9
HEADLINES Nada mas dushi cu… bo propio cunucu na cas AZV app Aruba, januari 2020. Edicion 42 App digiZorgpas D Durante e evento di ‘Universal Health Coverage Day’, AZV a lansa un app nobo unda e asegurado por download esaki y registra su mes pa e por tin su caarchi AZV digital. Cu e paso aki AZV ta spera di por brinda miho servicio na su aseguradonan y cu tur hende acepta grandemente e digiZorgpas. Den e edicion aki nos ta laga bo cera conoci cu e trabou boluntario y bunita di Hospice Atardi. Ta para keto un rato na e bebidanan cu nos ta gusta bebe den temporada di fiesta y kico ta e miho recomendacion ora bo bebe. Bo conoce Bo amigo DIDI? Y …awor bo a tende caba di e celebracion di e Dia Internacional di Cobertura Universal di Salud? Laga nos conta bo. Salud! pulso GRATIS 4 2 8 6 7 5 13 3 10 ‘Famia Planea Aruba aportando na bo calidad di bida’ Hospice Atardi Con saludabel bo bebida ta? No riesga busca bo AmigoDIDI Macho Crioyo #Bo Tabata Sa… Cu dia 12 di december Tabata ‘Universal Health Coverage Day’? Diferente cara di demencia

pulso - AZV › sites › default › files › pulso-editions › AZV edicion 42-2.pdfpulso GRATIS 4 2 8 6 7 5 13 3 10 ... un paso grandi den inovacion, por medio di introduccion

  • Upload
    others

  • View
    10

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: pulso - AZV › sites › default › files › pulso-editions › AZV edicion 42-2.pdfpulso GRATIS 4 2 8 6 7 5 13 3 10 ... un paso grandi den inovacion, por medio di introduccion

HEADLINES

Nada mas dushi cu… bo propio cunucu na cas

AZV app

Aruba, januari 2020. Edicion 42

AppdigiZorgpas

DDurante e evento di ‘Universal Health Coverage Day’, AZV a lansa un app nobo unda e asegurado por download esaki y registra su mes pa e por tin su caarchi AZV digital. Cu e paso aki AZV ta spera di por brinda miho servicio na su aseguradonan y cu tur hende acepta grandemente e digiZorgpas.Den e edicion aki nos ta laga bo cera conoci cu e trabou boluntario y bunita di Hospice Atardi. Ta para keto un rato na e bebidanan cu nos ta gusta bebe den temporada di fiesta y kico ta e miho recomendacion ora bo bebe. Bo conoce Bo amigo DIDI? Y …awor bo a tende caba di e celebracion di e Dia Internacional di Cobertura Universal di Salud? Laga nos conta bo.

Salud!

pulso

GRATIS

42

8

6 75

13

3

10

‘Famia Planea Aruba aportando na bo calidad di bida’

Hospice Atardi

Con saludabel bo bebida ta?

No riesga busca bo AmigoDIDI

Macho Crioyo

#Bo Tabata Sa… Cu dia 12 di december Tabata ‘Universal Health Coverage Day’?

Diferente cara di demencia

Page 2: pulso - AZV › sites › default › files › pulso-editions › AZV edicion 42-2.pdfpulso GRATIS 4 2 8 6 7 5 13 3 10 ... un paso grandi den inovacion, por medio di introduccion

DA Den e edicion aki Famia Planea Aruba kier a in-troduci su imagen (logo) nobo na e comunidad di Aruba. Recapitulando en breve e pasado, presente y futuro di e organisacion.

PasadoFamia Planea Aruba, tambe conoci como Fun-dacion pa Promove Paternidad Responsabel Aruba (SBVO) tabata oficialmente estableci riba 24 di november 1970 y a cuminsa brinda su ser-vicionan riba 1 di juli 1971.Tanto comunidad como e dokternan tabata convenci, cu mester establece Famia Planea aki na Aruba y asina e idea pa realisa esaki a nace, encabesa pa Dokter Cyril Zaandam. For di un principio Famia Planea Aruba tabata ricibi e sosten financiero di Antiyas Hulandes y despues di nos Status Aparte, a traspasa esaki pa Gobierno di Aruba como e organo responsa-bel pa cumpli cu e necesidad, demanda y bien-estar di su comunidad.

PresenteAwendia Famia Planea Aruba tin 49 aña di ex-periencia den e area di salud sexual reproduc-tivo, ta reconoci como un partner di “Interna-tional Planned Parenthood Federation” como tambe di nos Gobierno di Aruba y ta hunga un rol importante den provee liderasgo na e move-mento di salud sexual en general aki na Aruba. Mientras cu na inicio di Famia Planea Aruba tawata tin un servicio primordial cu tawata e

accesibilidad na e metodo anticonceptivo, awo e servicionan a wordo amplia segun e demanda di e grupo meta. E productonan cu Famia Pla-nea Aruba ta ofrece, ta basta amplio. Asina e pashent of cliente por haci su escogencia con-sultando esaki cu su dokter di cas, teniendo na cuenta su estilo di bida y historia medico.

FuturoFamia Planea Aruba ta premira un futuro unda cu nos ‘Educacion Sexual Integral’ lo sa di tuma un paso grandi den inovacion, por medio di introduccion di un ‘Educacion Sexual Integral – Digital’ den e scolnan na Aruba. Nos ta compro-mete pa sigui amplia y reinforsa nos partnership-nan local como tambe internacional. Aportando no solamente na e meta, vision y mision di Famia Planea Aruba pero tambe na e metanan mundial pa desaroyo sostenibel (SDG’s). Un futuro unda cu nos lo sigui traha structuralmente y asina aporta na e crecemento di e organisacion den su totalidad. Aparte di esaki nos lo sa di sigui eleva e aspecto di productonan anticonceptivo treci-endo no solamente productonan nobo riba mer-cado pero tambe garantisando un continuidad den productonan existente dunando e cliente asina e opcion di scoge un producto apropia se-gun su estilo di bida y historia medico.

Descripcion di logo noboDespues di a carga e nomber di Fundacion pa Promove Paternidad Responsabel, conoci den

comunidad como Fundacion Famia Planea Aruba, pa 49 aña consecutivo, a yega momento pa añadi un ‘twist’ innovativo como tambe cor-porativo, cu ta connecta na e vision di e organ-isacion, FPA FAMIA PLANEA ARUBA. Asina a scoge pa oficialisa e nomber cu tin e fundeshi solido caba den nos comunidad y ta wordo reconoci internacionalmente pa e im-pacto positivo pa cu e movement di ‘family planning’ of ‘planned parenthood’.

Colornan:E color oraño ta simbolisa: Amistad, alegria, sig-uransa, corahe, calor, innovacion, energia.E color shinishi ta simbolisa: Balans, neutral, calmo, forsa, confiabel, continuidad.E color berde ta simbolisa: Trankilidad, crece-mento, salud, speransa, fertilidad, sanacion, prosperidad.

Simbolo:E simbolo di e trapi ta un refleho di e compromi-so cu FPA tin cu e comunidad di Aruba, pa sigui eleva y aporta na e calidad di bida di cada ser hu-mano. Brindando asina e hermentnan necesario pa por sigui contribui positivamente na e salud sexual den su totalidad di nos poblacion.

Bo kier sa mas? Tuma contacto cu nos.Bilderdijkstraat 16, Unit 4.588-9591www.famiaplanea.org

AZV tin un app nobo, cu ta availabel den Play Store of App Store depende di bo telefon. Nos a trah’e den 4 idioma. Naturalmente na Papiamento, pero tambe na Spaño Ingles y Hulandes.

Sign upPa uza e app mester sign up basa riba informacion personal manera: • bo number di AZV (por scan e bar code of hinca e number man-

ualmente)• E nomber di bo dokter di cas• Y e dos ultimo cifranan di bo number di IDManera bo a sign up bo tin acceso na bo digiZorgpas. Esaki tin mesun informacion cu bo Zorgpas di plastic. Den e app bo ta haya informacion up to date di bo dokter di cas, bo botica y bo dentista.

Si no tin cellNos sa cu no tur nos aseguradonan tin un cell phone. Ta posibel pa keda uza bo caarchi di plastic te ora cu e ta vence (e fecha ‘valido te cu’ riba e caarchi). Despues di e fecha ey e personanan cu no ta uza e digiZorgpas mester identifica cu un ID, rijbewijs of paspoort na e dunador di cuido pa asina por check e derecho di e persona on-line.

Añadi un accountOra bo ta registra den e app semper por cambia bo number di telefon, emailadres y hasta e idioma cu bo ta uza den e app. Pero tin algo mas interesante. Tambe ta posibel pa añadi un otro Zorg-pas. Por ehempel esun di bo wela, pasobra bo ta esun cu ta cuid’e. Si bo kier añadi un adulto riba bo digiZorgpas bo mester ta un ‘verified user’. Pa bira uno bo tin cu bin cerca e oficina di AZV.Añadi bo yiunan ta bay mas facil. Tanten cu nan ta menor di edad y ta biba riba mesun adres cu bo, bo por añadi nan account riba bo digiZorgpas for di bo mes cas.

UpdatesEsaki ta djis e cuminsamento di e App. Lo bin un update caba na januari y nos ta planea pa otro funccionalidadnan sali den e app durante 2020. Nos ta habri pa tur feedback, dus si bo tin cualkier remarca of idea pa e app, por fabor laga nos [email protected] www.azv.aw facebook.com/AZVAruba.com

‘Famia Planea Aruba

AZVa p p

aportando na bo calidad di bida’

2 3

Page 3: pulso - AZV › sites › default › files › pulso-editions › AZV edicion 42-2.pdfpulso GRATIS 4 2 8 6 7 5 13 3 10 ... un paso grandi den inovacion, por medio di introduccion

U

C Un persona activo den e mundo di auditoria den casino pa ya pa 25 aña caba ta señor Hubert Fernando Ras. Su pasion pa cifra no ta strob’e di su pasion pa su cunucu. Tur cos a cuminsa hopi tempo pasa pa motibo di su curiosidad pa mata di mondi. Tabata un vakantie grandi ora cu su bisiña a haya bishita di un señora procedente di Santo Domingo. Ora Hubert a cera conoci cu e señora para na cura, e señora a bira saca un botanica completo for di cada mata cu Hubert y su famia tabata tin den un pida hoffie patras di cas. Asina Hubert su interes pa mata a lanta y cos a bira mucho mas serio ora el a bay reemplaza e jardinero di un famia pa kende su mama tabata traha.

Cos ta bira serioPoco poco e curiosidad a transforma su mes den seriedad y Hubert a planta su prome ‘cherry tomatoes’. Su conocimento a cuminsa crece y en-tre tanto Hubert tin mas o menos 26 aña ta planta den su mesun pida cunucu. E ta corda con como mucha e tabata yuda su welonan planta den cunucu, e.o. maishi, patia, melon, pampuna, concomber, pinda y mucho mas.

BerduraActualmente Hubert ta planta mas tanto berdura. Su coleccion tin pro-menton, tomati, pica y spinashi. Semper e ta busca simiya, sea di e plant-acion anterior of di berdura cu bo ta haya den supermercado. Pero Hubert su experiencia cu simiya di paki nunca a resulta bon. Hubert su metodo di traha ta den baki y potchi. Leu a leu e ta confronta e ‘plaga’ di pis pis pero asina mes semper tin solucion pa nan.

SatisfaccionHubert ta considera su matanan su yiunan. Tin ora e ta pone nan riba mesa pa baña nan, caricia nan y papia cu nan. Su plantacion ta pa su pro-pio uzo, esta pa tin berdura pa por pone den cuminda tur dia. Algun di su recetanan ta inclui salada di cherry tomatoes, manteca di conoflok cu oregano y batidonan di berdura. Segun Hubert no tin nada mas dushi cu bo propio plantacion. E ta duna bo un satisfaccion enorme, di un banda bo ta haci algo bon pa bo mes y di otro banda bo tin e garantia cu bo berduranan ta fresco, sin conservativo of inyeccion.

Cu un entrada bunita, cuadronan den colornan briyoso y un espectacular hardin, Hospice Atardi ta un luga special unda bo por bay pasa bo ultimo fase di bida eynan. Despues di hopi trabou realisa door di un grupo grandi bao di maneho di dokter Peter Paul Hermans cu a kere den e idea di habri un hospice, Aruba tin su prome hospice desde no-vember 2018.

Cuido paliativoHospice Atardi ta un luga unda por ricibi cuido pali-ativo esta cuido di un malesa cu (ya) no tin cura. E meta principal di cuido paliativo ta dirigi riba man-tene e calidad di bida y unda ta posibel mehora esaki. Tambe ta enfoca riba reduci sufrimento di e persona, maneha e sintomanan di e malesa. Hospice Atardi kier duna cuido na e huespednan na un manera mas respectoso y cariñoso posibel. Pues e cuido tin atencion pa diferente aspecto, esta e parti fisico, social, emocional y spiritual. E cuido generalmente ta wordo duna door di boluntarion-an, enfemeronan y dokternan di cas. Banda di tur esey, e cuido ta dirigi riba guia pa e famia tambe, unda ta yuda nan den aceptacion di e malesa sin cura y ta yuda e famia door di haci e tarea di cuido pa nan ser keri hunto. Algo bunita ya cu e perso-na mes y su famia por sinti nan mes mucho mas trankil. Ta sinti un alivio di por pasa tempo hunto, di por ofrece e miho cuido na nan ser keri.

Pa bin na remarcaUn persona cu kier bin na remarca pa Hospice At-ardi, ta e persona cu ta den su ultimo fase di bida, unda tin un malesa incurabel y unda e expectativa di bida ta menos 3 luna. Esaki kisas ta zona duro of fastioso, sin embargo Hospice Atardi ta un cas cu ambiente di hogar, ‘casi manera nos mes cas’. Di un banda Hospice Atardi ta ofrece trankilidad pa e huesped pa medio di bon cuido cu hopi cariño. Di otro banda e ta ofrece e famia un paz y trankilidad ya cu e tarea di cuido pa e persona ta wordo haci

conhuntamente cu e famia. Importante dentro di e proceso aki ta cu boluntarionan , enfermeronan y dokternan di cas conhuntamente ta respeta auto-nomia di e huesped y cu espacio y duna atencion ta na prome luga. Si e huesped kier pa un hende lesa buki p’e, of por ehempel e cliente ta desea un cierto cuminda, nos lo crea espacio pa esey.

ProcesoNa e momento cu un persona den su fase final kier keda na su cas pero pa cualkier motibo esaki no ta posibel, por opta pa bin cerca nos ‘casi cas’. Despues palabracion cu e persona concerni, spe-cialista y dokter di cas, e specialista of dokter di cas lo haci un peticion cerca e coordinadornan di e hos-pice. E hospice ta habri pa tur hende no obstante e edad, karakter di e malesa of e moda di bida.

Lo tene un ‘intake’ cu e huesped. Durante e intake aki ta haci diferente pregunta pa haya un bon bi-sta riba e situacion y deseonan di e persona, y ta duna informacion tambe. Enfermeronan di Hos-pice Atardi ta informa e huesped di e reglanan di cas. E huesped mester bay di acuerdo cu e regla-nan di cas. Gastonan di cuido dentro di Hospice Atardi ta 35 florin pa dia. Materialnan di cuido manera remedi y of medionan auxiliar e huesped ta keda ricibi como sifuera cu e ta na (su mesun) cas, via e dokter di cas y segun proceduranan vigente di AZV.

TeamE team di Hospice Atardi ta consisti di boluntarion-an, enfermeronan y un dokter di cas. Hunto nan tin e bunita tarea di cuida pa e huesped. Un di e bolun-tarionan ta conta cu e semper tabata tin hopi amor pa hende y ora el a tende di Hospice Atardi tabata mas cu logico pa e busca e conexion. E ta contento awor di ta traha pa hende y ta saca hopi satisfac-cion di esaki. E team mes ta traha segun un sched-

ule di warda (cada warda ta maximo 5 ora) pa asina cubri tur 24 ora di cada dia den siman. Hospice Atardi ta invita tur persona cu ta interesa den tra-bou boluntario (serio), pa tuma contacto cu nan na 5840085. Sigur nan lo por uza algun man extra pa tur tipo di trabou, por ehempel pa traha den cura, pa yuda haci compras, pa cuido di e huespednan, pa mantene e luga limpi y mucho mas. Tur esnan cu solicita pa trabou como boluntario ta ricibi un curso di introducion for di Hospice Atardi pa asina ta bon prepara.

1 Aña di existenciaDia 17 di november 2019 Hospice Atardi a cumpli 1 aña di existencia. Un aña den cual tur profesional medico y boluntario a traha hunto y forma un team masha great mes. Tur dia e team ta sinti cu nan ta siña cosnan nobo y ta crece. Nan ta e prome hos-pice na Aruba y nan ta hopi orguyoso di esaki. Parti di nan tarea ta inclui tristesa, ya cu nan ta wordo di-rectamente confronta cu fayecimento di nan clien-tenan pero esey no ta kita afor cu tin momentonan bunita cu nan ta experiencia cu nan clientenan, e famianan y nan mes coleganan. Tin harimento pa cosnan leuk of gracioso. Impor-tante ta cu e cuido den Hospice ta dirigi riba e parti di bida cu ainda tin, unda e enfoke ta riba comfort y calidad di cuido pa e cliente. Hospice Atardi kier sigui crece y pa esey tin mester di mas boluntario. E tarea na Hospice Atardi ta uno bunita y ta duna hopi satisfaccion. Pa esnan interesa den e bunita trabou di boluntario, Hospice Atardi ta informa cu den januari 2020 lo start atrobe cu cursonan di in-troduccion pa boluntarionan nobo.

ContactoPa haya mas informacion of un rondleiding (cu cita), por comunica cu Hospice Atardi na 5840085 of [email protected] por bay riba nan nan FB-page Fundashon Hospice Atardi of riba nan website www.hospiceatardi.com .

Nada mas dushi cu… Hospice Atardibo propio cunucu

na casdoor di Charline Croes

door di Solange Tchong

4 5

Page 4: pulso - AZV › sites › default › files › pulso-editions › AZV edicion 42-2.pdfpulso GRATIS 4 2 8 6 7 5 13 3 10 ... un paso grandi den inovacion, por medio di introduccion

Hopi hende ora di purba hiba un bida saluda-bel nan ta kita cosnan cu no ta saludabel for di nan menu. Manera snacks vet, cos dushi, saus y ta baha man na salo den cuminda. Pero bo a yega di pensa cuanto caloria y sucu bo bebida tin aden? Ta hopi facil pa lubida cu bebida ta hunga un rol hopi grandi den nos salud. E realidad ta cu hopi di nos bebidanan alcoholico y no- alco-holico ta contene hopi caloria y sucu. Ta hopi importante pa pone atencion na kico nos ta pone den nos curpa, incluso den forma di likido.

Ora di scoge un bebida saludabel • Koffie of thee sin sucu.• Juice tambe ta contene hopi caloria. Hasta

juice 100% tin hopi sucu y caloria den dje .• Purba evita bebida bruha cu juice. Of den otro

palabra un “mixed drink”. Esakinan ta contene hopi caloria.

• Cerbes. E caloria den cerbes por tin un dife-rencia significativo. Ora di haci escogencia den cerbes e miho opcion ta un cerbes light.

• Biña ta contene menos caloria compara cu otro tipo di alcohol. 5 ons di biña tin por lo menos 123 caloria. Opta pa biña cora of blan-co na luga di p.e. white zinfandel cu ta hopi dushi y ta contene mas caloría.

• Alcohol sterki hopi biaha ta wordo bruha cu refresco cu ta aumenta e cantidad di caloria. Scoge pa combina bo alcohol sterki cu tonic of club soda en bes di p.e. coke of cranberry juice. E miho escogencia di bebida ta awa. E ta contene 0 gram di sucu y 0 caloria.

Algun tips facil pa bebe mas awa • En bes di yena bo frigidaire cu juice of re-

fresco, yen’e cu boter di awa of canica di awa. Preferibel boter reciclabel.

• Cana cu un boter di awa y yena esaki regu-larmente.

• Pone fruta (p.e. lamunchi, apelsina, anasa) pa un smaak diferente den bo awa.

bo bebida ta?

Consaludabel

6 7

Traduci y parcialmente adapta for di: www.unitypoint.org

Ponchecrema

AAmigoDIDI ta un campaña nacional contra e maneho di un vehiculo di motor bou influencia di alcohol. Un campaña pa concientisa e comu-nidad tocante e peligernan di maneha bou di influencia di alcohol of otro substancianan.

Ken ta amigoDIDI?AmigoDIDI ta e persona cu na un evento/fiesta no ta bebe alcohol, pa asina transporta esnan cu si a bebe alcohol nan cas sano y salvo. Alco-hol tin influencia den bo forma di ta den dife-rente manera. Pa es motibo conscientemente AmigoDIDI no ta bebe alcohol durante un evento/fiesta.

Kico ta haci e tarea di AmigoDIDI mas dificil?Esaki ta depende totalmente di e personanan cu bo ta sali cu ne. Ora bo ta cu bo amistadnan of grupo di famia e por ta dificil pa bisa cu bo no ta bay bebe, hende por interpretabo manera un persona laaf of no ‘cool’. No obstante e per-sonanan aki mester ta consciente cu abo ta e persona cu tin cu hiba nan cas despues di un evento/fiesta. Pa es motibo no ta e mesun per-sona cada biaha mester ta e AmigoDIDI, pero por cambia entre e circulo di amistad.

Kico ley ta stipula? Limite pa ley di maneha ta menos di 220 ugl/1 liter rosea of 0.5 mgr/ml sanger. Si uza alcohol ta conta lo siguiente: si bo bebe mas cu 2 bebida

alcoholico, por ehempel 2 cerbes di 12 ons cu tin 5% di alcohol, 2 glas di biña cu 5% of cu 12% of un shot di un bebida fuerte (1 shotglas di 1.5 ons cu 40%), ya caba bo a surpasa e limite cu ley ta permiti, aunke cu bo no ta sinti bo mes bura-chi. Despues di cada glas di alcohol bo ta haya e ‘neiging’ (tendencia, gana) di bebe un glas mas. Sin pensa bo ta pasa e limite legal. En principio alcohol ta lagabo sinti mas sigur di bo mes, y bo a bista riba cualkier peliger ta bira menos y bo ta durf di tuma mas risico. Juist esaki no ta un bon combinacion den trafico. Alcohol tin influ-encia riba bo coordinacion, bo conocemento, bo balans y bo abilidad pa pensa racional y cu claridad. Alcohol ta hacibo mas impulsivo y ta pone cu bo kier surpasa limitenan.

Alcohol ta influencia con bo ta maneha auto

Bo ta reacciona ‘slow’Alcohol ta funciona manera un sedante, e ta verdoof bo celebro. Pa es motibo un persona cu a bebe alcohol ta reacciona mas ‘slow’ cu nor-mal. E control di bo musculonan di man y pia tambe ta bay atras. Si bo mester encontra bo mes den un situacion caminda bo mester primi riba brake of bira e stuurwiel , e chens ta hopi grandi cu bo ta haci esaki mucho laat.

Bo ta wak menos bonDespues di e uzo di alcohol un persona tin e

‘neiging’ di wak stret dilanti , como sifuera bo ta den un ‘tunnel’. Tin hopi posibilidad cu bo no tin bista riba locual ta sosode banda drechi of robes di bo. Esaki ta haci cu dificilmente bo ta wak un peaton crusa caminda, y pa ora abo logra wak kisas ta mucho laat pa reacciona.

Bo ta concentra hopi maloAlcohol ta hacibo suf y ta reduci bo concen-tracion. Den practica ta mustra cu e perdida di concentracion ta extra peligroso ora cu no tin mucho trafico y bo ta pensa cu nada malo por sosode. E resultado ta acciden nan incomprendi-bel, por ehempel un auto cu ta dal den un palo di mata riba un caminda keto y bashi.

Pa mas informacion y/of conseho por tuma contacto cu F.A.D.A. na number di telefon 583-2999 of por subi nos Facebook Page Fadaaruba y manda nos mensahe priva.

No riesga busca bo AmigoDIDIdoor di FADA

Page 5: pulso - AZV › sites › default › files › pulso-editions › AZV edicion 42-2.pdfpulso GRATIS 4 2 8 6 7 5 13 3 10 ... un paso grandi den inovacion, por medio di introduccion

8 9

DDia 19 di december ta dia Internacional di hende homber. E aña aki AZV a dicidi di organisa un evento special pa hende homber, pero pakico eigenlijk?Den e mission di AZV ta skirbi cu AZV ta pa tur ciudadano di Aruba. AZV ta un sistema di Universal Health Coverage, manera World Health Organi-zation ta yamele y ta promove. E base di Universal Health Coverage ta cu mester tin cuido medico pa tur cuidadano sin discriminacion di edad, si bo ta rico of pober, salud of malo, hende homber of hende muher.

PrevencionAZV, pa via di ley, ta cubri gastonan di cuido curativo, pero logicamente nos no kier warda te ora un hende ta malo pa e cuida su salud. P’esey nos ta enfoca tambe riba prevencion y ta yuda iniciativa di profesionalnan den salud y fundacionnan riba tereno di prevencion. Riba termino largo esey lo ta mas eficiente y efectivo pa nos miembronan, e pueblo di Aruba.Segun comentarionan di dunadornan di cuido nos ta tende cu hende homber ‘no ta gusta bay dokter’, ‘nan ta bay mucho laat’ (dus ora e un malesa a desaroya caba) y ‘cu nan no ta cuida nan salud manera debe ser’. Suficiente razon pa AZV pa bay op zoek na “e hende homber”. Esey ta parce mas facil cu e ta en berdad.

Hende homber, unda nan ta?Si nos wak e total di asegurado registra na AZV (cu ta den principio tur hende na Aruba) ta mira cu hende homber ta den mayoria di 0 ta 20 aña. Despues e cantidad di tur dos sexo ta bira menos door di hobenan cu ta bay studia y/of biba afor. E hende muher ta bin bek uiteindelijk. Y por wak un influx di trahadornan stranhero cu ta existi di mas hende muher cu hende homber.

Riba e total di asegurado di AZV (cu ta 108.000 na november 2019) tin mas o menos 5.000 hende muher mas cu hende homber.Riba e pagina di facebook di AZV e sexonan ta dividi den 2 tercera parti hende muher y 1 tercera parti hende homber. Bou di bishitantenan di nos website tin mesun estadisticanan. Dus pa target hende homber, facebook no ta e canal mas optimal. Kico si, anto?Dia 8 di juni di e aña aki nos a organisa e prome Aruba Health Fair. Tawa-tin 80 stands cu informacion, entertainment, food & drinks (saludabel). Kico bo ta pensa? 2 tercera parti hende muher y 1 tercera parti hende homber. By the way, na AZV mes 66% di e trahadornan ta hende muher.E pregunta ta keda... Unda nos ta haya ‘e hende homber’?

Macho Crioyodoor di Joost van de Kamp

Cerca e dokter di cas?Si ta wak e gastonan di dokternan di cas ta ripara cu e grafiek ta parce esun di tur aseguradonan. E diferencia ta cu gastonan haci door di hende muher di 30 te cu 60 ana a crece mas.E grafiek cu e gastonan di remedi pa mustra un bista casi igual cu esun di dokter di cas. Riba e plaachi ‘ki ta mira e ‘ugly truth’. Despues di 50 ana tin un piek gran-

di den gastonan den exterior. Si cuido medico no ta por tuma luga na Aruba, AZV ta manda bo exterior. E hende homber echt no ta bay Co-lombia djis pa e nursenan cute. E cantidad di hende homber cu ta wordo manda afor ta mas grandi y e periodo di e tratamento ta mas largo, esey

ta zorg pa e aumento drastico den gasto.Tur tin di haber cu e complicacionnan di e tratamento. Por imagina cu un operacion ta mas complica si e pashent tin presion halto of diabetes of tur dos. Vooral si e no ta controla. Basta tempo/placa ta wordo gasta pa pone e presion di sanger y sucu na un nivel pa por cuminsa e operacion.

Hende homber vs hende muher (den gastonan segun edad)

Den e prome binti aña e mucha hombernan tin mas gasto cu hende muher. Probablemente door cu mucha hombernan ta hunga mas bruto? Despues e gastonan di hende homber ta stabilisa. Hende muher ta den edad cu ta haya yiu y esey tin consecuencia pa e gasto medico. For di edad di 40 aña tur dos sexo ta cuminsa subi y poco poco e hen-de homber ta catch up. Te ora ta yega 55 aña y e hende homber ta bira campeon gasto medico. Esaki ta keda asina te cu 80, pero no pasobra hende homber di 80 ana ta bira mas saludabel cu hende muher. E hecho ta cu tin simplemente menos hende homber cu ta yega na e edadnan halto ney. E diferencia den expectativa di bida entre e sexonan ta 6 aña na Aruba. Mundialmente e periodo cu hende muher ta biba mas largo ta 5 aña. Bon noticia si ta cu e expectativa di bida di tur dos sexo ta creciendo. E crecemento for di 2000 te 2010 ta bin, segun expertnan riba e tereno ey, door di introduccion di AZV. Otro ana lo haci un midimento nobo y tin indicacion cu e cifranan di otro aña lo mustra cu e efecto positive di AZV ta sigui asina.Ta resta nos (hende homber) pa haci nos best pa haci e diferencia di 6 aña mas cortico y tuma responsabilidad pa nos saludUn felis dia di hende homber!

Tur asegurado

Dokter di cas

Tratamento medico den exteriora

Page 6: pulso - AZV › sites › default › files › pulso-editions › AZV edicion 42-2.pdfpulso GRATIS 4 2 8 6 7 5 13 3 10 ... un paso grandi den inovacion, por medio di introduccion

SSi! Asina mes. Mundialmente riba 12 di decem-ber ta celebra e dia di paisnan cu tin un seguro medico general. Aunke tin ora nos no ta para keto y realisa…hopi ta e paisnan cu lo kier intro-duci un tipo di seguro cu cobertura parecido na esun di AZV den nan pais. Algo interesante pa comparti, ta cu hasta nos propio bisiñanan den Caribe ta bogando pa un seguro medico general. Na varios ocasion AZV ta ricibi delegacionnan for di otro islanan bisiña cu ta explorando e posibilidad di introduci un AZV den nan pais. E aña aki, AZV no kier a laga e dia di 12 di decem-ber pasa voorbij manera nada y a dicidi di orga-niza un siman di seminario pa su empleadonan y partners. Un programa di actividad cu ta finalisa riba diahuebs 12 di december cu entre otro 2 dokter di cas nomina pa e titulo di ‘Dokter di cas di aña’. Basa riba e resultadonan di e “Rating App Dokter di cas” a selecta e top 2 cu ta dokter Aurys-tella Wever y dokter Melissa Wever. Ta ken lo bira e dokter di cas di aña? Dokter Melissa Wever a keda eligi como dokter di cas di aña 2019. Pabien na su persona y su team!

#Bo Tabata Sa…Cu dia 12

di december Tabata ‘Universal Health Coverage

Day’?

10 11

Garte...Relaja cu

Generalmente Pasco ta un periodo dushi pa e gran mayo-ria na Aruba. Pulso a acerca un persona cu ta gusta traha obra di man pa asina duna un idea di kico bo por haci cu boternan bashi y na mes momento relaha e mente un tiki haciendo algo diferente. Pa e proyecto aki bo tin mester di un boter. Ami a haci uzo di un boter di koffie. Pero e por ta cualkier boter di bo gusto. Tambe bo mester di:• Tape• Lijm• Un kwashi.• Verf acrilico color zilver.• Un paki di sneeuw di plastic (snow flakes)Preparacion:1. Corta e tape pa forma e forma di un kerstboom y peg’e

riba e boter.2. Cu e kwashi ta verf e boter, 3 capa total y lag’e seca bon.3. Los e tape poco poco for di e boter y e diseño lo keda.4. Pasa lijm rond di e kerstboom y e rand di e boter y lor’e

den e sneeuw. Lag’e seca bon.5. Yena e boter cu un tiki sneeuw di sneeuw y pone un

bela ‘led’ den dje. Disfruta di algo bunita cu bo mes a traha. Decora bo cas, patio of bo por traha algun como regalo tambe.

door di Antonieta Ras Booi

Page 7: pulso - AZV › sites › default › files › pulso-editions › AZV edicion 42-2.pdfpulso GRATIS 4 2 8 6 7 5 13 3 10 ... un paso grandi den inovacion, por medio di introduccion

12 13

e recetareceta di Lucy!

E ta dushi

TTemporada mas dushi ta den porta y semper e rece-ta nan tradicional ta wordo prepara.Pero semper nos por inventa algo nobo y diferente y naturalmente suculento.Nos por ta un chef culinario den nos propio cushina cu un tiki di imaginación.Awendia tur caminda na Aruba nos por cumpra un bon pida zalm o salmao fresco. E receta den e edición di Pulso aki ta Salmao lora.

Ingrediente:• 1 paki bladerdeeg (e ta e vel nan di deeg cu bo ta

cumpra pa traha por ehempel appelflap)• 5 pida salmao• 75 gram manteca• 200 gram spinashi fresco• 250 gram ricota cheese• 2 tenchi knoflook• 3 cuchara di paneermeel• Salo (seasalt) y peper na gusto• Azeta pa hasa

Preparacion:• Keinta e forno na 200grado.• Hasa e knoflook un poco (no lage bira bruin) y

después agrega e spinashi y saka e exceso di awa.• Agrega ricota y salo cu peper na e spinashi.• Smelt e manteca y hunta esaki ariba un bla-

derdeeg na rand di e otro bladerdeel pa haci e bladerdeeg mas grandi y strooi e paneermeel na unda bo ta bay pone e salmao.

• Pone un mochi di zalm ariba dje y hunta e salmao cu e ricota y spinashi.

• Será e bladerdeeg bon y hunta e parti pafor tam-be cu un tiki di e manteca

• Pone den forno pa 20-25 minuut.

Por agraga un salada fresco banda di dje………hmm esta dushi.Bon apetit,

Lucy Lacle-Strijdhaftig

Hdi demencia

Diferente cara

Hopi hende tin nan mesun preconcepcion tocante demencia y ta mas tanto ora un hende cercano wordo diagnostica cu demencia, nos ta descubri kico e ta encera y con hopi e ta afecta nos bida. E pashent ta padece e demencia, pero ta full famia ta sufri.

Reconoce demenciaDemencia ta un deterioro progresivo di abi-lidadnan cognitivo pa causa di perdida di funcion of daño na cierto parti di e cele-bro. Kico esaki kiermen?

Abilidadnan cognitivo ta entre otro bo memoria, inteligencia general, abilidad pa resolve problema, idi-oma (por ehempel e abilidad pa combersa y componde palabra), orientacion (ken mi ta y unda mi ta), percepcion y concentracion.

Deterioro progresivo ta nifica cu e abilidadnan aki ta keda bay atras. Cu tempo e ta bira cada bes mas pio.Ainda no ta conoci e causa di de-mencia, tampoco a descubri si e ta herederitario of no. Tin ora den famia tin varios persona cu por hay’e cu ta den famia, pero esey tambe ta duda di dje y no ta mustra cu claridad, ciencia no por bisa cu ta asina cu si mama tin e, yiu tambe ta hay’e.Tin mas cu 100 tipo di demencia, pero e cuater tipo mas comun ta: demencia tipo Alzheimer, demen-cia tipo vascular, demencia tipo Lewy Body y de-mencia tipo frontotemporal.

Demencia tipo AlzheimerE malesa di Alzheimer ta un malesa di cerebro cu ta incurabel y den cual celnan den diferente parti di e cerebro ta stop di funciona y a degenera. E male-sa di Alzheimer ta progresivo, esaki kiermen cu e persona lo keda bay atras. Ainda e causa exacto y un tratamento completo no ta conoci. Mundial-mente pero tambe na Aruba ta wordo papia di un aumento di e cantidad di persona cu ta envehece. E grupo aki tin mas riesgo pa desaroya malesa cronico manera un sindroma di demencia. Un percentahe di 60% di e grupo cu tin un demencia tin e demencia tipo Alzheimer. Hopi biaha esaki ta cuminsa cu problema leve di memoria, e persona ta bira menos activo y por ripara cu e ta reaciona menos lihe. E dificultadnan aki ta hopi parecido cu

e dificultadnan cu por experiencia dor di e envehe-cimento normal. Un diferencia grandi ta cu e prob-lemanan relaciona na un demencia ta progresivo, ta aumenta den intensidad y ta stroba e bida diario.

Demencia tipo vascularDemencia vascular ta e di dos tipo mas frecuente di demencia despues di demencia tipo Alzheimer. E forma aki ta representa un 20% di e casonan mundial di demencia cerca personanan di 60 aña bay ariba. Demencia Vascular ta consecuencia di falta di oxigeno pa cierto parti di e celebro. Algo ta stroba e circulacion di sanger den cierto area di e celebro, por ehempel un CVA (infarto/stroke) of un TIA (mini-stroke), cu consecuencia cu e celebro no ta haya oxigeno. Prolongacion di e estado aki por resulta den daño celebral. E stroke/CVA ta causa cu diferente parti(nan) di e celebro ta muri. Hopi biaha un stroke ta causa sin-tomanan fisico, dependiendo cua area di e celebro a wordo afecta. Pero si ta un TIA (stroke chikito) no ta tur ora tin sintomanan visibel. E demencia vas-cular ta desaroya mas tanto ora e stroke ta afecta e parti robez di e celebro of ora ta afecta e centro di

memoria cual ta e hipocampus.

Demencia tipo Lewy BodyE malesa di Lewy Body ta un malesa di celebro cu ta incurabel. Hendenan cu e tipo di demencia aki, tin loke ta yama Lewy Bodies den e celnan di e celebro. Esaki ta proteinanan cu ta keda atras den celnan di

e celebro. Scientificos ta kere cu esaki ta sosode ora e celebro te den peliger por ehempel ora

tin un stof toxico detecta den e celebro.E no ta duidelijk ainda si Lewy Body de-

mencia ta hereditario.

Demencia tipo FrontotemporalDemencia tipo fronto-temporal ta un malesa di e celebro cu relati-vamemente no ta presenta su mes hopi y cu por lo general ta desaroya na un edad mas hoben y ta afecta por lo general personanan di mas o menos 40 pa 60 aña. Especial-mente e parti dilanti di e cerebro

(lobulo frontal) y meymey (lobulo temporal) ta e sitionan cu ta afecta

den e prome etapa di e malesa. E tipo di demencia aki ta un decaida

progresivo di e abilidadnan mental cer-ca e persona atraves di añanan. E areanan

cu ta mas afecta ta esun cu ta guia e person-alidad/actitud, comportamento y lenguahe. Mas

despues e memoria tambe lo wordo afecta.

Cierto sintoma di demencia por wordo trata cu me-dicamento (agresion, problema di drumi, halucina-cion, angustia). Pero si nos kier echt wak un diferen-cia e tratamento mas efectivo pa trata demencia ta:• Cu conocemento• Cu flexibilidad• Cu practica• Cu apoyo• Cu compassion

Informacion di contacto:Pa haci onderzoek na Centro di Memoria mes-ter consulta cu dokter di cas prome pa bin den remarca pa un verwijsbrief. Dialuna-Diabierna 8am-4:30pm. Centro di Memo-ria-San Pedro Pavilion S.A.B.A. 5974342.

Contesta corecto di e Demencia quiz: Edicion september 20191D, 2C, 3B, 4D, 5D, 6B, 7B, 8B, 9B, 10A

Skirbi pa Sabrina Sonensein, psicologa di Centro di Memoria

Page 8: pulso - AZV › sites › default › files › pulso-editions › AZV edicion 42-2.pdfpulso GRATIS 4 2 8 6 7 5 13 3 10 ... un paso grandi den inovacion, por medio di introduccion

14 15

MERCAEXITO DEN PREVENI MUCHANAN STIK DEN COS DI HUNGA: Un estudio a demonstra cu e cantidad di mucha cu ta stik den co’i hunga a baha significantemente. Dr. John Cramer, e lider di e estudio aki ta bisa cu e motibonan di e reduccion ta bin door di un combinacion di ahuste di con ta traha wega pa mucha, educacion tocante e peligernan di stikmento y informacion di e Academia Mericano di Pediatranan. Den 40 aña por a observa cu e cantidad di mucha cu a stik a cay di 719 pa aña pa 184 pa aña. Dr. Gary Smith, director di e Centro di Investigacion y Maneho di Herida na Nationwide Children’s Hospital ta splica cu tur cos tin un forma cilindrico y ta chikito bastante pa pas den e pasahe di aire di un mucha, ta forma un peliger. En especial muchanan di 3 aña ta core peliger pa stikmento. Mayornan no mester pensa solamente den coy hunga, pero tambe cuminda. Dr. Smith ta conseha pa corta druif y hotdog den 4 prome cu ta duna esaki na un mucha chikito. Tambe ta mihor pa garna wortel y evita mangel duro y rondo. www.webmd.com

MERCACRISIS DI ADICCION NA OPIADONAN NA MERCA: Merca ta meymey den un crisis di adiccion na opiadonan, segun expertonan. Na 2018 ta estima cu un 10.3 miyon di e poblacion di mas cu 11 aña di edad a mal uza opiado, incluyendo 9.9 miyon hende cu ta adicto na remedi contra dolor y 800 mil hende adicto na heroina. Na 2017 mas cu mitad di tur morto causa door di overdosis tawata door di abuso di opiadonan. E cantidad di prescipcion pa opiadonan a yega su maximo na 2011 cu e equivalente di 240 biyon miligram di morphina prescribi. Durante añanan 2016 y 2017 mas cu 130 hende tawata muri cada dia pa via di overdosis na opiadonan. Na 2018 e cantidad aki a cay cu mas cu 80% pa yega na 29.2 biyon miligrama di morphina prescribi. www.cnn.com

HULANDAWEGA PA YUDA CU PASHENTNAN DI STROKE TA HAYA SUBSIDIO: Un wega online cu a wordo diseña pa yuda pashentnan di stroke a wordo desaroya na e hospital RadboudUMC door di Vivian Weerdesteyn, huntu cu e Universidad di Twente. E wega aki tin como meta pa yuda e balans di e pashent pa asina evita caida. Weerdesteyn ta splica cu “despues di un stroke hopi hende tin dificultad cu nan balans locual ta haci cu nan ta cay mas frecuentemente. E consecuencia di un caida por ta hopi fastioso, manera por ehempel un heup kibra. Ademas e insiguridad y miedo pa cay por tin un impacto enorme riba e calidad di bida di e pashent. Pashentnan ta bira mas dependiente di otro y no ta durf di sali for di nan cas.” E wega ta yuda e pashentnan di train nan excercisio di pa practica nan canamento. E wega mester yuda hendenan pa practica pa tempo mas largo y mas consistente. E wega por ta importante pa un grupo cantidad di hende ya cu na Hulanda tin 300.000 hende cu ta biba cu stroke. www.ad.nl

KENYATECNOLOGIA PA PREVENI DEPRESION POST-PARTUM: E cantidad di hende muhe na Kenya cu ta sufriendo di depresion despues di a haya e yiu ta creciendo. En especial e mamanan cu a haya un yiu pre-maturo y / of cu e yiu a nace cu un peso abou ta core riesgo pa desaroya e malesa mental aki. E malesa aki por tin gran efecto riba e salud di e mama, baby y demas famia. Sin embargo e hecho cu no tin bastante psikiatra y psicologo pa trata e malesa aki, ni manera financiero pa paga pa e profesionalnan aki, a pone profesionalnan di Kenya pa haci uzo di internet. Uzando recursonan di Australia, ta duna cursonan online pa con pa combati depresion. E cursonan ta uzo e metodonan terapia cognitivo di comportacion y e otro ta terapia interpersonal. E programa aki lo a yuda reduci suicidio pa 26%. www.allafrica.com

Gezondheid, Bless you, Salud, Sant

•Noticianan Internacional•compila y traduci door di Diandra Alders

DDia Internacional di Cobertura Universal di Salud ta e dia cu mundo henter ta wak e meta di e seguronan medico cu cobertura universal di salud, esta cobertura pa tur ciudadano di e paisnan. Algun tin’e caba, otro ta bogando p’e. Pa AZV esaki tabata motibo pa tene su prome ‘Universal Health Coverage Event’ cual tabata tin como meta pa informa tur su empleadonan, dunadonan di cuido y partnernan tocante e proyectonan pa 2020.

Apertura di eventoMinister di Turismo, Salud Publico y Deporte, Dangui Oduber a habri e evento cu palabranan inspirador pa tur presente. Seguidamente di-rector Ruben Goedhoop a presenta e proyec-tonan realisa ya caba den 2019 y plan 2020. Al-gun proyectonan realisa tabata cu a yega mas cerca di aseguradonan pa medio di sesionnan informativo aseguradonan cu a bay Colombia, a activa e FB page cu testimonionan real y cam-pagnanan manera #Bo tabata sa, a organiza e Aruba Health Fair y a duna atencion special pa e salud di hende homber riba dia internacional di hende homber. A drenta diferente grupo di tra-bou por ehempel cu PAHO pa planifica un plan nacional di prevencion pa cierto malesanan. Dentro di e plan 2020 a incorpora e.o. nego-

ciacionnan avanza cu hospital pa un contrato nobo basa riba puntonan specifico. Lo traha mas di cerca cu ImSan como tambe Respaldo pa sigui mehora nos cuido medico. Adicional-mente lo introduci ‘zinnige zorg’ (tratamenton-an medico cu realmente tin sentido lo wordo duna pa asina evita tratamento of cuido medico innecesario y kisas hasta molestioso pa pash-entnan) y lo traha hunto cu tur dunado di cuido pa ‘tackle’ e temponan di espera.

Vision y mision noboAZV a presenta su vision nobo cu ta incorpora cu AZV lo provee servicio profesional di e nivel di mas halto posibel den un forma eficiente y efectivo riba tereno di cuido medico pa su miembronan y dunadonan di cuido, buscando constantemente pa ta e seguro nacional lider den Caribe. Dentro di e vision ey, AZV tin e mis-ion pa garantiza e calidad, accesibilidad y sos-tenibilidad di e cuido medico pa tur ciudadano di Aruba. AZV lo haci door di un compra di cuido medico minucioso, responsabel y mane-hando e cuido den gastonan aceptabel.

Logo noboRelacionista Publico, Joost van de Kamp, a pre-senta e componentenan cu a resulta den un

logo nobo pa AZV. E ‘fundeshi’ di e logo ta basa riba 3 componente importante, y e componen-tenan aki ta e tres pilarnan (balki den logo) di AZV cu ta representa 3 punto clave di e vision y mision, esta cuido di calidad, accesibilidad pa tur hende y gastonan aceptabel. Adiciona-lmente e logo ta inclui 4 triangulo cu ta fungi como flecha cu ora e ta mustra direccion ‘pa-riba’ e ta nifica e calidad di cuido mas halto po-sibel y ‘abou’ ta nifica cuido medico na gastonan aceptabel. E letternan “AZV” ta mescla dentro di e ronchinan den fondo ilustrando e envolvim-ento di AZV den e comunidad di Aruba.

Premio Dokter di cas di AñaNa januari 2019 AZV a introduci un Rating App unda e aseguradonan por a midi e servicio di nan dokter di cas. Basa riba e resultadonan di e Rating App, AZV tin dos dokter di cas cu a keda nomina como dokter di cas di aña y esakinan ta dokter Aurystella Wever y dokter Melissa Wever. Finalmente, e clientenan di AZV a scoge e gana-dor absoluto cu ta dokter di cas Melissa Wever.

DeseoAZV ta desea comunidad di Aruba henter feliz dianan di fiesta y un prospero aña 2020 yena di hopi dicha, bendicion y salud.

AZV a presenta plan 2020 riba Dia Internacional

di Cobertura Universal di Salud

12 dec. 2019

Page 9: pulso - AZV › sites › default › files › pulso-editions › AZV edicion 42-2.pdfpulso GRATIS 4 2 8 6 7 5 13 3 10 ... un paso grandi den inovacion, por medio di introduccion

Colofon:“Pulso” ta un proyecto di departamento di Informacion & Comunicacion di Organo Ehecutivo AZV. E ta un corant gratis cu tin como meta pa informa y conscientisa e aseguradonan riba nan seguro AZV. Tambe e tin como meta pa informacion yega na e aseguradonan tocante diferente topico di salud na Aruba y internacionalmente.

Bo tin algun comentario, pregunta of sugerencia?

Comunica cu nos na:[email protected]

Tambe bo por yama nos na:Organo Ehecutivo AZVRumbastraat 21Tel. (297) 5279900

Pa mas informacion bo por bay:www.azv.aw

Redaccion:Diandra AldersCharline CroesJoost van de KampLucy Lacle-StrijdhaftigMagaly TobelSolange Tchong

Colaborado:Centro di MemoriaFundacion Anti Droga ArubaFamia Planea ArubaIBISAAntonieta Ras BooiHubert Ras

Redaccion final:Solange Tchong

Fotografo:Contribucion di e fundacionnanSolange Tchong

Diseñador:Gerardo Perdomo

Imprenta:Interprint N.V.Van Leeuwenhoekstraat 26OranjestadAruba

Siguiente edicion:14 di maart 2020

Derecho di autor Tur derecho reserva. Ningun parti di e edicion aki por wordo multiplica, copia y/of publica sin e aprobacion previo y por escrito di e redaccion di Pulso. Aunke e edicion aki a wordo compila cu hopi cautela, e redaccion di Pulso y colaboradonan, no ta acepta responsabilidad pa daño causa pa motibo di eror y/of imperfeccion den e edicion aki. Opinionnan vocifera den e articulonan no necesariamente ta refleha e opinion di gerencia di AZV.

16

AAZV ta mantene tur aña dos peri-odo den cual por haci cambio di dokter di cas. E prome periodo ta den luna di maart y e di dos ta luna di september. Tuma nota cu como asegurado di AZV bo ta bay directamente na e dokter di cas di bo interes y eynan bo ta puntra si nan por tuma bo como pashent y di biaha bo lo mester yena un for-mulario di cambio di dokter di cas. E dokter di cas of assistente di e dokter di cas mes lo percura pa manda AZV e formulario na [email protected] Ora AZV ricibi e formulario di cam-bio ta procesa esaki y algun siman despues bo ta haya un notifica-cion di AZV na bo adres di cas.

Cambiodi dokterdi cas?