeneba
sxvadasxva dagegmvis instrumentebi:
(a) gansaxlebis gegma an gansaxlebis mokle gegma aucilebelia yvela
operaciisaTvis, romelsac Sedegad mohyveba gansaxleba, Tu sxvagvarad ar aris
gansazRvruli (ix. punqti 25 da damateba a http://wbln0011.worldbank.org/Institutional/Manuals/OpManual.nsf/OPolw/C19E5F010F97E04485256B180070DD3E?OpenDocumenthttp://lnweb18.worldbank.org/Institutional/Manuals/OpManual.nsf/58AA50B14B6BC071852565A30061BEB6/46FC304892280AB785256B19008197F8?OpenDocumenthttp://wbln0018.worldbank.org/Institutional/Manuals/OpManual.nsf/whatnewvirt/CA2D01A4D1BDF58085256B19008197F6?OpenDocument
(b) gansaxlebis politika aucilebelia punqtebSi 26-30 miTiTebuli
operaciebisaTvis, romelsac SeiZleba Sedegad adgilmosaxleobis gardauvali Secvla moyves, Tu sxvagvarad ar aris gansazRvruli (ix. damateba
a
);
http://lnweb18.worldbank.org/Institutional/Manuals/OpManual.nsf/58AA50B14B6BC071852565A30061BEB6/46FC304892280AB785256B19008197F8?OpenDocumenthttp://wbln0018.worldbank.org/Institutional/Manuals/OpManual.nsf/whatnewvirt/CA2D01A4D1BDF58085256B19008197F6?OpenDocument
19. gansaxlebis procesis dagegmva moicavs adrindel etapze ZiriTadi sakiTxebis ganxilvas da maTi moculobis gansazRvras (skriningi da soupingi), gansaxlebis instrumentis SerCevas da gansaxlebis komponentis an qvekomponentis SemuSavebisaTvis saWiro informacias. gansaxlebis instrumentebis moculoba an is Tu ramdenad detalurad unda iqnes isini damuSavebulni gansxvavdeba gansaxlebis procesis masStabisa da sirTulis mixedviT. gansaxlebis komponentis momzadebisas, msesxebeli eyrdnoba saTanado codnis da gamocdilebis mqone eqspertizas socialuri, teqnikuri da samarTlebrivi sakiTxebis sferoSi da adgilobriv saTemo da
); da
(g) CarCo procesis sistemis SemuSaveba xdeba im proeqtebisaTvis, romlebic
iTvalisiwineben sargeblobaze SezRudvebis dawesebas 3(b) punqtis Sesabamisad (ix.
punqti 31).
18. winamdebare saoperacio politikasTan Sesabamisi gansaxlebis gegmis, gansaxlebis
politikis an CarCo procesis (“gansaxlebis instrumentebi”), saWiroebisamebr, SemuSaveba, ganxorcieleba da monitoringi msesxebelis pasuxismgeblobas ganekuTvneba.
gansaxlebis instrumenti warmoadgens konkretul strategias saoperacio politikis
miznebis misaRwevad da moicavs gansaxlebis saqmianobebis yvela aspeqts. msesxeblis
valdebuleba da unari warmatebiT ganaxorcielos gansaxlebis procesi gadamwyvet
faqtors warmoadgens bankis mier proeqtSi monawileobis misaRebad.
arasamTavrobo organizaciebs.23
22. gansaxlebasTan dakavSirebuli proeqtiebis Sefasebis pirobis saxiT, msesxebeli
uzrunvelyofs banks Sesaferisi gansaxlebis instrumentis proeqtiT, romelic
Seesabameba aRniSnul politikas. igi aseve uzrunvelyofs mis xelmisawvdomobas gadaadgilebuli pirebisaTvis da arasamTavrobo organizaciebisaTvis, iseTi formiT,
wesiT da im enaze, romelic maTTvis gasagebi iqneba. bankis mier aRniSnuli
instrumentis damtkicebisTanave rogorc adeqvaturi safuZveli proeqtis Sefasebisa,
banki mas sajarod xelmisawvdoms gaxdis misi sainformacio centr - “InfoShop” meSveobiT. gansaxlebis instrumentis saboloo variantis damtkicebis Semdeg, banki da
msesxebeli am informacias kidev erTxel gamoaqveyneben imave saSualebebiT.23
msesxebeli, sawyis etapzeve uzrunvelyofs potenciurad gadaadgilebul pirebs informaciiT proeqtis farglebSi gansaxlebis sakiTxebis Sesaxeb da iTvalisiwnebs maT mosazrebebs proeqtis dagegmvisas. 20. proeqtis miznebis misaRwevad aucilebel gansaxlebasTan dakavSirebuli saqmianobebis
mTliani Rirebulebebi unda aisaxos proeqtis saerTo xarjebSi. gansaxlebis xarjebi,
iseve rogorc proeqtis sxva saqmianobebis xarjebi, ganixileba rogorc proeqtis
ekonomikuri sargebeli da gansaxlebulebis mier miRebuli jamuri sargebeli (“proeqtis gareSe” garemoebebTan SedarebiT) gaTvlebisas daemateba proeqtis sxva saxis
sargebelis odenobas. aucilebeli ar aris, rom gansaxlebis procesis komponentebi an
damoukidebelad ganxorcielebuli gansaxlebis proeqtebi, TavisTavad, ekonomikurad
sicocxliunariani iyos, magram aucilebelia, rom efeqturi iyos Rirebulebis
TvalsazrisiT. 21. msesxebeli uzrunvelyofs proeqtis ganxorcielebis gegmis srul Sesabamisobas
gansaxlebis instrumentTan.
24
24. gansaxlebis instrumentSi gansazRvruli saqmiaobebis adeqvaturi monitoringi da Sefaseba msesxebelis pasuxsmgeblobas ganekuTvneba. banki regularulad axorcielebs
gansaxlebis procesis ganxorcielebaze zedamxedvelobas, raTa daadginos misi
23. msesxeblis valdebulebebi gansaxlebis instrumentis ganxorcielebasa da bankisaTvis
ganxorcielebis procesis mimdinareobis Sesaxeb informaciis miwodebasTan dakavSirebiT,
gawerili iqneba proeqtis samarTlebriv xelSekrulebebSi.
23 umaRles riskTan dakavSirebuli an sakamaTo proeqtebisTvis, an proeqtebisTvis, romlebic
iTvaliswineben didi masStabis rTul gansaxlebas, msesxebeli, rogorc wesi, daiqiravebs damoukidebel
saerTaSorisod aRiarebuli specialistebis jgufs/panels, romlebic mas konsultacias gauweven proeqtis
farglebSi gansaxlebis yvela aspeqtTan dakavSirebiT. panelis Sexvedrebis formati, funqcia da sixSire
damokidebulia gansaxlebis procesis sirTuleze. Tu damoukidebeli teqnikuri konsultantebis jgufi
Seqmnilia OP 4.01 “garemosdacviTi Sefasebis” saoperacio politikis farglebSi, specialistTa jgufi
gansaxlebis sakiTxebSi SeiZleba warmodgenili iyos rogorc garemosdacviTi Sefasebis eqspertTa
jgufis/panelis Semadgeneli nawili 24 ixileT msoflio bankis informaciis xelmisawvdomobis politika, punqti 34 (vaSingtoni, msoflio
banki, 2002 w.)
Sesabamisobis xarisxi gansaxlebis instrumentTan. proeqtis dasrulebis Semdeg,
msesxebeli axorcielebs Sefasebas, raTa gansazRvros miRweuli iqna Tu ara gansaxlebis
instrumentis miznebi. aRniSnuli Sefaseba iTvaliswinebs sabaziso pirobebs da
gansaxlebis procesis monitoringis Sedegebs. Tu ganxorcielebuli Sefasebis Sedegad
dadgindeba, rom aRniSnuli miznebis Sesruleba SeiZleba ver moxerxdes, msesxebelma
unda dasaxos Semdgomi RonisZiebebi, romlebic safuZveli iqneba bankis mier Semdgomi
zedamxedvelobis gawevisa, Tuki CaTvlis saWirod. (ix. aseve BP 4.12 BP 4.12http://wbln0011.worldbank.org/Institutional/Manuals/OpManual.nsf/BProw/383197ED73D421A385256B180072D46D?OpenDocument
25. gansaxlebis gegmis proeqti, romelic SesabamisobaSia aRniSnul saoperacio
politikasTan, warmoadgens proeqtis Sefasebis pirobas (ix. damateba a,
, punqti 16).
gansaxlebis instrumentebi
gansaxlebis gegma
http://lnweb18.worldbank.org/Institutional/Manuals/OpManual.nsf/58AA50B14B6BC071852565A30061BEB6/46FC304892280AB785256B19008197F8?OpenDocumenthttp://wbln0018.worldbank.org/Institutional/Manuals/OpManual.nsf/whatnewvirt/CA2D01A4D1BDF58085256B19008197F6?OpenDocument puqtebi 2-21) im proeqtebisTvis, romlebic CamoTvlilia zemoT, punqtSi
17 (a).25 amasTan, sadac zemoqmedeba mTlian gadaadgilebul mosaxleobaze umniSvneloa26
http://lnweb18.worldbank.org/Institutional/Manuals/OpManual.nsf/58AA50B14B6BC071852565A30061BEB6/46FC304892280AB785256B19008197F8?OpenDocument
an sadac gadaadgilebas eqvemdebareba 200 kacze naklebi, msesxebelTan SesaZlebelia
gansaxlebis mokle gegmis Taobaze moxdes SeTanxmeba (ix. damateba a,
http://wbln0018.worldbank.org/Institutional/Manuals/OpManual.nsf/whatnewvirt/CA2D01A4D1BDF58085256B19008197F6?OpenDocument
26. seqtoruli xasiaTis sainvesticio operaciebisaTvis, romelic SeiZleba
iTvaliswinebdes gansaxlebas, banki moiTxovs, rom proeqtis ganxorcielebaze pasuxismgebelma saagentom ganaxorcielos dasafinansebeli proeqtebis gacxrilva
(skriningi), raTa uzrunvelyos maTi Sesabamisoba winamdebare saoperacio politikasTan.
aRniSnuli operaciebisTvis, msesxebeli, proeqtis Sefasebamde, gansaxilvelad waradgens
gansaxlebis politikis proeqts, romelic SesabamisobaSi iqneba winamdebare saoperacio
politikasTan (ix. damateba a,
punqti 22). orive SemTxvevaSi moqmedebs informaciis xelmisawvdomobis
procedurebi, Camoyalibebuli punqtSi 22.
gansaxlebis politikis CarCo-dokumenti
25 am moTxovnidan gamonaklisi SeiZleba daiSvas ukidures sagangebo garemoebebSi (rogoricaa gadaudebeli
sareabilitacio saqmianobebi) bankis menejmentis TanxmobiT (ix. BP 4.12, punqti 8). aseT SemTxvevebSi bankis menejmentis Tanxmoba gansazRvravs agreTve gansaxlebis gegmis SemuSavebis ganrigs da biujets. 26 zemoqmedeba iTvleba “umniSvnelod”, Tu zemoqmedebaSi moqceuli adamianebis fizikurad gadaadgileba
are xdeba da sameurneo saSualebebis danakargi 10%-s ar aRemateba.
http://wbln0011.worldbank.org/Institutional/Manuals/OpManual.nsf/OPolw/C19E5F010F97E04485256B180070DD3E?OpenDocumenthttp://lnweb18.worldbank.org/Institutional/Manuals/OpManual.nsf/58AA50B14B6BC071852565A30061BEB6/46FC304892280AB785256B19008197F8?OpenDocumenthttp://wbln0018.worldbank.org/Institutional/Manuals/OpManual.nsf/whatnewvirt/CA2D01A4D1BDF58085256B19008197F6?OpenDocument
27. finansuri saSuamavlo operaciebisTvis, romelic SeiZleba iTvaliswinebdes
gansaxlebas, banki moiTxovs, rom finansurma Suamavalma ganaxorcielos bankis mier
dasafinansebeli qveproeqtebis gacxrilva (skriningi), raTa uzrunvelyos maTi
Sesabamisoba winamdebare saoperacio politikasTan. aRniSnuli operaciebisaTvis banki
moiTxovs, rom Sefasebamde, msesxebelma an finansurma Suamavalma warudginos banks
gansaxilvelad gansaxlebis politikis proeqti, romelic SesabamisobaSi iqneba
winamdebare saoperacio politikasTan (ix. damateba a,
punqtebi 23-25). warmodgenili gansaxlebis
politika aseve ganszRvravs, ramdenadac es SesaZlebeli iqneba, gadasaadgilebeli
mosaxleobis saerTo raodenobas da Seafasebs gansaxlebis mTlian xarjebs.
http://wbln0011.worldbank.org/Institutional/Manuals/OpManual.nsf/OPolw/C19E5F010F97E04485256B180070DD3E?OpenDocumenthttp://lnweb18.worldbank.org/Institutional/Manuals/OpManual.nsf/58AA50B14B6BC071852565A30061BEB6/46FC304892280AB785256B19008197F8?OpenDocumenthttp://wbln0018.worldbank.org/Institutional/Manuals/OpManual.nsf/whatnewvirt/CA2D01A4D1BDF58085256B19008197F6?OpenDocument
28. bankis mier mxardaWerili sxva proeqtebisaTvis, romlebsac Tan axlavs mravali iseTi qveproeqti,
punqtebi 23-25). garda amisa, gansaxlebis
politikis proeqti aanalizebs TiToeuli qveproeqtis ganxorcielebaze pasuxismgebeli
finansuri Suamavlis organizaciuli SesaZleblobebis da procedurebis Sefasebas. rodesac bankis SefasebiT gansaxleba saerTod ar aris mosalodneli finansuri
Suamavlebis mier dasafinansebel qveproeqtebSi, gansaxlebis politikis proeqtis
SemuSaveba saWiro ar aris. sanacvlod, samarTlebrivi xelSekrulebebi gansazRvraven
finansuri Suamavlebis valdebulebas potenciuri qve-msesxeblebisagan iseTi gansaxlebis
gegmis miRebasTan dakavSirebiT, romelic SesabamisobaSi iqneba aRniSnul politikasTan,
Tu qveproeqtis Sinaarsi moiTxovs gansaxlebis procesis wamowyebas. yvela
qveproeqtisaTvis, romelic iTvaliswinebs gansaxlebis gegmas, igi gansaxilvelad
miewodeba banks qveproeqtis bankis mier dasafinanseblad damtkicebamde.
27 romelic SeiZleba iTvaliswinebdes gansaxlebas, banki moiTxovs rom
mas, proeqtis Sefasebamde, gansaxilvelad waredginos gansaxlebis gegmis proeqti,
romelic SesabamisobaSi iqneba aRniSnul politikasTan, garda im SemTxvevebisa, rodesac
proeqtis an specialuri qveproeqtis Tu proeqtebis Sinaarsis da dizainis gamo, a)
SeuZlebelia qveproeqtebis zemoqmedebis zonis gansazRvra, an b) zemoqmedebis zona
cnobilia, magram proeqtis obieqtis adgilmdebareobis zusti gansazRvra SeuZlebelia.
aseT SemTxvevebSi, msesxebeli proeqtis Sefasebamde waradgens gansaxlebis politikis
proeqts, romelic winamdebare saoperacio politikasTan SesabamisobaSi iqneba (ix.
damateba a,
27 mocemuli punqtis miznebisTvis, termini “qveproeqti” moicavs proeqtis komponentebsa da
qvekomponentebs
http://lnweb18.worldbank.org/Institutional/Manuals/OpManual.nsf/58AA50B14B6BC071852565A30061BEB6/46FC304892280AB785256B19008197F8?OpenDocumenthttp://wbln0018.worldbank.
org/Institutional/Manuals/OpManual.nsf/whatnewvirt/CA2D01A4D1BDF58085256B19008197F6?OpenDocument
(a) daxmareba gansaxlebis politikis, strategiebis, samarTlebrivi bazis da
specialuri gegmebis Sefasebasa da SesaZleblobebis gaZlierebaSi qveynis,
punqtebi 23-25). sxva qveproeqtebisaTvis, romlebic zemoT moyvanili
kriteriumebis moTxovnebs ar pasuxoben, Sefasebamde saWiro iqneba gansaxlebis gegmis
wardgena, romelic SesabamisobaSi iqneba winamdebare saoperacio politikasTan.
29. punqtebSi 26, 27 an 28 aRweril proeqtSi CarTuli TiToeuli qveproeqtisTvis,
romelic SeiZleba gansaxlebas iTvaliswinebdes, banki moiTxovs damakmayofilebeli
gansaxlebis gegmis an iseTi gansaxlebis mokle gegmis bankisTvis dasamtkiceblad
wardgenas, romelic SesabamisobaSi iqneba winamdebare saoperacio politikasTan. es unda
moxdes qveproeqtisTvis bankis mier dafinansebis damtkicebamde. 30. zemoT moyvanil punqtebSi 26-28 aRwerili proeqtebisTvis, banki SeiZleba werilobiT daTanxmdes qveproeqtebis gansaxlebis gegmebis damtkicebas bankis mier
winaswari ganxilvis (prior review) gareSe, Tuki proeqtis ganxorcielebis
pasuxismgebeli saagento, an pasuxismgebeli samTavrobo uwyeba, an finansuri Suamavli
moaxdens sakmarisi organizaciuli SesaZleblobebis demonstrirebas uzrunvelyos
gansaxlebis gegmebis saTanadod ganxilva da maTi Sesabamisoba winamdebare saoperacio
politikasTan. uflebamosilebis amgvari delegireba, agreTve reagireba iseT
SemTxvevebze, rodesac zemoxsenebuli erTeulebis mier damtkicebuli gansaxlebis
gegmebi SeiZleba aRar Seesabamebodes bankis winamdebare saoperacio politikas, asaxuli
unda iyos proeqtis Sesaxeb gaformebul samarTlebriv xelSekrulebebSi. yvela aseT
SemTxvevaSi gansaxlebis gegmebis ganxorcielebis sakiTxi eqvemdebareba bankis Semdgom ganxilvis (ex post review).
gansaxlebis CarCo procesi 31. im proeqtebisTvis, romlebic iTvalisiwineben miwis farTobiT sargeblobaze
SezRudvebis dawesebas punqtis 3(b) moTxovnebis Sesabamisad, msesxebeli, proeqtis
Sefasebis pirobis saxiT, miawvdis banks gansaxlebis CarCo procesis amsaxveli
dokumentis proeqts, romelic daakmayofilebda winamdebare saoperacio politikis
Sesabamis debulebebs. garda amisa, proeqtis ganxorcielebis periodSi da SezRudvebis
amoqmedebamde, msesxebeli SeimuSavebs bankisaTvis misaReb samoqmedo gegmas, romelSic
aRwerili iqneba specialuri zomebi, romelic miRebuli unda iqnes gadaadgilebuli
pirebis dasaxmareblad da maTi ganxorcielebisaTvis pirobebis Sesaqmnelad. samoqmedo
gegma SeiZleba Sedgenili iyos proeqtisTvis SemuSavebuli bunebrivi resursebis marTvis gegmis formiT.
mxardaWeris aRmoCena sesxis amRebisTvis
32. saoperacio politikis miznebis miRwevis uzrunvelyofaSi xelSesawyobad, bankma
SeiZleba msesxeblis moTxovnis safuZvelze mxardaWera aRmouCinos msesxebelsa da sxva
dainteresebul pirebs Semdegis meSveobiT:
regionis an seqtoris doneze;
(b) gansaxlebaze pasuxismgebeli saagentoebis resursebis gasaZliereblad
teqnikuri daxmarebis dafinanseba an proeqtis zemoqmedebaSi moqceuli
mosaxleobis mxardaWera gansaxlebis operaciebSi ufro efeqturad
monawileobisaTvis;
(g) teqnikur daxmareba gansaxlebis politikis, strategiebis da specialuri
gegmebis SemuSavebis da gansaxlebasTan dakavSirebuli saqmianobebis
ganxorcielebis, monitoringis da Sefasebis saqmeSi; (d) gansaxlebis dakavSirebuli sainvesticio xarjebis dafinanseba.
33. bankma SeiZleba daafinansos ZiriTadi sainvesticio proeqtis romelime komponenti, romelic iwvevs an moiTxovs gansaxlebas, an Seuzlia daafinansos gansaxlebis damoukidebeli proeqti, romlis damuSaveba da ganxorcieleba xdeba im sainvesticio proeqtis ganxorcielebis paralelurad, romelic moiTxovs pirTa gadaadgilebas. bankma SeiZleba daafinansos gansaxlebis proeqti im SemTxvevaSic ki, rodesac igi ar afinansebs mTavar sainvesticio proeqts, romelic iwvevs gansaxlebis process.
msoflio bankis saoperacio saxelmZRvanelo saoperacio politika 4.12 - danarTi A dekemberi, 2001
aranebayoflobiTi gansaxlebis instrumentebi
1. mocemuli damateba aRwers gansaxlebis gegmis elementebs, gansaxlebis mokle gegmas,
gansaxlebis politikas da gansaxlebis CarCo process, rogorc es ganxilulia OP 4.12, punqtebSi 17-31.
gansaxlebis gegma
2. gansaxlebis gegmis Sinaarss da siRrmes (skoupi) gansazRvravs gansaxlebasTan dakavSirebuli saqmianobis masStabi da sirTule. gegma emyareba mimdinare da saimedo informacias (a) SemoTavazebuli gansaxlebis da gansaxlebiT gamowveuli zemoqmedebis Sedegad gadaadgilebul pirebsa da im jgufebze, romelzec es uaryofiT zemoqmedebas iqoniebs, da (b) samarTlebrivi sakiTxebis Sesaxeb, romlebic gansaxlebasTan aris dakavSirebuli. gansaxlebis gegma moicavs qvemoT aRweril elementebs, maTi mniSvnelobisdamixedviT. rodesac romelime elementi proeqtis garemoebebisTvis mniSvnelovani ar aris, es faqti unda aRiniSnos gansaxlebis gegmaSi. 3. proeqtis aRwera. proeqtis zogadi aRweriloba da proeqtis arealis gansazRva. 4. proeqtis potenciuri zemoqmedebebi. unda ganisazRvros:
(a) proeqtis komponenti an saqmianobebi, romelTac Sedegad mohyveba gansaxleba; (b) amgvari komponentis an saqmianobebis zemoqmedebis zona; (g) alternativebi, romelic ganixileba gansaxlebis aucileblobis Tavidan acilebis an Serbilebis mizniT; agreTve (d) meqanizmebi, romlebic amoqmedebul unda iqnes proeqtis ganxorcielebis periodSi gansaxlebis masStabis maqsimalurad Semcirebis mizniT.
politikis warmodgenili mimarTulebebi SemuSavebulia msoflio bankis TanamSromlebis mier gamoyenebis mizniT da SeiZleba ar ganixilavdes yvela sakiTxs amomwuravad.
5. miznebi. gansaxlebis programis mTavari miznebi. 6. socialur-ekonomikuri kvlevebi. proeqtis momzadebis adreul etapze da poteciurad gadaadgilebas daqvemdebarebuli pirebis monawileobiT gansaxorcielebeli socialur-ekonomikuri kvlevebis Sedegebi, rac moicavs: (a) mosaxleobs aRweris Sedegebs. maT Soris:
(i) proeqtis zemoqmedebaSi moqceuli miwis amJamindel mepatroneebis dadgena, rac miznad isaxavs safuZvlis Seqmnas gansaxlebis programis dagegmvisTvis da komepensaciisa da gansaxlebasTan dakavSirebuli daxmarebis mimRebTa zusti raodenobis dadgenas, agreTve axal mosaxleTa Casaxlebis gamoricxvas; (ii) gadaadgilebuli Sinameurneobebis standartuli maxasiaTeblebi, maT Soris sameurneo sistemebis, SromiTi saqmianobebisa da SenameurneobaTa organizebis aRwera; agreTve ZiriTadi informacia gadaadgilebuli mosaxleobis saarsebo saxsrebis (maT Soris meurneobis intensiobis da rogorc formaluri aseve araformaluri ekonomikuri saqmianobis Sedegad miRebuli Semosavlebis doneebis Sesaxeb) da cxovrebis doneebis Sesaxeb (janmrTelobis mdgomareobis Sesaxeb monacemTa CaTvliT); (iii) mosalodneli zaralis sidide (qonebis mTlianad an nawilobriv dakargva) da gadaadgilebis xarisxi (fizikuri Tu ekonomikuri); (iv) informacia socialurad daucveli jgufebis an pirebis Sesaxeb (direqtiva OP 4.12, punqti 8), romelTaTvisac SesaZloa saWiro gaxdes specialuri winadadebebis SemuSaveba; agreTve (v) gadaadgilebuli pirebis saarsebo saSualebebisa da cxovrebis doneebis Sesaxeb monacemebis regularulad ganaxlebis maxasiaTeblebi, raTa gadaadgilebis momentisTvis xelmisawvdomi informacia marTebulad asaxavdes ukanasknel periods.
(b) sxva gamokvlevebs, romelSic aRwerili iqneba Semdegi:
(i) miwis mflobelobisa da gadacemis sistemebi, maT Soris bunebrivi resursebis CamonaTvali, romelic uzrunvelyofs saarsebo saSualebebsa da saarsebo wyaros am adamianebisTvis; moqmedi uzufruqtis sistema, magaliTad sargebloba TevzWeris adgilebiT, saZovrebiT an tyiT, romelsac marTavs adgilobrivad aRiarebuli miwis ganawilebis meqanizmebi; da nebismieri sakiTxebi, romlebic warmoiSveba proeqtis teritoriaze sxvadasxva saxis miwaTmflobelobis sistemebis Sedegad;
(ii) socialuri urTierTmoqmedebis modelebi proeqtis zemoqmedebaSi moqceul dasaxlebul punqtebSi, maT Soris socialuri sistemebi da socialuri mxardaWeris sistemebi da ra zemoqmedebas moaxdens maTze mocemuli proeqti; (iii) sazogadoebrivi infrastruqtura da socialuri momsaxureba, romelic zemoqmedebaSi moiqceva; da (iv) gadaadgilebuli mosaxleobis socialuri da kulturuli maxasiaTeblebi, maT Soris formaluri da araformaluri institutebis aRwera (magaliTad, saTemo organizaciebis, religiuri dajgufebebis, arasamTavrobo organizaciebis CaTvliT) sakonsultacio strategiis SemuSavebisa da gansaxlebasTan dakavSirebuli saqmianobebis dagegmvisa da ganxorcielebisaTvis.
7. samarTlebrivi baza. samarTlebrivi analizis Sedegebi, romelic moicavs: (a) kerZo qonebis iZulebiT gasxvisebis uflebis (eminent domain) moqmedebis sferos da masTan dakavSirebuli kompensaciis xasiaTs, rogorc Sefasebis meTodologiis aseve kompensaciis gadaxdis drois SerCevis TvalsazrisiT; (b) moqmedi samarTlebrivi da administraciuli procedurebi, maT Soris gadaadgilebuli pirebis uflebebis dacvis saSualebebi sasamarTlo ganxilvebisas da Cveulerivi drois intervali amgvari procedurebisTvis, da nebismieri xelmisawvdomi alternatiuli meqnizmebi konfliqtebis daregulirebisTvis, romelsac SeiZleba arsebiTi mniSvneloba hqondes proeqtis farglebSi gadaadgilebis TvalsazrisiT; (g) kanonmdebloba (maT Soris Cveulebrivi da tradiciuli samarTali) romelic marTavs miwaTmflobelobis uflebebs, qonebisa da danakargebis Sefasebis, anazRaurebis sakiTxebsa da bunebrivi resursebiT sargeblobis uflebebs; Cveulebrivi individualuri samarTali, romelic dakavSirebulia gansaxlebis procesTan; da garemosdacviTi sakanonmdeblo baza da socialuri keTildReobis kanonmdebloba; (d) im uwyebebTan dakavSirebuli kanonmdebloba da normatiuli baza, romlebic pasuxs ageben gansaxlebasTan dakavSirebul saqmianobebze; (e) qonebis iZulebiT gasxvisebisa da gansaxlebis Sesaxeb adgilobriv kanonebsa da bankis gansaxlebis politikas Soris sxvaobebi, Tu ki aseTi arsebobs, da maTi daregulirebis meqanizmebi; agreTve (v) nebismieri samarTlebrivi zomebi, romelic aucilebelia proeqtis farglebSi gansaxlebis saqmianobebis efeqturi ganxorcielebis uzrunvelsayofad, maT Soris (Tu ki es marTebulia) miwis farTobze kanonier
uflebebze pretenziis aRiarebis procesi, im pretenziebis CaTvliT, romelic Cveulebrivi samarTlisa da miwis farTobiT tradiciuli sargeblobis safuZvelze warmoiSveba. (ix. OP 4.12, punqti 15 (b)).
8. organizaciuli safuZveli. organizaciuli safuZvlebis analizis Sedegebi, romelic moicavs: (a) gansaxlebaTan dakavSirebul saqmianobebze pasuxismgebeli uwyebebis da im arasamTavrobo organizaciebebis dadgena, romlebmac SeiZleba garkveuli roli iTamaSon proeqtis ganxorcielebaSi; (b) amgvari uwyebebis da arasamTavrobo organizaciebebis sainstitucio SesaZleblobebis Sefaseba; agreTve (g) nebismieri RonisZiebebi, romelic SemoTavazebulia im uwyebebis da arasamTavrobo organizaciebis sainstitucio SesaZleblobebis gasaumjobeseblad, romlebic pasuxs agenen gansaxlebasTan dakavSirebuli saqmianobebis ganxorcielebaze. 9. anazRaurebis mimRebTa kategoria. gadaadgilebul pirTa kategoriis ganmarteba da kriteriumebi anazRaurebis da sxva saxis daxmarebis mimRebTa kategoriebis gansazRvris mizniT, maT Soris Sesabamisi saboloo vadebis CaTvliT. 10. zaralis odenobis Sefaseba da kompensireba. meTodologia, romelic gamoyenebuli unda iqnes danakargebis Sefasebisas gadaadgilebis Rirebulebis dasadgenad; da adgilobrivi kanonmdeblobis safuZvelze SemoTavazebuli kompensaciis saxeobebisa da doneebis da iseTi damxmare RonisZiebebis aRwera, romlebic aucilebelia dakarguli qonebisTvis gadaadgilebis Rirebulebis dasadgenad.28
1
rac Seexeba miwasa da nagebobebs, “gadaadgilebis Rirebuleba” ganisazRvreba Semdegnairad: sasoflo-sameurneo daniSnulebis miwis nakveTisTvis igi winasaproeqto an gadaadgilebamde Rirebulebis eqvivalenturia (ufro maRali fasis mixedviT) da ganisazRvreba proeqtis zemoqmedebaSi moqceuli miwis farTobis siaxloves mdebare iseTive produqtiulobis an gamoyenebis potencialis miwis nakveTis sabazro RirebulebiT, romelsac emateba nakveTis imave donemde damuSavebis xarji, rogoric proeqtis zemoqmedebaSi moqceuli miwis nakveTze iyo. amasTan gasaTvaliswinebelia nakveTis registraciisa da gadacemis gadasaxadi. saqalaqo miwis farTobisTvis, es Seadgens eqvivalenturi zomisa da gamoyenebis potencialis miwis farTobis sabazro Rirebulebas, msgavsi an ukeTesi infrastruqturiT da momsaxurebas. aseTi miwis nakveTi unda mdebareobdes proeqtis zemoqmedebaSi moqceuli miwis nakveTis siaxloves. aseve emateba miwis nakveTis registraciisa da gadacemis gadasaxadebi. saxlebisTvis da sxva Senoba-nagebobebisTvis, es Rirebuleba Seadgens gadaadgilebas daqvemdebarebuli Senoba-nagebobis asaSeneblad saWiro masalebis sabazro Rirebulebas. axali Senoba-nageboba msgavsi an ukeTesi xarisxis unda iyos vidre is, romelic ganlagebuli iyo proeqtis zemoqmedebaSi moqceuli miwis farTobze, an xdeba nawilobriv dazianebuli Senobis aRdgena, romelsac emateba saSenmasalebis samSeneblo moedanze transportirebis Rirebuleba, muSa-xelis da kontraqtorebis anazRaureba da nagebobis registraciisa da gadacemis gadasaxadebi. gadaadgilebis Rirebulebis gansazRvrisas, yuradRebaSi ar miiReba qonebis amortizacia
11. gansaxlebasTan dakavSirebuli RonisZiebebi. anazRaurebisa da gansaxlebasTan dakavSirebuli sxva saxis RonisZiebebis paketebis aRwera, romelic daexmareba daxmarebis mimRebTa gadaadgilebuli pirebis TiToeul kategorias saoperacio politikis miznebis miRwevaSi (ixileT OP 4.12, punqti 6). garda imisa, rom RonisZiebebi teqnikurad da ekonomikurad gamarTlebuli iyos, gansaxlebis paketebi unda Seesabamebodes gansaxlebuli pirebis kulturul Taviseburebebs, xolo sakompensaco paketebi unda SemuSavdes am gadaadgilebul mosaxleobasTan konsultaciebis safuZvelze. 12. obieqtis SerCeva, momzadeba da gadatana. alternatiuli obieqtebis ganxilva da maTi gadatanis mizezebis ganmarteba, romelic moicavs: (a) sainstitucio da teqnikur RonisZiebebs, obieqtebis gadatanis adgilebis dasadgenad da mosamzadeblad (soflad iqneba es Tu qalaqad), risTvisac sawarmoo potenciali da ganlagebis upiratesobebi Zveli adgilebis upiratesobebTan Sesadari mainc unda iyos. amasTan gasaTvaliswinebelia is dro, romelic dasWirdeba miwis farTobis SeZenasa da obieqtis gadatanas. gasaTvaliswinebelia agreTve saWiro damxmare resursebi; (b) nebismier RonisZiebebs, romelic aucilebelia imisaTvis, rom Tavidan iqnes acilebuli SerCeul obieqtebze miwis nakveTiT spekulacia an im pirebis SemoWra, romlebic ar miekuTvnebian kompensaciis mimRebTa kategorias; (g) proeqtis farglebSi fizikuri gadaadgilebis procedurebs, maT Soris droiT ganrigebs obieqtis mosamzadeblad da gadasacemad; agreTve (d) samarTlebriv RonisZiebebs, miwis farTobze uflebebis sakiTxis dasaregulireblad da gadasaxlebuli pirebisTvis mesakuTreobis uflebebis gadasacemad. 13. sacxovrebeli farTiT uzrunvelyofa, infrastruqtura da socialuri momsaxureba. gegmebi, romelic iTvalisiwinebs sacxovrebeli farTiT, infrasruqturiT uzrunvelyofas an gansaxlebul pirTa dafinanseba sacxovrebeli farTis, infrastruqturis uzrunvelsayofad (magaliTad wyalmomarageba, avtomagistralTan misadgomi gzebi) da socialur
da narCeni masalebi. proeqtTan dakavSirebuli dadebiTi Sedegebis Rirebuleba ar gamoiqviTeba zemoqmedebas daqvemdebarebuli qonebis Sefasebidan sadac adgilobrivi kanonmdeblobiT gansazRvruli kompensacia ar Seesabameba gadaadgilebis sruli Rirebulebis aRdgenis sakompensacio standarts, gamoyenebuli iqneba damatebiTi RonisZiebebi romelic mimarTulia gansaxlebis Rirebulebis standartis dakmayofilebaze. amgvari saxis damxmare RonisZiebebi gansxvavdeba gansaxlebasTan dakavSirebuli RonisZiebebisgan, romlebic gaTvaliswinebulia winamdebare OP 4.12 saoperacio politikis me-6 punqtiT.
momsaxurebas (magaliTad skolebs, jandacvis momsaxurebas);29
14. garemos dacva da garemoscdacviTi marTva. gadaadgilebis teritoriis aRwera; SemoTavazebuli gansaxlebis gegmis garemoze zemoqmedebis Sefaseba
gegmebi,
romelic iTvaliswinebs adgilobrivi mosaxleobisaTvis Sesaferisi socialuri momsaxurebis uzrunvelyofas; agreTve aucilebeli samuSaoebis ganxorcieleba samSeneblo obieqtze, rogoricaa sainJinro da arqiteqturuli proeqtireba.
30
15. mosaxleobis monawileoba. mimdinare procesebSi gadasaxlebul pirTa da gansaxlebis ubnebis mkvidri mosaxleobis CarTva,
da aRniSnuli zemoqmedebebis Serbilebisa da marTvis RonisZiebebi (romlebic saTanadod iqneba koordinirebuli im mTavari sainvesticio proeqtis garemoze zemoqmedebebis SefasebasTan, romelic moiTxovs gansaxlebas).
31
mniSvnelobis sagnebTan mimarTebaSi (magaliTad, rogoricaa sakulto
daniSnulebis adgilebi, salocavebi, sasaflaoebi)
maT Soris: (a) strategiis aRwera gansaxlebis pirebTan da gansaxlebis ubnebis mkvidr mosaxleobasTan konsultaciebis warmoebisaTvis da maT CasarTavad gansaxlebasTan dakavSirebuli saqmianobebis dagegmvisa da ganxorcielebis procesebSi; (b) konsultaciebisas gamoTqmuli mosazrebebis Sejameba da imis aRwera, Tu rogor iqna es mosazrebebi gaTvaliswinebuli gansaxlebis gegmis momzadebis dros; (g) gansaxlebis gegmis warmodgenili alternativebis da im arCevanis ganxilva, romelic gadaadgilebuli pirebis mier gakeTda maTTvis xelmisawvdomi variantebis SerCevisas, maT Soris kompensaciisa da gansaxlebasTan dakavSirebiT daxmarebis aRmoCenis formebis CaTvliT. SesaZlebelia moxdes calkeuli ojaxebis, ukve arsebuli dasaxlebis nawilis an monaTesave jgufebis gadaadgileba; aseve SesaZlebelia SenarCunebuli iqnes arsebuli jgufuri organizebis modeli da mesakuTreobis ufleba kulturuli
32
29 jandacvis momsaxurebis uzrunvelyofa, gansakuTrebiT orsuli qalebisTvis, bavSvebisa da
moxucebisTvis, SeiZleba mniSvnelovani iyos gadaadgilebis dros da Semdgom periodSi, arasakmarisi
kvebiT, sakuTari miwidan ayris Sedegad miRebuli fsiqologiri stresiT gamowveuli daavadebebisa da
sikvdilianobis SemTxvevebis momatebis Tavidan acilebis TvalsazrisiT. 30 uaryofiTi zemoqmedeba, romelic mosalodnelia da romelic Serbilebas saWiroebs, soflad
gansaxlebisTvis niSnavs: tyeebis gaCexvas, saZovrebis ganadgurebas, niadagis gamofitvas, sanitarul
mdgomareobasa da dabinZurebas; qalaqad gansaxlebisTvis: proeqtebi unda ganixilavdnen mosaxleobis
simWidrovesTan dakavSirebul sakiTxebs, satransporto SesaZleblobebs, agreTve sasmeli wylis,
sankvanZisa da jandacvis momsaxurebis xelmisawvdomobas.
31 gamocdilebam gviCvenebs, rom adgilobrivi arasamTvarobo organizaciebi xSirad uzrunvelyofen
mniSvnelovan daxmarebas da uzrunvelyofen mosaxleobis konstruqciul monawileobas gansaxlebis
procesebSi.
, agreTve
(d) sainstitucio RonisZiebebis, romelic SesaZleblobas miscems gadaadgilebul pirebs acnobon proeqtis mesveurT TavianTi problemebis Sesaxeb gansaxlebis procesis dagegmvisa da ganxorcielebis periodSi; agreTve RonisZiebebi, romelnic uzrunvelyofen, rom iseTi socialurad daucveli jgufebis, rogorebicaa mkvidri mosaxleoba, eTnikuri umciresobebi, isini visac miwis nakveTi ar gaaCniaT da qalebi, saTanadod iqnen warmodgenilni.
16. integrireba gansaxlebis ubnebis mkvidr mosaxleobasTan. RonisZiebebi, romelic mimarTulia gansaxlebis ubnebis mkvidr mosaxleobaze gansaxlebiT gamowveuli zemoqmedebis Serbilebaze. maT Soris:
(a) konsultaciebi gansaxlebis ubnebis mkvidr mosaxleobasTan da adgilobriv xelisuflebasTan; (b) RonisZiebebi gansaxlebis ubnebis mkvidri mosaxleobisaTvis gansaxlebuli pirebisTvis gadacemuli miwis farTobis an sxva qonebisTvis gadasaxdeli Tanxis dauyovnebliv gamoyofis uzrunvelsayofad; (g) RonisZiebebi, nebismieri davebis dasaregulireblad, romelic SeiZleba warmoiSvas gansaxlebul pirebsa da gansaxlebis ubnebis mkvidr mosaxleobas Soris; agreTve (d) nebismieri RonisZiebebi, romelic aucilebelia gansaxlebis ubnebSi momsaxurebis gasaumjobeseblad (magaliTad, rogoricaa ganaTleba, wyalmomarageba, jandacva da sxva saxis momsaxureba) im donemde mainc romelic Seesabameba gansaxlebis pirebisTvis xelmisawvdomi momsaxurebis dones.
17. saCivrebis ganxilvis procedurebi. procedurebi, romelic xelmisawvdomia mesame mxaris mier konfliqtebis daregulirebisTvis, romlebic warmoiSveba gansaxlebis Sedegad; amgvari saCivrebis ganxilvis meqanizmebis SemuSavebisas gaTvaliswinebuli unda iqnes sasamarTlosTvis mimarTvis SesaZleblobis xelmisawvdomoba da konfliqtebis daregulirebis sazogadoebrivi da tradiciuli wesebi. 18. organizaciuli pasuxismgeblobebi. gansaxlebis procesis ganxorcielebis saorganizacio baza, maT Soris gansaxlebis zomebis ganxorcielebaze da momsaxurebis uzrunvelyofaze pasuxismgebeli uwyebebis dadgena; RonisZiebebi, romelic
32 saoperacio politika OP 4.11 (SemuSavebis procesSia) ”kulturuli resursebis marTva”, bankis mier
dafinansebul proeqtebSi.
uzrunvelyofs saTanado koordinacias aRniSnuli procesis ganxorcielebaSi CarTul uwyebebsa da administraciul erTeulebs Soris; da nebismieri RonisZiebebi (teqnikuri daxmarebis CaTvliT), romelic aucilebelia ganmaxorcielebeli saagentoebis gansaxlebis dakavSirebuli saqmianobebis dagegmvisa da Sesrulebis unaris gasaZliereblad; wesebi, romelic iTvaliswinebs pasuxismgeblobis gadacemas adgilobrivi xelisuflebisTvis an Tavad gansaxlebuli pirebisTvis im resursebisa da momsaxurebis marTvaze, romelic proeqtis farglebSi iqneba uzrunvelyofili da saWiroebisamebr, sxva amgvari pasuxismgeblobebis gadacemas gansaxlebasTan dakavSirebuli saqmianobebis ganmaxorcielebeli organizaciebisagan. 19. ganxorcielebis ganrigi. ganxorcielebis ganrigi, romelic moicavs gansaxlebis dakavSirebul yvela saxis saqmianobas (procesis momzadebidan mis ganxorcielebamde), maT Soris: gegmiT gaTvaliswinebul vadebs mosalodneli Sedegebis misaRwevad gansaxlebuli pirebisa da gansaxlebis ubnebis mkvidri mosaxleobisaTvis; da sxvadasxva saxis daxmarebis SeCerebis vadebs. aRniSnuli ganrigi unda miuTiTebdes imaze Tu rogor ukavSirdeba gansaxlebasTan dakavSirebuli saqmianobebi mTlianad proeqtis ganxorcielebas. 20. xarjebi da biujeti. cxrilebi, romlebic gviCvenebs gansaxlebasTan dakavSirebuli yvela saqmiaobisTvis calke gaangariSebul xarjebs, maT Soris inflaciis, mosaxleobis zrdis da sxva damatebiTi garemoebebis gaTvaliswinebiT; droSi gaweril xarjebs; dafinansebis wyaroebs; da RonisZiebebs finansuri saxsrebis droulad miRebisTvis da saWiroebisamebr, gansaxlebis procesis dasafinanseblad im ubnebSi, romlebic ganmaxorcielebeli saagentoebis iurisdiqcias scdildebian. 21. monitoringi da Sefaseba. RonisZiebebi, romelic iTvaliswinebs ganmaxorcielebeli saagentoebis mier gansaxlebasTan dakavSirebuli saqmianobebis monitorings (Tu banki saWirod miiCnevs – damoukidebeli monitorebis daxmarebiT), romelic uzrunvelyofs srul da obieqtur informacias; monitoringis indikatorebis SemoRebas gansaxlebasTan dakavSirebuli saqmianobis danaxarjebisa da Sedegebis gazomvis mizniT; gadaadgilebul pirTa monawileobas monitoringis procesSi; gansaxlebisa da ganviTarebis procesebTan dakavSirebuli yvela saqmianobis Sesrulebis Semdeg paraqtikulad moxerxebuli periodis ganmavlobaSi gansaxlebiT gamowveuli zemoqmedebis Semdgom Sefasebas; gansaxlebis procesis monitoringis Sedegebis gamoyenebiT proeqtis Semdgomi ganxorcielebis procesis warmarTva.
gansaxlebis mokle gegma
22. Semoklebuli gegma moicavs minimum Semdeg elementebs:33
33 im SemTxvevaSi, Tu zogierTi gadaadgilebuli piri sameurneo saSualebebis 10%-ze mets kargavs an
gansaxleba moiTxovs fizikur gadaadgilebas, mocemuli gegma aseve moicavs socialur-ekonomikur
gamokvlevasa da Semosavlebis aRdgenaze mimarTul RonisZiebebs
(a) gadaadgilebuli pirebis aRwerasa da qonebis Sefasebas; (b) kompensaciebs da gansaxlebasTan dakavSirebul sxva saWiro daxmarebis aRweras; (g) gadaadgilebul pirebTan konsultaciebis warmoebas misaReb alternativebTan dakavSirebiT; (d) sainstitucio pasuxismgeblobas procesis ganxorcielebaze da saCivrebis ganxilvis procedurebs; (e) monitoringisa da ganxorcielebis RonisZiebebis organizacias; da (v) droSi gawerili samoqmedo gegmas da biujets; gansaxlebis politikis CarCo-dokumenti
23. gansaxlebis politikis mizania mkafiod gansazRvros gansaxlebis principebi, saorganizacio xasiaTis RonisZiebebi, da Camoayalibos kriteriumebi, romlebic gamoyenebuli iqneba proeqtis ganxorcielebis periodSi SemuSavebuli qveproeqtebisTvis (ix. 4.12, punqtebi 26-28). Semdeg, rodesac proeqtis dagegmvis konkretuli monacemebi xelmisawvdomi gaxdeba, qveproeqtebis gansaxlebis gegmebi dasamtkiceblad gadaecema banks gansaxlebis saoperacio politikasTan Sesabamisobaze (ix. 4.12, punqti 29). 24. OP 4.12 saoperacio politikis me-2 da me-4 punqtebSi aRweril debulebebTan SesabamisobiT, gansaxlebis politika unda moicavdes Semdeg kriteriumebs:
(a) proeqtis da im komponentebis mokle aRweriloba, romelic moiTxovs miwis gankargvasa da gansaxlebas da imis ganmarteba, Tu ratom aris SeuZlebeli punqtebi 2-21-is Sesabamisad aRwerili gansaxlebis gegmis an punqti 22-is Sesabamisad aRwerili Semoklebuli gegmis momzadeba; proeqtis Sefasebamde; (b) principebi da miznebi, romlebic ganapirobeben gansaxlebis gegmis momzadebisa da ganxorcielebis procesebs; (g) gansaxlebis gegmebis momzadebisa da damtkicebis procesis aRwera;
(d) gansaxlebis daqvemdebarebuli mosaxleobis raodenobis gansazRvra da gadaadgilebuli pirebis savaraudo kategoriebi, ramdenadac aRniSnuli eqvemdebareba gaTvlas; (e) kriteriumebis Camoyalibeba, gadaadgilebul pirebs Soris anazRaurebis mimRebTa sxvadasxva kategoriebis gansazRvris mizniT; (v) samarTlebrivi baza, romelic ganixilavs qveynis kanonmdeblobis da normatiuli bazis Sesabamisobas bankis saoperacio politikis moTxovnebTan da im RonisZiebebs, romlebic SemoTavazebulia dadgenili Seusabamobebis aRmosafxvrelad; (z) proeqtis zemoqmedebaSi moqceuli qonebis Sefasebis meTodebi; (T) saorganizacio xasiaTis procedurebi, romelic uzrunvelyofs mesakuTreobis uflebebs (maT Soris proeqtebisTvis, romlebSic monawileoben kerZo seqtoris Suamavali erTeulebi), agreTve finansuri Suamavlis, mTavrobisa da kerZo organizaciis pasuxismgeblobebi; (i) gegmis ganxorcielebis procesis aRwera, romelic akavSirebs gansaxlebis procesis ganxorcielebas proeqtiT gansaxorcielebel samuSaoebTan; (k) saCivrebis ganxilvis meqanizmebis aRwera; (l) im RonisZiebebis aRwera, romelic iTvalsiwinebs gansaxlebis procesis dafinansebas, maT Soris xarjebis gaangariSebasa da ganxilvas, fuladi saxsrebis nakadebsa da gauTvaliswinebel xarjebs; (m) gadaadgilebul pirebTan konsulatciebis warmoebisa da dagegmvis, ganxorcielebisa da monitoringis procesSi maTi CarTvis meqanizmebis aRwera; agreTve (n) RonisZiebebi monitoringis gansaxorcieleblad ganmaxorcielebeli saagentoebisa da, saWiroebisamebr, damoukidebeli monitorebis mier.
25. rodesac gansaxlebis politika erTaderTi dokumentia, romelic wardgenili unda iqnes sesxis pirobad, aucilebeli ar aris rom is gansaxlebis gegma romelic wardgenili unda iqnes rogorc qveproeqtis dasafinanseblad saWiro piroba, moicavdes: politikis principebs; mesakuTreobis uflebebsa da anazRaurebis mimRebTa kategoriebis gansazRvris kriteriumebs; saorganizacio xasiaTis RonisZiebebs; monitoringisa da Sefasebis meqanizmebs; monawileobis process; saCivrebis ganxilvis meqanizmebs, imdenad, ramdenadac es sakiTxebi uSualod
gansaxlebis politikaSia Camoyalibebuli. qveproeqtisTvis gaTvaliswinebuli gansaxlebis gegma unda moicavdes konkretuli ubnis mosaxleobis aRweras da socialur-ekonomikuri gamokiTxvis monacemebs; specialur sakompensacio ganakveTebsa da standartebs; qonebriv uflebebs nebismier damatebiT zemoqmedebasTan dakavSirebiT, romelic gamovlindeba mosaxleobis aRweris an gamokiTxvis Sedegad; gansaxlebis ubnebisa da im programebis aRwerilobas, romelic iTvaliswinebs saarsebo saSualebebis da cxovrebis doneebis aRdgenas an gaumjobesebas; gansaxlebasTan dakavSirebuli saqmianobebis ganxorcielebis ganrigs; da detalur xarjTaRricxvas.
74
CarCo procesis dokumenti (procesis monaxazi) 26. CarCo procesis dokumentis momzadeba xdeba maSin, rodesac bankis mier mxardaWerili proeqtebis Sedegad SeiZleba dawesebuli iqnes SezRudvebi bunebrivi resursebiT sargeblobaze oficialurad daarsebul parkebsa da dacul teritoriebze. procesis ganxorcielebis gegmis mizania, rom potenciurad proeqtis zemoqmedebaSi moqceulma mosaxleobam monawileoba miiRos proeqtis komponentebis dagegmvaSi, gansaxlebis politikis miznebis misaRwevad saWiro RonisZiebebis gansazRvrasa da proeqtTan dakavSirebuli Sesabamisi saqmianobebis ganxorcielebasa da monitoringSi (ix. OP 4.12, punqtebi 7 da 31). 27. konkretulad, CarCo procesi aRwers monawileobis principebze dafuZnebul process, romlis Sedegadac Sesrulebuli iqneba Semdegi saqmianobebi:
(a) SemuSavdeba da ganxorcieldeba proeqtis komponentebi. dokumenti mokled unda aRwerdes proeqtsa da mis komponentebs an masTan dakavSirebul saqmianobas, romelsac SeiZleba mohyves axali an ufro mkacri SezRudvebis daweseba bunebrivi resursebiT sargeblobaze. igi aseve unda aRwerdes im process, romlis meSveobiTac potenciurad gadaadgilebuli pirebi monawileobas miiReben proeqtis dagegmvaSi. (b) Camoyalibebuli iqneba anazRaurebis mimRebTa kategoriebis gansazRvris kriteriumebi. dokumentSi gansazRvruli unda iyos, rom potenciurad proeqtis zemoqmedebaSi moqceuli mosaxleoba CarTuli iqneba nebismieri uaryofiTi zemoqmedebis gansazRvris, amgvari zemoqmedebis mniSvnelobis Sefasebisa da anazRaurebis mimRebTa kategoriebis gansazRvris kriteriumebis Camoyalibebis procesebSi, romelic ganxorcieldeba nebismieri Semarbilebeli an sakompensacio RonisZiebebis gatarebis mizniT; (g) gansazRvruli iqneba is RonisZiebebi, romlebic iTvaliswinebs proeqtis zemoqmedebaSi moqceuli mosaxleobis daxmarebas, maTi saarsebo saSualebebis gaumjobesebis an gadaadgilebamde arsebul donemde aRdgenis mcdelobaSi da, imavdoulad, parkis da daculi teritoriis mdgradobis SenarCunebiT. dokumentSi aRwerili unda iyos is meTodebi da procedurebi, romlis meSveobiTac mosaxleoba SeZlebs im potenciuri Semarbilebeli da sakompensacio RonisZiebebis gansazRvras im adamianebisTvis, romlebic proeqtis uaryofiTi zemoqmedebaSi iqnebian moqceuli; da aseve im procedurebis gansazRvras, romelic SesaZleblobas miscems proeqtis uaryofiTi zemoqmedebaSi moqceuli mosaxleobis wevrebs gaakeTon arCevani maTTvis xelmisawvdom alternatiul variantebs Soris.
75
(d) daregulirdeba poteciuri davebi an saCivrebi proeqtis zemoqmedebaSi moqceul mosaxleobaSi. dokumentSi aRwerili unda iyos resursebiT sargeblobaze dawesebul SezRudvebTan dakavSirebiT proeqtis zemoqmedebaSi moqceul mosaxleobaSi SesaZlo davebis daregulirebis procesi. aseve im saCivrebis ganxilvis procesi, romelic SeiZleba Semovides mosaxleobis im wevrebidan, romlebic ukmayofilo arian anazRaurebis mimRebTa kategoriebis gansazRvris kriteriumebiT, dagegmarebis zomebiT an gegmis faqtobrivi ganxorcielebiT.
garda amisa, procesis ganxorcielebis gegmaSi aRwerili unda iyos is RonisZiebebi, romlebic dakavSirebulia:
(e) administraciul da samarTlebriv procedurebTan. dokumentSi ganxiluli unda iyos is SeTanxmebebi, romlebic miRweuli iqneba procesisadmi midgomis Taobaze Sesabamis administraciul uwyebebTan da saministroebTan (maT Soris proeqtis farglebSi mkafiod unda iyos gamijnuli administraciuli da finansuri pasuxismgeblobani); (v) monitoringis RonisZiebebi. dokumentSi ganxiluli unda iyos RonisZiebebi, romelic iTvalsiwinebs monawileobas proeqtis saqmianobis monitoringSi, vinaidan igi dakavSirebulia proeqtis (rogorc dadebiT, aseve uaryofiT) zemoqmedebebTan, romelTac proeqti moaxdens mis zemoqmedebaSi moqceul mosaxleobaze da Semosavlebisa da cxovrebs donis gaumjobesebis (an Tundac aRdgenis) mizniT miRebuli zomebis efeqturobis monitorings.
76
danarTi 3
gansaxlebis samoqmedo gegmis monaxazi am nawilSi warmodgenil iqneba gansaxlebis samoqmedo gegmis anotacia. es monaxazi efuZneba `msoflio bankis~ gansaxlebisa da reabilitaciis saxelmZRvanelo miTiTebebs, romelic xelmisawvdomia `msoflio bankis~ `infoSofSi~ CD-ROM saxiT. aRniSnuli saxelmZRvanelo miTiTebebis wignidan amonaridebi, aseve gansaxlebasTan dakavSirebuli sxva informacia ganTavsebulia `msoflio bankis~ internet veb-gverdze http://www.worldbank.org/essd/essd.nsf, sadac airCevT `iZulebiT gansaxlebas~, romelic mocemulia kidul meniuSi `yvela Tema~. Sesavali
• mokled aRwereT proeqti
• miuTiTeT proeqtis komponentebis CamonaTvali, maT Soris maTTan
dakavSirebuli obieqtebi (Tu amgvari ram arsebobs).
• aRwereT proeqtis is komponentebi, romlebic moiTxoven miwis SeZenas da gansaxlebas; warmoadgineT miwis SeZenisa da gansaxlebis zogadi Sefasebebi.
gansaxlebis minimizacia
• aRwereT adgilmonacvleobis minimalizaciis mizniT ganxorcielebuli Zalisxmeva.
• aRwereT am Zalisxmevis Sedegebi.
• aRwereT ganxorcielebis etapze gansaxlebis minimalizaciis mizniT gamoyenebuli meqanizmebi.
mosaxleobis aRwera da socialur-ekonomikuri kvlevebi
• warmoadgineT mosaxleobis aRweris, aqtivebis inventarizaciis,
bunebrivi resursebis Sefasebebis, da socialur-ekonomikuri kvlevebis Sedegebi.
• gansazRvreT zemoqmedebisa da zemoqmedebis arealSi moqceuli adamianebis yvela kategoria.
77
• SeajameT konsultaciebi, romelic gaimarTa proeqtis zemoqmedebis
arealSi moqceuli adamianebis gamokiTxvebis Sedegebis Sesaxeb.
• aRwereT mosaxleobis aRweris, aqtivebis inventarizaciis, resursebis Sefasebebis, da socialur-ekonomikuri kvlevebis ganaxlebis saWiroeba, Tu amgvari saWiroeba arsebobs, rogorc RAP-is monitoringisa da Sefasebis nawili.
samarTlebrivi safuZvlebi
• aRwereT gansaxlebasTan dakavSirebuli yvela Sesabamisi adgilobrivi
kanoni da wes-Cveuleba.
• gansazRvreT adgilobriv kanonebsa da `msoflio bankis jgufis~ politikas Soris arsebuli gansxvavebebi da aRwereT proeqtis specifiuri meqanizmebi konfliqtebis gadasaWrelad.
• TiToeuli zemoqmedebis kategoriisaTvis aRwereT daxmarebis miRebis
uflebis politika da miuTiTeT, rom gansaxlebis ganxorcieleba daefuZneba SeTanxmebuli RAP-is konkretul debulebebs.
• aRwereT proeqtis zemoqmedebis arealSi moqceuli Senoba-nagebobebis,
miwis, xeebis da sxva aqtivebis Sesafaseblad gamoyenebuli meTodi.
• moamzadeT daxmarebis miRebis uflebebis matriculi cxrili. gansaxlebis adgilebi
• saWiroa Tu ara proeqtisaTvis Temis gansaxlebis adgilebi?
monawileobdnen Tu ara zemoqmedebis arealSi moqceuli adamianebi adgilebis dadgenis procesSi, TiToeuli adgilis dadebiTi da uaryofiTi mxareebis Sefasebis da im adgilebis SerCevis procesSi, romelTac upiratesoba mieniWaT?
• monawileobdnen Tu ara proeqtis zemoqmedebis arealSi moqceuli pirebi
maTTvis misaRebi gansaxlebis politikis SemuSavebaSi? aSendeba/gadanawildeba Tu ara axali sacxovrebeli saxlebi?
• iTvaliswinebs Tu ara proeqti sasoflo-sameurneo miwis an saZovris/meorexarisxovani saZovris gadanawilebas? miiRes Tu ara monawileoba calkeulma Sinameurneobebma, romelzec unda ganawildes
78
miwa, potenciuri axali adgilebis identificirebaSi da calsaxad moiwones Tu ara maT SerCeuli adgilebi?
• aRwereT konkretuli procesi, romelSic monawileobas miiRebs
zemoqmedebis arealSi moqceuli mosaxleoba potenciuri gansaxlebis adgilebis identificirebis, dadebiTi da uaryofiTi mxareebis Sefasebisa, da adgilebis SerCevis mizniT.
• aRwereT ekonomikur-teqnikuri Seswavla, romelic Catarda SemoTavazebuli adgilebis Sesabamisobis gansazRvris, maT Soris am adgilebis bunebrivi resursebis Sefasebisa (niadagebi da miwiT sargeblobis SesaZlebloba, mcenareTa asaki da Sinauri cxovelebis Senaxvis SesaZlebloba, wylis resursebis kvleva) da garemosdacviTi da socialuri zemoqmedebis Sefasebis mizniT.
• moaxdineT imis demonstrireba, rom niadagis xarisxi da farTobi
adekvaturia yvela im pirisaTvis, romelTac aqvT sasoflo-sameurneo miwis miRebis ufleba. warmoadgineT monacemebi miwis, xarisxis da mwarmoeblurobis, potenciuri produqtiulobisa da farTis Sesaxeb.
• warmoadgineT gaangariSeba adgilis moTxovnebTan da
xelmisawvdomobasTan dakavSirebiT.
• aRwereT 1) SeZenis, 2) damuSavebis, da 3) gansaxlebis adgilebis ganawilebis meqanizmebi, maT Soris gamoyofili miwebis flobis an gamoyenebis uflebis micema.
• warmoadgineT adgilis ganviTarebis detaluri RonisZiebebi sasoflos samurneo mizniT, maT Soris damuSavebis xarjebis dafarva.
• gaimarTa Tu ara maspinZel TemebTan konsultacia gansaxlebis
politikis CarCo dokumentTan (RAP) dakavSirebiT? miiRes Tu ara monawileoba maT Temze savaraudo zemoqmedebis, Sesabamisi Semamsubuqebeli RonisZiebebis identificirebasa da RAP–is momzadebaSi? miiReben Tu ara maspinZeli Temebi gansaxlebis sargeblis wils?
Semosavlebis aRdgena
• sakmarisia Tu ara kompensacia zemoqmedebis TiToeuli kategoriisaTvis Semosavlebis aRsadgenad? kidev ra damatebiTi ekonomikuri reabilitaciis RonisZiebebis gatarebaa saWiro?
79
• mokled CamoayalibeT aRdgenis strategiebi zemoqmedebis TiToeuli kategoriisaTvis da aRwereT maTi institucionaluri, finansuri da teqnikuri aspeqtebi.
• aRwereT konsultaciis procesi zemoqmedebis arealSi moqceul
mosaxleobasTan da maTi monawileoba Semosavlebis aRdgenis strategiebis saboloo SemuSavebaSi.
• ra gansxvavebaa am strategiebs Soris zemoqmedebis arealis mixedviT?
• moiTxoven Tu ara Semosavlis aRdgenis RonisZiebebi saarsebo
saSualebebSi cvlilebas, alternatiuli sasoflo-sameurneo miwis damuSavebas, an sxva iseTi RonisZiebebis gatarebas, romlisTvisac saWiroa gadamzadebis, momzadebis da ganxorcielebis mniSvnelovani periodi?
• rogor unda gadaiWras gaRaribebis riskis acilebis problemebi?
• gansaxlebis programebis daubrkolebeli ganxorcielebis ra ZiriTadi institucionaluri da sxva riskebi arsebobs?
• aRwereT Semosavlebis aRdgenis RonisZiebebis efeqturobis
monitoringis procesi.
• aRwereT nebismieri socialuri an Temis ganviTarebis programebi, romelic amJamad moqmedebs proeqtis ganxorcielebis arealSi an mis maxloblad. im SemTxvevaSi, Tu arsebobs ganviTarebis amgvari programebi, akmayofileben Tu ara isini Sesabamisi samizne Temebis ganviTarebis prioritetebs? arsebobs Tu ara SesaZlebloba, rom proeqtis farglebSi moxdes axali programebis mxardaWera, an gafarTovdes arsebuli programebi ise, rom daakmayofilon proeqtis ganxorcielebis arealSi mcxovrebi Temebis ganviTarebis prioritetebi?
instituciuri struqturebi
• aRwereT is organizacia (organizaciebi), romlebic pasuxismgebelni
arian daxmarebis gacemis politikis TiToeuli RonisZiebis/saqmianobis ganxorcielebaze; Semosavlebis aRdgenis programebis ganxorcielebaze; da gansaxlebasTan dakavSirebuli saqmianobebis koordinaciaze, romelic aRwerilia gansaxlebis samoqmedo gegmaSi.
• ganmarteT, Tu rogor ganxorcieldeba koordinacia iseT SemTxvevebSi,
rodesac gansaxleba moicavs ramdenime iurisdiqcias, an rodesac
80
gansaxleba unda ganxorcieldes etapobrivad xangrZlivi periodis ganmavlobaSi.
• daasaxeleT uwyeba, romelic ganaxorcielebs yvela
ganmaxorcielebeli uwyebis koordinirebas. aqvs Tu ara am uwyebas sakmarisi uflebamosileba da resursebi?
• aRwereT gare (proeqtis gareSe) institutebi, romlebic monawileoben
Semosavlebis aRdgenaSi (miwis gaumjobeseba, miwis ganawileba, kreditebi, da treiningi) da is meqanizmebi, raTa uzrunvelyofil iqnes am dawesebulebebis mier am RonisZiebaTa adekvaturi Sesruleba.
• ganixileT gansaxlebis instituciuri SesaZleblobebi da gansaxlebis
valdebuleba.
• aRwereT is meqanizmebi, romlebic uzrunvelyofen RAP-is damoukidebeli monitoringis, Sefasebis da finansuri auditis ganxorcielebas da makoreqtirebeli RonisZiebebis droulad gatarebas.
ganxorcielebis grafiki
• CamowereT RAP–is ganxorcielebis qronologiuri etapebi, maT Soris TiToeul saqmianobaze pasuxismgebeli uwyebebebi da mokled aRwereT TiToeuli saqmianoba.
• moamzadeT ganxorcielebis yovelTviuri gegma (gamoiyeneT, magaliTad gantis grafiki) im saqmianobebisaTvis, romlebic unda ganxorcieldes gansaxlebis ganxorcielebis farglebSi.
• TiToeuli proeqtis qvekompenentisaTvis aRwereT gansaxlebis ganxorcielebasa da samSeneblo samuSaoebis dawyebas Soris kavSiri.
monawileoba da konsultaciebi
• aRwereT sxvadasxva dainteresebuli mxareebi. • aRwereT zemoqmedebis arealSi moqceul mosaxleobasa da monawile
mxareebTan konsultaciis/maTi monawileobis xelSewyobis procesi gansaxlebis momzadebasa da dagegmvaSi.
81
• aRwereT zemoqmedebis arealSi moqceuli mosaxleobis da sxva monawile mxareebis monawileobis procesi ganxorcielebasa da monitoringSi.
• aRwereT RAP–is Sesaxeb informaciis gavrcelebis gegma zemoqmedebis arealSi moqceul mosaxleobasa da monawile mxareebSi, maT Soris dakarguli aqtivebis kompensaciis, kompensaciis miRebis kriteriumebis, gansaxlebaSi daxmarebisa da gasaCivrebis Sesaxeb.
saCivrebis ganxilva
• aRwereT saCivrebis registraciisa da ganxilvis etapobrivi procesi
da warmoadgineT detaluri informacia saCivrebis ufaso registraciis, maTze reagirebis periodis da komunikaciis procesis Sesaxeb.
• aRwereT gasaCivrebis meqanizmi.
• aRwereT debulebebi samoqalaqo sasamarTloebisaTvis mimarTvis Sesaxeb im SemTxvevaSi, Tu sxva alternatiuli gzebiT ver gadawydeba sakiTxi.
monitoringi da Sefaseba
• aRwereT Sida/Sesrulebis monitoringis procesi.
• gansazRvreT monitoringis ZiriTadi indikatorebi, romlebic daefuZneba amosaval kvlevas. warmoadgineT monitoringis indikatorebi, romlebic gamoyenebul iqneba Sida monitoringisaTvis.
• aRwereT institucionaluri (maT Soris finansuri) struqturebi. • aRwereT angariSgebisa da Sida monitoringis ganxorcielebis
perioduloba.
• aRwereT Sida monitoringis Sedegad miRebuli informaciis ganxorcielebaSi gaTvaliswinebis procesi.
• gansazRvreT gare monitoringis meTodologia.
• gansazRvreT gare monitoringis ZiriTadi indikatorebi.
82
• gansazRvreT gare monitoringis angariSgebis Sinaarsi da ganxorcielebis perioduloba.
• aRwereT gare monitoringis Sedegad miRebuli informaciis
ganxorcielebaSi gaTvaliswinebis procesi.
• aRwereT rogor ganxorcieldeba saboloo gare Sefaseba.
83
danarTi 4
demarkaciis aqti # ___
miwis nakveTi, romelic mdebareobs saqarTveloSi Tbilisi-senaki-leseliZis saavtomobilo gzis aRaiani-igoeTis E43 – E55
monakveTis samSeneblo proeqtis zemoqmedebis arealSi
TariRi: ___________________2007 miwis nakveTis adgilmdebareoba: _________________raioni, sofeli______________ Cven,
(miwis mflobelis, soflis municipalitetis rwmunebulis, raionis municipalitetis gamgeobis warmomadgenlis, geodezistis saxeli da gvari)
SevadgineT qvemeore aqti Semdegze: 1. saqarTvelos Tbilisi-senaki-leseliZe saavtomobilo gzis aRaiani-igoeTis monakveTis samSeneblo proeqtis farglebSi ganxorcielda geodeziuri da sademarkacio samuSaoebi miwis nakveTze, romelic mdebareobs sofel ____________ teritoriaze da aris kerZo mflobelobaSi _________________________________________________________________________________
(miwis mflobelis sruli saxeli da gvari da piradobis damadasturebeli mowmobis nomeri)
2. aRniSnuli miwis nakveTis adgilmdebareoba da sazRvrebi damowmebuli da dadasturebulia ____________ raionis mTavari miwis momwyobis mier: ___________________________________________________________________________________ miwis nakveTis mflobelis mier: ___________________________________________________________________________________ momijnave miwis nakveTis mflobelis (mflobelebis) mier: ___________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________ sruli saxeli da gvari: _____________ sofelSi _______________ raionis municipalitetis warmomadgenlis (rwmunebulis) mier: ______________
3. Cven vadasturebT aRniSnuli miwis nakveTis mimarT demarkaciisa da geodeziuri samuSaoebis Catarebis faqts: miwis nakveTis mflobeli: ___________________________________________________________________________________ sruli saxeli da gvari: _____________ sofel aRaianSi _______________ raionis municipalitetis warmomadgeneli (rwmunebuli) __________________________________________________________________________________ geodezisti:
84
__________________________________________________________________________________
_____________ raionis municipalitetis gamgeobis warmomadgeneli _______________________________________________________________________________________________________________
