Programmation neurolinguistique.pdf

Embed Size (px)

Citation preview

  • 7/25/2019 Programmation neurolinguistique.pdf

    1/21

    Programmation neuro-linguistique

    Vous lisez un article de qualit.Pour les articles homonymes, voirPNL.

    Les techniques issues de lamodlisationsont varies. Leurs usages coordonns et intgrspermettent d'explorer le vcu subjectif , objet de la PNL.

    La programmation neuro-linguistique(acronyme franais : PNL, NLP en anglais ;parfois avec des majusculesNote 1)est un ensemble coordonn de connaissances et de pratiquesdans le domaine de la psychologie fondes sur une dmarche pragmatique de modlisation, ence qui concerne la communication et le changement. Elle a t labore parRichard BandleretJohn Grinderdans lesannes 1970,auxtats-Unis.

    En 1976, lorsque le psychologue alors tudiant Richard Bandleret le linguisteJohnGrinderinventent le terme de PNL , leur dmarche s'inscrit uniquement dans le domaine

    de lapsychothrapie,en sinspirant du travail d'autres psychothrapeutes, dontFritz Perls,Milton EricksonetVirginia Satir.Autour de 1980, ces concepteurs s'intressent d'autresdomaines comme ceux de lacrativit,dusport,dumanagement,de lapdagogieet de lacommunication.Si les premiers modles dcrits en PNL sontlinguistiques,ils sont suivis pard'autres outils permettant de reprer et de changer lesreprsentations mentalessensoriellesd'un sujet. Le modle desniveaux logiquesdeRobert Diltsoffre par la suite une analyse plusglobale des problmes et une organisation coordonnes de toutes les techniques PNL. Unetroisime gnration de dveloppements tend merger et correspond aux changements dansdesgroupes humains.

    Dmarche se pensant commepragmatique,c'est--dire oriente vers l'exprience, la PNL secaractrise par lamodlisationdes gens de talent, c'est--dire par le reprage, la description etl'imitation des pratiques et comportements succs, puis par leur transmission. ces

    premiers modles, s'ajoutent desprotocolesobservs chez d'autres thrapeutes. La PNL sefonde galement sur des prsupposs et un ensemble de techniques permettant de dcrire etd'agir sur lasubjectivit.

    La PNL vise amliorer la communication entre individus, samliorer personnellementettend devenir unepsychothrapie intgrative,c'est--dire qui cherche intgrer de manire

    pratique les apports des diffrentes thories. Lapsychothrapie neuro-linguistique(PNLt)rapproche pratique thrapeutique et acquis de la PNL. Cette dernire peut tre employe au

    sein de cadres divers, aussi bien personnel qu'en entreprise, dans lemarketing,lavente,lapdagogie,laperformance sportiveou encore lasduction.

    http://fr.wikipedia.org/wiki/Wikip%C3%A9dia:Articles_de_qualit%C3%A9http://fr.wikipedia.org/wiki/Wikip%C3%A9dia:Articles_de_qualit%C3%A9http://fr.wikipedia.org/wiki/Wikip%C3%A9dia:Articles_de_qualit%C3%A9http://fr.wikipedia.org/wiki/PNLhttp://fr.wikipedia.org/wiki/PNLhttp://fr.wikipedia.org/wiki/PNLhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Mod%C3%A9lisation_%28PNL%29http://fr.wikipedia.org/wiki/Mod%C3%A9lisation_%28PNL%29http://fr.wikipedia.org/wiki/Mod%C3%A9lisation_%28PNL%29http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-1http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-1http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-1http://fr.wikipedia.org/wiki/Richard_Bandlerhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Richard_Bandlerhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Richard_Bandlerhttp://fr.wikipedia.org/wiki/John_Grinderhttp://fr.wikipedia.org/wiki/John_Grinderhttp://fr.wikipedia.org/wiki/John_Grinderhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Ann%C3%A9es_1970http://fr.wikipedia.org/wiki/Ann%C3%A9es_1970http://fr.wikipedia.org/wiki/Ann%C3%A9es_1970http://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%89tats-Unishttp://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%89tats-Unishttp://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%89tats-Unishttp://fr.wikipedia.org/wiki/Richard_Bandlerhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Richard_Bandlerhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Richard_Bandlerhttp://fr.wikipedia.org/wiki/John_Grinderhttp://fr.wikipedia.org/wiki/John_Grinderhttp://fr.wikipedia.org/wiki/John_Grinderhttp://fr.wikipedia.org/wiki/John_Grinderhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Psychoth%C3%A9rapiehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Psychoth%C3%A9rapiehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Psychoth%C3%A9rapiehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Fritz_Perlshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Fritz_Perlshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Fritz_Perlshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Milton_Ericksonhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Milton_Ericksonhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Virginia_Satirhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Virginia_Satirhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Virginia_Satirhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Cr%C3%A9ativit%C3%A9http://fr.wikipedia.org/wiki/Cr%C3%A9ativit%C3%A9http://fr.wikipedia.org/wiki/Cr%C3%A9ativit%C3%A9http://fr.wikipedia.org/wiki/Sporthttp://fr.wikipedia.org/wiki/Sporthttp://fr.wikipedia.org/wiki/Sporthttp://fr.wikipedia.org/wiki/Managementhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Managementhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Managementhttp://fr.wikipedia.org/wiki/P%C3%A9dagogiehttp://fr.wikipedia.org/wiki/P%C3%A9dagogiehttp://fr.wikipedia.org/wiki/P%C3%A9dagogiehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Communicationhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Communicationhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Linguistiquehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Linguistiquehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Linguistiquehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Repr%C3%A9sentation_mentalehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Repr%C3%A9sentation_mentalehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Repr%C3%A9sentation_mentalehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Niveaux_logiqueshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Niveaux_logiqueshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Niveaux_logiqueshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Robert_Diltshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Robert_Diltshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Robert_Diltshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Groupe_socialhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Groupe_socialhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Groupe_socialhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Pragmatismehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Pragmatismehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Pragmatismehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Mod%C3%A9lisation_%28PNL%29http://fr.wikipedia.org/wiki/Mod%C3%A9lisation_%28PNL%29http://fr.wikipedia.org/wiki/Mod%C3%A9lisation_%28PNL%29http://fr.wikipedia.org/wiki/M%C3%A9thode_exp%C3%A9rimentalehttp://fr.wikipedia.org/wiki/M%C3%A9thode_exp%C3%A9rimentalehttp://fr.wikipedia.org/wiki/M%C3%A9thode_exp%C3%A9rimentalehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Subjectivit%C3%A9http://fr.wikipedia.org/wiki/Subjectivit%C3%A9http://fr.wikipedia.org/wiki/Subjectivit%C3%A9http://fr.wikipedia.org/wiki/D%C3%A9veloppement_personnelhttp://fr.wikipedia.org/wiki/D%C3%A9veloppement_personnelhttp://fr.wikipedia.org/wiki/D%C3%A9veloppement_personnelhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Psychoth%C3%A9rapie_int%C3%A9grativehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Psychoth%C3%A9rapie_int%C3%A9grativehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Psychoth%C3%A9rapie_int%C3%A9grativehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Psychoth%C3%A9rapie_neuro-linguistiquehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Psychoth%C3%A9rapie_neuro-linguistiquehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Psychoth%C3%A9rapie_neuro-linguistiquehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Marketinghttp://fr.wikipedia.org/wiki/Marketinghttp://fr.wikipedia.org/wiki/Marketinghttp://fr.wikipedia.org/wiki/Ventehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Ventehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Ventehttp://fr.wikipedia.org/wiki/P%C3%A9dagogie_PNLhttp://fr.wikipedia.org/wiki/P%C3%A9dagogie_PNLhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Performance_sportivehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Performance_sportivehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Performance_sportivehttp://fr.wikipedia.org/wiki/S%C3%A9ductionhttp://fr.wikipedia.org/wiki/S%C3%A9ductionhttp://fr.wikipedia.org/wiki/S%C3%A9ductionhttp://commons.wikimedia.org/wiki/File:Jigsaw-PNL.svg?uselang=frhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Aide:Homonymiehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Wikip%C3%A9dia:Articles_de_qualit%C3%A9http://fr.wikipedia.org/wiki/S%C3%A9ductionhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Performance_sportivehttp://fr.wikipedia.org/wiki/P%C3%A9dagogie_PNLhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Ventehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Marketinghttp://fr.wikipedia.org/wiki/Psychoth%C3%A9rapie_neuro-linguistiquehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Psychoth%C3%A9rapie_int%C3%A9grativehttp://fr.wikipedia.org/wiki/D%C3%A9veloppement_personnelhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Subjectivit%C3%A9http://fr.wikipedia.org/wiki/M%C3%A9thode_exp%C3%A9rimentalehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Mod%C3%A9lisation_%28PNL%29http://fr.wikipedia.org/wiki/Pragmatismehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Groupe_socialhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Robert_Diltshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Niveaux_logiqueshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Repr%C3%A9sentation_mentalehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Linguistiquehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Communicationhttp://fr.wikipedia.org/wiki/P%C3%A9dagogiehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Managementhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Sporthttp://fr.wikipedia.org/wiki/Cr%C3%A9ativit%C3%A9http://fr.wikipedia.org/wiki/Virginia_Satirhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Milton_Ericksonhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Fritz_Perlshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Psychoth%C3%A9rapiehttp://fr.wikipedia.org/wiki/John_Grinderhttp://fr.wikipedia.org/wiki/John_Grinderhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Richard_Bandlerhttp://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%89tats-Unishttp://fr.wikipedia.org/wiki/Ann%C3%A9es_1970http://fr.wikipedia.org/wiki/John_Grinderhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Richard_Bandlerhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-1http://fr.wikipedia.org/wiki/Mod%C3%A9lisation_%28PNL%29http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Jigsaw-PNL.svg?uselang=frhttp://fr.wikipedia.org/wiki/PNLhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Aide:Homonymiehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Wikip%C3%A9dia:Articles_de_qualit%C3%A9http://fr.wikipedia.org/wiki/Wikip%C3%A9dia:Articles_de_qualit%C3%A9
  • 7/25/2019 Programmation neurolinguistique.pdf

    2/21

    La PNL est l'objet de nombreuses critiques, qui lui reprochent tour tour son manque devalidation thrapeutique, ses rfrences des thories dpasses, sa tendance permettre lamanipulation des esprits, et enfin son usage dans lesdrives sectaires,si bien qu'elle estconsidre dans de nombreux domaines universitaires comme unepseudo-science.

    La PNL s'acquiert par desformationsddies, encadres le plus souvent par uncode dedontologieet unethiqueprofessionnelle spcifique. Elle inspire enfin lecinmacomme lalittrature.

    Sommaire

    1Dfinitiono 1.1Pragmatique et modlisation

    1.1.1Mthode pragmatique

    1.1.2La modlisation

    1.1.3Les modles 1.1.4Une certaine faon de regarder le monde et la vie

    o 1.2Fondements pistmologiques 1.2.1L'tude des automatismes et des reprsentations

    1.2.2Une pratique intgre 1.2.3L'tude de la subjectivit

    2Historiqueo 2.1Les dbuts : John Grinder et Richard Bandlero 2.2 L'exploration du vcu subjectif o 2.3Robert Dilts et le modle des champs unifiso 2.4Internationalisation

    o 2.5La troisime gnration

    3Prsupposs de la PNL 4Techniques

    o 4.1Linguistiqueo 4.2Techniques issues des thrapeutes

    4.2.1Le recadrage 4.2.2L'ancrage

    4.2.3La dissociation 4.2.4La synchronisation

    o 4.3Reprsentations sensorielles et vcu subjectifo 4.4Niveaux logiqueso

    4.5Psychologie cognitive 5Domaines d'application

    o 5.1Psychothrapieo 5.2Communication, management et marketing

    5.2.1Modles communicationnels existants

    5.2.2Modlisation de pratiques professionnelleso 5.3Pdagogie

    5.3.1Apprentissage cognitif 5.3.2Relationnel et motivation

    o 5.4Performance sportiveo 5.5Sduction

    6Critique de la PNL

    o 6.1Une pseudo-science

    http://fr.wikipedia.org/wiki/Sectehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Sectehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Sectehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Pseudo-sciencehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Pseudo-sciencehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Pseudo-sciencehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Formation_professionnellehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Formation_professionnellehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Formation_professionnellehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Code_de_d%C3%A9ontologiehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Code_de_d%C3%A9ontologiehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Code_de_d%C3%A9ontologiehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Code_de_d%C3%A9ontologiehttp://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%89thiquehttp://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%89thiquehttp://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%89thiquehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Cin%C3%A9mahttp://fr.wikipedia.org/wiki/Cin%C3%A9mahttp://fr.wikipedia.org/wiki/Cin%C3%A9mahttp://fr.wikipedia.org/wiki/Litt%C3%A9raturehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Litt%C3%A9raturehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23D.C3.A9finitionhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23D.C3.A9finitionhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23D.C3.A9finitionhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Pragmatique_et_mod.C3.A9lisationhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Pragmatique_et_mod.C3.A9lisationhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Pragmatique_et_mod.C3.A9lisationhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23M.C3.A9thode_pragmatiquehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23M.C3.A9thode_pragmatiquehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23M.C3.A9thode_pragmatiquehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23La_mod.C3.A9lisationhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23La_mod.C3.A9lisationhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23La_mod.C3.A9lisationhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Les_mod.C3.A8leshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Les_mod.C3.A8leshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Les_mod.C3.A8leshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Une_certaine_.C2.AB_fa.C3.A7on_de_regarder_le_monde_et_la_vie_.C2.BBhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Une_certaine_.C2.AB_fa.C3.A7on_de_regarder_le_monde_et_la_vie_.C2.BBhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Une_certaine_.C2.AB_fa.C3.A7on_de_regarder_le_monde_et_la_vie_.C2.BBhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Fondements_.C3.A9pist.C3.A9mologiqueshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Fondements_.C3.A9pist.C3.A9mologiqueshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Fondements_.C3.A9pist.C3.A9mologiqueshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23L.27.C3.A9tude_des_automatismes_et_des_repr.C3.A9sentationshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23L.27.C3.A9tude_des_automatismes_et_des_repr.C3.A9sentationshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23L.27.C3.A9tude_des_automatismes_et_des_repr.C3.A9sentationshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Une_pratique_int.C3.A9gr.C3.A9ehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Une_pratique_int.C3.A9gr.C3.A9ehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Une_pratique_int.C3.A9gr.C3.A9ehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23L.27.C3.A9tude_de_la_subjectivit.C3.A9http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23L.27.C3.A9tude_de_la_subjectivit.C3.A9http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23L.27.C3.A9tude_de_la_subjectivit.C3.A9http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Historiquehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Historiquehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Historiquehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Les_d.C3.A9buts_:_John_Grinder_et_Richard_Bandlerhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Les_d.C3.A9buts_:_John_Grinder_et_Richard_Bandlerhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Les_d.C3.A9buts_:_John_Grinder_et_Richard_Bandlerhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23.C2.AB_L.27exploration_du_v.C3.A9cu_subjectif_.C2.BBhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23.C2.AB_L.27exploration_du_v.C3.A9cu_subjectif_.C2.BBhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23.C2.AB_L.27exploration_du_v.C3.A9cu_subjectif_.C2.BBhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Robert_Dilts_et_le_mod.C3.A8le_des_champs_unifi.C3.A9shttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Robert_Dilts_et_le_mod.C3.A8le_des_champs_unifi.C3.A9shttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Robert_Dilts_et_le_mod.C3.A8le_des_champs_unifi.C3.A9shttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Internationalisationhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Internationalisationhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Internationalisationhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23La_troisi.C3.A8me_g.C3.A9n.C3.A9rationhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23La_troisi.C3.A8me_g.C3.A9n.C3.A9rationhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23La_troisi.C3.A8me_g.C3.A9n.C3.A9rationhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Pr.C3.A9suppos.C3.A9s_de_la_PNLhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Pr.C3.A9suppos.C3.A9s_de_la_PNLhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Pr.C3.A9suppos.C3.A9s_de_la_PNLhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Techniqueshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Techniqueshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Techniqueshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Linguistiquehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Linguistiquehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Linguistiquehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Techniques_issues_des_th.C3.A9rapeuteshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Techniques_issues_des_th.C3.A9rapeuteshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Techniques_issues_des_th.C3.A9rapeuteshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Le_recadragehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Le_recadragehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Le_recadragehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23L.27ancragehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23L.27ancragehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23L.27ancragehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23La_dissociationhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23La_dissociationhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23La_dissociationhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23La_synchronisationhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23La_synchronisationhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23La_synchronisationhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Repr.C3.A9sentations_sensorielles_et_v.C3.A9cu_subjectifhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Repr.C3.A9sentations_sensorielles_et_v.C3.A9cu_subjectifhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Repr.C3.A9sentations_sensorielles_et_v.C3.A9cu_subjectifhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Niveaux_logiqueshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Niveaux_logiqueshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Niveaux_logiqueshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Psychologie_cognitivehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Psychologie_cognitivehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Psychologie_cognitivehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Domaines_d.27applicationhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Domaines_d.27applicationhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Domaines_d.27applicationhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Psychoth.C3.A9rapiehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Psychoth.C3.A9rapiehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Psychoth.C3.A9rapiehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Communication.2C_management_et_marketinghttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Communication.2C_management_et_marketinghttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Communication.2C_management_et_marketinghttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Mod.C3.A8les_communicationnels_existantshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Mod.C3.A8les_communicationnels_existantshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Mod.C3.A8les_communicationnels_existantshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Mod.C3.A9lisation_de_pratiques_professionnelleshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Mod.C3.A9lisation_de_pratiques_professionnelleshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Mod.C3.A9lisation_de_pratiques_professionnelleshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23P.C3.A9dagogiehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23P.C3.A9dagogiehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23P.C3.A9dagogiehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Apprentissage_cognitifhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Apprentissage_cognitifhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Apprentissage_cognitifhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Relationnel_et_motivationhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Relationnel_et_motivationhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Relationnel_et_motivationhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Performance_sportivehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Performance_sportivehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Performance_sportivehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23S.C3.A9ductionhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23S.C3.A9ductionhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23S.C3.A9ductionhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Critique_de_la_PNLhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Critique_de_la_PNLhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Critique_de_la_PNLhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Une_pseudo-sciencehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Une_pseudo-sciencehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Une_pseudo-sciencehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Une_pseudo-sciencehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Critique_de_la_PNLhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23S.C3.A9ductionhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Performance_sportivehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Relationnel_et_motivationhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Apprentissage_cognitifhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23P.C3.A9dagogiehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Mod.C3.A9lisation_de_pratiques_professionnelleshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Mod.C3.A8les_communicationnels_existantshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Communication.2C_management_et_marketinghttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Psychoth.C3.A9rapiehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Domaines_d.27applicationhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Psychologie_cognitivehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Niveaux_logiqueshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Repr.C3.A9sentations_sensorielles_et_v.C3.A9cu_subjectifhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23La_synchronisationhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23La_dissociationhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23L.27ancragehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Le_recadragehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Techniques_issues_des_th.C3.A9rapeuteshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Linguistiquehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Techniqueshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Pr.C3.A9suppos.C3.A9s_de_la_PNLhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23La_troisi.C3.A8me_g.C3.A9n.C3.A9rationhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Internationalisationhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Robert_Dilts_et_le_mod.C3.A8le_des_champs_unifi.C3.A9shttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23.C2.AB_L.27exploration_du_v.C3.A9cu_subjectif_.C2.BBhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Les_d.C3.A9buts_:_John_Grinder_et_Richard_Bandlerhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Historiquehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23L.27.C3.A9tude_de_la_subjectivit.C3.A9http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Une_pratique_int.C3.A9gr.C3.A9ehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23L.27.C3.A9tude_des_automatismes_et_des_repr.C3.A9sentationshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Fondements_.C3.A9pist.C3.A9mologiqueshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Une_certaine_.C2.AB_fa.C3.A7on_de_regarder_le_monde_et_la_vie_.C2.BBhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Les_mod.C3.A8leshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23La_mod.C3.A9lisationhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23M.C3.A9thode_pragmatiquehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Pragmatique_et_mod.C3.A9lisationhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23D.C3.A9finitionhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Litt%C3%A9raturehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Cin%C3%A9mahttp://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%89thiquehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Code_de_d%C3%A9ontologiehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Code_de_d%C3%A9ontologiehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Formation_professionnellehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Pseudo-sciencehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Secte
  • 7/25/2019 Programmation neurolinguistique.pdf

    3/21

    o 6.2Rfrences des thories dpasseso 6.3Manque de validation thrapeutiqueo 6.4Manipulation et interprtation abusiveo 6.5Drive sectaire

    7Organisation et formations

    o 7.1Organisationo 7.2Formations

    8thique et dontologie 9PNL dans la culture 10Notes et rfrences

    o 10.1Noteso 10.2Rfrences

    11Annexeso 11.1Articles connexes

    12Bibliographieo 12.1Monographies et articles gnralistes

    12.1.1Ouvrages fondateurs

    12.1.1.1Ouvrages d'analyse 12.1.1.2Synthses et manuels 12.1.1.3Articles

    12.1.2Domaines de la PNL

    12.1.2.1Psychothrapie 12.1.2.2Organisation et management 12.1.2.3Pdagogie 12.1.2.4Sport

    12.1.3Critique de la PNL

    Dfinition

    Pragmatique et modlisation

    Mthode pragmatique

    La Programmation Neuro-Linguistique est un ensemble coordonn deconnaissanceset depratiquesfondes sur une dmarche centre davantage sur l'exprience que sur la thorie1,2,ence qui concerne lacommunicationet lechangement3,4.Son action s'exerce dans le champ delapsychologie5,et plus prcisment de lapsychologie applique6.Les auteurs en PNL

    utilisent le mot pragmatique, dans ses deux acceptionsNote 2.Apparue dans les annes 1970aux tats-Unis, la Programmation Neuro-Linguistique peut se rsumer comme une approchese fondant sur trois aspects majeurs : la dmarche demodlisation,lesmodlesainsiconstruits7,mais aussi une certaine faon de regarder le monde 8.

    La modlisation

    Article dtaill :Modlisation (PNL).

    La Programmation Neuro-Linguistique est en premier lieu essentiellement constitue par la modlisation 9.Il s'agit d'observer les comportements de russite, d'en dterminer lesconditions de succs et de les reproduire au mieux. La modlisation PNL concernait des gensreprs pour leurs talents : d'abord des thrapeutes, et s'est ensuite tendue des inventeurs,

    http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23R.C3.A9f.C3.A9rences_.C3.A0_des_th.C3.A9ories_d.C3.A9pass.C3.A9eshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23R.C3.A9f.C3.A9rences_.C3.A0_des_th.C3.A9ories_d.C3.A9pass.C3.A9eshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23R.C3.A9f.C3.A9rences_.C3.A0_des_th.C3.A9ories_d.C3.A9pass.C3.A9eshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Manque_de_validation_th.C3.A9rapeutiquehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Manque_de_validation_th.C3.A9rapeutiquehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Manque_de_validation_th.C3.A9rapeutiquehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Manipulation_et_interpr.C3.A9tation_abusivehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Manipulation_et_interpr.C3.A9tation_abusivehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Manipulation_et_interpr.C3.A9tation_abusivehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23D.C3.A9rive_sectairehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23D.C3.A9rive_sectairehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23D.C3.A9rive_sectairehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Organisation_et_formationshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Organisation_et_formationshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Organisation_et_formationshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Organisationhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Organisationhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Organisationhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Formationshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Formationshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Formationshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23.C3.89thique_et_d.C3.A9ontologiehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23.C3.89thique_et_d.C3.A9ontologiehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23.C3.89thique_et_d.C3.A9ontologiehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23PNL_dans_la_culturehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23PNL_dans_la_culturehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23PNL_dans_la_culturehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Notes_et_r.C3.A9f.C3.A9renceshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Notes_et_r.C3.A9f.C3.A9renceshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Notes_et_r.C3.A9f.C3.A9renceshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Noteshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Noteshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Noteshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23R.C3.A9f.C3.A9renceshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23R.C3.A9f.C3.A9renceshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23R.C3.A9f.C3.A9renceshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Annexeshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Annexeshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Annexeshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Articles_connexeshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Articles_connexeshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Articles_connexeshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Bibliographiehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Bibliographiehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Bibliographiehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Monographies_et_articles_g.C3.A9n.C3.A9ralisteshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Monographies_et_articles_g.C3.A9n.C3.A9ralisteshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Monographies_et_articles_g.C3.A9n.C3.A9ralisteshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Ouvrages_fondateurshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Ouvrages_fondateurshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Ouvrages_fondateurshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Ouvrages_d.27analysehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Ouvrages_d.27analysehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Ouvrages_d.27analysehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Synth.C3.A8ses_et_manuelshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Synth.C3.A8ses_et_manuelshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Synth.C3.A8ses_et_manuelshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Articleshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Articleshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Articleshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Domaines_de_la_PNLhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Domaines_de_la_PNLhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Domaines_de_la_PNLhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Psychoth.C3.A9rapie_2http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Psychoth.C3.A9rapie_2http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Psychoth.C3.A9rapie_2http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Organisation_et_managementhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Organisation_et_managementhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Organisation_et_managementhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23P.C3.A9dagogie_2http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23P.C3.A9dagogie_2http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23P.C3.A9dagogie_2http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Sporthttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Sporthttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Sporthttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Critique_de_la_PNL_2http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Critique_de_la_PNL_2http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Critique_de_la_PNL_2http://fr.wikipedia.org/wiki/Connaissancehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Connaissancehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Connaissancehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Pratiquehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Pratiquehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-Catherine_Cudicio.2C_2003.7Cp.3D9-2http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-Catherine_Cudicio.2C_2003.7Cp.3D9-2http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-3http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-3http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-3http://fr.wikipedia.org/wiki/Communicationhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Communicationhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Communicationhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Changementhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Changementhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Changementhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-5http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-5http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-5http://fr.wikipedia.org/wiki/Psychologiehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Psychologiehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Psychologiehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Psychologiehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Psychologie%23Classement_des_disciplines_et_approcheshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Psychologie%23Classement_des_disciplines_et_approcheshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Psychologie%23Classement_des_disciplines_et_approcheshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Psychologie%23Classement_des_disciplines_et_approcheshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Pragmatismehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Pragmatismehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Pragmatismehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-8http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-8http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-8http://fr.wikipedia.org/wiki/Mod%C3%A9lisation_%28PNL%29http://fr.wikipedia.org/wiki/Mod%C3%A9lisation_%28PNL%29http://fr.wikipedia.org/wiki/Mod%C3%A9lisation_%28PNL%29http://fr.wikipedia.org/wiki/Mod%C3%A8le%23Sciences_humaineshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Mod%C3%A8le%23Sciences_humaineshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Mod%C3%A8le%23Sciences_humaineshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-9http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-9http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-9http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-Alain_Thiry.2C_2006.7Cp.3D16-10http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-Alain_Thiry.2C_2006.7Cp.3D16-10http://fr.wikipedia.org/wiki/Mod%C3%A9lisation_%28PNL%29http://fr.wikipedia.org/wiki/Mod%C3%A9lisation_%28PNL%29http://fr.wikipedia.org/wiki/Mod%C3%A9lisation_%28PNL%29http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-11http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-11http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-11http://fr.wikipedia.org/wiki/Mod%C3%A9lisation_%28PNL%29http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-Alain_Thiry.2C_2006.7Cp.3D16-10http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-9http://fr.wikipedia.org/wiki/Mod%C3%A8le%23Sciences_humaineshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Mod%C3%A9lisation_%28PNL%29http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-8http://fr.wikipedia.org/wiki/Pragmatismehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Psychologie%23Classement_des_disciplines_et_approcheshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Psychologie%23Classement_des_disciplines_et_approcheshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Psychologiehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Psychologiehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-5http://fr.wikipedia.org/wiki/Changementhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Changementhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Communicationhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-3http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-Catherine_Cudicio.2C_2003.7Cp.3D9-2http://fr.wikipedia.org/wiki/Pratiquehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Connaissancehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Critique_de_la_PNL_2http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Sporthttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23P.C3.A9dagogie_2http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Organisation_et_managementhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Psychoth.C3.A9rapie_2http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Domaines_de_la_PNLhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Articleshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Synth.C3.A8ses_et_manuelshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Ouvrages_d.27analysehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Ouvrages_fondateurshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Monographies_et_articles_g.C3.A9n.C3.A9ralisteshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Bibliographiehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Articles_connexeshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Annexeshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23R.C3.A9f.C3.A9renceshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Noteshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Notes_et_r.C3.A9f.C3.A9renceshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23PNL_dans_la_culturehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23.C3.89thique_et_d.C3.A9ontologiehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Formationshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Organisationhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Organisation_et_formationshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23D.C3.A9rive_sectairehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Manipulation_et_interpr.C3.A9tation_abusivehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23Manque_de_validation_th.C3.A9rapeutiquehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23R.C3.A9f.C3.A9rences_.C3.A0_des_th.C3.A9ories_d.C3.A9pass.C3.A9es
  • 7/25/2019 Programmation neurolinguistique.pdf

    4/21

    des sportifs, des managers, des artistes, des tudiants ou bien encore des informaticiens10.Cette modlisation se droule en plusieurs tapes. Il s'agit dans un premier temps de choisir lacomptence modliser et de trouver desexpertsmanifestant celle-ci dans certains contextes,ou inversement, de dcouvrir un expert et vouloir comprendre comment il fonctionne tel outel niveau. Le modlisateur en PNL doit ensuite questionner, observer, rassembler des

    informations et des descriptions. Il cherche parmimtisme comportemental reproduire lui-mme l'exprience vcue et subjective de l'expert sur le plan du comportement, de la manirede rflchir, de la sensorialit, de la squence et mme des convictions. La phase suivante

    permet de reprer desredondancessignificatives11dans leurs manires de s'y prendre et de lescomparer par contraste la manire de s'y prendre de personnes n'ayant pas cettecomptence.L'intervenant en PNL doit ensuite tester la pertinence de sa modlisation sur le terrain enreproduisant les lments significatifs dans le concret. Le modle doit tre affin en cherchantune formulation la plus simple possible et qui maintienne les qualits modlises. Lemodlisateur peut aussi faire des liens avec d'autres modles PNL et d'autres thories12et enen cherchant les limites notamment. Enfin, il doit construire uneprocdurepour intgrer etenseigner le modle11.

    Les modles

    En rsum, la Programmation Neuro-Linguistique cherche modliser puis imiter lesmeilleures pratiques, pour communiquer ou changer et s'amliorer, si bien que la PNL, c'estavant tout apprendre des autres 10.De cette analyse et mise en forme de ses explorations sontcrs un grand nombre de modles 13,dans diffrents domaines comme la communication,les psychothrapies, la crativit, la pdagogie, le sport ou le management14.Chaque modleest constitu de deux aspects. D'une part, la PNL cherche isoler et dcrire en quoi uncomportement qui russit diffre d'un comportement habituel. Il s'agit donc d'isoler leslments ncessaires et suffisants qui expliquent le succs observ et qui permettent dereproduire lacomptenceobserve chez lesexperts15.D'autre part, le modle tend matrialiser la procdure pour enseigner et transmettre ce savoir-faire ou savoir-tre16.

    Une certaine faon de regarder le monde et la vie

    Enfin, la Programmation Neuro-Linguistique s'appuie sur une certaine faon de regarder lemonde et la vie 8,qui repose sur un ensemble de principes, de prsupposs, et unethiquematrialise par uncode de dontologie17.L'intention finale des intervenants en PNL estd'aider ceux qui le souhaitent rester actif vis--vis de leurs propres objectifs, de retrouver lesressources ncessaires pour les atteindre, de dvelopper sa flexibilit, de retrouver de

    l'autonomie10

    ,de trouver plus de satisfaction dans la vie, d'amener plus de comprhension etde respect mutuel, d'augmenter l'estime de soiet d'apprendre apprendre.

    Fondements pistmologiques

    http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-Alain_Thiry.2C_2010.7Cp.3D11-12http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-Alain_Thiry.2C_2010.7Cp.3D11-12http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-Alain_Thiry.2C_2010.7Cp.3D11-12http://fr.wikipedia.org/wiki/Comp%C3%A9tence_%28ressources_humaines%29http://fr.wikipedia.org/wiki/Comp%C3%A9tence_%28ressources_humaines%29http://fr.wikipedia.org/wiki/Experthttp://fr.wikipedia.org/wiki/Experthttp://fr.wikipedia.org/wiki/Experthttp://fr.wikipedia.org/wiki/Mim%C3%A9tisme_comportementalhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Mim%C3%A9tisme_comportementalhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Mim%C3%A9tisme_comportementalhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Redondancehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Redondancehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Redondancehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-Robert_Dilts.2C_2004.7Cp.3D53-13http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-Robert_Dilts.2C_2004.7Cp.3D53-13http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-Robert_Dilts.2C_2004.7Cp.3D53-13http://fr.wikipedia.org/wiki/Comp%C3%A9tence_%28ressources_humaines%29http://fr.wikipedia.org/wiki/Comp%C3%A9tence_%28ressources_humaines%29http://fr.wikipedia.org/wiki/Comp%C3%A9tence_%28ressources_humaines%29http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-Alain_Thiry.2C_2006.7Cp.3D25-14http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-Alain_Thiry.2C_2006.7Cp.3D25-14http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-Alain_Thiry.2C_2006.7Cp.3D25-14http://fr.wikipedia.org/wiki/Psychologie_de_l%27apprentissagehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Psychologie_de_l%27apprentissagehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Psychologie_de_l%27apprentissagehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-Robert_Dilts.2C_2004.7Cp.3D53-13http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-Robert_Dilts.2C_2004.7Cp.3D53-13http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-Robert_Dilts.2C_2004.7Cp.3D53-13http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-Alain_Thiry.2C_2010.7Cp.3D11-12http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-Alain_Thiry.2C_2010.7Cp.3D11-12http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-Alain_Thiry.2C_2010.7Cp.3D11-12http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-15http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-15http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-ReferenceA-16http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-ReferenceA-16http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-ReferenceA-16http://fr.wikipedia.org/wiki/Comp%C3%A9tence_%28ressources_humaines%29http://fr.wikipedia.org/wiki/Comp%C3%A9tence_%28ressources_humaines%29http://fr.wikipedia.org/wiki/Comp%C3%A9tence_%28ressources_humaines%29http://fr.wikipedia.org/wiki/Experthttp://fr.wikipedia.org/wiki/Experthttp://fr.wikipedia.org/wiki/Experthttp://fr.wikipedia.org/wiki/Experthttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-18http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-18http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-18http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-Alain_Thiry.2C_2006.7Cp.3D16-10http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-Alain_Thiry.2C_2006.7Cp.3D16-10http://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%89thiquehttp://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%89thiquehttp://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%89thiquehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Code_de_d%C3%A9ontologiehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Code_de_d%C3%A9ontologiehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Code_de_d%C3%A9ontologiehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Code_de_d%C3%A9ontologiehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-Alain_Thiry.2C_2010.7Cp.3D11-12http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-Alain_Thiry.2C_2010.7Cp.3D11-12http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-Alain_Thiry.2C_2010.7Cp.3D11-12http://fr.wikipedia.org/wiki/Estime_de_soihttp://fr.wikipedia.org/wiki/Estime_de_soihttp://fr.wikipedia.org/wiki/Estime_de_soihttp://fr.wikipedia.org/wiki/Estime_de_soihttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-Alain_Thiry.2C_2010.7Cp.3D11-12http://fr.wikipedia.org/wiki/Code_de_d%C3%A9ontologiehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Code_de_d%C3%A9ontologiehttp://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%89thiquehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-Alain_Thiry.2C_2006.7Cp.3D16-10http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-18http://fr.wikipedia.org/wiki/Experthttp://fr.wikipedia.org/wiki/Experthttp://fr.wikipedia.org/wiki/Comp%C3%A9tence_%28ressources_humaines%29http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-ReferenceA-16http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-15http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-Alain_Thiry.2C_2010.7Cp.3D11-12http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-Robert_Dilts.2C_2004.7Cp.3D53-13http://fr.wikipedia.org/wiki/Psychologie_de_l%27apprentissagehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-Alain_Thiry.2C_2006.7Cp.3D25-14http://fr.wikipedia.org/wiki/Comp%C3%A9tence_%28ressources_humaines%29http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-Robert_Dilts.2C_2004.7Cp.3D53-13http://fr.wikipedia.org/wiki/Redondancehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Mim%C3%A9tisme_comportementalhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Experthttp://fr.wikipedia.org/wiki/Comp%C3%A9tence_%28ressources_humaines%29http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-Alain_Thiry.2C_2010.7Cp.3D11-12
  • 7/25/2019 Programmation neurolinguistique.pdf

    5/21

    Richard Bandler,l'un des deux fondateurs de la Programmation Neuro-Linguistique.

    L'tude des automatismes et des reprsentations

    La dnomination de Programmation Neuro-Linguistique explique les enjeux et lesfondements pistmologiques de cette technique. Ainsi, le mot Programmation faitrfrence lensemble desautomatismes18(ou d'apprentissage), quil sagisse dautomatismescognitifs, motionnels ou comportementaux. Le mot Neuro fait rfrence aux neurones, ausystme nerveux centralet au systme nerveux priphrique qui tablissent descorrlations,utiles ou nuisibles, entre lesperceptionset lesmotions,et qui conditionnent les ractions.Enfin, le mot Linguistique explique l'importance de la dimension du langage dans cettetechnique. Le langage est en effet compris dans ce cadre comme le vhicule de la culture etinforme sur lesreprsentations mentalesdu sujet19.

    Une pratique intgre

    La Programmation Neuro-Linguistique a parfois t, dans ses dbuts surtout, perue commeun ensemblesyncrtique,technique et sans rflexion critique, de plusieurs thories etapproches. la suite de l'arrive du modle organisateur des niveaux logiques, d'autresobservateurs l'ont perue comme unclectismeou un usage raisonn en fonction des besoinsdu patient. Aujourd'hui, l'universitaire en Psychologie et Sciences de l'ducation, galementPNListeMonique Esserla prsente plutt comme une intgration d'autres thories et demodles provenant de champs divers, et qui cherche en identifier les points de jonction, lescomplmentarits, voire les contradictions pistmologiques20,12.Richard Bandler et JohnGrinder expliquent : nous ne sommes pas des psychologues, nous ne sommes pas non plus

    des thologiens ou des thoriciens. Nous navons pas dide propos de la nature relle des choses, et cela ne nous intresse pas particulirement 21.Ainsi, ses fondateurs neconsidrent pas la Programmation Neuro-Linguistique comme une science. Cependant ilsutilisent un langage technique (un jargon) et font rfrence des connaissances scientifiques

    pour justifier les dmarches qu'ils ont construites. Aussi la PNL est critique pour sonambition de prtendre au statut scientifique, elle est classe comme une pseudo-science.Lobjectif de la PNL est en effet de synthtiser un grand nombre de modles et de thories

    psychothrapeutiques. Comme le rappelleRobert Dilts,pour leWebsters Dictionnary,unescience est toute branche ou dpartement dune connaissance systmatise considrecomme un champ distinct dinvestigation ou objet de recherche ; comme, la science delastronomie, de la chimie, ou de lesprit . En considrant cette dfinition, la Programmation

    Neuro-Linguistique pourrait tre considre comme la science de lexprience subjective etde lexprience sensorielle ;Robert Diltset Judith Delozier prcisent qu' il y a un lien entre

    http://commons.wikimedia.org/wiki/File:RICHARDB.jpg?uselang=frhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Richard_Bandlerhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Richard_Bandlerhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Automatisme_%28psychologie%29http://fr.wikipedia.org/wiki/Automatisme_%28psychologie%29http://fr.wikipedia.org/wiki/Automatisme_%28psychologie%29http://fr.wikipedia.org/wiki/Automatisme_%28psychologie%29http://fr.wikipedia.org/wiki/Syst%C3%A8me_nerveux_centralhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Syst%C3%A8me_nerveux_centralhttp://fr.wikipedia.org/wiki/R%C3%A9flexe_de_Pavlovhttp://fr.wikipedia.org/wiki/R%C3%A9flexe_de_Pavlovhttp://fr.wikipedia.org/wiki/R%C3%A9flexe_de_Pavlovhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Perceptionhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Perceptionhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Perceptionhttp://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%89motionhttp://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%89motionhttp://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%89motionhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Repr%C3%A9sentation_mentalehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Repr%C3%A9sentation_mentalehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Repr%C3%A9sentation_mentalehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-21http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-21http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-21http://fr.wikipedia.org/wiki/Syncr%C3%A9tismehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Syncr%C3%A9tismehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Syncr%C3%A9tismehttp://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%89clectismehttp://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%89clectismehttp://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%89clectismehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Monique_Esserhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Monique_Esserhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Monique_Esserhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-22http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-22http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-Alain_Thiry.2C_2006.7Cp.3D25-14http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-Alain_Thiry.2C_2006.7Cp.3D25-14http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-Alain_Thiry.2C_2006.7Cp.3D25-14http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-Richard_Bandler_et_John_Grinder.2C_1979.7Cp.3D7-23http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-Richard_Bandler_et_John_Grinder.2C_1979.7Cp.3D7-23http://fr.wikipedia.org/wiki/Robert_Diltshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Robert_Diltshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Robert_Diltshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Dictionnaire_Websterhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Dictionnaire_Websterhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Dictionnaire_Websterhttp://fr.wiktionary.org/wiki/Sciencehttp://fr.wiktionary.org/wiki/Sciencehttp://fr.wiktionary.org/wiki/Sciencehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Robert_Diltshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Robert_Diltshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Robert_Diltshttp://commons.wikimedia.org/wiki/File:RICHARDB.jpg?uselang=frhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Robert_Diltshttp://fr.wiktionary.org/wiki/Sciencehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Dictionnaire_Websterhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Robert_Diltshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-Richard_Bandler_et_John_Grinder.2C_1979.7Cp.3D7-23http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-Alain_Thiry.2C_2006.7Cp.3D25-14http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-22http://fr.wikipedia.org/wiki/Monique_Esserhttp://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%89clectismehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Syncr%C3%A9tismehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-21http://fr.wikipedia.org/wiki/Repr%C3%A9sentation_mentalehttp://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%89motionhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Perceptionhttp://fr.wikipedia.org/wiki/R%C3%A9flexe_de_Pavlovhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Syst%C3%A8me_nerveux_centralhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Automatisme_%28psychologie%29http://fr.wikipedia.org/wiki/Automatisme_%28psychologie%29http://fr.wikipedia.org/wiki/Richard_Bandlerhttp://commons.wikimedia.org/wiki/File:RICHARDB.jpg?uselang=fr
  • 7/25/2019 Programmation neurolinguistique.pdf

    6/21

    la PNL et dautres courants de la psychologie, car la PNL se dessine partir de la neurologie,de la linguistique et des sciences cognitives22.

    L'tude de la subjectivit

    Les intervenants en Programmation Neuro-Linguistique cherchent tablir des liens entre lesaspects sensoriels de la pense du sujet d'une part23et les ractions motionnelles24d'autrepart. Les deux aspects constituant pour eux lasubjectivithumaine. Ils font galement desliens entre des squences sensorielles et certaines performances dans certaines des tchesdonnes25.Par exemple, unascenseurnest pas dangereux en soi. Les ascenseurs sontemprunts quotidiennement par un grand nombre de gens et les risques d'accidents gravessont extrmement faibles. Pourtant, certains ont une raction motionnelle de peur totalementdisproportionne leur approche ; les psychologues diagnostiqueront travers ces ractionsunephobie.

    Les concepteurs de la PNL ne se sont intresss ni la nature des ascenseurs, ni celle des

    gens. Ils nont pas cherch non plus dcouvrir les rseaux neurologiques qui sous-tendentces ractions. Ils se sont contents de chercher explorer comment un sujet sereprsentedanssa pense un ascenseur de telle manire quil produit de lapeur26.Les PNListesNote 3se sontdonc pos la question de ce qui fait la diffrence au sein des reprsentations mentales entre lessujets qui sont indiffrents l'ascenseur et l'utilisent sans stress, et les autres. Pour la PNL,changer les particularits de ses reprsentations sensorielles (par la technique des sous-modalits notamment) entrane une modification dans lesaffectsou au niveau de la

    performance et de la matrise de soi27.La subjectivit est par consquent au centre de laProgrammation Neuro-Linguistique. C'est pourquoiRichard Bandlerdfinit la PNL commel' tude de la structure de l'exprience subjective 28,29.

    Historique

    Les intervenants en Programmation Neuro-Linguistique voient trois priodes dans l'volutionde leur thorie14.La premire est essentiellement centre sur lapsychothrapie,par lesmodlisations opres chez des thrapeutes provenant de disciplines diverses. Au vu delimportance que ces derniers ont accord au changement, cette premire priode a t dfiniecomme l'exploration et la transformation du vcu de lexprience subjective 30.La seconde

    priode de l'histoire de la PNL se caractrise par l'introduction du modle des niveauxlogiques deRobert Diltsdans le but de permettre une analyse plus globale des contextes

    problmatiques8.Une troisime priode, enfin, peine amorce, correspond une rflexion

    sur le sens gnral de la Programmation Neuro-Linguistique, sur ses applications et sur leschangements au sein desgroupes sociaux31.

    Les dbuts : John Grinder et Richard Bandler

    SiRichard BandleretJohn Grinderse sont rencontrs ds 1972, dans le cadre d'activitsuniversitaires32,c'est seulement partir de 197333que leur coopration commence.JohnGrinder,professeur de linguistique l'universit de Santa Cruz de Californie, accepte alorsd'aiderRichard Bandler,passionn de mathmatiques, d'informatique et de psychothrapie ettudiant en 4eanne de psychologie au Kresge College de lUniversit de Santa Cruz, formaliser sa pratique engestalt34.

    http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-24http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-24http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-24http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-25http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-25http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-25http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-26http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-26http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-26http://fr.wikipedia.org/wiki/Subjectivit%C3%A9http://fr.wikipedia.org/wiki/Subjectivit%C3%A9http://fr.wikipedia.org/wiki/Subjectivit%C3%A9http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-27http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-27http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-27http://fr.wikipedia.org/wiki/Ascenseurhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Ascenseurhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Ascenseurhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Phobiehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Phobiehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Phobiehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Repr%C3%A9sentation_mentalehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Repr%C3%A9sentation_mentalehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Repr%C3%A9sentation_mentalehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Peurhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Peurhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Peurhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Peurhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-29http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-29http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-29http://fr.wikipedia.org/wiki/Affecthttp://fr.wikipedia.org/wiki/Affecthttp://fr.wikipedia.org/wiki/Affecthttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-30http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-30http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-30http://fr.wikipedia.org/wiki/Richard_Bandlerhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Richard_Bandlerhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Richard_Bandlerhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-31http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-32http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-32http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-32http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-ReferenceA-16http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-ReferenceA-16http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-ReferenceA-16http://fr.wikipedia.org/wiki/Psychoth%C3%A9rapiehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Psychoth%C3%A9rapiehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Psychoth%C3%A9rapiehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-Monique_Esser.2C_2004.7Cp.3D19-33http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-Monique_Esser.2C_2004.7Cp.3D19-33http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-Monique_Esser.2C_2004.7Cp.3D19-33http://fr.wikipedia.org/wiki/Robert_Diltshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Robert_Diltshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Robert_Diltshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-Alain_Thiry.2C_2006.7Cp.3D16-10http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-Alain_Thiry.2C_2006.7Cp.3D16-10http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-Alain_Thiry.2C_2006.7Cp.3D16-10http://fr.wikipedia.org/wiki/Groupe_socialhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Groupe_socialhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Groupe_socialhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Groupe_socialhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Richard_Bandlerhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Richard_Bandlerhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Richard_Bandlerhttp://fr.wikipedia.org/wiki/John_Grinderhttp://fr.wikipedia.org/wiki/John_Grinderhttp://fr.wikipedia.org/wiki/John_Grinderhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-35http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-35http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-35http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-36http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-36http://fr.wikipedia.org/wiki/John_Grinderhttp://fr.wikipedia.org/wiki/John_Grinderhttp://fr.wikipedia.org/wiki/John_Grinderhttp://fr.wikipedia.org/wiki/John_Grinderhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Richard_Bandlerhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Richard_Bandlerhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Richard_Bandlerhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Psychologie_de_la_formehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Psychologie_de_la_formehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Psychologie_de_la_formehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Psychologie_de_la_formehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Psychologie_de_la_formehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Psychologie_de_la_formehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Richard_Bandlerhttp://fr.wikipedia.org/wiki/John_Grinderhttp://fr.wikipedia.org/wiki/John_Grinderhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-36http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-35http://fr.wikipedia.org/wiki/John_Grinderhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Richard_Bandlerhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Groupe_socialhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Groupe_socialhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-Alain_Thiry.2C_2006.7Cp.3D16-10http://fr.wikipedia.org/wiki/Robert_Diltshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-Monique_Esser.2C_2004.7Cp.3D19-33http://fr.wikipedia.org/wiki/Psychoth%C3%A9rapiehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-ReferenceA-16http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-32http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-31http://fr.wikipedia.org/wiki/Richard_Bandlerhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-30http://fr.wikipedia.org/wiki/Affecthttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-29http://fr.wikipedia.org/wiki/Peurhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Peurhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Repr%C3%A9sentation_mentalehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Phobiehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Ascenseurhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-27http://fr.wikipedia.org/wiki/Subjectivit%C3%A9http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-26http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-25http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-24
  • 7/25/2019 Programmation neurolinguistique.pdf

    7/21

    En 1975, sur la base de la modlisation des aspects linguistiques permis par l'observation de lapratique deFritz Perls(fondateur de lagestalt therapy)et celle deVirginia Satir(pionnire delathrapie familiale)35,ils publient le mta-modle36.Les aspects linguistiques de ce

    premier modle empruntent galement aux travaux antrieurs de Grinder sur lagrammairegnrative et transformationnelledeNoam Chomsky37,38.John Grinder explique ainsi

    l'importance de l'approche linguistique au sein de la Programmation Neuro-Linguistique : Nous avons constat que la grammaire transformationnelle avait eu l'influence la pluspntrante sur la PNL 39.

    Au travers des changes entre l'anthropologueGregory Batesonet Grinder et Bandler40,lesrecherches du groupe interdisciplinaire issu desconfrences MacyNote 4et le ProjetBateson Note 5ont influenc la thorie de la Programmation Neuro-Linguistique, notammentdans des prsupposs lis au courantcyberntique.Gregory Bateson explique l'avance

    permise par la PNL, dans une prface du premier livre de Grinder et Bandler : John GrinderetRichard Bandleront ralis quelque chose de similaire ce que mes collgues et moi-mmeavons tent de faire il y a 15 ans... Ils avaient des outils que nous navions pas ou que nous

    navons pas vu comment utiliser. Ils ont russi faire de la linguistique, une base pour lathorie et, en mme temps un outil pour la thrapie. Cela leur donne un double contrle sur les

    phnomnes psychiatriques et ils ont fait quelque chose que nous avons t stupides derater41.

    Gregory Batesonprsente par la suite Bandler et Grinder au psychiatreMilton Erickson,fondateur de lhypnose ericksonienneet considr comme le pre desthrapies brves.Deleur rencontre nat le second modle en PNL, dit modle de Milton Note 6,42.Ils publientgalement en 1975 un second ouvrage, intitul Patterns of the Hypnotic Techniques of Milton

    H. Erickson Volume I(1975), suivi en 1977 par Patterns of the Hypnotic Techniques of MiltonH. Erickson Volume II. Les deux volumes constituent la base thorique du modle de Milton,destin permettre une investigation, par l'utilisation des imprcisions dulangage,du niveauinconscient et somatique, plutt que cognitif, et ce afin de rsoudre des difficults souvent denature clinique. La prcision est apporte par celui qui coute et non pas par celui qui dit.L'influence deMilton Ericksonsur les dveloppements de la Programmation Neuro-Linguistique est relle et ce dernier reconnat l'intrt de la dmarche de Bandler et Grinderdans le domaine de l'investigation des savoir-faire des autres : Bien que ce livre de RichardBandler et John Grinder soit loin d'tre une description complte de ma mthodologie, c'estune bien meilleure explication de la manire dont je travaille que celle que je pourrais moi-mme fournir. Je sais ce que je fais, expliquer comment je le fais est beaucoup trop difficile

    pour moi 43.

    L'exploration du vcu subjectif

    En 1976, Grinder et Bandler choisissent le nom de Programmation Neuro-Linguistique pour dsigner leur dmarche34.Cette dnomination correspond une volont de sortir del'approche linguistique exclusive, en intgrant ce qu'elle nomme l'exploration du vcusubjectif , c'est--dire les tats internes et la perception sensorielle du sujet. Les crateurs dela PNL cherchent alors codifier ce vcu subjectif.

    L'importance de l'exploration des reprsentations sensorielles dans l'interaction (aspectsverbaux et non verbaux)44et du fonctionnement psychique45de l'individu (signification des

    accs oculaireset dessynesthsies)survient aprs l'criture de The Structure of Magic vol.II46.En 1977, Robert Dilts dcrit les stratgies dans un article intitul EEG and

    http://fr.wikipedia.org/wiki/Fritz_Perlshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Fritz_Perlshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Fritz_Perlshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Gestalt-th%C3%A9rapiehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Gestalt-th%C3%A9rapiehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Gestalt-th%C3%A9rapiehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Virginia_Satirhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Virginia_Satirhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Virginia_Satirhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Th%C3%A9rapie_familialehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Th%C3%A9rapie_familialehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-38http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-38http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-38http://fr.wikipedia.org/wiki/M%C3%A9tamod%C3%A8lehttp://fr.wikipedia.org/wiki/M%C3%A9tamod%C3%A8lehttp://fr.wikipedia.org/wiki/M%C3%A9tamod%C3%A8lehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-39http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-39http://fr.wikipedia.org/wiki/Grammaire_g%C3%A9n%C3%A9rative_et_transformationnellehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Grammaire_g%C3%A9n%C3%A9rative_et_transformationnellehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Grammaire_g%C3%A9n%C3%A9rative_et_transformationnellehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Grammaire_g%C3%A9n%C3%A9rative_et_transformationnellehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Noam_Chomskyhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Noam_Chomskyhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Noam_Chomskyhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-41http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-41http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-41http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-42http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-42http://fr.wikipedia.org/wiki/Gregory_Batesonhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Gregory_Batesonhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Gregory_Batesonhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-43http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-43http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-43http://fr.wikipedia.org/wiki/Conf%C3%A9rences_Macyhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Conf%C3%A9rences_Macyhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Conf%C3%A9rences_Macyhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Conf%C3%A9rences_Macyhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-45http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-45http://fr.wikipedia.org/wiki/Cybern%C3%A9tiquehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Cybern%C3%A9tiquehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Cybern%C3%A9tiquehttp://fr.wikipedia.org/wiki/John_Grinderhttp://fr.wikipedia.org/wiki/John_Grinderhttp://fr.wikipedia.org/wiki/John_Grinderhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Richard_Bandlerhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Richard_Bandlerhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Richard_Bandlerhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-46http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-46http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-46http://fr.wikipedia.org/wiki/Gregory_Batesonhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Gregory_Batesonhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Milton_Ericksonhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Milton_Ericksonhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Milton_Ericksonhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Hypnose_ericksoniennehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Hypnose_ericksoniennehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Hypnose_ericksoniennehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Th%C3%A9rapie_br%C3%A8vehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Th%C3%A9rapie_br%C3%A8vehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Th%C3%A9rapie_br%C3%A8vehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-47http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-47http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-48http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-48http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-48http://fr.wikipedia.org/wiki/Langagehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Langagehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Langagehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Milton_Ericksonhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Milton_Ericksonhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Milton_Ericksonhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-49http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-49http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-Esser.2C_2003.2C12-37http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-Esser.2C_2003.2C12-37http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-Esser.2C_2003.2C12-37http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-50http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-50http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-50http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-51http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-51http://fr.wikipedia.org/wiki/VAKOGhttp://fr.wikipedia.org/wiki/VAKOGhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Synesth%C3%A9siehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Synesth%C3%A9siehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Synesth%C3%A9siehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-Robert_Dilts_et_Judith_Delozier.2C_2000.7Cp.3D1318-52http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-Robert_Dilts_et_Judith_Delozier.2C_2000.7Cp.3D1318-52http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-Robert_Dilts_et_Judith_Delozier.2C_2000.7Cp.3D1318-52http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-Robert_Dilts_et_Judith_Delozier.2C_2000.7Cp.3D1318-52http://fr.wikipedia.org/wiki/Synesth%C3%A9siehttp://fr.wikipedia.org/wiki/VAKOGhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-51http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-50http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-Esser.2C_2003.2C12-37http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-49http://fr.wikipedia.org/wiki/Milton_Ericksonhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Langagehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-48http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-47http://fr.wikipedia.org/wiki/Th%C3%A9rapie_br%C3%A8vehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Hypnose_ericksoniennehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Milton_Ericksonhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Gregory_Batesonhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-46http://fr.wikipedia.org/wiki/Richard_Bandlerhttp://fr.wikipedia.org/wiki/John_Grinderhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Cybern%C3%A9tiquehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-45http://fr.wikipedia.org/wiki/Conf%C3%A9rences_Macyhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Conf%C3%A9rences_Macyhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-43http://fr.wikipedia.org/wiki/Gregory_Batesonhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-42http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-41http://fr.wikipedia.org/wiki/Noam_Chomskyhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Noam_Chomskyhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Grammaire_g%C3%A9n%C3%A9rative_et_transformationnellehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Grammaire_g%C3%A9n%C3%A9rative_et_transformationnellehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-39http://fr.wikipedia.org/wiki/M%C3%A9tamod%C3%A8lehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-38http://fr.wikipedia.org/wiki/Th%C3%A9rapie_familialehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Virginia_Satirhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Gestalt-th%C3%A9rapiehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Fritz_Perls
  • 7/25/2019 Programmation neurolinguistique.pdf

    8/21

    Representationnal system47et aborde la manire dont une personne utilise pour sereprsenterson exprience48,c'est--dire ce qui est prsent dans son esprit et dans son corps

    pour tre dans tel tat motionnel ou pour manifester tellecomptence.En 1978, LeslieCameron-Bandler publie la premire articulation de tous les aspects verbaux et non verbauxde ses systmes de reprsentation49.Une autre synthse est publie par Dilts, Grinder, Bandler

    et Delozier dansNeuro-Linguistic Programming - NLP Volume Ien 198046

    .

    En 1977, Grinder quitte l'universit34.Ds lors, les praticiens explorent d'autres disciplines, enconservant les postulats de la Programmation Neuro-Linguistique. Ils dveloppent desapplications ou des rflexions dans des domaines aussi divers que lacommunication,lavente,lemanagement,lacrativit,ledveloppement personnel,lapdagogiescolaire ou lesrelations de couple50.En 1979, la premireformationcertifiante est organise par Steve etConnirae Andreas et Leslie Cameron34.Des techniques demarketingsont utilises pour lavendre.

    Robert Dilts.

    Monique Esserrappelle que quatre des cinq premiers livres de Bandler et Grinder sont fondssur des connaissances scientifiques et sur unepistmologierigoureuse. Mais, par solution defacilit et par intrt commercial, les deux auteurs ne font pas de citations dans leurs textes ets'expriment plus par des opinions que par des connaissances, tout en citant toutefois denombreuses rfrences scientifiques et pistmologiques dans leurs premiers livres. Lesrfrences faites laneuropsychologiesont ainsi constantes. La vido (en 1975, la vido taitune nouvelle technologie de l'enregistrement des comportements) permet une observationrpte et donc plus prcise. Elle permet d'observer par consquent des redondances surlesquelles les concepteurs font des hypothses et cherchent tester la capacit reproduire sessavoir-faire, parmimtisme,dans la ralit51.Par contre, ds la sortie de Grinder del'universit, la majorit des actions se placent dans un cadre commercial o la rigueur

    scientifique est quelquefois dlaisse52

    .

    Robert Dilts et le modle des champs unifis

    En 1980,Robert Diltsformalise son modle dit des champs unifis Note 7,modle quis'appuie principalement sur le concept deniveaux logiquesformalis parGregory Bateson.Cemodle, utilis par les PNListes sous la dnomination, plus courante, de niveaux logiques ,va donner une organisation globale tous les acquis de la PNL selon Monique Esser30.Il

    procure un cadre non seulement l'analyse d'un problme (comprendre comment diffrentsaspects s'articulent), mais aussi des rgles et donc des protocoles pour organiser les diffrentesactions mener pour rsoudre le problme en profondeur. Ce modle a permis de classer tous

    les outils PNL en fonction du niveau o ils interviennent.

    http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-53http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-53http://fr.wikipedia.org/wiki/Repr%C3%A9sentationhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Repr%C3%A9sentationhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-Richard_Bandler.2C_1990.7Cp.3D42-54http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-Richard_Bandler.2C_1990.7Cp.3D42-54http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-Richard_Bandler.2C_1990.7Cp.3D42-54http://fr.wikipedia.org/wiki/Comp%C3%A9tence_%28ressources_humaines%29http://fr.wikipedia.org/wiki/Comp%C3%A9tence_%28ressources_humaines%29http://fr.wikipedia.org/wiki/Comp%C3%A9tence_%28ressources_humaines%29http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-55http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-55http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-Robert_Dilts_et_Judith_Delozier.2C_2000.7Cp.3D1318-52http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-Robert_Dilts_et_Judith_Delozier.2C_2000.7Cp.3D1318-52http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-Robert_Dilts_et_Judith_Delozier.2C_2000.7Cp.3D1318-52http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-Esser.2C_2003.2C12-37http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-Esser.2C_2003.2C12-37http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-Esser.2C_2003.2C12-37http://fr.wikipedia.org/wiki/Communicationhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Communicationhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Communicationhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Ventehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Ventehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Ventehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Managementhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Managementhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Managementhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Cr%C3%A9ativit%C3%A9http://fr.wikipedia.org/wiki/Cr%C3%A9ativit%C3%A9http://fr.wikipedia.org/wiki/Cr%C3%A9ativit%C3%A9http://fr.wikipedia.org/wiki/D%C3%A9veloppement_personnelhttp://fr.wikipedia.org/wiki/D%C3%A9veloppement_personnelhttp://fr.wikipedia.org/wiki/D%C3%A9veloppement_personnelhttp://fr.wikipedia.org/wiki/P%C3%A9dagogiehttp://fr.wikipedia.org/wiki/P%C3%A9dagogiehttp://fr.wikipedia.org/wiki/P%C3%A9dagogiehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-56http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-56http://fr.wikipedia.org/wiki/Formation_professionnellehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Formation_professionnellehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Formation_professionnellehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-Esser.2C_2003.2C12-37http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-Esser.2C_2003.2C12-37http://fr.wikipedia.org/wiki/Marketinghttp://fr.wikipedia.org/wiki/Marketinghttp://fr.wikipedia.org/wiki/Marketinghttp://fr.wikipedia.org/wiki/Robert_Diltshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Robert_Diltshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Monique_Esserhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Monique_Esserhttp://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%89pist%C3%A9mologiehttp://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%89pist%C3%A9mologiehttp://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%89pist%C3%A9mologiehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Neuropsychologiehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Neuropsychologiehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Neuropsychologiehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Mim%C3%A9tismehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Mim%C3%A9tismehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Mim%C3%A9tismehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-57http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-57http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-58http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-58http://fr.wikipedia.org/wiki/Robert_Diltshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Robert_Diltshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Robert_Diltshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-59http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-59http://fr.wikipedia.org/wiki/Niveaux_logiqueshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Niveaux_logiqueshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Niveaux_logiqueshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Gregory_Batesonhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Gregory_Batesonhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Gregory_Batesonhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-Monique_Esser.2C_2004.7Cp.3D19-33http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-Monique_Esser.2C_2004.7Cp.3D19-33http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-Monique_Esser.2C_2004.7Cp.3D19-33http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Robert_dilts.jpg?uselang=frhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-Monique_Esser.2C_2004.7Cp.3D19-33http://fr.wikipedia.org/wiki/Gregory_Batesonhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Niveaux_logiqueshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-59http://fr.wikipedia.org/wiki/Robert_Diltshttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-58http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-57http://fr.wikipedia.org/wiki/Mim%C3%A9tismehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Neuropsychologiehttp://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%89pist%C3%A9mologiehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Monique_Esserhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Robert_Diltshttp://commons.wikimedia.org/wiki/File:Robert_dilts.jpg?uselang=frhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Marketinghttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-Esser.2C_2003.2C12-37http://fr.wikipedia.org/wiki/Formation_professionnellehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-56http://fr.wikipedia.org/wiki/P%C3%A9dagogiehttp://fr.wikipedia.org/wiki/D%C3%A9veloppement_personnelhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Cr%C3%A9ativit%C3%A9http://fr.wikipedia.org/wiki/Managementhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Ventehttp://fr.wikipedia.org/wiki/Communicationhttp://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-Esser.2C_2003.2C12-37http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-Robert_Dilts_et_Judith_Delozier.2C_2000.7Cp.3D1318-52http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-55http://fr.wikipedia.org/wiki/Comp%C3%A9tence_%28ressources_humaines%29http://fr.wikipedia.org/wiki/Programmation_neuro-linguistique%23cite_note-Richard_Bandler.2C_1990.7Cp.3D42-54http://fr.wikipedia.org/wiki/Rep