Upload
ngohanh
View
226
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
R E POR T R ESUME SED 012 899YORUBA, INTERMEDIATE TEXTS%,
MCCLURE, H. DAVID OYEWALE, JOHN O.FOREIGN SERVICE INST., WASHINGTON, D.C.PEACE CORPS, WASHINGTON, D.C.
EDRS PRICE MF-41.00 HC--$10.64 266P.
AL 000 455
PUB DATE 67
DESCRIPTORS- *YORUBA, *LANGUAGE INSTRUCTION, *INSTRUCTIONALMATERIALS, TAPE RECORDINGS, TONE LANGUAGES, NIGERIA,
THIS COURSE IS BASED ON A SERIES OF BRIEF MONOLOGUESRECORDED BY A WESTERN-EDUCATED NATIVE SPEAKER OF YORUBA FROMTHE 0Y0 AREA. THE TAPES CONSTITUTE THE CENTRAL FART OF THECOURSE, WITH THE TEXT INTENDED AS SUPPLEMENTARY AND AUXILIARYMATERIAL. THE TEXT TOPICS WERE CHOSEN FOR THEIR SPECIALRELEVANCE TO PEACE CORPS VOLUNTEERS WHO EXPECT TO USE YORUBAIN NIGERIA, PARTICULARLY IN THE LESS WESTERNIZED AREAS. THEINFORMATION CONTAINED IS INTENDED TO BE FACTUAL. ADISTINCTIVE FEATURE OF THE MATERIAL IS THE "OVERLAPPING" OFTHE MONOLOGUES, WHICH APPEAR IN SEVERAL VARIATIONS ON EACHTOPIC. THE SPELLING AND ORTHOGRAPHY USED ARE FOR THE MOSTPART STANDARD YORUBA WRITING. INSTRUCTIONS TO THE STUDENT FORUSING THE MATERIALS WITH AND WITHOUT A TUTOR ARE INCLUDED INTHE INTRODUCTION. SOME KNOWLEDGE OF YORUBA, INCLUDINGKNOWLEDGE OF SUBJECT TONE RISE AND JUNCTURES, IS ASSUMED ONTHE PART OF THE STUDENT. THIS DOCUMENT IS ALSO AVAILABLE FROMTHE SUPERINTENDENT OF DOCUMENTS, U.S. GOVERNMENT PRINTINGOFFICE, WASHINGTON, D.C., 20402, FOR $1.25. (AM)
FOREIGN SERVICE INSTITUTE
INTERMEDIATE TEXTS
U.S. DEPARTMENT OF HEALTH, EDUCATION & WELFARE
OFFICE OF EDUCATION
THIS DOCUMENT HAS BEEN REPRODUCED EXACTLY AS RECEIVED FROM THE
PERSON OR ORGANIZATION ORIGINATING IT. POINTS OF VIEW OR OPINIONS
STATED DO NOT NECESSARILY REPRESENT OFFICIAL OFFICE OF EDUCATION
POSITION OR POLICY.
DEPAR TMENT OF STATE414000455
YORUBA
INTERMEDIATE TEXTS
"PERMISSION 10 REPRODUCE THIS
11111111110 MAT IAL HAS BEEN GRANTED
By T
TO ERIC AND ORGANIZATIONS OPERATING
UNDER AGREEMENTS WITH THE U.S. OFFICE Of
EDUCATION. FURTHER REPRODUCTION OUTSIDE
THE ERIC SYSTEM REQUIRES PERMISSION Of
THE 110111016OWNER.,,
This work was compiled and published withthe assistance of the Peace Corps.
AuthorsH. DAVID McCLURE JOHN 0. OYEWALE
FOREIGN SERVICE INSTITUTEWASHINGTON, D.C.
DEPARTMENT1961
OF STATEFor sale by the Huperintende It of Documents, P.8. Government Printing OfficeWashington, D.C., 20402 - Price $1.25
YORUBA : INTERMEDIATE TEXTS
PREFACE
The recorded texts which this volume accompanies are intended for useafter an introductory Yoruba textbook and before or along with such a course asWolff's Second-Year Yoruba. Emphasis is on developing vocabulary and fluency.The content of the texts was chosen with special regard to the needs of PeaceCorps Volunteers, but it should also be of interest to other students of Yoruba.
The book was produced during the summer of 1966, when Mr. McClure wasan intern linguist on the staff of the Foreign Service* Institute. Director of theproject was Earl W. Stevick, who suggested the format and served as occasionalconsultant. Irma C. Ponce and Betty Painter typed and assembled the cameracopy. Recordings were made in the FSI studios under the direction of Gary Alley.Karen Courtenay of U.C.L.A. provided special assistance in readying three of thetexts for publication.
Most of the cost of this project was underwritten by the Peace Corps.
James R. Frith, DeanSchool of Language Studies
Foreign Service InstituteDepartment of State
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Introduction
This course is based on a series of brief monologs, recordedimpromptu by John 0. Oyewale, a western-educated native speaker ofYoruba from the 9y9 area. It is intended for students who havealready had an introduction to the language. The central part ofthe course is the recordings; these printed materials are meantto be used in supplementary and auxiliary function.
The distinctive characteristic of this series of monologs isthe degree to which they overlap one another. Overlapping is oftwo kinds. First, there are several monologs on each generaltopic. Second, each monolog (with one exception) is presentedtwo or three times, with minor variations in each version. Thus,recurrence of grammar and vocabulary is built into the materialswithout destroying their spontaneity and authenticity.
The topics themselves were chosen for their relevance to theinterests of a person -- especially a Peace Corps Volunteer --who expects to use Yoruba in Nigeria. The information given isintended to be factual. Some topics involve comparison of formertimes with the present. For others (notably 11, 12, 14, 17, 1926, 29 - 30, 32 - 33) the speaker was asked to talk within theframework of traditional times and customs. In general, thematerial is slanted for those who are working in less westernizedsettings.
Each tape recorded monolog is followed by questions relatingto it. In the book, each version of each monolog is presented ina number of different ways.
On the fourth tape (32 - Supplement),there are two kinds ofsupplementary materials which are not represented in the textbook.The first consists of two conversations. The second consists ofadditional monologs.
The spelling and orthography used are for the most partstandard Yoruba writing. The object pronoun and possessive modi-fier pronoun for third person plural are written nwca here.Students accustomed to a phonemic orthography should note thatthird person singular object pronouns are indicated in writing byplacing a over the vowel of the verb. The system for markingtones uses five symbols:
for high or predictable rising glide after low
for low or predictable falling glide after high
for low-rising glide
ii
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
for high-falling glide.
-/for mid in words spelled with a such as se 'do it.'Elsewhere, mid tone is unmarked.
This system, while not always phonetically accurate, is con-sidered adequate for an intermediate level student. Certain wordsare not marked for tone. There are:
dadt as dfiadfia
papa p&g.pag
bale bafil§
bale bIale
esrun =a Z56rZin
ma ma5
nkan = firikan
Placing both and a single tone mark over, a vowel symbolizesa two-mora vowel with level pitCh, such as in Awe Wwej. Aknowledge of subject tone rise, juncture between noun and posses-sive pronoun, and juncture between noun and consonant-initial nounis assumed on the part of the student.
Suggestions to the student for using the materials without a tutor.
1. Listen to a version of one monolog several timesbefore looking at it in the textbook. Find out whatyou can already comprehend.
2. Study the written materials as necessary to learn thevocabulary and sentence structures used.
3. Listen until you can easily comprehend everythingyou hear.
4. Using the pause or stop mechanism on your taperecorder, mimic each sentence or phrase-groupuntil smooth, accurate production is easy.
Again using the pause or stop control, let therecorder dictate the text to you as you transcribeit.
6. Read aloud the two copies of the speech with wordsblanked out, filling in the blanks orally as youread.
iii
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
7. Mark tones on the copy you wrote as a dictationexercise, stopping the recorder as necessary. Checkyour marking with the marks in the book. Rememberthat repeating before marking is usually very helpful.
8. Answer the questions on the tape, using the stop orpause mechanism.
9. Answer any remaining questions in the book.
11!ggfLort3inthelStlestiOTIlaterialsWithatutor.
You should first carry out the steps listed above. Then:
1. The tutor may ask additional questions.
2. Ask questions of the tutor, without use of thewritten copy, immediately following the tutor'sreading or reciting of the speech.
3. Complete statements begun by the tutor.4
4. Give an English equivalent for any statement givenby the tutor. After all versions of a speech havebeen studied, the tutor should vary the statementsfrom those in the book. (The degree of changeshould be limited only by your awn ability.)
5. Give `a brief, somewhat formal speech to the instruc-tor. When possible, this should be recorded and thetutor should help you evaluate it Request himto comment not only on grammar and pronunciation,but upon total communication effectiveness.
Experimental features of this book.
The substance of this book is simply a series of brief, over-lapping texts, presented on the tape and in four printed versionseach in the book. These oral texts should give the student amplematerial for developing comprehension skills within the limits ofstyle and vocabulary inherent in the monologs.
Further, the two different kinds of blank filling (markingtones and supplying the omitted words or phrases) should be aneffective substitute for sheer memorization for many students.This is the second experimental feature of the text.
iv
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Finally, the mechanical process of producing the requiredfour copies of the Yoruba is in itself an experiment. From onecorrected typed page, four copies of the Yoruba (and one each ofthe English and the questions) were made, using the Xerox 914Copier. Words were first crossed out by Mr. Oyewale, then coveredby a typist using gummed correction labels on which hyphens hadbeen typed. The English and the questions were copied in order totry to achieve a more uniform appearance in the final photographicreproduction of the book. Thus, a considerable amount of typing,proof reading and correction was avoided.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
ABOUT THE AUTHORS
JOHN 0. OYEWALE was born at Awe, a town near Oyo, and spenthis early childhood in Lagos, where his parents were working. Atthe age of six he returned to Awe, where he received his elementaryeducation. He then went to Tede, near Shaki, to take up an ap-pointment as a probationary teacher for three years. Afterresigning this post, he attended the Baptist Teachers TrainingCollege at Iwo, where he spent five years. He was sent to teachin a Baptist school at Ihiagwa in Owerri Province (Eastern Region)where he stayed for two years. He was later transferred to teachat Ilaro, near Abeokuta, remaining there for four years. Duringhis last six years before coming to the United States, he was inIbadan, first as a school teacher and then as headmaster.
In 1960, Mr. Oyewale came to the United States to major inEnglish. He holds the Bachelor's degree from Virginia Union Uni-versity, and the M. A. from Howard University.
H. DAVID McCLURE has an M. A. in Linguistics from MichiganState University, where as a graduate student he was responsiblefor conducting a course in Yoruba. He is presently on the facultyof the University of Nigeria, Nsukka.
vi
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
...eIN11.0.1..mainw,..
TABLE OF CONTENTS
Preface
Introductionii
About the Authorsvi
PageLagos - Text 1
1Text 2
4Text 3
6Ibadan - Text 1
8Text 2
10Ifc - Text 1
13Text 2
15Text 3
179y9 - Text 1
19Text 2
22Ogbom9shq - Text 1
26Text 2
29Text 3
32'A.:;Arq - Text 1
35
38
41Travel from Awc to Ibadan - Text 1 44
Text 2 46Travel from Lagos to Ibadan by Train - Text 1 06001 OOOOOOO 48
Text 2 51Travel from Lagos to Ibadan by Road - Text 1 54
Text 2 57The Hoe Text 1
60Text 2
63Mortar and Pestle - Text 1 66
Text 2 69The Cutlass Text 1
72Text 2
75Text 3
78
Text 2
Text 3
vii
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Page
Garden - Text 1 81
Text 2 814.
Rainy Season - Text 1 87
Text 2 90
Text 3 93
Dry Season - Text 1 96
Text 2 99
Buying Food in 9y9 - Text 1 102
Text 2 105
Food Preferences - Text 1 108
Text 2 110
Text 3 112
Traditional Yoruba Meals - Text 1 115
Text 2 119
Having Company - Text 1 122
Text 2 125
Menus and Mealtime - Supplementary Text 128
Stranger in Town - Text 1 132
Text 2 135
Text 3 138
Women's Work at Home - Text 1 141
Text 2 144
Text 3 147
Women's Work Outside the Home - Text 1 150
Text 2 154
Text 3 157
Men's Work at Home - Text 1 160
Text 2 163
Text 3 1666
Children's Work - Text 1 169
Text 2 172
Some Modern Occupations - Text 1 175
Text 2 178
viii
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
PageBuilding Rapport - Text 1 182
Text 2 185Text 3 188
Yoruba Greetings - Text 1 191Text 2 194Text 3 197
More About Yoruba Greetings - Text 1 200Text 2 203Text 3 206
Modern Greeting Customs - Text 1 209Text 2 212
Being Tactful - Text 1 215Text 2 218Text 3
221Instructions to a Child - Text 1 224
Text 2 227Text 3 230
Community Development - Text 1 233Text 2 235Text 3 237
Poultry Raising - Text 1240
Text 2 243Text 3
246Recommended Peace Corps Projects - Text 1 249
Text 2 252
ix
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
LAGOS-TEXT 1
Eko 3? olu ilu fun Naijiria. Lagos is the capital city ofNigeria.
Okun at19sa wa 19ba Eko, qugbon
okun tobi ya 9sa 19.
Aw9n enia p9 pup? l'Elo.
Eko ko j inna pup9 slAb?okuta.
Awon enia tlo wa liEko 3? onisowo.
199 agb ko si tobe llEko.
Aw9n ara Eko fpran fiji.
The ocean and the lagoon arenear Lagos, but the oceanis larger than the lagoon.
There are very many people inLagos.
Lagos is not very far fromAbeokuta.
The people who are in Lagos aretraders.
Farming is almost nonexistentin Lagos.
The people of Lagos enjoy aneasy life (high living,pleasure).
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
/ % /Eko 3e olu au fun Naijiria.
/ V / /Awon enia tfo wa 1'Eko j? oniciowo.
. N/ N / / ,6 N. / AOkun atfqsa wa 1pba Eko, flugbon Ipp agbe ko al tobe 1'Eko.
Okun tObl ju 'qs'a lo.
e / vAwqn enia pq pup? 1'Eko.
/ \ f \Eko ko jinna pups) sfAbpokuta.
Eko olu ilu
Okun att9sa
WIC
okun qsa lo.
Awqn enia
Eko
MOO! MODM
0.0410 ..... OlOMM
Awon enia IND OD MI .40M
Ann ara Eko fpran faji.
- J ? 01110M Pan Naijiria.
cugbon ...... wa 1pba Eko, cugbon
tobi. ju
a fAbpokuta.
I', agb? 1'Eko.
Ann ara 111,0111.
glow gm fa 1
onipowo.
MI 011M OW - -PS) pups) 1'Eko.
...ko jinna pups) sf
COMMONS
GIIMeel=
___.,t'o wa 1'Eko j?
...ko al tobir 1
.Eko fpran
2
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
1. Kinni olu ilu fun Naijiria?
2. Amp omi nia meji wo ni o wa 10a Eko?
3. Ewo ni o tobi ju ninu won?
4. Nje enia die ni o ngbe Eko?
5. ilu wo ni ko jinna pup? si Eko?
6. Iru ise wo ni op?lopo awpn ti o wa ni Eko nqe?
7. Bawd ni if, agbe ti,e ri ni Eko?
8. Iru igbe aiye wo ni awon ara Eko feran?
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
LAGOS-TEXT 2
Eko 3? olu ilu fun Nai3iria.
Okun at19sa wa 1?ba Eko, fugb9n
okun jinna die s'Eko pia 19.
Lagos is the capital city ofNigeria.
The ocean and lagoon are nearLagos, but the ocean is alittle farther from Lagosthan the lagoon.
Odo okun kun fun '79. The ocean is full of salt.
Odo 9sa ko nliy9 pupq. The lagoon does not have a lotof salt.
Ab?okuta ko 3inna pups? mfEko. Abeokuta is not very far fromLagos.
Ibadan 3inns di? s'Eko. Ibadan is a little distance fromLagos.
Ilaro sunm9 Ab,okuta yalbadan 19. Ilaro is closer to Abeokuta thanIbadan.
0 0 ,0 .% e eEko 3e olu ilu fun Nai3iria.
, /Ws ,Okun at19sa wa lob* Ekos fugb9n
Okun 31nria dii slik; Osi 19.
e
Odo okun kun fun '79'
4
Od; Qse lc?) n'iy9 pupq.
- , ,,
Ab?okuta ko Minna pup mitEko.
, , , VIbadan 3inna di? sink°.
0
Ilaro sunm9 Aborkuta ju'badan 19.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Eko 3?
anal IMO, II line
41011010M Mi1110111
------
fun N513irla. olu llu
wa lgba Eko, irugb9n
3inna di?
IMMONiin 0111011iii0 kun fun 179.
VIIMOMO 410.1
Okun at'9aa
okun
Odo 9sa ko -----
jinna pupil Ono.
Ibadan dig of
sunm9 Abgokuta
----- Min IMO 41NO
Bko,
sfilko 3u sma 1.
Odo okun 179.
nne ko nf179 pupq.
Abgokuta koOft IWO NM in
Anna sfEko.
Ilaro 3utbadan 19.
1. Kinni Eko jit fun Naijiria?
2. Ninu 9sa ati okun ewo ni o sunmo Eko ju?
3. Kinni odo okun kun fun?
4. Bawo ni Ibadan tine jinna si Eko si?
5. Ninu Abgokuta ati Ibadan, ewo ni o sunmo Eko?
6. Ilu wo ni o sunmo Abeokuta ju Ibadan lo?
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
LAGOS-TUT 3
Eko j9 olu ilu fun ilu Naijiria.
Odo 98a atlokun wa 1pba Eko, fugbqn
okun tobi pup? J I9sa 19.
Odo okun ni iy9 ninu.
9sa ko ni i79 to ado okun.
Abeokuta ko Anna stEkoi
Ibadan Anna s'Eko au Abpokuta 19.
wa Ur= Abfokuto at 'Eko.
Eko olu ilu fun ilu Naijiria.
Lagos is the capital city ofNigeria.
The lagoon and ocean are nearLagos, but the ocean isbigger than the lagoon.
The ocean contains salt.
The lagoon does not containas much salt as the ocean.
Abeokuta is not far from Lagos.
Ibadan is farther from Lagosthan Abeokuta.
Ilaro is between Abeokuta andLagos.
, vAbeokuta k6 Anna stBko.
av
% I' AIbadan nn Ono yu AbiOkitta 19.Odo 9sa attokun wa 104a Eko, fugbqn
okun tobi pupa jNisit 19.
Odo okun ni iy4 ninu.
% s 0 s
paa ko ni i79 to odo okun.
6
s ^ s " ssIlaro wa Abtokuti Wino,
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Im OIN olu ilu tun Ilu Eko 3?
Odo 988 attokun
okun
Osa
IMO 101
-- - - -- Ma, fugbgn31984 190
Warn
1111. l iyg -- odo okun
Abilokuta Jinn
m 11
tobi pup?
IP I=2 Nalpzia
wa 1?ba not
Odo ni ninu.
ko ni to IIMPOIM 11111
ko s rJgkom
Ibadan a'Eko 4 inns
wa Abfokuta atfilko
'..whonsiim OM ONO
nitro wa arm
Abpokuta 19.
1. Eko j? fun Naijiria.
2 Nibo ni odo °kw, ati psa wa?
3. Ninu odo okun ati °sat ewo ni o kere ju?
4. Iyo p0 ninu ju lg.
5. Bi ibus? lati Mc) si Abrikuta ba j? ?gota, ibuso lati Eko si
Ibadan yio is si ni tabi yio din si ogota?
6. Bawo ni Ilaro 'Life wa si AbTokuta ati Eko?
7
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
IBALAN-TNZT 1
Ibadan j? olu ilu fun 349ba iw9
orun Naijiria.
Oho a mi ro pupq ntIbadan.
Wasik° ?run nabadan, limn a
MI mu pup9.
Ibadan is the capital city ofthe government of the WesternProvinces of Nigeria.
It usually rains a lot in Ibadan.
In the dry season in Ibadan, thesun shines a lot.
Ibadan ilu tto tobi au gbogbo Ibadan is the city which isbigger than all other cities
ilu yoku 19 ni Naijiria. in Nigeria.
Ibadan ni ()bun ti o p9 Rico to Ibadan has more of handcraftsthan Lagos.
ninu ion 915).
Ibadan tobs pup? ju awvn 11u
yoke 1?.
% % / /i
I e
Ibadan jg olu lu fun ij9ba iw9
Oran Niijirii.
s
oj; a mi re pUP44 n'Ibadan.
No N s
Wasik° ?run nlIbadan, orun
MI mu pUp'9.
8
Ibadan is very big, rand]surpasses the other cities.
Ibadan ji I1U tIO tobi ju gbogbo
ilu yOka 19 ni Niijirii.
. %
Ibadan ni ohun ti 6 pi ju ileO 19
nine ice
ibti4den tObs ptipi yu awvn 11us
V 14.
yoku 19.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Ibadan je olu ilu 1w9
Torun Naijiria.
a mars) MEI I1 nlIbadan.
Idasiko n' Ibadan, 'run a
pup9
Ibadan je ju gbogbo
ilu yoku 19 ni. Naijiria.
Ibadan ni ohun ti o p9 yu
n 0.mite
tobi pups) yu
10.IMO MIND
OMNI 111 111 IWO
0.041 OMPOMIII
olu ilu ij9baNaijiria.
Oho a nqbadan.
Wasik() ?run
ms mu
10.1. am:
ilu tot)]. ju
19 ni NaijirlasIMO Oar I
Ibadan ni xm law lo
ninu is? 9w9.
Ibadan
yoku 19.
MOS
1. Da'ruko olu ilu fun ij9ba two orun Naijiria.
2. Bawo ni ojo se nro si ni Ibadan?
3. Se apejuwe oju ?Jo ni asiko Brun ni Ibadan.
4. Pi titobi Ibadan we awon ilu 'yoku ni Naijiria.
5. Kinni Ibadan ni ti o p9 ju ti Eko 19?
9
u *nn ilu
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
INMAN-TEXT 2
Ibadan j? olu ilu fun inba iw9
run Naijiria.
Ibadan ni o tobi juninu gbogbo
ilu ti o wa ni Naijiria.
Qua p? pup? nfIbadani
Ibadan ko jinna pup? el Orgsmu.
Ibadan ko tun jInna si 979 sti
Abgokuta.
9ja t'o wa n'Ibadan p? pup9 3u
t'ilu yoke
Ibadan jet ilu t'o ni onlqowo pup9.
Aw9n are Ibadan j? 91904n0
10
Ibadan is the capital city ofthe government of the WesternProvinces of Nigeria.
It is Ibadan which is biggestof all the cities which arein Nigeria.
The markets of Ibadan are varyplentiful.
Ibadan is not veey far fromSagamu.
Ibadan is also not far fromOyo and Abeokuta.
The markets which are 1n Ibadanare very numerous, more thanthose of all the other cities.
Ibadan is a city which has manytraders.
The people of Ibadan are wise(smart).
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Ibadan a? olu a iu fun nba 1w9(Iran Nai3iria.
Ibadan ni 6 tobi ya aims gbogbo,
ilu ti o wa n1 1413iria
93A pi pfip4 nlibian
NOP%N. .0 "/
Ibadan ko ainna pup? ai. Sagamu
Ibadan a?
Zrun Nalairia.
=IN 11.1 11.1
Ibadan kO tun jinria si Oyi iti
AbidkUta.
_ ,
9ja t1; we n1Ibadan p9 pup9 Ju
t111fi yOka 1?.
Ibadan ai ilfi t'6 ni onlOwb p6p46
0 - ,Axon are Ibadan ae ?l9gb9n
fun laps 11/9 ap olu ilu fun
run Naijiria.
o tobi yu ninu gbogbo
Nalairia.1=1..11110, I1
p? pup9 n1
ko Minna pup? el
Minna si 979 at'.
Ab9okuta
Oaa t to wa n1Ibadan 3Ut/ilu yoku 1?.
Ibadan ni onmowo pupg
a ?19gbin
11
Ibadan ni o _ ninu gbogbo
ti o wa ni Naljaraa.IMO
9ja _ _ n1Ibadan
Ibadan sl qiiamu
Ibadan ko tun alma si
P9 pup? yu
t'ilu yoku 1?.
Ibadan a, ilu t/o ni
Axon ara Ibadan a?
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
1. Bawo ni Ibadan tise je fun ijoba km? ;run Naijiria?
2. Ilu wo ni o tobi ju ni Naijiria?
3. Dalruko nkan kan ti o po pupo ni Ibadan.
4. Dalruk9 ilu mqta ti ko jinna si Ibadan.
5. qe apejuwe awon ara Ibadan.
6. Iru won (vile wo l'o po ni Ibadan?
12
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
IF# - TEXT 1
Ile-Ify ilu too qe pataki pup? Ife is a city of great importancefun awon Yoruba. to the Yoruba people..
Itan s? wipe Yoruba Nor? lati
Ile-If,.Tradition says the Yorubaa
originated from Ife.
Oduduwa logni ti o ql Yoruba ail?. Oduduwa is the person from whomthe Yorubas have descended.
If? a ilu too tobi.
ppolopo ere loo wa ni Ile-If?.
ppa 9ranyan ohun too qe pataki
ni. Ile-Ife.
Oduduwa too eq Yoruba sill aenia ti o tie pataki.
Ife is a large city.
There are many pictoralcarvings in Ife.
Oranyanos staff is an importantthing in Ife.
Oduduwa from whom the Yorubasdescended is an importantperson.
Ile-If; toO e p* p oeNn,
i i, ip? e o a i Ile-Ifq.fdn axon Yortibi.
eItan so wipe Ybruba bine? lati
Ile-Ifi.
Oduduwa logni ti o q4 Yorigia sili.
Ifi JQ ilia t'o tobi.
13
.
ppa Oranyan1ohun to; qe pitiki
ni
Oduduwe ttc; eq Yoruba sili ji
enia ti o se Attila.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Ile-Ifp j, ilu pup? j, ilu ge pataki pup?fun axon Yoruba.
Itan so wipe la ti
Ifo jq ilu t'o
ONINI
fun
1111 Yoruba bore lab.
ti a silp. Oduduwa lIgni ti o
1111*
1lo wa ni
=111. 4=1=1. ilu V° tobi.
ppolop? 110 wa ni ___
II
Je ohun t'o qe pataki ppa Oranyan j?ni ni
Oduduwa t'o pl J, Oduduwa t'o pe, Yoruba 404 31emit ti o toe pataki.
1. Iru ilu wo ni Ile-Ifo je fun amp Yoruba?
2. Kinni itan so nipa isedal? mop Yoruba?
3. Tani o se aw?n Yoruba ail??
4. Ife kere ni tabi o tobi?
5. Dalruk9 awon nkan ti o po ni Ile-If?.
6. Kinni o le pataki ti a le ri ni Ile-If??
14
II
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
II,- TUT 2
If je ilu ge pataks pups) ninu Ife is a city of great importance
itau Yoruba. in Yoruba tradition.
Oduduwa ni 4ni t'o axon Yoruba
Bile.
Oduduwa is the person from whomthe Yorubas have descended.
ppa Oranyan je ohun ti o qe pataki The staff of Oranyan is an
late ri ni Ile-Ife, important thing to see in Ifs.
Oni ni oruko oba Ile-Ife fje.
Axon ara Ile-Ife ki saiii kola.
Ife j, ilu ti o lokiki pup? ninu
axon Naijiria.
Axon ara Ile-Ife je oniqg owci.
Oni is the titular name of theruler of Ife.
The people of Ife usually donot have facial markings.
Ife is a city of great fame inall Nigeria.
The people of Ife are craftsmen.
Ife ji lia tIO 4e pitiki pUpp ninu. ?ni ni orilk? oba !jib
itin Yoritbi.
Oduduwa ni Qni tIO imion Yorixbi
Bile.
Oat Orinyiin ji ohun ti 6 ole pieaki
liti ri ni Il;-Ifi.
15
/ Zo.Axon ar ki saba kola.
Ife ji ilu ti 6 16kiki )140 nine
inn Niijirii.
Axon j4 9w4.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
ilu V° se patakl pups) ninu
ltan
Oduduwa ni cni tfo ft
ail?.
ppa 9ranyan 3? obun ti o
ni Ile-Ifl.0011 IMIONM
Oni ni Ile-If? /3?.
IBM IMO MIMI ENO al=III. MS Ile-If? ki aalig kiaa.
ti o lokiki pup? ninu
axon Naijiria*
Awon ara mists 91141.
It 3? ilu t'o se pups) ninu
Yoruba.
ni coni too limn Yorubaail?.
1111,
3? ohun ti o se pataki
ni
ni oruk? obi* somMomile 111001.
Awon ara ki.11 1111= SNIP
If? 3? ilu ti o ninuaxon Naijiria.
Awon ara 0
1. Dalruko ilu ti o se pataki ninu itan Yoruba.
2. Tani Oduduwa j??
3. Nibo ni ?pa Oranyan wa?
4. Kinni oruko oye oba Ile -If??$
5. Nje awon ara xle -If? a ma saber kola?
6. Ife wo ni awon ara Xle -If? 'lige?
----- OM 6
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
IFF TEXT 3
If? 3e ilu ti o ge pataki pup? ninu
axon itan Yoruba.
Oduduwa ni 9ni ti itan 89 wipe o
Yoruba silt!.
ppa 9ranyan ohun ti o 90 pataki
late ri ni IleIf9.
3;na ni oruko 9ba Ile -Ife In.
Awon ara Ile-Ife ki aa'a kola.
Amon are Ile -If9 kun fun 191 qwq.
Ile -Ife 3e ilu ti dirs.
Ife jei
'wn
Ife is a city of great importancein the traditions of the Yorubes.
Oduduwa is the person from whom,according to tradition, theYorubaa have descended.
The staff of Oranyan is animportant thing to see in Ifs.
Oni is the titular name of theruler of Ife.
The people of Ife usually do nothave facial markings.
The people of Ife are fond ofcraft work.
Ife is a nice city.
/ i /
ilu ti o 9e pliti`aki nu (milt? oba Ile-Ife
itan Yoruba.
s / s
Odildu$A ni gni ti It'in 89 wifpg O 99Awon are Ile-Ife ki alba kcsaa.
Yoruba silv
Opa Ot(nylln 34 ohun ti O le petakl
late ri ni
Inn are kun fun Toni.
/ /i
/o/ I
Ile-If? 39 lu ti dirs.
17
fitT4'4,r - -
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
ti o ge pup? ninu Ife jg ilu ti o ge pataki pup? ninuaxon itan Yoruba. ____ Yoruba.
Oduduwa ni gni ti
Yoruba silo.
OIMmii11141M2 1.1121. 0 gg gni ti itan $9 wipe o qg
mmemmemomemmos. mos me
jg ohun ti o Opa jg ohun ti o ge pataki
lati 1'i in. Ile-Ifv. .0 OM =MO MO ni Ile-Ifg.
n3. oruko
NMI 11 ONO MIMS
Axon
010.0
IMO MIII ONE 011.16 ISM
MI.114. fOIMS.
eiNisava
m ewe ONO
3?
eabe kola.I
oba Ile-If? fn.
Axon ara Ile-Ife ki
kun fun Axon ara Ile-Ifg
Ile-Ife je ilu ti _I
aro gm. Iwo esto Ile-Ife je NM GUNN IN11, 111= 411
1. Iff f ilu ninu axon itan Yoruba.
2. ni gniti itan so wipe o qv axon Yoruba silv.
3. Tani §ni j??
4. j? ohun ti o qe pataki lati ri ni Ile-Ife.
5. Iru ilu wo ni
6. Xinni axon are Ile-Ife k3 aa3 se?
18
MID011M 11.1.11111.
al= OM NNW
dara.
11"1 9w9
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
9Y9 - TEXT 1
Oyo je ilu ti o ge phtaki ni ile
Yoruba.
Awon ilu ti o wa yika Oyo ni
Akinmorin, Fiditi ati Shaki.
Awon onise owo po pup? ni ?yo.
tango ni ?ba ti o ge pataki ni
Oyo.
Ile kan ti a npe ni Atiba je ile
ti o tobi pup? nib?.
Igba gbigbp ati aworan po pup?
ni 9yq.
Akesan ni oja ti o tobi pup? larin
?"19.
Awon ara 9y? feran lati ma 1?
gecko, nwon si f,ran lati MI
jo ni oja nigbat'o ba di ?j?
ale.
9y? jf ilu ti ko jinna pup? si
Ibadan.
19
Oyo is an important town inYoruba land.
The towns that surround Oyo areAwe, Akinmorin, Fiditi andShaki.
There are many traders in Oyo.
Shango was an important kingin Oyo.
A building that we call lAtibalis a building which is verybig there.
Carving of calabashes and drawingsare very numerous (common) inOyo.
Akesan is the market which isvery big in Oyo.
The people of Oyo love to go tothe farm, and they like todance in the market when itbecomes evening.
Oyo is a town which is not veryfar from Ibadan.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
OyO je ilU ti o se patakI ni il+
Yoruba.
Awon ilu ti O w'a 1ik
AkinmOrin, Fiditi ati
,
ni
Shaki.
Awon onise awo po pup? ni 9yo.I
pngc; ni oba ti o pe pitikl ni
aIle kan ti npe ni Atiba j, ile
ti o tobi pup? nib?.4 / .
o je ilu ti o se phtaki
Awon ilu ti o 11 g.p.g.pgpgp
Irma rionomr1
ni
Akinm;rin, Fiditi ati Shaki.
Awon po pup? ni 9yo
ni oba ti o11.1 MED
PY?
Ile kan ti a npe
ni
ooll Om me MO WO
ti o tobi pup? nib?.
jq ile
20
Igb'a gbIgbi ati aworan pi; pCip+Z)".
ni 919.
ilk;sn ni oja ti 6 t6bi pfipO lirin
3Y°.
/ \Awon ara Oy? feran lati ma 19
s'Oko, nwfn si Orin Ati MI. 0
(pjo ni a nigbat g
o bit di pj?
ale.
/ . , /.Oy? je ilu ti ko jinna pup? si
Ibadan.
ati aworan po pup?
ni 9179.
ni oja ti o
°Y9.
ealg 1.11 gala 11.1 pupo larin
Awim ara Oyo feran lati ma 19
nwon si fpran lati ma
nigbat'o ba di pjo11100 HMO. rear*.
9Y9 i9 ilu ti ko
/badan.
..... MIMI ONO 1.11*si
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
400 =D
Yoruba.
ti o se Pktaki ni ile
Awon ilu ti o wa yika 9y9 ni
Fiditi ati
Awon onise owo
fang° ni
PY9.
tio
0110 == 11,
- --
ni 9yo,
pataki ni
ti a npe ni Atiba js
=0 =II =0 040 Pup? pibs,
1. Nibo ni ilu
2. Awon ilu wo
Oyo wa?
ni yi Oyo ka?
3. Awsm onise wo ni o po pup? ni
4. Da/ruk? okan ninu awful oba ti
5. Iru ile wo ni Atiba je?
6. Aworan ati kinni o pupo ni
7. 9ja wo ni o tobi pupo lirin Oy
8. Da'ruko nkan meji ti awon ara
9. NJ? Oyo jinna pupp si Ibadan?
/gba gbigbp ati
ni 9y9
AkIsan ni
°Y9°
00.1 MDOM tio
Amp ara 9y9et I
PQ pun
lArin11=1101011 UM Mb
nwon si fsran lati a
jo ni oja nigbatlo ba di 09
als,
ilu ti ko jinna pup? si
9114
o se pataki ni
PY9?
9?
Oyo feran lati ma se.
BY?*
21
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
9Y0 - TEXT 2
0y9 je ilu ti o tise pataki pup? Oyo is a town which is veryni igboro1 iwo run Naijiria. important in western Nigeria.
Aw9n ara 9y9 f?ran lati ml gbfe The people of Oyo love to carveigba ati ill ona. calabashes and [they like the]
act of embroidery.
fin ni ile2 ti o tobi pup9 ni The palace is a very bigbuilding in Oyo,Oyo.
Atiba tun j, ile kan ti o ge
pataki ni igboro 9y9.
Atiba is also a very importantbuilding in Oyo,
Qja ti awn enia fifran lati ma The market where the people liketo trade in Oyo is what wena ni 9y9 ni a npe ni Akvsan,call 'Akesan.'
Tango ni qba ti o j, eni ti o sisc3 Shang:: was a king that founded
9y9 do. Oyo (new Oyo).
1 /ni igboro iw9 Brun Naijiria/ means 'in all ofwestern Nigeria.'
2/iilu/ was corrected to /11e/.
31t should be either Ac...silil or /4...do/9ibut not App...doi as it is.
22
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Ni agbegbe Oyo awon agbe po pupo. In the vicinity of Oyo farmersare very numerous.
Iseyin, Shaki, we ni awon ilu ti Iseyin, Shaki and Awe are thetowns that surround Oyo.nwon yi Oyo ka.
Noon ara Oyo feran lati ma jo ni
owo ale.I I
% / / / /9Y? je ilu ti o pataki p144
ni igboro iwo 'O's4n Naljira,
,
Aw9n ara 9yo fyran lati ma gbe
igba ati ise °A.
I / 0Afin ni ile o tobi pups) ni
?)Y°8
Atiba tun je ile kan ti o ge\
pataki ni igboro Oyo.
%e
N%Oja e awn ms., .
na ni 9y9 ni a
fgran lati ma
ripe rd
23
The people of Oyo love todance in the evening.
/ eOng6 ni 9ba ti o j, eni ti o
Oyo do.
%. %Ni agbelbe Oyo awon agbe po pup?.
\ /Iseyin, Shaki, we ni won ilu ti
44 / /nwon yC Oyo ka.
iw9n ara Oyo laki ma JO nif
cowl ale.
mos 111. MMM
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
... pups)
ni igboro iwo 76run Naijiria.
Awon ara Oyo feran lati ma gbe
ni ile ti o ni
91T'
..... --je ile kan ti o se
pataki ni 9Y9.
awon enia feran
ni Oyo ni a npe ni Akesan.
.... ---ti o je eni ti o sgOyo do.
Ni agbegbe Oyo po pupo.
2 Shaki, ni awon ilu ti
nwon yi Oyo ka.
Awon ara Oyo f/ran lati ma jo
24
Oyo je ilu ti o se pataki pups)
ni igboro
feran lati ml gbe
igba ati is ona.
ile ti o tobi pups) ni
Atiba tun je ti o re
ni igboro Oyo.
Qja ti awon enia lati ma
na ni 9y9
o sg
Ni awon agbe po pupo.
§ango ni oba
Oyo do.
9 ni awon ilu tinwon yi Oyo ka.
Awon ara Oyo feran ni1 G I
owo ale.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
1. Iru ilu wo ni Oyo je ni igboro iwo ;run Naijiria?,..
2. Lehin igba gbigby, kinni awon ara Oyo tun feran lati ma se?. . .
3. Dalruko ile meji ti o se pataki ni Oyo.f .
4. Nibo ni a npe ni Akesan ni Oyo?
5. Tani Sango je?$ .
6. Iru ise wo ni opolopo awon enia nse ni agbegbe Oyo?f I I 1 I 1
7. Yato si Shaki, dalruko ilu meji miran ti o yi Oyo ka.
8. Kinni awon ara Oyo feran lati ma se ni owo ale?I 1 I I
YORUBR: INTERMEDIATE TEXTS
OGBOMIOSHO - TEXT 1
ogbom9sh9 j, 9/can ninu awpn ilu Ogbomosho is one of the big
ti o tobi ni iwo 'run Naijiria,towns in western Nigeria.
Awyn ilu ti o yi Ogbomosh9 ka ni
Oyo, /19rin ati Ejigbo.
Ogbomosho to bi maili
mftadinl9gbon si Oyo.
Ann onion Olorun p9 pupo nib?.
Amp ti o wa nibe ni ij9
Baptisi.
NW9n ko sIsi ti o tobi, nwon si
ni ile'we ti o pp pup9 ni
Ogbomosho.
Oja ti o qe pataki pupo nib? ni
a npe ni Taki.
Aw9n ara Ogbom9sh9 jf onifowo,
nwon a si A 19 si
26
The towns which surroundOgbomosho are Oyo, Ilorinand Ejigbo.
Ogbomosho is about twenty-seven miles from Oyo.
There are many missionariesthere.
Those that are there belongto the Baptist Mission.
They built a big church, andthey have schools that arevery numerous in Ogbomosho.
The market which is veryimportant there is whatwe call 1Taki.'
The inhabitants of Ogbomoshoare traders, and they usuallytravel far from home ('usually
go to distant places').
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Ogb6m4h9 ;4 ?kan ninu awQn ilu
ti 6 tobi ni
/ ,Awon ilu o yi Ogbom9sh9 ka ni
OyO, ilqrin ati ijigbO.
ogb6m0hC? to bi mgili
mitidlnlOgbtim si OyO.
.inn olorun p9 pup9 nib?.
Amp ti 6 wl n1b4 ni ijc
Baptisi.
ninu wdim ilu
ti o tobi ni iwo orun Naijiria.
Awie ilu ti o yi Ogbom9sh9 ka ni
ati Ejigbo.
Ogbomosho to bi
mytadinl9gb?n
OMNI Mop .1111 INN
Anal _____ p9 pup( nib?.
Awon ti o wa nibe ni ijs)
NWOn kO sOsi ti o tobi, nwOn si
ni ilg'we ti 6 pi, 1,60 ni
ogb6mOshO.
ida a 6 ge pataki p(IpO nibi ni, ;a npe ni Tdkl.
. #Awcn ara Ogbom9sh9 3? onipowo,
nwon a si ma l9 si Idal.
Nwon k9 ____ __ - ___ -, nw9n si
ni ile'we ti o pp pup9 ni
ogbon9e4.
Oja ti o pataki pupil nib? niOAwon ara Ogbompsh9 jel
nwon a si ma 19 si
27
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Ogbomosh9 jg okan ninu aw9n ilu
ti o ni
Awon ti o wa nib, ni
Amp ilu ti o ni Nw9n ko sOsi ti o tobi, nwcon si
Il9rin ati Ejigbo. ni ti o po pup ni
Ogbomosh9.
Ogbomosh? to bi maili
91T'
Olorun p9 pupo nib?.
a npe ni Taki.
pup? nib, ni
if onisowo,
awon a si di 19 si idale.
1. iru ilu wo ni Ogbomosho je ni iwo run Naijiria?
2. Ann ilu wo ni o yi Ogbom94h? ka?
3. Bawo ni Ogbom9sho ti jinna si pyo to?
4. Awon ij9 (ojise Olorun) wo lo p? ni Ogbomosho?I
5. Kinni aw9n ij9 na k? si Ogbomci,sh??
6. Oa wo ni o se pataki pupa ni Ogbomodho?
7. iru ise wo ni opolopo awon ara Ogbomosho rise?
8. Nibo ni amp ara Ogbomosho feran lati 10g g 0
28
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
OGBOMIOSB? T 2EXT
Ninu won ilu ti o wa ni ile1
Yoruba, Ogbomosh9 je Okan
ninu mice eyi ti o tobi.
Aw9n ara Ogbomoshq fgran lati
MI 19 Si idalp ati lati MI
paw°.
Oja ti o le patdki pupp nibf
l'a npe ni Taki.
Aw9n oniee 919run gegibi Baptisi
po pup? nib,.
Nwon k9 ssi ati ile'we fun amp
Awon ara Ogbomosh9 feran lati ma
ro oka am9la ati lati mit° se
cibe gbegiri.
Aw9n ara Ogbom9sho feran ie,
919run, nwon a si ma 19 si
ssi nigba gbogbo.
Aw9n ara Ogbom9sh9 tun feran
lati Iu kola, pp g Jul'? bmu.
29
Among the towns that are inYoruba land, Ogbomosho isone of the big ones.
The people of Ogbomosho liketo travel far from home andto trade.
The market which is veryimportant there is whatwe call 'Taki.'
The missionaries such as theBaptists are very numerousthere.
They built churches and schoolsfor the (Ogbomosho) children.
The Ogbomosho people love toprepare turned yam flourand to cook bean soup.
The people of Ogbomosho loveChristianity, and they goto church all the time.
The people of Ogbomosho loveto have facial marks,especially one called 'benne'
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
NinU 6spn ilfi ti 6 wit ni i1i
Yorilbis OgbOmiU111, j e Okan
ninu aw9n eye. ti o tobi.
iwapn ar& OgbEeZpb4 Orin liti
ma 10 sl 1di1O ati lgti a
pow°.
oa a 6" le pltlki pap?) nib4
'la 4.6 ni Ta3ci.
Aw9n onftlf4 clOrun *Of Baptisi
pO pfipi) nibi.
Ninu awn ilu ..... _ __ ...... il,
Yoruba, Ogbom?sb? if Okan
ninu awn eyi ti o tobi.
Mop ara Ogbansbq fcran
ati lati MiOM ONO IMO MOO _ .....
pow°.
9ja ti o le pataki pup? nib,
l'a 4MOOMOOMO MMONMIs 4060100010400.0
,kwon oniqf 9lorun
pup? nib,.
Nw9n k9 ati fun awn
r119
30
%Nw9n k? :Komi ati ftin ann
cmq
Avon ara Oglkmisb firn lgti'Ma
ro vka amol ati ifiti ma as
ob gbOirl.
Aw9n ara 006mgehiS
24run, nwon a si ma 10 al
sgai nigba gbogbo,
Awon ara Ogb6maishO tun fir:41
lgti ma kpli, papa ja?
Ann ara Ogbom9Sh9 f9ran lati maati lati ma asro.....
Aw9n ara Ogbom?sho ffran if,
21prun, nwon a si ma 1? si
Aw?n ara Ogbomysbo tun ffran
lati ni jul9 0111111 WM *
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
ti o wp ni il?
Yoruba, j? Akan
ninu awon eyi ti o tobi.
feran lati
A 19 si idale ati lati a
sow.
l'a npe ni Taki.
Aw9n
pupp nib?
11111111111 -- dasi ati ile'we fun ____
',ran lati ma
ro Oka am9la ati lati ma as
obi gb?giri.
Awon ara Ogbomosho
.nwon a si ma 19 xi
nigba gbogbo.
gegla Baptisi Awl= ara Ogbomoshq
po pup? nib?. k9las papa Jul? Vimu.
1. Ogbomosh9 j? 9kan ninu awon ilu ti o ni Nigeria.
2. Pelu owo rise kinni awon ara Ogbom9sho tun feran lati ma se?
3. Nibo ni a npe ni Taki?
4. Onje wo ni won ara Ogbomosho fpran lati mi toju?
5. Aw9n ara Ogbom9sho feran ice Olorun, nwon a si ma 1?
6. Iru ila wo ni awon ara Ogbom9sho feran lati ma ko?
6arrit.t
31
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
OGB0/498H9 - TEXT 3
Ogbomosho is Om ninu avian ilu
ti o se pataki ni ils Yoruba.
Awon enia po pup? ni ilu yi.
Awpn are ilu n; fpran lati m;
servo, nwon si fr'ran lati ma
10 si idale.
9ja ti o se pataki pup? nibs
l'a npe ni Taki.
Awon onisl 91orun, papa july
Baptisi po pun nibs.
Nwon ni ssirsi t'o tobi, nwon
si ni awyn sukt1 lopolopo.
Ann ara Ogbom9sh9 ftran lati
m; se abs gbsgiri ati Oka
am9la,
9Y?, zlarin, Ejigbo ati aw9n ilube lq ni nWcin yi Ogbosi9sh? Ica.
32
Ogbomosho is one of the townswhich is important in Yorubaland.
There are very many people inthis town.
The people of the town love totrade and they love to travelfar from home.
The market which is veryimportant there is whatwe call 'Tdki.'
The missionaries, especiallythe Baptists, are verynumerous there.
They have big churches, andthey have very many pupils.
The people of Ogbomosho loveto cook bean soup and turnedyam flour.
Oyo, norin, Ejigbo and suchother towns are those thatsurround ogbomosho.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Ogb648110 je gkan ninu 'won' ilia
ti o se pataki hi ilg Yoruba.
iwon enia p4 p4.4 ni ilia yi.
/
Awgn ara ilu na fyran lati ma
saw ?, nwQn el f#rin lati ma
lo si
oa ti o se pitiki prive nib
Ape ni Takl.
Awon onise 91grun, papa julg
Baptildp70 'kip?) nibi.
/Nw9n ni s'si t'o tobi, non
Si ni aWon sUku4i e
Awon ara 006mis4 fern lgti
ma se Va4 gbegla ati oka
97ge
e, Ilgrin, Ejigbo ati awn ilu
bo; la ni nwan yi OgbOatiabO kg.
Ogbomosho je okan ninu awon ilu. Nwon ni siTsi t'o tobi, nwon
ti o le pataki ______ . si ni awn
Awon enia ni ilu yi.
Aw9n ara ilu nawma
nwon si fltran lati a
10 si idea,.
OM IWO MO OW OM IMO OW AM ......l'a npe ni Taki.
pup? nib,
Awon °nip, 91grun,
pg pupg nib,.
,10 OM ma ow:
33
Awon ara Ogbomodhg .....
gbf gbfgiri ati Oka
amola.
- - -, 9 ati awn ilube to ni !inn yi Ogbornaho
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Ogbom9sho je 9kan MONIMUIO Nw9n ni ,awon
ti o le pataki ni ile Yoruba. si ni awon sukill?p?19p9.
OMFOOM IMMOMO .110OOM ni ilu yi.
Aw9n ara ilu n; feran lati ma'
powo, nwon si feran lati ma
01100110 11.00misommilwamlo
9ja ti o ee pataki pup? nib,
l'a 111111M0110 11.108111.411000
papa jul9
Baptisi p? pup? nib,.
Amp ara Ogbonsb9 feran lati
ma se ati
9Y9, Il?rin, Ejigbo
MO MN OM IMP ni yi Ogborassah? ka.
1. Nibo ni Ogbornsh? wait
2. Bawo ni enia tile p? ni Ogbom9sho si?
3. Da'ruko nkan meji ti awon ara Ogborpoisho feran lati se.
ni oja ti o le pataki pup? ni Ogbomasbo.
5. Obe wo ni awon ara Ogbom?shi feran lati ma le?
6. Ann ilu ti o yi Ogbom9Sho ka ni, ati
34
4111010MINAMMONIO
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
liff a. TEXT 1
j? ilu kekere lean lfba 9y9. Awe is a small town near Oyo.
Ann ara Axe feran lati ma to
sloko.
Opolop9 axon ara Axe bran lati
ms gowo.
Axon ara 1141 reran lilt' ma gbe
ile kana.
Axon 7b1 a ma gbe p9 loju koala.
Gbogbo axon enia tea wa ni Awl
is ni egbiiwa.
Aw9n ara Axe feran lati ml 19
stop.
Op? lopo Lie anti 110 vs 1 'Awe.
1Corrugated iron sheets.
35
The people of Awe like to go
to (their] farms.
Many of the people of Awe liketo engage in tradingji.e.,retail merchandising].
The people of Awe like to liveIn the same house togetherLas families].
Those families usually livetogether at the same place.
All the people of Awe exceed20,000.
The people of Awe like to goto market.
There are many pan-roofedlhouaes in Awe.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
114 3; lia kekere ken libi iyi.
"If JO %Axon are Awe reran lets. loa lOko.
0?Wm axon era Awe reran lettire 110W04,
,., . ,Axon ari Awe fera%n lib. ma gbe
, 4ile karma.
Ix? jf ilu kekere ken
MO. IMOD 11. 11. MI= 1101111 ONO.
loko.
11111
trim lett mai lo
Opolopo axon are Axe reranow
Axon era Aweile
IMa MN.
36
4.1, pAlton ebi a ma gbe Po lo karma.
. .Gbogbo axon kill too wa ni Ax,
...le ni egbawa.
Axon arii Le/ feran lib. a lqstOJL
Opolopo ile pilinu 1 to xi VAwq.
Awon ebt a gbe Po
Gbogbo axon eniale ni ?gb;wa.
Axon ara Axe /Veen latef---
WOW 1 OM% 111
l'o v* lfiwe.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
7641 J9 kan lfba
Axon ara Ix, train
Axe reran lati
mil sow°.
Axon ara Awe reran latl ma gbe
a ma gbe po to ju kanni
Gbogbo axon enia t!o
_ - egbrixa.
11.11. 1Ii
Ann ara Axe 19
aloja
9P212P? ONO .END =1 lto ws lfAvv.
1. Leba ilu wo ni Awe wa?
2. Iru ise wo ni onion awon ara Awe feran lati ml se?
3. Bawo ni awn ara Awe se feran lati a gbe?
4. Awon enia ti o wa ni Awe ti po to?
5. Iru ile wo 10 po leiwe?
6. Bawo ni awn ebi se ngbe ni Awe?
7. Da oruko ibi meji ti awon ara we feran lati ma lo.
37
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
iWi - TIMM 2
we ilu kekere kan leba Ort
Aw9n ara Awe reran lats. ma 19
sloko.
ppolopo axon are elime l'o tun
feran lati ma 1? e'Eko.
Nicoll finnan lati ma gbe pv lloju
kanni.
Axon ebi a ma gbe ile kanna p9.s
Axon ti o ngbe lwed le n1 egbiwa.
(Ischin a) axon ara Imp florin
lati ni l9 slidalf.
Is oko lto pcou lirin awfn ara
Aver era 1we ki isle pl.
38
Awe is a certain small townnear Oyo.
The people of Awe like to goto (their] farms.
Also, many of the people ofAwe like to go to Lagos.
They like to live together inthe same place.
The families usually livetogether in the same house.
Those who live at Am* exceed20,000.
The people of Awe like totravel.
Aiming is a very commonoccupation among thepeople of Awe.
The people of Awe are notloafers.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
\ / /Awe je ilu kekere ken labs 979.
Axon are Awl) bran let ti mi 19
slOko.
Opelwio iw9n era Ax? lvo tun
ferAn litm mi 10 alEko.
Nxon firian 1fitm mi gbil pi 11;j11
karma.
Avon ebm a ma gbe Ile kanni p9.I
,Aw9n ti 6 Agbe Axe le mi Wawa.
n(Lhin nab an era Awe f?ranla ti mi 19 alidili.
oko 116 pijit lirm, awyn erg
0C, %Ann area Aw? km mile 91.
Axe ken lipa 9794 llo p9 :u lirmn align are
Avon ara Awe ma 19Bioko.
ppolopo axon are lwe
lets. mi 1? alZko.
OMMAIMPOOMO 0.1.1,
Nwiln f9ran
karma .
MO MO NM
Axon ti
MOOMOOMORMO OM =II. 111111 11M11 po lloju
a mi gbe ile kanni p9.
11.11M41110 OM AIM OW egbiwa.
(Lchmn ni) axon ara Ax4 frenla ti mi
39
Avon are Axe km am MO OW
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
we 3e ilu. kekere
Aw9n ara lw?
eloko.
IMO
00.1.
ONO MEIWt, Ann ti o ngbe 1.we le
ma 10 (Lchin ne )
lab. ma 19 efidal?.
ppol9po awr ara lw? 1'o tun
reran
Nwon reran lats. mw
Axon Obi a ma gbe
Iae oko lfo
.11, .MM1 INNS
1I, ----- awyn arm
ki 1,0 91g.
1. Deruk? ilu kekere kan ti o wa leba 01,9.
2. Yat? si oko Ulf), nibo ni opplopp aw9n ara lwe tun feran lati
A 10?
3. Ise wo lo poju lgrin awon ara Iwe?
4. Nip 91e ni aw9n aralw??
5. Bi beko, kinni idi ti ko fi j, be?
40
YORUBA: INTERMEDXATE TEXTS
'ion! TIIXT 3
ilu kekere ken 1pba 979.
Axon tfo ngbe ilu Awp le ni
egarun.
Aw9n ara 141) Aran lats. nuto s'oko.
(L9hin nA) 9polopp aw9n are
Axe fpran la ti A 19 s'Zko.
Ise agbt l'o p9ju lirin awpn
are Axe.
Awon tfo ngbe71liv seam; gbe
ale kanng po g,gebi 01.
Aw9n era Awe ki irse 9111.
Ile iinu 1'o p9311 1 lAwir.
Awe is a certain small townnear Oyo.
Those who live there exceed10,000.
The people of Awe like to goto rtheirl farms.
Many of the people of Awe liketo go to Lagos.
?arming is a very commonoccupation among thepeople of Awe.
Those who live at Awe usuallylive in the same housetogether as a family.
The people of Awe are notloafers.
Fan-roofed houses are numerousin Awe.
1The student should have noticed that this figure is 10,000less than that given in the preceding two, versions. Thechange was unintentional.
41
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Awe je i kbkerg ken lib; Oci.
0 /0Awon tlo nfoe ika Awe le ni
' A)egbarun.
e
Awpn are Awe reran liti ma
to afflko.
%(Lib= pppopp9 axon ari
Axe Bran lipti A 19
10 0.00
Awon tfo
egarun. 1
...... 000 MI 0100 000 0001 S
0100 MO OM IMO MO 001
Awpn are Axe fpran
0.00 .....
le ni
000000000, 000011
(109hin ng) ppplop9 awpn era
Awe
MO OM 000 000 000 000 MI 10
aril Ime.
10 MO 000 MIN
Awpn tio ngbe Awe
0000000 10000001.00
NMI 1110 0111 mwomshow,
0000110 000001000
a liCko
larin awpn
000 00.00pp g9gebi 016
lipe 91?.
14) p9ju
42
0 % %agbeyo ppju 15rin awpn
are Awe.
, .40 . eAwon tIO ngbe Awe Baba
1ma gbe
4 % /ile kanna pp gegebi 9b16
e 4 /Axon are Awe ki ise 914s
/ % % % X 0
Ile panu lto ppju llAwl.
00001010. ......
0000000
egarun.
01000.
1p afoko.
(1,9hin
feran la ti A 19 a'Eko.IMO OMR 00101
ken lioba 9yo.
ilu Tiwp le nu
feran lats. ma
Ise agbe lio ppju
W.
ass 001 000 0000 41000000000010
..... 000 OMR OMR OM
sabg ma gbe
ile kanal pp gtgebi 9b16
Aw9n ara Axe
Ile iAnu lto
MY WM 0000000001 000400040
000000000
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
1. je ilu kekere kan leba2. Da'ruko ibi meji ti awpn ara Awy fvran lati ma 19.3. ni ive ti o poju lirin awon ara Awe.
4. Awsin ti o ngbe Awl '1mb-hi ma gbe ile kanria p? kinni?5. Iru ile wo ni o poju
43
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
TRAVEL FROMti
TO IBADAN - TEXT 1
ti o ba fp lq si. Ibadan
lati Awl, yio k9k9 gun m9to
lati Awe de 9yq.
Nigbatto ba de 9y9, o le gun
m9to elero tabi bOal.
Tlo ba gun bOsi, yio san nkan
bi pile meta IN.
Tlo ba gun mpto elero, yio san
nkan bi pile meji 1b9.
Whoever might want to go toIbadan from Awe will firsttake a car from Awe to Oyo.
When he reaches Oyo, he cantake a lorry or bus.
If he takes the bus, he willpay something like threeshillings sixpence.
If he takes a lorry, he willpay something like twoshillings sixpence.
ppolop9 enia f9ran lati ma gun Many people like to take the
1481, nitoripe ki ifun hagahaga.bus because it is seldomcrowded.
Awe si Ibadan to maili
merinlel9gb9n.
nikgni ti o btt lq si Ibadan
litti AIN?, yio ki)ki gun mit8
lti Awe de 9yq.
1 / /o/ \
Nigbatfo ba de 9y9, le gun
mOtO elero tabi 481.
Tfo ba gun bOsl, yio san nkan
IA pile meta ib4.
44
[From) Awe to Ibadan isthirty-four miles.
TfO tott gun DO;
nkan bi
/ %eleros yio san
meji ab9.
OpOlopil) enia frtIn late ma gun4 / / /b9s10 nitoripe ki ifun hagahaga.
A/ / /we si Ibadan to maili
/ /
merinlel9gb9n.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Vnikeni o ba
yio
lati Awe de 9y9.
si Ibadan
gun----
ba 9y9, o le
moto elero
T'o gun bOsi, Ban nkan
vile meta
T'o -- gun moto ylo san
almommw silo lb9.
pp919p9 feran Luta. -- gun
b;?'82.0 ki if'un
Awe Ibadan to mails
merin
puke= ti fe lq si Ibadan
lati 2149, k9 k9 moo9y9,
ba de 9y9, - gun
m9to tabs amsersommoss
T'o ba bOsi, yio ran nkanbi. meta 1139.
T'o ba into elero, san
nkan elle Mejl --.
enia lata. mn OM OW ONO
1481, nitoripe ki hagabaga.
litre si Ibadan mathlel9gb9n.
1. Bawo ni a tips le de Oyo lati Awe?
2. Njf a le gun bOsi ati m9to elero lati Oyo de Ibadan?
3. Ti enia ba gun lko elero tabi bOrsilelo ni yio san lati
9y? de Ibadan?
4. Nitori kinni onion enia fi f9ran lati ma gun blsi?
5. Bawo ni Awe Use jinn& si Ibadan to?
11.5
__L
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
TRAVEL FROM LE TO IBADAN - TEXT 2
Enikeni t to ba f? 19 la ti, 71w9
al Ibadan, yio koko gun into
de 9y9.
Nigbati o ba de 9y9 tan, o le gun
1481; o si le Wok? ero.
Tic) ba gun bOsi, yio san 9ile
meta lox), qugbon tto ba
pope 9ko elero 1/0 gun, yio
san pile M8J1
Awe si Ibadan to ibuso
lelogb9n, 9ugb9n Awe si 9y9
jp ibus9 kan atfib9.
Enikeni tto ba f? 10 lati Aw9
si Ibadan, yio kk6 gun mifstOI
de 9y9.
Nifgblti o NI de; (;)yo tan, crIgl gune.) /bos1; o si le glokO
46
Whoever might want to go fromAwe to Ibadan will firsttake a car to get to Oyo.
When he reaches Oyo, he cantake a bus; if he wants,he can also take a lorry.
If he takes a bus, he will paythree shillings sixpence,but if he takes a lorry, hewill pay two shillingssixpence.
EFrom] Awe to Ibadan Isthirty-four miles, butEfromJ Awe to Oyo is oneand a half miles.
T16 b4 gun *II, y16 san 93/,.1;
% I / /mpta abo, sugbp tlo ba
pope Qkp el4rO 1, o gun, ylO
san Hite m4ii tb9.
Awe si Ibadan to ibueo m4An-
leligbOt, pizgbs'n X144
j i1 89 kan a t'abq.
YORUBA: I ERMEDIATE TEXTS
Etikeni tfo ba f9 10 lati Awe
si. Ibadan, yio 'Tic?
011000
Nigbati o ba de 9yo tan, thellon 0001.01
----; o si le g'oko ero.
imm mus 41041000 0000110 01000000
, sugbon tfo ba
oepe oko el ero lfo gun, yio
san pule meji
MOM of ..... Memo WO 0 merin-
1e1 ion, Awe si 9y9
j9 ibuso kan atlib9.
Enikeni t o MOM 6401 01500 0001000410 440.10M
------ , yio koko gun m9to1 1
de 9yo.
Nigbati o ba de 9yo tan, o lel" gun
boss;
ba
meta
111111 MD
.... i' 0
gun bOsi, yio san 911e
abo
san sil
........... Y10
e mop. Tab9.
Awe si Ibad
J9
an to ibuso
sugbon 1w9 Si 9y9
1. o ba fe 19 si Ibadan lati Awe yio
2. Aw9n 9k9 wo ni o le gun ti o ba de 9y9?
3. Ti o ba gun yio san pile meta lbo, sugbon ti
yio san sale mejilbo.gun
4. We si Oyo to ibuso melo?
koko se?
o ba
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
TRAVEL FROM LAGOS TO IBADAN BY TRAIN - TEXT 1
Enikeni tlo ba fe 12 la ti Eko
s'Ibadan le ba oko oju'rin lq.
Ty° ba fe gun oko ojuirin yi,
yio lo si Ido.
ppolopo enia 110 feran late ma
gun oko ojufrin.
Nipa eyi, awon ibuso die die ni
a o kan, ki a to de Ibadan.
Whoever might want to go fromLagos to Ibadan can go bytrain.
If he wants to board the train,he will go to Ido.
Many people like to go by train. ,
On the train (i concerning this0,we shall pass a few stationsbefore we reach Ibadan.
Awon ni AgWge, Ifo ati Olokemeji. These are Agege, Ifo, andOlokemeji.
Owo ti enia nsan nips gigue oks,
oju'rin ko fi be pq pupq.
Opolopo ti No nips qko ojulrin
feran la ti ma qe firji ninu
oko yi.
48
The fare which people pay forthe train is not really veryhigh.
Many of those who go by trainlike to have a good timethereon.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
1:Immkenm t'6 bla ft) lq lgtm Eko
s'Ibadan le bg okO ojUIrmn lq.
TIC) ba f gun qkO ojiormn yi,
yio lo si id8.
opOlopO enii 116 ferian lgtm ma
gun ok..
Nipa eyi, Awon ibis die die nm
a 6 kin, ki a to de Ibidin.
Enmkena t'o ba late Eko
s'Ibadan le ba 9k9 ojuIrmn lq.
Tlo ba fe ojuIrmn yi,
llo feran late magun oko ojuIrmn.
Nipa eyi, awon dm9 dm9 nm
a 0 kan, km a to de
Awon nm Aigge, ati
ti enia nsan nipa gigue ?kg
ojuIrmn ko fi bg
ppolopo tm No nipa oko ojuIrmn
nanu
49
I ,
Awon nm Agego, Ifo atm Olokemejm.
0146 ti enia nsan nips gigue okqe
ojiiIrmn fi be pq pupq.
OpOlopO ti No nipa Rk4 0311121ln
fern lgtm ma qe firji ninix
?la; yi.
Enikeni t'o ba fe lq late Eko
a'Ibadan le ba ______ lq.
T'o ba f9 gun 710
ymo lo sm wommomiAl
Opolopo enma llo lati ma
gun oko
Nipa eym, awon _____ nm
a o kan, km a to de Ibadan.
Awon nm , Ifo atm
Owo tm enma nsan nipa gigue
ko fm bg po
ppolopo tm No nipa oko oxufrIn
reran la ba. mg qe ninuoko ym.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
1. Nibo ni enia ti le gun oko oju'rin ti No lati Eko si Ibadan?
2. Nje awon enia feran lati ma gun oko yi?
3. Dalruko ibus4 meta ti a o kan ti a ba ngun oko oju'rin lati Eko
si Ibadan.
4. Bawo ni awo ti enia nsan fun gigue oko yi ti po to?
5. Kinni opolopo awon ti ngun okia yi feran lati da se ninu re?
50
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
TRAVEL FROM LAGOS TO IBADAN BY TRAIN - TEXT 2
Enikeni t'o tea fe lo lati Eko si
Ibadan le lo nipa oko ojuirin.
T'o ba fe gun oko yi, yio gun ni
Ido.
Whoever might want to go fromLagos to Ibadan can go bytrain.
If he wants to board thisconveyance, he will boardit at Ido.
Awon ibuso Stan ko to de Ibadan Stations which it passes before
ni Agege, Ifo ati Olokemeji. it gets to Ibadan are Agege,and Olokemeji.
Opolopo enia feran lati mg lo
nipa oko ojufrin, nitoripe
owo re ko po pup9.
Oko yi l'aye ninu.s
Awon ibuso tlo si wa ki o to
de Ibadan po lopolopo.
Many people like to go by trainbecause the fare isn't verymuch.
This conveyance is quitespacious. ('This conveyancehas room in it. 1)
There are many stations beforeit reaches Ibadan. (fAndstations which are, beforeit reaches Ibadan, arenumerous very.,)
Aw9n ijoko ti o wa nibs rgrun The seats which are there arevery comfortable.lopolopos.
51
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Enikeni tld btfl
ibladan le 19
fi 19 14ti tkO si
nipa 914 ojUlrin.
Tlo ba fe gun ok9 ya, yao gun ni
IdO.
Inn 1131'24 t'o kan kc5 to d4 lb\aAn
nu. Agege, IfO ati 01(5kemfl.
% ./9p919p9 enaa .reran 'Etta ma 19
nipa akCi ojtifran, nitoria/ /
owo re ko p9 pup9.
Enikeni ba f? 'Etta EkoI
Ibadan le 1.0 nipa 9k9 witwOMOmme onlosimmem0
T'o f? gun ..... ya, yio
Ido.
__MN ni
Aw9n kan to .. Ibadan
ni AgZge, Ifo Olokemeji.
Opoloponipa
OM MO
OM AIM OM
--- re ko
feran late lo
ojurran, natoripe
pup9.
52
01,4 yi lfEiye nintie
.kwon ibuso t'o si IA $:Cs to
de Ibadan po lOpOlopO.
Aw9n ijoko ti o wa nabe rgrun
lOPO19A.
Oko _..l'at'eI .
ow am so Ir.
Ann t'o si kb o
de Ibadan lopolop9.
AW9n
OW
ti. o Tub? rcirun
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
t'o ba 19 Eko si
Ibadan -- 10s
- -- .1.0 oko oju 'ram.
Ma SNIP MOO y3. ninu.
T'o ba -- gun 9k9 yio Awon ibus9 ...al wa o to
Ido. __Ibadan po
ibus9 t'o ko de Ibadan
AgZgel ati 01okemeji.
911919p9 enia -----oko oju frin,
Luba. ma lo
owo re p9 5....
.55-51joko o wa r9ran
lopolopol.
1. Enikgni ti o ba fp 1? lati Eko si Ibadan le 10 nipa
2. Nibo ni Ido wa?
3. Agege, If? ati Olokemeji ni awon ti o wa llrin
atiMO.N.Pwosmemiew
4. Idi wo ni awon enia Li feran lati MI 10 nipa dlcci oju'rin?
5. Bawo ni aye tile p? to ninu ak? yi?
6. Se apejuwe ay/9n ijoko ti o wa ninu ik? yi.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
TRAVEL FROM LAGOS TO IBADAR BY ROAD - TEXT 1
Enikeni tlo La fe lo latfEko$
ellIbadan, t'o si f? gba oju
titi le gba Ana Abelokutai
t'o be f?, o si le gba 9ns
Ikorodu.
Whoever wants to travel fromLagos, to Ibadan by the mainroad ('who also wants to takethe main road') may takeAbeokuta road if he likes, orhe may go by Ikorodu road.
9na Ikorodu ye ju tlAbgokuta 19. Ikorodu road is shorter thanAbeokuta road.
0 le gun 1481; o si le gun
taxi; so si tun le gun ?k9
elero.
Enikeni tlo be gun taxi, ylo
sanlwo pup9 ya 9ni t'o1 gun
14si 1©.
Bisi r9 ni 19run ju 9k9 Ilepu
19, nitoripe enia ki ip9 pup9
nib?, ati pe ijoko ti a r9run
we nib?.
He can go by bus, and he canalso go by taxi and by Aprry.
Whoever travels by taxi willpay much money, more thangoing by bus.
It is more comfortable to go bybus than to go by lorry, ('Busis comfortable, more than lorry')because the bus is seldom crowded,and the seats therein arecomfortable.
On the tape, ATni si to gun.../ is heard.
The wordMi/should be omitted.
54
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Enikeni VS be re lo le t'EkoI
slibAdAn, t'6 A f gba ojti
titi le gba gna AbOkata;
t'o be f9, 6 51 la gba 411
IkOreld.6.
IkOradU ye ju tlAbiak(ita 1941
/0 le gun b4 pi; o si is gun
taxi; S al tun 1e gun ?ki
elero.
Enikeni t'o be fe lo lat'EkosfIbadano t'o ex fE3 gba oju
titi le gba 9na Abgokuta;
t'o ba fib o ai
arrow ....... OWWW
WW1 ~WO OWOWOOOW
IONIWO IOW WWI VW WO WW1 OWO
Ehikelni t'6 b/a gun taxi, yio
sanfwo pup9 ju eni t'o gunt.bosi
0BBoaz. r9 ni 19run yu 9k9 e1Qru
loo nitoripe MA ki ip4 p44nibio ati p6 246ko ti o r9runwe nib,.
Enikeni tfo be fe lo latfEko
a 'Madan, t'o ex gba ojutits OWO OFW
OW NW NW OW O..
WO IWO WW
ONO MO jp
ikorodu.
o sl le gba 9na
yu tlAblokuta 19. 9na Ikorodu ye ju
....; o sl le gun
taxi; o si tun le gun 9k9
elero.
Enikenl tfo ba gun taxi, yioo
tfo gun..... WWWWWWOM
bQex lo.
11,4481 rg ni 19run .....aarrnitoripe enia ki 1p9 pup9
nib?, atl pe ijoko tl 0 r9run
we niby
55
0 le gun b461; WWWW swift. WWWWWW
..--; o sl tun le gun 9k9
elero.
....... ritowow orwrom omm000mme p ylo
sanfwo pups; ju enz. t'o gun
14s1 loo
BOsi rg nz. igrun ju 9k9 Ilgru
loo nitoripe enia ka 1p9 pupg
nib?, atl pe
MOW* 40WOOMPOO4WO
WWWWWOWWWW OWOOW 4WD WWWWWWWWFWI
YORUBA: INTERMEDI.TE TEXTS
1. Bawo ni a tile le .9 xi irin ajo lati Eko si Ibadan bi a bafp koja liiin Abpokuta tabi Ikorodu?
2. 9na wo ni o ya lati Eko xi Ibadan, ti Ab9dkuta ni tabi
ti Xkorodu?
3. Da'ruko nkan meta ti a le gun lati Eko si Ibadan,
4. Ewo ni owo rp kere ju nib9?
5. Enikeni to ba gun4
6. Iru ijoko wo ni o wa
7. Nitori kinni bisi Li
san owo pup,
ninu b"cisi?
roni lorun?
56
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
TRAVEL FROM LAGOS TO IBADAN BY ROAD - TEXT 2
Enikeni ti o ba fit 10 late Elko
si Ibadan, ti o si. j? pe oju
tits 110 fe gba, o le 19
la ti Eko lona Ikorodu.
0 si le 19 si Abgokuta.
pugb9n 9na Ikorodu ya ju ti
Ablookuta 19.
Ti o ba fe, o is gun bIal; o le
gun taxi; o si le gun idol
elero.
rerun ju 9kci elero 19,
taxi si rerun ju bioi 19,
trugb9n owo taxi mu.
Whoever wants to travel fromLagos to Ibadan, if ithappens that it is the mainroad he wants to take, hecan go from Lagos by Ikoroduroad.
He can also go by Abeokuta.
But Ikorodu road is shorterthan Abeokuta [road].
If he likes, he can go by bus;he can also take a taxi; hecan also take a lorry.
A bus is more comfortable thana lorry and a taxi is morecomfortable than a bus, buttaxi fare is the most costly.
9p919p9 enia ngun boat, nitoripe Many people take the bus, becauseii3oko ti o rerun wa nib,. it has comfortable seats.
57
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Enik;ni 0. 6 ba f; 19 lati Eko
al Ibitcthl, ti 6 81.3i pe
tit. 116 Ai gb', ; 1; 19
Ifiti EkS lOna
0 al le 1? si AbioOkilta.
Sugb9n iitna IkOrOdll ye ju ti
AbiOkiata 10.
Enikeni ti o ba fe 19 lati Eko
si Ibadan,
o le 19
lati Eko lone Ikorodu.
0 si le 1? si
3ugb9n 9na Ikorodu ya
19.
Ti o ba fe, o le gun bqa1; o 10gun taxi; o si le gun
Biisi ',run ju
taxi si rerun yu b-§si 19,
eueb9n owo taxi mu.
0919p? enia ngun boei, nitoripe
vi
58
Io
\ eTi 0 ba fe, le gun WI o; le
gun taxi) 6 el le gun eki
elero.
ABasi ',run ju 9kq elero 19,
taxi si rerun yu b9si 19,of
sugbon owci taxi poju.
9134914 enia ngun boei, nitoripe
ti o reran v nibi.
Enikeni ti o ba fe 19 lati Eko
81 Ibadan, ti o si.je pe oju
tits l'o fe gba, o le 19
0 si _ Abeokuta.
Sugbgn ya ju ti
Abeokuta 19.
Ti. o ba fe, o le gun baa.; -
411.11. )elero.
o si le gun ok9
rorun ju 9kq elero 19,
b-§si 19,
sugb9n ma mon m. poju.
IMO .11.0
, nitoripe
ijoko ti o rerun we nib,.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
1. Enikeni ti o ba fe ba oju tits lo si Ibadan lati Eko lee 4
gba ona$
tabi ?ma .
2. qugbon ona ya ju ti ona lo.p
3. Yato si bOsi, kinni enia tun le gun 1? si Ibadan?
4. Nitori kinni 9p919p9 enia fi ngun b§si?...,
5. rorun ju bolsi lo sugbon,
59
.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
TEX HOB TUT 1
Oko 3e ohun elo ti o wulo pup?t
fun axon agb9.
Laisi oko agbe ko le le 199 r9
Ti a ba ro oko, a o 17 slodo
axon alagb9d9.
Ann alagbede yio ro inn yi.
Iran p919b9 ni nwon No fun
oko.
Ilhinni a o lo si oko late ge
igi ti o1 ri bi kokoro fun
eruko.
Nigbati a ba 9e eyi tan, oko
de nu ni.
Axon agb9 gran lata. ma 10 9
fun ebe kiko, ilu gbingbin
ati oripri91 nkan =rano
A hoe is a tool which is veryuseful to the farmers.
Without the hoe, the farmer cannot do his work effectively.
When we want to make a hoe, wewill go to the blacksmith.
The blacksmith will forge theiron blade.
A flat, thin piece of iron iswhat they use for the hoe.
Then we shall go to the bushto cut a tree which is curvedfor the haft.
After we have finished this, ahoe is then produced. ('Whenwe finish this, a hoe arrivesis that.1)
Farmers like to use the hoe formaking heaps, planting yamsand many other things.
lhIti a o mit heard on the tape, is a Islip of the tongue.'
60
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Ok; je ohun el; ti a Ai.; p44
fUn Axon ilgbis
Irin pel9b, ni nwp nlo fun
?kr).
Laiai oko ;gbe ko le le 1, ri Wining' a o lo ei oko lets ge
&Tali% igi ti o ri bi 1040 An
Ti a bit fe ro okO, a 0 14 a*?axon altIgbidg.
0Axon alagbede 710 r? inn 72.
1
ciko jet ohun elo ti wulo pup?,
fun OIMPOMPOOPM ONIONOWWW011
agbe ko le le iff rf
wen, Owl moms oww ammo amamolmw,
axon alagbpdq.
a o 19 efild9
Ann alagb?d? yi.
Irin ni nw9n NoONO WI mo.
MO ale IWO
61
insa;
Nigbitl a bi eyi tin, 04
de nil ni.
S.
igbi firin Iati MI lo,?ki
fun el); kik?, ifu gbingbin
*Its. orifir1,1 nimn Burins
LOinni a o l? moms moms_ ow NM 0= *MO OW NM@
ti o ri bi kOrtior? fun
?ruky.
......am
de nil ni.
_010 9k9
Awyn ...._
fun ebe kik?, i,u gbingbin
atx ormilr.11 nkan air*n.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Oko jeI
fun axon agbq.
Lava oko
1111111 OMB 1111111 ONO PuP9
0110 OMB OM OSIO .111011110 MOImMI MOM.*
T1 a ba f? ra oik?, a o 19
MOO .10. MOO WIG
INS OW. MS OM gm
IlhinnA a o la al oko lett]. ge
igi ti o ri In ------
Nigbati a ba eyi tan,
.00010 MOO. 01.101.11410
OMNI 11110
11111110 ONO
Ann agbc fgran lati a 10 09
Axon ylo ra ......._ _. fun _-, ..;i
$
ati.oriclrifi nkan maran6
ni nwan No funako.
1. Kinni Oka j??
2. idi wo ni aka fi wulo pupa fun awn agb??
3. Njf Inikvni le da yko ro fun ara re?
4, a idahun re ba je lad9 tani a gbe le ro oko?
5. Kinni a le lo lati fi ge oko?
6, iru igi wo ni a No fun erUka?
7. Dalruk? ilo me j i ti awan agl/s No oho fun.
62
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
THE ROI io TEXT 2
Ok9 je ohun elo ti 0 wulo pup? A hoe is a tool which is veryuseful to the farmers.fun aw9n agb9.
Ti a ba 29 v) oko, a o 19 st9d9 When we want to forge a hoe,we will go to the blacksmith.aw9n alagb9d9.
Aw9n alagb09 ni yio r9 Limn
yi,irin ti o le p919b9 ni
nwon No fun 9k9.
The blacksmith will forge thisiron, iron which is flat andthin is what they use for ahoe.
n; a o 19 si oko lets 19 Then We will go to the bush tocut a tree.ge igi.
Igi ti o le k9k9r9 lla No fun A tree which is curved is whatwe use for making the hoe handle.9ruk9.
Nigbati a ba fe eyi tan, ok9 After we have finished this process,de nil ni.
Ann agb9 f9ran lati A 10 9k91
fun ebe kikq, i,u gbigbin,
ati oko tiro.
S hoe is then produced.
'armors like to use the hoe formaking heaps, planting yams,and for removing weeds.
1/1.9 9k9/ is heard on the tape, probably because the contractedform of /10 9k9/ was the speakker's intention, but he suddnleyhesitated after uttering /19/,
63
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Oko J9 ohun elo ti o wulO pupo
fan axon 1414.
Ti a ba f9 ro okl, a o 19 81409
aw9n alitgbidp.
Axon alfigbid9 ni yio r? inn
yi,irin ti 6 9e 139109 nl
nw(In No fun 9k9.
Libin ni a 6 lo el oko 19
ig/.
Oko 39 ohun elo
fun axon agb9.
YMNI. 41E11 11101 ONO =OW
ONO ONO
SIMI MO IMO OM SOO S
axon alagbvdp.
11.0.111MIVOIO
a o 19 sitiod9
Alton alagb9d9 ni yio
, irin ti o le 11109 nl
nwon No fun 9k9.
ONO MIMI .1.1 OEM
Wan nryt a o 1?
ge
01.40.10 SIVOIMPOl 0.101.111110 ingoolo
64
Igi ti 6 9e 4,421§ 1111 &o 1'6
Nigbitti a 14 se ey1 tin, 5.14
de nu ni.
Alton igbe Alfir%an lit' n to okofin et); kik9, ifu oloin,
ati oko nal°.
Igi ti o le 1 fa No fun
Nigbati - --
de nil ni.
ONO OEM 011M ?kg
Axon agb, reran lats. rd lo 91mt
tun
ati
MO
Mb NON SFS
411.11.0mOiftbil,
MI OW NM MO
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
PEW .1 OMB OMB MO ONO i OM. OWED
ruko.kpkyr9 1 to No fun
Ti a ba ro oko, a o 19 al9d9 Nigba ti. a ba le eyi tan,
nwon No fun 9k9.
Lohin nil a o 1? al oko la.ti l?
-- nip
Axon 9k9fun ebe kik90 ifu gbigbln,
ati oko =To.
1. Ninu oniqowo ati agb?, tani oko wulo fun gvgIbi ohun elo?
2. Lodo tani ao 19 bi a ba fe r? oko?
3. qe apejuwe ohun ti a fi npe oko.
4. Kinni a No fun 9rUko?#
5. Nibo ni a ti nge ohun ti a No fun cruko?
6. Ann agbp fp:an lati A 10 oko fun , ati .
64PdrAeoi.4**=
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
MORTAR AND PBS= TACT 1
Odo ati 9mq odo 39 ohun elo
tfo wulo, papa yulq fun
on39 titcou.
Ann gb9nagb9na l'o ngb9 odo.
The mortar and the pestle aretools which are useful,especially in the preparationof food.
It is the carvers who make themortar land pestle, for thetwo are subsumed under theone name, viz. do].
Nigbati nwon ba 1? ge ntnu After they go cut a tree fromthe bush, they will hollow
oko, nwon yio nrnu. it out inside.
Eyi na iya odo. This is the mortar.
Omq odo gun yu iya odo lg. The pestle is longer than themortar.
A No odo la ti. gun lyan. We use the mortar to pound(peeled and boiled] yams.
A No odo late gun agunmu. We use the mortar to poundagunmu (i.e. a powder addedto a drink to form medicine).
Aw9n obinrin /lo f9ran latl sic It is women who like to use themortar most of all.
lo odo 3u.
Odo 39 Oen ninu obun elo ti
o wulo pup? ni Ilse
66
The mortar is one of the toolswhich are very useful in thehoUse.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
0d6 at1 omq od6 3i ohun el;
t16 wino, aii ik19 Punot13?
Aw9n gbin;glini 11S figbei odcl
A No od6 la ti gun xyin.
A No od6 igti gun igiliimu
Alton obinrin fipan sir
lo odo Jam.
Nigbst ti nwan bi 19 gel iv. nizet
oko, nviOn ylo gVe Wino. odO 3i ikan ninu ohun ;1; ti
6 )4.11; pfipO ni
Eyi ni iya odo.
?m9 odo gun yu lye odo lq.
Odo eti 9m9 odo 31 ohun elo
tvo wulo, aii 31119 ---
.... ......
Aw9n llo ngbq odo.
Nigbatl.nwon bet 19 ge
nwon ylo gbh nxnu
EyinX
IWO MS SIM
Mill001011Y .11,0011111100
011141140111010 WOMIlliewid
gun 3u ON SOO MO lq
ow oral WO OIS
67
A No odo la tx.
A No odo
siommioftoorAftsomoSowfte
01.101.1.11W
Aw9n 1lo fiman lett. alo odo ju.
Odo 3, 9ken ninu ohun elo is...
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Odo ati 9m9 odo je
julq fun
onj? titcou.
Aw9n gb?nagbima llo
Nigbati nwon ba 19 gee igl nxnu
oko, nwon
III000100110 .111.080
01101.0.0 000.101.1 4.41.111,101.11.
iya odo.
___0m9 odo 1:a odo lqo
A --- ___ lab. gun .....--41
A --- ___. late gun
Awon obinrin l'o f?ran let% MA
011100.111. 4010010110,114 0.1111.1110
Odo js) .4114.1.11.1.111 0.01111141000. OPM01.4100.11010 01111V0100.1.
o wulo pup? nl ileo
1. Kinni odo ati omo odo jp?
2. Awin tani o ngb9 odo?
3. Kinni nw9n fi rife odo?
4. Nibo ni nwon ti nri shun ti amp fi nee ado?
5. Ewo ni aw9n gbviagbtna gbr inu rr, cle© odo ni tabi iyatodo?
6. Ewo lo gun ju ekeji 1?, 9m9 odo tabi iya ado?
7. Kinni a nlo odo fun?
8. Ninu epcunrin ati obinrin tani o frran lati AN lo odo ju?
68
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
MORTAR AND PESTLE TEXT 2
Odo jt ?kiln ninu ohun elo ti
o wulo pup? fun itcou onj,.
Orisi meji ni nw9n, ekinni,
iya odo; ekeji, Qm9 odo.
pm? odo tiro?, o si gun ju iya
odo lo.
Iya odo kuru.
Ann gbenagbtna l'o ngbt odo.
A No odo lati gun agunmu,
elubo ati cyan.
The mortar is one of the toolswhich are very useful in thepreparation of food.
They are of two kinds, firstthe mortar, and second thepestle.
The pestle is thin and longerthan the mortar.
The mortar is short.
It is the carvers who carve themortar.
We use the mortar (and the pestle)for pounding agunmu, yam flourand boiled yams.
Axon obinrin lfo No odo pup? It is women who use the mortarmost of the time.
ju.
Nigbati aw9n okunrin ba 13,
nwri n13 left gun agunmu.
Odo jt ?ken ninu ohun elo ti
o wulo fun once titisfu.
69
When the men use the mortar,they use it for poundingagunmu (powder added to adrink to form medicine).
The mortar is one of the moatuseful utensils for thepreparation of food.
The mortar is one amongtools which are ,usefulfor food preparation0)
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Od; (3? Ocan ninu ohun el; ti
6 wulo pfapi fun It§Sfi An.
4 0 N 4Orip. map. ni mum,
iya od61 eked, om9 od6.
I /9m? odo tem, o al gun yu lye
odo 1?.
Iya odo kuru.
Inn gbenigbini 116 Agbi odO.
Odo J? ?kiln ninu 1141W
pup? fun atop onn.
Oriel ____ , Manna,iya odo; okay., ?mg odo.
odo 1?.
Iya odo IM IMO
o almmo 17e
llo ngb? odo.
A No odo late gun
ati
A No odO la ti gun agunmu,
IlabSS.
Ann- obinran 116 Alo odo` pup?
Nigba ti alidsm okiinran bi 15,
ni4n ;15 la ti gun
Od; ji Oran ninu ohun elC) ti
6 wino fun one?
loo No odo pup?ju.
Nagbati
nwp n13 let' gun agunmu.
Odo j, 9kan ninu ohun elo ti
o wulo fun
70
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Odo j? 9kan ninu ohun elo ti
o wulo pup? fun
Oriti mop. ni nw9n,
___1 ekeji, 9m9 odo.
pm? odo
MN fa= AI=
IN= IBM SIM SIM p
lo.
kuru.
0 si gun __ __I
Awon gbenagb,na
A WOMBS= =MEMO=
elubo ati cyan.
Aw9n obinrin l'o
AI= MIMI
R gurunu
Nigba ti. axon okunrin ba 16,
nw9n
Odo j9 okan
AI= .1.1= 11. .1.1= AI=
MM M1.14
fun mil titcquie
1. Odo je okan ninu ohun elo ti o wulo fun kinni?
2. Origi melo ni odo?
3. Da oruko nwon.
4. Ewo ni o te're ti o si gun ju eke i 19?
5. Kinni nkan meta ti a No odo lati gun?
6. Kinni awon okunrin No odo fun?f
7. Iya odo
71
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
THE CUTLASS - TEXT 1
Ada je ohun elo fun axon agbe.
Gigun re to elle Me V. ;In.
Ada ki lee ohun tfa nda fe ni
Naijiria.
Latfidale ni nw9n ti nka wa.
A No ada fun igbo s lean, ati
igi gage.
Nigbati a ba fp lo ada, a o
kpk9 gb; 19 s'9d9 awpn
alagbede late bawa tun
enu re se.
Nigbati enu re ba fele dial
nigbani ni ada yi to mu.
Ti o ba nku, a o mu 19 atom.
okuta la ti
72
The cutlass is a tool forfarmers.
The length of it is two anda half feet.
The cutlass is not an itemwhich we manufacture inNigeria.
They bring it from abroad.OFitom abroad it-is theytake it come.1)
We use the cutlass for clearingof bush and for cutting ofwood.
When we want to use the cutlasswe shall first take it to theblacksmith to sharpen it forus. 0...to accompany usrepeat its edge do.f)
When the edge is very thin, thenthe cutlass is sharp.
When it gets dull, we shall takeit to a stone in order tosharpen it.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Ada ji bhun ;16- f(An igbi.
Gigun re to eci meji 1114.
Ada ki ige ohun tli=1.14s1 pe ni
Naijiria.
47 /114tfidtile ni n4n ti tko WA.
A No ada fun 106 eiesin, iti,
igi gage.
Ada je ohun elo fun ____
Gigun re to ___ 0Ada ki iqe ohun tea
- =NS
ni nw9n ti Vika Ira.
A No ads funO
Nigba ti abg fi lo idai, a O
kpk9 gb; 19 alqdci axon
alt4b4de liti blots tun
enu re le.
Nigbti enu re be fele dada,
nigliang ni ada Ti t6
T1 o bi rilal, a O mu 19 s 'Cori
OkUta lip ti
Nigbati a ba fe lo ada, a o
kpk9
la ti bawl* tun
enu re le.
Nigbati enu re be fele dia,
nigban; ni
,aomulgeeoriokuta la ti. ion.
73
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
--- mop sgbf. a o
kpk9 gba* 19 st9d9 ann
alagb,d, lats. bawa tunGigun _ meji ib9. enu it? le.
100
Ada __ t,a nda 118 nx
Naijiria.
Latfidale ni nw9n ti IMOID saw
igbo plump at1
gige.
Nigbati
nigbang na ada 71 to
T1 o ba nkup
lit] ion.
1. Awon tarsi ada wulo fun?
2. Bawo ni ada ti gun to?
3. Nje a nro ada ni Naijiria?
4. Hi beko, nibo ni nwon ti Wawa?
5. Kinni a No ada fun?
6. Awon wo ni yio bawatun enu ada ye bi a ba fe 124
7. Nigbawo ni ada to mu adz?
B. Nibo ni a ti np9n ada bi o ba ku lenu?
74
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
TRIO CUTLASS .* TUT 2
Ada je ohun elo wulo fun
awon agbe.
Ada ki ife ohun ti a node ni
ile wa.
La ti idea? ni nwon ti nko ads
wa.
Gigun re to pill meji
A nlo ada fun igi gigs ati
igbo
Nigbati a ba fp p9n ada, a o
koko gbi; 19 s19d9 awpn
alagbpde lati baini lu gnu
re, ki o fell.
o mu 1? Si. ori okuta
lati pOn, bi o be ku 1?nue
75
The cutlass is a tool whichis useful to the farmers.
The cutlass is not a tool whichwe make in our country.
They (the Nigerians] bring thecutlass from foreign lands.
Its length is two and a halffeet.
We use the cutlass for cuttingwood and for clearing bush.
When we want to sharpen acutlass, we will firsttake it to the blacksmithto help us beat its edge,so that it (may] be sharp.
Later on, we will take it toa stone to sharpen it, ifit is dull.
9L
at ng *q o Tq 6T nut o e AuuTt./47
g ma nT tuillq Wirt
rrrr opOiss at eq8 d4d4
o 'ape u6d dj eq a TqactliTH
ONO =0 =MI
11, ..... imegoiromme
erg. 059T9 'CST unj ape op./ y
=MI V= =MI
IMO =MI =0
oq ea un2t
tq. UAMU 'EU kept Tqloq
'EU Oat/ T4
=MI =0 =MI
41 oTnA o, 0'0 unto er
IVY
nutt o 3q guck Tqr logngo TJO TR AT nm oi Buuttfin
,
qr10 9 34 gia
null TIT Tullq Tqtr( 6001103 udml 1!00; 6T ecal 445N
9 u§d 4j eq a .9N231/
E1163B 901T
Tql 95332 t2t UN *IN! oTu y
_ rr 'u6d Tq*/ Ir *pup TATO TO 61 nm o *Auutqin
414j o ig g4a
nuoto nt WOK WIT 44)&12,11Te
mina 6pbow 6t 20 d4d4
T4111
0010 MI 111110 .1.1 - Tqe0Tx
mike ocIBT
unj sps ovic y
. *oils Teem Q00 oq
VIM
ape Tqa7
=MI =MI 0101 =MI =MI -!OM
1400=0,
unto eaT T4 spy
400 u(Sne
epy
6q6 'CCM 440 oq ea unifto
.9A
*01, agu T4 ISOM 'CU 6TapT Tqaq
"A fit
'CU elou
T4 unto eat T4 epy ,
actile (Amy
unj won oo. oTe unto er epy
smcaI asviamaINI :vanuox
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
1. Kinni ada je?
2. Ada wulo fun ati
ft,
3. Lodo tani ao Inko mu ada 10 nigbati a ba fp pip?
4. Bawo ni a tine nfe ki enu re ki o ri?I I 4 O
5. Nigbawo ni a nmu ada lo s' on okuta fun pipon?
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
THE CUTLASS TACT 3
Ada je ohun elo ti o wulo fun
argon agbe.
Ada ki ile ohun ti a nye ni
Naijiria.
A nra ada lati idale
Nigbati a ba fe lo ada, a
o k9k9 gbel" lo 19409 *won
alagbede lati ba wa pon
enu re.
Lehin ng a o 19 si on
okuta lati p9n, bi o be
ku lenu.
The cutlass is a tool whichis useful to the ferment.
A cutlass is not a thing whichwe make in Nigeria.
(On the contrary, we buycutlasses from abroad.
When we want to use a cutlass,we will first take it to theblacksmith in order to sharpenthe edge for us.
After that we will take it toa rock to sharpen it if itis dull.
Nigbati o ba mu a No fun When it is very sharp, we useit for cutting wood and
igi gage ati igbo eigan. clearing bush.
Ada je ohun elo ti mom agb?
feran pup?.
78
The cutlass is a tool whichthe farmers like very much.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Ada ji ohun elO ti 6 w1.11O ,ftn
ilwon
Ada ki ile ohun ti a ntle ni
Naijiria.
\A nra a a lati 'dal? ni.
Niglati a bafe
1?
alggia'Td a lAti
enu 1;0
Ada je ohun elo
awon agb?.
Ada
Naijiria.
A
ONO ONO - --
ONO ONO ANN
- - --
-------
o kok9 gb; 1? 911(19 axon
alagbede lati be we p?n
enu re.
loada,a044 innbi wa pfn
*MOM tun
ti a nee ni
Ida le ni.
a
79
0, .,-.4 1 ..., . ,
Ilh.in na a o mu lo al ors.,... I
Oklita lilt' p?n, bi 6 b/a
kii lenu.
, /
Nigbiati 6 ba mu dada, a nlo fun
igi gigg a ti 106 eigin.
Ada 34 ()bun elO ti awgn igiS
Orin ptipO.
la ti ppn, bi o be
ku llnu.
Nigba ti ONO ONO ONO NMI MO -----, a nlir inn
igi gig° ati igbo Illan.
NM MO IUD --feran
ti awn igbf
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
..6110.11WW110001
axon agb?.
Ada ki ile ohun
Nai3iria.
A nra ada latl
ts o wulo fun lapin fig a o mir 19 el
----- 1111
Nigbati a ba 10 ada, a
o 'Tic? gb; 1? elqd9 swim
alagbed?
lem ....
ku lenu.
---., bs. o be
Kigbati o ba mu agar, a n1 Ain
Ada j? ohun elo
pup?.
4111.
1. Da'ruko ohun elo kan ti o wulo fun awon agbft.
2. Nibo ni awon ara Naijiria ti nra ada?
3. Kinni ao koko ye si ada ki a to lo?I I
4. Lehin igbawo ni a to No ada fun igi gige ati igbo fipan?
5. Xru ohun elo wo ni ada J1?
8o
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
GARDEN - TEXT 1
O je asa lirin awon Yoruba lati
ma ni agbala kekeke leba ile
nwon.
Ki ige pe gbogbo.ile ile Yoruba
l'o ni agbala.
Sugbon awon ti nwon ba ni ile to,
nwon ml ni agbala.
Ninu agbala nwonyi, nwon ngbin
nkan gegebi ef9, clan, agbado,
epa ati nkan kekeke ti awon
en is le ma to 19ja.
Ti oko ba kun ninu agbala yi,
bale ile yio pe awon om9
kekeke jo lati ro.
Nigbati nwon ba ro tan, o le
fun nwon ni nkan b'o ba fe.
It is a custom among the Yorubapeople to have small gardensnear their houses.
It is not that all houses inYoruba land have gardens.
But those (people) who haveenough land usually havegardens.
In these gardens they plantthings such as vegetables,oranges, corn, groundnutsand other small things whichpeople can sell in the market.
When weeds1
fill this garden,the senior male of the housewill call the children tohoe it.
When they finish weeding it hemay give them something ifhe wishes.
lioko/ means 'grass' as well 'farm.'
81
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
% N.
liA
0 j? asa rin awon yorabg ltinia ni agbIA kekek4 lebaf ile
nwon.
Ki4ispe pe gbogbo ile ile Yoruba
1'6 ni agbilg.
pugbon
nwon
awon ti nwon bg ni ile to,
ma hi IglAlg.
0 je Yoruba lati
AI ni agbala kekeke leba ile
nwon.
Ki lie pe
l'o ni agbala.
Sugbon _ ile to,
nwon ma ni agbala.
Ninu agbala woonyi,
'fp, 9pan, agbado,
ppa ati nkan kekeke ti won
enia le MI ta loja.
Ti oko ba kun ninu agbala yi,
blle ile yio pe __-
lati
Nigbati o le
fun nwon ni nkan b'o ba fe.
82
.
Ninu agbila nwonyi, nwon
nkan geg4b1 ifO, clan,
;pa ati nkan kekeke ti
enia le ma ta
ngbin
agbido,
awon
TiI % /
oko ba kun ninu agbala yi,
bl'le ile yio pe awon om9
kekeke jo lgti ro.
/Nigbati nwon ba ro tan, o le
fun nwon ni nkan b'6 bg fe.
0 je asa lirin awon Yoruba lati
MI ni
Ki lye pe gbogbo ile ill Yoruba
pugbon awon ti nwon _
nwon ma ni agbala.
Ninu agbala nwpnyi, nwon ngbin
nkan gegcbi
ati nkan kekeke ti awon
enia le Ma ta 1pja.
Ti oko ba kun ninu agbala yi,
yio pe awon 9m9
kekeke jo lati ro.
Nigbati nwon ba r; tan, o le
b'o ba fe.M.O
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
1. Da'ruko okan ninu aea awon Yoruba.
2. Nje gbogbo ile ti o wa ni ill Yoruba ro ni agbala?
3. Iru awon enia wo ni o nni agbala?
4. Kinni awn enia ma gbin sinu agbala yi?
5. Ona wo ni mon ngba lati toju agbala yi?
6. Kinni bile ile le ee nigbati agbala yi bati ni itcdu tan?
4$
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
GARDEN - TEXT 2
O je aga 1Xrin awn Yoruba, pkiN
julo lati ma ni amba nigbati
ile nw9n ba tobi.
Awon ti nwon ma se eleyi ni anal
bile ile.
Nigbati nwon ba fq qe ogba, nw9n
yio ra igi yi ka tabi lati m9
ogiri yi ka.
Amp 9m9 kekeke ile ni yio ro oko
nigbati oko ni ba kun.
Bale ile yio pe nwon yio si fun
nwon ni nkan.
NW9n mA'gbin sf9, agbado, 9san
ati nkan miran ti nwon le to
119ja
Awon enia fsran lati MI ni ogba
kekeke nitoripe i ml mu owo
wide fun nwon.
8L.
It is a practice among theYoruba people to have gardens,especially when their houseis big.
Those that usually do this arethe senior males of the house-holds.
When they want to construct agarden, they will fence itwith sticks or build a wallaround it.
The children at home will hoethe garden when the garden isweedy ('full').
The senior male will call themand he will give them something.
They usually plant vegetables,corn, oranges and other thingsthat they can sell in themarket.
People like to have small gardensbecause it usually brings moneyfor them.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
,
0 je age firin iw9n Yorabt, paPT
jiao lgti ma ni qgbl nigbati
ile maim ba tobi.
Awon ti nwon ma se eleyi ni inn
bale Jig.
.Nigbati nwon ba f9 9e 94ba, nwon
yio ra igi yi ka tabi lgti m9
Ctgiri la kg.
Awon 9mo kekeke ile
oko a bani yio ro oko
0 je aga larin awn Yoruba, p3pX
julo lati m; ni 9gba nigbati
_
bale ile.
ni aw9n
Nigbati nwon ba f9 9e ogba, nw9n
yio ra igi yi ka tabi
i.
.MO
tiAwon 9mo kekeke ile ni yio ro
kun.
8
gle ile yio pe nwon yio ei fun
nwon ni nkan.
Nw9n ma gbin ef9, agbado, 9ean
ati nkan mIran ti nwon le to
1' oja Abe.
N ob.
Awon enia ffran lati ma ni riba
kekeke nitorlpe i ma mu aw6
Toole fun nwon.
gle ile yio pe nwon yio Si
NWcin ma gbin
ati
nib?.
Amp enia fsran
kekeke nitoripe i ma mu owo
wole fun nwon.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
0 je asa larin awn Yoruba, yio si funjulo nigbati
ile nw9n ba tobi.
Awon ti nwon IA se eleyi ni
0111. 010"0
Nigbati nwon ba fe ogba,
=MI al= 11 0111 IOW =MI MIMI MEOW=
ogiri yi ka.
Awon
=MI MI=
tabi lati m9
nigbati oko a ba kun.
ro oko
nwon ni nkan.
NVicn ma gbin ef9, agbado, 9san
ati nkan miran
119ja nibe.
Awon enia feran lati ma ni 9gba
kekeke nitoripe i in mu11.1111 1110
1. Ni igbawo ni awon Yoruba feran lati ma ni ogba (agbala)
leba ile nwon?
2. Awon wo ni sata ma se eleyi 1Srin won ebi?
3. 9na mejiwo ni nwon le gba se 9gba?
4. Anal tani yio ro oko nigbati agbala a ba kun?
5. Kinni kale ile yio se fun awon ti nwon ro ogba nR?
6. Da'ruka ohun ogbin ti o w9p9 nine 9gba.
7. Nitori kinni awon enia fi feran lati a ni 9gba kekere lebaile won?
86
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
RAINY SEASON - TEXT 1
Asiko ojo ni ile Yoruba b?re lati
oyu kgrin 9dun titi de olu kcj9
?dun.
qugbon ni keje 9dun, ojo a ma
rs, pupq.
Ni asiko yi awon enia a ma je
onje ti o gbona, gisgIbr 4k9
mimu tabi am9la ti o gbona
ad.X.
Lvhin na nwon a tun ma lo agbrunlati bo on nwon.
Nwon tun f?ran lati ma w9 att9 ti
o nipon ati lati ml de fila ti
yio bo eti nwon l' asiko yi.
Ni igba ojo, ill a ma y9 19p919p9;
nitorini, eni ti yio ba rin ninu
ojo yio mura leo ma Wm.
87
The rainy season in Yorubaland begins from April[and goes] till August.
But in July it usually rainsheavily.
At this time,, the people ofteneat food which is hot, suchas eating of Indian corn mealor yam flour turned with veryhot water.
Also they usually use anumbrella to cover theirheads.
They also like to wear thickclothes and to wear capsthat will cover their earsat this time.
During the rainy season, theground is always very slippery;therefore, whoever walks in therain will be fully prepared soas not to fall.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
,
Asiko ojo ni ile bare lati
opu kerin codUn titi de olu kcj9
odint.
qagben ni osu keje 9d4n, Ojii a mar4 ;Apo.
i asiko yi awon enia a ma je
ofije ti 6 gbOn&, gigebi 4k9
mimu tabi amola ti o gbona
dada.
Asiko ojo ni iig Yoruba byre ____
titi de oqu kej9
?dun.
qugbon ni oqu keje odun, ojo
=MOM .1111 OM MO
Ni asiko yi awon enia a ma je
_ 1k9
mimu tabi amola ti o gbona
dada.
Lehin na nwon a tun ma lo
ONO OM NE11 OM OM
Nw9rf tun feran lati ma w9 aso ti
o ati lati a de fila ti
___J l'asiko
Ni igba ojo, _ ------- -;
nitorini, eni ti yio ba rin ninu
ojo yio mura k'o ma qtibu.
F)8
111116--
"afP
Lehin na 049n a tun ma lo agborun
iSti bo ori nwon.
NWOn tun firan lgti ma wo aso ti,
o nipon ati lfiti ma de files ti
yio bo etl nwon l'asiko yi.
Ni igba ojo, ilg a1;7
nitorina, eni ti
45;8 yio mura ke6
nay?) 1449pit
yio ba rin ninu
ma qubit.
Asiko ojo ni ile Yoruba beg, latiosu kerin odun
qugbon ni ojo a maro pupa.
Ni asiko yi awon enia a m'a 't je
onje ti o gbona,
tabi amola ti o gbona,... .10
dada.
Lehin ni _ agborun
lati bo on nwon.
Nwsin tun ..... OMMOOMOMOW MONO .0.0111 000_-M ti
o nip9n ati lati ma de fila ti
yio bo eti nwon l'asiko yi.
Ni igba ojo, ile a ma'y9 19p9191)97
nitorini, eni ti yio ba rin ninu
ojo yio mura
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
1. Ni asiko wo ni ojo here ni ile Yoruba?
2. Ninu osu wo ni ojo ma ro pup??
3. Da'ruko iru onje ti awon enia feran lati ma je ni igba ojo.
4. Kinni awon enia fi nbo on mar ni igba ojo?
5. Iru alo wo ni awon enia feran lati ma wo r.i asiko ojo?
6. Se apejuwe iru fila ti awon enia nde ni igba ojo.
7. Nitori kinni eniti yio ba rin ninu ojo yio fi mura ki
o ma ba' qubu?
89
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
RAINY SEASON - TEXT 2
Ninu asiko ojo ni ile iw? orun
Naijiria, ojo a ma r9 lopplop9.
Eyi bere lati osu kerin/ ?dun
titi de osu kej9.
Ninu osu keje ?dun ojo a ma r9
pup? gan ni.
Awpn enia a ma lo 9mburela lati
bo on nw9n.
Nw9n a si ma je 9nje ti o gbona,
gegebi ek? gbigbona tabi anla.
Nwon ntun nw9 ass, ti o nipon.
Ile a ma y? pup? ni asiko yi.
ara a si tun Ma san bdkanni.
Ni asiko ojo aw9n enia fvran lati
ma gbin nkan oko.
During the rainy season in theWestern Provinces of Nigeria,it often rains heavily.
This begins from April [andgoes] till August.
In July, rain usually falls veryheavily.
People often use an umbrellato cover their heads.
They also eat hot foods, such ashot Indian corn meal or yamflour turned with very hot water.
They also wear thick clothes.
The ground is always veryslippery at this time.
There is also thunder.
During the rainy season peoplelike to plant crops.
likeje/ corrected to Avin/ by the speaker.
90
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
e % ti %
Ninu asiko ojo ni ile iwo orun
Naijiria, ojo a ma r4 lOpolop9.
Eyi bire lati ()six kerin oduntiti de osu kljo.
e s %.Ninu osu keje odun ojo a ma ro
pupo gan ni.
s. '% /Awpn enia a ma lo 9mburela lati
bo on nwon.
Ninu asiko OMB WI. ONO 411.01 =IN
Naijiria, ojo a mg rq lopol9p9.
*** MO Yoe OM. ONW lati osu ksrin odun
titi de osu kljo.
Ninu osu keje odun
gan ni.
IMMO*
Awpn enia a ma lo 9Mburela lati
*1 Mot ws Si
Nwiln a si ma je cmje ti o gbona,
gegfbi tabi
Nwon ntun ti o nipon.
91
NW9n a si ma je oilje ti o gbOni,
*Obi eko gbigb6nfi tabs km0A.
entun e e /Nwon nw9 alto ti o nipon.
.%0 N / N. /Ili a ma yo pupo ni asiko yi.
Ara a si tun ma san bakanni.
/ s % % 1 N /Ni asiko ojo amp enia ftran lati
oft*
ma gbin nkan oko,
Ile a ma yo
**
* *
Ni asiko ojo
- --
Ma san bdkanna,
ma gbin nkan
----- lati
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Ninu asiko ojo ni Lie iwo aiun Nw4n a si ma je R..* NM, ONO W. -----Naijiria, 19PP19P9i
9(igebi ek? gbigbona tabi am?lai
Eyi bere
010.1m010
412WWWMODOMI kerin Nwon ntun nw9
.00411010 ems01111
NM SENO 0111 ftla OMNI MIN NMI IMMO MO NUN IIM
pup? gin ni.
ojo a ma r?
Awpn enia a lati
bo on nwpn.
.111 41/O1
MIN 1* 01110
I? pup? ni asiko yi.
Ara a si tun bakanna.
Ni asiko ojo aw9n enia feran lati
adaima ,ONOWNIMIN. 011M4.1.14MAMO 01041.11M11,0
1. Bawo ni ojo ti nr? to ni iw?"6run Naijiria ni asiko ojo?
2. Ojo /Ire lati olu titi de osu .
3. Bawo ni ojo tile in ro si ninu olu keje odun?
4. Kinni awon enia MX lo agbi5run fun ni igba ojo?
5. Da'ruko onje meji ti awon enia ma saa je ni asiko ojo.s
6. Ni igba ojo, awon enia a di wo aims ti o
7. a ma san ni asiko ojo.
8. Kinni awon agbe ma ofe ni milk° ojo?
92
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
RAINY SEASON - TEXT 3
Ojo berg ni nkan bi osu kerin Rain begins [to fall] about
odun titi de osu ksjo.April [and goes] till August.
fugbon ojo yi a ma ro lopplopo But this rain is usually veryininu osu keje odun. heavy n July.
Onjs ti awn enia ffran ni igbayi,
ohun ni sko gbigbona ati amola
ti o gbona dada.
The foods which people like 0this season are hot Indiancorn meal and yam flour turnedwith very hot water.
Awon enia a in lo agb5iun lati bo People often use an umbrellato cover their heads.on nwon.
Ara a ma san lopolopo l'asiko yi,sift
Awn enia a si tun ma wo as ti o
nipon ati fila ti o nipon liti
ho eti nwon.
Ile a ma yo gan l'asiko ojo.
It often thunders a lot at thistime.
People also usually wear thickclothes and thick caps tocover their ears.
The ground is always veryslippery during the rainyperiod.
Awon enia si fsran lati in diramu And people like to be preparedso that they may not fall.
ki nwon k'o ma bl subu.
Ara a tun ml Elan. It often thunders.
93
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Ojo berq ni nkan bi osu kerin
odUn titi de osu kqjo.
OgbOn ojo yi a ma rO
nanu osu keje odUn.
. . . . . . .4,
Onje ti awon enia fvran ni igbayi,
ohun ni eko gbigb6nfi ati im41
ti 6 gbOni dida.
. ,
Awon enia a si tun ma woeago ti o
N.
nipon ati fila ti o nipon lati
bo eti nwon.
Ilesa ma yo gan 1 as o o o.
, , 0Awon enia si feran lati ma dirauu
eki nwon ki 0 ma ba gubti.
Awon enia a ma lo agborun lati boAra a tun ma san.
on nwon.
Ira a ma san 16pOlop6 l'isik;
Ojo berg ni nkan bi osu kerin
odun 9a in ro lopplopo
ninu osu keje odun.
Onje ti awn enia fqran ni igbayi,
ohun ni ati
ti o gbona dada.
Awon enia a ma
on nwon.bo
Ara a ____lopolopo 1'1 III
94
Awon enia a si tun ma wo a,9 ti o
nipon lati
bo eti nwon.
gan l'asiko ojo.
ki nwon k'o ma IA qubu.
MO a tun ma san.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Ojo berg
odun titi de osu k09.
qugbon ojo yi a M.%
ninu osu mi.00owl
ni igbayi,
ohun ni eko gbigbona ati am9las
"wti o gbona dada,
a ma lo agb5run
Ara a ma l' asiko yi.
mar
Awon enia a si tun ma __
ati fila ti o nipon lati
bo eti nwon.
Ile l' asiko ojo.
Awon enia si feran lati ma10Ara a tun __
1. Darin osu kerinodunsi osu wo ni ojo bete ni Naijiria?
2. Ojo a ma ro lopolopo ninu osu odun.s 1 I *
3. ati ni onje ti awon enia feran ni asiko ojo.
4. Dalruko ona meji ti awon enia fi npa ara nwon mo low? ojo.
5. 'rat? si ile yipo kinni tun ma sele nigbati ojo ba nro?ff f
95
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
DRY SEASON - TEXT 1
Asiko Brun byre ni nkan bi ottu
k?kanla ?dun titi de 0,11 keta
?dun titun.
Ninu osu kejila ?dun ati opu
kinni ?dun run a ma mu
lopolopo.
L'asiko yi awon enia a ma jg onjg
ti o tutu.
Eruku a MI po pups); nitorini
aisan g,ggbropanp?na o spiv?
larin awon enia.
NWon feran lati ma lo
Awon agbe a ma kore isu, 'pa,
agbado ati nkan oko miran.
Igbe did' o w?po ni asiko yi.
Ni asiko ?run na ni won enia ma
le igbeyawo.
96
The dry season begins aboutNovember [and goes] tillMarch.
During December and January,the sun often shines intensely.
At this time people usuallyeat foods which are cold.
It is always very dusty; hence,diseases like smallpox arecommon among the people.
They love to use umbrellas.
Farmers usually harvest yams,groundnuts, maize and otherfarm products.
Hunting is common at this time.
During the dry season peopleoften perform marriageceremonies.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
%
Asiko Brun bare ni nkan bi oiuk9kAnla 9dUn tlti de Ofa keta
titun.
Ninu ovU kejila 9d1In ati osakinni 9dun orun a ma mulfpOlopO.
L'Isiko% yi Imp enia a ma jv oiljfti 6 tutu.
Eruku a ma pi?) nitoriniaisan giObrtanpn;. 6 414Arin awon enia.
I
Asiko Brun b,rg ni nkan bi osukOkanla dun titi de
.....Ninu ovu kejila 9dun ati opu
kinni 9dun
lopolopo.III I
MOO IMP GM
L' asiko yi ann eniati o tutu.
11
nitorini
aisan gmbrfannna o njo9
arin awon enia.
-Nwon ..... ma to
97
m %
NwOn feran liti ma lo agborun.1
kwon0 , ,
agbe a ma kore 'pa,
Agbado ati nkan oko miran.
/ I / / a N s./
Igby dide o w9p9 ni asiko yi.
Ni asiko ?run na ni awon enia ma
se igbeyawo.
Amp agbp a ma kore
ati nkan oko miran.
oflia.
Igbe did, o
Ni
11.111 IMO Sae
le igbeyawo.
ONO IMI
41011 1 WWI OEM 1111SP yi.
awon enia ma
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Asiko Brun. =WINSOME%
?dun titi de 0,11 keta
odun titun.
Ninu osu ati
orun a ma mu4400 MOM IMMO ONO
lopol?p?.
L' asiko yi aw?n enia a la jv
Eruku a ma po pups); nitorina
o wowlarin awon enia.
01.0 OM. OIM NNW
NWon fpran lati1
Awon agbp 161.11. $ cpa,
agbado ati nkan oko miran.
IMMO 111= OM* 11.1111 IMO MOM Me o w?p? ni asiko yi.
Ni asiko i'run na ni awon enia ma
1. Ni igbawo ni asiko Brun bpi.? ni Naijiria?
2. Afiko Brun yi a ti ma pp to
3. Ninu awon ofu wo ni Cirun ma mu lopplop??
4. Iru onje wo ni awon enia ma if ni asiko Brun?
5. Iru aisan wo ni o w9po ni asiko Brun?
6. Kinni swgn enia feran lati mn lo ni asiko yi?
7. Iru is, wo ni amp agbp ma se ni asiko Brun?
8. Tat? xi igb, did? kinni ohun ayo ti anal enia tun feranlati mi ni asiko ;run?
98
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
DRY SEASON - TEXT 2
Osu klokanla odun ati ck?ta oduntitun ni asiko erun
Sugb9n orun a ma mu pup? ninu ovukejila ati osu kinni odun titun.
Awon enia feran lati MI je onj,
tutu, tngTbr eko, emu ati omitutu.
Aisan ti o p9 l'asiko igbayi ni anpe ni fanp9nna, nitoripe eruku
Awon enia a maflo agbilrun lati boon nwon.
Aw9n agbf, nwon a ma kore nkan
oko nwon, glgfbi 'pa, itpu,
agbado.
Amp agbe tun feran lati ma 19 d,
igbie lati le ba pa Iran.
/gbeyawo ati ohun ayo es p9 ni
asiko yi,
99
November and March are the usualperiods for the dry season.
But the heat of the sun is oftenintense in December and January.
People like to eat cold foods,such as cold Indian corn meal,palm wine and cold water.
A disease which is very commonat this time is what we callsmallpox, because there ismuch dust.
People often use an umbrella tocover their heads.
The farmers usually harvesttheir crops, such as groundnuts,yams and maize.
The farmers also love to gohunting in order to killanimals.
Marriage and other occasionsfor merriment are common atthis time.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
01U k9k;n1 odun ati ek9ta 9dUn
titun ni asks) eriln wtSpO.
. S.
Sugb9n orun a ma mu pups) n nu otpu
kejila ati 00 kinni °chin titun.
Awon enia feran lati ma je or*
tutu, gfgfbi eko, emu ati omi
tutu.
\\ \ 0 \ I
Aisan ti o p9 l'asiko igbayi ni a
pipe ni finpnnit, nitorip6 eruku
Pi.
Osu ______I _____ "MI
ni asiko /run won.
Sugb9n orun a ma mu pup?
ati _____ odun titun.
ONO ONO MO MN NO
Awon enia feran lati a je onje
tutu, gtgfbi "-- ati IMO
Aisan ti o pc l'asiko igbayi ni a
npe nitoripe eruku.P9
. %Awon enia a ma lo agborun latibo
on nwien.
Aw9n agbe, nw9n a ma kOre nkan
oko nylon, gigebi epa, isu,
abldo.
Awon ag fgrtun n lati ma lo deI I
i4b; lii 13Z pa eran.
igbey1w6 ati ohun ayo 6 pi ni
islk; yi.
100
Awon enia a ma lo agbBrun
0,111111.10
OMR 110.
Aw9n agb?-2.nwan a ma kore nkan
oko nw9n, gggybi awl dmD 9
Aw9n agbp tun fieran lati ma 19 de!
igbe .0
ati ohun ayo o p9 ni
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Ofu k9kanla odun ati ek,ta odun
on nwon.
pugh9n - ninu ofu Aw9n agbe,
kejila ati or' kinni odun titan.
Awon enia feran
MIN IMO
lati bo
110011110
gitgebi Tpa, itu,
agbado.
gpgfbi eko, emu ati omi Awon agbp tun feran lati ma
tutu. lati le bi' pa Iran.
Aisan ni a
npe ni fanp9nna, nitoripe eruku
P9.
Igbeyawo ati
asiko yi.
1. Asiko irun bvr9 ni Naijiria lati
,10 owe
titi de
2. run a ma mu pup? ninu oqu ati oqu
MI. IMO
o ix? ni
3. Da'rdko nkan meta ti awon enia feran lati a je ni asiko Brun.
4. Nitori kinni aisan ,anponna fi won ni asiko yi?
= Kinni awon albe feran lati ma kore ninu oko won ni igbairun?
6. Kinni awon agbe tun fqran lati m le ni asiko yi?
7. Ohun ay9 wo ni o won ni asiko #run?
101
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
BUYING 1POOD Ill 9r9 TEXT 1
Ti a ba fe ra nkan onje ni
py?, a o 19 si 93a Akesan.
NI ?xi yi a nta orieirigi nkan,
gpgIbi 9gelde, agb9n,elub9 11,14
agbado ati aw9n nkan miran.
Nibibayi, a le y9 Iwo ohun ti a
to ra.
Ini tIo nta 93a yio fe ki a sanowo pup?, ,ugb9n eni ti o nra
?xi a fed la ti san owo t e o kere.
Ti no ba fe ra nkan ni 930 yi,
a le 19 al 93a robin =ran.
Iibibayi, nw?n ti k9 17e ti a
o san stars 93a ri119n6
102
If we want to buy groceriesin Oyo, we shall go toAkesan market.
At this market we sell differentkinds of things, like bananas,coconuts, yam flour, yams, cornand many other things.
Here, we can bargain for whateverwe want to buy.
The one who is selling willwant us to pay much money, butthe one who is buying will wantto pay a small amount of money.
I1 we do not want to buy somethingin this market, we can go to thebig shops.
Here, they have written the amountwhich we will pay on theirmerchandise.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Ti a bi fi ra nkan orb? ni
OyO, a 6 19 ei 9jA Akie;in.
e 171Ni. oj 7 meagbpn,ela
AgbAdo /hi awsm nkan mIr
nkan,
14,
an.
111111,
NIbib41, a le nix; ohun ti a
fe1
Ti a ba fe ra nkan onj? ni
Op?, a o 1? immem4 01..1100 ...... 0
ova yi a nta or1,116191 nkan,
agbado atl awn nkan mIran. .
Nlblbayl, a le
fe ra.
..... OM NMI OM.
Fnl tlo nta opt ylo f9
inigb9n tl 0 nra
pja a fit la tl
NNW.*
ti a
MEW OM ONO NM
mordmi mommr
TI ao ba f? ra nkan 9ja yl,
a le 19
Nxbi.bayl,
ram WM ONO 111011
01,1,~ (1000011.0M, lilmOW41.1
ft1110006 IMOWO Olt NOSY
ears ?Ja nw9n.
OM Mal
_.
103
tf6 Cita Olt yc.,o fi ki a aan
owo pup?, fugb?n enl ti 6 nra
pjit t; ft ifiti can ow6 tic') kirC
T1 a; bi fi ra nkan ni 93i 71,
a be 19 af 9j8 dOba miran.
NibIbiyi, nwin tl kis lye ti a
o can sltfrel pji nu9n.
Ti a ba fe ra
p
ftwooss ors
a o 1p al ova Ak9aan.
NI oja yi a --- ---------
geggbi ?We, agb?n,elub?, ifu,
agbado ati awn nkan miran.
Nlbibayl, a be y9Iwo
10111010
WillOMMOM 11.1.04. 0.0111M 00001W
01111 MIN -
ylo f9 kl a manowo pup?, crugbri
11.111.111. MOO.* 011110.010111110
pja a f? 1ati man owo tfo kere.
TI ao ba f?
a be 19 al 90 itIbu =ran.
4OMOMO 000100WOMO MOIOW 4MOMMW IMOOMM
Nlblbayl, nwp ti k? 17e tl ao man ----- _WOWSSIM
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
1. 9ja wo ni ao 19 ti a ba fe ra nkan onj? ni 41/9?
2. Dalruk9 origiriei nkan ti a nta ni 9ja
3. Nje a le rewo nkan ni 9ja
4. Bawo ni ?niti nta oja yio fe f? ki Tniti nra oja san awo
5. Ti a ko ba fe ra nkan ni oja yi nibo ni a tun le 10?
6. Kinni iyato ti o wa 1Wrin o ja yi ati ti a:4)4?
io4
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
BUrING !FOOD IN go . TEXT 2
Ti a ba fe ra onn ni ?no a
0 1? si ova Akfman.
Ni 9ja yi orisiriql once ni o
wa nib?) nwon nta nkan bi
agbado, isu, 9g9det, agbqn
at/orliarifi nkan maran.
Alton tlo ntsfja ylo ti le nkan
nw9nyi silej nwon o si so
iye ti a o san fun nwon.
Bi a ko ba fe ra kinni yi ta
9ja kekeke, a o 19 si slibu
tobi.
Emu aw9n s9bu nw9nyi, nw9n ti
k? iye owo ti a o man oars
oja kikan.
Aw9n 9ja ti nwson nta nibs ko
fi tif w9n pupg.
If we want to buy food in Oyo,we shall go to Akesan market.
In this market there are differentkinds of foods; they sell thingslike corn, yams, bananas,coconuts and many other typesof things.
The sellers will have arranged,in little heaps, their merchan-dine, and will have said howmuch we will pay for them.
If we do not want to buy thisproduct in the local market,we shall go to big shops(bupermarket0 ).
In these shops they have writtenhow much we are to pay on eachof the articles.
The goods which they sell thereare not very costly.
105
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Ti a b; f o ra or139 ni 07g, a
1? al ova Aktman.
NI 9321 yi oricsiriql orig, ni 6
wa nibi; nwin nta nkan bi
440, igbqnattorigirifi nkan mirin.
Iwon tIO Atatja ylo ti le nkan
nw9nyi sile; nwon o si so
iye t5t a (5 can fain nwon.
Ti a ba fe ra
0 1? 81 930 Akiman.
11. OM. elle a
Ni 930 yi origiriql once ni o
wa rube; nwln nta nkan bi2 Vini 2
attoricurifi nkan Baran.
Awon tlo ntatja ylo _
nw9n o el so
iye ti a o can fun nwon.
Bi a ko ba fe ra kin= yi
, a o lo al eibu
tfo tobi.
Ninu aw9n , nwyn tl
IT iye owo ti a 0 Iran sore
ova kOkan.1
Ann 93a ti nw9n nta nib? ko
106
Bi a k8 b4 fe ra kinni yi211
93/1 kekeke, a 6 19 ai Eiclbu
tf6 tobi.
Ninu ;w9n s9bu nwpnyi, nwt;on ti
ko iye owo ti a 6 man NIA.
ojl kokan.
e e1149n 93a ti nwson nta nibs ko
fi be win plpi.
Ti_ ni 9y9, a
o lo si 930 Aktplan.
Ni
__ nib?, nwon nta nkan bi
agbado, ifu, ogcdel, agbgn
attormarlia nkan =ran.
Awon t'o ntalp ylo ti le nkan
nw9nyi aileg nwvn o sl soOn1
9ja kekeke, a o lo al dilbu
tto tobi.
Ninu awim tribu nw9nyl,
ti. a 0 man Nara
kikan.
Aw9n 9ja ko
Li be won pupq.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
1, Nibo ni oja Akesan wa?
2. Kinni awon ohun ti a le ri ra ni oja Akesan?
3, Bawo ni awon ti nta oja yio tise toju oja nwon sill fun tita?
4. Lehin oja kekeke nibo ni a tun gbe le ra nkan onje?
5. Kinni nwon ka sara oja kOkan ni ile itaja yi?
6. Bawo ni awon oja ti nwon nta nibe gbe owo lori si?
107
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
FOOD PREFERENCES - TEXT 1
Onj9 ti aw9n Yoruba f9ran pupq
wa la ti ara iqu ati gbaguda.
Lara isu a nni elub9; lara
gbaguda a nni gari.
Aw9n Yoruba f9ran la ti. ma a
iyan, eyiti a nse lara
Iyan ati qka amola ni ona ti
swim Yoruba ti f9ran 419419
ri; qugb9n ni igbayi 91)9191,9
awn Yoruba ni nj9 Elba ti I
nqe lara gbaguda.
Gbaguda je ohun ti o eft) pa take.
pup9 fun Emil' Yoruba.
°cult ti awn YOrabh *in 1434wg D'ati ara iqu tsti
Lgra isu ; l;ra
gbaguda a nni gari.
/Won YorabA fir;n lati ma
eyiti a nee lira i#u.
108
The foods which the Yorubapeople like very much comefrom yam and cassava.
From yam, we have yam flour;from cassava, we have 'gars'(cassava meal).
The Yoruba people like to eatpounded boiled yam, which ismade from yams.
Pounded boiled yam and amola(made from yam flour) wereonce the staple foods ofthe Yoruba people; butnow many Yoruba people eatOa, which is made fromcassava. (Prepared by pouringgari into boiling water.)
Cassava 10 a very important foodcrop to the Yoruba people.
Iyan ;ti 91ta ;m0.11 ni oria tiawn Yorixbi ti fQran telltile
ri; qiigbc'm ni igbayi Op'919p9
aw9n Yoruba ni 1j9 ibi ti
ci#e lira gbfigildi.
Gbaguda je ohun ti 6 Lye pitilki
pilpO fun ilium Yorab46
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Onj, ti arn Yoruba fran pupq
Lara isu a ; lara
gbaguda a
Aw9n Yoruba Wan
cyan, tau.
ati
aw9n Yoruba
ri; qugb9n
align Yoruba
lara
ni onjq ti
ti Wan 41941eni igbayi op919p9
ni nee _
Gbaguda 3e ohun ti o qe pa take
pup?
PuPqwa lati ara iqu ati gbaguda.
Lara elub9; lara
Ann Yoruba f?ran lati
eyiti a nqe lara
Iyan ati qka am9la ni onjq ti
aw9n Yoruba
__I qugb9n ni igbayi
nqe lara gbaguda.
NNW MN, 61181 *MY
ti a
je ohun ti o
fun aw9n Yoruba.
1. Lara kinni onje ti awon Yoruba feran pup? ti wa?
2. Kinni a nni lati ara isu?
3. Kinni a nni lati ara gbaguda?
4. Teletele ri, awon onje wo ni awonI II
5. Kinni onje ti opolopo awon Yoruba nje ni
Yoruba
I II I
109
feran lati ma je?
igbayi?
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
FOOD PREFERENOW TEXT 2
Onje t'o ee pataki pups) fun
awn Yoruba wa lara gbaguda
ati ieu.
Lara gbaguda, a nee gari.
Lara ieu a nni iyan ati oks
elub9.
Axon Yoruba feran iyan pup9
teletele ri; sugbln ni
igbayi op919p9 l'o n3e gba.
Eba 32 ohun ti o dare.
Aw9n Yoruba feran lati mi 3q
iyan ati oka elubo.
Onje t'o ee pataki pup9 fun
Aw9n Yoiabg wi lgra gbigadi
`ati ieu.
Ltra gbaguda, a nee gari.
Lgra zeu a nni iyan ati ok.A
110
The most important foods forthe Yoruba people are derivedfrom cassava and yam.
From cassava, we make 'gam'(cassava meal).
From yam, we have pounded boiledyam and thick porridge made ofyam flour.
The Yoruba people liked poundedboiled yam very much at onetime; but now many of themeat eba.
Eba is good food.
The Yoruba people are fond ofpounded boiled yam and thickporridge made of yam riour.
Aw9n YbRibg finin iygn pupQtelitele ri; siagb(m ni
igbayi Op*019p9 116 ri3e ;114.
Eba 32 ohun ti 6 dam.
Aw9n Yoruba Bran lgti ml 3q
lygn a ti ?kik ;144.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
pup? fun Onn tlo se
aw9n Yoruba wa Ur* gbaguda aNn i= lab wa Ur* gbaguda
ati iqu. ati iqu.
Lara gbaguda, a
ONO ONO ON.
OM OMB 1=Mi
a nni iyan ati oks
Lara , a nqe gars..
Lara iqu a nni at'
elub9.
Axon iyan pup9
'410919 r1; qugb9n ni
igbayi op919po l'o
=MI ,11=1,
Ann Yoruba feran IMMO =MI =MI MIN
ONO . =MI
ONO OMB =MI
; qugb9n ni
igbayi op919p9 l'o nee qba.
ti o dar. Eba 3e ohun
Ann Yoruba fqran lats. a jq Aw9n Yoruba ftran
iyan 111 MI* ONO
WOO OMB MIN =MI
ati oka elub9.
1. Pari gbolohun on yi: "A nee gari lati ara ."
2. "Lana isu a nni ati01111.11111111111011111411
AM& OM MIN 1.110
3. Nje eba je OnjT ti o data?
4. "Awon Yoruba ftran lati ma je ati
5. Ninu oka elubo ati gari, onje wo ni Yoruba feran pup? ju?
111
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
FOOD PREFERENCES . TEXT 3
Ong) tto qe pa take axon
Yoruba ni iyan ati eba.
A nni iyan lara isu.
A 81 tun nni 9ka am9la lira
iqu.
Ninu gbaguda a nni gars.
Tflgtqle ri aw9n Yoruba ffran
late m4 je iyan ati 9ka
am91a, cugbon nigbayi opolop9
lfonjf Oa.
Eba nwa lara gbaguda.
Eba je onjq ti o dart, fugb9n
iyan ati ?km am7la dark yu
?be 19.
112
Important foods among the Yorubapeople are pounded boiled yamand eba.
Pounded boiled yam is derivedfrom yam. ('We have poundedboiled yam from yam.t)
A thick porridge is also derivedfrom yam. (We also have athick porridge from yam)
prom cassava, we have 'gam,'or farina-like cereal.
Originally the Yoruba peoplepreferred to eat poundedboiled yam and thick porridge'made of yam flour, but thesedays many rpeoplei eat eba.
Eba is derived from cassava.
Eba is a good food, but poundedboiled yam and the thickporridge made from yam flourare better than eba.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
orin t 16 qe pIttliki lirin swimYorb.bit ni iygn
A nni iyan lara Lau.
A si tun nni ?kit' ititiOlit lanmu.
.0* .Ninu gbaguda a nni gari.
Onje t to ge pataki 1111rinat1
A nni iyan Gain Gain Gain IMO ONO OM
1111 ONO al11
A a i tun mu. lara
a mi. gars.
T21ctele ri axon Yoruba forenlati zn je iyan ati ?kaam9lalfonj? ora ars
lara gbaguda.
ba.. ,iyan ati ?km amilm der* pa
Tel4tele r i axon Yorriibit firtinlgti m ? iygn a ti Qkeitt4111, qii'gb;:en Cope:as:TO
1 tone ebit.
/Eba nwii lara gbaguda.
NEba
I /j? on tiiyan itti ?kiteba
o dare, itagt4ndr* ym
On j? t to 9e patakiiyan ati Oita
Arens.
A Si tun nni
Ninu gbaguda
WOO Mae NW
Lau.
----- lore
- -- MO NEM
Telqtele ri axon Yoruba ftran- --
qugb9n nigbayi 91)01p?1/onj?
Eba nwa lara
fuenn Eba je onjel ti o dare, fuevi
ati ----- dorsi ju
pa 19.eba113
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
1. Da oruko onje meta ti o se pataki arin awon Yoruba.I I t 1 1
2. Bi eba tise je si gbaguda be gegf ni iyan je si .
3. Lara kinni oka amola ti nwa?
4. Onje meji wo ni o dara ju lfirin: iyan, eba, ati oka amola?1 t
5. Nje awon Yoruba feran eba teletele ri?I I 1 1 / 1 ,
114
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
TRADITIONAL YORUBA MEALS - TEXT 1
Igba meta ni awon Yoruba ma
jeun lojumo.
Lqr9 nwon a ml mu eko gbigbonaI I
pelu akara.
Ni osan nwon nje oka amola,
iyan tabi eba.
Eyi ni nw9n nje pelu 9b1 egusi,
ila ati eja ti o dara.
T'o ba di owo ale, nwon nje
eko tutu.I
Biba ni yio k9k9 je tie, 17hin
na iya yio je.
0 le joko pelu awon ima ki nwon
o Jo Jf.
Ori eni ni nwon ti ma j, onje
nwonyi.
115
The Yorubas eat three timesa day.
In the mornings they usuallyeat hot Indian corn mealwith a deep fat fried beancake called lakara.1
At noon they usually eatturned yam flour, poundedyam or eba (prepared bypouring gari into boilingwater).
These they eat with melon soup,Okra soup and good fish.
Towards evening they usuallyeat cold Indian corn meal.
The father will first eat hisown, then the mother willeat.
She can sit and eat togetherwith the children,. that they[may ] eat together.
They usually eat the food whilesitting on a mat.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Aw9n enia wa ki ilo agunje tabi Our people do not use eitherforks or spoons.
9wo ni nwon fi njeun, eugbpn
nwon o ri pe owp yi, o m9
daradara.
I/
gba meta ni awon Yorilb(11 ml0
jeun lo3um9.
Mar? nwon a ml mu !Oto gbigb;nalI
piel4
0 0
Ni 9san nwon nje oka am91a,%
iyan tabi eba.
Eyi ni nwip fij, pelu Obii
ilg ati eja ti o clra.
TIO IA di cows') ali, nwon nje
eke tutu.
Baba ni yfo kOkO je1, 1 4
na iya yio je.
0 le jOko pelu n omo ki nwonS , I
They use their hands for eating,but they will see that theirhands are very clean ('thatthis hand, it is very cleanI).
116
On eni ni nw9n ti ma j, on je
Aw9n enia wa ki ilo ;igt/In T tabi4 /
9wo ni nwon fi njeun, sugbin0
nwon o ri pe ?wp0yi, o m9
diradgra.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Igba
jeun lojumo.
pelu akara.
ma Igba meta ni awon Yoruba ma
eko gbigbona L'aro nwon a
Ni osan nwon
iyan tabi eba.
nje oka amola,
iyan tabi eba.
Eyi ni _ 9b1 Igusi, Eyi ni nwon nje pelu 91)9
ila ati eja ti o dara. ati ti o dara.
T'o nwon nj9
eko tutu.
lehin
na iya yio je.
T'o ba di owo ale, -__0 MN% OMNI
Baba ni yio koko je tie,
emomme
0 le joko pelu awon omo 0 le
o jo if.1 ONO 1
Ori eni onje
nwonyi.
ki nwon
jni nwon ti ma e
Awon ____ __ __ ___.agunje tabi Amp enia wa ki ilo tabi
ibi.
9wo ni nwon fi njeun, Owo ni nwon fi njeun, lugb9n
_ o mo nwon o ri pe owo yi,
daradara.
117
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
1. Aw9n Yoruba a saba ma jeun ni igba melo lojum9?
2. Ni igbawo ni nwon ma mu eko 'gbigbona pelu akara?
3. 9ka amola tabi iyan je onje ti awon Yoruba feran niasiko wo njo?
4. Da'ruko obe meji ti o dara fun iyan ati Oka amola.
5. Ni asiko wo lojum9 ni awon Yoruba feran lati je eko tutu?
6. Tani yio }TIT jeun ninu iya ati baba?
7. Nibo ni awon Yoruba ti njoko jeun?
8. Kinni awon baba nla ati iya nla wa fi njeun?
9. Iru it9ju wo ni nwon nfun ohun ti nwon fi njeun yi?
118
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
TRADITIONAL YORUBA MEALS - TEXT 2
Emeta ni awon Yoruba ma jean
10jUrno
La.0ro nwon a ma mu dko gbigbona.
pelu akara.
Ni ?sari, nwon le je qka ampla,
iyan tabi eba.
Eyi ni nwan nje pelu ?be V°
dara gegebi egusi, ifisapal
ila tabi gbegiri.
T'o ba di 9w9 ale, nwon yio je
eko tutu.
Ti nwon ba fe je onje yi, iya
yio koko toju ti baba fin,
lehin rig on ati war 9m9 yio
j9 joko lati je tiw9n.
Ori eni ni nwon o ti je onje yi.1
Nw?n ko ni lo agunj, tabi
Owo ni nwon fi nif.
119
The Yorubas usually eat threetimes a day.
In the mornings they usuallyeat hot Indian corn mealwith akara (deep fat friedbean cake).
At noon, they can eat turnedyam flour, pounded yam oreba.
These they eat with palatablesoups such as melon soup,ishakpa soup (a commonpot-herb), okra soup orbean soup.
Towards evening, they will eatcold Indian corn meal.
If they are about to eat thisfood, the mother will firstof all serve the father,then she and the childrenwill sit together to eattheir own food.
They will eat this food on amat.
They will not use forks orspoons.
They will eat it with theirhands.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Emeta ni awon Yoruba. ma jeun
16j4m6.1
Laro nwon a ma mu gko gbigbona
pelu akara.
Ni ?san, nwon le je qka amola,
iyan tabi. eb.
0rifeEyi ni nw9n pelu
d6ra 00101'egUsi,
il6 earl gegiri.
Emqta ni awon Yoruba
pelu akara.
_a__
iyan tabi eba.
Eyi ni nwon nje
daragegebr
cpai t'O
ivkag,
qko gbigbona
a amola,
pvlu ?be t'o
tabi
T'o ba di 9w9 ale,
01.04111,101 011111001.0,01/00
120
TIO ba di 94 ale, nwon yio jc1
eko
Ti/ e e /
i nwon ba fe je onje yi, iyayiov e e.e' A
yio k9k9 tiou ti blbg, fun,
lehin n on ati awon yio4"0 - %
04, v /j9 joko lati je tiw9n.
Ori eni ni nwon o ti je onje yi.
/Nw9n ko ni lo agunje tdbi
0 0 ..Owo ni nwon fi njf.
Ti nwon ba fe je onje yi,
OWO 00WIS 010010 IMMOMMO 0.1.1MOOMPOM emmemmems,
lehin dg on ati aw9n om? yio
j9 joko lati je tiw9n.
Ori eni -
Nwon ko ni 10
onje yi.
tabi
a-- ni nwon fi nif.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
lojumo.
awon Yoruba ma jeun nwon yio je4 1
1
taco nwon a ma mu4
Ni osan, nwon le je
tabi11010 OSIMI Nye MO
eko tutu.
Ti nwon ba fe je onje yi, iya1
yio koko toju ti baba
lehin a
j9 joko lati je tiw9n.
ow goo moti
Ori eni ni nwon o
Eyi ni nwon nje peluNWon
gegpi egusi, isapa,
ila tabi gbegiri.
001111 SIMOINIO
Owo ni
yio
agunjg tabi gibi.
,M011 I, 014 ONO 1110 OMNI WWI OWN IMO f
1. Igba ni awon Yoruba in jeun lojumo.
2. Akara ati kinni awon Yoruba MI je faro?
3. Kinni nkan meta ti awon Yoruba le je ni osan?
4. Da'ruk9 9be merin ti awon Yoruba le lo fun awon onje w9nyi.
5. Kinni awon Yoruba MI j? ni 9w9 ale?
6. Ona wo ni nwon npin ara won si fun onje jije yi?
7. Nibo ni nwon yio ti je onje a?
8. Kinni nwon No lati fi je onje rat?1
121
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
HAVING COMPANY - TEXT 1
Ni ilc Yoruba a ki ns? fun enia
wipe 'Wa si'le mi Wa jgun ale,'
tabi 'Mo fg ri 9 1-4san, wa jgun
9san 19d? mi.'
fugbp ti 9rg kan t'o ba lo
ki 9rp re n' ile, on je ti o ba
ba ni ile arakunrin yen ohun
nN ni yio je 119san tabi Vale.
ba si jgpe ni 110 lo,
nkan t'o ba ba 19d? nw9n ni
yio je.
T'o ba di asiko ?dun gpggbi
keresimesi, awon Yoruba feran
lati la pa ?ran ati lati ma se
onje gpggbi ircsi tabi amola
tabi iyan.
Ohun ti alejo yi abi amp tic,
ba wa ki nwri ba ba nkan di;
ni nw9n a je.
BeAW
? gin ni ni asiko igbe'yawo tabi
siso l' oruko.
122
In Yoruba land, we don'tusually say to a person,'Come to my house fordinner' or 'I want to seeyou at noon, come and eatlunch with me.1
But if a friend goes to visithis friend at home, whateverfood he finds in the houseof that man is what he willeat, [be it] at noon or inthe evening.
And if he goes in the morning:,whatever he finds at the .rhouse is what he will er,t.
At the time of any festival,such as Christmas, theYoruba people love to killanimals and to cook foodslike rice, turned yam-flouror pounded yam.
Whatever this guest or thoseto whom he has come to visitget, that is what they willeat.
It is equally true during the
naming ceremony.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Ni ile Yoruba a ki nso fun enia. / 9
a/
wipee
s iile w 3eun all,'
tabi 1Mo fe ri y 1Qsan, wa jeun
"Ogn lOdO mi.'
N 0 /Sugbon ti ore kan t'o ba to
tilee/
ki ore re n , onje ti o ba
bg ni ile ardienrin yen ohun
na ni yio je 1'Qsan tabi 1'a1 .
0B16 ba sl jip na
nkan bg ba lodp n
yio 3e.
1'6 lo,
won ni
Ni ile Yoruba a ki nso fun enia
wipe ai'le mi wa jeun
tabi 1._ ..... IAA MMM
4 4110414011,40.. 4010111101111 0.00110,
xigbon ti ore kan t'o ba to
one ti o ba
ba ni ile arakunrin yen ohun
na ni yio j? tabi
B'o ba si jape 11---
nkan t'o ba ba lad? nwon ni
yio j?.
123
T'O ba di asiko ?din gegebi
keresimesi, awon Yoriibg *In
lgti ma pa ?ran ati lgti ma ee
ofde gigebi iresi tabi amola
tabi iyan.
Ohun ti alejo yi abi awn t'6
b'a wg nwon bra bit nkan na
ni nwon 6 jg.
A
Brigan ni ni asiko igbe'yawo tabs?m? sin? l'ortikg.
T'o ba diISO
.0.410MMWOW 00000WOW SOMOMOMOWIMM
won Yoruba feran
lati nia. pa ?ran ati
...... WHIMMIMMAIM tabi amoia
ONO OM OW OW
tabi iyan.
Ohun ti alejo yi
*MOW 0.0.. *WM .0-4004M OWOMe MIOWW
ni nwon o
nkan na
B? gan ni tabi
?m? Xis? llordk9
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Ni il? Yoruba a ki nso fun enia
wipe' ..... 11.. WM OM
tabi 'Mo f? ri 9 19san, wa jeun
osan lodo mi.'
pugbin ti 9r? kan t'o ba 10
ki ore r? n'i1e,
...... ohun
rat ni yio j? 119san tabi Veal.
B'o ba si jepe ni l'o 1o,
nkan t'o ba ba 19d nw9n
T'o ba di asiko odun gegebi
keresimesi, awon Yoruba feran
WOOMOMO r.. MO MEI IMO OM OM NM ati lati ma' se
onje gegebi iresi tabi am9la
tabi iyan.
Ohun ti alejo yi abi awn t'o
ba wa ki nwon ba ba
-
Be gan ni ni asiko tabi
00141.110 4.1111.601.100110 1 I
1. Da'rUko 9kan ninu anon ohun ti ki saba se aka awon Yoruba.
Iru oni9 wo ni alejo ti o ba 19 ki ore re yio je ni ile
ore re fil?
3. Kinni awn Yoruba ftran lati ma lie ni apiko sidun keresimesi?
4. Ni apiko meji wo ni awon Yoruba tun fqran lati ma le inawo?
124
YORUBA : INTERMEDIATE TEXTS
HAVING COMPANY - TEXT 2
Gegebi aya Yoruba, a ki so fun
enia pe, 'Mo f9 ri 9 n'ile mi
lale yi lati wa j?un,' tabi 'Wa
si'le mi l'9san lati wa *Moe
pugbon bi alejo ba 19 ki onile,
ohun t'o ba ba 19d9 re
ohun nä 1.' on nä o f' gnu pa.
Kib4epe ni, tio j9pe 9k9
mimu ni, ohun ti on n& o mu nu.
Ibapepe ni tabi
ohun t'o ba ba n'gbaril gan
ni yio j9.
Qugb9n l'asiko 9dun tabi igba
igbe'yawo tabi 9m9 sis9
l'oruk9, ohunkohun ti awn
onile ba se ohun n& ni alejo
yio j9.
Nigbayi nw9n a ma pa Fan, nw9n
a si mi se onj9 19p919p9 fun
aw9n alejo.
125
According to the Yoruba custom,we do not usually say to aperson, 'I want to see you inmy house this evening fordinner' or 'Come to my houseat noon to eat.'
But if a visitor goes to greeta host, whatever he (thevisitor) sees at the host'splace is what he will eat.
Be it in the morning, whichis the time for eating hotIndian corn meal, that iswhat he (the visitor) willeat.
Be it at noon or in theevening, whatever he seesat that time is what hewill eat.
But during an annual festivalor marriage ceremony orchild naming ceremony,whatever the hosts cookis what the visitors willeat.
At this time, they usuallykill animals, and theyusually cook a lot of foodfor the guests.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
%0
0° 0: % % .1 OW
Gpg9b1 aqa Yoruba, a ki. s? fun
&A.A. 1)6, 'Mo 0 ri o n'ile mi
lade yi lati w&
si' le mi 1$411
tabi 'Wit
lgti wa jtpun.'
FagbOn bi Alej6 ba 10
ohun bA bi 104- t
ohun nat
10on na o f
ki onil,
ri gin,
'enu pa.
% .1; ,Kibaffepe 1'aro ni, t'o j9pe 9k?,
mimu ni, ohun ti on na o mu nu.
Gegdbi aca Yoruba, - ---t
'Mo fe ri o n'ile mi114111 IRMO Am 11 ONO
lade yi lati wa jeun,' tabi 'Wa
si'le mi l'sman lati wa j9un.'
pugbon bi alejo ba 1a ki onile,
ohun t'o ba ba 19d9 re gain,
.....
..... 44*OiMOi .....rnimu ni
jeme 9k9
*111 111111 11110 MN* 001 -11r wr me1410111 -w11 ,A
ib4epe l'osan ni tabi 1'a19,
ft.e1**0014.61 Im1OM .4M1 IM114i ......
4011.61#11 0141111111.4.
126
% 0 /lbapepe l'osan ni tabi l' a190
ohun ba girt
ni yi.o 3g.
o§ugbon 1'asiko ?dun tabi igba
igbe'ywg tabi gm? sinl';rakp, dhunkOhun ti
onlle b4A se ohun ni ni alejo
yio j9.
Nigkayi nwsm a ma pa Fan, nwsln
a st a se orij9 lopil9pq funaw9n Alej6.
Vugbpn l'asiko ?dun tabi igba
igbe'yawo WO OW id. OW 01110 OM*
ohunkohun ti amp
onile ba se ohun ni ni alejo
yio j9.
Nigbayi nwsp a ma pa gran,
Mft OftWO AMOM 006.0 MWMOOMOW 4MOM4WOMOMOMft.0 01041WWW
061140.111111~ ..... 0
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
a la so fun
enia pe, 'Mo fo ri o n'ile mi
lalo yi lati wa *an,' tabi
pugbon bi alejo ba 10 ki onile,
ONO =MI AMMO =No MB I
ohun ni l' on ni o f'enu pa.
Kiblimpe Vain? ni,
MIS a= OM. =no
=IM OWN
ohun ti on na, o mu
1' WO& =IN. =MI Ma 111.110111 MN =IN alle
ohun t'o ba ba n'gbaril gin
ni yio jl.
qugbon
tabi 9m9 sis9
l'oruk9, ohunkohun ti awon
onile ba se ohun na ni alejoyio jo.
Nigbayi nw9na si mi se onjo lopolop9 fun
awon alejo.
1. Ki iqe aoa awon Yoruba lati so fun enia pe kinni?
2. Kinni alejo ti o ba 19 ki onile yio jo?
3. Igba wo ni a la ba enia ni alejo?
4. Milk() mota wo ni awon Yoruba ma pa ?ran ti nwon si ma oeinawo 19polopo?
127
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
MENUS AND MEALTIME-SUPPLEMENTARY TEXT
Igba1 meta ni awon Yoruba ffran
r.9
lati ma jeun.
.
Onje ekinni l'anpe onje aro,
onje osan l'o si keji, lehin
na, onje all.
Ni aro awon Yoruba a ma mu eko
gbigbona pelu akara t'o gbadun.
T'o ba di osan, nwon le je Oka
amola pelu obe egusi tabi obe
gbegiri.
Nwon le je iyan pelu obe iqapa.
Lehin na nwon si tun le je ebas s
I
pelu obe Tgusi, eyi t'o daraI 1
pelu panla atleran t'o nipon.
T'o ba di igba miran, nwon a ma
je nkan ti o ba ara nwon mu.
The Yoruba people like to eatthree times.
The first meal is what we callbreakfast, and lunch is thesecond, [and] after that,dinner.
In the morning the Yoruba peopleusually eat hot Indian cornmeal with a kind of deep fatfried cake which is delicious.
In the afternoon they can eatturned yam flour with melonsoup or bean soup.
They can eat pounded yam withishakpa soup (a common pot-herb).
Then they can also eat eba(prepared by pouring gariinto boiling water) withmelon soup, which is goodwith stockfish and fleshy meat.
At other times they always eatthings that are suitable totheir needs.
li/ona, corrected to /igba/ by the speaker.
128
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Nwon a si tun Ma je ek9 tutu
ni ale.
Awon baba ni yio koko joko je
onje tiwon; 1phin na, iya
le je tire.
Nwon a si tun pin onje yi fun
awon omode.I I I
Igba meta ni awon Yorilbg fir'an
lati ma jeun.
alje ekinni
onje Oe&n l'O si
na, onje ale.
ni on3e aro,
keji, lehin
-
Ni aro awon Yorlibg a ma mu 14
gbigbona pen akara t18
T'6 ba di 'Osin, nwon le je oka
amola pelfi Obe egfisi tabs obe
gb4giri.
NwOn le je iygn pelu obe
, ..., , , . .. ...
Lehin na nwon si tun le je eba. 4. . . 4 0. ,
01(1 ob? 4gusi, eyi t'o dara
pelu pgrilg tleran VS nipon.
9
They also usually eat coldIndian corn meal at night.
The father will first eat hisfood; then the mother mayeat her own.
They then divide this foodamong the children.
Tvo bg di igba mIran, nwon a ma
je nkan ti o ba ara nwon mu.
Nwon a si tun ma je ek9 tutu
ni ale.
Awon b
onje tiwon; lehin na, lyg
le je tire.
aba ni yio kOk8 jaC; je
. seNwon a si tun pii on31 yi fun
Avon omoa.I I
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Igba meta ni awon Yoruba Igba feran
me lati ma jeun.
Onje dkinni llanpe ni onje aro, Onje ekinni l'anpe
lehin onje osan l'o si keji, lehin1
na, onje ale. na, 0Ni aro awon Yoruba a ma mu eks) Ni aro awon Yoruba _
gbigbona t'o gbadun. pelu akara t'o gbadun.
T'o ba -di ?Elan, awon le je oka
amola pelu
Nwon 4.1.10 OEN ._ pelu obe igapai
T'o ba di osan, _ _ _
pelu obe equal tabi Obe
gbegiri.
Nwon le je iyan
Lehin na nwon __ na nwon si tun le je eba
pelu obe egusi, eyi t'o dara eyi t'o dara
pelu panla at'eran t'o nipon. pelu panla at'eran nip9n.
T'o nwon a ma
je nkan ti o ba ara nwon mu.
Nwon a si eko tutu
ni ale.
AwonORM
lehin n1, iya
le je tire.
T'o ba di igba miran, -
_ _ _ _ _ _ _ _ _ S
Nwon a si tun M.; je
Awon baba ni yio koko joko je
onje tiwon; 1phin .....
mamma 01101101015
Won -- fun Nwon a si tun pin ____
omode.I
awon omode.1 I 111
130
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
1. Igba melo ni awon Yoruba fvran lati ma jeun lojumo?
2. Da'ruk9 onje ti awon Yoruba m; je ni aro.
3. Ni igbawo ni awn Yoruba feran lati ma je iyan pplu oka &mole
4. Obe wo ni o dara fun iyan?
5. Obe neji wo ni o dara fun 9ka am9la?
6. Kinni awon Yoruba ffran lati ma jp ni all?
7. Tani yio koko jfun, iya ni tabi baba?
131
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
STRANGER IN TOWN - TEXT 1
' Alejo to ba f'oru wollu,
igida ni yio j?.1
Or alejo t'o ba 19 s' Awe ko.
Niqbati alejo ba de 'Awe loru,
ekinni ohun ti yio koko se
ni pe 19 sod? bfilc, wipe
'Alejo ni mi 0, 9k9 mi si bajc
loju
Inu toile yio dun pup?, lati ri,
mon o si t9ju onjc fun laise
ani ani.
fugbpn eyiti o ba jiepe onigbagbp
ni, blo ba f?, o le 1? si 9d9
oniwasu t'o wa ni ilu nä;
bakanni, nw9n yio ee l'alejo
132
An uninvited guest eeldommeets a welcome. ('Astranger that enters atown late in the night,nothing it is he will eat.1)
This is not true of anystranger that enters Awe.
When any stranger reachesAwe late at night, thefirst thing which he willdo is to go to the chief,and say, 'I am a strangerand my car has broken downon the road.'
The chief will be very gladto see him and they (thehousehold) will provide foodfor him, without doubt.
But if he is a Christian, ifhe wants, he can go to thepastor who lives in thetown; similarly, he willentertain him well.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
'11108 to bi flOruw13116,
i gida ni yio 3e.'
/Or alejo ba 19 s' Awe ko.
% 1
/ /./Nigbati Alej6 ba de Awe loru,
ekinni ohun ti yio kciko ise
ni pe k'O 19 BC* bfii4, wipe'Alejo ni mi o, 9k9 mi si baji
loju Ona.1
lAlejo to ba f'oru wellu,
..... 110.
Or? alejo tlo ba 11011 .....
Nigbati alejo ba de -Awe loru,
ekinni ohun ti yio kak?
, wipeni pe
'Alejo ni mi 0, 9k9 mi si baje
loju *pa.'
Inu bile yio dun pup?, lati
amo
ant ani.
laiee
< / .Inu bale yio dun pup?, lati ri,
nwon o sl. t93u on3c fun laiee
ani ani.
/pugbon eyiti o ba jape onigbagb9
ni, b'6 bi fi, 6 le 19 81 9d9
oniwasu t'6 wa ni 11U ni;
bAkanna, nw9n yio fee l'filej;diaZ.
133
qugbon eyiti o ba jape
b'o ba fel -
tlo wa ni ilu ni;
bakanni, anal yio ilaiejo
aa.
OMR IMO am. mai
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
I
igida ni yio nwon o si t9ju onje fun laipe
ani ani.
Or9 ko.1
Nigbati
ekinni ohun ti yio kok9 se
ni pe k'o 19 sod? bfile, wipe
lAlej0 ni mi 0, 9k9 mi si baj,
loju
pugbon eyiti o ba jppe onigbagbp
ni, b10 ba fs, o le 19 si 9d9
bakanna, nw9n yio s; l'alejo
dia.
1. Kinni awe Yoruba s9 nipa ale j0 ti o ba fi oru w910A,
2. Njp alejo ti o ba 19 si Awp loru yio ni it9ju?
3. Kinni ohun kinni ti o yp ki alejo pe ti o ba de si 3W, loru?
4. Bawo ni bale yio re gba alejo ni?
5. LOdp tani alejo ti o ba jp onigbagb9 le 1? bi o ba fer?
134
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
STRANGER IN TOWN sw, TEXT 2
Nigbati alejo ba wo Zoe, papa julo
ni gbati ok? re ba baje loju 9na
ti o si jinna si Awe, ohun ti
yio kok9 se ni wipe, klo 19 s'od?
oniwgsu ilu na.
Tlo ba ti s9 fun wipe, bayi bayi
ni 9r9 mi ri, awon oniwhsu yi
yio toju onje fa.
qugbpn bi bek9, o le 1? 0'09bale, yio tun s9 bakanna, idi
ti on fi wa si ilu ni asiko yi.
Bale yio toju onje fun ati ibiti
yio sun.
Awim onje ti yio toju, nwon o
je onje ti obi lara mu.
135
When a stranger comes to Awe,especially when his carbreaks down along the roadclose to Awe, the firstthing for him to do is togo to the pastor in the town.
If he tells him (the pastor)his problems, this pastorwill provide food for him.
On the other hand, he can goto the dhief, and he willnarrate, in the same way,the reason why he came tothe town at this time.
The chief will provide foodfor him as well as a placewhere he will sleep.
The foods that he will prepare-they will be foods that aresuitable for him.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
e% .\ / A.
Nigbati ale)o ba wo Awe, papa julo
nigbati. oko re ba./baje1611 qna
ti o si jinna siSi Awe, ohun ti
yio kok9 se ni wIpS, k'dr19 8'44
oniwasu ilu/na.
T'o ba ti
ni ir4/yio to)
e
89 fun wipe
mi ri, awon
u onje
Vbayi bayi
Yoniwfisu yi
/
qugbpn bi bek9, o le lo s'odo
bald , yi/o tun 89 bakania, idi
ti fi wg'si 1.1tO y1/..
Nigbati alejo ba wo Awe, 8111loju 9na
ti o si jinna si Awe, ohun ti
yio kok9 se ni wipe, leo 19 s'odo
ilu
T'o ba ti 89 fUri wipe, bayi bayi
ni oro mi ri , -------
yio toju onje fa.
qugbon bi bek9, o _____
yio tun 89 bakanril, idi
ti on fi wa si ilu ni asiko yi.
yio toju ati ibiti
yio sun.
Awon onje ti yio toju, nwan o
je onje ti o
136
Ay ./41;
Bale yio teju onje fun ati ibiti
yio sun.
\ .. . . /Awon °tin ti yio toju, nwon 0
/ / er..- ' .je onje ti o ba lara mu.
Nigbati julo
nigbati oko re ba baje loju 9na
ti o si jinna si Awe, ohun ti
yio
oniwiesu ilu na.
100 19 SI0d0
T'o ba ti 89 fun wipe,
awon oniw &su yi
yio toju onje fa.
qugblem tai 1349, o le lo s'odo. ,
'
bale, _.- ------- idi
ti on fi wa si ilu ni asiko yi.
Hale yio toju onje fun ati4Awon onje ti yio toju
ti o ba lara mu.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
,.. ..,1. Kinni 9kan ninu ohun ti o le mu ki alejo wo Awe loru?
2. Kinni o ye fun alejo yi lati qe bi o ba ti de ilu?
3. Odo tani alejo yi tun le 19?
4. Bawo ni awon enia nwonyi yio tide gba alejo di?
5. Iru onje wo ni nw9n yio toju fun alejo nl?
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
A
STRANGER IN TOWN - TEXT 3
Aw?n agbalagba m;' powe wipe,
alejo t'o f'oru igida
ni yio j9.
9ro bi t'Awe k9.
Nigbati alejo ba de Awe ni
oru, akpk9 kso Iv? 19 Si
?do oniwisu.
Nigbati o ba 89 fun idi ti o
fi pe on k' on o to de' lu,
nwpn yio gba tow? ties,.
Si *ko, o le 19 si 9d9 balls
leo 89 bakannS.
glv yio toju onjt ati ile ati
ibusun adit
Nigbati o ba le iwpnyi tan, o
le pe ara re ni alejo ti
yio si IS dldi pelu aw9n
ara ile.
The elders usually give theproverb, 'An uninvitedguest seldom meets awelcome.' (IA stranger wholate at night enters thetown
i)nothing it is he will
eat.
This is not true of Awe.
When a stranger reaches Aweat night, first he shouldgo to the pastor.
When he tells him (the pastor)the reason why he is so lateto reach the town, he will bewhole-heartedly received.
On the other hand, he can goto the chief and say thesame thing.
The chief will prepare foodand a house and a good bedfor him.
After he has done these things,he (the chief) can tell thestranger to feel at home ('todo well with the members ofthe houses).
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
;won agbalagba
alejd f'Oru
ni yio je.
9ro bi t'Awe ko.
p;we wipe,
wo' igida
// ... e % I .40 ...' /Nigbati alej8 bi de Awe niIr I
oru, akoko leo ko lo siI
odo oniwasu.I I
,e
Nigbati o ba so fun idi ti o
fi pe On kl;ii 8 to d;11;,
nwon yio gbS town tese.
Awpn powe wipe,
alejo t'o f'oru igida
ni yio je.
9ro bi t'7%We ko.
Nigbati alejo ba MI6 NM =MI 11.10 ONO
akoko k'o ko lo si
odo oniwisu.
Nigbati o ba so ffin idi ti o
fi pe on }eon o to dellu,
nwon yio gbl
Bi )iko, o le lo si od9 /ale
89
Bi qko, o le lo si odo bale
le; 89 1:ikanna.
v % / eBale yio toju onje ati ile ati
ibusun dia fun.
Nigbati o ba se iwonyi tan,
le pe ara re ni alej; ti,
yio si le dada pelu awon
ara fie.
ibusun dada fun.
0
ati ile ati
Nigbati o ba se iwonyi tan, ole pe ara rs ni alejo ti
yio si se
139
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Awon agbalagba ml;powe wipe,
igida
ni yio if.
9ro bi t'__ __t.
Nigbati alejo ba de we ni
oru, akoko si
odo oniwisu.I
Nigbati _ idi ti o
fi pe on k' on o to dequ,
nwon yio gbS town tcse.
Bi beko, o le lo
kIo 89 bdkannS.
igle yio toju onje ati ile ati*VIM
4
Nigbati o ba se iwonyi tan,
ti
yio si se dldi pelu awon
ara ile.
1. Owe wo ni awon agbalagba MI salA pa nipa alejo ti o ba
fi oru wolu?
2. Nje awe yi ba alejo ti o ba losi Awe mu?^,
3. Kinni nkan ti o ye ki alejo ti o ba f'oru wo Awe $e?
4. Bawo ni aw9n ara Awe yio tine gba alejo ti irin ati oro enu
re ba dara?
5. Odo tani alejo yi le tun 19?
6. Kinni awon nkan ti nwon yio toju fun alejo yi?
140
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
WOMEN'S WORK AT HONE - TEXT 1
Ni aiye ijelo, awon obinrin ni In the past, women werethe pillars in the home.
nwon jg opo ninu ile.
Nigbati 9k9 nwon ba 19 si oko,
awon o t9ju ile.
NWon yio gbale.
NWon o fo aso.
NWon o f9 woo tabi igba ti
nwon fi jeun.
%Ki 9ko nwon leo to de, nwon
o ti toju 9be rile fa.
Nigbatlo ba de, awon ni yio k?k9
gbe onje siwaju re, nwon o si
b'omi ti.
Lehinni, nwon o ri pe awon cfm9
nwon wa ni imototo,
Nw9n o wo nwon latm.
NWon o si gba ilp ati inu yara
nwon jade.
141
When their husbands go tothe farm, they are to takecare of the house.
They will sweep the floor.
They will wash the clothes.
They will wash dishes or thecalabashes with which theyserve food.
Before their husband returns,they will have preparedsoup for him.
When he returns, they willbe the first to serve foodbefore him, and they willalso serve him water.
Then they will see to it thatthe children are in cleancondition.
They will put clothes on them.
They will then sweep the floorand inside their rooms.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
dr.,:i
vNi awe jelo, won oblnrin ni
nwin J4 Oa) '4'14 ile.
Nigbati 9k9 nwon b4. 10 of oko,.awon o t93u ile.
t V '1/4
Nwon ylo gbale.
Nwpn o fo aso.
/tiNW9n o fo awo tabi igba
nwon fl jeun.
oko nwon k'o to de, nwon/ /
o ti toju obe sile fun.
Ni aiye ijelo, ni
nwon ninu ile.
Nigbati 9k9 nwon ba 1? si
won o
Nwon yio
NWpn o fc
NW9n o f9
.....
MMI SIM MD
- --
smogs..
tabi ti
nwon fi jeun.
Ki 9k9 nwon k'o to de, nwon
o ti Bile fa.
9
1 42
Nigbat'o 1)4. a, Imp ni ylo kOkis. . e / e \ / N
gbe onje stwaju re, nwon o gmu
b'omi ti.
aLehinna, nwon o ri pe aw9n 9m9
wa nf ImitOtc;.
Nwon o wo nwon laso.
/ / \ \ / /Nwpn o gba 11e ati inu yara
nwon jde.
Nigbat'o ba de, amp ni yioMMI MED GM onje siwaju re, nwon o sib'--- ti.
Lehinni, nwon o ri pe anal
wa ni Oa OW aMED NINO MO =II
NW9n o wo nwon
Nwpn o Ai gba
nwon
pm rep O. ati inu yara
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Ni IMO MI MD me ----- awon obinrin ni Nigbat'o ba de, awon ni yio
nwon jc opo ninu gbe onje
blomi tr.
NMI MD NM WO
re, nwon o Bi-
Nigbati nwon ba 10 si oko,
awon o toju ile. Lehinni, nwon o ri pe awon
wa ni imototo.
Nwon yio
Nw9n o
Nwon o fo awo tabi ti
nwon
Xi nwon k'o to de, nwon
o ti obe
Nwon o nwon laco.
Nwon o si Jae ati
nwon jade.
ma .111, 01111.
1. Ni igba lailai, nibo ni awon obinrin saba ma wa nigbati
oko nwon ba to si oko?I
2. Kinni ise awon obinrin ninu ile?Ss
OW 01111. m
3. Kinni nwon yio toju sile fun oko nwon?
4. S9 won ohun ti nwon yio le bi awon oko nwon bati ti oko de.
5. Kinni nwon yio le nipa awon omo won?
143
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
WOMEN'S WORK AT HOME - TEXT 2
Laiye Iawon obinrin ni
opo ile.
Nigbati oko ba 19 si oko, awon
ni yio mu ile 15swo.
NWon o gbale jade9lehinnl nwon
o tun iyara nwon se.
Igba, awo ati ohun elo ti o
doti - gbogbo re ni nwon
o fo tonitoni.
Lehinni, nwon o pe awon om9
nwon, nwon o we fun nwon.
Ki oko k'o to ti oko de, nwon
o ti toju onje fa.
Nwon o lo si odo lati
Nwrm o si ri pe, ita tabilicuhl
nwon, o no tonitoni.
ljajelo/ should be /ijelo /.
144
In the past, women were thepillars of the home.
When the husbands went to thefarm, they would be the onesto hold the house (s to carefor the houses).
They would sweep the floorout, then they would putin order their rooms.
Calabashes, dishes and dirtyutensils - all these theywill wash cleanly.
Then they would call theirchildren in order to bathethem.
Before the husband arrivedfrom the farm, they wouldhave prepared food for him.
They would go to the river tofetch water.
They would also see that theiropen space (house surroun-dings) or the backyards arevery clean.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
// V %Laiye ijelo, awon dbinrin ni
.opo ile.
Nigbti oko b4 19 si oko, intvn
ni yio mu il4
/ V % / A
NW9n o gbale jadeolehinna nwon/ Vo tun iyara nwon se.
1 0
Igbg, awo ati ohun elo ti O
dlyd gbogbo r4 ni nw9n
o f9 tOnitOnf.
Laiye ijelo, awon obinrin ni
0.00.00.1. .111 =II I
Nigbati ba 19 si oko, awon
ni yio mu --- law?.
Nw9n o
o tun
jadeolthinnl nwon
nwon le.
igba, ati ohun elo ti o
- gbogbo re ni nwon
.....
mil MO WIN ONO
of?
Lehinni, nwon o pe aw9n
nwon , nwon o al fun nwon.
oeso orm. gm.
145
Lehinng
nwon,
nwon o pe
nwon o
awon 9m9
fun nwon.
KI oko to ti oko de, nwon/o ti toju on]e fun.
Nwon o lo si odo lati pon'mi.
.. \ /
/ . . >, . ..0Nwon o si ri pe, ita tabi ekum
nwon, C. mi. tOnitOn.
Ki 9k9 k'o to ti
o ti toju
OM MID OW 0111
awe Me mil
nwon
Nwan o lo si odo lati
Nwon o si ri pe,
nwon, o mo
- -- tabi
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Laiye ijelo,
opo ile.- --- - - - - - - - ni Lehinni, nwon o awon
Nigbati oko ba 151 si oko, awon
ni yio lowo.
nwon, nwon o fun nwon.
Xi k'o to ti oko nwono ti onje fin.
NWon o lo si latiKwon o gbale nwon
----- nwon se.I I
- - -5, awo ati 1110
NWon o si ri pe, itati o nwon, o tonitoni.
doti gbogbo re ni nwon
o fo tonitoni.
1. Idi wo ni a fi so wipe awon obinrin ni opo ile ni aiye ijelo?
2. So awon ohun ti awon obinrin yio le ninu ile nigbati okonwon ba lo si oko.
3. Kinni itoju won lori awon omo won?I . .
4. Asiko igba wo ni nwon yio toju onje ti oko won yio j??
146
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
WOMEN' S WORK AT HOME - TEXT 3
Awon obinrin ni opo ile ni1
Yoruba.
Nigbati oko ba 10 si oko,
tiwon ni lati gba ile ile
nwon ki o m9 tonitoni.
Lehinni, nwon o tpju awyn ?moo
nwon o we fun nw9n.
NW9n o ko igba, WO ati a99 ati
ohun elo ti nwon No gbogbo
re ni nwon o f?.
Ki lko k'o to t' oko de, nwon
o ti toju onj9 sil?.
Nigbati o ba si w9le, nwon o
gbe onje ka iwaju re.
T o ba ti jitun tan, yio
im ftn. 1
The women are the pillars ofa home in Yoruba land.
When the husband goes to thefarm, it is their duty tosweep the floor of theirhome so it may be very neat.
Then they will take care oftheir children. They willbathe them.
They will collect calabashes,plates, and clothes andtheir utensils - all ofthem will they wash.
Before the husband returnsfrom the farm they willprepare his food.
When he enters, they willplace the food before him.
After he has eaten, he willbe breathing leisurely('he will take it easy').
lItunto ati /gbafg/ bakannl.
147
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Awon obinrin ni Opoi ile ni ile
Yorilbg.
NLftiati oko b lo si oko, isi
tiwon ni lti gba ile ilg
nwon, k cf m4 tOilitcfmf.
Lehinna,
nwon o
/ v/nwon o tpju awim omo,
ewe fun nwon.
Nwon o ko-
igba, awo ati ass9 ati/
ohun elo ti nwon nlo - gbogbo
re ni mon o fo.
Awon ni opo ile ni ile
Yoruba,
Nigbati - -- ba lo si oko,
tiwon ni lati gba - --
nwon, ki o m9 tonitoni.
Lehinni, nwon o awon
nwon o we fun nwon.
NM WWI MO
Nwon o ko awo ati atis
ti nwon No - gbogbo*MI MI ONO
re ni nwon o
Ki - -- ki0 to t' oko de, nwon
o ti sile.
148
xi oko
0 ti
30(5 to t' oko a, nwon
tijti or6e sale.
Nigb\ati o ba 81 w914, nwon Cr
gbe onje ka iwjt/t re.
T' o b, ti jeun tan, y{o mlmi fin.
Nigbati o ba si webs, nwon o
onje ka re.
T'o ba ti jeun tan, yio ma
.1.1041M 0101116
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Awon obinrin ni
Yoruba.
Nigbati oko ba lo . ---timon ni lati
nwon, ki o m9
$4,
nwon o awon ?mot
nwon o -- fun nwon.
Nwon o ko ati ago ati
ohun elo ti nwon No - gbogbo
re ni nwon o
Ki 9ko V° to de, nwon
o ti toju
Nigbati o ba si nwon o
gbe ka iwaju r?.
Tlo ba ti yio
mi fTn.
1. Kinni ipo awon obinrin ninu ile?
2. Nigbati oko won ba lo si oko, isq wo ni awon obinrin ma
se ninu DA?
3. DalrUko die ninu awon ohun elo ti a No ni ile.
4. Kinni awon obinrin yio le ki oko won ki o to ti oko de?
149
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
WOMEN'S WORK OUTSIDE THE HOME - TEXT 1
Nil, Yoruba, Woks) ti npito, bfna
l'aya
Amp obinrin np9n omi to
[n'gba miran ].1
pugb9n opplopo l'o n19 si oko
lati FT igi.
Elomi n19 lati se ewe.
Awon obinrin miran si wa t'o
j?pe akara ni nta.
Imiran wa t'o jape lone ni.
Awon t'o nta adi9 nw9n o ko
adi, nw9nyi sinu ago.
Nwon gb*6 19 s9ja.1
In Yoruba land, as thehusband works so alsodoes the wife.
[Some] women draw waterfor sale.
But many go to the farm tofetch wood.
Others also go to fetch leave's
There are some women thatsell cake.
There are some that sellchickens.
Those that sell chickenswill pack (keep) theminto a cage.
They will take it to themarket.
1,/fun nigba miran/0 heard on tape, should be either /nigba miran/or /fun igba mira0/,
150
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Nibiti nwon ba gbe joko, awon
ti o ba fe ra yio wa lati
yaw) re,
"Ng ko gba, ng o gba," eyi ni
ohun t'o wopo lirin awon ti
nta adie.
/ e ^/ 'Nill Yor-ba, b 9 k ti npise bena
1
l'aya rise.
Awon obinrin 69n omi to
[ gba mirn ]
Filgb4n OpOlopO l'O No14ti pi igi.
Elomi No lati se ewe.I
01 oko
Awon obinrin mIrn si wa t'o/ i
Pepe akara ni nta.
Imiran wa tlo jepe adie ni.
io
\ / v
Awon t'c nta adie nw9n o ko
ache nw9nyi sinu ago.
v-.Nwon o gbe 19 sgjal.
1
Wherever they sit, those whowant to buy will come tobargain on the price.
"I don't agree," "I willagree" these are commonexpressions among thoseWho are selling fowls.
Nibiti nwon b4 gbe jOk8, swan
ti o ba fe ri yio wa lati
yowo re.
"fig ko gba, ng o gba," ey.i ni
ohun t'c wcips1) 'Lain 'awon
nta adie.
151
YORUBA: INTERMEDIAT1 TEXTS
Nile b'oko ti
l'aya
bins
Awon npon to
in' gba
Fugb9n l'o n19 -- caw
lati igi.
Elomi lati ewe.
Awon nta adie ----o ko
nwonyi ainu ago.
Nwon 0 --- 10
Nibiti ba gbe awon
-ba fe yio wa
yowo re.
"Ng ko ng o ___," eyi ni
---- t'o wog? awon tiAwon miran si t'o
adie.iTre ni nta.
Imiran t'o jepe ni.
IWO Yoruba, ti naive
l'aya nee.
Awon t'o adie - nwon
adie nwonyi ago.
obinrin omi o gbe s9ja.
miran].
opplopo l'o si
lati pe
No lati
----lobinrin si wa
jepe akara ni NM MN INV
wa t'o adie MIN
=la
152
nwon ba joko, awon
ti o fe rS wa lati
- - -- re.
gba, - gba," ni
ohun t'o lirin awon
nta
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
1. Iru ise wo ni awon obinrin ma se ni ile Yoruba?s e
2. Nibo ni nwon ti ma se igi?.4
3. Nibo ni awon ti o nta adie yio ko won si?
4. Nibo ni nwyn yio gbe adie ni lo fun tita?
5. Kinni awon idahun ti o wopo lirin awon ti nta adie?1
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
WOMEN'S WORK OUTSIDE TEE HOME - TEXT 2
Bi oko ti nsise, bgna l'aya nse
ni ilf Yoruba.
Nigbati aw9n obinrin ba fe /offg
IIsi ise nwon, orisirisi si ni
nwon nse ise da.
Imiran wa ti a npe ni iya onigari,
iya alata, iya elelubo, iya
onikoko.
Nipa pipe oruko nwonyi, a npe
ise nwon mo nwon lara.
Aw9n ti o ba nta ata, nwon yio
gbe ata lo soja, nwon yio lg.
sori ate.
Awon ti o nao koko awon yio lo
s'ebu.
Orisirisi koko ni nwon si nse,
kekere ni o, nla ni o.
As the husband works so alsothe wife does in Yorubaland.
When the women want to startdoing their work, they dodifferent types of work.
There are some that we callfarina seller, pepperseller, yam-flour seller,and pot maker.
By calling these names weare calling their tradesin identifying them.
Those that are selling pepperwill take it to the market,they will arrange it on atray.
Those who are making potswill go to the place wherepots are made.
154
Different types of pots aremade by them - small onesand big ones.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
. 4B1 oko ti nsise, bena l'aya nseI I 68-
ni ile YorabA.
N / /Nigbati awon obinrin ba fe br?
/ esi ise nwon, or/sirisiY Si. ni/ /
nwon nse isi na.
Imiran wa tiN. / /iya alata,
onikoko.
N /N /a npe ni iya
iya elelubo,
/ eonigari,Niya
/Nipa pipe orxtto nw9nyi, a npe
ise nwon mO:nwon
Bi ti , bgna l'aya nseni ile Yoruba.
Nigbati awon obinrinMIS
si ise nwon, orisirisi si ni
nwonnse MO MI ma
Imiran wa ti a npe ni iya onigari,
iya alata, iya , iya
Nipa oruko a npe
nwon mo nwon lara.
Aw9n ti o ba nta ata, nwon yiogbe ata lo $ nwon yio le.
Aw9n ti o ba
gbg ata 10/
sori ate.
rita ata, nwon yiosida, nwon yio le.
/Awon ti o nmo koko awon yio lo
et_13
IVDU,
/Orislrisi
Ykoko
kekere ni o,
155
Awon ti o
s'ebu.
.11 MI MI
ni nwon si rise,
nla ni o.
IM me MI OM awon yio lo
Orisirisi koko ni nwon si nse,
ni 0, ni o.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Bi oko ti nsise, bena6
ni --- Yoruba.
.M1 A.M OM mil nse
Nigbati ------- ba fe berg
si orisirisi si ni
nwon nse ise
Imiran wa ti a npe ni iya
iya iya elelub9, iya
onikoko.
Nipa pipe Twonyi, a npe
no nwon lara.MIMI= MI1 WM
Aw9n ti o ba 6.* .1. MD ata, mwon yio
MD MI. INS
sori ate.
nwon yio le.
Awon ti o nmo ---- awon yio lo$
s'ebu.
koko ni nwon si !Ise,1
kekere ni 0, _--ni o.
1. Pari oro yi: "Bi nsise bena ni nse ni ilf Yoruba.I
5
2. Sc itumo awon or? Yoruba nwonyi ni ede Oyinbo: iya onigari,
iya alata, iya elelub9, ati iya onikoko.
3. Nib° ni awon amo'koko gbe nse ise won?
4. Ona wo ni awon ti o nta ata ngba polawo oja won?
156
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
WOMEN'S WORK OUTSIDE THE HOME TEXT 3
Larin awon obinrin Yoruba,
oriqirili ise ni o wa.
Awon miran wa tlo jepe oja ni
nwon n19 lati to an, elub9,
igba.
Awon miran wa t'o jepe oko ni
ti nwon.
Aw9n nwonyi, nw9n nlo*lati fq
igi tabi lati se ewe.
Awon miran si wa bakanni t'o
jepe inu dabu kekeke ni nwon
nwa.
NWon nta asit9 tabi ipapanu bi
bisikiti ati oti Oyinbo.
Awon agb? (arin aw9n obinrin),
nwon nru igi wa si ile.
157
Among the Yoruba women thereare different trades.
There are some that go tothe market to sell cloth,yam flour, yams, andcalabashes.
Some there are that dealwith farming.
These are going [to the farm]to fetch wood or to fetchleaves.
There are also some others,similarly, that stay insmall shops.
They are selling cloth orrefreshments like biscuitsand European liquors.
The farmers (among the women)do carry wood home.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Lgrin awon oblnrinV
ise ni
Yorilbg,
o wa.
Awon miran t'o jepe oj'a ni%
nwon n10 1Li ta as9,
igb.
Awon miran wa t'o 3epe oko ni
ti nwon.
lwon nwOnyl, nwon No lati se
igi tabi lati se ewer.
Larin awon Yoruba,
ise ni o wa.11
Awon miran wa t'o jepe ni
nwon No lati ta aq9,
iqu, igba.
Awon miran wa t'o jepe
WIDOW 0.0.011.1111OWO
- -.7 IOW IWO
Aw9n nwonyi, nwon No lati q9
...tabi late. -- a--
Awon miran si wa bakannit t'o
jepe inu ...... ni nw9n
nwa.
Awon miran si wa bakanna t'oA./ % % /
3epe mnu sobu kdkeke ni nwon
nwa.
Nwon nta ago tab]. 1papanu bi
bisikiti ati oti byinbc;.
Awon AgA (lgrin awon obinrin),1
nwon nru igi wa sC ile.
Nwon nta as9 tabi ipapanu bi
ati oti Oyinbo.
Awon agbe (15rin awon obinrin),
nwon nru ___wa si ile.
158
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Larin -__ - ------- Yoruba, Awon miran si wa t'oor4-iriii __- ni o wa. jepe inu sobu kekeke
__-.
Awon miran wa tlo jepe ojaMI1 MID IMO NED lati ta
igba.
Awon miran wa
ti nwon.
OWNED G.I1
OW OM
elubo, NWon nta INIO tabi bibisikiti ati ---- .
oko ni
Noon nwonyi, lati qg
igi tabi lati se ewe.
Awon agbe (1Srin awn obinrin),
igi wa si ile.ftWOOM
1. Da'ruko die ninu ohun ti awon obinrin mil saber to ni oja.. 1
2. Kinni ohun ti anon obinrin miran ma 10 si oko lati ire?.... ....0
3. Kinni awpn obinrin miran ma ta ninu sobu kekeke?
1. Awon wo ni o sabre ma ru igi wa si
159
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
MEW'S WORK AT HOME - TEXT 1
Larin aw?n Yoruba, if, aw9n
Okunrin ni lati ma toju ile.
Ti ile nwon be jop ile koriko,
nwon o 1? lati pa koriko yi.
Ti nwsm ba k?; tan, t'o ba di
pe o gbo, tabi ojo nr9, ile
si njo, is? nwon ni lati tun
se.
Lfhinni, nwon yio tun ?gba as
tabi agbala.
Agbala nw9nyi, nwon yio m?
ogiri Oka.
Swim is gbin nkan bi agbado,
tabi isu, tabi ofo sinu
cgba yi.
Orittirigli iv, miran tun wa ti
aw?n okunrin nye.
160
Among the Yorubas, it is theduty of the men to takecare of the building.
If their dwelling is athatched house, theywill go to cut this grass.
After they have built it,and later it wears out orrain falls and the houseleaks, it is their duty torepair it.
Then [also] they will repairthe garden.
This garden will be the onewhich they build a wallaround.
They can plant things likecorn or yams, or vegetablesin this garden.
Different types of other jobsthere are which men do.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Lirin Iwon Yoruba, i8e iw9n
okiinrin ni 14ti ma tijil
Ti ile nwon ba ji fie koriko,
nwon o 10 lati pa kortko yl.
/T1/nw9n ba ko tan, tIo/ bei di
p4 o gbo, tikb OjC) rirq, Jig
si iae nwon ni lti tunI. o
se.
Larin amp Yoruba, ile awnokunrin ni lati
Ti ile nwon ba j, ---
nwop o 19 lati pa
aal ile.
............ MOMS.
Ti nwon ba k:8* tan, tl o ba di
pe o gbo, 11111. 10.140 ile
si njo, fee nwon ni lati tun
se.
Lvhinni, nwon yio tun 9gba ire
tabi agbala.
Agbala nw9nyi, nwon yio
yrka.
161
nwon yi.o tun 9gbi se
tIbi/ igbalgo
aitgbalai nwZionyt, nwon 14o mOgiri yip kai.
Nu* le gbin nkan lb{ igbido,
tab{ iqu, tab efo ianti
9gbl yt.
Or1ogri4 isg miran tun wa ti
6/9n okianrin
Won le gbin nkan bi
tabi---, tabi of p sinu9gba yi.
Oriviriqi ie miran tun wa ti
aw9n nqe.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Larin awon Yoruba, ise
ni lati ma toju ile.
nw9nyi, nwon yio m9
ogiri yi ka,
Ti ile nwon ba jilt ile koriko, Nwon is gbin nkan bi agbado,
nwon o lo ___. ". ------ Yi tabi iru, tabi
ogba yi.
Ti nwcon ba -- tan, tlo ba di
pe o tabi ojo ile
si njo, ise nwon ni lati tunIS
re.
Lrhinni, nwon yio tun ogba se
tabi
Orivirigi ----- tun WA ti
awon okunrin nips.
1. Kinni ife ile ti awon okunrin se larin awon Yoruba?
2. Bi ile won ba je ile koriko pna wo ni nwon yio gba ri
koriko 040
3. Ni igbawo ni nwon is tun ile koriko qe?
4. Bawo ni nwon tire is tun agbala ((ilba) won let
5. Da'rUko nkan ti nwon is gbin sinu
162
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
MEN'S WORK AT HOME - TEXT 2
Larin okunrin awon Yoruba, ise
ti nwon sabI ma se ni ile ni
lati tun ile se.
T'o ba sepe ile koriko ni, nwon
yio 1? si oko lati pa koriko
yi.
Ti nwon ba ti k9 pc, ti ojo si
nr9, ti ile njo, ill nwon ni
lati tun se.
Among men in Yoruba land,the work they usually dois to repair the house.
If it is a thatched housethey will go to the bushto cut the grass.
If they had built it a longtime ago and if it rainsand the house leaks, theirduty is to repair it.
Nw9n tun ma se agbala tabi ogba They make a walled garden orfence around their houses.yika ile nwon.
Ninu ogba yi nwon le gbin agbado,
isu, tabi efo.
Awon 9kunrin feran lati ma ro
oko yika ile nwon.
163
In this garden, they canplant corn, yams orvegetables.
Men like to farm aroundtheir houses.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
LaArin nwon YortbS, 44'
ti nwon saDa ma se ni ile ni/
lati tun ile se.
/ /T'o ba sepe ile koriko ni, nwon
yio lo si oko lati pa korikov
Ti/
nwon ba ti
n/r9, ti .
lati tun se.
/k9 pc, ti ojo si..\njo, ise nwon ni
Larin ise
ti nwon saber ma se ni ile ni
lati tun ile se.
T'o ba ni, nwon
yio lo si oko lati pa koriko4
yi.
Ti nwon ba ti k9 pc, ti ojo4
tiro, ti ile njo, ise nwon ni
.mor 11M14,
Nw9n tun ma se tabi
yika ile nwon.
Ninu _ _ _ _
isu, tabi ef9.
Awon
gbin agbado,
feran lati ma ro
- yika ile nwon.
164
Nw9n tun ma se agbalabalg eabi 9gb. /
yika Ile nwon.
Ninu 54ba yi nwon le gbin agbado,
isu, tabi
/ .
Awon okunrin fern lati ma ro
oko yika ilg nwon.
Llrin okunrin awon Yoruba, ise
ti nwon saber ma Se ni ile ni
lati
T'o ba sepe ile koriko ni, nwon
yio 1? si
Yi.
Ti nwon ba ti k9 pc, ti ojo si
nr9, ise nwon ni
lati tun se.
Nw9n tun ma se agbala tabi ogba
yika ile nwon.
Ninu ogba yi nwon le gbin
tabi
Awon okunrin feran lati ma ro
IWO MO taon.4
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
1. Pari gbolohun or? yi: "Inc ti aw9n
2. Nibo ni nwon ti nri koriko fun Ise
3. Kinni ise awn Okunrin nigbati ileI
4. Nibo ni nwon Saba ma m? agbala si?tir
5. Awon nkan wo ni nylon fsran lati ma gbin sine 9gba?
6. Kinni awn okunrin tun.liferan lati ma se?
Okunrin sal ma se ni ile ni
ile won?
koriko wpn ba njo nitori ojo?
165
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
ION'S WORK AT HOME - TEXT 3
Lgrin awon Okunrin Yoruba, 41
ile ti nwon fcran lati ma se
ni lati mg tun se.
Ti o ba sepe ile koriko ni nwon
ngbe, ti koriko yi si gbo, is,
ti nwon ni lati lo pa omiran.
Nigbati ile ba njo, ise ti nwon
ni lati fi koriko
Lehinng, nwon tun ni 9gba (eyiti
a npe niagbala) yika ile nwon.
Nwon nfi ogiri mo.
Among the Yoruba men, thedomestic work which theylove to do is to repairthe house.
If it is a thatched housethat they live in, andthe grass wears out, theirduty is to go and cut more
When the house (roof) isleaking, it is their dutyto mend it with grass.
Then they also have, a garden(that which we call "back'yard") around their house
They fence it with a wall.
Ninu agbala nwonyi, nwon ngbin In this garden, they plantvegetables, yams or corn.
efos isu tabi agbado sinu re.I s
166
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
.4%
Larin Won oktInrin Yorabis ise
ile ti nwon fcran lti ma se
ni lti ma tun se.
f / / /Ti o ba sepe ile koriko
ngbes ti koriko yi si
ti nwon ni lati lo pa
ni nwon
gbOs iseIf
omiran.
/ ./Nigbati
/ile ba n/jos ise ti nwon
ni lati fi koriko di
larin awon - Yoruba, ise, ..
ile ti nwon fcran lati m5' se4
ni lati .
Ti o ba f4epe ni nwon
ngbe, ti koriko yi si iseOf
ti nwon ni lati omiran.
Nigbati ba iss ti nwon
ni lati fi koriko
Lehinnl 2 nwon tun nio MO SNP OS Mal (eyiti
a npe ni agbala) yika ile nwon.
Nwon nfi mo.
Ninu agbala nw9nyis nwon ngbin
s isu tabi$
OW IMO MOM MP_ sinu re.
167
Lehinnis nwon tun ni 94b1 ( eyitida npe niig13a1) yika ile nwon.
.
Nwon nfl ogiri mo.
Ni// . / . / /
ngbinnu agbala nwonyis nwon ngbin. /
isue . .
sinuefo. isu tabi agbado slnu re.. 1 - .
1.5rin awon okunrin Yoruba, ise
ti nwon se
ni lati ml tan se.
Ti o ile koriko ni nwon
ti koriko yi si gbo, ise
ti nwon ni pa omiran.
Nigbati ile ba njo, ise ti nwon
ni lati fi
LehinnS, nwon tun ni 9gba (eyiti
a npe ni ) yika
Nwon nfi ogiri mo.
Ninu
efos MEM IMO
OW MONO nwon.
nw9nyis nwon ngbin
tabi agbado sinu re.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
1. Amp wo ni i ma faba tun ile se lirin awpn Yoruba?
2. Ti ile koriko ba gbo kinni if, awpn Ikunrin lati fe nips re
3. Nitori kinni nwpn ,e nfi koriko di ile nwpn?
4. Kinni oruko miran fun agbalat
5. Kinni nwpn le Li fe agbala yif
6. Dalruko swim nkan ti nw?n ma gbin eilnu agbala.
168
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
CHILDREN'S WORK - TEXT 1
I?? ti o w9po llrin aw9n 9m9
kekeke, Ipapi Jul? ni ile
nw9n ni lati a jig,.
Imiran nwa lati Ma. 19 xi oko,
lati ran obi re lawo.
Imiran wa t'o jtpe odo ni yio
saber 19, ati wipe lati m 10ke igi loko.
Imiran a si wa t'o jape tou
nikan ni 'ml ba baba re tabi
iya re ru.
Aw9n 9ma kekeke feran lati ma
jiff?.
Eyiti ko ba jiet l'a npe ni 91e.
Eyiti o ba njilt dada, won obi
re a ma fan ni nkan.
169
The duty which is commonamong the children,especially at their homes,is to run errands.
Some are to go to the farmin order to assist theirparents.
Some often go to the river[to draw water] and to cutwood from the farm.
There are others that helptheir father or mothercarry palm wine.
Children like to run errands.
The one that refuses to goon an errand we often callan indolent child.
He who runs errands well,his parents usually givehim things.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Ise tr o w441irin awn omo
k6kie
ke, papi JUL? ns ile/
nwyn ni lti ix 04.
Imiran riwa lati a 19 xi oko,
lti ran Oka re
idrn odO ni yd.O
s;b1 19, ati wip lati ma. lo
ke igi 16co,
II a / . p /miran si wa t o' 3pe pmu
alum ni /' ma b44 b11:4, re talbi
sya re rue
Ise ti lrin awn 9m9kekeke, papi Jul? ni
ni lati a
Imiran nwa lati a 19 xi oko,
lati ran obi re lows).
Imiran wa t'o jppe ni yio
sail 19, ati wipe lati niTt 10
ke igi
Imiran a xi wa t'o
nikan ni 'ma ba baba re tabi
iyarp
170
Aw9n omo kekeke Bran lii ma
Ryiti ko ba j41/3 npe n e
I / /Syiti o ba njilp dada, &won Obi
re a a fun n1 nkan.
Aw9n kekeke lati ma
ko ba l'a npe ni
Eyiti o ba awon obi
re a a fun ni hkan,
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Ise ti o w9po .11rin aw9n
o.pSpi Jul? ni ile
nwpn ni lati MI M.
Imiran nwa lati M; 19 si
lati ran --- re law?.
NM NIP
Imiran wa t'o jepe odo ni yio
1519 ati wipe lati ma 10
loko.
Imiran a si wa t'o jepe MO 4=11 =II
nikan ni 'mfi ba re tabi
411 4=1. NW rep ru.
Aw9n 9mo feran lati ma
IMO MO IBM
Eyiti ko ba l'a npe ni
Eyiti o ba njiee dada, awon
WO SW a ma fun ni nkan.
1. Ise wo ni o wvpo ti awon omode Baba ma le ni ile?
2. Kinni awon 9m?de saber Mil 1? lati qe ni oko?
3. Iru iranlowv wo ni 9m? ti awon obi re ba nta emu le se?
4. Iru omo wo ni a npe ni 016?$ I I
5. Ere kinni o wa fun pmo ti o ba dIa?
171
411 AM is
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
CH/LDREN'S WORK - TEXT 2
II, kekeke ti awn pm9 ma saba
se ni ile ohun ni lati ppn omi,
lati fo arm, lati jisfq miran.
kwon cfm9 ti on nw9n ba ya, ti
rise ise daradara a m ri ?brim
gba lodo awon obi nwon.
Awon eyitlo jime 91, ni nwqn,
nwRn ko in nkankan gba.
Amp pm9 kekeke fcran lati ma
n'tori fbun ti a o fun
nwon.
II, ti nwon nve ni lati gbal,
lati pon omi, lati fo
lati toju qm9 kekeke miran
tlo tun kere ju awn ni lo.
Small duties which childrenusually do in the houseare: to draw water, towash clothes, and to runother errands.
Children who are always ingood spirits, and do goodwork usually receive giftsfrom their parents.
Those that are lazy do notusually receive anything.
Children like to go onerrands because of thegifts which we shall giveto them.
The duties which they oftendo are to sweep the floor,to fetch water, to washclothes, and to take careof other small childrenthat are smaller than theythemselves are.
ixturn /ko iri/ ati /ki iri/ J9 bakannS,
172
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
lee kkeke ti avipn pm9 ma gabg'
se nC il'ohun ni lati ppn omi,
lti fo as9, lets j1q4 miran..
Awon 9m9 ti on nw9n. 0rise ise daradara a
tma ri ebUn
gbl ludo awon Obi nwon.
Awon 4A1 c; jei4 Ole ni nwcin,
nwen kO rf nkankan
II, kekeke ti uw9n 9m9 ma saba
ye ni ile ohun ni lati ppn omi,
lati fo ae9, lati jitm miran.
Awon 9m9 ti on nwon ba ya, ti
nee ise daradara a a ri ebUn
gba 19do awl:pi obi nwon.
Amp eyit' o Jima 91e ni nwqn,
nw9n ko iri nkankan gba.
Amp 9m9 kekeke feran lati ma
j ise n'tori 'bun ti a o fun
nwon,
xit ti nwon nee ni lati gbal,
lati p9n omi, lati fo atm,
lati toju om9 kekeke miran
t'o tun kere ju amp na lo.
173
Awon 9m9 keklk4 Oran liti ma
jigi n tort Ibin tf a o ftin
nwon.
Ili t nwon nfe ni lati gbili
14.ii port omi, lets fo aso,
1a(ti ttSiti om9 kikake miran
tlOttIn ker4 JAI nt
Ise kekeke ti awn 9m9 ma* sabZ
ye ni ile ohun ni lati ppn omi,
lati fo ae9, lati jiget miran.
Awon 9m9 ti on nw9n ba ya, ti
nee ise daradara a ma ri 'Um
gba 19do awon obi nwon.
Amp eyit'o ippe 91e ni nw9n,
nwon ko iri nkankan
Aw9n 9m9 kekeke feran lati xra
jig, n'tori 'bun ti a o fun
mon.
Drie ti nwon nee ni lati gbal,
lati p9n ord., lati f9
lati to ju qm9 kekeke miran
t'o tun kere ju aw9n na 141.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
1. Iru IAN kekeke wo ni awon omo ma Baba Be ni ile?
2. Iru awon ?mo wo ni i ma ri 'bun gba lodo obi won?
3. Oruko wo ni a npe awon on ti ko ba fl lati le ill?
4. Nitori kinni aw9n kekeke miran Li f?ran lati ma Jill?
5. Deruko awing ise ti awon omode le ni
174
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
SOME MODERN OCCUPATIONS - TEXT 1
Aw9n ti nwsm ka'we arin amp
Yoruba ni'sisiyi nip iqe ti
o yato die si amp baba nla
tabi iya nla nw9n.
Awon obinrin t'o ka'we n19 si
ileQwe lati se bi tiga.
Awon elomiran wa t'o jepe isg
akciwe ni nwon mime
Awon elomiran wa t'o jepe iqg
ka MI fi 9wo lu ero ; eyiti a
npe ni "typist" ni ppolopo
Aw9n nwonyi, nw9n ngba awo
ribiribi.
Kosi iyat9 larin owo ti okunrin
ati obinrin ngba.
175
Those that are educated('read books') among theYorubas nowadays do jobswhich differ somewhat from[those of] their grand-fathers or grandmothers.
Educated women are going toschool to work as teachers.
There are some that doclerical work.
There are others whose workis pressing [their] handon a machine; this whichwe call 'typist' is whatmany are doing.
These are receivingconsiderable money.
There is no differencebetween the money whichmen and women are receiving.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
69n ti nwin ki'we igrin awon
Yoruba ni'sisiyi ;lee iqe ti
6 iatO die si awon blb nla
tlbf ly4 rila nw9n.
Awon obinrin t'o ka'we Ii19 s
ile'we 14ti pe bi ties.
. . / . . / / . /Atop elamiran wa t'o 3ppe iee
dkiowe ni nwon nee.
Aw9n ti ka'we awon
Yoruba ni'sisiyi ti
o _ die si awon baba nla
tabi iya nla nw9n.
Awon t'o ka'we n19 si
ile'we lati pe bi
Awon plomiran wa t'o jppe iee
ni nwon
Awon wa t'o jppe lam
ka ma fi lu _--; eyiti a
npe ni "typist" ni
Amp nwonyi, nw9n ngba owo
Kosi 'yat9 owo ti okunrin
ati obinrin ngba.
176
kwon elbmirin wa t'O jbe 114
ka ma fi cow(' lu ;r9; ayftf
npe Ili "typist" ni OpOlopio
Awcin nwCelyi, nwin ngba owo
ribiribi.
KOs larin owo ti oktinrinati obinrin
Aw9n ti nwon igrin awon
ni'sisiyi nee JAI ti
o yato die si awon
tabi nw9n.
Awon
Awon
t'o ka'we
lati pe bi tiqa.
wa t'o jppe ieg
ni nwon nee.
Aw9n elomiran
ka ma fi
npe ni "
ncie.
wa t'o jppe isq
erg; eyiti a
" ni opiacopo
Aw9n nwonyi, nw9n owo
Kosi 'yat9 firin ti
ati ngba.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
1. NJe awon baba nla tabi iya nla wa 19 si ile'we?
2. Iru ise wo ni awon obinrin ti o ka'we nee ni ode oni?g
3. Pari gbolohun or9 yi: "Amin: elomiran wa to jq'pe ise
(eyiti a npe ni typist) ni nw9n
4. Iru owe wo ni awon ogife nw9nyi ngba?
5. Kinni iyat9 ti o wa ninu owo ti 9kunrin ati obinrin ti o
ka'we ngba ti nwon ba nova iru ise kannt?
177
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
SOME MODERN OCCUPATIONS - TEXT 2
Awon obinrin tio 19 si ile'we
No se ise ti o dara. 1I Se
Aw9n yato si awon baba nla
tabi iya nla nwon t'o jepe
oko ni nwon in nlo.
Ninu awon obinrin nwonyi, a ni
awon olukoni.
A ni awon t'o jepe nwon n19
nisise nx ofisi.SI
Iru ise ti nwon nse je akowe
tabi typist.
Awon nwonyi ngba owo ribiribi.
Kosi iyato lirin owo ti okunrin
ati obinrin ngba.
Women that attend school dojobs which are good.
They are different (econom-ically) from their grand-mothers or their grand-fathers who used to go tothe farm.
Among these [educated] womenwe have teachers.
We have those that go to workin an office.
The type of work that theyare doing is clerical ortypist.
These receive considerablemoney.
There is no difference in thesalaries which the men andthe women are receiving.
1Ohun ti g gbo yat9 si ohun t'o ye k'o j9.gb9 /nlo sx isq ti o daradara/.
Nje a lg so ohun t'o buru pelu or9 yi?
178
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Awim obinrin ti nwon2 19 si
ile'we nwonyi, nwon wulo
fun oko nwon.
Awon obinrin t'Olo si ].le we
No se ise ti cf
w9n y4tO si 6/9n baba nla
tabi iya riles nwon t'O jep
oko ni nwon ma nlo.1
Ninu awon obinrin nwonyi, a ni
awon olUkOni.
A ni awon
sise ni.
t'o j9pe nwon n19
ofisi.
Women that attend theseschools are useful totheir husbands.
/ .
Iru is ti nw9n nqe 39 akqwe
tab]. typist.
Awon nwonyi ngba owo ribiribi.
/Kos].
/ iyato larin owo ti Okunrin
ati obinrin
Amp obinrin t nwon lo si
ile'we nwOnyl, nw9n wulo
fun oko nwon.
2The singular pronoun /0/ is usually used in a relativeclause of this type. It is difficult to identify whatwas actually spoken here.
179
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Awon si ile'we
No qe ifse ti o dara.
Awpn yato si
tabi nwon tio.j'pe
ni nwon ma nl?.
Ninu awon
awon o1ukoni.
Amp nwonyi ngba ribiribi.
Kosi larin ti Okunrin
ati obinrin ngba.
Awpn "ti nwpn 10 si
ile'we nwon wulonwonyi, a ni fun oko nwon.
A ni won t'o jvpie nwon n19
ni ofisi.
Iru it, ti nwon nle je akowe
tabi
awon obinrin t'o 1? si Awon nwonyi ngba owoNo ve ise ti o 0.111111 1110
Awpn rrrr si awon
tabi nwon t'o j?pe
oko ni nwon ma nl?.
Ninu won obinrin nwonyi, a ni
awon
A ni awon ti c> jfpe nwon n19$ $
sire niS
Iru ise ti nw9n nse je
tabi typist.
1E0
Kosi iyato lirin awo ti rr.rrrr
ati ngba.
Awpn obinrin'ti nwon 10 si
ile'we nwonyi, nwon
nwon.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
1. Iru awon obinrin wo ni o 1? lati :le ill daradara?
2. Iyato wo lo wa aiin awon ti o ka'we ati awon baba nla tabi
iya nla map?
3. Da:In*o orifi ise neji ti an.: ti o ka'we
4. Pan gbolohun yi: awon ti o kawe ngba owo
5. Bawo ni awon obinrin ti o 19 of flew* ti le je oluranlm
fun oko awon i?. 4
181
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
BUILDING RAPPORT - TEXT 1
Ki 9m9 Peace Corps, ki o to le
wulo fun awn ti o 19 ba ni
Naijiria, o gb9d9 fi ara ry
we awon enia t'o 19 ba nib?.
M./9n agbalagba a in powe wipe
inikcni t'o ba mu 9b9, yio
sebi 9b9.'
Toto o febi owe o.1
Ekinni, n'gbati o ba deebv,
yio gbiyanju lati pe bi
awon papa ti n9e.1
L?hin nEt yio s9 fun nw9n, yio
pe nwon j9 wipe 'Ohun ti a fe
fun alIfia nyin ni yi.'
0 le pe awon agb? jo k'o ba
nw9n s9r9 nipa oko nw9n,
o si le pe aw9n oni!lowo j9,
k'o ba nwon scr9 nipa owo nwon.
Before a PCV can be useful tothose he has gone to meetin Nigeria, he must associatehimself with the people hehas gone to meet there.
The elders often give theproverb: 'Whoever willcatch a monkey will imitatea monkey.'
Pardon me,lit resembles aproverb.'"
First, when he reaches there,he will try to do as thepeople do.
Then he will address them, hewill assemble them and say,'What we want for your welfareare these...'
He can meet with the farmersto discuss their farming;he can also meet with thetraders to discuss theirtrade.
1Among the Yoruba people, one seldom quotes proverbs in the presenceof one's elders, and when one does, a standard apology is immediateoffered.
182
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
.Ki 9m? Peace Corps.ki o to le
walO ffin awon ti 6 19 IA ril,
i,oNa3iria, gb9d9 fi ara r?`s. ,
we amp enia t'o 10 b&
Awon agbalagba a ma pCowe wlp;
'Enikini t'clobit mu ib?, yio
sebi 4139.1
, .Toto o ?en awe o.
Ekinni, clig,AtI 6 ba d;'14,
yio gbiyanjfi lati se bi
Iwon 'DVS ti nose.
Ki 9m? Peace Corps, ki o to le
wulo fun awn ti o 19 ba ni
Naijiria, o gb9d9 aaa aa
awon enia t'o 19 ba nibs.
Awon a ml powe wipe
'Enikcni t'o ba mu yio1
ONO OM MID IMO II1M IMIS
Toto o ?ebi --a o.
Ekinni, n'gbati o ba de'bv,
yio gbiyanju lati fe bi
_a --..
183
^ ILehin n& yio so fun nwon, yio
pe nwon jo wip6 'Ohun ti a fe, v
fun allfia nyln ni yi.'
6 le pe Iwon agb? 3 306 14
nwon s9ro nipa oko nwon,
6 si le pe iw9n oniacwo j9,
le; IA nwon 840 nipa ow6 nwon.
Lehin n& yio 89 fun nwon, yio
pe nwon j9 wipefun
0 le pe awon $ vow Woe am
nwon s9ro nipa
o si le pe aw9n
'Ohun ti a fe
ni yi,'
3p
*MO ON, MN
k'o ba
111
i92k'o ba nor scr9 nipa --- 0111.0 WOO WOO am
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Ki omo Peace Corps, ki o to le
fun awon ti o
o gb9d9 fi ara rg
we awon enia t'o 19 ba nib,.
Awon agbalagba a ml powe wipe
'Enik9ni
9bo.'IND WIIP WOO
Toto 0 . awe o.
Oa, yio
Ekinni, n'gbati o ba
yio lati se bi
awon papa ti nese.
Lehin na yio yio
pe nw9n 79 wipe 'Ohun ti a fc
fun alafia nyin ni yi.1
0 le pe awon alb? Jo k'o ba
nipa oko nwon,ONO OM NM IMMII111. MM. OM
o si le pe awon onisowo i9,
k'o ba nw9n sgro nipaOOP INN. MM.
!wan.
le so ohun ti o y9 ki 9mo Peace Corps ki o ye ti o ba fp
wulo fun mica ti o 19 ba ni Naijiria.
2. Owe wo ni awon agbalagba ma pa nipa ?niti o ba fl mu Obo?
3. Kinni aga arin awon Yoruba nigbati om9de ba pa owe nigbati o
o ba wa lirin awon agbalagba?
4. Ann wo ni 9m9 Peace Corps yio pe lati ba sox's)?
5. Kinni yio ba won so?
184
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
BUILDING RAPPORT - TEXT 2
'Enikeni ti o ba mu 9b9 yio
dab/ 9b9.'
Toto o pad owe o.
Enikeni ninu ay./9n Peace Corps
t'o ba fe wulo pup9 fun awon
ti o 19 ba ni Naijiria, yio
da'ra re p91 m9 won.
Yio gbiyanju lati ba nw9n
da'm9nran.
Ko ni c4yanga tabi k'o wa ninu
m9to t'o tobi ju, nigbati
jepe wegn enia re il9 ni nw9n
nrin, kckc ni nw9n ngun kgkiii.
Yio gbiyanju lati da'ra p9 m9
nw9n.
Lchin ni yio gba nw9n ni'yanju.
Aw9n agbe yio 89 fun nw9n bawo
lati le toju oko; awnobinrin yio s9 fun nw9n
bawo lati le toju 9m9.
'Whoever catches a monkeywill imitate a monkey.
Pardon me, it resembles aproverb.
Any PCV who wants to be ofhelp to those he goes tomeet in Nigeria willassociate himself with them.
He will try to advise them.
He will not be pompous or rideabout in a big car, when thepeople over there go abouton foot or ride bicycles.
He will try to associate himselfwith them.
Then he will give them advice.
The farmers - he will tell themhow to take care of the farms;the women - he will tell themhow to take care of the children.
1 /da'ra p94/ changed to /da'ra re p9.,/ The meanings elicited by thetwo are substantially the same.
185
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
'Vnik4ni ti 6 bi mu 49 yio
dgbi Ob9.'
T6t6 6 isebi awe o.
Tni4ni ninu 7i,w9n Peace Corps
t'6 bi fi wino pupa fun iw9n
ti 6 19 bg ni Naijirlis yio
da'ra r4 joi, m4 nw9n.
Yio gbiyanju nati bg nwcin%
da'm9nran.
'Vnik,ni ti o ba mu 0 yio
011000.1101.001 011111001100
Toto o febi 010 00 OM 00
ninu awcn Peace Corps
t'o ba fc
OM 010 OW OM 0/0
0110 00 1101 OM 0111 00 OM 010 WO 001 OW 400 00 00
ni Naijiria, yio
da'ra r, pc m9 nw9n.
Yio gbiyanju lati ba nw9n
0000.0000/001000000000110
Xo ni fe tabi wa ninu
m9to t'o tobi ju, nigbati
jcpe mom enia rc ni nw9n
nrin, ni nw9n ngun
186
% 4 4 . %Ko ni Ise yanga tabs. wa ninu
raA8 t'6 tobi ju, nigbiti 6
j4p4 awcim enia ri iic ni nmin
nrin, k0411 ni nw4n ngun kikiii.
Yio gbiyanjill lati da'ra p; m4
nw9n.
I4hin ni yio gba nwgn ni'1,1011.
.Aw9n agb, yio s9 fun nw9n b&wo
ifiti le tciljit dkot awnobinrin w yio s9 fdn nw9n
bawo lati 16 to ju 9m9.
Yio gbiyanju lati
nw9n...... SS
Rhin nl yio ni'yanju.
Aw9n agbli
lati le
obinrin
yio s9 fun nw9n bawo
; awn000 00 010
yio s9 fun nw9n
bawo lati le wrearrowam ommoommit
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
'Enikeni ti o
dabi 09.1
MOW WM INM.
.1m. OMNI
o pebi owe o.
M OMB OMB yio Ko ni 9e yanga tabi k'o wa
nigbati o
jepe ald9r1 enia re ile ni nwoa
nrin, keke ni nwon kiklii.
Enikeni ninu awon Peace Corps
tl_ __ pupa fun awon
ti o 19 ba ni Naijiria, yio
mo nwon.
Yio lati ba nwon
da'm9nran.
Yio gbiyanju lati da'ra p9
nwon.
Lehin n1 yio gba nwon
Aw9n - yio s9 fun nw9n bawo
lati le toju oko; awon
- yio Sq fun nwon
bawo lati le toju 9m9.
1. Pari owe yi: "Enikeni ti yio ba mu Ob9
2. Kinni idi ni ti awon Yoruba fi ma wipe: "Toto o sdbi awe o"?
3. Iru 9m9 Peace Corps wo ni yio darapo mo awon eniti o loba ni Naijiria?
4. Kinni om9 Peace Corps na yio gbiyanju lati Be?
5. Dasruko nkan meji ti ko ye ki o se.
6. Imiran wo ni yio fun awon agbe ati awon Obinrin?
187
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
BUILDING RAPPORT - TEXT 3
Nigbati gm? Peace Corps ti o ba
fe wulo pup? fun iwon t'o 1?
ba ni Naijiria, yio gbiyanju
lati da'ra po m? nwon.
Amp agbalagba a mg 89 wipe
'Eni ti yio mu obo yio 'WA
obo.'
Toto o sebi owe o.
Eyi ki ise pe awn ara Naijiria
obo ni nwon.
pgbon eniksni ti o ba f?1 ba
nwon sise daradara yio da'ra
po m9 nwon.
Yio pe amp agb9.
Yio gba nwon ni'yanju gsgebi
ors, bawo ni oko wa tise le
dara.
Yio pe amp
59 bawo 1'
ile.
obinrin, yio ba nwon
a *Fe le tofu omo tabi
If a PCV wants to be veryuseful to the people hehas gone to meet inNigeria, he will try toassociate himself withthem.
The elders often give theproverb, 'Whoever wouldcatch a monkey must pretendto be a monkey.'
Pardon me, for it seems to bea proverb.
This does not imply that theNigerians are modkeyn.
But whoever wants to work wellamong them, he will associatehimself with them.
He will call [a meeting of]the farmers.
He will advise them as friends[on] how their farms can begood (productive).
He will call the women [and]he will tell them how wecan take care of the childrenand the home.
1On the tape there is an unintentional spoonerism with /ba
1E8
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Nigbati amo Peace Corps ti 6 bi
fe w618 pfips; fin.' avian t'6 19/,
ba ni Naijiria, yio gbiyanju
lati da'ra pi) 114 nwon.
lwan agb'ilagba a
'Eni ti yio mix
Oboe
mi so wipe
obo yio ?WA
Tao' 6 'OA we o.
Eyi ki iqe pe 6/an ara Naijiria
Obo ni nwon.
Nigbati am? Peace Corps ti o ba
fe wulo pupa fun avian t'o la
ba ni Naijiria,
Awan agbalagba a ma so wipe
Nall MO OM
Noe Noe O.
OOP MN OM MN OWAIWOOMIR 001SOW .040.0
Toto o sebi owe o.
Eyi ki ire pe awn ara
001.1110~ 0.4011W ImilliWOMMOOMMOO
pugbpn ?nik?ni ti o ba f? ba
nwon yio da'ra
pa ma nwon.
1E9
enikeni tai 6 bi fe banwon 0.9§ daradAra yio da'ra
PO mif) nwon.
Yio pe awon agbe.
Yio gba nwon ni'ynj11
or?, bawo ni oko wa
dgia.
gkebitine le
Yio pe awan obinrin, yio ba nwon
sa IDwo l'a qe 1; *II 9m9 tabi
ile.
Yio pe awon
Yio gba nwon ni'yanju gpg?bi
bawo ni le
dara.INNO
Yio pe awn yio ba nwan
ea bawo l'a qe le tabi
ile.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Nigbati ym? Peace Corps ti o ba Vugbon ti o ba fe bafs nwon piss daradara yio da'ra
Naijiria, yio gbiyanju
lati dalra po mo nwon.fare IMMO 411111 411111
nwon.
awim agbs.
Awon agbalagba a _-
ti yio mu obi) yio vebiYio gba nwon gsgcbi
obo.'
i
ors, bawo ni oko wa tile le
dara.Toto o o.
Eyi ki ise pe Naijiria
?by ni nwon.
Yio pe awon obinrin, yio ba nwon
bawo lla lie le tsdu tabi
1. Nitori kinni o fi ye fun 9m9 Peace Corps lati da ara re po
my awon ti o 1? ba ni Naijiria?
2. Gsgsbi owe awon agbalagba, kinni sfliti yio mu 9bp yio se?
3. Idi wo ni awn Yoruba fi ma so wipe:aTato o lebi owe?'
4. Kinni omo Peace Corps yio se glgs bi ore fun awon agb??
5. Kinni yio so fun awon obinrin?
190
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
YORUBA GREETINGS -TEXT 1
Nigbati 9m91,9 Peace Corps t'o
ba de Naijiria, ti o si fe
da'ra p9 m9 awon ti o wa nib9
papal jul9 lati ml ki nw9n, o
gb9d9 koko m9 'pa wo l'a o gba
ki awan enia ra, ti inu nwon
yio fi dun.
T'o ba ri aw9n agbp, yio ki nwon
pe, o. Be oko n19
dIda?"
T'o ba ri aw9n oniciawo, yio 09
fun nwon pe, "qe aj a nyin nta
dada? Aje yio wo'gba o."
T'o ba ri awon onise (Iwo, yio
bi nwon pe, "qe il9 nyin, le
o nm'owo 19w9 adl?"
Inu aw9n ww9nyi yio xi dun.
T'o ba ri awon agbalagba, yio
koko ki nwn,9
191
When a PCV reaches Nigeriaand he wants to associatehimself with those ,thatare there, especially ingreeting them, he mustfirst of all know the methodof greeting people so thatthey will be happy.
If he sees farmers, he willgreet them thus: "You areworking hard. ('Greetingsat work.') Is [the workon] the farm going well?"
IZ he sees traders, he willsay to them: "Is yourmerchandise selling well?Hope your business is pros-pering!" ('The goddess ofmoney will enter yourcalabash.')
If he sees handicraftsmenhe will say, "Does yourwork bring in money?"
These (people) will be veryhappy. ("Their stomachwill be very sweet.')
If he sees his elders-he willgreet them first.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Nig);Itf omo',4 Peace Corps t'O
124 de Najirf, t1 Os). fcc
da'ra pi) mil 'imp ti 4A n bepaiii ju1Q 14ti ma ki nw9n, 4()
gb444 kOkO mona wo l'a o gbi
ki iwyn enia na, ti in4 nw9n
yio fi
T' o ba riwon yio ki nw9n
1)4, "; kit* 0. Se oko No
dfidlt"
111(5 ba ri aw9n onf6wo?), yio 89
ftin nw9n 'la ?Pt nyin
dia? Aje;ylo w?'gbaf. o.
Nigbati Peace Corps t'o
ba de Naijiria, ti o si fit
. mo awon ti o wa nib9
papa` jul9 lati ma ki nw9n, o
gb9(9 wo 1'a o gba
ki aw9n enia ti inu nwqn
yio fi dun.
T'o ba ri yio ki nw9n
pe, "; o. Se oko
....?"
OW WO OW
Tio bar ri awon onifowo, yio s9
fun nw9n pas "--.
yio wo' gba 0."
000WOW WWWWW0wO OW OW OW
192
TIO be ri awon onisecw4; yfo
bi nwOri pe, "f itie; nyin, 1
o rim owo 1pwo adl?"
Inu awon nwony1 yio si
T'b4 ri awon agbalagba , yiokOkcl ki nylon.
I
Tgo ba ri awon onis9 9w9, yio
bi nwon pe, "fe nyin, les
...... (WI?"
OW OW fog awon nwpnyi yio si dun.
T o awon agbalagba, yio
kako ki nwon.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Nigbati 9m9',9 Peace Corps t'o
ba de Naijiria, 00.111.0 Ma IMO .0411411
_____ m9 awon ti o wa nib9
papa jul9 lati ma o
gb9d9 k9ko mQ (pa wo l'a o gba
ki awon enia na, ti mqnyio fi
T'o ba ri amp agb? yio ki nw9nto
ONO r 0111 Ole
dIdl?"Se oko n19
T'o ba ri aw9n yio $9
fun nw9n pe, "fe nyin
Aje yio wo'gba 0."
T'o ba ri awon _____ yio
bi nwon pe, "Se ise nyin, le
o nm'owo 19w9 (AA?"
Inu ------ yio si dun.
T'o ba ri awon agbalagba, yio
ki nor.
1. Kinni o yq ki 9m9sipp Peace Corps ki o k9k9 mq bi o ba
fe dara p9 in awon ti o wa ni Naijiria?
2. Bawo ni yio tine ki awon agbl?
3. 'Omni yio wi fun aw9n onislowo bi o ba fq: ki w9nT
4. Kinni yio se nigbati o ba ri awn agbalagba?
193
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
YORUBA GREETINGS - TEXT 2
Nigbati 9m9 Peace Corps ti o ba
19 si Naijiria, t% 0 si fc
da'ra pp m© aw9n ti o wa nibp
pip; julp lati nwon, t'o
ba de pdp awqn agb9, yio s9
wipe, "E ku '11 o, 9 ku at'ir9.
Se' nyin No Ada?"
T'o ba de 9d9 awon onigowo,
bakanna yio sppe, "Se aje
nwo igba?"
Bayi, inu aw9n enia yio dun
wipe: "A! enia didi ni
arakunrin tabi nrabinrin yi."
T'o ba ri agbalaglal yio k9k4
ki nwonvitoripe awlon enia1
wa pe a gbpdp bpw? fun agba,
194
When a PCV goes to Nigeria,and he wishes to associatehimself with the peoplethat are there, especiallyto greet them - when hevisits farmers he will say,"Well done since morningsIs your work progressingwell?"
When he reaches the traders,likewise he will say,"Hope money enters yourcalabash."
Thus, the people will behappy and say, "This is avery nice man or woman."
When he sees his elders hewill greet them first,because our people saythat we must pay respectto our elders,
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Nigbati 9m9 Peace Corps ti Ob419 sl NaWrip t o sl
da'ra pig mo Aw9n ti d' wa nibit
pipg ji:19 lti kf nwon,
be de is;14 itwqn 1:gbe, yio s9
wlp4, "B ku 'ad' co, e ku At'irC).
se'114 nyin nb duvet
Tel) ba d4 Iwon oni9OWO,
bikannt yio s9p4, "S4 aj4
nwo igba?"
Nigbati 9m? Peace Corps ti o ba
ti o xi f9
da'ra p9 m9
pig Jul? lati ki vq9n, tio
ba de 9d9____ ----- yio $9
wipe, "# ku '19 o, e ku at'ir9.
Se' nyin n19 dIdal"
4411M04410 014414 WO 40014 440 MO WO 40
T'o ba de 9d9 aw9n onigawo,
bakanna yio s9pe, ".-
Bayi, yio dun
wipe: "Id enia didi ni
arakunrin tabi arabinrin yi."
T'o rr ri yio kiik9
ki nwon,'toripe awlpn enia
wa pe a b9w9 fun agba.
195
Bdyi, in4 Ann 61A yio din
wip4: "di! en3. didi ni
ar4knrin tabi ar4binrin yY."
Tqo bc4 yio 4koi)
nwon,storip4 aw?n iinra
wa at a gbcdCo b?"wo?) ftln
Nigbati pm9 Peace Corps ti o ba
WI M. Naijiria, ti o xi f9
..... awn ti o wa nib,
pig jul9 lati nw9n, tso
ba de 9d9 awqn agb9, yio s9
wipe, "# ku '19 co, a ku at'ir9.
....?"4440 40444 041040404 11444100
T'o ba de 9d9 44 OS 441 .....bakana yio x9pe, "tul aje
nwo igba?"
Bayi, inu awn enia yio dun
wipe: "A! enia didi ni
..... tabi
Teo ba ri agbalagba, yio
nwon,storipe awp enia
fun agba.wa pe a gbpdp 04 OW 01.0 OW
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
1. LSrin onirwo tabi agbc, tani ikini yi wa fun: "qe
ajt uw9gba o?"
2. Kinni aw9n enia yio s9 nipa cniti o ba nki enia
3. Ti 9m9 Peace Corps bari agbalagba kinni y ki o k9ko set
4. Kinni aw9n enia gbagb9 pe a gby:19 ge si aw9n agbalagbat
196
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
YORUBA GREETINGS - TEXT 3
Enia kiki je ohun ti o ye pataki
firin awon Yoruba.
Nigbati 9mce ye Peace Corps t'o
ba to si Tkrin awn Yoruba, ti
o si fp kp bi a tiie ki enia,
ohun ti o pe pataki ni wipe,
ki o mo one ti o gba ki nwon
Ti o ba de 9dp anon agbp, yio
sp fun nwon pe, "f ku at'ir9,
ku 'ye o. fa nkan oko ndara?"
T'o ba de 9dp anon onipowo, yio
X? pe, "Se aje nw9'gba o9"
Tlo ba de 9d9 awon ti nteja,
bakana ni yio ki nwon.
Avon enia wa gbagbp wipe, omo
kekere l'o ye k'o ko kiagbalagba.
197
Greeting is an importantthing (custom) amongthe Yoruba people.
When a PCV goes to [live]among ('the midst of')the Yoruba people, and hewants to learn how we greetpeople, what is importantis that he knows how he cangreet them well.
When he comes upon farmershe will tell them, "Welldone since morning! Youhave worked well Hopethe crops are good!"
When he comes to traders hewill tell them, "Hope yourbusiness is prospering!"('Hope money is enteringyour calabash.'
If he comes to sellers, inthe same way he will greetthem.
Our people believe that theyoung ought to be the firstto greet their elders.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
k. / ./Enia kiki 3ealarin awon
ohun ti
YorilbA.
o se pataki
/ 1 / 1 o/Nigbati omq tie Peace Corps t. /
a awon 'ba 10 al rin won Yoru 1:° , ti/ N / / ( ( 1.o S1 4 kp In a title ki enia,
/ . \ /ohun ti o se pataki ni wipe,/ . . / V
ki o mo ona ti o gba ki nwon
didl.
/ / /Ti o ba de Op awon agbi, yio
so fun nwon pe, "f k1/1 'arc,
e ku 'se o. Se nkan oko Adira?"
Enia kiki je ____
firin awon Yoruba.
e/N OMB arl
Nigbati omq'Ele Peace Corps t'o
Yoruba, ti
o si --
ohun ti
ki o mo
ko bi a title ki enia,
o se ni wipe,
ti o gba ki nwonma.
Ti o ba de awon agbp, yio
nwon pe, "_ ------e ku 'se o. fe nkan oko ndara?"
19E'
T'O ba de
so P,
OdO awon was
"Se aje riwo'gba
CAT4O, yio
o?"
T'gt b de OdO awon ti
bakanna ni yio ki nwon.
Iwon 611 wa gbigbtiwip, omo
k4ker4 ye k'cco kO ki
T'o ba de odp awon onigowo, yio
so pe, "-- ------- -?"
T'o ba de odo awon ti
bakana ni yio ki nwon.
]kwon enia wa wipe,
kekere l'o ye k'o ko ki
agbalagba.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Enia je ohun ti 0 le T'o ba de odo awon yiofirin awon Yoruba.
Nigbati omc'qe Peace Corps t'o
balosi __Yoruba, ti0 si fe ko bi a
ohun ti o se pataki ni wipe,
ki o mo ona ti o gba ki nwon
didg.
Ti o ba de Op yio
so fun nwon pe, mp ku at'iro,
e ku o. Se nkan oko ?"
so pe, "Se ___ nwo'gba o?"
T'o ba de odo won ti nteja,ni yio ki nwon.
awon enia wa gbagbo wipe, omo
kekere l'o ye k'o ko ki
1. Kinni enia kiki je lfirin awon Yoruba?
2. Kinni o se pataki fun omo'se Peace Corps lati monigbati o ba 10 si Naijiria?
3. Iru awon °nig!, wo ni ikini yi wa fun: "Se nkan oko ndara?"
4. Awon enia gbagbo, wipe l'o ye ki o koko ki
199
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
MORE ABOUT YORUBA GREETINGS - TEXT 1
Nigbati omo kekere ba fe ki
agbalagba, ko ni so wipel
"iwo," qugbon yio pia "e."
Nipa eleyi, yio 'pe "E kabq o,"
"E kl'ro o."
Sugbon ba qepe egble re ni,
o le pe "Kirov" tabi
Omokunrin yio dobale fun eni. ,
t'o ba ju lo, sugbor obinrin,
yio kunle.
Obinrin paA, t'o ba fe ki oko
r?, yio so pe, "E kiro opok9
mi," tabi o, oko mi."
Eyi je ala arin won Yoruba,
MOW
When a younger person wantsto greet an elderly personhe is not to use "iwo"("you" for ones equal),but he will say "e" ('you"respectfully).
In reference to this, hewill say "welcome sir,"[or] "Good morning sir."
But if he is his contemporaryhe can say "Good morning!"or "Welcome!"
The boy will prostrate forwhoever is older than heis but a girl will kneel.
Even if a women wants tosalute her husband, shewill say, "Good morning,my husband" or "Welcome,my husband."
This is a custom among theYoruba people.
1 IL,X0 ni 19 wi/ corrected to /ko ni 89 wipe/.
200
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Nigbati omo kekere ba fe kiagbalaglA, kO ni so wip41
"Iw9t" sgbcin yio pe "11."
.A \
Nipa eleyiY t yio pe "E kabq o,"A/ s.
"E karo o."
/ / \Sugb9n t'o ba sepe egbp re ni,
o le pe "`Kato," tabs "Abq "
Nigbati omo ba fe ki
agbalagba, ko ni so wipe
-__," sugbon yio pe "-."
Nipa , yio
"E karo 0."
Sugb9n t'o ba
o le OM WO
IMO .
111.11 Ole 1111
"E kabq o,"
egbp re ni,
"Karoo" tabi 'Itabc."
Omokunrin yio
t'o ba ju lo,yio
fun eni
obinrin
Obinrin ---- 9 t'o ba fe ki oko
re, --- -- -. 1 "E karo 000k9
mi," tabi "E kabo o, oko mi."
Eyi je atm ----- MO MO MO NW Yoruba.
201
OmokUnrin yio dOke fUn eni9 / %Co N /t'o ba ju lo, pugnon oblnrin
yio
/Obinrin paiAl t'o ba fe k
eoko
/yio so peta E karo °oak.?
mi," tabi "E kab; o, oko mi."
/ %hyi je asa larin awon
Nigbati kekere ba fe ki
agbalagbao-- __ wipe
"two," sugbon yio pe "e."
Nipa eleyi, yio pe
"E kayo o."
Sugb9n t'o ba sepe
MI* ONO ON4 ONO
MOO 11111111 MIN OM/ re nil
o le pe "Karoo" tabi "---.."
yio dobale fun eni
t'o ba JAY lo, sugbon
yio kunle.
Obinrin paiio t'o ba
yio so pe, "E
mil" tabi "E kabo ol oko mi."
fe ki MO NO.
Eyi if .....1Xrin awon
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
1. Aeon wo ninu twonyi ni omp kekere yio lo ti o ba f, ki
agbalagba ?yin) tabi (o, iwo)?
2. Kinni itumo ne kabo o" ni ede oyinbo?
3. Ti a ba koko ri enia ni iro bawo ni ao tise ki?
4. Iru ipo wo ni awon 9mokunrin ma wa ni aiye ijelo bi nwon
ba nki eniti o ju won lo?
5. Kinni obinrin yio fe bi o ba nki eniti o ju lo?
6. Bawo ni obinrin tine le ki oko re ti o (oko) ba seenti ode de?
202
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
MORE ABOUT YORUBA GREETINGS - TEXT 2
Nigbati pmp kekere ba fit ki
agbalagba, kibasise okunrin,
kibase obinrin, "e" ni yio wi.
Yio so pe, kgro" tabi "Ekibo."s
T'o ba sepe ako rl nil o le pe
kgro 0, oko mi."
Awon agbalagba ma so wipe
oma kekere ko gbpdp yaju
si agbalagba.
Nitorina, nwpn ni pwo lati
bowo fun won ti a ba ju
nwpn 10,
Okunrin, o ndpbale, obinrin,
0 si nkunle lati ki eni t'o
ba ju Almon lo.
Eyi jt ata ti o wop? arin
Yoruba.
2 03
When a younger person wantsto greet an elderly person,whether a man or a woman,"9" (the respect form for"you ") is what he will say.
He will say "Good morning,sir" or "Welcome, sir."
If he were to be her husband,she the wife) will say"Good morning my husband."
The elderly persons say thatthe youths should notinsult the elders.
Therefore they should giverespect to those who areolder than they are.
A man prostrates, and awoman kneels to salutewhoever is older thanthey are.
This is a practice commonamong the Yoruba people.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Nfgbti pmo kker bi fekfagblag13;1, kibiffe
kibase obinrin "e" ni yio
do:of I A
Yio so pe, "B karo" tabi "15 kibo."1
/T'o ba
/Oksepe o re ni, o le pe
,,"B karo 0, oko mi.
1w9n agbalagba ma so wipe/
amp k4icer' ko gbpdo 14Ljix
si agbalagiA.
Nigbati ....._ ba fe ki
kibaise okunrin,
kibise dbinrin, "e" ni yio wi,
Yio s? pe, ". ...." tabi "B kabo."
T'o ba sepe o is pe"E kiro o, 9k? mi."
Awon ma so ....
INV ko gbpdp yaju
si agbalagba.
204
NitorinaA , nwpn ni 14ti/ /bowo fun won ti o ba ju
nwon lo.
9k6rin, oblnrin,
o si rikt kf ?ni t'O/ I
ba ju nwon lo.
4it t o wit*;p: latrin
Yori2b4.
Nitorini nwpn ni pmo lati
fun awpn ti o ba ju
o nd?bale,
o al hkunle lati ki Ind tio
ba jU nwon 19.
Eyi j? ti o ....larin
Yoruba.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Nigbati pro kekere Ma MO ki
agbalagba, kibige ykunrin
kibise obinrin, "e"
Yio so pe, "E karo" tabi
T'o ba aege oko re ni, o
"E karo .11rr
Aw9n agbalagba n; st? wipe
onto kekere ko .....
agbalagba.
OM OF/ WA
Sal
IMP OW _.OP*
MOO ala MI MI*fl
Nitorinis nwpn ni 91.9 lati
fun awpn ti o ba
10.I
b9wiIMO SO MO MO
o ndObal?, obinrin,
o si nkunle lati ki eni t'o
ba ju hwyn 19.
Eyi OF/ PO
1. Tani awon omode le lo "0" tabi "iwo" fun?I 4 4
2. Kinni itumg "e kar9" ni ede oyinbo?
3. Kinni Akan ninu awon obun ti ko ye ki 9mp kekere
agbalagba?
4. Xru enia wo ni awon obinrin nk'inle fun ti 9kunrin si
nddbale fun?
5. Kinni obinrin yio wi ti o ba fe ki ak? re ni Zry?
...larin
se si
205
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTSaMIMISIft
MORE ABOUT YORUBA GREETINGS - TEXT 3
Ona lati ki enia larin Yoruba
pin si oriqi meji.
Okunrin, o nd9balf, obinrin,
o si rikun1T.
Ibasie 9kunrin tabi obinrin,
nigbakigba ti nwon ba fit
ki vnitlo ju nwon 19, nwon
yio 19 pes "E kgro o," tabi
"1: lab? o."
T'o ba Pepe ir9 nw9n ni, nwqn
yio s9pe, tabi
Aw9n 919 kekere ni kOko ki
agbalagba.
Aw9n agbalagba a si m fi 91a
fun awon 9m9 ti nwon ba nki
nwon daradarap
Ikini, o j, ohun ti o w9p9
lirin Yoruba.
206
The methods of greetingsamong the Yoruba peopledivide into two kinds.
A man prostrates and awoman kneels.
Whether men or women, when-ever they want to greettheir elders they willsay, "Good morning, sir"or 'Welcome, sir."
If he were to be theircontemporary, they willsay, "Good mornings" or"Welcomes"
The youths greet the eldersfirst.
The elders usually give kindregards to the youths thatgreet them well.
Greeting is a common thingamong the Yoruba people.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
/ .Ona lati kienia larin Yorilbit
pin Ed or4 me31./ Y /.
OkUnrin, O ndQbale, obinrin,/ /o nkunle.
Iba gle 9kUnrIn tk)1 obinrin,
nigt4kigb' ti nwon bi f4.
o/
?nitw 3u nwon lo, nwon4ylo 19 pe, "E karo o," tied
4"8 kab? o.
Ona lati
pin Si
enia 1?irin Yoruba
- - - - - IMO
Okunrin, o obinrin,
o si
'bale 9kunrin tabi obinrin,
ti nwon ba f,
ki vnit'o MS OW rwrimmor misoolOp nwon
yio 19 pe, "1 aro co," tabi
pf lab? o."
T'o ba Elepe moon ni, nw9n
yio *wet "..--" tabi
207
T'a ba gepe iro nwon ni, nrn
yio sop, "igrO" tab( "Klb\91"
/ /Awon om9 kekere ni koko ki
)impn \agbkag134 a el ma fi ola
fUn awon omo nwon bi nkinwon dradiiia.
e /
o j9 ohun ti o wopo
lirin Yorilb$4.
Amp ni koko ki
agbalagba.
Aw9n agbalagba a xi ma fi ola
fun awono
nwon
IMO OW in moon ba nki
Xkini, o 3'9 ohun ti o
akin Yoruba.
11111 NO MO
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
1111111 ONE AND lati ki enia
si °rift meji.
o ndobal?,
o hkunl?.
Okunrin IMO ow
Yoruba
obinrin,
nigbakigba ti man -- fit
ki ju nwon lo, nwon
yio o," tabi0.11
Tlo ba ir9 nw9n nw9n
"Kgr9" tabi "Klb9"
om9 kekere ni rwrw ki
agbalagba.
Aw9n a ri fi
fun awon 9m9 ti nwon ba
nwon daradara.
o j9 OM IMP OM .111114
Yoruba.
NM Ir.Om
tiow9pq
1. Orilla ona melo ni ati ki'ni larin awon Yoruba pin si?
ckUnrin yio obinrin yio si bi nwon ba fe lati
ki eniti o ju nwon lo.
3. Tani a le lo "kar9" tabi ' kaboI fun?
4. Kinni ikioni je akin *won Yoruba?
5. Tum9 ede oyinbo yi ri Yoruba: "Good morning sir," "Welcome!"
208
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
-
MODERN GREETING CUSTOMS - TEXT 1
Ni asiko yi, awqn t'o jppe
nwon k9 'kg, ikini nwon, o
yato si awon baba nla
Ti asiko awon baba nla wa,
9kunrin yio d9bale,
obinrin yio si kunlv.
Fugbon ni igbayi, nwon nfi
9wo sOin ki aw9n ti o ju
nwon 19 ni,
Ki isepe obinrin yio kunle ki o
to di"gba t'a pe "Ah, eleyi ma
je eniti o 19b9w9 fun enia 0,"
tabi omokunrin
Iw9nyen, o ti koja 19 patapata.
Ni asiko yi Oroo sehin kini
1/ o wa.
209
Nowadays, those that areeducated - their forms ofgreetings are somewhatdifferent from our grand-fathers'.
AS in the time of our grand-fathers, men would pros-trate, and women wouldkneel.
But nowadays, they put theirhands behind them ingreeting those that areolder than they are.
It is not that a woman hasto kneel before we cansay, "This person is onethat has respect forpeople," or for a boy toprostrate.
Those things (practices)have gone completely.
Now [at this time] placinghands behind oneself isthe practice.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
NI 61kO yi, lwqn t'6 Opt,
nwon k9 eko, .kini nwon, 6
yltO 8i awon blb4 O4 wa.
Ti asiko aw9n baba nla was
9kUnrin yio dPbgle,
obinrin yio si Min*
FUgbOn ni igbyi, nwon Afi/ .%9wo svhin ki aw9n ti o 3u
nwon 19 ni.
Ni yi, ay./9n t'o *De
nwon mo s ikini nwon, o
yato si awon baba nia wa.
Ti asiko aw9n wa,
yio dpalps
yio si kunl?.
Fugbpn ni igbayi,
_____ ki awon ti o
--ni.
.1011 MI OM MI
Ki ipepe yio kunle ki o
to agba t'a pe ml
je eniti o 19bpw9 fun enia 0,"
tabi ]eo d9ball.
o ti koja lo
Ni _____ ifowo sehin kini
1'0 wa.
210
K1 Zpepe obinrin yio kZinle ki o
to dkgb'a t'aiie eldii ma1\
je eniti o 19bpw9 fun enia os"
tabi omokiinrin kb'
xwony,n, o ti koja lo p4t4iti.
Ni asiko yi ifowOshin kinie
ig:
Ni asiko yi, awqn t'o j?pe
nwon k9 ck9, nwon, o
si awon baba nia wa.
Ti aw9n baba nia wa,
okunrin yio
obinrin yio si
Fugbpn ni nwon nfi
ki aw9n ti o ju
nwon to ni.
Ki ipepe obinrin yio ki o
to digba t'a pe "Xh, eleyi ma
je pniti o fun enia 0,"
tabi omokunrin kb
iwonyen, o ti ea MI MS M. patapata.
Ni asiko yi kini
l'o wa.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
1. Bawo ni awon okunrin le nki enia ni aiye atijo?
2. Hi obinrin yio ba ki eniti o j1119 bow ni yio Ur?
3. Bawo ni okunrin ati obinrin ti nki enia ni igba yi?
4. Nje aya ikini ti aiye ode oni dares?
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
MODERN GREETING CUSTOMS - TEXT 2
Ni asiko yi, awsm ti nw9n ni
eko, ikini nwon o yat9 die
si ti awn baba nla wa.
Awon baba nla wa nkunlg, nw9n
si nd9bale nigbati nw9n ba
fl ki enia.
Fugbon ni igbayi, aw9n ti nw9n
Vyko, nw9n nfi 9w9 sfhin lati
ki' ni ni.
Owo wa nibi eleyi na,.
Xi ife pe o d'igbati obinrin ba
kunle tabi okunrin ba dobale
nikan l'o to ri owo ninu.
Bleyi je ohunl ti o ti k9ja
19 s'hin,
ii.e. /acs
212
At this time, those that haveeducation, their greetingis a bit different fromthat of our grandfathers.
Our grandparents kneel andthey also prostrate whenthey want to greet people.
But nowadays those that areeducated put their handsbehind themselves in orderto greet.
Respect is also [Shown] inthis too.
It is not necessarily whena woman kneels or a manprostrates that he or shehas respect.
This is a thing (custom)that has passed.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
\Nieasiko yi , aw9n
ekO, ikini nwon
Of. ti 61)n baba
tf nwon n0 yat9 die/nla wa,
/ /Awon teba nla wa nkun19, nwon
o /\../k 1
si nd9Dale nigbati nwon ba/
fl ki enia,
/ / / /pugbon ni igbayi, aw9n ti nwri
VikO, min riff owti sihin lii
ki' ni ni.
Ni asiko yi, aw9n ti nw9n ni
eko, ----- o yat9 die
si ti aw9n was
Awon - wa nkun19, nwon
si nd9bale nigbati nwon ba
fe
pugbon ni igbayi, AN .11 11 ONO
nw9n nfi owo s9hin lati
ki' ni ni.
Owo wa nibi eleyi nl,.
Ki ile pe o d'igbati ba
kunl? tabi ____...ba
nikan l'o to ni owo ninu.
Eleyi j9 ohun ti -
19 sehin.
213
k / VOwo wa nibi eleyi nay..
/Ki Ile p obinrin bpi
ktinle tabi okiNnrin ba dObig14
nikan (5. CrwO
Eiyi ji ohun ti o ti k9jai
19 sehln,
Ni asiko yi, aw9n ti nwon ni
eko, ikini nwon o
si ti awn baba nia wa.
Awon baba nla wa , nw9n
si nigbati nwon ba
f9 ki enia,
pugbon ni igbayi, aw9n ti nwqm
Vcko, nw9n lati
ki' ni ni.
---wa nibi eleyi
Ki ile pe o d'igbati obinrin ba
tabi okunrin ba
nikan l'o to ni aw9 ninu.
Eleyi je ohun ti o ti
.....two
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
1. Pari gbolohun or? yi: saini awen ti o ka iwe xi ti
awon baba nla wa."
2. Bawo ni awon baba nla ati iya nla wa se nki enia?
3. Bawo ni won ti o kIgko qe nki enia ni aiye ode oni?
4. Ala ikini wo ni ko won toblImo?
214
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
BEING TACTFUL - TEXT 1
Xi a t'o ni irepp9 lirin amp
enia ti a nba gbe, o yl ki
a mo atm nw9n.
Aya kinni ni irin Yoruba ni
wipe, nigbati nw9n ba fun
alejo ni nkan, ko ye ki
alejo k'o
Nipa rise bayi, nw9n ro wipe
alejo t'o ko nkan, o
firri ni tabi ko feran aw9n
tabi o ro pe on ti ni to.
Before we have harmony amongthe people with whom we areliving, it is proper that weshould understand theircustoms.
One custom among the Yorubasis that when they give avisitorl something, it isnot proper for the visitorto reject it,
By ['his] doing this, they thinkthat a visitor that refusesto accept something is beingostentatious or that he doesnot like them or that hethinks that he has had enough[of everything],
o y, ki alejo k'o gba Therefore, it is proper thata visitor accept whatever
ohun ti nw9n ba fun. is given to him.
Ni Qna keji, alejo tabi onile
ko gb9d9 to'ka si fniti o
ba Ja ip ti nwom ba nem
wipe, "Tw9 ng' ni mo nba wi".
!Co gb9d9 le eleyi.
In the second way, the visitoror the host should not pointhis finger at whomever isolder than he when they aresaying that - "You are theone I am talking to,"
He should not do this.
14/Alejo/ may mean 'visitor, foreigner, guest, alien,' or,frequently heard in Nigeria, 'stranger.'
215
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Ki a t'S nf IripO igrin aiwcp
en1.1 ti a ribg gbil o ye ka mo afa nw?n.
10 kind. ni Irin Yo
wipe, nigbati nwcfn
1.ejs?) n( nkan, kO
ItlejO
rubai ni
bai ftin
ye ki
. / eNApa else bayi , nw9n ro wxpe
.\alejo t o kp nkan, o nee
fari ni tab{ kO firin
tabs d" r; p4 on ti n to.
Ki a t'o ni lirin anon
enia ti a nba gbe, o ye ki
a mo apa nwom.
Art kinni ni irin Yoruba ni
wipe, nigbati nw9n ba fun
ni nkan,
k'o
Nipa bayi, nw9n ro wipe
alejo t'o kp nkan, o nee
fari ni tabi ko feran anon,
tabi o ro pe
216
Nftorini, o yf ki ale jo klcf gbaohun t1 nwpn baf fun.
401) tabi onhka g44 ti'ka a/ enitL e
ba ju 19 to inimin ba' ri4rO
wka, ni mo nba
KO gbl\co) el4yI.
Nitorinl, o ki k'o gba
ohun ti nw9n ba fun.
Ni 9na keji, alejo tabi onile
ko gbpdp ..... ...._
nw9n ba ne9r9
wipe, "1w9 na ni mo nba
Kb gb?do le eleyi.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Ki a t'o ni irspo lirin awon
enia ti a nba gbe, o ye
Asa kinni ni irin Yoruba ni
wipe, nigbati nwpn ba fun
alejo ni nkan, ko ye ki
alejo 1111111 MI ow ow
Nipa lase bayi, nwpn ro wipe
alejo t'o ko nkan, o nse
ni tabi ----- anon,
tabi o ro pe on ti ni to.
Nitorinl, o ye ki alejo k'o gba
ohun ti nwsion
Ni pna keji, alejo tabi onile
ko gbod9 toi'ka si eniti o
ti nmion ba nospro
wipe, "Iw9 nal ni mo nba wt".
Ko gbodo se eleyi.
1. Nitori kinni o fi ye ki a mo nipa asa awori eniti a nba gbe?090,
2. So asa kan ti o mu larin awn Yoruba.
3. Kinni amp Yoruba yio ro nipa eniti o ba ko lati gba 'bun
lowo won?
4. Kinni asa awon Yoruba nipa itoka si enia?o
217
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
BEING TACTFUL - TEXT 2
Ki a to le gbepo dada, o yg
ki a m9 asa awon eniti a
nba gbe.
Nigbati alejo ba 1? si itg
Yoruba, o yg k'o m? wipe
aga nw?n, on gbodo
Ekinni, ti nw9n ba bun ni
nkan, o yg k' o fi tayotay9
gba , ko ye k'o
Ekeji, ti nwon ba near?, ko
ye k'o na ika aeni tio ba
ju 1? tabi k'o wo loju.
Eketa, ti nwon ba fe fa ni
hkan, o yg k'o gbi tay9tay?.
Ti ohun paTiPg ba xi fe fun enia
ni hkan, ko yg klo fi 9w9
osi
9w? ?tun l'o yg kio fi fun
enit'o fg fun.
Tlo ba fi 9w? osi fa, nwon
yio ki si allbu.
218
Before we can live togetherwell, it is proper that weknow the customs of thosewe are living with.
When a foreigner goes to Yorubaland, it is proper that heknows their customs; he hasto know it.
First, if they give himsomething, it is proper thathe receive it gladly; it isnot proper that he refuse it.
Secondly, if they are speakingit is not proper that hepoints his finger to hiselder or even looksstraight at his face.
Thirdly, if they want to givehim something, it is properthat he receive it gladly.
If he, himself, wants to givea person something, it is notright to use the left handin giving it to him.
The right hand is the properone to use in giving (things)to whom he wants to give.
If he gives himwith the leftwill count it(a blemish in
(something)hand, theyas an insulthis character).
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
,r10*.viromW,'NwP-1,771M10,
Xi a to le gbpO didA, o y,
Id a m9 aaa Iwon Initi
nba` gbe.
Nigbati kejO b 1? of nil
yorZibi, 44 y9 kl4 mQ wpaka nwon, on gbidO
kkind, tC
nkan, o yf\gba, ko ye
nwin 'be( bit ni
fi tayOfayi
k'o%.4
Ikejl, t( nwon ba rliaOrq,k6ye k'cl) na rani t'O bei
3u 1? tab 4 x-0 wo Lo v,
Xi a to is gbepo
ki a m9 afa
nba gbe.
Oa MO MI OS o
- - - --
Nigbati alejo ba 1? Sio y, Vo m9 wipe
on gbodo ma.
alb
Yfa
- -- MO MP IMP 4111111
Ekinni, ti nwri ba ba nio yp k'o fi
ko ye k'o
igkeji, ti mg?» ba no9r9, --..kio na seni t'o ba
ja 1? tabi k'o wo loju.
iketa, nwon bpi fe ni. xtnkan, o yp k'o gba fantail).
Ttohun pigg bg .1 fel flin 41ali
nkan, ko fi int(osi fun.
Owo qttin cf. yti, fi fnenit'O fg fin.
T'cro ba fi croft/
yo ka s(
ti nwvm ba NO MIS 111111
o y0 k'o gb tantan.
Ti ohun papa ba sini nkan,oaf
NS MO MO MI
imoloorMO10.1.0 eniakio fi inn?
9w? ?tun k'o fi funenit'o f, fun.
T'o ba fi .". fun , nw1nyio ka si alibu.
219
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Ki a to le dada, o y9
ki a m9 awon eniti a
nba gbe.
Nigbati ..... -- -- si il9
Yoruba, o y9 k'o m9 wipe
aim nw9n, on ma.
Skinni, ti nw9n ba
o y9 klo fi tayotay9
ko k'o
Ekeji, ti nwan ba ko
yek'o -- seni tlo ba
Ja 19 tabi kg° .. MP NO MO MO
Eketa, ti nwon ba f9 fih ni
hkan, o yp k'o
oto pio
Ti ohun papa ba si fe fun enia
klo fini nkan, ko
fun.- --NO =I
y9 k'o fi fun
enit'o f9 fun.
Tio ba fi 9w9 osi fa, nwon
yioka ." .....
1. Kinni o y9 ki alejo ki o 9 nigbati o ba 19 si ilk Yoruba?
2. a nw9n ba bun alejo ni nkan kinni o y9 ki o le?
3. Ti 9m9de ati agbalagba ba ns9r9 kinni ko y9 ki amide ki o le?
4. Owo w ni awn Yoruba ro wipe o yts lati fi fun enia ni nkan?
5. /Mitt o ba fi owo ait9 fun enia ni nkan kinni awon Yoruba ask',
220
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
BEING TACTFUL - TEXT 3
Xi a to le gbe didg lirin awon
enia kan, o ye ka mp asp nw9n.
Enikeni t'o ba to si ile Yoruba,
o ye k'o m9 wipe ti nwon ba
bun on ni nkan, o ye k'o gbi.
Ti o ba qe alaigta, awon yio
ro wipe o nqe firi si awon
ni tabi o ro pe on ni to.
Ekeji, ti o ba nba nwpn s9r9
ko ye k'o MX wo nwon loju
korokoro tabi k'o na'wo xi1
nwon.
Asa yi je nkan ti'O dare.
Eketa, klo ma f'9wp osi fun
nwon ni nkan.
221
Before we can live well amonga nation it is proper thatwe know their likes anddislikes.
Whoever goes to Yoruba landshould know that if theypresent him with somethingit is proper that he acceptit.
If he rejects it, they willthink that he is beingostentatious before themor that he thinks that hehas enough of everything.
Secondly if he is talking tothem, it is not proper thathe should look straight attheir faces or that he pointhis finger at them.
This is a bad practice.
Thirdly, he should not use hisleft hand to give out some-things
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
X a to le gb didt
era kan, o ye kal
larin awon
mp a,a nwon.
#nikgni t'o ba to sf ilf YorUbi,
o y, mg wipe ti 1114n bi
b(rn on n nkan, o y, k' o gbat
/ 1 40Ti o ba tie alaigba, won y10
ro wfpcf o rige firf of 69nni tabi o ro pe on nC to.
Xi a to le gbe ..... awon
enia kan, o yf ka rup --- mon.
cnikeni t'o ba to si ------o y, k'o m9 wipe ti nwpn ba
bun on ni hkan, o yesoMoNsw grew..
Ti o ba qe alaigba, awon yio
rowipe o __ 5.._
ni tabi o ro pe on ni to.
9
222
kkejl, ti O: ba nba nwon 89r4,
ki) nwon icbtikOrcikorO tb na'wO ei.
nwon.
.1%Asa yi j, nkan ti o dar.
oSketas k'o ma f'aw osi funI.nwon ni nkan.
S
ti o ba 10 MID .111,
ko ye k'o ma wo nwon loju
korokoro tabi k'o na'wo xi1
nwon.
IMME1. yi je nkan dam
k'o ma fl
nwon ni nkan.S
morlowil fun
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Ki a to -- gbe dada lirin awon
enia kan, o ye
fnikeni t'o ba to
ow, ma ma
ile Yoruba,o ye k'o -- wipe ti nwpn ba
o ye klo gba.AmMo 411 .41170wpm.
Ti o ba ge , won yioro wipe o nee firi si ampsni tabi o ro pe to.
Ekeji, ti o ba nba nwon scor9,
ko ye k'o ma wo nwon
tabi k'o si
1OINED101.111
nWOn
Asa yi je nkan
Eketa, k'o ma f' owo
won nkan.
41141111M fun
1. Pari gboldhun yis "Ki a to le gbe dada lirin awon enia kan
oyekiaTQ II
2. S9 okan ninu ohun ti o ye ki enikeni ti o ba to si ileYoruba m9.
3. Iru enia wo ni awon Yoruba le so wipe o nse
wipe on ni to?
4. Kinni asa awon Yoruba nipa
5. Asa kan ni wipe ki enia ki
wiwo enia loju?
o mase fi owoI I
223
Pari si aw9n
fun enia ni nkan.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
INSTRUCTIONS TO A CHILD - TEXT 1
Iyanda Agbo, wa is ns9 9r9
pataki fun 9 ti o mu 9 di
ologbon enia laiye.
Nigbati o ba n19 si grin aw9n
enia, ma se ri nw9n fin.
Ti nwon ba bun 9 ni nkan, fi
tay9tay? OZ.
T'';ba gba, nwon yio ro pe
o nse fgri si awon ni tabi
pe o ni to.
Ldhinna, ti awan agbalagba ba
nba ? s9r9, ma se wo oju nw9n
korokoro.
Ma se na ika si nw9n, arifin
l'a npe eleyi.
Ldhinna ti o ba tun fe fun
ni nkan (pe omi ni),
owo osi fun nwon.I
nwon
ma se fi
Ti o ba fi 9w? osi fun nwon ni
kinni yi, arif in ni.
224
Iyanda Agbo, come let me tellyou important words whichwill make you a wise personin the world.
Whenever you go in the companyof people, do not insultthem.
If they give you something,accept it gladly.
If you do not accept it theywill think that you are.showing off to them or thatyou have everything.
Then if the eldera are speakingto you, do not look straightat their faces.
Do not point your finger atthem; for that is an insult('insult is what we callthis').
Then if you also want to givethem something (say - water),do not use your left handto give it to them.
If you use your left hand togive them this thing, thatis an insult.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
% % .
j% / /
Iyanda Agbo, wa e ns9 or?
r4t1k1 fim 9 tf. o mu 9 di%% I/ /
selp4bon enia
%Niabati o ba nl?
enia, ma ge ri
si arin aw9n
nwon fin.
/Ti nwon ba bun 9 n1 nkan, fi
talitayO gbt.
/Zyio
/Tw.o ba gba, nwon ylo ro pe: / 4 / "/ %o role fari si awon ni tabi. /
pe o ni to.
Iyanda Agbo, wa je ns9 - --
fun 9 ti o mu 9 di
9logb?n enia laiye.
Nigbati o ba ni? si MIIMMIAWO
--_-, ma ;le ri nwon fin.
Ti nwon ba bun 9 ni nkan, fi
gbZ.
ba gba, nwon yio ro pe
pe o ni to.
anon ni tabi
225
Litanni, ti intn 14alaol bg141:4 ? sqrq, ma Ile WO oju nw9n
kOrOkOr.
.Ma ge na ika nw9n, arlfin
npe eleyi.
. e . .Lehinna ti. o ba tun fe
., . .ni
enkan (pe omi. ni),
. . .owo osi fun nwon.
fun nwon
ma se fi
Ti o ba fi 9w? osi fun nwon nkinni yi, arif in nil
Lehinnl, ti aw9n ba1
hba _-, ma se wo oju nw9n
korokoro.
Ma se na
l'a npe eleyi.
arifin
Lehinni ti o ba tun fe fun nwon
ni nkan (pe omi ni), ma le fi
nwon.OM. ON& ale
Ti o ba fi 9wo osi fun mop nikinni yi, ni.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Iyanda Agbo, wa je ns9 oro
pataki fun 9 -
enia laiye.
Nigbati o ba nl? si grin awRn
enia, ma qe
Ti nwon
tantayp
- -- IN. ON
0
nwon yio ro pe
o !Ise fari si awon ni tabi
pe o ni to.
fi
Lehinni, ti awsin agbalagba banba p sore?,
Ma ,e na ika si nwRn,
l'a npe eleyi.
Lehinni ti o ba tun fe
(pe omi ni), ma le fi
owo osi fun nwon.I
Ti o ba fi 9wp osi fun nwon ni
_____ arifin ni.
1. Iru pro wo ni nwon fe lati s? fun Iyanda Agbo?
2. Kinni ko ye ki Iyanda ae nigbati o ba wa ni awujo?
3. Bawo ni o ti ye ki o gba ohun ti nwon ba biin?
4. Kinni ero awpn enia ti Iyanda ko ba gba 'bun ti nwon
5. Kinni ko ye ki o ee ti agbalagba ba na oar??
6. Nitori kinni ko ye ki o fi fun enia ni nkan pelu pwo osi?
fun?
226
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
INSTRUCTIONS TO A CHILD - TEXT 2
Iyanda Agbo, pmo mi, wa ki ns?
fun ? ni 9ro orgbione
Ti o ba 1? si inn atop agbalagba,
ti nwon ba hba 9 s9r9, ma si wo
oju nw9n.
Lehinnl, ma le na ika si nw9n.
Arian ni 'wonyi.
Ti nwon ba bun ? ni hkan, fi
tayptayp si dupe
lcow? nwpn.
T'Fba 10, nw?n yio no pe o
npe faaci ni, ati wipe o ro
pe o ni to.
Ti nw?n ba ni k'6 19 ba wsin
b u omi wa, tabi k'6 1? ra
hkan wa, VIS ba de, cm?
?tun ni ks6 fi fun non; ma
fi osi fun noir.
227
Iyanda Agbo, my son, comelet me talk to you in wordsof wisdom.
If you go in the company ofthe elders, if they aretalking to you, do not lookthem straight in the face.
Then do not point your fingerat them.
These are insults.
If they give you somethingreceive it gladly and thenthank them.
If you reject it, they willthink that you are osten-tatious, and that you feelthat you have enough.
If they tell you to bringwater for them or that yougo and buy something (forthem, when you come, givethem the thing) with yourright hand; do not use yourleft hand to give it tothem.
0*,110*-r
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
e /lyanda Agbo, ?m9 mi, wa ki no?
ftln ? ni 44) 94bOn.
Ti o ta 1p et iiin awnti nwon b4 nba 9 sgrO, wo
o3u nw9n,
A /Lehinna, ma se na aka nwon.
ti 1 \Arifi/n ni wanyi.
...... OM MO MO NOOM.
fun ? ni
, pmo mi, wa ki no?
. em. ... I
Ti o ba 1? at awon
ti nwan ba nba 9 s9r9, ma ge wo
010111110ftll 0100.11140
Lithinnl, ma le na of
ni swpnyie
Ti nwon ba o ni nkan, ft
$ k'S si
nwon.
228
Ti nwon bi bdn o ni nkan, fi
talrOtays> si d4pi
4971 nwon.
/T'o ba kg, nwon 146 ro pg o
S.
nee fari ni, wipe o ro
pg o ni t(5.
Ti nwon ba ni k o 19 ba won
bu omi wa, tabi k't 10 ra
nkan wi, t'6 d4,
slvttin ni k16 fi fun nwRns ma
fi oaro Cool f4n nwon.1
T'o ba kO,
nse fari ni, ati wipe o ro
pe
NIP OM MO MI - -- OS OD
MO OS all OM
Ti nwon ba ni
OW OM
0.11,110.1110 OWN., 401111.111000111
tabi k'6 lo ra1
nkan wa, t'ó ba de,
4i OW NW OW
fi
ni k6 fi fun nwirs ma
0111001111 010111,00111 fun non.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Iyanda Agbo, wa ki nso
fun o ni orp 9gbon.
Ti o ba 1p si inn amp agbalagba,
oju nw9n.
411111 , ma Ile wo
Iishinnl, ma le na si nwon.
Arifin ni
Ti nwon ba bun o ni nkan, fi
tayotayp
ism? nwon.
T'Fba )0, nwon yio ro pe o
nse firi ni, ati wipe o ro
Pe
Ti nwon ba ni 19 ba won
bu on i wa, tabi k°45 to ra
nkan wa, t°6 ba de, ow?
-.4 ma
fi owo osi fun aw.,01.I I
1. Turn? Yoruba yi si ede Oyinbo: "Ti o ba to si Xrin awonagbalagba, ti nwon ba nba o soro maim wo oju nwon ".
2. Kinni asa arn Yoruba nipa ika nines si enia?
3. Pari gbolohun oro yi: 4Ti nwon ba bun o ni nkan fi tayptayogbiki o si
3. Owo *so ni o ye ki Iyanda fi fun awon agbalagba ni nkan?
229
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
INSTRUCTIONS TO A CHILD - TEXT 3
Iyanda Agbo, omo mi, wa ki
nfun 9 ni oro ologbon kan.
Ti o ba 1? sarin anon agbalagba,
MX te'ti sill* lea gbio ohun ti
nwon nwi.
Ma qe ri nwon fin.
Ti nwon ba ni lea 19 mu nkan wa,
fi 9w9 9tun fun nw9n, ma Fefi owo osi fun nwon.
I
Ti nwon ba bun o ni nkan, dupf
law? nwon, ma se k4r.
TIO ba ko kinni nwonyi, arifin
ni.
Non yio ro pe o ni to ni.
Lehinna, tla ba njuwe fun nwqn
tad o nba nw9n sari, ma ,e
wo oju nwon korokoro, ma si
fe na ika xi nwon.
Ti o ba se iwonyi, arifin ni1
19d9 nwon.o
230
Iyanda Agbo, my son, come andlet me give you a word ofwisdom.
If you go in the company ofthe elders always payattention to what they aresaying.
Do not insult them.
If they ask you to go andbring something, give it(the thing) to them withthe right hand, do not giveit with the left hand.
If they give you something,thank them, do not rejectit.
If you reject this thing, itis an insult.
They will think that you haveenough of everything.
Then, if you are giving thema direction or you aretalking to them, do notlook straight at theirfaces, do not point yourfinger at them.
If you do these things, itis an insult to them (at,/intheir place),
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
iyIndaek ?m? war ]c
o.
nftin 9 ni oro ologb6h kan.
o b 1? arin awon kgbIlagama 41 ti is14 gbio ohun tf
nwoin
Ma $le ri nwon fin.
Ti/ / / 114:7
nwon ba ni k o 10 mu/ /
fi 9w9 ?tun fun miry
fi ow; OBI ftin nwanI
Ti nwon ba/
lowo nwon
nkan way
Ma re
bUn o a nkan, dupe
ma le ko.
Iyanda Moo AND ?M? Mit
ni oro ologbon kan.O
Ti o ba 1? sirin swim agbalagba,
gbo ohun ti
aw9n
..ri nwon fin.
Ti nwon ba ni k'6 19 mu nkan way
fun nw9ny ma Ise
NW MO MO fun nwtion.
Ti nwon ba
lowo nwon,
ONO MS 0.
massdupe
231
T'"6 ba ko kinna nwoimyy 41.rian
ni.
NW9n ylO ro pe o n1 to ni,
/-LehInni, t'S ba njuwe fun avqn
tabs O Abal nw9n 4rO, ma se./wo o3u mrpkorokoroy ma si
se na ika sf nwon.
Tf o ba se 1w4nyi, Itrifn ni
144dO nwon.
Tql; ba ko kinni nw9nyi,
ni,
Won --- ro ni to ni.
Lehinal niuwe fun nwqn
o nba nw9n sor9
-___karOkoroy ma si
111
ika xi nw9n.
Ti o ba se y arifin ni
moorfteemli owimoklmoftwe
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Iyanda Agbo, .... mit wa ki
nfun o ni ologbonI
. ba ko nwonyi, arifin
Ti o ba 1? aw?n s .. . yio -- pe o ni .. ni.
ml tflti sill kla gbo ohun ti
nw?n nwi.
Ma ge wan
Ti nw?n ni 10 mu nkan--,
fi 9W9 ?tun fun nw9n, pa
fi cow? osi
nwon ba bun o ni nkan,
lowo ma
, t'S ba fun nw9n
tabi o nwion ma fa
wo nuvn ma si
fe na ika
Ti o . iwonyit ni
lodo won.
1. Pari gboldhun yis 11/yanda Agbo, ?ma mit wa ki nfun ? niMIIIIMMONMP.110000
2. Kinni o ye Id. o le ti o ba 1? sarin won agbalagba,
3. Tun ede yi si oyinbos "Mole ri nw9n fine.
4. Bawo ni o ye ki o tide jill ti nw9n ba ni ki o 10 mu hkan wa?
5. LIbin igbati enia ba gba fbun, kinni o yols ki o ore's
6. Ni igbawo ni ko yf ki 9m9de wo oju agbalagba korokoro?
7. Ninni ion agbalagba le kasi arif in lati ado aw9n layde?
232
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
COMMUNITY DEVELOPMENT - TEXT 1
Nigbati omo Peace Corps ti o ba
fe wa ona lati tun agbegbe kan
Fe, pita julo lati gbe kanga,
ohun kinni ti yio koko se nipe,
yio lo sodo bale tabi oniwasu.
Awon nwonyi ni yio koko ba Borst,
lati so wipe 'Chun ti mo fe ni
yi fun idagba soke ilu nyin.'
Lehin na yio so awon alebu t'o
wa ninu omi ti ko dara, awon
aisan ti omi nwonyi MI fa,
ati wipe opolopo 9mo kekere
ati agbalagba ni nku l'pjo
aipe, n'tori omi ti ko dara.,
.
Nigbati omo
fe wa ona
se, plaig
ohun kinn
yio lo sodo1
0 e 0
Peace Corps ti o ba
l&ti tun agbegbe kan
julo lati gbf kanga,
i ti yio koko se. nipe,1
tabi
% 0,
*4
Awon nwonyi ni yio koko ba soro,
liti so wipe 'Ohun ti mo fe ni. ,
iyi fun idagba soke lu nyin.'
233
When a PCV seeks the way toimprove a community, es-pecially to dig a well,the first thing which hewill do is to go to thechief or the pastor.
These (people) are those withwhom he will first discussthe issue, to say that 'This[the digging of a well] iswhat I want for the improve-ment of your town.'
Then he will point out thedisadvantages of [using]bad water ('the defectswhich are in water whichis not good'), the illnesseswhich such water regularlycauses, and that many childrenand adults die untimely [deaths]because of [using) bad water.
,Lehin na yio so awon aldbu t'o
1
wa ninu omi ti ko dira, awon
ti omi nwonyi MI fa,
ti wipe bopolop 9mo kekere1 /
ati agbIlagbA ni flku 1'09
aipe, omi ti Ica dira..
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Nigbati omo Peace Corps ti o ba
fe wa ona lati tun agbegbe kan
se, pii4 julo
ohun kinni ti yio -- ,
yio lo sodo bale tabi oniveasu.
Awon nwonyi ni yio koko ba Borg,
lati so wipe '__-_
fun idagba soke ilu nyin.'
Lehin na yio so t'o
wa ninu omi ti ko dara, won
ati wipe opolopo 9mo
ati agbalagba ni nku
aipe, n'tori
kekere
l'ojo
Nigbati omo Peace Corps ti o ba
fe wa ona
pga julo lati gbe kanga,
ohun kinni ti yio koko se nipe,
yio lo
Awon nwonyi ni yio koko
lati so wipe 'Ohun ti mo fe ni
yi fun ilu nyin.'
-
Lehin na yio so awon alebu t'o
wa -, weir)
aisan ti omi nwonyi a fa,
ati wipe opolopo
ati ni nku 1109
aipe, n'tori omi ti ko dara.
MD 11M. M. inMED MD MD MOO MD ---
1. Bi ?noises Peace Corps ba fs se eto lati gbs kanga si
agbegbe kan kinni ohun kinni ti yio koko se?
2. Kinni yio koko s4 fun awon ti o lo lati ba soro?
3. Kinni awon ohun ti yio so nipa alebu ti o wa ninu omi ti
ko dara?
234
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
COMMUNITY DEVELOPMENT - TEXT 2
Nigbati omo'sy Peace Corps t'o
ba fy gba imoran pe bawo ni
awon ara ilu kan ve le gbe
daradara, Papa julo, bawo ni
nwon se le ni omi ti o dara,
yio pe bale tabi oniw3su jo;
yio si so fun nwon wipe
opolopo omo ni o nku, nitoripe
nwon ko ni omi daradara.
Lyhin na, yio gba nw9n ni 'yanju
bawo ni nwon se le gbe kanga,
bawo ni nwon tile le ia; bawo
ni orisirisi nkan t'o jepe yio
le mu algfia ba ilu yio de fun
ilu na.
When a PCV wants to offer asuggestion on how the in-habitants of a city can livewell, especially on how theycan have good water, he willmeet with the chief or thepastor, and he will tell themthat many children die becausethey do not have good water.
Then he will advise them on howthey can dig a well, haw theycan use it, [and] how thingswhich can promote good healthamong the inhabitants may bebrought to the city.
Awon oba ati aeon ijoye, nwon yio The king and his counsellors,they will take his advicesi gba imoran re towotowo.wholeheartedly.
Nigbati omo's6 Peace Corps tIO
ba fe gba imoran p4 bwo ni
&/on ara ilU kan 'Fe le gbe
dfiradira, papa jUlo, biwo ni
nwon le le ni omi ti o dara,
yio pe bale oniwisu jo;
yio 81 so fun nwon wipe
OpOlopt) omo ni 6 fik6, nitoripe
nwon kb ni omi dgradSra.235
4-hin ni yio gba nw4n ni
bwo ni nwon se le g14 kAnga,
b6ro ni nwon tile le 1.6% bawo
nkan t'O jepe yioni orisirisi
le mu alafia
ilu na.
e v e
ba ilu yio de fun
iwon 9ba ati Aw9n ijoye, nw9n ylo
si gba =loran re tgwotowo.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Nigbati ?ma's, Peace Corps t'o
ba fe gba imoran pe bawo ni
awon ara ilu kan $e le gbe
daradara, 1Apa julo2
ti o dares,
yio pe tabi j9;
yio si so fun nwon wipe
op9lopo omo ni o nku, nitoripe
nwon ko ni omi daradara.
lapin n& yio
bawo ni nwon se le gbe kanga,
bawo61=m
ni orisirisi nkan t'o jepe yio
le mu allfia ba ilu yio de fun
ilu na.
Nigbati omo'se Peace Corps t'o
ba fe pe bawo ni
awon ara ilu kan $e
ialloa julo2 bawo ni
nwon se le ni _
yio pe bile tabi oniwasu j9;
yio si so fun nwon wipe
nitoripe
nwon ko ni omi daradara.
Lehin na yio gba nw9n ni 'yanju
bawo ni nwon se le
bawo ni nwon tile le la; bawo
ni orisirisi nkan t'o jepe yio
le mu yio de fun.
ilu na.
Awon oba ati aw9n ijoye, nw9nsyio Amp ati aw9n , nwon yio
Si gba, towot9wo. Si gba imoran re tcrw9tawo.
1. Kinni ohun ti omo'se Peace Corps yio koko se bi o ba fs
gba awon ara ilu kan ni imoran bi nwon tile le ni omi ti
o dara?
2. Iyanju wo ni yio gba awn ara ilu ná?
3. Kinni ohun ti o nsele si &won enia ti ko ni omi ti o dara?
4. Bawo ni oba ati awon ijoye yio tine gba imoran ti Toe*
Peace Corps yi fun won?
236
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
COMMUNITY DEVELOPMENT - TEXT 3
Bi omo Peace Corps ti o ba fe wa
ona lati mu ali"fia wa si ilu,
paPaijulo lati gbe kanga, yio
koko lo si odo bale tabi oniwasu.I
Yio ba nwon so nipa ar6bu t'o wa
nipa mimu ami ti ko dara, bi
iwonyi se nmu iku ati origirigi
arun wa.
Lghin na yio so fun nwon bawo ni
nwon o le gbe kanga yi, bawo
ni nwon yio se mo odi yi kanga
ka ti awn eranko bi ewure tabi
agutan ko fi ni le may ya'gbe
seba re.
Opolopo nwon - inu nwon yio dun
lati ri eleyi nitoripe nwon fi
lati gbe fun opolopo odun.
237
If a PCV wants to seek a wayto bring healthfulness toa town, especially to diga well, he will first of allgo to the chief or the pastor(of the town).
He will discuss with them theevils that are in drinkingbad water, how this bringsdeath and various diseases.
Then he will tell them howthey will dig this well,how they will build a fencearound it so that animalslike goats or sheep may notpass their dung near it
Many of them [the people] willbe very glad to see this,because they like to livefor many years.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Bi 9mo Peace Corps ti Obfi
ona lati and alafia wa si
pia jaio lfiti gb4 kinga
kak6 lo si odO bile tabiII I
f vYio ba nwon
nipa mimu
iwonyi le/
arun wa.
fi wa
I1U,
9 yio
oniwisu.
,so nipa anbu t'o wa
omi ti ko dar, bi
AmU iku ati orillrlqi
Di 9mo Peace Corps ti o ba fg wa
ona lati mu alisfia wa si ilu,
pipa'jul9 lati yio
koko lo si odoI 4 I
=MD =MD =MD tabi
Yio ba nwon so nipa arbbu t'o wa
nipa mimu omi ti ko dara, bi
iwonyi se nmu ati
wa.ONO low ammo =NO
Lehin na yio 89 fun nwon bawo ni
nwon o le gbe kanga yi, bawo
ni nwon
ti awn eranko bi ewure tabi
agutan ko fi ni le ma ya'gbo
sgba r?.
Opolopo nwon inu nwon yio dun
nitoripe nwon fl
lati gbe fun opolopo odun.
11.1 ow* NMI WM N. elm -----
238
Lehin ntylO 89 fUn nwon bawo ni
nwon ; le gbe kanga yi, bfiwo
ni nwon yio se mo odi yi kanga
ka ti aver Tranko 12i ewure tabi
agutan ko fi ni le ma Ir'gbi
sgba r?.
nwon nwon yio dun
lfiti ri eleyi nitoriPe nwon fi
liti gbe fUn OpOlopO
Bi 9mo Peace Corps ti o ba fg wa
ona lati mu9
papa 3u19 lati gbe kanga, yio
koko lo si odo bile tabi oniwSsu.I I
Yio ba nwon 89 nipa tlo wa
nipa dara, bi
iwonyi le nmu iku ati origirigyi
arun wa.
Lehin na yio 89 fun nwon bawo
bawo
ni nwon yio se mo odi yi kanga
ka ti won
sgba
bi ewure tabi
ko fi ni le ma ya'gb?
r?.
ppolopo nwon inu nwon yio dun
lati ri eleyi nitoripe nwon fl
lati gbe fun
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
1. Amp wo ni cm's? Peace Corps yio k9k? 'ba da imiman bi o
ba nfe lati mu anfani wa si flu kan?
2. Kinni ohun ti yio so fun w9n nipa nimu omi ti ko dara?
Kinni aw9n ohun ti yio 19 fun w9n nipa kanga gbigbe?
4. Nitori kinni inu 'nom yio fi dun lati ni cmi ti o dara?
239
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
POULTRY RAISING - TEXT 1
Ti a ba f? sin adieslati le ma
ri ppol9p9 eyin nib', a o
toju awon adie t'o dara lati
ko nwon sibi kanra.
Rhin na a o fun nwon ni onj,
dara.
Opolopo awon enia wa ni nmI
powe wipe 'Oniranu a j?Iyin
awo.'
Itum9 eleyi ni wipe ?yin ki
ise nkan ti enia le ma ko je.
Ann adie k'a kan ma sin adie
lati tun le bi 9m9 adj.? miran
ni awon enia ntoju adie fun.
Sugbon asice patapata ni eleyi.I
Awon enia wa, o ki nwon1
m? wipe ?yin dara pup? Vara,
If we want to raise poultryto be able to get plentyof eggs from them, we shallselect fine chickens andkeep them in a pen ('...finechickens, in order to gatherthem to the same place').
Then we shall give them goodfood.
Many of our people quote theproverb: 1He that eats aguinea-fowl egg is a prodigalperson.'
The meaning of this is that theegg is not what a person shouldbuy and eat.
That fowl may produce youngones seems to be the reasonwhy our people keep poultry.
But this is a complete mistake.
It is proper that our peopleknow that eggs are verybeneficial to the body.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Ti a bi fi sin adie.lgti la ma
ri ppolop9 eyin nibs, a o
tSju awon adie t'6 ditra lgti
k6 nwon sibi kanrit.4. 4.
A
*in na a o fun nwon ni adst'6
OpOlopO Awon enia wa ni Ica
powe wipfi 'Oniran; a Wyinawo.'
Ti a ba fe sin adie .lati le ma
toju awon
ko nwon sibi kanrai.
nibs, a
.00140MOOO - - - - MO 4011 IMO
Lehin na a o fun nwon ni
t'o dara.
I.tumo eleyi ni wipe eyin kiise nkan ti enia le ma ko je.
Awon adie - k'a kan ma sin adie
lgti tun le bi omo adi? mirin
ni won enia ntoju adie ftin.$ 1
Sugbon asiqe patapata ni eleyi.
Awon enia wa, 6 y9 ki nwon k'O
mia wipe ?yin dgra p(ip?) Vitra.
Awon adie - lea kan ma owo me ono me
o lati tun le bi omo adie miran
lati ni awon enia
IMO IOW MOO MO
Opolopo awon enia wa ni nmapowe wipe '
amine ow
Itumo eleyi ni wipe eyin ki
ise nkan ti enia le a OlOt
24+1
Sugbon patapata ni eleyi.t
Awon enia wa, o y9 ki nwonAwon
wipe ?yin _--- Vara.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Ti a ba fe sin adielati le mg
ri 9pol9p9 eyin nibs, a o
toju awon adie dara lati
Lehin na a o
tlo dara.
Op919p9 awon enia wa
_--- wipe lOniranu
awo.'
0111111 OMM GEO ONO
'tunic) eleyi ni wipe
le M'S ko je.
Ann adie - k'a kan ma sin adie
lati tun le
ni awon enia nt9ju adie fun.$
Sugbon aeige1
ni
a jelyin Awon enia was o y91
wipe eyin dara pup? Para.
OM IMO INN ONO ...NI CEO ONO INN. 11011
1. Kinni ao le ti a ba fe lati sin adie ki a ba le ri
opol9p9 eyin?
2. Kinni owe ti awon Yoruba via pa nipa enia ti o ba nra
eyin je?
3. Kinni (Rolm ro wipe adie sinsin wa fun?
4. Nje ero yi ba igbayi mu?
5. Da'ruk9 ohun kan ti o ye ki aw9n Yoruba ki o m9 nipa
eyin jijes
242
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
POULTRY RAISING - TEXT 2
Ti a ba fe toju awon adi?, papa
jul9 lati le ri ?yin lara nw?n,
a o ko awon adi? nw9nyi sibi ti
o dara, a o si fun nwan l'onje
tlo dara pupg.
ppolopo amp enia wa ni nw9n ni
igbagbq wipe oniranu enia ni
nj? ?yin awo.
Sugbim affise ni eleyi.
Awon enia wa nt?ju adiq lati le
bi 9m9 adj.e miran ni.
Sugbon o ye ki a ni eyin lop919p?
ki a si ma je nwon, nitoripe
?yin je nkan ti o wulo lati tun
ara wa le.
opolop? 9m? kekeke, o ye ki nwon
k'o ma j? ?yin, o si ye ki
agbalagba A ma je ?yin pelu.
243
If we want to keep poultry,especially in order to geteggs from them, we shallkeep these chickens in agood pen, and we shall givethem very good food.
Many of our people have thebelief that it is a prodigalperson who eats eggs.
But this is a mistake.
Our people keep poultry simplyfor the purpose of raisingmore chickens.
But it is proper that we shouldhave many eggs, and eat thembecause eggs are somethingwhich is useful to build upour bodies.
Many children should eat eggs,and it is also right thatthe adults should eat eggs.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Ti a bi ff tOjii awon adi?, papajx119 l&ti le ri eyin lira nwpn,
a 6 kg awon adie sibi ti
6 dira, a 6 si fun nwon l'Onj9
t'6 da'ra ptip4.
"1 "ppp 599 aw9n enia wa ni nwon ni
igbagb(1) wipe oniranii enia ni
n3e ?yin wo.
Sugb9n aqiqe ni eleyi,
Ti a ba fl
jul9 lati le ri ?yin lara nwpn,
a o ko awon adie nw9nyi sibi ti
papa
a o si fun nwon
t'o dara pupg.
9p919p9 awon enia wa ni nw9n ni
igbagb9 wipe ....... ni
nje ?yin awo.
Sugb9n ni eleyi.
Awon enia wa nt9ju adi9 lati le
NW MOO OW NI MOO OW PM Me OM ni,
244
% % k .0 .0 r 7Awon enia wa ntoju aft, lati le
bi 9m9 adil mirin ni.
filgbOn o y9 kl a ni eyin lap49pOki a si a je nwon, nitoripe
eyin JO nkan ti oivrix16 liti tunara wa le.
OpOlivO 9m9 O ye ki
k'6 a je 'yin, o a ye ki
egbllagi:4 n ma j9 'yin p41fie
fugbon o y9 ki a ni
ki a si a je nwon, nitoripe
?yin je nkan ti o wulo lati tun
OM OM WM ON* 0110 fe.
op91?p9
leo la je 'yin,
na ma
o ye ki nwon
o si y? ki
je ?yin Wu.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Ti a ba fe toju awon adie, papa
julo lati le ri 11110 1M111 1Mill,
a o ko awon adie monyi sibi ti
o dara, a o si
t'o dara pupa'.
Opolopo wa ni nwon ni
wipe oniranu enia ni
nje eyin awo.
Sugbon arise
Awon enia wa lati le
bi omo adie miran ni.I
qugbon o ye ki a ni 'yin lopolopo
ki a _ nitoripe
eyin je nkan ti o wulo lati tun
ara wa se.
Opolopo omo kekeke,
o si ye ki
a ma je 'yin pelu.
100
1. Ona wo ni a le gba lati ri ?yin didg lati ara awon adie wa?
2. Kinni igbagbo ti opolopo awon Yoruba ni nipa gyin
3. Ni asiko yi, kinni a le so nipa igbagbo yi?
4. Nitori kinni awon enia wa fi ntoju adie?
5. Nitori kinni o fi ye fun wa lati MX je eyin?
6. Awon wo lo ye ki o ma je eyin?
245
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
POULTRY RAISING - TEXT 3
Owe ti o viol)o larin.aw9n enia
wa nipe 'Oniranu enia a
jleyin awo.'
Aw9n ologbon enia ti ri pe
aeise ni awe yi, nitoripe
eyin je nkan ti o dara pup9
Vara.
0 ye ki awn enia wa k'o ni
adie ki nw9n k'o si sin
nwon lopolopp, nitoripe
nipa sinsin adie nwonyi
a nni awon eyin.I
Ninu eyin jije idagba soke wa
fun eran ara wa.
Gbogbo ibi ara to jepe o ti
baje, gyin jije o ndi nwon.
Sugbon ti a ko ba je eyin,s
article gba l'eleyi.
24.6
A saying which is common amongour people is, 'He is a prod-igal person that eats eggs.'
The wise have discovered thatthis saying is a mistake,because the egg is somethingwhich is very good for thebody.
It is proper that our peoplehave chickens, and that bykeeping these chickens wehave eggs.
In eating eggs, there isdevelopment for our bodytissues.
For all parts of the bodyalready worn out, eatingeggs fills them.
But if we fail to eat eggs,this is a real mistake.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Owe ti/o
I ^wopo lirin.awsm enia
wa nipe 'Onfran'i enia a
j awo.
Awpn ologbpn enia
atuge ni we yi,
'yin jg nkan ti 6 dfira pexpi
l'gra,
ti ri pe
nitorip
6 kl 1w9n enia wa k'6 ni0adip ki nwon k 1o si sin
nwon liSpOlopO, nitoripee'nipa sinsin ad, 'vinyl
nwon eyin.
Owe ti o aw9n enia
wa nipe enia a
j'gyin
Amp ti ri pe
arise ni owe yi, nitoripe
'yin jp nkan ti o dara pup?
1' ara.
0 y, ki aw9n enia wa
ki nwon ko si sin
nwon lopplppo, nitoripe
nipa sinsin adie nwpnyi
a nni remer mosomomm.
247
I 4, .46
Ninu eyin jije idagba soke wa
ffin ?ran ara wa.
Gbogbo ibi ara to jfpe o ti
blje, gyin jfje 6 ndi nwon.
StigbOn ti a
1,4e gbt
kO ba jp pyin,
l'elgyi.
Ninu ?yin jije idagba soke wa
fun 11 I11 NM. ONO NM NM. NINO MI
Gbogbo ibi ara to jppe o _-
_---, iyin jije o ndi
pugbpn ti a ko ba jp pyin,
_____ l'eleyi.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
ti o wogo lirin
nipe 'Oniranu enia a
j'eyin awo.'
Aw9n 919gbon enia ti ri pe
asige ni nitoripe
ti o dara pup?
1' ara.
0 ye ki amp enia wa k'o ni
adie ki nw9n k'o si
nitoripe
nipa sinsin adie nw?nyi
a nni awon eyin.
Ninu idagba soke wa
fun eran ara wa.
Gbogbo ibi ara to jepe o ti
baje, jije _ ____
Sugbp ti a __
aeile ga" l'eleyi.
1. Pari owe yi: "Oniranu
2. Kinni ero awon 91cirgbon nipa eyin jije?
3. Kinni o ye ki awon enia wa ,e nipa adie sinsin?
4. Kinni anani ti o wa ninu eyin jije?
5. Pari gbolohun yi: "fugbon ti a ko ba je ?yin
248
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
RECOMMENDED PEACE CORPS PROJECTS - TEXT 1
Nigbati 9m9 Peace Corps ba 19
si Naijiria, ohun kinni ti
o ye k'o k9k9 se ni lati ba
amp enia sor9, bawo ni nwpn
se le t9ju nkan oko nwon ti
yio fi dara.
Ni 9na yi yio pe aw9n agbe j9,
yio si se alaye bawo ni nwon
se le tun oko nw9n se, bawo
ni nwon se le gbin ohun ogbin
t'o dara, bawo ni nwon se leI
kore re.
Ti o ba se eyi tan, yio gba
mon ni'yanju bawo ni nwon
o tine toju nwon.
Lehin a o le pe anal obinrin
j9 lati ba nwon 99r9, (pa wo
ni nwon le gba toju omo nwon.I I
249
When a PCV goes to Nigeria,the first thing which heought to do is to discusswith the people how theycan best take care of theircrops.
In this process, he will callthe farmers together [fora discussion], and he willexplain how they can improvetheir farms, how they canplant good crops, how theycan harvest them.
After he has done this, hewill advise them [on] howthey will store them (leantfor them').
Then he can call the womentogether to discuss withthem [on] how they cancare for their children.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
NiqbAti ?mo Peace Corps bi 19
si. Naijiri, ohun kinni. ti
6 ye k'6 kOk0 se ni lati b'a
awon enia soro, bawo ni nwpn
se le tQju nkan oko nwon ti.
DA) dara.
NI ona yi yio pe Iwon igi4 Jo,
yio si se klre bawo ni nwon
se le tun oko nwon se, bfiwo
ni nwOn se le gbin ohun gbin
dira, blwo ni nwon se lekoSA re.
Nigbati ?mo Peace Corps ba 19
si Naijiria, ohun kinni ti
o ye k'o koko se ni lati ba
awon enia soro,
maga= 411.0 OMIyio fi dara.
Tieo ba se eyi tan, yio gba
nwon bawo ni nwon
6 Use tO4 nwon.
Lehin na o le pe awon obinrin
jo lfiti bfi nwon 604, ona wo
ni nwon le gba toju omo nwon.
Ti o ba se eyi tan, yio gba
nwon ni'yanju bawo ni nwon
o Use
ti Lehin na o le pe
Jo lati ba nwon s?ro, ona wo
ni nwon le gba
Ni ona yi yio pe ____ Jo,
yio si se alaye bawo ni nwon
se le tun oko nwon se, bawo
ni nwpn se le
t'o dara, loam, ni nwon se le
re.
250
MIND WIN ONO nwon.
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
Nigbati omo Peace Corps ba 19
si Naijiria, ohun ]jinni ti
o ye leo koko se nil____
bawo ni nwon
se le t9ju nkan oko nwon ti
yio fi dara.
Ni 9na yi yio pe aw9n agbe jo,
yio si se alaye bawo INNO OM 1=B AM
ONO MIN NINO MODMIO 111111M bawo
ni nwpn se le gbin ohun ogbin
t'o dara, bawo ni
1. Kinni ohun
o ba lo si
2. Kinni awon
3. Iru imoran
Ti o ba se eyi tan, yio gba
nwon bawo ni nwon
o tine toju nwon.
L?hin na o le pe awon obinrin
i9 am ow= mo 4111. 0101111 ona wo
ni nwon le gba toju ono nwon.$
kinni ti o y? ki omolse Peace Corps se nigbatiI si
Naijiria?
imoran ti1
wo ni o le
Twee? Peace Corps le fun win agbe?
fun aw9n obinrin?
251
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
RECOMMENDED PEACE CORPS PROJECTS - TEXT 2
fOlmo Peace Corps, o le wulo pup?
fun Naijiria nipa biba awon
enia sor9.
Ekinni o le pe awpn agbp, ki o
la nwon loye bawo ni a tie
le gbin nkan oko wa ni asiko
ti yio fi dara, bawo ni a tile
le tun Up oko wa bawo ni
a se le kore nkan oko wa.p.
Lehinnaolepepapa 31'19 awon
awon obinrin j9,
ti nw9n ti bimo,
bawo ni a le toju 9m9 wa ni ona
ti o m9, iru as9 wo ni o ye ki
a wo fun nw9n, lehin na bawo ni
a le le tpju ile wa ni pna
tlo jfpe yio mu airtfia ba wa.
252
A PCV can be very useful toNigeria by advising thepeople (the Nigerians).
First, he can meet with thefarmers and explain to themhow we can plant our cropsat the best time, how wecan improve the soil on ourfarm, how we can harvestour crops.
Then he can invite the women,most especially those thathave had babies, for adviceon how to take care of ourchildren in a clean way, thetype of dress which we oughtto put on them; then, howwe can take care of our housein a way that will promote'brim healthful livingto us].
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
% eOmo Peace Corps, o le umlo pup?
. / efun Naijiria nipa biba awon
enia son?,
Ekinni 6 18 pe 'awn ki
la nwon 191/1 bawo ni a tile
le,
gbin nkan oko wa ni asiko
ti yio fi dara, 1:4wo ni a tine
la tun lie oko wa fe, b4wo ni
a se 14 k6r4 nkan oko wa.
OM,
Omo Peace Corps, o le ____
fun Naijiria nipa biba awn
enia soro.
Ekinni o le pe amp agbe, ki o
bawo ni a title
le gbin nkan oko wa ni asiko
bawo ni a tise
ilmml411. ORWOMOI- wa fe, bawo ni
a se le kore nkan oko wa.
Leh in na o le pe awri obinrin j9,4.0
papa jul9 awpn ti nw9n ti bimo,
bawo ni a __ ni ona
ti o m9, iru as wo ni o yy ki
lehin na bawo ni
a ye le t9ju ilk ile wa ni ona
t'o j ?pe yio mu aigfia ba
253
LOIN na O le pe
papa ji219 awnwon obinrin i9,
ti nwQn ti bimo,
bAwo ni a 14 tOjil 9m9 wa ni ona
ti o mo, iru as? wo ni 6 ye ki
a wo fUn nw9n, lehin na biwo ni
a ye le toju ile ilg wa ni Onit
t16 jfpe yio mu Ltfla bi
Omo Peace Corps, o le wulo pup?
fun Naijiria nipa
Ekinni o le pe ki o
la nwp loye bawo ni a title
le wa ni asiko
ti yio fi dara, bawo ni a tie
le tun _.- bawo ni
a se le .--- nkan oko wa.
tiLvhin na o le pe -------
0$, 0.0
papa jul9 awn ti nw9n ti molar-bawo ni a le toju 9m9 wa ni ona
_ iru ni o yy ki
a wo fun nw9n, lyhin ng bawo ni
a ye le tofu wa ni 9na
t'o jttpe yio mu aigfia ba
YORUBA: INTERMEDIATE TEXTS
1. Ona wo ni (mill Peace Corps le gba wulo fun Naijiria?
2. Dalruk? aw9n km9ran ti om?Ill Peace Corps le fun awonagbf ni Naijiria.
3. Xru aw9n obinrin wo ni o tun le pe joie
Im9ran wo ni yio fun iru swan obinrin bayi?
25)4
* 00VXRNMI2tT PRINTING OFFICX : 11117 0 - 252.2V7 (141)