Upload
others
View
2
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
1 Gaeilge le chéile ~ Freagraí Foilsitheoireacht Prim-Ed ~ www.prim-ed.com
Rang 6
Freagraí Aonad 1 Mé féin
2. (a) Craiceann (b) Cnámh (c) Córas riospráide (d) Córas díleáite (e) Easnacha
cnámh córas riospráide córas díleáite craiceanneasnacha creatlach
1.
c
s c a m h ó g a
r
c ó r a s r i o s p r á i d e
s a
d s
í n
l c r e a t l a c h
e c n
á h á
c r a i c e a n n a m
t h
e
3.
Briathar Foirm cheisteach
oscail An osclaíonn
athraigh An athraíonn
teastaigh An dteastaíonn
taitin An dtaitníonn
cuimhnigh An gcuimhníonn
4. (a) Breathnadóireacht an mhúinteora(b) Breathnadóireacht an mhúinteora
5. (a) Cheannaigh mé bróga nua. (b) Ghlan mé an tábla. (c) Shiúil Máire ar an trá. (d) Léigh Ciarán ón leabhar. (e) Scríobh an múinteoir ar an gclár bán.
6. (a) creatlach (b) scamhóga (c) craiceann (d) cnámh (e) easnacha
7. scamhóga easnacha craiceann
Gaeilge le chéile ~ Freagraí Foilsitheoireacht Prim-Ed ~ www.prim-ed.com 2
Rang 6
Freagraí Aonad 2 Sa bhaile
Ceist: Breathnadóireacht an mhúinteoraFreagra: Breathnadóireacht an mhúinteora
1. (a) báisín níocháin (b) taitníonn (c) mapa (d) folúsghlantóir (e) osclaíonn
2. Breathnadóireacht an mhúinteora
3. (a) Mapa (b) Folúsghlantóir (c) Báisín níocháin (d) Clár iarnála
b
á
i m
s c u a b s c i ú r t h a
í p
f o l ú s g h l a n t ó i r a
n
í
o
é a d a c h s o i t h í
h
c l á r i a r n á l a
i
i a r a n n
4.
5.An cheist Freagra ✔
An osclaíonn Osclaíonn
An athraíonn Athraíonn
An dteastaíonn Teastaíonn
An dtaitníonn Taitníonn
An gcuimhníonn Cuimhníonn
6. (a) Rith Seán go dtí an bus. (b) Shuigh Liam ar an gcathaoir. (c) Léim an madra thar an ngeata. (d) Cheannaigh Mamaí feoil don dinnéar.
7. Buí ceannaíonn briseann ceapann ullmhaíonn fágann léimeann
Deargd’oscailchaithghlanchuir
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
3 Gaeilge le chéile ~ Freagraí Foilsitheoireacht Prim-Ed ~ www.prim-ed.com
Rang 6
Freagraí Aonad 3 An timpeallacht
An cheist Freagra
An osclaíonn Ní osclaíonn
An athraíonn Ní athraíonn
An dteastaíonn Ní theastaíonn
An dtaitníonn Ní thaitníonn
An gcuimhníonn Ní chuimhníonn
5.
1. (a) fuinneamh (b) athchúrsáil (c) timpeallacht (d) caidhp pholach (e) bruscar (f) an t-ózón
2. (a) bruscar (b) fuinneamh
3. (a) an chaidhp pholach (b) bruscar (c) athchúrsáil
c a ú d r e a a r b h o í
a g f e a r t h a i n n p
i l a c e d h á d c f a b
d e n t r í c f t s a i r
h á t h á f h c g d m g u
p i ó t i m ú f p t b é s
p g z é d h r s r s c a c
h h ó p d l s a í t l d a
o p n l e p á l a s p a r
l l d h s g i g s f t c u
a t g a a h l t f í r h p
c t i m p e a l l a c h t
h f u i n n e a m h e r ú
4.
Ceist: Breathnadóireacht an mhúinteora Freagra: Breathnadóireacht an mhúinteora
6. (a) Cuidíonn Máire le Mamaí. (b) Cuireann Ciara an leabhar ar an tseilf. (c) Titeann na duilleoga den chrann. (d) Tógann Niamh an bosca. (e) Osclaíonn m’uncail a shiopa.
7. Breathnadóireacht an mhúinteora
Gaeilge le chéile ~ Freagraí Foilsitheoireacht Prim-Ed ~ www.prim-ed.com 4
Rang 6
Freagraí Aonad 4 Bia
caoireoil bagún muiceoilmairteoil
1.
2. (a) feicthe (b) bagún (c) gearrtha (d) mairteoil (e) veigeatóir
3. Breathnadóireacht an mhúinteora
4. c m
a b a g ú n
o i
l u i b h i t e o i r
r t
e v e i g e a t ó i r
o m u i c e o i l
i i
f e o i l i t e o i r l
(a) fág • • feicthe (b) cogain• • gearrtha (c) feic • • fágtha (d) fás • • coganta (e) gearr • • fásta Breathnadóireacht an mhúinteora
6. (a) Crochaim mo chóta ar an gcathaoir. (b) Níonn Máiréad na soithí. (c) Canann an t-amhránaí an t-amhrán. (d) Éirím go luath.
7. (a) Breathnadóireacht an mhúinteora (b) Breathnadóireacht an mhúinteora
8. (a) veigeatóir (b) muiceoil (c) bagún
5.
1. 2.
3.
4.
5.
6.
7.
5 Gaeilge le chéile ~ Freagraí Foilsitheoireacht Prim-Ed ~ www.prim-ed.com
Rang 6
eolaíocht
Freagraí Aonad 5 Scoil
1. (a) Fraincis (b) scríofa (c) eolaíocht (d) léite (e) drámaíocht
adhmadóireacht Fraincis corpoideachas
2.
3. (a) Gearmáinis (b) Drámaíocht (c) Teagasc Críostaí
4.e o l a í o c h t d a l o t e
e m f n o p l s c r í o f a h
i c r í o c h n a i t h e t a
t e a g a s c c r í o s t a í
u s i o l d m a c h r o d í g
g d n g e a r m á i n i s t l
t t c l m n s c r f í o a l n
h e i n n t s e i n n t e é s
a u s g t h á m a í o i d i i
a d h m a d ó i r e a c h t d
d r á m a í o c h t a c h e s
c o r p o i d e a c h a s a c
5. (a) léigh • • tugtha (b) scríobh • • críochnaithe (c) críochnaigh• • scríofa (d) tabhair • • seinnte (e) seinn • • léite
6. (a) críochnaithe (b) scríofa (c) léite
7. (a) fuar • • níosmeasa • • isglaine (b) beag • • níosdeise • • islú (c) olc • • níosfuaire • • isdeise (d) glan • • níoslú • • isfuaire (e) deas • • níosglaine • • ismeasa
8. Breathnadóireacht an mhúinteora
Gaeilge le chéile ~ Freagraí Foilsitheoireacht Prim-Ed ~ www.prim-ed.com 6
Rang 6
Freagraí Aonad 6 An timpeallacht
1. (a) fásach (b) trácht (c) breosla (d) truailliú (e) gnáthóg
2.
fásach foraois bháistí cnoc oighir
3. Breathnadóireacht an mhúinteora
4. c g
n f n
o á á
c s t
f o r a o i s b h á i s t í
i c ó r
g h g u
h a
i i
t r á c h t l
b r e o s l a
i
úBriathar Foirm cheisteach
caill An gcailleann
troid An dtroideann
ceap An gceapann
snámh An tsnámhann
bain An mbaineann
5.
(a) Breathnadóireacht an mhúinteora(b) Breathnadóireacht an mhúinteora
6. (a) ard • • níosteo • • isteo (b) maith • • níosairde • • issaoire (c) te • • níossaoire • • ismó (d) mór • • níosfearr • • isairde (e) saor • • níosmó • • isfearr
7. Breathnadóireacht an mhúinteora
1. 2.
3.
4. 5.
6.
7.
7 Gaeilge le chéile ~ Freagraí Foilsitheoireacht Prim-Ed ~ www.prim-ed.com
Rang 6
Freagraí Aonad 7 Aimsir
1. (a) triomach (b) hairicín (c) gaineamhlach (d) cailleann (e) monsún
2.
tonn tuile tornádó hairicín
3. (a) Gaineamhlach / Triomach (b) Tuil
4. t r c a i l l e a n n l
t r i o m a c h e f g n
o í s n o t d á p í a d
r f u c n a d h ú r i b
n s t s s n á m h a n n
á p r c ú s d l e b e h
d t o r n t u i l a a a
ó e i a e t p n m i m i
s ó d t l c s f s n h r
d c e a p a n n i e l i
t l a p e s a b c a a c
t o n n t u i l e n c í
c n n d r o a d b n h n
An cheist Freagra ✔
An mbaineann Baineann
An gceapann Ceapann
An tsnámhann Snámhann
An gcailleann Cailleann
An dtroideann Troideann
5.
Ceist: Breathnadóireacht an mhúinteora Freagra: Breathnadóireacht an mhúinteora
6. Breathnadóireacht an mhúinteora
7. Breathnadóireacht an mhúinteora
Gaeilge le chéile ~ Freagraí Foilsitheoireacht Prim-Ed ~ www.prim-ed.com 8
Rang 6
Freagraí Aonad 8 Caitheamh aimsire
1. (a) uiséir (b) díoloifig (c) nóinléiriú (d) pictiúrlann (e) scannánaíocht
2. (a) Grán rósta (b) Craoltóireacht (c) Nóinléiriú
3. (a) scáileán (b) an t-uiséir (c) grán rósta (d) scannánaíocht (e) an phictiúrlann ...........nóinléiriú
An cheist Freagra
An mbaineann Ní bhaineann
An gceapann Ní cheapann
An tsnámhann Ní shnámhann
An gcailleann Ní chailleann
An dtroideann Ní throideann
Ceist: Breathnadóireacht an mhúinteora Freagra: Breathnadóireacht an mhúinteora
6. Breathnadóireacht an mhúinteora
5.
d í o l o i f i g c p
r r i
á a c
s c a n n á n a í o c h t
r ó l i
ó i t ú
s n ó r
t l i l
a é r a
i e n
r a n
u i s é i r c
ú h
t
4. 1. 2. 3. 4.
5. 6.
7.
9 Gaeilge le chéile ~ Freagraí Foilsitheoireacht Prim-Ed ~ www.prim-ed.com
Rang 6
Freagraí Aonad 9 Dul siar
1. (a) díoloifig (b) bagún (c) léite (d) ispíní
2. (a) taitníonn (b) creatlach (c) triomach (d) nóinléiriú (e) drámaíocht
3. (a) bagún (b) clár iarnála (c) drámaíocht (d) timpeallacht (e) léite (f) nóinléiriú
t c r e a t l a c h v n a
i a n o s t v l a í e o l
m c l á r i a r n á l a é
p t ú t g o u i i p g n i
e t r i o m a c h t e í t
a e i c h a a l i c a a e
l l a c l c c l e i r e t
l é i v e i g e a t ó i r
a t a i t n í o n n i r i
c r n n ó i n l é i r i ú
h c r í o c h n a i t h e
t d r á m a í o c h t h d
4.
An cheist Freagra ✔ Freagra
An osclaíonn Osclaíonn Ní osclaíonn
An athraíonn Athraíonn Ní athraíonn
An dteastaíonn Teastaíonn Ní theastaíonn
An dtaitníonn Taitníonn Ní thaitníonn
An gcuimhníonn Cuimhníonn Ní chuimhníonn
5.
Bunchéim Breischéim Sárchéim
ard níos airde is airde
maith níos fearr is fearr
beag níos lú is lú
mór níos mó is mó
te níos teo is teo
6.
Aimsir láithreach Aimsir chaite Aimsir fháistineach
bím bhí mé beidh mé
téim chuaigh mé rachaidh mé
cloisim chuala mé cloisfidhmé
tugaim thug mé tabharfaidh mé
feicim chonaic mé feicfidhmé
7.
Gaeilge le chéile ~ Freagraí Foilsitheoireacht Prim-Ed ~ www.prim-ed.com 10
Rang 6
Freagraí Aonad 10 Fón póca
1. (a) glórphost (b) glao gutháin (c) ceamara (d) teachtaireacht téacs
2. glao glór teachtaireacht fón
phost gutháin póca téacs
t e a c h t a i r e a c h t
a s a i n n c l i s d e h t
a e m r á c e t a s h a t é
g l a c a d h m s a p m a a
l a s a o g l í r n a a c c
ó i a c ú t h l g á n r é s
r r m h n a i s t i t a s l
p e a c h t é a s t a i t í
h l a i r e l a o g s o s o
o í f ó n p ó c a u a p h n
s o r a ó r g l a c t g l r
t n g l a o g u t h á i n a
3.
4. (a) asam (b) asat (c) as (d) aisti Breathnadóireacht an mhúinteora
5. (a) bréagach (b) fíor (c) bréagach
6. (a) Cuirim glaoch ar Shéamus. (b) Buailim isteach an uimhir ghutháin (c) Scríobhaim teachtaireacht téacs chuig Ciarán.
7. Breathnadóireacht an mhúinteora
11 Gaeilge le chéile ~ Freagraí Foilsitheoireacht Prim-Ed ~ www.prim-ed.com
Rang 6
Freagraí Aonad 11 Éadaí
1. (a) línéadach (b) veilbhit (c) asaibh / astu (d) síoda (e) deinim (f) cadás (g) leathar
2. (a) astu (b) leathar (c) deinim
3. (a) bríste (b) leathar (c) cadás (d) táilliúir
a r d h e i s s l í n t
a l a r c h l é e t h á
s í o d a r c b a r ó i
a n f l d é a n t a a l
i é s a á e n c h s a l
b a í á s e d h a t d i
h d e i n i m e r u c ú
a a s a t r u i r m f i
h c t s a r c h ú l r r
a h f h á c t u í p e í
v e i l b h i t é d b m
4.
as as
mé asam sinn asainn
tú asat sibh asaibh
sé as siad astu
sí aisti
5.
6. (a) Rinne mé m’obair bhaile ag a cúig a chlog. (b) Cheannaigh Mamaí t-léinte déanta as cadás dom. (c) D’oibrigh an táilliúir i siopa i lár an bhaile.
7. (a) ar chlé (b) ar dheis
8. línéadach táilliúir leathar
Gaeilge le chéile ~ Freagraí Foilsitheoireacht Prim-Ed ~ www.prim-ed.com 12
Rang 6
Freagraí Aonad 12 Fón póca
1. Breathnadóireacht an mhúinteora
2. (a) luchtaire (b) fearas lámhshaor (c) glórphost (d) clingthon
3. (a) fíor (b) bréagach (c) fíor
4. (a) clingthon (b) luchtaire (c) idirlíon
Briathar Foirm cheisteach?
oscail An osclóidh
athraigh An athróidh
teastaigh An dteastóidh
taitin An dtaitneoidh
cuimhnigh An gcuimhneoidh
7. (a) Bíonn m’fhón póca ar an luchtaire. (b) Téann mo Mhamaí i dteagmháil le mo Dhaidí ar a fón póca.
8. (a) idirlíon (b) teagmháil
6.
f
t e a c h t a i r e a c h t t é a c s
l a
i r
n g a u
g r s i
t i l á m h s h a o r
l u c h t a i r e h
o n i
n g r
h g h u t h á i n
r
c e a m a r a
f
5.
(a) Breathnadóireacht an mhúinteora (b) Breathnadóireacht an mhúinteora
13 Gaeilge le chéile ~ Freagraí Foilsitheoireacht Prim-Ed ~ www.prim-ed.com
Rang 6
Freagraí Aonad 13 Caitheamh aimsire
1. (a) maratón (b) trí-atlan (c) scátáil fhíorach (d) dornálaíocht (e) tumadóireacht
2.
tumadóireacht lúthchleasaíocht dornálaíocht scátáil fhíorach
3. Breathnadóireacht an mhúinteora
4.c d u t h i e a m s l g t
c l u i c h í o h a ú s t
c a h a h a l i u t t i u
s c á t á i l l b h h r m
i t e e m m f i h r c t a
t e o a c a h m d ó h a d
r t s s i h í p t i l i ó
í e c t a m o e e d e t i
a h l ó a l r a d h a n r
t m ó i s l a c s r s e e
l e i d c a c h a i a o a
a t d h h e h a n a í i c
n h h m a r a t ó n o d h
b d o r n á l a í o c h t
c u i m h n e o i d h r e
r a c a i t a i m s t i r
An cheist Freagra ✔
An osclóidh Osclóidh
An athróidh Athróidh
An dteastóidh Teastóidh
An dtaitneoidh Taitneoidh
An gcuimhneoidh Cuimhneoidh
5.
6. (a) Rithfidh (b) Suífidh (c) Léimfidh (d) Ceannóidh
7. Buí Glas glanann dúnfaidh ritheann ceartóidh léimeann ligfidh ceapann baileoidh tugann osclóidh
Ceist: Breathnadóireacht an mhúinteora Freagra: Breathnadóireacht an mhúinteora
Gaeilge le chéile ~ Freagraí Foilsitheoireacht Prim-Ed ~ www.prim-ed.com 14
Rang 6
Freagraí Aonad 14 An ríomhaire
1. (a) idir • •lódáil (b) suíomh • •Gréasáin (c) ríomh • •Domhanda (d) méar • •Gréasáin (e) Gréasán• •líon (f) seoladh • •chlár (g) íos • •aire
2. (a) ríomhaire (b) idirlíon (c) íoslódáil (d) uaslódáil (e) athróidh (f) taitneoidh
a g r é a s á n d í e s
n n í t u i t o o o o u
s e o l a d h g m s c í
r i m r s a n r h l m o
l d h c l a l é a ó é m
d i a i ó i r a n d a h
n r i o d e l s d á r g
t l r n á o a á a i c r
a í e e i r é i r l h é
d o o s l ó d n i m l a
h n í m a r i h o í á s
n í a t h r ó i d h r á
n í o s c l ó i d h n i
u a s n í o s c l d h n
4.
An cheist Freagra
An osclóidh Ní osclóidh
An athróidh Ní athróidh
An dteastóidh Ní theastóidh
An dtaitneoidh Ní thaitneoidh
An gcuimhneoidh Ní chuimhneoidh
5.
3. (a) gréasán domhanda (b) suíomh gréasáin (c) méarchlár (d) ríomhaire
Ceist: Breathnadóireacht an mhúinteora Freagra: Breathnadóireacht an mhúinteora
6. (a) Cuideoidh (b) Cuirfidh (c) Titfidh (d) Tógfaidh (e) Scuabfaidh
7. Breathnadóireacht an mhúinteora
15 Gaeilge le chéile ~ Freagraí Foilsitheoireacht Prim-Ed ~ www.prim-ed.com
Rang 6
Freagraí Aonad 15 Siopadóireacht
1. (a) uaidh (b) marsantacht (c) séasúrach
3. Breathnadóireacht an mhúinteora
c
á
m a r s a n t a c h t
t á i r g e a c h t
c o i g i l t a i r g i d
u a t h c h o i g i l t
s é a s ú r a c h
e
u a i t
d
u a i m
u a i t h i
e
u a i d h
i a s a c h t
a
ó
mé uaim
tú uait
sé uaidh
sí uaithi
2. (a) cárta creidmheasa (b) coigilt airgid (c) iasacht (d) marsantacht (e) táirgeacht (f) séasúrach (g) uaithi (h) uaidh
4.
5. (a) uaidh (b) uaim (c) uait
6.
7. (a) Rothóidh (b) Ceartóidh (c) Déanfaidh 8. (a) coigilt airgid (b) marsantacht (c) iasacht
Gaeilge le chéile ~ Freagraí Foilsitheoireacht Prim-Ed ~ www.prim-ed.com 16
Rang 6
Freagraí Aonad16 An ríomhaire
2. (a) ríomhaire glúine (b) tiomántán crua (c) scanóir (d) gan sreang
3. Breathnadóireacht an mhúinteora
Briathar Aimsir chaite
ith d'ith
bris bhris
ullmhaigh d'ullmhaigh
éirigh d'éirigh
déan rinne
glan ghlan
fág d'fhág
rith rith
7. Breathnadóireacht an mhúinteora
8. (a) Tógfaidh (b) Rachaidh (c) Íosfaidh
6.
5. (a) uaim (b) uait (c) uaidh (d) uaithi (e) uainn (f) uaibh (g) uathu
s c a n ó i r
c
p r i n t é i r
í s
o s c o m h a i r
b e
c u i m h n e u a i b h
r n
u a i n n g l ú i n e
a
4.
1.
printéir scanóir ríomhaire glúine cárta cuimhne
1.
2.
3.
4.
5. 6.
7. 8.
17 Gaeilge le chéile ~ Freagraí Foilsitheoireacht Prim-Ed ~ www.prim-ed.com
Rang 6
Freagraí Aonad 17 Mé féin
1. Breathnadóireacht an mhúinteora
2. (a) mionlach (b) eitneachas (c) tromlach (d) náisiúntacht
3. Breathnadóireacht an mhúinteora
e
n á i s i ú n t a c h t
t
n
p e a r s a n t a c h t
a r
c o
h m i o n l a c h
p e a r s a n t a l
s a
c
c h a r a c h t a i r
4.
Briathar Foirm cheisteach
snámh An tsnámhfaidh
ceap An gceapfaidh
troid Andtroidfidh
caill Angcaillfidh
bain Anmbainfidh
5.
(a) Breathnadóireacht an mhúinteora (b) Breathnadóireacht an mhúinteora
6. (a) Bainfidhanfhoireannscoileancluichepeile. (b) Beidh pian i mo bholg nuair a íosfaidh mé barraíocht milseán. (c) Cóireoidh mé mo leaba.
1.
2.
3. 4.
5.
6.
7.
Gaeilge le chéile ~ Freagraí Foilsitheoireacht Prim-Ed ~ www.prim-ed.com 18
Rang 6
Freagraí Aonad 18 Dul siar
1. (a) os comhair (b) cadás (c) ríomhaire
2. (a) náisiúntacht (b) glórphost (c) táilliúir (d) clingthon (e) idirlíon (f) scátáil fhíorach (g) méarchlár (h) iasacht
3. Breathnadóireacht an mhúinteora
4.t m a r s a n t a c h t n
e l n í m s a n t e a g í
a í í o s c o m h a i r o
c n h m u t e a u h t b s
h é é h a a n a a a n a c
t a u a i n n h i í o i l
a d a i t l í n d a b n ó
i a s r n a c á h l g f i
r c b e í m a r t e a i d
e h t e a g m h á i l d h
a p e a r s a n t a c h t
c a n d t a i t n í o n n
h m a r a t ó n d a a l n
t t é a c s o l n d m o t
ó as
mé uaim asam
tú uait asat
sé uaidh as
sí uaithi aisti
sinn uainn asainn
sibh uaibh asaibh
siad uathu astu
5.
An cheist Freagra ✔ Freagra
An athróidh Athróidh Ní athróidh
An dtaitneoidh Taitneoidh Ní thaitneoidh
An osclóidh Osclóidh Ní osclóidh
An gcuimhneoidh Cuimhneoidh Ní chuimhneoidh
An dteastóidh Teastóidh Ní theastóidh
6.
Ceist: Breathnadóireacht an mhúinteora Freagra: Breathnadóireacht an mhúinteora
7. Breathnadóireacht an mhúinteora
19 Gaeilge le chéile ~ Freagraí Foilsitheoireacht Prim-Ed ~ www.prim-ed.com
Rang 6
Freagraí Aonad 19 Sa bhaile
An cheist Freagra ✔
An tsnámhfaidh Snámhfaidh
Andtroidfidh Troidfidh
Anmbainfidh Bainfidh
Angcaillfidh Caillfidh
Antseinnfidh Seinnfidh
5. 6. (a) Scríobh mé an abairt ar an gclár dubh.
Scríobhfaidh mé an abairt ar an gclár dubh.
(b) Chríochnaigh mé m’obair bhaile. Críochnóidh mé m’obair bhaile. (c) D’ól mé líomanáid don lón. Ólfaidh mé líomanáid don lón.
1. (a) teach l l bhaile (b) faoin l l án (c) sráid l l galó (d) áras l l tuath (e) bun l l scoite
2. Tá teach Mháire suite faoin tuath. Is teach álainn dhá stór é. Is teach scoite é. Tá trí sheomra codlata ann agus grianán fosta.
3. Breathnadóireacht an mhúinteora
t
e
f a o i n t u a t h
c
h
s r á i d b h a i l e
c
o á
i r
t a
l e a t h s c o i t e
á
b u n g a l ó
4.
Ceist: Breathnadóireacht an mhúinteora Freagra: Breathnadóireacht an mhúinteora
7. (a) ceannaigh • • fidh (b) bris • • eoidh (c) tóg • • óidh (d) bailigh • • faidh (e) glan • • fidh (f) dúisigh • • eoidh (g) caill • • óidh (h) críochnaigh • • faidh
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Gaeilge le chéile ~ Freagraí Foilsitheoireacht Prim-Ed ~ www.prim-ed.com 20
Rang 6
Freagraí Aonad 20 Bia
1. Breathnadóireacht an mhúinteora
2. (a) feoil (b) bagún (c) arán (d) feoil (e) tábla
3. (a) Chuir Mamaí soilire agus gairleog san anraith. (b) Ní thaitníonn muisiriúin le Ciara.
4.
An cheist Freagra
An tsnámhfaidh Ní shnámhfaidh
Andtroidfidh Níthroidfidh
Anmbainfidh Níbhainfidh
Angcaillfidh Níchaillfidh
Antseinnfidh Nísheinnfidh
6. (a) Éistim (b) Féachann sí (c) Déanann sé (d) Siúlaimid
7. (a) glan + ann (b) rith + eann (c) éist + eann (d) ól + ann
c
ú g
c s a i l é a d
a i
m u i s i r i ú n
p i o b a r l
r e o
s o i l i r e
g n
n
i
ú
n
5.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Ceist: Breathnadóireacht an mhúinteora Freagra: Breathnadóireacht an mhúinteora
21 Gaeilge le chéile ~ Freagraí Foilsitheoireacht Prim-Ed ~ www.prim-ed.com
Rang 6
Freagraí Aonad 21 Ag an nGaeltacht
1. (a) Fear an tí (b) An Ghaeltacht (c) Bean an tí (d) coláiste samhraidh (e) teanga dhúchais (f) cultúr (g) fúithi (h) líofa
2. An Samhradh seo, rachaidh mé go dtí an Ghaeltacht. Fanfaidh mé le Bean an tí i dteach álainn. Labhróidh mé mo theanga dhúchais an t-am ar fad. Beidh mé líofa ansin!
3. (a) D'ullmhaigh Bean an tí an dinnéar dom. (b) CaithfidhtúGaeilgealabhairtsaGhaeltacht.
t ú a c o l á i s t e
e i n d h a f ú f á s
a n g c ú e ú c í i a
n n h i s t i u o s m
g f a o i h n l g t h
a b e a n a n t í c r
d l l a h f f ú m o a
h i t h t m i r d l i
ú o a r l m a n a s d
c e c a f ú i t h i h
h a h g d i ú c h a t
a n t f ú t l í o f a
i f e a r a n t í t o
s f a e r n a t t í n
4.
5. (a) fúm (b) fút (c) faoi (d) fúithi (e) fúinn
7. Breathnadóireacht an mhúinteora
8. (a) Rith mé abhaile tar éis na scoile. (b) Thosaigh mé m'obair bhaile ag a sé a chlog. (c) Thug Mamaí airgead póca dom ar an Satharn. (d) Chaith mé m'éadaí nua ag an dioscó.
6. (a) Bhí Séana ag caint fút. (b) Tá an piliúr faoi. (c) Thit an chathaoir fúm. (d) Scríobh an t-údar an leabhar fúithi. (e) Léigh mé scéal fúithi.
Gaeilge le chéile ~ Freagraí Foilsitheoireacht Prim-Ed ~ www.prim-ed.com 22
Rang 6
Freagraí Aonad 22 Scoil
1. (a) daltaí (b) giomnáisiam (c) fúibh / fúthu (d) ag freastal (e) halla tionóil (f) príomhoide (g) bun os cionn
2.
seomra ríomhaireachta seomra foirne giomnáisiam príomhoide
3. Breathnadóireacht an mhúinteora
4. Breathnadóireacht an mhúinteora
5.p r í o m h o i d e
í
b u n o s c i o n n
m
h a l l a t i o n ó i l
a
g i o m n á i s i a m
r
e
a g f r e a s t a l
c e
h o
d a l t a í m
a r
a f o i r n e
6. (a) fúm (b) fút (c) faoi (d) fúithi (e) fúinn (f) fúibh (g) fúthu
7. (a) eolaíocht (b) fúthu (c) bun os cionn 8. Breathnadóireacht an mhúinteora
1. 2.
3.
4.
5.
6.7.
8.
9.
23 Gaeilge le chéile ~ Freagraí Foilsitheoireacht Prim-Ed ~ www.prim-ed.com
Rang 6
Freagraí Aonad 23 Aimsir
1. (a) meitéareolaí / meitéareolaíocht (b) satailít (c) crith talún (d) tubaiste nádúrtha (e) baraiméadar (f) éirí na gréine (g) ionam / ionat / ionainn (h) inti (i) ann
2. (a) Satailít (b) Tornádó / Hairicín (c) Meitéareolaí (d) Fásach
3. Breathnadóireacht an mhúinteora
4.
5. (a) ionam (b) ionat (c) ann (d) inti
6. (a) satailít (b) crith talún (c) ionat (d) ann
7. (a) éirí na gréine (b) meitéareolaí (c) satailít (d) gcrith talún
c
r
i
m e i t é a r e o l a í o c h t
e u h
i b a r a i m é a d a r t
t a a
é é i r í n a g r é i n e l
a s ú
r t i o n a m n
e e n
o n á d ú r t h a
l i
s a t a i l í t
n í
n
1.
2. 3.
4.
5.
6.
7.
9. 8.
Gaeilge le chéile ~ Freagraí Foilsitheoireacht Prim-Ed ~ www.prim-ed.com 24
Rang 6
Freagraí Aonad 24 Ag an nGaeltacht
1. (a) céilí mór (b) lóistín (c) Uachtarán (d) ceannaire (e) os cionn (f) ionaibh
2. (a) Uachtarán (b) lóistín (c) taobh thiar (d) cairdeas
3. Breathnadóireacht an mhúinteora
4.
5. (a) ionam (b) ionat (c) ann (d) inti
(e) ionainn (f) ionaibh (g) iontu
6. cairdeas céilí mór Gaeilge ionaibh
iontu lóistín rialacha uachtarán
c ú r s a g t í n l ó i
r i a l i a s i o n t u
c a i r d e a s c e a n
n a r i e l ó i s t í n
b d e o é t i l í u c c
o a i o n a i b h c n e
h s c o s c i o n n o a
t i o n n h a i b h t n
t a o b h t h i a r i n
u a c h t a r á n h a a
c h u n t o s a i g h i
i r i a l a c h a b h r
c é i l í m ó r a r l e
Briathar Aimsir chaite Aimsir láithreach Aimsir fháistineach
Ceannaigh cheannaigh ceannaíonn ceannóidh
Ól d'ól ólann ólfaidh
Rith rith ritheann rithfidh
Ith d'ith itheann íosfaidh
Fág d'fhág fágann fágfaidh
Éirigh d'éirigh éiríonn éireoidh
7.
25 Gaeilge le chéile ~ Freagraí Foilsitheoireacht Prim-Ed ~ www.prim-ed.com
Rang 6
Freagraí Aonad 25 Teilifís
Briathra Modh coinníollach
ceannaigh cheannóinn
ól d'ólfainn
bris bhrisfinn
glan ghlanfainn
dúisigh dhúiseoinn
4.
1. (a) ceadúnas (b) fotheidil (c) cúrsaí reatha (d) stiúideo (e) bhrisfinn (f) cheannóinn
2. Breathnadóireacht an mhúinteora
3.
5. (a) tosaigh finn (b) dún eoinn (c) rith fainn (d) cóirigh óinn
(a)thosóinn(b)dhúnfainn(c)rithfinn(d)chóireoinn
6. (a) D'ólfainn (b) Dhúiseoinn / Thosóinn (c) Cheannóinn (d) Ghlanfainn (e) Rithfinn
7. Breathnadóireacht an mhúinteora
l á t h a i r a r a n a e r b
c f o t h e i d i l s s i d' h
e ó h u g l h a h ó t b e a n
a g s e b h r i s f i n n g t
d r o o n f a i s h ú r t t s
ú a d' g h l a n f a i n n ú f
n s o r f n o e r d d i n á h
a l e o r h l i ó e e a e r c
s c ó r c e o l f h o i r n e
d' ó l f a i n n c e n n i a f
c ú r s a í r e a t h a l d' o
l
l
l
l l
l
l
l
Gaeilge le chéile ~ Freagraí Foilsitheoireacht Prim-Ed ~ www.prim-ed.com 26
Rang 6
Freagraí Aonad 26 An Cháisc
1. (a) aiséirí (b) tuama (c) aifreann (d) dhúiseofá (e) d’ólfá (f) ghlanfá
2. (a) aiséirí (b) cros (c) ghlanfá (d) neamh (e) tuama
4.Briathra Modh coinníollach
ceannaigh cheannófá
ól d'ólfá
bris bhrisfeá
glan ghlanfá
dúisigh dhúiseofá
5. (a) tosaigh ófá (b) dún feá (c) rith eofá (d) cóirigh fá
(a) thosófá (b) dhúnfá (c) rithfeá (d) chóireofá
6. (a) Ghlanfá (b) Scríobhfá (c) Rithfeá (d) Dhúiseofá (e) D’ólfá
7. Breathnadóireacht an mhúinteora
Í
o
a i s é i r í
a i f r e a n n
D o m h n a c h C á s c a
R ú n d i a m h a i r n a C á s c a
í
o
A n C h á i s c
t u a m a
3.
l l
l l
l l
l l
27 Gaeilge le chéile ~ Freagraí Foilsitheoireacht Prim-Ed ~ www.prim-ed.com
Rang 6
Freagraí Aonad 27 Dul siar
Briathar Céad Phearsa (mé) Dara Pearsa (tú)
glan ghlanfainn ghlanfá
bris bhrisfinn bhrisfeá
ól d'ólfainn d'ólfá
rith rithfinn rithfeá
ceannaigh cheannóinn cheannófá
dúisigh dhúiseoinn dhúiseofá
bailigh bhaileoinn bhaileofá
5. (a) Bhaileoinn (b) Dhúiseofá (c) Cheannóinn (d) Rithfeá (e) D’ólfá (f) Bhrisfeá (g) Ghlanfainn
6. Breathnadóireacht an mhúinteora
7. Breathnadóireacht an mhúinteora
1. (a) leathscoite (b) stiúideo (c) aifreann (d) daltaí (e) muisiriún (f) cheannófá (g) ceannaire (h) dhúiseoinn
2. (a) daltaí (b) stiúideo (c) d'ólfá
3. (a) ceannaire (b) daltaí (c) ionam (d) neamh (e) stáitse
4.
Gaeilge le chéile ~ Freagraí Foilsitheoireacht Prim-Ed ~ www.prim-ed.com 28
Rang 6
Freagraí Aonad 28 Mé féin
1. (a) gruagaire (b) smideadh (c) stíl ghruaige (d) ruaim ghruaige (e) vearnais ingne (f) bhrisfeadh (g) dhúiseodh (h) cheannódh
2. Breathnadóireacht an mhúinteora
3.v e a r n a i s i n g n e
u
a g
g r u a i g d h í r e a c h g
m u r
g a u
h s m i d e a d h a
r g g
u c a
a h i
i a r
g s t í l g h r u a i g e
e a
c
h
Briathar Modh coinníollach
ceannaigh cheannódh sé / sí
ól d’ólfadh sé / sí
bris bhrisfeadh sé / sí
glan ghlanfadh sé / sí
dúisigh dhúiseodh sé / sí
4.
5. (a) rothaigh • • feadh (b) tóg • •ódh (c) caith • •eodh (d) cuidigh • • fadh
(a) rothódh sé/sí (b) thógfadh sé/sí (c) chaithfeadh sé/sí (d) chuideodh sé/sí
1. 2.
3.
4. 5.
6.
7.
6. (a) scríobhfadh (b) D’éistfeadh (c) d'fhanfadh (d) Bhaileodh (e) chuirfeadh
29 Gaeilge le chéile ~ Freagraí Foilsitheoireacht Prim-Ed ~ www.prim-ed.com
Rang 6
Freagraí Aonad 29 Tubaiste bháid
5. (a) rothaigh• • faimis (b) bailigh • • óimis (c) glan • • fimis (d) caith • • eoimis
(a) rothóimis (b) bhaileoimis (c) ghlanfaimis (d)chaithfimis
6. (a) aimsir láithreach (b) modh coinníollach (c) aimsir fháistineach (d) aimsir chaite (e) aimsir láithreach
1. (a) garda tarrthála (b) marthanóir (c) seaicéad tarrthála (d) mairnéalach (e) sábháilteacht uisce (f) dhúiseoimis (g) bhrisfimis (h) d'ólfaimis
2. Breathnadóireacht an mhúinteora
3. s
b á d t a r r t h á l a
b
h
á
i
l
m a r t h a n ó i r
e
G a r d a í C ó s t a n a h É i r e a n n
s e a i c é a d t a r r t h á l a
h
g a r d a t a r r t h á l a
u
m a i r n é a l a c h
s
c
e
4.Briathar Modh coinníollach
ceannaigh cheannóimis
ól d'ólfaimis
bris bhrisfimis
glan ghlanfaimis
dúisigh dhúiseoimis
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Gaeilge le chéile ~ Freagraí Foilsitheoireacht Prim-Ed ~ www.prim-ed.com 30
Rang 6
Freagraí Aonad 30 Caitheamh aimsire
1. (a) eagarthóir (b) beathaisnéis (c) dírbheathaisnéis (d) úrscéal (e) caibidil (f) clár ábhair (g) ghlanfadh sibh (h) cheannódh sibh
2. (a) caibidil (b) úrscéal (c) dírbheathaisnéis
3.ú d a r
í
c l á r á b h a i r
b
h
e a g a r t h ó i r
a
t
b e a t h a i s n é i s
a
i
ú r s c é a l
n
é
c a i b i d i l
s
Briathar Modh coinníollach
ceannaigh cheannódh sibh
ól d'ólfadh sibh
bris bhrisfeadh sibh
glan ghlanfadh sibh
dúisigh dhúiseodh sibh
4.
5. (a) aimsir chaite (b) aimsir láithreach (c) modh coinníollach (d) aimsir fháistineach
6. (a) eagarthóir (b) léim fhada (c) lúthchleasaíocht (d) maratón (e) tumadóireacht
31 Gaeilge le chéile ~ Freagraí Foilsitheoireacht Prim-Ed ~ www.prim-ed.com
Rang 6
Freagraí Aonad 31 Tubaiste bháid
Briathar Modh coinníollach
ceannaigh cheannóidís
ól d'ólfaidís
bris bhrisfidís
glan ghlanfaidís
dúisigh dhúiseoidís
4.
1. (a) long bháite (b) ag análú (c) héileacaptar (d) timpiste
2. (a) Ghlaoigh captaen na loinge ar Ghardaí Cósta na hÉireann. (b) Tháinig seirbhís tarrthála amach sa héileacaptar.
3.
5. (a) bailigh • •faidís (b) glan • •óidís (c) ceannaigh• •fidís (d) bris • •eoidís
(a)bhaileoidís(b)ghlanfaidís(c)cheannóidís(d)bhrisfidís
6. Breathnadóireacht an mhúinteora
c
h a
é p
s e i r b h í s t a r r t h á l a
l a
e e
a g a n á l ú n
c o
a n
p a g b á
t b
a h
r á
i
t i m p i s t e
e
1.
2.
3.
4. 5.
6.
7.
Gaeilge le chéile ~ Freagraí Foilsitheoireacht Prim-Ed ~ www.prim-ed.com 32
Rang 6
Freagraí Aonad 32 Siopadóireacht
1. (a) siopalann (b) garda slándála (c) roinn bréagán (d) roinn éadaí (e) bhrisfí (f) cheannófaí
2. Breathnadóireacht an mhúinteora
3.
4.Briathar Modh coinníollach
ceannaigh cheannófaí
ól d'ólfaí
bris bhrisfí
glan ghlanfaí
dúisigh dhúiseofaí
5. (a) ullmhaigh• • fí (b) cuir • •ófaí (c) fás • •faí (d) imigh • •eofaí
(a) d’ullmhófaí (b) chuirfí (c) d’fhásfaí (d) d’imeofaí
6. (a) Bhuailfí an clog dá mbeadh scoil thart. (b) D’osclófaí an siopa dá mbeadh an mhaidin ann. (c) Stopfaí truailliú dá mbeadh níos mó athchúrsála á dhéanamh.
d r c h e a g n n ó b i r d
r o i n n l a f a í a l o ó
s i d f c e r o i n n b i a
i n h o h i d é s i á o n l
o n ú í e c a o a p n g n e
p b i h a t s l a d a i é i
a r s d n r l n n é g m a c
l é e s n e á t r r l í d t
a a o f ó o n b é s d h a r
n g f l f n d d' ó l f a í e
n á a r a a á b h r i s f í
d' n í h í i l i s i b e c o
f n í b o c a r o n n i l h
r o i n n e g h l a n f a í
a r o i n n l e i g h i s a
33 Gaeilge le chéile ~ Freagraí Foilsitheoireacht Prim-Ed ~ www.prim-ed.com
Rang 6
Freagraí Aonad 33 Corn Domhanda
1. (a) ceathrú ceannais (b) idirnáisiúnta (c) staidiam (d) tráchtaire (e) craol ar an teilifís (f) cothrom na Féinne (g) maor líne
4.i
c d
e i
a r
c o t h r o m n a F é i n n e
h á
c t r á c h t a i r e i
r ú s
a c s t a i d i a m
o e ú
l m a o r l í n e n
a n t
r n a
a a
n i
t e i l i f í s
5. (b) an cúigiú lá déag de mhí Lúnasa (c) an ceathrú lá déag de mhí na Nollag (d) an dara lá déag de mhí Eanáir (e) an t-aonú lá déag de mhí Bealtaine
6. (a) idirnáisiúnta (b) maor líne (c) staidiam (d) tráchtaire
7. (a) chuirfinn (b) d'ullmhóinn (c) chaithfinn (d) dhúnfainn (e) chóireoinn (f) d'ólfainn (g) ghlanfainn (h) bhrisfinn
8. ceanglóidh baileoidh rachaidh gheobhaidh rithfidh
2. (a) Maor líne (b) Cothrom na Féinne (c) Staidiam
3. (a) Chonaic mé an cluiche ceathrú ceannais aréir. (b) Ní raibh mé i staidiam idirnáisiúnta roimhe.
1.
2.
3.
4. 5.
6.
7.
8.
Gaeilge le chéile ~ Freagraí Foilsitheoireacht Prim-Ed ~ www.prim-ed.com 34
Rang 6
Freagraí Aonad 34 Dul siar
1.
2. (a) iarann (b) tornádó (c) bruscar (d) mairteoil
3.Briathar Aimsir chaite Aimsir láithreach Aimsir fháistineach
tóg thóg mé tógaim tógfaidh mé
tosaigh thosaigh mé tosaím tosóidh mé
maisigh mhaisigh mé maisím maiseoidh mé
ceartaigh cheartaigh mé ceartaím ceartóidh mé
rith rith mé rithim rithfidhmé
fág d'fhág mé fágaim fágfaidh
4. (a) an seachtú lá déag de mhí Lúnasa (b) an naoú lá déag de mhí Márta (c) an cúigiú lá déag de mhí Dheireadh Fómhair (d) an t-ochtú lá déag de mhí Aibreáin
5.as ó
mé asam uaim
tú asat uait
sé as uaidh
sí aisti uaithi
sinn asainn uainn
sibh asaibh uaibh
siad astu uathu
6. (a) gearrtha (b) tógtha (c) scríofa (d) oscailte
7. (a) Grán rósta (b) Bruscar (c) Mairteoil (d) Cnoc oighir
mairteoil tornádó cnoc oighir bruscar creatlachgrán róstaiarann
35 Gaeilge le chéile ~ Freagraí Foilsitheoireacht Prim-Ed ~ www.prim-ed.com
Rang 6
Freagraí Aonad 35 Dul siar
1. (a) líonra (b) eitneachas (c) lúthchleasaíocht (d) veilbhit (e) idirlíon (f) cheannóinn (g) bhrisfeá (h) dhúiseoidís (i) d'osclófaí
2. (a) veilbhit (b) idirlíon (c) eitneachas
méarchlár líonra cárta creidmheasa lúthchleasaíocht veilbhit
siopadóireacht Cluiche Oilimpeach éadach ríomhaire fón póca
3.
Briathar Aimsir chaite Aimsir láithreach Aimsir fháistineach
ól d'ól tú ólann tú ólfaidh tú
croch chroch tú crochann tú crochfaidh tú
sroich shroich tú sroicheann tú sroichfidhtú
dúisigh dhúisigh tú dúisíonn tú dúiseoidh tú
maraigh mharaigh tú maraíonn tú maróidh tú
líon líon tú líonann tú líonfaidh tú
4.
5.An cheist Freagra ✔ Freagra
An osclaíonn Osclaíonn Ní osclaíonn
An mbaineann Baineann Ní bhaineann
An athraíonn Athraíonn Ní athraíonn
An gcaitheann Caitheann Ní chaitheann
An cheist Freagra ✔ Freagra
An gcuimhneoidh Cuimhneoidh Ní chuimhneoidh
An nglanfaidh Glanfaidh Ní ghlanfaidh
An gceannóidh Ceannóidh Ní cheannóidh
Antseinnfidh Seinnfidh Nísheinnfidh
Ceist: Breathnadóireacht an mhúinteoraFreagra: Breathnadóireacht an mhúinteora
6.faoi ann
mé fúm ionam
tú fút ionat
sé faoi ann
sí fúithi inti
sinn fúinn ionainn
sibh fúibh ionaibh
siad fúthu iontu
Gaeilge le chéile ~ Freagraí Foilsitheoireacht Prim-Ed ~ www.prim-ed.com 36
Rang 6
Freagraí Aonad 36 Dul siar
D L M C D A S
1 2 3 4 5 6 7
8 9 10 11 12 13 14
15 16 17 18 19 20 21
22 23 24 25 26 27 28
cloigín soilire bungaló tuama
féilirestáitseBean an tísatailít
1.
2. Breathnadóireacht an mhúinteora
3. Briathar mé tú sé/sí
bris bhrisfinn bhrisfeá bhrisfeadh
glan ghlanfainn ghlanfá ghlanfadh
ceannaigh cheannóinn cheannófá cheannódh
bailigh bhaileoinn bhaileofá bhaileodh
Briathar sinn sibh siad
bris bhrisfimis bhrisfeadh sibh bhrisfidís
glan ghlanfaimis ghlanfadh sibh ghlanfaidís
ceannaigh cheannóimis cheannódh sibh cheannóidís
bailigh bhaileoimis bhaileodh sibh bhaileoidís
4.
5. Briathar Saorbhriathar/Modh Coinníollach
glan ghlanfaí
ceannaigh cheannófaí
bris bhrisfí
dúisigh dhúiseofaí
oscail d'osclófaí
rith rithfí
ól d'ólfaí
Breathnadóireacht an mhúinteora
6. (a) Scuab Mamaí an t-urlár agus chuir sí amach an bruscar. Scuabann Mamaí an t-urlár agus cuireann sí amach an bruscar. ScuabfaidhMamaíant-urláraguscuirfidhsíamachanbruscar. (b) D'ith Peadar a dhinnéar agus d'ól sé a bhainne. Itheann Peadar a dhinnéar agus ólann sé a bhainne. Íosfaidh Peadar a dhinnéar agus ólfaidh sé a bhainne.