Prana Shakthi Book Layout (SINGLE PAGEWISE)

„áê}â◊HÎ XHõ J=¸Åº"≥∞ÿ# qÉèí∂u

Ç≤ÏOn =¸ÅO

Ü«ÚQÆ |∞∞+≤, "Õ Œ=¸iÎ, «áÈx+ª

ÑÖ_ç`« N~å=∞â◊~°‡ PKå~°º

(The Basis of Evolution)

J#∞"å ŒO

_®II =∂Ô~à◊§ N~å=∞Hõ$+‚, Z"≥∞‡ã‘û, Ñ≤ÃÇÏKü_ç.

www.th8revolution.comwww.dsvv.org

GAYATRI PARIWAR WEBSITESwww.awgpsouth.org |

www.awgp.org |

ii

Book Name : The Basis of Evolution

Language : Telugu

Book Code : TL0306

Author by : Yugarishi Vedmoorti TaponishthaPandit Sriram Sharma Acharya

Translated by : Dr Marella Sriramakrishna, M.Sc., Ph.D.

Edition & Copies : First - 3,000

Month & Year : 20th September 2011 (on the occasion ofPandit Sriram Sharma Acharya Birth Centenary)

© Copyright reserved with the publishers

Price : Rs. 40.00

Publishers : Shri Vedamata Gayatri Trust - Hyderabad

Zonal Office : Gayatri Chetna KendraH.No. 5-283, Near Aswini HouseBharat Nagar Bus Stop, H.P. RoadMoosapet, Hyderabad - 500 018E-mail : [email protected] : 040-23700722, 99491 11175

A. P. Centres :Gayatri Shakti Peeth, Narakoduru - 0863-2534440, 95428 16999Yug Shakti Gayatri Kendra, Vijayawada-0866-6616570, 93948 63262Yug Shakti Gayatri Kendra, Vizag - 99491 73022, 94901 32923Gayatri Pragya Peeth, Goshamahal, Hyd. - 040-24617643, 93930 02165Gayatri Pragya Peeth - Kamareddy 95502 85789, 80089 50908

Head Office : Shantikunj, Haridwar, Uttarakhand - 249 411Ph. : 01334-260602, 260403,Fax : 01334-260866E-mail : [email protected] : www.awgp.org / www.dsvv.org


LáÈ^•… «=Ú

Ñ¨~°=∞Ñ¨Ó[º QÆ∞~°∞ Õ=ÙÅ∞ ÑÖ_ç « N~å=∞â◊~°‡PKå~°ºQÍ~°∞ ~°zOz# 108

"åV‡Ü«∂ÅÖ’ ''„áê}â◊HÎ XHõ J=¸Åº"≥∞ÿ# qÉèí∂u—— J#∞ 17= "åV‡Ü«∞=Ú#‰õΩ

ãOHΔÑÎ™ê~°=Ú.

=∞x+≤ â◊s~°OÖ’ 72 "ÕÅ ã¨∂Hõ;<å_»∞Å∞ L<åflÜ«∞x |∞∞+¨μÅ‰õΩ ≥Å∞ã¨∞.

"å~°O`å <å_»∞Åg∞ Œ |Çï Ñiâ’ èŒ#Å∞ KÕã≤ J<ÕHõ q+Ü«∂Å#∞ ≥Å∞ã∞‰õΩ<åfl~°∞.

'=∞x+≤ â◊s~°OÖ’x D <å_»∞Å „Ñ¨"åÇ¨ÏO ZÑ¨C_»∞ „Hõ=∞O «Ñ¨C «∞O^À JÑ¨C_»∞

â◊s~°OÖ’ ~ÀQÆ=Ú–â’Hõ=Ú U~°Ê_» å~Ú. « •fi~å =∞x+≤ ÉÏ èŒÅÖ’, HõëêìÅÖ’

‰õÄ~°∞‰õΩáÈ`å_»∞. g\#∞O_ç |Ü«∞@Ñ_»\ÏxH =∂#=Ù_»∞ x~°O «~°=Ú „ÑÜ«∞ «fl=Ú

KÕã∂Î=ÙO\Ï_»∞.— Wk |∞∞+μÅ Ñiâ’ èŒ<å ã «º=Ú. P „áê}â◊HÎx uiy ãiÜ≥ÿ∞#

suÖ’ „Ñ¨=Ç≤ÏOÑ¨*ËÜ«Ú@‰õΩ QÍ#∞ |∞∞+¨μÅ∞ J<ÕHõ „áê}ÏÜ«∂=∞Ñ¨ Œú «∞Å#∞,

™ê èŒ#Å#∞ JOkOKå~°∞. =∞x+≤ «#Ö’x „áê}â◊HÎx ÃÑOK«∞H˘x P~ÀQÆºOQÍ#∞,

|ÅOQÍ#∞ LO_»\ÏxH˜ |∞∞+¨μÅ∞ JOkOz# Ô~O_»∞ =ÚYº Ñ¨ Œú «∞Å∞ L<åfl~Ú.

1. Láêã¨# 2. ™ê èŒ#. Láêã¨<å q è•#OÖ’ ™ê èŒ‰õΩ_»∞ „â◊ Œú À „áê}â◊HÎx

„QÆÇ≤ÏOz è•~°} KÕã¨∞Î<åfl#x f„= ÉèÏ=# K≥Ü«∂ºe. ™ê èŒ# ^•fi~å „áê}â◊HÎH˜

P@OHÍefl Hõeyã∂Î, P ÉèÏO_®QÍ~åxfl áê_»∞KÕã∂Î =ÙO_Õ K≥_»∞ « åÎ fiÅ#∞ |Ü«∞@‰õΩ

<≥\ì"ÕÜ«∂e.

ã¨ •ƒù=Å# g∞ Œ, ~°OQÆ∞Å g∞ Œ „Ñ¨ ÕºHÕz |OQÍ~°∞~°OQÆ∞Ö’ "≥∞é˜¿ã

L Œ~ÚOKÕ ã∂~°∞º_ç Ü≥ÚHõ è•º#O •fi~å „áê}T~å Ü≥ÚHõ =$kú [~°∞QÆ∞ «∞Ok.

n<Õfl Ñ~°=∞ÑÓ[º QÆ∞~°∞ Õ=ÙÅ∞ N~å=∞â◊~°‡PKå~°ºQÍ~°∞ 'ãq`å è•º#O— QÍ =∞#‰õΩ

JOkOKå~°∞.

„|Ç¨Ï‡ =ÚÇ¨ï~°Î=ÚÖ’ x„^ŒÖËz Ü«∞^ä•â◊H˜ Î â◊s~°=Ú

=∞#ã¨∞ûÅ#∞ â◊√kúÑ¨~°K«∞H˘x Hõ#∞Å∞ =¸ã¨∞‰õΩx „áê «óHÍÅOÖ’

L^Œ~Úã¨∞Î#fl ã¨fii‚=∞ã¨q`«#∞ ^è•º#=Ú KÕÜ«∂e. P ã¨fii‚=∞

iii „áê}â◊HÎ XHõ J=¸Åº"≥∞ÿ# qÉèí∂u

ã¨∂~°ºH˜~°}=ÚÅ∞ «=∞ â◊s~°=ÚÅ Ö’ÑëH˜ „Ñ¨"ÕtOK«_»=Ú =Å¡

"å\˜ ã≤÷u K«O„^Œ∞x =Öˇ J=Ù`«∞#fl^Œx ÉèÏ=# K≥Ü«∂ºe.

ã¨∂~°∞ºx#∞O_ç „Ñ¨HÍâ◊=Ú#∞ „QÆÇ≤ÏOz# K«O„^Œ∞_»∞ "≥∞é∞ã¨∂Î,

`«# j`«Å „Ñ¨HÍâ◊=Ú`À ~å„ux „Ñ¨HÍtOÑ¨*Ëã≤ J=∞$`«=Ú#∞

‰õΩiÑ≤™êÎ_»∞. è•º#ã≤÷uÖ’ ÉèÏ=# ZÖÏ LO_®e JO>Ë- ã¨∂~°º

H~°}=ÚÅ∞ ™ê èŒ‰õΩx â◊s~°=ÚÖ’ „Ñ"ÕtOz<å~Ú. â◊s~°=ÚÖ’x

JOQÆ „Ñ¨ «ºOQÆ=ÚÅÖ’ K«O„ Œ∞x J=∞$ «*’ºu xO_çáÈ~ÚOk.

D *’ºu „Ñ¨ÑÖK«=∞O`å "åºÑ≤Oz J=∞$`«*’ºu`À xO_ç#

"å`å=~°}=Ú#∞ xi‡™ÈÎOk. ^•x`À Ñ¨ •~°÷=ÚÅ∞, „áê}∞Å∞

J#∞„áê}˜`«=∞=Ù`«∞<åfl~Ú. LÑ¨Ü≥∂QÆHõ~° "å`å=~°}=ÚÅ∞

xi‡OK«|_»∞ «∞<åfl~Ú. J"åOKè«hÜ«∞ «Å∞ ˘eyáÈ «∞<åfl~Ú.

QÍÜ«∞„f=∞O„`«=Ú ã¨∂~°º=∞O„`«=Ú. Z=iH˜ QÍÜ«∞„f

=∞O„ «=ÚÃÑ· „â◊ Œú =ÙO@∞O^À "å~°∞ ÃÑ·# K≥Ñ≤Ê# è•º#=Ú`À

áê@∞ QÍÜ«∞„f=∞O„ «=Ú#∞ =∂#ã≤HõOQÍ [Ñ≤OK«=K«∞Û.

(„HÍOu è•s‡ ™êÇ≤Ï «º Ñ¨ÙãÎHõ=∂ÅÖ’ 21= â◊ åaÌ-L[˚fiÅ Éèíq+¨º «∞Î- 2 (Ñ¨Ù@ ãÖYº 61-62)

„áê}â◊HÎ<Õ QÍÜ«∞„u Jx JO\Ï=Ú. =∞x+≤ rqOz L<åfl_»∞ JO>Ë J «xÖ’

„áê}=Ú L#fl@∞¡. Hõ#∞Hõ =∞x+≤ «#Ö’ L#fl „áê}â◊HÎx ãÖ~°HΔOK«∞‰õΩO@∂,

^•xx x~°O «~°=¸ ÃÑOK«∞‰õΩO@∂áÈ"åe. QÍÜ«∞„f ™ê èŒ# =ÚYº L ÕÌâ◊ºO D

„áê}â◊HÎx Jaè=$kúÑ¨~°K«@"Õ∞. D â◊HÎx ã¨=Úáêi˚OK«∞‰õΩ<åflHõ =∞x+≤ ™ê=∂#º

ã≤÷u #∞Oz =∞Ç¨Ïi¬, ~å[i¬, Õ=i¬ =∞iÜ«Ú „|Ç¨Ï‡i¬ ™ê÷~ÚH˜ Z Œ∞QÆ∞`å_»∞.

r"å «‡ „Hõ=∞OQÍ =∞Ç¨ «‡, Õ"å «‡ =∞iÜ«Ú Ñ¨~°=∂ «‡ ™ê=∞~å÷ºxH˜ Z ŒQÆ\ÏxH˜

D „áê}â◊HÎ KåÖÏ J=ã~°O. JO ÕHÍHõ ã=∞ãÎ ã≤ Œ∞úÅ‰õΩ P è•~°=Ú „áê}™ê èŒ<Õ.

ã¨fi~°q*Ï˝#=Ú J#∞#k „áê}q ŒºÖ’ XHõ ÉèÏQÆ"Õ∞ J#flk ã¨~°fiqk «=Ú. D

ã¨fi~°q*Ï˝#O ≥eã≤# =∞Ç¨Ñ¨Ù~°∞+¨μÅ∞ J<ÕHõ K«=∞`å¯~°=ÚÅ#∞ „Ñ¨ Œi≈™êÎ~°∞.

iv„áê}â◊HÎ XHõ J=¸Åº"≥∞ÿ# qÉèí∂u

P è•ºu‡Hõ ™ê èŒ# JO`å‰õÄ_® „áê}=ÚÅg∞ Œ PkèÑ¨ «º=Ú ™êkèOK«@"Õ∞

JO>Ë Juâ◊Ü≥∂H˜Î HÍ^Œ∞. =∞Ç¨=`å~ü ÉÏÉÏr '„H˜Ü«∂Ü≥∂QÆO— ¿Ñi@ D

„áê}q Œº<Õ ÖÏÇ≤Ïs=∞Ç¨â◊Ü«∞, Ñ¨~°=∞Ç¨ÏOã¨Ü≥∂QÍ#O Œ∞Å ^•fi~å „Ñ¨ÑÖKåxH˜

JOkOKå~°∞. Ñ~°=∞ÑÓ[º QÆ∞~°∞ Õ=ÙÅ∞ •<Õfl 'QÍÜ«∞„f=∞O„ « ™ê èŒ#—QÍ „ÑÑOK«O

#Å∞=¸ÅÅ‰õΩ "åºÑ≤OÑ¨*Ëâß~°∞.

P~ÀQÆº"Õ∞ =∞Ç¨ÉèÏQÆº=Ú Jx =∞# |∞∞+¨μÅ∞ Ü«ÚQÍÅ „HÕ Œ>Ë K≥áêÊ~°∞.

Jk ã «º=Ú Jx D<å\ "≥·*Ïx‰õΩÅ∞ JOwHõiOK«Hõ «ÑÊ Œ∞. |∞∞+μÅ∞ JOkOz#

"å\˜Ü≥ÚHõ âß„ã‘ÎÜ«∞Ñ¨ Œú «∞Å#∞ J#∞QÆq∞OK«@O =Å¡ P~ÀQÆºO KÕ‰õÄ~°∞ «∞O Œx

„Ñ¨ÑÖK«O JOwHõiã¨∞Î#flk. JO ÕHÍ Œ∞ ÉèÏ~°fÜ«ÚÅ∞ „áê}q Œºg∞ Œ HÍqOz#

Ñiâ’ èŒ#Å∞, "å\ Ñ¶e`åÅ#∞ K«∂ã≤ „ÑÑOK«=Ú =Ú‰õΩ¯g∞ Œ "ÕÅ∞"Õã∞H˘O@∞#flk.

XHõ Éè∫uHõ P~ÀQÆº"Õ∞ HÍHõ, P è•ºu‡Hõ [QÆ «∞ÎÖ’ ‰õÄ_® =∞x+≤ Õ==∂#=Ù_»∞QÍ

=∂ˆ~ =∞Ç¨Ï`«fiÑ¨Ó~°‚"≥∞ÿ# qkèq^è•<åÅ∞ ‰õÄ_® „áê}q^ŒºÖ’ ^•y=Ù<åfl~Ú.

P èŒ∞xHõHÍÅOÖ’ =∞x+≤ J<ÕHõ "åº èŒ∞Å ÉÏi#Ñ_ç =¸Å∞QÆ∞ «∞<åfl_»∞. g\#∞O_ç

`«Ñ≤ÊOK«∞HÀ=\ÏxH˜ J<ÕHõ =∂~åæÅ#∞, Ü≥∂QÆ „Ñ¨„H˜Ü«∞Å#∞, „áê}ÏÜ«∂=∞

q è•<åÅ#∞ J#∞ãïã¨∞Î<åfl_»∞. "≥·*Ï˝xHõÜ«ÚQÆOÖ’ x=ã≤ã¨∞Î#fl <Õ\˜ =∞x+≤ Uk

K≥Ñ≤Ê<å ã¨âß„ã‘ÎÜ«∞=ÚQÍ LO_®e Jx "åOzèã¨∞Î<åfl_»∞. „áê}O QÆ∞iOz ‰õÄ_®

Pq èŒOQÍ<Õ PÖ’z™êÎ_»∞ Hõ#∞Hõ H˘xfl L^•Ç¨Ï~°}Å ^•fi~å „áê}â◊HÎ ãÖ=~°ú#

P=â◊º «Hõ#∞ Pq+¨ iã¨∞Î<åfl=Ú.

=∞x+≤ =Ú‰õΩ¯ =¸¿ã¿ãÎ L#fl Ñ¨àÏ# „áê}ÏÅ∞ QÍÖ’¡ Hõeã≤áÈ`å~Ú,

J~Ú`Õ ã¨=∂kèã≤÷uÖ’ L#fl XHõ Ü≥∂y LKåÛùfiã¨-xKåÛùfi™êÅ∞ ÖË‰õΩO_®

P#O Œ=Ú#∞ J#∞Éèíq™êÎ_»∞. Wk Ö’Hõqk «=Ú, ã~°fiã=∞‡ «=Ú. P è•ºu‡Hõ[QÆ «∞Î

QÆ∞iOz Hõhã¨ ÑïK«Ü«∞=Ú L#fl"å~°∞ nxx JOwHõi™êÎ~°∞. =∞x+≤ rqOz

=ÙO_»\ÏxH˜ „áê}ãÖKå~°=Ú [~°∞QÆ∞> ZO`À J=ã¨~°O. ˆH=Å ãÖKå~°=Ú

HõO>Ë P „áê}=Ú#∞ XHõ âß„ã‘ÎÜ«∞Ñ¨ ŒúuÖ’ „Ñ¨=Ç≤ÏOÑ¨*Ë¿ãÎ HÀiHõÅ∞ f~°@"Õ∞HÍHõ

J Œ∞ƒù åÅ∞ KÕÜ«∞=K«∞Û#∞ Jx ÉÏÉÏ ã≤x=∂ K«∂ã≤# „Ñü"˘Hõ ~°∞ JOwHõiOK«Hõ

v „áê}â◊HÎ XHõ J=¸Åº"≥∞ÿ# qÉèí∂u

«Ñ¨Ê Œ∞. JÖÏˆQ XHõ Ü≥∂y P «‡Hõ äŒ Ñ¨ÙãÎHõ=ÚÖ’ „áê}â◊HÎãÖÑ¨#∞fl_≥·# =ºHÎ KÕ¿ã

K«=∞`å¯~°=ÚÅ#∞ QÆ∞iOz Ñ¨Å∞KÀ@¡ „Ñ¨™êÎqOK«@O [iyOk.

„áê}q Œº ("åV‡Ü«∞O-17) QÆ∞iOz Ñ¨~°=∞Ñ¨Ó[º QÆ∞~°∞ Õ=ÙÅ∞ ÑÖ_ç «

N~å=∞â◊~°‡PKå~°ºQÍ~°∞ ~°zOz# Ñ¨Ùã¨ÎHõ=Ú#∞ J#∞"å^Œ"≥∞ÿ# D Ñ¨Ùã¨ÎHõO

„áê}q^ŒºÖ’ xëê‚`«∞Å∞ HÍ"åÅ#∞‰õΩ<Õ ™ê^èŒ‰õΩÅ‰õΩ XHõ Hõ~°nÑ≤Hõ. WO^Œ∞Ö’

QÆ∞~°∞ Õ=ÙÅ∞ '„áê}O JO>Ë Uq∞\˜? •xx ZÖÏ =$kú KÕã¨∞HÀ"åe? „áê}â◊HÎx

ÃÑOK«∞HÀ=@O =Å# =∞x+≤ á⁄O Õ J Œ∞ƒù « =∞Ç≤Ï=∞Å∞ Uq∞\˜? „áê}ÏÜ«∂=∞

Ñ Œú «∞Å∞ Uq? "å\x ZÖÏ KÕÜ«∂e— W`åºk ÑÅ∞ q+Ü«∞=ÚÅ#∞ „Ñ™êÎqOKå~°∞.

Ñ¨Ó[ºQÆ∞~°∞ Õ=ÙÅ∞ JOkOz# J Œ∞ƒù «"≥∞ÿ# Ñ¨ÙãÎHÍÅÖ’ Wk XHõ P}˜=Ú «º=Ú.

„áê}â◊H˜Îx =$kúKÕã¨∞‰õΩx JO^Œ=Ú-P~ÀQÆº=Ú-P#O^Œ=Ú-P^è•ºu‡Hõ

ÖÏÉèÏÅ#∞ á⁄O^•Å#∞‰õΩ<Õ"å~°∞ D Ñ¨ÙãÎHõ=Ú#∞ P=¸ÖÏ„QÆ=¸ K«kq Õ KåÅ∞

J Œ∞ƒù « Ñ¶e`åÅ#∞ K«qK«∂™êÎ~°∞.

g∞ÅH©; ~å[QÀáêÅ∞

vi„áê}â◊HÎ XHõ J=¸Åº"≥∞ÿ# qÉèí∂u

q+Ü«∞ã∂zHõ

„Hõ.ãO. q+Ü«∞O ..................................................Ñ¨Ù@ ãÖYº

1. „áê}â◊HÎ XHõ J=¸Åº"≥∞ÿ# qÉèí∂u ........................... 1

2. „áê}KÕ «# Ü≥ÚHõ ~°Ç¨Ïã¨º=Ú ................................. 20

3. ÑÖK« „áê}=ÚÅ∞ – ÑÖK« Õ= «Å∞ ......................... 37

4. „áê}=O «∞Å∞ JÜÕ∞º q è•#=Ú .............................. 53

5. „áê}â◊HÎ Jaè=$kú ^•fi~å ã¨fiã÷ « – ãÖ=~°ú#=Ú ............ 74

6. „áê} T~å˚ Ü≥ÚHõ *Ï[fiÖº=∂#"≥∞ÿ#

~°∂Ñ¨ „Ñ¨Hõ\©Hõ~°} ...............................................112

7. „áê} « «Î fiO Ü≥ÚHõ ã¨ Œ∞Ñ¨Ü≥∂QÍxfl ≥Å∞ã¨∞‰õΩx

ÖÏÉèÏxfl á⁄O^Œ_»O .............................................115

8. =∂#gÜ«∞ q Œ∞º «∞Î Ü≥ÚHõ K«=∞`å¯~°O .......................121

9. "≥∞ã¨‡i[O JO>Ë Uq∞\˜?......................................138

10. „áê}â◊HÎ #∞Oz k=ºâ◊‰õΩÎÅ∞ L ŒƒùqOK«@O ..................145

11. JfO„kÜ«∞ â◊‰õΩÎÅ‰õΩ P è•~°O .................................149

12. JfO„kÜ«∞â◊‰õΩÎÅ Pq~åƒù=O =∞iÜ«Ú qHÍãÖ .............155

13. x„ ŒÖ’ "≥∞Å∞‰õΩ=QÍ =ÙO_»@O ^•fi~å

Éèíq+¨º *Ï˝<åxfl ≥Å∞ã¨∞H˘#=K«∞Û .............................159

14. âßs~°Hõ ã‘=∞ ....................................................166

15. k=ºqÉèí∂ «∞Å`À xO_ç=Ù#fl D =∂#=â◊HÎ ..................169

16. „áê}ÏyflÇ¨ÏŸ„ « qkè PÇ¨ï «∞Å∞ ...............................175

vii „áê}â◊HÎ XHõ J=¸Åº"≥∞ÿ# qÉèí∂u

viii

Ç≤ÏOn =¸Å=Ú : ÑÖ_ç « N~å=∞â◊~°‡ PKå~°º QÆ∞~°∞ Õ=ÙÅ∞

J#∞"å ŒO : _®II =∂Ô~à◊§ N~å=∞Hõ$+¨‚, Z"≥∞‡ã‘û, Ñ≤ÃÇÏKü_ç.

ãÇÜ«∞‰õΩÅ∞ : N=∞u HÍ@∂i Õ[N

N=∞u a. ~å[ºÅH˜;

N Ñ≤. NÇ¨Ïi~å=Ù

N=∞u ÅH©;~å[QÀáêÅ∞

N a. ã¨ «º<åfl~åÜ«∞}

N=∞u =b¡„Ñ¨™ê £

‰õΩ=∂i a. J#∂+¨N

„Ñ¨ äŒ=∞ =Ú„ Œ} : ÑÖ_ç`« N~å=∞â◊~°‡PKå~°º QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ [#‡â◊`åaÌx

Ñ¨Ù~°ã¨ iOK«∞H˘x 20.09.2011# QÆ∞~°∞ Õ=ÙÅ [#‡k#

HÍ#∞HõQÍ „Ñ¨K«∞iOK«|_»∞ «∞#flk.


1.1 „áê}â◊HÎ : =∂#=ÙÅÖ’ „Ñ¨=Ç≤ÏOKÕ „Ñ¨K«O_» q Œ∞º„ «Ê"åÇ¨Ï=Ú:

'„áê}O— J<Õ â◊ÉÏÌxH J~°÷O KÕ «<åâ◊HÎ. r"åxfl Hõey =Ù#fl"å\x „áê}∞Å∞

JO\Ï~°∞. „áê}O J<åfl, r=O J<åfl XHõ>Ë J~°÷O. P «‡ Ü≥ÚHõ QÆ∞}O– „áê}O.

KÕ`«<å[QÆ`«∞ÎÖ’ nx<Õ qKå~°} (PÖ’K«#) =∞iÜ«Ú ãÖ"Õ^Œ# Jx

J#=K«∞Û. WK«Ûù, *Ï˝#=Ú =∞iÜ«Ú „H˜Ü«∂~°∂áêÅÖ’ Wk r=^è•~°∞ÅÖ’

Ñ¨xKÕã¨∞ÎOk.

[_» KÕ`«<å [QÆ`«∞ÎÖ’ D „áê}â◊H˜Î J`«∞º#fl`« â◊H˜Î J~Ú#O^Œ∞=Å¡

„áê}â◊HÎx „Ñ¨ äŒ=∞â◊HÎ =∞iÜ«Ú Ju „âı+ª"≥∞ÿ#â◊HÎ JO\Ï~°∞.

1. ã¨$+≤ìH˜ =ÚO Œ∞ U=ÚOk?

[. |∞∞+¨μÅ∞ L<åfl~°∞.

2. |∞∞+≤ JO>Ë Uq∞\˜?

[. ¢áê}Ïxfl Hõeæ#"åi<Õ |∞∞+¨μÅ∞ JO\Ï~°∞.

„Ñ¨â’flÑ¨x+¨ «∞ÎÖ’ „áê}O Ü≥ÚHõ L Œæ=∞ˆHO„^•xfl ã¨∂~°∞ºxQÍ ÉèÏq™êÎ~°∞.

'ãÖ ÜÕ∞+¨ "≥·âßfi#~À qâ◊fi ~°∂Ñ¨ó áê„}À~ü Jyfl Ç¨Ï$^ŒÜ«∞`Õ— J#QÍ

„áê}Ïyfl qâ◊fi=∞O`å "åºÑ≤Oz=ÙOk. nxÜ≥ÚHõ HO„ ŒO L Œ~ÚOKÕ ã¨∂~°∞º_»∞.

1.2 Ö’Ç¨ÏÑ¨Ù ã¨∂kx ^•~åxH˜ Hõ\ì „"ÕÖÏ_»n¿ãÎ, ^•x XHõ z=~° L «Î~°O

"≥·Ñ¨Ù‰õΩ =∞iÜ≥ÚHõ z=~° ŒHΔ}O "≥·Ñ¨Ù‰õΩ LO@∞Ok. kâßxˆ~Ìâ◊Hõ Ü«∞O„ «=Ú

1


1 „áê}â◊HÎ XHõ J=¸Åº"≥∞ÿ# qÉèí∂u

HõOáêãπ#∞ nx P è•~°OQÍ<Õ «Ü«∂~°∞KÕ™êÎ~°∞. „áê}∞ÅÖ’ Z<Àfl „H˜Ü«∂HõÖÏáêÅ∞

D JÜ«∞™ê¯O « PHõ~°¬}Ïâ◊HÎ g∞ Õ P è•~°Ñ¨_ç Ñ¨xKÕã¨∞Î<åfl~Ú.

x„^•=ã÷Ö’ =∞# JKÕ «<å =∞ã≤Î+¨ O PHÍâ◊O #∞Oz ZO « q Œ∞º «∞Î#∞

ã‘fiHõiã¨∞ÎO^ŒO>Ë, P â◊H˜Î`À<Õ âßsiHõ, =∂#ã≤Hõ „H˜Ü«∂HõÖÏáêÅ∞ ãïQÍæ

[~°∞QÆ∞`å~Ú.

XHõ r= JÜ«∞™ê¯O «=Ú LO@∞Ok, nx<Õ "≥·*Ï˝x‰õΩÅ ÉèÏ+¨Ö’ [O «∞

PHõ~°¬Hõ JÜ«∞™ê¯O «=Ú Jx JO\Ï~°∞.

1.3 ÃÑ ŒÌ =Ü«∞ã∞û"åiÖ’ L#fl q Œ∞º ü z#fl =Ü«∞ã∞û"åiH, ã=∞~°∞÷ÅÖ’#∞Oz

Jã¨=∞~°∞÷ÅÖ’xH˜ D â◊HÎ Ü≥ÚHõ „Ñ¨"åÇ¨ÏO [~°∞QÆ∞ «∂ =ÙO@∞Ok. Dq èŒOQÍ

ã¨Êi≈OK«_»O =Å¡ z#fl"å~°∞ â◊HÎx „QÆÇ≤ÏOK«∞H˘<Õ ÖÏÉèÏxfl, ÃÑ ŒÌ"å~°∞ W=fi@OÖ’

L#fl ãÖ`Àëêxfl á⁄O Œ∞`å~°∞.

Õ*’=ÅÜ«∞=Ú XHõ J=¸Åº"≥∞ÿ# P «‡Ü≥ÚHõ qÉèí∂u :

P^è•ºu‡Hõ ~°Ç¨Ï™Èº^•…@#Ö’ <Õ„`åÅ#∞ ã¨∂~°ºK«O„^Œ∞Å`À áÈÖÏÛ~°∞.

"å‰õΩ¯x ã¨~°ã¨fiu`À#∞, <åã≤Hõ#∞ "åÜ«Ú=Ù`À#∞, K≥=ÙÅ#∞ PHÍâ◊O`À#∞

áÈÅ∞™êÎ~°∞. Éèí$‰õΩ\˜ ™ê÷#OÖ’ L#fl <Õ„`åxfl «$fÜ«∞ <Õ„ «O ÖËHõ =¸_»=Hõ#∞fl

JO\Ï~°∞. D <Õ„ «O`À J Œ$â◊ºOQÍ L#fl Œ$âßºÅ#∞ K«∂_»=K«∞Û. „Ñ¨ «ºHõΔ<Õ„ «O`À

áÈe¿ãÎ nxÜ≥ÚHõ Õ[ã¨∞û Jáê~°O. D <Õ„`åxfl ≥~°KÕ t=Ù_»∞ =∞#‡ èŒ∞_çx

Jyfl`À ^ŒÇ≤ÏOz |∂_ç^ŒQÍ =∂~åÛ_»∞. „uHÍÅ^Œ~°∞≈Å∞ nx ã¨Ç¨Ü«∞O`À<Õ

Œ∂~° Œ~°≈#"Õ∞ HÍHõ Éèí∂ « Éèíq+º «∞ÎÅ#∞ ‰õÄ_» Œi≈OK«QÆÅ∞æ å~°∞. =∞ã≤Î+¯O Ö’ÑÅ∞#fl

„|Ç¨Ï‡ ~°O„ èŒ"Õ∞ ã¨Ç¨Ï„™ê~°K«„HõO. "≥·+‚=ÙÅ∞ JO>Ë q+¨μ‚=Ùx Láêã≤OKÕ"å~°∞. g~°∞

H©Δ~°™êQÆ~°OÖ’ x„kã¨∞Î#fl ã¨Ç¨Ï„ã¨ Ñ¨_»QÆÅ`À L#fl âı+¨<åQÆ∞QÍ nx<Õ Ñ¨Ól™êÎ~°∞.

=∞iÜ«Ú t"Àáêã¨‰õΩÅ∞ D „|Ç¨Ï‡~°O„ è•xfl ÔH·ÖÏãÖQÍ#∞, ^•x K«∞@∂ì L#fl

ˆHΔ„`åxfl =∂#ã¨ ã¨~À=~°OQÍ#∂ Ñ¨Ól™êÎ~°∞.

D ™ê÷#OÖ’ Œ$+≤ìx LOz QÆ∞~°∞=Ùx è•º#O KÕ™êÎ~°∞. Dq èŒOQÍ =∞ã≤Î+¯O

Ü≥ÚHõ Ö’Ñe ÉèÏQÆO k=ºâ◊‰õΩÎÅ`À xO_ç=ÙOk. *Ï<ÕO„kÜ«∂Å∞ x~°‡ÅOQÍ LO>Ë

Jq‰õÄ_® ≥·= «∞Åº"Õ∞. Dq èŒOQÍ =ÚY=Ú =∞iÜ«Ú =∞ã≤Î+¨ =Ú#∞ Õ=`å

2„áê}â◊HÎ XHõ J=¸Åº"≥∞ÿ# qÉèí∂u

â◊‰õΩÎÅ x"åã¨™ê÷#OQÍ ÉèÏq™êÎ~°∞. g\˜ LxH˜x =ÚYO g∞ Œ L#fl Õ[ã¨∞û`À

QÆ∞iÎOK«=K«∞Û.

1.6 =∞#∞+¨μºÅÖ’x JÜ«∞™ê¯O « «~°OQÆ =∞Ç¨™êQÆ~°=Ú :

=∞ã≤Î+¯OÖ’ â◊HÎ Ü≥ÚHõ T~°úfiQÍq∞ „Ñ"åÇÏO HO„nHõiOK«|_ç LO@∞Ok.

''=∂#= K«∞O|HõO—— (r=JÜ«∞™ê¯O «=Ú) Ü≥ÚHõ L «Î~°„ èŒ∞=O =∞ã≤Î+¨ OÖ’#∞,

ŒHΔ} „ èŒ∞=O [#<ÕO„kÜ«∞ =¸ÅOÖ’#∞ LO@∞Ok. T~° (L#fl « „áê}â◊HÎ)

Ü≥ÚHõ J èÀQÆ=∞# „Ñ"åÇÏO WHõ _Õ HO„nHõiOÑ|_ç LO@∞Ok. „áê}T~° Ü≥ÚHõ

T~°úfiQÆ=∞#OÖ’<Õ „ÑŸ~° « („Ñ¨[˝) =Ù#flk.

1.9,1.10 =∂#= ™ê=∞~°÷ºO q Œ∞º ŒÜ«∂#∞Å Ü≥ÚHõ „H©_®HõÖÏÑ¨"Õ∞ :

â◊s~°OÖ’ "Õ_çH˜ J=ã¨~°"≥∞ÿ#O`« q^Œ∞º`«∞Î =ÙO>Ë ^•x „Ñ¨K«O_»

Õ[ã¨∞û=Å#, x~À èŒHõâ◊HÎ =Å# ~ÀQÆHÍ~°Hõ „H˜=ÚÅ∞ â◊s~°OÖ’ „Ñ¨"ÕtOK«ÖË=Ù,

„Ñ¨"ÕtOz<å =∂_ç=∞Ãã·áÈ`å~Ú. J<åKåÛùk « â◊s~°O g∞ Œ "Õ_ç Ü≥ÚHõ „Ñ¨ÉèÏ=O

JkèHõOQÍ LO@∞Ok. J Õq èŒOQÍ â◊s~°=Ú g∞ Œ =„ãÎ=ÚÅ∞ ÖË#ÑC_»∞ =∞#∞+μºÅ

g∞ Œ W «~°∞Å PHõ~°¬}Ïâ◊HÎ „Ñ¨ÉèÏ=O JkèHõOQÍ LO@∞Ok.


K«OÑ≤# Q˘éˇ] #∞O_ç fã≤# TÅ∞ =∞iÜ«Ú Ñ¨@∞ìÑ¨Ù~°∞QÆ∞Å#∞ K«OÑ≤

«Ü«∂~°∞KÕã≤# Ñ¨@∞ì P è•ºu‡Hõ ™ê èŒ<å „Ñ¨„H˜Ü«∞Ö’ LÑ¨Ü≥∂yOK«~å Œ∞. •xHõO>Ë

LuH˜# #∂Å∞=„ãÎO ZO`À L#fl «"≥∞ÿ#k. Wk =∞# Õ*’=ÅÜ«∂xfl ™êuÎ fiHõ

ãÖÑ¨~° O`À LOz HõhãÖ x~°‡ÅOQÍ<≥·<å LOK«∞ «∞Ok.

1.11 D Õ*’=ÅÜ«∞ ™êg∞Ñ¨º « =Å# JÑïz «∞Å∞ ‰õÄ_® PHõi¬ «∞Ö· KåÖÏ

z~°ÑiK«Ü«∞O HõÅ"åiQÍ J#∞Éèí∂u á⁄O Œ∞`å~°∞. =∞iÜ«Ú "å~°∞ XHõi`À XHõ~°∞

=∂\Ï¡_»‰õΩO_®, ŒQÆæ~°‰õΩ ~å‰õΩO_® LO_»ÖË~°∞. D J<åÜ«∂ã¨ PHõ~°¬} "≥#∞Hõ

ÑÓ~°fi[#‡ÅÖ’x ãO|O èŒO LO_»=K«∞Û. HÍx „Ñ «ºHõΔ HÍ~°}O W ŒÌi Õ*’=ÅÜ«∞O

ã¨=∂#OQÍ LO_»@"Õ∞. Wk XHõi"≥·Ñ¨ÙH˜ =∞~˘Hõix PHõi¬ã¨∂Î =ÙO@∞Ok.

=∂@ÅÖ’<Õ "å~°∞ XHõiH˘Hõ~°∞ J «ºO « PÑ¨ÙÎÅ∞QÍ =∂iáÈ`å~°∞.

1.12 *Ï˝<ÕO„kÜ«∞ „Ñ¨ÉèÏ= HΔ„ «OÖ’=Ù#fl =¸ÖÏ è•~°, ™êfikèëêª# K«„HÍÖË QÍHõ

â◊HÎ Hõey# =∞iH˘xfl =∞Ç¨Ï «fiÇ¨Ó~°‚"≥∞ÿ# ã÷ÖÏÅ∞ =∞iÜ«Ú „áê}â◊‰õΩÎÅ∞ L<åfl~Ú.

g\˜Ö’ =ÚYº"≥∞ÿ#q – =„["Õ∞~°∞ ŒO_»=Ú, Hõâ◊ÛÑ¨, ‰õΩO_»Å, ãïÊ}˜, ~°∞„ ŒŒ„QÆOkä,

ã¨=∂# =∞iÜ«Ú ã¨∞+¨μ=∞fl "≥Ú ŒÅQÆ∞#q.

™ê è•~°} [#∞Å∞ ~°u„H˜Ü«∞Ö’ KåÖÏ â◊HÎx HÀÖ’Ê`å~°∞. HÍh Ü≥∂QÆ

™ê èŒ#Ö’ D HO„ ŒOÖ’ xHΔÑÎOQÍ=Ù#fl â◊HÎ=ÅÜ«∞O =Å¡ J#fl=∞Ü«∞, „áê}=∞Ü«∞

HÀâßÅ ã¨∂Hõ;â◊‰õΩÎÅ#∞ *ÏQÆ$ ««Ñ¨~°K«=K«∞Û.

âßs~°Hõ ãÖ|Okè`« „H˜Ü«∂HõÖÏáêÅ∞ U ~°∂ÑÖÖ’ ^Œ$+≤ì QÀK«~°O

QÍqOK«|_ç<å, x*ÏxH˜ Jq q Œ∞º„ «Ê"åÇ¨Ï ~°∂ÑÖÖ’<Õ [~°∞QÆ∞`å~Ú. #~åÅ∞,

<å_»∞ÅÖ’ ~°HõÎ„Ñ¨ã¨~°} nx P^è•~°OQÍ<Õ [~°∞QÆ∞`«∞Ok. =∞ã≤Îëê¯xH˜, qaè#fl

JOQÍÅ‰õΩ, J=Ü«∞"åÅ‰õÄ =∞ èŒº ãO|O è•Å#∞ g\ ãÇÜ«∞O`À<Õ [~°Ñ\ÏxH

*Ï˝# «O «∞=ÙÅ∞ LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_» å~Ú. HõO_»~åÅ ãÖHÀK«, "åºHÀK«=ÚÅ „Ñ¨„H˜Ü«∞

nx =Å¡<Õ [~°∞QÆ∞ «∞Ok. x„ Œ =∞iÜ«Ú *ÏQÆ$ « ã≤÷ «∞Å‰õΩ ‰õÄ_® W Õ =¸Å

HÍ~°}=Ú.

D r=q Œ∞º «∞Îx P è•ºu‡Hõ ÉèÏ+Ö’ „áê}â◊HÎ Jx JO\Ï~°∞. â◊s~° è•~°∞Å

Ü≥ÚHõ âßsiHõ, =∂#ã≤Hõ =∂~°∞ÊÅ‰õΩ W Õ „Ñ¨ è•# HÍ~°}=Ú HÍ=_»O =Å¡ g\˜x

''„áê}∞Å∞—— Jx JO\Ï~°∞.


1.15 =∂#=Ùx Õ*’=ÅÜ«∞=Ú :

=∞# r=K≥· «#ºOÖ’ „áê}O H˘O « ÑïkèÖ’<Õ xO_ç=ÙOk. nx=Å#

ˆH=ÅO ≥·#Ok# HÍ~°º„Hõ=∂Å∞ =∂„ «"Õ∞ ™êQÆ∞`å~Ú. Éè∫uHõ"≥∞ÿ# ã¨Ñ¶Å «‰õΩ

=∞iÜ«Ú P «‡qÉèí∂u Ñ¶e`åÅ#∞ á⁄O ÕO Œ∞‰õΩ PO «iHõ „áê}ãOÑ Œ#∞ <≥=∞‡kQÍ,

Ñ Œúu „ÑHÍ~°O ÃÑOK«∞H˘<Õ „ÑÜ«∞ «flO K≥Ü«∂ºe. WO Œ∞HÀãO q~å\ò „|Ç‡O_»=ÚÖ’

qÑÙÅ Ñi=∂}OÖ’ L#fl „áê}â◊HÎ À ãO|O è•xfl ÃÑOK«∞HÀ"åe. „áê}ÏÜ«∂=∞O

JO>Ë âßfiã¨#∞ f„= «~°O K≥Ü«∞º@O =∂„ «"Õ∞ HÍ Œ∞. âßfiã¨Ö’ `åà◊, ÅÜ«∞,

„Hõ=∞|^Œú"≥∞ÿ# =∂~°∞ÊÅ#∞ fã¨∞‰õΩ~å=_»O ^•fi~å ~°Hõ~°HÍÅ „áê}ÏÜ«∂=∂Å∞

KÕÜ«∞=K«∞Û. „áê}Ü«∂=∞ q è•<åÅ∞ H˘xfl ã¨~°à◊"≥∞ÿ#q, =∞iH˘xfl Hõiî#"≥∞ÿ#q.

Ö’`«∞QÍ QÍex Ñ‘eÛ =∞iÜ«Ú Ñ¨ÓiÎQÍ QÍex |Ü«∞@H˜ =^Œe

TÑ≤iu «∞ÎÅ#∞ MÏm KÕã¨∞H˘#∞@ ã¨~°à◊"≥∞ÿ# „áê}ÏÜ«∂=∞=Ú. âßfiã¨#∞ Ö’ÑëH˜

ã‘fiHõiOKÕ@ÑC_»∞ – qâ◊fi=∞O`å xO_çÜ«Ú#fl „áê}â◊HÎx =∞#Ö’H Ñ‘Å∞Û‰õΩO@∞#fl@∞¡

=∞iÜ«Ú „áê}â◊HÎ =∞# â◊s~°OÖ’ xez Ü«Ú#fl@∞¡ ÉèÏ=# K≥Ü«∂ºe.

âßfiã#∞ |Ü«∞@‰õΩ =kÖË@ÑC_»∞ Œ∞~°ƒÅ «fi=Ú, ~°∞QÆ‡ « =∞iÜ«Ú J<≥·uHõ «

Ü≥ÚHõ Jxfl « åÎ fiÅ∞ |Ü«∞@H˜ "≥o§áÈ «∞<åfl~Ú, WOHõ ZÑ¨C_»∂ =∞m§ uiy

=∞# ŒQÆæ~°H˜ ~å=Ù J<Õ ÉèÏ=# K≥Ü«∂ºe. Wk "≥Ú «ÎO HõeÑ≤ XHõ „áê}ÏÜ«∂=∞O.

D „áê}ÏÜ«∂=∂xfl "≥Ú Œ\’¡ =¸_»∞™ê~°∞¡ K≥Ü«∞º=K«∞Û. <≥=∞‡kQÍ "å~åxH˜

XHõ „áê}ÏÜ«∂=∂xfl ÃÑOK«∞‰õΩO@∂ "≥àÏ§e.

âßfiã¨#∞ Ö’ÑëH˜ fã¨∞HÀ=@O, = ŒÅ@"Õ∞ „áê}ÏÜ«∂=∞=Ú HÍ Œ∞ J<Õ

q+¨Ü«∞O =∞#O QÆ∞~°∞ÎOK«∞HÀ"åe. nx`Àáê@∞ ãÖHõÅÊ=Ú, ÉèÏ= f„=`«,

qâßfiã¨=Ú ‰õÄ_® *’_çOK«∞H˘x KÕÜ«∂e.

1.16 r=â◊HÎ Ü≥ÚHõ q Œ∞º ŒÜ«∞™ê¯O « HΔ„ «=Ú :

H˘xfl Ñ¨‰õΔΩÅ∞, KÕÑ¨Å∞ "ÕÖÏk"≥∞ÿà◊√§ „Ñ¨Ü«∂}O KÕ™êÎ~Ú. Jn, ~å„uÑ¨Ó@

=∞iÜ«Ú qaè#fl |∞∞ «∞=ÙÅÖ’ „Ñ¨Ü«∂}O KÕ™êÎ~Ú. J~Ú<å HÍh xÜ«∞q∞ «

™ê÷<åxH˜ KÕ~°∞`å~Ú. [O «∞=ÙÅ∞ PHõ~°¬} â◊HÎH˜ J#∞QÆ∞}OQÍ „Ñ¨Ü«∂}˜™êÎ~Ú.


1.18 Éèí∂QÆ~°ƒùOÖ’ L#fl ÃÑ¶„~°ãπ PÔH· û_£ =Å¡ Éèí∂q∞ XHõ qâßÅ JÜ«∞™ê¯O «OQÍ

ÑxKÕã∞ÎOk. =∂#=ÙÅ∞, [O «∞=ÙÅ∞ Ñ$käfi Ü≥ÚHõ JÜ«∞™ê¯O « è•~°Å‰õΩ „ÑÉèÏq «O

HÍ=_®xH HÍ~°}O Ö’ÇÏÜ«ÚHõÎ"≥∞ÿ# ''ÃÇÏ"≥∂QÀ¡a<£—— LO_»@"Õ∞, HÍh D Ô~O_çO\H

ã¨∂~°∞ºx Ü≥ÚHõ „Ñ¨HÍâ◊ H˜~°}ÏÅÖ’x q Œ∞º^•Hõ~°¬} â◊HÎ „Ñ¨ è•# HÍ~°}=Ú.

JYO_»*’ºu Ñ¨„uHõÖ’x XHõ JOHõOÖ’ '~å~ÚÖ’ ÉèíQÆ=O «∞_»∞— J<Õ ji¬HõÖ’

UO K≥áêÊ~°O>Ë– 'ã∂~°∞º_ç „ÑHÍâ◊Hõ}ÏÅ∞ (á¶È\Ï<£û) r=<åxH P è•~°Éèí∂ «"≥∞ÿ#q—.

Ñ¨Ù~°∞+¨μÅ â◊s~°OÖ’ Hõ#|_Õ ''ÃÇÏ"≥∂QÀ¡a<£—— D „áê}"Õ∞. Jk ã¨∂~°∞ºx #∞Oz

„Ñ™êkOK«|_»∞ «∞Ok. "åÜ«Ú=Ù •fi~å, WKåÛùâ◊HÎ •fi~å =∞iÜ«Ú PÇ~°O •fi~å

Jk =∞# â◊s~°OÖ’H˜ „Ñ¨"Õtã¨∞ÎOk. ¢ã‘ÎÅ â◊s~°OÖ’ n<Õfl ''~°~¸—— JO\Ï~°∞.

qÑs « „ èŒ∞=ãOK«Ü«∞O J=@O =Å# ¢ã‘Î ÑÙ~°∞+μÅ Ñ~°ãÊ~° PHõ~°¬}Ï ãfiÉèÏ==Ú#∞

QÆ∞iÎOK«=K«∞Û. WÑ¨C_»∞ =∞#‰õΩ r=#â◊HÎ XHõ q Œ∞º^•Hõ~°¬} « «Î fiO Jx ≥Å∞ã¨∞.

Wk ã∂~°ºÖ’HõO`À ãO|O èŒO Hõey=ÙO Œ#fl ã`åºxfl „áê=∂}HõOQÍ "≥·*Ïx‰õΩÅ∞

QÆ∞iÎOKå~°∞. ã¨∂~°∞º_çÖ’ =Ù#fl #Å¡=∞K«ÛÅ#∞ K«∂ã≤ "≥·*Ï˝x‰õΩÅ∞ D q+¨Ü«∂xfl

èŒ$gHõiã∂Î ã∂~°ºÖ’HõO Ü≥ÚHõ ãO|O èŒO =∞iÜ≥ÚHõ ã∞qâßÅ „QÆÇÏO`À J#QÍ

„|Ç¨‡O_»O`À Hõey=ÙO Œx QÆ∞iÎOKå~°∞.

=∂#=Ùx Õ*’=ÅÜ«∞=Ú XHõ P è•ºu‡Hõ ãÖÑ¨ Œ :

*Ï˝<ÕO„kÜ«∂Å Ü≥ÚHõ =¸Å™ê÷#=Ú =∞iÜ«Ú =∞ã≤Î+¨ O Ü≥ÚHõ q Œ∞º ü

ÉèÏO_®QÍ~°=Ú XˆH „Ñ¨^Õâ◊OÖ’ LO\Ï~Ú. JO^Œ∞=ÖË¡ =ÚYO Jxfl\˜HõO>Ë

PHõ~°¬}©Ü«∞OQÍ#∂ =∞iÜ«Ú „Ñ¨ÉèÏq «O KÕ¿ãk QÍ#∂ LO@∞Ok. Uq èŒOQÍ<≥· Õ

q Œ∞º «∞Î, `åÑ¨=Ú, JÜ«∞™ê¯O «=Ú =O\˜ T~å˚ â◊‰õΩÎÅ∞ "å\˜ qâı+¨ «Å#∞|\ì

=º‰õΩÎÅ∞ =∞iÜ«Ú Ñ^•~å÷Åg∞ Œ „ÑÉèÏ=O K«∂Ñ≤™êÎÜ≥∂, J Õq èŒOQÍ Õ*’=ÅÜ«∞O

Ü≥ÚHõ q Œ∞º «∞Î =∞O_»ÅO ã¨g∞Ñ¨HΔ„ «OÖ’ L#fl =º‰õΩÎÅÖ’, Ñ¨ •~å÷ÅÖ’ ^•x

Ü≥ÚHõ „Ñ¨HÍâßxfl, „Ñ¨ÉèÏ"åxfl qãÎiOÑ¨*Ëã¨∞ÎOk.

1.19 =ºH˜Î`«fiO g∞^Œ `Õ*’=ÅÜ«∞O Ü≥ÚHõ¯ ÃÑ^ŒÌ=Ú„^Œ LO@∞Ok. Wk

[#‡[<å‡O «~åÅ „Ñ¨Ü«∂ã¨, JÉèÏºã¨=Ú =∞iÜ«Ú ãÖ™ê¯~åÅ g∞ Œ P è•~°Ñ¨_ç

xi‡OK«|_»∞ «∞Ok. HÍh, =∞#∞+¨μºÅ∞ "åi ã¨fi «O„ « KÕ «##∞ LÑ¨Ü≥∂yOK«∞H˘x

nxx =∂~°∞ÛHÀ=K«∞Û, ÃÑOK«∞HÀ=K«∞Û.


1.20 WHõ#∞Oz =∞#∞+μºÅ#∞ „ÑÉèÏ=∞O_»Å=Ú •fi~å ≥Å∞ã∞‰õΩO\Ï~°∞

|Ü«∞\˜H˜ HõxÊOz#@∞¡QÍ =∞#∞+¨μºÅ∞ =∂Oã¨HõO_»~åÅ`À KÕã≤# Ñ≤O_»O

=∂„ «"Õ∞ HÍ Œ∞. "å~°∞ KÕ «# Ü≥ÚHõ ã¨∂HõΔ ‡~°∂ÑÖ. U ≥· Õ =∞$ «∞º=Ù «~åfi «

‰õÄ_® â◊s~°O #Å∞"≥·ÑÙÖÏ "åºÑ≤Oz =ÙO@∞O^À, q∞ye=ÙO@∞O^À P ã∂HõΔ ‡KÕ «<å

â◊HÎ Ü≥ÚHõ ã¨∂HõΔ ‡â◊s~°O QÆ∞iOz ≥Å∞ã¨∞H˘#=K«∞Û. =∞|∞ƒÖ’¡ L#fl Lé∞=Ú

=Öˇ nx „Ñ¨ÉèÏ==Ú#∞ „Ñ¨ «ºHõΔOQÍ K«∂_»=K«∞Û, J#∞ÉèíqOK«=K«∞Û. nxH˜ «# ≥·#

XHõ qt+ì"≥∞ÿ# PHõ~°¬} LO@∞Ok. =∂#=ÙÅÖ’ LO_Õ D PHõ~°¬} Ü≥ÚHõ qâı+ «#∞

™ê èŒ<å HΔ„ «OÖ’ „Ñ¨ÉèÏ=∞O_»ÅO ÖËHõ Õ*’=ÅÜ«∞O ~°∂ÑÖÖ’ ≥Å∞ã¨∞HÀQÆÅ=Ú.

POQÆ¡ÉèÏ+¨Ö’ nx<Õ ''ÃÇÏÖ’—— ÖËHõ ''P~å—— JO\Ï~°∞. â◊s~°OÖ’x Hõ}Hõ}=ÚÖ’

Wk "åºÑ≤Oz =ÙO@∞Ok. HÍh Wk ‰õÄ_® "å‰õΩ¯ ÖÏQÍ<Õ â◊s~°O #∞O_ç |Ü«∞@H

=zÛ Œ∂~°HΔ„ «OÖ’H˜ "≥à◊§QÍ<Õ ^•x „Ñ¨ÉèÏ=O «QÆ∞æ «∞Ok.

1.21 käÜ≥∂ã¨Ñ¶‘ q^•fiOã¨∞Å „Ñ¨HÍ~°O D PÉèÏ=∞O_»ÅO ''D äŒiH± _»|∞Öò——

~°∂ÑOÖ’ Éè∫uHõâ◊s~°O #∞Oz 1/4 =O «∞ |Ü«∞@H =zÛ=ÙO@∞Ok. HÍx ''á¶È~üû

Ñ¶‘Öò¤—— ~°∂ÑÖÖ’ Wk Z<Àfl JOQÆ∞àÏÅ∞ JkèHõOQÍ |Ü«∞@H˜ qãÎiOz =ÙO@∞Ok.

<À|∞Öò Ñ¨Ù~°™ê¯~° q*Ë « „á⁄II_»QÆÅãπ. Z. _ç<£ QÍi „Ñ¨HÍ~°O =∂#=ÙÅ

KÕu„"Õà◊√§, KÕ «∞Å‰õΩ <åÅ∞QÆ∞"≥·Ñ¨ÙÖÏ L#fl PÉèÏ=∞O_»ÅO`À Z=~°∞ Éèíq+¨º «∞ÎÖ’

~Ày JÜÕ∞º J=HÍâ◊=ÚO^À ÕeHõQÍ QÆ∞iÎOz "åi „Ñ¨ÉèÏ=∞O_»ÖÏÅ#∞ H˘ez,

~ÀQÍÅ#∞ `«yæOK«_»OÖ’ g~°∞ ã¨Ñ¶¨bHõ$`«∞ÅÜ«∂º~°∞. nxˆH PÜ«∞# <À|∞Öò

Ñ¨Ù~°™ê¯~åxfl JO Œ∞‰õΩ<åfl~°∞. =ÚO Œ∞ =ÚO Œ∞ ''P~å#∞ H˘eKÕ q è•#O—— zH˜ åû

q*Ï˝#=ÚÖ’ XHõ =∞Ç¨Ï «fiÑ¨Ó~°‚"≥∞ÿ# ™ê÷<åxfl ãÖáêkOK«∞‰õΩO@∞Ok. WO Œ∞Ö’

U =∂„ «O Pâ◊Û~°ºO ÖË Œ∞.

1.22 H˘kÌHÍÅOÖ’ ~ÀQÆO =KÕÛ J=HÍâ◊O =Ù#fl =ºHÎ Ü≥ÚHõ „Ñ¨ÉèÏ=∞O_»ÅO

ÖËHõ Õ*’=ÅÜ«∞OÖ’ =∂~°∞Ê =ã¨∞ÎOk. nx P è•~°OQÍ ~åÉ’ÜÕ∞ „Ñ¨=∂^•xfl

=ÚO Œ∞QÍ<Õ QÆ∞iÎOz ^•xH˜ «QÆæ *Ï„QÆ «ÎÅ∞ fã¨∞HÀ=K«∞Û.

1.23 Dq+¨Ü«∞OÖ’ K≥·<å "≥·*Ï˝xHõ"Õ «Î ''ã¨∂b _ç. "≥∂Ô~O\ò—— „Ñ¨HÍ~°O K≥·<åÖ’

'Ü«∂OQ∑—, 'D<£— Ü≥ÚHõ qKå~°} =∞Ç¨Ï «fiÑ¨Ó~°‚"≥∞ÿ#k. „Ñ¨âßO « "å`å=~°}O


èŒ<å «‡HõOQÍ LO@∞Ok. n<Õfl K≥·hÜ«ÚÅ∞ ''Ü«∂OQ∑—— JO\Ï~°∞. Wk ã¨∂~°∞º_»∞,

#HõΔ„`åÅ HÍ~°}OQÍ LO@∞Ok. |∞∞}Ï «‡Hõ"≥∞ÿ# P"Õâ◊O Ñ¨$käfi=Å¡ HõÅ∞QÆ∞ «∞Ok.

n<Õfl "å~°∞ ''D<£—— JO\Ï~°∞. 16= â◊ åaÌÖ’x K≥·<å ÑÙãÎHÍÅ J#∞™ê~°O ''Ü«∂OQ∑——

ÕeHõQÍ, â◊√ ŒúOQÍ LO@∞Ok. D â◊HÎ ÃÑ·"≥·ÑÙ‰õΩ ÃÑ~°∞QÆ∞ «∞Ok. nx=Å¡<Õ PHÍâ◊O

U~°Ê_çOk. ''D<£—— |~°∞=ÙQÍ, ÖÏ=ÙQÍ LO@∞Ok. nx`À Ñ$käfi U~°Ê_çOk. PHÍâ◊O

Ü≥ÚHõ â◊HÎ ÃÑ·# LO>Ë, Ñ¨$näfi â◊HÎ =#ãÖÑ¨ ŒÅÖ’ „HÕ Œ LOk. D „áê}â◊HÎ,

ã¨=∞Ü«∂xfl, ™ê÷<åxfl |\ì Ñïã≤÷ «∞Å Hõ#∞QÆ∞}OQÍ ÃÑ~°QÆ@O ÖËHõ «~°QÆ@O

[~°∞QÆ∞ «∞Ok.

1.23 „áê}â◊HÎ ÃÑ· âß„ã‘ÎÜ«∞ Œ$HõÊ èŒO :

„áê}â◊HÎ Ü≥ÚHõ =ÚYº „Ñ¨"åÇ¨Ï=Ú ã¨∂~°∞º_ç Ü≥ÚHõ 'q Œ∞º ŒÜ«∞™ê¯O «

ˆ~_çÜ≥∂ è•i‡Hõ ã¨∂HõΔ ‡ «~°OQÍÅ∞—(ëê~°∞ì"Õ"£ ZÅ¢HÀì =∂ÔQfl\˜H± ~_çÜÕ∞+¨<£). g\˜

Ñï}Ï=∞"Õ∞ ''"å`å=~°} „H˜Ü«∂jÅ |∞Ú} JÜ«∂#∞Å∞.—— W^Õ =∂#=ÙÅ∞,

[O «∞=ÙÅ∞, =#ãÊ «∞Å∞, K≥@∞¡, "≥ÚHõ Å∞, J}∞=ÙÅ∞, Ñ~°=∂}∞=ÙÅ∞, „áÈ\Ï#∞Å∞,

#∂º„\Ï#∞Å∞ J#∞ ã=∞ãÎ Ñ^•~°÷=ÚÅÖ’ „áê}â◊HÎ(r=â◊HÎ)QÍ LOk. J#O «OQÍ

=KÕÛ ã∂~°ºH~°}ÏÅÖ’ „áê}=O «∞Å‰õΩ â◊HÎ=O «"≥∞ÿ=Ù#fl Ô~O_»= =ÚYº P è•~°=Ú

|∞∞}Ï «‡HõJÜ«∂#∞¡. D H˜~°}ÏÅ∞ Ñ¨QÆÅ∞, ~å„u ZÅ¡Ñ¨C_»∞ „Ñ¨ãïã¨∂Î=ÙO\Ï~Ú.

D J «ºO « â◊HÎ=O «"≥∞ÿ# |∞Ú}Ï"Õâ◊ JÜ«∂#∞Å∞ h\˜ Ü≥ÚHõ JÅÅ∞ =∞iÜ«Ú

ÉèÏ+‘ÊHõ~°}=Ú =Å¡ Z‰õΩ¯=QÍ |Ü«∞@‰õΩ =™êÎ~Ú. JO Œ∞=Å¡<Õ ã¨=Ú„ ŒÑ¨ÙQÍe

L`åûÇ¨xfl ÃÑOK«∞ «∞Ok. z~å‰õΩQÍ, h~°ãÖQÍ L#fl =º‰õΩÎÅ‰õΩ ã¨=Ú„ ŒÑ¨ÙQÍe

ÖÏÉèÏxfl HõÅ∞QÆ*Ëã¨∞ÎOk. D „H˜Ü«∂jÅ JÜ«∂#∞Å Ü≥ÚHõ â◊HÎx „QÆÇ≤ÏOz qq èŒ

J=Ü«∞"åÅ‰õΩ P â◊H˜Îx ã¨~°Ñ¶¨~å KÕã¨∂Î =∞iO`« â◊H˜Îx ÃÑOá⁄OkOK«_»"Õ∞

„áê}ÏÜ«∂=∞=Ú Ü≥ÚHõ L ÕÌâ◊º=Ú. J#fl=Ú, h~°∞ Uq èŒOQÍ â◊s~åxH˜ ã¨~°Ñ¶~å

KÕÜ«∞|_»∞`«∞<åflÜ≥∂, JO`Õ „Ñ¨}ÏoHÍ|^ŒúOQÍ q^Œ∞º`ü ã¨~°Ñ¶ ¨~å ‰õÄ_®

[~°∞QÆ∞K«∞#flk.

1.24 „áê}â◊HÎ HO„^•Å∞ – ZO « ã¨Ê+ì"≥∞ÿ#q, ZO « J Œ∞ƒù «"≥∞ÿ#q ?„áê}`«`«Î fi=Ú XHõ KÕ`«#`«fi T~å˚â◊H˜Î Jx K≥Ñ¨Ê|_ç#k. Éè∫uHõ

q*Ï˝<å#∞™ê~°=Ú â◊HÎx P~°∞ ~°HÍÅ∞QÍ qÉèílOK«=K«∞Û. Jq. 1. åÑ¨=Ú(Ç‘Ï\ò)


2. „Ñ¨HÍâ◊=Ú(Ö·\ò) 3. JÜ«∞™ê¯O «=Ú (=∂QÆfl\˜H±) 4. q Œ∞º «∞Î (ZÅ¢Hìã≤\©)

5. â◊|Ì=Ú (™œO_£) 6. Ñ¶∞~°¬} („Ñ¶≤HõΔ<£) ÖËHõ Ü«∂O„uHõ « ("≥∞HÍxHõÖò.)

1.25 XHõ ~°∂ÑÖÖ’ L#fl â◊HÎx =∞~˘Hõ ~°∂ÑÖ QÆeæ# â◊HÎQÍ =∂~°Û=K«∞Û.

âßs~°Hõ KÕ «<å ™ê=∞~°÷º=Ú–„áê}â◊HÎ (Ö·Ñ¶π Z#s˚) "≥·*Ï˝xHõ Ñ¨ Œú «∞Å‰õΩ aè#flOQÍ

`Àz#Ñ¨Ê\˜H©, g\˜x =∂ èŒº=∞OQÍ KÕã¨∞‰õΩx â◊HÎx QÆ∞iOz ≥Å∞ã¨∞‰õΩx J~°÷O

KÕã¨∞HÀ=K«∞Û.

"≥·*Ïx‰õΩÅ „ÑHÍ~°O â◊HÎ #+ìáÈ Œ∞, Jk H=ÅO ~°∂áêO «~°O K≥O Œ∞ «∞Ok.

â◊HÎ U ã¨∂÷ÅÑ¨ •~°÷O`À <≥·<å ãÖ|O èŒO ÃÑ@∞ìHÀQÆÅ Œ∞. WÖÏ [iy#Ñ¨Ê\˜H© nx

Jã≤Î «fiO "å\˜H˜ aè#flOQÍ<Õ LO@∞Ok. JO ÕQÍHõ XHõ Ñ¨ •~°÷O #∞Oz WOH˘Hõ

Ñ¨ •~å÷xH˜ ™ê÷<åO «sHõ~°} („\Ï<£ûÑ¶~ü) ‰õÄ_® [~°∞QÆ∞ «∞Ok. „áê}â◊HÎ Ü≥ÚHõ

™ê÷<åO «~° « QÆ∞iOz ÉèÏ~°fÜ«ÚÅ Ü≥ÚHõ Œ$+≤ìHÀ}O ‰õÄ_® W Õ. nxx áêâßÛ «º

"≥·*Ï˝x‰õΩÅ∞ ‰õÄ_® XÑ¨C‰õΩO@∞<åfl~°∞. Ç¨Ï$ ŒÜ«∞O Ñ¨xKÕÜ«∞_®xH˜ ã¨∞=∂~°∞ 20

"ÀÅ∞ìÅ q Œ∞ºK«ÛùHÎ J=ã~°=∞ø «∞Ok. q Œ∞º «∞Î ÇÏ$ ŒÜ«∞OÖ’<Õ ÑÙ_»∞ «∞Ok. QÆ∞O_≥Ö’

U ˆHΔ„ «OÖ’ q Œ∞º «ûÊO Œ#Å∞ [x™êÎÜ≥∂ P ™ê÷<åxfl ''¿Ñãπ"Õ∞Hõ~ü—— JO\Ï~°∞.

XHõ P~ÀQÆº=O «∞_≥·# =∞x+≤Ö’ D q Œ∞º ü ã¨ÊO Œ#Å∞ Ñ¨Ù\ì# ã¨∞=∂~°∞ 0.9

ÃãHõO_»¡Ö’<Õ Ç¨Ï$ ŒÜ«∞=∞O`å "åºÑ≤™êÎ~Ú. WO Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Ç¨Ï$ ŒÜ«∞=Ú XHõ

ã¨ÊO Œ##∞ Ñ¨ÓiÎKÕã¨∞‰õΩO@∞Ok. Ç¨Ï$ ŒÜ«∞ ã¨ÊO Œ# =∞iÜ«Ú xÜ«∞O„ «} D

q Œ∞º ü ã¨ÊO Œ# =ÖË¡ [~°∞QÆ∞ «∂O@∞Ok. Ç¨Ï$ ŒÜ«∞ ã¨ÊO Œ#Å Ü≥ÚHõ f~°∞#∞

''ZÅ¢HÀì HÍi¤Ü≥∂„QÍÑ¶π—— (W. ã≤. l) J<Õ Ü«∞O„ «O QÆ∞iÎã¨∞ÎOk. QÆ∞O_≥ [|∞ƒÅ#∞

D q Œ∞º ü ã¨ÊO Œ#Å P è•~°OQÍ<Õ x~åú~°} KÕ™êÎ~°∞.

1.26 "≥·*Ïx‰õΩÅ∞ K≥¿ÑÊ^•xfl|\ì <Õ„`åÅÖ’ ‰õÄ_® q Œ∞º ü Hõ}OÖÏO\ =º=ã÷

L#flk. ''á¶⁄\’ ZÅ¢HìH± ÃãÖò—— Ü≥ÚHõ qt+ì « Uq∞@O>Ë Jk "≥Å∞ «∞~°∞#∞

q Œ∞º «Î~°OQÍÅ∞QÍ =∂~°∞ã¨∞ÎOk. <Õ„`åÅÖ’ ‰õÄ_® D Ñ¨ Œúu=Å¡ q Œ∞º Œ∞`åÊ Œ<å

™ê=∞~°÷º=Ú =ã∞ÎO Œx "≥·*Ïx‰õΩÅ Jaè„áêÜ«∞O. <Õ„ « ~ÀQÍÅ x~åú~°}, =sæHõ~°}Å‰õΩ

<Õ„`åÅÖ’ L «Ê#fl=∞ÜÕ∞º q Œ∞º ü ã¨ÊO Œ#Å#∞ D.P~ü.l. (ZÅ¢HÀì Ô~\˜<À„QÍÑ¶π)

Ü«∞O„ «=Ú ^•fi~å QÆ∞iÎOK«=K«∞Û.


t~°ã∞ûÖ’x „ÑuÉèÏQÆOÖ’#∞ =∞ã≤Î+¯ÑÙ q Œ∞º «∞Î Ü≥ÚHõ ãÊO Œ#Å#∞ W.ã≤.l

^•fi~å #"≥∂ Œ∞ KÕÜ«∞=K«∞Û. Ç¨Ï$ ŒÜ«∞O Ü≥ÚHõ q Œ∞º¢ «ÊÉèÏ=O W.ã≤.l Ü«∞O„ «O

^•fi~å HÍe ÉÁ@#„"ÕÅ∞ =~°‰õΩ ‰õÄ_® #"≥∂ Œ∞ KÕÜ«∞=K«∞Û. ÇÏ$ ŒÜ«∂xH ŒQÆæ~°QÍ

=∞iÜ«Ú Œ∂~°OQÍ L#fl Jxfl JOQÍÅÖ’ D ãÊO Œ# ã=∂#~°∂ÑOÖ’ â◊HÎ=O «OQÍ

ÑxKÕã∞ÎOk.

1.27 â◊s~°OÖ’x Jxfl JOQÍÅ=∞ èŒº ÃÑ· #∞O_ç „HÕk ÉèÏQÆO =~°‰õΩ [iˆQ

ãÖKå~°=Ú q Œ∞º «∞Î Ü≥ÚHõ èŒ#, |∞∞}Ï"Õâ◊ JÜ«∂#¡ „Ñ¨ÉèÏ="Õ∞. nx=ÖË¡ â◊s~°O

"≥Ú «ÎOÖ’ ãÖKå~°O [~°∞QÆ∞ «∞Ok. "≥·*Ï˝x‰õΩÅ ÑïÉèÏ+¨Ö’ nx<Õ _çáÈÅÔ~·*Ë+¨<£

PÑ¶π ÃãÖò— ÖËHõ 'iáÈÅÔ~·*Ë+<£ PÑ¶πÃãÖò— Jx JO\Ï~°∞. D „Ñ„HÜ«∞#∞ ÉèÏ~°fÜ«ÚÅ∞

ÑÖK«„áê}ÏÅÖ’x XHõ „áê}=Ú ''"åº#O——QÍ =º=Ç¨Ïi™êÎ~°∞.

„áê}=Ú : ¿ÑQÆ∞ÅÖ’ [iˆQ q Œ∞º ü „Ñ¨„H˜Ü«∞#∞ "≥·*Ï˝x‰õΩÅ∞ ''™È_çÜ«∞O

ÑÖÑπ—— J<Õ ¿Ñ~°∞`À K≥|∞`å~°∞. ™È_çÜ«∞O Hõ}ÏÅÖ’ |∞∞}, èŒ# „Ñ¨ÉèÏ"åÅ

=∂~°∞Ê=Å¡ Jk Hõ}ÏÅ QÀ_»Å =∞ èŒº J@∂, W@∂ =ã¨∂Î áÈ «∂ LO@∞Ok. D

„Ñ„HÜ«∞ =Å# â◊s~° áÈ+Hõ ~°™êÅ (QÆ∂¡HÀ*ò, „H˘=Ùfi "≥Ú ŒÅ~Ú#q) Ö’ =º`åºãO


ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. JO`ÕQÍHõ q^Œ∞º`«∞Î ‰õÄ_® ~°™êÜ«∞<åÅ`À áê@∞ ãÖK«iã¨∂Î

=ÙO@∞Ok. D „Ñ¨„H˜Ü«∞ ÑÖK«„áê}ÏÅÖ’x ''„áê}——QÍ K≥Ñ¨Ê|_»∞ «∞Ok.

ã¨=∂#=Ú : „ÑüHõ}O «#‰õΩ LÑ¨Ü«ÚHõÎ"≥∞ÿ# PÇ¨~åxfl „QÆÇ≤ÏOK«∞

HÀ=_»"Õ∞QÍHõ •xx T~å˚ Ü≥ÚHõ L+‚â◊HÎQÍ =∂~°∞ã¨∞ÎOk. T~å˚ Ü≥ÚHõ L+‚â◊HÎ

ZÑ¨C_»∂ â◊s~°=∞O «\Ï PQÆ‰õΩO_® L «Ê#fl"≥∞ÿ ãÖK«iã¨∂Î=ÙO@∞Ok. J~°QÆ@O

„¿ÑQÆ∞ÅÖ’<Õ HÍ‰õΩO_® â◊s~°OÖ’x „ÑüHõ}OÖ’#∞ [~°∞QÆ∞`«∂=ÙO@∞Ok.

JO Œ∞=Å¡<Õ ~°™êÅ∞ â◊s~°OÖ’ Hõ}Hõ}ÏxH˜ ÑÖÑ≤OK«|_» å~Ú. U „áê}T~å˚

ã¨Ç¨ÏHÍ~°O`À D „Ñ¨„H˜Ü«∞ #_»∞ã¨∞ÎO^À ^•xx ÉèÏ~°fÜ«∞ |∞Ú+¨μÅ∞ ''ã¨=∂#——

"åÜ«Ú=ÙQÍ K≥áêÎ~°∞.

Jáê#=Ú : W Õq èŒOQÍ „Ñu HÀâ◊OÖ’#∞ ~°ãÑiáêHõ « [iy# «~°∞"å «

áê « Hõ}ÏÅ qYO_»#=Å¡ |Ç≤Ï~°æ «=∞ÜÕ∞º =∞e<åÅ qã¨~°<åxH˜ J=ã¨~°=∞ÜÕ∞º

q^Œ∞º`ü ~°™êÜ«∞xHõ „H˜Ü«∞Å∞(ZÅ„HÀì ÔHq∞HõÖò) ‰õÄ_® ÉÏ^èŒº`« =Ç≤Ï™êÎ~Ú.

„áê}q ŒºÖ’ nx<Õ ''Jáê#=Ú—— JO\Ï~°∞.

L^•#=Ú : ÑÖK«„áê}ÏÅÖ’ XHõ „áê}Ïxfl ''L^•#=Ú—— JO\Ï~°∞.

â◊s~°O Ü≥ÚHõ J=Ü«∞"åÅ#∞ x\Ï~°∞QÍ LOK«_»O nx Ñ¨x. "≥·*Ï˝xHõ ÉèÏ+¨Ö’

nxx ''ZÅ¢HìHõÖò ã≤ì=ÚºÖ·*Ë+¨<£—— Jx JO\Ï~°∞. â◊s~°QÆ « q Œ∞º «ûO"ÕQÍÅÖ’

J#fl=∞Ü«∞HÀâ◊Ñ¨Ù Hõ}*ÏÖO J=ã¨~åxfl |\ì U ≥·<å Ñ¨x K≥Ü«∞º_®xH˜ gÅ∞QÍ

|ÅÑ¨_»∞ «∂ ÖËHõ |ÅÇ‘Ï#Ñ¨_»∞ «∂ LO\Ï~Ú.

â◊s~°OÖ’ K«=∞`å¯~° Ñi=~°Î#Å∞ fã∞‰õΩ=KÕÛO Œ∞‰õΩ „áê}„Ñ„HÜ«∞ •fi~å

„áê}=∞Ü«∞HÀâ◊ â◊√kú, â◊s~° „áê}T~å â◊HÎ „ÑÜ≥∂QÆO QÆ∂iÛ ÉèÏ~°fÜ«∞ |∞Ú+μÅ∞

<˘H˜ K≥áêÊ~°∞.

1.28 qâ◊fi „áê}=Ú`À =ºHÎ „áê}=Ú Hõe¿ã =∞Oz J=HÍâ◊=Ú :

„áê}O Ü≥ÚHõ =∞iÜ≥ÚHõ ~°∂ÑO ≥·gKÕ «#. Wk J «ºO « ã∂HõΔ ‡"≥∞ÿ#k.

Wk XHõ kâ◊Ö’x K≥· «#ºqH˜~°} ~°∂Ñ¨=Ú. =∞#ã¨∞û ‰õÄ_® nxÜ≥ÚHõ ~°∂Ñ¨"Õ∞.

^Õ=`å â◊‰õΩÎÅ∞ „áê}=∞Ü«∞=ÚÖË. Ü≥∂QÆOÖ’ D „áê}T~å˚â◊H˜Îx =jHõ~°}

KÕã¨∞‰õΩO\Ï~°∞.


Ü≥∂QÆq Œº#∞ K«=∞`å¯~åÅ∞, qz„`åÅ`À ‰õÄ_ç#kQÍ#∞ =∞iÜ«Ú ~°ÇÏãº

q ŒºQÍ#∞ J*Ï˝#∞Å∞ J#∞‰õΩO\Ï~°∞. HÍx x*ÏxH˜ Ü≥∂QÆq Œº XHõ „âı+ª"≥∞ÿ#

q^•ºÑ¨ Œúu. ^•xH˜ XHõ ÅHõΔ ºO LOk. „áê}T~å˚ Ü≥ÚHõ `åuÎ fiHõ *Ï˝<åxfl,

J~å÷xfl „QÆÇ≤ÏOz, •xx K«Hõ QÍ LÑÜ≥∂yOK«∞HÀ=@OÖ’ ™ê=∞~å÷ºxfl á⁄O^•e.

„áê}â◊HÎx JkèHõ=ÚQÍ LÑÜ≥∂yOK«∞‰õΩ<Õ Ñ Œúu Ü≥∂QÆq Œº J<Õ ¿Ñ~°∞`À

≥eÜ«∞*ËÜ«∞|_ç#k.

Ü«∂O„uHõ Ñ¨ Œú «∞ÅHõO>Ë Wk JkèHõ ™ê=∞~å÷ºxfl, JkèHõâ◊HÎx =∞iÜ«Ú

JkèHõ"≥∞ÿ# ÑïÑ¨Ó~°‚ «#∞ Hõey=ÙOk.

=ºHÎ «# ™ê=∂#º ™êO™êiHõ QÆuq èŒ∞ÅÖ’ |OkèOK«|_ç L#flÑ¨C_»∞,

P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ J «x Ñ≤O_»OÖ’x â◊HÎÖ’ ã¨„H˜Ü«∞ =ÚYº „áê}„Ñ¨"åÇ¨Ï=Ú#∞

f„=ãÖ"ÕQÆO`À XˆH kâ◊Ö’ xˆ~ÌtOÑ¨*ËÜ«∞=K«∞Û. ^•x=Å¡ â◊HÎ ZO`À q™ÈÊù@Hõ

~°∂áêxfl è•~°} KÕã¨∞ÎOk. nxÜ≥ÚHõ XHõ „Ñ¨=∂}O HÍ=∞"ÕQÆO. Wk =∞#ã¨∞û#∞,

|∞kúx =∞iÜ«Ú WO„kÜ«∂Å ™ê=∂#º =$ «∞ÎÅ#∞ P ã=∞Ü«∞OÖ’ kQÆ*Ï~°∞ã∞ÎOk.

D „áê}Ïxfl =jHõiOÑ¨*Ëã¨∞‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ =∞#ã¨∞û#∞ x~°‡Å=ÚQÍ

LOK«∞H˘#∞@ P=â◊ºHõ=Ú. WO Œ∞=Å¡<Õ Ü«∞=∞, xÜ«∞=∂Å∞ „áê}q Œº‰õΩ „Ñ¨ äŒ=∞

™Èáê<åÅ∞. JÇ≤ÏOã¨, ã¨ «º=Ú, J¿ãÎÜ«∞=Ú, „|Ç¨Ï‡K«~°º=Ú, JÑï„QÆÇ¨Ï=Ú–

g\x ''Ü«∞=∞=Ú—— Åx JO\Ï~°∞. â∫K«=Ú, ãO`À+=Ú, «Ñ=Ú, ™êfi è•ºÜ«∞=Ú

=∞iÜ«Ú Dâ◊fi~°„Ñ¨}˜^è•#=ÚÅ#∞ ''xÜ«∞=∞=Ú—— Åx JO\Ï~°∞. D Ü«∞=∞,

xÜ«∞=∞=ÚÅ ™ê^è Œ#Å =Å¡ â◊s~°Ü«∞O„`«â◊√kú [~°∞QÆ∞`«∞Ok. =∞#ã¨∞û

Ñ¨q„`«=∞=Ù`«∞Ok. „áê}T~å˚ ã¨fi~°∂Ñ¨=Ú#∞ QÆ∂iÛ J~°÷=∞ø`«∞Ok =∞iÜ«Ú

ÅHõΔ º„áêÑ≤Î g∞ Œ „â◊ Œú HõÅ∞QÆ∞ «∞Ok. nx`Àáê@∞ Pã¨#ã≤kúÜ≥ÚHõ JÉèÏºã¨=Ú

P=â◊ºHõ=Ú. nx=Å¡ Kåe#O « ã¨=∞Ü«∞=Ú =~°‰õΩ XHõ =Ú„ ŒÖ’ ã≤÷~°OQÍ LO_ç

™ê èŒ# KÕÜ«∞=K«∞Û.

''=∞# U= Ñ≤ å, "å[ò˝=∂`å áê„}: Ñ¨„*Ï —— – |$Ç¨Ï^•. L.1/5/7

J~°÷=Ú : =∞#¿ãû «O„_ç, qKå~° „Ñ¨„H˜Ü«∞ «e¡ ã¨~°ã¨fiu J#QÆ "åˆQÌq

=∞iÜ«Ú „áê}O Ñ≤Å¡Å∞ ÖËHõ ãÖ «u. JO>Ë „áê}™ê èŒ#Ö’ =∞#ã¨∞û, PÖ’K«#Å∞


=∞iÜ«Ú „áê}„Ñ¨"åÇ¨Ï=Ú =¸_çO\˜ ™ê èŒ#Å∞ JO «iflÇ≤Ï «OQÍ LO\Ï~Ú.

=∞#ã¨∞û#∞, PÖ’K«#Å#∞ XˆH kâ◊Ö’ LÑ¨Ü≥∂yOK«_»O =Å¡ „áê}â◊HÎ „Ñ¨"åÇ¨xfl

xÜ«∞O„uOKÕ JÉèÏº™êxfl „áê}ÏÜ«∂=∞=Ú JO\Ï~°∞.

1.29 „Ñ¨|Å „áê}ãÖ"ÕQÆO =Å¡ Éè∫uHõ, „áêHõ$uHõ Ñï=~°Î# KÕÜ«∞=K«∞Û

=∞iÜ«Ú W «~°∞Å =∂#ã≤Hõ ã≤÷ux‰õÄ_® „Ñ¨ÉèÏq «O KÕÜ«∞=K«∞Û.

=∞#ã¨∞û, PÖ’K«#Å∞ JãÎ=ºãÎOQÍ L#flÑ¨C_»∞ f„="≥∞ÿ# „áê}ÏÜ«∂=∞

™ê èŒ# KÕÜ«Ú@ JãÖÉèí==Ú. JãÎ=ºãÎ"≥∞ÿ# =∂#ã≤Hõ ã≤÷uÖ’ „áê}ÏÜ«∂=∞O

KÕÜ«Ú@=Å¡, JkèHõ ã¨=∞Ü«∞O ^•xx JÉèíºã≤OK«@O =Å¡ =∞#∞+¨μºÅ∞ Ñ≤zÛ"å~°∞

(=∞u„Éèí=∞}O) JÜÕ∞º J=HÍâ◊O LOk. HÍ|\ì „áê}ÏÜ«∂=∞=Ú ZÅ¡Ñ¨C_»∞,

QÆ∞~°∞ Ñ¨~°º"ÕHõΔ}Ö’ =∞iÜ«Ú è•º#-JÉèÏºã¨=ÚÅ ^•fi~å KÕÜ«∞=Öˇ#∞.

=∞#ã¨∞û Ü≥ÚHõ „Ñ¨K«O_» ãÖHõÅÊâ◊HÎx XˆH kâ◊Ö’ LÑ¨Ü≥∂yOK«‰õΩO_®,

„áê} ™ê èŒ# KÕÜ«Ú@=Å¡ âßfiã¨–„Ñ¨âßfiã¨Å ™ê è•~°} "åºÜ«∂=∞O =∞iÜ«Ú

TÑ≤iu «∞ÎÅ‰õΩ Hõã¨~° «∞Î =∂„ «"Õ∞ [~°∞QÆ∞ «∞Ok.

z`«ÎKåOK«Åº`«, "åã¨<å=∞Ü«∞ PÖ’K«#Å =Å¡ „áê}â◊H˜Î ã≤÷~°=ÚQÍ

LO_» Œ∞. nx=Å¡ „áê}â◊HÎx ã¨„Hõ=∞=∂~°æOÖ’ Ñ¨ÓiÎQÍ qxÜ≥∂yOK«∞H˘#ÖË=Ú.

Ü«∞=∞, xÜ«∞=∂Å JÉèÏºã¨=Ú =ºHÎÖ’ P ™ê=∞~å÷ºxfl ÃÑOK«∞ «∞Ok. ^•x=Å#

„áê}â◊HÎx XHõ xÜ«∞q∞ « Ñ¨ ŒúuÖ’ LÑ¨Ü≥∂yOK«∞H˘#QÆÅ=Ú.

„áê}â◊HÎ Ü≥ÚHõ „Ñ¨K«O_» q Œ∞º„ «Ê"åÇ¨Ï=Ú : Éè∫uHõ[QÆ «∞ÎÖ’<≥·<å,

P^è•ºu‡Hõ[QÆ`«∞ÎÖ’<≥·<å J<ÕHõ=ÚÖˇ·# HÀiHõÅ∞, HõÅÅ∞ L#flÑ¨Ê\˜H© "å\ ˜x

™êkèOK«∞‰õΩx ÅHõΔ ºã≤kú á⁄O Œ\ÏxH J=ã~°"≥∞ÿ# Hõ$+≤, Ñ@∞ì ŒÅ, f„="≥∞ÿ# «Ñ#

=∂#=Ù_çH˜ ÖËHõáÈ=@O qKå~°Hõ~°=Ú =∞iÜ«Ú Ç¨™êºã¨Ê Œ=Ú Hõ •!

1.30 UHÍ„QÆ « Ü≥ÚHõ „ÑüÑ¶Å=Ú

=∞<À=∞Ü«∞HÀâ◊ ™ê èŒ# "åº=ÇïHõ r=<åxfl =∞Oz ãÖÜ«∞=∞=O «=Ú

QÍ#∂, Ñ¶Å=O «=ÚQÍ#∂ KÕã∞ÎOk. =∞<Àâ◊HÎ [Å=Ú ÖÏQÍ ™ê è•~°}OQÍ ÃÑ·#∞O_ç

„HO Œ‰õΩ „Ñ=Ç≤Ïã∂Î=ÙO@∞Ok. D h\<Õ q Œ∞ºK«ÛùHÎQÍ =∂~°∞Û‰õΩ<ÕO Œ∞‰õΩ „ÑÜ«∞ «flO

KÕ¿ãÎ J Œ∞ƒù «OQÍ, KåÖÏ Ñ¶Å=O «OQÍ LÑÜ≥∂QÆÑ_»∞ «∞Ok. JO ÕQÍHõ x~°~°÷HõOQÍ


„Ñ¨=Ç≤ÏOKÕ h\˜x J`«ºO`« ÖÏÉèí^•Ü«∞Hõ=ÚQÍ#∂, LÑ¨Ü≥∂QÆHõ~°=ÚQÍ#∂

"å_»∞‰õΩ#fl@¡=Ù «∞Ok. =∞#ã¨∞ûÖ’ xO_ç=Ù#fl „Ñ¨K«O_»â◊HÎ Ü≥ÚHõ =∞Ç¨Ï`åºxfl

Z=~°∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩO\Ï~À "å~°∞ P „Ñ¨K«O_»â◊H˜Îx =∞<À xÜ«∞O„`«} H˘~°‰õΩ

LÑÜ≥∂yOK«∞‰õΩO\Ï~°∞. =∞<ÀK«OK«Å «#∞ x~ÀkèOz UHÍ„QÆ «#∞ ÃÑOK«∞‰õΩO\Ï~°∞.

1.31 =∞#¿ãû q∞„ «∞_»∞, =∞#¿ãû â◊„ «∞=Ù

Z=Ô~·`Õ `«=∞ =∞#ã¨∞û#∞ [~ÚOK«∞`å~À "å~°∞ =¸_»∞ Ö’HÍÅ#∞

[~ÚOK«QÆÅ ™ê=∞~°÷ºOQÆÅ "å~“`å~°∞. =∞#ã¨∞û Ü≥ÚHõ¯ ™ê„=∂[º"Õ∞ KÕ`«<å

[QÆ «ÎO`å "åºÑ≤Oz=ÙOk.

=∞Ç`å‡QÍOnè, |∞ ŒúÉèíQÆ"å#∞_»∞, D™ê, q∞ã‘ÇπÏ "≥Ú ŒÅQÆ∞"å~°∞ =∞#ã∞ûx

[~ÚOz =∞ÇÑÙ~°∞+μÅÜ«∂º~°∞. g~°∞ ZO`À=∞Ok =º‰õΩÎÅ rq`åefl =∂iÛ"Õâß~°∞.

Wk ≥eÜ«∞x"å~°∞ ÖË~°∞QÆ •!

=∂#ã≤Hõâ◊HÎ HõO>Ë „áê}â◊HÎ KåÖÏ =∞ÇÏ «Î~°"≥∞ÿ#k =∞iÜ«Ú ã∂HõΔ ‡"≥∞ÿ#k.

=∞#ã¨∞û â◊s~°OÖ’x XHõ JOQÆO =∂„ «"Õ∞. nxx Ñ¨ ŒH˘O_»= WO„kÜ«∞=Ú

Jx‰õÄ_® JO\Ï~°∞. HÍx „áê}=Ú, „áê}â◊HÎ XHõ\ HÍ Œ∞. „áê}OHõO> „áê}â◊HÎ

„Ñ¨|Å"≥∞ÿ#k =∞iÜ«Ú ã¨∂HõΔ ‡"≥∞ÿ#k. JO Œ∞=Å¡<Õ =∞#=Ú =∂#ã≤Hõ tHõΔ} Ñ¨ÓiÎ

J~Ú# «~åfi « „áê}â◊HÎ tHõΔ}#∞ W™êÎ=Ú.

Ñ¨~å„Ñ¨Hõ$u Ü≥ÚHõ KÕ «<åâ◊HÎ :

ã$+≤ì Ñ~å„ÑHõ$u, JÑ~å„ÑHõ$u Jx Ô~O_»∞ q è•Å∞QÍ qÉèílOK«|_ç=ÙOk.

XHõ •xfl [_»â◊HÎQÍ#∞ =∞iÜ≥ÚHõ ^•xfl KÕ «<åâ◊HÎQÍ#∂ K≥Ñ¨Ê=K«∞Û. â◊s~°OÖ’

=∞#ã∞ Ü≥ÚHõ KÕ «##∞ ÑOK« « åÎ fiÅ`À ãq∞‡o «O KÕÜ«∞|_»¤ KÕ «#QÍ ÉèÏq™êÎ~°∞.

P «‡Ö’ „Ñ¨HÍâßxfl á⁄Ok#Ñ¨Ê\˜H˜, P „Ñ¨HÍâ◊O â◊s~åxk Jx J#∞‰õΩO\Ï~°∞.

Dq èŒOQÍ<Õ qâ◊fi"åºÑÎ"≥∞ÿ# ÑÖK« « åÎ fiÅ, =∞Ç¨Éèí∂`åÅ ã¨q∞‡o « KÕ «<åâ◊HÎ

„áê}=Ú. D „áê}Ï<Õfl r=#â◊HÎ Jx ‰õÄ_® JO\Ï~°∞. Jk "åÜ«Ú=ÙÖ’,

PHÍâ◊OÖ’ Hõeã≤=ÙO@∞Ok. J~Ú Õ x*ÏxHk g\H aè#fl"≥∞ÿ#k. g\x [_»„Ñ‰õ$u

Jx JO\Ï~°∞. HÍh x*ÏxH˜ Jk [_»=Ú HÍ Œ∞. g\˜Ö’ „áê}O ã¨fiÅÊOQÍ

LO@∞Ok. =∞$ «=ã∞Î=Ù x~°∞ÑÜ≥∂QÆ"Õ∞ QÍHõ "≥O@<Õ #tOzáÈ «∞Ok. „áê}OÖËx


U =ã¨∞Î"≥·<å «# ã¨fi~°∂Ñ¨ è•~°} KÕÜ«∞ÖË Œ∞. JO ÕQÍHõ ^•x ™êfiÉèÏqHõ QÆ∞}ÏÅ∞

‰õÄ_® ã≤÷~°OQÍ LO_»=Ù.

„áê}Ïxfl XHõq èŒ"≥∞ÿ# ãr= q Œ∞K«ÛùHÎ Jx J#=K«∞Û. Wk ã=∞ãÎ [QÆ «∞ÎÖ’

"åÜ«Ú=Ù, PHÍâ◊=Ú, Jyfl =∞iÜ«Ú D äŒ~üQÍ "åºÑ≤Oz=ÙO@∞Ok. D „áê}=∞<Õ

â◊HÎx =∞#O =ÚY™œO Œ~°ºOÖ’#∞, =∞$ Œ∞ÉèÏ+¨}Ö’#∞, „ÑüÉèíÖ’#∞, |∞kúÖ’#∞,

HõàÏH“â◊ÅOÖ’#∞, ÉèíHÎÖ’#∞, W «~° ~°∂áêÅÖ’ ‰õÄ_® Œi≈OK«=K«∞Û.

â◊s~° ãfiã÷ «#∞ ÃÑOK«∞‰õΩ<ÕO Œ∞‰õΩ "åºÜ«∂=∞"≥∞ÖÏQÆ LÑÜ≥∂QÆÑ_»∞ «∞O^À

JÖÏˆQ „áê}â◊H˜Îx ÃÑOK«∞‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ '„áê}ÏÜ«∂=∞=Ú— J=ã¨~°=∞ø`«∞Ok.

ã¨fi~°q*Ï˝#O ‰õÄ_® D âßGÉèÏQÆ"Õ∞.

áêÅ∞, ÑOK« •~° J#∞ Ô~O_»∞ "Õ~°∞"Õ~°∞ Ñ^•~å÷Å∞ Hõeã≤ H=ÅO áêÖÖÏQÍ

HõxÊOz#@∞¡, „áê}=Ú =∞iÜ«Ú "åÜ«Ú=Ù XˆHÖÏ HõxÑ≤Oz#Ñ¨Ê\˜H© x*ÏxH˜

Jq qaè#fl"≥∞ÿ#q. âßfiã^•fi~å Ö’ÑeH fã∞‰õΩ#fl "åÜ«Ú=ÙÖ’ QÆÅ „áê}"åÜ«Ú=Ù

(JHû[<£) "≥Ú ŒÖ·# QÆ∞}ÏÅ#∞ ™ê è•~°} suÖ’<Õ â◊s~°O „QÆÇ≤Ïã∞ÎOk. "åÜ«Ú=ÙÖ’

„áê}O Hõeã≤=ÙO_»@O =Å¡ „áê}Ïxfl XHõ qâı+¨Ñ¨ ŒúuÖ’ „áê}ÏÜ«∂=∞ „Ñ¨„H˜Ü«∞

^•fi~å =∂„ «"Õ∞ „áêÑ≤ÎOÑ¨*Ëã¨∞H˘#QÆÅ=Ú.

„áê}â◊H˜Î – rq`«T~å˚ :

=∞ã≤Î+¨¯OÖ’ [iˆQ PÖ’K«#Å HõOÑ¨#Å∞ q^Œ∞º„`«Ê"åÇ¨Ï ~°∂ÑÖÖ’

„Ñ¨=Ç≤Ï™êÎ~Ú. â◊s~°OÖ’ [iˆQ HÍ~°ºHõÖÏáêÅ∞ <å_ô=∞O_»ÅOÖ’ „Ñ¨=Ç≤ÏOKÕ

q Œ∞º„ «Ê"åÇÏO •fi~å<Õ [~°∞QÆ∞`å~Ú. =∞ã≤Î+¯OÖ’x q Œ∞º «∞ÎÖ’ =∞#ã∞û, |∞ Œ∞úÅ

^•fi~å KÕ¿ã J<ÕHÍ<ÕHõ K«=∞`å¯~åÅ∞ ~ÀE =∞# Hõà◊§=ÚO Œ∞‰õΩ =™êÎ~Ú.

=∂=¸Å∞ q Œ∞º «∞ÎH˜ ëêH±H˘@ì_»O, =ÚO Œ∞‰õΩ „Ñ¨=Ç≤ÏOK«@O ÖÏO\˜

QÆ∞}ÏÅ∞ LO\Ï~Ú. nx Ü≥ÚHõ¯ QÆ}# ''Jâ◊fiâ◊H˜ Î—— ("ÀÖËìl) ~°∂ÑÖÖ’

KÕÜ«∞|_»∞ «∞Ok. HÍh =∂#= â◊s~°OÖ’ „Ñ=Ç≤ÏOKÕ q Œ∞º «∞Î Ü≥ÚHõ „HÜ«∂Ñ Œúu

nxH˜ aè#flOQÍ LO@∞Ok. =ºHÎ «fiO Ü≥ÚHõ |Ç¨ï=ÚY „Ñ¨*Ï˝qHÍ™êÅ =O\˜q

J<ÕHõO nx`À =Ú_çÑ¨_ç =Ù<åfl~Ú. JO ÕQÍHõ Jk J#º„áê}∞Å g∞^•, Ñ¨ •~å÷Å

g∞^• =∞iÜ«Ú "å`å=~°}O g∞^• «# J™ê è•~°} „Ñ¨ÉèÏ=O K«∂Ñ¨Ù «∞Ok.


1.33 „|Ç¨‡O_»=∞O`å "åºÑ≤OzÜ«Ú#fl PHÍâ◊=∞Ç¨áê`«O g∞^Œ D

q Œ∞º ŒÜ«∞™ê¯O «â◊HÎ Ü≥ÚHõ PkèÑ¨ «ºO LO@∞Ok. D â◊HÎ [_»O HÍ Œ∞. Jk

[_»"Õ∞ J~Ú=ÙO>Ë, J}∞=ÙÅ∞ Ñ¨~°=∂}∞=ÙÅ Ü≥ÚHõ x~å‡}=Ú =∞iÜ«Ú "å\˜

HÀÖÏÇ¨ÏÅ=ÚÅÖ’ J Œ∞ƒù « =º=ã÷ HõxÑ≤OKÕk HÍ Œ∞, ^•x Œ~°≈#O ‰õÄ_® [iy

=ÙO_Õk HÍ Œ∞. W Õ q Œ∞º ŒÜ«∞™ê¯O « „áê}=Ú.

„QÆÇ¨ÅÖ’ "å\˜"å\˜ QÆ∞~°∞`åfiHõ~°¬}â◊HÎ LO@∞Ok. J~Ú<å Jk "å\˜

ã¨fi`«ã≤^Œú"≥∞ÿ#k HÍ^Œ∞. „|Ç¨‡O_»=∞O`å "åºÑ≤OzÜ«Ú#fl q^Œ∞º^ŒÜ«∞™ê¯O`«

™ê=∞~°÷ºOÖ’ D „QÆÇ¨Ï#HõΔ„`åÅ∞ "å\˜ ÉèÏQÍxfl ÑÖK«∞‰õΩO\Ï~Ú. =∞iÜ«Ú g\˜

QÆ∞~°∞`åfiHõ~°¬}â◊HÎ W «~° â◊‰õΩÎÅ ãÖKå~°O`À xO_ç=ÙO@∞Ok. Wk ã¨q∞‡o «â◊HÎ.

qâ◊fiÑï"å~°=∞O`å WO^Œ∞Ö’#∞O_ç "å\˜"å\˜ ÉèÏQÍxfl á⁄Ok, "å\˜ Ñ¨xx

#_çÑ≤OK«∞‰õΩO\Ï~Ú. W Õ q+¨Ü«∞O „áê}â◊HÎH˜ ‰õÄ_® =iÎã¨∞ÎOk. ''qâßfiO «~åà◊

=∞Ç¨„áê}=Ú—— J<Õ ˘Hõ Ñ¨~°=∞ã¨ «º=Ú. •x qâßÅ "≥·Éèí=OÖ’ Éèí∂q∞ÃÑ·# QÆÅ

r=^è•~°∞Å∞ "åi"åi áê„`«`«#∞, J=ã¨~åxfl|\˜ì ÉèÏQÍxfl ÑÖK«∞‰õΩO\Ï~Ú.

=∂#=ÙÅ q+¨Ü«∞OÖ’ „Ñ¨`ÕºHõ`« Uq∞@O>Ë D ™ê^è•~°} ÑÖÑ¨HõOÖ’ `«=∞

x~°¡HõΔ ºOKÕ « •xx áÈQ˘@∞ìHÀ=K«∞Û ÖË • L`åûÇ¨xfl ≥K«∞ÛH˘x ãÖHõÅÊ|ÅO`À

„Ñ¨Ü«∞ «flOKÕ « JO «\Ï "åºÑ≤OzÜ«Ú#fl P „áê}â◊HÎÖ’ J «ºkèHõ ÉèÏQÍxfl á⁄O Õ

J=HÍâ◊=¸ LOk. „Ñ¨ã¨∞Î «O =∂#=ÙÅ∞ x~°¡HõΔ ºÑ¨Ù "≥·Yi=Å¡ «=∞ â◊HÎÉèÏQÍxfl

áÈQ˘@∞ìHÀ=_»O [~°∞QÆ∞ «∞#flk.

1.34 „áê} Ü≥∂QÆ™ê èŒ#, „áê}ÏÜ«∂=∞ „Ñ¨„H˜Ü«∞ D „Ñ¨Ü≥∂[<åxfl Ñ¨ÓiÎ*Ëã¨∞

‰õΩ<ÕO Œ∞‰õΩ âß¢ã‘ÎÜ«∞"≥∞ÿ# K«Hõ \˜ J=HÍâ◊=Ú. H˘O «=∞Ok =º‰õΩÎÅ∞ ™ê=∂#º

Ö’HõQÆuH˜ aè#flOQÍ «=∞ ÉÏ@Ö’ XO@iQÍ, ã¨fiâ◊HÎ À "åi"åi ã≤ •úO`åÅ`À

HÍ~Àº#∞‡Y∞Ö·, â∫~°ºÑ~å„Hõ=∂Å∞ K«∂Ñ≤¿ãÎ J@∞=O\"åiÖ’ P «‡qâßfiã„áê}â◊HÎ

J «ºkèHõOQÍ ÑxKÕÜ«∞_»O =∞#O QÆ=∞x™êÎ=Ú. JÖÏQ =∞ÇÑÙ~°∞+μÅ q[Ü«∞=Ú,

ã¨Ñ¶Å`å HõO>Ë „Ñ¨ Œi≈OKÕ ™êÇ¨Ïã¨=Ú =ÚYº=Ú.

Pu‡HõHΔ„ «OÖ’x ã≤ ŒúÑ¨Ù~°∞+¨μÅO Œi =∂~°æO D L`åûÇ¨Ï=Ú =∞iÜ«Ú

„Ñ¨|Å"≥∞ÿ# Ñ¨Ù~°∞ëê~°÷"Õ∞. nx<Õ "≥·*Ï˝x‰õΩÅ∞ „áê}â◊H˜Î Ü≥ÚHõ¯ K«=∞`å¯~°=∞x

JO\Ï~°∞.


1.35 Jxfl "Õà◊ÖÏ, JxflKÀ\Ï¡, Jxfl~°HÍÅ ã Œ∞áêÜ«∂Å∞ L<åfl JO ŒiH© Jhfl

ã¨=∂#OQÍ=Ù<åfl, UH˘kÌ=∞Ok =∂„ «"≥∂ K«i`å~°∞÷Ö∫ «∂=ÙO\Ï~°∞. «Ñ¨ã¨∞û,

ã¨Ç¨Ï#=ÚÅ Ü≥ÚHõ ¿ãfiKåÛù ãÖHõÅÊ=Ú ZO « Hõiî#"≥∞ÿ#^À, ZO « [\˜Å"≥∞ÿ#^À

J~°÷O KÕã¨∞HÀ=K«∞Û. „áê}=O «∞Å∞ «=∞ K«∞@∂ì=Ù#fl P@OHÍÖ#∞ JkèQÆq∞Oz,

`åºQÆ|e ^•#=ÚÅ QÆ∞iOz ˆH=Å=Ú =∂\Ï¡_»@"Õ∞QÍHõ, â◊H˜ÎÜ«Ú‰õΩÎÅ#∞

‰õÄ_»QÆ@∞ìH˘x, ÅHõΔ ºã≤kúH˜ #_»∞=Ú ayOz Hõ$+≤ KÕ™êÎ~°∞. „áê}=Ú– [_»[QÆ «∞Î,

KÕ «<å [QÆ «∞Î Ô~O_ç\g∞ Œ ã~ÀfiÑiâ◊HÎQÍ ÑxKÕã∞ÎOk. Wk r=#™ê~°=Ú. „ÑQÆuH

P è•~°O. âßGHÍ~°∞Å∞ nxx ''Pk—— =∞iÜ«Ú ''J#O «O—— JO\Ï~°∞. ã$+≤ì nx#∞O_ç

[~°∞QÆ∞`«∞Ok. „Ñ¨à◊Ü«∞HÍÅOÖ’ nxÖ’<Õ JO`«=∞=Ù`«∞Ok. Hõ~îÀÑ¨x+¨`«∞ÎÖ’

ã$+≤ìÜ≥ÚHõ „áê~°OÉèíO „áê}T~° Ü≥ÚHõ HõOÑ#Å`À "≥Ú ŒÅ~ÚºO Œx K≥ÑÊ|_çOk.

'Ü«∞k Œ HÕK«[QÆ üã¨~°fi"£∞ áê„} Z[ux:ã¨∞û «"£∞—

J#QÍ D ãÖÑ¨Ó~°‚ „Ñ¨ÑÖK«OÖ’ Uq∞ =ÙO^À Jk „áê} HõOÑ¨#Å

Ü≥ÚHõ Jaè=ºH©ÎHõ~°} =∂„ «"Õ∞.

1.36 ''áê„}À Ç≤Ï Éèí∂`å<å=∂Ü«Úó `«™ê‡`«û~åfiÜ«Ú+¨=ÚK«º`Õ—— – J#QÍ

„áê}"Õ∞ „áê}∞ÅÜ≥ÚHõ PÜ«Ú=Ù. JO Œ∞ˆH nxx ã¨~åfiÜ«Ú+¨μ¬ JO\Ï~°∞.

â◊s~°OÖ’x ÑÖK«ÉèÏQÍÅÖ’ Wk LO_»@O =Å¡ nxx ÑÖK«„áê}=ÚÅ∞

Jx JO\Ï=Ú. Wq S Œ∞ – „áê}=Ú, L^•#=Ú, ã¨=∂#=Ú, Jáê#=Ú

=∞iÜ«Ú "åº#=Ú. g\˜H˜ S^Œ∞ LÑ¨„áê}=ÚÅ∞ ‰õÄ_® =Ù<åfl~Ú. Jq –

Õ= Œ «Î=Ú, Hõ$HõÅ=Ú, ‰õÄ~°‡=Ú, <åQÆ=Ú =∞iÜ«Ú èŒ#O[Ü«∞=Ú. D J~Ú Œ∞

LÑ¨„áê}ÏÅ∞ „Ñ¨ è•# „áê}ÏÅ‰õΩ ã¨Ç¨Ü«∞HÍ~°∞Å∞QÍ Ñ¨xKÕ™êÎ~Ú. H˘O «=∞Ok

"≥·*Ï˝x‰õΩÅ∞ g\˜x ' Hõ¡=Ù_£ PÑ¶π JÜ«∂<£û— Jx JO\Ï~°∞. â◊s~° "≥·*Ï˝x‰õΩÅ∞

nx<Õ ''|Ü≥∂áê¡ã≤‡H± Z#s˚—— J<Õ ¿Ñ~°∞`À K≥|∞`å~°∞.

qaè#fl ÕâßÅÖ’ g\˜x ~°Hõ~°HÍÅ ¿Ñ~°¡ À Ñ≤Å=_»O, J~°÷O KÕã¨∞HÀ=_»O

[~°∞QÆ∞ «∞#flk. ZÖÏ JO>Ë – K≥·<åÖ’ '' p Z#s˚—— Jx, [áê<£Ö’ ''H© Z#s˚——,

áêâßÛ «º ÕâßÅÖ’ ''Ü« xá¶ê~°‡Öò Z#s˚——, ''"≥·@Öò Z#s˚—— Jx JO@∞<åfl~°∞.

S<£ã‘ì<£ ã≤ •úO`åÅ P è•~°OQÍ T~å Ü≥ÚHõ ãq∞‡o « ãfi~°∂Ñ"Õ∞ Ñ^•~°÷O

Ü≥ÚHõ ~°∂ÑÖÖ’ HõxÑ≤ã¨∞ÎOk. nx`À ÉèÏ~°fÜ«∞ Ü≥∂QÆâß¢™êÎÅÖ’ =i‚Oz#@∞¡QÍ


''„áê}=Ú—— =∞iÜ«Ú ''T~å—— XHõ •xH˘Hõ\ Ñ~åºÜ«∞Ñ^•Å∞ Jx ãÊ+ì=∞=Ù «∞Ok.

Éè∫uHõ"≥∞ÿ# T~å˚#∞ ZÖÏQÆ~Ú Õ JÜ«∞™ê¯O «HΔ„ «=Ú ÖË • q Œ∞º üHΔ„ «O ^•fi~å

PHõi¬™êÎ"≥∂, J Õ Ñ¨ ŒúuÖ’ „áê}–T~å˚#∞ =∂#ã≤Hõâ◊HÎ À PHõi¬Oz „Ñ¨ÉèÏq «O

KÕ™êÎ=Ú. ã¨=∞ãÎ WO„kÜ«∞ QÆuq èŒ∞Å∞ =∞iÜ«Ú =∞ã≤Î+¨ =Ú Ü≥ÚHõ PÖ’K«#Å∞

nxg∞^Õ P^è•~°Ñ¨_ç=ÙO\Ï~Ú. =∞#∞+¨μºÅ Ü≥ÚHõ¯ ã¨~Àfi`«Î=∞"≥∞ÿ#â◊H˜Î ÖËHõ

L#fl «"≥∞ÿ#â◊HÎ ''„áê}T~å—— Z‰õΩ¯=ÉèÏQÆO =º~°÷"≥∞ÿ# HÍ~°ºHõÖÏáêÅ‰õΩ, K≥_»¤Ñ#∞Å∞,

Œ∞~åÖ’K«#Å∞ KÕÜ«∞_®xH© YÔ~ÛÂáÈ «∞#flk.

1.37 q∞ «"≥∞ÿ# PÇ~°=º=Ç~åÅ‰õΩ, zO «#=∞##Å‰õΩ, L « $+ì"≥∞ÿ# HÍ~åºÅ‰õΩ

LÑ¨Ü≥∂yOz, D |Ç¨ï=¸ÅºãÖÑ¨^Œ Ü≥ÚHõ¯ HÀâßxfl JO`«~°OQÆâ◊H˜ÎÖ’

™ê÷Ñ≤OK«=K«∞Û. JO`ÕHÍHõ nxx `«# =∞iÜ«Ú W`«~°∞Å Ü≥ÚHõ¯ qt+¨ì"≥∞ÿ#

J=ã¨~åÅ#∞ f~°∞Û‰õΩ<ÕO Œ∞‰õΩ LÑ¨Ü≥∂yOK«=K«∞Û.

„áê}â◊HÎx J#=ã¨~°=ÚQÍ qxÜ≥∂yOK«∞@, JO Œ∞=Å# #+ìáÈ~Ú#

â◊HÎx uiy á⁄O Õ≥O Œ∞‰õΩ, „áê} « åÎ fixfl Z‰õΩ¯=QÍ PHõi¬OK«∞H˘x =∞# =ºHÎ åfixfl

ÃÑOK«∞‰õΩx L#fl «"≥∞ÿ# =º‰õΩÎÅ∞QÍ ZkQO Œ∞‰õΩ J=ã~°"≥∞ÿ# ã=∞„QÆ™ê èŒ<å Ñ Œúu<Õ

''„áê}q Œº—— ÖËHõ ''„áê}ÏÜ«∂=∞ ™ê èŒ#—— Jx JO\Ï~°∞. nxÜ≥ÚHõ L « $+ì

™ê èŒ#<Õ ''‰õΩO_»eh *ÏQÆ~°}—— JO\Ï~°∞. ‰õΩO_»eh ™ê èŒ#Ö’ Jx"å~°ºOQÍ

'ãÖHõÅÊO— LO@∞Ok. D ãÖHõÅÊâ◊H˜Î ã¨Ç¨Ü«∞O`À ^•x PHõ~°¬}Ïâ◊H˜ÎKÕ`«

„|Ç¨‡O_»=∞O`å "åºÑ≤OzÜ«Ú#fl ã¨q∞+≤ìQÆ`« „áê}`«`åÎ fixfl PHÍâ◊O #∞O_ç

PHõi¬OK«∞H˘x „â◊ •úÉèíHÎ À ^•xx =∞#Ö’H˜ è•~°} KÕã¨∞HÀ=K«∞Û.

1.41 Ü≥∂QÆq ŒºÖ’x ã¨=∂kèã≤÷uÖ’ ~°HõÎ„Ñ¨ã¨~°} =∞iÜ«Ú âßfiã¨ „Ñ¨âßfiã¨Å∞

PyáÈ`å~Ú. P ã≤÷uÖ’ =∞x+≤ rqOKÕ LO\Ï_»∞. D ã≤÷u QÆ∞iOz WHõ _»

q=~°} W=fi_»=Ú ÖË Œ∞. ZO Œ∞HõO>Ë Jk KåÖÏ Q˘Ñ¨Ê ™ê èŒ#. JO ÕQÍHõ P

™ê èŒ#Ö’ xëê‚ «∞Ö·# ™ê èŒ∞ÑÙOQÆ=ÙÅ‰õΩ «ÑÊ ™ê è•~°} =º‰õΩÎÅ‰õΩ Jk J~°÷=∞= Œ∞.

P ã≤÷uÖ’H˜ "≥à◊§ÖË~°∞. «‰õΩ¯= „âı}˜H˜ K≥Ok# ã¨=∂kèã≤÷u ™ê è•~°} =∞#∞+¨μºÅ∞

‰õÄ_® „áêÑ≤ ÎOK«=K«∞Û. nxHÀãÖ ã¨<åºãÖ ã‘fiHõiOKåeû# Ñ¨xÖË^Œ∞.

ÇÏ~î°Ü≥∂QÆ™ê èŒ<å ÑÙãÎHÍÅÖ’ ã=∂kè Ü≥ÚHõ U_»∞ ã≤÷ «∞Å#∞ =i‚OKå~°∞. JO Œ∞Ö’x

"≥Ú Œ\˜ Œâ◊ÅÖ’H˜ H˘xfl ™ê èŒ#Å^•fi~å KåÖÏ=∞Ok ™ê èŒ‰õΩÅ∞ KÕ~°∞HÀQÆÅ~°∞.


H¡¡Ü«∞~° "åÜ«∞<£û— (k=º Œ$+≤ì) #∞ JÉèíºã≤OK«_®xH˜ Hõiî#"≥∞ÿ# ™ê èŒ#Å∞

J=ã~°O ÖË Œ∞. z`åÎxfl ã≤÷~°OQÍ LOK«∞H˘x, ÇÏ$ ŒÜ«∂xfl Ñq„ «OQÍ LOK«∞‰õΩO>Ë

D Ô~O_»∞ QÆ∞}ÏÅ=Å¡ =∞#=Ú D kâ◊Ö’ „Ñ¨Ü«∂}ÕK«QÆÅ∞QÆ∞`å=Ú.

1.42 z`åÎxfl UHÍ„QÆOQÍ LOK«∞HÀ=_»O, JO «~°OQÆâßOux Hõey=ÙO_»@O

^•fi~å ÉÏÇÏºKÕ «##∞ J Œ∞ÑÙÖ’ LOK«∞H˘#=K«∞Û#∞. nx^•fi~å<Õ ã∂HΔ ‡O„kÜ«∂Å

*ÏQÆ~°} [~°∞QÆ∞ «∞Ok. Z=Ô~· Õ nxx JÉèíºã≤OKåÅx J#∞‰õΩO\Ï~À "å~°∞ "åiH

W+ì"≥∞ÿ# XHõ =ã¨∞Î=Ùx Z#∞flH˘x P =ã¨∞Î=Ù g∞ Õ KåÖÏ¿ãÑ¨Ù =∞#ã¨∞û#∞ xeÑ≤

è•º#O KÕÜ«∞@O JÉèÏºãÖ KÕÜ«∂e. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ g∞‰õΩ =„[Ñ¨Ù@∞OQÆ~°=Ú

W+ì"≥∞ÿ Õ ^•xx =ÚO Œ∞OK«∞H˘x =∞#ã¨∞û#∞ ^•xg∞ Œ ã≤÷~°OQÍ=ÙOz ^•xH˜

ãO|OkèOz# q+Ü«∂Å<Õ ã‡~°} KÕÜ«∞O_ç. Dq èŒOQÍ „Ñu~ÀA Ñk, Ñk¿ÇÏ#∞

xq∞ëêÅ∞ JÉèÏºãÖ KÕ¿ãÎ LOQÆ~åxH˜, =„*ÏxH˜ ãÖ|OkèOz# Ju ã¨∂HõΔ ‡"≥∞ÿ#

q+¨Ü«∂Å∞ è•º#OÖ’H˜ ~å=_»O "≥Ú ŒÅ=Ù «∞Ok. x~°O «~°OQÍ P~°∞"å~åÅ∞

JÖÏ JÉèÏºãÖ KÕÜ«∞_»O ZO`À ÖÏÉèí •Ü«∞HõO.

"≥Ú Œ@QÍ U ≥·<å [_»=ã∞Î=Ùg∞ Œ JÉèÏºãO K≥Ü«∂ºe. P~°∞"å~åÅ «~åfi «

=∂#ã≤Hõ è•º<åxfl KÕÜ«∂e.

=∞# W+ì Õ=`å =¸iÎx =∞#ã¨∞ûÖ’ è•ºxã¨∂Î LO_»@O =Å¡ "åi JOQÆ

„Ñ¨ «ºOQÍÅ#∞ ã¨∞ã¨Ê+ìOQÍ Œi≈OKÕ JÉèÏºãÖ KÕÜ«∞_»O=Å# ã¨∂HõΔ ‡KÕ «# ÉÏQÍ

â◊√„ÉèíÑ¨_ç <≥=∞‡kQÍ J„Ñ¨ «ºHõΔ q+¨Ü«∂Å#∞ QÆ∞iOz ≥eÜ«∞_»O "≥Ú ŒÖ∫ «∞Ok.

'H˜¡Ü«∞~ü "åÜ«∞<£û— (k=º^Œ$+≤ì)x ™êkèOK«\ÏxH˜ QÆO*Ï~ÚÖÏO\˜ =∞`«∞ÎHÍ^Œ∞,

P «‡™ê èŒ# Ü≥ÚHõ áê~°=â◊ºO LO_®e. ™êO™êiHõ HÍ~°º„Hõ=∂Å#∞ x~°fiÇ≤Ïã¨∂Î

‰õÄ_® "å\˜Ö’ ‰õÄ~°∞‰õΩáÈ‰õΩO_® P è•ºu‡Hõ Ö’HõOÖ’<Õ Ñï„Éèíq∞OKÕ JÉèÏºãÖ

=Å¡ D k=ºâ◊‰õΩÎÅ∞ =∞#‰õΩ <≥=∞‡kQÍ Åaè™êÎ~Ú.

MN


2.1 =∞#∞+¨μºÅ „áê}T~å˚ =∞iÜ«Ú ^•x Jaè=$kú :

â◊s~° Ü«∞O„`åxH˜ ‰õÄ_® â◊H˜Î J=ã¨~°=Ú. nxH˘~°‰õΩ Dâ◊fi~°∞_»∞

„Ñ¨™êkOz#, ã¨fiÜ«∞OQÍ #_çKÕ Ü«∞O„`åOQÆO =∞# â◊s~°OÖ’<Õ LOk. â◊s~°=∞<Õ

Ü«∞O„ «O #_»∞ã¨∞ÎOk. ^•x «~°∞"å « q∞ye#=xfl "å@O «@"Õ u~°∞QÆ∞`å~Ú.

D KÕ «#Ü≥ÚHõ ˆHO„ ŒO '=∞ã≤Î+¨ O— Jx JOwHõiOÑ¨|_çOk =∞iÜ«Ú

~°HõÎÑ¨ã¨~°} HO„ ŒO QÆ∞O_≥QÍ K≥Ñ¨Ê|_çOk.

=∞#∞+¨μºÅ∞ – uiˆQ JÜ«∞™ê¯O`åÅ∞ Jx J#_»OÖ’ Pâ◊Û~°ºO ÖË Œ∞.

JÜ«∞™ê¯O «O Ü≥ÚHõ QÆ∞}O PHõi¬OK«∞HÀ=_»O. «# Hõà◊ ^•fi~å Jk W «~°

Ö’Ç¨Ï =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ PHõi¬OK«∞‰õΩO@∞Ok. "å\˜x `«#ÖÏQÍ KÕã¨∞‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ

„Ñ¨Ü«∞uflã¨∞ÎOk. JÜ«∞™ê¯O`åxH˜ =∞~˘Hõ qâı+Ö ‰õÄ_® LOk. XHõ"Õà◊ ^•xx

=ÚHõ Å∞ =ÚHõ Å∞QÍ qÉèílOz#ÑÊ\H „Ñu=ÚHÍ¯ J Õ qâı+ «#∞ Hõey=ÙO@∞Ok.

ZÖÏO\˜ Ñïã≤÷ «∞Å∞ =zÛ<å ^•x Œâ◊#∞ Jk =∂~°∞ÛHÀ Œ∞.

2.2 ã≤÷~° «fiO JÜ«∞™ê¯O «O Ü≥ÚHõ ã¨Ç¨Ï[QÆ∞}O. nx =ºHÎ «fiOÖ’ «~° «=∞

ÉèË ŒO ÖË Œ∞. Ñ¨HõΔáê «O J<Õk Jã¨ÖË LO_» Œ∞. XˆH ã¨∂~°∞º_»∞ J<ÕHõ ‰õΩO_»ÅÖ’x

h\˜Ö’ XˆH ~°∂ÑÖÖ’ HõxÑ≤™êÎ_»∞.

JÜ«∞™ê¯O «O Ü≥ÚHõ =¸_»= qâı+¨ « Uq∞@O>Ë ^•x kâ◊ ã≤÷~°OQÍ

LO@∞Ok. W^Õ ã≤÷u qHõã≤Oz# =ºH˜ÎÖ’ ‰õÄ_® LO@∞Ok. ã¨„`«Ê=$`«∞ÎÅ#∞

"Õ∞ÖÁ¯eÊ Õ, ÉèÏ=#Å#∞ =∞iÜ«Ú =ºHÎ åfixfl ÃÑOK«∞‰õΩO>Ë, JÖÏˆQ L ÕÌâßºxfl,

QÆOcè~°OQÍ „QÆÇ≤ÏOKÕ â◊HÎx ÃÑOK«∞‰õΩO>Ë =∞#∞+¨μºÅ∞ "åi kâ◊#∞O_ç ZÑ¨C_»∂

„Ñ¨Hõ ‰õΩ =∞~°ÅÖË~°∞ J<Õk xâ◊ÛÜ«∞O. W «~°∞Å‰õΩ ‰õÄ_® "å~°∞ ãïÜ≥ÿ∞# „¿Ñ~°}#∞

W=fiQÆÅ~°∞. Wk ‰õÄ_® JÜ«∞™ê¯O «O Ü≥ÚHõ XHõ QÆ∞}"Õ∞.

„áê}KÕ «# Ü≥ÚHõ ~°Ç¨Ïã¨º=Ú

20

2


L «Î=∞QÆ∞}ÏÅ∞, qâı+ «Å∞ Hõey# =º‰õΩÎÅ∞ ‰õÄ_® Œ∞+¯~°‡Å∞, Œ∞~åÖ’K«#Å

HÍ~°}OKÕ « |∞~° ŒQÆ∞O@Ö’H˜ kQÆ*ÏiáÈ=_»"Õ∞ QÍHõ «# ã¨=∞ãÎ qt+ì «Å#∞

<≥=∞‡k<≥=∞‡kQÍ HÀÖ’Ê`å~°∞. Uq èŒOQÍ#~Ú Õ JÜ«∞™ê¯O`åxfl =∂\˜=∂\˜H˜

qã≤~ã≤, ÃÑ·H˜ „HÕkH˜ ~°∞ ŒÌ@O =Å# ^•xÜ≥ÚHõ PHõ~°¬}Ïâ◊HÎ Å∞ÑÎ"≥∞ÿáÈ «∞O^À

ãïQÍæ J Õq èŒOQÍ =∞Ç¨Ñ¨Ù~°∞+¨μÅ Ñ¨Ù}º~åt „Ñ¨ÉèÏ=O ‰õÄ_® Ñ¨ «#=∞=fi@O,

kQÆ*Ï~°_»O =Å¡ #+ìáÈ «∞Ok.

2.3 =∂#gÜ«∞ JÜ«∞™ê¯O «O JO «iHõΔO #∞O_ç =i¬OKÕ J<ÕHõ =∞Oz K≥_»∞

=~° •<åÅ#∞ «# JO «~°OQÆã≤÷ux J#∞ãiOz ã‘fiHõiOK«_»"≥∂, u~°ã¯iOK«_»"≥∂

KÕã¨∞ÎOk. J Õq èŒOQÍ «#‰õΩ#fl ã¨Ç¨Ï[ã≤ Œú PHõ~°¬}Ïâ◊HÎ À D qâ◊fi„|Ç¨‡O_»OÖ’

«#ÖÏO\ ã∂HõΔ ‡ è•~å „Ñ"åÇÅ #∞O_ç ã∞ÅÉèíOQÍ â◊HÎ ã=ÚáêiOK«∞‰õΩO@∞Ok.

(„áê}∞ÅÖ’ „Ñ=Ç≤ÏOKÕ q Œ∞º «∞Î |ÅÇ‘Ï#OQÍ L#flÑÊ\H©, ™ê èŒ#Å^•fi~å

«=∞ WKåÛùâ◊HÎ, |∞kúâ◊‰õΩÎÅ#∞ |ÅÑ¨~°K«∞H˘x, «=∞ Ü≥∂QÆº «#∞, KÕ «#`åfixfl

ÃÑOK«∞HÀQÆÅ∞æ å~°∞).

2.4 «e¡ QÆ~°ƒù=ÚÖ’ L#fl JO_»=Ú Ü≥ÚHõ PHõ$u – „Ñ¨Hõ$u U r=O`À

L «Ê#flO J~Ú=ÙO@∞O^À •x x~åú~°} ~°™êÜ«∞xHõ ãO~°K«#g∞ Œ P è•~°Ñ_çQÍHõ,

''~°[=Ú—— =∞iÜ«Ú ''â◊√„Hõ—— Hõ}ÏÅÖ’ LO_Õ KÕ «# «fiO g∞ Œ P è•~°Ñ_ç=ÙO@∞Ok.

D JÜ«∞™ê¯O « PHõ~°¬}Ïâ◊HÎ =Å¡<Õ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞OÖ’ qt+ì"≥∞ÿ# á⁄~°ÅÖ’ „áê}∞Å

PHõ$u–„ÑHõ$u kQÆ*Ï~°∞ «∞Ok. WÖÏ [~°QÆHõáÈ Õ „ÑÑOK«OÖ’ LO_Õ Jxfl „áê}∞Å∞

"≥Ú Œ@ XH PHõ$u–„ÑHõ$ «∞Å`À L «Ê#fl=∞=Ù`å~Ú. ZO Œ∞HõO>Ë J}∞=ÙÅ á⁄~°Å∞

"≥Ú Œ@ Jhfl XˆHÖÏQÍ LO\Ï~Ú.

Ü≥∂QÆ™ê èŒ# L ÕÌâ◊ºO D KÕ «<å q Œ∞ºK«ÛùHÎx Jaè=$kúÑ¨~°K«_»O ‰õÄ_®.

nx<Õ =∞<À|ÅO, „áê}|ÅO, P «‡|ÅO Jx ‰õÄ_® JO\Ï~°∞. ãÖHõÅÊâ◊HÎ

ÖË • WKåÛùâ◊HÎ Ü≥ÚHõ ~°∂ÑÖÖ’ g\˜ Ü≥ÚHõ K«=∞`å¯~åxfl =∞#O Œi≈OK«=K«∞Û.

2.5 P «‡ã¨ åÎÖ’ „áê}ã¨ åÎ Ü≥ÚHõ J= «~°} :

Uk „áê}"≥∂ J Õ „Ñ¨[˝. Uk „Ñ¨*’˝ J Õ „áê}=Ú. D „áê}â◊HÎ<Õ

QÍÜ«∞„u Jx JO\Ï=Ú. nxÜ≥ÚHõ â◊HÎ ã¨∂÷Å, ã¨∂HõΔ ‡, HÍ~°} â◊s~åÅÖ’x


Hõ}Hõ}ÏÅÖ’ "åºÑ≤Oz=ÙOk. HÍx nx HO„ ŒO =∞Å, =¸„ «, zè„^•Å =∞ èŒºHΔ„ «OÖ’

L#fl =¸ÖÏ è•~°K«„Hõ QÆ∞Ç¨ÏÖ’ LO Œx JO\Ï~°∞. „áê}â◊HÎx D =¸ÖÏ è•~°K«„Hõ

^•fi~åxfl «\ì fã¨∞HÀ"åe. HÀ@Ö’H˜ „Ñ¨"ÕtOKÕO Œ∞‰õΩ ^•xÜ≥ÚHõ ^•fi~åÖ#∞

`≥~°"åe ÖË^• Ñ¨QÆ∞ÅQ˘\Ïìe. =¸ÖÏ^è•~°K«„Hõ ™ê^èŒ#=Å¡ D „Ñ¨Ü≥∂[#"Õ∞

<≥~°"Õ~°∞ «∞Ok.

QÍÜ«∞„u Ü≥ÚHõ „áê}â◊HÎ =¸ÖÏ è•~°K«„HõO`À J#∞ãO è•xOÑ|_ç L#fl Œx

QÍÜ«∞„f=∞O[iÖ’ q=iOKå~°∞.

''Ü≥∂yHÍ<åO ã¨=∞™êÎ<å"£∞ ™ê èŒ<å<å"£∞ «∞¿ÇÏ Ñ≤„ÜÕ∞

QÍÜ«∞ Õ„= =∂`åÖ’ˆH =¸ÖÏ è•~å q^À =Ô~·:—— – QÍÜ«∞„f=∞O[i

q^•fiOã¨∞Å Œ$+≤ìÖ’ ã¨=∞ãÎ Ü≥∂QÆ™ê èŒ#Å‰õΩ =¸ÖÏ è•~°O QÍÜ«∞„uÜÕ∞.

Õ*’=ÅÜ«∞=Ú#∞QÆ∂iÛ âß„ã‘ÎÜ«∞ P è•~°=Ú :

=∞#∞+μºÅÖ’ JO «~°æ «OQÍ ZÅ¡ÑC_»∂ Õ"åã∞~° ãO„QÍ=∞O [~°∞QÆ∞ «∂<Õ

=ÙO@∞Ok. Ô~O_»∞ ~°HÍÖ·# ãÊO Œ#Å∞ ZÅ¡ÑC_»∂ HõÅ∞QÆ∞ «∂=ÙO\Ï~Ú. =∞#ã∞ûÖ’

=∞iÜ«Ú JO «:Hõ~°}Ö’ PÖ’K«#Å∞ =∞iÜ«Ú ÉèÏ=#Å∞ J#∞ Ô~O_»∞~°HÍÅ è•~°Å∞

Hõeã≤ „Ñ¨=Ç≤Ïã¨∂Î =ÙO\Ï~Ú. PÖ’K«#Å è•~°Å∞ *Ï˝<åxH˜ ãÖ|OkèOz#q.

nxÖ’ |Ü«∞\ Ñiã≤÷ «∞Å∞, "åº=ÇiHõ[QÆ «∞Î‰õΩ ãO|OkèOz# q+Ü«∂Å∞ ‰õÄ_®

ã¨q∞‡o «"≥∞ÿ =ÙO\Ï~Ú. =∂#=Ù_»∞ "å`å=~°}O, ã¨=∂[O, tHõΔ}, ™êfi è•ºÜ«∞O,

ã «ûOQÍÅ •fi~å ÖËHõ QÆ∞~°∞=ÙÅ #∞Oz U *Ï<åxfl Pi™êÎ_À •xH J#∞QÆ∞}OQÍ

P q+¨Ü«∂Å zO «#, =∞##, PÖ’K«#, J~°÷O KÕã¨∞H˘#∞@ J<Õ „Ñ¨„H˜Ü«∞ XHõ

=$`åÎHÍ~° ÑïkèÖ’ ZÅ¡Ñ¨C_»∂ [~°∞QÆ∞`«∂=ÙO@∞Ok. =∞#ã¨∞û– =∞ã≤Î+¨¯OÖ’

„Ñ¨=Ç≤ÏOKÕ D PÖ’K«#ÖË XHõ è•~å~°∂áêxfl á⁄O Œ∞`å~Ú. JO «:Hõ~°}OÖ’

„Ñ=Ç≤ÏOKÕ ‰õΔΩ„ ŒÉèÏ=#Å è•~°Å#∞ HõëêÜ«∞HõÅ‡ëêÅ è•~°Å∞ Jx‰õÄ_® JO\Ï=Ú.

HÍ=∞, „HÀ èŒ, =∞ Œ, =∂ «û~°º, "≥∂Ç¨Ï, ~åQÆ, Õfiëêk "åã¨#Å è•~°Å∞ =∞#∞+¨μºÅ

ã¨∂HõΔ ‡, HÍ~°} [QÆ «∞ÎÖÖ’ ZÅ¡Ñ¨C_»∂ „Ñ¨=Ç≤Ïã¨∂Î<Õ =ÙO\Ï~Ú. HÍh ™ê èŒ∞=ÙÅ∞,

=∞Ç¨Ñ¨Ù~°∞+¨μÅÖ’ L^•~° «, Pf‡Ü«∞ «, ã¨Ç¨Ï$ ŒÜ«∞ «, Hõ~°∞}, Ñ¨q„ « « "≥Ú ŒÅQÆ∞

â◊√Éèí„Ñ¨ Œ"≥∞ÿ#, HõàÏº}HÍ~°Hõ"≥∞ÿ# è•~°Å∞ „Ñ¨=Ç≤Ïã¨∂Î =ÙO\Ï~Ú.


"≥·*Ï˝x‰õΩÅ Jaè„áêÜ«∞O „Ñ¨HÍ~°O ''JÑ¨~åq Œº—— (qKå~° è•~°) =∞iÜ«Ú

'Ñ¨~åq Œº—— (ÉèÏ= è•~°) Ü≥ÚHõ „Ñ¨"åÇ¨ÏO =Å¡ ã¨∂÷Å, ã¨∂HõΔ ‡, HÍ~°} â◊s~åÅ

x~å‡}OÖ’ ÉèÏQÆO ÑOK«∞‰õΩ<Õ « åÎ fiÅ •fi~å ã∂HõΔ ‡ Ñ~°=∂}∞=ÙÅ #∂º„\Ï#¡Ö’

ã¨ÊO Œ# HõÅ∞QÆ∞ «∞ =ÙO@∞Ok. nx=ÖË¡ „áê}T~å˚ x~å‡}O [~°∞QÆ∞ «∞Ok.

2.6 ã¨^•ƒù=Å# g∞^Œ, ~°OQÆ∞Å g∞^Œ qâı+≤Oz |OQÍ~°∞~°OQÆ∞"≥∞é∞Ñ¨Ù`À L Œ~ÚOKÕ ã¨∂~°∞º_ç Ü≥ÚHõ è•º#O ^•fi~å „áê}T~° =$kúK≥O Œ∞ «∞Ok.

2.7 D ~°OQÆ∞Å è•º#OÖ’ ~°Hõ~°HÍÅ PHõ$ «∞Å∞ Hõ#∞flÅ=ÚO Œ∞ HõxÑ≤™êÎ~Ú.

D ~°OQÆ∞Å Ü≥ÚHõ qâı+¨"Õ∞=∞O>Ë g\˜ è•º#O =Å¡ <Õ„ « Œ$+≤ì =$kú K≥O Œ∞ «∞Ok.

=∞ã≤Î+¨ OÖ’x ã¨Ç¨Ï„™ê~°K«„HõO *ÏQÆ$ «"≥∞ÿ Õ ã¨Ç¨Ï„ã¨ Œà◊ Hõ=∞ÅO #∞O_ç

ã¨Ç¨Ï„ã¨ – ã¨Ç¨Ï„™êÅ (J#O «) „Ñ¨HÍâ◊ H˜~°}ÏÅ∞ „Ñ¨ã¨∞Êù\˜™êÎ~Ú =∞iÜ«Ú t~°ã¨∞û

Ü≥ÚHõ¯ #Å∞"≥·Ñ¨ÙÖÏ =$`åÎHÍ~° ~°∂ÑÖÖ’ „Ñ¨ÉèÏ=∞O_»ÅO Ü≥ÚHõ¯ x~å‡}O

[~°∞QÆ∞ «∞Ok. nx ~°OQÆ∞ J «ºO « ã∞O Œ~°OQÍ |OQÍ~°O ÖÏQÍ "≥∞é∞ã∂Î LO@∞Ok.

2.8. Jk ã≤÷~°"≥∞ÿ#kQÍ =ÙO_ç, áê=#=¸~°∞ÎÅ K«~°‡K«‰õΔΩ=ÙÅ‰õΩ ‰õÄ_® QÀK«iã∞ÎOk.

2.10 J «∞º#fl «"≥∞ÿ#, ~°Ç¨Ïã¨º"≥∞ÿ# „áê} « «Î fi=Ú :

„áê}"åÜ«Ú=ÙÖ’ LO_Õ QÍex PH˜û[<£ Jx JO\Ï=Ú. „áê} « «Î fi=Ú

ã¨∂HõΔ ‡KÕ`«#. WO^Œ∞Ö’ „H˜Ü«∞, =º=ã¨÷, PÖ’K«#Å∞ =∞iÜ«Ú ÉèÏ=#Å∞

Hõeã≤=ÙO\Ï~Ú. Wq LO_»@O =ÖË¡ „áê}∞Å∞ rqOz=ÙO\Ï~Ú. „áê}OáÈ Õ

=∞$ «∞º=Ù «Ñ¨Ê Œ∞. JÑ¨C_»∞ PH˜û[<£ q∞„t «"≥∞ÿ# "åÜ«Ú=Ù#∞ TÑ≤iu «∞ÎÅÖ’H˜

ÑOÑ≤Oz#ÑÊ\H© „áê}O uiy~å Œ∞. „áê}=Ú PHû[<£ J<Õ Ñ^•~°÷O`À Hõeã≤=Ù#fl

XHõ KÕ «#.

JÜ«∞™ê¯O «â◊HÎ J Œ$â◊ºˆHΔ„ «OÖ’ „Ñ¨=Ç≤ÏOKÕ ™ê=∞~°÷ºO QÆÅ â◊HÎ J<Õ

q+Ü«∞O ã~°fiqk «"Õ∞. Jk ã*ÏfÜ«∞ « åÎ fiÅ#∞ «# "≥·ÑÙ‰õΩ PHõi¬ã∞ÎOk. â◊s~°QÆ «

„áê}â◊HÎ JÜ«∞™ê¯O « ÖÏQÍ W «~°∞Å#∞ PHõi¬ã∞ÎOk. JO ÕHÍHõ "åix „ÑÉèÏq «O

KÕã∞ÎOk.


2.11 „áê}O Ü≥ÚHõ "Õ~˘Hõ ™ê÷~Ú =Å¡ ã¨∂HõΔ ‡â◊s~°O „Ñ¨ÉèÏq «O J=Ù «∞Ok.

ã¨∂HõΔ ‡â◊s~°O J#QÍ zO «#, q"ÕK«#, =∞Oz-K≥_»∞Å qK«HõΔ} "≥Ú ŒÅ~Ú#q.

„áê}„Ñ¨„H˜Ü«∞ Ü≥ÚHõ qt+ì « =∞#∞+¨μºÅ#∞ |∞kú=∞O «∞Å∞QÍ#∞, q"ÕHõ=O «∞Å∞

QÍ#∞, q"ÕK«<å=O «∞Å∞QÍ#∞, PHõ~°¬}©Ü«ÚÅ∞QÍ#∞, „ÑuÉèÏ=O «∞Å∞ QÍ#∞ KÕã∞ÎOk.

=∂#=ÙÅÖ’ =∞ÇÏhÜ«ÚÅ#∞ Dq èŒOQÍ<Õ QÆ∞iÎ™êÎ=Ú. "å~°∞ ã^•ƒù=#Å`À ‰õÄ_ç#

"å`å=~°}Ïxfl HõeyOz, ÉÏQÆ∞KÕ™êÎ~°∞. J#O`åHÍâ◊OÖ’ qã¨ÎiOz L#fl

*Ï˝#ãÖÑ¨ Œ#∞ „Hõ=∞Ñ¨~°z, ¿ãfiK«ÛùQÍ „QÆÇ≤Ï™êÎ~°∞.

„áê}O Ü≥ÚHõ =∞¸_»= ™ê÷~Ú ÉèÏ=<åÑïkè. nxx HÍ~°} â◊s~°OÖ’

''ã¨xflÇ≤Ï «=Ú—— JO\Ï~°∞. nx HO„ Œ=∞Ú Ç¨Ï$ ŒÜ«∞=Ú. P è•ºu‡Hõ Ç¨Ï$ ŒÜ«∞=Ú

Ô~O_»∞ „ÑHõ >=ÚHõÅ∞ Hõe¿ã ™ê÷#OÖ’ =ÙO_Õ QÆ∞O_≥H H˘OK≥O „ÑHõ QÍ LO@∞Ok.

^•x<Õ ''ÇÏ$ ŒÜ«∞ ‰õΩÇÏ~°=Ú—— JO\Ï~°∞. JO Œ∞Ö’ k=º*’ºu ~°∂ÑOÖ’ Ñ~°„|ÇÏ‡

Œ~°≈#=∞=Ù «∞Ok.

D ã¨=∞ãÎ JO «iHõΔOÖ’ „QÆÇ¨Ï, #HõΔ„`åÅ =Öˇ k=OQÆ «∞Ö·#"åi P «‡Å∞

ã¨∂HõΔ ‡â◊s~åÅ`À Éèí∂ « „¿Ñ`åÅ ~°∂ÑÖÖ’ Ñï„Éèíq∞ã¨∂Î, ã¨=∂kèã≤÷uÖ’ x„kã¨∂Î

=ÙO\Ï~Ú. ã¨=Ú„ ŒOÖ’ ZQÆã≤Ñ¨_Õ JÅÅ=Öˇ WO Œ∞Ö’<Õ Õ=^•#=ÙÅ∞ ‰õÄ_®

LO\Ï~°∞. ^Õ=^•#=ÙÅ∞ =∞#∞+¨μºÅ`À ãÖ|O^è•xfl ™êkèOKÕO^Œ∞‰õΩ

PHõi¬ «∞Å=Ù «∞O\Ï~°∞. JO ÕQÍHõ Ç¨Ï$ ŒÜ«∞ã÷ „áê}KÕ «# Ü≥ÚHõ PHõ~°¬}Ïâ◊HÎ

KÕ « "åix Ñ≤Å∞==K«∞Û. D «$fÜ«∞ â◊s~° JO «~åàÏÅ Ü≥ÚHõ PHõ~°¬}Ïâ◊HÎx

«Ñ¨ã¨∞û, Ü≥∂QÆ™ê èŒ#Å ^•fi~å â◊HÎãÖÑ¨#flO KÕã¨∞HÀ=K«∞Û.

HÍ~°}â◊s~°=∞Ú ÉèÏ=#Å Ü≥ÚHõ ˆHO„ Œ=Ú. "åã¨#Å∞, «$+‚ =∞iÜ«∞Ú

JÇ¨ÏOHÍ~°=ÚÅ Ü≥ÚHõ¯ P@ =∞#ã¨∞-â◊s~°=∞Ú Hõeã≤ P_»`å~Ú. HÍx

k=ºÉèÏ=#Å∞ JO>Ë „â◊ Œú, x+ª, „Ñ[, ŒÜ«∞, Hõ~°∞}, L^•~° «, Pf‡Ü«∞ «, qâßfiã=Ú

"≥Ú ŒÅQÆ∞ ~°∂áêÅ∞ Ç¨Ï$ ŒÜ«∞ ˆHΔ„ «OÖ’x HÍ~°}â◊s~°=∞Ú Ü≥ÚHõ =~åÅ∞. D

ã¨∞QÆ∞}ÏÅ QÆOQÍ= «~°} Ñ¨q„ «"≥∞ÿ# k=º JO «:Hõ~°}ÏÅÖ’ [~°∞QÆ∞ «∞Ok. U

=ºHÎ J~Ú<å P k=º ã¨∞QÆ∞}ÏÅ#∞ «# Ç¨Ï$ ŒÜ«∞ˆHΔ„ «OÖ’ xOÑ¨Ù‰õΩO>Ë J «#∞

™ê èŒ∞=Ù, ãOã¯~°Î, J=∞~°∞_»∞, Ö’Hõ¿ã=‰õΩ_»∞, ÑÙ}Ïº «∞‡_»∞, Ñ~°=∂i÷QÍ =∂iáÈQÆÅ_»∞.

JÖÏHÍ‰õΩO_® Éè∫uHõ Œ$+≤ì HõÅ"å~°∞ ZÑ¨C_»∂ ãÖH©~°‚ « À#∞, ™êfi~°÷Ñ¨~° « À#∞


„Ñ¨ÉèÏq «∞Ö· Ö’Éèí=Ú, "≥∂Ç¨Ï=Ú =∞iÜ«∞Ú Œ~°Ê=ÚÅ ^•fi~å Z‰õΩ¯= ÖÏÉèíO

á⁄O Œ\ÏxH „ÑÜ«∞ «flO KÕ™êÎ~°∞. ã∂÷Åâ◊s~°=∞Ú Ü≥ÚHõ HÍ=∞=Ú#∞, ã∂HõΔâ◊s~°=Ú

Ü≥ÚHõ =∞#ã¨∞û#∞ „Ñ¨ÉèÏq «O KÕ¿ã „áê}â◊HÎx „QÆÇ≤ÏOKÕ JÉèÏºãÖ k#K«~°ºQÍ

KÕã¨∞‰õΩO>Ë Wk Hõ~° «ÖÏ=∞ÅHõ=∞=Ù «∞Ok.

2.12 JfO„kÜ«∞â◊‰õΩÎÅ Ü≥ÚHõ É’ èŒ Éèí$‰õΩ\˜ =∞ èŒº ÉèÏQÆOÖ’ QÆÅP*Ï˝K«„HõOÖ’ [~°∞QÆ∞ «∞Ok.

HÍx nx =¸ÅHÍ~°}O â◊s~°=Ú Ü≥ÚHõ ÇÏ$ ŒÜ«∞‰õΩÇÏ~°OÖ’ LO@∞Ok.

WO Œ∞‰õΩ „áê}ÏÜ«∂=∞ ™ê èŒ# ‰õÄ_® f„=OQÍ KÕÜ«∞=Åã≤ =ÙO@∞Ok. WO ŒŒ∞Ö’

J «ºO « ã¨∞ÅÉèí"≥∞ÿ#k ™È-Ç¨ÏO ™ê èŒ#. nx=Å¡ P «‡ Ü≥ÚHõ á⁄~°ÅÖ’ qt+ì «

L`«Ê#fl=∞ø`«∞Ok. =º‰õΩÎÅ∞ ÉèÏ=<åjÅ∞~°∞QÍ#∞, L^•`«Î Ç¨Ï$^ŒÜ«∞=ÚÅ∞QÍ#∞

=∂~°`å~°∞.

JfO„kÜ«∞â◊‰õΩÎÅ „Ñ¨K«O_»â◊H˜Î HÍ"åÅO>Ë =¸Å^è•~°K«„HõOÖ’ L#fl

‰õΩO_»eh „áê}Ïyflx „Ñ¨[fieOÑ¨*Ëã≤, *Ï*fiÅº=∂#"≥∞ÿ# =„["Õ∞~°∞ ŒO_»OÖ’x

ã¨∞+¨μ=∂fl =∂~°æOÖ’ =∞ã≤Î+¨ OÖ’x =∞ èŒºˆHO„ ŒOÖ’ L#fl „|Ç¨Ï‡~°O„ èŒO =~°‰õΩ

KÕ~°Û=Åã≤=ÙO@∞Ok. JfO„kÜ«∞ ™ê=∞~°÷ºOÖ’ k=º Œ$+≤ì, k=º„â◊=}=Ú, W «~°∞Å

PÖ’K«#Å#∞ „QÆÇ≤ÏOK«QÆÅ∞æ@, „áê}„ÑÇ~°=Ú, Ñ~°HÍÜ«∞„Ñ"Õâ◊=Ú ÖÏO\ ã≤ Œ∞úÅ∞

„áêÑ≤Î™êÎ~Ú.

=∂#= q Œ∞ºK«ÛùHÎ Ü≥ÚHõ QÆi=∞ =∞iÜ«Ú LÑ¨Ü≥∂QÆ=Ú :

x„ Œ‰õΩ ãO|OkèOz#O «=~°‰õΩ =∞#‰õΩ ≥eã≤# Õq∞@O>Ë, Wk H=Å=Ú

â◊s~°=Ú Ü≥ÚHõ JÅã¨@#∞ f~°∞Û‰õΩ<Õ ™ê=∂#º ~ÀA"åi „Ñ¨„H˜Ü«∞. WÑ¨C_»∞

≥Å∞ã¨∞‰õΩ#fl Õq∞@O>Ë – =∞ã≤+¨ OÖ’x ã¨KÕ «# ÉèÏQÆO JKÕ «#ã≤÷uH˜ ZO Œ∞‰õΩ

"≥à◊√ «∞O ŒO>Ë JO «iHõΔOÖ’ „Ñ=Ç≤ÏOKÕ q Œ∞º^•ú~°Å #∞Oz =∞#‰õΩ LÑÜ≥∂QÆÑ_Õ

JOâßÅ#∞ ã‘fiHõiOKÕ J=HÍâ◊O HõÅ∞QÆ∞ «∞Ok. ''UiÜ«∞Öò—— (Ü«∂O\˜<å) ~_çÜ≥∂

«~°OQÍÅ#∞ Ñ¨@∞ì‰õΩO@∞Ok. x„^•=ã÷Ö’ =∞# JKÕ «# =∞#ã¨∞û J Õ Ñ¨x KÕã¨∂Î

=ÙO@∞Ok. «# âßs~°Hõ, =∂#ã≤Hõ HÍ~°ºHõÖÏáêÅ#∞ #_»∞ÑÙHÀ=\ÏxH HÍ=eû#O «

q Œ∞º^•Ç¨~åxfl PHÍâ◊O #∞O_ç „QÆÇ≤Ïã¨∞ÎOk. âßs~°Hõ, =∂#ã≤Hõ ã≤÷uÖ’ QÆ_»a_»


[~°QÆ\ÏxH˜ HÍ~°}O x„ ŒÖ’ J=ã¨~°"≥∞ÿ#O « q Œ∞º^•Ç¨~°O â◊s~åxH˜ ÅaèOK«Hõ

áÈ=_»"Õ∞. JO Œ∞=Å# J=ã¨~°"≥∞ÿ#O « x„ ŒáÈ"åeûO Õ.

2.14 =∂=¸Å∞ q Œ∞º «∞Î ^•fi~å ~°Hõ~°HÍÅ LÑ¨Ü≥∂QÆHõ~°"≥∞ÿ# Ü«∞O„`åÅ#∞

#_»Ñ_»O ≥Å∞ã∞H˘x =∞#O ZO`À ÖÏÉèÏxfl á⁄O Œ∞`å=Ú. JÖÏQ =∞#O =∂#=

â◊s~°OÖ’ q Œ∞º ü ™ê=∞~°÷ºO QÆ∞iOz ‰õÄ_® ≥Å∞ã¨∞H˘x LÑ¨Ü≥∂yOK«∞HÀQÆey Õ

=ºHÎ «fi qHÍãÖ HõÅ∞QÆ∞ «∞Ok. WO ÕQÍHõ nx^•fi~å Z‰õΩ¯= â◊HÎ Hõey#"å~°∞

«‰õΩ¯= â◊HÎHõÅ"åiH˜ ã¨Ç¨Ü«∞O KÕÜ«∞QÆÅ∞æ å~°∞.

„Ñ¨ÉèÏ=∞O_»Å ~°∂ÑÖÖ’ L#fl q Œ∞º «ûOÑ¨ Œ Ü≥ÚHõ ã¨ Œ∞Ñ¨Ü≥∂QÆO :

"≥·*Ï˝x‰õΩÅ =∞`å#∞™ê~°O =∞#∞+¨º â◊s~°O ÖËHõ =∞ã≤Î+¨ O U ã¨∂HõΔ ‡

~°ã„™ê"åÅ`À „ÑÉèÏq «O KÕÜ«∞|_»∞ «∞O^À Jk "åi K«∞@∂ì=Ù#fl "å`å=~°}OÖ’

xez=Ù#fl |∞∞}JÜ«∂#¡ Ü≥ÚHõ Ñi=∂}ÏÅ g∞ Œ P è•~°Ñ_ç=ÙO@∞Ok. ZÑC_»∞

èŒ<å"Õâ◊O =ºHÎ Õ*’=ÅÜ«∞O g∞ Œ ÃÑ~°∞QÆ∞ «∞O^À JÑ¨C_»∞ `å=∞ã¨„Ñ¨=$ «∞ÎÅ∞

K≥Åˆ~QÆ_»O "≥Ú^ŒÖˇ_»`å~Ú. ÉèË^•aè„áêÜ«∞Å∞ Ñ¨Ù_»`å~Ú. ÖËHõáÈ`Õ ''Ãã·HÀ

™êO=∂\˜HÍ—— ÖÏO\˜ J<ÕHõ ~ÀQÍÅ∞ HõÅ∞QÆ∞`å~Ú.

|∞∞} JÜ«∂#∞¡ „ÑHõ$u ™êÇÏK«~°ºOÖ’ =ÙO_Õ =ºHÎ Ü≥ÚHõ Õ*’=ÅÜ«∞OÖ’

JkèHõ=∞=Ù`å~Ú. J"Õ =ºHÎH˜ ã¨∂ÊùiÎx, KÕ «<åâ◊HÎx, ã¨„H˜Ü«∞ «#∞ ÃÑOK«∞`å~Ú.

q Œ∞º^•"Õâ◊O èŒ#, |∞∞} J<Õ Ô~O_»∞ JÜ«∂#∞¡QÍ qÉèílOÑ|_ç=ÙO@∞Ok.

=∞#∞+¨μºÅÖ’ |∞∞}q Œ∞º ü JÜ«∂#¡ Ñï=∂}OÖ’ Z‰õΩ¯=, «‰õΩ¯=Å∞ "åiÖ’

Ñï=~°Î#H˜ HÍ~°}=∞ø`å~Ú. D |∞∞}JÜ«∂#∞¡ âßfiã¨ ^•fi~å =∞iÜ«Ú K«~°‡O

^•fi~å ‰õÄ_® Ö’ÑeH „Ñ"Õt™êÎ~Ú. H˘O «=∞Ok "≥·*Ïx‰õΩÅ Jaè„áêÜ«∞O „ÑHÍ~°O

„ÑHÍâ◊=∂~°æOÖ’ ã=∂#OQÍ #_çKÕ „á⁄\Ï<£ûH ã=∞~°∂ÑOQÍQÆÅ #∂º„\Ï<£ Hõ}ÏÅ∞

''=∂Ü«∞O_®<£û—— ‰õÄ_® ã∂HõΔ ‡~°∂ÑOÖ’, ZÖÏO\ P@OHõ=Ú ÖË‰õΩO_® â◊s~°OÖ’x,

=∞ã≤Î+¨ OÖ’x F q Œ∞º ü =∞O_»ÅOÖ’ WzÛÑ¨ÙK«∞Û‰õΩO@∂ =ÙO\Ï~Ú. (=∂~°∞ÊÅ∞

[~°∞QÆ∞ «∞O\Ï~Ú.)

H˘xfl ãÖ= «û~åÅ „H˜ «O '|i¯b qâ◊fiq^•ºÅÜ«∞O— (HÍeá¶ÈiflÜ«∂—) H˜

K≥Ok# JÖò"å~üì áêÖò„‰õÄQÆ~ü—— J<Õ =ºHÎ „ÑüáêkOz#^•x „Ñ¨HÍ~°O– â◊s~°O


ÖËHõ =∞ã≤Î+¨ =ÚÖ’x ã¨∂HõΔ ‡ ~°ã¨„™ê"åÅ =$kú, ã¨∂ÊùiÎ =∞iÜ«Ú ã¨„H˜Ü«∞ «‰õΩ |∞∞}

JÜ«∂#∞¡ "åÜ«Ú=∞O_»ÅOÖ’ LO_»@O q∞H˜ e J=ã¨~°O.

2.15 «e¡ QÆ~°ƒùO #∞O_ç |Ü«∞\˜H˜ ~åQÍ<Õ tâ◊√=Ù‰õΩ #Å∞"≥·Ñ¨ÙÖÏ |∞∞}JÜ«∂#¡

è•~°Å∞ «Ü«∂~°=Ù`å~Ú. JO ÕQÍHõ z=i=~°‰õΩ W"Õ „áê}â◊HÎx «Ü«∂~°∞KÕã¨∂Î,

r=#â◊HÎx xOÑÙ «∂ =ÙO\Ï~Ú. (JÜ«∂#∞¡ J#QÍ ã‘fiHõiOKÕ QÆ∞}O ÖËHõ ã=∞~°Ê}

J#=K«∞Û. JO^Œ∞=Å¡ |∞∞} JÜ«∂#¡#∞ á⁄O^ÕO^Œ∞‰õΩ ãïÜ≥ÿ∞# =∂~°æO –

ã¨=∞~°Ê}.)

"≥·*Ï˝x‰õΩÅ∞ ‰õÄ_® âßx\’iÜ«∞=ÚÅÖ’#∂, =ÚYº"≥∞ÿ# x~°‚Ü«∂Å∞

fã∞‰õΩ<Õ JkèHÍ~°∞Å∞ «=∞ JkèHÍ~° HÍ~åºÅÜ«∂ÅÖ’#∂, P K«∞@∞ì„ÑHõ Å Hõ$„u=∞

[Å Ü«∞O„`åÅ#∞ U~åÊ@∞ KÕã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. (á¶œO>ˇ#∞¡, Ñ¨ÓÅQÆ∞ «∞ÎÅ∞, Ñ¨K«Û\˜

"≥ÚHõ Å#∞ LOK«∞`å~°∞) ZO Œ∞HõO>Ë „Ñ‰õ$u ãÇÏHÍ~°O`À<Õ D HÍOu=∞O_»Å=Ú,

JÜ«∂#∞¡ Ñ¨xKÕ™êÎ~Ú Jx „QÆÇ≤ÏOKå~°∞ J#\ÏxH˜ Wk ÃÑ ŒÌ L^•Ç¨Ï~°}.

2.16 «∂~°∞Ê#∞O_ç gKÕ QÍeÖ’ JÑC_»ÑC_»∞ "å`å=~°}OÖ’ èŒ<å «‡Hõ JÜ«∂#¡

„Ñ"åÇÏO Z‰õΩ¯=QÍ LO@∞Ok. ŒHΔ}ÑÙQÍe ~°HõÎ=Ú QÆ_»¤Hõ@ì\ÏxH Ñ>Ëì ã=∞Ü«∂xfl

«yæã∞ÎOk. Hõ#∞Hõ ŒHΔ}ÑÙQÍe =Å¡ ~°HõÎ„™ê=O (QÍÜ«∂Å=Å¡), ÑHõΔ"å «=Ú "≥Ú ŒÅQÆ∞

~ÀQÍÅ∞ Ju «fi~°QÍ #Ü«∞"≥∞ÿáÈ`å~Ú. PÖ’K«<å è•~°Å∞ ÑiÑÙ+≤ì<˘Ok, Õ*’=ÅÜ«∞

~°∂ÑÖÖ’ JO «:ã≤÷u Ü≥ÚHõ „Ñ¨Hõ\©Hõ~°} '=ºHÎ «fi=Ú ÖËHõ „ÑüÉèí— QÍ K«Hõ \˜

~°∂áêxfl á⁄O Œ∞`å~Ú. =¸ã¨Ö’ áÈã≤# ~°∂ÑÖ =Öˇ =∞x+≤ =∂iáÈ`å_»∞.

2.17 =∞# Õ*’=ÅÜ«∞O, P «‡|ÅO ZÖÏ ÃÑOK«∞HÀ"åe?

Ñ≤O_», „|Ç¨‡O_®Å‰õΩ «=∞ «=∞ ã¨fi «O„ « PHõ~°¬}ÏˆHΔ„`åÅ∞ LO\Ï~Ú.

=∞#O U „QÆÇÏQÀà◊OÖ’ L<åfl"≥∂ •xH‰õÄ_® XHõ JÜ«∞™ê¯O «HΔ„ «O LO@∞Ok.

WO Œ∞Ö’ x=ã≤OKÕ ã¨=∞ãÎ r= [O «∞=ÙÅ‰õΩ, =$HõΔ=#ã¨Ê «∞Å‰õΩ PHÍ~°=ÚÅÖ’

ÃÇÏK«∞Û «QÆ∞æÅ#∞ |\ì ‰õÄ_® qt+ì"≥∞ÿ# PHõ~°¬}Ï „Ñ¨ÉèÏ=O LO@∞Ok.

Éèí∂q∞H˜ ã¨÷Å ÉèË^•xfl|\˜ì Éèí∂q∞ Ü≥ÚHõ¯ PHõ~°¬}ÏˆHΔ„`«OÖ’ `Õ_®#∞

QÆ=∞xOK«=K«∞Û. =∞#∞+¨μºÅÖ’ D „Ñ¨ÉèÏ==Ú `«‰õΩ¯"≥·#Ñ¨C_»∞, JO>Ë g~°∞

ã¨=∞Ü«∂#∞‰õÄÅOQÍ U Éèí∂ÉèÏQÆOÖ’ LO_®eû# J=ã¨~°"≥Úã¨∞ÎO^À JHõ¯_ç


Éèí∂=∂ºHõ~°¬}Ïâ◊HÎ «‰õΩ¯==ÙO@∞Ok HÍ|\ì Jk "åix „Ñ¨ÉèÏq «O KÕÜ«∞‰õΩO_®

LO_»ÖË^Œ∞.

2.18 =∞i D Éèí∂=∂ «‰õΩ Uq∞ [iyOk? UHÍ~°}O KÕ « Éèí∂=∂ «xs˚=OQÍ, x„™êÎ}OQÍ J~ÚáÈ~ÚOk?

q*Ï#∞Ö·# P è•ºu‡Hõ"Õ «ÎÅ∞ XHõ HÍ~°}O K≥áêÎ~°∞. •xH HÍ~°}O r=â◊HÎH

q∞H˜ eQÍ Ö’@∞ U~°Ê_»@"Õ∞. Ñ¨ •~°÷q*Ï˝#=Ú, P è•ºu‡Hõq*Ï˝#=ÚÅ Ñ¨~°ã¨Ê~°

HõÅ~ÚHõ WHõ _» HõxÑ≤ã¨∞ÎOk. J èŒ∞<å «# q*Ï˝# Ñïâ’ èŒ# ≥eÜ«∞*Ë¿ã Õq∞@O>Ë

– U „Ñ¨ Õâ◊OÖ’ PHõ~°¬}Ïâ◊HÎ «‰õΩ¯=QÍ =ÙO@∞O^À, •x „Ñ¨ÉèÏ=O JHõ _ç =º‰õΩÎÅ

=∞#ã∞û, =∞ã≤Îëê¯Å g∞ Œ «ÑÊ‰õΩO_® LO@∞Ok. W Õ P è•ºu‡Hõq*Ï# „áê=∂}Hõ «.

(f~°÷ã÷ÖÏÅ‰õΩ "≥o§#Ñ¨C_»∞ =∞# HÀiHõÅ∞ f~°\ÏxH˜ P ã÷Å „Ñ¨ÉèÏ==Ú,

"å`å=~°}=Ú HÍ~°}=ÚÅx – =∂ãì~ü P~ü.ÔH.„Ñ¨=zOKå~°∞.)

=∞#∞+¨μºÅ∞ â◊HÎx ÃÑOK«∞H˘x P~ÀQÆºOQÍ#∞, |ÅOQÍ#∞ LO_»\ÏxH˜

Ô~O_»∞ Ñ¨ Œú «∞Å∞<åfl~Ú. Jq Láêã¨# =∞iÜ«Ú ™ê èŒ#.

Láêã¨<å Ñ¨ ŒúuÖ’ „â◊ Œú À „áê}â◊HÎx „QÆÇ≤ÏOz è•~°} KÕã¨∞Î<åfl=∞x

f„= ÉèÏ=# K≥Ü«∂ºe =∞iÜ«Ú ™ê èŒ# ^•fi~å „áê}â◊HÎH˜ P@OHÍÅx Hõeyã¨∂Î,

P ÉèÏO_®QÍ~åxfl áê_»∞KÕã¨∂Î=ÙO_Õ K≥_»∞ « åÎ fiÅ#∞ |Ü«∞@‰õΩ <≥\ ì"ÕÜ«∂e.

2.19 „áê}â◊HÎ Ü≥ÚHõ K«=∞`å¯~°"≥∞ÿ# HÍ~°ºâ◊HÎ :

â◊s~°O Ü≥ÚHõ J=Ü«∞"åÅ Hõ ŒeHõ‰õΩ, „H˜Ü«∂HõÖÏáêÅ‰õΩ ~°HõÎ=Ú „Ñ¨ è•#

áê„ « =Ç≤Ïã¨∞ÎOk. Wk =∂=¸Å∞QÍ ≥eã≤# q+¨Ü«∞"Õ∞. H˘OK≥O Ö’ «∞‰õΩ "≥o§

K«∂¿ãÎ â◊s~° «O„ «OÖ’ J<ÕHõ QÆuq èŒ∞Å L ÕÎ[#, =∞ã≤Î+¨ OÖ’ <å_ô «O «∞=ÙÅ

^•fi~å Jxfl J=Ü«∞"åÅ Ö’Ñ¨Å, |Ü«∞\ "åºÑ≤Oz=ÙO_Õ xÜ«∞q∞ «"≥∞ÿ# XHõ

qâı+Ñ ŒúuÖ’ „Ñ=Ç≤ÏOKÕ q Œ∞º «∞Î •xH HÍ~°}=∞x qk «=∞=Ù «∞Ok. "≥∂\Ï~°∞Ö’

LO_Õ ÉÏº@s _≥·#"≥∂ =∂kiQÍ â◊s~°OÖ’ D q Œ∞º «∞Î Ñ¨xKÕã¨∂Î=ÙO@∞Ok.

~°HõÎO âßsiHõ Ü«∞O„`åxH˜ ÃÑ„\’Å∞ =O\˜k. r=q Œ∞º «∞Î ÉÏº@s =O\˜k. D

Ô~O_çO\˜Ü≥ÚHõ ãÖÜ≥∂QÆO =Å# r=#„H˜Ü«∞ H˘#™êQÆ∞ «∞Ok.


2.20 H“+≤ åH˜„ÉÏÇ¨Ï‡}ÀÑ¨x+¨ «∞ÎÖ’ 2 = J è•ºÜ«∞OÖ’ WO„ Œ∞_»∞ „Ñ¨ «~°÷#∞_çH˜

„áê}q Œº#∞ <ÕiÊOKå_»∞. D J è•ºÜ«∞OÖ’ J#O « „áê}â◊HÎ •fi~å W «~°∞Å‰õΩ

JO «ó„¿Ñ~°}#∞, PÖ’K«#Å#∞ ÑÖÑ≤OK«\ÏxH˜ K≥Ok# ~°Ç¨Ïã¨º L^•…@##∞ «=∞

K«~°ÛÖ’ D q èŒOQÍ K≥áêÊ~°∞.

J äŒY∞Å∞ «™ê‡ Õ «"Õ∞"˘Hõú =Úáêã‘ ü IÜ«∞ø "≥· áê„}Oó ™ê „Ñ¨*Ï˝ Ü«∂ "å „Ñ¨*Ï˝ ã¨ „áê Iã¨ Ü«∞^• „ÑüÉèí∞ Œº Õ Ü«∞ è•_»fiˆQflifiã¨∞ÊùeOˆQ Iq„Ñü+ªxÎ „áê}ËÉèÁº Õ"å Õ"ÕÉè’º Ö’HÍ I

J#QÍ =∞#ÃãûÑC_≥· Õ PÖ’zã∞ÎO^À JÑC_»∞ q∞QÆ å „áê}â◊‰õΩÎÅ∞ •xH

ã¨Ç¨ÏHõiOz PÖ’K«<å=∞QÆfl=∞ø`å~Ú. Hõà◊√§ U ≥·<å XHõ =ã¨∞Î=Ù#∞ K«∂_»@O

"≥Ú ŒÖˇ@ìQÍ<Õ q∞QÆ å „áê}â◊‰õΩÎÅ∞ QÆ∂_® ^•xH˜ ã¨Ç¨ÏHõi™êÎ~Ú. "å‰õΩ¯ ^•fi~å

U ≥·<å K≥|∞ «∂=ÙO>Ë q∞QÆ å „áê}â◊‰õΩÎÅ∞ •xH˜ ã¨Ç¨Ü«∞Ñ¨_» å~Ú. =ÚYº"≥∞ÿ#

„áê}â◊‰õΩÎÅ Ü≥ÚHõ HÍ~°º„Hõ=∂ÅÖ’ J#∞|O èŒ=ÚQÍ q∞QÆ å „áê}ÏÅ Ü≥ÚHõ

ã¨Ç¨ÏHÍ~°=Ú ZÅ¡Ñ¨C_»∂ LO@∞Ok.

z#flÑ≤Å¡Å â◊s~°OÖ’ ZO «QÍ q Œ∞º «∞Î LO@∞O ŒO>Ë P q Œ∞º «∞Î À XHõ

Ô~·Å∞ WO[#∞#∞ #_çÑ≤OK«=K«∞Û.

2.21 P è•ºu‡Hõ zH «û, „áê}„Ñã~°} „Ñ„HÜ«∞#∞ J~°÷O KÕã∞‰õΩ<ÕO Œ∞‰õΩ â◊s~°OÖ’

JO «~°æ «OQÍ L#fl =∂#ã≤Hõâ◊HÎx J~°÷O KÕã¨∞HÀ=_»O J=ã¨~°O. Uq èŒOQÍ<≥· Õ

èŒfix «~°OQÍÅ#∞ Ñ¨@∞ì‰õΩ<ÕO Œ∞‰õΩ ˆ~_çÜ≥∂Ö’ XHõ qt+ì"≥∞ÿ# „H˜ãìÖò J=∞~°Û|_ç

=ÙO@∞O^À JÖÏQ â◊s~° P è•ºu‡Hõ «‰õΩ ‰õÄ_® XHõ „HãìÖò LOk. â◊ÉÏÌxfl «~°OQÍÅ∞

QÍ#∞, =∞~°ÖÏ «~°OQÍÅ#∞ â◊|ÌOQÍ#∞ =∂ˆ~Û Ñ¨xx q Œ∞º «∞Î x~°fiÇ≤Ïã¨∞ÎO@∞Ok.

J Õq èŒOQÍ P è•ºu‡Hõ zH «û =∞iÜ«Ú PÖ’K«#Å#∞ „QÆÇ≤ÏOKÕ q è•<åxfl (>eÑu)

=∞#ã∞û KÕã∞ÎOk. â◊s~°=∞O Œe „Ñu Hõ}=ÚÖ’#∞ XHõ aè#fl"≥∞ÿ# =∞#ã∞û LO@∞Ok.

2.28 =∞#H˜ Jxfl\˜H© q∞Oz# ãÖÑ¨ Œ „áê}â◊HÎ :

=∂#= â◊s~åxfl XHõ~°HõOQÍ ã¨=Ú„^ŒO`À áÈÅÛ=K«∞Û. WO^Œ∞Ö’

JãÖMÏºHõ"≥∞ÿ# #~åÅ∞, <å_»∞Å∞– # Œ∞Å∞, HÍÅ∞=Å =Öˇ „Ñ¨=Ç≤Ïã¨∂Î=ÙO\Ï~Ú.


âßfiã¨„Ñ¨âßfiã¨Å JÅÅ∞ ÖË™êÎ~Ú. =∞ã≤Î+¨ =Ú J<Õ [#ˆ~@~°∞, QÆ∞O_≥ J<Õ ÑÖÑ¨Ù`À

Hõeã≤ â◊HÎx L «Ê#flO KÕã¨∞ÎOk. •xˆH =∂#= q Œ∞º «∞Î J<Õ <å=∂xfl ã¨Ç¨Ï[OQÍ

W=fi=K«∞Û. â◊s~° q*Ï˝#ˆHΔ„ «OÖ’ ã¨~°fiqk «"≥∞ÿ# =∂#=q Œ∞º «∞Î À áê@∞ XHõ

KÕ «<åq Œ∞º «∞Î ‰õÄ_® Hõeã≤=ÙOk. nx<Õ „áê}=Ú JO\Ï~°∞.

=∞ÇÑÙ~°∞+μÅ∞ ZÑC_»∂ «=∞ =∂~åæxfl g_»~°∞. Ñq„ « =ºHÎ «fi=Ú QÆÅ"å~°∞

«=∞ r=#qÅ∞=Å#∞ Z#fl\˜H© q_»<å_»~°∞. giH˜ «#"å~°∞, Ñ¨~å~Ú"å~°∞ J#fl

ÑHõΔáê «=Ú D+}Ï‡„ «=Ú LO_» Œ∞. kâßx~Ìâßxfl =∞ÇÑÙ~°∞+μÅ∞ "åi rq «OÖ’

ZÑ¨Ê\˜H© HÀÖ’Ê~°∞.

=∞x+≤ ‰õÄ_® JO «iHõΔO #∞O_ç =i¬OKÕ J<ÕHõ =~åÅ#∞ «# JO «~°æ «ã≤÷u

##∞ãïOz ã‘fiHõiOK«@"≥∂, u~°ã¨ iOK«@"≥∂ KÕã¨∂Î=ÙO\Ï_»∞. „|Ç¨Ï‡KÕ «#`À

`å^•`«‡ºO K≥Ok# P^è•ºu‡Hõ =∞Ç¨Ñ¨Ù~°∞+¨μÅ‰õΩ J#O`«"≥∞ÿ# â◊H˜Î™ê=∞~å÷ºÅ∞

JOkOK«|_» å~Ú. ÖË‰õΩO>Ë Ñ$käfi JO`å xO_ç=Ù#fl hK« JO «óHõ~°}ÏÅ∞ Hõey#

=º‰õΩÎÅ=Å¡ gi Ñ¨Ù}º~åt H˘Å¡Q˘@ì|_ç g~°∞ aHÍ~°∞Å∞QÍ JÜÕ∞º"å~°∞.

2.30 „|ÇÏ‡ Õ[ã∞û Ü≥ÚHõ ~°∂áêxfl J~°÷O KÕã∞HÀ=\ÏxH ãOHõÅÊ=Ú, è≥·~°º=Ú,

Œ$_è» «, „â◊ Œú, èŒ<å¿ÑHõΔ ÖË‰õΩO_»∞@, ™êÇ¨Ïã¨K«i„ «, Hõ$ «xâ◊ÛÜ«∞=Ú "≥Ú ŒÅQÆ∞

QÆ∞}ÏÅ#∞ Ñ¨sHΔOK«∞HÀ=Åã≤=ã¨∞ÎOk. ÉèíÜ«∞=Ú, „Ñ¨Ö’ÉèÏÅ#∞ =ke, HÀáêxfl

JkèQÆq∞Oz Ö’HõÇ≤Ï «O H˘~°‰õΩ, =∂#=Ù_»∞ ã`åºxfl „QÆÇ≤ÏOz, •xx J#∞ãiOz

P =∂~°æOÖ’ J#O « f~åÅ‰õΩ #_»=\ÏxH˜ «Ü«∂~°∞HÍ"åe. QÆ∞O_≥#∞ =∂iÛ,

JO^Œ∞Ö’ Hõ$„u=∞ ™ê^èŒ<åÅ^•fi~å ^•xx ã¨ÊOkOKÕ@∞¡ KÕÜ«∞=K«∞Û. HÍx,

=∞ã≤Î+¯OÖ’ L#fl q Œ∞º¢ «Ê"åÇxfl JO Œ∞Ö’ HõÅÑHõáÈ Õ r=#=Ú JãOÉèí==Ú.

2.31 =$HõΔ*Ï «∞Å∞ ‰õÄ_® D„Ñ¨HÍ~°OQÍ =∂#= «~°QÆuH˜ K≥Ok#"Õ. "å\˜Ö’

áÈ+Hõ ~°™êÜ«∞<åÅ∞ JkèHõOQÍ=ÙO_ç, =∞<À~°O[Hõ"≥∞ÿ#, LÑÜ≥∂QÆHõ~°"≥∞ÿ# ÑÓÅ∞,

Ñ¨à◊√§ Wã¨∂Î=ÙO\Ï~Ú. QÍe „Ñ¨ã¨~°} "å\˜ =ÚYº"≥∞ÿ# Ñ¨x. =∞#∞+¨μºÅ =Å¡

qãï˚OÑ¨|_ç# ÉÁQÆ∞æÑ¨ÙÅ∞ã¨∞ "åÜ«Ú=Ù (HÍ~°ƒ<£-_≥·-PÔH· û_£)#∞ Jq ã¨fiÜ«∞OQÍ

„QÆÇ≤ÏOz, „áê}"åÜ«Ú=Ù (PH˜û[<£)#∞ q_çz =∂#= áÈ+¨} KÕã¨∞Î<åfl~Ú. Wk

Ñ¨Ó~°fiO #∞O_ç ≥eã≤# q+¨Ü«∞=Ú. K≥@¡Ö’ ‰õÄ_® q Œ∞º «∞Î L#flk. ^•xx


ÉÏº@sÃãÖò =∂kiQÍ LÑ¨Ü≥∂yOK«∞HÀ=K«∞Û. K≥@¡ h_»Ö’ WÅ∞¡ ÖËHõ ‰õΩ\©~°=Ú

Hõ@∞ìH˘x x=ã≤ã¨∞ÎO>Ë, Jq =∞x+≤Ö’H˜ q Œ∞º «∞Î#∞ ÑÖz, L`åûÇ¨xfl, ã¨=∞~°÷ «x

HõeyOz ã¨Ç¨Ü«∞Ñ¨_» å~Ú.

=$HΔÍÅ‰õΩ ãg∞ÑOÖ’ LO_»@O «e¡ ŒQÆæ~° Ñ≤Å¡Å∞ L#flO « ÖÏÉèí •Ü«∞HõO.

Ñ¨Ó~°fiHÍÅOÖ’ |∞∞+¨μÅ∞ P è•ºu‡Hõ, Éè∫uHõ q èŒ∞Å#∞ k=ºÉèÏ=#Å`À K≥@¡ =∞ èŒº

x~°fiÇ≤Ïã¨∂Î=ÙO_Õ"å~°∞. =∞Ç¨Hõq ~°gO„^Œ<å^ä £ ~îåQÆ∂~°∞ Dq^èŒOQÍ<Õ

âßOuxˆH «<£#∞ ™ê÷Ñ≤OKå~°∞. Ñ¨ÓÅ`À ‰õÄ_ç# L^•º#=#OÖ’ Ñ¨Kå~°∞¡ KÕÜ«∞_»O

=Å¡ =∞x+≤H˜ „H˘ «Î L`åûÇ¨ÏO HõÅ∞QÆ∞ «∞Ok. ã¨∞"åã¨#Å#∞, ã¨fiK«Ûù"≥∞ÿ# QÍex

Ñ‘Å∞ÛHÀ=_»"Õ∞QÍHõ, P ˆHΔ„`åÅÖ’ gKÕ „áê}â◊HÎ Ü≥ÚHõ T~å˚ #∞O_ç ÖÏÉèÏxfl

á⁄O Œ\ÏxH˜ J=HÍâ◊O HõÅ∞QÆ∞ «∞Ok.

2.32 =∞é], ~åq, Lã≤i, aÅfiO, Jâ’Hõ "≥Ú ŒÖ·# K≥@¡#∞ ≥·= ã¨=∂#OQÍ

«Å∞™êÎ~°∞. "å\ ãg∞ÑOÖ’ x=ã≤OK«@O, =∞# x"åã „Ñ ÕâßÖ’¡ "å\x ÃÑOK«@O

=Å#, Ñiâ◊√ Œú «x, P~ÀQÍºxfl, PÜ«Ú~ü =$kúx á⁄O ŒQÆÅ=Ú. „ÑHõ$u ™êxfl èŒºOÖ’

LO>Ë •x#∞O_ç "≥Å∞=_Õ «~°OQÍÅ∞ âßs~°Hõ"≥∞ÿ#, =∂#ã≤Hõ"≥∞ÿ# ~ÀQÍÅ∞, "åº èŒ∞Å

x"å~°}‰õΩ LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_» å~Ú. K≥@∞¡ Ñ¨QÆÅ∞ "Õ_çx «yæ™êÎ~Ú. ~å„uÑ¨Ó@ "Õ_çx

W™êÎ~Ú. LëÈ‚„QÆ «Ö’ =KÕÛ Õ_®Å=Å¡ â◊s~°O g∞ Œ Ñ¨_Õ Œ∞„+¨ÊÉèÏ"åÅ#∞ =$HΔÍÅ∞

x~Àkè™êÎ~Ú.

ÑOK« « åÎ fiÅ`À xi‡ «"≥∞ÿ# ~°™êÜ«∞xHõ Ñ^•~å÷Å`À â◊s~°O Ü≥ÚHõ ‰õÄ~°∞Ê,

x~å‡}O [iyOk. •x HÍ~°ºHõÖÏáêÅ ãOKåÅ#O q Œ∞º ü K≥· «#ºO =Å¡ [~°∞QÆ∞ «∞

=ÙO@∞Ok. ^•<Õfl P è•ºu‡Hõ ÑïÉèÏ+¨Ö’ 'J#fl=∞Ü«∞HÀâ◊=Ú— JO\Ï~°∞. HÍx,

x*ÏxH •x ãOKåÅ<å «O„ «O "Õ~°∞QÍ=ÙOk. •x<Õ '„áê}=∞Ü«∞HÀâ◊O— JO\Ï~°∞.

=∞x+≤ „|Ç¨‡O_»=∞O`å "åºÑ≤Oz=Ù#fl „áê}=∞<Õ ã¨KÕ «<å q Œ∞º ü ~åt

#∞O_ç «# ™ê=∞~°÷ºO "Õ∞~°‰õΩ, ÉèíiOKÕ â◊HÎ "Õ∞~°‰õΩ =∂„ «"Õ∞ P PHõ~°¬}Ïâ◊HÎx

fã∞HÀQÆÅ_»∞. (Uq èŒOQÍ<≥· Õ q Œ∞ºK«ÛùHÎ fÔQÅ •fi~å XHõKÀ\˜ #∞O_ç WOH˘HõKÀ@∞H˜

„Ñ=Ç≤Ïã∂Î =ÙO@∞O^À J Õq èŒOQÍ „áê}T~å XHõi ÕÇÏO #∞O_ç =∞~˘Hõi ÕÇÏOÖ’H

|kb J=QÆÅ ã≤÷uÖ’ LO@∞Ok.)


ÃÑ ŒÌÅ‰õΩ KÕ¿ã áê^•aè=O Œ#=Ú, Ñ≤#flÅ t~°ã∞û#∞ KÕu`À ãÊ $tOK«@=Ú,

gÑ¨Ù «@ì_»=Ú "≥Ú ŒÅ~Ú# K«~°ºÅ "≥#∞Hõ L#flk D ã≤ •úO «"Õ∞.

(P è•ºu‡Hõ"Õ «ÎÅ „ÑHÍ~°=Ú „áê} « «Î fi"Õ∞ r=#â◊HÎ, „|Ç‡O_»OÖ’ "åºÑ≤Oz

Ü«Ú#fl „áê}â◊HÎ #∞O_ç ZO « ã‘fiHõiOz, ZO « Ñi=∂}OÖ’ ãO~°HΔOK«∞HÀQÆÅ"≥∂

JO « =∂„ «"Õ∞ xÅ∞Ñ¨ÙHÀQÆÅ=Ú.)

¢ã‘Î â◊s~°=Ú |∞∞}Ï «‡Hõ"≥∞ÿ Õ, ÑÙ~°∞+ â◊s~°=Ú èŒ<å «‡Hõ=Ú. D „ÑHÍ~°=Ú

¢ã‘Î, Ñ¨Ù~°∞+¨μÅ ãÖÜ≥∂QÆOÖ’ Ñ¨Ù~°∞+¨μ_»∞ (g~åºxfl ÖËHõ „áê}â◊HÎx) #+ìáÈ`å_»∞.

K«∞O|#=Ú, PeOQÆ#=Ú ‰õÄ_® XHõq èŒ"≥∞ÿ# ãOÜ≥∂QÆ"Õ∞. WO Œ∞=Å# P è•ºu‡Hõ

„Ñ¨Ü≥∂[<åÅ H˘~°‰õΩ KÕ¿ã J#∞ëêª<åÅÖ’ Dq èŒ"≥∞ÿ# KÕ+ìÅ∞ x+≤ Œú=Ú.

2.33 U„ÑHÍ~°OQÍ TÑ≤iu «∞ÎÅÖ’H QÆ\˜ìQÍ âßfiã fã∞H˘x JkèHõ Ñi=∂}OÖ’

"åÜ«Ú=Ùx xOÑ¨ÙH˘x JO^Œ∞Ö’#∞O_ç ã¨fiK«Ûùî"≥∞ÿ# PH˜û[<£#∞ á⁄O^Œ∞`å"≥∂,

J^Õ„Ñ¨HÍ~°=Ú „áê}ÏÜ«∂=∞ „Ñ¨„H˜Ü«∞^•fi~å JO`«~åà◊OÖ’ PH˜û[<£#∞ JkèHõ

Ñï=∂}OÖ’ xOÑ¨ÙHÀQÆÅ∞QÆ∞`å=Ú.

â◊s~°OÖ’ D „áê}q Œ∞º «∞Î „|Ç¨Ï‡~°O„ èŒ=Ú ÖËHõ ã¨Ç¨Ï„™ê~° Hõ=∞Å=Ú

J<Õ ™ê÷#OÖ’ J= «iã∞ÎOk. q Œ∞º Œ∞`åÊ Œ# [iQ D HO„^•<Õfl "≥·*ÏxHõ ÉèÏ+Ö’

Ô~\˜‰õΩºÅ~ü Ü«∂Hì"Õ\ÕQ∑ ã≤ãì"£∞ JO\Ï~°∞. WHõ _ç#∞O_ç ã¨KÕ «#"≥∞ÿ# HÍO «∞Å#∞

q~°l=Ú‡ ~°=fiÅ∞ JO>Ë ZÅ„HìHõÖò WOÑ¨Öûãπ L «Ê#fl"≥∞ÿ =∞ã≤Î+¨ Ñ¨Ù «O„ «=Ú

(>ˇHÍflÅl) ^•fi~å =∞ã≤Î+¨¯=∞O`å "åºÑ≤™êÎ~Ú. JO`ÕQÍHõ â◊s~°OÖ’x Jxfl

J=Ü«∞"åÅ‰õΩ «# «~°OQÍÅ#∞ ÑÖÑ¨Ù «∞Ok.

2.34 D =∂#= JÜ«∞™ê¯O`åxH˜ Ô~O_»∞ „Ñ¨"åÇ¨Å∞<åfl~Ú. XHõ\ ˜ ÃÑ·H˜

Ñ¨Ü«∞xOKÕk, "Õ~˘Hõ\ ˜ „HÕkH˜ Ñ¨Ü«∞xOKÕk. T~°úfiQÍq∞ Ü≥ÚHõ¯ ˆHO„^Œ=Ú

=∞ã≤Î+¨ =Ú. J äÀQÍq∞ Ü≥ÚHõ HO„ Œ=Ú =∞~°‡ã÷Å=Ú. J Õ =¸ÖÏ è•~°K«„Hõ=Ú.

g\˜ „Ñ¨ÉèÏ=OKÕ « =ºHÎ «fi qHÍã¨=Ú, „ÑüÉèí HõÅ∞QÆ∞`å~Ú.

P^Œ~°≈"åkH˜ LO_Õ |∞kú‰õΩâ◊Å`«, =∞<À|ÅO, â∫~°º=Ú, ™êÇ¨Ïã¨=Ú

"≥Ú ŒÖ·# QÆ∞}ÏÅÖ’ ‰õÄ_® D q Œ∞º ÕÎ Ñ¨xKÕã¨∂Î=ÙO@∞Ok. =∞x+≤ =ÚMÏxH˜

K«∞@∂ì~å LO_Õ Õ*’=ÅÜ«∞=Ú (F[ã¨∞û ÖËHõ P~å) D T~°÷fiQÍq∞ q Œ∞º «∞Î


„Ñ¨ÉèÏ="Õ∞#x ≥Å∞ã¨∞HÀ=Åã≤=ÙO@∞Ok. J èÀQÍq∞ q Œ∞º «∞Î Ü≥ÚHõ ˆHO„ Œ=Ú

[#<ÕO„kÜ«∂ÅÖ’ LO_ç, ~°u ã∞MÏxfl WzÛ ãO`å<À «ÊuÎH LÑÜ≥∂QÆÑ_»∞ «∞Ok.

D ~°Hõ"≥∞ÿ# PHõ~°¬}Ïâ◊HÎ "≥#∞Hõ XHõ JOâ◊QÍ q Œ∞º «∞Î Ñ¨xKÕã¨∂Î=ÙO@∞Ok.

2.35 JO «iHõΔOÖ’ "åºÑ≤OzÜ«Ú#fl =∞Oz, K≥_»∞ =~° •<åÅ#∞ =∞#∞+¨μÖË

«=∞ «=∞ PHõ~°¬}Ïâ◊HÎ •fi~å á⁄O Œ@"≥∂, á⁄O ŒHõáÈ=_»"≥∂ [~°∞QÆ∞ «∞O@∞Ok.

P PHõ~°¬}Ïâ◊HÎ HO„ Œ=Ú =∞ã≤Î+¨ "Õ∞.

2.38 q Œ∞ºK«ÛùHÎ D Ü«ÚQÆÑ¨Ù JuKÒHõQÍ ÅaèOKÕ â◊HÎ. Wk Hõ~å‡QÍ~åÅÖ’

XHõ~°Hõ"≥∞ÿ# qÑ¡"åxfl (ÃÑ ŒÌ=∂~°∞Ê) ≥zÛOk. "ÕÖÏk=∞Ok =º‰õΩÎÅ∞ ãÖ= «û~åÅ

«~°|_ç „â◊q∞Oz ™êkèOK«ÖËx Ñ¨#∞Å#∞ q Œ∞ºK«ÛùHÎ H˘xfl QÆO@ÅÖ’ Ñ¨ÓiÎKÕã≤

K«∂Ñ≤OK«QÆÅ Œ∞. =∂#= â◊s~°=Ú ‰õÄ_® XHõ q Œ∞º «∞Î QÆ$Ç¨Ï=Ú(Ñ¨=~üÇ¨Ï∫ãπ).

t~°ã¨∞û #∞O_ç QÀà◊§=~°‰õΩ Jxfl â◊s~° ÉèÏQÍÅÖ’ „Ñü JOQÆ∞à◊O K«Å¡x, "Õ_ç

<å_»∞Å∞ (WÑÔ~O\ò Ü«∞O_£ PÑ¶πÔ~O\ò <≥~üfiû) "åºÑ≤Oz=Ù<åfl~Ú. D <å_»∞Å∞

â◊s~°OÖ’x q^Œ∞ºK«ÛùH˜Îx ãïQÍæ =∂=¸Å∞ q^Œ∞º`«∞Î Ñ¨xKÕ¿ã q^èŒOQÍ<Õ

LÑÜ≥∂yã∞ÎO\Ï~Ú. HÍx, qKåiOK«=Åã≤# q+Ü«∞"Õ∞=∞O>Ë J@∞=O\ =∞ÇÏ «fi

ÑÓ~°‚"≥∞ÿ# âßs~°Hõâ◊HÎx, =∞#∞+μºÅ∞ «=∞ ™ê=∂#º"≥∞ÿ# HÀiHõÅ#∞ f~°∞ÛHÀ=\ÏxH

LÑ¨Ü≥∂yOK«∞‰õΩO@∞<åfl~°∞.

J#O`«"≥∞ÿ# =∂#= q^Œ∞º`«∞Î Ü≥ÚHõ¯ JOâ◊, =º=Ç¨~°OÖ’ Ju

™ê=∂#º"≥∞ÿ# ~°∂ÑOÖ’ â◊s~°OÖ’x H˘xfl qt+ì"≥∞ÿ# K«„HÍÅ∞, „QÆO äŒ∞Å∞, LÑu÷Hõ

(<å_»∞ÅÖ’ =ÙO_Õ H˘xfl =Ú_»∞Å∞)ÅÖ’ xÅfi J~Ú=ÙO@∞Ok. D =∞Ç¨Ï «Î~°"≥∞ÿ#

â◊HÎ™ê÷<åÅ#∞ *ÏQÆ$ «O KÕÜ«∞_»"Õ∞ Ü≥∂QÆ™ê èŒ#Å =ÚYº L ÕÌâ◊º=Ú.

2.39 QÍÜ«∞„u, „áê}=Ú, q^Œ∞º`«∞Î W=hfl XˆH `«`Î«fiO QÆÅq. g\˜^•fi~å

„Ñ¨ÑÖK« =º=Ç¨~åÅ∞ #_»∞™êÎ~Ú.

2.40 1882Ö’ J"≥∞iHÍÖ’ [iy# XHõ ãÖÑ¶∞@#, WO Œ∞Ö’ L#fl ã¨ åºxfl

|∞∞A=Ù KÕã¨∞Î#flk. =∂#= q Œ∞º «∞Î#∞ QÆ#∞Hõ „Hõ=∞|núHõiOK«∞HÀQÆey Õ, "åKå

K≥Ñ≤Ê#k [iy f~°∞ «∞Ok. #∂ºÜ«∂~°∞¯ #QÆ~°OÖ’ XHõ 22 ãO= «û~åÅ Ü«Ú=‰õΩ_ç

â◊s~°OÖ’ q Œ∞º «∞Î ëêH± H˘_»∞ «∞#fl Œ<Õ q+¨Ü«∞O "≥·*Ï˝x‰õΩÅ Œ$+≤ìH˜ =zÛOk. P


Ü«Ú=‰õΩ_ç â◊s~°OÖ’x q Œ∞º «∞Î Ñ¨QÆÅ∞ áÈ~Ú ~å„uÑ¨Ó@ ^•#O «@ J Õ Kèåi˚

JÜÕ∞k. Z<Àfl „Ñ¨Ü≥∂QÍÅ∞ KÕâßHõ‰õÄ_® "≥·*Ï˝x‰õΩÅ∞ ^•x ~°Ç¨Ï™êºxfl

KèÕkOK«ÖËHõáÈÜ«∂~°∞. «~åfi « 13 ãÖ= «û~åÅ ‰õΩ=∂i *Ëh "≥∂~å<£ J<Õ XHõ

ÉÏeHõ â◊s~°OÖ’ ‰õÄ_® D â◊HÎ q[$OaèOzOk. XHõ "≥·*Ï˝x‰õΩ_»∞ „Ñ¨Ü≥∂QÍÅ∞

x~°fiÇ≤Ïã¨∂Î *Ëhx åHõQÍ<Õ Hõey# qÑ¨s «"≥∞ÿ# ëêH± À J «_»∞ KåÖÏ¿ãÑ¨Ù ã¨Ê $Ç¨Ï

HÀÖ’ÊÜ«∂_»∞. *ˇh „¿Ñq∞‰õΩ_»∞ Ü«∂O äÀãπ Uãπ „HÍÑ¶Ùì P"≥∞#∞ QÆ\ìQÍ åHõ@O`À>Ë

Hõey# q Œ∞º^•… åxH˜ J «x =„[Ñ¨Ù@∞OQÆ~°O #Å¡|_çáÈ~ÚOk. XHõ™êi P"≥∞

«#H˜+ì"≥∞ÿ# Ñ≤e¡x Z «∞Î‰õΩx Ç¨Ï$ ŒÜ«∂xH˜ Ç¨Ï «∞ÎHÀQÍ<Õ áêÑÖ P Ñ≤e¡ ã¨Ê $Ç¨Ï

HÀÖ’Ê=@"Õ∞QÍHõ ^•xH˜ „áê}ÏáêÜ«∞ã≤÷u U~°Ê_çOk. *Ëh KÕu ã¨Ê~°≈=Å¡ 100

"å@¡ |Å∞ƒ "≥eˆQk. H˘Å~å_ÀH˜ K≥Ok# _®Hõì~°∞ _»|∞¡ º. Z. *Ë<£û =∞iÜ«Ú

PÜ«∞# q∞„ «∞_»∞ _®Hõì~°∞ <å~ü‡Ö’OQ∑ D q+¨Ü«∂xfl ÉÏQÍ ÑïjeOz# «~åfi «

D q Œ∞º «∞Î â◊s~°O Ü≥ÚHõ Hõ}ÏÅÖ’ =Ù#fl HO„ Œ=Ú (#∂ºH¡Ü«∞ãπ) Ö’ „Ñ=Ç≤ÏOKÕ

q Œ∞º «∞Î Jx K≥áêÊ~°∞. =∞i JO Œi â◊s~åÖ’¡ WÖÏ ZO Œ∞‰õΩ [~°QÆ>Ë¡ Œx J_çy Õ,

D â◊HÎHO„ Œ=Ú â◊s~°OÖ’ ZHõ _À =ÙO_ç=ÙO_®Åx, Jk "≥·*Ï˝x‰õΩÅ‰õΩ ‰õÄ_®

JO «∞Ñ¨@ìx q+¨Ü«∞=∞x ≥eÜ«∞*Ëâß~°∞.

=∂#=â◊s~°=Ú „áê}q^Œ∞º`«∞Î Ü≥ÚHõ¯ Y*Ï<å J<Õ q+¨Ü«∂xfl D

L^•Ç¨Ï~°}Å∞ |∞∞A=Ù KÕã¨∞Î<åfl~Ú. =∞#=Ú ™ê=∂#º"≥∞ÿ# PÇ¨~°qÇ¨~åÅ∞,

™ê=∂#º âßfiã¨, ãÖHõÅÊ|ÅO (WKåÛùâ◊HÎ) ÖËHõáÈ=_»=∞<Õ HÍ~°}ÏÅ=Å¡ P â◊HÎx

=$ ä• KÕã∞‰õΩO@∞<åfl=Ú. Q˘ÑÊQ˘ÑÊ Ñ#∞Å HÀãO •xx LÑÜ≥∂yOK«∞HÀ=@O

ÖË^Œ∞. D q^Œ∞º`«∞Î<Õ J<ÕHõ~°HÍÅ Ü≥∂QÆ™ê^èŒ#Å ^•fi~å *ÏQÆ$`«O KÕã¨∞H˘x,

xÜ«∞O„`«} KÕã¨∞H˘x Ü≥∂QÆ∞Å∞ WÇ¨ÏÖ’Hõ=Ú, Ñ¨~°Ö’Hõ=ÚÅ∞ Ô~O_çO\˜h

ã¨=∞~°÷=O «OQÍ LÑ¨Ü≥∂yOK«∞‰õΩO\Ï~°∞. ™ê è•~°} =º‰õΩÎÅ‰õΩ J™ê è•ºÅ∞QÍ#∞,

K«=∞`å¯~åÅ∞QÍ#∞ JxÑ≤OKÕ Ñ¨#∞Å#∞ "å~°∞ ã¨∞ÅÉèíOQÍ KÕ™êÎ~°∞.

2.41 ã∂HõΔ ‡ q+Ü«∂Å#∞ „QÆÇ≤ÏOKÕ Ü«∞O„`åÅ∞, LÑHõ~°}ÏÅ •fi~å ãO"Õ Œ#Å

â◊s~°O g∞ Œ „Ñü„H˜Ü«∞#∞ J èŒºÜ«∞#O KÕã≤# «~åfi « "≥·*Ï˝x‰õΩÅ∞ ≥Å∞ã¨∞‰õΩ#fl

Õq∞@O>Ë rqOzÜ«Ú#fl ''áÈ¡\’ áê¡*Ï‡—— Ü≥ÚHõ qHÍãÖ H˘~°‰õΩ JãÎ=ºãÎ=ÚQÍ

LO_ç =∞~°=∞‡ «∞ÎÅ∞ J=ã~°"≥∞ÿ# â◊s~åxH D r=q Œ∞º^•Hõ~°¬}Ï â◊HÎ =∞ÇÏ «Î~°"≥∞ÿ#


Éèí∂q∞‰õ#∞ x~°fiÇ≤Ïã∞ÎOk. nxfl 'Ö·Ñ¶π Ñ¶‘Öò¤— J<Õ ¿Ñ~°∞`À ãOÉ’kè™êÎ~°∞. gi „ÑHÍ~°=Ú

'Ö·Ñ¶π Ñ¶‘Öò¤——H˜ =∂#=ÙÅ Ü≥ÚHõ QÆ∞}Hõ~°‡ã¨fiÉèÏ"åÅ`À u#flQÍ ãÖ|O èŒO LOk.

2.42 ÉèÏ=<åˆHΔ„`«OÖ’ U PHõ~°¬}<≥·`Õ „¿Ñ=∞ Jx JO\Ï~À Jk ã¨=∞ã¨Î

[_»=ÚÅÖ’#∂, K≥· «#º=ÚÅÖ’#∂ "åºÑ≤Oz=ÙOk. ™œ~°=∞O_»ÅOÖ’x „QÆÇ¨Ï,

LÑ¨„QÆÇ¨Å∞ ã¨∂~°∞º_ç À Hõeã≤ ^•x PHõ~°¬}Ï â◊HÎ KÕ « |OkèOÑ¨|_ç=Ù<åfl~Ú.

áêÅÑ¨ÙO`«Ö’ ™œ~°=∞O_»Å=Ú |OkèOÑ¨|_ç=ÙOk. =∞Ç¨ã¨∂~°∞º_ç Ü≥ÚHõ¯

„^èŒ∞=ˆHO„^ŒO`À áêÅÑ¨ÙO`«Åhfl HõÅ∞Ñ¨|_ç=Ù<åfl~Ú. =∂#= ã¨=∂["Õ∞HÍ^Œ∞,

„|Ç¨‡O_»OÖ’=Ù#fl „QÆÇ¨Å∞, #HõΔ„`åÅ∞ JxflO\˜h ‰õÄ_® PHõ~°¬} J<Õ qt+ì"≥∞ÿ#

ãÖÔHà◊§`À "å\˜"å\˜ HõHõΔ ºÅÖ’ „Hõ=∞| ŒúOQÍ #_çKÕ q èŒOQÍ „Ñ¨Hõ$u Hõ>ËìÑ¨_Õã≤

=ÙOzOk.

2.43 |Ü≥∂ÔHq∞„ã‘ì, q*Ï#âß„ãÎOÖ’ Ñ<≥flO_»∞ Å=}ÏÅ`À qq èŒ "≥∂`å Œ∞ÅÖ’

~ÀQÍÅ L «ÊuÎ JiHõ@ì|_»∞ «∞#flk. P =∞O Œ∞Å#∞ â◊s~°OÖ’ „Ñ¨"Õâ◊ÃÑ\ì zH˜ «û

KÕã¨∞Î<åfl~°∞. ãïQÍæ J Õq èŒOQÍ JÜ«∞™ê¯O «q*Ï˝#"Õ «ÎÅ∞ â◊s~°O Ü≥ÚHõ Jxfl

HÍ~°ºHõÖÏáêÅ∞ q Œ∞º £=∞Ü«∞=∞x K≥|∞ «∞<åfl~°∞.

2.44 èŒi„u g∞ Œ J=∞$ « ~°™ê™êfi Œ# [~°QÍe. ã¨fiK«Ûù"≥∞ÿ# Ç¨Ï$ ŒÜ«∞OÖ’

#∞O_ç J=∞$ «=∞Ü«∞"≥∞ÿ# ™ê#∞Éèí∂u =K«<åÅ =∂Ç¨ «‡ºO =∞$ «∞_çx K≥· «#º

=O «=Ú KÕã¨∞ÎOk. ZO_çáÈ~Ú# Hõ>ì#∞ zQÆ∞iOÑ¨*Ëã¨∞ÎOk.

~ÀQÍÅ∞ ~å=\ÏxH =ÚYº HÍ~°}O „¿Ñ=∞ ÖËx rq`åÖËQÍx q@q∞#∞Å∞,

„áÈ\©#∞Å Ö’ÑÖ HÍ Œ∞.

Éèí∂q∞H˜ L#fl@∞¡QÍ<Õ JÜ«∞™ê¯O`åxH˜ ‰õÄ_® Ô~O_»∞ „ èŒ∞"åÅ∞<åfl~Ú.

â◊s~°O ‰õÄ_® XHõ JÜ«∞™ê¯O «"Õ∞. JO Œ∞Ö’#∂ Ô~O_»∞ „ èŒ∞"åÅ∞<åfl~Ú. =∞ã≤Î+¯O

L «Î~°„ èŒ∞=O, [#<ÕO„kÜ«∞ ˆHO„ ŒO (=¸ÖÏ è•~°K«„HõO) ŒHΔ}„ èŒ∞=O. "å\˜Ö’

J<ÕHõ Q˘Ñ¨Ê qâıëêÅ∞ ^•y=Ù<åfl~Ú. â◊s~°âß„ãÎO „Ñ¨HÍ~°O L «Î~°„ èŒ∞=O Ü≥ÚHõ

Ñ¨x r"å}∞=ÙÅ HÍ~°º=ÚÅ#∞ xÜ«∞O„uOK«@O, ^ŒH˜Δ}„^èŒ∞=O Ñ¨x â◊H˜Îx

ÑïjeOK«@O. D Ô~O_ç\˜ Ü≥ÚHõ HõÅ~ÚHõ =Å¡ qq èŒ â◊HÎ è•~°Å Ñ¨Ù@∞ìHõ [iy,

^•x „Ñ¨ÉèÏ=O`À ã¨=∞ãÎ HÍ~°ºHõÖÏáêÅ∞ „Hõ=∞| ŒúOQÍ [~°∞QÆ∞ «∂=ÙO\Ï~Ú.


Ñ¨x JO>Ë ¿ã= =∂„ «"Õ∞ HÍ Œ∞, ™êxfl èŒº=Ú, ™êg∞Ñ¨º=Ú =∞iÜ«Ú

™ê#∞Éèí∂ «∞Å Q˘Ñ¨Ê =∞Ç¨Ï «fi=Ú.

2.45 ™ê èŒ∞ãÖ «∞Å∞ èŒ∞xÖ’x |∂_ç Œ#∞ WzÛ Ys ≥·# =∞O Œ∞Å HõO>ˇ =∞Oz

zH˜`«û KÕ™êÎ~°∞. Wk "åi PHõ~°¬}©Ü«∞"≥∞ÿ# =ºH˜Î`«fi=Ú, =∞Oz ÉèÏ=#ÅKÕ`«

ã¨∞ãÖÑ¨#fl"≥∞ÿ# JO «óHõ~°} Ü≥ÚHõ „Ñ¨ÉèÏ=O =Å¡<Õ [~°∞QÆ∞ «∞Ok.

JÜ«∞™ê¯O «Ñ¨Ù K«∞=fi Ü≥ÚHõ ŒHΔ}„ èŒ∞"åxfl Hõ#∞ÉÁ=∞Å =∞ èŒº (Éèí$‰õΩ\˜

™ê÷#OÖ’) ÉèÏQÆOÖ’=ÙOz, z#flz#fl =∂#ã≤Hõ ~ÀQÍÅ#∞ «yæOK«»=K«∞Û. ^•x`À

x„^ŒÑ¨@ìHõáÈ=@O J<Õ ÉÏ^èŒH˜ zH˜`«û KÕÜ«∞=K«∞Û. *Ï˝Ñ¨Hõâ◊H˜Îx, UHÍ„QÆ`«x

ÃÑOK«∞HÀ=@OÖÏO\˜ „Ñ¨Ü≥∂[<åÅ∞ nx=Å¡ á⁄O Œ=K«∞Û.

2.46 ''H˘Ö’~å_À——Ö’x ''ÖË_»ab—— x"åã≤ _»|∂¡ º.Ñ≤ *Ï<£û J<Õ =ºHÎ Éèí∂q∞Ö’ÑÅ

LO_Õ Yx*ÏÅ#∞ «# â◊s~°O #∞Oz =KÕÛ ãÖˆH`åÅ P è•~°OQÍ ≥Å∞ã¨∞HÀQÆeˆQ

"å_»∞. Éèí∂q∞Ö’=ÙO_Õ Yx*Ïxfl |\ì J «x â◊s~°OÖ’ qq èŒ~°HÍÅ ãÖˆH`åÅ∞

HõeˆQq. P ãÖˆH`åÅ P è•~°OQÍ J «#∞ xÅ∞Û#fl „Ñ¨ Õâ◊OÖ’ Ñ¶ÖÏ<å Yx[Ñ¨Ù

QÆx WO « Ñï=∂}OÖ’ L#fl Œx ÕeÛ K≥Ñ¨ÊQÆeˆQ"å_»∞. "≥Ú Œ\ J «#∞ K≥Ñ≤Ê#

q+¨Ü«∂Å#∞ P@HÍ~Ú`«#OQÍ fã¨∞‰õΩ<Õ"å~°∞. `«~åfi`« J`«x =∂@Å∞

x[=∞=@O`À KåÖÏ=∞Ok Éèí∂™êfi=ÚÅ∞ J «x ã¨Ç¨Ü«∞O`À |OQÍ~°O =O\˜

qÅ∞"≥·# Yx*ÏÅ#∞ ‰õÄ_® á⁄O^•~°∞. *’<£ûH˜ JO Œ∞Ö’ ÉèÏQÆO ˘iˆHk. J «#∞

¿Ñ~°∞`Àáê@∞ ãÖÑ¨ Œ#∞‰õÄ_® á⁄O^•_»∞.

MN


ÑÖK« „áê}=ÚÅ∞ – ÑÖK« Õ= «Å∞3.1 =∞#O |Ü«∞\˜H˜ HõxÑ≤OKÕ ã¨∂÷Åâ◊s~°O =∂„ «"Õ∞<å?

ÃãÊ~Ú<£Ö’ XHõ Pâ◊Û~°ºHõ~°=∞~Ú# ãOÑ¶∞@# [iyOk. ÇÖÏ, q∞ «QÀÅò

J<Õ W ŒÌ~°∞ ÉÏeHõÅ∞ XHõ |ã¨∞ûÖ’ „Ñ¨Ü«∂}O KÕã¨∞ÎO_»QÍ, ^•iÖ’ XHõ Œ∞~°…@#

[iyOk. P ^Œ∞~°…@#Ö’ q∞`«QÀÖò #ey K«xáÈ~ÚOk. Ç¨ÖÏH˜ ^≥ÉƒÖËq∞

«QÆÖÖË Œ∞, HÍx ÉèíÜ«∞O =Å# ãÊ $ÇÏ HÀÖ’Ê~ÚOk. H˘O «¿ãÑ\˜ «~åfi « ãÊ $ÇÏÖ’H

=zÛOk. ãÖQÆu ≥eã≤ "åi «e¡ ŒO„_»∞Å∞ Œ∞~°…@<å „Ñ¨ ÕâßxH˜ KÕ~°∞‰õΩ<åfl~°∞.

Ç¨ÖÏ «O„_ç P J=∂‡~Ú ŒQÆæiH˜ =zÛ, ¿Ñ~°∞ÃÑ\ì Ñ≤eKå_»∞ HÍx P J=∂‡~Ú

<Õ#∞ Ç¨ÖÏx HÍ Œ∞ q∞ «QÀÖòx Jx K≥Ñ≤Ê, P"≥∞ q∞ «QÀÖò «O„_ç "≥·Ñ¨Ù #_çzOk.

P J=∂‡~ÚÅ «e¡ ŒO„_»∞Å∞ ÇÖÏH =∞u„Éèíq∞OzO Œx «Åz, J ŒÌOÖ’ =ÚMÏxfl

K«∂Ñ≤¿ãÎ, „Éèí=∞ ˘ÅQÆ∞ «∞O Õ"≥∂#x J ŒÌOÖ’ =ÚMÏxfl K«∂Ñ≤OKå~°∞. HÍx, J ŒÌOÖ’

«# =ÚMO K«∂ã∞H˘x Pâ◊Û~°ºOQÍ JÔ~! q∞ «QÀÖò =∞# ~°∂áêÖÖÏ =∂iáÈÜ«∂~Ú

Jx J#flk. Ç¨ÖÏ «O„_ç =º=™êÜ«∞^•~°∞_»∞. ÃÑ ŒÌQÍ K« Œ∞=ÙHÀÖË Œ∞. q∞ «QÀÖò

«O„_ç =∞ «„Ñ¨Kå~°‰õΩ_»∞. q∞ «QÀÖò HõàÏâßÅÖ’ K« Œ∞=Ù «∞O_Õk. KåÖÏ q+¨Ü«∂Å

QÆ∞iOz J=QÍÇ¨Ï# LO_Õk.

„ÑÑOK« „ÑMÏº « z„ «HÍ~°∞_»∞ QÀÜ«∂ Ü≥ÚHõ P «‡ J"≥∞iHÍ Ö’x ÃÇ·Ï#~À\ò

J<Õ q èŒ=~åeÖ’ „Ñ¨"ÕtOzOk. D ãÖÑ¶∞@# J"≥∞iHÍÖ’ KåÖÏ „Ñ¨Kå~°O

á⁄OkOk. „H˘ «Î â◊s~°OÖ’x QÀÜ«∂, QÆfiÅ<£ J<Õ Ju ã¨∞O Œ~°"≥∞ÿ# z„`åxfl

wKå_»∞. ÃÇ·Ï#~À\ò J<Õ q èŒ=~åÅ∞ Z#fl_»∂ «# rq « HÍÅOÖ’ z„`åÅ#∞

wÜ«∞ÖË Œ∞. J"≥∞iHÍ "≥·*Ïx‰õΩÅ∞ P q «O «∞=Ù q+Ü«∞OÖ’ QÀÜ«∂ Ü≥ÚHõ P «‡x

QÆ=∞xOK«QÆeQÍ~°∞.

37

3


3.5 ã∂÷Åâ◊s~°OÖ’ =∞x+≤ Ü≥ÚHõ ã∂HõΔ ‡â◊s~°ÑÙ LxHx q*Ï#âß„ãÎOèŒ$gHõiã¨∞Î#flk.

|Ü≥∂ÖÏlHõÖò áê¡™ê‡ ÉÏ_ ô (Biological Plasma Body)

3.9 ( èÕÖò qâ◊fiq^•ºÅÜ«∞OÖ’x #∂º~À JHÍ_»q∞ „á⁄ÃÑ¶ã¨~°∞ _®. ÃÇÏ~åÖò¤=~ü

„Ñu„áê}, Jk ÑÙ~°∞ÔQ·<å ã~, ZÅ„HÀì_≥·#q∞H± HΔ„ «OKÕ « P=iOÑ|_ç LO@∞O Œx

ã≤ •úOfHõiOKå_»∞.)

«~åfi « D qâ◊fiq^•ºÅÜ«∂xˆH K≥Ok# "≥·*Ï˝x‰õΩ_»∞ _®. eÜ≥Ú<å~ü¤

~åa ü D ã≤ •úO`å<Õfl WOH˘OK≥O =ÚO Œ∞‰õΩ fã≤ÔHo§, D ZÅ„HÀì _≥·#q∞H±

HΔ„`åxfl =∞ã≤Î+¯O •fi~å „ÑÉèÏq «O KÕÜ«∞=K«∞Û#x ≥eáê~°∞. ÉèÏ~°fÜ«∞ |∞∞+μÅ∞

D â◊‰õΩÎÅ qHÍ™êxH˜ HÍ~°}î"≥∞ÿÿ# è•º#, è•~°}Ï =∂~åæxfl K«∂Ñ≤OKå~°∞.

3.10 ãfi~°æ#~°HÍÅ Ü≥ÚHõ =~°‚# ã∂HõΔ ‡â◊s~°O •fi~å<Õ ≥Å∞ã∞ÎOk. ÑÓ~°fi[#‡Ö’

L#fl *Ï#=Ú, ãO™ê¯~åÅ∞, QÆ∞}ÏÅ∞, ~°∞K«∞Å∞ "≥Ú ŒÅ~Ú#"å\x «~åfi « [#‡Ö’

á⁄O^Œ\ÏxH˜ HÍ~°}O ‰õÄ_® D ã¨∂HõΔ ‡â◊s~°"Õ∞. Éèí∂`«„¿Ñ`åÅ LxH˜ D

Ñ~ÀHõΔ(ã∂HõΔ ‡) â◊s~°O g∞ Œ<Õ P è•~°Ñ_ç=ÙO@∞Ok. k"åº#∞Éèí∂ «∞Å∞, Ü≥∂QÆã≤ Œ∞úÅ∞,

ã¨fiáêflÅ∞ x*ÏÅ=@O "≥Ú ŒÖ·#q ã¨∂HõΔ ‡â◊s~°O =Å¡<Õ [~°∞QÆ∞`å~Ú.

ã¨∂÷Å=Ú#O Õ HÍHõ ã¨∂Hõ; «Ü«∞O Œ∞ ‰õÄ_® è•º<åxfl LOKåe:

3.11 D qâ◊fiOÖ’ HõxÑ≤ã¨∞Î#fl ŒO`å P HõxÑ≤OK«x •x Ü≥ÚHõ „Ñü~°∂Ñ¨"Õ∞.

|Ü«∞@H˜ HõxÑ≤ã¨∞Î#flk D qâ◊fi„|Ç¨‡O_»OÖ’ HõxÑ≤OK«‰õΩO_® J Œ$â◊ºOQÍ=Ù#fl

^•O\’¡ ÅHõΔÅHÀ@¡ =O «∞‰õÄ_® ÖË Œ∞. JO ÕQÍ‰õΩO_® =∞#H˜ J#∞Éèí=OÖ’H˜

=ã∞Î#flk, WO„kÜ«∂Å J#∞Éèí"åxH ~åxk P q~å\ò ãfi~°∂ÑOÖ’ XHõ #Å∞ãO «

‰õÄ_® HÍ Œ∞. D J#O « „|Ç¨‡O_»OÖ’ =Ù#fl „Ñ¨K«O_»"≥∞ÿ# "Õ_ç=ÚO Œ∞ ã¨∂~°∞º_ç

"Õ_ç XHõ QÆ∞iqO ŒyO[ ÖËHõ P=yO[O ≥·<å LO_» Œ∞. P ã¨∂~°∞º_ç K«∞@∂ì

q_»∞ ŒÖ·# "Õ_çÖ’ #∞O_ç Ñ¨$èkäfi "≥·Ñ¨Ù „Ñ¨ãïOz =„H©HõiOzáÈ~Ú# "Õ_çÖ’ KåÖÏ

ã¨∂HΔÍ‡u ã¨∂HõΔ ‡"≥∞ÿ# Ñï=∂}O Hõey# Œx =∞# J#∞Éèí"åxH˜ =ã¨∞Î#flk.

=∞x+≤ â◊s~å<Õfl fã¨∞HÀO_ç. WO « ÃÑ ŒÌ =∂#= â◊s~°O =ã¨∞Î «ó z#fl

g~°ºHõ}O Ü≥ÚHõ #∂ºH¡Ü«∞ãπÖ’ LO_Õ [#∞º « «Î fiî"Õ∞.


ã¨∂HõΔ ‡, HÍ~°} â◊s~åÅ Ü≥ÚHõ ã≤÷u, â◊HÎ, HõÅÊ#, LÑ¨Ü≥∂QÍÅ „Ñ¨„H˜Ü«∞x

J~°÷O KÕã¨∞HÀ"åÅO>Ë „áêp# J#∞Éèí=A˝Å J#∞Éèí"åÅ #∞O_ç ÖÏÉèíO á⁄O^•eû

=ÙO@∞Ok. JO «iHõΔ ã∂HõΔ ‡ „Ñ"åÇÏ QÆ=∞#OÖ’, QÆ «HÍÅOÖ’ [iy# =∂~°∞ÊÅ#∞,

=∂#= â◊s~° ™ê=∞~°÷ºOÖ’ =zÛ# =º`åº™êÅ#∞ Œ$+≤ìÖ’ LOK«∞H˘x Ñiâ’ èŒ#Å#∞

H˘#™êyOK«=Åã≤ =ÙO@∞Ok.

HõxÑ≤ã¨∞Î#fl D ã¨∂÷Åâ◊s~°Ñ¨Ù QÆuq^èŒ∞Å‰õΩ Ç¨Ï^Œ∞Ì Éèí∂Ö’HõO. JÖÏˆQ

ã¨∂HõΔ ‡â◊s~åxH˜ Éèí∞=~À¡Hõ=Ú, HÍ~°}â◊s~åxH˜ ã¨∞=~À¡Hõ=Ú Ç¨Ï Œ∞Ì. g\˜=~°‰õΩ

ã¨„H˜Ü«∞ « "åºÑ≤Oz=ÙOk. D Éèí∂ó, Éèí∞=ó, ã¨∞=ó Ö’HÍÅ#∞ ™ê=∂#ºOQÍ „QÆÇ¨Ï,

LÑ„QÆÇÏ, #HõΔ„ « Ö’HÍÅ∞QÍ J~°÷O KÕã∞H˘x =∞~°záÈ «∞O\Ï~°∞. Ö’Hõ=Ú, „QÆÇÏ=Ú

Ô~O_»∂ ZÑ¨C_»∂ XHõ\˜ HÍ Œ∞. „QÆÇ¨Ï=Ú ã¨∂÷Å"≥∞ÿ#k. Ö’Hõ=Ú ã¨∂Hõ;"≥∞ÿ#k

(HõxÑ≤OK«xk). ã¨fi~°æ#~°HÍÅ Ü≥ÚHõ =~°‚# ã¨∂Hõ;â◊s~°O ^•fi~å<Õ ≥Å∞ã¨∞ÎOk.

ÑÓ~°fi[#‡Ö’ =Ù#fl *Ï#=Ú, ãO™ê¯~åÅ∞, QÆ∞}ÏÅ∞, ~°∞K«∞Å∞ "≥Ú ŒÅ~Ú# "å\x

«~åfi « [#‡Ö’ á⁄O Œ\ÏxH˜ HÍ~°}O D ã¨∂Hõ;â◊s~°"Õ∞. Éèí∂ «„¿Ñ`åÅ LxH˜

D Ñ¨~ÀHõΔ (ã¨∂Hõ;) ~°∂ÑÖ g∞^Õ P^è•~°Ñ¨_ç=ÙO@∞Ok. k"åº#∞Éèí∂`«∞Å∞,

Ü≥∂QÆã≤^Œ∞úÅ∞, ã¨fiáêflÅ∞ x*ÏÅ=@O "≥Ú^ŒÅ~Ú#q ã¨∂Hõ;â◊s~°O =Å#<Õ

[~°∞QÆ∞`å~Ú.

Éèí∂Ö’HõO Ö’Ñ¨Å J Œ$â◊ºã≤÷uÖ’ Ô~O_»∞ W «~° Ö’HÍÅ∞ Hõeã≤=Ù<åfl~Ú.

J"Õ Éèí∞=~À¡Hõ=Ú, ã∞=~À¡Hõ=Ú. "å\ ã≤÷u Éèí∂Ö’HÍxH aè#fl"≥∞ÿ#k. WHõ _» Ñ^•~°÷=Ú

Ü≥ÚHõ „áê è•#º « LOk. =∞#‰õΩ HõeQ ã∞Y Œ∞óMÏÅ∞ J}∞Ñ^•~å÷Å =∂ èŒº=∞OÖ’

HõÅ∞QÆ∞`«∞O\Ï~Ú. WHõ¯_» =∞#O HÀi#q Ñ¨^•~å÷Å ~°∂ÑÖÖ’<Õ Åaè™êÎ~Ú.

ã¨∂÷Åâ◊s~°=Ú Ñ¨^•~°÷=Ú`À `«Ü«∂Ô~·#k. JO^Œ∞=Å# Jk Ñ¨^•~å÷Å =~°ˆH

KÕ~°QÆÅ∞QÆ∞ «∞Ok. Éèí∞=~À¡Hõ=Ú PÖ’K«<å „Ñ è•#"≥∞ÿ#k HÍ|\˜ì, •x J#∞Éèí∂ «∞Å∞,

â◊‰õΩÎÅ∞, ã¨=∞~°÷ «, J=HÍâ◊=ÚÅ∞ =ºHÎ Ü≥ÚHõ PÖ’K«<å â◊HÎg∞ Œ P è•~°Ñ¨_ç

=ÙO\Ï~Ú.

3.12 ã¨∞=~À¡Hõ=Ú ÉèÏ=<åÖ’Hõ=Ú. Wk ÉèÏ=<å „Ñ¨ è•#"≥∞ÿ#k. ÉèÏ=#ÅÖ’

~°ãÖ =ÙOk. „¿Ñ=∞~°ãÖ =ÚYº=∞~Ú#k. «b¡Ñ≤Å¡Å =∞ èŒº, ÉèÏ~åºÉèí~°ÎÅ =∞ èŒº,

q∞„ «∞Å =∞ èŒº LO_Õ QÍ_è»» «, J<Àº#º «, Pf‡Ü«∞ « =∞#O „Ñ «ºHõΔOQÍ K«∂_»QÆÅ=Ú.


"åi ãÖÜ≥∂QÆO=Å¡ HõeˆQ ã¨∞MÏxfl, qÜ≥∂QÆO =Å¡ HõeˆQ Œ∞óMÏxfl ZO «QÍ

J#∞Éèíq™êÎ~À, ^•xx ã¨Ç¨Ï$^ŒÜ«Ú_≥·# =ºH˜Î, `«# J#∞Éèí∂u ^•fi~å K«Hõ¯QÍ

`≥Å∞ã¨∞HÀQÆÅ_»∞. D ÉèÏ=#Å∞ ZO`À Q˘Ñ¨ÊQÍ=ÙO_ç, â◊s~åxfl, =∞#ã¨∞ûx

ZHõ _≥Hõ _çHÀ fã¨∞‰õΩáÈQÆÅ∞QÆ∞`å~Ú. „â◊ Œú, qâßfi™êÅ`À Õ=Ùà◊§‰õΩ #=∞ã¨ iOz,

«# ÉèÏ=áê~°=â◊ºOKÕ « "åi = ŒÌ =~åÅ#∞ á⁄O Œ@O, W ŒO`å P ÉèÏ"å"Õâ◊Ñ¨Ù

K«=∞`å¯~°"Õ∞. Õ= «Å∞<åfl~À ÖË À "åiH˜ =~åÅ∞ WKÕÛ â◊HÎ =ÙO^À ÖË À HÍx D

ã¨`åºxfl `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ =∞x+≤ Ü≥ÚHõ¯ ÉèÏ=<åâ◊H˜ Î f„=`«#∞ J~°÷O

KÕã¨∞HÀ=Åã≤=ã¨∞ÎOk. JO Œ∞Ö’ „â◊ Œú Ü≥ÚHõ JÑïq∞ «"≥∞ÿ# |ÅO =ÙOk. Z=iH˜

ZO « „â◊ Œú =ÙO^À JO « QÆ\ì qâßfiãÖ HõÅ∞QÆ∞ «∞Ok. Z=iH˜ ZO « „Ñ¨QÍ_è»

ãÖHõÅÊO LO^À JO « Q˘Ñ¨Ê â◊HÎ =∞iÜ«Ú ÉèÏ=#Å ãÖ"Õ Œ#Å∞ HõÅ∞QÆ∞`å~Ú.

Õ= «Å∞ P ÉèÏ=#Å <å}º «#∞|\ì â◊HÎ ãÖÑ¨#fl «QÆÅ =~åÅ#∞ „Ñ¨™êk™êÎ~°∞.

U ≥·<åã¨~ â◊HÎ ã¨∂HõΔ ‡=∞ÜÕ∞ºH˘nÌ ^•x f„= « ÃÑ~°∞QÆ∞ «∂<Õ LO@∞Ok.

Ju ã¨∂HõΔ ‡"≥∞ÿ# J}∞=ÙÖ’ L#fl â◊HÎ =∞\ìÖ’ ÖË Œ∞. D äŒ~üÖ’ L#fl â◊HÎ QÍeÖ’

ÖË Œ∞. PqiÖ’ L#fl â◊HÎ h\˜Ö’ ÖË Œ∞. x~°O «~°O =∞# „Ñ¨Ü«∞`åflÅ∞ ã¨∂÷Åâ◊s~°O

Ü≥ÚHõ â’Éèí, «$Ñ≤Î, Q˘Ñ¨ÊÅ HÀã¨"Õ∞ [~°∞QÆ∞ «∞<åfl~Ú. ã¨∂HõΔ ‡, HÍ~°} â◊s~åÅ

x~°¡HõΔ ºO=Å¡ HõeˆQ Ç¨xx ≥Å∞ã¨∞H˘x, "å\˜x ‰õÄ_® ã¨∂÷Åâ◊s~°O =∂kiQÍ

L#fl`«OQÍ KÕã¨∞H˘<ÕO^Œ∞‰õΩ „Ñ¨Ü«∞`«flO KÕ¿ãÎ Z\Ï¡O\˜ J^Œ∞ƒù`«"≥∞ÿ# ÖÏÉèÏÅ∞

HõÅ∞QÆ∞`åÜ«∞O>Ë •x=Å# rq «O èŒ#º=∞ø «∞Ok. Éèí∂Ö’HõOÖ’ Éè∫uHõ Ñ^•~å÷Å#∞

á⁄O Œ@O=Å# HõeˆQ H˘kÌáê\˜ ã¨∞Y„áêÑ≤ÎH =∞# *Ï˝#O HõÅ=~°O K≥O Œ∞ «∂

=ÙO@∞Ok. Éèí∞=~ü, ã¨∞=~À¡HÍÅ qÉèí∂ «∞Å#∞ J~°÷O KÕã¨∞H˘#QÆey Õ x["≥∞ÿ#

ãÖÑ¨#∞flÅ=∞=QÆÅ∞QÆ∞`å=Ú. =∞#∞+¨μºÅ#∞ J@∞=O\˜ J#O «"≥∞ÿ# ãÖÑ¨ ŒÅ‰õΩ

"å~°ã¨∞Å∞QÍ KÕÜ«∞@"Õ∞ Ü≥∂QÆ ™ê èŒ#Å Ü≥ÚHõ „Ñ¨Ü≥∂[#=Ú.

ã∂HõΔ ‡â◊s~°=Ú Ü≥ÚHõ „áê äŒq∞Hõ „áê}=Ú "≥Å∞QÆ∞Å∞ z"Õ∞‡ „áê}~°=fiÅ∞:

=∂#= â◊s~°=Ú U ã¨∂HõΔ ‡ J}∞=ÙÅ`À xi‡OÑ¨|_ç#^À ^•xx

Hõ}=Ú(ÃãÖò) Jx JO\Ï~°∞. XHõ Hõ}=Ú#∞ Ô~O_»∞ ÉèÏQÍÅ∞QÍ qÉèílOK«=K«∞Û.

XHõ\˜ 'ã¨~Ú\’ áê¡["£∞—, Ô~O_Àk '#∂ºH¡Ü«∞ãπ—. ã¨~Ú\’ áê¡*Ïxfl Hõ}=Ú Ü≥ÚHõ

~°™êÜ«∞# qÉèÏQÆ=Ú, #∂ºH¡Ü«∞ãπx ãÖ™ê¯~° qÉèÏQÆ=ÚQÍ K≥Ñ¨Ê=K«∞Û. r=#OÖ’


=ÚYº K≥· «#º=Ú D #∂ºH¡Ü«∞ãπÖ’x „Ñ¨HÍâ◊=Ú, "Õ_ç, PHõ~°¬}, q Œ∞º «∞Î, èŒfix,

QÆ «∞Å ~°∂áêÖ’¡ LO@∞Ok. D q èŒOQÍ â◊s~°Ñ¨Ù J}∞=ÙÅÖ’ "åºÑ≤OzÜ«Ú#fl

D #∂ºH¡Ü«∞ãπÖ’ Hõeã≤=Ù#fl XHõ ã=¸Çxfl ã∂HõΔ ‡â◊s~°=Ú JO\Ï~°∞. ÉèÏ~°fÜ«∞

Ü≥∂QÆâß„ã¨ÎOÖ’ D `«`åÎ fixfl „áê}=∞h, ^•x`À `«Ü«∂Ô~·# ã¨∂HõΔ ‡â◊s~åxfl

„áê}=∞Ü«∞HÀâ◊=∞h K≥áêÎ~°∞. =ÚO Œ∞ J è•ºÜ«∞OÖ’ =i‚OK«|_ç# '|Ü≥∂ÖÏlHõÖò

áê¡™ê‡ÉÏ_ç— ÜÕ∞ D „áê}=∞Ü«∞HÀâ◊=Ú.

3.13 Ñ¨~å„Ñ¨Hõ$u Ü≥ÚHõ KÕ «<åâ◊HÎ :

qâ◊fi"åºÑÎ"≥∞ÿ# ÑÖK« « åÎ fiÅ, ÑÖK«=∞Ç¨Éèí∂`åÅ KÕ «# «fi"Õ∞ „áê}=Ú.

„áê}Ï<Õfl r=#â◊HÎ JO\Ï~°∞. Jk "åÜ«Ú=Ù, PHÍâßÅ`À Hõeã≤=ÙO@∞Ok, HÍx

"å\˜H˜ aè#fl"≥∞ÿ#k. Õx<≥· Õ [_»„Ñ¨Hõ$u JO\Ï~À x*ÏxH˜ Jk ‰õÄ_® [_»=Ú

HÍ Œ∞. JO Œ∞Ö’ „áê}=Ú H˘kÌ Ñi=∂}OÖ’ xO_ç=ÙO@∞Ok. ÑÓiÎQÍ „áê}=Ú

ÖËxk x~°∞Ñ¨Ü≥∂QÆ"Õ∞QÍHõ #tOzáÈ «∞Ok. „áê}O ÖË‰õΩO_® U =ã¨∞Î=Ó «#

~°∂áêxfl á⁄O ŒÖË Œ∞. ^•x ã¨Ç¨Ï[ QÆ∞}ÏÅ∞ ‰õÄ_® ã≤÷~°OQÍ LO_Œ=Ù. Œ∞~åæ Õq

~°∂ÑÖÖ’ D « åÎ fi<Õfl („áê}â◊HÎ) Ñ¨Ó[ KÕ™êÎ~°∞. â◊HÎ JO>Ë J Õ.

Œ∞~åæãÑÎâ◊u Ö’ 'Ü«∂ Õg ã~°fiÉèí∂ Õ+μ â◊HÎ ~°∂¿Ñ} ãOã≤÷ å— "≥Ú ŒÅ~Ú#

â’¡HÍÅÖ’ J<ÕHõ ~°∂áêÅÖ’ J Õ « åÎ fixH˜ '#=∞ãÎÃã·º, #=∞ãÎÃã·º, #=∞ãÎÃã·º

#=∞ó— Jx Jaè=O Œ# K≥Ü«∞º|_çOk. q[Ü«∞ Œâ◊q∞ ~ÀA# â◊HÎÑ¨Ó*Ï ~°∂ÑÖÖ’

=∞#=Ú D „áê} « åÎ fixH˜ #=∞ã¨ iOz, Ñ¨Ól™êÎ=Ú. ã¨$+≤ìÖ’ Wq∞_çÜ«Ú#fl D

„áê}=Ú ^Œ∞~°ƒÅ"≥∞ÿáÈ`Õ Ç‘Ï#Ü«ÚQÆO =ã¨∞ÎOk. JÑ¨C_»∞ "≥Ú`«ÎO r=-

[O`«∞*ÏÅ=Ú ^Œ∞~°ƒÅ"≥∞ÿ# â◊s~°O`À JÅÊr=ÙÖˇ·, =∞O^Œ|∞^Œ∞úÖˇ·, Ç‘Ï#"≥∞ÿ#

PÖ’K«#Å∞ Hõey=ÙO\Ï~°∞. P „áê}"Õ∞ |ÅOQÍ=ÙO>Ë D ã¨$+≤ìÖ’ Jhfl

L « $+ìOQÍ<Õ LO\Ï~Ú. ã¨ «ºÜ«ÚQÆ=Ú =∞iÜ«Ú HõeÜ«ÚQÆ=ÚÅ =º`åºã¨=Ú

D qâ◊fi„áê}=Ú Ü≥ÚHõ |Å=Ú, f„= «Å g∞ Œ P è•~°Ñ¨_ç=ÙO@∞Ok. ZÑ¨C_≥· Õ

ã¨$+≤ìÖ’ D „áê}=Ú áÈ#∞áÈ#∞ H©Δ}Õz Ñïã¨=∂ÑÎã≤÷uH˜ KÕ~°∞ «∞O^À JÑ¨C_»∞

„Ñ¨à◊Ü«∞O =ã¨∞ÎOk. Ñ¨~°=∂}∞=ÙÅ#∞ XHõ •xH˘Hõ\˜ HõeÑ≤=ÙOKÕ JÜ«∞™ê¯O «

„áê}â◊HÎ ÖË‰õΩO_®áÈ Õ, Jq q™ÈÊù@#O K≥Ok èŒ∂oÖÏQÍ K≥ÖÏ¡K≥ Œ∞Ô~·áÈ`å~Ú.


3.14 „áê}Ïyfl ã¨fi~°∂ÑÖ WÖÏ x~°∂Ñ≤OK«|_çOk.

'ÜÕ∞ëÈ Jyfl ãÎÑ¨ Õº+¨ ã¨∂~°º ÜÕ∞+¨ Ñ¨~°<Àº =∞ èŒº"å#+¨μ

ÜÕ∞+¨ Ñ¨$käèg ~°~Úˆ~Ì=ó ã¨KåÛù=∞$ «"£∞ K«Ü«∞ «∞— Ñ¨„â’flÑ¨x+¨ «∞Î 2/5.

J#QÍ D „áê}"Õ∞ â◊s~°OÖ’ Jyfl ~°∂áêxfl èŒiOz åÑ¨=Ú ("Õ_ç) QÍ

L#flk. W Õ ã¨∂~°∞º_»∞, "Õ∞Ñ¶∞=Ú, WO„ Œ∞_»∞, "åÜ«Ú=Ù, Ñ¨$käfi =∞iÜ«Ú Éèí∂ «

ã=Ú^•Ü«∞=Ú. W Õ ã «º=Ú, Jã «º=Ú =∞iÜ«Ú J=∞$ « ãfi~°∂Ñ„|ÇÏ‡ ‰õÄ_®.

D „áê}=Ú - "åÜ«Ú=Ù HÍx, WO„kÜ«∂Å∞ HÍx HÍ Œ∞. âß„™êÎÅÖ’

nxxQÆ∞iOz ~°Hõ~°HÍÅ∞QÍ K≥Ñ¨Ê|_ç=ÙOk. („Ñ¨â’flÑ¨x+¨ «∞ÎÖ’ nxx =∞iO «

ã¨Ê+ìOQÍ K≥áêÊ~°∞.)

'`å<£fis+ªó áê„} L"åK« =∂ "≥∂Ç¨Ï=∂ Ñ¨ è£ ä•

JÇ¨Ï"Õ∞"≥· « «ÊOK« è•`å‡#O Ñ¨q„Éèí*·º ü ^•ú}=∞=+ªÉèíº q è•~°Ü«∂q∞—

Ñ¨„â’flÑ¨x+¨ ü 2.3

J#QÍ P Q˘Ñ¨Ê „áê}=Ú– =∞#ã¨∞û, WO„kÜ«∞=ÚÅ`À K≥Ñ≤ÊOk –'h=Ù

"≥∂Ç¨Ï=ÚÖ’ Ñ¨_»= Œ∞Ì. <Õ<Õ ÑÖK«~°∂áêÅÖ’ D â◊s~åxfl èŒiOz Ü«Ú<åfl#∞—.

'Z « ™ê‡~å˚Ü«∞ Õáê„}À =∞#Ç¨Ïó ã¨~fiOk„Ü«∂}˜K«.— =∂O_»∂ºH± 2.1.3

J#QÍ: D „áê}=Ú =∞#ã¨∞û, WO„kÜ«∂Å HõO>Ë aè#fl"≥∞ÿ#k.

"≥·kHõ q"ÕK«#Ö’ „áê}O`Àáê@∞ "åÜ«Ú=Ù Ü≥ÚHõ qâı¡+} ‰õÄ_® LOk.

Wk J<ÕHõKÀ@¡ „áê}"åÜ«Ú=ÙQÍ K≥Ñ¨Ê|_çOk. q*Ï˝#=O`«∞Å∞ P "åÜ«Ú

„Ñ¨"åÇ¨ÏOÖ’ „Ñ¨=Ç≤ÏOKÕ q Œ∞º ü «~°OQÍÅÖ’ D „áê}O LO@∞O Œx JO\Ï~°∞.

3.15 „áê}â◊HÎ Ü≥ÚHõ „Ñ¨ «ºHõΔ „Ñ¨=∂}=Ú :

Hõ}ÏÅ Ü≥ÚHõ JO «~°æ « ‰õÄ~°∞ÊÖ’x XHõ =∞Ç¨Ï «Î~°"≥∞ÿ# P è•~°O '"≥∞ÿ\’

HÍO„_çÜ«∂—. nx<Õ Hõ}ÏÅÜ≥ÚHõ q Œ∞º ü ÉèÏO_®QÍ~°=Ú ÖËHõ Ñ¨=~üÇ¨Ï∫ãπ Jx

K≥ÑÊ=K«∞Û. „Ñu XHõ iÖ’ „Ñ=Ç≤Ïã∞Î#fl =∂#gÜ«∞ q Œ∞º «∞Î#∞ P è•ºu‡Hõ ÑiÉèÏ+Ö’

'„áê}=Ú— JO\Ï~°∞.


3.19 (=∂™È¯ x"åã≤ ‰õΩ=∂i =∂~ÚMËÖ’"å ~°ëêº "≥·*Ï˝x‰õΩÅ Pã¨H˜ÎHõ~°

Ñiâ’ èŒ<å =ã∞Î=ÙQÍ LO_Õk. P"≥∞ «# Œ$+≤ì „ÑÉèÏ=OKÕ « QÆ_çÜ«∂~°ÑÙ =ÚÅ∞¡#∞

"≥#HõH, =ÚO ŒiH HõkeOK«@O ÖÏO\q KÕÜ«∞QÆeQk. D „Ñ Œ~°≈#Å#∞ ã≤x=∂

ÖÏQÍ g_çÜ≥∂H ZH¯Oz KåÖÏ „ÑÜ≥∂QÆâßÅÖ’ Ñiâ’ èŒ#Å∞ KÕâß~°∞. "≥·*Ïx‰õΩÅ∞

^•xx =∞ã≤Î+¯ÑÙ q Œ∞º «∞Î Ü≥ÚHõ PHõ~°¬}Ïâ◊HÎ(ZÅ„HÀì =∂ÔQfl\H± á¶ê~ü‡) „ÑÉèÏ=OQÍ

x~°∂Ñ≤OKå~°∞. Dq èŒ"≥∞ÿ# â◊HÎ „Ñu =∞x+≤Ö’#∂ LO@∞O Œh, Ñiã≤÷ «∞Å#∞ |\ì

Jk Z=iÖ’<≥·<å J„ÑÜ«∞ «flOQÍ „ÑHõ\OÑ|_»∞ «∞O Œx, „ÑÜ«∞ «flÑÓ~°fiHõOQÍ P

â◊HÎx ÃÑOK«∞HÀ=K«∞Û#x "≥Å¡_çOKå~°∞. ~°ëêº "≥·*Ïx‰õΩ_»∞ „Ñu=∞x+≤ #∞O_ç |Ü«∞ÅÊ_Õ

q Œ∞º «∞Î H˜~°}ÏÅ#∞ H˘eKÕ Ü«∞O„`åxfl ‰õÄ_® «Ü«∂~°∞KÕâß_»∞.)

D L^•Ç¨Ï~°} =∞x+≤ â◊s~°O „áê}q^Œ∞º`«∞Î Ü≥ÚHõ¯ Y*Ï<åQÍ

≥eÜ«∞*Ëã¨∞Î#flk.

=∂#gÜ«∞ q Œ∞º «∞Î Ü≥ÚHõ J#∞Éèí"åxfl =∞x+≤ =ÚYO Ö’#∞, Hõà◊§Ö’#∂

JkèHõOQÍ „Ñ¨Hõ\ ˜`«=∞=@O K«∂_»=K«∞Û. JÖÏˆQ "å‰õΩ¯Ö’x =∞$^Œ∞`«fiO ÖËHõ

Hõiî# «fi=ÚÖ’ ‰õÄ_® P â◊HÎ Ü≥ÚHõ „Ñ¨ÉèÏ"åxfl QÆ=∞xOK«=K«∞Û.

3.20 =∂#= q^Œ∞º`«∞Î T~°úfiQÍq∞, J^èÀQÍq∞ J<Õ Ô~O_»∞ „Ñ¨"åÇ¨Å∞QÍ

LO@∞Ok. =∞ã≤Î+¨¯=Ú T~°÷fiQÍq∞ „Ñ¨"åÇ¨xH˜ ˆHO„^Œ=Ú. Jk =∞~°‡ã¨÷Å=Ú

(=¸ÖÏ è•~°K«„HõO) Ü≥ÚHõ „Ñ¨ÉèÏ=OKÕ « =ºHÎ «fi=ÚQÍ qHõã≤Oz, „ÑüÉèÏ=O «

=∞=Ù`«∞Ok. |∞kú‰õΩâ◊Å`«, =∞<À|ÅO ~°∂áêÖ’¡ â∫~°º=Ú, ™êÇ¨Ïã¨=Ú,

P^Œ~°≈=O`«"≥∞ÿ# Q˘Ñ¨Ê QÆ∞}ÏÅÖ’ ‰õÄ_® D q^Œ∞º`«∞Î Ñ¨xKÕã¨∂Î=ÙO@∞Ok.

Ü≥∂QÍÉèÏºã¨=Ú, *Ï˝#™ê èŒ#Å ã¨=∞ãÎ „Ñ¨Ü≥∂[<åÅ∞ D T~°úfiQÍq∞ ˆHO„ Œ=Ú

(=∞ã≤Î+¨ =Ú) ^•fi~å ãÖÑ¨#fl=O «=∞ø`å~Ú. ã¨fi~°æ=Ú, =ÚHÎ Ü≥ÚHõ ã≤ Œ∞úÅ∞ D

ˆHO„ Œ=Ú Ü≥ÚHõ q Œ∞º «∞Î À *’_çOÑ¨|_ç=ÙO\Ï~Ú. =∞x+≤ =ÚYOÖ’ HõxÑ≤OKÕ

Õ[ã¨∞û#∞ D T~°úfiQÍq∞ Ü≥ÚHõ zÇ¨Ïfl=ÚQÍ J~°÷O KÕã¨∞HÀ"åe. J èÀQÍq∞

q^Œ∞º`«∞Î [#<ÕO„kÜ«∂ÅÖ’ ˆHO„nHõ$`«"≥∞ÿ=ÙO@∞Ok. ~°u ã¨∞MÏxfl HõeyOz,

ãÖ`å<À «ÊuÎH˜ LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_»∞ «∂=ÙO@∞Ok. qq èŒ HõàÏq<À^•Å∞, P#O Œ=Ú

WHõ _Õ L Œƒùq™êÎ~Ú. „|ÇÏ‡K«~°ºáêÅ# =Å¡ HõeQ „ÑÜ≥∂[<åÅ∞ [#<ÕO„kÜ«∂xH

ãxflÇ≤Ï «OQÍ=Ù#fl q Œ∞º «∞Î Ü≥ÚHõ „ÑÉèÏ="Õ∞. =¸ÖÏ è•~°K«„HõOÖ’x ‰õΩO_»ehâ◊HÎx

*ÏQÆ$ «O KÕ¿ã ™ê èŒ#`À =∞x+≤ «# *’ºu~°‡Ü«∞ HÍOux Õ*’=O «O KÕã∞HÀ=K«∞Û.


T~°÷fiQÍq∞, J èÀQÍq∞ q Œ∞º «∞ÎÅ „Ñ¨"åÇ¨Å∞ L «Î~°, ŒHΔ} „ èŒ∞"åÅ

=∂kiQÍ aè#fl „Ñ¨Hõ$ «∞Å`À XHõ •xH˘Hõ\˜ Œ∂~°OQÍ L#flÑ¨Ê\˜H© ™ê èŒ#KÕ «

"Õ∞~°∞ ŒO_»=Ú ^•fi~å Ñ¨~°ã¨Ê~°O HõÅ∞Ñ¨|_ç =Ù<åfl~Ú. [#<ÕO„kÜ«∞ LnÌÑ¨#O

=Å# =∞ã≤Î+¯OÖ’ U~°Ê_Õ ãOHΔÀÉèíO L « $+ì"≥∞ÿ# qKå~°} •fi~å HÍ=∞qHÍ~åÅ#∞

J}z"ÕÜ«∞=K«∞Û. D Ô~O_»∞ â◊H˜Î „Ñ¨"åÇ¨Å#∞ ãïÜ≥ÿ∞# Ñ¨^ŒúuÖ’ HõeÑ≤

ã=∞#fiÜ«∞=Ú KÕã∞HÀQÆey Õ, •x „ÑÉèÏ=OKÕ « =ºHÎ «fi qHÍãOÖ’ J Œ∞ƒù åÅ#∞

K«∂_»=K«∞Û.

=∂#= â◊s~°Ñ¨Ù q Œ∞º «∞Î XHõ „Ñ¨ «ºHõΔ ã¨ «ºO. "≥eˆQ |Å∞ƒÖ’ „Ñ¨HÍtOKÕ

q Œ∞º «∞Î#∞ H˘ez#@∞¡, Hõà◊§Ö’ „Ñ¨HÍtOKÕ q Œ∞º`ò „Ñ¨HÍâ◊QÆi=∞#∞ K«Hõ QÍ J~°÷O

KÕã¨∞HÀ=K«∞Û#∞.

„Ñ¨ÑÖK«OÖ’ Q˘Ñ¨ÊQ˘Ñ¨Ê Ü«∞O„`åÅ∞ KÕ¿ã Ñ¨xx =∞x+≤ ˆH=ÅO «#

WKåÛùâ◊HÎ (ãÖHõÅÊ|ÅO) KÕ « KÕÜ«∞QÆÅ∞QÆ∞ «∞<åfl_»O>Ë P â◊HÎ Ü≥ÚHõ „Ñ¨K«O_» «

ZO`«\˜^À `≥Å∞ã¨∞ÎOk. JO>Ë „áê}â◊H˜Î Ü≥ÚHõ¯ xÜ«∞O„`«} WKåÛùâ◊H˜Î =ÖË¡

[~°∞QÆ∞ «∞Ok. ™ê=∂#ºã≤÷uÖ’ PÇ~°=Ú, âßfiã^•fi~å ÅaèOKÕ q Œ∞º «∞Î ÑxKÕã∂Î

=ÙO@∞Ok. ZÑ¨C_≥·`Õ Ü≥∂QÍÉèÏºãÖKÕ`« JO`«~°OQÆOÖ’ ^•x ™ê=∞~å÷ºxfl

≥Å∞ã¨∞‰õΩO\Ï_À, JÑ¨C_»∞ P â◊HÎx =$kúKÕã≤ ãÖHõÅÊ|ÅO KÕ «, Z@∞=O\˜

HÀiHõÅ<≥·<å ã¨Ñ¶¨Å=Ú KÕã¨∞‰õΩx, HÀ~°∞‰õΩ#flO`« HÍÅ=Ú „|`«∞HõQÆÅ â◊H˜Îx

Hõey=ÙO\Ï_»∞.

„H˜™êÎ<£ J<Õ Ü«Ú<åh "≥·^Œ∞º_»∞ `«# „"Õà◊§Ö’ L#fl WO„^Œ*ÏÅ â◊H˜Î

#∞=ÙÑ¨Ü≥∂yOz Ç≤Ï@¡~ü Ü≥ÚHõ =∞$ «∞ºáêâßÖ’¡ z‰õΩ¯‰õΩ#fl ã¨∞=∂~°∞ ÅHõΔ=∞Ok

áêÅ™êÎhÜ«ÚÅ#∞ q=Ú‰õΩÎÅ#∞ KÕâß_»∞.

=∞#∞+¨μºÅ∞ JÑ¨"å Œ∞Å∞ HÍ~°∞ (ÖË •) JÑ¨"å Œ∞Å∞ =∞#∞+¨μºÅ∞ HÍ~°∞ :

3.22 (KÕÑ¨ÅÖ’ «‰õΩ¯= "ÀÖËìl q Œ∞º «∞Î QÆÅq, Z‰õΩ¯= "ÀÖËìl q Œ∞º «∞Î QÆÅq

=ÙO\Ï~Ú.) "å\˜Ö’ XHõ qt+ì"≥∞ÿ# <å_ô «O «∞=ÙÅ Ñ¨\©ìÅ∞O\Ï~Ú. P Ñ¨\©ìÅ

=∞ èŒº Ñ¶∞~°¬}=Å¡ _≥·#"≥∂Ö’ ÖÏQÍ q Œ∞º «∞Î «Ü«∂~°=Ù «∂=ÙO@∞Ok. P KÕÑ¨Å∞

J=ã~°"≥∞ÿ#ÑC_»∞ P <å_ô «O «∞=ÙÅ Ñ\©ìÅ =∞ èŒº Ñ¶∞~°¬} HõeyOz HÀ~°∞‰õΩ#flO «


q^Œ∞º`«∞Î#∞ Ñ¨Ù\ ˜ìOK«∞H˘x, J=ã¨~åÅ‰õΩ LÑ¨Ü≥∂yOK«∞H˘#QÆÅ=Ù. q∞QÆ`å

ã¨=∞Ü«∂ÅÖ’ P qâı+¨â◊HÎ x¿ãÎ[OQÍ<Õ LO@∞Ok.

3.23 Ü≥∂QÆ™ê èŒ#Å Ü≥ÚHõ XHõ L ÕÌâ◊º=Ú D KÕ «<å q Œ∞º «∞Î Ü≥ÚHõ â◊HÎx

Jaè=$kúÑ¨~°K«_»O ‰õÄ_®. nx<Õ =∞<À|ÅO, „áê}|ÅO, P «‡|ÅO Jx ‰õÄ_®

JO\Ï~°∞. ãÖHõÅÊâ◊HÎ ÖË • WKåÛùâ◊‰õΩÎÅ ~°∂ÑÖÖ’ nx qO «Å#∞ K«∂_»=K«∞Û.

P`«‡â◊H˜Î ãÖÑ¨#∞fl_≥·# =ºH˜Î `«# =ºH˜ÎQÆ`« ãÖ|O^è•Å#∞ J#∞‰õΩ#flq^èŒOQÍ

xÜ«∞O„uOK«∞HÀQÆÅ_»∞. =ÚYºOQÍ HÍ=∞ ãO|O èŒ"≥∞ÿ# ãOÑ~å¯Å #∞O_ç Œ∂~°OQÍ

=ÙO_ç «##∞ å#∞ ~°HΔOK«∞‰õΩO\Ï_»∞. J «ºO « =∞ÇÏ «Î~°"≥∞ÿ# «# â◊HÎx «∞K«Ûù"≥∞ÿ#

HÀiHõÅ#∞ f~°∞ÛH˘#∞@‰õΩ HÍHõ Q˘Ñ¨Ê „Ñ¨Ü≥∂[<åÅ LÑ¨Ü≥∂QÍ~°÷O ^•xx

ãÖ~°HΔOK«∞‰õΩO\Ï_»∞.

J «ºO « =∞Ç¨Ï «Î~°"≥∞ÿ# D â◊HÎx J=ã¨~°"≥∞ÿ# Q˘Ñ¨Ê Ñ¨#∞Å x~°fiÇ¨Ï}

H˘~°‰õΩ •K«∞HÀ"åeQÍx «∞K«Ûù"≥∞ÿ# =∞<ÀqHÍ~ÍÅHÀãO Œ∞ifixÜ≥∂QÆÑ~°K«‰õÄ_» Œ∞.

P è•ºu‡Hõ âß„ãÎOÖ’ „áê}q Œº XHõ „Ñ¨ ÕºHõ J è•ºÜ«∞=Ú ÖËHõ q è•#=Ú.

^•x P è•~°O`À ™ê èŒ<å ãÖã≤ Œ∞ú_≥·# =∞x+≤ q Œ∞º «∞Î#∞ („áê}â◊HÎx) JkèHõ

„Ñ¨=∂}OÖ’ ãÖáêkOz, ^•x „Ñ¨ÉèÏ=OKÕ`« `«##∞ L^ŒúiOK«∞HÀ=_»"Õ∞QÍHõ

J<ÕHõ=∞Okx L ŒúiOK«QÆÅ_»∞.

ÑÖK« „áê}ÏÅ∞ – ÑÖK« â◊HÎ è•~°Å∞ :

=∂#= â◊s~°OÖ’ „áê}Ïxfl Ñ¨k ÉèÏQÍÅ∞QÍ qÉèílOKå~°∞. Jq

ÑÖK«„áê}ÏÅ∞, ÑÖK« LÑ¨„áê}ÏÅ∞. =ÚYº"≥∞ÿ# S Œ∞ „áê}ÏÅ∞ 1. Jáê#=Ú

2. ã¨=∂#=Ú 3. „áê}=Ú 4. L^•#=Ú 5. "åº#=Ú. S Œ∞ LÑ¨„áê}ÏÅ∞

1. Õ= Œ «Î=Ú 2. Hõ$HõÅ=Ú 3. ‰õÄ~°‡=Ú 4. <åQÆ=Ú 5. èŒ#O[Ü«∞=Ú.

1. Jáê#=Ú: JÑ¨#Ü«∞u „Ñ¨Hõ~¬} =∞ÅO x™êû~°Ü«∞u JÑ¨Hõ~å¬u K« â◊HÎO

~Úu Jáê#ó

J#QÍ: =∞ÖÏxfl |Ü«∞@H <≥\˜ì"ÕÜ«∞QÆÅ â◊HÎQÆÅ^•xfl Jáê#=Ú JO\Ï~°∞.

=∞Å=¸„`åÅ∞, K≥=∞@, HõÑ¶=Ú, ~°[=Ú, g~°º=Ú, „Ñã==Ú "≥Ú ŒÖ·# |Ü«∞@‰õΩ

<≥\˜ì"ÕÜ«∞|_Õ ÖË • qãiOÑ|_Õ „HÜ«∞Å∞ Jáê#â◊HÎ Ü≥ÚHõ |ÅO KÕ «<Õ [~°∞QÆ∞`å~Ú.


2. ã¨=∂#=Ú: ~°ãÖ ã¨=∞O #Ü«∞u ã¨=∞ºH± „Ñ¨HÍˆ~} xÜ«∞u ~Úu ã¨=∂#ó

J#QÍ: ~°™êÅ#∞ K«Hõ QÍ Ü«∞ ä•™ê÷<åÅ‰õΩ fã∞H˘x "≥o§, ÑOÑ≤}© KÕ¿ã^•xfl

ã¨=∂#=Ú JO\Ï~°∞. (PÇ¨~°O) Jiy# «~åfi « =KÕÛ ~°™êÅ L`åÊ Œ#, ^•x

Ü≥ÚHõ â◊HÎx ÑÖÑ≤}© KÕÜ«Ú@ nx Ñ¨x.

3. „áê}=Ú: „Ñ¨Hõ~¬} JxÜ«∞u „Ñ¨HΔ} "å |ÅO Œ •u PHõ~°¬u K« â◊HÎO ã¨

„áê}ó

J#QÍ: âßfiã, PÇ~°=Ú "≥Ú ŒÅ~Ú# "å\x QÆ∞OA‰õΩ<Õ •xfl, â◊s~°OÖ’

|ÖÏxfl ãÖK«iOÑ¨*Ë¿ã^•xfl „áê}=Ú JO\Ï~°∞. â◊É’ÌKåÛ~°}Ö’x ã¨Ê+ì « nx

„Ñ¨ÉèÏ="Õ∞.

4. L^•#=Ú: L#flÜ«∞u Ü«∞ó L £ P#Ü«∞u "å « •#ó

J#QÍ: â◊s~åxfl ZuÎ=ÙOz, x\Ï~°∞QÍ Ñ¨_çáÈ‰õΩO_®=ÙOKÕ ^•xfl

L^•#=Ú JO\Ï~°∞. T~°úfiQÆ=∞#ÑÙ J<ÕHõ „Ñ «ºHõΔ, Ñ~ÀHõΔ „HÜ«∞Å∞ nx ãOÑ#fl «

=Å¡<Õ [~°∞QÆ∞`å~Ú.

5. "åº#=Ú: "åºáÈflu â◊s~°O Ü«∞ó ã¨ •º#ó

J#QÍ: â◊s~°O "≥Ú`«ÎO "åºÑ≤Oz=Ù#fl^•xfl "åº#=Ú JO\Ï~°∞.

~°HõÎãOKå~°=Ú, LKåÛùfiã xâßfi™êÅ∞, *Ï# «O «∞=ÙÅ∞ (<å_»∞Å∞) "≥Ú ŒÅ~Ú#"å\˜

^•fi~å D "åº#=Ú â◊s~°O "≥Ú`åÎxfl xÜ«∞O„uã¨∂Î=ÙO@∞Ok. =∞#ã¨∞û, âßs~°Hõ

QÆuq èŒ∞Å ãÖKåÅ#=Ú nx ^•fi~å [~°∞QÆ∞ «∂=ÙO@∞Ok.

1. "≥Ú Œ\˜k Jáê#=Ú: â◊s~°OÖ’ J<ÕHõ KÀ@¡ q_»∞ ŒÅÜÕ∞º =∞e<åÅ#∞

„áÈQÆ∞KÕã≤, |Ü«∞\˜H˜ <≥\ì_»O nx Ñ¨x. QÆ∞ Œ=Ú nx ™ê÷#=Ú. Wk <åiO[

~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok. =¸ÖÏ è•~°K«„HÍxfl „Ñ¨ÉèÏq «O KÕã¨∂Î =ÙO@∞Ok.

2. Ô~O_»=k ã¨=∂#=Ú: PÇ¨~°O #∞O_ç ~°ã¨, ~°HõÎ, ã¨ÑÎ è• «∞=ÙÅ#∞ J~°yOz

„QÆÇ≤Ïã¨∞ÎOk. <åaè nx ™ê÷#=Ú. P‰õΩÑ¨K«Û~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok. =∞}˜Ñ¨Ó~°HõK«„Hõ

ãÖ|O èŒOQÍ nxx =i‚OKå~°∞.


3. =¸_»=k „áê}=Ú: âßfiã¨ xâßfiã¨Å ™ê÷#=Ú Kèåf. è•º#OÖ’ ^•x

« «Î fiO J#∞Éèí==∞=Ù «∞Ok. Wk Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù=~°‚OÖ’ LO@∞Ok. J<åÇ¨Ï «K«„HÍxfl

„Ñ¨ÉèÏq «O KÕã¨∂Î =ÙO@∞Ok.

4. <åÅæ=k L^•#=Ú: PHõi¬OK«∞@, J#fl áêhÜ«∂Å#∞, âßfiã¨#∞, q Œº#∞

„QÆÇ≤ÏOK«@O nx Ñ¨x. |Ü«∞\ ˜#∞O_ç „QÆÇ≤ÏOKÕ „Ñ¨„H˜Ü«∞Å∞ nx^•fi~å<Õ

[~°∞QÆ∞`å~Ú. x„^•=ã÷Ö’#∞, =∞$ «∞º=Ù «~åfiu q„âßOu nx Ñ¨<Õ. HõO~î°=Ú

nx ™ê÷#=Ú. Wk =OHÍÜ«∞~°OQÆ∞Ö’ LO@∞Ok. nx ™ê÷#=Ú qâ◊√kúK«„Hõ=Ú.

5. S Œ=k "åº#=Ú: ~°HõÎ„Ñã~°} "≥Ú ŒÅ~Ú# "å\x XHõKÀ\ #∞O_ç =∞~˘Hõ

KÀ\H |kbKÕÜ«∞_»O nx Ñx. Wk â◊s~°O JO «\Ï LO@∞Ok. QÆ∞ÖÏc~°OQÆ∞Ö’

LO@∞Ok. ™êfikèëêª#K«„HõO nx ™ê÷#O.

ÑÖK« LÑ¨„áê}ÏÅ∞ ‰õÄ_® S^Œ∞ =ÚYº „áê}ÏÅ "≥O@ =∞O„uQÍi

"≥O@=ÙO_Õ HÍ~°º Œi≈ÖÏQÍ Hõe¿ã=ÙO\Ï~Ú.

<åQÆ=Ú „áê}=Ú "≥O|_ç, ‰õÄ~°‡=Ú Jáê#=Ú "≥O|_ç, Hõ$HõÅ=Ú

ã¨=∂#=Ú "≥O|_ç, Õ= Œ «Î=Ú L^•#=Ú "≥O|_ç, èŒ#O[Ü«∞=Ú "åº#=Ú

"≥O|_ç ãÖÉO èŒ=Ú Hõey=ÙO\Ï~Ú.

1. "åÜ«Ú ãOKå~°=Ú, „ Õ#∞ÊÅ∞, ZH¯à◊√§, QÆ∞^•"åÜ«Ú=Ù - Wq <åQÆ=Ú

Ü≥ÚHõ Ñ#∞Å∞. 2. ‰õÄ~°‡=Ú-<Õ„`åÅ HÍ~°ºHõÖÏáêÅ∞, 3. Hõ$HõÅ=Ú-PHõe ŒÑCÅ∞,

4. ^Õ=^Œ`«Î=Ú-P=eO`«Å∞, =à◊√§q~°∞K«∞H˘#∞@ 5. ^èŒ#∞O[Ü«∞=Ú-Jxfl

J=Ü«∞"åÅ#∞ â◊√„ÉèíÑ¨~°K«@=Ú KÕ™êÎÜ«∞x K≥Ñ¨Ê|_çOk.

x*ÏxH˜ Jq D z#fl Ñ¨#∞Å#∞ x~°fiÇ≤ÏOK«\ÏxˆH ÖË=Ù. =ÚYº „áê}ÏÅ

q èŒ∞Å#∞ =º=ã‘÷Hõ$ «O KÕÜ«∞_»OÖ’ ‰õÄ_® Wq ãÇÜ«∞Ñ_»∞ «∞O\Ï~Ú. D „áê},

LÑ¨„áê}ÏÅ =∞ èŒº ÉèË •Å#∞ WOHÍ ÉÏQÍ J~°÷O KÕã¨∞HÀ"åÅO>Ë ÑÖK« «<å‡„ «Å,

ÑÖK«*Ï˝<ÕO„kÜ«∂Å ãÖ|O è•xfl J=QÍÇ¨Ï# KÕã¨∞HÀ"åeû=ÙO@∞Ok.

â◊|Ì « åÎ fixfl ≥Å∞ã∞HÀ=\ÏxH K≥q, ~°∂Ñ « åÎ fixfl ≥Å∞ã∞HÀ=\ÏxH Hõà◊√§,

~°ã¨ « «Î fiO H˘~°‰õΩ lÇ¨Ïfi, QÆO èŒ « «Î fiO("åã¨#) H˘~°‰õΩ =Ú‰õΩ¯, ã¨Ê~°≈ « «Î fiO H˘~°‰õΩ

K«~°‡=Ú, Wq U Ñ¨#∞Å#∞ x~°fiÇ≤Ï™êÎÜ≥∂, J Õq èŒOQÍ „áê} « «Î fiO •fi~å HõeˆQ


ã∂HõΔ ‡ J#∞Éèí∂ «∞Å#∞ ã∂÷Å J#∞Éèí∂ «∞ÅÖ’ HõeÑ≤=ÙOKÕ Ñxx D LÑ„áê}ÏÅ∞

x~°fiÇ≤Ïã¨∞ÎO\Ï~Ú. D „áê} LÑ¨„áê}ÏÅ =sæHõ~°} ã¨∂÷Å=ÚQÍ J=QÍÇ¨Ï#

KÕã¨∞H˘<ÕO Œ∞‰õΩ =∂„ «"Õ∞ KÕÜ«∞|_ç#k. Ñ¨k~°HÍÅ PHõ$ «∞Å∞ „Ñ¨=$ «∞ÎÅ∞ L#fl

Ñ¨k=∞Ok =º‰õΩÎÅ#∞ =i‚Oz#@∞¡QÍ g\˜x Ñ¨k~°HÍÅ â◊‰õΩÎÅ∞QÍ «ÅK«~å Œ∞. XˆH

=ºHÎ «O„_çQÍ, ‰õΩ=∂~°∞_çQÍ, ™È Œ~°∞_çQÍ, q∞„ «∞_çQÍ, â◊„ «∞=ÙQÍ, x„ ŒÖ’ L#fl"å_çQÍ,

"≥∞Å‰õΩ=QÍ L#fl"å_çQÍ, =∞Oz"å_»∞QÍ, K≥_»¤"å_çQÍ ZÖÏQÆ QÆ∞iÎOK«|_» å_À,

Pq èŒOQÍ<Õ D Ñ¨k « åÎ fiÅ#∞ J~°÷O KÕã¨∞HÀ=Åã≤=ÙO@∞Ok.

JdÅ „|Ç¨‡O_»=ÚÖ’ L#fl „áê} « «Î fiO #∞O_ç HÀi#O « "Õ∞~°‰õΩ •xfl

PHõi¬Oz, ^•xx HÀi# ™ê÷<åÖ’¡H˜ KÕ~Û qt+ì"≥∞ÿ# Hõà◊QÍ „áê}ÏÜ«∂=∂xfl

J~°÷O KÕã¨∞HÀ=Åã≤ =ÙO@∞Ok. âßfiã¨ „áê}=Ú HÍ Œ∞. âßfiã¨ Àáê@∞ „áê}=Ú#∞

q∞o`«=Ú KÕã≤ âßfiã¨ Ü≥ÚHõ¯ Ñ¨ÓiÎ „áê}`«`åÎ fixfl PHõi¬OK«∞HÀQÆÅQÆ∞@ XHõ

q+¨Ü«∞"≥∞ÿ Õ, ˆH=Å=Ú âßfiã¨„Ñ¨âßfiã¨Å „H˜Ü«∞ (TÑ≤i Ñ‘Å∞ÛH˘#∞@) Ô~O_»=k.

„áê}ÏÜ«∂=∞=ÚÖ’ QÆ\˜ì ãOHõÖÏÊxfl fã∞HÀ=Åã≤=ÙO@∞Ok. JO Œ∞=Å# PHõ~°¬}

KÕ`« P=$`«"≥∞ÿÜ«Ú#fl „áê}`«`åÎ fixfl PHÍâ◊O #∞O_ç ~å|@∞ìHÀQÆÅ∞QÆ∞`å=Ú.

Pq^èŒOQÍ á⁄Ok# „áê}`«`åÎ fixfl HÀ~°∞‰õΩ#fl ™ê÷<åÅ‰õΩ ÑÖÑ¨QÆÅQÆ@O QÆ\˜ì

ãOHõÅÊâ◊HÎ •fi~å<Õ ™ê èŒº=Ú. âßfiã„HÜ«∞`Àáê@∞ QÆ\˜ì =∞<À|ÅO ‰õÄ_® Hõe¿ãÎ<Õ

„áê}ÏÜ«∂=∞ „Ñ¨„H˜Ü«∞ J=Ù «∞Ok. "å\˜ ã¨=∞#fiÜ«∞O ^•fi~å<Õ „áê}q ŒºÖ’

=i‚OK«|_ç# Ñï}Ï=∂Å∞ HõÅ∞QÆ∞`å~Ú.

=∞$ «∞ºÉèíÜ«∞O – „áê}â◊HÎ «QÆæ_»"Õ∞ :

3.25 ~°HõÎO K≥_çáÈ=_»O =Å¡<Õ KåÖÏ=∞OkH˜ K«~°‡~ÀQÍÅ∞, Ñ¨Ùà◊√§, ‰õΩ~°∞Ñ¨ÙÅ∞,

<≥ÑCÅ∞, "åÑÙÅ∞ "≥Ú ŒÅ~Ú# ÉÏ èŒÅ∞ HõÅ∞QÆ∞`å~Ú. W Õq èŒOQÍ „áê} « «Î fiOÖ’

HõeQ =∂~°∞ÊÅ =Å# â◊s~° J=Ü«∞"åÅ Ñ@∞ «fiO ã_»Å∞ «∞Ok. ~°Hõ~°HÍÅ ÉÏ èŒÅ∞,

~ÀQÍÅ∞ Ñ¨Ù@∞ìH˘™êÎ~Ú. =∞<ÀˆHΔ„ «OÖ’ „áê}qÑ¶∂`åÅ =º`åº™êÖË P"Õâ◊=Ú,

L<å‡ Œ ~°∂áêÖ’¡ „Ñ¨Hõ\˜ «=∞=Ù «∂ =ÙO@∞Ok. ÉèÏ=<åˆHΔ„ «OÖ’ K≥_ç# „áê}â◊HÎ

=∂#=Ù_çx =∞x+≤ ~°∂ÑÖÖ’=Ù#fl [O «∞=ÙÅÖÏQÍ, Ñ≤âßKåÅÖÏQÍ J èÀQÆuÖ’H˜

kQÆ*Ï~°∞Û «∞Ok. „áê} « «Î fiOÖ’ =zÛ# qHõ$ «"≥∞ÿ# =∂~°∞ÊÖË Ñ «<åxH HÍ~°}ÏÅ∞.

^•xx «yæOK«_®xH KÕ¿ã ™ê=∂#º LÑKå~åÅ∞ LÑHõiOK«=Ù. ZO Œ∞HõO>Ë "å\˜


„Ñ¨ÉèÏ=O ÃÑ·ÃÑ·<Õ LO@∞Ok. HÍx Jã¨Å∞ ã¨=∞ã¨º KåÖÏ Ö’ «∞QÍ „áê}KÕ «#Ö’

LOk. ÃÑ ŒÌ ÃÑ ŒÌ LÑ¨Kå~åÅ=Å¡ ‰õÄ_® „Ñ¨Ü≥∂[#O HõxÑ≤OK«#@¡~Ú Õ KÕ «#

Ü≥ÚHõ Ö’Ñë á⁄~°ÅÖ’ qˆHΔÑÖ [iy#@∞¡ J~°÷O KÕã¨∞HÀ=Åã≤=ã¨∞ÎOk. K«~°‡OÖ’

„QÆ∞K«∞ÛH˘#fl =ÚÅ∞¡#∞ ã¨∂ Œ∞Å •fi~å fã≤"ÕÜ«∞=K«∞Û HÍx á⁄@ìÖ’ ky# «∞áêH©

QÆ∞O_»∞#∞ fã≤"ÕÜ«∞\ÏxH˜ â◊„ãÎzH˜ Õû â◊~°}ºO.

3.26 r=Éè∫uHõ âßG"Õ «ÎÅ∞ H˘xfl ŒâßÉÏÌÅ∞QÍ KÕã≤# Ñïâ’ èŒ#Å J#O «~°O

HõxÃÑ\˜ì# Õq∞@O>Ë *Ï# «O «∞=ÙÅÖ’ (<å_»∞Å∞) XHõ q èŒ"≥∞ÿ# q Œ∞º ü ãÊO Œ#Å∞

>eá¶È<£ ãOH`åÅ =∂kiQÍ „Ñ=Ç≤Ïã∂Î=ÙO\Ï~Ú. *Ï# «O «∞=ÙÅ •fi~å q Œ∞º ü

ã¨ÊO Œ#Å ~°∂ÑÖÖ’ ãÖ ÕâßÅ∞ „Ñ¨Ü«∂}O KÕ™êÎ~Ú.

XH˘¯Hõ #~°O KåÖÏ J_»∞QÆ∞Å á⁄_»=Ù LO@∞Ok. â◊s~°OÖ’ Jxfl #~åÅ∞

Hõeã≤ ÅHõΔ "≥∞ÿà◊§#∞ q∞Oz# á⁄_»=ÙO\Ï~Ú. "å\˜ =∞O ŒO JOQÆ∞à◊OÖ’ =O^À

=O`«∞ HõO>ˇ `«‰õΩ¯= LO@∞Ok.

*Ï˝# «O «∞=ÙÅÖ’ q Œ∞º «∞Î ÃãHõ#∞H˜ 300 J_»∞QÆ∞Å "ÕQÆO`À „Ñ¨=Ç≤Ïã¨∂Î

=ÙO@∞Ok. =∂#= q Œ∞º «∞Î Ü≥ÚHõ QÆ=∞#=Ú >ˇeá¶È<ò q Œ∞º «∞Î QÆ=∞<åxHõO>Ë

ZO Œ∞‰õΩ KåÖÏ «‰õΩ¯=QÍ LO Œ<Õ „Ñ¨â◊fl L Œ~ÚOK«=K«∞Û. ^•xH˜ ã¨=∂ è•#=Ú

Uq∞@O>Ë >eá¶È<ò fQÆÅÖ’ â◊√ Œú"≥∞ÿ# q Œ∞º «∞Î LO@∞Ok HÍh *Ï# «O «∞=ÙÅÖ’

ˆH=ÅO q Œ∞º„ «Ê"åÇ¨Ï"Õ∞HÍHõ, ^•x`Àáê@∞ ~°™êÜ«∞xHõ „H˜Ü«∂HõÖÏáêÅ∞ ‰õÄ_®

Hõeã¨∞O\Ï~Ú.

3.27 =∞x+≤ XHõ q Œ∞º ü ÉèÏO_®QÍ~°=Ú (Ñ¨=~üÇ¨Ï∫ãπ) J#@OÖ’ ãÖ ÕÇ¨ÏO

ÖË Œ∞. ëêH± H˘>Ëì |Å∞ƒÅ#∞ "≥eyOKÕ =∂=¸Å∞ q Œ∞º «∞Î KåÖÏ |ÅOQÍ#∞,

ãO"Õ Œ<åjÅOQÍ#∞ LO@∞Ok. [_»q Œ∞º «∞Î, KÕ «<åq Œ∞º «∞ÎÅ =∞ èŒº D JO «~°O

LO_»`«y#^Õ. [_»q^Œ∞º`«∞Î‰õΩ g_»∞ „‰õÄ~°∞_»x, g_»∞ ™ê^èŒ∞=<Õ `Õ_® ÖË^Œ∞.

Lz`å#∞z`åÅ Õ_®#∞ ≥Å∞ã¨∞HÀQÆeˆQ â◊HÎ ^•xH˜ ÖË Œ∞.

=∂#= â◊s~°OÖ’ "åºÑ≤OzÜ«Ú#fl q Œ∞º «∞ÎÖ’ KÕ «# «fi=Ú, ãÖ"Õ Œ#Å

Ô~O_ç\ ˜`«`«Î fi=Ú L#flk. JO^Œ∞=Å¡, nxx <å_ô=∞O_»ÅOÖ’ Ñ¨Ù\ ˜ì# ÖË^•

"åºÑ≤OzÜ«Ú#fl q Œ∞º «∞Î =∂„ «"Õ∞ Jx Ñiq∞ux qkèOK«ÖË=Ú. Jk *Ï# «O «∞=ÙÅ


^•fi~å â◊s~°O "≥Ú`åÎxfl âßã≤ã¨∞Î#flÑ¨Ê\˜H©, •x HO„ ŒO =∞ã≤Î+¨ OÖ’ L#flÑ¨Ê\˜H©,

x*ÏxH˜ Jk P «‡ Ü≥ÚHõ „áê} „ÑüÉèí =∞iÜ«Ú P «‡Ü≥ÚHõ ÉèÏ=<åã≤÷uÖ’

„Ñ¨ÉèÏq «=∞~Ú LO@∞Ok.

^•x Éè∫uHõ ãfi~°∂áêxfl ≥Å∞ûHÀ"åÅO>Ë <À|∞Öò ÑÙ~°™ê¯~° q*Ë « J~Ú#

'ÇH<£û— =O\ "≥·*Ïx‰õΩÅ∞ K≥Ñ≤Ê# LÑHõ~°}ÏÅ∞ J=ã~°=∞=Ù`å~Ú. HÍx ÉèÏ=<å

ã¨Ê~°≈KÕ «, ^•x „Ñ¨ÉèÏ=O W «~°∞Å‰õΩ ‰õÄ_® J~°÷=∞=Ù «∞Ok. XHõ =∞Oz =ºHÎ

ŒQÆæ~° ‰õÄ~°∞ÛO>Ë =∞#Ö’ ‰õÄ_® JÖÏO\ =∞Oz ÉèÏ=#Å∞ HõÅ∞QÆ∞`å~Ú. P è•ºu‡Hõ

âß„ãÎOÖ’ „ÑüáêkOz# ã¨ «ûOQÆ=Ú Ü≥ÚHõ P=â◊ºHõ « H=ÅO tHõΔ} H˘~°HQÍHõ

P =∞ÇÑÙ~°∞+μÅ â◊s~°O #∞O_ç "≥Å∞=_ç P Ñiã~åÅÖ’ "åºÑ≤OKÕ q Œ∞º„ «Ê"åÇÏO

Ü≥ÚHõ T~° =Å¡ ‰õÄ_® ÖÏÉèíO á⁄O Œ=K«∞Û.

QÆ∞~°∞=ÙÅ J#∞„QÆÇ¨Ï Ç¨ÏãÎO Ñ≤#flÅ t~°ã¨∞ûÃÑ· LOK«@O, gÑ¨Ù «@ì@O

=O\ „HÜ«∞Å =Å¡ "åi "å «ûÖÏºxfl „ÑHõ\OK«@"Õ∞ HÍHõ WO Œ∞Ö’ q Œ∞º„ «Ê"åÇÏ

=∂iÊ_ç ‰õÄ_® Wq∞_ç=ÙOk.

ÑHΔ «# „QÆ∞_»¡#∞ Kèåf „HO Œ LOK«∞H˘x á⁄ Œ∞QÆ∞ «∞Ok. JO Œ∞Ö’ H=ÅO

"Õ_çx „ÑãiOÑKÕÜ«∞_»"Õ∞HÍ Œ∞ áê~°OÑ~°ºOQÍ =zÛ# „Ñ=$ «∞ÎÅ#∞ JO Œ*Ëã∞ÎOk.

Ñ‰õΔΩÅ âßs~°Hõ q Œ∞º «∞Î, JO_»OÖ’x Ñ≤Å¡ÅÖ’H „ÑãiOz Ñ≤ «~°∞Å ãO™ê¯~åÅ#∞

HõÅ∞QÆ*Ëã∞ÎOk. Ü«∞O„`åÅ •fi~å ‰õÄ_® „QÆ∞_»∞¤‰õΩ "Õ_çx JOkOz Ñ≤Å¡#∞ fÜ«∞=K«∞Û

HÍx Jk ãÖ™ê¯~° Ö’Ñ¨Ü«ÚHõÎOQÍ LO_»=K«∞Û. JÖÏˆQ áêÅ∞ „`åyOK«|_ç,

ÃÑOK«|_»¤ Ñ¨ã≤ÉÏÅ‰õΩÅÖ’ `«e¡ áêÅ∞, PáêºÜ«∞`«, ÖÏÅ#, Xà’§ ÃÑ@∞ì‰õΩx

uxÑ≤OK«@O, ŒQÆæ~° Ñ¨_»∞HÀÃÑ@∞ìHÀ=@O =O\˜ J#∞|O è•Å∞ Hõ~°∞==Ù`å~Ú.

P ÉÏÅ‰õΩÅ∞ ‰õÄ_® =∂#ã≤HõOQÍ JÑ¨Ó~°‚ « À LO_Õ J=HÍâ◊O LOk. ã¨=∞~°∞÷Å

#∞O_ç „Ñ¨ãïOKÕ q Œ∞º «∞Î Œ∞~°ƒÅ∞Å#∞ ÑïÑ¨Ù+ìO KÕã¨∞ÎOk.

3.28 „|Ç¨Ï‡K«~°º=Ú, áêu„= «º=Ú, Ñ¨ffl„= «=Ú "≥Ú ŒÅ~Ú# "å\˜ "≥#∞Hõ

™ê=∂lHõ, =ºHÎQÆ « HÍ~°}ÏÖËHÍHõ, P è•ºu‡Hõ HÍ~°}ÏÅ∞ ‰õÄ_® L<åfl~Ú. âßs~°Hõ

q Œ∞º «∞Î Ü≥ÚHõ "ÕQÆ=Ú Hõà◊§Ö’, "å‰õΩ¯Ö’, KÕu „"Õà◊§Ö’ JkèHõOQÍ „Ñ¨ã¨∞Êù@=∞=Ù

«∞Ok. JHõ _ç#∞O_ç Jk |Ü«∞\H ‰õÄ_® „Ñ=Ç≤Ïã∞ÎOk. q Œ∞º «∞Î ã∂Hõ;~°∂ÑOÖ’

=∞ã≤ÎO+¨ OÖ’#∂, ã¨∂÷Å~°∂ÑÖÖ’ [#<ÕO„kÜ«∞OÖ’#∂ Z‰õΩ¯=QÍ =ÙO@∞Ok.


JO «~°OQÆOÖ’ „Ñ¨"ÕtOK«O_ç – P «‡|ÅO á⁄O ŒO_ç :

=∞ã≤Î+¨ OÖ’x q Œ∞º «∞Î J èŒºÜ«∞#=Ú, PÖ’K«#, è•º#=Ú "≥Ú ŒÅQÆ∞

=∂#ã≤Hõ, Ü≥∂QÆ ãÖ|O èŒ"≥∞ÿ# Ñ¨#∞ÅÖ’ LO@∞Ok. HÍx [#<ÕO„kÜ«∂ÅÖ’x

q^Œ∞º`«∞Î ã¨Ê~°≈ ^•fi~å |Ç≤Ï~°æ`«=∞=\ÏxH˜ `˘O^Œ~°Ñ¨_»∞`«∂=ÙO@∞Ok. W^Õ

HÍ"≥∂ ÕÎ[# Ü≥ÚHõ "≥·*Ï˝xHõ ã¨fi~°∂Ñ¨=Ú.

JO Œ∞=Å¡<Õ =∞ÇÑÙ~°∞+μÅ∞ „|ÇÏ‡K«~°º=Ú#‰õΩ ZO`À „áê è•#º «x™êÎ~°∞.

"å~°∞ å=Ú ãOáêkOK«∞‰õΩ#fl P è•ºu‡Hõ â◊HÎx HõΔ}Hõ ã∞MÏÅ HÀã=Ú Y~°∞ÛKÕÜ«∞~°∞.

nx=Å# Œ∞~°ƒÅ∞Å‰õΩ ÖÏÉèíO Hõey#Ñ¨Ê\˜H˜ ã¨|Å∞Å‰õΩ #+ìO "å\˜Å∞¡ «∞Ok.

«Ñ¨ã¨∞ûH˜ HõeˆQ Jxfl qÑ¶∂flÅÖ’H˜ ÃÑ ŒÌ qÑ¶∞fl=Ú =∂#= ÖËHõ ≥·g 'iÜ«∂ « «Î fi—

„Ñ¨ÉèÏ=O =Å¡ [#<ÕO„kÜ«∞=Ú ^•fi~å P =ºHÎ Ü≥ÚHõ â◊HÎx ÖÏy"Õ¿ãO Œ∞‰õΩ

„Ñ¨Ü«∞`åflÅ∞ [~°∞QÆ∞`å~Ú. qâßfiq∞„ «∞_»∞, Ñ¨~åâ◊~°∞_»∞, "åºã¨∞_»∞ "≥Ú ŒÅ~Ú#

"åi «Ñ¨â◊Û~°ºÅ =∞ èŒº [iy# HÍ=∞ =$`åÎO`åÅ∞ g\˜ L^•Ç¨Ï~°}ÖË.

=∞ÇÑÙ~°∞+μÅ∞ å=Ú ãOáêkOz# q Œ∞º ü ÉèÏO_®QÍ~åxfl HÍ=∞„¿Ñi «

HÍ~åºÅ‰õΩ QÍHõ ^•x â◊HÎx LÑ¨Ü≥∂yOz =∞ã≤Î+¨ =Ú, q∞QÆ å *Ï˝<ÕO„kÜ«∞=ÚÅ

^•fi~å J<Õ‰õΩÅ‰õΩ ¿ã= KÕ¿ãO Œ∞‰õΩ | Œ∞úÖ· „|Ç¨Ï‡Kå~°∞Å∞QÍ<Õ LO_çáÈ`å~°∞. W Õ

=∂@ „ã‘ÎÅH˜ ‰õÄ_® =iÎã¨∞ÎOk. Õ[ã≤fi#∞Å∞QÍ#∂, =∞#ã≤fi#∞Å∞QÍ#∂ J=@O

HÀãÖ "å~°∞ ‰õÄ_® „|Ç¨Ï‡K«~°º=Ú#∞ áê\ÕKåeû=ÙO@∞Ok.

D âßs~°Hõ q Œ∞º «∞Î â◊s~°=Ú, =∞#ã∞ûÅ •fi~å Y~°Û~ÚáÈ «∂=ÙO@∞Ok.

nxx XHõKÀ@ ˆHO„nHõiOz âßs~°Hõ, =∂#ã≤Hõ, P^è•ºu‡Hõ Jaè=$kúH˜

LÑ¨Ü≥∂yOK«∞‰õΩO>Ë ZO`À „Ñ¨QÆu ™êkèOK«=K«∞Û. D âßs~°Hõ q Œ∞º «∞Î ≥·xHõ

r=#OÖ’ KåÖÏ Ñ¨#∞Å‰õΩ Y~°Û~Ú |ÅÇ‘Ï#Ñ¨_»∞ «∞=ÙO@∞Ok. ™ê èŒ#KÕ « •xx

ã¨ Œ∞Ñ¨Ü≥∂QÆO KÕã¨∞H˘x, Jcè+ìã≤kúH˜ LÑ¨Ü≥∂yOK«∞‰õΩ#fl@¡~Ú Õ, ã¨~°fiã¨=∞$kúKÕ «

ã¨∞ãÖÑ¨#∞fl_»=Ù`å_»∞. ã¨Ñ¶Å r=#∞_»=Ù`å_»∞.

„áê}ÏÜ«∂=∞O D kâ◊Ö’ „Ñ¨ äŒ=∞ ™Èáê#=Ú. |ÅÇ‘Ï#"≥∞ÿ# „áê}Ïxfl

|Ü«∞\˜H˜ =ke, ^•x ™ê÷#OÖ’ =∞Ç¨„áê}Ïxfl xOÑ¨ÙHÀ=_»O D ™ê èŒ# Ü≥ÚHõ

ÅHõΔ ºO. ãO è•º=O Œ#O "≥Ú ŒÅ~Ú# x «ºHõ~å‡#∞ëêª#=ÚÅ KÕ « ™ê èŒ#Å „áê~°OÉèí


ÑiK«Ü«∞=Ú U~°Ê_ç, JÉèÏºã „Hõ=∞OÖ’ Jaè=$kúx á⁄O Œ∞ «∂, rq « ÅHõΔ º ™ê èŒ#ÔH·

x~°O «~° QÆ=∞#jÅ∞_»=Ù`å_»∞.

„áê}=Ú–â◊HÎ Ü≥ÚHõ Ñ¨~åºÜ«∞Ñ¨ Œ=Ú. Éè∫uHõ ãÖÑ¨ ŒÅ∞, P è•ºu‡Hõ

qÉèí∂ «∞Å∞ ‰õÄ_® nx ÑïkèÖ’ˆH =™êÎ~Ú.

3.29 âßs~°Hõ ÑiÑÙ+≤ìKÕ « F[ã≤fi, =∞<À|Å ÑÙ+≤ìKÕ « =∞#ã≤fi, ™ê=∂lHõ „Ñu+ª

Q“~°"åÅ KÕ « Ü«∞â◊ã≤fi, P «‡x+ª «KÕ « Õ[ã≤fi HÍQÆÅ_»∞. D <åÅ∞QÆ∞ ~°HÍÅ

â◊‰õΩÎÅ∞ U =¸ÅOÖ’ Ñ¨Ù\ì#"À ^•x<Õ „áê}â◊HÎ JO\Ï~°∞. „áê}™ê èŒ# ^•fi~å

D qÉèí∂ «∞Å#∞ á⁄O Œ=K«∞Û.

qt+ì «QÆÅ =∞ã≤Î+¨ =Ú qÅHõΔ}ÏÅ‰õΩ HO„ Œ=Ú. nx=ÚO Œ∞ =∂#=ÙÅ∞

«Ü«∂~°∞KÕã≤# Z<Àfl Ü«∞O„`åÅ#∞ HõeÑ≤<å Jq «‰õΩ¯"Õ J=Ù`å~Ú.

„|Ç¨‡O_»=Ú Ü≥ÚHõ Éè∫uHõ Ñ¨ •~å÷Å =ÚO Œ∞ KÕ «##∞ áÈÅ∞Û@‰õΩ

JO «∞ÖËx, J#O «"≥∞ÿ#, Jx~°fiK«hÜ«∞"≥∞ÿ# J<Õ Ñ¨ •Å∞ "å_ç Õ<Õ ãÖ`Àëêxfl

Hõey™êÎ~Ú.

ã∂~°∞º_»∞, K«O„ Œ∞_»∞, ™œ~°=∞O_»ÅOÖ’x q∞QÆ å „QÆÇÏ=ÚÅ #∞O_ç Ñ$käfi

Z<Àfl J#∞^•<åÅ∞ á⁄O Œ∞`ÀOk. Wk JO ŒiH ≥eã≤# q+Ü«∞"Õ∞. P J#∞„QÆÇÅ

ãOÑ Œ #∞O_ç rq « "åºáê~°=Ú [~°∞QÆ∞ «∂=ÙO@∞Ok. ™œ~°=∞O_»ÖÏxH |Ü«∞@

L#fl „QÆÇ¨Å∞, #HõΔ„`åÅ∞ ‰õÄ_® J@∞=O\˜ J#∞^•<åÅ<Õ „Ñ¨™êkã¨∂Î =ÙO\Ï~Ú.

Jq ÕeHõQÍ LO_»@OKÕ « Ü«∞O„ « ÑïHõ~åÅ ^•fi~å HõxÑ≤OK«#Ñ¨Ê\˜H˜ Jq

ã¨fiÅÊ"≥∞ÿ#q, ÖˇHõ Ö’xH˜ ~å#@∞=O\˜q HÍ=Ù. U =ã¨∞Î"≥·<å ÕeHõQÍ L#flÑ¨Ê\˜H©

Jk Ç¨™êºã¨Ê ŒO HÍ Œ∞. ã¨ «º"Õ∞=∞O>Ë ã¨∂HõΔ ‡ « ÃÑiy# H˘nÌ â◊HÎ ÃÑ~°∞QÆ∞ «∞Ok.

MN


„áê}â◊HÎ Ü≥ÚHõ ã¨~°fi™ê=∞~°÷º=Ú :

4.2 „áê}=Ú KÕ «# «fi qHÍ™êxH˜ ˆHO¢ ŒaO Œ∞=Ù. nx T~°úfi QÆ=∞#=Ú

=∞iÜ«Ú J èÀQÆ=∞#=Ú g∞ Õ KÕ «# Ü≥ÚHõ Jaè=$kú, Ñ «#=Ú P è•~°Ñ_ç=Ù<åfl~Ú.

P «‡ Ü≥ÚHõ ÅHõΔ ºî"Õ∞ „|Ç¨‡#O Œ ¢áêÑ≤Î. <å_ô «O «∞ÅÖ’ „Ñ¨=Ç≤ÏOKÕ „áê}â◊HÎ

g∞ Œ D k=º P#O Œ=Ú J= «iã∞ÎOk. „áê}â◊HÎÖ’x P#O ŒO "Õ∞~°∞ ŒO_»=ÚÖ’

L#fl ã∞+μ=∂fl =∂~°æOÖ’ ZÑC_≥ÑC_»∞ „HO ŒH kQÆ∞ «∞O^À JÑC_»ÑC_»∞ „ÑHõ$uH

J#∞QÆ∞}ºOQÍ Éè∫uHõ`« =ã¨∂Î áÈ`«∂ LO@∞Ok. ÃÑ·#∞Oz „HÕkH˜

„Ñ=Ç≤ÏOKÕ@ÑC_»∞ „áê}O Ü≥ÚHõ «~°OQÆ"ÕQÆ=ÚÖ’ Jaè=$kú LO@∞Ok. Éè∫uHõ «H

J#∞™ê~°OQÍ «~°OQÆ"ÕQÆ=Ú Ü≥ÚHõ ÃÑ~°∞QÆ∞ ŒÅ H©Δ} «Å =∂~°∞Ê LO@∞Ok. ÃÑ·H˜

„Ñ¨=Ç≤ÏOKÕ@Ñ¨C_»∞ «~°OQÆ ≥·~°…º=Ú «QÆ∞æ «∞Ok. HÍh PO «iHõ T~å˚Ö’ Jaè=$kú

[~°∞QÆ∞ «∞Ok.

ã∞+μ=∞flÖ’ Éèí$‰õΩ\ =∞ èŒº ™ê÷#O #∞Oz "≥#∞fl=ÚHõ z=i P è•~°aO Œ∞=Ù

=~°‰õΩ P~°∞ K«„HÍÅ∞<åfl~Ú. Éèí$‰õΩ\˜ =∞^èŒº ™ê÷#OÖ’ "≥#∞Hõ"≥·Ñ¨Ù HõáêÅOÖ’

P*Ï˝K«¢Hõ=Ú, HõO~î°OÖ’ qâ◊√kúK«„Hõ=Ú, Ç¨Ï$ ŒÜ«∞O "≥#∞Hõ"≥·Ñ¨Ù J<åÇ¨Ï «K«„Hõ=Ú,

<åaè "≥#∞Hõ"≥·ÑÙ =∞}ÑÓ~°HõK«„Hõ=Ú, [#<ÕO„kÜ«∞=Ú "≥#∞Hõ"≥·ÑÙ ™êfikèëêª#K«„Hõ=Ú,

"≥#∞flÑ¨Óã¨ z=i P è•~° aO Œ∞=ÙÖ’ =¸ÖÏ è•~°K«„Hõ=Ú LO\Ï~Ú. ã¨∞+¨μ=∞fl

ÃÑ·# #∞k\˜= ŒÌ KÕ «# Ü≥ÚHõ ã¨~Àfi «Î=∞"≥∞ÿ# ˆHO„ ŒO ã¨Ç¨Ï„™ê~°=Ú LO@∞Ok.

„áê}OÜ≥ÚHõ k=º « ÃÑ·#∞Oz „HOkH JO>Ë D ãÇÏ„™ê~°O #∞Oz =¸ÖÏ è•~åxH

=KÕÛ@ÑC_»∞ «QÆ∞æ «∞Ok. D K«„HÍÅ#∞Oz, ‰õΩO_»ÖÏÖ#∞Oz „áê}=Ú „Ñ=Ç≤ÏOKÕ

HÍ~°}O=Å¡ nxx ‰õΩO_»exâ◊HÎ JO\Ï~°∞. â◊s~° q*Ï˝<å#∞ ™ê~°O D K«„HÍÅÖ’

<å_ôˆHO„^•Å∞<åfl~Ú. ã¨∂Hõ; <å_ô`«O`«∞Å∞ WHõ¯_»#∞Oz ãÖÑ¨Ó~°‚ â◊s~åxH˜

qãÎi™êÎ~Ú. <å_ôãÖ"Õ Œ#Ö’ xÜ«∞O„ «} Ü≥ÚHõ HO„ Œ aO Œ∞=ÙÅ∞ W"Õ.

„áê}=O «∞Å∞ JÜÕ∞º q è•#=Ú

53

4


‰õΩO_»eh *ÏQÆ~°} „Ñ¨„H˜Ü«∞Ö’ D „áê}â◊HÎx P~ÀÇ¨Ï} KÕ™êÎ~°∞. D

„áê}â◊HÎx L~°úfikâ◊Ö’ ÃÑ·H ÑOÑ≤™êÎ~°∞. ZÑC_≥· Õ K«„Hõ"Õ èŒ# KÕã∞‰õΩO@∂ „áê}â◊HÎ

ÃÑ·H˜ „Ñ¨=Ç≤Ïã¨∞ÎO^À z «Î=ÚÖ’ L#fl J*Ï˝#Ñ¨Ù á⁄~°Å∞ `˘ÅQÆ∞`å~Ú. k=º «fi=Ú

ÃÑ~°∞QÆ∞ «∞Ok. ™ê èŒ‰õΩ_»∞ P#O Œ ã¨fi~°∂Ñ¨ „âı+ª"≥∞ÿ# ~°™ê#∞Éèí∂u á⁄O Œ∞`å_»∞.

„áê}â◊HÎx q+¨Ü«∂ã¨HÎ #∞Oz =∞~°Ñ≤Oz Ñ¨~°=∂#O ŒO "≥·Ñ¨ÙH˜ =∞o§OK«@"Õ∞

‰õΩO_»eh *ÏQÆ~°} Ü≥ÚHõ ÅHõΔ º=Ú. D k=º"≥∞ÿ# P#O Œã≤÷u Ü≥ÚHõ ¿Ñ~ ã=∂kè.

D ã≤÷uÖ’ ™ê èŒ‰õΩ_»∞ Jq∞`å#O^•#∞Éèí∂ux á⁄O Œ∞`å_»∞. ™ê èŒ‰õΩ_»∞ «∞K«Ûù"≥∞ÿ#

q+¨Ü«∂Å‰õΩ PHõi¬OÑ¨|_»_»∞.

™ê=∂#º ã≤÷uÖ’ „áê}=Ú qÉèílOÑ¨|_ç ã¨∞+¨μ=∞fl ^•fi~å |Ü«∞@‰õΩ

=KÕÛ #= <å_»∞Å #∞Oz â◊s~°=∞O`å ãOÑÓ~°‚OQÍ qãÎiOK«∞‰õΩO@∞Ok. â◊s~°=Ú

Ü≥ÚHõ ã¨=∞ãÎ HÍ~°ºHõÖÏÑ¨=ÚÅ∞ [iˆQ@@∞¡QÍ K«∂ã¨∞ÎOk. „áê}„Ñ¨"åÇ¨ÏO HÍ=∞

ÉèÏ=#=Å¡ f„= "ÕQÆO`À „HÕ ŒH˜ „Ñ¨=Ç≤ÏOKÕ@@∞¡ KÕã¨∞ÎOk. â◊s~° HÍ~°ºHõÖÏáêÖ

Ü≥ÚHõ¯ PÅã¨º=Ú nx=ÖË¡ [~°∞QÆ∞`«∞Ok. WO¢kÜ«∂Åhfl |ÅÇ‘Ï#Ñ¨_»`å~Ú.

JO`ÕQÍHõ x`«º HÍ~°º„Hõ=∞=ÚÅÖ’ J=~À^èŒO [~°∞QÆ∞`«∞Ok. „áê}â◊H˜ Î

|ÅÇ‘Ï#Ñ¨_»∞ «∞Ok. nx=Å¡ P «‡ Ü≥ÚHõ k=º «fiOÖ’ «QÆ∞æ ŒÅ U~°Ê_»∞ «∞Ok.

HÍh nx ãO"ÕQÆO „HOk‰õΩ ÃÑ·H „ÑÜ«∂}OK«@O =Å#, K«„HÍÅ #∞Oz =ÚO Œ∞‰õΩ

"≥à◊§@O =Å# nx â◊H˜Î ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. â◊s~°OÖ’ "åºÑ≤Oz=Ù#fl „áê}=Ú

ã∞+μ=∞flÖ’ HO„nHõiOK«|_»@O =Å¡ WO¢kÜ«∂Å∞ Jnè#OÖ’H =™êÎ~Ú. „áê}â◊HÎ

<≥=∞‡kQÍ ÃÑ~°QÆ@O =Å¡ WO¢kÜ«∂Å K«OK«Å «fiO «QÆ∞æ «∞Ok. „Ñ¨ ÕºHõ K«„HÍÅ

ÉèË^Œ#`Àáê@∞ âßs~°Hõ „H˜Ü«∞ÅÖ’, âßfiã¨QÆuÖ’, Ç¨Ï$^ŒÜ«∞ ã¨ÊO^Œ#Ö’ H©Δ}`«

=ã¨∞ÎOk. z=~°‰õΩ "≥Ú «ÎO âßO «=ÚQÍ LO@∞Ok. „|Ç¨Ï‡~°O„ èŒ=ÚÖ’ „áê}â◊HÎ

Ü≥ÚHõ „Ñ¨"Õâ◊=Ú ã≤÷~°Ñ¨_»@=Ú =Å# â◊s~°O Ü≥ÚHõ Jxfl Hõ}ÏÅ∂ xâ◊ÛÅOQÍ

=ÙO\Ï~Ú. D HÍ~°}O =ÖË¡ ã=∂kèã≤÷ux KÕi# ™ê èŒ‰õΩxH <å_ç, ÇÏ$ ŒÜ«∞ãÊO Œ#

Ñ¨sH˜ΔOz# "≥·*Ï˝x‰õΩÅ‰õΩ r=# ÅHõΔ}ÏÅ∞ HõxÑ≤OK«=Ù. HÍh WHõ¯_» „áê}O

„|Ç¨Ï‡~°O„ èŒ=ÚÖ’ ˆHO„nHõiOÑ¨|_ç =ÙO@∞Ok. ÃÑ·H˜ „Ñ¨=Ç≤ÏOKÕ „áê}O Ü≥ÚHõ

k=º «fiO ÃÑ~°∞QÆ∞ «∞Ok. HÍh nx «~°OQÆ ≥·~°… ºO «QÆ∞æ «∞Ok.

ã¨Ç¨Ï„™ê~°OÖ’H˜ "≥àı§ãïH˜ „áê}O Ü≥ÚHõ «~°OQÆ ≥·~°…ºO â◊¥#ºOQÍ =∂i

T~° J#O «=∞ø «∞Ok. «~°OQÆ"ÕQÆ=Ú ^•fi~å =∂„ «"Õ∞ "≥·*Ï˝x‰õΩÅ∞ â◊s~°OÖ’x


K≥· «<åºxfl QÆ∞iÎOK«QÆÅ~°∞. Wk â◊¥#ºO J~Ú#Ñ¨C_»∞ K≥· «<åºxfl QÆ∞iÎOKÕO Œ∞‰õΩ

WHõ "åi ŒQÆæ~° ZÖÏO\˜ Ü«∞O„ «=¸ ÖË Œ∞. ã¨Ç¨Ï„™ê~°OÖ’ „áê}O=ÙO_ç T~å˚

Ü≥ÚHõ Y~°∞Û PyáÈ=@O =Å¡ ™ê èŒ‰õΩ_»∞ HÀi#O « HÍÅO PÜ«Ú=Ù`À rqOz

LO_»=K«∞Û. WÑ¨Ê\˜H© Ç≤Ï=∂ÅÜ«∂ÅÖ’ "Õ~Ú ãÖ=`«û~åÅ PÜ«Úã¨∞û Hõey

ã¨=∂kèã≤÷uÖ’ L#fl Ü≥∂QÆ∞Å∞ HõÅ~°∞. gi Ü≥ÚHõ n~å…Ü«Ú=Ù Ü≥ÚHõ ~°Ç¨Ï™êºxfl

QÆ∞iOz "åºMÏºxOKÕO^Œ∞‰õΩ "≥·*Ï˝x‰õΩÅ =^ŒÌ LO_Õ Éè∫uHõ Ü«∞O„`«=ÚÅ`À

QÆ∞iÎOK«\ÏxH˜ gÅ∞HÍ Œ∞.

„áê}ãÖÑ¨#fl « „áê}ÏÜ«∂=∞ ™ê èŒ# Ü≥ÚHõ ÅHõΔ º=Ú. „áê}ÏÜ«∂=∞O

^•fi~å Ñ≤O_»OÖ’ L#fl „áê}Ïxfl „|Ç‡O_»OÖ’ L#fl „áê}O`À *’_çOz ™ê èŒ‰õΩ_»∞

`«#x `å#∞ xOÑ¨Ù‰õΩO\Ï_»∞. „áê}â◊H˜Îx á⁄O^Œ@O J<Õk Q˘Ñ¨Ê ãÖÑ¨^Œ.

nx=ÚO Œ∞ Jxfl Éè∫uHõ =ã¨∞Î=ÙÅ∞ kQÆ Œ∞_»∞¿Ñ. „H˜Ü«∞QÍ K«∂¿ãÎ „áê}ÏÜ«∂=∞O

JO>Ë =Ú‰õΩ¯ ^•fi~å QÍex fã¨∞HÀ=@O, ‰õΩOaèOz =∞~°Å = ŒÅ@OÖÏO\˜

™ê=∂#º"≥∞ÿ# Ñ#∞Å∞QÍ HõxÑ≤™êÎ~Ú. HÍh LÑÜ≥∂QÆÑ~°OQÍ K«∂¿ãÎ J™ê=∂#º"≥∞ÿ#

J Œ∞ƒù «"≥∞ÿ# XHõ "≥·*Ï˝xHõ „Ñ¨„H˜Ü«∞. „áê}ãÖÑ¨ Œ Ü≥ÚHõ ã¨Ç¨Ü«∞O`À ‰õΩO_»eh

Ü≥∂QÆ™ê èŒ#Å =O\˜ „H˜Ü«∞Å ^•fi~å KÕ «<åâ◊HÎ Ü≥ÚHõ *ÏQÆ$u [~°∞QÆ∞ «∞Ok.

„áê}=Ú#∞ xÜ«∞O„uOz, Jaè=$kú KÕÜ«Ú@ •fi~å „áê}KÕ «##∞ ã=∞~°÷=O «OQÍ

KÕã∞H˘#=K«∞Û#∞. nx=Å# ã=∞ãÎ =∂#ã≤Hõ, Éè∫uHõ HÍ~°ºHõÖÏáêÅ∞ „Hõ=∞Ñ ŒúuÖ’

xÜ«∞O„uOK«|_» å~Ú.

„áê}O g∞ Œ q[Ü«∞O ãÖáêkOKÕ Ü≥∂y ã¨~°fiã¨=∞~°∞÷_»∞ J=Ù`å_»∞.

ÑÖK«Éèí∂`åÅ`À «Ü«∂Ô~·# â◊s~°O #_çKÕO Œ∞‰õΩ „áê}O J<Õ XHõ =ÚYº â◊HÎ

=∞#Ö’ LOK«|_çOk. â◊s~° è•i J~Ú=ÙO_ç J «#∞ â◊s~åxH˜ Ñ¨~å~Ú. gi

KÕ «#Ö’ ã¨ «ºO Ü≥ÚHõ „Ñ¨HÍâ◊O J Œ∞ƒù «OQÍ HõxÑ≤ã¨∞ÎOk.

„áê}ÏÜ«∂=∞=Ú Ü≥ÚHõ¯ ™ê=∂#º JÉèÏºãÖ ^•fi~å ™ê^èŒ‰õΩ_»∞

JO`«iHõΔOÖ’ "åºÑ≤Oz=Ù#fl „áê}KÕ`«#`«fiOÖ’#∞Oz „Hõ=∞OQÍ „áê}â◊H˜Îx

ÖÏ‰õΩ¯O@∂ ™ê=∞~å÷ºxfl ÃÑOK«∞‰õΩO\Ï_»∞. nx J™ê=∂#º „Ñ¨„H˜Ü«∞=Å¡ KÕ «##∞

ã¨~°fiã¨=∞~°÷=O «OQÍ KÕ¿ãO Œ∞‰õΩ HÍ=eû# Z<Àfl "≥·*Ï˝xHõ Ñ¨ Œú «∞Å∞ L<åfl~Ú.


4.3 =∞#∞+¨μºx Ü≥ÚHõ Õ[ã¨∞û JO «iflÇ≤Ï «OQÍ L#fl â◊HÎ è•~°ÖË :

=ÚMÏxH=∞ÖË¡ D Õ*’=ÅÜ«∞O [#<ÕO„kÜ«∞ HΔ„ «OÖ’ ‰õÄ_® LO@∞Ok.

JO Œ∞=ÖË¡ L ÕÎ[ ãO|O èŒ"≥∞ÿ# PHõ~°¬} WHõ _» Z‰õΩ¯=QÍ LO@∞Ok. D =ÅÜ«∞O

„Ñ¨ÉèÏ=O =Å¡<Õ Ü«∞ø=#O PHõ~°¬}x HõÅ∞QÆKÕã¨∞ÎOk. aè#fleOQÆ ã¨g∞Ñ¨ Õ D

=ÅÜ«∞OÖ’ Z‰õΩ¯= „¿Ñ~°} fã∞H˘ã∞ÎOk. ãfi-eOQÆ ™êg∞ÑºO`À Wk L ÕÎ["≥ÚO Œ Œ∞.

4.4 JÜ«∞™ê¯O « ã¨Ê~°≈=Å¡ ™ê è•~°} Ö’Ç¨xH˜ ‰õÄ_® JÜ«∞™ê¯O « PHõ~°¬}

â◊HÎ L «Ê#flO J=Ù «∞Ok. „Ñ¨K«O_» „ÑüÉèÏ ãÖÑ¨#fl"≥∞ÿ# =ºHÎ «fiO L#fl"åiÖ’

WÖÏO\˜ =∂#= q Œ∞º^•Hõ~°¬} Z‰õΩ¯=QÍ LO@∞Ok. giKÕÛ LÑ¨ Õâ◊O, *Ï˝#O,

ã¨Ç¨ÏÜ≥∂QÆO =Å¡ ã¨g∞ÑÖÖ’ L#fl =º‰õΩÎÅ‰õΩ ÖÏÉèíO HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. HÍh

JxflO\HõO>Ë JkèHõ ÖÏÉèíO Õ*’=ÅÜ«∂xH. Jk «# â◊HÎ ™ê=∞~å÷ºÅ#∞ x~°O «~°O

ÃÑOK«∞‰õΩO@∞Ok.

â◊s~° T~å˚ Ü≥ÚHõ ã¨kfixÜ≥∂QÆO`À „ÑŸ~° «#∞ qHõã≤OÑ¨*ËÜ«Ú@:

JO ÕQÍHõ Z=~°∞ nx ™êxfl èŒºOÖ’H˜ =™êÎ~À, "åiÖ’ «fi~° «fi~°QÍ

=∂~°∞ÊÅ∞ ãÖÉèíqOz Jk "åix „Ñ¨ÉèÏq «O KÕÜ«∞@OÖ’ ã¨Ñ¶Å «x ™êkèã¨∞ÎOk.

4.5 T~åâ◊HÎ Ü≥ÚHõ HO„ Œ=Ú =∞ã≤Î+¯=∞x JO\Ï~°∞. â◊s~°O J<Õ D Ü«∞O„ «O

ã¨=ºOQÍ Ñ¨x KÕÜ«∞QÆÅQÆ\ÏxH˜ D ™ê=∞~°÷º"Õ∞ LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_»∞`«∞Ok. Wk

K«∂_»\ÏxH˜ KåÖÏ «‰õΩ¯=QÍ HõxÑ≤Oz<å nx „Ñ¨ÉèÏ=O Ü≥ÚHõ "≥∂`å Œ∞ K«∂ã¨∂Î

K«∂ã¨∂Î =ÙO_»QÍ<Õ ÃÑ~°∞QÆ∞ «∞Ok. z#fl Ñ¨~°=∂}∞=Ù «# â◊HÎ „Ñ¨ Œi≈OK«\ÏxH˜

J=HÍâ◊O =¿ãÎ Jk Éèí∂q∞–PHÍâßxfl P=iã¨∞ÎOk. =∂#= â◊s~° T~å˚Ö’

KÕ «# «fiO Hõeã≤=ÙO_»@O =Å¡ nx ™ê=∞~°÷º=Ú =∞iO « JkèHõ=∞ø «∞Ok. =∞ã≤Î+¯O

=∞ èŒº J#QÍ ''ÑiÊHÀfi _»HõìÖò "Õ∞@~ü——Ö’ T~å „Ñ"åÇÏO KÕ~°@O =Å¡ „Ñu„HÜ«∞QÍ

ã¨fi~°∂Ñ¨"≥∞ÿ# 'W<£_ÀÑ¶≤<£— J<Õ ¿Ñ~°∞QÆÅ „áêHõ$uHõ ~°ã¨„ Œ=ºO =ã¨∞ÎOk. Wk <˘Ñ≤Ê

Ü≥ÚHõ „Ñ¨ÉèÏ"åxfl "≥O@<Õ «yæã¨∞ÎOk.

4.6 Ü≥∂QÆ™ê èŒ# ^•fi~å D â◊s~° T~å˚#∞ ãÖ «∞e «O, xÜ«∞O„u «O KÕã≤

=∞ã≤Î+¨ OÖ’ (ÃÑ¡[~ü ÃãO@~üû) P#O Œ=∞Ü«∞ HO„ ŒOÖ’ „¿Ñˆ~Ñ≤OK«@O =Å¡ =ºHÎ

Ü≥ÚHõ rq «O ZÅ¡Ñ¨C_»∂ ã¨fiã÷ « À P#O ŒOQÍ ã¨∞YOQÍ LO@∞Ok.


D „áê}q Œº =∞#Å#∞ ã¨=∞~°∞÷Å#∞ KÕã¨∞ÎOk.

QÍÜ«∞„f=∞O„ «O ^•fi~å U „áê}q Œº ™ê èŒ# KÕ™êÎ"≥∂ Jk „|Ç¨Ï‡q Œº.

[ÑO, J#∞ëêª#O =∞iÜ«Ú ÑÙ~°â◊Û~°}Å •fi~å =∞<ÀÉèí∂q∞x x~°‡ÅOQÍ KÕã∞ÎOk.

Uq^èŒOQÍ<≥·`Õ Ô~·`«∞ `«# Hõ$+≤`À Éèí∂q∞x ^Œ∞xfl c*ÏÅ∞ <å\˜ Ü≥∂QÆºOQÍ

«Ü«∂~°∞KÕ™êÎ_À JÖÏQ P «‡HõàÏº} c*ÏÅ‰õΩ =∞# =∞<ÀÉèí∂q∞x =∞O„ «~°∂ÑOÖ’

L#fl ÇÏÅO ãÇÜ«∞O`À JO Œ∞Ö’ L#fl ‰õΩãO™ê¯~åÅ#∞ Œ∞xfl ãO™ê¯~°=O «OQÍ

J#QÍ <å@_®xH˜ J#∞=ÙQÍ «Ü«∂~°∞KÕã¨∞HÀ"åe. P „áê}c[ ™ê èŒ# Ü≥ÚHõ

f„= « =Å¡ „áê}â◊HÎ- â◊HÎ =∞iÜ«Ú ã≤kú ~°∂áêÅÖ’ „ÑHõ\©Hõ$ «=∞ø «∞Ok. QÍÜ«∞„f

Láêã¨‰õΩÅ∞ [ÑÖ`À „Ñ¨ äŒ=∞ «~°QÆux Ñ¨ÓiÎKÕã¨∞‰õΩ<åflHõ Ô~O_»=k „áê}™ê èŒ#.

QÍÜ«∞„f â◊|ÌO Ü≥ÚHõ J~°÷O „áê}Ïxfl ÃÑOK«∞‰õΩ<Õ „Ñ¨„H˜Ü«∞.

™ê èŒ‰õΩ_»∞ «# JO «~å «‡Ö’ ZO « JkèHõOQÍ â◊HÎx xOÑ¨ÙHÀQÆey ÕJO`« JkèHõ"≥∞ÿ# â◊H˜Î^è•~°} [~°∞QÆ∞`«∞Ok. JO`Õ „áê}Ü«ÚHõÎ"≥∞ÿ# P`«‡|Å

ãÖÑ¨#∞fl_Ò`å_»∞.

U_»∞ „áê}ÏÖË U_»∞QÆ∞~°∞ |∞∞+μÅ∞. U_»∞QÆ∞~°∞ |∞∞+μÅ∞ *Ï#=Ú, «Ñ=Ú

=∞iÜ«Ú P è•ºu‡Hõ |Å=ÚÅ‰õΩ „ÑfHõQÍ LO\Ï~°∞. D |∞∞+μÅ∞ „áê}~°∂ÑOÖ’

ZÅ¡Ñ¨C_»∂ =∞#Ö’<Õ LO\Ï~°∞. QÍÜ«∞„f Láêã¨# =Å¡ gix «#Ö’ *ÏQÆ$ «O

KÕã¨∞‰õΩ#fl ™ê èŒ‰õΩ_»∞ |∞∞+≤ « åÎ fixfl á⁄O ÕO Œ∞‰õΩ J~°∞›_Ò`å_»∞.

4.7 JO Œ∞=Å¡ ~°Hõ~°HÍÅ |∞∞+μÅ ¿Ñ~°¡ À nxflQÆ∂iÛ K≥ÑÊ|_ç=ÙOk. WO„kÜ«∞

xÜ«∞O„ «}‰õΩ 'QÆ∞ «û— =∞iÜ«Ú HÍ=∞ Õ=Ùx '=∞ Œ— Jx JO\Ï~°∞. P Ô~O_çO\˜

Ñ¨#∞Å =Å¡ „áê}â◊H˜Î ^•fi~å =∞x+≤ ãÖÑ¨#∞fl_»∞ J=Ù`å_»∞. JO^Œ∞ˆH gix

'QÆ∞ «û=∞<£— JO\Ï~°∞.

'qâ◊fiO q∞ «„O Ü«∞ã¨º J™œ qâßfiq∞ «„ó— „áê}O ã¨=∞ãÎ qâ◊fi=Ú#‰õΩ

J=ÅO|# HÍ=@OKÕ «<Õ W «xx q∞„ «∞_»∞O\Ï~°∞. WO Œ∞=ÖË¡ W «_»∞ qâßfiq∞„ «∞_»∞.

=∞##O KÕ¿ãk, ÉèílOKÕk, ¿ãqOKÕk =∞iÜ«Ú „âı+ª"≥∞ÿ#k J=@O =Å¡

nxx "å=∞ Õ"£ Jx JO\Ï~°∞. 'ã¨~°fi"£∞ áêÑ¨=∞<À-"åÜ«∞ ü Wu J„u:— Wk

JO Œih áêÑO #∞Oz ~°HΔã∞ÎOk. JO Œ∞H nxfl J„u J<åfl~°∞. c[ ~°∂Ñ â◊s~°O

Ü≥ÚHõ =∂~°}=Ú KÕÜ«Ú@ =Å¡ ^•x<Õ Éèí~° •fi[ Jx‰õÄ_® JO\Ï~°∞.


qâ◊fiOÖ’ JxflO\˜HõO>Ë „âı+ª"≥∞ÿ#k, qt+ì"≥∞ÿ#k J=@O =Å¡ qt+ìO

‰õÄ_® J~ÚºOk. W Õq èŒOQÍ „áê}O Ü≥ÚHõ J<ÕHõ"≥∞ÿ# ¿Ñˆ~¡ |∞∞+¨μÅ∞.

''áê„}O Õ"å J#∞áê„}xÎ I =∞#∞+¨º Ñ¨~å=â◊Û"Õ∞ I

áê„}ÀÇ≤Ï Éèí∂`å<å=∂Ü«Úó I «™ê‡ «û~åfiÜ«Ú+¨=ÚK«º Õ I

ã¨~°fi"Õ∞= « PÜ«Ú~°ºxÎ "Õ∞ áê„}O |„Ç¨ÏŸáêã¨ Õ I

áê„}ÀÇ≤Ï Éèí∂`å<å=∂Ü«Úó I «™ê‡ ü ã¨~åfiÜ«Ú+¨=ÚK«º Õ I ——

≥· «ÎsÜ«∞ 2/3.

Õ= «, =∞#∞+¨μº_»∞, Ñ¨â◊√=ÙÅ∞ =∞iÜ«Ú ã¨=∞ãÎ „áê}∞Å∞ „áê}O`À

J#∞„áê}˜ «∞ÖË. „áê}"Õ∞ r=#=Ú. JO Œ∞=ÖË¡ nxx PÜ«Ú=Ù JO\Ï~°∞. Wk

≥Å∞ã¨∞‰õΩx Z=Ô~· Õ „áê} ã¨fi~°∂Ñ¨ „|Ç¨Ï‡x Láêã¨# KÕ™êÎ~À "å~°∞ xâ◊ÛÜ«∞OQÍ

PÜ«Ú=Ùx á⁄O Œ∞`å~°∞.

''ã¨~åfi}˜ Ç¨Ï"å W=∂x Éèí∂`åx

áê„}"Õ∞"åaèãÖqâ◊xÎ áê„}=∞Éèí∞ºl˝Ç¨Ï Õ—— Kè«O^À"£∞º 2/22/"≥·.

D „áê}∞Åhfl „áê}O #∞Oz L «Ê#fl"≥∞ÿ#"Õ =∞iÜ«Ú =∞m§ „áê}OÖ’

Hõeã≤áÈ`å~Ú.

''áê„}Ïkú Yefi=∂x Éèí∂`åx [Ü«∞<ÕÎ, áê„}Ë# *Ï`åx r=xÎ——

„áê}O #∞OKÕ Jxfl „áê}∞Å∞ L «Ê#fl=∞ø`å~Ú. =∞iÜ«Ú [x‡OKåHõ

„áê}O`À<Õ rq™êÎ~Ú.

Ü«∂= ŒúÜ«∞ã≤‡<£ â◊sˆ~ áê„}À=ãü `å=^•Ü«ÚóI H“+≤Hõ «H˜ LÑ¨x+¨ «∞Î.

ZÑ¨Ê\˜=~°‰õΩ D â◊s~°OÖ’ „áê}O LO@∞O^À JÑ¨Ê\˜=~°‰õΩ rq «O

LO@∞Ok.

xHΔÑÎOQÍ L#fl „áê}Ïyflx ZÖÏ *ÏQÆ$ «O KÕÜ«∞=K«∞Û ?

4.8 =∂#= â◊s~°O J Œ∞ƒù «"≥∞ÿ# â◊HÎÉèÏO_®QÍ~°O. Wk c[O ~°∂ÑÖÖ’

x„^•ã≤÷uÖ’ <˘Hõ |_ç LO@∞Ok, xO_»∞QÍ LO@∞Ok. Ü≥∂QÍxfl „áê}T~å˚,

r=#â◊HÎ, ‰õΩO_»ex "≥Ú ŒÖ·# ¿Ñ~°¡ À Ñ≤Å∞™êÎ~°∞. Ñ¨~°=∂}∞=Ù Ü≥ÚHõ <åaèÖ’


„ÑK«O_»"≥∞ÿ# â◊HÎ xO_çÜ«Ú#flk. HÍh Jk ZÑC_»∞ ÑxKÕã∞ÎO ŒO>Ë ã∞xtÛ «"≥∞ÿ#

"≥·*Ï˝xHõ „H˜Ü«∞^•fi~å <åaè Ü≥ÚHõ qYO_»# KÕÜ«∞=Öˇ#∞. HÍh D Ñ¨x KåÖÏ

Hõiî#"≥∞ÿ#k. Y~°∞Û`À ‰õÄ_ç#k. ‰õΩO_»eh =∞Çâ◊HÎ „Ñu=∞x+≤Ö’#∂ ã∞+μÑÎã≤÷uÖ’

LO@∞Ok. ™ê=∂#º=∞#∞+μºÅ∞ nxx HÍ"≥∂ÖÏ¡™êxH «ÑÊ D ÉèÏO_®QÍ~å#∞flOz

WOHõ U W «~° qâı+¨ ÖÏÉèÏxfl á⁄O Œ~°∞. „áê}ÏÜ«∂=∞O Ü≥ÚHõ qt+ì „Ñ¨„H˜Ü«∞

^•fi~å D =∞Ç¨â◊HÎx *ÏQÆ$ «O KÕã≤ ÃÑ· "≥·Ñ¨Ù‰õΩ „Ñ¨=Ç≤ÏOÑ¨*Ë¿ãÎ XHõ qt+ì"≥∞ÿ#

Éèí∂q∞Hõ#∞ x~°fiÇ≤Ïã¨∞ÎOk. ‰õΩO_»eh *ÏQÆ~°}‰õΩ „áê}â◊HÎ Ü≥ÚHõ „Ñ¨K«O_»"≥∞ÿ#

Ö’ «∞ J=ã~°O. nxH˘~°‰õΩ „|Ç‡O_»OÖ’ "åºÑ≤Oz=Ù#fl „áê} « åÎ fixfl PHõi¬Oz

=∞#Ö’ xOÑÙHÀ"åe. ''ã∂~°ºÉèË Œ#—— „áê}ÏÜ«∂=∞=Ú D „ÑÜ≥∂[<åxH J «ºkèHõ

ã¨Ç¨Ü«∂xfl JOkã¨∞ÎOk. „áê}Ïyflx "≥eyOz LÑ¨Ü≥∂yOK«∞HÀ=@"Õ∞ Éè∫uHõ

ã≤ Œ∞úÅ‰õΩ, P è•ºu‡Hõ ã≤ Œ∞úÅ‰õΩ =¸ÖÏ è•~°=Ú.

ã¨∂~°ºÉèË Œ# „áê}ÏÜ«∂=∞=Ú : LëÈ ŒÜ«∞O ã¨=∞Ü«∞=Ú# U ≥·<å

XHõ „Ñ¨âßO « ™ê÷#OÖ’ «∂~°∞Ê"≥·Ñ¨Ù‰õΩ uiy ã≤÷~°z «∞ÎÖ· ‰õÄ~ÀÛ"åe. Pã¨#O

ã¨Ç¨Ï[OQÍ LO_®e. "≥#∞flÑ¨Óã¨, "≥∞_», «Å x@ìxÅ∞=ÙQÍ LO_Õ@@∞¡QÍ ÃÑ\ì

‰õÄ~ÀÛ"åe. <Õ„`åÅ#∞ J~°úxg∞e «OQÍ LOz "≥∂HÍà◊§g∂ Œ Ô~O_»∞ KÕ «∞Å#∞

ÃÑ@∞ìHÀ"åe. ã¨∂~°ºÉèË Œ# „áê}ÏÜ«∂=∞=Ú#‰õΩ D =Ú„ ŒÖ’<Õ ‰õÄ~ÀÛ"åe.

‰õΩ_ç"≥·Ñ¨Ù =Ú‰õΩ¯~°O„ è•xfl =¸ã≤ Z_»=∞"≥·Ñ¨Ù #∞Oz <≥=∞‡kQÍ QÍex

ã‘fiHõiOKåe. "åÜ«Ú=Ù`À áê@∞ K«O„ Œ<å_çÖ’ =ÙO_Õ „áê}â◊HÎ J «ºkèHõ "≥∂`å Œ∞Ö’

PHõi¬OÑ¨|_»∞`ÀOk J<Õ ÉèÏ=# KÕÜ«∂e. D „áê}â◊HÎ ã¨∞+¨μ=∂fl =∂~°æO •fi~å

|∞∞}q Œ∞º„ «Ê"åÇ¨ÏO W_®<å_ç •fi~å =¸ÖÏ è•~°O = ŒÌ‰õΩ "≥à◊√`ÀOk =∞iÜ«Ú

JHõ _» ã¨∞+¨μÑ≤ÎQÍ L#fl JOQÍxfl «\ ì, ‰õΩkÑ≤ "≥Ú Œ\˜ Ñ¨Ó~°HõO «~åfi « „áê}Ïxfl

ã¨∞+¨μ=∞flÖ’ LO_Õ èŒ# q Œº¢ «Ê"åÇ¨ÏO ^•fi~å |Ü«∞\˜H˜ Ñ≤OQÆàÏ=∂~°æO ^•fi~å

fã¨∞‰õΩ~å"åe. Ö’ÑëH˜ „Ñ¨"ÕtOKÕ@Ñ¨C_»∞ JO «iHõΔOÖ’ L#fl „áê}O j «ÅOQÍ

LO@∞Ok. =¸ÖÏ è•~°O ‰õÄ_® K«Å¡QÍ LO@∞Ok. JO Œ∞ˆH W_»x K«O„ Œ<å_ç

Jx JO\Ï~°∞. Z_»=∞"≥·ÑÙ =Ú‰õΩ¯~°O„ è•xfl KÕu`À =¸ã≤ JO «~° ‰õΩOÉèíHõO «~åfi «

‰õΩ_ç=Ú‰õΩ¯ ~°O„ èŒO ^•fi~å |Ü«∞\˜H˜ = ŒÖÏe. |Ü«∞\˜H˜ ≥KÕÛ@Ñ¨C_»∞ Jyfl

LnÌÑ¨# „áê}„Ñ¨Ç¨~°O Ü≥ÚHõ ãÖÑ¶∞~°¬} L+‚O =Å¡ Z‰õΩ¯= J=Ù «∞Ok =∞iÜ«Ú


„áê}OÖ’ ã¨q∞‡o «O J=Ù «∞Ok. "≥#H˜ uiˆQ@Ñ¨C_»∞ Ñ≤OQÆà◊ •fi~å èŒ#q Œ∞º ü

Ü≥ÚHõ HΔ„ «OÖ’Oz |Ü«∞\˜H˜ ~å=@O =Å# Jyfl Ü≥ÚHõ "Õ_ç =∂~°æO J#K«∞Û.

D Ô~O_»∞ HÍ~°}ÏÅ =Å# „áê}"åÜ«Ú=Ù "Õ_çQÍ LO@∞Ok. JO Œ∞ˆH D <å_çx

ã∂~°º<å_ç JO\Ï~°∞.

D „áê}ÏÜ«∂=∞O qâı+¨ « Uq∞@O>Ë WO Œ∞Ö’ =∞m§ ã¨∂~°º<å_ç À

Ñ¨Ó~°HõO =∞iÜ«Ú K«O„ Œ<å_ç À ~K«HõO KÕÜ«∞=Öˇ#∞. =¸ÖÏ è•~°OÖ’ „áê}Ïxfl

ÖËÑ¨Ù «∞#fl@∞¡, ^•xx LnÌÑ¨# KÕã¨∞Î#fl@∞¡QÍ ZÅ¡Ñ¨C_»∞ ÉèÏ=#x KÕã¨∞HÀ"åe.

Dq èŒOQÍ D „áê}ÏÜ«∂=∞O Ü≥∂yHõ K«„HÍÅ#∞ *ÏQÆ$ «O KÕ¿ã XHõ ã¨â◊HÎ

„áê}ÏÜ«∂=∞=Ú.

Ü≥∂QÆ™ê èŒ#Ö’ „H˜Ü«∂Hõ$`åºÅ`À áÈe¿ãÎ ÉèÏ=#, qâßfiã¨=Ú =∞iÜ«Ú

ãÖHõÊÅ=Ú PkèHõº « =Ç≤Ï™êÎ~Ú. ™ê èŒ‰õΩ_çH˜ nx=Å# ÖÏÉèíO [~°∞QÆ∞ «∞Ok.

âßfiã¨ •fi~å fã¨∞‰õΩ#fl „áê}Ïxfl "≥#∞flÉÏ=Ú =∂~°æOÖ’ =¸ÖÏ è•~°O =~°‰õΩ

fã¨∞‰õΩx "≥àı§ „H˜Ü«∞#∞ ^Œ$_è»"≥∞ÿ# ãÖHõÅÊO`À KÕÜ«∂e. xtÛ`«~°∂ÑÖÖ’

ã∂~°º=∞O_»ÅO #∞Oz ÖËHõ JO «iHõΔO #∞Oz „¿Ñ~Ñ≤OK«|_ç# „áê}O =¸ÖÏ è•~°O

=~°‰õΩ KÕ~°∞ «∞Ok =∞iÜ«Ú JHõ _» x„kã¨∞Î#fl ‰õΩO_»ehâ◊HÎx «\ ì „áê}Ïyflx «#

f„="≥∞ÿ# PÑ¶∂ «=ÚÅKÕ « ÖËÑ¨Ù`ÀOk J<Õ ÉèÏ=#x ZÅ¡Ñ¨C_»∂ LOK«∞HÀ"åe.

Ü≥∂QÆâß¢™êÎÅÖ’ ã¨∂~°ºÉèË Œ# „áê}ÏÜ«∂=∞=Ú KåÖÏ =∞Ç¨Ï «fi"≥∞ÿ#kQÍ

K≥Ñ¨Ê|_çOk. ‰õΩO_»eh =∞Ç¨â◊H˜Î *ÏQÆ~°} H˘~°‰õΩ Z‰õΩ¯= „Ñ¨=∂}OÖ’ D

„áê}T~å˚ J=ã¨~°=∞ø`«∞Ok. Wk ã¨∂~°ºÉèË^Œ# „áê}ÏÜ«∂=∞=Ú =Å¡<Õ

ãÖÉèíqã¨∞ÎOk. D „Ñ¨„H˜Ü«∞ ™ê=∂#º"Õ∞ J~Ú<å ^•x Ñ¶ë`«=Ú =∂„`«O

J™ê=∂#ºO, J Œ∞ƒù «O.

„áê}â◊HÎx ÃÑOá⁄OkOK«_»O =Å# HõeˆQ Ñï} «∞Å∞ :

„|Ç¨Ï‡Ñ¨Ù~°=∞x K≥Ñ¨Ê|_Õ D â◊s~°OÖ’ „áê}"Õ∞ Z<Àfl ~°HÍÅ JQÆ∞flÅ

~°∂ÑÖÖ’ „Ñ¨[fiiÅ∞¡ «∂=ÙO@∞Ok. P Jyfl [~î°~åyfl J"˘fiK«∞Û ÖË • Ü«∞[˝OÖ’

=i‚OKÕ =¸_»∞ k"åºQÆ∞flÅ∞ HÍ=K«∞Û. PÜ«Úˆ~fi ŒOÖ’ K≥Ñ¨Ê|_Õ „Ñ¨Hõ$u =∞iÜ«Ú

Jyflq*Ï#OÖ’ K≥ÑÊ|_ç# Ñ Œ=¸_»∞ JQÆ∞flÅ∞ ÖËHõ Ü≥∂QÍyfl ~°∂ÑOÖ’ „áê}â◊HÎ


Ü≥ÚHõ ã¨=ÚK«ÛÜ«∂xfl ‰õΩO_»ex JO\Ï~°∞. aè#flaè#fl ~°∂áêÅÖ’ Wk |Ü«∞@‰õΩ

„Ñ¨Hõ\©Hõ$ «=∞ø «∂=ÙO@∞Ok. XH˘¯Hõ ™êi Hõà◊§^•fi~å, =∞i Ü≥ÚHõ™êi ÉèíOy=∞Å

^•fi~å, WOH˘Hõ™êi "åH±â◊HÎ •fi~å =∞iÜ«Ú JÑ¨C_»Ñ¨C_»∞ |ÅÑ¨~å„Hõ=∞™êÇ¨Ïã¨

~°ã¨ ~°∂Ñ¨=ÚÅ ^•fi~å nx Éè∫uHõ Jaè=ºH©ÎHõ~°} K«∂_»=K«∞Û.

â◊s~° ~° äŒŒOÖ’ "åºÑ≤OzÜ«Ú#fl D « «Î fi"Õ∞ =∞x+≤ Ü≥ÚHõ r=#â◊HÎ ÖËHõ

F[ã¨∞û. =∞#ã¨∞ûÖ’ Jaè=ºH©ÎHõiOÑ¨|_»∞@ =Å# D « åÎ fixfl „ÑüÉèí, "Õ∞ èŒ,

Õ[ã¨∞û Jx JO\Ï~°∞.

ã¨∂Hõ;â◊s~°OÖ’x „áê}â◊H˜Î Ü≥ÚHõ¯ HÍOux "≥^Œ[ÖË¡ ~°=fiÅ Ü≥ÚHõ¯

ãOÑ¶∞\˜ «~°∂Ñ"Õ∞ =∂#=Ùx ã∂÷Å~°∂Ñ=Ú. J#O «, JÑiq∞ « â◊HÎ~åt LO_»∞@

=Ö# D â◊s~åxfl Õ==∞Ok~°O JO\Ï~°∞. WO Œ∞Ö’ ÑÖK«„áê}ÏÅ ~°∂ÑÖÖ’

S Œ∞QÆ∞~°∞ Õ= «Å∞ „Ñü+≤ªOÑ¨|_ç=ÙO\Ï~°∞.

XˆH Õ=`åâ◊HÎ =∂#=Ù_çx J[~°∞}‚, J=∞~°∞}‚ KÕÜ«∞QÆey Õ S Œ∞QÆ∞~°∞

Õ= «Å J#∞„QÆÇÏ ã≤kúx á⁄Ok#ÑC_»∞ ZO « ã=∞~°∞÷_»∞, â◊HÎ=∞O «∞_»∞ J=Ù`å_À

TÇ≤Ï¿ãÎ<Õ â◊s~°=Ú QÆQÆ∞~åÊ@∞ K≥O Œ∞ «∞Ok.

ÃÇ·ÏHõÖò Ñ¶O_À"≥∞O@Öò ÖÏ PÑ¶π Ü« x=~üûÖ’ „áê} « «Î fi=Ú, =∞#ã¨∞û

=∞iÜ«Ú KÕ «# «fi=Ú ãq∞+≤ìQÍ "åºÑ≤OzÜ«Ú#fl â◊‰õΩÎÅ∞QÍ Jaè=i‚OKå~°∞. „Ñã∞Î «

q*Ï˝#O nx Jã≤Î åfixfl „Ñ¨ «ºHõΔOQÍ K«∂_»ÖËHõáÈ=\ÏxH˜ HÍ~°}O ^•xÜ≥ÚHõ

KÕ «HÍx «#O. HÍh Wk J#∞Éèí∂uH˜ ãÖ|OkèOz# q+¨Ü«∞O. J Õq∞@O>Ë

„áê}O.

4.10 JO «iHõΔOÖ’ "åºÑ≤OzÜ«Ú#fl „áê}=Ú, qHõã≤Oz=Ù#fl ã≤÷uÖ’ =∞#ã¨∞û

=∞iÜ«Ú KÕ «#, D =¸_»∞ qâßfixfl Ñ¨ÓiÎQÍ xÜ«∞O„u™êÎ~Ú.

Z=i „áê}O â◊HÎ=O «OQÍ =ÙO@∞O^À, "å~°∞ XˆH â◊s~°O`À ~°Hõ~°HÍÅ

KÀ@¡ XˆH™êi Ñ¨xKÕÜ«∞QÆÅ∞æ å~°∞. WÖÏO\˜ J<ÕHõ Ñ¶∞@#Å∞ „áê}=O «∞Å∞,

ãÖHõÅÊ=O «∞Ö·# =º‰õΩÎÅ =Å# [~°QÆ@O HõxÑ≤ã¨∞ÎOk.

giH˜ WKåÛùâ◊HÎ, ãÖHõÅÊâ◊HÎ, ã¨∂ÊùiÎ =∞iÜ«Ú „H˜Ü«∂â◊HÎ J «ºkèHõOQÍ

LO@∞Ok.


„áê}q Œ∞º «∞Î#∞ ¿ãHõiOK«∞H˘#∞@ =∞iÜ«Ú HÍáê_»∞H˘#∞@ :

4.11 Ü≥∂QÆ™ê èŒ‰õΩÅ∞ Pã#O, „áê}ÏÜ«∂=∞=Ú, è•º#=Ú =∞iÜ«Ú LÑ"åã=Ú

"≥Ú ŒÖ·#"å\x Ñ@∞ì ŒÖ`À xÜ«∞=∞OQÍ JÉèÏºã=Ú KÕÜ«∞=Ö#∞. nx=Å# giH

ã¨Ñ¶Å « „áêÑ≤Îã¨∞ÎOk. Zxq∞k J_»∞QÆ∞Å Œ∂~°OÖ’ LO_»QÍ<Õ U =ã¨∞Î=Ù<≥·<å

"åi"≥·Ñ¨Ù‰õΩ PHõi¬OK«∞HÀ=@O, "å\˜x ™ê÷#Ñï=~°Î# KÕÜ«∞@O =O\˜ ~°Hõ~°HÍÅ

„Ñ¨Ü≥∂QÍÅ∞ KÕÜ«∞QÆÅ∞QÆ∞`å~°∞.

4.12 „áê}â◊HÎ Ü≥ÚHõ L^•fÎHõ~°} :

â◊s~° âßGA˝Å∞ x~°fiÇ≤ÏOz# Ñ¨sHõΔÅÖ’ ã¨Ê+ì"≥∞ÿ# q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë

=∞x+≤ <åÅ∞Hõ ZO « K≥· «#º=O «OQÍ LO@∞O ŒO>Ë XHõ ÉèÏQÆO „ã≤ìH˜fl<£ áœ_»~üx

10 ÅHõΔÅ Ô~@∞¡ h\˜ À HõeÑ≤#Ñ¨C_»∞ Jk ^•x ~°∞zx „QÆÇ≤ÏOK«QÆÅ∞QÆ∞ «∞Ok.

Dq èŒOQÍ<Õ K≥=ÙÅ Ü≥ÚHõ qxH_ç *Ï#O 20 #∞Oz 20 "ÕÅ ÃÇÏÔ~ì*ò LO@∞Ok.

Œ$+≤ì Ü≥ÚHõ fHõΔ} « 450 Y~°|∞ƒÅ #∞Op 750 Y~°|∞ƒÅ =∞ èŒº=ÙO@∞Ok.

ã¨∂÷Å JOQÍÅÖ’ ™ê=∞~°÷ºO, q=~°}, ~°∂ÑÖ, KÕ «<åâ◊HÎ J=QÍÇ¨Ï#

H˘~°‰õΩ WzÛ# L^•Ç¨Ï~°} =∂„ «"Õ∞. nx Ñïkè JÑïq∞ «=Ú. ZHõ _»~Ú Õ ã¨∂÷Å

WO„kÜ«∂Å∞ ÑxKÕÜ«∞@O =∂x"Õ™êÎÜ≥∂ JHõ _ç#∞O_ç KÕ «# «fi=Ú Ü≥ÚHõ qãÎ $ «

qHÍã=O «"≥∞ÿ# ãfi~°∂ÑO ÑxKÕÜ«Ú@ P~°OÉèí=∞ø «∞Ok. nxx ZÖÏ á⁄O^•e?

Ü≥∂QÆ™ê^èŒ#Å∞ =ºH˜Î KÕ`«##∞ L#fl`«OQÍ fiÛk^Œ∞Ì`åÜ«∞x, ãÖã¨¯i™êÎÜ«∞x

P è•ºu‡Hõ q*Ï˝#O x~åú~°} KÕã¨∞ÎOk.

4.13 [~°‡hH˜ K≥Ok# r=âßGA˝_»∞ P¢<≥<£ì ÃÇÏxH˜H± ÃÇ·ÏHõÖò KÕ «##∞ áêâ◊qHõ

KÕ «#, =∂#ã≤HõKÕ «# Jx Ô~O_»∞ ÉèÏQÍÅ∞QÍ qÉèílOKå_»∞. Ô~O_çO\H =∞ èŒº#∞#fl

JO «~åxfl q=iã∂Î ÃÇ·ÏHõÖò UO K≥áêÊ_»O>Ë – áêâ◊qHõKÕ «##∞ W «~° „áê}∞ÅÖ’H

=∂iÊ_ç KÕÜ«∞@O =∂@ J@∞Oz [O «∞=ÙÅ∞ ‰õÄ_® g\˜x J~°÷O KÕã¨∞HÀÖË=Ù.

áêâ◊qHõKÕ «# â◊s~° „Ñ è•#"≥∞ÿ#k. nxx W<£ã≤ì O\ò JO\Ï=Ú. HÍh =∂#=KÕ «#

=∞#ã¨∞û „Ñ¨ è•#"≥∞ÿ#k HÍ=@O =Å# nxfl =∞#O q"ÕHõ=Ú JO\Ï=Ú.

KÕ`«#`«fi=Ú ZÑ¨C_≥·`Õ ãÖã¨¯iOÑ¨|_»∞`«∞O^À =∞ã≤Î+¨¯OÖ’ „H˘`«Î„H˘`«Î

qKå~°}Å∞ =™êÎ~Ú. WO «‰õΩ=ÚO Œ∞ Wq TÇ¨Ï‰õΩ ‰õÄ_® JO Œx q+¨Ü«∂Ö·


=ÙO\Ï~Ú. L#fl « „áê}KÕ «# XHõ k=º"≥∞ÿ# =~°O. nx „áêÑ≤Î=Å¡ KÕã≤# ÑÙ~°∞ëê~°÷O

xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Ñ¶Å=O «=∞ø «∞Ok.

4.15 '' Õ*’=ÅÜ«∞=Ú—— ÖËHõ ''|Ü≥∂áê¡™ê‡—— :

=∞ÇÑÙ~°∞+μÅ Ü≥ÚHõ ã∂Hõ;„áê}O, "å~°∞ L#fl ã÷ÖÏxfl ‰õÄ_® „ÑÉèÏq «O

KÕã¨∞ÎOk. J"Õ f~°÷ã÷ÖÏÅ∞QÍ „¿Ñ~°}#∞ Hõeyã¨∂Î, Œi≈Oz# "åi =∞#ã¨∞ûÅ#∞

„Ñ¨ÉèÏq «O KÕã¨∂ÎO\Ï~Ú.

â◊ÉÏÌÅ∞ ‰õÄ_® "å\˜ Jã≤Î åfixfl JO «iHõΔOÖ’ z~°HÍÅO LOK«∞`åÜ«∞x

=∂~À¯x K≥¿ÑÊ"å_»∞. Uã∞„H©ã∞Î «# JOu=∞ ã=∞Ü«∞OÖ’ K≥Ñ≤Ê# =∂@Å∞ WÑC_»∞

‰õÄ_® „Ñ¨Ü«∞ «flO KÕ « q#fl@∞¡, Hõ$+¨μ‚_»∞ K≥Ñ≤Ê# w «#∞ ‰õÄ_® q#=K«∞Û. Wq

JO`«iHõ ΔOÖ’ xH˜ ΔÑ¨ ÎO HÍqOÑ¨|_ç=Ù<åfl~Ú. „áê}Ïyfl J}∞â◊H˜ Î HõO>Ë

=∞Ç¨Ï «Î~°"≥∞ÿ#k. =∂#=ÙÅ ÕHÍ Œ∞ ã¨$+≤ìÖ’ „Ñü Hõ}O Ü≥ÚHõ Jã≤Î «fiÑ¨Ù «∞ÖÏ è•~°

ã≤÷~°=ÚQÍ L#flk. ãÖ`«∞Å<åxH˜ U =∂„`«O ÉèíOQÆO [iy<å Jã≤Î`«fiO

K≥kiáÈ «∞Ok.

U ≥· Õ LO^À (Zy˚Ããì<£û) J Õ „áê}=Ú. D „áê}=Ú [_»[QÆ «∞ÎÖ’ â◊HÎ

`«~°OQÍÅ ~°∂ÑÖÖ’#∂, KÕ`«<å[QÆ`«∞ÎÖ’ PÖ’K«#Å ~°∂ÑÖÖ’#∂ =∞iÜ«Ú

ãÖ"Õ^Œ#Å ~°∂ÑÖÖ’ "åºÑ≤Oz=Ù#flk.

4.16 '„áê} "≥· Ü«∞â’ |Å"£∞— J#QÍ „áê}"Õ∞ Ü«∞â◊ã¨∞û =∞iÜ«Ú |Å=Ú.

JO>Ë „áê}O Ü≥ÚHõ ã¨„H˜Ü«∞ « |ÅO ~°∂ÑÖÖ’ HõxÑ≤ã¨∞ÎOk. J Õ #Å∞"≥·Ñ¨ÙÖÏ

Ü«∞â◊ã¨∞û Ü≥ÚHõ qãÎ~°}‰õΩ HÍ~°}=∞ø`ÀOk.

w « 17 = J è•ºÜ«∞OÖ’ – 'â◊s~°OÖ’ =∞#ã∞û, |∞kú, JO «óHõ~°}=ÚÅ∞

„H˜Ü«∂jÅ"≥∞ÿ L#flÑ¨C_»∞ D „áê}Ïyflx Œ∞ifixÜ≥∂QÆO KÕÜ«∞@O =Å# PHõã≤‡Hõ

q™ÈÊù@#=Ú [iy =ºHÎ Ö’Ö’Ñ¨Å HÍeáÈ «∂ =ÚHõ K≥Hõ Å=Ù «∂=ÙO\Ï_»∞— Jx

LOk. â◊s~°â◊HÎ Ü≥ÚHõ Œ∞~°∞Ñ¨Ü≥∂QÆO, PÇ¨~° qÇ¨~åÅ xÜ«∞"≥∂Å¡OÑ¶∞# =Å#

J=¸Åº"≥∞ÿ# r=#â◊HÎx HÍ=∞qHÍ~åÅ H˘~°‰õΩ =$ ä• KÕÜ«Ú@=Å¡ „áê}Ïyfl

^Œ∞~°∞Ñ¨Ü≥∂QÆ"≥∞ÿ#Ñ¨C_»∞ =ºH˜Î Ü≥ÚHõ¯ |ÅO ÃÑiy F[ã¨∞û `«QÆ∞æ`«∞Ok.

Hõ@∞=K«#=ÚÅ∞, Ñ¨~°xO Œ, Jã¨ «º=ÚÖÏ_»∞@, Œ∞~°∞Ãã·# =∂@Å∞ "≥Ú ŒÖ·#q


„áê}Ïyflx «ÑC_»∞ =∂~°æOÖ’ Y~°∞ÛÃÑ@ì\ÏxH L^•ÇÏ~°}Å∞. nx=Å¡ =ºHÎ «#∞

HÍÅ@"Õ∞HÍHõ W «~°∞Å#∞ ‰õÄ_® HÍeÛ#"å_Ò`å_»∞. =∞O_»∞ «∞#fl *ÏfiÅÖÏQÍ, HÍe#

"≥^Œ∞~°∞ Hõ>ˇìÖÏQÍ Hõiî#OQÍ =∂\Ï¡_Õ"å~°∞ Z^Œ∞\ ˜"åiÖÏ<Õ `å=Ú‰õÄ_®

Ç≤ÏOã≤OÑ¨|_» å~°∞. â◊s~° â◊HÎx Œ∞ifixÜ≥∂QÆO KÕÜ«∞@O =Å¡ ã¨fiÜ«∞OQÍ "åi

|ÅO «QÆæ_»"Õ∞HÍHõ K«∞@∞ì„Ñ¨Hõ Å "å`å=~°}O ‰õÄ_® áê_Ò «∞Ok.

4.17 â◊s~åyflKÕ`« U~°Ê_Õ ãÖÑ¶¨∞@#Å =∂kiQÍ Ñ¶¨∞’~° ^Œ∞+¨Êi}Ï=∂Å∞

ã¨Ê+ìOQÍ HõxÑ≤OKÕ Ñ¶∞@#Å∞ KåÖÏ J~°∞ Œ∞. WÖÏO\˜q JÑ¨C_»Ñ¨C_»∞ =∂„ «"Õ∞

[~°∞QÆ∞`å~Ú. HÍh „áê}q Œ∞º «∞ÎÜ≥ÚHõ JãÖ «∞Å#O =Å#, ^•x |Ç≤Ï~°æ «=Ú

=Å# =∞#‰õΩ K«∞@∞ì„Ñ¨Hõ Å L#fl =º‰õΩÎÅ‰õΩ PHõã≤‡Hõ qÑ¨ «∞Î ÖÏ¡O\˜q [~°QÆ@O

x «ºO =∞#O K«∂ã¨∂Î<Õ=ÙO\Ï=Ú. ÅO_»<£Ö’x H˜â’i *ˇh=∂~°æ<£ â◊s~°O #∞Oz

q Œ∞ºK«ÛùHÎ |Ü«∞\˜H˜ ~å=@O JO ŒiH© ≥eã≤# q+¨Ü«∞"Õ∞.

Z=i =∞#ã¨∞û, |∞kú, JO «óHõ~°}ÏÅÖ’ „H˜Ü«∂jÅ"≥∞ÿ# „áê}q Œ∞º «∞Î

x~°~°÷HõOQÍ x~°O «~°O |Ü«∞\˜H˜ "≥Å∞=_»∞ «∂=ÙO@∞O^À JÖÏO\˜ ™È=∞~°∞Å∞–

HõÑ¨@ =∞#∞+¨μºÅ‰õΩ D ã¨=∂[OÖ’ H˘ Œ∞= ÖË Œ∞. JÖÏO\˜"å~°∞ ZHõ _» K«∂ã≤<å

HõxÑ≤™êÎ~°∞. gi ãÖÑ¨~°¯OÖ’H˜ "≥o§#"å~°∞ gi Hõ@∞=K«<åÅ, ‰õΩ`«O„`åÅ,

Œ∞~åÖ’K«#Å =∞iÜ«Ú K≥_»∞ Ñ¨#∞Å ~°∂ÑÖÖ’ |Ü«∞\˜H˜ "≥Å∞=_Õ „áê}q Œ∞º ü

Ü≥ÚHõ ≥|ƒÅH˜ QÍÜ«∞Ñ¨_» å~°∞.

JÖÏQÆ HÍ‰õΩO_® „áê}q Œ∞º «∞Î#∞ ã¨ Œ∞Ñ¨Ü≥∂QÆO KÕ¿ã"å~°∞ HÀÅ~å_ÀH˜

K≥Ok# _»|∞¡ º *’<£û ÖÏQÍ ã¨fiÜ«∞OQÍ ã¨∞YâßO «∞Å`À LO\Ï~°∞. W «~°∞Å‰õΩ

‰õÄ_® ÖÏÉèÏxfl Hõey™êÎ~°∞. *’<£û «# D q Œ∞º «∞Î ™ê=∞~°÷ºO`À Éèí∂q∞g∞ Œ

LuÎHÍà◊§`À<Õ #_çz Éèí∂QÆ~°ƒùOÖ’ L#fl Yx*ÏÅ QÆ#∞Å#∞ QÆ∞iOz ãïÜ≥ÿ∞#

ã¨=∂Kå~åxfl WKÕÛ"å_»∞. D ™ê=∞~°÷ºO =Å¡ ãÖÑ¨#∞flÅ∞ KåÖÏ=∞Ok *’<£û

K«∞@∂ì uiˆQ"å~°∞. PÜ«∞# „áêK«∞~åºxfl á⁄O Œ\ÏxH˜ ZO`À ã¨=∞Ü«∞O Ñ¨@ìÖË Œ∞.

DÜ«∞# Ñ¨~ÀÑ¨HÍ~°O =Å¡ ZO`À P#O ŒO J#∞ÉèíqOKÕ"å_»∞. W «~°∞Å‰õΩ ‰õÄ_®

DÜ«∞# KåÖÏ LÑ¨Ü≥∂QÆHõ~°OQÍ =∞Ç¨Ï «fiÑ¨Ó~°‚"≥∞ÿ# =ºHÎQÍ JxÑ≤OKÕ"å_»∞.

JO «~°OQÆ=ÚÖ’x „H˜Ü«∂jÅ „áê}â◊HÎ Ü≥ÚHõ ã¨ Œ∞Ñ¨Ü≥∂QÆO =Å¡ =KÕÛ

ÖÏÉèíO WO`«HõO>Ë Z<Àfl Ô~@∞¡ JkèHõOQÍ LO@∞Ok. ™êÇ¨Ïã¨=Ú, â∫~°º=Ú,


|∞kú‰õΩâ◊Å «, ã¨ «ûOHõÅÊ=Ú =∞iÜ«Ú =∞Oz #_»=_»∞Å#∞ ãïÜ≥ÿ∞# =∂~°æOÖ’

LOz`Õ Jk „Ñ¨QÆu, ãÖÑ¨#fl`«, ãÖ`À+Ö, âßOuÖÏO\˜ =O^ŒÅ =~åÅ#∞

=i¬ã¨∞ÎOk. ™êOMÏºÜ«∞#ã¨∂„ «OÖ’ Uq∞ K≥Ñ¨Ê|_çO ŒO>Ë–

„áê}À-ã≤‡ „Ñ¨*Ï˝ åfi– J#QÍ <Õ#∞ „áê} ~°∂Ñ¨=ÚÖ’ #∞#fl „Ñ¨[˝#∞.

D „áê}„Ñ¨[˝ ^•fi~å ã¨ «ûOHõÅÊ=Ú, ã¨ « ~°‡, ã¨ £*Ï˝#O =∞iÜ«Ú ã¨ •ƒù=#Å

P è•~°O g∞ Œ rq «=Ú Ü≥ÚHõ ã¨ Œ∞ ÕÌâ◊º=ÚÅ Ü≥ÚHõ „áê¿ÑÎ D „áê}Ïyfl Ü≥ÚHõ

Jaè=$kú =∞iÜ«Ú LÑ¨Ü≥∂QÆ=Ú.

4.19 „áê}â◊HÎx ÃÑOK«∞HÀ=_»=Ú =∞iÜ«Ú KÕ «<å L^•fÎHõ~°}=Ú :

x*ÏxH˜ D „áê}T~å˚#∞ r=KÕ «#=Ú Ü≥ÚHõ L « $+ì"≥∞ÿ# â◊HÎQÍ

Jaè=i‚OKå~°∞. rq « ™êÑ¶ÖÏºxH˜, P`À‡#fluH˜ W Õ P è•~°O. nxx á⁄Ok

Q˘Ñ¨Ê ™ê èŒ#KÕ « ™ê èŒ‰õΩ_»∞ KÕ «# Ü≥ÚHõ L#fl «"≥∞ÿ# tM~åÅ#∞ JO Œ∞HÀQÆÅ_»∞.

F[ã¨∞û „|Ç¨Ï‡=~°Ûã¨∞û ( Õ[ã¨∞û) Ü≥ÚHõ =∞Ç¨Ï «Î~° ã¨=∞HõΔOÖ’ :

D â◊ å|ÌOÖ’ q Œ∞ºK«ÛùHÎ ã¨=∂[O Ü≥ÚHõ Éè∫uHõ qHÍ™êxH˜ Q˘Ñ¨ÊQÍ

ã¨Ç¨Ü«∞Ñ¨_çOk. ~åÉ’ÜÕ∞HÍÅOÖ’ J}∞â◊HÎ =∞iÜ«Ú ÖË[~üH˜~°}ÏÅ LÑ¨Ü≥∂QÆO

„áê è•#º « ãÖ «iOK«∞‰õΩO@∞Ok.

D â◊‰õΩÎÅHõO>Ë =∞~˘Hõ J Œ∞ƒù «"≥∞ÿ# â◊HÎ LOk. HÍh ^•x"≥·Ñ¨Ù =∞#

è•º¿ã "≥à◊§ÖË Œ∞. J Õ =∂#= q Œ∞º «∞Î. nxx J «ºO « Ö’ «∞QÍ J~°÷O KÕã∞HÀ=K«∞Û.

„áê}∞Å â◊s~åÅÖ’ „Ñ¨=Ç≤ÏOKÕ q Œ∞ºK«ÛùHÎ gi âßs~°Hõ, =∂#ã≤Hõ ˆHΔ„`åÅ#∞

JkèHõ ã¨=∞~°÷=O «OQÍ#∂ qHÍã¨=O «OQÍ#∂ KÕã¨∞ÎOk. „Ñ¨ÑÖK«O Ü≥ÚHõ ã¨=∞ãÎ

â◊HÎ ãÖÑ¨ ŒÅ#∞ ÃÑOKÕ"åxÖ’ ÖË[~ü "≥Ú ŒÅQÆ∞#q =ÚYº"≥∞ÿ#q. WO «HõO>Ë

ZO`À JkèHõ LÑ¨Ü≥∂QÆHõ~°"≥∞ÿ#k „áê}∞Å â◊s~°OÖ’ „Ñ¨=Ç≤ÏOKÕ q Œ∞º «∞Î. D

q Œ∞º «∞Î#∞ =∂#=Ù_»∞ P è•ºu‡HõHΔ„ «OÖ’ ã¨ Œ∞Ñ¨Ü≥∂QÆO KÕã¨∞HÀ"åe.

â◊s~åxfl #_çÑ≤OKÕO Œ∞‰õΩ =¸Å P è•~°O Uq∞\˜?

nx Ü≥ÚHõ ã∂Hõ; HÍ~°}Ïxfl ÑijeOz â◊s~° "≥·*Ïx‰õΩÅ∞ U x~°‚Ü«∂xH

=KåÛ~°O>Ë, HõO_»~åÅÖ’ Ñ¨xKÕ¿ãO «=~°‰õΩ T~å˚ 'á⁄>ˇx¬Ü«∞Öò— g\˜ Àáê@∞


Hõeã≤=Ù#fl P"Õâ◊=Ú Ü≥ÚHõ¯ ™ê=∞~°÷ºO r=# „Ñ¨„H˜Ü«∞Ö’ Ju ÃÑ^ŒÌ áê„`«x

áÈ+≤ã∞ÎOk. P q Œ∞º «∞Î è•~°Å#∞ =sæHõiOz, ã≤¿Ñ¶b„\Ï~Ú*’q∞Öò #∂º~åeÜ«∂QÍ

K≥Ñ¨Ê@O [iyOk.

=∞ÇÏ «Î fiÑÓ~°‚"≥∞ÿ# Ñ#∞Å∞ q Œ∞º^•Hõ~°¬}Ï è•~°Å P è•~°OQÍ<Õ [~°∞QÆ∞`å~Ú.

KåÖÏ Ñ‰õΔΩÅ∞ |∞∞ «∞=ÙÅ∞ =∂i#ÑC_»∞ XHõ QÆ∞OÑÙQÍ H˘xfl "ÕÅ "≥∞ÿà◊√§ ZQÆ∞~°∞ «∂

„Ñ¨Ü«∂}˜™êÎ~Ú. Wq Éèí∂q∞g∞ Œ XHõ z=i JOK«∞#∞Oz WOHÀ JOK«∞=~°‰õΩ

„Ñ¨Ü«∂}˜™êÎ~Ú. Z‰õΩ¯=QÍ Wq ~å„uÑ¨Ó@ ZQÆ∞~°∞`å~Ú. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’

QÆ=∞º™ê÷<åÅ#∞ ≥Å∞ã¨∞‰õΩ<ÕO Œ∞‰õΩ "≥Å∞ «∞~°∞‰õÄ_® LO_» Œ∞.

™êb_»∞ «# WO\˜ Ü≥ÚHõ x~å‡}OÖ’ „Ñ¨"Õâ◊ ^•fi~åxfl ZÑ¨C_»∂ XHõ

x~åúi « kâ◊"≥·Ñ¨Ù «Ü«∂~°∞KÕã¨∞ÎOk. nx"≥#HÍÅ ^•x PO «iHõ ãÖ"Õ Œ# Ñ¨$käfi

Ü≥ÚHõ PHõ~°¬}Ïâ◊HÎ „Ñ¨"åÇ¨xfl QÆ∞iÎOz ^•xH˜ J#∞QÆ∞}OQÍ<Õ Ñ¨xKÕã¨∞ÎOk.

JÜ«∞™ê¯O «=Ú =∞iÜ«Ú q Œ∞º «∞Î Ô~O_»∂ „Ñ¨ «ºHõΔOQÍ XHõ •x`À XHõ\˜

*’_çOÑ|_ç# â◊‰õΩÎÅ∞. HÍx Wq XHõ •x`À XHõ\ JqzÛù#fl ~°∂ÑOÖ’ ãO|O è•xfl

Hõey=Ù<åfl~Ú. ã¨=∞Ü«∂#∞™ê~°=Ú Wq XHõ â◊HÎ è•~° #∞Oz WOH˘Hõ â◊HÎ è•~°QÍ

=∂~°∞`«∂=ÙO\Ï~Ú. U^≥·<å XHõ 'ã¨~°∂¯ º\ò— Ü≥ÚHõ¯ PHõ~°¬}ÏˆHΔ„`«=Ú#∞

=∂\˜=∂\˜H© =∂i¿ãÎ ^•x#∞Oz q Œ∞º «∞Î Ñ¨Ù_»∞ «∞Ok. Dq èŒOQÍ<Õ Ö’Ç¨ÏÑ¨Ù

=ÚHõ¯H˜ K«∞@ì|_ç# fQÆ^•fi~å q^Œ∞º`«∞Î#∞ „Ñ¨=Ç≤ÏOÑ¨*Ë¿ã Ö’Ç¨ÏÑ¨Ù =ÚHõ¯‰õΩ

PHõ~°¬}â◊HÎx HõeÊOK«=K«∞Û.

4.20 â◊s~°OÖ’ "≥∞é∞Ñ¨Ù, ã¨∂ÊùiÎ, „â◊=∞, ~°∞z, `å*Ï^Œ#O, „H˘`«Î^Œ#O,

L`åûÇÏ=Ú, â∫~°º=Ú, ™êÇÏã=Ú =O\ „Ñ=$ «∞ÎÅ "≥#∞Hõ L#fl ~°ÇÏãº HÍ~°}=Ú

Z‰õΩ¯= Ñï=∂}=Ú`À L#fl =∂#= q Œ∞º «∞ÎÜÕ∞. =∞#ã≤fi, Õ[ã≤fi, F[ã≤fi,

«Ñã≤fi "≥Ú ŒÅQÆ∞ â◊ÉÏÌÅ∞ WÖÏO\ =º‰õΩÎÅ#∞ QÆ∞iOz# ãOÉ’ èŒ#ÖË. WuÇ™êÅÖ’

WÖÏO\˜ =º‰õΩÎÅ<Õ =∞#O K«∂™êÎ=Ú. Éè∫uHõ"≥∞ÿ# „Ñ¨Ü≥∂[<åÅ∞, ÖÏÉèÏÅ∞‰õÄ_®

D â◊‰õΩÎÅ =Å#<Õ HõÅ∞QÆ∞`å~Ú. Œ∞~å‡~°∞æÅ∞ ‰õÄ_® D â◊HÎ ã¨Ç¨Ü«∞O`À<Õ "åi

ÉèíÜ«∂#Hõ Œ∞+¨ $`åºÅ#∞ KÕÜ«∞QÆÅ∞æ å~°∞. WuÇ¨ãÖÖ’x =∞Ç¨Ñ¨Ù~°∞+¨μÅ∞ D

JO «óâ◊HÎ ^•fi~å<Õ =∞Ç¨HÍ~åºÅ∞ KÕã≤ ™êÇ¨Ï™È¿Ñ «OQÍ =ÚO Œ∞‰õΩ #_çKå~°∞.


=∂#= =∞ã≤Îëê¯xfl J Œ∞ƒù « q Œ∞º Œæ$Ç¨Ï=Ú Jx J#=K«∞Û.

4.21 Õ<≥\©QÆÅ Hõà◊§#∞ K«∂ã≤ "≥·*Ïx‰õΩÅ∞ 'áÈÅ~å~Ú_£ FiÜ≥∞O>Ë+<£ WO_çH@~ü—

J<Õ ¿Ñ~°∞QÆÅ Ü«∞O„`åxfl «Ü«∂~°∞ KÕÜ«∞QÆeQÍ~°∞. nxfl ã≤÷~°"≥∞ÿ# „Ñ¨ Õâ◊OÖ’

LOz Õ kâ◊#∞ K«∂Ñ≤OK«QÆÅ∞QÆ∞ «∞Ok. P „Ñ Õâ◊OÖ’ ™ê è•~°} k‰õÄûz Ü«∞O„ «=Ú

«# L «Î~°, ŒHΔ} kâ◊Å#∞ K«∂Ñ≤OKÕ qâı+ «#∞ áÈQ˘@∞ì‰õΩO@∞Ok. JÖÏO\ÑC_»∞

D Ü«∞O„ «O ^•fi~å P „Ñ¨ Õâ◊OÖ’x Ü«∂„u‰õΩÅ∞ «=∞ Ñ¨x QÆ_»∞Ñ¨Ù‰õΩO\Ï~°∞.

ã¨=Ú„^ŒOÖ’ `«∞áê#∞ ~å=\ÏxH˜ =ÚO^Õ ã¨=Ú„^ŒÑ¨Ù ÉÏ`«∞Å∞ PHÍâ◊OÖ’H˜

ZyiáÈ~Ú «∞áê#∞ Ñïkè #∞Oz |Ü«∞@Ñ¨_» å~Ú. _®eÊù<£ KÕÑ¨Å∞ ÃÑ ŒÌ ~åu

|O_»Ö’H˜ "≥o§ •‰õΩ¯O\Ï~Ú. #HõΔ„ «KÕÑ¨Å∞ ã¨=Ú„ ŒOÖ’ Ö’ «∞‰õΩ "≥o§áÈ`å~Ú.

¿ÇÏÖò KÕÑÅ∞ «∞áê#∞ ~åx "≥·ÑÙ‰õΩ áêiáÈ`å~Ú. D ÑÓ~°fi*Ï<åxfl [Å [O «∞=ÙÅ∞

„QÆÇ≤ÏOz#O`« ã¨=∞~°÷=O`«OQÍ "å`å=~°} âßGA˝Å∞ `«=∞ Ys^≥·# Ü«∞O„`«

ã¨Ç¨Ü«∞O`À ‰õÄ_® ≥Å∞ã¨∞HÀÖË~°∞. =∂™È¯ qâ◊fiq^•ºÅÜ«∞OÖ’ D [O «∞=ÙÅ‰õΩ

LO_Õ J «ºO « ã¨∂HõΔ ‡„QÍÇ¨ÏHõ â◊HÎ Hõey# K≥=ÙÅ#∞ áÈe# XHõ Ü«∞O„`åxfl

`«Ü«∂~°∞KÕâß~°∞. Wk JO`«iHõΔOÖ’ [iˆQ =∂~°∞Ê-KÕ~°∞ÊÅ#∞ =ÚO^Œ∞QÍ<Õ

„QÆÇ≤ÏOK«QÆÅ∞æ «∞Ok. J «ºO « ã¨∂HõΔ ‡ èŒfi#∞Å#∞ ‰õÄ_® „QÆÇ≤ÏOK«QÆÅ â◊HÎKÕ «<Õ Wk

™ê èŒºÑ_»∞ «∞Ok.

4.22 QÆ∞_»¡QÆ∂| èŒfixx|\˜ì "Õ@‰õΩ HÍ=Åã≤# [O «∞=Ù =ã∞Î#fl@∞ì „QÆÇ≤ÏOK«@"Õ∞

HÍHõ, ãïQÍæ ZO « Œ∂~°OÖ’, U ã≤÷uÖ’ L#fl^À ‰õÄ_® „QÆÇ≤Ïã¨∞ÎOk. D ã¨∂HõΔ ‡

èŒfix „QÆÇÏ}â◊HÎ KÕ «<Õ QÆ∞@ìÅ„HO Œ J@∞W@∞ uiQ ZÅ∞Hõefl QÆ=∞xOz K«@∞‰õΩ¯#

Ñ¨@∞ì‰õΩx ÃÑ·H˜ ZyiáÈQÆÅ∞QÆ∞ «∞Ok. (ÖH˜; "åÇ¨Ï#"≥∞ÿ# QÆ∞_»¡QÆ∂| â◊|Ì «~°OQÆ

q Œº‰õΩ, ãÖÑ¨ Œ‰õΩ ãÖ|O è•xfl ≥eÜ«∞KÕã¨∞ÎOk... P~ü.ÔH.)

Ô~·@Öò J<Õ áê=Ú "å`å=~°}OÖ’ HõeˆQ ã¨fiÅÊ =∂~°∞ÊÅ#∞ ‰õÄ_®

≥Å∞ã¨∞HÀQÆÅ Œ∞. ZÅ∞HõÅ∞, Ñ¨‰õΔΩÅ∞ "≥Ú ŒÅQÆ∞ "å\˜ ~°HõÎO Ü≥ÚHõ "Õ_çÖ’ HõeˆQ

ã¨∂Hõ Δ ‡"≥∞ ÿ# =∂~°∞ÊÅ#∞ ‰õÄ_® HõxÃÑ\ ˜ ì D áê=Ú `«# PÇ¨~åxfl

ãÖáêkOK«∞‰õΩO@∞Ok. D Ñ¨xx Jk "åã¨# ^•fi~åQÍHõ, "Õ_çx „QÆÇ≤ÏOK«QÆeˆQ

J=Ü«∞"åÅ ãÇÜ«∞O`À KÕã∞ÎOk. "≥·*Ïx‰õΩÅ∞ D q+Ü«∂xfl Œ$+≤ìÖ’ LOK«∞‰õΩx


W„<åÊùÔ~_£ H~°}ÏÅ#∞ LÑÜ≥∂yOK«∞H˘x "å`å=~°}=ÚÖ’ [iQ ÃÇÏK«∞Û «QÆ∞æÅ#∞

ãïQÍæ ≥Å∞ã¨∞HÀ=@OÖ’ ã¨Ñ¶Å∞ÅÜ«∂º~°∞.

J\Ï¡O\˜H± ã¨=Ú„^•xH˜ ^ŒQÆæ~°Ö’ ˆ~_çÜ≥∂ „Ñ¨™ê~°} ãïKÕ¿ãO^Œ∞‰õΩ

LÑ¨Ü≥∂yOKÕ HõOÑ¨Óº@~°∞¡ "å`å=~°} „Ñü‰õÄÅ`« HÍ~°}OQÍ KåÖÏ™ê~°∞¡

qÑ¶Å=∞ÜÕ∞ºq. D q+Ü«∞OÖ’ p=∞Å "≥∞ Œ_»∞ x~å‡}O J «ºO « LÑÜ≥∂QÆHõ~°=∞x

≥Å∞ã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. HÍx D<å\˜ HõOÑ¨Óº@~°∞¡ Ãã· «O p=∞ "≥∞ Œ_»∞x H˘Å=ÖË=x

âß„ãÎA˝Å∞ K≥Ñ¨Ù «∞<åfl~°∞.

4.23 „áê}T~å˚`À JfO„kÜ«∞â◊‰õΩÎÅ∞ :

q Œ∞º «∞Î ÖËHõáÈ Õ ZO « Ys ≥·# =ã∞Î=ÙÖ·<å x~°∞ÑÜ≥∂QÆ"Õ∞, Jq =º~°÷OQÍ

WO\’¡ Ñ¨_ç=ÙO\Ï~Ú, =∞#∞+¨μºÅ â◊s~°OÖ’ XHõ^•xH˜ q∞Oz XHõ\ ˜

=∞Ç¨Ï «fiÑ¨Ó~°‚"≥∞ÿ#, J Œ∞ƒù «"≥∞ÿ# LÑ¨Hõ~°}ÏÅ#∞ ã¨$+≤ìHõ~°Î ayOz=ÙOKå_»∞. g\˜x

LÑ¨Ü≥∂yOK«∞HÀ=@=Ú `≥eã≤#"åà◊√§, "å\ ˜H˜ HÍ"åeû#O`« q^Œ∞º`«∞Î#∞

ã=∞‰õÄ~°Û=Åã≤=ÙO@∞Ok. D LÑHõ~°}ÏÅ LÑÜ≥∂QÆO ≥Å∞û‰õΩx, ãiÜ≥ÿ∞# suÖ’

LÑ¨Ü≥∂yOz ã¨ «Êi}Ï=∂Å∞ á⁄O Õ Ñ¨x =∂#=ÙÅ KÕuÖ’<Õ LOk.

ã¨∂HõΔ ‡â◊s~°=Ú Ü≥ÚHõ¯ x~å‡}=Ú „áê}T~å˚`À [iyOk. nx

J=Ü«∞"åÅ∞ ‰õÄ_® J^Õ „áê} ™ê=∞~°÷ºO Hõey# „áê}QÆ∞`«∞Î`À `«Ü«∂~°∞

KÕÜ«∞|_®¤~Ú. K«„Hõ=ÚÅ∞ J<Õ LÑü÷HõÅ∞ ‰õÄ_® D q èŒ"≥∞ÿ# ã¨∞_çQÆ∞O_»=ÚÖË.

g\˜x ™ê^èŒ# ^•fi~å L`ÕÎl`«O KÕ¿ãÎ Wq Lá⁄ÊOy "ÕQÆ=ÚQÍ u~°QÆ@O

„áê~°Oaè™êÎ~Ú. g\˜x Jaè=$kúKÕã¨∞‰õΩx ãïÜ≥ÿ∞# „Ñ¨Ü≥∂[<åxH˜ LÑ¨Ü≥∂yOK«∞

H˘#@O J<Õ Hõà◊ Ü≥ÚHõ *Ï˝#O |∞kú ‰õΩâ◊Å « Hõeæ# "åiˆH ™ê èŒºO.

4.24 =∞hÖÏH˜ K≥Ok# Ü« .Ñ≤. P~ü.D. J#∞ ¿Ñ~°∞QÆÅ ã¨=∂Kå~° U*ˇhû

"å~°∞ XHõ ãÖÑ¶¨∞@# QÆ∞iOz ÑïjeOz „Ñ¨K«∞iOz# q=~åÅ „Ñ¨HÍ~°=Ú

''HÍifleÜ≥∂HÀ¡*Ï—— J<Õ ¿Ñ~°∞QÆÅ 12 Uà◊§ q^•ºi÷ JÑÊ\HõÑC_»∞ J Œ$â◊º=∞Ü«∂º_»∞.

|_çÖ’x «~°QÆu#∞O_ç =∂Ü«∞"≥∞ÿ Ô~O_»∞ =¸_»∞ QÆO@Å «~åfi « =KÕÛ"å_»∞. "≥Ú Œ\’¡

Ñ≤Å¡"å_»∞ U"À =∂Ü«∞Å∞ KÕã¨∞Î<åfl_»x J#∞‰õΩ<åfl~°∞. «~åfi « P ‰õΩéÏ]_»∞ K≥Ñ≤Ê#

q+¨Ü«∂Å g∞ Œ è•ºã¨ÃÑ\Ïìeû# J=ã¨~°O U~°Ê_çOk. J «x =Ü«∞ã¨∞Ö’<Õ =Ù#fl


XHõ Õ= «ÖÏO\ J=∂‡~Ú J «xx «# ŒQÆæ~°H ~°=∞‡x Ñ≤eKÕ Œx «#∞ Œ∂kÖÏQÍ

ÕeHõÑ_ç Zyi"≥o§ P J=∂‡~Ú`À P_»∞‰õΩ<Õ"å_ç#x K≥¿ÑÊ"å_»∞. áÈbã∞Å∞ KåÖÏ

Ñïâ’ èŒ# KÕâß~°∞. P ‰õΩé]"å_çg∞ Œ QÆ\ì xÑ¶∂ ‰õÄ_® U~åÊ@∞ KÕâß~°∞. J «_çx

XHõ QÆkÖ’ |OkèOKå~°∞ ‰õÄ_®, J~Ú<å J «#∞ =∂Ü«∞=∞=_»O PQÆÖË Œ∞. z=~°‰õΩ

`åO„u‰õΩÅ ^•fi~å =∞O„`ÀÑ¨Kå~åÅ∞ KÕ~ÚOz# «~åfi « J «#∞ =∂Ü«∞=∞=@O

PyOk.

Ô~O_»= ãOÑ¶∞@# Ü≥ÚHõ q=~°} „á¶ê#∞û "≥·*Ïx‰õΩ_»∞ ÃãÖÏiÜ«∞~ü •fi~å

K≥Ñ¨Ê|_çOk. W «x „áê=∂}˜Hõ «#∞, qâ◊fiã¨hÜ«∞ «#∞ Z=~°∂ ãÖâ◊~ÚOK«ÖË~°∞.

D ãÖÑ¶∞@# áêiãπÖ’x XHõ „áêp# q„QÆÇ¨xH˜ ãÖ|OkèOz#k. âß„ãÎA˝Å

XHõ qÉèÏQÆO D „Ñü=∞#∞ Ñ¨sH˜Δã¨∞ÎO>Ë, g~°∞ K«∂ã¨∞ÎO_»QÍ<Õ D „Ñü=∞

=∂Ü«∞"≥∞ÿáÈ~Ú •x ™ê÷#OÖ’ "Õ~˘Hõ qâßÅHÍÜ«∞O L#fl =¸iÎ =zÛ ‰õÄ~°∞Û<Õk.

Wk JO «‰õΩ=ÚO Œ∞O_Õ ^•xHõO>ˇ ÃÑ ŒÌ q„QÆÇ¨ÏO.

WÖÏ J#∞HÀ‰õΩO_® =∂Ü«∞=∞ÜÕ∞º ãÖÑ¶¨∞@#Å∞ XHõ =ºH˜ÎˆH HÍ^Œ∞,

H˘O «=∞Ok =º‰õΩÎÅ ã¨=¸Ç¨Å∞ ‰õÄ_® =∂Ü«∞"≥∞ÿ# ãÖÑ¶∞@#ÖË QÍHõ "åi

ã¨=∂Kå~°O ‰õÄ_® ≥eÜ«∞ÖË Œ∞.

ã¨∞+¨μ=∂fl <å_ôˆHO„^ŒO, J<ÕHõ <å_ôQÆ∞KåÛùÅ`À Hõeã≤=Ù#fl XHõ *ˇ·"å

áê¡l‡Ü«∂ ã¨„H˜Ü«∞ « Ü≥ÚHõ HO„ ŒO. |Ü≥∂áê¡ã≤‡H± ã¨„H˜Ü«∞ « '=∂#ã≤Hõã≤÷u—— g∞ Œ

P è•~°Ñ¨_ç HõxÑ≤ã¨∞ÎOk. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ HõàÏHÍ~°∞_»∞ U Œ<åfl XHõ PHõ$ux QÆ∂iÛ

PÖ’zOKÕ@ÑC_»∞ L «Î=∞"≥∞ÿ# KÕ «<åã≤÷uÖ’ LO_»@O=Å¡ J «x 'HÀ~À<å— J «ºO «

„ÑHÍâ◊=O «OQÍ =Ù#flk. HÍx J «x PÖ’K«#Ö’ z~å‰õΩ, ãO‰õΩz « « Î«fiO L#flÑC_»∞

D ''HÀ~À<å—— H©Δ}Õz, WOHÍ nxg∞ Œ z#fl #Å¡=∞K«ÛÅ∞ ‰õÄ_® HÍ#™êÎ~Ú.

„á⁄. UbëêflˆQ «# Ñ¨ÙãÎHõO ''q∞~°H˜Öòû PÑ¶π <ÕK«~ü—— Ö’ D q èŒOQÍ

„"åâß_»∞. „ÑHÍâßxfl H˘eKÕ@ÑC_»∞ PÖ’K«#Å q Œ∞º„ «Ê"åÇÏ QÆu KåÖÏ JkèHõOQÍ

LO@∞Ok. WÑ¨C_Õ g\˜x Ü«∞O„`åÅ ^•fi~å H˘Å=@OHÍx, K«∂_»@OHÍx

KÕÜ«∞ÖË=Ú, HÍx XHõ\˜ x[O. UO@O>Ë PÖ’K«#Å "≥∂`å^Œ∞, HõÅÊ#ÅÖ’

LO_çáÈ‰õΩO_® XHõ â◊HÎâße Ñ^•~°÷OQÍ «Ü«∂~°=Ù «∞Ok. nxÜ≥ÚHõ QÆu =∞iÜ«Ú

™ê=∞~°÷º=Ú Éè∫uHõ"≥∞ÿ# =ã¨∞Î=ÙÅHõO>Ë ZO`À JkèHõOQÍ LO@∞Ok.


60 Uà◊§Ö’ 13 Uà◊√§ x„ Œ‰õΩ, 6 Uà◊√§ u#\ÏxH˜ Ñ¨_»∞ «∞Ok. J~°"≥·

ãÖ= «û~åÅÖ’ "åà◊√§ K«O„ Œ∞_ç = ŒÌ‰õΩ "≥o§ D „Ñ¨ÑÖKåxfl 9 ™ê~°∞¡ „Ñ¨ ŒHΔ}

KÕã≤#O « Œ∂~°O #_çz=ÙO\Ï~°∞.

4.27 r=K«∞O|Hõ «fi=Ú Ü≥ÚHõ K«=∞`å¯~°"≥∞ÿ# â◊HÎ :

JÜ«∞™ê¯O`«O Ü≥ÚHõ¯ QÆ∞}O 'PHõ~°¬}—. JÜ«∞™ê¯O`«OÖ’ HõxÑ≤OKÕ

qÅHõΔ} «, nxÖ’=ÙO_Õ XHõ J Œ$â◊ºâ◊HÎ. D PHõ~°¬}Ïâ◊HÎ XHõ Ö’Ç¨ÏÑ¨Ù=ÚHõ Ö’<Õ

HÍHõ, ãÖÑ¨Ó~°‚ r=[QÆ «∞ÎÖ’ nx LxH˜x K«∂_»=K«∞Û. D â◊s~° JÜ«∞™ê¯O «â◊HÎ

kâß*Ï˝<åxH˜ ‰õÄ_® LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_»∞ «∞Ok. PHõ~°¬}Ïâ◊HÎx P~°=WO„kÜ«∞=Ú Jx

‰õÄ_® JO\Ï~°∞.

L «Î~°O "≥·ÑÙ <å\# c*ÏÅ∞ q∞QÆ å kâ◊ÅÖ’ <å\# c*ÏÅHõO> «‰õΩ¯=

ã¨=∞Ü«∞OÖ’ "≥ÚÖÔH «Î@O ÖÏO\˜ qÅHõΔ} «Å∞ Ñ¨$käfi =∞iÜ«Ú r=–=#ã¨Ê «∞Å

Ü≥ÚHõ JÜ«∞™ê¯O « « åÎ fiÅ HÍ~°}O =ÖË¡ [~°∞QÆ∞ «∞Ok.

Ñïâ’ èŒ‰õΩÅ∞ ≥Å∞û‰õΩ#fl Õq∞@O>Ë JÜ«∞™ê¯O «O Ü≥ÚHõ L «Î~°„ èŒ∞=O

r=, J}∞ „H˜Ü«∞Å#∞ xÜ«∞O„ «} KÕã¨∞ÎOk. ŒHΔ}„ èŒ∞=O â◊HÎ, áÈ+¨} J=ã¨~åxfl

f~°∞ã¨∞ÎOk. g\˜ Ñ¨xf~°∞ ≥Å∞ã¨∞‰õΩO>Ë D Ô~O_»∞ JÜ«∞™ê¯O « è•~°ÅÖ’ Uk,

ZHõ _», ZO « J=ã¨~°"≥∂ HõzÛ «OQÍ x~°‚~ÚOK«=K«∞Û.

D™ê =∞ã‘ÇπÏ (Uã∞„H©ã∞Î) [~° äŒ∞„<£Î (=∞ÇÏ=∞‡ £) "≥Ú ŒÅQÆ∞ =∞ÇÏhÜ«ÚÅ∞

=∂#=ÙÅ#∞ =∞Oz =∂~°æOÖ’ #_çÑ≤OK«QÆeQÍ~°∞. H˘O^Œ~°∞ D =∂~°æOÖ’

#_»=\ÏxH˜ W+ìÑ¨_»~°∞. WO Œ∞Ö’ gi ^À+¨"Õ∞q∞ ÖË Œ∞. gi =∞<À|ÅO «‰õΩ¯=

HÍ=@"Õ∞ nxH HÍ~°}O. nx HÍ~°}OQÍ q<Õ"åi =∞#ã∞ûÖ’ Hõ ŒeHõx fã∞‰õΩ~åÖË~°∞.

<å~° Œ∞_»∞=O\ =∞ÇÏhÜ«ÚÅ∞ =∂„ «"Õ∞ =∞#∞+μºÅ r=# q è•<åxfl =∂~°ÛQÆeQÍ~°∞.

"åb‡H˜, „ èŒ∞=Ù_»∞, „Ñ¨Ç¨¡ Œ∞_»∞, ã¨∞Hõ#º "≥Ú ŒÅQÆ∞"å~°∞ <å~° Œ∞_ç „¿Ñ~°} KÕ «<Õ

ÑÙ~ÀQÆq∞OK«QÆeQÍ~°∞. ã=∞~°÷QÆ∞~°∞~å=∞^•ã∞, ~å=∞Hõ$+‚ Ñ~°=∞ÇÏOã, q"ÕHÍ#O Œ,

QÆ∞~°∞QÀqO £ã≤OQ∑, ™êfiq∞ ŒÜ«∂#O Œ, Hõc~°∞^•ã∞ "≥Ú ŒÅQÆ∞ =∞ÇÏhÜ«ÚÅ∞ JÑÊ\˜

=∂#=ÙÅ‰õΩ „¿Ñ~°} HõeyOz ã¨<å‡~°æOÖ’ #_çÑ≤OK«QÆeQÍ~°∞.


4.29 ™ê èŒ∞=ÙÅ, ã¨[˚#∞Å, ≥·=A˝Å Õ*’=ÅÜ«∞O (P~å) Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù =~°‚OÖ’

"≥Å∞QÆ∞ «∂ =ÙO@∞Ok. g~°∞ ã¨g∞ÑÖÖ’=ÙO_Õ =∞#∞+¨μºÅg∞ Œ «=∞ „¿Ñ=∞x,

J#∞„QÆÇxfl, =~åÅ#∞ „ÑãiOÑ*Ë¿ã"å~°∞. WÖÏO\ =º‰õΩÎÅ ãg∞ÑOÖ’ ‰õΩ~°∞Û<Õ"å~°∞

XHõq èŒ"≥∞ÿ# PHõ~°¬}x, P#O^•xfl, LÖÏ¡™êxfl á⁄O Œ∞`å~°∞. gi`À ZÅ¡Ñ¨C_»∞

ãO|O èŒO Hõey=ÙO_»@O =Å¡ gi Pj~åfi ŒO Åaèã∞ÎO Œ<Õ PHÍOHõΔ Hõey=ÙO\Ï~°∞.

=∞Ç¨ «∞‡Å, Õ= Œ∂ «Å, Õ==∂#=ÙÅ ~°∂ÑÖÖ’ =Ù#fl ã≤ ŒúÑ¨Ù~°∞+¨μÅ K«∞@∂ì

ZÅ¡Ñ¨C_»∂ =∞Oz =∞#∞+¨μÅ∞ P„â◊~ÚOz LO_»\ÏxH˜ HÍ~°}O "åi PHõ~°¬}Ï

â◊HÎÜÕ∞. „Ñü„áê}˜ Ü≥ÚHõ ''|Ü≥∂áê¡l‡H± ÉÏ_ô—— âßs~°Hõ, =∂#ã≤Hõ, PO «iHõ

â◊‰õΩÎÅ#∞ =$kúKÕã¨∞ÎO^Œx âß„ã¨ÎA˝Å∞ `≥eáê~°∞. J`«ºO`« J=ã¨~°"≥∞ÿ# ™ê^èŒ#

''Ü≥∂QÆ™ê èŒ#—— =∞iÜ«Ú „áê}ÏÜ«∂=∞=Ú.

=∞# JOQÍÅ ^•fi~å =∞#O ZÅ¡Ñ¨C_»∂ „|Ç¨‡O_»OÖ’ LO_Õ „áê}Ïxfl

„QÆÇ≤Ïã¨∂Î=ÙO\Ï=Ú. Ü≥∂QÆ∞Å „Ñ¨HÍ~°O Wq 4 ~°HÍÅ∞. Jq –

1. <åã≤Hõ z=i ÉèÏQÆOÖ’x ~°O„^è•Å =^ŒÌ LO_Õ Ö’Ñë ÉèÏQÆO.

2. TÑ≤iu «∞ÎÅÖ’x "åÜ«ÚHÀâ◊O. 3. <åÅ∞Hõ 4. K«~°‡=Ú. áêâßÛ «º •~°≈x‰õΩÅ

„Ñ¨HÍ~°O K«~°‡O ^•fi~å =∞#O x~°O «~°O „áê}Ïxfl Ñ‘Å∞Û‰õΩO@∂=ÙO\Ï=Ú.

Ü≥∂QÆ∞Å „ÑHÍ~°O 'Ü≥∂QÆO— =Å¡ D „áê}â◊HÎx PHõi¬OK«∞HÀ=@O, fã∞‰õΩ#fl^•xfl

qxÜ≥∂yOK«∞HÀ=@O, xÜ«∞=∞|^ŒúOQÍ, ã¨∞ÅÉèíOQÍ „áê}â◊H˜ Îx Z‰õΩ¯=

Ñï=∂}OÖ’ á⁄O Œ@O ≥Å∞ã¨∞HÀ=K«∞Û.

J#fl=Ú, Ñ¶Å=ÚÅ∞, âßMÏÇ~°=Ú ã∂~°ºâ◊HÎ À ÑÓiÎQÍ xO_ç=ÙO\Ï~Ú.

JO Œ∞=ÖË¡ "å\˜x „áê}^•Ü«∞Hõ PÇ¨~°=Ú Jx JO\Ï~°∞.

«∂~°∞Ê =∞iÜ«Ú áêâßÛ «º •~°≈x‰õΩÅ „Ñ¨HÍ~°O =∞#=Ú Éè’[#O •fi~å

JkfifÜ«∞"≥∞ÿ# „áê}â◊H˜Îx á⁄O^Œ∞`å=Ú. <À\ ˜ ^•fi~å =∞#=Ú fã¨∞‰õΩ<Õ

PÇ¨~°O#∞Oz á⁄@ì=O\˜ q∞QÆ å JOQÍÅ∞ „áê}Ïxfl „QÆÇ≤ÏOK«ÖË=Ù. Éè’[#O

Ü≥ÚHõ ~°∞KÕ <À\H „áê}O. Ü≥∂QÆ∞Å∞ Éè’[<åxfl •x ~°∞z ÑÓiÎQÍ áÈÜÕ∞O «=~°‰õΩ

#=ÚÅ∞`å~°∞. J#flO Ü≥ÚHõ "≥Ú «ÎO „áê}Ïxfl <åeHõ ^•fi~å Ñ‘ÖËÛã¨∞‰õΩO\Ï~°∞.


nx `«~åfi`« D „áê}Ïxfl Éè’[#O ^•fi~å U JOQÆ=¸ JiyOK«∞‰õΩx,

„QÆÇ≤ÏOK«∞HÀÖË Œ∞. JÅã¨@ =∞iÜ«Ú h~°ãÖ =Å¡ H˘OK≥O u#QÍ<Õ D JOQÍÅ∞

q=ÚY « K«∂Ñ¨Ù`å~Ú. nxH˜ HÍ~°}O <åeHõ ^•fi~å P J#flOÖ’x „áê}Ïxfl

„QÆÇ≤ÏOK«@"Õ∞. J#flO u#fl «~°∞"å « H˘xfl QÆO@Å‰õΩQÍx J~°QÆ Œ∞. "≥O@<Õ Jk

JOQÍÅ‰õΩ áÈ+¨}xflã¨∞ÎOk. HÍx „áê}Ïxfl W=fiÖË Œ∞. D J~°∞QÆ∞ ŒÅ HÀãÖ P

JOQÍÅ Ü≥ÚHõ 70% „áê}â◊HÎx Y~°∞Û KÕã∞ÎOk. D JOQÍÅ∞ (á⁄@ì, HÍÖËÜ«∞=Ú,

á¶êO„H˜Ü«∂ãπ) „áê}Ïxfl ã‘fiHõiOK«ÖË=Ù. Ç¨ÏŸq∞Ü≥∂Ñü nxH˜ K«Hõ x L^•Ç¨Ï~°}.

nO\’¡ =∞O Œ∞#∞ z#fl "≥∂`å Œ∞Ö’ <åeHõg∞ Œ ÃÑ@∞ì‰õΩx K«Ñ¨ÊiOKåe.

Ü≥∂QÆ∞Å∞ =∞iÜ«Ú áêâßÛ «º âß„ãÎAÅ „ÑHÍ~°O =Ú‰õΩ¯ „áê}Ïxfl „QÆÇ≤ÏOKÕ

Ju ™ê=∂#º"≥∞ÿ# =∞~À JOQÆ=Ú. "åÜ«Ú=Ù ÖËHõáÈ Õ =∞#O XHõ HõΔ}O ‰õÄ_®

rqOK«ÖË=Ú, ~ÀQÍÅ ÉÏi#Ñ¨_ç z=iH˜ =∞~°}˜™êÎ=Ú. =∞x+≤ „Ñü xq∞ëêxH˜

18 âßfiã¨ÅÖ’ XHõ b@~°∞ K˘Ñ¨C# 4 QÆO@ÅÖ’ 13 b@~°¡ QÍex Ñ‘Å∞™êÎ_»∞.

Wk 2 b@~°¡ h~°∞ =∞iÜ«Ú XHõ H˜Ö’ J#flO =Å¡ á⁄O Õ â◊HÎHõO>Ë Z‰õΩ¯=QÍ

LO@∞Ok. QÍe â◊s~åxH˜ =ÚYº"≥∞ÿ# áÈ+¨Hõ=Ú. JO>Ë =Ú‰õΩ¯ Ö’ÑëH˜ QÍex

„QÆÇ≤ÏOK«@OÖ’ JãÖMÏºHõ"≥∞ÿ# 'P„ÖÏìÃãxû\˜"£ <≥~°fiãπ Ô~ÃãÑì~üû— LO\Ï~Ú. Wq

QÍe Ü≥ÚHõ Jxfl QÆ∞}ÏÅ#∞ Ö’ÑëH˜ „QÆÇ≤Ï™êÎ~Ú.

=Ú‰õΩ¯ QÍex „QÆÇ¨Ï}Ü≥∂QÆºOQÍ KÕã¨∞ÎOk. ^Œ∞=Ú‡, "Õ_ç =∞iÜ«Ú

K«Å¡ Œ<åxfl fã≤"Õã∞ÎOk. =∞iÜ«Ú Œ∞~°æO è•xfl Ñ‘Å∞ÛHÀ‰õΩO_® KÕã∞ÎOk. „ÑHõ$uÖ’x

ã¨∞"åã¨#ÅÖ’ ZO`À „áê}O LO@∞Ok. nxx =Ú‰õΩ¯ „QÆÇ≤Ïã¨∞ÎOk. Ñ¨Ù=ÙfiÅ

"åã¨#, "≥ÚHõ Å Ü≥ÚHõ „áê} « «Î fi=Ú J<ÕHõ ~°HÍÖ·# H©@HÍÅ#∞ PHõi¬ã¨∞ÎOk.

H©@HÍÅ∞ «=∞‰õΩ JO@∞‰õΩ#fl Ñ¨Ùá⁄Ê_ç À XHõ K≥@∞ì#∞Oz WOH˘Hõ K≥@∞ìH˜ "≥o§

"≥ÚHõ ÅÖ’ Ñ¨ÓÅ L «ÊuÎH˜ HÍ~°}O J=Ù`å~Ú. D "åã¨# H˘xfl~°HÍÅ H©@HÍÅ#∞

áê~°„^ÀÅ∞ «∞Ok. H˘xfl\x #+ìÑ~°∞ã∞ÎOk ‰õÄ_®. ÑÓÅ"≥ÚHõ ã∞QÆO è•xfl Ö’ «∞QÍ

âßfiã •fi~å „QÆÇ≤ÏOK«@O =Å¡ =∞#‰õΩ JkèHõ „áê}â◊HÎ =ã∞ÎOk. 'J~À=∂ ä≥~°Ñ‘—Ö’

ã∞"åã#ÅKÕ « KåÖÏ~°HÍÅ ~ÀQÍÅ#∞ áÈQ˘_» å~°∞. ã∞QÆO è•xfl =∞~°Ì# K≥Ü«∞º@O

=Å¡ ‰õÄ_® H˘xfl ~ÀQÍÅ#∞ #tOÑ¨KÕÜ«∞=K«∞Û.


„ÑHõ$u#∞Oz ÅaèOKÕ ã∞QÆO èŒ"Õ∞ ÖÏÉèí •Ü«∞Hõ=Ú. Hõ$„u=∞ ã∞QÆO è•Å=Å¡

ÖÏÉèíO ÖË Œ∞. ZO Œ∞HõO>Ë g\˜Ö’ „áê}O LO_» Œ∞.

4.32 <åã≤Hõ Ü≥ÚHõ <å_»∞Å∞, 'Ãã·Ê#ÖòHÍ~ü¤— =∞iÜ«Ú 'JÉÏ¡OÔQ\Ï—Ö’ LO_Õ

„áê}â◊HÎ â◊s~°O Ü≥ÚHõ ã=∞ãÎ „HÜ«∞ÅÖ’ QÍ_è»"≥∞ÿ#, ã «fi~° „ÑÉèÏ"åxfl K«∂Ñ≤ã∞ÎOk.

nx „Ñ «ºHõΔ L^•ÇÏ~°} ãÊ $ÇÏ «Ñ≤Ê#"åiH 'Ãã‡e¡OQ∑ ™êÖòì— "åã# K«∂Ñ≤OK«QÍ<Õ

"≥O@<Õ ã¨Ê $Ç¨ÏÖ’H˜ ~å=@O ÖËHõ =∞ «∞Î=∞O Œ∞ ^•fi~å ã¨Ê $Ç¨Ï HÀÖ’Ê=@O.

<åã≤Hõ Ü≥ÚHõ <å_»∞Å ^•fi~å QÆO è•xfl „QÆÇ≤ÏOK«@O =Å¡ ^•x 'iÃÑ¶¡H±û—

„ÑÉèÏ=O J<åflâ◊Ü«∞=Ú, HÍÖËÜ«∞=Ú, =¸„ «Ñ≤O_®Å∞, Ñ‘¡ÇÏ=Ú "≥Ú ŒÅQÆ∞ ã=∞ãÎ

â◊s~° JOQÍÅÖ’x <å_ô=∞O_»ÖÏÅ g∞ Œ Ñ¨_»∞ «∞Ok. Wk XHõ „H˘ «Î 'iÃÑ¶H±û

ä≥~°Ñ≤—. D ä≥~°Ñ≤ „H˘ «Î ~ÀQÍÅ#∞ «yæOKÕO Œ∞‰õΩ „Ñ¨Kå~°OÖ’H˜ =zÛOk. =Ú‰õΩ¯

~°O„ è•ÅÖ’x <å_ô «O «∞ =ÅÜ«∞O, ÉÁ@#„"Õe QÆ∞~°∞ÎÅ∞ HõzÛ «OQÍ #=∞‡ Œy#q.

TÑ≤iu «∞ÎÅÖ’ "åÜ«Ú=Ù Ü≥ÚHõ 'ÃãÖòû—`À PH˜û[<£ ~°HõÎOÖ’ HõÅ=@O ~°HõÎO

Ü≥ÚHõ '|Ü≥∂ZÅ„Hìã≤\ ˜—— g∞ Œ P è•~°Ñ¨_ç=ÙO@∞Ok. Dq èŒOQÍ TÑ≤iu «∞ÎÅÖ’

‰õÄ_® „áê}„QÆÇ¨Ï}„H˜Ü«∞ [~°∞QÆ∞ «∞Ok.

MN


=∞Ç¨„áê} « «Î fi=Ú:

5.1 qâ◊fi"åºÑ¨Î"≥∞ÿÜ«Ú#fl „áê}â◊H˜Î XHõ =∞Ç¨`«`«Î fi=Ú. Jk aè#flaè#fl

„Ñ=∂}ÏÅÖ’ „ÑÑOK«OÖ’x ã=∞ãÎ ãr=, xs= =ã∞Î=ÙÅÖ’ xO_ç=ÙOk. =∞x+≤

â◊s~°OÖ’ „Ñ¨=Ç≤ÏOKÕ q Œ∞º «∞Î D =∞Ç¨ „áê} « «Î fi=ÚÖ’ XHõ JOâ◊. âßfiã¨,

Jyfl, [Å=ÚÅ#∞ PÖ’K«#Å •fi~å =∞#=Ú =∞#Ö’H P"åÇÏ# KÕã∞‰õΩO\Ï=Ú.

"åºkè À, Œ∞óY=Ú`À ÉÏ èŒÑ¨_»∞ «∞#fl"åi t~°ã¨∞û#∞ KÕu`À xq∞i Õ

"åiH˜ ZO`À ™êO «fi# HõÅ∞QÆ∞ «∞Ok. K«∞O|#=Ú, PeOQÆ#=Ú, Hõ~°KåÅ#=Ú,

áê^•aè=O Œ#=ÚÅ =Å¡ Q˘Ñ¨Ê „Ñ¨ã¨#fl « J#∞Éèí==∞ø «∞Ok. "≥·*Ï˝x‰õΩÅ Hõ äŒ#O

„Ñ¨HÍ~°O XHõ k=º „áê}â◊H˜Î XHõiÖ’#∞Oz =∞~˘HõiÖ’H˜ „Ñ¨"ÕtOz "åiH˜

P#O^•xfl, ã¨Ç¨Ü«∞=Ú#∞ JOkã¨∞ÎOk.

(Ü≥∂QÆ™ê èŒ‰õΩÅ∞ «=∞ JO «óK«‰õΔΩ=ÙÅ`À <å_»∞ÅÖ’ „Ñ=Ç≤ÏOKÕ „áê}â◊HÎx

„Ñ¨`«ºHõΔ=ÚQÍ K«∂_»QÆÅ~°∞. â◊s~° „Ñ¨HÍâßxfl (P~å) ‰õÄ_® "å~°∞ K«Hõ¯QÍ

Œi≈OK«QÆÅ~°∞.)

P Õ[ã¨∞û ÖË «QÆ∞ÖÏc~°OQÆ∞Ö’ „Ñ¨HÍtOKÕ H˜~°}ÏÅ ~°∂ÑÖÖ’ HõxÑ≤ã¨∂Î

=ÙO@∞Ok. =∞#ã¨∞ûÖ’x PÖ’K«#Å∞ x~°O`«~°O hà◊§Ö’x JÅÅ =∂kiQÍ

Õ[ã∞ûÖ’ Hõ Œ∞Å∞ «∂=ÙO\Ï~Ú. P PÖ’K«#ÖË „áê}â◊HÎ À q∞o «"≥∞ÿ LO>Ë KåÖÏ

â◊HÎ=O «=∞ø`å~Ú. P f„= ÉèÏ=# ÖËHõ Œ$_è» ãÖHõÅÊ|Å=Ú (WKåÛùâ◊HÎ) ÅHõΔ ºO

"≥·ÑÙ QÆ∞iÃÑ\˜ì# ÉÏ}OÖÏQÍ ÑxKÕã∞ÎOk. Jq∞ « „áê}â◊HÎ Hõey# PÖ’K«<åÑ~°∞Å

ãÖHõÖÏÊÅ∞ qâ◊fiOÖ’ ãÖK«Å<åxfl Hõey™êÎ~Ú.

5.2 „áê}=Ú Ü≥ÚHõ „Ñ|Å â◊HÎx HÀi# q èŒOQÍ LÑÜ≥∂yOK«∞H˘#=K«∞Û#∞.

XHõ JOQÆ∞à◊O ÑïkèÖ’ Ñ¨_Õ ã¨∂~°ºâ◊HÎx Éèí∂ « ŒÌO ^•fi~å ˆHO„nHõ$ «O KÕã≤#KÀ

„áê}â◊HÎ Jaè=$kú ^•fi~å ã¨fiã÷ « – ãÖ=~°ú#=Ú

74

5


Jk Jyflx Ñ¨Ù\ìOz ÃÑ ŒÌ J_»qx ‰õÄ_® HÍeÛ"ÕÜ«∞QÆÅ Œ∞. J Õq èŒOQÍ =∞x+≤

â◊s~°OÖ’x „áê}â◊HÎx UH©Hõ$ «O KÕÜ«∞QÆey Õ Q˘Ñ¨Ê â◊HÎ L «Ê#fl=∞ø «∞Ok.

5.3 „á⁄ÃÑ¶ã¨~ü Z.q.âß„ˆQQÍi =∂@ÅÖ’ HÍOu H˜~°}ÏÅ∞ ÃãHõO_»∞‰õΩ ÅHΔÍ

J~°"≥· S Œ∞ "ÕÅ "≥∞ÿà◊§ Œ∂~°O „Ñ¨Ü«∂}O KÕ™êÎ~Ú. HÍh PÖ’K«#Å∞ ÃãHõO_»∞‰õΩ

4 "ÕÅ #∞Oz 8 "ÕÅ q∞eÜ«∞#¡ "≥∞ÿà◊§ "ÕQÆO`À „Ñ¨Ü«∂}O KÕÜ«∞QÆÅ=Ù. Ñ¨QÆÅ∞

ã¨∂~°ºH˜~°}ÏÅ∞ •x "ÕQÍxfl H˘O « x~ÀkèOz#Ñ¨Ê\˜H˜ ~å„u ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’ •x

"ÕQÆO KåÖÏ K«∞~°∞‰õΩQÍ LO@∞Ok.

(Ys^≥·#, |Å=~°÷Hõ"≥∞ÿ# PÇ¨~°O fã¨∞‰õΩ#flÑ¨Ê\ ˜H© â◊H˜ Î=O`«∞Å∞,

`Õ*’=O`«∞Å∞, P~ÀQÆº=O`«∞Å∞ HÍÖËx ^Œ∞~°ƒÅ∞Å∞ ‰õÄ_®, „áê}â◊H˜Î Ü≥ÚHõ¯

„Ñ¨Ü≥∂QÆO KÕ « Pâ◊Û~°ºHõ~°"≥∞ÿ# „Ñ¨QÆux ™êkè™êÎ~°∞.)

KåÖÏ=∞Ok q+¨Ü«∞OÖ’ "åi |~°∞=ÙÖ’ J™ê è•~°} =∂~°∞Ê HõÅQÆ@O,

=∞$ «∞º=ÚYOÖ’ L#fl"å~°∞ Pâ◊Û~°ºHõ~°OQÍ HÀÅ∞HÀ=@O =∂ Œ$+≤ìH˜ =KåÛ~Ú.

5.4 DÑ‘~°ãπ Õâ◊ÑÙ ~åA Ñ≤#›ãπ =∞x+≤x =Ú@∞ìH˘x ¿ÑQÆ∞Å∞, HÍÖËÜ«∞=Ú#‰õΩ

ãO|OkèOz# ~ÀQÍÅ#∞ #Ü«∞O KÕÜ«∞QÆeQ"å_»∞. '„ÔH™ÈÊã≤Ü«∞<£— ~åA «# KÕux

„uÑ≤Ê <˘Ñ≤Êx, ‰õΩO\˜ «<åxfl, QÆ∞_ç¤ «<åxfl áÈQ˘>Ëì"å_»∞.

„áê}ÏHõ~°¬} „Ñ¨„H˜Ü«∞ :

„áê} « «Î fi=Ú D qâ◊fiOÖ’ J#O «OQÍ "åºÑ≤Oz=ÙOk. D „áê}O

ZHõ _»#∞Oz =ã¨∞Î#flk? Uq èŒOQÍ =ã¨∞Î#flk? Jx „Ñ¨tflOK«∞HÀ#Hõ éË¡ Œ∞. •xx

á⁄O^Œ@O Hõ+¨ì"Õ∞g∞HÍ^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë Jk XHõ =∞Ç¨ã¨=Ú„^ŒOÖÏQÍ =∞#

#Å∞k‰õΩ¯ÖÏ xO_ç=ÙOk. =∞#O „ÑüHõΔ}O P â◊HÎ™êQÆ~°O #∞Oz „áê}=Ú#∞

J=ã¨~°"≥∞ ÿ#O`«"Õ∞~°‰õΩ =∂„`«"Õ∞ fã¨∞‰õΩx ^•x |ÅO KÕ`«<Õ rqOz

„H˜Ü«∂jÅ∞~°"≥∞ÿ=Ù<åfl=Ú.

„Ñ¨Hõ$u =∞x+≤ HÀãÖ Jxfl =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ ã¨∞ÅÉèí «~°OQÍ LOzOk. Uk

ZO «=~°‰õΩ J=ã¨~°"≥∂ JO « á⁄O Œ@O ã¨∞ÅÉèí"Õ∞. JO ŒiH˜ QÍe J=ã¨~°O.

H˘kÌ „Ñ¨Ü«∞ «fl=Ú KÕ « Jk Åaèã¨∞ÎOk. PÃÑ·# Hõ+ì=∞ø «∞Ok. •x qÅ∞= ‰õÄ_®

ÃÑ~°∞QÆ∞ «∂ =ÙO@∞Ok. „áê}"åÜ«Ú=Ù J «º=ã¨~°O. ZO Œ∞HõO>Ë QÍeÖË‰õΩO_®


H˘kÌ ~ÀAÅ∞ „|uH˜ LO_»=K«∞Û<Õ"≥∂ HÍh „áê}O ÖË‰õΩO_® rqOzÜ«ÚO_»@O

[~°QÆ^Œ∞.

5.5 âßfiã¨ Ñ‘ÅÛ@O – hà◊√§ „`åQÆ@O, Éè’[#O KÕÜ«∞@=∞O « ã¨∞ÅÉèíO.

J Õq èŒOQÍ ÉÏQÍ #q∞e Éè’[#O KÕÜ«∞@O, =∞ èŒºÖ’ Z‰õΩ¯=QÍ hà◊√§ „`åQÆ‰õΩO_®

LO_»@O =O\˜ xÜ«∞=∂Å#∞ áê\Õz „áê}Ïxfl JkèHõOQÍ á⁄O Œ=K«∞Û. JÖÏˆQ

„áê}À`åÊ Œ# „Ñ¨„H˜Ü«∞ÅÖ’ H˘xfl Ñ¨ Œú «∞Å ^•fi~å „áê}Ïxfl ã¨=∞$kúÑ¨~°z Åaúx

á⁄O^Œ=K«∞Û.

„áê}=Ú Ju ã∂Hõ;"≥∞ÿ# « «Î fi=Ú. ã∂Hõ;"≥∞ÿ#H˘nÌ =ã∞Î=Ù#∞ á⁄O Œ@O

`ÕeH“`«∞Ok. Éè’[# ã¨=∞Ü«∞OÖ’ D q+¨Ü«∞O K«Hõ¯QÍ É’^èŒÑ¨_»∞`«∞Ok.

Éè’[#=ÚÖ’ „Ñü "≥∞`«∞‰õΩ Ü≥ÚHõ¯ ~°∞zx `≥Å∞ã¨∞H˘#QÆÅ"Õ∞"≥∂QÍh h\˜Ö’

„ÑüÉÁ@∞ì Ü≥ÚHõ ~°∞zx ≥Å∞ã¨∞H˘#∞@ Hõ+ì=Ú. Éè’[#O q+¨Ü«∞OÖ’ Ñ¶ÖÏ<å

Ñ¨ •~°÷O LÑ¨ÊQÍ LOk, HÍ~°OQÍ LOk, Ñ¨ÙÅ¡QÍ LOk Jx K≥Ñ¨ÊQÆey#O «

ÕeHõQÍ h\˜ q+¨Ü«∞OÖ’ Ñ¶ÖÏ<å h~°∞ #k h~°x, ÉÏq h~°x, K≥é∞=Ù h~°x

QÍh, Uk ZO ≥O « Ñï=∂}OÖ’ Hõeã≤=ÙO ŒxQÍh JO « ÕeHõQÍ K≥Ñ¨ÊÖË=Ú.

QÍe q+¨Ü«∞OÖ’ Wk =∞s ã¨∂Hõ;=Ú. „Ñ¨ ÕºHõOQÍ QÆ=∞x¿ãÎ «Ñ¨Ê =∞#O âßfiã¨

fã¨∞‰õΩO@∞#fl q+¨Ü«∞O `≥b^Œ∞. D q+¨Ü«∞O g∞^Œ Jã¨Å∞ ^Œ$¿+ì ÃÑ@ì~.

„áê} « «Î fi=Ú g@xflO\˜HõO>Ë q∞H˜ e ã¨∂Hõ;"≥∞ÿ#k. JO Œ∞=Å¡ D „áê}â◊HÎx

fã¨∞HÀ=@O-q_»=@O WO„kÜ«∂Å ^•fi~å ≥eÜ«∞‰õΩO_® [~°∞QÆ∞ «∞Ok.

„áê}â◊HÎ Ü≥ÚHõ QÆ=∞#=Ú JO ŒiÖ’#∂ XˆHq èŒOQÍ LO@∞Ok. HÍh

Uq èŒOQÍ<≥· Õ Z «∞ÎÑ¨ÖÏ¡Å Éèí∂q∞g∞ Œ Ñ¨_ç# h\˜ Ñï=∂}O Z‰õΩ¯=, «‰õΩ¯=QÍ

LO@∞O^À J Õq èŒOQÍ „áê}â◊HÎ Ü≥ÚHõ Ñï=∂}=Ú ^•xx ã¨ Œ∞Ñ¨Ü≥∂QÆ=Ú

KÕã∞H˘<Õ"åiÖ’ Z‰õΩ¯=QÍ#∂, Œ∞~°∞ÑÜ≥∂QÆO KÕ¿ã"åiÖ’ «‰õΩ¯=QÍ#∂ LO@∞Ok.

Œ$_è»"≥∞ÿ# ãÖHõÅÊâ◊HÎ =Å#, =∞Oz PÖ’K«<å|ÅOKÕ «, PHõ~°¬}KÕ «

„áê}=Ú =∞#Ö’ JkèHõ=ÚQÍ xez=ÙO@∞Ok. Pq èŒOQÍ ‰õÄ_ç# „áê}â◊HÎx U

Ñ¨xH˜ LÑ¨Ü≥∂y¿ãÎ P Ñ¨xÖ’ P#O^•xfl á⁄O Œ=K«∞Û.


~ÀQÍxfl «yæOK«@=Ú :

~Àyx "≥∞ «Î\ Ñ~°∞ÑÙg∞ Œ É’~å¡ Ñ_»∞HÀÉ\Ïìe. J «x QÆ_»¤=Ú, =ÚY=Ú

<ÕÅ‰õΩ «QÆÅ‰õΩO_® Kèåf „HÕ Œ XHõ kO_»∞#∞OKåe. Ô~O_»∞ KÕ «∞Å#∞ x\Ï~°∞QÍ

KåÑ≤ q„âßOuQÍ LO_»x"åfie.

"≥Å¡HÅ Ñ_»∞HÀÉ\˜ì ~Ày Q˘O «∞ „HO Œ "≥#∞fl=ÚHõÖ’ U ÉèÏQÆOÖ’ L|∞ƒQÍ

LO^À `≥Å∞ã¨∞HÀ=\ÏxH˜ ‰õΩ_çKÕu `«~°˚h„"ÕÅ∞x, =∞^èŒº„"ÕÅ∞h "≥#∞fl=ÚHõ‰õΩ

W~°∞"≥·Ñ¨ÙÖÏ =KÕÛq èŒOQÍ LOz <≥=∞‡kQÍ „"Õà◊§x „HÕk"≥·Ñ¨Ù‰õΩ ~°∞ Œ∞Ì «∂áÈ"åe.

ÉÏQÍ è•ºã¨ÃÑ\ì JÖÏ KÕã¨∞Î#flÑ¨C_»∞ "≥#∞fl=ÚHõÖ’ QÆ\ìQÍ L#fl ™ê÷#=ÚÅ∞,

=Ú_»∞Å∞, #~åÅÖ’ Ñ_»¤ "≥∞eHõÅ#∞ „QÆÇ≤ÏOK«=K«∞Û. D =¸_çO\Ö’ U^À XHõ >ÿ<å

U ™ê÷#OÖ’<≥·<å L#fl@∞¡ `≥e¿ãÎ P ™ê÷<åÅ#∞ QÆ∞~°∞ÎÃÑ@∞ìHÀ"åe ÖËHõáÈ`Õ

=¸_»∞~°HÍÅ q+¨Ü«∂Å#∞ =¸_»∞~°HÍÅ ~°OQÆ∞ÅÖ’ QÆ∞~°∞ÎÅ∞ ÃÑ@∞ìHÀ"åe.

5.6 WOHÍ Ô~O_»∞ q+Ü«∂Å∞ h=Ù ≥Å∞ã∞HÀ"åe. Jq J=ã~°"≥∞ÿ# j «Å=Ú

=∞iÜ«Ú L+‚=Ú. KÕu „"Õà◊§#∞ "≥#∞Hõ‰õΩ „uÑ≤Ê "å\ „HOk ÉèÏQÆ=Ú#∞ "≥_»Å∞ÊKÕã≤

<≥=∞‡kQÍ "≥#∞fláê=Ú "≥Ú ŒÅ∞#∞Oz z=i=~°‰õΩ fã∞‰õΩ~å"åe. <åÅ∞QÆ∞ „"Õà◊¥§

ŒQÆæiH PxOz "≥#∞fl=ÚHõ J<Õ HõuÎ g∞ Œ <åÅ∞QÆ∞ „"Õà◊§`À HÀã∞Î#fl@∞¡QÍ ÃÑ·#∞Oz

„HÕkH˜ ÖÏQÆ∞ «∂ =ÙO_®e. H˘O «=∞Ok =º‰õΩÎÅ‰õΩ „"Õà◊§ =¸ÅÉèÏQÆ=ÚÖ’x

*Ï˝#`«O`«∞=ÙÅ∞ Ñ¨ÓiÎ KÕ#`«fi=ÚÖ’ ÖËHõáÈ=@O =Å# "≥#∞fláê=ÚÖ’x

j «Å «fi=Ú, L+‚=ÚÅ#∞ QÆ∞iÎOK«ÖËHõáÈ=K«∞Û. JÑC_»∞ JéKÕu „HOk ÉèÏQÆ=Ú#∞

LÑ¨Ü≥∂yOz ÃÑ·# K≥Ñ≤Ê# q èŒ=ÚQÍ KÕÜ«∞=K«∞Û#∞. ™ê è•~°}OQÍ "≥#∞fláê=Ú

"≥Ú «Î=ÚÖ’ ã¨=∂# L+‚=Ú LO@∞Ok. ZHõ _≥·<å P ™ê÷<åÅÖ’ L+‚=Ú Z‰õΩ¯=

«‰õΩ¯=Å∞ L#fl>¡Â Õ QÆ∞~°∞ÎÃÑ@∞ìHÀ"åe.

WÑ¨C_»∞ h=Ù ~Ày Ü≥ÚHõ D S Œ∞ =¸Å q+¨Ü«∞=ÚÅ#∞ Œ$+≤ìÖ’

LOK«∞HÀ"åe. Jq 1. "≥∞eHõÅ∞, 2. "åÑ¨ÙÅ∞, 3. K«Å¡ Œ#=Ú, 4. =Ú_»∞Å∞, 5.

L+‚=Ú. ~ÀQÍxH˜ Wq HÍ~°}ÏÖ·#"å ÖËHõ ~ÀQÆ=Ú =Å¡ Wq Hõey#"å Jx

qKå~°} KÕÜ«∞=Åã≤# J=ã¨~°O ÖË Œ∞.


Dq èŒOQÍ á⁄@ì, Kèåu, «Å "≥Ú ŒÖ·# ™ê÷<åÅÖ’ „áê}ÀÑ¨Kå~åÅ∞ KÕ¿ã

ã=∞Ü«∞OÖ’ "≥#∞fl=ÚHõÖ’x ~ÀQÍÅ =¸ÅHÍ~°}Ïxfl â’kèOK«@O =∞izáÈ‰õÄ_» Œ∞.

J#∞Éèí=O P è•~°OQÍ zH˜ «û Dq èŒOQÍ KÕÜ«∞=K«∞Û#∞. QÆ\ì «#=Ú

(Ñ¨@∞ì‰õΩáÈ=@O), "åÑ¨ÙÅ‰õΩ–LKåÛùfiã¨–xKåÛùfiã¨=ÚÅ∞, =Ú_»∞Å‰õΩ –ã¨Ê~°≈,

"≥∞eHõÅ‰õΩ– HõOÑ#=Ú, j «Å=Ú#‰õΩ– =∂e+π, L+‚=Ú#‰õΩ –=∂~°#=Ú =∞Oz

LÑ¨Kå~°=ÚÅ∞.

"åºkè «∞#‰õΩ KÕÜ«∞=Åã≤# LÑ¨Kå~°=ÚÅ∞ :

h ÑÅ∞‰õΩ =∞$ Œ∞=ÙQÍ, Œ$_è»OQÍ =∞iÜ«Ú ãÊ+ìOQÍ LO_®e. ™ê#∞Éèí∂u`À

„¿Ñ=∞QÍ =∂\Ï¡_»∞. "åºkèKÕ « ÉÏ èŒÑ¨_»∞ «∞#fl "åà◊§ Hõ+ì=ÚÅ QÆ∞iOz H˘O ≥·<å

PÖ’zOK«∞. ~ÀQÆOKÕ « =∞OK«O Ñ¨\ì Œ∞ódã¨∞Î, ZÑ¨C_»∞ ÖËz u~°∞QÆQÆÅ∞QÆ∞`å"≥∂

Jx J#∞‰õΩO@∞#fl "åà◊§HÀãÖ u#\ÏxH˜ Ñ¨à◊√§ÖÏO\˜q fã≤ÔHà◊√§. Dq èŒOQÍ

"åiH JOkOKÕ H˘kÌáê\ ™êO «fi# ÑÅ∞‰õΩÅ •fi~å "åi „áê}O ÕeHõÑ_»∞ «∞Ok.

P ™ê#∞Éèí∂u =∂@Å#∞ "å~°∞ ã‘fiHõi™êÎ~°∞. JO ÕQÍx "åà◊§ ~ÀQÆ ÉÏ èŒÅ∞ Z‰õΩ¯=ÜÕ∞º

q èŒOQÍ =∂\Ï¡_»= Œ∞Ì.

5.7 "åà◊§H˜ HõëêìÅ∞ `˘ÅyáÈ`åÜ«∞<Õ #=∞‡HÍxfl HõÅ∞QÆ*Ë~Ú. h K«∂Ñ¨Ù#∞

~Ày Hõà◊§g∞^Œ, =ÚY=Ú g∞^Œ xÅ∞Ñ¨Ù. "åi #∞^Œ∞\˜x KÕu`À ã¨Ê $tOK«∞,

=∞$ Œ∞=ÙQÍ "≥#∞fl «@∞ì. P K«~°ºÅ∞ ~Ày g∞ Œ Q˘Ñ¨Ê „Ñ¨ÉèÏ"åxfl K«∂Ñ¨Ù`å~Ú.

~Ày ŒQÆæ~° ‰õÄ~°∞Û#fl"åà◊§H˜ h=Ù Uq èŒOQÍ ~ÀQÆ∞Å‰õΩ #Ü«∞O KÕâß"À

K≥Ñ¨C. Dq èŒ"≥∞ÿ# ãÖÉèÏ+¨}Ö’ H˘kÌQÍ HõÅÊ# L<åfl Ñ¨~åfiÖË Œ∞. HÍh P =∂@Å

Kå «∞~°º=ÚÖ’ x#∞fl h=Ù á⁄QÆ∞_»∞HÀ‰õÄ_» Œ∞. P ãÖÑ¶∞@#Å#∞ =i‚OKÕ@Ñ¨C_»∞

'<Õ#∞ KÕâß#∞— J<Õ JÇ¨ÏOÉèÏ=O ÖË‰õΩO_® #„=∞ « À PÇ¨¡ ŒHõ~°OQÍ, ÕeHõQÍ

K≥ÑÊ=K«∞Û. "Õ~"åi`À Dq èŒOQÍ KÕâß#x K≥Ñ≤ Õ KåÅ∞. Pq èŒ"≥∞ÿ# =~°‚# À+=∞x

«ÅOK«#Hõ éË¡ Œ∞. ~Àyg∞ Œ „â◊ Œú#∞ K«∂Ñ≤ã∂Î J «xÖ’ qâßfi™êxfl HõeyOK«\ÏxH,

ãÖ ÕÇ¨Ï x=$uÎH˜ W^˘Hõ =∞Oz LáêÜ«∞O. WO Œ∞Ö’ «Ñ¨CÖË Œ∞. h=Ù JHõ _» ÖËx

ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’ "Õ~ Z=Ô~·<å Dq èŒ"≥∞ÿ# =~°‚# KÕÜ«∞@O ‰õÄ_® KåÖÏ L «Î=∞O.

™ê è•~°}OQÍ ~ÀyH˜ ÃÑ>Ëì Éè’[#O QÆ∞iOz, Ñ¨_»Hõ QÆ∞iOz ‰õΩ@∞Oc‰õΩÅ∞ ÃÑ ŒÌQÍ


„â◊ Œú#∞ Hõ#Ñ¨~°K«~°∞. H˘xfl =¸~°öÑ¨Ù #=∞‡HÍÅ =Å# ‰õÄ_® ~ÀyH˜ J=ã¨~°"≥∞ÿ#

™ê è•~°} ã¨ Œ∞áêÜ«∞=ÚÅ∞ ‰õÄ_® HõÅQÆx Ñïã≤÷u LOk. LÑ¨"åãÖ LO>Ë PHõe

K«zÛáÈ «∞O Œx, áêÅ∞ fã¨∞‰õΩO>Ë ŒQÆ∞æ =ã¨∞ÎO Œx, QÆk H˜\˜H© «Å∞Ñ¨ÙÅ∞ f¿ãÎ

K«Å¡QÍ LO@∞O Œx, Ñ¨à◊√§ uO>Ë [Å∞|∞ KÕã¨∞ÎO Œ<Õ WÖÏO\˜ „Éèí=∞Å#∞ `åi¯Hõ

„Ñ=∂}ÏÅ ãÇÜ«∞O`À ˘ÅyOz ~ÀyH ãfiK«Ûù"≥∞ÿ# QÍe QÆkÖ’H „ÑãiOKÕ@@∞¡,

Ñ¨_»Hõ â◊√„ÉèíOQÍ LO_Õ@@∞¡ KÕÜ«∂e. J=ã¨~°"≥∞ÿ#O « h~°∞ „`åyOK«@O, ÉÏQÍ

PHõÅ~Ú#Ñ¨C_Õ PÇ¨~°O ÃÑ@ì@O KÕÜ«∂e. =∞Å| ŒúHõO U~°Ê_ç#Ñ¨C_»∞ U ≥·<å

ÕeHõÜ≥ÿ∞# LÑKå~åÅ =Å# XHõ\ Ô~O_»∞™ê~°∞¡ q~ÀK«#=∞ÜÕ∞º q èŒOQÍ KÕÜ«∂e.

h‰õΩ PÇ¨~°O QÆ∞iOz =∞Oz J=QÍÇ¨Ï# Hõey=ÙO_®e. U ~ÀyH˜ Z@∞=O\˜

PÇ~°O Lz «"≥∂ ≥eã≤H˘x=ÙO_®e. =ÚYºOQÍ ÉÏQÍ L_çH# "≥∞ «Î\ PÇ~°O,

„ Œ"åÇ¨~°O, =∞Oz ~°∞zQÆÅ PÇ¨~°O ~ÀyH˜ W"åfie.

„áê}zH`åû q è•#O J «ºO « „áêp# q è•#~. HÍh „Ñã∞Î «O Jk‰õÄ_®

Ñ¨tÛ=∞ Õâ◊ "≥· Œ∞ºÅ Ü≥ÚHõ J#∞Éèí"åÅ g∞ Œ<Õ P è•~°Ñ¨_ç [~°∞QÆ∞ «∞#flk. JO Œ∞

=Å¡<Õ „áê}â◊HÎ JO>Ë Uq∞\˜? ^•xx W «~°∞Åg∞ Œ ZÖÏ LÑ¨Ü≥∂yOK«QÆÅO?

nxQÆ∞iOz# q*Ï˝#O, J=QÍÇ¨Ï# h‰õΩ Ñ¨ÓiÎQÍ LO_®e. J=ã¨~°"≥∞ÿ#Ñ¨C_»∞

„Ñ¨[Å‰õΩ ≥eÜ«∞*ˇÑ¨C.

Hõ_»∞Ñ¨ÙÖ’x [_» «fi"Õ∞ ~ÀQÍÅ‰õΩ HÍ~°}=∞x K≥Ñ¨Ù «∂ =ÙO\Ï~°∞. HÍ|\ì

"≥Ú@ì"≥Ú^Œ@ á⁄@ì#∞ â◊√„ÉèíÑ¨~°Kåe. Zx=∂, QÆ∞^Œ=Ú#O^Œ∞ ã¨|∞ƒ=ÚHõ¯

„ÑÜ≥∂QÆ=Ú, LÑ"åã=Ú, ÉÏQÍ PHõe JÜÕ∞º=~°‰õΩ Éè’[#O W=fi‰õΩO_® LO_»@O

=O\˜ Ñ¨ Œú «∞Å ^•fi~å á⁄@ì â◊√„ÉèíÑ¨_»∞ «∞Ok.

Éè’[#O KÕ¿ã@Ñ¨C_»∞ ÖÏÖÏ[Å=Ú Ñ¨ •~°÷OÖ’H˜ ÉÏQÍ Hõe¿ãq èŒOQÍ

#q∞e „q∞OQÆ=eû# J=ã~åxfl ~ÀyH J~°÷=∞ÜÕ∞º q èŒOQÍ K≥ÑÊ=Åã≤=ÙO@∞Ok.

h~°∞ „`åˆQ@Ñ¨C_»∞ ÉÏQÍ <≥=∞‡kQÍ XHõ QÍ¡ã¨∞ h~°∞ „`åQÆ\ÏxH˜ HõhãÖ 10

xq∞ëêÅ∞ Ñ¨>Ëìq èŒOQÍ „`åyOKåe. J Õq èŒOQÍ Éè’[#O ‰õÄ_® xOáêkQÍ

KÕÜ«∞=∞<åe. Dq èŒOQÍ Éè’[# Ñ¨ •~°÷=ÚÅ#∞ K«Hõ QÍ #q∞e Õ ÖÏÖÏ[ÅO

JO Œ∞Ö’ ÉÏQÍ Hõeã≤ „q∞OQÆ\ÏxH ã∞Å∞=ÙQÍ LO@∞Ok. ~ÀyKÕ « J=ã~°"≥∞ÿ#O «

h\˜x „`åyOKåe.


U "åºkèH˜ U LÑ¨Kå~°=Ú KÕÜ«∂e ?

„áê}ÀÑ¨Kå~° „Ñ¨„H˜Ü«∞#∞ Dq èŒOQÍ qÉèílOK«=K«∞Û#∞.

1. =∂~°#=Ú: 1) ãÖÑ¨Ó~°‚=∂~°#=Ú. 2) u~°ºH± =∂~°#=Ú. 3) ÉË èŒHõ

=∂~°#=Ú. 4) =$ «Î=∂~°#=Ú. 5) ãÊ~°≈ =∂~°#=Ú. 6) „ÑQÍ_è»ãÊ~°≈ =∂~°#=Ú.

7) èŒÑ¨H©=∂~°#=Ú. 8) JOQÆ∞m „Ñ¨™ê~°}.

2. âßfi™ÈKåÛùfiã¨=Ú: J) L+‚âßfiã¨, P) j «Åâßfiã¨, W) [Å=Ú#∞

=∞O„uOK«∞@, D) #∂<≥#∞ =∞O„uOK«∞@, L) J=∞$ «âßfiã¨

3. ã¨Ê~°≈„H˜Ü«∞: Wk Ñ¨k ~°HÍÅ∞QÍ LOk.

4. HõOÑ¨#LÑ¨Kå~°=Ú: Wk XˆHq èŒ=Ú.

5. =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ =∞O„uOK«∞@, Ñ¶¨ÖÏÖˇ<£, HÍy`«=Ú, „^Œ=Ñ¨^•~°÷=Ú,

B+¨ èŒ=ÚÅ∞, J#º LÑ¨Kå~°=ÚÅ∞.

=∂#ã≤Hõ zH˜ «û :

Wk‰õÄ_® XHõq èŒ"≥∞ÿ# zH˜ «ûÜÕ∞. g\˜Ö’ =ÚÑ¨Êk ~°HÍÖ·# zH˜ åû

q^è•#=ÚÅ∞ `≥Å∞Ñ¨|_»¤q. D =ÚÑ¨Êk LÑ¨Kå~°=ÚÅ#∞ =ÚÑ¨Êk Q˘Ñ¨Ê

PÜ«Ú èŒ=ÚÅ =Öˇ ~ÀQÆ∞Å Ü≥ÚHõ Ñïã≤÷ux |\ì LÑ¨Ü≥∂yOK«=K«∞Û#∞.

XH˘¯Hõ â◊„ «∞=Ùg∞ Œ XH˘¯Hõ ~°Hõ"≥∞ÿ# PÜ«Ú è•xfl „Ñ¨Ü≥∂yOK«=Åã≤#

J=ã~°O ÖËxq èŒOQÍ „áê}zH «ûÖ’ ~°Hõ~°HÍÅ =∞O Œ∞Å∞ ÖË=Ù. ~Ày U Ñiã≤÷uÖ’

L<åfl_»∞? ZHõ _»∞<åfl_»∞? Z@∞=O\˜ „Ñ¨=∂ ŒOÖ’ L<åfl_»∞? D q+¨Ü«∂Å#∞

≥Å∞ã¨∞‰õΩ#fl "≥O@<Õ zH˜ «û#∞ „áê~°OaèOK«=K«∞Û#∞.

„áê} zH «û‰õΩ_»∞ ~ÀQÍÅ ¿Ñ~°∞¡, "å\ ãOYº, q∞QÆ å J<ÕHõ J#=ã~°"≥∞ÿ#

q+¨Ü«∂Å#∞ ≥Å∞ã¨∞‰õΩ<ÕO Œ∞‰õΩ J=¸Öº ã¨=∞Ü«∂xfl =$ ä• KÕã¨∞H˘#=eû#

J=ã~°"Õ∞ ÖË Œ∞. ~ÀQÆO ≥Å∞ã∞‰õΩ#fl "≥O@<Õ zH «û „áê~°OÉèíO KÕÜ«∂e. â◊s~°OÖ’

=∞e# Ñ¨ •~å÷Å∞ ¿Ñ~°∞‰õΩáÈ=@"Õ∞ ~ÀQÆO. ã¨„Hõ=∞"≥∞ÿ# PÇ¨~° qÇ¨~åÅ Ö’ÑÖ

=Å¡<Õ D =∞e# Ñ^•~å÷Å∞ Ö’ÑÅ ‰õÄ_»@"≥∂, |Ü«∞@#∞Oz KÕ~°@"≥∂ [~°∞QÆ∞ «∞Ok.

P K≥_»∞ Ñ¨ •~å÷Å∞ â◊s~° ã≤÷u g∞ Œ „Ñ¨ÉèÏ"åxfl K«∂Ñ≤ ÕÇ¨ÏO "≥Ú`åÎxflQÍh ÖËHõ


U^À XHõ ÉèÏQÍxflQÍx ÉÏ èŒÃÑ@ì_»O [~°∞QÆ∞ «∞Ok. "å\˜ Ñ‘_»# =Å¡ P~ÀQÆºOQÍ

L#fl â◊s~° Éè®QÍÅ∞‰õÄ_® |ÅÇ‘Ï#Ñ_» å~Ú. W Õ ~ÀQÆ=Ú Ü≥ÚHõ ÉÏÇÏº ÅHõΔ}=Ú.

ã~°fi~ÀQÍÅH =¸Å HÍ~°}O XHõ>Ë#x, "å\ ÅHõΔ}ÏÅ∞ ‰õÄ_® XHõ>Ë#x

qq èŒ Ñïã≤÷ «∞Å HÍ~°}OQÍ Jq qq èŒ ~°HÍÅ∞QÍ |Ü«∞@Ñ¨_» åÜ«∞x g∞‰õΩ

J~°÷=∞ÜÕ∞º=ÙO@∞Ok. D ~ÀQÍÅxflO\˜H˜ zH˜ «û‰õÄ_® XHõ>Ë. JO>Ë =∞e#

Ñ^•~å÷Å#∞ â◊s~°O #∞Oz ÖÏy |Ü«∞\H <≥\ì ~Ày ãÇÜ«∞O H˘~°‰õΩ „áê}=Ú#∞

Ö’ÑëH˜ ÑÖÑ¨@O. D Ô~O_»∞ K«~°ºÅ#∞ PK«iOK«∞@‰õΩ ÃÑ·# K≥Ñ≤Ê#@∞¡ 30

LÑ¨Kå~°=ÚÅ∞ LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_» å~Ú.

"≥Ú «ÎO â◊s~°OÖ’x <å_»∞Å∞ "≥#∞fl=ÚHõ À ãÖ|O èŒO Hõey =Ù<åfl~Ú.

ÕÇÏOÖ’ HõeQ qHÍ~åÅ „Ñu~°∂ÑO "≥#∞fl=ÚHõÖ’ „ÑuaOaã∂Î=ÙO@∞Ok. J=hfl

JHõ _» „áÈkK≥O Œ∞`å~Ú.

ÕÇ¨ÏOÖ’ HõeˆQ qHÍ~°=ÚÅhfl "≥#∞fl=ÚHõH˜ ŒQÆæ~°Ö’ U~°Ê_ç# =Ú_»∞Å∞,

^•x QÆ\ì «#=Ú, j «Å «, L+‚=Ú, "≥∞ «Î Œ#=Ú "≥Ú ŒÖ·# ã¨∂K«#Å ^•fi~å

„Ñ¨Hõ\˜ «=∞ø`å~Ú. q Œ∞º «∞Î fQÆÅ =∞ èŒº #ey# K≥@∞ì P K«∞@∞ì„Ñ¨Hõ Å ZHõ _»

`åH˜<å ëêH± H˘_»∞ «∞Ok. JÖÏˆQ "≥#∞fl=ÚHõH˜ LÑ¨Kå~°=Ú KÕÜ«Ú@ •fi~å ÉÏ èŒ

=Ù#fl â◊s~° ÉèÏQÆO g∞ Œ •x „ÑÉèÏ=O LO@∞Ok. ÃÑ·# K≥Ñ≤Ê#@∞¡QÍ J=Ü«∞==ÚÅ∞

Ñ@∞ì‰õΩáÈ=Ù@‰õΩ, "åÑÙÅ‰õΩ– âßfi™ÈKåÛùfiã=ÚÅ∞, =Ú_»∞Å‰õΩ– ãÊ~°≈, "≥∞eHõ|_ç Õ

– HõOÑ¨#=Ú, j`«Å=Ú#‰õΩ–=∂e+π, L+¨‚=Ú#‰õΩ– =∂~°˚#=Ú =∞Oz

LÑ¨Kå~°=ÚÅ∞.

x"å~°}Ï LÑ¨Kå~°=ÚÅ∞ – =$ «Î=∂~°#=Ú, èŒÑ¨H©=∂~°#=Ú, ãÖÑ¨Ó~°‚

=∂~°#=Ú, u~°ºH± =∂~°#=Ú, j «Åâßfiã, HõOÑ#LÑKå~°=Ú, =~°∞ÎÖãÊ~°≈, zHÀ\˜

ã¨Ê~°≈, Éè’YÖÏ ã¨Ê~°≈. D 9 LÑ¨Kå~°=ÚÅ∞ â◊s~°OÖ’ L#fl 9 "åº èŒ∞Å#∞ ÖÏy"Õã≤

|Ü«∞@H˜ ÑÖÑ≤"Õ™êÎ~Ú.

„Ñü~ÀyH˜ =¸_»∞ ã≤÷ «∞Å∞ LO\Ï~Ú. 1. ~ÀQÆ=Ú Ü≥ÚHõ P~°OÉèí Œâ◊

2. =∞ èŒº Œâ◊ 3. =ÚkiáÈ~Ú# Œâ◊. ~ÀQÆ Œâ◊#∞ |\ì D 9 LÑ¨Kå~°=ÚÅ

#∞Oz U^À XHõ\˜ U~°∞HÀ=eû=ÙO@∞Ok. ~ÀQÆ=Ú P~°OÉèí Œâ◊OÖ’ L#fl@¡~Ú Õ


1) ãÖÑ¨Ó~°‚=∂~°#=Ú 2) j «Åâßfiã¨, 3) =~°∞ÎÅâßfiã¨Å#∞ LÑ¨Ü≥∂yOKåe.

P~°OÉèí ^Œâ◊#∞ ^•\ ˜ LO>Ë 1) u~°ºH±=∂~°˚#=Ú, 2) j`«Öò=∂~°˚#=Ú,

3) zHÀ\˜âßfiã¨, 4) Éè’MÖÏã¨Ê~°≈Å#∞ LÑ¨Ü≥∂yOKåe. ~ÀQÆ=Ú =ÚkiáÈ «∞O>Ë

1) u~°ºH±=∂~°#=Ú, 2) HõOÑ¨LÑ¨Kå~°=Ú, 3) =~°∞ÎÖã¨Ê~°≈Å#∞ LÑ¨Ü≥∂yOKåe.

D q è•<åÅ∞ K≥_»∞ Ñ¨ •~å÷Å#∞ |Ü«∞\˜H˜ <≥\ì"Õ™êÎ~Ú.

5.10 Ñ¨ÙãÎHÍÅ P è•~°OQÍ U zH˜ «û J~Ú<å Ñ¨ÓiÎQÍ KÕÜ«∞ÖË=Ú. =∞# |∞kúx

‰õÄ_® LÑ¨Ü≥∂yOz J=ã¨~åxfl|\ ˜ì „H˘`«Î „Ñ¨Ü≥∂QÍÅ#∞ ‰õÄ_® KÕã¨∂Î

Ñ¨xKÕÜ«∂eû=ÙO@∞Ok. =∞# J#∞Éèí=O, |∞kú‰õΩâ◊Å « P è•~°OQÍ zH˜ «û KÕ¿ãÎ

=∞Oz Ñ¶e`åÅ#∞ á⁄O Œ=K«∞Û.

„áê}zH˜ «ûÖ’ „Ñ¨=ÚY LÑ¨Kå~°=ÚÅ∞ :

1) =∂~°˚#=Ú: „áê}â◊H˜Î ^•fi~å zH˜`«û KÕ¿ã"åà◊√§ ÉÏQÍ J~°÷O

KÕã¨∞HÀ"åeû# q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë â◊s~°OÖ’H˜ ~ÀQÍÅ∞ |Ü«∞@ #∞Oz Ö’ÑëH˜

ÖËHõ „HÕk#∞Oz ÃÑ·H˜ „Ñ¨"Õtã¨∂Î =ÙO\Ï~Ú. J Õ ~ÀQÆO #Ü«∞=∞ø «∞#flÑ¨C_»∞

^•x QÆu Ö’Ñ¨Å#∞Oz |Ü«∞@H˜ ÖËHõ ÃÑ·#∞Oz „HÕ ŒH˜ LO@∞Ok.

≥Å∞ã¨∞HÀ=eû# =∞~˘Hõ q+¨Ü«∞"Õ∞q∞@O>Ë â◊s~°OÖ’ ã¨fi «Ç¨QÍ L#fl

r=#â◊HÎ ~ÀQÍxfl Ñ¨ÓiÎQÍ x~°∂‡eã¨∞ÎOk. Jk (r=#â◊HÎ) «# qHõ~°¬}Ïâ◊HÎ

( èŒ<å «‡Hõ) =Å¡ |Ü«∞\˜H˜ <≥\ì"Õ¿ã QÆ∞}Ïxfl PHõ~°¬}Ïâ◊HÎ ^•fi~å (|∞∞}Ï «‡Hõ)

Ö’ÑëH˜ QÆ∞OA‰õΩ<Õ QÆ∞}Ïxfl Hõey =ÙO@∞Ok. =∂~°˚#=Ú KÕ`«∞Å ^•fi~å

[~°∞QÆ∞ «∞Ok. =∞x+≤ JéKÕuÖ’ qHõ~°¬}Ïâ◊HÎ, JéKÕu J_»∞QÆ∞# PHõ~°¬}Ïâ◊HÎ

Z‰õΩ¯= Ñï=∂}OÖ’ LO@∞Ok. JO Œ∞=Å¡<Õ „Ñ¨=~°ÎHõ=∂~°#=Ú(~°∞ Œ∞Ì «∂ KÕ¿ã

=∂~°#=Ú) KÕÜ«∞\ÏxH˜ JéKÕux, D x~°fi~°ÎHõ=∂~°#=Ú KÕÜ«∞\ÏxH˜ JéKÕu

J_»∞QÆ∞ ÉèÏQÍxfl LÑ¨Ü≥∂yOKåe. '„Ñ¨=~°ÎHõ=∂~°˚#=Ú— „HÕk#∞Oz ÃÑ·H˜,

'x~°fi~°ÎHõ=∂~°#=Ú— ÃÑ·#∞Oz „HÕ ŒH˜ KÕÜ«∞|_»∞ «∞Ok.

~Àyx ‰õÄ~ÀÛÉˇ\ ˜ìQÍh, Ñ¨_»∞HÀÉˇ\ ˜ìQÍh =∂~°˚#=Ú KÕÜ«∂e. h=Ù

x\Ï~°∞QÍ xÅ|_ç KÕ «∞Å#∞ = Œ∞Å∞QÍ „"ÕÖÏ_Õã≤ =ÚO Œ∞‰õΩ "≥#Hõ‰õΩ Táêe.

"≥Ú Œ@ <≥=∞‡kQÍ, áÈ#∞áÈ#∞ "ÕQÆOQÍ Táêeû LO@∞Ok. JÖÏ KÕÜ«∞_»O

=Å# h KÕu„"Õà◊§ z=~° uq∞‡~°∞Å∞ HõÅ∞QÆ∞`å~Ú. JO Œ∞Ö’ XHõq èŒ"≥∞ÿ# K«Hõ eyO «


ÖÏO\k Hõey "Õ_çx L «Ê#flO KÕã∞ÎOk. JÑC_»∞ h KÕ «∞Å∞ D kâ◊Ö’ =∂~°#=Ú

KÕÜ«∞\ÏxH˜ ã≤ Œú=ÚQÍ LO\Ï~Ú. ã¨=∞Ü«∂#∞™ê~°OQÍ ZÖÏ J=ã¨~°"≥∂ JÖÏQÆ

h KÕ «∞Å`À =∞~°Ì<å KÕÜ«∞=K«∞Û. XHõ"Õà◊ =∞~˘Hõ ~ÀyH˜ zH˜ «û KÕÜ«∞=eû=ÙO>Ë

=∞m§ WOHÀ™êi W Õq èŒOQÍ «Ü«∂~°∞HÍ=eû =ÙO@∞Ok.

=∞~°Ì# "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ>Ëì@Ñ¨C_»∞ ™ê^è•~°} Ñ¨^Œ úuÖ’ KÕux ^ŒQÆ æiH˜

fã¨∞HÀ‰õÄ_» Œ∞. Ñ≤_çH˜e ayOz KÕux ŒQÆæ~°QÍ fã≤ÔHo§, =∞~°Ì<å „Ñ¨„H˜Ü«∞#∞

"≥Ú ŒÅ∞ÃÑ>Ëì =ÚO Œ∞~° Ñ≤_çHex =kÖËÜ«∂e. XHõ =∞~°Ì<å(áêãπ) ÑÓiÎKÕã≤ Ô~O_À

=∞~°Ì<å "≥Ú ŒÖˇ>ËìO «=~°‰õΩ Ñ≤_çH˜ex ayOKÕ LOKåe. =∞~°Ì<å Ñ¨ÓÔ~ÎÂ# Ñ≤ ŒÑ¨

=ÚéH hà◊§`À «_çã≤# KÕux â◊√„ÉèíÑ~°K«∞‰õΩ<Õ q èŒOQÍ KÕux „uÑÊ=Åã≤ =ÙO@∞Ok.

nxx =∞~°záÈ‰õÄ_» Œ∞. ZO Œ∞=Å¡#O>Ë JÖÏ KÕÜ«∞HõáÈ Õ ~ÀyH˜ L#fl ÉÏ èŒ

zH˜ «û KÕã¨∞Î#fl =ºHÎÖ’ á⁄_»ã¨∂Ñ¨Ù «∞Ok. <≥=∞‡kQÍ KÕux qkeOKåe. KÕu

„"Õà◊§H˜ L#fl QÀà◊§#∞ â◊√„ÉèíOQÍ HõuÎiOK«∞HÀ"åe. =∞~°Ì#=Å¡ q Œ∞º„ «Ê"åÇ¨ÏO

HõÅ∞QÆ∞@‰õΩ =ÚYº =∂~°æ=Ú KÕu„"Õà◊§ H˘ãÅ∞. QÀà◊√§ ÃÑ ŒÌqQÍ=ÙO>Ë P „Ñ"åÇxfl

x~Àkè™êÎ~Ú. ~Àyg∞ Œ „Ñ¨ÉèÏ=O ‰õÄ_® LO_» Œ∞.

„Ñü =∞~°Ì<å «~°∞"å « ~Ày â◊s~°O #∞Oz PHÍâ◊ « «Î fi=Ú |Ü«∞\˜H˜

fã≤"ÕÜ«∞|_»∞ «∞Ok. ^•xx Ñ¨ÓiÎQÍ |Ü«∞\˜H˜ qã≤i"ÕÜ«∞HõáÈ Õ zH˜ «û KÕã¨∞Î#fl

=ºHÎ QÀà◊§Ö’¡ LO_çáÈ~Ú J «xH˜ ~ÀQÆO JO@∞‰õΩO@∞Ok. zH˜ «û‰õΩ_»∞ «#

J„â◊ Œú HÍ~°}OQÍ ~Ày Ü≥ÚHõ ~ÀQÆ„QÆãÎ „ Œ"åºxfl «#ÃÑ·# "Õã¨∞‰õΩx ~ÀQÍxfl

J#∞ÉèíqOK«=eû =ã¨∞ÎOk. U ≥·<å ã¨=∞ «Å „Ñ¨ Õâ◊O g∞ Œ L#fl =ã¨∞Î=Ù#∞ KÕu

„"Õà◊§`À =ÚO Œ∞‰õΩ ÖÏy Õ „"Õà◊§#∞ =OHõ~°QÍ LOz fÜ«∂eû=ÙO@∞Ok. =∞~°Ì<å

(áêãπ) KÕã¨∞Î#flÑ¨C_»∞‰õÄ_® Pq èŒOQÍ KÕu„"Õà◊§#∞ H˘kÌQÍ =OK«=eû=ÙO@∞Ok.

~ÀQÆ f„= «#∞|\ì, ~Ày =Úãë"å_≥·<å Jxfl „"Õà◊§#∞ ŒQÆæ~°QÍ HõeÑ≤=ÙOKåe.

JÑ¨C_»∞ Jxfl „"Õà◊§ |Å=Ú UHõ"≥∞ÿ =∞~°Ì<å Z‰õΩ¯= â◊HÎ=O «=∞ø «∞Ok. J Õ

™ê è•~°} ~ÀyH˜QÍx, Ñ≤Å¡ÅH˜QÍh =∞~°Ì<å KÕÜ«∞=eû=Ù#flÑ¨C_»∞ „"Õà◊§#∞ H˘OK≥O

Z_»OQÍ LOKåe. JÑC_»∞ LÑKå~°O =∞ èŒº=∞„âı}H K≥Ok# ≥· ÕeHõQÍ LO@∞Ok.

ÉÁ@#„"ÕÅ∞ =∞_çz JéKÕuH˜ PxOKåe. J Õ Ô~O_»∞ KÕ «∞Å#∞ HõeÑ≤

Z‰õΩ¯= |ÅOQÍ KÕÜ«∞=eû=zÛ#Ñ¨C_»∞ Ô~O_»∞ ÉÁ@#„"Õà◊§#∞ XHõ •x «~°∞"å «


WOH˘Hõ\ LOz Ñ~°ãÊ~°=Ú HõeÑ≤ KÕÜ«∞@O Lz «=Ú. KÕu„"Õà◊§#∞ ~ÀyH H˘OK≥O

Z_»OQÍ LOKåe. J=ã~åxfl|\˜ì Œ∂~°=Ú XHõ\ Ô~O_»∞ JOQÆ∞àÏÅ∞ LO_»=K«∞Û.

=∂~°#=Ú KÕ¿ã ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ~Ày Ü≥ÚHõ â◊s~°O "≥Ú «ÎOQÍh ÖË • ÉÏ èŒ

=Ù#fl ÉèÏQÍxflHÍh #QÆfl=ÚQÍ LOKåe. QÆ∞_»¤#∞ LOK«@O =Å# XuÎ_ç «yæáÈ «∞Ok.

¢ã‘ÎÅ#∞ #QÆflOQÍ KÕÜ«∞*ÏÅ=Ú. JÖÏQ KåÖÏ |ÅÇ‘Ï#OQÍ L#fl ~ÀQÆ∞Å#∞

"å`å=~°}=Ú ãïQÍ ÖË#Ñ¨C_»∞ =G~°Ç≤Ï`«=ÚQÍ KÕÜ«∞~å^Œ∞. JÖÏO\ ˜

ãÖ Œ~åƒùÅÖ’ XHõ Ñ¨Å∞K«\˜ =G=Ú#∞ â◊s~°=ÚÃÑ· HõÑ≤Ê=ÙOKåe. HÍh P QÆ∞_»¤H˜

QÆ∞O_ôÅ∞, =Ú_»∞Å∞ ÖË‰õΩO_® K«∂ã¨∞HÀ"åe. <å~°|@ìÅ∞ QÍh, Lxfl|@ìÅ∞ HÍh

â◊s~°=Ú g∞ Œ ZÑ¨C_»∂ LOK«~å Œ∞. "å\˜=Å# „áê}ÀÑ¨Kå~°=Ú [~°∞QÆ Œ∞.

ãÖÑ¨Ó~°‚ =∂~°#=Ú: (ÖÏOQ∑áêãπ) Wk KåÖÏ LÑÜ≥∂QÆHõ~°=Ú. ~Àyx

"Õ∞*Ï|Å¡ ÖË • K≥Hõ |Å¡ ÖËHõ U ≥·<å Z «∞Î „Ñ¨ Õâ◊=Ú g∞ Œ "≥Å¡H˜ÖÏ Ñ¨_»∞HÀÉˇ\ì

`«Å#∞Oz HÍà◊§=~°‰õΩ =∞~°Ì#(áêãπ) KÕ™êÎ~°∞. zH˜`«û‰õΩ_»∞ „Ñ¨Hõ¯# xÅ|_ç

J=ã¨~°"≥∞ÿ#O «¿ãÑ¨Ù =∂~°#=Ú KÕã¨∂Î=ÙO\Ï_»∞. JéKÕ~Ú ~Ày"≥·Ñ¨Ù LO@∞Ok.

u~°ºH± =∂~°˚#=Ú : Wk ˆH=Å=Ú Kèåu, Ñ‘~î°=Ú, á⁄@ì g∞^Œ<Õ

W=fi|_»∞ «∞Ok. ‰õΩ_ç"≥·Ñ¨Ù "≥Ú ŒÅ∞ÃÑ\ì Z_»=∞"≥·Ñ¨Ù‰õΩ KÕux fã¨∞‰õΩ"≥àÏ§e.

ÉË èŒHõ=∂~°#=Ú: ‰õΩ_çKÕu «~°h„"ÕÅ∞#∞, J=ã~åxfl|\˜ì Ô~O_»∞ =¸_»∞

„"Õà◊§#∞ ~Ày â◊s~åxH˜ P~°∞ JOQÆ∞àÏÅ Œ∂~°OÖ’ LOz É~å‡ =∂kiQÍ ÉÏQÍ

„uáêÊe. â◊s~°O #∞Oz "åºkèx KèÕkã¨∞Î#fl@∞¡ ÉèÏ=# KÕÜ«∂e.

x~°fi~°ÎH±=∂~°#=Ú: ~Ày "≥·ÑÙ JéKÕu "≥#∞Hõ ÉèÏQÍxfl LOz zH «û‰õΩ_»∞

=∞~°Ì<å KÕÜ«Ú@‰õΩ KÕ «∞Å#∞ =ºuˆ~Hõkâ◊Ö’ „uáêÊe.

ãÊ~°≈=∂~°#=Ú: Wk â◊s~åxfl åH KÕ¿ã =∞~°Ì#. ~Ày â◊s~åxfl „"Õà◊§`À

`å‰õΩ «∂ D =∞~°Ì# KÕÜ«∞|_»∞ «∞Ok.

„ÑQÍ_è»ãÊ~°≈=∂~°#=Ú (h_çOQ∑áêãπ) : D =∞~°Ì# U ≥·<å qâı+ ™ê÷#O

g∞^Œ KÕ™êÎ~°∞. P ™ê÷<åxfl „"Õà◊§ Hõ}∞Ñ¨ÙÅ`À Zxq∞k ãÖYº PHÍ~°OÖ’

HõÅÜ«∞kÑ¨C «∂ KÕÜ«∂e.


^èŒÑ¨H©=∂~°˚#=Ú(™ÈìHÕQ∑áêãπ) : =ÚYº ™ê÷#=ÚÖ’ ˆH=ÅO

«~°h„"ÕÅ∞`À ÖËHõ =∞ èŒº„"ÕÅ∞`À H˘_»∞ «∂ =∞~°Ì<å KÕÜ«∂e. <≥=∞‡kQÍ ã¨"≥∞‡@

=∂kiQÍ ^≥|ƒ"Õã¨∂Î KÕÜ«∂e. nx=Å# P ™ê÷#O L`ÕÎl`«"≥∞ÿ, K≥·`«#ºO

HõÅ∞QÆ∞ «∞Ok. JO ÕQÍHõ P „áêO «OÖ’ L+‚=Ú HõÅ∞QÆ∞ «∞Ok.

JOQÆ∞m „Ñ¨™ê~°}: ‰õΩ_çKÕu S Œ∞„"Õà◊§#∞ „Ñü „"Õe =∞ èŒº H˘O « Z_»O

LO_Õ@@∞¡QÍ qãÎiOz LOKåe. „"Õà◊§H˘ã¨Å#∞ ÉÏ èŒ =Ù#fl ÉèÏQÆ=Ú#‰õΩ P~°∞

JOQÆ∞àÏÅ Œ∂~°OÖ’ LOKåe. D ÉèíOy=∞Ö’<Õ LO@∂ H˘kÌ xq∞ëêÅáê@∞

„"Õà◊§ H˘ã¨Å#∞O_ç =∂~°˚#=Ú Ü≥ÚHõ¯ |ÖÏxfl „Ñ¨™ê~°} KÕ¿ãÎ KåÖÏ ÖÏÉèíO

LO@∞Ok.

2. „áê}ÏÜ«∂=∞ âßfi™ÈKåÛùfiã¨=Ú: q*Ï˝#âßG=Ú K≥¿ÑÊ^•xfl|\˜ì

„Ñ¨Hõ$uÖ’ J «ºO « ã¨∂Hõ;"≥∞ÿ# Ñ¨~°=∂}∞=Ù „Hõ=∞Ñ¨ ŒúuÖ’ HõOÑ≤ã¨∂Î=ÙO@∞Ok.

D HõOÑ¨#Å „Ñ¨„H˜Ü«∞ `åà◊|^ŒúOQÍ LO@∞Ok. qâ◊fi=Ú Ü≥ÚHõ¯ ã¨=∞ã¨Î

ãÖKåÅ#=Ú#‰õΩ =¸Å=Ú D `åà◊"Õ∞. ZQÆ∞~°∞ «∂ ãÖK«iã¨∂Î LO_Õq, HõΔ}O

‰õÄ_® ã≤÷~°OQÍ LO_»ÖËx D Ñ¨~°=∂}∞=ÙÅ∞ D `åà◊ Ü«ÚHõÎ HõOÑ¨#Å „Ñ¨ÉèÏ=O

KÕ « „Ñ¨Hõ$u Ü≥ÚHõ „H©_®ˆHΔ„ «OÖ’ QÍe |∞_»QÆÅ =∂kiQÍ Ñ¨Ù\ì #tOzáÈ «∂

LO\Ï~Ú.

XHõ xÜ«∞=∞=Ú „Ñ¨HÍ~°O =∂\˜=∂\˜H˜ Ñ¨Ù#~°∞HÎ KÕÜ«∞\Ïxfl `åà◊=Ú

JO\Ï~°∞. ã¨=Ú„^ŒOÖ’ JÅÅ∞ ÖË=@O, „QÆÇ¨Å QÆ=∞#=Ú, ˆ~~ÚO|=à◊√§,

LKåÛùfiã¨xâßfi™êÅ∞, Ç¨Ï$ ŒÜ«∞ ã¨ÊO Œ#Å∞, ~°HõÎ„Ñ¨ã¨~°} W=hfl `åà◊~°∂áêÖË. D

`åà◊ Ñ¶∞@#=Ú xezáÈ Õ qâ◊fibÅ ã¨=∂ÑÎ"≥∞ÿáÈ «∞Ok.

h=Ù ‰õÄ_® D `åà◊QÆu ##∞ãïOz h r=#„Hõ=∂xfl #_»∞Ñ¨ÙHÀ"åe.

D `åà◊â◊HÎx LÑ¨Ü≥∂yOK«∞HÀQÆey Õ ^•x ^•fi~å KåÖÏ Ñ¨#∞Å∞ KÕÜ«∞QÆÅ=Ú.

D HÍ~°}O KÕ «<Õ Ü≥∂QÆ∞Å∞ „áê}ÏÜ«∂=∂xH˜ qt+ì ™ê÷<åxfl WKåÛ~°∞. âßfiã¨

J<Õ "åºÜ«∂=∞ „HÜ«∞ =Å# Ñ¶e «O Uq∞\? Jx ™ê=∂#∞ºÅ∞ ZQÆ åo KÕÜ«∞=K«∞Û

HÍx x["≥∞ÿ# Ü≥∂QÆ∞Å∞ D Q˘ÑÊ „HÜ«∞KÕ « „áêHõ$uHõâ◊HÎ Ü≥ÚHõ J#O « „Ñ"åÇÏO`À

«=∞#∞ J#∞ãÖ è•xOK«∞H˘x Q˘Ñ¨Ê Ñ¶e`åÅ#∞ á⁄O Œ∞`å~°∞.


5.13 D qâ◊fiOÖ’ JãÖMÏºHõ"≥∞ÿ# `åà◊ èŒfi#∞Å∞ "åºÑ≤Oz L<åfl~Ú. "å\˜

â◊‰õΩÎÅ Ñïkè =∞iÜ«Ú ÉèÏ=#Å∞ ~°Hõ~°HÍÅ∞QÍ L<åfl~Ú. h Ç¨Ï$ ŒÜ«∞ ã¨ÊO Œ#Å

`åà◊=Ú h‰õΩ ZO`À LÑ¨Ü«ÚHõÎ=Ú. ZO Œ∞HõO>Ë P èŒfix QÆ «∞Å‰õΩ h ã¨=∞ãÎ

â◊s~°=Ú „Ñüã¨ÊOkã¨∂Î =ÙO@∞Ok. JO`ÕQÍHõ ^•x Ñ¶ë`åÅ#∞ `ÕeHõQÍ

á⁄O ŒQÆÅ=Ú.

h ‰õΩ_çKÕu <å_ç g∞ Œ Z_»=∞KÕu «~°x (K«∂ÑÙ_»∞„"ÕÅ∞), =∞ èŒº=∞, J<åq∞Hõ

(LOQÆ~°Ñ¨Ù„"ÕÅ∞) Å#∞ LOz "≥· Œ∞º_»∞ QÆ=∞xOKÕ q èŒOQÍ <å_çx Ñ¨sHΔOK«∞, <å_ç

Uq èŒOQÍ H˘@∞ì‰õΩO@∞#fl^À „â◊ ŒúQÍ QÆ=∞xOz, Zxfl™ê~°∞¡ H˘@∞ì‰õΩO@∞#fl^À

ÖHõ ÃÑ@∞ì. =∂\=∂\H XHõ „Hõ=∞Ñ ŒúuÖ’ åà◊O "Õã≤#@∞¡ èŒfix L «Ê#fl=∞=\Ïxfl

QÆ=∞xOK«=K«∞Û. U ≥·<å XHõ â◊ÉÏÌxfl L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ '#—#∞ =∂\˜=∂\˜H˜ ÑëH˜ Õ

XHõ â◊|Ì|O èŒ=Ú U~°Ê_»∞ «∞Ok. J Õ â◊ÉÏÌxfl XHõ„Hõ=∞OÖ’ KåÖÏ™ê~°∞¡ LK«Ûi¿ãÎ

XHõ áê@ÖÏQÍ qxÑ≤ã¨∞ÎOk. W Õq èŒOQÍ <å_ç q+¨Ü«∞OÖ’ ‰õÄ_® [~°∞QÆ∞ «∞Ok.

KÕu„"Õà◊§#∞ <å_çg∞^Œ LOz „â◊^ŒúQÍ PÅH˜¿ãÎ P â◊|Ì=Ú =∂ÅQÍ U~°Ê_ç

`åà◊Ü«ÚHõÎOQÍ =∞# Ö’Ñ¨Å L «Ê#fl=∞=\Ïxfl QÆ=∞xOK«=K«∞Û.

™ê è•~°}OQÍ =∞x+≤ <å_ç H˘@∞ì‰õΩ<Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ P~°∞™ê~°∞¡ XHõ =∞~°Ì#

KÕ™êÎ~°∞. JÉèÏºãÖ ^•fi~å D ãÖYº#∞ ÃÑOK«∞HÀ=K«∞Û. XHõ™êi âßfiã¨ fã¨∞‰õΩx

q_çKÕ ã¨=∞Ü«∞O <å_ç H˘@∞ì‰õΩ<Õ ã¨=∞Ü«∞O ã¨=∂#=∞ÜÕ∞ºq^èŒOQÍ JÉèÏºãÖ

KÕÜ«∞=eû LO@∞Ok. âßfiã¨ fã¨∞‰õΩx =kÖËO Œ∞‰õΩ Ñ¨\ì# ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’#∞, P

«~°∞"å « á⁄@ì ã¨QÆO MÏmQÍ LO_®e. LKåÛùfiã¨ xKåÛùfi™êÅ#∞ n~°… «~°O KÕã¨∂Î

J Õ„Hõ=∞OÖ’ ‰õΩOÉèíHõ ã¨=∞Ü«∂xfl ‰õÄ_® ÃÑOKåe.

XHõ "å~°O~ÀAÅÖ’ KåÖÏ™ê~°∞¡ <å_ç H˘@∞ìHÀ=@O J#∞Éèí"åxH˜

=zÛ#Ñ¨C_»∞ Ö’Ñ¨Å `åà◊|O^èŒ=Ú HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. JÑ¨C_»∞ „áê}ÏÜ«∂=∞O

P~°OaèOKåe.

1) „áê`«óHÍÅ=ÚÖ’ XHõ UHÍO`« „Ñ¨^Õâ◊=ÚÖ’ `«∂~°∞Ê =ÚY=ÚQÍ

Pã¨#O g∞ Œ ã¨∞YOQÍ ‰õÄ~ÀÛ. "≥#∞fláê=Ú#∞ x\Ï~°∞QÍ xeÑ≤=ÙOK«∞.

2) <å_ô K«Å<åxfl P~°∞™ê~°∞¡ ÖH¯Oz <≥=∞‡kQÍ âßfiã#∞ Ö’ÑeH fã∞HÀ.


3) =¸_»∞™ê~°∞¡ <å_ç H˘@∞ì‰õΩ<Õ ã¨=∞Ü«∞O =~°‰õΩ P âßfiã¨#∞ Ö’Ñ¨ÖË

=ÙOK«∞.

4) P~°∞™ê~°∞¡ <å_ç H˘@∞ì‰õΩ<Õ ã=∞Ü«∞OÖ’ P âßfiã#∞ <≥=∞‡kQÍ |Ü«∞\H

= Œ∞Å∞.

5) =∞m§ =¸_»∞=∂~°∞¡ <å_ç H˘@∞ì‰õΩ<Õ ã¨=∞Ü«∞O =~°‰õΩ âßfiã¨#∞

PÑ≤=ÙOK«∞.

„áê~°OÉèíOÖ’ Pq èŒOQÍ H˘xfl xq∞+=ÚÅ∞ KÕÜ«∂e. ã∞ÅÉèíOQÍ, ÕeHõQÍ

ZO «¿ãÑÙ KÕÜ«∞QÆey Õ JO «¿ãÑÙ K≥~Úº. JÅã@ Hõey<å ÖË • U ≥·<å QÍÉèí~åQÍ

JxÑ≤Oz<å „Ñ„HÜ«∞#∞ PÑ≤"ÕÜ«∂e. <≥=∞‡kQÍ ã=∞Ü«∂xfl ÃÑOK«∞ «∂ XHõ âßfiã

ã=∞Ü«∂xfl QÆ∞O_≥ 24 ™ê~°∞¡ H˘@∞ì‰õΩ<Õ ã=∞Ü«∞O =~°‰õΩ á⁄_çyOKåe. •x`Àáê@∞

‰õΩOÉèíHõ ã¨=∞Ü«∂xfl‰õÄ_® J Õ J#∞áê «OÖ’ ÃÑOKåeû=ÙO@∞Ok. (QÆ∞O_≥ 12

™ê~°∞¡ H˘@∞ì‰õΩ<Õ ã¨=∞Ü«∞O) „áê~°OÉèíOÖ’ âßfiã¨ á⁄_çyOKÕO^Œ∞‰õΩ „Ñ¨Ü«∞`«flO

KÕÜ«∞= Œ∞Ì. P~°∞™ê~°¡HõO>Ë JkèHõ"≥∞ÿ#Ñ¨C_»∞ `åà◊=Ú Ü≥ÚHõ J#∞Éèí=O ã¨Ê+ìOQÍ

≥Å∞ã¨∞ÎOk. P `åà◊"Õ∞ â◊HÎ Ü≥ÚHõ HO„ Œ=Ú.

ZÑ¨C_≥· Õ `åà◊=Ú Ü≥ÚHõ J#∞Éèí=O ≥Å∞ã¨∞ÎO^À JÑ¨C_»∞ LKåÛùfiã¨

xKåÛùfiãÅ∞ ~ÀQÆx"å~°Hõ â◊HÎ À HõeÑ≤#@∞¡ J~°÷O KÕã∞HÀ"åe. •x â◊HÎ, Ñi=∂}=Ú

`åà◊=Ú Ü≥ÚHõ ã¨Ê+ì « g∞ Œ P è•~°Ñ¨_ç LO@∞Ok.

H˘xfl ~ÀQÆx"å~°Hõ âßfiã¨ „H˜Ü«∞Å∞ :

„áê}Ü«ÚHõÎ"≥∞ÿ# âßfi™ÈKåÛùfiã=Ú •fi~å ~ÀQÍÅ#∞ „ÑÉèÏq «O KÕÜ«∞\ÏxH

KåÖÏ q è•<åÅ∞ L<åfl~Ú. "å\˜Ö’ H˘xflO\˜x QÆ∞iOz# q=~°} D „HÕ Œ

W=fi|_çOk.

L+‚âßfiã¨: ~ÀQÆ„QÆãÎ"≥∞ÿ# â◊s~åOQÆ=Ú g∞ Œ XHõ Ñ¨ÅÛ\˜ „H˘ «Î |@ìx

HõáêÊe. =Ú‰õΩ¯ ^•fi~å âßfiã¨#∞ Ñ‘eÛ <À\˜ ^•fi~å P |@ìg∞ Œ QÆ\ìQÍ T^•e.

JÖÏ T Õ@Ñ¨C_»∞ <À\˜x DÅ"Õã¨∞Î#flÑ¨C_»∞ ÖË • Ñ≤Å¡#„QÀq T Œ∞ «∞#flÑ¨C_»∞

Uq èŒOQÍ LO@∞O^À Pq èŒOQÍ ÃÑ\Ïìe. ÉÏ èŒ =Ù#fl „Ñ¨ Õâ◊O #∞Oz <À\˜x

P~°∞ JOQÆ∞àÏÅ #∞Oz XHõ J_»∞QÆ∞ Œ∂~°O LO_Õ@@∞¡ K«∂ã¨∞HÀ"åe.


5.14 j «Åâßfiã: L+‚âßfiã =∂kiQÍ<Õ nxflQÆ∂_® KÕÜ«∞=K«∞Û. D Ô~O_çO\H

L#fl Õ_® Uq∞@O>Ë D„Ñ¨„H˜Ü«∞Ö’ <À\˜ À QÍex T Õ@Ñ¨C_»∞ <åÅ∞Hõ#∞

=∞_çz JOy\’¡ PxOKåe.

[Å=Ú#∞ =∞O„uOK«∞@ : ÃÑ·# K≥Ñ≤Ê# L+‚-j «Å âßfiã¨ „H˜Ü«∞Ö’

zH˜ «û‰õΩ_»∞ ‰õÄ~˘Ûx ‰õÄ_® zH˜ «û KÕÜ«∞=K«∞Û. HÍh „Ñü™êi ~Ày, zH˜ «û‰õΩ_»∞

XˆHKÀ@ LO_»HõáÈ=K«∞Û. J@∞=O@Ñ¨C_»∞ =∞O„u « [Å=Ú KåÖÏ ã¨∞ÅÉèí"≥∞ÿ#

LáêÜ«∞O. nxÖ’ ‰õÄ_® H˘xfl q è•<åÅ∞ L<åfl~Ú.

1) XHõ QÍAQÍ¡ã¨∞Ö’ ã¨fiK«Ûù"≥∞ÿ# h\˜x xOÑ≤ ^•xx Z_»=∞ JéKÕuÖ’

LOz, P KÕu ÉÁ@#„"ÕÅ∞, q∞QÆ å „"Õà◊§`À P QÍ¡ã¨∞#∞ Ñ¨@∞ìHÀ"åe. ‰õΩ_çKÕu

„"Õà◊§#∞ QÍ¡ã¨∞ÃÑ·# XHõ JOQÆ∞à◊O Œ∂~°OÖ’ Z_»=∞"≥·Ñ¨Ù LOK«∞. U ~ÀQÍxfl

Uq èŒOQÍ ÉÏQÆ∞KÕÜ«∂e J#∞‰õΩO@∞<åfl"À •xfl Œ$_è»OQÍ ÉèÏ=# KÕã¨∂Î „"Õà◊§#∞

h\˜g∞ Œ 5 ÖËHõ 7 ™ê~°∞¡ „uáêÊe.

2) h\˜ À xOÑ≤# QÍAQÍ¡ã¨∞#∞ Z_»=∞KÕuÖ’ Ñ¨@∞ìHÀ"åe. •xH˜ ÃÑ·#

P~°∞ JOQÆ∞àÏÅ Z «∞ÎÖ’ j «Åâßfiã¨ ÖËHõ L+‚âßfiã¨ Uk W=fi ŒÅK«∞‰õΩO>Ë •xH˜

K≥Ñ≤Ê# Ñ¨ ŒúuÖ’ <À\˜x DÅ "Õã¨∞Î#flÑ¨C_»∞ ÃÑ\ì#@∞¡QÍ ÃÑ\ì QÆ\ìQÍ T^•e.

Z_»=∞ KÕuÖ’H QÍ¡ã∞x fã∞‰õΩx ‰õΩ_çKÕu „"Õà◊§#∞ Ñ≤_çHe ayOz Éèí∞*ÏÅ

ŒQÆæiH fã∞‰õΩ=zÛ JHõ _»#∞Oz hà◊§g∞ Œ <åÅ∞QÆ∞ JOQÆ∞à◊=ÚÅ Œ∂~°OÖ’ „uÑ≤Ê

hà◊§Ö’ =∞\˜ìQÆ_»¤#∞ = Œ∞Å∞ «∞#fl q èŒOQÍ Ñ≤_çHex hà◊§g∞ Œ ≥~°"åe. Dq èŒOQÍ

5 #∞O_ç 10 =∂~°∞¡ KÕÜ«∂e. [ÖÏxH˜ L+‚ ã¨fiÉèÏ"åxfl W"åfiÅO>Ë ‰õΩ_çKÕu

Ñ≤_çHex, j «Å ãfiÉèÏ"åxfl W"åfiÅ#∞‰õΩO>Ë Z_»=∞KÕu Ñ≤_çHex LÑÜ≥∂yOKåe.

4) ã‘™êÖ’ hà◊√§ xOÑ≤ QÀ èŒ∞=∞ ÖËHõ Ü«∞= è•#º=Ú "≥ÚHõ Ü≥ÚHõ É’Å∞QÍ

L#fl HÍ_»#∞, ã‘™ê J_»∞QÆ∞^•HÍ LOz ÃÑ· H˘ã¨#∞Oz hà◊§Ö’ |∞_»QÆÅ∞ =KÕÛ

q èŒOQÍ QÍex QÆ\ìQÍ T^•e.

5) [Åáê„ «#∞ U ≥·<å Hõé] À KÕã≤# =ã¨∞Î=Ù g∞ Œ LOz ^•xg∞ Œ

x=~°ÎHõ ÖËHõ „Ñ¨=~°ÎHõ =∞~°Ì##∞ WzÛ P h\˜H˜ "åx QÆ∞}ÏÅ#∞ HõeyOK«=K«∞Û.


"≥· Œ∞º_»∞ qeÜ«∞O _Õg Hõ äŒ#O „Ñ¨HÍ~°O 5 ÖËHõ 7 xq∞ëêÅ¿ãÑ¨Ù j «Å

ÖËHõ L+‚ âßfiã¨ ^•fi~å =∞O„uOK«|_ç# [Å=Ú D „H˜Ü«∞ÅxflO\˜Ö’H˜ KåÖÏ

Z‰õΩ¯= LÑ¨Ü≥∂QÆHÍiQÍ LO@∞Ok.

D =∞O„uOK«|_ç# [ÖÏxfl Uq èŒ"≥∞ÿ# è• «∞=Ù‰õΩQÍh ÖËHõ =ã¨∞Î=Ù‰õΩ

QÍh `åHÕK«~å Œ∞. JÖÏ `åH˜ Õ q Œ∞º «∞Î J= «eH˜ „Ñ¨=Ç≤Ïã¨∞ÎOk. KÕu`ÀQÍh

U ≥·<å è• «∞=Ù`ÀQÍh ã¨Ê $tOz# =∞O„ «[Å=Ú Ñ¨xH˜~å‰õΩO_® áÈ «∞Ok. 48

QÆO@Å =~°‰õΩ [Å=ÚÖ’ =∞O„ «â◊HÎ LO@∞Ok. P «~åfi « Jk QÆ∞}Ç‘Ï#=∞ø «∞Ok.

#∂<≥#∞ =∞O„uOK«∞@: ÉÏkè`« ™ê÷<åÅ g∞^Œ Ñ¨ÓÜ«Ú@‰õΩ KåÖÏ

ãO Œ~åƒùÅÖ’ #∂<≥ J=ã~°O J=Ù «∞Ok. ™ê è•~°}OQÍ â◊√ Œú"≥∞ÿ# #∞=ÙfiÅ #∂<≥#∞

WO Œ∞‰õΩ LÑ¨Ü≥∂y™êÎ~°∞. t~°ã¨∞ûH˜ ~åÜ«∞_®xH˜ Lã≤i, „ÉÏÇ‘Ï‡ ÖËHõ P=#∂<≥Å∞

‰õÄ_® LÑÜ≥∂yOK«@O [~°∞QÆ∞ «∞Ok. Ü« ~ÀÑ≤Ü«∞<£ ÕâßÅÖ’ „áê} zH «û‰õΩÅ∞

<À\˜Ö’x Lq∞‡x‰õÄ_® #∂<≥Ö’¡ HõÅ∞Ñ¨Ù`å~°∞. HÍh ÉèÏ~°fÜ«∞ ãÖã¨ $u Œ$ëêìº

Jk Lz`«"≥∞ÿ# q^è•#O HÍ^Œ∞. Ñ¨tÛ=∞ ^ÕâßÅÖ’x "≥·^Œ∞ºÅ∞ #∂<≥ Z‰õΩ¯=

ã¨∂÷Å"≥∞ÿ# Œx, Jk J™ê è•~°} âßfiã¨ „Ñ¨„H˜Ü«∞ =Å# „Ñ¨ÉèÏq «O HÍ Œx K≥áêÎ~°∞.

"≥· Œ∞º_»∞ Å∂~Úãπ D "å Œ##∞ JOwHõiOK«ÖË Œ∞.

#∂<≥Ö’ ~°|ƒ~°∞ ÖËHõ U ≥·<å "Õ~°∞Å#∞ "Õã≤ Ñ¨k xq∞ëêÅ∞ QÆ\ìQÍ

|∞_»QÆÅ∞ =KÕÛ^•HÍ Tk P #∂<≥#∞ „Ñ¨ÉèÏq «O KÕÜ«∞=K«Ûx, ^•xÖ’ Lq∞‡x

HõeÑ≤ Õ =KÕÛ Ñ¶e`åxfl, D Ñ Œúu =Å# ‰õÄ_® á⁄O Œ=K«∞Û#x ã≤ •úOfHõiOKå_»∞.

=∞# Õâ◊ ™êO„Ñ^•Ü«∞=Ú#∞ Œ$+≤ìÖ’ LOK«∞H˘x "≥· Œ∞º_»∞ Å∂~Úãπ „ÑuáêkOz#

zH˜ åû q è•#=Ú ã¨∞ÅÉèí «~°OQÍ=ÙO@∞Ok.

J=∞$ « âßfiã: D q è•#OÖ’ J<ÕHõ ~°HÍÅ∞QÍ ™ê è•~°} LÑKå~åÅ#∞

LÑ¨Ü≥∂yOz ~ÀQÍÅ#∞ #Ü«∞O KÕ™êÎ~°∞. âßfi™ÈKåÛùfiã¨=ÚÖ’¡ #∞#fl ã¨∂Hõ; «Å∞

≥eÜ«∞x ™ê èŒ‰õΩ_»∞ ‰õÄ_® D q è•#O ^•fi~å ~ÀQÆ∞Å‰õΩ zH˜ «û KÕÜ«∞QÆÅ_»∞.

1) â◊√„Éèí"≥∞ÿ# #∂Å∞ ~°∞=∂Å∞#∞ ~ÀQÆ„QÆãÎ"≥∞ÿ# â◊s~° ÉèÏQÆO g∞ Œ HõÑ≤Ê,

^•xg∞ Œ#∞Oz QÆ\ìQÍ T^•e. ^•x=Å# <À\˜#∞Oz âßfiã¨ •fi~å |Ü«∞\˜H˜

=KÕÛ Lq∞‡Hõ}ÏÅ∞ ~°∞=∂Å∞ g∞ ŒÑ_ç x~°‡Å"≥∞ÿ# „áê} « «Î fi=Ú ~Àyx KÕ~°∞ «∞Ok.


~ÀQÆ„QÆãÎ"≥∞ÿ# â◊s~° ÉèÏQÆ=Ú#‰õΩ XHõ J_»∞QÆ∞ Œ∂~°OÖ’ <À\˜x=ÙOz

Ô~O_»∞ KÕ «∞Å#∞ Œ∂~°OQÍ L#fl"åix Ñ≤eKÕ@Ñ¨C_»∞ ÃÑ>Ëìq èŒOQÍ <À\˜ ŒQÆæ~°

LOz QÆ\ìQÍ P â◊s~° ÉèÏQÍxfl `åˆHq èŒOQÍ T^•e. JÑ¨C_»∞ ~ÀyH˜ Ç¨~ÚQÍ

LO_ç JÑ¨C_»Ñ¨C_»∞ x„ Œ‰õÄ_® =ã¨∞ÎOk.

~Ày â◊s~åxH˜ ã¨∞=∂~°∞ P~°∞ JOQÆ∞àÏÅ Œ∂~°OÖ’ <À\˜x=ÙOz âßfiã¨

^•fi~å fã¨∞‰õΩ#fl QÍex <À\˜ À ~ÀQÆ„QÆãÎ JOQÆO g∞ Œ T^•e.

ã¨Ê~°≈„H˜Ü«∞: Ô~O_»∞ JéKÕ «∞Å#∞ ÉÏQÍ ~åÑ≤_ç KÕã≤, "Õ_çx Ñ¨Ù\ìOz,

Ô~O_»∞ KÕ «∞Å#∞ Ñ‘_ç « â◊s~° ÉèÏQÆO g∞ Œ LOKåe. =¸_»∞ xq∞ëêÅ «~åfi «

"≥∞e¡QÍ J Õq èŒOQÍ KÕÜ«∂e. Dq èŒOQÍ KåÖÏ™ê~°∞¡ KÕã≤ t~ÀÉèÏ~°O, HõO\˜

=∞O@ "≥Ú ŒÖ·#q «yæOK«=K«∞Û.

KÕu„"Õà◊§ z=~°Å#∞ ã¨=∂#OQÍ =KÕÛ@@∞¡ LOz P „"Õà◊§ H˘ã¨Å`À

ÉÏ èŒ=Ù#fl â◊s~° ÉèÏQÍxfl ÖËHõ ÑÓiÎ â◊s~åxfl ã∞xfl «OQÍ ~°∞^•Ìe. "≥Ú «ÎO â◊s~åxfl

~°∞ ŒÌ=eû=ÙO>Ë «Å #∞Oz á⁄@ì=~°‰õΩ XHõ™êi, á⁄@ì#∞Oz HÍà◊§=~°‰õΩ WOH˘Hõ™êi

~°∞^•Ìe. Kèåfg∞ Œ, á⁄@ìg∞ Œ ~°∞ ÕÌ@ÑC_»∞ P ÉèÏQÍÅÖ’ áÈ+Hõ~°™êÅ∞ T~° å~Ú

HÍ|\ì KåÖÏ „â◊ ŒúQÍ, ≥eqQÍ ~°∞^•Ìe.

3) "≥Ú «ÎO KÕux LÑÜ≥∂yOz Ñ‘_ç « â◊s~° ÉèÏQÍxfl *’~°∞QÍ „Hõ=∞Ñ ŒúuÖ’

~°∞kÌ =∂e+¨μ =∂kiQÍ KÕÜ«∂e. nx=Å# JÜ«∞™ê¯O «â◊HÎ zH˜ «û‰õΩ_ç â◊s~°O

#∞Oz ~Ày â◊s~°OÖ’H˜ „Ñ¨=Ç≤ÏOz KåÖÏ LÑ¨Ü≥∂QÆHÍiQÍ LO@∞Ok.

4) =~°∞ÎÅã¨Ê~°≈ J<Õ q è•#OÖ’ zH˜ «û‰õΩÅ∞ KÕ «∞Å#∞, „"Õà◊§#∞ ~ÀQÆ„QÆãÎ

ÉèÏQÆ=Úg∞^Œ LOz QÆ∞O„_»OQÍ QÀàÏHÍ~°~°∂Ñ¨=ÚÖ’ QÆ_çÜ«∂~°OÖ’x =ÚÅ∞¡

=∂kiQÍ ‰õΩ_ç#∞Oz Z_»=∞H „uÑC`å~°∞. Z_»=∞ #∞Oz ‰õΩ_ç„ÑHõ H „uÑÊ‰õÄ_» Œ∞.

5) HõO_»~åÅ∞, #~åÅ∞ Ñ@∞ì‰õΩáÈ~Ú#ÑC_»∞ KÕu „"Õà◊§`À Ñ≤O_çx Ñ≤ã≤H#@∞¡

Ñ‘_ç « ÉèÏQÍxfl „Hõ=∞Ñ ŒúuÖ’ QÆ\˜ìQÍ "≥∞eÉ\˜ì =∂e+π KÕ¿ãÎ KåÖÏ LÑÜ≥∂QÆHõ~°=ÚQÍ

LO@∞Ok.

6) z\ÔHÅ zH˜ «û ‰õÄ_® =∞Oz q è•#=Ú. nx=Å# ~°HõÎ „Ñ¨ã¨~°}

ÃÑ~°∞QÆ∞ «∞Ok. K«∂Ñ¨Ù_»∞„"Õe`À ÉÏ èŒ =Ù#fl â◊s~° ÉèÏQÆO g∞ Œ K«~°‡OÖ’ J~°ú


JOQÆ∞à◊O =~°‰õΩ „Ñ¨ãïOKÕ q èŒOQÍ Ô~O_»∞ KÕ «∞Å`À «fi~° «fi~°QÍ QÆ∞O„_»OQÍ

z\ÔHÅ∞ "ÕÜ«∂e.

7) |ÅÇ‘Ï#Ñ¨_ç# â◊s~° ÉèÏQÍÅ#∞ <åÅ∞QÆ∞ „"Õà◊§ „HÕk ÉèÏQÆO`À QÆ\ìQÍ

~°∞^•Ìe.

8) =∞m§=∞m§ ≥|ƒH˘@∞ì@ nxÖ’ Ñ¨ Œúu. K˘Ñ¨Êx #iˆH@Ñ¨C_»∞ ÃÑ>Ëì

q èŒOQÍ Ñ≤_çH˜e ayOz KÕu„HÕk ÉèÏQÆO`À QÆ∞^•Ìe. KÕu „"Õà◊§#∞ ŒQÆæ~°QÍ HõeÑ≤

=ÙOKåe. JéKÕux qãÎiOz z\ÔH#„"ÕÅ∞ "≥·Ñ¨Ù „uáêÊe.

9) K≥OÑ¨HÍÜ«∞Å∞ H˘@ì_»O JO ŒiH© ≥eã≤O Õ. J Õq èŒOQÍ <≥=∞‡kQÍ

„Hõ=∞Ñ¨ ŒúuÖ’ XˆH „Ñ¨ Õâ◊OÖ’ KåÖÏ¿ãÑ¨Ù ≥|ƒÅ∞ "ÕÜ«∂e.

10) K«Ñ¨Ê@∞¡ H˘@ì_»O `ÕeHõQÍ KÕÜ«∞=K«∞Û. <å@HÍÅÖ’, ã¨~°¯ãπÖ’

HõàÏHÍ~°∞Å#∞ L`åûÇ¨ÏÑ¨~°K«\ÏxH˜ K«Ñ¨Ê@∞¡ H˘_» å=Ú. J Õ=∂kiQÍ JéKÕu

=∞ èŒºÉèÏQÍxfl É’Å∞QÍ LOz â◊s~° ÉèÏQÆO g∞ Œ K«~°Kåe.

4) HõOÑ#LÑKå~°=Ú: HõOÑ#„HÜ«∞ „áê} LÑKå~åÅÖ’ =ÚYº"≥∞ÿ#k.

"≥Ú Œ\’¡ Wk Hõ+ì=∞xÑ≤Oz<å «~°∞"å « ÕeHõQÍ KÕÜ«∞=K«∞Û. KÕux H˘kÌ¿ãÑ¨Ù

"ÕQÆOQÍ „uÑ≤Ê Õ ëêH± H˘\ì#@∞¡QÍ HõOÑ¨<åÅ∞ HõÅ∞QÆ∞`å~Ú. QÆO@ „"≥∂yOz#

«~°∞"å « H˘kÌ HõΔ}ÏÅ=~°‰õΩ HõOÑ¨#Å∞ LO\Ï~Ú. J Õ „H˜Ü«∞ KÕu`À KÕÜ«∂e.

"≥Ú Œ@ =∞}˜Hõ@∞ì #∞Oz "≥∂KÕu=~°‰õΩ KÕux ÉÏQÍ „uÑ¨Ê@O ^•fi~å HõOÑ¨#Å∞

HõeyOKÕ JÉèÏºãÖ KÕÜ«∂e.

XHõ z#fl "Õ∞*Ï|Å¡ g∞ Œ QÍAQÍ¡ã∞ #∞Oz "Õ∞*Ï|Å¡g∞ Œ "≥∞e¡QÍ H˘_»∞ «∂

HõOÑ¨<åÅ∞ ã¨$+≤ìOKåe. KÕu`À H˘_»∞ «∞#flÑ¨C_»∞ QÍ¡ã¨∞Ö’x h\˜=∞ èŒº HõOÑ¨#Å

=Å¡ ã∞_ç U~°Ê_ç Õ ãiÜ≥ÿ∞# Ñ ŒúuÖ’ [~°∞QÆ∞ «∞#fl@∞¡ „QÆÇ≤ÏOKåe. KÕu`À H˘@ì_»O

PÑ≤# «~°∞"å « ‰õÄ_® H˘kÌ¿ãÑ¨Ù HõOÑ¨#Å∞ XHõ Ñ¨ ŒúuÖ’ LO_®e.

U JOQÆ=Úg∞ Œ HõOÑ¨#Å∞ HõeyOKåÖ’ •xg∞ Œ Z‰õΩ¯=QÍ H˘@ì~å Œ∞.

h KÕ~Ú <˘Ñ≤ÊÃÑ@ì‰õΩO_® KÕux, „"Õà◊§#∞ Hõ Œeã¨∂Î ~Ày â◊s~°OÖ’H˜ q Œ∞º ü

HõOÑ¨#Å∞ „Ñ¨ãïOÑ¨*Ëã¨∂Î J`«xH˜ P „Ñ¨=Ç≤Ïã¨∞Î#fl J#∞Éèí∂u HõeˆQq^èŒOQÍ

HõOÑ¨#Å∞ HõeyOKåe. D "≥∞`«Î\ ˜ HõOÑ¨#Å∞ â◊s~°O g∞^Œ XHõ ™ê÷#OÖ’


HõeyOz#Ñ¨Ê\˜H© â◊s~°O "≥Ú`åÎxH˜ „áê‰õΩ`å~Ú. XHõ ÉèÏQÆOÖ’ HõOÑ¨#Å∞

WzÛ#Ñ¨C_»∞ ~Ày q∞QÆ å â◊s~° ÉèÏQÍÖ#∞ åH˜ Õ P HõOÑ¨#Å J#∞Éèí=O JHõ _»

‰õÄ_® ≥Å∞ã¨∞ÎOk.

D HõOÑ#Å∞ XHõKÕu „"Õà◊§`À ÖË • Ô~O_»∞ KÕ «∞Å „"Õà◊§ •fi~å W=fi=K«∞Û.

Ñ‘_ç « ÉèÏQÆ=Ú H˘kÌQÍ<Õ L#flÑ¨C_»∞ XHõKÕux LÑ¨Ü≥∂yOz Õ ãïáÈ «∞Ok.

Ñ¨ÓiÎ â◊s~°O ÖËHõ `«Å ÉèÏQÍxH˜ KÕÜ«∞=eû=zÛ#Ñ¨C_»∞ Ô~O_»∞ KÕ`«∞Å#∞

LÑ¨Ü≥∂yOKåe. ™ê è•~°}OQÍ Ô~O_»∞ #∞Oz S Œ∞ HõOÑ¨#Å∞ HõÅ∞QÆ∞`å~Ú.

=∞O„u`« =ã¨∞Î=ÙÅ ^•fi~å LÑ¨Kå~°=Ú: =∞x+≤ â◊s~°OÖ’x

q Œ∞º„ «Ê"åÇÏ „ÑÉèÏ=O â◊s~°O`À åH# =ã∞Î=ÙÅÃÑ· ‰õÄ_® Ñ_»∞ «∞Ok. èŒiOz#

|@ìÅ∞, Lq∞‡, KÕu`À åH˜# HÍy «=Ú "≥Ú ŒÖ·#q P =∞x+≤ Ü≥ÚHõ 'P~å— KÕ «

„ÑÉèÏq «=∞ø`å~Ú. ÉèÏ~°fÜ«∞ « «Î fi •~°≈x‰õΩÅ∞ D q*Ï<åxfl Œ$+≤ìÖ’ LOK«∞‰õΩx

=∞_ç- Œ_ç J<Õ =º`åº™êxfl ÃÑ\Ïì~°∞.

q Œ∞º ü „Ñ¨"åÇ¨ÏO KÕ « „Ñ¨ÉèÏq «=∞ÜÕ∞º HõOK«∞, W «Î_ç áê„ «ÅÖ’ aè#fl

„Ñ=$ «∞ÎÅ∞QÆÅ "åix Éè’[#O KÕÜ«∞x=fiHõáÈ=@O WO Œ∞=Å¡<Õ. #∂Å∞ =∂kiQÍ

LO_Õ "≥∞ «Î\ ˜ Lxfl, Ñ¨@∞ì "≥Ú ŒÖ·# =G=ÚÅ g∞ Œ "Õ~"åi „Ñ¨ÉèÏ=O «‰õΩ¯=QÍ

LO_»@O =Å# "å\˜x Ñ¨q„ «OQÍ ÉèÏq™êÎ~°∞. ™êO„Ñ¨ •Ü«∞=ÚÅ#∞ áê\ÕKÕ

ÉèÏ~°fÜ«ÚÖËQÍHõ #g# <åQÆi‰õΩÅ~Ú# POˆQ¡Ü«ÚÅ∞ ‰õÄ_® D ã¨Ê~°≈ „Ñ¨ÉèÏ=O

QÆ∞iOz qKå~°} KÕã∞Î<åfl~°∞. K≥_»∞ =ã∞Î=ÙÅ#∞ =Ú@∞ì‰õΩ#fl "≥O@<Õ "å~°∞ KÕ «∞Å#∞

ã¨|∞ƒ`À Hõ_»∞‰õΩ¯O\Ï~°∞. „Ñ¨[Å∞ QÆl˚, H˘~°∞‰õΩ_»∞ J<Õ ã¨∞Y"åºkè, ¿Ñ¡QÆ∞, HõΔÜ«∞

"≥Ú ŒÖ·# "åº èŒ∞Å∞ ~ÀQÆ∞Å#∞O_ç «=∞‰õΩ ‰õÄ_® JO@∞‰õΩO\ÏÜÕ∞"≥∂#x Œ∂~°OQÍ

LO\Ï~°∞. K≥_»¤"åi`À LO_ç K≥_çáÈ=@O, =∞Oz"åi`À LO_ç ãOã¯iOÑ|_»@O

J ŒÌOÖ’ HõxÑ≤OKÕ „ÑüaO|=ÚÖÏQÍ JO ŒiH˜ ã¨Ê+ìOQÍ ≥eã≤# q+¨Ü«∞"Õ∞.

D ã≤ •úO «=Ú P è•~°OQÍ<Õ „áê} zH «û‰õΩÅ∞ H˘xfl =ã∞Î=ÙÅ#∞ =∞O„uOz

"åi „áê}|ÖÏxfl "å\˜ À xOÑ¨QÆÅ∞QÆ∞`å~°∞. ~Ày zH˜ «û‰õΩ_çH˜ JO Œ∞ÉÏ@∞Ö’

ÖË#Ñ¨C_»∞, Z‰õΩ¯= HÍÅO zH˜ «û KÕÜ«∞=eû# J=ã¨~°"≥ÚzÛ#Ñ¨C_»∞ D =∞O„u «

=ã¨∞Î=ÙÅ#∞ LÑ¨Ü≥∂yOK«=K«∞Û#∞. zH˜ «û‰õΩ_ç = ŒÌ‰õΩ JkèHõ ãÖYºÖ’ ~ÀQÆ∞Å∞


=¿ãÎ „Ñu~ÀyH zH «û KÕÜ«Ú@‰õΩ Z‰õΩ¯= ã=∞Ü«∞=Ú#∞ "≥zÛOK«ÖË#ÑC_»∞ ‰õÄ_®

P =∞O„u « =ã¨∞Î=ÙÅ ^•fi~å zH˜ «û KÕÜ«∞=K«∞Û#∞. JÑ¨C_»Ñ¨C_»∞ XˆH ~ÀQÆO`À

ÉÏ èŒÑ_»∞ «∞#fl J<ÕHõ ~ÀQÆ∞Å#∞ L=∞‡_çQÍ ‰õÄ~ÀÛÉ\˜ì "åiH =∂#ã≤Hõ LÑKå~°=Ú

=∞iÜ«Ú =∂~°#=Ú KÕÜ«∞=K«∞Û#∞. J@∞=O\˜ ãÖ Œ~åƒùÅÖ’ =∞O„u « =ã¨∞Î=ÙÅ

KÕ « zH˜ «û KÕÜ«∞=K«∞Û#∞. HÍh zH˜ «û‰õΩ_»∞ Z‰õΩ¯= Ñï=∂}OÖ’ „áê}â◊HÎx

«#Ö’ xOÑ¨ÙH˘x LO_»=eû=ÙO@∞Ok. JÖÏO@Ñ¨C_»∞ H˘kÌáê\˜ „áê}â◊HÎx

Z‰õΩ¯==∞Ok ~ÀQÆ∞Å‰õΩ ÑOK«@O =Å#, H˘kÌ Ñi=∂}OÖ’ ÅaèOz# „áê}â◊HÎKÕ «

zH˜ «û‰õÄ_® H˘kÌQÍ<Õ [~°∞QÆ∞ «∞Ok.

5.17 Ñ¶ÖÏÖË<£x =∞O„uOK«∞@: 14 QÆO@Åáê@∞ „Ñ¨Ü≥∂yOK«=eû =ÙO>Ë

#∂Å∞ Ñ¶ÖÏÖË<£ QÆ∞_»¤#∞, "å~°O~ÀAÅ =~°‰õΩ =∞O„ « „ÑÉèÏ"åxfl H˘#™êyOK«=eû

=ÙO>Ë Lxfl Ñ¶ÖÏÖË<£ QÆ∞_»¤#∞ "å_®eû=ÙO@∞Ok.

Jxfl ~ÀQÍÅ‰õΩ =¸Å=Ú á⁄@ìÖ’<Õ LO@∞Ok. JO Œ∞=Å# "≥Ú «ÎO

â◊s~åxfl HõÑ¨Ê=eû# Ñ¨xÖË Œ∞. ˆH=Å=Ú á⁄@ì, KèåfÅ#∞ „Ñ¨ÉèÏq «=Ú KÕ¿ãÎ

ãïáÈ «∞Ok. ãïÑ¨_ç#O « QÆ∞_»¤=Ú‰õ #∞ fã¨∞H˘x J~°QÆO@¿ãÑ¨Ù =∞Oz ZO_»Ö’

LOKåe. XHõ"Õà◊ P ã=∞Ü«∞OÖ’ ZO_»ÖËHõáÈ Õ JÑÊ\=~°‰õΩ P QÆ∞_»¤x P„â◊~ÚOz

=Ù#fl PÖ’K«#Å „Ñ¨ÉèÏ=O `˘ÅyáÈÜÕ∞@@∞¡QÍ xÑ¨C ÃãQÆg∞ Œ LOKåe. h=Ù

„áê}zH˜`«û KÕã¨∂Î LO>Ë JÖÏO\˜ â◊√„Éèí"≥∞ÿ# Ñ¶¨ÖÏÖË<£ QÆ∞_»¤#∞ `«Ü«∂~°∞QÍ

LOK«∞HÀ"åe. JÑ¨C_»∞ J#=ã¨~° HÍÅÜ«∂Ñ¨# LO_» Œ∞. Dq èŒOQÍ â◊√„ÉèíO

KÕã≤# QÆ∞_»¤#∞ â◊√„ÉèíÑ~°K«‰õΩ#fl ‰õΩ_ç JéKÕug∞ Œ LOKåe. KÕux =OHõ~° ÖË‰õΩO_®

x\Ï~°∞QÍ KåÑ≤ „"Õà◊§#∞ ŒQÆæ~°H HõeÑ≤=ÙOKåe. KÕug∞ Œ "Õã∞‰õΩ#fl P QÆ∞_»¤=ÚHõ H

<À\˜x P~°∞ JOQÆ∞àÏÅ Œ∂~°OÖ’ LOz ~ÀyH˜ zH˜ «û KÕÜ«∞=eû# •x„Ñ¨HÍ~°O

âßfiã¨#∞ P QÆ∞_»¤g∞ Œ = ŒÅ_»O „áê~°OaèOK«∞. =Ü«∞ã¨∞ûÖ’ L#fl =∞x+≤ H˘~°‰õΩ

#∂Å∞ QÆ∞_»¤=ÚHõ J~Ú Õ Ñ¨k xq∞ëêÅ∞, Lxfl QÆ∞_»¤=ÚHõ ~Ú Õ J~°QÆO@ =~°‰õΩ

„Ñ¨ÉèÏq «O KÕÜ«∂eû=ÙO@∞Ok. J Õ „ã‘ÎÅ q+¨Ü«∞OÖ’ ÃÑ·# K≥Ñ≤Ê# ã¨=∞Ü«∞OÖ’

=ÚáêÊ=Ù=O «∞, Ñ≤Å¡Å q+Ü«∞OÖ’ J~Ú Õ ãQÆ=Ú =O «∞ ãiáÈ «∞Ok. Dq èŒOQÍ

„ÑÉèÏq «O KÕÜ«∞|_ç# QÆ∞_»¤=ÚHõ #∞ HÍy «OÖ’ K«∞\Ïìe. „ÑÜ≥∂QÆ=Ú KÕã∞Î#flÑC_»∞

"Õ~ =∞x+≤ Z=fi~°∂ •xx åHõ~å Œ∞. ~Ày P QÆ∞_»¤=ÚHõ #∞ «#O «@ å<Õ Ñ‘_ç «


JOQÆ=Ú g∞ Œ HõÑ¨CHÀ"åe. ~Ày JÖÏO\˜ ã≤÷uÖ’ ÖË#Ñ¨C_»∞ "Õ~ =ºHÎ D

QÆ∞_»¤=ÚHõ #∞ åHõ‰õΩO_® Hõé] ã¨Ç¨Ü«∞O`À ~Ày Ü≥ÚHõ "åºkè„QÆãÎ JOQÆ=Ú g∞ Œ

HõáêÊe. f¿ã@Ñ¨C_»∞ ‰õÄ_® JÖÏˆQ fã≤ HÍy «OÖ’ K«∞\ì=ÙOKåe. •xH˜ ZO_»

«QÆ∞Å~å Œ∞.

5.18 HÍy «=ÚÖ’ â◊HÎx xOÑ¨Ù@: áÈã¨∞ìHÍ~°¤O « PHÍ~°=Ú#fl XHõ ≥Å¡\˜

ÉÏ¡\ÕQ∑ HÍy «=Ú(J Œ∞Ì_»∞ HÍy «=Ú) =ÚHõ #∞ fã¨∞‰õΩx ^•x Ô~O_»∞„Ñ¨Hõ Å

â◊√„Éèí"≥∞ÿ# h\˜x, gÖ· Õ QÆOQÍ[Å=Ú#∞ H˘kÌQÍ zÅHõiOKåe. Ô~O_»∞ KÕ «∞Å#∞

ÉÏQÍ ~åáê_çOK«QÍ KÕ «∞Å =∞ èŒº "≥Å∞=_ç# "Õ_çÖ’ P HÍy «ÑÙ =ÚHõ #∞ LOKåe.

UHÍ„QÆ z «Î=Ú`À ãÖHõÅÊ|ÅO KÕ « ~ÀQÆx"å~°} QÆ∞iOz# PÖ’K«#`À P

HÍy «Ñ¨Ù =ÚHõ #∞ 5 xq∞ëêÅ¿ãÑ¨Ù „¿Ñˆ~Ñ≤OKåe.

H˘O «=∞Ok „áê}zH «û‰õΩÅ∞ =∞O„uOz# =∞O Œ∞Å#∞ ‰õÄ_® ~ÀQÍÅ#∞

`«yæOK«\ÏxH˜ LÑ¨Ü≥∂™êÎ~°∞. =∞# Jaè„áêÜ«∞=Ú „Ñ¨HÍ~°O Wk „áê}zH˜`«û

HÍHõáÈ~Ú#Ñ¨Ê\˜H˜ D Ñ¨ Œúux KåÖÏ=∞Ok LÑ¨Ü≥∂yã¨∞Î<åfl~°∞. nxx KåÖÏ

„Ñ¨Ü≥∂[#HÍiQÍ K≥Ñ¨ÙÎ<åfl~°∞. "å~°∞ U^À"˘Hõ "≥ÚHõ K«∂~°‚=Ú, QÀb ÖËHõ =∂„ «#∞

«Ü«∂~°∞KÕ™êÎ~°∞. "åi Jaè„áêÜ«∞=Ú „Ñ¨HÍ~°O Ô~O_»∞ =¸_»∞ =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ HõeÑ≤

`«Ü«∂~°∞KÕã≤# HõëêÜ«∞OQÍh, q+ÖKÕ`« `«Ü«∂~°∞KÕÜ«∞|_ç# =ã¨∞Î=ÙÅ#∞QÍh

LÑ¨Ü≥∂yOK«@O x+≤ ŒúO. q∞iÜ«∂Å∞, ™⁄Oiî, «∞Åã≤P‰õΩÅ∞, „ÉÏÇ‘Ï‡ "≥Ú ŒÖ·#

=#ã¨Ê «∞Å B+¨ è•ÅÖ’ U^À"˘Hõ ^•xx fã¨∞H˘x K«∂~°‚=Ú ÖËHõ QÀbx KÕã≤

xÑ¶∞O@∞=ÙÅÖ’ =i‚OK«|_»¤ QÆ∞}ÏÅ ##∞ãiOz •xx âßfi™ÈKåÛùfiã „HÜ«∞ •fi~å

=∞O„uOz, ÑOK« •~° HõeÑ≤ «Ü«∂~°∞KÕã≤# =∞O Œ∞ QÀbÅ#∞ ã‘™êÅÖ’ =∞O„uOz

J#∞áê# `Õ_®Å`À Jxfl ~ÀQÍÅ zH˜`«û‰õΩ LÑ¨Ü≥∂yOK«\ÏxH˜ `«Ü«∂~°∞QÍ

LOK«∞HÀ"åe.

q∞QÆ`å LÑ¨Kå~åÅ∞: ~ÀQÍÅ∞ W`«~°∞Å ^•fi~å ãÖ„Hõq∞Oz#=x

«ÅOz#ÑÙ_»∞ =∞O„uOz# Ü«∞[ Éèí™ê‡xfl ~ÀQÆ∞Å «Å, Kèåf, QÆ∞O_≥ g∞ Œ ÑÓÜ«∂e.

Z=Ô~·<å =∞O„ «QÍà◊§=Å¡, k+≤ì «QÆÅ@O =Å# ÖËHõ Éèí∂ «„¿Ñ`åÅ∞ PtOK«@O

=Å# HõeˆQ ~ÀQÍÅ q+¨Ü«∞OÖ’ Ü«∞[˝ Éèí™ê‡xfl LÑ¨Ü≥∂yOK«=K«∞Û.


`åÜ≥∞ «∞ÎÅ g∞^• KåÖÏ=∞OkH #=∞‡HõO LOk. ‰õΩO‰õΩ=∞ ÑÙ=Ùfi, Y~°∂~°=Ú,

K«O Œ#=Ú HõeÑ≤ #∂i ^•x=∞‡ Ñ¨ÙÅ¡ À â◊√„Éèí"≥∞ÿ# HÍy «=Ú g∞ Œ QÍÜ«∞„f

=∞O„`åxfl „"åã≤ `åÜ≥∞ «∞ÎÖ’ LOz Hõ\Ïìe. Ñ¶ÖÏÖË<£ QÆ∞_»¤=ÚHõ ÖËHõ X «∞Î_»∞

HÍy «=Ú#∞ =∞O„uOz# q èŒOQÍ<Õ KÕu`À X_çH# •~åxH =∞ èŒºÖ’ „ÑHõ „ÑHõ <Õ

S Œ∞ =Ú_»∞Å∞ "ÕÜ«∂e. Wk ~°HΔÍã¨∂„ «=Ú Ü≥ÚHõ Pj~°fiK«#=Ú =Öˇ ~ÀQÆ∞Å

=∂#ã≤Hõ Ñiã≤÷ux "≥∞~°∞QÆ∞Ñ~°∞ã∞ÎOk. KÕu`À =∂~°#=Ú KÕ¿ã"å~°∞ <≥=∞e DHõÅ`À

KÕÜ«∞|_»¤ qã≤#Hõé] ÖËHõ "ÕÑ¨K≥@∞ìQÍe`À =∂~°#=Ú KÕ¿ã"åà◊√§ D =ã¨∞Î=ÙÅ#∞

QÍeÖ’ TÑ≤ Õ q+¨=Ú#∞ #tOÑ¨*ËÜ«∞QÆÅ "å`å=~°}=Ú ã¨$+≤ìOÑ¨ |_»∞ «∞O Œx

K≥Ñ¨Ù`å~°∞. zH˜ «û‰õΩÅ∞ D =∂@Å#∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ x~åúiOK«∞H˘x ZO «=~°‰õΩ Wq

ÖÏÉèí •Ü«∞Hõ"≥∂ K«∂ã¨∞HÀ"åe.

„ Œ=ºÑ¨ •~å÷Å#∞ Jaè=∞O„uOK«∞@: h~°∞, #∂<≥ ÖËHõ "≥#fl#∞ ‰õÄ_®

=∞O„uOK«=K«∞Û#∞. âßfi™ÈKåÛùfiã¨ qkèÖ’ h\˜x, #∂<≥#∞ =∞O„uOKÕ q è•#=Ú

K≥Ñ¨Ê|_çOk. XHõ QÍAQÍ¡ã¨∞Ö’ ã¨fiK«Ûù"≥∞ÿ# h\˜x fã¨∞H˘x ÃÑ·# K≥Ñ≤Ê# q èŒOQÍ

WKåÛùâ◊HÎ |ÅOKÕ «, âßfiãKÕ « „¿Ñ~Ñ≤Oz 5 ÖËHõ 7 xq∞ëêÅÖ’ g\x Jaè=∞O„uOK«

=K«∞Û#∞. #∂<≥<≥· Õ É’Å∞QÍ=Ù#fl QÆ_ç¤Q˘@ì=Ú XHõ z=~°#∞ QÍ¡ã¨∞ J_»∞QÆ∞ ÉèÏQÆO

=~°‰õΩ LOz, JÑ¨C_»∞ Ô~O_»= H˘# <À\˜Ö’ LOK«∞H˘x QÆ\ìQÍ T^•e. JÖÏ

KÕã≤#O^Œ∞=Å# `≥·ÅOÖ’ |∞_»QÆÅ∞ =™êÎ~Ú. áêÅ#∞ ‰õÄ_® J^Õq^èŒOQÍ

Jaè=∞O„uOK«=K«∞Û. J Õ <≥~Úº ÖËHõ "≥#fl J~Ú Õ K«∂Ñ¨Ù_»∞„"Õe`À 5 xq∞ëêÅ∞

=∞l˚QÆ zeH˜#@∞¡ HõeÜ«∞„uáêÊe. „Ñü „Ñ¨Ü≥∂QÆOÖ’#∂ f„= ãÖHõÅÊâ◊H˜Îx

ã=∞#fiÜ«∞Ñ~°K«=Åã≤# P=â◊ºHõ «#∞ QÆ∞iOz „Ñ ÕºHõOQÍ K≥ÑÊ=eû# ÑxÖË Œ∞QÆ •!

„áê} zH «û‰õΩÅ‰õΩ =ºHÎQÆ « ãÅÇ : h=Ù „áê} « «Î fi=ÚKÕ « ~ÀQÆ∞Å‰õΩ

zH˜ «û KÕÜ«∞=eû =ÙO@∞Ok. „áê} « «Î fi=Ú XHõ ≥·= Ñ¨ •~°÷=Ú. JO Œ∞=Å#

^•xx á⁄O^Œ∞@‰õΩ =∞iÜ«Ú ãÖ~°H˜ΔOK«∞H˘#∞@‰õΩ h=Ù hÖ’ ^≥·gQÆ∞}ÏÅ#∞

xOÑ¨ÙH˘#=Åã≤ =ÙO@∞Ok.

5.19 ™ê è•~°} "≥· Œ∞ºÅ=Öˇ rqã¨∂Î h=Ù WO Œ∞Ö’ ã¨Ñ¶Å «#∞ á⁄O ŒÖË=Ù.

h=Ù „áê} « «Î fi zH «û‰õΩ_çq HÍ"åÅ#∞‰õΩO>Ë D q+Ü«∂xfl =∞iÛáÈ= Œ∞Ì. „Ñ[Ö<Õ

Õ=Ùà◊§QÍ ÉèÏqã¨∂Î, h=Ù "åà◊§H˜ XHõ ™ê=∂#º ¿ã=‰õΩ_ç=x «ÅOK«∞. <å‰õΩ#fl


H˘kÌáê\˜ â◊HÎ ™ê=∞~å÷ºÅKÕ « Z=iÔH·<å H˘^ÀÌ Q˘áÈÊ =∞Oz KÕÜ«∞QÆÅ#∞, KÕ™êÎ#∞

Jx J#∞HÀ. Z=fii`À#∂ ‰õÄ_® JÇ¨ÏOHÍ~°Ñ¨Ói «"≥∞ÿ# =∂@Å∞ =∂\Ï¡_»= Œ∞Ì.

<Õ#∞ KåÖÏ Q˘Ñ¨Ê"å_çx, Jk KÕ™êÎ#∞, Wk KÕ™êÎ#x Q˘Ñ¨ÊÅ∞ K≥Ñ¨CHÀ= Œ∞Ì.

ZO Œ∞HõO>Ë–x*ÏxH˜ h‰õΩ XHõ Ñïkè=ÙOk. P ÑïkèÖ’<Õ h=Ù W «~°∞Å‰õΩ h

ã¨Ç¨Ü«∂xfl JO Œ*ËÜ«∞QÆÅ=Ù. ~ÀQÆ=Ú «QÆæ@=∞<Õk ~Ày Ü≥ÚHõ r=#â◊HÎg∞ Œ

P è•~°Ñ_ç =ÙO Œ<Õ q+Ü«∂xfl ÉÏQÍ QÆ∞~°∞ÎOK«∞HÀ. h=Ù h „áê}â◊HÎx ãÇÜ«∞=ÚQÍ

=∂„ «"Õ∞ ÑOÑ≤OK«QÆÅ=Ù. JÅã≤áÈ~Ú# =ºHÎH q„âßOuxzÛ, =∞~°Ì<å KÕã≤, ™êfl#O

KÕ~ÚOz, áêÅ=O\˜ áœ+≤ìHõ"≥∞ÿ# Ñ¨ •~å÷Å#∞ „`åyOz, L`åûÇ¨xfl HõeyOKÕ

=∂@Å∞ K≥Ñ≤Ê Uq èŒOQÍ q*Ü«∂xfl ™êkèOK«∞@‰õΩ HÍ~Àº#∞‡Y∞_çx KÕ™êÎ"≥∂

J^Õq^èŒOQÍ h zH˜`«û ^•fi~å h=Ù KÕã¨∞Î<åfl=Ù. Ñ¨ÓiÎQÍ â◊H˜ÎÇ‘Ï#∞_≥·áÈ~Ú

=∞~°}=∂ã¨#fl"≥∞ÿ# =ºHÎH˜ ÉÏã¨∞Ok ÖËHõ q∞~îå~Ú ‰õÄ_® Z\Ï¡O\˜ Ñ¶e`åxfl

W=fi=Ù. Z=i r=#â◊HÎ ÑÓiÎQÍ #tã∞ÎO^À "åiH ZO « ãÇÜ«∂xfl JOkOz<å

rqOK«ÖË~°∞. „áê}=Ú |ÅÇ‘Ï#Ñ¨_ç#"å~°∞ HÀÅ∞HÀ=\ÏxH˜ H˘O`« ã¨=∞Ü«∞O

Ñ_»∞ «∞Ok. J Õ =∞Oz ~°HõÎO Hõey, L`åûÇÏOQÍ L#fl ~Ày «fi~°QÍ HÀÅ∞‰õΩO\Ï_»∞.

XHõ ~Ày ™ê=∂#º"≥∞ÿ# =∞O Œ∞KÕ «<Õ «fi~°QÍ ‰õΩ Œ∞@Ñ¨_ç Õ =∞~À ~Ày

ZO « Ys ≥·# =∞O Œ∞Å∞ <≥ÅÅ «~°|_ç "å_ç#ÑÊ\H Ñ¶e «O HõxÑ≤OK« Œ∞. WO Œ∞Ö’

=∞O Œ∞ Ü≥ÚHõ À+"Õ∞g∞ ÖË Œ∞. J@∞=O\ ã≤÷uÖ’ "≥· Œ∞º_çx Œ∂+≤OK«∞@ =∞uÖËx

K«~°º. U "≥· Œ∞º_≥·<å ~ÀQÍxfl «# â◊HÎKÕ « ÉÏQÆ∞KÕÜ«∞ÖË_»∞ J<Õk x[O. ˆH=ÅO

~Ày Ü≥ÚHõ r=#â◊HÎx ÃÑOK«\ÏxH˜ ã¨Ç¨Ü«∞Ñ¨_»QÆÅ_»∞. „áê}zH˜ «û ‰õÄ_® XHõ

"≥· Œº"Õ∞. Wk x~°áêÜ«∞"≥∞ÿ#k. ã¨~°fi„âı+ª"≥∞ÿ#k. nxÖ’ J#º LáêÜ«∂Å ^•fi~å

~Ày «fi~°QÍ HÀÅ∞HÀQÆÅ∞QÆ∞`å_»∞. Wk â◊s~°, =∂#= âß„™êÎÅ g∞ Œ P è•~°Ñ¨_ç

Ñ¨xKÕ¿ã XHõ âß„ã‘ÎÜ«∞"≥∞ÿ# zH˜ åû q è•#O. U^À =∂Ü«∞Å KÕ « ÖËHõ Õ=`åâ◊HÎ

KÕ « KÕ¿ã K«=∞`å¯~° q ŒºHÍ Œ∞. Z=Ô~·<å nxx XHõ K«=∞`å¯~°OQÍ «ÅOz<å

Ñ¨\ìOK«∞HÀHõ ZÑ¨C_»∂ x~°aè=∂#OQÍ LO_»∞. JO ŒiÑ¨\Ï¡ #„=∞`åÉèÏ=O`À

=ÙO_»∞. h zH˜ åû Ñ¨ ŒúuÖ’x ã≤ •úO`åÅ#∞ qâ◊nHõiOz "åà◊√§ ã¨fiÜ«∞OQÍ J~°÷O

KÕã¨∞‰õΩ<Õ@@∞¡ K≥~Úº. "åà◊√§ P Ñ¨ Œúug∞ Œ qâßfiãÖ LOK«∞‰õΩ<Õ@@∞¡ zH˜ «û

K≥~Úº. XHõ"Õà◊ "åà◊√§ L¿ÑHΔOz<å «Ñ¨CQÍ ÉèÏqOK«~å Œ∞. HÀÑÿOK«∞ HÀ= Œ∞Ì.


"Õ~ Ñ Œú «∞Å •fi~å zH «û KÕ¿ã"åà◊§#∞ Õfi+≤OK«= Œ∞Ì. "åà◊§#∞ «ÑC_»∞ =∂~°æOÖ’

ÃÑ>Ëì"åiQÍ ÉèÏqOK«= Œ∞Ì. JÅã≤áÈ~Ú=Ù#fl =ºHÎx |Å=O «ÃÑ\ì ÉÏQÆ∞KÕÜ«∂Åx

XHõ_»∞ J#∞‰õΩO>Ë, WOH˘Hõ_»∞ áêÅ#∞ „`åyOz ¿ã Œf~°∞Û@ •fi~å ÉÏQÆ∞KÕÜ«∂Åx

J#∞‰õΩO\Ï_»∞. „Ñ¨Hõ$u Ü≥ÚHõ Ñ¨ÓiÎ ~°Ç¨Ï™êºÅ∞ Z=iH© ≥eÜ«∞=Ù. «#‰õΩ#fl

Ñï*Ï˝#O KÕ « «# |∞kúx J#∞ãïOz =∂„ «"Õ∞ zH˜ «û KÕ™êÎ_»∞. U Ñ¨ ŒúuÖ’<≥·<å

ã=ºOQÍ zH «û KÕÜ«∞@O =Å# ÖÏÉèíO LO@∞Ok. Ñi}Ï=∂ÅÖ’ Õ_® LO_»=K«∞Û.

h PÖ’K«#Å∞ Ñ¨q„ «OQÍ LO_®e. h=Ù zH˜ «û‰õΩ_çq HÍ|\ì Ñ≤ «$

ã¨=∂#∞_»=Ù. ~ÀQÆ∞Å#∞ h Ñ≤Å¡Å =∂kiQÍ =∞=∞ «, ™ê#∞Éèí∂ «∞Å`À K«∂_®e.

H˘O «=∞Ok Œ∞+ì"≥· Œ∞ºÅ∞ zH˜ «û H˘~°‰õΩ =zÛ# „ã‘ÎÅ#∞ K≥_»∞ Œ$+≤ì À K«∂™êÎ~°∞.

~ÀQÆ∞Å #∞Oz JkèHõ èŒ<åxfl QÆ∞O[\ÏxH˜ PÖ’zã¨∂ÎO\Ï~°∞.

XHõ"Õà◊ h‰õΩ ‰õÄ_® K≥_»∞ ÉèÏ=#Å∞ HõÅ∞QÆ∞ «∞O>Ë <å Ç¨Ï$ ŒÜ«∞"å}˜x

D "åHÍºÅ ~°∂ÑOÖ’ h JO «óHõ~°}=Ú#‰õΩ ãiÌK≥ÑC. 'F „Ñ≤Ü«∞ «=∂! ÇÏ Œ∞ÌÅ#∞

Ju„Hõq∞OK«‰õΩ. h=Ù Ñ¨âßÛ`åÎÑ¨Ñ¨_»=Åã≤ =ã¨∞ÎOk. JO^Œi =∞#ã¨∞ûÅ∞ XHõ

=∞Ç¨=∞#ã¨∞û Ü≥ÚHõ¯ JOâ◊ÖË. XHõ Ç¨Ï$^ŒÜ«∞=Ú WOH˘Hõ Ç¨Ï$^ŒÜ«∞O KÕ`«

LÑ¨â◊=∞#=Ú á⁄O Œ∞ «∞Ok. PO «iHõ ÉèÏ=#Å∞ QÆ∞ÑÎ~°∂ÑÖÖ’ W «~°∞Å g∞ Œ

"≥O@<Õ „ÑÉèÏ=O K«∂ÑÙ`å~Ú. K≥_»∞ÉèÏ"åÅ∞ ~Ày Ü≥ÚHõ =∞#ã∞ûg∞ Œ ≥|ƒf™êÎ~Ú

HÍ|\ì Hõëêìxfl HõeyOKÕ@@∞=O\˜ h zH˜ «û =Å¡ J «xH˜ ÖÏÉèíO KÕ‰õÄ~° Œ∞.

h=Ù ZÅ¡Ñ¨C_»∂ ~Àyg∞ Œ „¿Ñ=∂aè=∂<åÅ#∞ K«∂Ñ≤OK«∞. ™ê#∞Éèí∂u`À ~Ày

Ü≥ÚHõ¯ Ç≤Ï`åxfl HÀ~°∞‰õΩO@∂ J`«x Hõëêìxfl =∞iÑ≤OÑ¨*ˇ~Úº. x™êfi~°÷OQÍ,

x+¨¯Ñ¨@OQÍ áêÅ=Öˇ ã¨fiK«ÛùOQÍ LO_»∞. h =∂#ã≤Hõ ÉèÏ=#Å∞ Pq^èŒOQÍ

L#fl@¡~Ú Õ h K«∞@∞ì„ÑHõ Å "å`å=~°}=Ú „ÑâßO «OQÍ =∂~°∞ «∞Ok. JâßOuQÍ

=ÙO_Õ ~Ày h ŒQÆæ~°‰õΩ ~åQÍ<Õ âßOux, ã¨∞MÏxfl á⁄O Œ∞`å_»∞. K«∂ã¨∂ÎO_»QÍ<Õ

J «x P~ÀQÆº=Ú ‰õΩ Œ∞~°∞H˘x H˘kÌ zH «ûKÕ «<Õ «# ~ÀQÆO ãQÆ=Ú #Ü«∞"≥∞ÿ#@∞¡QÍ

J «xH˜ JxÑ≤ã¨∞ÎOk—.

ˆH=ÅO D Ñ¨ÙãÎHÍxfl K«kq h=Ù zH˜ «û‰õΩ_çq HÍÖË=Ù. âßfi™ÈÑ¨Kå~°=Ú,

=∂~°#=Ú, HõOÑ¨#=Ú "≥Ú ŒÖ·# „Ñ¨„H˜Ü«∞Å#∞ ≥Å∞ã¨∞‰õΩ#flO « =∂„ «=Ú# h

Hõ~°Î=º=Ú Ñ¨Ó~°Î=fi Œ∞. Jk „áê~°OÉèí=Ú =∂„ «"Õ∞. XHõ „Ñ¨ ÕºHõ Ñ¨ ŒúuÖ’ K≥~Úº


HõkeOz#O Œ∞=Å#, QÆ\ìQÍ âßfiã¨#∞ Tk#O Œ∞=Å# =∂„ «"Õ∞ ~ÀQÍÅ∞ «QÆæ=Ù.

Õx=Å# ãÇÜ«∞O KÕÜ«∞QÆÅ"≥∂ P =ã∞Î=Ù#∞ ãOáêkOKåe. P =ã∞Î"Õ „áê}â◊HÎ.

nxx QÆ∞iOz „Ñ ÕºHõOQÍ "Õ~˘Hõ J è•ºÜ«∞OÖ’ q=iOK«_»O [iyOk. „Ñu~ÀA

ÖËHõ gÖ·#Ñ¨C_»∞ P „H˜Ü«∞Å#∞ KÕã≤#O Œ∞=Å# Q˘Ñ¨Ê „áê}â◊HÎ HõÅ∞QÆ∞ «∞Ok.

h=Ù Z‰õΩ¯= Ñï=∂}=ÚÖ’ „áê}â◊HÎx ãÖáêkOK«∞H˘#HõáÈ Õ ~Ày hÖ’x

~°™êxfl Ñ‘ÖËÛã¨∞‰õΩO\Ï_»∞. hà◊§Ö’ =ÚxyáÈ «∞#fl =ºHÎ „Ñ¨Hõ #∞#fl"å_çg∞ Œ «#

ÉèÏ~åxfl Ñ¨_Õ™êÎ_»∞. ~ÀQÆ∞Å q+¨Ü«∞OÖ’ ‰õÄ_® JO Õ. ~Ày Ü≥ÚHõ â◊s~°OÖ’

„áê}â◊HÎ |∞∞}„QÍÇ¨ÏHõOQÍ LO@∞Ok. zH˜ «û‰õΩ_ç „áê}â◊HÎx „QÆÇ≤ÏOz `å#∞

ÑÙ+≤ìx á⁄O^•Åx ~Ày J#∞‰õΩO\Ï_»∞. h=Ù ãfiÜ«∞OQÍ ~ÀyH „áê}â◊HÎx JOkOz

hÖ’ h=Ù „H˘ «Î „áê}â◊HÎx ãÖáêkOK«∞HÀHõáÈ Õ QÆ∞~°∞ÎOK«∞HÀO_ç k"åÖÏfã≤

g∞~°∞‰õÄ_® ~ÀQÆ„QÆã¨∞ÎÖ∫`å~°∞. `«fi~°QÍ â◊H˜Î=O`«=ÚQÍ "Õˆ~"åi P~ÀQÆºã≤÷ux

ÉèíiOK«QÆÅ ã≤÷u"Õ∞~° h=Ù JkèHõ „áê}â◊HÎx Hõey=ÙO>Ë ~Ày ÖÏÉèÏxfl á⁄Ok

ã¨fiã÷ « á⁄O ŒQÆÅ_»∞.

5.20 h =∂~°æ=Ú#∞ h"Õ x~°‚~ÚOK«∞HÀ. D Ñ¨Ùã¨ÎHõOÖ’ J<ÕHõ „H˜Ü«∞Å∞,

J#∞Éèí∂ «∞Å∞ edOÑ|_ç =Ù#flq. HÍh Jq JO ŒiH XH~°HõOQÍ LÑÜ≥∂QÆÑ_»=Ù.

XHq èŒOQÍ [_»Ñ^•~å÷Å q+Ü«∞OÖ’ [~°∞QÆ∞ «∞Ok. HÍh rqOzÜ«Ú#fl „áê}∞Åhfl

ã¨=∂#OQÍ LO_»=Ù. "å\˜Ö’ KåÖÏ aè#fl «fiO LO@∞Ok. XHõiH˜ ÖÏÉèíOQÍ

L#flk WOH˘HõiH˜ #+ì •Ü«∞HõOQÍ LO@∞Ok. =∞#∞+¨μºÅÖ’ LO_Õ aè#fl ~°∞K«∞ÖË

nxH˜ |∞∞A=Ù. XHõiH˜ XHõ =ã¨∞Î=Ù J#∞‰õÄÅ"≥∞ÿ Õ WOH˘HõiH˜ "Õ~˘Hõ =ã¨∞Î=Ù

J#∞‰õÄÅOQÍ LO@∞Ok. „áê}â◊H˜Î ‰õÄ_® XH˘¯Hõ¯iH˜ XH˘Hõ¯ „Ñ¨=∂}OÖ’

LO@∞Ok. •x QÆ∞}OÖ’ ‰õÄ_® =∞x+≤ =∞x+≤H Õ_® =ÙO@∞Ok. „áê}zH «û‰õΩ_»∞

XHõ HõΔ}OÖ’ ~ÀyÖ’H˜ ÑÖÑ¨QÆeˆQ r=#â◊HÎx "Õ~"åà◊√§ ÑÖÑ¨_®xH˜ KåÖÏ

ã¨=∞Ü«∞O Ñ¨_»∞ «∞Ok. H˘O ŒiH˜ =∂~°#=Ú ÉÏQÍ Ñ¨xKÕ¿ãÎ, H˘O ŒiH˜ âßfiã¨

ÉÏQÍ Ñ¨xKÕã¨∞ÎOk. JO Œ∞=Å# ~Ày Ü≥ÚHõ â◊HÎ, Ü≥∂QÆº « =∞iÜ«Ú LÑ¨Kå~°

„H˜Ü«∞Å QÆ∞iOz# Ñ¨ÓiÎ J=QÍÇ¨Ï##∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ ≥Å∞ã¨∞HÀ"åe. „Ñü~ÀyH˜

ÑxH=KÕÛ J<ÕHõ LÑKå~åÅ#∞ ã∂Hõ; Œ$+≤ì À â’kèOz •x^•fi~å<Õ HÍ~°º„Hõ=∂xfl

x~°‚~ÚOK«∞HÀ. "Õ~"åi J#∞Éèí"åxfl h=Ù LÑÜ≥∂yOK«∞H˘#=K«∞Û#∞ HÍh QÆ∞_ç¤QÍ

J#∞ãïOK«@O «QÆ Œ∞. „áê}âßG=Ú „Ñü zH˜ «û‰õΩ_çH˜ qq èŒ LÑ¨Kå~åÅ#∞,


qkèq è•<åÅ#∞, =¸Å ã≤ •úO`åÅ#∞ Ju„Hõq∞OK«‰õΩO_® x~°‚Ü«∞O fH˘#∞@‰õΩ

¿ãfiK«Ûù#∞ Wã¨∞ÎOk.

5.21 |ÅÇ‘Ï# «Å∞ ~ÀQÍÅ‰õΩ HO„ Œ=∞x J~°÷O KÕã∞HÀ"åe. Œ∞~°ƒÅ « ~°Hõ~°HÍÅ

~ÀQÍÅ ~°∂ÑÖÖ’ |Ü«∞@Ñ¨_»∞`«∞Ok. PHõe ãïQÍ ÖËHõáÈ=@O, ãïQÍ

J~°QÆHõáÈ=@O, J~°∞z, ã∂÷ÅHÍÜ«∞=Ú, ™È=∞i «#=Ú, HÍà◊§=∞O@Å∞, «Å<˘Ñ≤Ê,

#_»∞O <˘Ñ≤Ê, H˘kÌ Ñ¨xˆH JÅã≤áÈ=@O, Q˘O «∞ PiáÈ=@O, Hõà◊√§ É·~°∞¡Hõ=∞‡@O

=O\˜ J<ÕHõ qHÍ~åÅ∞ |ÅÇ‘Ï# « =Å# HõÅ∞QÆ∞`å~Ú. hÖ’x „áê}â◊HÎx ÃÑOz

|Å=O «∞_çx KÕÜ«∞\ÏxH˜ D „HÕ Œ H˘xfl LáêÜ«∂Å∞ K≥Ñ¨Ê|_ç#q.

1) =∞Ozhà◊√§ XˆH™êi „`åQÆ‰õΩO_® áêÅ∞ ÖËHõ \© „`åˆQq èŒOQÍ XH˘¯Hõ

QÆ∞@Hõ „`åQÆ∞. Pq èŒOQÍ „`åQÆ∞ «∞#flÑ¨C_»∞ 'P h\˜Ö’x r=# « «Î fi=Ú <å Ñ¨ÓiÎ

â◊s~°OÖ’ xO_»∞ «∞#flk— J<Õ ÉèÏ=# K≥~Úº. <Õ#∞ D h\˜#∞Oz „áê}Ïxfl

á⁄Ok <å Ö’Ñ¨Å xÅ∞Ñ¨Ù‰õΩO@∞<åfl#∞ Jx ÉèÏqOK«∞. „Ñü QÆ∞@Hõ`Àáê@∞

=∞#ã¨∞Ö’ FOHÍ~åxfl LK«ÛiOK«∞. Éè’[#O KÕã¨∞Î#flÑ¨C_»∞ ‰õÄ_® J Õq èŒOQÍ

ÉèÏ=# K≥~Úº. „Ñü =Ú ŒÌ ÉÏQÍ #q∞e „q∞OˆQ@Ñ¨C_»∞ =∞#ã¨∞ûÖ’ FO Jx

LK«ÛiOK«∞.

2) J^ŒÌO =ÚO^Œ∞ xÅ|_ç =ÚMÏxfl, â◊s~°OÖ’x „Ñü ÉèÏQÍxfl

ã¨∞xt «OQÍ K«∂K«∞HÀ. h |∞QÆæÅ∞ "≥∞é˜ã≤áÈ «∞#fl@∞¡ ÉèÏ=# K≥~Úº. Hõà◊§Ö’

*’º «∞Å∞ "≥Å∞QÆ∞ «∞#fl@∞¡, ÃÑ Œ=ÙÅ g∞ Œ zé∞#=Ùfi "≥e¡q~°∞ã¨∞Î#fl@∞¡, =Ú‰õΩ¯

â◊√„Éèí"≥∞ÿ# QÍex Ñ‘Å∞ã¨∞Î#fl@∞¡, K≥=ÙÅ∞ K«Hõ QÆ qO@∞#fl@∞¡ ÉèÏ=# K≥~Úº. <À~°∞

ÉÏQÍ ≥iz Ö’Ñë ÉèÏQÍÅ#∞ J ŒÌOÖ’ K«∂_»∞. <åÅ∞Hõ =∞Oz Ñ¨ •~å÷Å#∞

W+¨ìÑ¨_»∞`«∞#fl@∞¡, =∞Oz =∂@Å∞ =∂\Ï¡_»∞`«∞O^Œx ÉèÏqOK«∞. J^Õq^èŒOQÍ

HõO~î°=Ú, JOye, ŒO`åÅ∞, Œ=_»Å∞, zQÆ∞à◊√§, ~°ã¨„QÆO äŒ∞Å∞ g\˜xQÆ∞iOz

J=hfl KåÖÏ K«∞~°∞‰õΩQÍ, Õ*’=O «=ÚQÍ L#fl@∞¡, Jq "å\˜ q èŒ∞Å#∞ K«Hõ QÍ

x~°fiiÎã¨∞Î#fl@∞¡ =∂#ã≤HõOQÍ ÉèÏ=# K≥~Úº.

3) Z‰õΩ¯= K«eQÍx, "Õ_çQÍx ÖËx XHõ UHÍO`« „Ñ¨^ÕâßxH˜ "≥o§

=∞~å‡=Ü«∞"åÅ g∞ Œ#∞#fl Ö’ =¢™êÎÅ#∞ «Ñ¨Ê q∞ye# Œ∞ã¨∞ÎÅxflO\˜x q¿ÑÊã≤

h KÕ «∞Å#∞, HÍà◊§#∞, Kèåfx, á⁄@ì#∞, #_»∞=Ú#∞, â◊s~åxfl K«∂ã∂Î P~ÀQÆºOQÍ,


K«∞~°∞‰õΩQÍ L#fl@∞¡ ÉèÏqOK«∞. "å\g∞ Œ qâßfi™êxfl Hõey=ÙO_»∞. â◊s~åxH #∂<≥

~åã¨∞‰õΩ<Õ@Ñ¨C_»∞ #∂<≥Ö’ L#fl „áê}â◊HÎ â◊s~°OÖ’H˜ „Ñ¨"ÕtOz Õ*’=O «O

KÕã¨∞Î#fl@∞¡QÍ ÉèÏqOK«∞.

4) U ≥·<å x~°# „Ñ¨ ÕâßxH˜ "≥o§ Ñ¨_»Hõ ‰õΩsÛg∞ ŒQÍx |Å¡g∞ ŒQÍx ÖËHõ

<ÕÅg∞ Œ KåÑ¨ Ñ¨~°K«∞H˘x Ñ¨_»∞HÀ. HÍà◊§„HÕ Œ Z «∞ÎQÍ kO_»∞ ÃÑ@∞ìHÀ. ÕÇ¨xfl

Œ∂kÖÏQÍ ÕeHõQÍKÕã≤ q„âßOuQÍ Ñ_»∞HÀ. JÑC_»∞ „ÑÑOK«=∞O`å hÖÏHÍâ◊=∞x,

^•xxO_® „áê}â◊HÎ xO_ç =Ù#fl Œx ÉèÏ=# K≥~Úº. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ U =ã¨∞Î=Ù

QÆ∞iOz# PÖ’K«##∞ =∞#ã¨∞ûÖ’H˜ ~åxÜ«∞º‰õΩ. H˘xfl~ÀAÅáê@∞ Dq èŒOQÍ

JÉèÏºãÖ KÕ¿ãÎ =∞Oz ÖÏÉèíO LO@∞Ok. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ K≥@∞¡, H˘O_»Å∞, QÆ∞à◊√§,

QÀÑ¨Ù~åÅ∞, =∞Ok~åÅ∞, r=[O «∞=ÙÅ PÖ’K«#Å∞ ~å‰õΩO_® XˆH ÉèÏ=#`À

KÕ¿ãÎ =∞#ã∞û KåÖÏ „ÑâßO «=∞ø «∞Ok. 10–15 xq∞ëêÅ∞ Pq èŒOQÍ Ñ_»∞‰õΩO>Ë

JÅã¨@áÈ~Ú â◊s~°O |ÅOQÍ LO@∞Ok. =∞#ã¨∞ ãÖ`À+Ö`À Lá⁄ÊOQÆ\ÏxH˜

XHõ\˜ Ô~O_»∞™ê~°∞¡ <À~°∞ ≥iz Ñ¨QÆÅ|_ç #=ÙfiHÀ.

D „H˜Ü«∞Å#∞ xÜ«∞=∞OQÍ H˘xfl~ÀAÅáê@∞ KÕ¿ãÎ =∞Oz Ñ¶ë`«O

LO@∞Ok. =∞Oz=∞Oz Ñ¨^•~åúÅ∞ u#fl^•xHõ<åfl nx^•fi~å =∞Oz

ÖÏÉèí=ÚO@∞Ok. h ÉèÏ=#Å∞ ZO « Œ$_è»OQÍ, qâßfiã¨hÜ«∞ « À LO\ÏÜ≥∂

Ñ¶e «O ‰õÄ_® JO « `˘O Œ~°QÍ, JkèHõOQÍ á⁄O ŒQÆÅ=Ù.

H˘xfl =ÚYº"≥∞ÿ# ~ÀQÍÅH˜ LÑ¨Kå~°=ÚÅ∞ :

U"≥·<å JOQÍÅ‰õΩ "åºkè Hõey#Ñ¨C_»∞ "åºkè„QÆã¨ Î"≥∞ÿ# ÉèÏQÍ<Õfl

è•ºxã¨∂Î=ÙO_»∞. á⁄@ìÖ’ ÉÏ èŒQÍ LO>Ë â◊s~°O "≥Ú «ÎOg∞ Œ J^˘Hõ JOQÆ"Õ∞

L#fl@∞¡QÍ ˆH=ÅO ^•xg∞^Œ<Õ ^è•ºã¨=ÙOK«∞. JÖÏ KÕã¨∞Î#flÑ¨C_»∞ J^ŒÌOÖ’

ã∂~°ºH~°}ÏÅhfl UH©Hõ$ «"≥∞ÿ# q èŒOQÍ â◊s~°OÖ’ =Ù#fl ã=∞ãÎ â◊‰õΩÎÅ∞ P ™ê÷#OÖ’

ˆHO„nHõ$ «"≥∞ÿ |ÖÏxfl KÕ‰õÄiÛ ÉÏ èŒ#∞Oz q=ÚHÎx Hõey™êÎ~Ú.

2) Ñ‘_ç « ™ê÷#Og∞ Œ =∞#∞û#∞ „uÑC «∂ P ~ÀQÆ„QÆãÎ"≥∞ÿ# ÉèÏQÆ=Ú ÉÏ èŒ#∞Oz

q=ÚHÎ á⁄Ok#@∂¡, Jk K«Hõ QÍ =∞m§ Ñ¨xKÕÜ«∞QÆÅ â◊HÎx Hõey=Ù#fl@∞¡ ÉèÏ=#

K≥~Úº.


3) =Ú‰õΩ¯^•fi~å âßfiã¨#∞ Ñ‘Å∞Û‰õΩO@∂ P "åÜ«Ú=Ù ÉÏ èŒÑ¨_»∞ «∞#fl

JOQÍxH JO Œ∞ «∂ •xÖ’ „H˘ «Î „áê}Ïxfl xOÑÙ «∞#fl@∞¡, âßfiã#∞ =kÖË@ÑC_»∞

^•x^•fi~å ÉÏ èŒ `˘ÅyáÈ «∞#fl@∞¡ ÉèÏ=# K≥~Úº.

4) h ÉÏ èŒ#∞ ÃÑ ŒÌkQÍ «ÅOK«= Œ∞Ì. Jk ™ê=∂#º"≥∞ÿ# Œx, «fi~°Ö’<Õ

ÉÏQÆ∞Ñ¨_»∞`«∞O^Œx ÉèÏqOK«∞HÀ. ~ÀQÍxfl QÆ∞iOKÕ ZÑ¨C_»∂ PÖ’zOK«Hõ "Õˆ~

Ñ¨#∞ÅÖ’ =∞#ã¨∞ûx xeÑ≤ h=Ù ‰õΩÖÏ™êQÍ<Õ L#fl@∞¡ ÉèÏqOK«∞.

D q èŒOQÍ KÕÜ«∞_»O =Å# ÃÑ ŒÌ ~ÀQÍÅ∞‰õÄ_® «fi~°QÍ #Ü«∞=∞ø`å~Ú.

H˘kÌQÍ PÅã¨ºO J~Ú<å J„â◊ Œú KÕÜ«∞= Œ∞Ì. ZO Œ∞HõO>Ë PÅ™êºxH˜ HÍ~°}O

=∞# HÍ~åºK«~°} =∂„ «"Õ∞. JK«OK«ÅOQÍ, Œ$_è»OQÍ PHõi¬OK«∞‰õΩO>Ë „áê} « «Î fi=Ú

ZO`À â◊HÎ=O «OQÍ LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_»∞ «∞Ok.

=∂#ã≤Hõ zH˜ «û :

~ÀQÍÅ‰õΩ =∞~˘Hõ =ÚYº HÍ~°}=Ú ‰õÄ_® LOk. J Õ Œ∞~åÖ’K«#Å∞

KÕÜ«Ú@. hK«"≥∞ÿ# ¿ÇÏÜ«∞"≥∞ÿ# PÖ’K«#Å=Å¡ =∞x+≤ P~ÀQÆº=Ú H©Δ}OK«∞@ "≥Ú ŒÖ·,

â◊s~°OÖ’ qÑ¨s`«OQÍ =∂~°∞ÊÅ∞ Hõey Jq ~ÀQÆO ~°∂ÑÖÖ’ |Ü«∞@

Ñ¨_»∞`«∂O\Ï~Ú. =∞x+≤ ZÑ¨C_»∂ „Ñ¨âßO`« =^Œ#O`À LO_®e. =ÚYOÖ’

z~°∞ÇãO <å@ºO KÕã∂Î=ÙO>Ë J<å~ÀQÆºO‰õÄ_® ‰õΩ Œ∞@Ñ_»∞ «∞Ok.Ñ~ÀÑHÍ~°=Ú,

„¿Ñ=∞, ™ê#∞Éèí∂u, L^•~° «, ãfiK«Ûù « "≥Ú ŒÖ·# QÆ∞}ÏÅ =Å¡<Õ Dq èŒ"≥∞ÿ# „Ñã#fl «

HõÅ∞QÆ∞ «∞Ok. ZÑ¨C_»∂ ™êfi~°÷=Ú, ÉèíÜ«∞=Ú, zO «, „Ñ¨HÀÑ¨=Ú, Ö’Éèí=ÚÅ`À

‰õÄ_ç# PÖ’K«#Å∞ QÆÅ =ºHÎ «ÑÊHõ ~ÀQÆ„QÆã∞Î_»=@"Õ∞ HÍ‰õΩO_® Ç‘Ï#"≥∞ÿ# =∞~°}Ïxfl

á⁄O^Œ∞`å_»∞.

5.22 „áê}zH «û‰õΩ_»∞ ~Ày Ü≥ÚHõ =∂#ã≤Hõ ã≤÷ug∞ Œ, PÖ’K«#Å g∞ Œ Z‰õΩ¯=

Œ$+≤ì #∞OK«∞`å_»∞. ZO Œ∞=Å#O>Ë â◊s~°O "≥Ú`åÎxfl =∞#ã¨∞ „Ñ¨ÉèÏq «O KÕã¨∂Î

=ÙO@∞Ok. =∞#ã¨∞g∞ Œ Ñ¨_Õ „Ñ¨ÉèÏ=O =Å# Ñ¨ÓiÎ â◊s~°O „Ñ¨ÉèÏq «=∞ø «∞Ok.

â◊s~°OÖ’ =ÙO_Õ ã¨=∞ãÎ *Ï˝# «O «∞=ÙÅ∞ =∞ã≤Î+¨ =Ú`À HõÅ∞Ñ¨|_ç ^•xKÕ «

„¿Ñˆ~Ñ≤OÑ¨|_»∞ «∂ LO\Ï~Ú. ~°™È «ÊuÎ KÕ¿ã „QÆO äŒ∞Åg∞ Œ, PÇ¨~åxfl r~°‚=Ú

KÕ¿ã J=Ü«∞"åÅg∞ Œ =∞#ã¨∞Ö’ [iˆQ „H˜Ü«∞Å∞ «HõΔ} „Ñ¨ÉèÏ=O K«∂Ñ¨Ù`å~Ú.


5.23 nx=Å¡ ã¨Ê+ìOQÍ ≥e¿ã Õq∞@O>Ë =∞#ã¨∞Ö’ Œ∞~åÖ’K«#Å∞O>Ë KåÖÏ ÃÑ ŒÌ

K≥_»∞ [~°∞QÆ∞ «∞Ok. P~ÀQÍºxfl HÍáê_»∞HÀ"åÅx «ÅKÕ"å~°∞ ZÅ¡Ñ¨C_»∂ Ñ¨„ã¨#flOQÍ

LO_®Åx, K≥_»∞ PÖ’K«#Å#∞ =∞#ã¨∞Ö’H˜ ~åhÜ«∞‰õÄ_» Œx ≥Å∞ã¨∞HÀ"åe.

Œ∞~åÖ’K«#Å∞ KÕ¿ã"å~°∞ å`å¯eHõOQÍ<≥·<å =∞Oz Ñ#∞Å∞, åºQÆ=ÚÅ∞

KÕÜ«∞QÆey`Õ Jk‰õÄ_® =∞Oz^Õ. ~ÀQÍxfl áÈQ˘@∞ìHÀ=@O HÀãÖ „=`«=Ú,

J#∞ëê ª#=Ú, [Ñ¨=Ú, QÀ^•#O, J#fl^•#=Ú "≥Ú^ŒÖ ˇ ·# Ñ ¨#∞Å∞

KÕÜ«∞=eû=ÙO@∞Ok. WO^Œ∞Ö’ ~°Ç¨Ïã¨ºO Uq∞@O>Ë ~Ày `åºQÆ=Ú, L^•~°

ã¨fiÉèÏ=O`À ‰õÄ_ç# ÉèÏ=#Å∞ Hõey=ÙO>Ë HõÅ‡ëêÅ∞ ˘eyáÈ`å~Ú. ~Ày Ü≥ÚHõ

Pi÷Hõ Ñïã≤÷ «∞Å =Å# W@∞=O\˜q x~°fiÇ≤ÏOK«ÖËHõáÈ~Ú#>¡Â Õ ~å=∞<å=∞=Ú

ÖË • QÍÜ«∞„f ÖË • "Õ~ U ≥·<å =∞O„ «[ÑÖ KÕÜ«∞=∞x ã¨ÅÇ¨ W=fi=K«∞Û.

L^•Ç¨Ï~°}Å#∞ K«∂Ñ≤ ~ÀyH˜ qâßfiãÖ HõeyOKåe.

P~ÀQÆºOg∞^Œ PÖ’K«#Å „Ñ¨ÉèÏ=O KåÖÏ =ÙO@∞Ok. H˘O`«=∞Ok

<åã≤Î‰õΩÅ∞ H˘xfl „Éèí=∞ÅÖ’ LO\Ï~°∞. "å\˜=Å¡ ~ÀQÍÅáêÖ· H˘xfl ãÖ Œ~åƒùÅÖ’

=∞~°}O =~°‰õΩ ~å=K«∞Û. KåÖÏ ãO Œ~åƒùÅÖ’ ~Ày «# WKåÛùâ◊HÎ Ü≥ÚHõ |ÅOKÕ «

ÖËz ‰õÄ~ÀÛQÆÅ∞QÆ∞`å_»∞. „H˘ «Î rq`åxfl á⁄O Œ∞`å_»∞.

5.24 „áê}zH «û`Àáê@∞ ~ÀyH =∂#ã≤Hõ zH «û‰õÄ_® KÕÜ«∞=eû=ÙO@∞O Œx

D qKå~°} =Å¡ J~°÷=∞ø «∞Ok. =∂#ã≤Hõ Ñi=~°Î# Ü≥ÚHõ Q˘ÑÊâ◊HÎx á⁄O Œ\O,

W`«~°∞Å#∞ ^Œ$_è» ãÖHõÅ∞ÊÅ∞QÍ KÕÜ«∞\O J<Õk =∞~˘Hõ "≥·*Ï˝xHõ q+¨Ü«∞O.

^•xxQÆ∞iOz# Ñ¨ÓiÎ q=~åÅ∞ '' Ñ¨~°HÍÜ«∞„Ñ¨"Õâ◊=Ú—— J<Õ "Õ~˘Hõ „QÆO äŒOÖ’

W=fi|_®¤~Ú. P q è•<åÅ∞ Ñ¨ÓiÎQÍ HÍHõáÈ~Ú<å ãÖHΔÑÎOQÍ<≥·<å zH˜ «û‰õΩÅ‰õΩ

PK«iOK«∞@ P=â◊ºHõO.

=∞#ã∞û Ô~O_»∞ q è•Å∞QÍ LO@∞O Œx h=Ù ≥Å∞ã∞HÀ"åe. XHõ\ „ÑHõ\˜ «

=∞#ã∞û (P|Hì"£ "≥∞ÿO_£ ÖË • HÍ#¬ãπ"≥∞ÿO_£), Ô~O_Àk QÆ∞ÑÎ=∞#ã∞û(ã|Hì"£ "≥∞ÿO_£

ÖË • J<£ HÍx¬Ü«∞ãπ "≥∞ÿO_£) =∂=¸Å∞ PÖ’K«#, qKå~°}, «~° =Ú "≥Ú ŒÅQÆ∞#q

„Ñ¨Hõ@=∞#ã¨∞û ÖËHõ ã¨∂÷Å =∞#ã¨∞û ^•fi~å [~°∞QÆ∞`å~Ú. HÍh rq «OÖ’ QÆ∞ÑÎ

=∞#ã¨∞û ^•fi~å „Ñ¨ÉèÏq`«"≥∞ÿ JkèHõ ÉèÏQÆO Ñ¨#∞Å∞ [~°∞QÆ∞`«∂=ÙO\Ï~Ú.


Ñ¨Ó~°fiã¨‡ $ «∞Å∞ QÆ∞ÑÎ=∞#ã¨∞ûÖ’ xHΔÑÎ"≥∞ÿ=ÙO\Ï~Ú. JÅ"å@¡ Ü≥ÚHõ c*ÏÅ∞

QÆ∞ÑÎ=∞#ã¨∞ûÖ’ LO\Ï~Ú. U ≥·<å =ºã¨<åxfl K≥_»∞QÍ ÉèÏqOz =kÖËÜ«∂Åx

|Ü«∞\˜ =∞#ã¨∞û J#∞‰õΩ#flÑ¨Ê\ ˜H˜ QÆ∞ÑÎ=∞#ã¨∞û Ö’Ñ¨Å P K≥_»∞Ñ¨xx KÕÜ«∞\ÏxH˜

„áÈ «ûÇ≤Ïã¨∂Î =ÙO@∞Ok. D QÆ∞ÑÎ=∞#ã¨∞û‰õΩ «~° q «~å¯Å∞ KÕÜ«∞_»O ≥eÜ«∞ Œ∞

HÍh XHõ™êi U^≥·<å ^•xÖ’ ["≥∞ÿáÈ`Õ =∂„`«O KåÖÏHÍÅO =~°‰õΩ Jk

LO_çáÈ «∞Ok. QÆ∞ÑÎ=∞#ã¨∞ûÖ’ L#fl Œ$_è»"≥∞ÿ# ÉèÏ"åÅ∞, QÆ∞O_≥ H˘@∞ìHÀ=@O,

~°HõÎ„Ñã~°}, âßfiã„HÜ«∞, r~°‚„HÜ«∞, x„ Œ, "≥∞Å‰õΩ= "≥Ú ŒÖ·# JãOHõeÊ « „HÜ«∞Å

„Ñ¨ÉèÏ=O â◊s~°O g∞ Œ «Ñ¨ÊHõ Ñ¨_»∞ «∞Ok.

5.25 |Ç≤Ï~°‡#ã¨∞û#∞ x„kOÑ¨KÕã≤, "Õ~ q è•<åÅ •fi~å ã¨~åãï JO «~°‡#ã¨∞û

= ŒÌ‰õΩ ≥KÕÛ ã¨∞ÅÉèí =∂~åæÅ∞ 'Ñ¨~°HÍÜ«∞„Ñ¨"Õâ◊O— Ñ¨ÙãÎHõOÖ’ qâ◊nHõiOÑ¨|_ç#q.

WHõ _» qâı+¨"≥∞ÿ# JÉèÏºãÖ J=ã¨~°O ÖË‰õΩO_® ~Ày Ü≥ÚHõ QÆ∞ÑÎ=∞#ã¨∞ûx KÕi

^•xH˜ ãÖ ÕâßÅ#∞ W=fiQÆÅ ã¨∞ÅÉèí"≥∞ÿ# ™ê è•~°} =∂~°æO QÆ∞iOz K≥Ñ¨Ê|_çOk.

«# â◊s~åxfl x\Ï~°∞QÍ LOz, gÖ·#O « ã¨_»eOz LOK«=∞x ~ÀyH˜

K≥Ñ¨ÊO_ç. â◊s~åxfl Hõ>ì=Öˇ [_»"≥∞ÿ#^•xQÍ «ÅOz Jxfl J=Ü«∞"åÅ#∞ U Ñ¨h

ÖË‰õΩO_® "≥Ú «ÎO â◊s~åxfl = Œ∞Å∞QÍ ã¨_»eOz LOK«=∞x K≥Ñ¨ÊO_ç. JÖÏˆQ

=∞#ã¨∞û#∞ ‰õÄ_® MÏmQÍ U~°Hõ°"≥∞ÿ# PÖ’K«#Å∞ ÖË‰õΩO_® LOK«=∞#O_ç. ~Àyx

J~°úxg∞e «<Õ„`åÅ`À g∞ "≥ÚÇÏOÖ’H K«∂ã∂Î –'' D „ÑÑOK«=∞O`å â◊¥#º=∞x,

JO Œ∞Ö’ H=ÅO «#∞ Z Œ∞~°∞QÍ K«∂ã¨∞Î#fl «Å =∂„ «"Õ∞ L#flk— J<Õ ÉèÏ=##∞

K≥Ü«∞º=∞#O_ç. H˘kÌ¿ãÑ¨\’¡<Õ ~Ày Hõ#∞éˇÑ¨ÊÅ∞ =¸ «Ñ¨_»∞ «∂O\Ï~Ú. Hõà◊√§

=¸ã∞‰õΩ#flÑÊ\H© «# =∞#ã∞û#∞ K«∂_»@O =∞~°záÈ_»∞. 5 ÖËHõ 10 xq∞ëêÅÖ’¿Ñ

J «_»∞ x„ Œ=∞ «∞ÎÖ’H *ÏiáÈ`å_»∞. JÑC_»∞ J «x |Ü«∞\ =∞#ã∞û „ÑâßO «OQÍ

=∂i x„ ŒáÈ`å_»∞. Dq èŒ"≥∞ÿ# ‰õΩ#∞‰õΩáê@∞¡ ~åHõáÈ~Ú<å Ñ¨~åfiÖË Œ∞. â◊s~°O

JÅã¨@ K≥Ok#@∞¡ J=Ù «∞Ok. WÑ¨C_»∞ h "≥ÚÇ¨xfl ~Ày K≥=ÙÅ ŒQÆæ~˘Hõ J_»∞QÆ∞

^Œ∂~°OÖ’ =ÙOK«∞.

U =∞O„`å<≥·fl Õ ~Ày Ü≥ÚHõ QÆ∞ÑÎ=∞#ã¨∞ûÖ’H˜ ÑÖáêÅx J#∞‰õΩ<åfl"À,

^•xx =ÚO Œ∞#∞Oz «Ü«∂~°∞KÕã∞H˘x ÉÏQÍ QÆ∞~°∞ÎOK«∞HÀ. =∞O„`ÀKåÛ~°} "≥∞e¡QÍ,

=∞ èŒ∞~°OQÍ, ã¨Ê+ìOQÍ, Œ$_è»OQÍ K≥áêÊe. =∞O„`åxfl =∞ èŒºÖ’ qiKÕã≤<å, "Õ~


Ñ¨ •Å∞ =∂\Ï¡_ç<å ÖË • Hõiî#OQÍ LK«ÛiOz<å ~Àyg∞ Œ K«Hõ \˜ „Ñ¨ÉèÏ==Ú#∞

K«∂Ñ≤OK« Œ∞. =∞O„`åxfl LK«ÛiOKÕ@Ñ¨C_»∞ „¿Ñ=∞QÍ, „Ñ¨ã¨#flOQÍ, qâßfiãÖ`À,

Œ$_è»OQÍ ÉèÏ=#KÕã≤ K≥Ñ≤ Õ „ÑüÉèÏ=O «OQÍ LO@∞Ok. „áê~°OÉèíOÖ’ LKåÛ~°}

KåÖÏ <≥=∞‡kQÍ LO>Ë ~Ày LeH˜Ñ¨_ç ÖË=‰õΩO_® LO\Ï_»∞. «~åfi « ã¨fi~åxfl

H˘kÌQÍ ÃÑOz =∞O„`åxfl LK«ÛiOK«=K«∞Û.

5.26 ~Ày Ü≥ÚHõ ‰õΩ_ç K≥q ŒQÆæ~° "≥ÚÇ¨xfl ÃÑ\ì WÖÏ K≥Ñ¨C–WÑ¨C_»∞ h=Ù

„ÑâßO «OQÍ, P#O ŒOQÍ, q„âßOuQÍ L<åfl=Ù. h â◊s~°OÖ’ „Ñu JOQÆO Ç~ÚQÍ

q„âßOuQÍ L#flk. h =∞#ã∞û <å ã∂K«#Å#∞ „â◊ ŒúQÍ „QÆÇ≤Ïã∞Î#flk. D ã∂K«#Å∞

™ê~°=O`«"≥∞ÿ# Éèí∂q∞Ö’ <å\˜# q`«Î#=Ú =Öˇ "≥ÚÅÔHuÎ, ~Ày P~ÀQÍºxfl

ÉÏQÆ∞Ñ¨~°∞™êÎ~Ú.

''h r~å‚â◊Ü«∞=Ú |e+ª=Ú, |e+ª=Ú, |e+ª=Ú. J=ã~°"≥∞ÿ# Éè’[<åxfl

r~°‚=Ú KÕÜ«∞\ÏxH˜ ã¨=∞~°÷=O «OQÍ W+ìOQÍ, ã≤ Œú=ÚQÍ L#flk. Jk D~ÀA

WÑÊ\#∞OKÕ ÑxKÕÜ«∞\ÏxH «fi~°Ñ_»∞`ÀOk. h ~°HõÎ=Ú r==O «"≥∞ÿ, Õ*’=O «"≥∞ÿ,

"≥K«ÛQÍ â◊s~°OÖ’x #~åÅÖ’ "ÕQÆOQÍ „Ñ¨=Ç≤Ïã¨∂Î Jxfl JOQÍÅ‰õÄ |ÖÏxfl,

KÕ «#`åfixfl, ~ÀQÆx~À èŒHõ â◊HÎx HõÅ∞QÆ*Ëã¨∂Î L#flk——.

''<Õ#∞ JÅã≤áÈ~Ú# h Jxfl JOQÍÅ‰õÄ KÕ «#`åfixfl ÑÖÑ¨Ù «∞<åfl#∞.

"å\˜Ö’ #∂ «#`åfixfl, |ÖÏxfl, L èŒ$ux, "ÕQÍxfl xOÑ¨Ù «∞<åfl#∞. «HõΔ}"Õ∞ h‰õΩ

ÉÏQÍ =Ù#fl@∞¡, L#flux, âßOux á⁄Ok#@∞¡ J#∞Éèí"åxH˜ =ã¨∞Î#flk. P

P#O^Œ=Ú, P~ÀQÆº=O`«"≥∞ÿ# PÖ’K«# hÖ’ „Ñ¨"ÕtOz h Jxfl ÉÏ^èŒÅ#∞

`˘ÅyOz"Õã∞Î#flk. WÑC_»∞ P#O ŒO, ã∞YO, âßOu, „Ñã#fl «, P~ÀQÆºO, JO ŒO

Jhfl D "å`å=~°}O Jxfl"≥·Ñ¨ÙÖÏ xO_ç=Ù<åflÜ«∞x ÉÏQÍ QÆ∞~°∞ÎOK«∞HÀ. ^•xx

=∞~°Å =∞~°Å «Å∞K«∞HÀ.——

=∞O„`åxflzÛ# «~°∞"å « ~Ày Ü≥ÚHõ è•i‡Hõ ÉèÏ=#Å#∞ #+ìÑ~°K«‰õΩO_®

'FO P#O ŒO— Jx =∞ èŒ∞~°OQÍ Ñ¨Å∞‰õΩ. P Ô~O_»∞ Ñ¨ •Å#∞ „âß=ºOQÍ áê_»∞ «∂

XHõq èŒ"≥∞ÿ# ~°≠∞OHÍ~° èŒfixx Ñ¨Ù\ìOK«=K«∞Û. ^•x=Å¡ ~Ày K≥=ÙÅÖ’ ãÖw «

èŒfi#∞Å∞ qxÑ≤OK«@O "≥Ú ŒÖ· Jq J Œ∞ƒù « „Ñ¨ÉèÏ"åxfl K«∂Ñ≤™êÎ~Ú.


~Ày «# áêÑ¨Ñ¨Ói « PÖ’K«#ÅKÕ « Hõ$OyáÈ «∞O>Ë áêÑ¨ HÍ~°º=ÚÅ

=Å# ~ÀQÆ„QÆã¨∞Î_≥· Õ «# áê « ãÖÑ¶∞@#Å∞ QÆ∞~°∞Î‰õΩ=zÛ Œ∞óYÑ¨_»∞ «∂ L#fl>¡Â Õ

J «x KÕ «∞Å g∞ Œ∞QÍ ^•# èŒ~å‡Å#∞ KÕ~ÚOK«_»O ^•fi~å J «x =∞#ã¨∞û#∞

‰õΩ Œ∞@Ñ¨~°K«=K«∞Û. XHõ"Õà◊ ~Ày Y~°∞Û‰õΩ "≥#∞HÍ_»∞ «∞<åfl, _»|∞ƒÖËHõ W|ƒOk

Ñ¨_»∞ «∞<åfl J «xKÕ « Y~°∞ÛÖËx ^•#Ñ¶ÅO =KÕÛq èŒOQÍ Z‰õΩ¯= r=~åâ◊√Å‰õΩ

JO>Ë p=∞Å‰õΩ Ñ≤O_çxQÍx, ÑÖK« •~°#∞ QÍh "ÕÜ«∞@O =O\˜q KÕÜ«∞=K«∞Û.

ÑÖK« « åÎ fiÅKÕ « xi‡OÑ¨|_ç# â◊s~åxfl #_çÑ≤OK«\ÏxH˜ ÑÖK«„áê}ÏÅ

™ê=∞~°÷ºO Ñ¨xKÕã¨∂Î=ÙO@∞Ok. =∂#ã≤Hõ «~°OQÍÅ ^•fi~å, Œ$+≤ì •fi~å, =ÚY

=Ú„ ŒÅKÕ å, KÕ «∞Å#∞ „uÑ≤Ê „áê}â◊HÎx XHõi#∞Oz =∞iÜ≥ÚHõiH˜ „Ñ¨ãïOÑ¨

*ËÜ«∞=K«∞Û. â◊s~åxfl ŒQÆæ~°QÍ LOK«@O ÖËHõ åHÕK«@O =Å¡ ‰õÄ_® „áê}T~å˚

|Å=O «∞Å #∞Oz |ÅÇ‘Ï#∞ÅH˜ |kb J=Ù «∞Ok. Ü«Ú=f Ü«Ú=‰õΩÅ =∞ èŒº

D q Œ∞º «∞Î ÉÏQÍ L èŒ$ «OQÍ „Ñ¨=Ç≤Ïã¨∞ÎOk.

„áêp#HÍÅOÖ’ „áê}^•#O KÕÜ«∞@O, â◊HÎx kOÑ¨@O =O\˜ J<ÕHõ

â◊‰õΩÎÅ =~°‚# HõxÑ≤ã¨∂Î=ÙO@∞Ok. QÆ∞~°∞=ÙÅ∞ «=∞ t+¨μºÅ‰õΩ L «Î~åkèHÍ~åxfl

Wã¨∞Î#flÑ¨C_»∞ KåÖÏ â◊‰õΩÎÅ#∞ Wã¨∂Î =ÙO_Õ"å~°∞.

5.28 WO Œ∞Ö’ P â◊‰õΩÎÅ#∞ „QÆÇ≤ÏOKÕ"åiH ÖÏÉèíO HõÅ∞QÆ∞ «∞Ok. HÍh WKÕÛ"åiH

â◊HÎ #+ì=Ú LO_» Œ∞. ≥·xHõ r=#OÖ’ J<ÕHõ Ñ¨#∞Å‰õΩ D q Œ∞º «∞Î Y~°Û=Ù «∂

=ÙO@∞Ok. Wk „Ñ¨Hõ$uÖ’ „áê}q Œ∞º «∞Î#∞ H˘O «¿ãÑ¨\˜=~°‰õΩ K≥kiáÈ‰õΩO_®

LOz UHÍ„QÆ « =∞iÜ«Ú ãÖHõÅÊâ◊HÎKÕ « |ÅÇ‘Ï# =ºHÎH˜ W"åfieû=ÙO@∞Ok.

â◊s~° ™ê=∞~å÷ºxH˜ Wk KåÖÏ z#fl Ñ¨x. HÍ|\ì D LÑ¨Ü≥∂QÆ=Ú H˘~°‰õΩ ÃÑ ŒÌ

Hõ$+≤ J=ã¨~°O ÖË^Œ∞. nxx fã¨∞‰õΩ<Õ"åi H˘~°‰õΩ „áê}â◊H˜Îx Z‰õΩ¯=QÍ

#+ìÑ¨~°K«∞HÀ#Hõ éË¡ Œ∞.

D zH˜ åû q è•#O ™ê=∂#º tHõΔ} •fi~å <Õ~°Ê*ÏÅ=Ú. WO Œ∞Ö’ â◊HÎ

Ü≥ÚHõ „ÑK«O_» ~°∂Ñ=Ú „Ñ Œi≈ «=∞ø «∞Ok. JO Œ∞=Å# <≥·uHõ, P è•ºu‡Hõ Œ$_è» Œ$+≤ì

J=ã¨~°=∞ø «∞Ok. Q˘Ñ¨Ê Ü≥∂y ÖËHõ QÆ∞~°∞=Ù JkèHÍi ÖËHõ J~°∞›ÅˆH D q Œº#∞

<Õ~°∞Ê`å~°∞. D â◊HÎx JÑ¨=ºÜ«∞O KÕ¿ãÎ Jk H˘kÌH˘kÌQÍ H©Δ}Õz zH˜ «û‰õΩ_»∞

â◊HÎÇ‘Ï#∞_Ò`å_»∞.


5.31 „áê}"åÜ«Ú=ÙÖ’ PH˜û[#∞ Ü≥ÚHõ áê„ « KåÖÏ Q˘Ñ¨Êk. Wk JO ŒiH˜

≥eã≤# q+¨Ü«∞"Õ∞. HÍh JO Œ∞Ö’ qâ◊fi"åºÑÎ"≥∞ÿ# KÕ «# Ü≥ÚHõ Q˘Ñ¨Ê JOâ◊

Hõeã≤=ÙO@∞O Œ<Õ q+¨Ü«∂xfl J~°÷O KÕã¨∞HÀ"åe. P KÕ «# â◊s~°OÖ’ r=#â◊HÎ

~°∂Ñ=ÚÖ’, =∞#ã∞ûÖ’ „ÑuÉèí ~°∂ÑOÖ’ „ÑHõ\˜ «=∞ø «∞Ok. D â◊HÎ âßfiã`Àáê@∞

ã∂Hõ;~°∂ÑOÖ’ Hõeã≤=ÙO@∞Ok. Jk ãOHõÅÊâ◊HÎ Ü≥ÚHõ L « $+ì «Ö’ LO@∞Ok.

P «‡`À Hõeã≤=ÙO@∞Ok.

WHõ¯_» =∞#O ãÖHõÅÊâ◊H˜Î Ü≥ÚHõ¯ „áê=ÚYº`«#∞ J~°÷O KÕã¨∞HÀ"åeû

=ÙO@∞Ok. PÖ’K«<åâ◊HÎ =∞x+≤x K≥_»¤"å_çQÍ, Ç‘Ï#∞_çQÍ ÖËHõ Q˘Ñ¨Ê"å_çQÍ KÕã¨∂Î

=ÙO@∞Ok. [Å=Ú#∞ ÉèíQÆ=O`«∞_ç K«~°}Ï=∞$`« ~°∂ÑÖÖ’ f~°÷=ÚÖÏQÍ,

ÑOK« •~°#∞ ÉèíQÆ=O «∞_ç „Ñ™ê ŒOQÍ#∂ ÉèÏqOz fã∞‰õΩ#flO « =∂„ «OKÕ « "≥O@<Õ

^•x „Ñ¨ÉèÏ=O ÃÑ~°∞QÆ∞ «∞Ok. J Õ x~°¡HõΔ ºOQÍ, Õfi+≤ã¨∂Î fã¨∞‰õΩO>Ë ÖÏÉèí=Ú

=∂@ J@∞Oz K≥_»∞ KÕã¨∞ÎOk. XHõ Ü«Ú=ux ‰õÄ «∞~°∞QÍ QÍh K≥Ö¡Å∞QÍ QÍh

ÉèÏq¿ãÎ Ñq„ « «#∞ Hõeyã∞ÎOk. J Õ "≥∂ÇÏÉèÏ=#`À K≥_»∞ Œ$+≤ì À K«∂¿ãÎ "≥O@<Õ

=∞#ã¨∞ Jj¡Å ÉèÏ=#`À xO_»∞ «∞Ok. ãÖ™ê~åxfl Éèí=|O èŒ=ÚÅ∞QÍ ÉèÏq¿ãÎ

=∞#ã∞ •x#∞Oz q=ÚHÎ á⁄O^•Åx J#∞‰õΩO@∞Ok. •x<Õ ÉèíQÆ=O «∞_ç Ü≥ÚHõ

q~å„_»∂ÑÖQÍ J~°÷O KÕã¨∞‰õΩO>Ë ¿ã= KÕÜ«∂Åx, ™ê èŒ# KÕÜ«∂Åx, ^•x`À

ãÖ|O èŒO Hõey=ÙO_®Åh, =∞Oz Ñ¨#∞Å∞ KÕÜ«∂Åx JxÑ≤ã¨∞ÎOk.

5.32 „|Ç¨‡O_»"åºÑ¨ÎOQÍ =Ù#fl „áê}KÕ`«# Ü≥ÚHõ¯ Jã≤Î`«fiO g∞^Œ =∞#‰õΩ

ã∞ Œ$_è»"≥∞ÿ# qâßfiãO LO_®e. KÕ «# =∞# âßfiã •fi~å â◊s~°OÖ’H, =∞#ã∞ûÖ’H

=ã¨∂Î–áÈ «∂ LO@∞Ok. D « åÎ fixfl =∞# JÜ«∞™ê¯O « ãÖHõÅÊ=Ú ^•fi~å

PHõi¬OK«=K«∞Û. D KÕ «##∞QÆ#∞Hõ PHõi¬OK«HõáÈ Õ âßfiã¨Ö’ ˆH=ÅO "åÜ«Ú=Ù

=∂„ «"Õ∞ Ö’ÑëH˜ „Ñ¨"Õtã¨∞ÎOk. WO Œ∞Ö’ QÍe Hõeã≤ =ÙO@∞Ok, J Õ ãÖHõÅÊ

Ñ¨Ó~°fiHõOQÍ âßfiã¨x fã¨∞‰õΩO>Ë JO Œ∞Ö’ Hõeã≤=Ù#fl „áê} « «Î fi=Ú =∞# KÕuH˜

JO Œ∞ «∞Ok. =ºHÎ „áê}ÑÙO[=ÚQÍ JÜÕ∞ºO Œ∞‰õΩ ãÇÜ«∞Ñ_»∞ «∞Ok. •xHÀãO

„áê}ÏHõ~°¬} „áê}ÏÜ«∂=∞O KÕÜ«∞=Ö#∞. Ñ^•‡ã#OÖ’ ‰õÄ~°∞Ûx â◊s~åxfl ã≤÷~°OQÍ

=ÙOK«∞‰õΩx âßfiã¨x Ö’ÑëH˜ Ñ‘Å∞ã¨∂Î âßfiã¨ Àáê@∞ „áê}â◊HÎ ‰õÄ_® â◊s~°OÖ’H˜

„Ñ¨"Õt™ÈÎOk J<Õ ÉèÏ=# KÕÜ«∞=Öˇ#∞. ‰õΩOÉèíHõ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ âßfiã¨Ö’ L#fl


„áê} « Î«fiO â◊s~°OÖ’H˜ Ñ¨ÓiÎQÍ Ñ‘Å∞ÛHÀ|_çOk J<Õ qâßfiã¨=Ú Hõey=ÙO_®e.

âßfiã¨x =kÖË@Ñ¨C_»∞ =∞#Ö’=Ù#fl Œ∞~°ƒÅ «– Œ∞„+¨Ê=$uÎ âßfiã¨ •fi~å |Ü«∞\˜H˜

"≥o§áÈ`«∞<åfl~Ú J<Õ ÉèÏ=# KÕÜ«∞=Öˇ#∞. D „H˜Ü«∞#∞ 15 xq∞ëêÅ`À

"≥Ú ŒÅ∞ÃÑ\ì <≥=∞‡kQÍ J~°QÆO@‰õΩ ÃÑOK«∞‰õΩx =∂\˜=∂\˜H© KÕ¿ã „Ñ¨„H˜Ü«∂

q è•#=Ú „áê}ÏHõ~°¬} „áê}ÏÜ«∂=∞=Ú J=Ù «∞Ok.

H˘O «HÍÅO «~åfi « D JÉèÏºãOÖ’ WOH˘OK≥O =ÚO Œ∞‰õΩ "≥o§ fã∞¯#fl

„áê} « åÎ fixfl â◊s~°OÖ’ U^À XHõ JOQÆOÖ’, ÖËHõ =∞ã≤Î+¯OÖ’x U^À XHõ HO„ ŒOÖ’

qâı+¨"≥∞ÿ# ~°∂ÑÖÖ’ ^•K«∞HÀ=@O JÉèíºã≤OKåe.

=∞ã≤Î+¯OÖ’ „ÑuÉèí Ü≥ÚHõ J<ÕHõ HO„^•Å∞ L<åfl~Ú. =∂#ã≤Hõ âß„ãÎAÅ∞

g\˜ qâı+¨, xÜ«∞q∞ « ™ê÷<åxfl ‰õÄ_® QÆ∞iÎOKå~°∞. P ™ê÷<åÅÖ’ „áê}Ïxfl

ˆHO„nHõiOK«@O, qt+ì «#∞ ÃÑOK«∞‰õΩO@∞#fl è•º#O ‰õÄ_® KÕÜ«∞=K«∞Û.

=∞ã≤Î+¨¯OÖ’x „ÑüˆHΔ„`«OÖ’ „Ñüâ◊H˜ Î Ü≥ÚHõ¯ qã¨Î~°}, Jaè=$kú

[~°∞QÆ∞`åÜ«∞<Õ ã≤ •úO «=Ú Ô~O_»=k. U^À XHõ ™ê÷#OÖ’ Œ$+≤ìxÃÑ\ì KÕÜ«∞@O

HõO>Ë Ñ¨ÓiÎ =∞ã≤Îëê¯xfl =$kúKÕ¿ãO Œ∞‰õΩ KÕ¿ãÎ J Œ∞ƒù « Ñ¶e`åxfl á⁄O Œ=K«∞Û.

XHõ á⁄ÅO LO@∞Ok. JO Œ∞Ö’<Õ Ô~· «∞ «# =∞#ã¨∞ûH˜ #zÛ# ÑÖ@#∞

"Õã≤ «y# ÖÏÉèÏxfl á⁄O Œ=K«∞Û. J Õq èŒOQÍ =∞ã≤Î+¨ ~°∂ÑÖÖ’x á⁄ÅOÖ’ U

qâı+¨ «x Z‰õΩ¯=QÍ ÃÑOK«∞HÀ"åÅ#∞ ‰õΩO@∞<åfl"≥∂ ^•xfl QÆ∂iÛ# ãÖHõÖÏÊxfl

KÕã¨∞HÀ"åe. „áê}T~å˚ nxx =$kú KÕ™ÈÎOk J<Õ ^Œ$_è»"≥∞ÿ# ãÖHõÅÊO`À

KÕÜ«∞=Öˇ#∞.

J äŒ~°fi"Õ ŒOÖ’ Wã¨∞Hõ ˆ~}∞=ÙÅ ^•fi~å ~°HõÎ„Ñ¨ã¨~°}x PÑ¨@O, ~å~Ú

^•fi~å ¢ã‘ÎÖ’x ~ÀQÍÅ#∞ #Ü«∞O KÕÜ«∞@O Ü≥ÚHõ =~°‚# L#flk. JÜ«∞™ê¯O «OÖ’

‰õÄ_® Wã¨∞Hõ, ÉËiÜ«∞O, S~°<£ P~°û~Ú_£ LO\Ï~Ú.

qâ◊fiã∞O Œi H¡Ü≥∂áê„\Ï «# JO^•xfl HÍáê_»∞‰õΩ<ÕO Œ∞‰õΩ #∞ Œ∞\g∞ Œ

JÜ«∞™ê¯O`åxfl ÃÑ@∞ì‰õΩ#fl^Œ<Õ q+¨Ü«∞=Ú „Ñ¨ã≤^Œú"Õ∞! #_»∞=ÚH˜ ÃÑ· ÉèÏQÆO

L «Î~°„ èŒ∞=O, „HOk ÉèÏQÆO ŒHΔ}„ èŒ∞=O. á⁄_»∞QÆ∞Ö’ K«∂¿ãÎ ‰õΩ_ç ÉèÏQÆO ŒHΔ}„ èŒ∞=O,

Z_»=∞ ÉèÏQÆO L «Î~°„ èŒ∞=O.


5.38 =∂#gÜ«∞ q Œ∞º «∞Î D [QÆ «∞Î Ü≥ÚHõ „Ñ¨K«O_»"≥∞ÿ# T~å˚ :

„áê}â◊HÎ ÑïÑ¨Ù+≤ìQÆÅ =ºHÎ «# „Ñ¨K«O_» =ºHÎ «fi „Ñ¨ÉèÏ"åxfl Œ∂~°HΔ„`åÅ

=~°‰õΩ ÑOÑ≤™êÎ_»∞. =ºHÎ åfiÅ<Õ HÍHõ Ñiã≤÷ «∞Å#∞ ‰õÄ_® =∂~°∞™êÎ_»∞. "å`å=~°}Ïxfl

‰õÄ_® „Ñ¨ÉèÏq`«O KÕ™êÎ_»∞. Jq U ~°∂ÑÖÖ’<≥·<å Ñ¨xKÕã¨∂Î=Ù#flÑ¨Ê\˜H© D

„ÑÉèÏ"åxfl L «Ê#flO KÕ¿ã ™ê=∞~°÷ºO „áê}â◊HÎH LOk. Wk Õ= «Å∞ ÖËHõ ~åHõΔã∞Å‰õΩ

ãÖ|OkèOz#k J~Ú=ÙO_»=K«∞Û.

„áê}=O «∞_≥·# =ºHÎ |ÅÇ‘Ï#∞Å‰õΩ |Å=Ú<ÕHÍHõ, «# ™ê=∞~°÷ºâ◊HÎx

‰õÄ_® „Ñ¨™êk™êÎ_»∞. |∞∞+¨μÅ P„â◊=∂ÅÖ’ ã≤OÇ¨Ï=Ú, P=Ù ¿Ñ=∞QÍ Hõeã≤

=ÙO_»\ÏxH HÍ~°}=Ú „áê}=O «∞Å∞ «=∞ ã^•ƒù=#Å •fi~å Ñâ◊√=ÙÅ#∞ ‰õÄ_®

„Ñ¨ÉèÏq «O KÕÜ«Ú@. q Œ∞º ü, Ö’Ç¨Ï=Ú, |OQÍ~°=Ú, ™ê èŒ∞=ÙH˜ Hõ™ê~Ú"å_ç

=∞^èŒº ZÖÏ\˜ `Õ_®h K«∂Ñ¨^Œ∞. Jk JO^Œi g∞^Œ ã¨=∂#"≥∞ÿ# „Ñ¨ÉèÏ"åxfl

K«∂Ñ≤ã¨∞ÎOk. Z=~°∞ ^•xx ZÖÏ LÑ¨Ü≥∂yOK«∞HÀ"åÅO>Ë JÖÏ KÕÜ«∞\ÏxH˜

ã¨Ç¨Ü«∞Ñ¨_»∞ «∞Ok. HÍx =∂#= â◊s~°OÖ’ qãÎiOz=Ù#fl q Œ∞º «∞Î Ü≥ÚHõ ã≤÷u

aè#fl"≥∞ÿ#k. JO Œ∞Ö’ KÕ «#, ãÖ"Õ Œ# J<Õ Ô~O_»∞ « åÎ fiÅ∞ =Ù<åfl~Ú. Jk

ã¨=∞ãÎ â◊s~åxfl âßã≤ã¨∞ÎOk. =∞ã≤Î+¨ =Ú ^•x ˆHO„ Œ™ê÷#=Ú. JO Œ∞Hõx Wk

âßs~°Hõ â◊HÎ Jx J#‰õÄ_» Œ∞. |Å∞ƒÖ’ "≥eˆQ q Œ∞º «∞Î JO Œ∞Ö’OKÕ Ñ¨Ù@ì Œ∞,

"Õ~ KÀ@∞ #∞Oz =ã¨∞ÎOk, JHõ _» Jk ˆH=ÅO "≥∞é∞ã¨∞ÎOk JO Õ.

WO « z#fl «ÅÖ’ WO « ÃÑ ŒÌ Ñï„â◊=∞ ZÖÏ JÅOHõiOKå~À, ã¨~åÌ_À?

nxx K«∂¿ãÎ ã$+≤ìHõ~°ÎÜ≥ÚHõ Ñx «#O K«∂ã≤ Pâ◊º~°ºáÈ=Åã≤O Õ. Wxfl ™ê èŒ<åÅ`À

LO_Õ Ü«∞O„ « =∞ã≤Îëê¯xfl «Ü«∂~°∞KÕÜ«∂ÅO>Ë „Ñ¨ÑÖK«OÖ’x ã¨=∞ãÎ q Œ∞º ü

LÑ¨Hõ~°}ÏÅHÀãÖ =Ù#fl Ñï„â◊=∞ÅH˜ ZO « ã÷ÅO J=ã¨~°=∞=Ù «∞O^À JO Õ

ã÷ÅO nxH˜ J=ã¨~°O J=Ù «∞Ok.

5.45 =∞x+≤ Ü≥ÚHõ „Ñ¨K«O_» PHõ~°¬}– Õ*’=ÅÜ«∞=Ú :

w «#∞ J~°∞#∞_»∞ ZO « ŒQÆæ~°QÍ q<åfl_À JÖÏQ =∞#O ‰õÄ_® q#=K«∞Û.

â◊√Hõ Õ=Ù_ç •fi~å ÑsHΔ «∞Î‰õΩ qxÑ≤OK«|_ç# ÉèÏQÆ=`åxfl Ü«∞ ä• « äŒOQÍ q#=K«∞Û.

~å=Ú_çH =t+μª_ç qxÑ≤Oz# Ü≥∂QÆ"åt+ª=Ú#∂ WÑC_»∞ ‰õÄ_® J Õ ~°∂ÑOÖ’


qxÑ≤OK«_»O Hõ+ìO HÍ Œ∞. ~å=∞K«i„ «, Hõ$+‚K«i„ « Ü≥ÚHõ "≥Ú «ÎO Jxfl ãOÑ¶∞@#Å∞

Ü«∞^ ä• „H õ=∞OÖ’ q#=K«∞Û. „uHÍÅ^Œ~ °∞ ≈Ö ˇ ·# |∞∞+¨μÅ∞ D q^ŒºÖ’

áê~°OQÆ «∞ÖÜ«∂º~°∞. "åi KÕuÖ’ JO`å ≥Å∞û‰õΩ<Õ â◊HÎ L#flk. JO ÕHÍHõ "å~°∞

ÉèÏq ãÖÑ¶∞@#Å Ü≥ÚHõ „Hõ=∂xfl ‰õÄ_® =∂~°ÛQÆeˆQ â◊HÎx Hõey=ÙO_Õ"å~°∞.

J<ÕHõ âß„ãÎÑ¨Ù~å}ÏÅ∞ D „Ñ¨=∂}ÏÅ`À<Õ xO_ç=Ù<åfl~Ú.

=∞#∞+μºÅÖ’ "åºÑ≤Oz=Ù#fl r=q Œ∞º «∞Î : QÍOnèQÍ~°∞ 92 áœO_»∞¡

|~°∞=Ù, 5 J_»∞QÆ∞Å Ô~O_»∞ JOQÆ∞àÏÅ Z «∞Î LO_Õ"å~°∞, K«∂_»\ÏxH˜ PÜ«∞#

14 ãÖ= «û~åÅ ÉÏÅ∞_çÖÏQÍ LO_Õ"å~°∞, HÍx PÜ«∞# „áê} „Ñ¨"åÇ¨Ï=Ú`À

„a\˜+π „Ñ¨Éèí∞ «fiOÖÏO\˜ ã¨=∞~°÷=O «"≥∞ÿ# „Ñ¨Éèí∞ «fi Ü«∞O„`åOQÆO =}˜H˜áÈÜÕ∞k.

PÜ«∞# „"ÕÅ∞ K«∂Ñ≤¿ãÎ KåÅ∞ "ÕÅ ãÖYºÖ’ ã¨ åº„QÆÇ¨ïÅ∞ "åi „áê}Ïxfl Ãã· «O

JiÊOK«\ÏxH˜ ã≤ ŒúÑ¨_Õ"å~°∞.

WO Œ∞Ö’ n~°…âßfiã¨ Ü≥ÚHõ =∂Ç¨ «‡ºO L#flk. PH˜û[<£ r=#â◊HÎx

ÃÑOK«∞ «∞Ok. ~°HÍÎxfl â◊√kú KÕã¨∞ÎOk, "Õ_çx HÍáê_»∞ «∞Ok J<Õq Jhfl ã¨ «º"Õ∞.

JO Œ∞=Å¡ =∞x+≤ Ö’ ≥·# âßfiã fã∞HÀ"åe J<Õk ‰õÄ_® ã «º"Õ∞. TÑ≤iu «∞ÎÅ#∞

ÑÓiÎQÍ QÍe`À xOÑ≤, "å\x ÑÓiÎQÍ MÏmK≥Ü«∂ºe. Dq èŒOQÍ TÑ≤iu «∞ÎÅÖ’H

XHõ ™êi âßfiã¨ fã¨∞‰õΩO>Ë 2000 ã≤.ã≤. =~°‰õΩ QÍe â◊s~°OÖ’ xOÑ¨|_»∞ «∞Ok.

JO Œ∞Ö’ HõzÛ «OQÍ Ñ¨ÓiÎ™ê÷~ÚÖ’ PH˜û[<£ Ü≥ÚHõ ÖÏÉèÏxfl á⁄O Œ=K«∞Û. HÍx

=∞#∞+¨μºÅ∞ | ŒúHõO`À «‰õΩ¯= âßfiã¨x fã¨∞‰õΩO\Ï~°∞, XHõ™êi "≥Ú Œ@ 500

ã≤.ã≤. QÍex =∂„`«"Õ∞ Ö’ÑëH˜ fã¨∞HÀQÆÅ∞æ`å~°∞. nx=Å¡ TÑ≤iu`«∞ÎÅÖ’

=∞ èŒºÉèÏQÆO =∂„ «"Õ∞ „H˜Ü«∂jÅ=∞=Ù «∞Ok. J@∞, W@∞ =Ù#fl Ö’Ñë ÉèÏQÍÅ∞

Ñ¨xKÕÜ«∞HõáÈ=@O=Å# HõΔÜ«∞ ~ÀQÆ„H˜=ÚÅ ÖÏO\˜ r"å}∞=ÙÅ∞–qëê}∞=ÙÅ∞

=$kú K≥Ok rq`åxH˜ P@OHõ=∞ø`å~Ú.

â◊s~°=Ú =∞iÜ«Ú =∞ã≤Î+¯=ÚÖ’ J™ê è•~°}"≥∞ÿ# q Œ∞º^•"ÕâßÅ∞<åfl~Ú.

D q^Œ∞ºK«ÛùH˜Î PH˜û[<£ HõO>Ë aè#fl"≥∞ÿ#k. Jk J#O`« PHÍâ◊O #∞Oz

=∞ã≤Î+¨ ˆHO„ ŒO ^•fi~å J= «iOz, PHõi¬OÑ¨|_»∞ «∞Ok. nxfl á⁄O Õ@O Œ∞‰õΩ

=ÚO Œ_»∞QÆ∞ "Õã≤ QÆOQÍ= «~°}‰õΩ Éèíw~° äŒ∞_»∞ KÕã≤# «Ñã∞ûÖÏO\ «Ñã∞û KÕÜ«∂e.


„áê}ÏÜ«∂=∞O •fi~å D q Œ∞º^•"Õâ◊â◊HÎx á⁄O Œ=K«∞Û. HÍx JO Œ∞Ö’

„â◊ Œú, qâßfiã¨=Ú LO_®e, ÖËHõáÈ Õ Jk ˆH=ÅO âßfiã¨#∞ Ñ¨ÓiÎQÍ Ö’ÑëH˜

fã∞HÀ=@O=Å¡ HõeQ âßs~°Hõ ÖÏÉèÏÅH =∂„ «"Õ∞ Ñiq∞ «O J=Ù «∞Ok. „áê}â◊HÎ

Ü≥ÚHõ #∂ «# Jaè=~°‚# [~°QÆ Œ∞.

5.47 L#fl «„âı}˜Ö’ =∞x+≤H˜ XHõ qâı+¨ â◊HÎ =ÙOk. nx<Õ '„áê}â◊HÎ— Jx

JO\Ï~°∞. Wk XHõ~°Hõ"≥∞ÿ# r=#q Œ∞º «∞Î. =ºHÎ rq «=Ú =∞iÜ«Ú =ºHÎ «fi=Ú

nxg∞ Õ P è•~°Ñ_ç=ÙOk. xÜ«∞q∞ «"≥∞ÿ# "≥∂`å Œ∞Ö’ „áê}O „áê} è•~°∞ÅxflO\Ö’

ã¨=∂#OQÍ<Õ LO@∞Ok. nx ã¨Ç¨Ü«∞O`À<Õ "å~°∞ â◊s~åxfl #_çÑ≤™êÎ~°∞,

fã¨∞HÀQÆey#O «, `Àz#O « Ñ¨Ù~°∞ëê~å÷hfl, H“â◊ÖÏxfl qHõtOÑ¨*Ëã¨∞HÀ=@OÖ’

™êÑ¶ÅºO á⁄O Œ∞`å~°∞.

™ê=∂#ºOQÍ D ã¨KÕ «# T~å˚ ŒQÆæ~°QÍ =Ù#fl"åix =∞O_Õ JyflÖÏQÍ

JkèHõOQÍ „Ñ¨ÉèÏq`«O KÕã¨∞ÎOk. P Jyfl#∞O_ç ^Œ∂~°OQÍ "≥àıÎ ^•x "≥Å∞QÆ∞

HõxÑ≤ã¨∞ÎOk. HÍx "Õ_ç «Ñ¨ÊHõ «QÆ∞æ «∞Ok. „áê}O Ü≥≥ÚHõ ã¨Ç¨Ï[ „Ñ¨Hõ$u ‰õÄ_®

W Õ.

™ê è•~°}OQÍ ã¨ «ûOQÍÅÖ’ – Œ∞ã¨ûOQÍÅÖ’, =∞Oz–K≥_»∞Å ~°∂áêÖ’¡

D ™êxfl èŒº „Ñ¨ÉèÏ=O ZÖÏ =ÙO@∞O^À K«∂™êÎ=Ú. ã¨=∞~°÷=O «∞_ç „Ñ¨ÉèÏ=O

J «x ŒQÆæ~°‰õΩ "≥o§# Jã¨=∞~°∞÷_çg∞ Œ Ñ¨_»‰õΩO_® LO_» Œ∞.

Œ~°≈#=Ú, „Ñ}Ï=∞=Ú, K«~°}ãÊ~°≈, HÍà◊√§ Ñ@ì@O "≥Ú ŒÅ~Ú#"å\=Å¡

L#fl «„âı}˜ „áê}∞Å‰õΩ Ug∞ ÖÏÉèíO HõÅQÆHõáÈ~Ú<å |ÅÇ‘Ï# „áê}ÏxH˜ H˘kÌáê\˜

™êg∞Ñ¨º « =Å¡ ÖÏÉèíO HõÅ∞QÆ∞ «∞Ok. JkèHõ"≥∞ÿ# Ñ¶∞x+ª « =ÙO>Ë WOHõ =∂\Ï¡_Õ

Ñ¨<ÕÖË Œ∞. U "≥·Ñ¨Ù |Å"≥∞ÿ# „áê}â◊HÎ =ÙO^À Ô~O_»="≥·Ñ¨Ù"åi g∞ Œ =∞OKÀ –

K≥_À „Ñ¨ÉèÏ=O «Ñ¨ÊHõ=ÙO@∞Ok.

N~å=∞Hõ$+‚Ñ~°=∞ÇÏOã – q"ÕHÍ#O Œ, q~°*Ï – ŒÜ«∂#O Œ, Hõ$+μ‚_»∞–

J~°∞˚#∞_»∞ ÖÏO\˜ "åiH˜ ŒQÆæ~°QÍ LO_»@O=Å¡ Ñ¶∞x+ª"≥∞ÿ# â◊HÎKÕ « JkèHõOQÍ

„Ñ¨ÉèÏq «O KÕÜ«∞|_®¤~°∞. D qKå~° „Ñ¨ÉèÏ"åxfl JkèHõ '„áê}„Ñ¨ åº=~°Î#=Ú— Jx

J#=K«∞Û.


D „áê}„Ñ"åÇxfl ‰õΩO_»eh ¿Ñ~°∞`À ≥Å∞ã∞‰õΩO\Ï=Ú. nxx f„= «~°O

KÕã¨∞‰õΩ<ÕO Œ∞‰õΩ qâı+¨ Ñ¨ Œú «∞Å∞, q è•<åÅ∞ L<åfl~Ú. â◊HÎáê «O ^•fi~å ÃÑ ŒÌ

~°∂ÑÖÖ’, zH˜`«û, LÑ¨Kå~åÅ (`«‰õΩ¯=) ^•fi~å z#fl~°∂ÑÖÖ’ D â◊H˜Îx

LÑ¨Ü≥∂yOK«∞‰õΩx W «~°∞Å‰õΩ â◊HÎx „Ñ¨™êkOK«=K«∞Û. =∞x+≤ â◊s~°O Ñ¨ •~å÷Å

‰õÄ~°∞Ê. nx ã¨fi~°∂Ñ¨=Ú T~å˚.

qâ◊fi „Ñã≤ Œú"≥∞ÿ# _®. ÃÑ<£Ñ¶‘Öò¤ =∞ã≤Î+¯O Ü≥ÚHõ J„QÆÉèÏQÆOÖ’ ŒQÆæ~° ŒQÆæ~°QÍ

Ô~O_»∞#fl~° JOQÆ∞àÏÅ á⁄_»∞QÆ∞, 1/10 JOQÆ∞àÏÅ ÖÏ=Ù QÆÅ XHõ HΔ„ «OÖ’ >Oá⁄~°Öò

HÍÔ~ìH±ûÖ’ #Å¡\˜ Ñ¨\©ìÅ∞<åflÜ«∞x <Õ\˜H˜ Z<Àfl ãÖ= «û~åÅ „H˜ «O Hõ#∞Q˘<åfl_»∞.

Wq Hõ} «H „HO Œ =∞ã≤Î+¯O Ü≥ÚHõ <åÅ∞QÆ∞"≥·ÑÙÖÏ K«∞@∞ì‰õΩx=ÙO\Ï~Ú. =∂#ã≤Hõ

q Œ∞º «∞Î „Ñ¨"ÕtOK«QÍ<Õ =∞Oz–K≥_»∞ J<Õ PÖ’K«#Å∞ D Ñ¨\©ìÖ’<Õ [~°∞QÆ∞`å~Ú.

WHõ _Õ ÑÓiÎ ã‡ $ «∞Å∞ xO_ç=ÙO\Ï~Ú. WO Œ∞Ö’H q Œ∞º^•"Õâßxfl „Ñ=Ç≤ÏOÑKÕ¿ãÎ

D Ñ¨\©ìÅ∞ P =ºH˜Î Ü≥ÚHõ¯ *Ï˝`«, J*Ï˝`«"≥∞ÿ# Jxfl ~°Ç¨Ï™êºÅ#∞ |Ü«∞@

ÃÑ\ìOK«=K«∞Û. ã≤QÆ∞æ À, ÉèíÜ«∞O`À, ãOHÀK«O`À =∞x+≤ =ºHõÎO K≥Ü«∞ºx q+Ü«∂xfl

‰õÄ_® |Ü«∞\˜H˜ HõH˜ OK«=K«∞Û.

([#‡[#‡O`«~åÅ #∞Oz =∞x+≤`Àáê@∞ ãÖ™ê¯~° ~°∂ÑÖÖ’ =KÕÛ

~°Hõ~°HÍÅ PÖ’K«#Å∞)

MN


6.4 ã¨∂÷Å Œ$+≤ì À K«∂¿ãÎ KÕ «∞Å∞, HÍà◊√§, K≥=ÙÅ∞, =Ú‰õΩ¯, =ÚY=Ú =∞iÜ«Ú

â◊s~°O H=ÅO =∂Oã¨Ñ¨Ù HõO_»~åÅ∞ =∂„ «"Õ∞. J~Ú Õ â◊s~°O Ñ¨ÓiÎQÍ ã¨∂÷ÅO

=∂„ «"Õ∞ HÍ Œ∞. WO Œ∞Ö’ KÕ «<åâ◊HÎ Ü≥ÚHõ ™ê÷#O =ÚYº"≥∞ÿ#k. D â◊HÎ âßsiHõ

„HÜ«∂HõÖÏáêÅ#∞ ãOKåe «O KÕã∞ÎOk. q∞QÆ å â◊‰õΩÎÅÖÏQÍ<Õ D â◊HÎ •fi~å‰õÄ_®

"Õ_ç, èŒfix, q Œ∞º «∞Î#∞ „Ñ¨HÍâ◊OQÍ =∂~°Û=K«∞Û, JÖÏ<Õ D â◊‰õΩÎÅ∞ ‰õÄ_® XHõ

q Œ∞º ŒÜ«∞™ê¯O «â◊HÎ =Öˇ WOH˘Hõ â◊HÎQÍ =∂~°∞Ê K≥O Œ∞`å~Ú. ã≤ Œ∞úÅhfl‰õÄ_®

D â◊‰õΩÎÅÜ≥ÚHõ „Ñ¨Ü≥∂QÆ *Ï˝#O =∂„ «"Õ∞.

6.6 „áê}Ïxfl Jyfl Jx‰õÄ_® J#=K«∞Û. Ü«∞*ÏyflÖÏ<Õ nxH ‰õÄ_® =∂Ç «‡ºO

LOk. Ü«∞[O #∞Oz =KÕÛ Jyfl, á⁄~Úº #∞Oz, zu#∞Oz =KÕÛ Jyfl K«∂_»\ÏxH

XˆHÖÏQÆ HõxÑ≤Oz<å Ü«∞*Ï˝yfl Ü≥ÚHõ¯ qâı+¨`«Ö’ `Õ_® LOk. Ü«∞[˝OÖ’

=∞O„`ÀKåÛ~°} ã¨Ç¨Ü«∞O`À Ñ¨q„ «"≥∞ÿ# ã¨q∞ èŒÅ∞, PÜ«Úˆ~fi Œ =¸eHõÅ∞ JyflH˜

PÇï «∞Å∞QÍ ã=∞iÊOK«|_ç#ÑÙ_»∞ P ã∂H©;HõiOÑ|_ç# Ñ^•~°÷O =ºHÎx „ÑÉèÏq «O

KÕÜ«∞QÆeQ ™ê=∞~å÷ºxfl Hõey=ÙO@∞Ok. D ™ê÷~ÚH fã∞‰õΩx"≥àÏ§Hõ ™ê=∂<åºyflx

‰õÄ_® Ü«∞*Ï˝yfl J#=K«∞Û. D Jyflx Õ= «Å`À ã¨=∞OQÍ Ñ¨ÓlOK«#∂ =K«∞Û.

6.19 â◊s~°=∞<Õ aO Œ∞=ÙÅ`À xO_ç=Ù#fl ã¨=Ú„ ŒO :

â’„ «„ã¨º â’„ «„O =∞#™È =∞<À Ü«∞^•fiKå=∞Ç¨Ï "åK«O ãÖ_£

áê„}ã¨º áê„}ó K«‰õΔΩÑ¨â◊Û‰õΔΩ~°u=ÚK«º nè~åó

¿Ñ„`åº™ê‡Ö’HÍ^Œ=∞$`å Éèí=xÎ II (ˆH<ÀÑ¨x+¨`ü)

J~°÷O : =∞#ã∞ûH =∞#ã∞û, "å‰õΩ¯H "å‰õΩ¯, „áê}ÏxH „áê}O, <Õ„`åÅH

<Õ„ «O Hõeæ# nè~°∞_≥·# Ñ¨Ù~°∞+¨μ_»∞ g\˜#∞Oz (WO„kÜ«∂Å HÍ~°ºHõÖÏáêÅ #∞Oz)

„áê} T~å˚ Ü≥ÚHõ *Ï[fiÖº =∂#"≥∞ÿ#~°∂Ñ¨ „Ñ¨Hõ\©Hõ~°}

112

6


P «‡ « åÎ fixfl "Õ~°∞KÕã≤ WO„kÜ«∞| Œú"≥∞ÿ# rq «O #∞Oz ÃÑ·H˜ L#fl «OQÍ Zky P

« åÎ fixfl „áêÑ≤ÎOK«∞‰õΩO\Ï_»∞.

D q+Ü«∂xfl Œ$+≤ìÖ’ LOK«∞‰õΩx LÑx+`å¯~°∞Å∞ WO„kÜ«∞[#º *Ï<åxfl,

g\˜x [~ÚOz# Ñ≤=∞‡@ á⁄O Õ WO„kÜ«∂f « *Ï˝<åxfl QÆ∞iOz ~°Ç¨Ï™Èº^•…@#

KÕã¨∂Î H<ÀÑ¨x+¨ üÖ’ ÃÑ·q èŒOQÍ K≥áêÊ~°∞.

6.30 =∞x+≤ â◊s~°O XHõ K«Hõ \˜ q Œ∞º ü qHÍãÖ :

H˘O «HÍÅO „H «O ÉÁOÉÏ~ÚÖ’ XHõ ÑO_ç «∞_»∞ a.* ~ÖË XHõ ÑÙãÎHõOÖ’

Dq èŒOQÍ „"åâß~°∞. •x ¿Ñ~°∞ 'n "≥·kH± QÍ_£û U*ò Ñ¶≤QÆ~üû |Ü«∂År—. WO Œ∞Ö’

"å~°∞ "Õ •ÅÖ’ =i‚Oz# Pk «∞º_»∞, =~°∞}∞_»∞, Jyfl, =∂~°∞ «=Ú, q∞„ «, ~°∞„ Œ

"≥Ú ŒÅQÆ∞ â◊‰õΩÎÅ∞ =∞ã≤Î+¨ ™ê÷#OÖ’ qâı+¨ ã¨xflÇ≤Ï «OQÍ LO_Õ k=ºâ◊‰õΩÎÅ∞ Jx,

g\x *ÏQÆ$ «Ñ~°z qt+ì™ê=∞~å÷xº ãOÑ#flO KÕã∞HÀ=K«Ûx D ÑÙãÎHõOÖ’ „"åâß~°∞.

6.31 â◊s~° T~å˚ XHõ „Ñ¨K«O_» â◊HÎ ÉèÏO_®QÍ~°=Ú :

K«∂_»\ÏxH K«~°‡O ã=∞OQÍ L#fl@∞¡ HõxÑ≤Oz<å Wk z#flz#fl ÉèË •Å`À

xO_ç=ÙO@∞Ok. Uq èŒOQÍ â◊s~°=Ú Wxfl Õ_®Å`À xO_ç=Ù#flk Jx K«∂¿ãÎ

Pâ◊Û~°ºOQÍ JxÑ≤ã¨∞ÎOk. XHõ ÃãO\©g∞@~°∞ K«~°‡OÖ’ 15 ≥·Å„QÆO äŒ∞Å∞, 10

~À=∂Å∞, 30 ÅHõΔÅ Hõ}ÏÅ∞, 4 `åÑ¨â◊¥K«Hõ «O„ «∞Å∞, 200 <˘Ñ≤Êx ≥e¿Ñ

#~åÅ H˘#Å∞, 25 ã¨Ê~å≈#∞Éèí∂u «O„ «∞Å∞, 4 K«~°‡O(g∞ Œ A@∞ìÖËx ã÷ÅO),

3000 ãO"Õ Œ##∞ „QÆÇ≤ÏOKÕ #~åÅ∞, 100 ¿ãfi Œ„QÆO äŒ∞Å∞, 3 J_»∞QÆ∞Å ~°HõÎ<åàÏÅ∞

LO\Ï~Ú. g@xflO\H "å\"å\ qq èŒ Hõ~°Î"åºÅ∞<åfl~Ú. q∞ye# Jxfl ÉèÏQÍÖ’¡

[iˆQ „Ñ¨„H˜Ü«∞Å`À áÈe¿ãÎ K«~°‡OÖ’ [iˆQ D „Ñ¨„H˜Ü«∞ J Œ∞ƒù «"≥∞ÿ#k.

â◊s~°OÖ’ LO_Õ =∂O™êxfl 3 ÉèÏQÍÅ∞QÍ qÉèílOK«=K«∞Û. 1. KåÖÏ

ã¨∞xfl «"≥∞ÿ# 9 «O «∞=ÙÅ`À KÕÜ«∞|_çOk. Wk K«Å<åxH˜ LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_»∞ «∞Ok.

#_»=\ÏxH, u#\ÏxH, #=fi\ÏxH D =∂OãÑÙ HõO_»~åÖË LÑÜ≥∂QÆÑ_» å~Ú.

=∞ã≤Î+¨ O #∞Oz P[˝ =KåÛHõ ^•x W+ì„Ñ¨HÍ~°"Õ∞ Wq Ñ¨xKÕ™êÎ~Ú.

6.32 2. Wq ã¨fi`«Ç¨QÍ x~°O`«~°O Ñ¨xKÕ™êÎ~Ú. J~°∞QÆ∞^ŒÅ, âßfiã¨–

„Ñ¨âßfiã¨=ÚÅ∞, ~°HõÎ„Ñ¨ã¨~°}, Hõ#∞éˇÑ¨ÊÅ∞ H˘@∞ìH˘#∞@, K≥=∞@ Ñ¨@∞ì@ "≥Ú ŒÅQÆ∞


Ñ#∞Å∞ "å\Hõ"Õ KÕ™êÎ~Ú. 3. g\Ö’ Ô~O_»∞ qâıëêÅ∞ L<åfl~Ú. Wq â◊s~°OÖ’x

~°™êÜ«∞xHõ „HÜ«∞=Å¡ „ÑÉèÏq «O J=Ù`å~Ú. D =¸_»∞ KåÖÏ =∞ÇÏ «fiÑÓ~°‚"≥∞ÿ#

LÑ¨Ü≥∂QÍxfl Hõey=Ù<åfl~Ú. g\˜ ã¨q∞‡„t « „Ñ¨Ü«∞`åflÅ Ñ¶e «O =ÖË¡ =∞#O

ã¨fiã÷ «QÍ, |e+ªOQÍ LO\Ï=Ú. =∂Oã¨Ñ¨ÙHõO_»~åÅ∞ "≥Ú «ÎO â◊s~°O Ü≥ÚHõ

"Õ_çx HÍáê_» å~Ú. ã¨fiÜ«∞OQÍ "Õ_çQÍ LO\Ï~Ú. g\˜efl XHõ ~°Hõ"≥∞ÿ# Ç‘Ï@~°∞¡

Jx ‰õÄ_® J#=K«∞Û. â◊s~°O =∞iÜ«Ú =∞#ã¨∞û =∞ èŒº ãÖ|O è•xfl *Ï„QÆ «ÎQÍ

HÍáê_»@OÖ’ Wq J «ºO « „Ñ¨=ÚYáê„ « =Ç≤Ï™êÎ~Ú. *Ï˝# «O «∞=ÙÅ∞ g\˜Ö’<Õ

Hõeã≤=ÙO\Ï~Ú. #=fi@O ŒQÆæ~°∞fl~z U_»=@O, #$ «ºO KÕÜ«∞@O, ÑïÔQ «Î@O,

xÖ’Û=@O =~°‰õΩ, x„ Œ #∞Oz "≥∞Å‰õΩ= =~°‰õΩ â◊s~°OÖ’ „Ñ¨Hõ\˜ «=∞ÜÕ∞º D

ã=∞ãÎ =∞<ÀÉèÏ"åÅ∞, HÍ~°º=ÚÅ∞ =∂OãÑÙHõO_»~åÅ∞ ãiQÍæ ÑxKÕÜ«∞@O =Å#

=∂„ «"Õ∞ ãOÉèíq™êÎ~Ú. ~°HõÎ„Ñã~°}Ö’ ÃÇÏK«∞Û «QÆ∞æÅ∞, ~°HõÎáÈ@∞ =∞iÜ«Ú ÇÏ$ ŒÜ«∞

~ÀQÍÅ ÖÏO\˜ ~ÀQÍÅ∞ D HõO_»~åÅ∞ x~°ƒÅO HÍ=@O =Å# =™êÎ~Ú. D

HõO_»~åÅÖ’ ZO « Œ∞~°ƒÅ « ÃÑiy Õ =∞$ «∞º=Ù‰õΩ JO « ŒQÆæ~°QÍ L#fl@∞¡ ÖˇHõ .

<À|∞Öò Ñ¨Ù~°™ê¯~° „QÆÇ‘Ï « – *ˇ.*’ºw– =∂Oã¨Ñ¨Ù HõO_»~åÅ#∞ QÆ∂iÛ

K≥Ñ¨ÓÎ g\˜ "≥#HÍ`«Å Ô~O_»∞ ~°™êÜ«∞xHõ `«`åÎ fiÅ∞ Ñ¨xKÕ™êÎÜ«∞x K≥áêÊ~°∞.

1. „áÈ\Ï<£ ™êHõì~üfl, 2. =∂Ü≥∂ã≤<£. D Ô~O_çO\˜ ãÖÜ≥∂QÆO =Å¡<Õ =∂Oã¨Ñ¨Ù

HõO_»~åÅ∞ ã¨„H˜Ü«∞OQÍ Ñ¨xKÕ™êÎÜ«∞x ≥eáê~°∞. D Ô~O_»∞ „áÈ\©#∞¡ ZHõ _À

|Ü«∞@#∞Oz ~å=Ù. g\˜ L`åÊ Œ#H˜ WKåÛùâ◊HÎ KåÖÏ J=ã¨~°=Ú.

H˘xfl HõO_»~åÅ∞ ZÑ¨C_»∂ q„â◊q∞OK«=Ù. Ç¨Ï$^ŒÜ«∞=Ú, „¿ÑQÆ∞Å∞

"≥Ú^ŒÅQÆ∞#q ~å„uO|=à◊√§ x~°O`«~°OQÍ Ñ¨xKÕã¨∂Î<Õ LO\Ï~Ú. [x‡Oz#

ŒQÆæ~°∞flOz =∞~°}ÕKÕ=~°‰õÄ g\˜H˜ q„âßOu LO_» Œ∞. g\˜ JÅã¨@ =∞~°}ÏxH˜

HÍ~°}=∞ø «∞Ok. =∞ èŒº=∞ èŒºÖ’ g\˜H˜ q„âßOux¿ãÎ PÜ«Úã¨∞û ÃÑOK«∞HÀ=K«∞Û.

Wq Ñ¨Ù#óâ◊HÎ=O «"≥∞ÿ Õ J «ºO « LÑ¨Ü≥∂QÆHõ~°OQÍ Ñ¨xKÕ™êÎ~Ú.

MN


„áê}q Œ∞º «∞Î Ü≥ÚHõ =∞Oz–K≥_»∞ LÑ¨Ü≥∂QÍÅ∞ :

7.5 „|Ç¨‡O_»O Ü≥ÚHõ XHõ z#fl Ñ¨~°=∂}∞=ÙÖ’ UO [~°∞QÆ∞`ÀO^À J Õ

HÍ~°º„Hõ=∞O D „áê}â◊s~°OÖ’ ‰õÄ_® [~°∞QÆ∞ «∞Ok. ™ê=∂#ºOQÍ Ñ¨~°=∂}∞=Ù

J Œ$â◊º èŒ∂oˆ~}∞=Ù. H˘xfl Ñ¨~°=∂}∞=ÙÅ Ü≥ÚHõ XHõ z#fl ÉèÏQÍxfl q™ÈÊù@O

KÕÜ«∞@O =Å# „Ñ¨K«O_» T~å˚ „Ñ¨Hõ\©Hõ~°}#∞ K«∂_»=K«∞Û. D q™ÈÊù@##∞

«Å∞Û‰õΩO>Ë<Õ ÉèíÜ«∞O`À ~À=∂Å∞ xHõ ÉÁ_»∞K«∞‰õΩO\Ï~Ú.

z#fl c*=ÚÖ’ XHõ qâßÅ =∞Ç¨=$HõΔO Ü≥ÚHõ ã¨ åÎ xO_ç=ÙO@∞Ok.

J Õq èŒOQÍ XHõ g~°ºHõ}OÖ’ =∞x+≤ Ü≥ÚHõ Q˘Ñ¨Ê ™ê=∞~°÷ºO xO_ç=ÙO@∞Ok.

XHõ P «‡Ö’ ‰õÄ_® Ñ¨~°=∂ «‡ Ü≥ÚHõ J Œ∞ƒù « "≥·Éèí=O xO_ç=ÙO@∞Ok.

7.8 „áê}O JxflKÀ\Ï¡ xO_çÜ«Ú#flk :

QÍÜ«∞„f ™ê èŒ# Ü≥ÚHõ =ÚYº L ÕÌâ◊ºO D „áê}â◊HÎ Ü≥ÚHõ P «‡ Õ[ã∞û#∞,

„|Ç¨Ï‡=~°Ûã¨∞û#∞ Jaè=$kúÑ¨~°K«@"Õ∞. D â◊HÎx Pi˚OK«∞‰õΩ<åflHõ ™ê=∂#º ã≤÷u

#∞Oz =∞x+≤ =∞Ç¨Ïi¬, ~å[i¬, Õ=i¬ =∞iÜ«Ú „|Ç¨Ï‡i¬ ™ê÷~ÚH˜ Z Œ∞QÆ∞`å_»∞.

r"å «‡ „Hõ=∞OQÍ =∞Ç¨ «‡, Õ"å «‡ =∞iÜ«Ú Ñ¨~°=∂ «‡ ™ê=∞~å÷ºxH˜ Z ŒQÆ\ÏxH˜

D „áê}â◊HÎ KåÖÏ J=ã¨~°O. „áê}â◊HÎx ã‘fiHõiOz xÅfiKÕÜ«Ú@ J`åº=â◊ºHõO.

7.10 „áê}„Ñ¨"åÇ¨Ï ã¨kfixÜ≥∂QÆO`À z~°HÍÅ=Ú Ü«∞ø=#=Ú :

r=~°™êÜ«∞xHõ "≥·*Ï˝x‰õΩ_»∞ 'ZÅ<£ áÈÖÏÅH±— Hõ äŒ#O „Ñ¨HÍ~°O JO «~ü

„™ê=Hõ «O„ «∞Å#∞ xÜ«∞O„u¿ãÎ Wq ˆH=ÅO ZO_À„ÔH·<£ ~°™êÅ xÜ«∞O„ «}ËHÍHõ

â◊s~° ~°HõΔHõ «O„ «∞Å‰õΩ ‰õÄ_® ã=∞~°÷=O «OQÍ ãâ◊HÎ À ÑxKÕÜ«∞\ÏxH â◊HÎx™êÎ~Ú.

„áê} « «ÎfiO Ü≥ÚHõ ã¨ Œ∞Ñ¨Ü≥∂QÍxfl≥Å∞ã¨∞‰õΩx ÖÏÉèÏxfl á⁄O Œ_»O

115

7


Hõ}=ÚÅ qÉèí[#Ö’ J=kèx ÃÑOK«QÆey Õ U J#∞áê «=ÚÖ’ D J=kè

ÃÑiyO^À J ÕÕ J#∞áê «OÖ’ rq «Ñ¨Ù PÜ«Ú=Ù ‰õÄ_® ÃÑOK«_®xH˜ ãÖÉèÏ=#

L#flk.

â◊s~° "≥·*Ï˝x‰õΩÅ∞ PHõã≤‡Hõ =∞~°}ÏxH˜ =¸_»∞ HÍ~°}ÏÅ∞ K≥Ñ¨Ù`å~°∞.

=∞ã≤Î+¨¯O Ü≥ÚHõ¯ JO`«ó„™ê"åÅ „Ñ¨}ÏoHõ =∞iÜ«Ú „Ñü~°HΔÍ`«O„`«∞Å∞. Wq

ãÖÑ¨Ó~°‚OQÍ â◊s~° „Ñ¨„H˜Ü«∞#∞ #_ç¿ÑO Œ∞‰õΩ g\˜ =¸ÅOÖ’ x=ã≤OKÕ 'r<£û—

ã¨Ç¨Ü«∞O KÕ™êÎ~Ú.

nx Ü≥ÚHõ =¸Å=Ú "Õ~˘HõKÀ@=ÙOk. P =¸ÖÏxH˜ h~°∞áÈã≤ K«Hõ \˜

ãÖÑ¨Ó~°‚"≥∞ÿ# ã¨=Ú#fl «"≥∞ÿ# =$HõΔOQÍ ZkˆQ@@∞¡ KÕ™êÎ=Ú. WÑ¨C_»∞ =∞#O D

=¸ÅO HÀã¨"Õ∞ "≥ Œ∞‰õΩ «∞<åfl=Ú.

â◊s~°O Ü≥ÚHõ¯ ã¨fiã¨÷`«‰õΩ =¸ÅOÖ’ „áê}KÕ`«<åâ◊H˜Î „Ñ¨=ÚYáê„`«

=Ç≤Ïã∞ÎO Œ#fl Œ<Õ „Ñuáê Œ##∞ KåÖÏHÍÅO „H «O #∞Oz P è•‡u‡Hõ"Õ «ÎÅ∞ |∞∞A=Ù

KÕã¨∞Î<åfl~°∞. ÕÇ¨Ï=Ú#‰õΩ JHÍÅOQÍ =Úãë «#O ÅHõΔ}ÏÅ∞ ~å=\ÏxH˜ HÍ~°}O

D „áê}O JãÎ=ºãÎOQÍ „Ñ¨=Ç≤ÏOK«@"Õ∞. â◊s~°OÖ’ 72 "ÕÅ ã¨∂Hõ;<å_»∞Å∞

L<åflÜ«∞x qA˝Å‰õΩ ≥Å∞ã¨∞. WO Œ∞Ö’ 72 <å_»∞Å∞ „Ñ¨=ÚY"≥∞ÿ#q. "å\˜Ö’

WOHÍ 10 <å_»∞Å∞ qâı+¨ «x Hõey=Ù<åfl~Ú. ZÑ¨C_≥· Õ D <å_»∞Å „Ñ¨"åÇ¨ÏO

„Hõ=∞O «ÑC «∞O^À JÑC_»∞ â◊s~°OÖ’ ~ÀQÆ=Ú–â’Hõ=Ú U~°Ê_» å~Ú. D <å_»∞Å

Ü≥ÚHõ JkèHÍOâ◊ ãÖ|O èŒO HÍe Ü≥ÚHõ áê ŒOÖ’#∂, KÕu„"Õà◊√§, JéKÕ~Ú= ŒÌ

LO@∞O Œ#fl q+¨Ü«∞O "≥·*Ï˝x‰õΩÅ‰õΩ ÉÏQÍ ≥Å∞ã¨∞. âßsiHõ „â◊=∞ «~°∞"å «

g\˜x =∂\˜=∂\˜H© <˘Hõ¯@O =Å# <å_»∞ÅÖ’ „áê}„Ñ¨"åÇ¨ÏO PQÆ‰õΩO_®

[~°∞QÆ∞ «∞Ok. nx=Å# â◊s~°O ZÑ¨C_»∂ ã¨fiã÷ « À LO@∞Ok. D q+¨Ü«∂xfl

=∞# Ñ¨Ósfi‰õΩÅ∞ „QÆÇ≤ÏOK«@O=Å¡<Õ âßs~°Hõ „â◊=∞‰õΩ "≥#∞HõO[ "Õ¿ã"å~°∞HÍ Œ∞.

"åi Ñ¨#∞Å∞ "åˆ~ KÕã¨∞‰õΩ<Õ"å~°∞. nx=Å¡ ZÅ¡Ñ¨C_»∂ P~ÀQÆºOQÍ LO_Õ"å~°∞.

7.12 =∞#O ãÖÑ¨Ó~°‚ ã¨ åº~å÷xfl ≥Å∞ã¨∞HÀ"åe. =¸ÅO Ñ¨@∞ìHÀ"åÅ#∞H˘x

=zÛ P‰õΩefl, H˘=∞‡efl Ñ¨@∞ìHÀ=@O =Å¡ „Ñ¨Ü≥∂[#"Õ∞g∞ ÖË Œx ≥Å∞ã¨∞HÀ"åe.


7.14 JO «~°OQÆ T~å˚ Ü≥ÚHõ =∞Ç¨Ï «fiÑ¨Ó~°fi"≥∞ÿ# LÑ¨Ü≥∂QÆ=Ú :

WKåÛùâ◊HÎ •fi~å ã∂÷Å[QÆ «∞Î#∞ xÜ«∞O„uOK«=K«∞Û J<Õ q+Ü«∂xfl '~åÖòÊù—

xifi"å Œ JOâ◊OQÍ K≥áêÊ~°∞.

Uq èŒOQÍ HõOÑ¨Óº@~ü =∞#O WzÛ# Ñ¶‘_çOQ∑ „Ñ¨HÍ~°O Ñ¨xKÕã¨∞ÎO^À,

J Õq èŒOQÍ JO «óâıÛ «#‰õÄ_® PÇ~°O, PÖ’K«#Å∞, ãOHõÖÏÊÅ‰õΩ J#∞QÆ∞}ºOQÍ

Ñ¨xKÕã¨∞ÎOk.

7.10 „áê}–â◊HÎ Ü≥ÚHõ Hõàı|~°O D â◊s~°=Ú :

=∂#=Ùx â◊s~°OÖ’ U JOQÆOg∞ Œ Œ$+≤ì#∞Oz K«∂¿ãÎ P JOQÍxH˜

ãÖ|OkèOz# Ñ¨x`«<åxfl QÆ∂iÛ =∞#‰õΩ `«Ñ¨ÊHõ Pâ◊Û~°ºO HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.

Ç¨Ï$^ŒÜ«∂xfl fã¨∞‰õΩO^•O. #^Œ∞Å∞ ÖÏQÆ, XHõ â◊H˜Î=O`«"≥∞ÿ# ÑÖÑ¨ÙÖ’Oz

XHõ¯™êiQÍ |Ü«∞\˜H˜ L~°HõÖˇ`ÕÎ h~°∞ÖÏQÍ Ç¨Ï$^ŒÜ«∞O #∞O_ç ~°HõÎ„Ñ¨"åÇ¨ÏO

"≥Å∞=_»∞ «∞ =ÙO@∞Ok. Ç¨Ï$ ŒÜ«∞O ÖÏQÍ<Õ TÑ≤iu «∞ÎÅ∞ ‰õÄ_® rq`åO «O

q„âßOu ÖË‰õΩO_® Ñ¨xKÕ™êÎ~Ú. XHõ QÆO@Ö’ =¸„ «Ñ≤O_®Å∞ ZO « ~°HÍÎxfl

â◊√„ÉèíO KÕ™êÎÜ≥∂ •x |~°∞=Ù, "≥Ú «ÎO â◊s~°Ñ¨Ù |~°∞=Ù‰õΩ Ô~O_çO «Å∞ LO@∞Ok.

J<åflâ◊Ü«∞O Ü≥ÚHõ =ÚYº"≥∞ÿ# Ñ¨x PÇ¨~åxfl r~°‚O KÕÜ«∞_»O. HÍh D Ñ¨x

KåÖÏ Hõ+ìO =∞iÜ«Ú qÅHõΔ} « À ‰õÄ_ç#k. D z#fl ãÖzx(r~å‚â◊Ü«∂xfl)

ÃÑ ŒÌ ~°™êÜ«∞#âßÅ Jx K≥ÑÊ=K«∞Û. Hõà◊§ÖÏO\ ÔH"Õ∞~å, K≥=ÙÅ∞ ÑxKÕ¿ã q è•#O

''„\Ï<£û_»∂ºã¨~ü ™œO_£ Ñ¶≤Å¡~ü— =∞#H˜ J «ºO « Pâ◊Û~åºxfl Hõeyã¨∞ÎOk. K«~°‡O

=∞# â◊s~åxH ã∂HΔÍ‡ «‡Hõ"≥∞ÿ# Hõ=K«OÖÏQÍ ÑxKÕã∞ÎOk. Hõ=K«OÖÏQÍ D â◊s~åxfl

~°HΔã¨∞ÎOk. =∞#∞+¨μºx Ü≥ÚHõ K«~å‡xfl Xez Ñ¨ÓiÎQÍ Ñ¨~°zK«∂¿ãÎ ŒQÆæ~° ŒQÆæ~°

250 J_»∞QÆ∞Å á⁄_»=ÙO@∞Ok.

7.19 K«~°‡O â◊s~åxH˜ #Å∞"≥·Ñ¨ÙÖÏ ˆH=ÅO PKåÛù Œ#ˆH HÍ Œ∞. ã¨„H˜Ü«∞OQÍ

Ñ¨xKÕ¿ã J=Ü«∞=O‰õÄ_®! nx =ÚYº ÅHõΔ}O ã¨Ê~°≈. ™ê èŒ# KÕã≤ qHÍâßxfl

á⁄Ok# â◊s~°O Ü≥ÚHõ K«~°‡O ™êfi ÕO„kÜ«∞=Ú, „Ñ¶∂}ËO„kÜ«∞=Ú, „â◊=}ËO„kÜ«∞=Ú

=∞iÜ«Ú Œ~°≈<ÕO„kÜ«∞=ÚQÍ ‰õÄ_® Ñ¨xKÕÜ«∞QÆÅ Œ∞ =∞iÜ«Ú JfO„kÜ«∞ â◊HÎ

™ê=∞~å÷úºÅ#∞ ‰õÄ_® K«∂Ñ≤OK«QÆÅ Œ∞. =∂#= =∞ã≤Î+¯ÑÙ ~°K«# =∞iO « qÅHõΔ}OQÍ

LO@∞Ok. WO Œ∞Ö’ ãÖÑ¨Ó~°‚ Dâ◊fisÜ«∞ ™ê=∞~°÷ºO c[~°∂ÑÖÖ’ LO@∞Ok.


7.20 â◊√„HÍ}∞=ÙÖˇO « z#flQÍ LO\ÏÜ«∞O>Ë XHõ ã¨∂k H˘#g∞ Œ H˘xfl"ÕÅ

â◊√„HÍ}∞=ÙÅ#∞ LOK«=K«∞Û. ~°u„H˜Ü«∞ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Ü≥∂xÖ’ q Œ∞º «∞Î ã¨ÊO Œ#

[iy#ÑÙ_»∞ L ÕÎ["≥∞ÿ# â◊√„HÍ}∞=ÙÅ∞ ãÇÏÜ≥∂QÆO HÀãO '_çOÉÏxfl— "≥ «∞‰õΩ¯O@∂

"≥à◊ å~Ú. D „Ñ¨Ü«∂ã¨Ö’ Jq ZO « `˘O Œ~°QÍ ÑïÔQ_» åÜ«∞O>Ë zé∞ «Ñ¨Ùe

‰õÄ_® JO « "ÕQÆOQÍ ÑïÔQ «ÎÖË Œ∞. â◊√„HÍ}∞=Ù–_çOÉÏ}∞=Ù#∞ KÕ~O Œ∞‰õΩ ZO «

Œ∂~°O ÑïÔQ`åÎeû=ã¨∞ÎO ŒO>Ë XHõ =∞x+≤ Ñ¨$käfix XHõ™êi K«∞@ì@OÖ’ ZO «

Œ∂~°O „Ñ¨Ü«∂}O KÕ™êÎ_À JO « Œ∂~°O ÑïÔÔQ@ì=eû=ÙO@∞Ok.

=∂#= â◊s~°O QÆ∞iOz "≥·*Ï˝x‰õΩ_»∞ 'ÖÏ~üì Ç¨~°Û\ò— UO K≥áêÊ~°O>Ë –

Ç¨ï ™È Z=~ü Hõxû_»~üû Œ ãì_ô PÑ¶π Z<å@g∞ ÔH<£ <≥=~ü a U<£ Zkäãπì—. J#QÍ

Z=Ô~· Õ â◊s~°O Ü≥ÚHõ ~°K«#x J~°÷=Ú KÕã∞‰õΩx ≥Å∞ã∞‰õΩO\Ï~À "åà◊§x ZÑC_»∂

<åã≤Î‰õΩÅ∞ Jx J#‰õÄ_» Œ∞.

7.21 =∂#= â◊s~°O Ü≥ÚHõ q Œ∞º «∞Î, ^•x K«=∞`å¯~°=Ú :

=∂#gÜ«∞ JÜ«∞™ê¯O`« PHõ~°¬} qâ◊fi"åºÑ≤Ü≥ÿ∞# „|Ç¨Ï‡ã¨`åÎ`À XHõ

«O «∞<åà◊O ^•fi~å *’_çOÑ¨|_ç=ÙO@∞Ok. q+¨μ‚=Ù Ü≥ÚHõ <åaè#∞Oz Hõ=∞ÅO

L ŒƒùqOK«@O, ^•x g∞ Œ „|Ç¨Ï‡ Ü≥ÚHõ J= «~°}, Ñ¨~°=∂ «‡ =∞iÜ«Ú P «‡

=∞ èŒº =ÙO_Õ ãÖ|O è•xfl ã¨∂zOKÕ JÅOHÍiHõ z„ «}Ë. QÆ~°ƒùOÖ’ LO_Õ tâ◊√=Ù

«e¡ À D <åà◊ «O «∞=Ù`À<Õ *’_çOÑ|_ç=ÙO\Ï_»∞. ÑÙ\˜ì# tâ◊√=ÙH <åcè<åà◊=Ú

„Ñ¨ã¨="≥∞ÿ |Ü«∞\˜H˜ =KåÛˆH =ã¨∞ÎOk. nxx HõuÎiOz W^ŒÌix q_»Q˘@ì_»O

[~°∞QÆ∞ «∞Ok.

7.22 WKåÛùâ◊H˜Î ¿Ñ~°∞`À „áê}â◊H˜Î :

=∞#∞+μºÅ∞ KÕ¿ã Ñ#∞ÅxflO\ "≥#HÍ «Å WKåÛùâ◊HÎ ÑxKÕã∂Î =ÙO@∞Ok.

KÕ «# Ü≥ÚHõ D â◊HÎ J Œ∞ƒù «"≥∞ÿ#k =∞iÜ«Ú qÅHõΔ}"≥∞ÿ#k. D â◊HÎx xÜ«∞O„uOK«

QÆey Õ =∞x+≤ ˆH=ÅO «# â◊s~° Ü«∞O„`åxfl xÜ«∞O„uOK«QÆÅQÆ@"Õ∞HÍHõ â◊HÎ,

Ñ^•~°÷=Ú =∞iÜ«Ú "å`å=~°}Ïxfl ‰õÄ_® „ÑÉèÏq «O KÕÜ«∞QÆÅ∞QÆ∞`å_»∞. JO ÕHÍHõ

g\˜x =∂~°Û@OÖ’ ‰õÄ_® J «ºO`åâ◊Û~°ºHõ~°OQÍ ã¨=∞~°÷=O «∞_Ò`å_»∞. ˆH=ÅO

WKåÛùâ◊HÎ XHõ >Ë ã¨=∞ãÎ WO„kÜ«∂Å =∞iÜ«Ú â◊‰õΩÎÅ Ñ¨xKÕã¨∞ÎOk.


7.24 =∞x+≤H˜ =∞x+≤H˜ =∞ èŒº XHõ „Ñ¨„H˜Ü«∞ «Ñ¨ÊHõ Ñ¨xKÕã¨∞ÎOk. ^•x^•fi~å

ã¨∂K«#Å Ü≥ÚHõ ã¨∂Hõ; q+¨Ü«∂Å∞ WzÛÑ¨ÙK«∞ÛHÀ=@O [~°∞QÆ∞`ÀOk J<Õk

xifi"å^•Oâ◊=∞x „áê=∂}˜HõOQÍ K≥Ñ¨Ê=K«∞Û. x*ÏxH˜ XHõi#∞Oz WOH˘HõiH˜

PÖ’K«#¡#∞ ÑÖÑ≤OK«@"Õ∞ HÍ Œ∞. =∞ã≤Î+¨ O #∞Oz =KÕÛ qt+ì"≥∞ÿ# q+¨Ü«∂Å#∞

‰õÄ_® „QÆÇ≤ÏOK«QÆÅ∞æ å~°∞.

"≥·*Ï˝x‰õΩÅ Hõ äŒ#O „Ñ¨HÍ~°O â◊|Ìâ◊HÎ Z#fl\˜H© #+ìáÈ Œ∞. =∞#"Õ∞ ≥· Õ

PÖ’z™êÎ"≥∂ P PÖ’K«#ÖË `«~°OQÍÅ ~°∂ÑÖÖ’ JO`«iHõΔOÖ’ u~°∞QÆ∞`«∂

=ÙO\Ï~Ú.

"≥·*Ï˝x‰õΩÅ∞ D Ñïkèx 'J~Ú_çÜ≥∂ã≤ÊùÜ«∞~ü— Jx JO\Ï~°∞. ™ê¿ÑHõΔ å

ã≤ •úO`åxfl Hõ#∞Q˘#fl Éè∫uHõ"åk 'PÖò|~üì S<£ã‘ì<£— Ü≥ÚHõ =∞ã≤Î+¯ÑÙ «~°OQÍÅ#∞

Ñ¨sHΔOz# «~°∞"å « ≥eã≤# Õq∞@O>Ë PÜ«∞# =∞ã≤Î+¨ O #∞Oz J#O «OQÍ

PÖÏÊù «~°OQÍÅ∞ =ã¨∂Î=ÙO_Õq. ^•x=Å# ZO « Hõiî<åu Hõiî#"≥∞ÿ# QÆ}˜ «Ñ¨Ù

ã=∞ãºÅ<≥·<å Ñi+¯iOK«QÆeQ"å_»∞. ≥Å∞ã∞HÀ ŒQÆæ q+Ü«∞O Uq∞@O>Ë– =∞ã≤Î+¯O

ã¨„H˜Ü«∞OQÍ Ñ¨xKÕ¿ãÎ nx#∞Oz PÖÏÊù`«~°OQÍÅ∞ |Ü«∞\ ˜H˜ =™êÎ~Ú. nx

J#∞™ê~°OQÍ 'S<£ã‘ì<£—‰õΩ Z‰õΩ¯= ã¨=∞ã¨ºÅ‰õΩ ["å|∞ "≥∞ Œ_»∞Ö’ PHõã≤‡HõOQÍ

=KÕÛk. «# QÆ}˜ «=ÚÖ’x „Ñ¨â◊flÅ‰õΩ KåÖÏ ÕeHõQÍ ["å|∞ ^˘iˆHk. PÜ«∞#

UO K≥áêÊ~°O>Ë – ™ê¿ÑHõΔ åã≤ •úO «O ‰õÄ_® XHõ KÕ «<å „Ñ„HÜ«∞=Å¡ =∞ã≤Î+¯OÖ’H

J<åÜ«∂ãÖQÍ =ã¨∞ÎOk. D ã≤^•úO`«O `«~°∞"å`« `«~°O"åiH˜ Éè∫uHõ`«‰õΩ

P è•~°Éèí∂ «"≥∞ÿOk.

7.27 ~°O_ç! PÖ’K«#Å Ü≥ÚHõ ~°OQÆ∞ ~°∂áêÅ#∞ K«∂_»O_ç :

PÖ’K«#Å PHõ$uH, Jã≤Î åfixH ãO|OkèOz "≥·*Ïx‰õΩÅ∞ K≥Ñ≤Ê# Õq∞\O>Ë

– g\˜Ö’ Œ$_è» «fiO, ã¨∂Hõ; «fiO „Ñ¨Hõ$u P è•~°OQÆ g\˜ ã¨=∞Ü«∂=kè x~åú~°}

[~°∞QÆ∞`«∞Ok. L^ÕÌâ◊ºÑ¨Ó~°fiHõOQÍ =∂\˜=∂\˜H© =KÕÛ PÖ’K«#Å#∞ =∞##O

KÕÜ«∞@O =Å¡ g\˜ PHÍ~°O XHõ ™ê÷~ÚH˜ =zÛ Wq z~°HÍÅOQÍ LO_çáÈ`å~Ú.

Uq èŒ"≥∞ÿ# L ÕÌâ◊ºO ÖË‰õΩO_® Jã≤÷~°"≥∞ÿ# =∞#ã¨∞û`À KÕ¿ã PÖ’K«#Å∞, fã¨∞‰õΩ#fl

ãÖHõÖÏÊÅ∞ HõΔ}˜HõOQÍ =∂„ «"Õ∞ LO\Ï~Ú. g\˜ z#fl ÃÑ ŒÌ „Ñ¨ÉèÏ"åÅ∞ H˘xfl

~ÀAÅÖ’<Õ ã¨=∂ÑÎ=∞~ÚáÈ`å~Ú.


U =∞x+≤ U „Ñ¨Hõ$uH˜ ãÖ|OkèOz#"å_À J «_»∞ •xH˜ ãÖÉOkèOz#

~°OQÆ∞x W+ìÑ¨_» å_»∞. Ñ¨q„`å «‡ Hõey# =º‰õΩÎÅ∞ Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù ~°OQÆ∞#∞ W+ìÑ¨_» å~°∞.

Ñiâ◊√„Éèí ÇÏ$ ŒÜ«∞O Hõey#"å~°∞ ãfiK«Ûù"≥∞ÿ# ≥Å∞ÑÙ~°OQÆ∞#∞ W+ìÑ_» å~°∞. L^•~°

=∞#ã¨∞¯Å∞ he~°OQÆ∞#∞ W+¨ìÑ¨_»`å~°∞. HÀáêxfl Hõey#"å~°∞ Zé∞Ñ¨Ù~°OQÆ∞x,

Ç≤ÏO™ê`«‡Hõ „Ñ¨Hõ$u Hõey#"å~°∞ #Å∞Ñ¨Ù~°OQÆ∞x, ™êfi~°÷Ñ¨~°∞Å∞ MÏH©~°OQÆ∞#∞

W+ìÑ¨_» å~°∞.

7.28 qKå~°O Ü≥ÚHõ ~°OQÆ∞ ~°∞zÅ =∞ èŒº ãÖÉO èŒO :

H˘O «=∞Ok =º‰õΩÎÅ∞ #Å∞Ñ¨Ù`À ≥Å∞Ñ¨Ù, Zé∞Ñ¨Ù`À ≥Å∞Ñ¨Ù ~°OQÆ∞Å

|@ìÅ#∞ W+ìÑ_» å~°∞. WÖÏO\ =º‰õΩÎÅÖ’ U ≥·<å XHõ qâı+O «ÑÊHõ LO@∞Ok.

Wk ™ê è•~°} Ñ¨Ù~°∞+¨μÅÖ’ HõxÑ≤OK« Œ∞. ≥Å¡ Hõg∞A g∞ Œ #Å¡HÀ@∞, WÖÏ<Õ

W «~° |@ìÅ∞ èŒiOK«_»O giH˜ KåÖÏ W+ìO.

ÉÁQÆ∞æQÆxÖ’ Zé]~°OQÆ∞ q Œ∞º ü |Å∞ƒ#∞ ÃÑ@ì@O =Å¡ Ñx"åiÖ’ JkèHõ"≥∞ÿ#

≥|ƒÖÏ@Å∞ [~°∞QÆ∞`å~Ú. P‰õΩÑ¨K«Û, hÅ=Ú |Å∞ƒÅ LÑ¨Ü≥∂QÆO =Å¡ g~°∞

âßO «OQÍ LO@∂ XHõiH˘Hõ~°∞ ã¨Ç¨Ü«∞O KÕã¨∞‰õΩO\Ï~°∞.WO\˜Ö’ Z‰õΩ¯=QÍ

ã¨fiK«Ûù"≥∞ÿ# ≥Å¡x |>ìÅ∞ LÑ¨Ü≥∂yOK«@O =Å¡ PÖ’K«#ÅÖ’ ã¨fiK«Ûù «, â◊√ Œú «

=ã¨∞ÎOk.

Ç≤ÏO Œ∞=ÙÅ∞ N=∞Ç¨q+¨μ‚=Ù Ü≥ÚHõ PHÍ~åxfl, PÉèí∂+¨}ÏÅ#∞ J «ºO «

ã∞O Œ~°=ÚQÍ =i‚™êÎ~°∞. PÜ«∞# QÆQÆ# ã Œ$â◊ "Õ∞Ñ¶∞=~°‚=Ú HõÅ"å_»x, Ñ‘ åO|~°

èŒ~°∞_»x Ç≤ÏO Œ∞=ÙÅ∞ PÜ«∞##∞ ''ã¨Ñ‘ « =GO ã¨~°ã‘~°∞¿ÇÏHõΔ}"£∞—— Jx ≥Å∞û‰õΩx

«=∞ Ç¨Ï$ ŒÜ«∞ Hõ=∞ÖÏÅ =∞ èŒºÖ’ ™ê÷Ñ≤OK«∞‰õΩx âßO «=¸iÎ Ü≥ÿ∞# ™êfiq∞x

^è•ºxOz Ñ¨Ól™êÎ~°∞. D âßO`«=¸iÎx TÇ≤ÏOK«∞‰õΩx "å~°∞‰õÄ_® âßO`«

Ç¨Ï$^ŒÜ«ÚÖ∫`å~°∞.

MN


P «‡ Õ[O Ü≥ÚHõ ÑïK«Ü«∞O :

8.2 r=Ù_»∞ Dâ◊fi~°∞_»∞ XHõ¯>Ë#x "Õ^•O`«O K≥|∞`«∞Ok. HÍh =∞#O

=∞#∞+μºÅÖ’ Ñ~°=∂ «‡ QÆ∞}ÏÅ Ö’@∞#∞ K«∂ã∞Î<åflO. JO ÕHÍHõ âßG =K«<åÅ#∞

qâ◊fiã≤OK«@O ÖË Œ∞. =∞#O ≥Å∞ã¨∞HÀ=eû# Õq∞@O>Ë – =~°Î=∂# ã≤÷uÖ’#∞#fl

=∞x+≤ c["≥∞ÿ Õ, Ñ¨~°=∂ «‡ =$HõΔ=Ú. =∂=¸Å∞QÍ c[=Ú, =$HõΔ=Ú ã¨=∂#=∞x

J#ÖË=Ú. HÍh « åÎ fixfl|\ì K«∂¿ãÎ Jq Ô~O_»∂ XHõ>Ë. «=∞ L`åÊ Œ<å â◊HÎx

ãïQÍæ LÑ¨Ü≥∂yOK«H˘#HõáÈ=@O =Å¡ =∞#∞+¨μºÅ∞ =∞e#=∞#ã¨∞¯Ö∫ «∞<åfl~°∞.

nx=Å¡ "å~°∞ qHÍ™êxfl á⁄O ŒÖË~°∞. giH˜ «=∞ Ü≥ÚHõ L`åÊ Œ<å â◊HÎ ZO «

HÍ"åÅO>Ë JO «, Z@∞ HÍ"åÅO>Ë J@∞ ÃÑOK«∞‰õΩ<Õ ¿ãfiK«Ûù L#flk. =∞#ã∞û-P «‡

Ü≥ÚHõ WO„kÜ«∞=Ú. =∞#ã∞û HÀiHõÅ#∞ ÑÙ\˜ìã∞ÎOk. XHõ ã÷Å=Ú#∞ ÖË • _èçb¡Ö’x

HÀ@#∞ K«∂_®Å#fl HÀiHõ =∞#ã¨∞ûÖ’ HõÅQÆQÍ<Õ =∞#ã¨∞û Ü≥ÚHõ HõÅÊ<åâ◊HÎ P

ã÷ÅO ÖËHõ P HÀ@ Ü≥ÚHõ TÇ¨z„`åxfl =∞# Hõà◊§=ÚO Œ∞ Pq+¨ iã¨∞ÎOk. H˘kÌ

ã¨=∞Ü«∞OÖ’<Õ =∞#ã¨∞ûÖ’#∞Oz Jk J Œ$â◊º=∞ø «∞Ok. HÍh Wk |Å"≥∞ÿ# HÀiHõ

J~Ú#>¡Â Õ P HÀ@ Ü≥ÚHõ TÇ¨Ï =∞#ã¨∞ûÖ’ |ÅÑ¨_»∞ «∞Ok. WKåÛùâ◊HÎ J<Õ

Z~°∞=Ù =Å¡ D TÇ¨Ï «fi~°Ö’<Õ |ÅÑ¨_ç _èçb¡Ö’ L#fl Zé]HÀ@#∞ ã¨Ê+ìOQÍ

=∞#ã¨∞Ö’<Õ Œi≈OK«QÆÅ Œ∞. JÑ¨C_»∞ HÀ@‰õΩ ãÖ|OkèOz# Ö’ ≥·# q+¨Ü«∂Å∞

TÇ¨ÏÖ’¡ «=∞O « `å=ÚQÍ =ã¨∂Î=ÙO\Ï~Ú. |∞kú Ü≥ÚHõ ã¨fiK«Ûù «#∞|\ì D

TÇ≤ÏOz# q+¨Ü«∂ÅÖ’ KåÖÏ q+¨Ü«∂Å∞ x["≥∞ÿ#"Õ J~Ú=ÙO\Ï~Ú.

=∞#∞+μºÅÖ’x âßs~°Hõ q Œ∞º «∞Î : qK«HõΔ} =Å¡ P HÀiHõ#∞ ãÑ¶bHõ$ «O

KÕã∞HÀ=\ÏxH =∞#ã∞ P~å@Ñ_çáÈ «∂ |Å=O «OQÍ PÖ’K«#Å Ü≥ÚHõ TÇÏ#∞

«# •iH˜ ≥K«∞Û‰õΩO@∞Ok. W ŒO`å K«∂ã¨∞ÎO>Ë =∞#Ö’ Q˘Ñ¨Ê „ÑüÉèÏ=O «"≥∞ÿ#

JÜ«∞™ê¯O « PHõ~°¬} xO_ç=Ù#fl Œx xã¨ûO ÕÇ¨ÏOQÍ J~°÷=∞ø`ÀOk.

=∂#gÜ«∞ q Œ∞º «∞Î Ü≥ÚHõ K«=∞`å¯~°O

121

8


XHõ =ºHÎ "≥~Úº=∞Ok`À «ÅÑ¨_ç ÔQÅ=QÆÅQÆ@O J «x HõO_»|ÅO =Å¡

=∂„ «O HÍ Œ∞. Jk J «x P «‡|ÅO =Å¡ [~°∞QÆ∞ «∞Ok. =∞# âßs~°Hõ, =∂#ã≤Hõ

„HÜ«∂HõÖÏáêÅ‰õΩ ZO « q Œ∞ºK«ÛùHÎ Y~°Û=Ù «∞O^À P q Œ∞º «∞Î À XHõ ÃÑ ŒÌ q∞Å∞¡#∞

#_çÑ≤OK«=K«Ûx XHõ "≥· Œ∞º_»∞ ÖˇHõ Å∞"Õã≤ =∞s K≥áêÊ_»∞. z#flÑ≤Å¡ÅÖ’ Ñ¨xKÕ¿ã

q Œ∞º «∞Î XHõ Ô~·Å∞ WO[#∞#∞ #_»Ñ¨QÆÅ ™ê=∞~°÷º=Ú HõÅk. âßs~°Hõ q èŒ∞Å#∞

x~°fiÇ≤ÏOK«\ÏxH =∂#ã≤Hõ q Œ∞º «∞ÎÖ’ =¸_»==O «∞HõO>Ë «‰õΩ¯"Õ Y~°Û=Ù «∞Ok.

q∞ye# •xÖ’ JkèHõ ÉèÏQÆO =∞# =∂#ã≤Hõ HÀiHõÅ#∞ f~°∞Û‰õΩ<Õ „Ñ¨Ü«∞ «flOÖ’

Y~°Û=Ù «∞Ok.

Z=~°∞ ZÖÏ J#∞‰õΩO>Ë JÖÏ «Ü«∂~°=Ù`å~°∞. nx ~°Ç¨Ïã¨º"Õ∞q∞@O>Ë

=∞#ã¨∞û ZÖÏ HÀ~°∞‰õΩO>Ë HõÅÊ# JÖÏO\˜ =∂#ã≤Hõ z„`åxfl z„uã¨∞ÎOk. HÀiHõ

Ü≥ÚHõ f„= «#∞ |\˜ì q Œ∞º^•ú~°Å∞ #Å∞"≥·ÑÙÖÏ qãÎiOz J#∞‰õÄÅ "å`å=~°}Ïxfl

ã¨$+≤ì™êÎ~Ú. D „Ñ¨Ü«∞ «flO KÕ¿ã QÆ∞}=Ú â◊s~åxH˜ HÍ Œ∞, =∞#ã¨∞û‰õΩ LO Œx

`åuÎ fi‰õΩÅ∞ ≥Å∞ã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. f„="≥∞ÿ# WK«Ûù ÖËHõáÈ Õ Jk [~°QÆHõáÈ=K«∞Û. =∞#O

H˘O «=∞Okx K«∂ã∂Î=ÙO\ÏO. "åà◊√§ =∂=¸Å∞ Ñ#∞Å∞‰õÄ_® ãiQÍæ K≥Ü«∞ºÖË~°∞.

z#fl Ñx KÕÜ«∞\ÏxH ‰õÄ_® QÆO@Å ã=∞Ü«∞O Ñ_»∞ «∞Ok. J~ÚáÈÜ«∂Hõ ‰õÄ_®

JÅã¨@H˜ QÆ∞~“`å~°∞. qã¨∞QÆ∞K≥O Œ∞`å~°∞. =∞#O WHõ _» J~°÷=Ú KÕã¨∞HÀ=eû#

q+¨Ü«∞"Õ∞q∞@O>Ë giH˜ P Ñ¨xKÕÜ«∞@O W+ìO ÖË Œ∞. |Å=O «=ÚQÍ ˆH=ÅO

â◊s~°O LÑÜ≥∂yOz J~Ú+ìOQÍ D Ñxx KÕã∞Î<åfl~°∞, Hõ#∞Hõ ZÖÏ K≥Ü«∞ºQÆey Õ

JÖÏ KÕ •ÌO Jx KÕ™êÎ~°∞.

<≥áÈeÜ«∞<£ UO K≥¿ÑÊ"å_»O>Ë 'JãÖÉèí==Ú J<Õ â◊|Ì=Ú =¸~°∞öÅxÑ¶∞O@∞=ÙÖ’ =∂„ «"Õ∞ LO@∞Ok— Jx. Wk q#\ÏxH˜ H˘OK≥O Juâ◊Ü≥∂HÎQÍJxÑ≤Oz<å WO Œ∞Ö’ x[=ÚOk.

WK«Ûù P «‡â◊HÎx L «Ê#flO KÕã¨∞ÎOk =∞iÜ«Ú |∞kú ^•fi~å ^•xfl ãïQÍæ

LÑ¨Ü≥∂yOK«∞‰õΩO@∞Ok. JO Œ∞=Å¡<Õ P «‡#∞ ã¨~°fiâ◊HÎ=∞~Ú Jx JO\Ï~°∞.

=∞#∞+¨μºÅ Ü≥ÚHõ âßs~°Hõ q Œ∞º «∞Î :

8.4 #Å¡ Ñ¨~° • ã¨Ç¨Ü«∞O`À q Œ∞º «∞Î#∞ „Ñ¨ «ºHõΔ~°∂ÑÖÖ’ J#∞Éèí=OÖ’H˜ ≥K«∞ÛHÀ=K«∞Û :


XHõ pHõ\˜ QÆkÖ’ ‰õΩsÛ"Õã≤ ^•x "≥#∞Hõ #Å¡\˜ |@ì#∞ „"ÕÖÏ_»nÜ«∂e.

H˘kÌ "≥Å∞QÆ∞xKÕÛ náêxfl ‰õΩsÛH˜ =ÚO Œ∞"≥·Ñ¨Ù H˘OK≥O Œ∂~°OÖ’ ÃÑ\Ïìe. nx

"≥Å∞ «∞~°∞ ‰õΩsÛ g∞ Œ „"ÕÖÏ_»∞ «∞#fl QÆ∞_»¤g∞ Œ Ñ¨_»‰õÄ_» Œ∞. pHõ\˜QÍ<Õ LO_®e.

D |@ì‰õΩ "≥#∞Hõ"≥·Ñ¨Ù =∞i"≥ÚHõ ‰õΩsÛÖ’ HÍh z#fl |Å¡ g∞ ŒQÍx

‰õÄ~ÀÛ"åe. WÑ¨C_»∞ =∞# Ô~O_»∞ KÕ «∞efl #=∞ã¨ iOKÕO Œ∞‰õΩ ZÖÏ HõÅ∞Ñ¨Ù`å"≥∂

JÖÏ ŒQÆæiH KÕ~åÛe. #Å¡|@ì‰õΩ h KÕ «∞Å‰õΩ =∞ èŒº XHõ J_»∞QÆ∞ Œ∂~°O LO_®e.

‰õΩsÛ Ü≥ÚHõ ÃÑ· JOK«∞‰õΩ XHõ JOQÆ∞à◊O „HO Œ∞QÍ KÕ «∞Å∞ ÃÑ\ì KÕ «∞efl <≥=∞‡kQÍ

XHõ •x`À XHõ\˜ ~åÑ≤_ç KÕã¨∂Î „Hõ=∞OQÍ "ÕQÍxfl ÃÑOKåe. „â◊ ŒúQÍ QÆ=∞x¿ãÎ D

~åÑ≤_çH KÕ~Ú z=~° #∞Oz qkeOÑÙ KÕ¿ã@ÑC_»∞ XHõ ≥Å¡\ Ñ^•~°÷O nx#∞Oz

~å=@O HõxÑ≤ã¨∞ÎOk. JÑ¨C_»Ñ¨C_»∞ „"Õà◊§g∞ Œ K«~°‡O "≥∞é=@O HõxÑ≤ã¨∞ÎO>Ë,

JÑC_»ÑC_»∞ z#flz#fl xÑC~°=fiÅ∞ J@∞W@∞ ~å=@O HõxÑ≤ã∞ÎOk. QÀà◊§ z=~°¡

"≥∞é∞ÑÙ#∞ K«Hõ QÍ K«∂_»\ÏxH D ã∂÷Å"≥∞ÿ# Hõà◊§ "≥Å∞QÆ∞ ãiáÈ Œ∞. JÑC_»ÑC_»∞

HõO\˜ K«∂Ñ¨Ù «QÆæ@O =Å¡ ‰õÄ_® nxx K«∂_»ÖËHõáÈ=K«∞Û. HÍh HõhãÖ D

q Œ∞º «∞Î LOk J<Õ #=∞‡HõO HõeˆQ@O «QÍ<≥·<å «Ñ¨ÊHõ K«∂_»=K«∞Û,

„áê}=Ú#∞ PHõi¬OKÕ â◊HÎ Ñ¨sHõΔ :

XHõ K≥Hõ `À KÕã≤# =∞OK«Og∞ ŒHÍh ‰õΩsÛÖ’HÍh Ñ‘~î°O "Õã∞‰õΩx ‰õÄ~ÀÛ"åe.

g\H W#∞Ñ "Õ∞‰õΩÅ∞ |Ü«∞\H ZHõ _® ÖË‰õΩO_® K«∂ã∞HÀ"åe. nx=Å¡ â◊s~°O#∞Oz

=KÕÛ q Œ∞º «∞Î „HOkH „Ñ=Ç≤ÏOz <ÕÅÖ’H "≥o§áÈ‰õΩO_® LO@∞Ok. Jxfl q+Ü«∂Å∞

KåÖÏ *Ï„QÆ «ÎQÍ K«∂ã¨∞HÀ"åe. ÖËHõáÈ Õ â◊s~°OÖ’Oz „Ñ¨=Ç≤ÏOKÕ q Œ∞º ÕÎ D

‰õΩsÛ#∞Oz "Õ∞‰õΩÅ #∞Oz ÖË • HÍà◊√§ „HÕkH˜ LO_»@O =Å# u#flQÍ <ÕÅÖ’H˜

"≥o§áÈ Õ U q+¨Ü«∂xfl K«∂_»\ÏxH˜ =∞#O D „Ñ¨Ü«∞ «flO KÕã¨∞Î<åfl"≥∂ ^•xfl

HõàÏ§~å K«∂_»ÖË=Ú.

HÍà◊√§ ÃÑ·# ÃÑ@∞ì‰õΩx ‰õÄ~ÀÛ"åe. Ô~O_»∞ KÕ «∞Å∞ XHõ •x`À XHõ\˜

„"Õà◊§Ö’H˜ áÈxzÛ ŒQÆæ~°QÍ ÃÑ@∞ìHÀ"åe. Ô~O_»∞ KÕ «∞Å∞ ŒQÆæ~°QÍ HõeÑ≤=ÙO_®e.

JéKÕ «∞Å =∞ èŒº H˘OK≥O MÏmQÍ LOK«∞HÀ=K«∞Û. XHõ xq∞+O áê@∞ JéKÕ «∞Å∞,

„"Õà◊§ z=~°∞¡ XHõ •x`À XHõ\˜ QÆ\ìQÍ HõeÑ≤=ÙOKåe. «~°∞"å « KÕ «∞efl ŒQÆæ~°QÍ

JÖÏ<Õ LOz „"Õà◊§x =∂„ «O Z_»OKÕã≤ LOK«O_ç. WÖÏ KÕÜ«∞_»O =Å¡ „"Õà◊§Ö’


HõOÑ¨#Å∞ "åºÑ≤™êÎ~Ú. HÍh Jq XHõ •x`À XHõ\˜ Œ∂~°OHÍ=Ù. ZÑ¨C_≥· Õ h=Ù

g\ PHõ~°¬}x ÉèíOQÆO KÕã≤ Z_»O KÕ™êÎ"À =∂#gÜ«∞ q Œ∞º «∞Î PHõ~°¬} HÍ~°}OQÍ

„"Õà◊√§ =}Hõ@O "≥Ú ŒÖˇ_» å~Ú. D J#∞Éèí"åxfl KåÖÏ ÕeHõQÍ á⁄O Œ=K«∞Û.

3) h\˜ ~°∞z =∂~°@O : XHõ |Å¡g∞ Œ 2 QÍ¡ã¨∞Ö’¡ hà◊√§ xOÑ≤

ÃÑ@∞ìHÀ"åe. JO Œ∞Ö’x XHõ QÍ¡ã∞Ö’ „"Õà◊§ H˘ãÅ∞=ÚOz 4 ÖËHõ 5 xq∞ëêÅáê@∞

LOz h KÕu^•fi~å hÖ’x q Œ∞ºâ◊ÛùHÎ D h\˜Ö’H˜ "≥à’ÎOk J<Õ ÉèÏ=# KÕÜ«∂e.

«~°∞"å « K«Hõ \˜ „QÆÇ≤ÏOÑ¨Ù â◊HÎ L#fl =ºHÎx Ñ≤ez D Ô~O_»∞ QÍ¡ã¨∞ÅÖ’x h\˜x

K«∂Ñ≤OK«∞. ÖË • Ô~O_çO\˜#∞Oz H˘OK≥O H˘OK≥O h\˜x „`åQÆ=∞#∞. P =ºHÎ P

h\Ö’ LO_Õ "≥∞é∞ÑÙ =∞iÜ«Ú ~°∞K«∞ÅÖ’ L#fl Õ_®x "≥O@<Õ K≥ÑÊQÆÅ∞QÆ∞`å_»∞.

4) K«„HÍÅÖ’ Hõ ŒeHõ : XHõ QÀàÏHÍ~°OQÍ L#fl |Å¡‰õΩ <åÅ∞QÆ∞"≥·Ñ¨ÙÖÏ

‰õΩsÛÅ∞"Õã≤ =ÚQÆ∞æiHõO>Ë «‰õΩ¯= HÍ‰õΩO_® U_»∞QÆ∞i HõO>Ë Z‰õΩ¯= HÍ‰õΩO_®

‰õÄ~ÀÛ"åe. P ã÷Å=Ú xâ◊≈|ÌOQÍ#∂, «‰õΩ¯= "≥Å∞ «∞~°∞`À LO_®e. XHõ *Ï=Ú

~å„u QÆ_çKåHõ „ÑÜ≥∂QÆO KÕÜ«Ú@‰õΩ KåÖÏ J#∞"≥·# ã=∞Ü«∞O LO@∞Ok. JO Œ~°∂

âßO «=∞#ã∞¯Ö· HÍà◊√§ ÃÑ·# ÃÑ@∞ì‰õΩx ‰õÄ~ÀÛ"åe. |Å¡=∞ èŒºÖ’ XHõ #Ö¡ aO Œ∞=Ùx

U~°Ê~°z JO Œ~°∂ "åà◊§ Œ$+≤ìx ^•xg∞ Œ LOKåe. UHÍ„QÆ « À K«∂_®e. XHõi

KÕ «∞Å∞ XHõ~°∞ HõeÑ≤ Ñ@∞ì‰õΩx JO Œ~°∂ KÕ «∞Å#∞ |Å¡ z=~°QÍ LOKåe. JO Œ~°∂

«=∞ KÕ «∞Å#∞ HõeÑ≤ K«„HõOÖÏQÍ Ñ¨@∞ìHÀ"åe. aO Œ∞=Ù g∞ Œ „Ñ¨âßO « z «ÎO`À

UHÍ„QÆ « À Œ$+≤ìx LOK«@O=Å¡ XHõ q Œ∞º ü è•~° „Ñ=Ç≤ÏOK«@O "≥Ú ŒÖ∫ «∞Ok.

K«„HÍHÍ~°OQÍ ‰õÄ~°∞Û#fl"åi KÕ «∞ÅÖ’ =∞iÜ«Ú â◊s~°OÖ’x q∞QÆ å ÉèÏQÍÅÖ’

ã¨#flx Hõ ŒeHõÅ#∞ QÆ=∞xOK«=K«∞Û.

8.5 xs˚==ã¨∞Î=ÙÅ‰õΩ r=O HõeyOK«∞@ :

=_çe# Ô~O_»∞ ÑO_»¡#∞HÍh, ÑÙ=ÙfieflHÍh fã∞HÀ. JO Œ∞Ö’ ÑsHõΔ HÀãO

XHõ •xx "Õ~ Z=i= ŒÌ<≥·<å LOz Ô~O_»=^•xfl h = ŒÌ LOK«∞HÀ. Ô~O_»= =ºHÎ

^•xfl ZHõ _» HÍ"åÅO>Ë JHõ _» ÃÑ@∞ìHÀ=K«∞Û. Ô~O_»= =ã∞Î=Ù#∞ h ŒQÆæ~° ÃÑ@∞ì‰õΩx

nxÖ’ r=O HõÅ∞QÆ∞`ÀOk J<Õ ÉèÏ=#`À UHÍ„QÆ Œ$+≤ì À K«∂ã∂Î=ÙO_»∞. Dq èŒOQÍ

KÕã≤# «~°∞"å « Ô~O_»= =ºHÎ= ŒÌ#∞#fl =ã∞Î=Ù ‰õΩo§áÈ=@O QÆ=∞xOK«=K«∞Û. HÍh

h ŒQÆæ~°∞#fl =ã¨∞Î=Ù ‰õΩà◊§ Œ∞. WOHÍ f„=OQÍ K«∂_»QÆey Õ ZO_»∞ «∞Ok.


„áê<£ûÖ’x É’~À¤ #QÆ~°OÖ’ D q+¨Ü«∂xH˜ ãÖ|OkèOz KåÖÏ J<Õfi+¨}

[iyOk. JHõ _» XHõ ¢ã‘Î Ö’Ñ¨Å L#fl q Œ∞º ü Z‰õΩ¯= PHõ~°¬}#∞ Ñ¨Ù\ìOKÕk.

Pq_» U =ã¨∞Î=Ù g∞ Œ Œ$+≤ì#∞Oz Õ P =ã¨∞Î=Ù ZÑ¨Ê\˜H© áê_»ÜÕ∞ºkHÍ Œ∞. H=ÅO

Ñ¶Å=ÚÅ∞, ÑÙ=ÙfiÅg∞ Õ HÍHõ K«xáÈ~Ú# HõÑÊÅ∞, ‰õΩO Õà◊√§, KÕÑÅ∞ "≥Ú ŒÅQÆ∞"å\˜

â◊"åÅ g∞ Œ ‰õÄ_® D Ñ¨sHõΔ KÕÜ«∞|_çOk. ã¨∂Hõ; Œ~°≈Hõ Ü«∞O„`åÅ`À H˘xfl

"å~åÅáê@∞ P â◊"åÅg∞ Œ Ñ¨sHõΔ [iyOk. HÍh "å\˜Ö’ ‰õΩo§áÈÜÕ∞ ÅHõΔ}O

XHõ \˜‰õÄ_® HõxÑ≤OK«ÖË Œ∞. KåÖÏ ‰õΩo§áÈ~Ú# =ã¨∞Î=ÙÅ∞ P"≥∞ =ÚO Œ∞ LOz Õ

"å\#∞Oz ÑÙ~°∞QÆ∞Å∞ |Ü«∞\H =KÕÛq. Pq_» Œ$+≤ì"å\g∞ Œ fHõΔ}OQÍ Ñ_ÕãiH

Jq K«xáÈÜÕ∞q.

5) „"ÕÖÏ_Õ =ã¨∞Î=Ù#∞ TÑ¨@O : ã¨∂k Ü≥ÚHõ ~°O„ èŒOÖ’ ^•~åxfl

Œ∂iÛ D ã¨∂k =∞ èŒºÖ’H˜ =KÕÛ@∞ìQÍ ÃÑ\ì •xfl WO\˜HõÑ¨C‰õΩ „"ÕÖÏ_»nÜ«∂e.

D QÆkÖ’H QÍe ~å‰õΩO_® K«∂ã∞HÀ"åe. D ã∂kH =¸_»∞ J_»∞QÆ∞Å Œ∂~°OÖ’

h=Ù ‰õÄ~˘Ûx ^•hg∞ Œ Œ$+≤ìx ÃÑ\Ïìe. H˘OK≥O¿ãÑ¨\˜H˜ P ã¨∂kÖ’ Hõ ŒeHõ

~å=@O "≥Ú ŒÖ· U"≥·Ñ¨Ù‰õΩ HÍ"åÅO>Ë P "≥·Ñ¨Ù‰õΩ Jk TQÆ_»O "≥Ú ŒÖ∫ «∞Ok.

"≥Å∞QÆ∞`«∂#fl „H˘"˘fiuÎ#∞ ‰õÄ_® W^Õ~°HõOQÍ =∂#= q^Œ∞º`«∞Î P^è•~°OQÍ

HõkeOK«=K«∞Û.

7) r=[O «∞=ÙÅ g∞ Œ „Ñü|O èŒHõO : ~å=∂Ü«∞}OÖ’ ÅHõ;}∞_»∞

XHõ w «#∞ wz"≥o Õ D w «Ö’ÑÖË ã‘ « x~°ƒùÜ«∞OQÍ L#fl Œx „"åâß~°∞. ~å=}∞_»∞

ã‘ «#∞ Z «∞Î‰õΩx "≥à◊§\ÏxH˜ =zÛ#Ñ¨C_»∞ P ~Y#∞ ^•@ÖËHõ aHõΔQÍ_ç ~°∂ÑÖÖ’

"≥∂ãÿOz ã‘ «#∞ D w « ^•\˜ |Ü«∞\˜H˜ =KÕÛ@∞ì KÕÜ«∞=eû=zÛOk. WÖÏO\˜

q Œ∞º «∞Î À ‰õÄ_ç# ~YÅ∞ Z=Ô~·<å wÜ«∞=K«∞Û. HÍh nx „Ñ¨ÉèÏ=O P w¿ã =ºHÎ

Ü≥ÚHõ =∂#ã≤Hõ |ÅOg∞ Œ P è•~°Ñ_ç=ÙO@∞Ok. Éèí∂q∞g∞ Œ ÉÁQÆ∞æ À QÆ∞O„_»OQÍ

XHõ w`«#∞ y~Úº. w¿ã@Ñ¨C_»∞ ˆ~Yg∞^Œ h q^Œ∞º`«∞Î`À ‰õÄ_ç# HÀiHõ#∞

ã=∞#fiÜ«∞Ñ~°K«∞. WÑC_»∞ «=∂ëê#∞ K«∂_»=K«∞Û. J@∞"≥·ÑÙ #∞Oz "≥àı§ p=∞Å∞,

W «~° z#fl „áê}∞Å‰õΩ D ~Y Jyfl QÀà◊OÖÏQÍ LO@∞Ok.

Wq ˆ~Y ŒQÆæ~°‰õΩ "≥o§ "≥#H˜ =∞~°Å∞`å~Ú. U ≥·<å XHõ z#fl Ñ¨Ù~°∞QÆ∞

K«∞@∂ì~å w « w¿ãÎ Jk |Ü«∞\˜H˜ ~åÖËHõ Ö’Ñ¨ÖË u~°∞QÆ∞ «∂ =ÙO@∞Ok. JÑ¨C_»∞

^•xH˜ |Ü«∞\˜H˜ ~å=\ÏxH˜ =∂~°æO ÖËHõ Jk JéKÕuÖ’ „áê}ÏÅ∞ ÃÑ@∞ìH˘x


™êÇ¨ÏãÖ`À JuHõ+ìOg∞ Œ w «#∞ •@∞ «∞Ok. Pq èŒOQÍ |Ü«∞\˜H˜ =KåÛHõ JkQÍÉèí~åÑ¨_»∞ «∂ Ñ≤zÛ^•xÖÏQÍ J~ÚáÈ=@O =∞#O QÆ=∞xOK«=K«∞Û.

8. á¶⁄\’ fÜ«Ú@ : á¶⁄\’#∞ f¿ãO Œ∞‰õΩ =∞Oz ¿Ñ¡@∞#∞ LÑÜ≥∂y™êÎ~°∞.Wk "≥Å∞ «∞~°∞#∞ Hõà◊§ HõO>ˇ Z‰õΩ¯= ã¨Ê+ìOQÍ „QÆÇ≤Ïã¨∞ÎOk. |Ü«∞\˜ "≥Å∞ «∞~°∞Ö’ÑëH˜ U =∂„ «O Ñ¨_»‰õΩO_® =ÙO_Õ XHõ pHõ\˜ QÆkÖ’H˜ "≥o§ XHõ á¶⁄\’ ¿Ñ¡@∞xfã∞‰õΩx •xx ≥iz Ô~O_»∞ xq∞ëêÅáê@∞ •xg∞ Œ JéKÕux ÃÑ\Ïìe. «~åfi «¿Ñ¡@∞#∞ *Ï„QÆ «ÎQÍ =¸ã≤ á¶⁄\’„QÍÑ¶~ü KÕ « nxx Hõ_çyOKåe. •xg∞ Œ JéKÕuÜ≥ÚHõ „Ñ¨HÍâ◊Ñ¨Ù z„ «O á¶⁄\’Ñ¨_ç =ÙO@∞Ok.

9. Œ_çÑ≤OK«@O : Z=Ô~·<å XHõ =ºHÎ U ≥·<å XHõ Ñ¨xÖ’ x=∞QÆfl=∞~ÚL#flÑ¨C_»∞, xâ◊≈|ÌOQÍ J «xH˜ ≥eÜ«∞‰õΩO_®, J «x "≥#∞Hõ#∞O_ç, J «x "≥∞_»"≥#∞Hõ ÉèÏQÆOg∞^Œ QÍx, gÑ¨Ù g∞^ŒQÍx ^Œ$+≤ìx xeÑ≤ P"Õâ◊OQÍ J`«xxÉˇkiã¨∞Î#@∞¡QÍ ÉèÏ=# K≥Ü«∂ºe. P =ºHÎ ZO « J «º=ã¨~° Ñ¨xÖ’ x=∞QÆfl"≥∞ÿ=Ù<åfl, J «x UHÍ„QÆ « ÉèíQÆfl=∞ø «∞Ok. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ J «#∞ ÉèíÜ«∞O`À «Ñ¨ÊHõ"≥#H˜ uiy K«∂™êÎ_»∞.

8.6. PÖ’K«#Å#∞ ã¨$+≤ìOK«∞@ :

XHõ =ºH˜Îx â◊s~åxfl =^Œ∞Å∞QÍ=ÙOz âßO`«z`«ÎO`À h Z^Œ∞@‰õÄ~ÀÛ=∞<åe. ZÖÏO\ ˜ PÖ’K«#Å∞ P =ºH˜Î =∞ã≤Î+¨¯OÖ’ HõeyOKåÅxJ#∞‰õΩO@∞<åfl"À, JÖÏO\ ÉèÏ=#Å „Ñ"åÇxfl J «x =∞ã≤Î+¯O ÅHõΔ ºOQÍ ÃÑ@∞ìH˘xÑÖÑ≤OK«∞. hÖ’x q Œ∞º «∞Î J «x =∞#ã¨∞ûÖ’H˜ „Ñ¨"ÕtOz JÖÏO\˜ PÖ’K«#ÖËJ`«xÖ’ ‰õÄ_® HõÅ∞æ`å~Ú. Z=i =∞#Ãã·`Õ KåÖÏ K«OK«ÅOQÍ, Hõiî#OQÍLO@∞O^À, "å~°∞ D ÉèÏ"åÅ#∞ Ñ¨ÓiÎQÍ „QÆÇ≤ÏOK«ÖË~°∞. HÍx KåÖÏ =∞@∞‰õΩãÑ¶Å « HõÅ∞QÆ∞ «∞Ok. P =ºHÎx J_çy#ÑC_»∞ J «x =∞#ã∞ûÖ’ Hõey# PÖ’K«#Å∞h=Ù „¿Ñˆ~Ñ≤Oz# PÖ’K«#`À HõÅ=\Ïxfl JOwHõi™êÎ_»∞.

Wk ™ê è•~°} q Œ∞º ü Ü≥ÚHõ q+¨Ü«∞O. nxHÀãÖ ZÖÏO\˜ „Ñ¨ ÕºHõtHõΔ} J=ã~°OÖË Œ∞. XHõ"Õà◊ hÖ’x q Œ∞º «∞Î KåÖÏ |ÅOQÍ =ÙO_ç=ÙO>Ë Z Œ∞\"åiPÖ’K«#Å#∞ ãÊ+ìOQÍ „¿Ñ~Ñ≤OK«QÆÅ=Ù. hÖ’x q Œ∞º «∞Î |ÅÇ‘Ï#OQÍ =ÙO_ç=ÙO>Ë„¿Ñ~°} Ü≥ÚHõ Ñ¶e «O JãÖÑ¨Ó~°‚OQÍ =ÙO@∞Ok. JÉèÏºãÖ =ÖË¡ D â◊HÎxÃÑOK«∞HÀ=K«∞Û.D â◊HÎ ÃÑ~°QÆ@O =Å¡ rq «=Ú „Ñ¨HÍâ◊=O «=ÚQÍ =ÙO@∞Ok.


Éè’[#O Ü≥ÚHõ PO «iHõ Ñ¨q„ « « :

Ç≤ÏO Œ∂ èŒ~°‡OÖ’ PÇ~°áêhÜ«∂ Œ∞Å ã‘fiHõ~°}‰õΩ ãO|OkèOz# JO@∞-

™⁄O@∂ ÖÏO\q qâı+"≥∞ÿ# „áê è•#ºO Hõey=ÙO\Ï~Ú. Ñq„ «"≥∞ÿ# =º‰õΩÎÅ KÕ ÀÎ

KÕÜ«∞|_ç# Éè’[<åxfl „HO Œ Ñ‘@g∞ Œ ‰õÄ~°∞Ûx ã‘fiHõiOK«@O J<Õ âß„ã‘ÎÜ«∞ Ñ Œúux

=∞#O ÑïÇ¨ãÖ KÕã≤, |∂@∞¡ "Õã¨∞¯x =O@HÍÅ#∞ ‰õΩsÛÖg∞ Œ, |Å¡Åg∞ Œ

ÃÑ@∞ì‰õΩx u<Õ Ç‘Ï# ãfiÉèÏ=O HõÅ"å~°∞ =O_ç# =O@#∞ u#@O ãÉèíº`å zÇÏflOQÍ

QÆ∞iÎã¨∞Î<åfl=Ú. WÖÏO\˜ Éè’[#O Ü≥ÚHõ QÆ∞ÑÎ~°∂ÑÖ â◊s~°O g∞ Œ, =∞#ã¨∞û g∞ Œ

`å=∞ã≤Hõ „Ñ¨ÉèÏ"åxfl Hõeyã¨∞ÎOk. g\˜ Œ∞+¨Êi}Ï=∂Å#∞ =∞#∞+¨μºÅ∞ «~åfi «

J#∞ÉèíqOKåeû =ã¨∞ÎOk.

8.7 „Ñü =ºHÎ Ü≥ÚHõ Éè’[# áê„ «Å∞ q_çq_çQÍ ÃÑ@∞ìHÀ=@O =∞Oz Ñ¨ Œúu.

8.8 KÕ «∞Å∞, "≥ÚÇ¨ÏO Hõ_»∞H˘¯x PÇ¨~åxfl ã‘fiHõiOKåe, nx=Å¡ "åiÖ’

KÕi=Ù#fl Œ∞~åƒù=#Å∞ Œ∂~°=∞ø`å~Ú. á⁄~Úº ŒQÆæ~°QÍ Ñ‘@g∞ Œ ‰õÄ~°∞Ûx Éè’[#O

KÕÜ«∞@O =Å¡ P Ñïã¨~åÅÖ’ "≥Å∞=_»∞ «∞#fl "Õ_ç=Å¡ =∞#Ö’x Œ∞~åƒù=#Å∞

KåÖÏ=∞@∞‰õΩ Œ∂~°=∞ø`å~Ú. |@ìÅg∞ Œ=ÙO_Õ =ÚéH Éè’[#O g∞ Œ Ñ_»‰õΩO_®

K«∂ã∞HÀ"åe. JO Œ∞=ÖË¡ Éè’[#O KÕ¿ã@ÑC_»∞ gÖ·#O « «‰õΩ¯= |@ìefl èŒiOKåe.

‰õÄ~°∞Û<Õ ã÷ÅO â◊√„ÉèíOQÍ LO_®e. =_ç¤OKÕ"å~°∞ ‰õÄ_® =O@HÍÅ#∞ gÖ·#O «=~°‰õΩ

KÕ ÀÎ `åHõ~å Œ∞. g\˜h, „ Œ=Ñ¨ •~å÷Å#∞ =∂\˜=∂\˜H© =Ú@∞ìHÀ=@O, "å\˜Ö’

KÕ «∞Å∞, „"Õà◊¥§ =ÚOK«@O =∞Ozk HÍ Œ∞. ZO Œ∞HõO>Ë á⁄_çQÍ L#fl Ñ^•~å÷ÅHõO>Ë

„ Œ=Ñ¨ •~å÷Å∞ q Œ∞º «∞Î#∞ KÕu#∞Oz KåÖÏ «fi~°QÍ „QÆÇ≤Ï™êÎ~Ú.

Éè’[#O Ü≥ÚHõ KåÖÏ ~°HÍÅ „Ñ¨ÉèÏ"åefl =∞# WKåÛùâ◊HÎ ^•fi~å Œ∂~°O

KÕã¨∞HÀ=K«∞Û. HõOK«OÖ’ Jhfl =_ç¤OKåHõ KÕuÖ’ H˘OK≥O h~°∞ fã¨∞‰õΩx HõOK«O

K«∞@∂ì å „uÑ≤Ê XHõ xq∞+O Hõà◊√§ =¸ã∞H˘x P PÇ~åxfl Ñ~°=∂ «‡‰õΩ ã=∞~°Ê}

KÕã¨∞‰õΩO@∂ =∞#ã¨∞ûÖ’<Õ „áê~°÷# K≥Ü«∂ºe. ''F „Ñ¨Éèí∂! D Éè’[#O g∞‰õΩ

ã=∞iÊã∞Î<åfl#∞. nxx Ñq„ «OQÍ, J=∞$ «=∞Ü«∞OQÍ KÕÜ«∞O_ç—— Jx Hõà◊√§ ≥iz

h „áê~°÷# ã‘fiHõiOK«|_ç# Œx qâ◊fiã≤OK«∞. WÑ¨C_»∞ D PÇ¨~°OÖ’ ÖÏÉèíHõ~°"≥∞ÿ#

QÆ∞}ÏÖË L#fl@∞¡QÍ qâ◊fiã≤OKåe. x["≥∞ÿ# Ç¨Ï$ ŒÜ«∞O`À ÉèíQÆ=O «∞_çfl „áêi÷Oz

PÇ~°O Ñq„ «OQÍ, J=∞$ «=∞Ü«∞OQÍ =Ù#flk J<Õ ÉèÏ=# KÕã≤# «~åfi « Éè’[#O


KÕÜ«∂e, nx=Å¡ •xÖ’x ÇxHõ~° QÆ∞}ÏÅ∞ #t™êÎ~Ú. JO ÕQÍHõ P~ÀQÆº„Ñ ŒOQÍ

LO@∞Ok.

[_»=ã¨∞Î=ÙÅ g∞ Œ „Ñ¨ÉèÏ=O :

8.9 JÜ«∞™ê¯O`« q^Œ∞º`«∞Î ^è•~°Å∞ =$HΔÍÅ∞ =∞iÜ«Ú K≥@¡ g∞^Œ KåÖÏ

Pâ◊Û~°ºHõ~°"≥∞ÿ# „Ñ¨ÉèÏ"åxfl K«∂Ñ≤™êÎ~Ú. Ñïâ’ èŒ‰õΩÅ∞ Ö’Ç¨ÏÑ¨Ù [Ö¡_» ^•fi~å

=$HΔÍÅ‰õΩ, h\˜ •fi~å ÑO@á⁄ÖÏÅ‰õΩ D q Œ∞º «∞Î Ü≥ÚHõ ãÇÜ«∂xfl JOkOKå~°∞.

^•x=Å¡ P K≥@∞¡ q∞QÆ å "å\˜HõO>Ë UÑ¨ÙQÍ ÃÑiQÍ~Ú, P á⁄ÖÏÅ ÃÑ~°∞QÆ∞ ŒÅ,

ÑO@ kQÆ∞|_ç KåÖÏ ÉÏQÍ =ÙOk. D ÑsHõΔ#∞ [iÑ≤# "≥· Œ∞ºÅ∞ «=∞ Ñiâ’ èŒ##∞

~ÚO «\˜ À PÑ‰õΩO_® Hõiî<åuHõiî#"≥∞ÿ# ~ÀQÍÅ#∞‰õÄ_® JÜ«∞™ê¯O «â◊HÎ À =Ù#fl

h\˜x „`åyOK«@O ^•fi~å ÉÏQÆ∞KÕÜ«∞=K«∞Û#x |∞∞A=Ù KÕâß~°∞. z#flÑ≤Å¡Å

"≥∞_»Ö’ q Œ∞º^•xfi «"≥∞ÿ# ~åyfQÆ ÖËHõ `åÜ≥∞ «∞ÎHõ\ ì áêÅÑ¨à◊√§ =KÕÛ@Ñ¨C_»∞

Ñ≤Å¡Å‰õΩ HõeˆQ ÉÏ èŒ, =∞i JÖÏO\˜ ~Ú «~° Ñ≤Å¡Å ~ÀQÍÅ#∞ ÉÏQÆ∞KÕâß~°∞. D

„ÑÜ≥∂QÍxfl "å~°∞ "≥∂\Ï~°¡Ö’ "å_Õ ÕeHõ~Ú# =∂=¸Å∞ JÜ«∞™ê¯O « Ü«∞O„ «O

ãÇÜ«∞O`À KÕâß~°∞.

U á⁄ÖÏÅÖ’ Ô~· «∞Å∞ "åi áêHõefl "Õã¨∞‰õΩx x"åãÖ =ÙO\Ï~À ÖËHõ

JÑC_»ÑC_»∞ =zÛ ‰õÄ~°∞ÛO\Ï~À, "å\ K«∞@∞ì„ÑHõ Å á⁄ÖÏÅ∞ KåÖÏ ÉÏQÆ∞O\Ï~Ú.

U"≥·<å K≥@∞¡ =Ú_»∞K«∞‰õΩáÈ~Ú K«xáÈÜÕ∞ Ñïã≤÷ «∞Ö’¡ =Ù<åfl ÖËHõ ZO_çáÈ «∞#fl

K≥@¡ „HÕ Œ =∞#∞+¨μºÅ∞, Ñ¨â◊√=ÙÅ∞ x"åãÖ =Ù<åfl Jq H˘kÌ~ÀAÖ’¡<Õ „H˘ «Î

zQÆ∞à◊√§`˘_»∞QÆ∞`å~Ú.

8.10 ZHõ _≥·<åã¨~ P_»"åà◊√§ #QÆÅ∞ èŒiOK«\ÏxH˜ W+ìÑ¨_» å~°∞. "å\˜=Å#

"åi ™œO Œ~°ºO ÃÑ~°∞QÆ∞ «∞Ok. Dq+Ü«∞O`Àáê@∞ q*Ï#âß„ãÎO Uq∞ K≥ÑÙÎO ŒO>Ë

"åÜ«Ú=Ù`Àáê@∞ PHÍâ◊ q Œ∞º ü Ü≥ÚHõ XHõ è•~°‰õÄ_® „Ñ¨=Ç≤Ïã¨∂Î =ÙO@∞Ok.

WO Œ∞Ö’ =∞#∞+¨μºÅ áÈ+¨} KÕ¿ã XHõ Q˘Ñ¨Ê QÆ∞}O ^•y=ÙOk. è• «∞=ÙÅÖ’

q Œ∞º «∞Î#∞ PHõi¬OKÕ QÆ∞}O =ÙOk.

ã¨∂÷Å, ã¨∂HΔÍ‡Å ÉèË ŒO D PHÍjÜ«∞ q Œ∞º «∞ÎÖ’ ‰õÄ_® =ÙO@∞Ok.

W#∞=Ú W «Î_ç=O\˜ Ö’Ç¨Ï=ÚÅ Ü≥ÚHõ K«=Hõ «#=Ú "å\˜ ~°OQÆ∞, ~°∂Ñ¨=Ú =Å¡

HÍHõ, "å\˜Ü≥ÚHõ¯ ã¨∂HõΔ ‡"≥∞ÿ# LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_Õ PHÍjÜ«∞ q^Œ∞º`«∞Î „Ñ¨"åÇ¨xfl


„QÆÇ≤ÏOK«∞‰õΩ<Õ QÆ∞}O g∞ Œ P è•~°Ñ¨_ç =ÙOk. JÖÏHÍHõáÈ~Ú#@¡~Ú Õ W#∞=Ú

Ü≥ÚHõ LÑÜ≥∂QÆ=Ú, "å_»∞Hõ Z‰õΩ¯= HÍ|\˜ì, "≥O_çHõO> W#∞=Ú qÅ∞= Z‰õΩ¯=QÍ

LO_Õk. HÍx PHÍjÜ«∞ q Œ∞º„ «Ê"åÇ¨Ï „QÆÇ¨Ï}â◊HÎ "≥O_çH˜ Z‰õΩ¯= HÍ|\ì ^•x

qÅ∞= W#∞=ÚHõO>ˇ Z‰õΩ¯=QÍ =ÙO@∞Ok. |OQÍ~°O HõO>ˇ xÔHÖò Ö’Ç¨ÏO Ü≥ÚHõ

Ys Œ∞ Z‰õΩ¯=. ZO Œ∞HõO> Wk |OQÍ~°O HõO> Z‰õΩ¯= "≥∞é∞ÑÙ Hõey=ÙO@∞Ok.

"≥O_ç =∞iÜ«Ú |OQÍ~°O, PHÍâ◊O #∞Oz =KÕÛ ã¨∂HõΔ ‡q Œ∞º «∞Î#∞ PHõi¬™êÎ~Ú.

"≥O_ç =Å¡ K«Å¡ Œ#=Ú, QÍOcè~°º=Ú =∞iÜ«Ú <≥=∞‡k «#=Ú HõÅ∞QÆ∞`å~Ú. „ã‘ÎÅÖ’

HÍ=∞â◊HÎ «QÆ∞æ@‰õΩ "≥O_ç PÉèí~°}ÏÅ∞ èŒiOK«=Åã≤ =ÙO@∞Ok. "≥· èŒ=º "≥ÚOk#

„ã‘ÎÅ∞ HÍà◊§H˜ "≥O_ç Hõ_çÜ«∂Å∞ èŒiOz "åi Ñ¨f`åfixfl ~°HΔOK«∞‰õΩO\Ï~°∞. Éèí~°ÎÅ∞

Ñ¨~° Õâ◊OÖ’=Ù#fl „ã‘ÎÅ∞ ‰õÄ_® "≥O_ç PÉèí~°}ÏÅ∞ èŒiOK«∞@ =Å# gi =∞#ã¨∞û

âßO «OQÍ =ÙO@∞Ok. |OQÍ~°=Ú L`åûÇxfl, HÍOux, "≥∞é∞ÑÙ#∞ Hõeyã∞ÎOk.

"≥ÚÇÏ=Ú g∞ Œ K«Hõ \ "≥∞é∞ÑÙ#∞ (PHõ~°¬}#∞) „Ñu „ã‘Î W+ìÑ_»∞ «∞Ok. JO Œ∞H˘~°‰õΩ

=Ú‰õΩ¯H˜, K≥=ÙÅH˜ PÉèí~°}ÏÅ∞ ^èŒiOK«@O =∞Ozk. K≥=ÙÅ „HÕk ÉèÏQÆOÖ’

|OQÍ~åxfl èŒiOKåe. nx=Å¡ Hõ} «, |∞QÆæÅÖ’ =ÙO_Õ HõO_»~åÅH˜ D |OQÍ~°O

«QÆ∞Å∞ «∂=ÙO@∞Ok. K≥=ÙÅ‰õΩ ÃÑ· ÉèÏQÆOÖ’ |OQÍ~åxfl èŒiOK«@O =Å# Wk

"≥∞ Œ_»∞‰õΩ ãÖ|OkèOz# HõO_»~åÅ#∞ `å‰õΩ «∂ =ÙO@∞Ok. « •fi~å "≥∞ Œ_»∞Ö’

K«Å#=Ú HõÅ∞QÆ∞ «∞Ok. è• «∞=ÙÅ∞ PHÍâ◊O #∞O_ç LÑ¨Ü≥∂QÆHõ~°"≥∞ÿ# q Œ∞º «∞Î#∞

PHõi¬OK«∞‰õΩx â◊s~åxH JO Œ*Ë™êÎ~Ú. g\x èŒiOK«@O =Å# ™œO Œ~°º =$ ÕúQÍHõ

P~ÀQÆº =$kú ‰õÄ_® HõÅ∞QÆ∞ «∞Ok.

~åyH ‰õÄ_® |OQÍ~°=Ú#‰õΩ L#fl QÆ∞}ÏÖË L<åfl~Ú. HÍx ~åy`À KÕã≤#

PÉèí~°}ÏÅ#∞ ZO Œ∞‰õΩ èŒiOK«~À HÍ~°}=Ú ≥eÜ«∞ Œ∞. H=ÅO Wk K«=Hõ J=@O

=Å# x~°¡HõΔ ºO KÕÜ«∞|_»∞ «∞#flk. |OQÍ~°O`À KÕã≤# ÑÅÛ\ PÉèí~°}ÏÅÖ’ ÅHõ x

xO¿Ñ | Œ∞Å∞ ~åyx xOÑ≤ Õ Wk |OQÍ~°O`À ã=∂#"≥∞ÿ# QÆ∞}Ïefl JOkã∞ÎOk.

|OQÍ~°O`À H˘OK≥O ~åy HõeÑ≤ ''yÅ∞ì |OQÍ~°O—— ÖÏO\˜ q∞„â◊=∞ è• «∞=ÙÅ`À

KÕã≤# #QÆÅ∞ WOHÍ L «Î=∞O. Kèåf g∞ Œ, Ç¨Ï$ ŒÜ«∞O g∞ Œ, HõO~î°O ŒQÆæ~° U

#QÆÅ∞ "Õã≤<å Jq QÆ∞O_≥‰õΩ |ÖÏxfl KÕ‰õÄ~°∞™êÎ~Ú. Ñ¨Ù~°∞+¨μÅ∞ «=∞‰õΩ #QÆÅ∞

èŒiOK«@O W+ìO ÖËHõáÈ Õ HõhãO |OQÍ~°∞ ÖËHõ ~åy LOQÆ~°O ÃÑ@∞ì‰õΩ<åfl =∞Oz Õ.

~åy =∞iÜ«Ú "≥O_ç fQÆÅ`À KÕã≤# LOQÆ~°O ™êuÎ fiHõ PÖ’K«#¡#∞ HõÅ∞QÆKÕã¨∞ÎOk.


ãiÜ≥ÿ∞# áêà◊§Ö’ q∞„â◊=∞ è• «∞=ÙÅ#∞ HõeÑ≤ «Ü«∂~°∞KÕã≤# PÉèí~°}ÏÅ∞ XHõq èŒOQÍ

rq « JÜ«∞™ê¯O «=Ú. J+ì è• «∞=ÙÅ`À KÕã≤# #QÆÅÖ’ KåÖÏ Z‰õΩ¯= PHõ~°¬}

è•~°Å∞ =ÙO\Ï~Ú. JO Œ∞KÕ « J+ì è• «∞=ÙÅ`À KÕã≤# ÃÑ ŒÌ #QÆÅ#∞ Z‰õΩ¯=QÍ

èŒiOK«~å Œ∞. nx=Å¡ x„ ŒÖËq∞, ~°HõÎÑ‘_»#=Ú, L<å‡ Œ=Ú "≥Ú ŒÅQÆ∞ ~ÀQÆ=ÚÅ∞

HõeˆQ J=HÍâ◊O =ÙOk. J+ì è• «∞=ÙÅ =Å¡ HõeˆQ „Ñ¨Ü≥∂[#O LOQÆ~°O ÖÏO\˜

z#fl =ã¨∞Î=ÙÅ∞ èŒiOK«@O =Å#<Õ HõÅ∞QÆ∞ «∞Ok.

*Ë|∞Ö’ J=ã¨~°=∞~Ú#O « _»|∞ƒ =∂„ «"Õ∞ =ÙOK«∞HÀ"åe, q∞ye#k

"Õ~˘Hõ KÀ@ LOKåe. ~å„uÑÓ@ x„kOKÕ ã=∞Ü«∞OÖ’ â◊s~°O g∞ Œ L#fl |@ìÅÖ’

HÍx, =∞OK«O g∞^Œ HÍx _»|∞ƒÅ∞ LOK«~å^Œ∞. nx=Å¡ ãïQÍæ x„^ŒÑ¨@ì^Œ∞

pHÍ‰õΩÑ¨~°KÕ HõÅÅ∞ ‰õÄ_® =™êÎ~Ú.

8.12 W «~°∞Å =„™êÎÅ∞ èŒiOK«@O JO>Ë W «~°∞Å ZOye Éè’[#O KÕã≤#>Ëì.

XHõ áœ~å}Hõ Hõ äŒ LOk. Õ= «Å QÆ∞~°∞=Ù |$ÇÏãÊu ‰õÄ «∞~°∞ Õ=Ü«∂x XHõ™êi

Ñ¨~°Hõ#º J~Ú# â◊i‡+ª =„™êÎÅ∞ èŒiOzOk. nx=Å¡ Õ=Ü«∂x rq`åO «O

â◊i‡+ª‰õΩ ^•ã≤QÍ rqOKåeû =zÛOk. ''ziy#q, "≥Åã≤#q J~Ú<å Z=i

=„™êÎÅ∞ "å~°∞ èŒiOKåe «Ñ¨Ê W «~°∞Åq èŒiOK«~å Œ∞.——

=∞# =∂#ã≤Hõ q Œ∞º «∞Î #∞Oz „Ñü HõΔ}ÏxH˜ ÖËKÕ JÅÅ#∞ PÖ’K«#Å∞

Jx Ñ≤Å∞™êÎ=Ú. PÖ’K«#Å∞ ˆH=ÅO XHõ â◊|Ì"Õ∞ HÍ Œ∞. XHõ =¸sÎÉèíqOz#

Ñ^•~°÷O. nxx "≥·*ÏxHõ Ü«∞O„`åÅ ãÇÜ«∞O`À „Ñ «ºHõΔOQÍ K«∂ã≤ ≥Å∞ã∞HÀ=K«∞Û.

PÖ’K«#Å∞ qq èŒ~°HÍÅ∞QÍ =ÙO\Ï~Ú, g\˜Ö’x Õ_® HÍ~°}OQÍ g\˜

~°OQÆ∞, ~°∂ÑÖÖ’ ‰õÄ_® Õ_® =ÙO@∞Ok. JO Œ∞=ÖË¡ Wq XHõ •x`À XHõ\˜

HõÅ=ÖË=Ù, q_çQÍ<Õ =ÙO\Ï~Ú. qq èŒ ™ê÷<åÅ #∞O_ç PqiQÍ =∂i# h~°∞ XHõ

KÀ@ KÕi "Õ∞Ñ¶∞=ÚQÍ =∂i#@∞¡ XˆH~°Hõ"≥∞ÿ# PÖ’K«#Å∞ Hõeã≤ Ñ¶∞hÉèíq™êÎ~Ú.

PÖ’K«#Å q Œ∞º «∞Î :

8.13 q Œ∞º «∞ÎÖ’ PHõ~°¬}â◊HÎ ‰õÄ_® =ÙO@∞Ok. JO Œ∞=Å#<Õ XHõi PÖ’K«#Å∞

WOH˘Hõi PÖ’K«#Å#∞ PHõi¬ã∂Î=ÙO\Ï~Ú. h=Ù =∞ã≤Î+¯O`À U~°Hõ"≥∞ÿ# PÖ’K«#

KÕã∞ÎO\Ï"À P~°Hõ"≥∞ÿ# PÖ’K«#Å∞ PHõ~°¬}Ïâ◊HÎQÍ =∂i, PHÍâ◊OÖ’ =Ù#fl J Õ~°Hõ"≥∞ÿ#

PÖ’K«#Å#∞ «#Ö’H˜ PHõi¬OK«∞‰õΩO\Ï~Ú. JO Œ∞=Å#<Õ h=Ù U q+¨Ü«∂xfl


QÆ∞iOz PÖ’zã¨∂Î=ÙO\Ï"À, ^•xH˜ ãÖ|OkèOz# „H˘`«Î „H˘`«Î q+¨Ü«∂Å∞

J#∞Éèí==ÚÖ’xH =ã∂ÎO\Ï~Ú. •xH HÍ~°}=Ú P~°Hõ"≥∞ÿ# PÖ’K«#Å∞ ~ÚO «‰õΩ

=Ú#∞Ñ¨Ù Z=~À =º‰õΩÎÅ∞ KÕã≤=ÙO\Ï~°∞. "åi J#∞Éèí"åÅ∞ PHÍâ◊OÖ’ u~°∞QÆ∞ «∂

hÖ’ „Ñ¨"ÕtOKå~Ú. Ñ¨~ÀÑ¨HÍ~°=Ú, =∞Oz «#=ÚÅ QÆ∞iOz KÕã≤# PÖ’K«#Å∞

PHÍâ◊=ÚÖ’ xHΔÑÎ"≥∞ÿ# L#fl J Õ~°Hõ"≥∞ÿ# PÖ’K«#Å`À ‰õÄ_ç, ÇÏ$ ŒÜ«∞=Ú K«Å¡|_ç

âßOux á⁄O Œ∞ «∞Ok.

„â◊ Œú, ÉèíHÎ Ü≥ÚHõ ÉèÏ=#Å∞ P «‡â◊HÎ À ãq∞‡o «"≥∞ÿ =ÙO\Ï~Ú. P ÉèÏ=#Å∞

~Ú+ì Õ= «#∞ ã¨Ê $tOz#Ñ¨Ù_»∞ Jq f„= «#∞ á⁄O Œ∞`å~Ú. Õ= « Ü«∞O Œ∞ Ñ¨ÓiÎ

qâßfiã¨=Ú ÖË#Ñ¨Ù_»∞ Ñ¶e «=Ú ‰õÄ_® â◊¥#º"Õ∞.

8.14 =∞Ç¨ÉèÏ~°`«OÖ’ XHõ Hõ^äŒ =ÙOk. P@q‰õΩ_≥·# UHõÅ=Ùº_»∞ QÆ∞~°∞=Ù

„^À}ÏKå~°∞ºx = ŒÌ â◊„ãÎq Œº <Õ~°∞ÛHÀ"åÅx J#∞H˘<åfl_»∞. HÍx QÆ∞~°∞=ÙQÍ~°∞

<ÕiÛOK«\ÏxH˜ XÑ¨CHÀÖË Œ∞. JÑ¨C_»∞ UHõÅ=Ùº_»∞ J_»qH˜ "≥o§ P „^À}ÏKå~°∞º_ç

=¸iÎx KÕã≤ ™ê÷Ñ≤Oz ^•x<Õ QÆ∞~°∞=ÙQÍ ã‘fiHõiOz èŒ#∞ifi Œº <Õ~°∞ÛHÀ=@O

"≥Ú ŒÅ∞ÃÑ\Ïì_»∞. nx Ñ¶e «OQÍ J «#∞ èŒ#∞ifi ŒºÖ’ áê~°OQÆ «∞_»Ü«∂º_»∞. J «#∞

ZO « Q˘Ñ¨Ê"å_»∞ JÜ«∂º_»O>Ë „^À}ÏKå~°∞º_Õ ã¨fiÜ«∞OQÍ ŒQÆæ~°∞O_ç <ÕiÊOz#

PÜ«∞# t+¨μºÅÖ’ XHõ _»∞ ‰õÄ_® W «xH˜ ãï~åÖËHõáÈÜ«∂~°∞. „^À}ÏKå~°∞º_ç

q„QÆÇ¨ÏOÖ’ U^À K«=∞`å¯~°O =ÙO_ç=ÙO_»=K«Ûx «ÅOK«‰õÄ_» Œ∞. q Œº J «x

P «‡ÉèÏ=# =Å¡ =zÛOk. Jk „^À}ÏKå~°∞º_çx ãÊ $tOz J «xH q Œº ~°∂ÑOÖ’

ÅaèOzOk. Jk ãÖ`À+¨Hõ~°"≥∞ÿ# Ñï}Ï=∞OQÍ =∂iOk.

èŒ~°‡âß„™êÎÅ∞, Ü≥∂QÆâß„™êÎÅ∞ Ô~O_»∂ XH ãfi~°O`À QÆ∞~°∞=Ù Ü≥ÚHõ =∞Ç≤Ï=∞#∞

Q˘Ñ¨ÊQÍ QÍ#O KÕâß~Ú. ZO`À ÃÑ ŒÌ ÃÑ ŒÌ „QÆO ä•Å∞ QÆ∞~°∞=Ù Ü≥ÚHõ =∞Ç≤Ï=∞#∞

QÆ∞iOz K≥áêÊ~Ú, z=iH˜ QÀqO Œ∞_ç HõO>Ë QÆ∞~°∞"Õ Q˘Ñ¨Ê"å_»x x~°∂Ñ≤OKå~Ú.

=∞Ç¨Ïi¬ Œ åÎ„ ÕÜ«Ú_»∞ 24 =∞Ok QÆ∞~°∞=Ùefl QÆ∞iOz K≥áêÊ~°∞, g\˜Ö’

=∞#∞+¨μºÖË HÍHõ Ñ¨â◊√Ñ¨HΔÍº Œ∞Å∞ ‰õÄ_® =Ù<åfl~Ú, Œ åÎ„ ÕÜ«Ú_ç À áÈe¿ãÎ Wq

KåÖÏ «‰õΩ¯= *Ï˝#O Hõey=ÙO_»K«∞Û, WOHÍ K≥áêÊÅO>Ë Œ åÎ„ ÕÜ«Ú_»∞ «#‰õΩ

QÆ∞~°∞=Ù Jx Z=ifl J<åfl~À, •xH˜ å#∞ Z=iH˜ QÆ∞~°∞"À ‰õÄ_® ≥eÜ«∞HõáÈ~Ú

=ÙO_»=K«∞Û. J~Ú#Ñ¨Ê\˜H© D J*Ï˝#Ñ¨Ù QÆ∞~°∞=ÙÅ ^•fi~å ‰õÄ_® Œ åÎ„ ÕÜ«Ú_»∞


XHõ L#fl «"≥∞ÿ# ã≤ Œ∞úÅ∞ Hõey# QÆ∞~°∞=Ù^•fi~å á⁄O ŒQÆey#O « Ñ¶e`åxfl á⁄O^•_»∞.

D Ü«ÚQÆOÖ’ ÉèíHÎx JÑ¨Ç¨ã¨ºO KÕ™êÎ~°∞, Ñ¨Ó[hÜ«∞"≥∞ÿ# =ã¨∞Î=ÙÅÖ’ ^Àëêefl

"≥ «∞‰õΩ`å~°∞, „â◊ •ú, qâßfi™êÅ#∞ „Éèí=∞, =∂Ü«∞ JO\Ï~°∞.

8.15 «#∞ ãfiÜ«∞OQÍ #_çz u~°QÆÖËx"å_»∞ Dâ◊fi~°∞_≥ÖÏ J=Ù`å_»∞. ãfiÜ«∞OQÍ

«#Ö’ =Ù#fl qHÍ~åÅx áÈQ˘@∞ìHÀÖËx"å_»∞ QÆ∞~°∞"≥ÖÏ J=Ù`å_»∞? D P è•‡u‡HõÉèÏ"åÅ∞ ™ê è•ºÅ∞ HÍ=x « «Î fi*Ï˝#∞Å‰õΩ ≥Å∞ã¨∞. qHÍ™êxfl á⁄O Œ@OHÍx,

Ñ «#=∞=@O HÍx P «‡ «#‰õΩ å<Õ KÕã∞‰õΩO@∞Ok. =ã∞Î=ÙÅ∞ H=ÅO JO Œ∞‰õΩ

ãÇÜ«∞Ñ_» åÜ«∞O Õ. =∞#∞+μºÅ‰õΩ D ™ê èŒ#Å∞ Jx"å~°º=∞x QÆ∞~°∞ÎÃÑ@∞ìHÀ=Åã≤

=ÙO@∞Ok. ™ê èŒ#Å∞ ÖË‰õΩO_® '™ê èŒºO— =~°‰õΩ "≥à◊§ÖË~°∞. qâßfiãO Œ$_è»OQÍ=ÙO>Ë

™ê èŒ#Å∞ «Ñ¨ÊHõ =¸iÎ=O «=∞ø`å~Ú. (Ñ¶e™êÎ~Ú)

„ã‘Î Ñ¨Ù~°∞+¨μÅ =∞ èŒº PHõ~°¬} :

Ü«∞ø=#OÖ’ =Ù#fl „ã‘Î ÑÙ~°∞+μÅ â◊s~åÅ Ñ~°ãÊ~° HõÅ~ÚHõ=Å¡ ~Ú~°∞=Ù~°∞H©ÖÏÉèíO HõÅ∞QÆ∞ «∞Ok. âßs~°Hõ =∂#ã≤Hõ â◊‰õΩÎÅ qHÍ™êxH˜ ã¨Ç¨Ü«∞Ñ¨_»∞ «∞Ok.

W ŒÌiÖ’x JãÖÑ¨Ó~°‚ « ˘ÅyáÈ «∞Ok. [<åÉèÏ ÖˇHõ Å „Ñ¨HÍ~°O q"åÇ≤Ï «∞ÅÖ’

HõO>Ë Jq"åÇ≤Ï`«∞ÅÖ’<Õ Z‰õΩ¯==∞Ok [|∞ƒÑ¨_»@=Ú, =∞~°}ÕK«_»=Ú

[~°∞QÆ∞ «∞Ok. =∞ èŒº=∞„âı} =º‰õΩÎÅ∞ "≥·"åÇ≤ÏHõ r=<åxfl QÆ_»∞ÑÙ «∂, „ã‘Î, ÑÙ~°∞+μÅ∞

Ñ¨~°ã¨Ê~°=Ú Hõeã≤ rqã¨∂Î âßs~°Hõ J=ã¨~åÅ#∞ f~°∞Û‰õΩO@∂ ™êfiÉèÏqHõ"≥∞ÿ#

rq`åxfl ™êyOK«=K«∞Û.

8.12 PÜ«Úˆ~fi Œ âß„ãÎ „Ñ¨HÍ~°=Ú z#fl=Ü«∞ã¨∞û „ã‘Î À ã¨Ç¨Ï"åãÖ =Å¡ |ÅO

ÃÑ~°∞QÆ∞ «∞Ok. ã=∞=Ü«∞ã∞¯Å`À |Å=Ú ã=∞OQÍ =ÙO@∞Ok, JkèHõ =Ü«∞ã∞¯~åe

=Å¡ |ÅO H©Δ}˜ã¨∞ÎOk. ãïQÍ W Õ q+¨Ü«∞O P_»"åiH˜ ‰õÄ_® =iÎã¨∞ÎOk. «# Éèí~°Î

z#fl =Ü«∞ã¨∞¯_≥· Õ PÜ«ÚÑ¨Ù+≤ì =ÙO@∞Ok. ã¨=∂# =Ü«∞ã¨∞¯_≥· Õ ã¨=∞"≥∞ÿ# |ÅO

=ÙO@∞Ok. =∞iÜ«Ú Z‰õΩ¯= =Ü«∞ã¨∞û LO>Ë |ÅO H©Δ}˜ã¨∞ÎOk.

8.16 JkèHõ =Ü«∞ã∞¯_≥·# Éèí~°Î «‰õΩ¯= =Ü«∞ã∞û L#fl ÉèÏ~°º#∞Oz â◊HÎx á⁄O Œ∞`å_»∞.

=$^•úÑ¨ºOÖ’ q"åÇ¨ÏO KÕã¨∞‰õΩ#fl Ñ¨Ù~°∞+¨μÅ PÜ«Úã¨∞û ÃÑ~°∞QÆ∞ «∞Ok. P~ÀQÆºO

‰õÄ_® ÉÏQÆ∞Ñ_»∞ «∞Ok. HÍx „ã‘Î «fi~°Ö’<Õ x¿ãÎ[OQÍ =∂i |ÅÇ‘Ï#∞~åÖ∫ «∞Ok.

ã¨=∂# =ã¨∞Î=ÙÅ∞ Ñ¨~°ã¨Ê~°=Ú PHõ~°¬} Hõey=ÙO\Ï~Ú, Wk "≥·*Ï˝xHõ


xÜ«∞=∞O. „ã‘Î Ü≥ÚHõ q Œ∞º ü Hõ}O Ñ¨Ù~°∞+¨μ_ç â◊s~°OÖ’, =∞iÜ«Ú Ñ¨Ù~°∞+¨μ_ç

Ü≥ÚHõ q Œ∞º ü Hõ}O „ã‘Î â◊s~°OÖ’ "åºÑ≤™êÎ~Ú. Wq "å\˜ =¸Å [#‡™ê÷<åxfl

*ÏÑHõO KÕã∞‰õΩO@∂, XHõ Ñ~° ÕjÜ«Ú_»∞ =∂\=∂\H «# WO\x «ÅK«∞‰õΩ#fl@∞¡

=∂\˜=∂\˜H© J@∞"≥·¿Ñ PHõi¬OÑ¨|_»`å~Ú. W~°∞=ÙiÖ’#∞ q^Œ∞º`ü Hõ}ÏÅ∞

XHõ •x"≥·ÑÙ ~ÚOH˘Hõ\ QÆ∞OA «∂=ÙO\Ï~Ú. D q Œ∞º ü „HÜ«∞<Õ '^•OÑ «º„¿Ñ=∞—

JO\Ï~°∞. W ŒÌiÖ’#∞ XHõig∞ Œ XHõiH˜ =∞=∞ « ÃÑ~°∞QÆ∞ «∞Ok. ^•OÑ¨ «ºO =Å¡

HõeˆQ „¿Ñ=∞ W «~° „Ñ¨Ü≥∂[<åÅ =Å¡ HõÅQÆ Œ∞. q Œ∞º ü Hõ}ÏÅ∞ "Õ~ â◊s~°OÖ’H˜

KÕ~°@O =Å¡ „¿Ñ=∞ ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. nxH˜ "Õ~˘Hõ „Ñ¨=∂}O ãÖ`å# „¿Ñ=∞.

«e¡ ŒO„_»∞Å â◊s~°OÖ’x ~°*’g~åºÅ =Å¡ Ñ≤Å¡Å â◊s~°O «Ü«∂~°=Ù «∞Ok, nx

HÍ~°}OQÍ<Õ P ÉèÏQÆO «# =¸Å™ê÷#O "≥·Ñ¨Ù‰õΩ ZÑ¨C_»∂ PHõi¬OÑ¨|_»∞ «∞Ok.

Ñ≤Å¡Å â◊s~°OÖ’ «O„_ç Ü≥ÚHõ "åOKè«, «e¡ Ü≥ÚHõ „¿Ñ=∞ ÉèÏQÆO Z‰õΩ¯=QÍ

=ÙO@∞Ok.

x„kOKÕ@ÑC_»∞ W ŒÌ~°∞ "Õ~ =∞OKåÅ g∞ Œ Ñ_»∞HÀ=@O =Å¡ D PHõ~°¬}â◊HÎ

#∞Oz «Ñ≤ÊOK«∞‰õΩx „Ñ¨âßO «OQÍ x„ ŒáÈQÆÅ∞QÆ∞`å~°∞.

ã¨ «ûOQÆ=Ú : =∞#∞+¨μºÅ∞ W «~°∞ÅÖ’x q Œ∞ºK«ÛùHÎx PHõi¬Oz «=∞Ö’

è•~°} KÕã∞HÀQÆÅ~°∞. ãOw «O Ü≥ÚHõ „ÑÉèÏ=O =∞OKÀ–K≥_À =∞#g∞ Œ LO_»@O

„Ñ¨ã≤kú K≥Ok# q+¨Ü«∞O.

8.18 x*ÏxH˜ ~ÀQÆHÍ~°‰õ=ÚÖ·# ã¨∂HõΔ ‡r=ÙÅ #∞Oz „ÑüHõΔ}O |Ü«∞\˜H˜

=KÕÛ q Œ∞º «∞Î XHõ Ñ~°=∂}∞ JO Õ =ÙO@∞Ok. ã∂HõΔ ‡ Œ~°≈Hõ Ü«∞O„ «O ("≥∞ÿ„HÀ™È¯ÑÙ)

`À K«∂¿ãÎ g\˜ â◊HõÅ=ÚÅ∞ HõxÑ≤™êÎ~Ú. g\˜ t~°ã¨∞ûÖ’ |∞∞}, èŒ<å «‡Hõ è•~°Å

JOâ◊ ≥Å∞ã¨∞HÀQÆÅ=Ú.

q Œ∞º„ «Ê"åÇ¨Ï=Ú H˘xfl =ã¨∞Î=ÙÅ g∞ Œ „Ñ¨ÉèÏ=O K«∂Ñ¨x q èŒOQÍ D

ã¨∂HõΔ ‡r=ÙÅ∞ (*ˇ~ü‡û) „Ñü =ºHÎ g∞ Œ „Ñ¨ÉèÏ"åxfl K«∂Ñ¨ÖË=Ù. Pã¨∞Ñ¨„ «∞ÅÖ’

ÑïKåiHõÅ∞ ~ÀQÆ∞Å#∞ =Ú@ìH˘x ¿ã= KÕã¨∞ÎO\Ï~°∞. HÍx "å~°∞ ~ÀQÆ„QÆã¨∞÷Å∞

HÍ~°∞. Wà◊§Ö’¡ ‰õÄ_® JO@∞"åº èŒ∞Å∞ JO ŒiH© ~å=Ù. x~°ƒùÜ«∞OQÍ LO_Õ"åig∞ Œ,

Ñ¨\ìOK«∞HÀx "åig∞ Œ, =∞<À|ÅO L#fl "åig∞ Œ g\˜ „Ñ¨ÉèÏ=O =ÙO_» Œ∞. HÍx

Z=Ô~· Õ ÉèíÜ«∞Ñ_» å~À, HõOQÍ~°∞Ñ_» å~À "åiH ~ÀQÍÅ∞ =™êÎ~Ú. ÉèíÜ«∞Ñ_»@=Ú


JO>Ë J~°÷O P q Œ∞º «∞Î Ñ~°=∂}∞=Ùefl, ~ÀQÆHÍ~°Hõ ã∂HõΔ ‡r=ÙÅ#∞ PHõi¬OK«∞HÀ=@O.

x~°ƒùÜ«∞OQÍ =ÙO_»@O JO>Ë J~°÷O "å\˜x u~°ã¨ iOK«@O. q Œ∞ºK«ÛùHÎ x~À èŒ

=ã¨∞Î=ÙÅ g∞ Œ (W#∞ûÖË@~ü) „Ñ¨ÉèÏ=O K«∂Ñ≤OK«ÖËx q èŒOQÍ D ã¨∂HõΔ ‡r=ÙÅ∞

(*ˇ~ü‡û) Ñ≤Å=‰õΩO_® Z=i = ŒÌ‰õΩ ~å=Ù.

W «~° r=[O «∞=ÙÅÖ’ D x~À èŒHõâ◊HÎ LO_» Œ∞. JO Œ∞=Å¡ g\˜g∞ Œ

Ñ¨~°=∂}∞=ÙÅ Ü≥ÚHõ „Ñ¨ÉèÏ=O Z‰õΩ¯=QÍ LO@∞Ok. |∞∞+¨μÅ P„â◊=∂Å ŒQÆæiH˜

KÕ~°QÍ<Õ ã≤OÇ¨Ï=Ú =O\˜ Ç≤ÏO™ê`«‡Hõ [O`«∞=ÙÅ∞ "å\˜ ã¨fiÉèÏ"åxfl =∞~°z

™ê èŒ∞[O «∞=ÙÅ∞QÍ =∂~°QÆÅ=Ù. HÍx =∞x+≤ JÖÏO\ „áê} HÍ Œ∞. =∞#∞+μºÅ‰õΩ

P Ñ¨~°=∂ «∞‡_»∞ D x~À èŒHõâ◊HÎx JkèHõ Ñï=∂}OÖ’ WKåÛ_»∞.

ã¨ «ûOQÆ=Ú : =∞Ç¨ «∞‡Å∞ ZHõ _≥· Õ LO\Ï~À P "å`å=~°}=Ú Ü≥ÚHõ

„Ñ¨ÉèÏ=O JãÖMÏºHõ =∞#∞+¨μºÅÃÑ· Ñ¨_»∞ «∞Ok. QÍOnèQÍi PÖ’K«#Å „Ñ¨ÉèÏ=O

JãÖMÏºHõ =∞#∞+¨μºÅ r=# q è•<åxfl =∂iÛOk, "åiÖ’ =∂#ã≤Hõ „HÍOu

HõeyOk. HÍx "åi Ñ¨ÓiáêHõ#∞ xi‡Oz# ‰õÄbÅ∞ PÜ«∞#`À Hõeã≤ L#flÑ¨Ê\˜H˜

PÜ«∞# „Ñ¨ÉèÏ=O "åig∞ Œ Ñ¨_»ÖË Œ∞.

8.19 JÖÏˆQ =∞Ç¨Ñ¨Ù~°∞+¨μÅ`À U=∂„`«=Ú ãï`«∂QÆx ™ê=∂#º =ºH˜Î

J~Ú#Ñ¨Ê\˜H©, P =ºHÎ Ü≥ÚHõ ŒŒ$_è» q~À èŒ ÉèÏ==Ú=Å# P =∞Ç¨Ñ¨Ù~°∞+¨μ_ç

„Ñ¨ÉèÏ=O P =ºHÎ g∞ Œ LO_» Œ∞. QÍOnèQÍi`À ã¨xflÇ≤Ï « ãÖ|O èŒ=Ú Hõey

=Ù#flÑ¨Ê\˜H© PÜ«∞# „Ñ¨ÉèÏ=O «=∞ ã¨fiO « ‰õΩ=∂~°∞ÅÃÑ· H˘OK≥O ‰õÄ_® Ñ¨_»ÖË Œ∞.

Z=i „Ñ¨ÉèÏ=O Z=i g∞ Œ ZO «, ZÖÏ =ÙO@∞Ok J<Õk XHõ ~°Hõ"≥∞ÿ#

‰õΩã‘ÎÖÏO\k. è•~°}Ïâ◊HÎ, Ü≥∂QÆº «, PHõ~°¬}Ïâ◊HÎ JkèHõOQÍ =Ù#fl =ºHÎ W «~°∞Å#∞

«#"≥·Ñ¨Ù PHõi¬Oz, „Ñ¨ÉèÏq «O KÕ™êÎ_»∞. W ŒÌ~°∞ =º‰õΩÎÅ∞ XHõiH˘Hõ~°∞ WzÛÑ¨ÙK«∞Û

HÀ"åÅ<Õ Œ$+≤ì À UHÍ„QÆ « À ã¨ «ûOQÆ=Ú KÕã≤#@¡~Ú Õ ^•x Ñ¶e «=Ú KåÖÏ

J Œ∞ƒù «OQÍ =ÙO@∞Ok.

8.20 nHõΔH P è•ºu‡Hõ [QÆ «∞ÎÖ’ KåÖÏ =∂Ç «‡ºO =ÙOk. WO Œ∞Ö’ ã=∞~°∞÷_≥·#QÆ∞~°∞=Ù L#fl «"≥∞ÿ# =∞<ÀÜ≥∂QÆ ™ê èŒ<åÑ¨Ói «∞_≥·# t+¨μº_ç Ü≥ÚHõ P è•ºu‡Hõ

Éèí∂q∞HõÖ’ "≥ÚÅHõÖˇ ÕÎO Œ∞‰õΩ H˘xfl c*Ï}∞=ÙÅ#∞ WO*ˇHõΔ#∞ KÕã≤# q èŒOQÍ

<å@∞`å~°∞.


D c*ÏÅ∞ J=∞~°"≥∞ÿ t+¨μºx JO «~åàÏÅÖ’ Ñ¨_®Î~Ú. «~åfi « "å\˜x

ãiQÍ áÈ+} KÕã∞‰õΩO>Ë, «fii «OQÍ Ñ¶Å=O «O J=Ù`å~Ú. JÖÏ HÍHõáÈ~Ú<å,

U ^Œâ◊Ö’#∂ =∞~°}=Ú ãÖÉèíqOK«^Œ∞. J#∞‰õÄeOK«QÍ<Õ zQÆ∞i™êÎ~Ú. D

~ÀAÅÖ’ _»OÉèÏKå~°∞Å∞, JÜ≥∂QÆ∞ºÅ∞ QÆ∞~°∞nHõΔÖÏO\ J «ºO « Q˘ÑÊ ãO™ê¯~åxfl

KÕ¿ã ™êÇ¨ÏãÖ KÕã¨∞Î<åfl~°∞. g~°∞ èŒ#"≥∂Ç¨ÏO KÕ « Ñ¨q„ «"≥∞ÿ# D Ü≥∂QÆ„H˜Ü«∞#∞

«=∂ëê KÕã∞Î<åfl~°∞. nxx JÑÇãºO KÕã∞Î<åfl~°∞. Wk KåÖÏ ã≤QÆ∞æÑ_®eû#, Œ∞ó

dOKåeû# q+¨Ü«∞O Hõ •! Q˘Ñ¨Ê P «‡=O «∞Å ^•fi~å ~Ú=fi|_ç# nHõΔ Z#fl\˜H©

x+¨ÊùÅ=∞=fi Œ∞. ^•x „Ñ¨Ü≥∂[#=Ú "≥O@<Õ HõxÑ≤ã¨∞ÎOk.

ã¨ «ûOQÆO Ü≥ÚHõ ÖÏÉèÏxfl q#Ü«∞O`À á⁄O Œ=K«∞Û. L «Î=∞ PÖ’K«<å

Ñ¨~°∞Å∞ L «Î=∞ =∞#ã¨∞¯Ö·# =º‰õΩÎÅ ŒQÆæ~°QÍ =ÙO_Õ J=HÍâ◊O HÀãÖ "≥ Œ∞‰õΩ «∂

=ÙO\Ï~°∞. ZHõ _» WÖÏO\ „ÑãOQÍÅ∞ [iy<å g\ ÖÏÉèÏxfl á⁄O Õ „ÑÜ«∞`åflÅ∞

K≥Ü«∂ºe. XHõ"Õà◊ h Ñxáê@Å∞, =ÙO_»\ÏxH HÍ=eû# U~åÊ@∞¡ Q˘ÑÊ ÑÙ~°∞+μÅ

= ŒÌ<Õ ‰õΩki Õ, Zxfl HõëêìÅ∞ Hõey<å ã¨Ç≤ÏOz "åi= ŒÌ<Õ =ÙO_®e. ZO Œ∞HõO>Ë

nx=Å¡ HõeˆQ ÖÏÉèí=Ú QÆ}ÕK«ÖËxk. ã¨ «ûOQÆO Ü≥ÚHõ =∞Ç≤Ï=∞#∞ =i‚OK«@O

=∞# â◊HÎH˜ q∞Oz# Ñ¨x. ã¨Ê~°≈=∞}˜ À ã¨ «ûOQÆ=Ú =Å# W#∞=Ú |OQÍ~°OQÍ

=∂~°∞ «∞Ok. P «‡ã¨ «ûOQÆO =Å¡ r"å «‡ Ñ¨~°=∂ «‡QÍ =∂~°∞ «∞Ok.

=Ú„kOz# ÑÙãÎHÍÅ∞ ‰õÄ_® ~°K«~Ú « Ü≥ÚHõ ÉèÏ"åefl èŒiOz =ÙO\Ï~Ú.

Ñ¨ÙãÎHÍÅ∞ =Ú„kOKÕ"å_çH˜ ™êÇ≤Ï «ºO`À ãÖ|O èŒO ÖË Œ∞. HÍx P Ñ¨ÙãÎHÍÅ#∞

K«k"Õ áê~î°‰õΩ_ç =∞#ã¨∞Ö’ Ñ¨ÙãÎHÍÅ#∞ „"å¿ã@Ñ¨Ù_»∞ ~°K«~Ú «‰õΩ Hõey# ÉèÏ"åÅ

=O\˜ ÉèÏ"åÖË HõÅ∞QÆ∞`å~Ú.

8.21 =∞Oz PÖ’K«<åÑ¨~°∞Å∞ Ü≥∂QÆ∞ºÖ·# ~°K«~Ú «Å∞ „"åã≤# Ñ¨ÙãÎHÍÅ#∞

K« Œ"åe, "å\˜=Å# =∞Oz ÖÏÉèÏxfl á⁄O^•ÅO>Ë ~°K«~Ú « Ü≥ÚHõ z`åÎxfl

=∞#ã¨∞ûÖ’ =ÙOK«∞‰õΩx P ~°K«~Ú « =∞#=ÚO Œ∞ ‰õÄ~°∞Ûx D q+¨Ü«∂xfl =∞#‰õΩ

q=iã¨∞Î#fl ÉèÏ=# KÕÜ«∂e.

nx HÍ~°}OQÍ ÑÙãÎHÍÅg∞ Œ ~°K«~Ú « z„ «Ñ@O LO_»@O KåÖÏ J=ã~°O.

=∞Oz Ñ¨Ùã¨ÎHÍÅ`À ã¨`«ûOQÆO =Å¡ ‰õÄ_® =∞#O =∞Oz „Ñ¨Ü≥∂[<åxfl

á⁄O^Œ=K«∞Û.


PÖ’K«#Å#∞ =∞##O KÕÜ«∞@O, Ñïâ’ èŒ#Å‰õΩ ãÖ|OkèOz# ã¨∂HõΔ ‡

q+Ü«∂Å#∞ ≥Å∞ã∞‰õΩ<Õ „ÑÜ«∞ «flO UHÍO « âßO « "å`å=~°}OÖ’<Õ [~°∞QÆ∞ «∞Ok,

HÍh =∞#Ö’ xHΔÑÎ"≥∞ÿ# P «‡ â◊HÎ Ü≥ÚHõ „¿Ñ~°} ™ê=¸Ç≤ÏHõ ã¨ «ûOQÆO =Å¡<Õ

HõÅ∞QÆ∞ «∞Ok. KåÖÏ=∞Ok =º‰õΩÎÅ∞ Hõeã≤ JÉèÏºãÖ KÕÜ«∂e. XHõ ãÖÑ¶∞=Ú

ÖÏQÍ U~°Ê_ç ã¨ «ûOQÆO KÕÜ«∞@O=Å¡ g~°∞ UHÍO «OQÍ KÕã≤# ^•xHõO>Ë Z‰õΩ¯=

ã¨∂ÊùiÎ HõÅ∞QÆ∞ «∞Ok. HÍx QÆ∞~°∞ÎOK«∞HÀ"åeû# q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë ã¨ «ûOQÆ=Ú

J=ã¨~°=Ú =ºHÎH˜ «#Ö’ „¿Ñ~°} HõeyOK«∞H˘<Õ =~°H. =ã¨∞Î=Ù Ü≥ÚHõ J<Õfi+¨},

« Î«fi„áêÑ≤Î =∂„ «O UHÍO «OÖ’<Õ ãÖÉèí=O.

~ÀQÆx"å~°} :

8.22 JéKÕ «∞Ö’¡#∞, „"Õà◊§ z=iÉèÏQÆOÖ’#∞ ~ÀQÆx"å~°}â◊HÎ JkèHõ „Ñ=∂}OÖ’

=ÙO@∞Ok. ÉÏ èŒ L#flKÀ@ KÕu`À ã¨Ê $tOKåe. Hõ_»∞Ñ¨ÙÖ’ U ≥·<å ÉÏ èŒ =Ù<åfl

<˘Ñ≤Ê=Ù<åfl ÖËHÍ U ≥·<å QÆ_»a_» =Ù<åfl =∞# JéKÕ «∞efl QÀàÏHÍ~°OQÍ P ™ê÷#O

K«∞@∂ì uáêÊe. H˘O «¿ãÑ¨Ù D „H˜Ü«∞x ‰õΩ_ç#∞Oz Z_»=∞H˜, =∞~˘Hõ JéKÕu`À

=ºuˆ~Hõkâ◊Ö’ JO>Ë Z_»=∞#∞Oz ‰õΩ_çH˜ QÀàÏHÍ~°OÖ’ uáêÊe.

ZHõ _≥· Õ ÃãQÆQÆ_»¤Å∞, <˘Ñ≤Ê, ÉÏ èŒ, aQÆ∞ã∞‰õΩáÈ=@O ÖËHõ H˘OHõ~°∞¡áÈ=Ù@,

XuÎ_ç, Œ∞~° Œ ÖËHõ |~°∞=ÙQÍ =ÙO@∞O^À JHõ _» =Úx„"Õà◊§`À ÖËHõ JéKÕu`À

<≥=∞‡k <≥=∞‡kQÍ ~åÜ«∂e. nx=Å¡ P ™ê÷#OÖ’ =Ù#fl r"å}∞=Ù‰õΩ ã¨fiã÷ « Hõey

|ÅO KÕ‰õÄ~°∞ «∞Ok. =∞iÜ«Ú Jq "å\ ŒQÆæ~° ‰õÄ_ç# K≥_»∞ „™ê"åÅ#∞ |Ü«∞\H

ÑÖÑ¨\ÏxH˜ gÅ=Ù «∞Ok.

P «‡ Õ[ã¨∞ûx ÃÑOK«∞‰õΩ<Õ q è•#O :

8.26 P «‡â◊HÎx, P «‡q Œ∞º «∞Î#∞ =$kúKÕã¨∞HÀ=\ÏxH˜ =∞Oz LáêÜ«∞O P «‡

qâßfi™êxfl ÃÑOK«∞HÀ=@O. =∞#efl =∞#O «∞K«∞ÛùÅ∞QÍ, x~°ƒÅ∞Å∞QÍ, JÜ≥∂QÆ∞ºÅ∞QÍ

ÉèÏqOK«@O XHõ~°Hõ"≥∞ÿ# P «‡ÇÏ «º =O\k. JYO_»*’ºuÖ’ =∂\ =∂\H© K≥¿ÑÊ

q+¨Ü«∞O, =∂#=Ù_® h=Ù ‰õΔΩ„ Œr=Ù_»=Ù HÍ=Ù. Õ"åkè Õ=Ù_≥·# P Ñ¨~°=∂ «‡

Ü≥ÚHõ J=∞~° Ñ¨Ù„ «∞_çq – ~å[‰õΩ=∂~°∞_çq. PÜ«∞# J «ºO « „â◊=∞`À =∞#H˜ D

rq`åxfl WKåÛ_»∞. Ñ¨Ù~°∞QÆ∞Å ÖÏQÍ rqOK«\ÏxH˜, ‰õΩHõ ÖÏ¡QÍ Kå=\ÏxH˜ HÍ Œ∞.

JÇ¨ÏOHÍ~°=Ú, á⁄QÆ~°∞ J<Õq "Õ~ q+¨Ü«∂Å∞. Éè∫uHõ"≥∞ÿ# =ã¨∞Î=Ùefl «#qQÍ


ÉèÏqOz QÆifiOK«@O J*Ï˝#O, HÍx P`«‡x k=º ã¨fi~°∂ÑÖQÍ K«∂_»@"Õ∞

P «‡ Œ~°≈#=Ú. (ÑÙ}º=Ú, Hõ~°Î=º=Ú, P «‡Q“~°==Ú. JÇÏOHÍ~åxfl, P «‡Q“~°"åxfl

ÃÑOK«∞@) =∞#Ö’ Ñ¨~°=∂ «‡ Ü≥ÚHõ Ñ¨q„ « JOâ◊ L#fl Œx qâ◊fiã≤OK«@O =Å#

U =ºH©Î P «‡u~°™ê¯~°O KÕã∞HÀÖË_»∞. =∞#efl =∞#O «‰õΩ¯=QÍ J#∞HÀ=@O JO>Ë

=∞#efl =∞#O Ñ¨~°=∂ «‡‰õΩ Œ∂~°O KÕã¨∞HÀ=@"Õ∞. =∞# „Ñ¨Hõ >ˇ=ÚHõÅ∞ Hõe¿ã

„Ñ Õâ◊OÖ’ J<åflâ◊Ü«∞O =ÙOk, P ™ê÷#OÖ’ P «‡ã∂~°∞ºx`À ã=∂#"≥∞ÿ# Õ*’aO Œ∞=Ù

=Ù#fl Œ<Õ ÉèÏ=# KÕÜ«∂e, ^•x K«∞@∂ì qâ◊fi=∞O`å u~°∞QÆ∞ «∞#fl Œ<Õ ÉèÏ=#

KÕÜ«∂e.

8.27 HÍx h=Ù Z=i<≥·<å HõÅ=\ÏxH˜ "≥àıÎ "åix Q“~°qOKåe. #„=∞ « À

=∂\Ï¡_®e, HÍx "åi= ŒÌ „áê èÕÜ«∞Ñ¨_»= Œ∞Ì. h‰õΩ =Ùz «"≥∞ÿ# Pã¨#=Ú g∞ Œ

‰õÄ~ÀÛ. "≥#∞HõH˜ uiy ‰õÄ~ÀÛ=@O, ã≤QÆ∞æÑ¨_»∞ «∂ „HÕ Œ ‰õÄ~ÀÛ=@O «Ñ¨C.

„ÑâßO «OQÍ =∂\Ï¡_»@O, H˘OK≥O #=Ùfi =ÚYO`À =∂\Ï¡_»@O =Å¡ Z Œ∞\"åix

„Ñ¨ÉèÏq «∞Å#∞ KÕÜ«∞=K«∞Û. zé∞#=Ùfi =Å¡ =ÚYOÖ’ =Ù#fl #~åÅ∞ ã¨ÊOkOz

"≥∞ Œ_»∞Ö’x „ÑuÉèÏ=O «"≥∞ÿ# q Œ∞º^•ú~°#∞ "≥ÚÇÏO g∞ ŒH ≥zÛ ÃÑ^•Å∞, |∞QÆæÅg∞ Õ

HÍHõ Hõà◊§Ö’H˜ ‰õÄ_® KÕ~°∞`«∞Ok. JO^Œ∞=Å¡ "å\ ˜Ö’ "≥∞é∞Ñ¨Ù =ã¨∞ÎOk.

#=Ùfi=ÚYO`À QÆÅ "åiÖ’ q Œ∞º «∞Î ™ê è•~°}OQÍ =ÙO_Õ •x HõO>Ë S Œ∞ Ô~@∞¡

Z‰õΩ¯= =ÙO@∞Ok. Wk W «~°∞Åg∞ Œ Pâ◊Û~°ºHõ~°"≥∞ÿ# „ÑÉèÏ"åxfl Hõeyã∞ÎOk. Jk

uiy â◊s~°OÖ’H˜ „Ñ¨"ÕtOz#Ñ¨Ù_»∞ ~°HõÎ„Ñ¨ã¨~°}Ö’#∞, <å_ô=∞O_»Å=Úg∞^Œ

Ç≤Ï «Hõ~°"≥∞ÿ# „Ñ¨ÉèÏ"åxfl K«∂Ñ≤ã¨∞ÎOk.

Z Œ∞\˜ =ºHÎ Ü≥ÚHõ Hõà◊§Ö’¡H˜ Œ$_è»OQÍ, =∞$ Œ∞=ÙQÍ K«∂_»∞. á⁄QÆ~°∞QÍ,

fHõΔ}OQÍ Z Œ∞\˜"åi Hõà◊§Ö’H˜ K«∂¿ãÎ ^•x „Ñ¨ÉèÏ=O KåÖÏ K≥_»¤QÍ =ÙO@∞Ok.

HÍx „¿Ñ=∞QÍ ã¨~°à◊OQÍ Z Œ∞\˜"åi`À =∂\Ï¡_»@O =Å¡ "åix =∞# Ñ¨HõΔOÖ’H˜

KÕ~°∞ÛHÀ=K«∞Û =∞iÜ«Ú "åix „Ñ¨ÉèÏq «O KÕÜ«∞=K«∞Û.

137

MN


"≥∞ã¨‡i[O JO>Ë Uq∞\˜?

138

"≥∞ã¨‡i[O =∞iÜ«Ú Ü≥∂QÆ=Ú :

9.2 K«=∞`å¯~åÅ∞ 3 ~°HÍÅ∞. J) QÆ∞ÑÎK«=∞`å¯~°=Ú. P) „Ñ¨Hõ\©HõiOÑ¨|_Õ

K«=∞`å¯~°=Ú. W) *Ï#â◊HÎ =Å¡ L «Ê#flO(É∫kúHõ K«=∞`å¯~°O) JÜÕ∞º K«=∞`å¯~°=Ú.

QÆ∞ÑÎK«=∞`å¯~åÅÖ’ XHõ =ºHÎ ã≤kú •fi~å QÆ∞ÑÎâ◊‰õΩÎÅ#∞ á⁄O Œ∞`å_»∞. L^•ÇÏ~°}‰õΩ

XHõ ãfi~°∂ÑO #∞Oz J<ÕHõ ãfi~°∂áêÅÖ’H =∂~°@O. J<ÕHõO #∞Oz XHõ@=fi@O.

Ô~O_»=~°HõO K«=∞`å¯~°=ÚÖ’ XHõ =ºH˜Î W`«~°∞Å JO`«óHõ~°}OÖ’H˜

„Ñ¨"ÕtOz "åi PÖ’K«#Å#∞ ≥Å∞ã¨∞HÀQÆÅ∞æ å_»∞. D K«=∞`å¯~° ã≤kúx WÑ¨C_»∞

‰õÄ_® =∞#O ™ê èŒ∞=ÙÅ∞, ã¨<åºã¨∞ÅÖ’ K«∂ã¨∂Î=ÙO\ÏO. HÍh „ÉÇ¨‡#∞Éèí∂ «∞_≥·#

|∞ ŒúÉèíQÆ"å#∞_»∞ nxx =∞Ç¨ K«=∞`å¯~°OQÍ ÖˇH˜ OK«ÖË Œ∞.

=¸_»=~°Hõ"≥∞ÿ# K«=∞`å¯~°O "≥∞ã‡i[O q Œº`À ã=∂#"≥∞ÿ#k. JO ÕHÍHõ

nx ã≤kúx ã¨=∞~°∞÷Å∞ =∂„ «"Õ∞ á⁄O ŒQÆÅ~°∞. g~°∞ «=∞ PÖ’K«#Å g∞ Œ Ñ¨ÓiÎ

Ñ¨@∞ì#∞ Hõey=ÙO\Ï~°∞. "≥∞ã¨‡i[OÖ’ z`åÎxfl „Éèí=∞Ö’Ñ¨_»"Õã≤ ã¨∂K«#Å‰õΩ

J#∞QÆ∞}ºOQÍ z`üâ◊H˜Îx ^•x eOQÆâ◊s~°OÖ’ „uÑ¨C`«∂=ÙO@∞Ok. nxÖ’

=ÚYºOQÍ P~°∞ J=ã÷Å∞ L<åfl~Ú. 1) =∞ «∞Î( «O„^•), 2. x„ Œ, 3) „Ñ¨QÍ_è»

ã¨∞+¨μáêÎ=ã÷, 4) J#∞=$uÎ, 5) k=º Œ$+≤ì, 6) „Ñ¨ «ºOQÆ Œ$+≤ì. D P~°∞ J=ã÷ÅÖ’

"≥Ú Œ\˜ =¸_»∞ J=ã÷Å∞ ™ê=∂#ºOQÍ JxflKÀ\Ï¡ HõxÑ≤ã¨∞ÎO\Ï~Ú. «~åfi «

=Ù#fl <åÅ∞QÆ∞, S Œ∞, P~°∞ J=ã÷ÅÖ’ Éèí∂ «, Éèíq+º, =~°Î=∂<åÅ‰õΩ ãO|OkèOz#

Jxfl q+¨Ü«∂Å‰õΩ Ñ¨ÓiÎQÍ ["å|∞ ^˘~°∞‰õΩ «∞Ok.

P è•ºu‡HõHΔ„ «OÖ’ „Ñ"ÕtOKÕO Œ∞‰õΩ =∞iÜ«Ú ãÑ¶Å « á⁄O ÕO Œ∞‰õΩ ~ÀA

„ÉÏÇ‘Ï‡=ÚÇ¨ï~°ÎOÖ’ x„ ŒÖË=@O KåÖÏ J=ã¨~°O. „Ñ¨âßO «OQÍ L#fl QÆkÖ’

‰õÄ~°∞Ûx UHÍ„QÆ « À è•º#O K≥Ü«∂ºe. U ≥·<å XHõ =ã¨∞Î=Ù#∞ UHÍ„QÆ Œ$+≤ì À

9


K«∂_»@O ™ê èŒ# K≥Ü«∂ºe. ã¨∂~°º Õ=Ùx Pq èŒOQÍ<Õ K«∂_®e. nx=Å¡ Hõà◊§Ö’

PHõ~°¬}Ïâ◊HÎ HõÅ∞QÆ∞ «∞Ok.

"≥∞ã¨‡i[O =∞iÜ«Ú K«i„ « :

U =ã∞Î=ÙÅ Ñ~°=∂}∞=ÙÅ∞ JkèHõ ãOYºÖ’ Œ@ìOQÍ LO\ÏÜ≥∂ "å\Ö’

#∞Oz "≥Å∞=_Õ H~°}ÏÅ∞ =∞#∞+μºÅ âßsiHõ =∂#ã≤Hõ ã≤÷ «∞Å‰õΩ ÖÏÉèí •Ü«∞HõOQÍ

LO\Ï~Ú Jx q∞.ÉÏi¤H± J<Õ "≥·*Ï˝x‰õΩ_»∞ K≥áêÊ_»∞. "å\˜ PHõ~°¬}Ïâ◊HÎ Ü≥ÚHõ

„Ñ¨ÉèÏ=O =∞#ã¨∞ûg∞ Œ, â◊s~°Og∞ Œ LO@∞Ok. =∞}˜=∂}˜HÍºÅÖ’ =„[O KåÖÏ

JkèHõ QÆ∞}Ïefl Hõey=ÙOk. nxÖ’=ÙO_Õ Ñ~°=∂}∞=ÙÅ∞ KåÖÏ Œ@ìOQÍ LO_»@O

=Å# nxx ã¨∞uÎ À ‰õÄ_® Ñ¨QÆÅH˘@ìÖË=Ú. è• «∞=ÙÅÖ’ |OQÍ~°=Ú KåÖÏ

ÖÏÉèí^•Ü«∞Hõ"≥∞ÿ#k. JO^Œ∞=ÖË¡ Ñ¨Ó~°fiHÍÅO#∞Oz |OQÍ~°=Ú ^èŒiOK«_»=Ú

â◊√Éèí„Ñ¨ ŒOQÍ, ÖÏÉèí •Ü«∞HõOQÍ ÑïQÆ}˜ã¨∞Î<åfl~°∞.

9.7 "≥∞ã‡i[O Ü≥ÚHõ « «Î fi*Ï#O : "≥∞ã‡i[O q Œº •fi~å L «Ê#fl=∞ÜÕ∞º

â◊HÎ =¸_»∞ q è•Å∞QÍ LO@∞Ok. Hõ) WKåÛùâ◊HÎ (qÖò). Y) P Õâ◊O(ã¨*ˇ+¨<£)

QÆ) =∂~°#=Ú (=∞~°Ì#).

Hõ) WKåÛùâ◊HÎ (qÖò). =∂O™êÇ¨~° Ñ¨‰õΔΩÅ∞ QÆ∞iÎOK«‰õΩO_® LO_ÕO Œ∞‰õΩ

ã‘ åHÀHõzÅ∞Hõ «# ~°OQÆ∞#∞ Ñ¨Ù=ÙfiÅ ~°OQÆ∞ÅÖ’ Hõeã≤áÈÜÕ∞q èŒOQÍ =∂~°∞Û

‰õΩO@∞Ok. K≥@¡ h_»Ö’ HõxÑ≤OK«‰õΩO_®, QÆ∞iÎOK«‰õΩO_® LO_ÕO^Œ∞‰õΩ H˘xfl

[O «∞=ÙÅ∞ «=∞ â◊s~åxfl |Ç¨ï=<≥flÅ∞QÍ =∂~°∞Û‰õΩO\Ï~Ú.

QÆ_ç¤Ö’ ^•y =ÙO_Õ [O «∞=ÙÅ∞ H˘xfl «=∞ ~°OQÆ∞x QÆ_ç¤ ~°OQÆ∞Ö’H˜

=∂~°∞Û‰õΩO\Ï~Ú.

2. P"Õâ◊O : =∞x+≤ ã¨fi «Ç¨QÍ «_ç=∞\ì ÖÏO\˜ "å_»∞. ZO Œ∞HõO>Ë

ZÖÏ HÍ"åÅO>Ë JÖÏ =∂~°∞ÛHÀ=K«∞Û.

3. =∂~°˚#O : =∂#= â◊s~°OÖ’ XHõ q^Œ∞º„`«Ê"åÇ¨ÏO ZÑ¨C_»∂

„Ñ¨=Ç≤Ïã¨∂Î =ÙO@∞Ok.

WK«Ûù, P"Õâ◊=Ú, =∂~°˚#=Ú D =¸_»∞ fQÆÅ∞ =∞Ç¨Ï`« Î~°"≥∞ÿ#

q Œ∞º„ «Ê"åÇÅ`À xO_ç =ÙO\Ï~Ú. Ñq„fHõ~°}=Ú =∞iÜ«Ú <åºã=Ú g\HÀã"Õ∞.


"≥∞ã¨‡i[O Ü≥ÚHõ JÉèÏºã¨=Ú :

=∂#ã≤Hõ q Œ∞º «∞Î#∞ ÃÑOK«∞‰õΩ<ÕO Œ∞‰õΩ „`å@Hõ=Ú KÕÜ«∂e.

„áê}ÏÜ«∂=∞=Ú : „áê}ÏHõ~°¬} „áê}ÏÜ«∂=∞OÖ’ QÆ∞~°∞ÎOK«∞HÀ"åeû#

=ÚYº q+¨Ü«∞"Õ∞q∞@O>Ë ˆH=ÅO QÍex Ñ‘ÅÛ@O, = ŒÅ@"Õ∞ HÍ Œ∞, „áê}â◊HÎ

=∞# â◊s~°OÖ’H˜ „Ñ¨=Ç≤ÏOK«@O K«∂_»QÆeˆQ JO « f„=OQÍ PHõ~°¬} Ü≥ÚHõ

ÉèÏ=# KÕÜ«∂e.

9.12 Œ$+≤ìáê «=Ú Ü≥ÚHõ JÉèÏºã¨=Ú („`å@Hõ=Ú)

náêxfl â◊√^Œú"≥∞ÿ# #∞=ÙfiÅ#∂<≥`À "≥eyOKåe. „H˘"˘fi„u Ü≥ÚHõ¯

"≥Å∞QÆ∞‰õÄ_® «‰õΩ¯= Ñ¶e «O Wã¨∞ÎOk. náêxfl « ÕHõ Œ$+≤ì À K«∂_»=Öˇ#∞. nx<Õ

„`å@Hõ=Ú JO\Ï~°∞.

=ÚO Œ∞QÍ „áê}ÏÜ«∂=∞O KÕã≤ «~åfi « „`å@HõO K≥Ü«∂ºe. P~°OÉèíOÖ’

„áê}ÏÜ«∂=∂xH˜ 15 xq∞ëêÅ∞, „`å@HÍxH˜ 5 xq∞ëêÅ ã¨=∞Ü«∞O

ˆH\Ï~ÚOK«∞HÀ"åe.

W Õ „Hõ=∞OÖ’ ã=∞Ü«∂xfl J~°QÆO@‰õΩ ÃÑOK«∞HÀ"åe. ≥eã≤# Õq∞@O>Ë

6,7 "å~åÅÖ’ ™ê è•~°} „âı} =º‰õΩÎÅÖ’ "≥∞ã‡i[O Ü≥ÚHõ Ü≥∂QÆº « HõÅ∞QÆ∞ «∞Ok.

"≥∞ã¨‡i[O KÕ¿ãO Œ∞‰õΩ K≥Hõ `À KÕã≤# ‰õΩsÛ<Õ "å_®e, KÕ¿ã"å~°∞ KÕ «∞Å∞

=Ù#fl ‰õΩsÛÖ’#∞, KÕ~ÚOK«∞‰õΩ<Õ"å~°∞ (Ñ_»Hõ‰õΩsÛ) q„âßOuQÍ ‰õÄ~°∞Û<Õ ‰õΩsÛÖ’#∞

‰õÄ~ÀÛ"åe.

9.15 =∞#ÔH· =∞#O "≥∞ã¨‡i[O KÕã¨∞HÀ=@O :

=∞#¿ãû =∞#∞+º « «Î fiO Ü≥ÚHõ ™ê~°O. Wk Z@∞ "≥àıÎ, r=# è•~° J@∞"≥·¿Ñ

"≥à◊√ÎOk. JO^Œ∞=Å# =∞#O =∞# rq`åxfl Z@∞"≥·Ñ¨Ù fã¨∞‰õΩ"≥àÏ§Åx

J#∞‰õΩO\Ï"≥∂ JÖÏO\ ãO™ê¯~åÖ<Õ =∞#ã∞ûÖ’ =ÙOK«∞HÀ"åe. x["≥∞ÿ# ãOÑ Œ

D ãÖ™ê¯~åÖË. Ñïã≤÷ «∞Å‰õΩ ÉÏxã¨Å=∞x K≥Ñ≤Ê =∞#∞+¨μºÅ∞ KåÖÏ ÃÑ ŒÌ «Ñ¨C

KÕã¨∞ÎO\Ï~°∞. "åãÎ=OQÍ „Ñü =∞x+≤ «# ÉèÏQÍºxfl `å<Õ xi‡OK«∞‰õΩO\Ï_»∞.

Z=i =∞<Àkâ◊ ZÖÏ =ÙO>Ë Ñïã≤÷ «∞Å∞ ^•xH˜ J#∞QÆ∞}OQÍ =ÙO\Ï~Ú.


9.17 P~ÀQÆº „áêÑ≤Î HÀãÖ : QÆkÖ’ UHÍO «OQÍ Ñ¨ •‡ã¨#OÖ’ „Ñ¨âßO «OQÍ

‰õÄ~ÀÛ"åe ÖËHõ q„â◊q∞OKÕ ‰õΩsÛÖ’ Ñ¨_»∞HÀ"åe, K«OK«Å «fiO =kÖËã≤, â◊s~°

HõO_»~åÅ#∞, <å_»∞Å#∞ = Œ∞Å∞QÍ KÕã≤ â◊s~åxfl q„âßOuQÍ =ÙOKåe. <≥=∞‡kQÍ,

n~°…OQÍ XHõ âßfiã#∞ fã∞HÀ"åe. «~åfi « =∞m§ <≥=∞‡k <≥=∞‡kQÍ QÍex ÑÓiÎQÍ

|Ü«∞\H =kÖÜ«∂ºe. âßfiãx Ö’ÑeH fã∞‰õΩ<Õ@ÑC_»∞ P~ÀQÆºHõ~°"≥∞ÿ# « åÎ fiÅ#∞

âßfiã¨^•fi~å Ö’ÑëH˜ fã¨∞‰õΩO@∞#fl ÉèÏ=# K≥Ü«∂ºe. âßfiã¨x |Ü«∞@H˜

=kÖË@ÑC_»∞ <åÖ’x ~ÀQÍÅ∞, |ÅÇ‘Ï# «Å∞ âßfiã^•fi~å |Ü«∞\H "≥o§áÈ «∞<åfl~Ú

J<Õ ÉèÏ=##∞ K≥Ü«∂ºe. 10, 15 xq∞ëêÅ áê@∞ D âßfiã¨, „Ñ¨âßfiã¨#∞

H˘#™êyOKåe. nx=Å¡ KåÖÏ âßOu Åaèã¨∞ÎOk. JO ÕQÍHõ â◊s~°O ÕeHõQÍ,

=∞Oz ã¨∂ÊùiÎ À, K≥· «#º=O «OQÍ LO@∞Ok.

WÑ¨C_»∞ =∞#ã¨∞ûÖ’<Õ '<Õ#∞ <å â◊s~åxH˜ JkèHÍix. <Õ#∞ â◊HÎ=O «OQÍ

L<åfl#∞, <Õ#∞ P~ÀQÆº=O «∞_»#∞. <å â◊s~°OÖ’x Jxfl J=Ü«∞"åÅ∞ K«Hõ QÍ

Ñ¨xKÕã¨∞Î<åfl~Ú. |Å=Ú, P~ÀQÆº=Ú =∞iÜ«Ú ã¨∞O Œ~° « <åÖ’ ~ÀA~ÀA‰õÄ

ÃÑ~°∞QÆ∞`ÀOk— J<Õ ÉèÏ=# K≥Ü«∂ºe. ' èŒ=∞#∞Ö’¡ â◊√ Œú"≥∞ÿ# ~°HõÎO „Ñ¨=Ç≤Ï™ÈÎOk.

~ÀA~ÀAH˜ P~ÀQÆºO KåÖÏ "≥∞~°∞Q“`ÀOk. KåÖÏ `«fi~°QÍ <Õ#∞ P~ÀQÍºxfl

á⁄O Œ∞ «∞<åfl#∞—— J<Õ =∞O„`åefl [Ñ≤OKåe. W"Õ =∞O„`åÅ#∞ =∞#ã¨∞Ö’ Ñ¨ Õ

Ñ¨ Õ [Ñ≤OKåe, HõÅÊ<åâ◊HÎ KÕ « g\˜ J#∞Éèí"åxfl á⁄O^•e. D JÉèÏº™êxfl

„Ñuk#O „áê «óHÍÅOÖ’ KÕÜ«∞@O =Å¡ Pâ◊Û~°º[#HõOQÍ J «ºO « «fi~°QÍ P~ÀQÆºO

„áêÑ≤Îã¨∞ÎOk.

2. Sâ◊fi~°º „áêÑ≤ÎH : UHÍO « ™ê÷#OÖ’ z`åÎxfl âßO «Ñ~°z, â◊s~åxfl q„âßOuQÍ

JO>Ë = Œ∞Å∞QÍ KÕã≤ ‰õÄ~ÀÛ"åe. Hõà◊§#∞ =¸ã¨∞HÀ"åe. è•º#OÖ’ ã¨~°fi„`å

P‰õΩÑ¨K«Û~°OQÆ∞#∞ ÉèÏ=# KÕÜ«∂e. PHÍâ◊=Ú, Éèí∂q∞, ã¨∂~°∞º_»∞, #HõΔ„`åÅ∞,

Wà◊√§, K≥@∞¡, H˘O_»Å∞, # Œ∞Å∞, r=–[O «∞=ÙÅhfl Ñ¨K«ÛQÍ L#fl@∞ì Œi≈OKåe.

#Å∞"≥·Ñ¨ÙÖÏ Ñ¨K«ÛQÍ =Ù#fl@∞¡ J#∞Éèí"åxfl á⁄O^•e. D P‰õΩÑ¨K«Û~°OQÆ∞#∞ ZO «

Z‰õΩ¯=¿ãÑÙ, Œ$_è»OQÍ Jxfl "≥·ÑÙÖÏ Œi≈OK«QÆey Õ JO « =∞Ozk. =∞<À"≥·*ÏxHõ

âß„ãÎO „Ñ¨HÍ~°O Ñ¨K«Û~°OQÆ∞ èŒ<åxH˜, "≥·Éèí"åxH˜, ™êÑ¶Åº «‰õΩ zÇ¨Ïfl=Ú. Ñ¨K«Û\˜


`À~°}ÏÅ#∞ Jxfl â◊√ÉèíHÍ~°º=ÚÅ‰õΩ LÑÜ≥∂yOK«∞‰õΩO\Ï=Ú. ã∞#flOÖ’ ÑK«Û~°OQÆ∞

HõeÑ≤ QÀ_»Å‰õΩ "≥Å¡ "Õ™êÎ~°∞, WO Œ∞Ö’ "≥·Éèí= =$kú Ü≥ÚHõ ~°Ç¨Ïã¨ºO LOk.

ÑK«Û~°OQÆ∞#∞ è•º#O KÕã∂Î „ÑâßO « =∞#â◊≈s~°Å`À ÉèÏ=<å ÑÓ~°fiHõOQÍ

D =∞O„ «O K« Œ"åe– ''<å |Å=ÚÖ’ Jq∞ «=$kú – ã≤ Œ∞úÅ∞ =Ù<åfl~Ú. WÑ¨C_»∞

<Õ#∞ <å „Ñ|Å"≥∞ÿ# WKåÛùâ◊HÎ •fi~å "≥·Éèí=O ~å"åÅx HÀ~°∞‰õΩO@∞<åfl#∞. JO ÕHÍHõ

j„Ñ¶∞OQÍ <å Sâ◊fi~°º=Ú =$kúK≥O Œ∞ «∞Ok, <Õ#∞ HÀi# =ã¨∞Î=ÙÅ∞, Ñïã≤÷ «∞Å∞

á⁄O Œ_»OÖ’ <å‰õΩ ™êÑ¶ÅºO „áêÑ≤Îã¨∞ÎOk. <Õ#∞ <å ãÖÑ¨Ó~°‚ â◊‰õΩÎÅ`À áê@∞

"≥·Éèí=„áêÑ≤Î á⁄O Œ∞ «∞<åfl#∞. <å =∞#ã¨∞ûÖ’x HÀiHõ «Ñ¨ÊHõ f~°∞ «∞Ok J<Õk <å

xâ◊ÛÜ«∞ qâßfiã¨=Ú.— D =∞O„`åxfl „â◊ •úÑ¨Ó~°fiHõOQÍ „Ñü~ÀA [Ñ≤OKåe.

3. =∂#ã≤Hõ â◊‰õΩÎÅ L#flu HÀãO : «y# UHÍO « ™ê÷#OÖ’ ‰õÄ~°∞Ûx Hõ#∞flÅ∞

=¸ã¨∞H˘x Œ$+≤ìx Éèí$‰õΩ\˜ ™ê÷#OÖ’ =ÙOz, K«O„ Œ∞_ç À ã¨=∂#"≥∞ÿ# "≥∞é∞Ñ¨Ù

Hõey# K«Å¡x „Ñ¨HÍâ◊*’ºux è•ºxOKåe. =∞#ã¨∞ûÖ’ D =∞O„`åxfl [Ñ≤OKåe

– ''<å =∞ã≤Î+¯O ãfiã÷ « À |ÅOQÍ =ÙOk, <å |∞kúf„= « ÃÑ~°∞QÆ∞`ÀOk, PÖ’K«<åâ◊HÎ,

x~°‚Ü«∞â◊H˜Î, ã¨Ç¨Ï#â◊H˜Î, HõÅÊ<åâ◊H˜Î "≥Ú^ŒÅQÆ∞ J<ÕHõ =∂#ã≤Hõ â◊‰õΩÎÅ∞ <åÖ’

ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞<åfl~Ú, qHõã≤ã¨∞Î<åfl~Ú. <Õ#∞ <≥=∞‡k <≥=∞‡kQÍ |∞kú=∞O`«∞_»#∞

J=Ù «∞<åfl#∞. KåÖÏ «fi~°QÍ <å‰õΩ =∂#ã≤Hõ qHÍã=Ú HõÅ∞QÆ∞`ÀOk.—— D è•º#O,

[ÑÖ =Å¡ KåÖÏ «fii «OQÍ =∂#ã≤Hõ â◊‰õΩÎÅ qHÍãÖ [~°QÆ@O K«∂™êÎ=Ú.

4. P «‡ Ü≥ÚHõ ÉÖÏxfl ÃÑOKÕO Œ∞‰õΩ ÃÑ·# K≥Ñ≤Ê# q èŒOQÍ UHÍO « „Ñ Õâ◊OÖ’

â◊s~åxfl q„âßOuQÍ LOz ‰õÄ~ÀÛO_ç. „ÑHõ >=ÚHõÅ∞ Hõe¿ã ÉèÏQÆOÖ’ J<åflâ◊Ü«∞O

ŒQÆæ~° L#fl ã¨∂~°ºK«„Hõ=ÚÖ’ – ã¨∂~°∞º_ç À ã¨=∞"≥∞ÿ# Õ[ã¨∞û Hõey# *’ºux

^è•ºxOK«∞. ^•x`Àáê@∞ D =∞O„`åxfl [Ñ≤OKåe. ''<Õ#∞ P`«‡|ÅO`À

ÑïÑ¨Ó~°∞‚_»#∞, <åÖ’ Jáê~°"≥∞ÿ# P «‡â◊HÎ L#flk, x„kOK«∞K«∞#fl P P «‡â◊HÎ<Õ

<Õ#∞ „ÑÜ«∞ «flÑÓ~°fiHõOQÍ *ÏQÆ$ «Ñ~°∞ã∞Î<åfl#∞. <åÖ’ =Ù#fl "≥Ú «ÎO Œ∞~°∞æ}ÏÅ#∞,

‰õΩãÖ™ê¯~åÅ#∞ |Ü«∞\˜H˜ ÑÖÑ≤ã¨∞Î<åfl#∞. "å\˜ ™ê÷#OÖ’ ™êuÎ fiHõ"≥∞ÿ#, ã¨ Œ∞æ}

ãÖ™ê¯~åÅ#∞ „Ñü+≤ªã¨∞Î<åfl#∞. <Õ#∞ ^Œ$_è»OQÍ =Ù<åfl#∞, x~°ƒùÜ«Ú_»#∞,

ÑÙ~°∞ëê~°∞÷_»#∞, ã^•Kå~°∞_»#∞ =∞iÜ«Ú ã «ºx+μª_»#∞, <Õ#∞ P «‡#∞, P «‡ Ü≥ÚHõ

=∞Ç¨â◊‰õΩÎÅ#∞ Œ$_è»OQÍ è•~°} KÕã¨∞Î<åfl#∞.—


9.18 U ≥·<å „áêÑÖzHõ =ã¨∞Î=Ù#∞ „áêÑ≤ÎOÑ¨*Ëã¨∞‰õΩ<ÕO Œ∞‰õΩ :

„ÑâßO «OQÍ ‰õÄ~°∞Ûx â◊s~åxfl q„âßOuQÍ LOKåe. Ñã∞ÑÙÑK«Û~°OQÆ∞x

è•ºxOKåe =∞iÜ«Ú Dq èŒOQÍ =∂#ã≤Hõ [ÑÖ KÕÜ«∂e – ''<å‰õΩ Ñ¶ÖÏ<å

=ã¨∞Î=Ù HÍ"åe. ^•xfl á⁄O Œ∞`å#<Õ Œ$_è» „Ñü[˝ KÕã¨∞Î<åfl#∞. ãÖÑ¨Ó~°‚ â◊HÎ À

^•xfl á⁄O Œ\ÏxH˜ f„=OQÍ „Ñ¨Ü«∞ «flO KÕã¨∞Î<åfl#∞. Z=~°∞ Õxx HÀ~°∞‰õΩO>Ë

^•xfl á⁄O Œ∞`å~°∞ J<Õk ã «º=Ú. ÇÏ$ ŒÜ«∞ÑÓ~°fiHõOQÍ Ñ¶ÖÏ<å =ã∞Î=Ù HÍ"åÅx

HÀ~°∞‰õΩO@∞<åfl#∞ HÍ|\ì Jk <å‰õΩ «Ñ¨ÊHõ Åaèã¨∞ÎOk—. D ãÖHõÅÊO`À áê@∞

Ñ¨ Õ Ñ¨ Õ D Ñ¨ •ºxfl [Ñ≤OKåe.

''*ËÇ‘Ï Hõ~ü, *ËÇ‘Ï Ñ¨~ü ã¨ «ºã¨<£Ç¨ÏŸ, áÈ ÕÇ≤Ï q∞Å ü# ‰õΩKü ãÖ ÕÇ¨ï——

6. „áê~°÷# ^•fi~å WKåÛùÑ¨ÓiÎ :

Dâ◊fi~°∞_çxQÍx ÖËHõ U W «~° Õ= «<≥·<å HÍ"åeû# =ã¨∞Î=Ù#∞ QÆ∞iOz

„áêi÷OK«@O ÉèÏ~° « Õâ◊OÖ’ Ñ¨Ó~°fiHÍÅO #∞Oz [~°∞QÆ∞`ÀOk. "Õ •ÅÖ’ ã¨QÍxH˜

ÃÑ·QÍ "≥·Éèí=O, ãÖ`å#O, Ü«∞â◊ã¨∞û, P~ÀQÆº=Ú, |∞kú, q Œº, ã¨∞Y=Ú "≥Ú ŒÖ·#

"å\HÀãO Dâ◊fi~°∞_çfl „áêi÷OKÕ =∞O„`åÅ`À xO_ç =Ù<åfl~Ú. WÖÏO\ „áê~°÷#Å∞

"≥∞ã¨‡i[O ã≤ •úO`åxH˜ J#∞‰õÄÅ"≥∞ÿ#q. „áê~°÷# =Å¡ Ô~O_»∞ [~°∞QÆ∞`å~Ú.

1. =∞# J=ã¨~°=Ú =∂\˜=∂\˜H© QÆ∞~°∞Î‰õΩ ~å=@O, nx=Å¡ ^•xg∞ Œ W+ìO,

„â◊ Œú ÃÑ~°∞QÆ∞`å~Ú. 2. Dâ◊fi~°∞_»∞ ÖËHõ Õ=`å ãÇÜ«∞O Åaèã∞ÎOk J<Õ ÉèÏ=#KÕ «

PâßH˜~°}O L Œ~ÚOz L`åûÇ¨ÏO HõÅ∞QÆ∞ «∞Ok. D Ô~O_»∞ q+¨Ü«∂Å∞ HÀi#

HÀÔ~¯efl f~°∞ÛHÀ=@OÖ’ KåÖÏ ã¨Ç¨Ü«∞O KÕ™êÎ~Ú. J<ÕHõ™ê~°∞¡ „áê~°÷# KÕÜ«∞@O

=Å# KåÖÏ q+¨Ü«∂Å∞ Ñ¨ÓiÎQÍ Ñ¶e™êÎ~Ú. „áê~°÷#`Àáê@∞ =∂#= „Ñ¨Ü«∞ «flO

LO>Ë Jk JkèHõ Ñ¶Å=O «=∞=Ù «∞Ok. Hõ~°‡â◊¥#∞ºÅ „áê~°÷#Å∞ ÉèíQÆ=O «∞_ç Œ~åƒ~°∞Ö’

q#|_»=Ù. "≥∞ã¨‡i[O ã≤ •úO « „Ñ¨HÍ~°O ‰õÄ_® Jk x+¨ÊùÅ"Õ∞ J=Ù «∞Ok.

9.20 =ºHÎ åfixfl QÆ∞iÎOK«_»O ZÖÏ? U =ºHÎ ZÖÏO\"å_»∞ J<Õk P «‡JÉèÏºãÖ =Å¡ QÆ∞iÎOK«=K«∞Û

1. U =ºHÎx QÆ∂iÛ ≥Å∞ã¨∞HÀ"åÅ#∞‰õΩO@∞<åfl"≥∂ P =ºHÎx QÆ∂iÛ 10

ÃãHõO_»∞¡ "åi Z_»=∞Hõ#∞fl g∞ Œ „`å@HõO KÕÜ«∞O_ç. nx «~åfi « 10 ÃãHõO_»∞¡ Hõà◊√§


=¸ã¨∞HÀO_ç. 2. Hõà◊√§ =¸ã¨∞‰õΩx P =ºHÎ "≥ÚÇ¨xfl è•ºxOK«O_ç. g∞‰õΩ P =ºHÎ

=ÚY=Ú K«∞@∞ì„Ñ¨Hõ Å U^À qt+ì"≥∞ÿ# ~°OQÆ∞ «∞#HõÅ∞ u~°∞QÆ∞ «∂ HõxÑ≤™êÎ~Ú.

3. D ~°OQÆ∞Å •fi~å D~°Hõ"≥∞ÿ# Ñï}Ï=∂efl „QÆÇ≤ÏOK«=K«∞Û. ≥Å∞Ñ¨Ù ~°OQÆ∞ –

ã¨ «º=O «∞_»∞, x*Ï~ÚfÑ¨~°∞_»∞. =∞\ì~°OQÆ∞ – ≥eqHõÅ"å_»∞, MÏH© ~°OQÆ∞ –

=∂@g∞ Œ xÅ|_Õ"å_»∞, QÆ∞ÖÏc – Hõ_»∞ÑÙÖ’ ZÖÏO\ ‰õΩà◊√§ ÖËx"å_»∞, Zé∞ÑÙ–

HÀÑ^•i, P‰õΩÑK«Û – âßOuÑ~°∞_»∞, ã≤÷~°z «∞Î_»∞, Ñã∞ÑÙ – ÑÙ~°∞ëê~°∞÷_»∞, nè~°∞_»∞,

<åiO[~°OQÆ∞ – Jaè=∂#=O «∞_»∞, hÅO – Pã≤ÎÑ¨~°∞_»∞, =OHÍÜ«∞~°OQÆ∞ –

™êfi~°÷Ñ~°∞_»∞, #Å∞ÑÙ – x~°ƒùÜ«∞=Ú, "≥∂ãQÍ_»∞, |OQÍ~°∞~°OQÆ∞ – q#Ü«∞ ãfiÉèÏ=O

HõÅ"å_»∞, q∞„â◊=∞~°OQÆ∞Å∞ – ‰õÄ@hu HõÅ"å_»∞. XH™êi KåÖÏ ~°OQÆ∞Å∞ HõxÑ≤¿ãÎ

H˘xfl q∞„â◊=∞QÆ∞}ÏÅ∞ Hõey#"å_»∞ Jx J~°÷O.

9.36 ™ê=∂#ºOQÍ P «‡ãÖˆH «=Ú ^•fi~å, P «‡ã¨"≥∂‡Ç¨Ï#=Ú ‰õÄ_® =∞#

=∞<À|ÖÏxfl ÃÑOKÕO^Œ∞‰õΩ, K≥_»∞ JÅ"å@¡#∞ =∂x"ÕÜ«∞\ÏxH˜ =∞iÜ«Ú

LÑÜ≥∂QÆHõ~°"≥∞ÿ# x+ªx *ÏQÆ$ «O KÕ¿ãO Œ∞‰õΩ KåÖÏ LÑÜ≥∂QÆHõ~°OQÍ =ÙO@∞Ok.

nx=Å¡ „âı+ª"≥∞ÿ# P «‡ã¨"≥∂‡Ç¨Ï#=Ú, ^•x=Å¡ Ü≥∂QÆx„ Œ#∞ ™êkèOK«@O KåÖÏ

Hõ+ì=Ú. D ã≤÷u P «‡|ÖÏxfl =$kú KÕã¨∞‰õΩ#fl «~åfi « =∂„ «"Õ∞ „áêÑ≤Îã¨∞ÎOk. P

ã≤÷uÖ’ ZO « JkèHõ ™ê=∞~°÷ºO HõÅ∞QÆ∞ «∞O ŒO>Ë *ÏQÆ$`å=ã÷Ö’<Õ =∞ã≤Îëê¯xfl

„Ñ¨âßO «Ñ¨~°z J=ã¨~°"≥∞ÿ#q ÃÑOK«∞‰õΩx JHõ éÖËxq =ke"ÕÜ«∞QÆÅ=Ú.

MN


145

„áê}â◊HÎ #∞Oz k=ºâ◊‰õΩÎÅ∞ L ŒƒùqOK«@O10.6 D ã¨=∞ãÎ ã≤ Œ∞úÅ‰õΩ P è•~°=Ú „áê}™ê èŒ#. „áê}=∞Ü«∞HÀâ◊=Ú ÖËHõ

„áê}=∞Ü«∞â◊s~° qHÍã¨=Ú, xÜ«∞O„ «} =∞iÜ«Ú LÑ¨Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ „áê}™ê èŒ#

g∞ Œ<Õ P è•~°Ñ_ç=Ù<åfl~Ú. D x[O WÑÊ\=~°‰õΩ „â◊ ŒúH ãO|OkèOz#k J~Ú<å

WÑ¨C_»∞ q*Ï˝#O ‰õÄ_® nxÖ’x x*Ïxfl „QÆÇ≤ÏOz, JOwHõiOz, ÑïjÅ#

‰õÄ_® KÕ™ÈÎOk.

„áê}â◊HÎx Ñ¨ÓiÎQÍ Jaè=$kú KÕ¿ãÎ =∞x+≤ P k=ºâ◊‰õΩÎÅ‰õΩ JkèHÍi

HÍQÆÅ_»∞. D â◊‰õΩÎÅ∞ ™ê=∂#º =∞x+≤H˜ Q˘Ñ¨Ê K«=∞`å¯~åÅ∞QÍ JxÑ≤OK«=K«∞Û.

10.7 1967Ö’ Hõà◊§#∞ QÆ∞iOz Ñiâ’ èŒ# KÕã≤# =ÚQÆ∞æ~°∞ "≥·*Ïx‰õΩÅ‰õΩ <À|∞Öò

Ñ¨Ù~°™ê¯~åxfl ~ÚKåÛ~°∞. giÖ’ _®. *ÏÖò¤‰õÄ_® XHõ~°∞. DÜ«∞# 'Ô~\©<å— Ö’

(Hõà◊§ =∞ èŒº aO Œ∞=Ù) =Ù#fl J}∞=ÙÅ J=∞iHõ QÆ∞iOz =∂\Ï¡_»∞ «∂ XHõ 'qA=Öò

ÑiÊÖò— (~À_Àã≤Ê<£) ¿Ñ~°∞QÆÅ XHõ qÅHõΔ} « åÎ fixfl QÆ∞iOz K≥áêÊ~°∞. D ~À_Àã≤Ê<£

„Ñ¨HÍâ◊ Hõ}ÏÅ#∞ q Œ∞º «Î~°OQÍÅ∞QÍ =∂~°∞ã¨∞ÎO Œx ‰õÄ_® K≥áêÊ~°∞. D q Œ∞º «∞Î

«~°OQÍÅ∞ =∞ã≤Î+¨ OÖ’H˜ „Ñ¨"ÕtOz Œ$â◊º=ÚÅ#∞ QÆ∞iÎ™êÎ~Ú. WOH˘Hõ ≥Å∞ã¨∞

HÀ=Åã≤# q+Ü«∞"Õ∞q∞@O>Ë =ã∞Î=Ù g∞ Œ "≥Å∞QÆ∞ „ÑãiOz#O « =∂„`å# =ã∞Î=Ù

≥eÜ«∞ Œ∞. P "≥Å∞QÆ∞ q Œ∞º «Î«~°OQÆ â◊HÎQÍ =∂i#Ñ¨C_Õ =ã¨∞Î=Ù#∞ K«∂_»QÆÅ=Ú.

=∞#ã¨∞û "≥Å∞ «∞~°∞ HÍ Œ∞, XHõ ~°Hõ"≥∞ÿ# q Œ∞º «∞Î «~°OQÆO =O\˜k.

JO Œ∞Ö’<Õ =∞#ã¨∞û‰õΩ =ã¨∞Î=ÙÅ Ü≥ÚHõ Œ$âßºÅ∞ <Õ~°∞QÍ HõeÊOK«QÆÅ â◊HÎ =Ù#flk

Jx JO>Ë Pâ◊Û~°ºÑ¨_»=Åã≤# Õg∞ ÖË Œ∞.

10.8 W Õq èŒOQÍ =∞iH˘xfl L^•Ç¨Ï~°}Å#∞ K«∂_»=K«∞Û. "≥Å∞ «∞~°∞#∞ Ô~\©<å

^•fi~å q Œ∞º «Î~°OQÍÅ∞QÍ =∂~°Û=Åã≤# J=ã~°O ÖË‰õΩO_®<Õ H˘O «=∞Ok H=ÅO

K«~°‡O •fi~å, |∞QÆæÅ •fi~å ÖËHõ â◊s~°OÖ’x W «~° ÉèÏQÍÅ`À ‰õÄ_® K«∂_»QÆÅ∞æ å~°∞.

10


1954 ãÖII ÉÏOQ∑HÍH±Ö’x XHõ _®Hõì~°∞ =∞<À"≥·*Ï˝x‰õΩÅ ã¨Ç¨Ü«∞O`À

13 ãO= «û~åÅ Ñ≤Å¡"å_ç g∞ Œ XHõ „ÑÜ≥∂QÍxfl KÕâß_»∞. Q˘ÑÊ q+Ü«∞O UO@O>Ë

J «xH˜ =∞<Àq*Ï˝<åxH˜ ãÖ|OkèOz# tHõΔ}`Àáê@∞ è•º#=Ú, ã¨=∂kèã≤÷ux

‰õÄ_® K«∂Ñ≤OKÕ"å_»∞. è•º#OÖ’ J «#∞ |∞QÆæÅg∞ Œ =∞#ã∞û#∞ UHÍ„QÆO KÕ¿ã"å_»∞.

9 <≥ÅÅ «~åfi « J «xH˜ |∞QÆæÅ •fi~å K«∂_»QÆÅ ™ê=∞~°÷ºO HõeyOk. P

«~åfi « Ñ¨k=∞Ok QÆ∞_ç¤"åi g∞ Œ „Ñ¨Ü≥∂QÆ=Ú KÕâß~°∞. giÖ’ P~°∞QÆ∞~°∞ D

„Ñ¨Ü≥∂QÆ=Ú =Å# „Ñ¨Ü≥∂[#=Ú á⁄O^•~°∞. WÑ¨C_»∞ "åà◊√§ «=∞ |∞QÆæÅ`À<Õ

Ç¨~ÚQÍ K«∂_»QÆÅ∞æ «∞<åfl~°∞.

ã¨∂÷Å Œ$+≤ì Ü≥ÚHõ ™êg∞Ñ¨º « #∞O_ç J#O`åÅ‰õΩ K«∂_»QÆÅ ~ÚOH˘Hõ

<Õ„ «O =∞#‰õΩ =ÙOk. nx<Õ ã¨∂HõΔ ‡ Œ$+≤ì ÖËHõ k=º Œ$+≤ì JO\Ï~°∞. Ü≥∂QÆ™ê èŒ#

^•fi~å Z=Ô~·<å D <Õ„`åxfl qHõã≤OÑ¨ *Ëã¨∞HÀQÆÅ~°∞. JO ÕHÍHõ K«~°‡K«‰õΔΩ=ÙÅ‰õΩ

HõxÑ≤OK«x Ñiã≤÷ «∞Å#∞, ãOÑ¶∞@#Å#∞ ‰õÄ_® K«Hõ QÍ K«∂_»QÆÅ∞QÆ∞`å~°∞. „Éèí∂=∞ èŒº

ÉèÏQÆO ÖË • Éèí$‰õΩ\˜ ™ê÷#OÖ’ =Ù#fl P*Ï˝K«„Hõ"Õ∞ =∞# =¸_»= Hõ#∞fl. nxx

`≥iKÕ „Ñ¨Ü«∞`«flO KÕ¿ãÎ =∞#Ö’x JO`«~ü*’ºu qHõã≤ã¨∞ÎOk. nx^•fi~å

Ö’HÍO «~åÅ#∞, Éèí∂QÆ~åƒùxfl, áêOK«Éè∫uHõ Ñïã≤÷ «∞Å#∞ K«∂_»QÆÅ=Ú. J~°÷O

KÕã¨∞HÀQÆÅ=Ú. D P*Ï˝K«„Hõ=∞O>Ë „áê}=Ú#∞ HõáêÅOÖ’x =∞ èŒº ≥~° g∞ Œ

Hõ#∞ÉÁ=∞Å =∞^èŒº ™ê÷#=ÚÖ’ ˆHO„nHõ$`«O KÕÜ«∞@O. =∞iÜ«Ú P UHÍ„QÆ`«

ÉèíOQÆ"≥∞ÿ#Ñ¨C_»ÖÏ¡ =∂\˜=∂\˜H˜ [˝Ñ≤ÎH˜ ≥K«∞ÛH˘x =∞~°ÖÏ UH©Hõ$ «O KÕÜ«∞@"Õ∞.

Wk "≥·*Ï˝xHõ „Ñ¨Ü≥∂QÍÅ ^•fi~å Ñ¨ÓiÎQÍ Ñïâ’kèOÑ¨|_ç# ã¨ «º=Ú.

10.17 'r=# « Î«fiO— Ñ¨ÓiÎQÍ â◊s~°O`À Hõeã≤áÈ~Ú HõxÑ≤ã¨∞ÎOk. nx=Å#<Õ

rqOz =ÙO_»@O ãOÉèíqã∞ÎOk. HÍx D r=# « «Î fi=Ú â◊s~°=Ú Ü≥ÚHõ L`åÊ Œ#

HÍ^Œ∞.

Wk J Œ$â◊º"≥∞ÿ# JÖ∫H˜Hõâ◊HÎ. P â◊HÎ#∞Oz J=ã¨~°"≥∞ÿ# JOâßxfl D

â◊s~°=Ú JO «iHõΔO #∞Oz PHõi¬OK«∞H˘x «# Ö’Ñ¨Å è•~°} KÕã¨∞‰õΩO@∞Ok.

nx`À<Õ «# Ñ¨xx #_»∞Ñ¨Ù‰õΩO@∞Ok. D qâ◊fi=∞O`å "åºÑ≤Oz L#fl r=#

« «Î fi=Ú ¿Ñˆ~ '„áê}=Ú—.


„áê}=Ú =ºHÎÖ’ =Ù#flk HÍx Jk qâ◊fi"åºÑÎ"≥∞ÿÜ«Ú#fl =∞Ç¨„áê}=Ú

Ü≥ÚHõ XHõ JOâ◊ =∂„ «"Õ∞. XHõ ã‘™ê Ö’Ñ¨Å xO_ç =Ù#fl QÍe Ü≥ÚHõ Ñï=∂}O

H˘Å==K«∞Û. ã∂÷Å Œ$+≤ìH Jk ã‘™êKÕ « P=iOÑ|_ç q_çQÍ HõxÑ≤ã∂Î =ÙO@∞Ok.

HÍx x*ÏxH˜ Jk qâ◊fi"åºÑ¨Î "åÜ«Ú`«`Î«fi=Ú Ü≥ÚHõ¯ XHõ JOâ◊ =∂„`«"Õ∞.

W Õq èŒOQÍ qâ◊fi"åºÑÎ =∞Ç¨„áê}=Ú Ü≥ÚHõ XHõ z#fl JOâ◊ =∂#= â◊s~°OÖ’

=ÙO@∞Ok. P JOâ◊#∞ 'r=# « Î«fi=Ú— J<Õ ~°∂ÑÖÖ’ K«∂™êÎ=Ú. J#∞Éèí"åxfl

á⁄O Œ∞`å=Ú. qâ◊fi"åºÑÎ „áê}=Ú â◊s~°OÖ’ Ô~O_»∞ ~°O„ è•Å •fi~å „Ñ"Õtã∞ÎOk.

"å\<Õ '=¸ÖÏ è•~°=Ú— =∞iÜ«Ú 'ãÇÏ„™ê~°=Ú— Jx JO\Ï~°∞. ã∂~°ºâ◊HÎ Éèí∂q∞

g∞kH˜ Ô~O_»∞ „ èŒ∞"åÅ ^•fi~å =ã¨∞ÎOk.

10.19 H˘O «HÍÅO =ÚO Œ∞ ÉÁOÉÏ~ÚÖ’x l.*ˇ.ˆ~Hõ J<Õ ÑÖ_ç «∞_»∞ ''k

"≥·kH± QÍ_£û ZO_£ Ñ¶≤QÆ~üû PÑ¶π |Ü«∂År—— J<Õ Ñ¨ÙãÎHõO „"åâß_»∞. JO Œ∞Ö’

PÜ«∞# – "Õ •ÅÖ’ =i‚Oz# Pk «º, =~°∞}, Jyfl, =∂~°∞ ü, q∞„ «, Jâ◊fix,

~°∞„^Œ "≥Ú^ŒÖˇ·#q =∞ã≤Î+¨¯OÖ’x qt+¨ì ™ê÷<åÅÖ’ =ÙO_Õ k=ºâ◊‰õΩÎÅ∞ Jx

ã≤ •úOfHõiOKå~°∞. g\x *ÏQÆ$ «O KÕã∞H˘x =∞x+≤ qâı+â◊HÎ ãOÑ#∞fl_»∞ HÍQÆÅ_»∞.

'â◊s~° âß„™êÎxH ãO|OkèOz "≥·kHõ |∞∞+μÅ *Ï#O K«∂¿ãÎ KåÖÏ Pâ◊Û~°ºO

HõÅ∞QÆ∞ «∞Ok— Jx „QÍO\ò "≥∞_çHõÖò HõàÏâßÅÖ’ J è•ºÑ¨‰õΩÅ∞ F. <å_ç~ü =∞iÜ«Ú

Z_»æ~ü *ˇ. ^ä•=∞ãπÅ∞ ãÖÜ«ÚHõÎOQÍ Ñ¨Ùã¨ÎHÍxH˜ Ñ‘iîHõÖ’ „"åâß~°∞. ZÖÏO\˜

LÑ¨Hõ~°}ÏÅ∞ ÖËx HÍÅOÖ’ "åiH˜ WO « Ö’ ≥·# *Ï˝#O ZÖÏ HõeyOk J<Õk

JO`«∞Ñ¨@ìx q+¨Ü«∞=Ú Jx „"åâß~°∞. Hõà◊§ ÃÑ· ÉèÏQÍxfl ''=$Ç¨Ï`ü =∞ã≤Î+¨¯——

(ÃÑ ŒÌ "≥∞ Œ_»∞) Jx JO\Ï~°∞. D 'ÃãO„|"£∞— HO„ Œ=Ú. WO„ Œ∞_»∞, ãq`å nxÜ«∞O Õ

x"åãÖ LO\Ï~°∞.

=Ú‰õΩ¯H˜ ã¨∂\˜QÍ Ö’Ñë"≥·Ñ¨Ù «Å "≥#∞Hõ ÉèÏQÆ=Ú# ''ÃãiÉÅ"£∞ J#∞

=∞ã≤Î+¨ =Ú—— (z#fl"≥∞ Œ_»∞) Ö’ ~°∞„ Œ Õ= « Ü≥ÚHõ HÍ~°ºˆHΔ„ «O LOk. =∞ã≤Î+¨ O ÃÑ·

ÉèÏQÍxfl ~À Œã‘Ü«∞x, =∞ èŒº ÉèÏQÍxfl JO «iHõΔ=∞x, „HÕk ÉèÏQÍxfl Ñ¨$käfi Ü«∞x

JO\Ï=Ú. ~À^Œã‘Ö’x k=º KÕ`«<å „Ñ¨"åÇ¨Ï=Ú, JO`«iHõΔO #∞O_ç „QÆÇ¨Ï–

#HõΔ„`åÅ`À xO_ç# „|Ç¨‡O_»=Ú =∞iÜ«Ú Ñ¨$näèfiÖ’HõOÖ’ Ñ¨xKÕ¿ã Éè∫uHõâ◊HÎ D

=¸_»∞ XHõ ã¨∂„`«|O^èŒO`À *’_çOÑ¨|_ç=ÙO\Ï~Ú. ã¨Ñ¨Î^è•~° ™È=∞Jyfl,


ã¨fi~°æ •fi~°=Ú, „^Ò}HõÅâ◊=Ú =∞iÜ«Ú Jâ◊fihâ◊‰õΩÎÅ Ü≥ÚHõ ãÖ|O èŒ=Ú D

~À ŒjˆHΔ„ «OÖ’<Õ =ÙO@∞Ok.

JyflH „HO ŒQÍ =ÙO_Õ ÉèÏQÍxfl ãfi~°æ •fi~°=∞x, •xHõO>Ë „HOk ÉèÏQÍxfl

„^À}HõÅâ◊=∞x JO\Ï~°∞. WK«Û\˜ #∞O_Õ ã¨ÑÎãï «Å∞, ã¨ÑÎ# Œ∞Å∞ „Ñ¨=Ç≤Ï™êÎ~Ú.

„^À}HõÅâ◊OÖ’ ™È=∞~°ãÖ xO_ç =ÙO@∞Ok. nx P è•~°OQÍ ™ê÷~Ú ˆHO„^•Å

â◊HÎ „áêÑ≤Îã¨∞ÎOk. "≥#∞fláê=ÚÖ’x (`åà◊§`À |OkèOÑ¨|_çÜ«Ú#fl Ô~O_»∞ „QÆO äŒ∞Å

QÆ∞uÎx Jâ◊fih‰õΩ=∂~°∞Å∞ JO\Ï~°∞. "≥∞ Œ_»∞ K«∞@∂ì å =Ù#fl XHõ qâı+¨ „ Œ==Ú

ãOÑÓ~°‚ "≥∞ Œ_»∞Ö’ KÕ «#`åfixfl Hõeyã∂Î =ÙO@∞Ok. nx<Õ =~°∞}∞_»∞ JO\Ï~°∞.

D HO„ Œ=Ú# Jyfl Õ=Ùx Ü≥ÚHõ *Ï˝#HÀâ◊O =ÙOk. =∞ã≤Î+¨ O "≥#∞Hõ ÉèÏQÆOÖ’

=ÙO_Õk (>ˇá⁄Å~üb"£) „áêp#HÍÅO Ü≥ÚHõ â◊OYáÈb. nx „HÕ Œ Ñ‘Ü« +¨

„QÆO äŒ∞Å∞ L#flq. g\˜<Õ "≥∞_»∞ÖÏ¡ Jx ‰õÄ_® JO\Ï~°∞. Wk Jâ◊fi"Õ∞ èŒÜ«∞[˝

"ÕkHõ. Jâ◊fi"Õ∞^èŒ=Ú JO>Ë WO„kÜ«∂Å ãÖ™ê¯~°=Ú. nxH˜ Ñ‘Ü«¸+¨„QÆOkä

["å|∞^•iQÍ LO@∞Ok.

MN


149

JfO„nÜ«∞ â◊‰õΩÎÅ‰õΩ P è•~°O11.3 =∞# â◊s~°OÖ’ =∞#ã∞û XHõ qÅHõΔ} ã`åÎ=Ö HõxÑ≤ã∞ÎOk. HÍx "≥·*Ïx‰õΩÅ∞

ÕeÛ# Õq∞@O>Ë â◊s~°O Ü≥ÚHõ „ÑüHõ}OÖ’ qÅHõΔ}"≥∞ÿ# =∞#ã¨∞û =ÙO@∞Ok.

Hõ}ÏÅÖ’ =ÙO_Õ =∞#ã¨∞û Ü≥ÚHõ ã¨=Ú^•Ü«∞O J=Ü«∞"åÅÖ’ =ÙO_Õ =∞#ã¨∞û

Ü≥ÚHõ x~å‡}ÏxH HÍ~°}=Ú. XH˘¯Hõ J=Ü«∞==Ú Ü≥ÚHõ HÍ~°ºHΔ„ «=Ú "Õ~fi~°∞QÍ

LO@∞Ok. HÍx J=hfl =∞#ã¨∞û Jnè#OÖ’<Õ =ÙO\Ï~Ú. QÆ∞^• ^•fi~°=Ú = ŒÌ

LO@∞#fl r=Hõ}ÏÅ∞ «=∞=O\˜ ~°™êÜ«∞xHõ Ñ¨ •~å÷Å#∞ "≥ Œ∞‰õΩ «∂ „QÆÇ≤Ïã¨∂Î

=ÙO\Ï~Ú. g\˜ =Ù ÕÎ[#O HÍ=∞"åã¨#Å#∞ Ô~K«ÛQ˘_»∞ «∞Ok. HÍx J=Ü«∞"åÅ

Ü≥ÚHõ =∞#ã¨∞û‰õΩ Wk W+ìO LO_» Œ∞. QÆ∞^•^•fi~°OÖ’ LO_Õ r=Hõ}ÏÅ HÀiHõ

Ñ¨ÓiÎ J~Ú Õ Jq HÍ=∞"åã¨# g∞ Œ xÜ«∞O„ «} KÕ™êÎ~Ú â◊s~°OÖ’ =Ù#fl „Ñü

JOQÆO Ü≥ÚHõ =∞#ã¨∞û "å\˜ "å\˜ HÀiHõefl „Ñ¨Hõ\˜ã¨∞ÎOk. HÍx J=Ü«∞"åÅ

=∞#ã∞û Jxfl\h «∞Oz U~°∞ «∂ =ÙO@∞Ok. U HÀiHõ f~° À •xfl <˘H¯ÃÑ_»∞ «∂

=ÙO@∞Ok =∞iÜ«Ú "Õ~ "å\˜H˜ ‰õÄ_® JÖÏˆQ KÕ¿ãO Œ∞‰õΩ ã¨Ç¨ÏHõiã¨∞ÎOk.

11.6 ã¨r==ÚÅ∞ – ã¨„H˜Ü«∞=ÚÅ∞ :

XHõq èŒOQÍ K«∂¿ãÎ =∞# â◊s~°O XHõ PHÍâ◊O. K«~å‡xfl =∞#Ö’ XHõ

qâı+¨ QÆ∞~°∞`åfiHõ~°¬}â◊HÎ ^•fi~å Ñ¨$käfi`À HõeÑ≤ =ÙOK«HõáÈ Õ =∞#O PHÍâ◊OÖ’

ZQÆ∞~°∞`«∂ =ÙO_Õ"åà◊§O. ã¨∂HõΔ ‡~°∂ÑÖÖ’ =∂=¸Å∞ =∞# KÕ`«# Ü≥ÚHõ¯

PÖ’K«#Å∞ ãOHõÖÏÊÅ ~°∂ÑOÖ’ PHÍâ◊ « Î«fiOÖ’ «~°OQÍÅ∞QÍ J=Ù «∂=ÙO\Ï~Ú.

T~å˚x „Ñ¨HÍâ◊OQÍ =∂~°Û@O XHõ Hõ+ì"≥∞ÿ# „Ñ¨}ÏoHõ. HÍx "≥·*Ï˝x‰õΩÅ∞

`≥Å∞û‰õΩ#fl^Õq∞@O>Ë D T~å˚ U^≥·<å XHõ =ã¨∞Î=ÙÖ’H˜ „Ñ¨"Õt¿ãÎ ^•x

Ñ¨~°=∂}∞=ÙÅ∞ L ÕÎlOÑ¨|_ç ÖË™êÎ~Ú. «~åfi « H˘OK≥O âßOuOÑ¨|_ç Jq "å\˜

=¸Å™ê÷<åxH˜ uiy "≥o§#Ñ¨C_»∞ =ã¨∞Î=Ù T~å˚x Ñ‘Å∞Û‰õΩx „Ñ¨HÍâ◊=O «OQÍ

11


"≥∞é∞ã¨∞ÎOk. D „H˜Ü«∞#∞ ''ãÖnÑ≤Î—— Jx JO\Ï~°∞. D QÆ∞}O „Ñ¨ÑÖK«=ÚÖ’x

Jxfl „áê}∞ÅÖ’#∞ LO@∞Ok. =∞#‰õΩ "å\˜x QÆ∞iOz ≥eÜ«∞^•? ≥eÜ«∞ Œ∞.

HÍx "≥·*Ï˝x‰õΩÅ‰õΩ ≥Å∞ã¨∞. Jk UO@O>Ë =∞#∞+¨μºÅ∞ Uq∞ PÖ’z™êÎ~À ^•xfl

ZO « ^•KåÅ#∞‰õΩ<åfl ^•K«ÖË~°∞. Jq Dq èŒOQÍ<Õ ã¨∂HõΔ ‡ „Ñ¨HÍâ◊=O «"≥∞ÿ#

«~°OQÍÅ∞QÍ |Ü«∞\˜H˜ =™êÎ~Ú. =∞#O g\˜HõO>Ë ã¨∂HõΔ ‡"≥∞ÿ# P «‡KÕ «# •fi~å

D «~°OQÍÅÖ’H˜ „Ñ¨"ÕtOK«=K«∞Û. ÃÑ·# K≥Ñ≤Ê# q èŒOQÍ „Ñ¨Ü«∞ufl¿ãÎ =∞#O KåÖÏ

ÕeHõQÍ P =ºHÎ UO PÖ’zã∞Î<åfl_»∞? J<Õk J~°÷O KÕã∞HÀ=K«∞Û. Éèíq+º «∞Î QÆ∂iÛ

J «x „Ñ¨}ÏoHõ ÖËq∞\˜? "≥Ú ŒÅQÆ∞#q ≥Å∞ã¨∞‰õΩ<ÕO Œ∞‰õΩ =∞#O KåÖÏ „â◊ ŒúQÍ

=∞# =∞#ã¨∞ûx xÜ«∞O„uOK«QÆey Õ<Õ J=hfl ãÖÉèí==∞ø`å~Ú.

„â◊=}=Ú =∞iÜ«Ú Œ~°≈#=Ú Ü≥ÚHõ k=ºâ◊‰õΩÎÅ∞

11.9 =∞#∞+¨μºÅ Ü≥ÚHõ z#fl ÉèÏQÆO K≥q. Wk ã¨~°fiâ◊HÎ=O «∞_≥·# HõàÏHÍ~°∞_»∞

J~Ú# q è• «x QÆ∞~°∞ÎKÕã¨∞ÎOk. nx`À ã¨=∞"≥∞ÿ# ~å_®~ü =∞#∞+¨μºÅ∞ ZÑ¨Ê\˜H©

«Ü«∂~°∞ K≥Ü«∞ºÖË~°∞. K≥q Ju z#fl â◊ÉÏÌxfl ‰õÄ_® q#QÆÅ Œ∞, ÃÑ ŒÌ â◊ÉÏÌÅ#∞

ÉèíiOK«QÆÅ Œ∞. „ÑÜ≥∂QÆO •fi~å D q+Ü«∂xfl ≥Å∞ã∞‰õΩ<åfl~°∞. K≥=ÙÅ ãÇÜ«∞O`À

=∂#=Ù_»∞ ã¨∞=∂~°∞ 5 ÖHõΔÅ â◊ÉÏÌÅ#∞ qx QÆ∞~°∞ÎÑ¨@ì=K«∞Û, HÍx '~å_»~ü—

LÑ¨Ü≥∂QÆOÖ’ Ñïq∞u L#flk.

â’„ «„ó HÍâ◊Ü≥∂ó ãÖ|O èŒ ãÖÜ«∞=∂ £ k=º â’„ «„"£∞II

J~°÷O : „â◊=}ËO„kÜ«∂Å#∞ PHÍâ◊O Ü≥ÚHõ ãO|O èŒO g∞ Œ ãOÜ«∞=∞O

KÕÜ«∞@O =Å¡ èŒfi#∞Å#∞ q<Õ â◊HÎ =ã¨∞ÎOk.

("≥·*Ïx‰õΩÅ∞ â◊|ÌÑsHõΔ HÀãO H˘O «=∞Ok =º‰õΩÎÅ#∞ '™œO_£ „ÑÓÑ¶π— QÆkÖ’

=ÙOKå~°∞. gi Jaè„áêÜ«∞O „ÑHÍ~°O QÆkÖ’x"åiH ZÖÏO\ â◊ÉÏÌÅ∞ qxÑ≤OK«=Ù.

ZO Œ∞=Å#O>Ë P QÆkÖ’ |Ü«∞\#∞Oz ZÖÏO\ â◊|ÌO qxÑ≤OK« Œ∞. HÍx „ÑÜ≥∂QÆO

^•fi~å KåÖÏ Pâ◊Û~°ºHõ~°"≥∞ÿ# q+Ü«∞O ≥eã≤Ok. P =º‰õΩÎÅ‰õΩ qz„ «"≥∞ÿ# â◊ÉÏÌÅ∞

K≥=ÙÅÖ’ qxÑ≤OKå~Ú).

D =∞ èŒºHÍÅOÖ’ 'ã≤HÕ Œ~ü— J<Õ =ºHÎ J «ºkèHõ Œ∂~°O 20 "≥∞ÿà◊§ =~°‰õΩ


q#QÆeˆQ"å_»x "≥·*Ï˝x‰õΩÅ∞ ã¨Ê+ìOQÍ ≥Å∞ã¨∞HÀQÆeQÍ~°∞. HÍx Ü≥∂QÆ∞Å∞ «=∞

K≥=ÙÅ`À "≥Ú «ÎO „|Ç¨‡O_»OÖ’x â◊ÉÏÌÅ#xflO\˜h q#QÆÅ∞QÆ∞`å~°∞.

11.4 q*Ï<åKå~°∞º_»∞ S<£ã‘ì<£ Õâ◊O-HÍÅO Ü≥ÚHõ „áê=ÚMÏºxfl „ÉèÏOu Jx,

J"åãÎqHõO Jx ÕÖÏÛ_»∞. "Õ •O « Œ~°≈#OÖ’ [QÆ «∞Îx =∂Ü«∞ Jx, „ÉèÏOu Jx

K≥áêÊ~°∞ =∞iÜ«Ú `å_»∞x K«∂z áê=Ú J<Õ „Éèí=∞x L^•Ç¨Ïiã¨∂Î =∞#O UO

K«∂™êÎ"≥∂ Jk "åãÎ=O HÍ Œ∞ Jx J<åfl~°∞. J}∞q*Ï#∞Å Œ$+≤ìÖ’ D „ÑÑOK«=Ú

J}∞=ÙÅÜ≥ÚHõ «∞áê#∞Å`À xO_ç# ã¨∞_çQÆ∞O_»O.

11.15 Œ$+≤ìx ãÖÑ¨Ó~°‚OQÍ qxÜ≥∂yOK«∞HÀQÆÅ∞QÆ∞ «∞<åfl=∂?

Ç¨Ö’„QÆÑ¶‘ 'ÖË[~ü— H˜~°}ÏÅ Ü≥ÚHõ J<ÕHõ K«=∞`å¯~åÅÖ’ XHõ\˜. S<£ã‘ì<£

ÖË[~ü Ü≥ÚHõ ã≤ •úO « Pqëê¯~åxfl KÕâß_»∞. 50 ãÖ= «û~åÅ «~åfi « PÜ«∞#

Ü≥ÚHõ ÑïHõÅÊ##∞ '\Ï_»û<£— 1954 Ö’ ™êHÍ~°O KÕâß_»∞.

11.16 á¶⁄\’„QÆÑ¶‘ q*Ï˝#O Pq+¨ $ «O KÕÜ«∞|_ç# 112 ãÖ= «û~åÅ «~åfi «

Wk JO ŒiH˜ LÑ¨Ü≥∂QÆHõ~°OQÍ =∂iOk. Pq+¨ $ «O KÕâßHõ >ˇeá¶È<£ 56

ãÖ= «û~åÅ «~åfi «, >ˇeq[<£ 12 ãÖ= «û~°=ÚÅ «~åfi «, J}∞ÉÏO|∞Å∞ 5

ãÖIIÅ «~åfi « JO ŒiH˜ LÑ¨Ü≥∂QÆOÖ’H˜ =KåÛ~Ú. Ç¨Ö’„QÍÑ¶≤H©‰õÄ_® H˘O «

ã¨=∞Ü«∞O Ñ¨_»∞ «∞Ok. HÍh ZÑ¨C_≥· Õ Jk =ÙÑ¨Ü≥∂QÆOÖ’H˜ =ã¨∞ÎO^À ^•xfl

K«∂ã≤#"åà◊√§ KåÖÏ Pâ◊Û~°ºO á⁄Ok, K«=∞`å¯~°OÖ’#∞Oz =zÛ# J Œ∞ƒù «nÑÖ

ÖÏQÍ ÉèÏq™êÎ~°∞.

11.19™êfig∞ q"ÕHÍ#O Œ ÅO_»<£Ö’ =ÙO_»QÍ [O+¨_£r \Ï\Ï Yx[ =∞iÜ«Ú

W#∞=Ú Ñi„â◊=∞#∞ xi‡OK«=Åã≤# ™ê÷<åxfl ≥Å∞ã∞‰õΩx, ã‘fiHõ$ux fã∞‰õΩ<ÕO Œ∞‰õΩ

"åi= ŒÌ‰õΩ "≥o§#ÑÙ_»∞ ã÷Å q=~åÅ∞ q"ÕHÍ#O £QÍ~°∞ K≥áêÊ~°∞. Yx[ Ñ^•~å÷Å∞,

h~°∞, #∂<≥ ÉÏ=ÙÅ∞, Éèí∂q∞Ö’Ñ¨Å "ÕÅ J_»∞QÆ∞Å „HÕ Œ L#fl q+¨Ü«∂Å QÆ∞iOz

‰õÄ_® PÖ’K«#Å HõOÑ<åÅ#∞ „ÑÜ≥∂yOz JHõ _ç ã≤÷ux ~°ÇÏãº P «‡‰õΩ K≥ÑÊQÆÅ~°∞.

(Dâ◊HÎ À<Õ q"ÕHÍ#O Œ Ñï„â◊=∞ ™ê÷Ñ¨#‰õΩ ã÷ÖÏxfl x~°‚~ÚOKå~°∞).

11.20 P è•ºu‡Hõ q*Ï#OÖ’ „Ñu ™ê÷#OÖ’#∞ „ÑHÍâ◊O Ü≥ÚHõ ™ê èŒ#, „ÑHÍâ◊O

Ü≥ÚHõ K«~°Û [~°∞QÆ∞ «∞Ok. D „ÑHÍâ◊ |Å∞ƒ, nÑO =∞iÜ«Ú ã∂~°∞º_»∞, K«O„ Œ∞_»∞


"≥Ú ŒÅQÆ∞"å\ #∞Oz =KÕÛ "≥Å∞QÆ∞ HÍ Œ∞. Jk Ñ~°=∞*’ºu. U ≥· Õ D qâ◊fiKÕ «##∞

P è•~°O KÕã¨∞‰õΩx "≥Å∞QÆ∞ «∂ =ÙO@∞O^À P „Ñ¨HÍâ◊O QÍÜ«∞„f Láêã¨º Õ= «

ãq «. D ãq «#∞ Ñ~°=∞*’ºux JO\Ï~°∞. D Jã≤Î «fiO |∞∞ «∞OÉèí~å„Ñ[ ~°∂ÑOÖ’

=º‰õΩÎÅ∞ «=∞ Ö’Ñ¨ÖË Œi≈OK«QÆÅ∞QÆ∞`å~°∞. nx "≥∂`å Œ∞ Z=iÖ’ *Ï˝#OQÍ

=ÙO@∞O^À "åiÖ’ JkèHõ Dâ◊fisÜ«∞ JOâ◊ =Ù#flk Jx J~°÷O KÕã¨∞HÀ"åe.

ãfiÉèÏ==Ú, ãfiãO™ê¯~°=Ú, HÀiHõ, „HÜ«∂â◊HÎ W=hfl D „ÑHÍâ◊O J}∞=ÙÅ P>Ë.

11.21 â◊s~åxH˜ Ô~O_»∞ „^èŒ∞"åÅ∞ LO\Ï~Ú. XHõ\ ˜ =∞ã≤¯+¨¯O, Ô~O_»=k

[#<Õ„kÜ«∞O = ŒÌ QÆÅ KÕ «<å «‡Hõ â◊HÎ. =∞ã≤Îëê¯xH˜ =∞iÜ«Ú T~å˚ „Ñ¨"åÇ¨Ï=Ú

[#<ÕO„kÜ«∂xH ãO|O èŒO =ÙOk. ã∂HõΔ ‡â◊‰õΩÎÅ∞ „ãqOK«@=Ú J<Õk â◊s~°OÖ’

D ˆHO„^•Å#∞OKÕ [~°∞QÆ∞ «∞Ok.

11.22 Láêã¨# XHõ "≥·*Ï˝xHõ „Ñ¨„H˜Ü«∞. WO Œ∞Ö’ =∞#O =∞# Ö’Ñ¨Å =Ù#fl

K≥_»∞, =Úé˜H˜, áêáêK«~°}ÏxH˜ „áÈ`åûÇ¨xflKÕÛ „Ñ¨HÍâ◊ J}∞=ÙÅ∞-k"åº «‡QÍ,

Õ[ã∞ûQÍ, ã^•K«~°}QÍ, âßOu „Ñã#fl «Å „Ñ=$ «∞ÎÅ∞QÍ Ñi=~°Î# K≥O Œ∞`å~Ú.

qHÍãÖ Ü≥ÚHõ D „Ñ¨„H˜Ü«∞Ö’ <≥·ãïæHõ «fiO, Ñ≤O_»=Ú =∞iÜ«Ú „QÆÇ¨Ï–#HõΔ„ «

ã¨Ç¨ÏÜ≥∂QÆO =ÙO@∞Ok. L^•Ç¨Ï~°}H˜ =∞#O QÍÜ«∞„u Láêã¨# KÕã≤#Ñ¨C_»∞

=∞# Ö’Ñë Œ∂+≤ « „Ñ¨HÍâ◊ J}∞=ÙÅ#∞ |Ü«∞@H˜ ÑÖÑ≤OK«\ÏxH˜ =∞iÜ«Ú

"å\˜ ™ê÷#OÖ’ k=º „Ñ¨HÍâ◊ J}∞=ÙÅ#∞ xO¿ÑO Œ∞‰õΩ 'QÍÜ«∞„u— Õ= « JO>Ë

ã¨∂~°∞º_»∞ ã¨Ç¨Ü«∞O KÕ™êÎ_»∞.

ÉèÏ~°fÜ«∞ Ü≥∂QÆ∞Å∞ „|ÇÏ‡~°O„ èŒ ™ê÷#O =∞iÜ«Ú +@Û„HÍÅ#∞ ≥Å∞ã∞‰õΩ<Õ

„Ñ¨Ü«∞ «flO KÕâß~°∞. JO Œ∞Ö’ ã¨Ç¨Ï„™ê~° Hõ=∞ÅO g\˜H˜ aè#flOQÍ g@xflO\˜g∞^•

PkèÑ¨ «ºO Hõey =ÙO@∞Ok J<Õ ãÖQÆu ≥Å∞ã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. nx ™ê÷#O «Å,

K≥=ÙÅ‰õΩ Ô~O_»∞ JOQÆ∞àÏÅ Ö’Ñ¨Å Éèí$‰õΩ\˜ ™ê÷<åxH˜ 2 1/2 ÖËHõ 3 JOQÆ∞àÏÅ

Ö’Ñ¨Å∞#fl ™ê÷#OÖ’ „Ñ¨HÍâ◊Ñ¨ÙO[ ~°∂ÑÖÖ’ =ÙO@∞Ok. P`«‡^•~°≈x‰õΩÅ

J#∞™ê~°OQÍ D ™ê÷#O Q˘_»∞QÆ∞#∞ "≥#‰õΩ¯ uÑ≤Ê Õ =KÕÛ PHõ$u ÖËHõ z#fl y<≥fl

PHÍ~°OÖ’ 17 „Ñ¨ è•# „Ñ¨HÍâ◊ « åÎ fiÅ`À «Ü«∂~°~ÚOk. KèåO^ÀQÀºÑ¨x+¨ «∞ÎÖ’

ã¨Ç¨Ï„™ê~° Œ~°≈#O J<Õ ã≤kúx QÆ∂iÛ 5 =ÚHõ Ö’¡ WÖÏ K≥áêÊ~°∞. ' «ã¨º ã¨~fi+¨μ

Ö’H+μ HÍ=∞Kås Éèí=— J#QÍ ãÇÏ„™ê~° Œ~°≈#O „áêÑ≤ÎOÑ*Ëã∞‰õΩ#fl"å~°∞ ã=∞~°∞÷Å∞


J=Ù`å~°∞. W Õ P â◊HÎ HO„ ŒO, WHõ _ç#∞OKÕ =∞ã≤ +¯O, â◊s~°O Ü≥ÚHõ xÜ«∞O„ «}

[~°∞QÆ∞ «∞Ok. =∞iÜ«Ú qâ◊fiOÖ’ U ≥· Õ =∂#gÜ«∞ « Ü≥ÚHõ qÅHõΔ} q*Ï˝#O

HõxÊã¨∞ÎO^À •xx ãÖáêkOK«=K«∞Û.

11.38 WÑ¨Ê\ ˜=~°‰õΩ =∞#‰õΩ `≥eã≤O^ÕO@O>Ë Ñ¶¨∞#Ñ¨^•~å÷Å∞ =∂„`«"Õ∞

qãÎiOK«@O, =Ú_»∞K«∞HÀ=@O KÕ™êÎÜ«∞x. HÍx "≥·*Ïx‰õΩÅ •fi~å =∞#‰õΩ WÑC_»∞

≥eã≤#k UO@O>Ë H=ÅO Ñ^•~å÷ÖË =Ú_»∞K«∞HÀ=Ù, ã=∞Ü«∞O ‰õÄ_® qãÎiã∞ÎOk,

=Ú_»∞K«∞‰õΩO@∞Ok Jx. "ÕQÆO f„=`« ÃÑiy`Õ ã¨=∞Ü«∞O `«QÆ∞æ`«∞Ok.

QÆujÅ"≥∞ÿ#^•x "≥Ú ŒÅ∞H˘x ^•x ã≤÷~° « =~°‰õΩ "≥·*Ï˝x‰õΩÅ∞ Wk ã¨ «ºO Jx

≥Å∞ã∞‰õΩ<åfl~°∞. S<£ã‘ì<£ «# H¡+ì"≥∞ÿ# QÆ}`åxfl P è•~°OQÍ KÕã∞‰õΩx D q+Ü«∂xfl

=∞iO « ã¨Ê+ìOQÍ ≥eÜ«∞KÕâß~°∞. PÜ«∞# K≥Ñ≤Ê#k "ÕQÆOÖ’ |∞kúx LÑ¨Ü≥∂y¿ãÎ

ã=∞Ü«∞ QÆu «QÆ∞æ «∞Ok. XHõ"Õà◊ 1,86,000 "≥∞ÿà◊√§ „Ñu ÃãHõO_»∞‰õΩ „ÑHÍâ◊"ÕQÆO`À

„Ñ¨Ü«∂}˜¿ãÎ ã¨=∞Ü«∞ QÆu ZO « «QÆ∞æ «∞O ŒO>Ë JHõ _» ã¨=∞Ü«∞O ZO « ˘O Œ~°QÍ

QÆ_çzO Œ<Õk ≥eÜ«∞<Õ ≥eÜ«∞ Œ∞. U ≥·<å ~åÔH\ò ZH˜ ‰õÄ~°∞Ûx D "ÕQÆO`À

„QÆÇ¨Ï, #HõΔ„`åÅ#∞ K«∞\ì „Ñ¨Ü«∂}O KÕã≤ "≥#H˜ uiy=¿ãÎ =~°Î=∂# QÆ}˜ «O

„Ñ¨HÍ~°O "Õ~Ú ãÖ= «û~åÅ∞ Ñ¨_»∞ «∞Ok. PÜ«∞# Ü≥ÚHõ qt+ì QÆ}˜ «O „Ñ¨HÍ~°O

XHõ <≥ÅHõO>Ë «‰õΩ¯= ã¨=∞Ü«∞O Ñ¨_»∞ «∞Ok. JÖÏ "≥o§ =zÛ# =ºHÎ Ñ¨$käfiH˜ =¿ãÎ

WHõ _» "Õ~Ú ãÖ= «û~åÅ∞ Ñ¨Ó~°Î=Ù`å~Ú, JO ÕHÍHõ KåÖÏ P~åÅ∞ =∞iÜ«Ú

Ñïã≤÷ «∞Å∞ =∂iáÈ~Ú=ÙO\Ï~Ú. D ã¨=∞Ü«∞OÖ’ P "≥#H˜ uiy =zÛ# =ºHÎ

Ü≥ÚHõ PÜ«Úã¨∞ûÖ’ H˘OK≥O ‰õÄ_® Õ_® =ÙO_» Œ∞, J «#∞ P ã¨=∞Ü«∞OÖ’<Õ

=ÙO_çáÈ`å_»∞.

11.39 HÍÅ=Ú Ü≥ÚHõ KÕ «# «fi=Ú :

ã¨=∞Ü«∞O =∞iÜ«Ú ™ê÷#O JO>Ë Uq∞\˜? "åãÎ=OQÍ Wk Uq∞ ÖË Œ∞.

Jk =∞# =∞ã≤Î+¨ O Ü≥ÚHõ ˆH=Å HõÅÊ<å~°K«# =∂„ «"Õ∞. =∂=¸Å∞QÍ =∞#O

U=∞O\Ï=∞O>Ë – <Õ#∞ 8 QÆO@Å‰õΩ WO\#∞Oz =KåÛ#∞, <å q"åÇÏO 2 EÖ·

™êÜ«∞O„ «O 7 QÆO@Å‰õΩ J~ÚºOk. âßº=∞Å‰õΩ, <å‰õΩ =∞ èŒº =∞ è•ºÇ¨ÏflO 12

QÆO@Å‰õΩ Q˘_»= [iyOk. H˜â’~ü "Õ∞ 1957Ö’ „áê äŒq∞HÀ#fl « Ñ¨sHõΔ „"åâß_»∞.

D "åHÍºÅ#∞ „â◊ ŒúQÍ KåÖÏ™ê~°∞¡ K«kq Õ =∞#H˜ XHõ q+¨Ü«∞O ≥Å∞ã¨∞ÎOk,


„Ñ¨ ÕºHõ ã¨=∞Ü«∞O J<Õk U ≥·<å XHõ ãÖÑ¶∞@#`À =Ú_çÑ¨_ç=ÙO@∞Ok. ã¨=∞Ü«∞O

Ug∞ =ã¨∞Î=Ù HÍ Œ∞. U ≥·# XHõ ãÖÑ¶∞@# HÍx, „H˜Ü«∞ HÍx [~°QÆHõáÈ Õ =∞#H˜

ã¨=∞Ü«∞O Ü≥ÚHõ Jã≤Î «fiO`À Ñ¨<ÕÖË Œ∞.

11.40 ã¨$+≤ì Ñ¨~°=∂}∞=ÙÅ`À xO_ç=ÙOk. Ñ¨~°=∂}∞=ÙÅ∞ Hõeã≤ =ÙO_»@O

=Å¡ Ñ^•~å÷Å∞ «Ü«∂~°=Ù`å~Ú, Ñ^•~å÷Å`À Hõeã≤ ™ê÷#=Ú Õâ◊=Ú „|Ç‡O_»OQÍ

«Ü«∂~°Ü«∂º~Ú. D „|Ç¨‡O_»O Ñ¨ •~å÷Å ~°∂Ñ¨"Õ∞. D „|Ç¨‡O_»OÖ’ =∞#O

uO\ÏO, èŒi™êÎO, JO Œ∞Ö’<Õ x=t™êÎO. =∞# â◊s~°O ‰õÄ_® Ñ^•~°÷=Ú =∞iÜ«Ú

Ñ¨~°=∂}∞=ÙÅ`À xO_ç =ÙOk. Wk ‰õÄ_® XHõ ~°Hõ"≥∞ÿ# „|Ç¨‡O_»"Õ∞. S<£ã‘ì<£

U=∞x qâ◊fiã≤OKå_»O>Ë â◊s~° ~°∂ÑOÖ’ Ñ^•~°÷[QÆ «∞ÎÖ’ XHõ =∞ã≤Î+¯ÑÙ KÕ «# «fiO

=ÙOk. JÖÏˆQ D „|Ç¨‡O_»=Ú XHõ KÕ «# «fiO`À xÜ«∞O„uOÑ¨|_»∞`ÀOk Jx

„ÑüáêkOKå_»∞. J#QÍ Ñ¨$käfiH˜ =∞iÜ«Ú „QÆÇ¨Ï #HõΔ„`åÅ‰õΩ «=∞ ŒO@∂ XHõ

ãfi «O„ « KÕ «# «fiO LO@∞Ok. Jk =∞#∞+μºÅ ÖÏQ QÆ} «=∂ è•~°OQÍ ÑxKÕã∂Î

=ÙO@∞Ok. JO>Ë D [QÆ «∞Î =∞ã≤Î+¯O •fi~å xi‡OK«|_»¤ Ñ^•~å÷Å∞ «ÑÊ =∞~g∞

HÍ Œ∞.

MN


155

JfO„nÜ«∞â◊‰õΩÎÅ Pq~åƒù=O =∞iÜ«Ú qHÍãO12.2 JfO„kÜ«∞ â◊‰õΩÎÅ∞ K«∂_»\ÏxH˜ ™ê=∂#ºOQÍ HõxÊOKÕ =∞#∞+¨μºÅÖ’

XHõ •xH q∞Oz XHõ\ J Œ∞ƒù « ãOÉèÏ=#ÅH c*ÏO‰õΩ~åÅ∞QÍ =Ù<åfl~Ú. "å\x

ÃÑOKÕ J=ã~°O =ÙOk. Wk ™ê èŒ# •fi~å ãOÉèíqã∞ÎOk. H˘O «=∞OkH ÑÓ~°fi[#‡

™ê^èŒ#Å∞ ‰õÄ_® D [#‡Ö’ Ñ¨xH˘ã¨∂Î=ÙO\Ï~Ú. J<åÜ«∂ãÖQÍ JÖÏO\˜

J^Œ∞ƒù`åÅ∞ „Ñ¨Hõ\©HõiOÑ¨|_»@O nx HÍ~°}OQÍ<Õ. Z=iÖ’ D ™ê=∞~°÷ºO

=ÙO@∞O^À "å~°∞ D â◊HÎx J#=ã¨~°OQÍ Y~°∞Û KÕÜ«∞‰õΩO_® =ÙOK«@O "åi

ÉÏ èŒº «. JfO„kÜ«∞ ™ê=∞~å÷ºxfl LK«ÛãÎsÜ«∞ „Ñ¨Ü≥∂[<åÅH˜ =∂„ «"Õ∞ "å_®e.

12.14 JÑi„QÆÇÏ=Ú, J¿ãÎÜ«∞=Ú, JÇ≤ÏOã, „|ÇÏ‡K«~°º=Ú JfO„kÜ«∞ ™ê=∞~°÷º

ãÖÑ¨#fl « QÆÅ =º‰õΩÎÅÜ≥ÚHõ r=<åxH˜ LÑ¨Hõ~°}ÏÅ∞QÍ U~°Ê_ç Jq Dâ◊fisÜ«∞

â◊H˜Îx ÖÏQÆ∞H˘x `«=∞Ö’H˜ „Ñü+≤ªOÑ¨*Ë™êÎ~Ú ÖËHõ q=â◊√efl KÕ™êÎ~Ú. WÖÏ

JfO„kÜ«∞â◊‰õΩÎÅ∞ Pq~°ƒùqOK«@O [iy Õ =∞#Ö’ „Ñü"˘Hõ ~°∞ XHõ qt+ì"≥∞ÿ#

â◊HÎH˜ ™êfiq∞QÍHõ =∂#~°∞.

Hõà◊§H˜ QÆO «Å∞ Hõ@∞ì‰õΩx "≥∂\Ï~°∞Ãã·H˜Öò #_»Ñ¨@O ÃÑ ŒÌ Pâ◊Û~°ºHõ~°"≥∞ÿ#

Ñ¨x Ug∞ HÍ Œ∞. nxx Z=Ô~·<å JÉèÏºãÖ =Å¡ KÕÜ«∞QÆÅ∞QÆ∞`å~°∞. HÍx gi

JÉèÏºã¨ ã¨=∞Ü«∂xfl x[OQÍ QÆ∞_ç¤"åiH˜ Œ$+≤ìx ≥Ñ≤ÊOKÕO Œ∞‰õΩ qxÜ≥∂y¿ãÎ gi

â◊HÎx ã¨kfixÜ≥∂QÆO KÕã≤#@¡=Ù «∞Ok. =∂O„u‰õΩÅ∞ "åi KÕ «∞efl uÑ≤Ê ~°Hõ~°HÍÅ

«=∂ëêÅ∞ KÕ™êÎ~°∞. „Ñã∞Î « JfO„kÜ«∞ â◊‰õΩÎÅ∞ Hõey# =º‰õΩÎefl gi`À ã=∂#OQÍ

áÈÅÛ=K«∞Û. g~°∞ gi â◊HÎx LÑÜ≥∂yOz K«xáÈ~Ú#"åi P «‡`À =∂\Ï¡_çOK«@O

ÖÏO\ K«=∞`å¯~åÅ∞ KÕã∂Î=ÙO\Ï~°∞. HÍx D â◊‰õΩÎÅ#∞ LÑÜ≥∂yOz Õâ◊ „Ñ[ÅÖ’

„¿Ñ~°}x HõeyOz ã¨<å‡~°æOÖ’H˜ #_çÑ≤Oz, QÍOnèQÍi ÖÏO\˜ P «‡Å#∞ Ñ≤ez

"åi =∂~°æ Œ~°≈<åxfl „Ñ[Å‰õΩ JOkOK«=K«∞Û Hõ •! H=ÅO ã~° •HÀãO K«∞\Ïìxfl,

12


Ñ¨HÍ¯xfl Ñ≤eÑ≤OK«@O=Å¡ ZÖÏO\˜ „Ñ¨Ü≥∂[#O ÖËHõáÈQÍ â◊‰õΩÎefl Œ∞ifixÜ≥∂QÆ

Ñ¨~°K«@"Õ∞ [~°∞QÆ∞ «∞Ok.

`åO„u‰õΩÅ∞ QÍeÖ’ KÕ~ÚuÑ≤Ê ~°Hõ~°HÍÅ =ã¨∞Î=Ùefl ã¨$+≤ì™êÎ~°∞. Wq

„Ñ¨ Œ~°≈#ˆH QÍx x[OQÍ LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_»=Ù. D â◊HÎ À |Ç¨ï=¸Åº"≥∞ÿ# ~° åflÅ#∞

ã¨$+≤ìOz ÕâßxH˜ Pi÷HõOQÍ ã¨Ç¨Ü«∞O KÕÜ«∞=K«∞ÛHõ •! ZO Œ∞‰õΩ KÕÜ«∞ÖË~°∞?

ã¨kfixÜ≥∂QÆO HÍx „Ñ¨ Œ~°≈#Å∞ ZO Œ∞‰õΩ K≥Ü«∂ºe? go§KÕÛ D âßáêÅ∞ –

=~°^•<åÅ∞ ‰õÄ_® KåÖÏ z#flq. "åiH˜ Éèíq+¨º`«∞ÎÖ’ U=∞=Ù`«∞O^À ‰õÄ_®

xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ≥eÜ«∞ Œ∞. g~°∞ «=∞ QÆ∞O_≥Åg∞ Œ K≥~Úº "Õã¨∞H˘x è≥·~°ºOQÍ U

q+¨Ü«∞OÖ’#∞ Z‰õΩ¯=, «‰õΩ¯=Å ãÖ|O è•xfl ‰õÄ_® K≥Ñ¨ÊÖË~°∞. ÖÏ@s #O|~üû,

E ŒOÖ’ ÔQÅ=@O QÆ∞iOz ~ÚOHõ UO K≥Ñ¨ÊQÆÅ~°∞? âßáêÅ∞, =~° •<åÅ∞

"åi WO\˜ K«∞@∞ì„Ñ¨Hõ¯Å"åiH˜ =∂„`«"Õ∞ W=fiQÆÅ~°∞. ~å„+¨ìOÖ’x ~å[hux

=∞#ã¨∞ûH˜ #zÛ# q èŒOQÍ =∂~°ÛQÆÅ JfO„kÜ«∞ â◊‰õΩÎÅ∞ =Ù<åfl~Ú. HÍh Wk

=º‰õΩÎÅ ™ê=∞~°÷ºOÖ’ ÖË=x ^•"å"Õã≤ =∞s K≥Ñ¨Ê=K«∞Û.

12.24 g∞~°∞ J@∞ W@∞ uiˆQ HõOÑ¨Óº@i¡=fi ŒÅK«∞‰õΩ<åfl~å?

=∞# "≥·*Ï˝x‰õΩÅ∞ =∞iÛáÈ=\ÏxH˜ =ÚO Œ∞QÍ 3 HÍ~°}ÏÅ∞ K≥áêÊ~°∞.

1. U ≥·<å q+Ü«∞O QÆ∞~°∞ÎÃÑ@∞ìHÀ"åe J<Õ HÀiHõ ÖËHõáÈ=@O. 2. „Ñã∞Î « q+Ü«∞O

g∞ Œ Ñ¨ÓiÎQÍ =∞#ã¨∞ûx ÃÑ\ì J~°÷=Ú KÕã¨∞‰õΩ<Õ „Ñ¨Ü«∞ «fl=Ú K≥Ü«∞ºHõáÈ=@O

3. „Ñ¨ãÖQÆO [iˆQ@Ñ¨C_»∞ ^•xg∞ Œ W+ìO, ~°∞z ÖËHõáÈ=Ù@KÕ « x~°¡HõΔ ºOQÍ

=ÙO_»@O, gi Jaè„áêÜ«∂#∞™ê~°O D =¸_»∞ ÅHõΔ}ÏÅ#∞ =kÖË¿ãÎ =∞iÛáÈ=@O

J<Õ JÅ"å@∞ KåÖÏ =∞@∞‰õΩ «QÆ∞æ «∞Ok.

12.29 JfO„kÜ«∞ ™ê=∞~°÷ºO JÉèÏºãÖ =ÖË¡ =ã¨∞ÎOk.

12.40 *Ï˝<ÕO„kÜ«∂Å∞ Õ=`åâ◊‰õΩÎÅ∞ :

lÇ¨Ïfi Ü≥ÚHõ "≥Ú Œ\˜ ™ê èŒ# ó– ~°∞z K«∂_»@O =Å¡ Ñ¨ •~°÷O Ü≥ÚHõ

QÆ∞}ÏÅ#∞ ≥Å∞ã∞HÀ=K«∞Û. J`åºâ◊H˘nÌ P=â◊ºHõ «‰õΩ q∞Oz Ñ^•~å÷xfl ã‘fiHõiOK«@O

=Å¡ ~°∞z #+¨ìáÈ`«∞Ok. ~°∞z ^•fi~å Ñ¨^•~å÷Å Ü≥ÚHõ¯ QÆ∞}ÏÅ#∞ QÆ∞iOz

≥Å∞ã¨∞HÀ=K«∞Û. "å\˜ q"ÕK«#, qâı¡+¨} =∞iÜ«Ú =sæHõ~°} KÕÜ«∞=K«∞Û. XHÍ<˘Hõ


ã¨=∞Ü«∞OÖ’ =∞#ã¨∞û‰õΩ, HõO Œ=¸ÅÅ, Ñ¶Å=ÚÅ QÆ∞}ÏÅ qâı¡+¨} KÕÜ«∞|_çOk,

g\x U "≥∂`å Œ∞Ö’, Uq èŒOQÍ LÑÜ≥∂yOK«∞HÀ"åÖ’, Uq∞ „ÑuÑ¶ÅO =ã∞ÎO^À

"åiH ≥Å∞ã∞. <À~°∞ XHõ =∞Oz „ÑÜ≥∂QÆâßÅQÍ ÑxKÕã∞ÎOk. #=∞Å_»O =∞iÜ«Ú

L Œ~°OÖ’H˜ ÑÖÑ≤OK«_»O ÖÏO\˜ Ñ¨x ZÖÏ#∂ KÕã¨∞ÎOk, ^•x`Àáê@∞ ~°∞z

K«∂_»QÍ<Õ "≥O@<Õ U Ñ^•~°÷OÖ’ U ~°™êÜ«∞#O =ÙOk? U "≥∂`å Œ∞Ö’ Hõeã≤=ÙOk?

"å\x Uq èŒOQÍ, ÕxHÀãO, ZÖÏ LÑÜ≥∂yOK«∞HÀ"åe? J<Õk ≥Å∞ã∞HÀQÆÅ Œ∞.

HÍx WÑ¨C_»∞ ^•xH˜ =Ù#fl D ™ê=∞~°÷º=Ú#∞ HÀÖ’Ê~ÚOk.

q∞ è•º „Ñ¨ÑÖK«=Ú, =∂Ü«∂ „Ñ¨ÑÖK«=Ú "å‰õΩ¯ ^•fi~å<Õ xi‡™êÎ~°∞.

lÇÏfi Ü≥ÚHõ ãOÜ«∞=∞#O =Å¡ K«=∞`å¯~°"≥∞ÿ# „ÑuÑ¶ÖÏxfl á⁄Ok, #QÆÅ∞, èŒ#=Ú

ÖÏQÍ ZÅ¡Ñ¨C_»∂ KÕ «∞Ö’¡ HõxÑ≤Oz#@∞ìQÍ K«∂_»=K«∞Û.

J™êfi^Œ„=`«O ™ê^è Œ#=Å¡ ~°∞K«∞Å‰õΩ ÉÏxã¨ J~Ú# lÇ¨Ïfix

xÜ«∞O„uOK«=K«∞Û, u# Œy#, u#‰õÄ_»x Ñ^•~å÷Å q"ÕK«# =∞~°Å uiy =ã∞ÎOk.

D P è•~°O g∞ Œ<Õ Éè’[#O Ü≥ÚHõ xÜ«∞q∞ « "≥∂`å Œ∞‰õΩ JÅ"å@∞Ñ¨_»@"Õ∞

HÍHõ, áê_»~ÚáÈ~Ú# P~ÀQÆºO ‰õÄ_® ÉÏQÆ∞Ñ_»∞ «∞Ok. Hõ_»∞ÑÙg∞ Œ J#=ã~°"≥∞ÿ#

ÉèÏ~åxfl "≥Ü«∞º‰õΩO_® =ÙO>Ë J<å~ÀQÆºO HõÅ∞QÆ Œ∞. ~ÀQÆO ÖËHõáÈ=@O, n~°…r=#O

Ô~O_»∂ Ñ¨~°ã¨Ê~°O Hõe¿ã=ÙO\Ï~Ú.

lÇ¨Ïfi Ü≥ÚHõ Ô~O_»= ™ê èŒ# – =∞ø#O : x «º=Ú gÖ·#Ñ¨C_»∞

Ô~O_»∞ QÆO@Åáê@∞ =∞ø#OQÍ =ÙO_Õ JÅ"å@∞ KÕã¨∞HÀ"åe. D ã¨=∞Ü«∞OÖ’

J#=ã¨~°OQÍ "å‰õΩ¯x =ÙÑ¨Ü≥∂yOK«‰õÄ_»^Œ∞ J<Õ q+¨Ü«∂xfl Jã¨Î=∂#=Ú

QÆ∞~°∞ÎOK«∞HÀ"åe. Z‰õΩ¯=QÍ, J#=ã¨~°OQÍ =∂\Ï¡_Õ"å_çfl Ñ¨xH˜~åx"å_çQÍ

QÆ∞~°∞ÎOK«∞HÀ"åe. gi =∂@Ö’¡ ™⁄O « Q˘ÑÊÅ∞, Ñ~°xO Œ, "≥He «#=Ú, J<Òz «º=Ú

xO_ç =ÙO\Ï~Ú. nx =Å¡ "åH±â◊H˜Î #tã¨∞ÎOk. gix qâ◊fiã≤OK«@O, gi

=∂@Åg∞ Œ P è•~°Ñ_»@O =Å# ã=∞Ü«∞=Ú =∞iÜ«Ú â◊HÎ Ü≥ÚHõ Œ∞~°∞ÑÜ≥∂QÆO

ã¨Ê+ìOQÍ HõxÑ≤ã¨∞ÎOk. J=ã¨~°"≥∞ÿ# =∂@ÖË =∂\Ï¡_»@O JÅ"å@∞ KÕã¨∞HÀ"åe.

ãOÉèÏ+} [i¿Ñ@ÑC_»∞ q#„=∞ « À, Z Œ∞\"åiH W=fi=Åã≤#O « Q“~°=O ~Úã∂Î,

U ≥· Õ =∂\Ï¡_» å"≥∂ Jk P Œ~°≈„áêÜ«∞OQÍ =ÙO_®e. W «~°∞Å#∞ ã¨∞xfl «OQÍ,

K«Hõ x "å‰õΩ¯Å`À q∞ «OQÍ Ñ¨~å=∞i≈OKåe. Dq èŒOQÍ =∞~åº Œx áê\˜ã¨∂Î

Z=~°∞ =∂\Ï¡_» å~À "å~°∞ "åº=ÇïHõ =∞ø#OÖ’H˜ =™êÎ~°∞. Wk "åH± «Ñ¨ã¨∞û.


WÖÏO\˜ ™ê èŒ<åâ◊HÎQÆÅ "å‰õΩ¯ KåÖÏ „Ñ¨ÉèÏ=O Hõeæ=ÙO@∞Ok. D "å‰õΩ¯Å∞

H=ÅO K≥=ÙÅ‰õΩ P#O^•xfl HõeyOKÕO Œ∞‰õΩ =∂„ «"Õ∞ HÍHõ ÇÏ$ ŒÜ«∞OÖ’H „Ñ"ÕtOz

â◊|Ì"Õkè ÉÏ}OÖÏQÍ QÆ∞i «ÑÊ Œ∞, JO ÕHÍHõ Jcè+ì Ñi}Ï=∂Å∞ L «Ê#flO KÕã∞ÎOk.

"å‰õΩ¯ Ü≥ÚHõ <åÅ∞QÆ∞ QÆ∞}=ÚÅ∞ ã ü, |∞∞ «∞, Ç≤Ï «, q∞ «, ã «º=Ú<Õ ÑÅ∞Hõ=Ö#∞.

HõàÏº}Hõ~°"≥∞ÿ#"Õ =∂\Ï¡_»=Öˇ#∞. q∞ «OQÍ =∂\Ï¡_®e. "å~°∞ P Œ~°≈=O «OQÍ

=∂\Ï¡_ç<å ‰õÄ_® =∞ø#™ê èŒ#Ö’ =Ù#fl>Ë¡ ÖˇHõ . WÖÏO\˜ Ñïâ◊√ Œú"≥∞ÿ# "å‰õΩ¯

â◊Ñ≤OK«\ÏxH˜, =~°^•<åÅ∞ W=fi\ÏxH˜ ‰õÄ_® ™ê=∞~°÷º=Ú Hõeæ=ÙO@∞Ok.

=∞ã≤Î+¨ OÖ’ =zÛ# PÖ’K«#Å∞ L#fl «"≥∞ÿ# ÉèÏ=#Å∞, qâßfiã¨=Ú, PHÍOHõΔÅ

™ê=∞~°÷ºO "å‰õΩ¯ ^•fi~å<Õ „Ñ¨ã¨∞Êù@=∞ø «∞Ok.

q∞QÆ å r=ÙÅ∞ "å‰õΩ¯x L ÕÌâ◊ºÑ¨Ó~°fiHõOQÍ =∂„ «"Õ∞ LÑ¨Ü≥∂y™êÎ~Ú.

JO Œ∞=Å¡ Wq «‰õΩ¯= =∂\Ï¡_ç<å ZO « =∂\Ï¡_» å"≥∂ P =∂@Å∞ ãO|O è•xfl

Hõey=ÙO\Ï~Ú, J=ã¨~°"≥∞ÿ# ^•xfl WzÛ-Ñ¨ÙK«∞Û‰õΩO\Ï~Ú.

â◊s~°OÖ’ K«~°‡=Ú J#QÍ ã¨Êˆ~≈O„kÜ«∞=Ú Ü≥ÚHõ ™ê=∞~°÷º=Ú q∞ye#

*Ï<ÕO„kÜ«∂ÅHõ<åfl U=∂„ «O «QÆæ Œ∞. q∞ye# WO„kÜ«∂Å PHÍ~°=ÚÅ∞ z#flz#flq

QÍ<Õ =ÙO\Ï~Ú. K«~°‡O â◊s~°=∞O`å K«∞@∞ìH˘x =ÙO@∞Ok. K«~°‡O #∞Oz =KÕÛ

q Œ∞„ «Ê"åÇ¨ÏO â◊s~°O #Å∞"≥·Ñ¨ÙÖÏ Õ*’=ÅÜ«∂xfl xi‡ã¨∞ÎOk. D Õ*’=ÅÜ«∞O

ŒQÆæ~°QÍ =KÕÛ"åix «# "≥·ÑÙ ÖÏ‰õΩ¯O@∞Ok =∞iÜ«Ú "åix „ÑÉèÏq «O KÕã∞ÎOk.

ã¨$+≤ìHõ~°Î [QÆ «∞ÎH˜ WzÛ# ™ê\˜ÖËx, JkfifÜ«∞ HÍ#∞Hõ =∂#= â◊s~°O.

„Ñ «ºHõΔOQÍ K«∂¿ã D â◊s~°OÖ’ ã∂HõΔ ‡, HÍ~°} â◊s~åÅ∞, ÑOK«HÀâßÅ∞, +@Û„HÍÅ

~°∂ÑÖÖ’ J<ÕHÍ<ÕHõ k=º ÉèÏO_®QÍ~°=ÚÅ∞ xO_ç=Ù<åfl~Ú. Ü≥∂QÆ™ê èŒ#Ö’ ~°Hõ

~°HÍÅ Ñ Œú «∞Å#∞ áê\Oz "å\x *ÏQÆ$ «O KÕã∞‰õΩx =∞x+≤ JfO„kÜ«∞ â◊‰õΩÎÅ#∞

™êkèOK«=K«∞Û. Éèí∂ «, Éèíq+¨º «∞ÎÅ#∞ ≥Å∞ã¨∞‰õΩ<Õ q Œº#∞ ™⁄O «O KÕã¨∞HÀQÆÅ_»∞.

JÑ¨C_»∞ J`«xH˜ ^Õâ◊, HÍÅ, ã¨=∞Ü«∂Å =∞^èŒº ^Œ∂~°O ÖÏO\˜ |O^èŒ<åÅ∞

ã=∂ÑÎ=∞=Ù`å~Ú. „áêp#HÍÅ ÉèÏ~°fÜ«∞ |∞∞+μÅ∞, =∞Ç=∞h+μÅ∞ D â◊‰õΩÎÅ#∞

á⁄O Œ@O ^•fi~å JkfifÜ«∞"≥∞ÿ# „ÑüÉèÏ ™ê=∞~°÷º=ÚÅ#∞ á⁄O ŒQÆeQÍ~°∞.

MN


159

x„ ŒÖ’ "≥∞Å∞‰õΩ=QÍ =ÙO_»@O ^•fi~åÉèíq+¨º – *Ï˝<åxfl ≥Å∞ã¨∞H˘#=K«∞Û

13.1 x„^•ã≤÷uÖ’ =Ù#fl JfO„kÜ«∞ ™ê=∞~°÷ºÑ¨Ù Y*Ï<å :

k=ºK«‰õΔΩ=ÙÅ •fi~å Éèí∂Ö’Hõ ã≤÷uHÍHõ, W «~° Ö’HÍÅÖ’ Ñïã≤÷ux ‰õÄ_®

`≥Å∞ã¨∞H˘#=K«∞Û. Hõˆ~‚O„kÜ«∂Å JfO„kÜ«∞â◊H˜ Îx *ÏQÆ$`«O KÕ¿ãO^Œ∞‰õΩ

<å ŒÜ≥∂QÆ=Ú, ã¨fi~°Ü≥∂QÆ=Ú HõO>Ë ã¨~°à◊"≥∞ÿ#k.

13.2 <å^ŒÜ≥∂QÍxH˜ Hõˆ~‚O„kÜ«∂Å ã¨Ç¨Ü«∞O fã¨∞‰õΩ<ÕHõO>Ë =Ú‰õΩ¯#∞

LÑÜ≥∂yOK«∞‰õΩO>Ë =∞Ozk ZO Œ∞HõO>Ë Jk JkèHõOQÍ ãÊOkã∞ÎOk. =∞ã≤Îëê¯xH

ŒQÆæ~°QÍ =ÙO_»@"Õ∞ HÍHõ Ö’Ñë, |Ü«∞\˜ â◊ÉÏÌÅ =Å¡ ZÖÏO\˜ JO «~åÜ«∞O

HõÅQÆ Œ∞. •x`À '™È-ÇÏO— ™ê èŒ# •fi~å <å ŒÜ≥∂QÆO ‰õÄ_® KÕã≤#@ì=Ù «∞Ok.

JO ÕHÍHõ â◊|Ì„|Ç¨Ï‡O`À HõeÑ≤# „Ñ¨Ü≥∂[#O ‰õÄ_® Ñ¨Ó~°Î=Ù «∞Ok.

âßfiã¨x Ö’ «∞QÍ fã¨∞H˘#∞@, JÖÏˆQ |Ü«∞@H˜ ÑÖÑ≤OK«∞@ J<Õ Ñ¨ Œúu

âßfiã¨q*Ï˝# Œ$+≤ìÖ’ â◊s~åxH˜ ÖÏÉèÏxfl KÕ‰õÄ~°∞ã¨∞ÎOk. TÑ≤iu «∞ÎÅ‰õΩ Ñ¨ÓiÎ

QÍe JO Œ@O =Å¡ Jq |ÅOQÍ «Ü«∂~°=Ù`å~Ú. ~°HÍÎxH˜ 'PH˜û[<£— Z‰õΩ¯=QÍ

JO Œ@O =Å¡ K«Hõ QÍ ~°HõÎãOKå~°O, ~°HõÎâ◊√kú [~°∞QÆ∞ «∞Ok. r=#â◊HÎ ÃÑ~°∞QÆ∞ «∞Ok.

Wk „Ñ¨ «ºHõΔOQÍ á⁄O Õ ÖÏÉèí=Ú. Ñ¨~ÀHõΔ ÖÏÉèÏÅÖ’ âßfiã¨„H˜Ü«∞`Àáê@∞ ã¨∂HõΔ ‡

'™È-Ç¨ÏO— èŒfix „Ñ¨"åÇ¨ÏO [~°∞QÆ∞ «∞Ok. nxx Ñ¨@∞ìHÀ=@O=Å¡ âßfiã¨ J<Õ

xK≥Û##∞ ZH˜ =∞ã≤Î+¨ O Ü≥ÚHõ qaè#fl â◊HÎHO„^•ÅÖ’ Õx ŒQÆæ~°‰õΩ "≥àÏ§ÅO>Ë

^•x = ŒÌ‰õΩ KÕ~°=K«∞Û. JO ÕHÍHõ ã¨=∞ãÎ â◊s~°OÖ’ „Ñ¨=Ç≤ÏOKÕ âßfiã¨ À KÕ «#x

HõeÑ≤ U J=Ü«∞"åxH˜ ÑÖÑ≤OKåÅ<åfl ÑÖÑ≤OK«=K«∞Û, ^•xÖ’ =∞Oz =∂~°∞Ê

Õ"åÅ<åfl fã∞‰õΩ~å=K«∞Û. "Õ∞~°∞ ŒO_»OÖ’ +@Û„HÍÅ∞ =Ù<åfl~Ú. 24 <å_ôQÆ∞KåÛùÅ

~°∂ÑÖÖ’ LÑü÷HõÅ∞ â◊s~°OÖ’x qaè#fl JOQÍÅÖ’ =ÙO\Ï~Ú. Jq "å\˜"å\˜

13


„Ñ¨ ÕºHõ ™ê=∞~å÷ºxfl Hõey=ÙO\Ï~Ú. "å\˜x «qfi, fã≤, Ö’ «∞QÍ "≥à◊§@O ÖÏO\˜

Ñ¨#∞Å∞ Z<Àfl KÕÜ«∞@O =Å¡ K«=∞`å¯~°"≥∞ÿ# ã≤ Œ∞úÅ∞ „áêÑ≤Î™êÎ~Ú. D q èŒ=ÚQÍ

™È-Ç¨ÏO ™ê èŒ#Ö’ <å ŒaO Œ∞=Ù Ü≥ÚHõ L ÕÌâ◊ºO Ñ¨Ó~°Î=Ù «∞Ok. JO ÕHÍHõ

„áê}"åÜ«Ú=Ù g∞ Œ ã"ås KÕã∂Î "å\ ÑÙO*ÏÅ#∞ KÕ «∞Ö’¡H fã∞‰õΩx â◊s~°OÖ’x

Jxfl k=ºˆHO„^•Å‰õΩ KÕ~°=K«∞Û. JHõ _» ã¨=Ú„ ŒOÖ’ Œ∂H˜ =Ú`åºÅ#∞ Ui

≥KÕÛ@O « ÕeHõQÍ D k=ºˆHO„^•ÅÖ’x Ñ¶e`åxfl „áêÑ≤ÎOÑ¨*Ëã¨∞HÀ=K«∞Û.

H˘xfl~ÀAÅ∞ Dq èŒOQÍ JÉèíºã≤¿ãÎ D ÉèÏ=# =ÚO Œ∞HõO>Ë Z‰õΩ¯= ÕeHõ

J=Ù «∞Ok. =∞#‰õΩ HÍ=eû# 'â◊|ÌO— ã¨Ê+ìOQÍ qxÑ≤ã¨∞ÎOk. â◊|ÌO q#@O =~°H

Ñïq∞ «O HÍ Œ∞. Œ∂~°„â◊=}O J<Õ JfO„kÜ«∞â◊HÎ ‰õÄ_® *ÏQÆ$ «=∞ø «∞Ok.

JO ÕQÍHõ „|Ç¨‡O_»O Ü≥ÚHõ „ÑüxkèQÍ =∞# â◊s~°OÖ’x Ñ≤O_»OÖ’ ZHõ _≥· Õ

â◊HÎHO„ Œ=Ú „Ñü+≤ªOÑ¨|_ç=ÙO^À, ^•xx x„ Œ ÖË¿Ñ Ñ¨x‰õÄ_® Ñ¨Ó~°Î=Ù «∞Ok.

<å Œ„|Ç¨Ï‡, â◊|Ì„|Ç¨Ï‡ ™ê èŒ#Å∞ Ô~O_»∂ Ñ¨ÓiÎ J=Ù`å~Ú..

13.3 *Ï˝<ÕO„kÜ«∞ =sæHõ~°}Ö’ <åÅ∞Hõ#∞ Ô~O_»∞ WO„kÜ«∂Å∞QÍ J#∞HÀ=K«∞Û.

Wk ~°∞z, "å} J<Õ Ô~O_»∞ „ÑÜ≥∂[<åÅ#∞ ÑÓiÎKÕã∞ÎOk. <åÅ∞Hõ ~°∞z K«∂ã∞ÎOk,

=∂\Ï¡_»∞`«∞Ok. JK«ÛO JÖÏ<Õ '<åã≤Hõ#∞— ‰õÄ_® Ô~O_»∞ WO„kÜ«∂Å∞QÍ

ã‘fiHõi™êÎ~°∞. Jk „Ñ¨ «ºHõΔOQÍ KÕ¿ã Ñ¨x âßfiã¨, „Ñ¨âßfiã¨. nx=Å¡ PH˜û[<£Ö’ =Ù#fl

T~å â◊s~åxH JO Œ∞ «∞Ok. WHõ _» =∞iH˘O « Z‰õΩ¯= „ÑÜ«∞ «flO =Å¡ „áê}â◊HÎ À

xOÑ¨\ÏxH˜ „áê}ÏÜ«∂=∂Åx ‰õÄ_® KÕÜ«∞=K«∞Û. „áê}=O «∞_»∞ JO>Ë rqOz

=Ù#fl"å_»∞. F[ã≤fi, Õ[ã≤fi, ™êÇ¨Ïã≤, Ñ¨Ù~°∞ëêi÷. WHõ _» D „Ñ¨ «ºHõΔ qâı+¨ «Å#∞

HÍ"åÅx Z‰õΩ¯=QÍ ¿ãHõiOK«\ÏxH˜ „áê}ÏÜ«∂=∞OÖ’ J<ÕHõ~°HÍÖ·# Ñ¨ Œú «∞Å∞

=Ù<åfl~Ú. g\˜ À âßs~°Hõ, =∂#ã≤Hõ ~ÀQÍÅ∞ ‰õÄ_® Œ∂~°O J=Ù`å~Ú.

<åã≤Hõ Ü≥ÚHõ Ô~O_»=Ñ¨x – QÆO èŒ P™êfi Œ#. ™ê=∂#º rq «OÖ’ nx

=ÙÑÜ≥∂QÆO KåÖÏ «‰õΩ¯= =ÙOk. Œ∞~°æO è•#∞flOz ~°HΔOÑ|_ÕO Œ∞‰õΩ, ã∞QÆO è•Å=Å¡

P#O^•xfl á⁄O ÕO Œ∞‰õΩ =∂„ «=Ú ÑxH=ã∞ÎOk. =ÚYO JO ŒOQÍ =ÙO_»\ÏxH,

=ÙO_»HõáÈ=\ÏxH ‰õÄ_® =Ú‰õΩ¯ KåÖÏ „Ñ=ÚY áê„ « =Ç≤Ïã∞ÎOk. Wk JO ŒOQÍ

=ÙO>Ë =ÚYO JO ŒO =∞iO « ÃÑ~°∞QÆ∞ «∞Ok. ÖËHõáÈ Õ JO ŒO «QÆ∞æ «∞Ok. D

QÆO^èŒO, JO^ŒO J<Õ Ô~O_»∞ ™ê^è•~°} „Ñ¨Ü≥∂[<åÅ∞ =∞#O =Ú‰õΩ¯ ^•fi~å


á⁄O Œ∞`åO. =∞~À qâı+Ö x~°¡HõΔ ºO KÕÜ«∞|_ç, Jq*Ï˝ «OQÍ =ÙOk. XHõq èŒOQÍ

Jk =∞#H˜ KåÖÏ Œ∂~°=∞~ÚºOk. ^•x=Å¡ =∞x+≤ XHõ Q˘Ñ¨Ê ÖÏÉèíO #∞Oz

Œ∂~°=∞Ü«∂º_»∞.

q∞QÆ å r"å}∞=ÙÅ∞ âßs~°Hõ, =∂#ã≤Hõ P=â◊ºHõ «Å#∞ QÆO èŒO •fi~å<Õ

Ñ¨ÓiÎ KÕã¨∞‰õΩO\Ï~Ú. âßs~°HõOQÍ K«∂¿ãÎ Jq =∞x+≤HõO>Ë KåÖÏ "≥#∞Hõ|_ç

=Ù<åfl~Ú. =∂#ã≤Hõ ™ê=∞~°÷º ‰õÄ_® «‰õΩ¯"Õ. J~Ú<å g\˜ „Ñ¶∂}ËO„kÜ«∂Å∞

KåÖÏ f„=OQÍ Ñ¨xKÕÜ«∞@O =Å# „Ñ¨=∂^•Å #∞O_ç ~°HΔOK«∞HÀ=\ÏxH˜ D

"åã¨#<Õ LÑ¨Ü≥∂yOK«∞‰õΩx rq™êÎ~Ú. „¿Ñ=∞#∞ `≥eÜ«∞Ñ¨~°K«@O, [#‡#∞

~Ú=fi@OÖÏO\˜ Ñ¨#∞ÅÖ’ ‰õÄ_® QÆO^è•<Õfl LÑ¨Ü≥∂yOK«∞‰õΩO\Ï~Ú. Wq

QÆO èŒ=Ú#∞ "å\˜ âßs~°Hõ HÍ~°ºHõÖÏáêÅ‰õΩ LÑ¨Ü≥∂yOK«@"Õ∞ HÍHõ « •fi~å

„Ñ¨Hõ$uÖ’x ~°Ç¨Ï™êºefl ≥Å∞ã¨∞HÀQÆÅ∞QÆ∞`å~Ú. g\˜ r=# q è•#=Ú =∞x+≤H˜

Pâ◊Û~åºxfl Hõeyã∞ÎOk. JO ÕHÍHõ =∞x+≤ g\x ≥Å∞ã∞HÀÖË_»∞ ‰õÄ_®. Õ<≥\©QÆÅ∞,

p=∞Å∞ ÖÏO\ ÑÙ~°∞QÆ∞Å r=#„Hõ=∞O g∞ Œ Œ$+≤ìx LOz Õ Wq KåÖÏ q+Ü«∂ÅÖ’

=∞x+≤HõO>Ë J «ºkèHõOQÍ L#flux ™êkèOKåÜ«∞<Õk ≥Å∞ã¨∞HÀQÆÅ=Ú. z#fl z#fl

Ñ¨Ù~°∞QÆ∞Å∞, Éèí∂q∞Ö’ =ÙO_Õq, K≥@∞¡ – KÕ=∞Å#∞ J «∞‰õΩ¯x =ÙO_Õ"å\˜ k#K«~°º

‰õÄ_® F '"åã¨#— g∞ Õ P è•~°Ñ¨_ç=ÙO@∞Ok. Ñ¨~°ã¨Ê~°O QÆ∞iÎOK«@O, JO ÕHÍHõ

"å\˜ ™ê÷<åÅH˜ "≥à◊§\ÏxH˜ Wq "åã¨##∞ P è•~°OQÍ KÕã¨∞‰õΩO\Ï~Ú.

=∞x+≤ Ü≥ÚHõ 'QÆO èŒ— â◊HÎ q∞QÆ å r=[O «∞=ÙÅ`À áÈe¿ãÎ ÖHõ ÃÑ@ìÖË#O «

™ê=∞~å÷ºxfl Hõey=ÙOk. U^Àq èŒOQÍ nx ™ê=∞~å÷ºxfl ÃÑOz Õ, =∞ÇÏ «fiÑÓ~°‚"≥∞ÿ#

„Ñ¨Ü≥∂[<åÅÖ’ LÑ¨Ü≥∂yOK«∞HÀQÆeæ`Õ =∂#=ÙÅ ™ê=∞~°÷ºO xâ◊ÛÜ«∞OQÍ

g@xfl\˜HõO>Ë J «ºkèHõOQÍ qHõã≤OÑ¨|_»∞ «∞Ok.

13.17 HÍÖÏxHõO>Ë =ÚO Œ∞H˜ "≥o§ =∞Ç¨HÍÅ∞x J~°÷O KÕã¨∞HÀ :

ã=∞Ü«∞O Ü≥ÚHõ =∞~À ¿Ñ~°∞ HÍÅ=Ú. =∞ÇHÍÅ∞_»∞ JO>Ë HÍÅO Ü≥ÚHõ

Dâ◊fi~°∞_»∞ J#QÍ HÍÖÏxfl «# Jnè#OÖ’ =ÙOK«∞‰õΩ#fl"å_»∞. Éè∫uHõ[QÆ «∞ÎÖ’

Z=Ô~· Õ D HÍÖÏxfl QÆ∞iÎOz, •xx ãiQÍæ LÑÜ≥∂yOK«∞HÀ=@O <Õ~°∞Û‰õΩO\Ï~À

"å~°∞ ã¨=∞Ü«∞^Õ=`«#∞ [~ÚOz#>Ë¡ Jx J~°÷O KÕã¨∞HÀ=K«∞Û. ã¨=∞Ü«∂xfl

P~åkèOK«@=Ú JO>Ë XHõ~°HõOQÍ =∞ÇHÍÅ∞x Láêã# KÕÜ«Ú@ Jx J#=K«∞Û.


Z=Ô~·<å ÇÏi^•fi~ü #∞Oz J#ÖòÉ∫_®H "≥àÏ§e Jx J#∞‰õΩ<åfl~°#∞HÀO_ç,

"åà◊§H #_çz"≥à◊§\ÏxH "å~°O~ÀAÅ∞ Ñ_»∞ «∞Ok. J Õ "≥∂\Ï~°∞Ö’ "≥àıÎ 10–12

QÆO@Å ã=∞Ü«∞O Ñ_»∞ «∞Ok. "åÜ«ÚÜ«∂#OÖ’ „ÑÜ«∂}¿ãÎ J~°QÆO@Ö’ KÕ~°=K«∞Û.

nx=Å¡ "ÕQÆO ÃÑiy Õ ã=∞Ü«∞O «yæáÈ «∞Ok J<Õk =∞#‰õΩ ãÊ+ìOQÍ ≥Å∞ã∞ÎOk.

ã∂HõΔ ‡Ö’HÍÅ#∞ ã∂÷ÅÖ’HÍÅ`À áÈe¿ãÎ Ñx"ÕQÆO KåÖÏ Z‰õΩ¯= J=@O

=Å¡ ã¨=∞Ü«∞O «QÆ∞æ «∞Ok. Wk ã¨∂÷Å[QÆ «∞ÎÖ’ KåÖÏ <≥=∞‡kQÍ [~°∞QÆ∞ «∞Ok.

D HÍ~°}O =Å¡ ã¨=∞Ü«∂xfl á⁄_çyOK«@OÖ’ U Ñ¨<≥· Õ áêi÷= QÆ_çÜ«∂~°O ÖˇHõ

„Ñ¨HÍ~°O 15 xq∞ëêÅÖ’ J=Ù`«∞O^À, J^Õ ã¨∂÷Åqâ◊fi=ÚÖ’ KÕÜ«∞\ÏxH˜

15 ~ÀAÅ ã¨=∞Ü«∞O Ñ¨>ËìO « Õ_® =ÙOk. Wk Ô~O_»∞ Ö’HÍÅÖ’ ã¨=∞Ü«∞=Ú

=∞iÜ«Ú „H˜Ü«∞ =∞ èŒº "ÕQÆOÖ’ Õ_® =Å¡ [~°∞QÆ∞ «∞Ok.

Uã∞ „ÑÉèí∞=Ù#∞ XHõ™êi XHõ l*Ïã∞=Ù Dq èŒOQÍ „ÑtflOKå_»@. 'g∞~°∞

U JÖ∫H˜Hõ ~å*Ïºxfl Œi≈Oz =KåÛ~À JHõ _ç qâıëêÅ∞ UO\˜? Jx. PÜ«∞#

^•xH 'JHõ _» ã=∞Ü«∞O—— =ÙO_» Œ∞ J<åfl~°@. J Õ P Ö’HÍÅÖ’ JxflO\Hq∞Oz#

qâı+¨ « Jx K≥áêÊ~°@.

=∞Ç¨g~ü #∞Oz =∞Ç¨Ï=∞‡ £ =~°‰õΩ JO Œ~°∂ XHõ q+¨Ü«∂xfl «Ñ¨ÊHõ

JOwHõi™êÎ~°∞ Dâ◊fi~°„áêÑ≤Î [iy# HõΔ}ÏÅÖ’ ã=∞Ü«∞O Ü≥ÚHõ Jã≤Î «fiO =ÙO_» Œ∞.

(Dâ◊fi~°„áêÑ≤ÎÖ’ ã¨=∞Ü«∂xH˜ qÅ∞= =ÙO_» Œ∞). "åà◊√§ P HõΔ}OÖ’ "åãÎ=OQÍ

HÍÖÏf`«ã≤÷uÖ’ =Ù<åfl~°x JO^Œ~°∂ JOwHõi™êÎ~°∞. D ã≤÷uÖ’ Ü≥∂QÆ∞Å

„áê}HõOÑ¨#Å∞, HÍÅQÆu Ô~O_»∞ ãïã¨=∂#OQÍ =ÙO\Ï~Ú.

13.21 XHõ™êi Ñ¨~°=∞Ç¨ÏOã¨ qâ◊√^•ú#O Œ = ŒÌ‰õΩ XHõ „â◊ •ú=O «∞_≥·# Éèí‰õΩÎ_»∞

=zÛ «# ≥y# ~°∞„^•HõΔ=∂Å#∞ PÜ«∞#‰õΩ WzÛ •xfl âß„™ÈÎHõÎOQÍ =∞m§ =∞Oz

=∂ÅQÍ «Ü«∂~°∞KÕã≤ W=∞‡x HÀ~å_»∞. Ñ~°=∞ÇÏOã =∂Å#∞ «# KÕuÖ’H fã∞‰õΩx

«# Ñ≤_çH˜eÖ’ ÃÑ@∞ì‰õΩx Ñ≤_çH˜e =¸ã≤ QÍeÖ’ Ô~O_»∞ =¸_»∞™ê~°∞¡ KÕux

uáêÊ~°∞. «~åfi « •xx t+¨μº_çH˜ K«∂Ñ≤ã¨∂Î Wk fã¨∞HÀ «Ü«∂~°~ÚºOk JO@∂

WKåÛ~°∞. =∂Å KåÖÏ K«Hõ¯QÍ `«Ü«∂~°~Ú=ÙOk. WO`« `˘O^Œ~°QÍ ZÖÏ

«Ü«∂~°~ÚOk? D „Ñ¨â◊fl‰õΩ ã¨=∂ è•#OQÍ PÜ«∞<Õ QÆ∞ÑÎ q+¨Ü«∂xfl ™ê=∂#º

q+¨Ü«∞OQÍ K≥Ü«∞º@O |∞kú ^•fi~å [~°∞QÆ∞`«∞Ok. J~Ú`Õ XHõ q+¨Ü«∞=Ú


≥Å∞ã¨∞HÀ"åÅx 'HõΔ}–q*Ï˝#— „Ñ¨Ü≥∂QÆO KÕâß#∞. nx`À Ñ¨$käfiÜ≥ÚHõ XHõ HõΔ}O

XHõ ãÖ= «û~°HÍÅO =ÚO Œ∞‰õΩ [~°Ñ¨=K«∞Û.

XHõ =∞Ç¨=∂#=Ù_»∞ ã¨=∞Ü«∂xfl "≥#∞Hõ‰õΩ, =ÚO Œ∞‰õΩ [~°Ñ¨@O J<Õ

HÍ~°º=Ú#∞ KåÖÏ J™ê è•~°} ã≤÷u =∞iÜ«Ú J=ã÷Ö’ KÕÜ«∞=K«∞Û. HÍÅO Ü≥ÚHõ

„ÑüHõΔ}Ïxfl ã¨kfixÜ≥∂QÆO KÕ¿ãÎ J «_»∞ Ü«Ú=‰õΩ_ç #∞Oz =Úã¨ÖÏ_»∞ JÜ«∂ºHõ

JÖÏ ZÑ¨C_»∞ ZÖÏ JÜ«∂º_À ≥b<Õ ≥b Œ∞. D =∞ èŒºÖ’ J «#∞ ZO « ÃÑ ŒÌ ÃÑ ŒÌ

HÍ~°º„Hõ=∂Å∞ KÕâß_À HõhãÖ QÆ∞~°∞Î‰õÄ_® =ÙO_» Œ∞. WO « «‰õΩ¯= HÍÅOÖ’

Z<Àfl [#‡ÅÖ’ KÕ¿ã Ñ¨xx WO « `˘O Œ~°QÍ ã¨fiÅÊ =º=kèÖ’ ZÖÏ KÕâß~å Jx

Pâ◊Û~åºxfl Hõeyã¨∞ÎOk. "Õ~˘Hõ"≥·Ñ¨Ù WOH˘Hõ~°HõO =∞#∞+¨μÅ∞ =Ù<åfl~°∞. giH˜ Wk

ÃÑ ŒÌ Ñ~°fi «O ÖÏQÍ JQÆ∞Ñ_»∞ «∂=ÙO@∞Ok. ã=∞Ü«∞O =ÚO Œ∞H [~°QÆ Œ∞. HÍÅO

Z=iHÀãO «QÆæ Œ∞. ÃÑ~°QÆ Œ∞. qãÎiOK« Œ∞. =Ú_»∞K«∞‰õΩáÈ Œ∞. Wq Ô~O_»∞ aè#fl"≥∞ÿ#

rq « q è•<åÅ aè#fl Ñ¨ Œú «∞Å∞. ã¨=∞Ü«∞=Ú JO ŒiH˜ XˆHÖÏQÍ =ÙO@∞Ok.

HÍÅO Ü≥ÚHõ â◊HÎ JÑïq∞ «"≥∞ÿ#k. =∞#O =∞Ç¨HÍÅ∞_çfl Láêã¨# KÕ™êÎ=Ú.

HÍx =∞ÇHÍÅ∞_ç « Î«fi Œ~°≈<åxfl J~°÷O KÕã∞HÀÖË‰õΩO_® =Ù<åfl=Ú. U~À*· Õ =∞#O

HÍÅO J#QÍ ã¨=∞Ü«∂xfl QÆ∞iÎ™êÎ"≥∂ rq «OÖ’ ^•xfl K«Hõ QÍ ã¨kfixÜ≥∂QÆO

KÕã¨∞‰õΩO\Ï"≥∂, JÑ¨C_»∞ =∞Ç¨HÍÅ∞_çfl, =∞Ç¨HÍox x[OQÍ Ñ¨ÓlOz#>Ëì!

P~ÀA#∞Oz J<åÜ«∂ãÖQÍ „âıÜ«∞ã¨∞û KÕ‰õÄ~°∞ «∞Ok.

=∞O@ WO èŒ#OÖ’ Hõe¿ãÎ<Õ „Ñ¨[fieã¨∞ÎOk. Hõ>ìÅ∞ «_çQÍ =Ù#flÑ¨C_»∞

=∞O@ÃÑ_ç Õ, ^•x#∞Oz QÍ_è»"≥∞ÿ# á⁄QÆ ~å=@"Õ∞ HÍHõ, =∞O_»@O P~°@O

[~°∞QÆ∞ «∂=ÙO@∞Ok. ZO_ç# WO èŒ<åxfl (Hõ>ìÅ∞ =ÔQ·~å) Hõ#∞Hõ "≥ey¿ãÎ QÍe

Ö’Ñe=~°‰õΩ „Ñ"ÕtOz =∞O@ JkèHõOQÍ =ã∞ÎOk, ˘O Œ~°QÍ qãÎiã∞ÎOk. =∞O@

"ÕQÆO ‰õÄ_® ÃÑ~°∞QÆ∞ «∞Ok. D qaè#fl «Å‰õΩ HÍ~°}O xÑ¨C =∞iÜ«Ú WO èŒ#O

HõÅ=@O =Å¡ =KÕÛ Jyflx QÆ∞iOz# ã≤ •úO`åÅÖ’ L#fl Õ_® Jx QÆ=∞xOK«=K«∞Û.

13.30 Wq J™ê=∂#º"≥∞ÿ# ~ÀAÅ∞. XHõ"≥·Ñ¨Ù JãÖ «∞Å#=Ú, „Ñ¨Hõ ^•iÑ¨\ì#

Œ∞~°æu HõxÑ≤ã¨∞ÎOk, Ô~O_»="≥·Ñ¨Ù Ñï=~°Î# „Ñ¨„H˜Ü«∞ Hõ#∞fléˇÑ¨Êáê@∞Ö’ [~°QÆ@O

HõxÑ≤™ÈÎOk. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ ~åÉ’ÜÕ∞ ~ÀAÅ∞ ÃÑ·H Z ŒQÆ\ÏxH, L#flu HõeyOK«\ÏxH

giÖ’ Z=i Éèí∂q∞Hõ=ÙO>Ë "å~°∞ Õ= Œ∂ «Å∞QÍ ÑïQÆ}#Ö’H˜ =™êÎ~°∞. Jxfl


Ñ#∞Ö’¡#∞ =∞# ãfiO « ≥eq, q"ÕHõ=Ú#∞ K«∂ÑÙ@ =Å# Dâ◊fisÜ«∞ J#∞„QÆÇÏ=Ú

Åaèã¨∞ÎOk. D ã¨=∞#fiÜ«∞OÖ’ L «Ê#fl=∞ÜÕ∞º â◊HÎx ÖˇHõ Hõ@ìÖË=Ú. KÕuÖ’ â◊HÎ

=ÙO>Ë Ñ¨xÖ’ Hõiî#`« =ÙO_»^Œ∞. ÉèÏ=#ÅÖ’ „ÑŸ~°`« =ÙO>Ë Ñïã≤÷`«∞Å∞

Œ∞~°ƒÅ"≥∞ÿ#Ñ¨Ê\˜H© ã¨Ñ¶Å « „áêÑ≤Îã¨∞ÎOk. Z=Ô~· Õ ÉèíQÆ=O «∞_çÖ’ b#O HÍ"åÅx

„Ñ¨Ü«∞uflã¨∞Î<åfl~À "åix Hõe¿ãO^Œ∞‰õΩ QÆ[, =O^Œ=∂QÆ^èŒ∞Å`À ÉèíQÆ=O`«∞_»∞

ã¨fiÜ«∞OQÍ qKÕÛ™êÎ_»∞. Wk « äŒº=Ú. ZÅ¡"Õà◊ÖÏ QÆ∞~°∞ÎOK«∞HÀ=eû# q+¨Ü«∞q∞k.

HÍy`åÅ∞ ZQÆ~°‰õΩO_® "å\x <˘H¯Ñ>ËìO Œ∞‰õΩ ¿ÑÑ~üH¡Ñπ HÍx, |~°∞=ÙHÍx

J=ã¨~°=∞=Ù «∞Ok. HÍx nxx ZÖÏ ≥Å∞ã¨∞‰õΩ<åfl~°∞? Wk KåÖÏ «‰õΩ¯==∞OkˆH

≥Å∞ã∞. XHõ™êi U"≥∞ÿO ŒO>Ë XHõ Ü«Ú=‰õΩ_»∞ "å+≤OQ∑@<£ (J"≥∞iHÍ)Ö’ ~°ÇÏ^•iH

ŒQÆæ~°QÍ =Ù#fl TiH "≥à◊§\ÏxH XHõ "åÇÏ<åxfl "≥ «∞‰õΩ¯O@∞<åfl_»∞. |ã∞û ~å=@O

PÅã¨ºO J=@O =Å¡ J «#∞ #_»Hõ "≥Ú ŒÅ∞ÃÑ\Ïì_»∞. JÖÏ #_»∞ã¨∞Î#flÑ¨C_»∞

J «xH˜ ^•iÖ’ XHõ fQÆ("≥·~ü) ^˘iHÕk. ^•xfl J «#∞ fã¨∞‰õΩ<åfl_»∞. U^À

PÖ’zã¨∂Î ^•xx =OK«@O, =∞~°Å ãïKÕÜ«∞_»O KÕã¨∞Î<åfl_»∞. WÖÏ KÕã¨∞ÎO_»QÍ

J «xH˜ XHõ PÖ’K«# HõeyOk. WÖÏ fQÆ=ÚHõ x =Oz ¿ÑÑ¨~ü H¡Ñπ (Ü« Ñ≤<£)

KÕÜ«∞=K«∞Û Jx J#∞‰õΩ<åfl_»∞. Dq èŒOQÍ J «x =∞ã≤Î+¨ OÖ’ Ü« Ñ≤<£ _ç*·<£

~°∂Ñ¨Ùk Œ∞Ì‰õΩOk. Wk JHõ™ê‡ «∞ÎQÍ [iyOk. LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_Õ =ã¨∞Î=ÙÅhfl‰õÄ_®

JO «ó„¿Ñ~°}`À<Õ Hõ#∞HÀ¯=_»O [iyOk.

13.38 JO «:Hõ~°} ã¨fiK«ÛùOQÍ LO_»@O x["≥∞ÿ Õ Éèíq+¨º «∞ÎÖ’x q+¨Ü«∂Å∞

ã¨fi «Ç¨QÍ<Õ ≥Å∞™êÎ~Ú. „QÆÇ≤ÏOKÕ"åà◊§H˜ =∞Ç¨Ï «fiÑ¨Ó~°fi"≥∞ÿ# ã¨∂K«#Å#∞ WzÛ

ÖÏÉèÏxfl KÕ‰õÄ~°∞™êÎ~Ú. Dq èŒOQÍ Ñ¨Ó~åfiÉèÏºã¨=ÚÅ∞ x*ÏxH˜ Ñ¨q„ «OQÍ =Ù#fl

JO`«óHõ~°}`À JqzÛù#fl=ÚQÍ *’_çOÑ¨|_ç=ÙO\Ï~Ú. U J#∞áê`«OÖ’

á⁄O^•Å#∞‰õΩO>Ë P J#∞áê «OÖ’ Éèíq+¨º q+¨Ü«∂Å#∞ „QÆÇ≤ÏOK«=K«∞Û.

PÖ’K«#Å#∞ ãÖ„áÈHΔOK«∞‰õΩ<Õ âß„ã‘ÎÜ«∞ ã¨=∞‡ « q è•#=Ú:

=ºHÎ Ü≥ÚHõ rq «OÖ’ *Ï˝<ÕO„kÜ«∂Å∞ =∂=¸Å∞ „H˜Ü«∂HõÖÏáêÅ‰õΩ

LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_» å~Ú. g\˜ ™ê=∞~°÷º=Ú J#O «"≥∞ÿ#k. 's_»~üû _»~Ú*ˇãπì—Ö’ #∞

=∞ã≤Î+¨ Ñ¨Ù ã‘#∞ Uq∞\˜? ji¬HõÖ’ Ps¤ãπq∞\ò"Õ∞<£ XHõ ÖËY „"åâß~°∞. JO Œ∞Ö’

PÜ«∞# "≥Ú «ÎO „ÑÑOK«OÖ’ ZO « q Œ∞º «∞Î LÑHõ~°}ÏÅ ™ê=∞~°÷ºO =ÙO^À, •xfl


Ñ¨ÓiÎQÍ XHõ ŒQÆæ~°‰õΩ KÕiÛ „`åã¨∞Ö’ XHõ"≥·Ñ¨Ù ÃÑ\ì, Ô~O_»="≥·Ñ¨Ù =∞ã≤Î+¨ O Ü≥ÚHõ

=¸_»==O «∞ „Q"Õ∞@~ü (=∞ã≤Î+¯ÑÙ Ö’ÑeÉèÏQÆO) ÃÑ\ì •xfl «∂~Ú¿ãÎ, „Qg∞@~ü

â◊HÎ JkèHõOQÍ =ÙO@∞Ok Jx „"åâß~°∞.

13.59 |∞∞ˆQfi ŒOÖ’ ''Jyfl# Jyfl ã¨q∞ Œº ü—— Jx =ÙOk. J#QÍ Jyfl #∞Oz

Jyfl "≥Å∞QÆ∞ «∞Ok. P «‡*Ï˝#O #∞Oz P`å‡#∞Éèí∂u, „|Ç¨Ï‡„áêÑ≤ÎÎ D ã≤ •úO «O

g∞ Õ „áêÑ≤Î™êÎ~Ú. g\H LÑÜ«ÚHõÎ"≥∞ÿ# ãOÑ¶∞@#Å∞ 'JO «óã∞Êù~°}— 'P «‡*ÏQÆ$u—

Ü≥ÚHõ HõΔ}˜Hõ J#∞Éèí∂ «∞Å∞. ˆ~_çÜ≥∂Ö’ ¿ãì+¨<£HÀãÖ "≥uˆH@Ñ¨C_»∞ XHõ HõΔ}O

Juã¨∂HõΔ ‡ ¿ãì+¨<£H˜ HõÅ∞Ñ¨|_»∞ «∞Ok. Jk XHõ ÃãHõ#∞HÍÅ=ÚÖ’ ˘~°∞‰õΩ «∞Ok.

=∞m§ "≥uH˜ Õ Jk ãïQÍæ *’_çOK«|_» Œ∞. D ãÖÑ¶∞@#Åhfl JÖÏO\˜"Õ. qãÎ $ «

J#∞Éèí∂u, *Ï˝#„áêÑ≤Î, Dâ◊fi~°â◊‰õΩÎÅ#∞ J#∞Éèí=OÖ’H˜ ≥K«∞Û‰õΩ<ÕO Œ∞‰õΩ P «‡

Ñi+¯ $ «O HÍ"åe, KåÖÏ Ö’ «∞H "≥àÏ§e. Z=Ô~· Õ ãO™ê~°OÖ’ Ñ_ç H˘@∞ì‰õΩO@∂

=ÙO\Ï~À "åà◊√§ D J#∞Éèí∂ux J~°÷O KÕã¨∞HÀÖË~°∞, á⁄O ŒÖË~°∞, JO ÕQÍHõ

J=hfl „Éèí=∞ Jx H˘\ìáêˆ~™êÎ~°∞.

q*Ï˝#O Ü≥ÚHõ x["≥∞ÿ# J «∞º#fl « ™Èáê#=Ú :

''Ô~O_»∞"ÕÅ ãO= «û~åÅ „HO Œ@ XHõ K≥·<å =∞Ç è•i‡‰õΩ_»∞ 'ÖÏ"À «∂`å"À

≥zOQ∑— K≥áêÊ_»∞ 'Z=iÔH· Õ ≥Å∞™È "åà◊√§ =∂\Ï¡_»~°∞ =∞iÜ«Ú =∂\Ï¡_Õ"åiH˜

*Ï˝#O =ÙO_» Œ∞.— (*Á *Ï#`åÃÇ·Ï "À É’Å`å #Ç‘Ï *’ É’Å`å ÃÇ·Ï F *Ï#`å

#Ç≤Ï——. D x[=Ú P è•ºu‡Hõ «‰õΩ ‰õÄ_® =iÎã¨∞ÎOk.

„Ñ¨ã¨∞Î « ã¨=∞Ü«∞OÖ’ „Ñ¨Hõ$u Ñ¨ •~å÷Å∞ =∞iÜ«Ú "å\˜ ŒQÆæi â◊‰õΩÎÅ#∞

QÆ∂iÛ =∂„ «"Õ∞ ã‘q∞ «O HÍ‰õΩO_® KÕ «##∞ Ö’ «∞QÍ ≥Å∞ã∞‰õΩ<ÕO Œ∞‰õΩ JO Œ∞Ö’x

ÉèÏ=ãÖ"Õ Œ#Å∞, =∂#º «Å∞, qâßfiã¨=Ú, „Ñ¨[˝, „â◊ Œú "≥Ú ŒÅ~Ú# LK«ÛãÎsÜ«∞

ã`åºÅ∞ U"≥· Õ •y=Ù<åflÜ≥∂ "åxx Dq è•#O LÑÜ≥∂yOz ≥Å∞û‰õΩ<Õ „ÑÜ«∞ «flO

K≥Ü«∂ºe. nx L « $+ì ™ê èŒ# •fi~å =∞x+≤ ÑïÑ¨HõfiO K≥O Œ∞`å_»∞. Jã¨Å~Ú#

"≥·*Ïx‰õΩ_»∞ J=Ù`å_»∞.

165

MN


âßs~°Hõ ã‘=∞H˜ ÃÑ·# L#fl P`«‡ qKå~°} ã¨∞ÅÉèí"≥∞ÿ#k,J™ê=∂#º"≥∞ÿ#k, qÅHõΔ}"≥∞ÿ#k HÍx ã¨∞ÅÉèí"≥∞ÿ#k, ãÖÉèí="≥∞ÿ#k.

âßs~°Hõ ã‘=∞H˜ ÃÑ·# =Ù#fl P «‡qKå~°O : N~å=∞Hõ$+‚Ñ¨~°=∞Ç¨ÏOã¨ «#

P «‡x q"ÕHÍ#O ŒÖ’H˜ „Ñ¨"ÕtOÑ¨*Ëâß_»∞. Ñ¨~°=∞Ç¨ÏOã¨ ã¨fi~°æ"åã¨∞Å∞ J~Ú#

ã¨=∞Ü«∞OÖ’ q"ÕHÍ#O Œ‰õΩ XHõ k=º„Ñ¨HÍâ◊=Ú «# â◊s~°OÖ’ „Ñ¨"ÕtOz#@∞ì,

«# â◊s~°OÖ’x #~°#~°OÖ’H˜ „H˘ «Î â◊HÎx xOÑ≤# J#∞Éèí∂f HõeyOk.

P «‡-™êfiq∞, â◊s~°O-¿ã=‰õΩ_»∞, P «‡-Ü«∂¢u‰õΩ_»∞, â◊s~°O- "åÇÏ#=Ú.

™êfiq∞ Ü≥ÚHõ Œ∞~°ƒÅ « ¿ã=‰õΩ_ç Ü≥ÚHõ ¿ã=, „â◊=∞, ãÇÏÜ≥∂QÆO #∞Oz =Oz «∞_çfl

KÕã¨∞ÎOk. ¿ãfiK«ÛùQÍ uiy «=∞‰õΩ W+ìO=zÛ#@∞¡ „Ñ¨=iÎOKÕ ¿ã=‰õΩefl K«∂¿ãÎ D

J#∞=∂#O HõÅ∞QÆ∞ «∞Ok. U ™êfiq∞H˜ «# Ñ¨ Œq HÍáê_»∞HÀ"åe J<Õ è•ºã¨

ÖË À "åxH˜ "åÇ¨Ï#=ÚÅ∞ =ÙO_ç ‰õÄ_® #_»z"≥àÏ§eû =zÛO Œ@. «# ŒQÆæ~°

=Ù#fl "åÇ¨Ï<åefl, ™ê^èŒ<åefl QÆ∞iOz ãïQÍæ `≥eÜ«∞HõáÈ=@O =∞iÜ«Ú

LÑ¨Ü≥∂yOK«∞HÀ=@O KÕ «HÍ Œx J~°÷O.

14.8 =∞#ã¨∞û#∞ x¢QÆÇ≤ÏOK«∞‰õΩO>Ë Jáê~°"≥∞ÿ#â◊HÎ Åaèã¨∞ÎOk:

N~å=∞Hõ$+‚Ñ¨~°=∞Ç¨ÏOã¨ ŒHΔ}Ëâ◊fi~üÖ’ LO_Õ"å~°∞. XHõ~ÀA J<ÕHõ=∞Ok

Éèí‰õΩÎÅ =∞ èŒº ‰õÄ~˘Ûx PÜ«∞# ¢Ñ¨=K«<åxfl Wã¨∞Î<åfl~°∞. JÑ¨C_»∞ XHõ =ºHÎ PÜ«∞#

^Œ~°≈#OHÀãÖ =KåÛ_»∞. ~å=∞Hõ$+¨‚Ñ¨~°=∞Ç¨ÏOã¨ PÜ«∞##∞ K«∂_»QÍ<Õ KåÖÏ

Uà◊§#∞Oz ≥eã≤# =ºHÎx u\ì#@∞ì u\Ïì_»∞. '#∞=Ùfi h ÉèÏ~°º#∞ H˘\ì =KåÛ=Ù.

=ÚO Œ∞ "≥o§ ™êkèfiÜ≥ÿ∞# h ÉèÏ~°ºx HõΔq∞OK«=∞x J_»∞QÆ∞, «~åfi « WHõ _ç ã «ûOQÍxH

~å— Jx J<åfl~°∞.

âßs~°Hõ ã‘=∞

166

14


167

P =ºHÎ «# «ÑC#∞ ≥Å∞ã∞H˘x HõΔq∞OK«=∞x J_»QÆ\ÏxH WO\H "≥àÏ§_»∞.

JHõ¯_»=Ù#fl"å~°O`å Pâ◊Û~°ºO`À =ÙO_çáÈÜ«∂~°∞. N~å=∞Hõ$+¨‚Ñ¨~°=∞Ç¨ÏOã¨

J_»QÆ‰õΩO_®<Õ P =ºHÎ «# ÉèÏ~°ºx H˘\ì =KåÛ_»∞ Jx ZÖÏ ≥Å∞ã¨∞‰õΩ<åfl~À

J~°÷O HÍÖË Œ∞. JHõ _ç"å~°∞ «=∞ L «∞ûHõ «#∞ PÑ¨ÙHÀÖËHõ Ñ¨~°=∞Ç¨ÏOã¨x «=∞

=∞#ã∞ûÖ’x „Ñâ◊fl#∞ QÆ∂iÛ J_çQÍ~°∞. JÑC_»∞ ~å=∞Hõ$+‚Ñ~°=∞ÇÏOã Dq èŒOQÍ

K≥áêÊ~°∞ - =∞#ã¨∞û Ü≥ÚHõ ™ê=∞~°÷º=Ú J «ºkèHõ"≥∞ÿ#k. =∞#O ^•xx =â◊OÖ’

ÃÑ@∞ìHÀQÆey Õ Jk ÃãHõ#∞Ö’ "≥~ÚºÔ~@∞¡ «‰õΩ¯= HÍÅOÖ’ ZHõ _çÔH·<å "≥o§ U

QÆ∞ÑÎ q+¨Ü«∂<≥·fl<å K«∂_»QÆÅ Œ∞, uiy~åQÆÅ Œ∞. ã¨=∞~°÷QÆ∞~°∞"≥·# QÀ~°Mò<å ä£ g∞ Œ

XHõ â‹·= ™êO„Ñ¨ •Ü«∞‰õΩ_»∞ KåÖÏ qã¨∞QÆ∞`À =Ù<åfl_»∞. XHõ~ÀA XHõiH˘Hõ~°∞

Z Œ∞~°∞É_®¤~°∞. â‹·=Ù_ç KÕuÖ’ XHõ QÆ∞#ÑÖ =ÙOk, ^•xfl Ñ¨@∞ìH˘x "ÕQÆOQÍ

QÀ~°Mò<å ä£x K«OÑ¨\ÏxH˜ ÑïÔQ`åÎ_»∞, XHõ Ñ¨k J_»∞QÆ∞Å∞ LO Œ#QÍ J «#∞

JHõ _çHõHõ _Õ PyáÈÜ«∂_»∞. QÆ∞#ÑO Ñ@∞ì‰õΩ#fl K≥~Úº ÃÑ·#, Ô~O_»= KÕ~Ú Hõ_»∞ÑÙg∞ Œ

ÃÑ@∞ìH˘x J~°=@O "≥Ú ŒÅ∞ÃÑ\Ïì_»∞. J@∞, W@∞ HõkÖË ã≤÷uÖ’ ‰õÄ_® ÖË_»∞.

t+¨μº_»∞ QÀ~°Mò<å ä£x J_çQÍ_»∞ - =∞Ç¨~å[! Wk ZÖÏ [iyOk?

Jx. JÑ¨C_»∞ PÜ«∞# Dq èŒOQÍ ã¨=∂ è•#O K≥áêÊ~°∞ - x¢QÆÇ¨ÏO`À =Ù#fl

=∞#ã∞û J «ºO « â◊HÎ=O «OQÍ#∞, P*ÏHÍiQÍ#∞ ÑxKÕã∞ÎOk. W Õ=ÚOk, WÖÏO\˜

"ÕÅ=∞Ok â‹·=ÙÅ#∞ =∂~°}„H˜Ü«∞Ö’ XHõ ÃãHõ#∞Ö’ K«OÑ¨QÆÅ~°∞.

14.10 Nâßº=∂K«~°}QÍ~°∞ XHõ™êi Ç≤Ï=∂ÅÜ«∂Å‰õΩ "≥àÏ§~°∞. JHõ _»

XHõ Ü«Ú= ã¨<åºã≤ À PÜ«∞#H˜ ÑïK«Ü«∞O HõeyOk. ™ê èŒ∞=Ù PÜ«∞##∞ XHõ

UHÍO « QÆ∞Ç¨ÏÖ’H˜ fã¨∞H˘x"≥o§ PÜ«∞# <≥uÎg∞ Œ KÕ~ÚÃÑ\Ïì_»∞. NÖÏÇ≤ÏsQÍ~°∞

nx QÆ∞iOz UO „"åâß~°O>Ë- '<å‰õΩ ZÖÏ JxÑ≤OzO ŒO>Ë Jk KÕ~ÚHÍ Œ∞,

U^À XHõ „Ñ¨K«O_» q^Œ∞ºK«ÛùH˜Î. ^•x`À <å â◊s~°=∞O`å „Ñ¨HÍâ◊O xO_»@O

"≥Ú ŒÅ~ÚºOk. <å‰õΩ Ñ¨Ó~°fi[#‡ ã¨‡ $u HõÅQÆ@O "≥Ú ŒÅ~ÚºOk. JO ÕHÍHõ

ÑÓ~°fi[#‡Ö’¡ <å`À ãO|O èŒ=Ú#fl J<ÕHõ =ã∞Î=ÙÅ#∞ ‰õÄ_® QÆ∞iÎOKå#∞, QÆ∞~°∞=ÙÅ∞

«=∞ „áê}â◊HÎx Ü≥∂QÆº"≥∞ÿ# t+μºÅ‰õΩ WzÛ WÖÏQ n~°… „áê}=O «∞Å#∞ KÕ™êÎ~°∞.

`«`«Î fi"Õ`«ÎÅ Hõ^äŒ#O „Ñ¨HÍ~°O =∞#∞+¨μºÅ∞ `«=∞ Hõ~°‡‰õΩ ã¨fi`«O„`«∞Å∞

HÍ"åÅ#∞‰õΩO>Ë "å~°∞ Õ= «Å∞ HÍ=K«∞Û ÖË • #~°Ñ≤âßK«∞Å∞ HÍ=K«∞Û. HÍh gi


Ñi}Ï=∞OÖ’ ZxflHõ, ãfi «O„ « « giH ÖË Œ∞. Z=Ô~· Õ Jã∞~° åfixfl Ñ@∞ì‰õΩO\Ï~À

„‰õÄ~° åfixfl ã¨fiO «O KÕã¨∞‰õΩO\Ï~À "å~°∞ z=~°H˜ •xH˜ ŒO_»# J#∞ÉèíqOKåeû

=ÙO@∞Ok, «#∞ KÕã≤# áêÑÖ «Ñ¨Ê WOˆHg∞ QÆ∞~°∞ÎO_» Œ∞.

14.25 =∂#= â◊s~°OÖ’ =Ù#fl Ju ã¨=∞~°÷ JfO„kÜ«∞ â◊‰õΩÎÅ#∞ Hõiî#

Ü≥∂QÍÉèÏºãÖ =ÖË¡ á⁄O^Œ=K«∞Û. =∞x+≤ „Ñ¨`«ºHõΔOQÍ HõxÑ≤Oz#@∞ìQÍ D

ã∂÷Åâ◊s~åxH© Ñiq∞ «O HÍ Œ∞. «# ã∂Hõ; ã<å «# ã`åÎ - ã~°fi[, ã~°fiã=∞~°÷,

ã¨~°fi"åºÑÎ « K≥Ok#k. ã¨∂Hõ; Ñï=~°Î# Ü≥ÚHõ ™ê=∞~°÷º=Ú WO„kÜ«∞ ÉÏ èŒ

^•fi~å [~°∞QÆ Œ∞ ÖËHõ ã∂Hõ; «~°OQÍÅ∞ WO„kÜ«∂Å#∞ Ñ@∞ì‰õΩ<ÕO Œ∞‰õΩ ‰õΩ Œ~° Œ∞.

"å\˜x WO„kÜ«∂Å∞ QÆ∞iÎOK«ÖË=Ù J<Õk x[=Ú. JO Œ∞=Å¡ U =º‰õΩÎÖ· Õ nxx

„QÆÇ≤Ï™êÎ~À "å~°∞ JfO„nÜ«∞ ™ê=∞~å÷ºxfl Hõey=ÙO\Ï~°∞. Ñ¨â◊√, Ñ¨HΔÍº Œ∞ÅÖ’ D

™ê=∞~°÷º=Ú =∞#∞+¨μºÅÖ’ HõO>Ë Z‰õΩ¯=QÍ =ÙO@∞Ok. ZO Œ∞HõO>Ë Jq „Ñ¨Hõ$uH˜

ãg∞ÑOÖ’ LO\Ï~Ú, „ÑHõ$uH J#∞QÆ∞}ºOQÍ rq «O rq™êÎ~Ú. Jq =∞#∞+μºÅ

HõO>Ë `«‰õΩ¯= |∞kúx Hõey=ÙO\Ï~Ú. |Ç¨ïâß JO^Œ∞ˆH<Õ"≥∂ `«# zxfl

=Ú Œ∞ÌQÍ=ÙO_Õ D Ñ≤Å¡Å‰õΩ D ™ê=∞~å÷ºxfl WzÛOk. Uk U"≥∞ÿ<å U^À XHõ â◊HÎ

WO„kÜ«∞KÕ «#H˜ JO Œxk =ÙOk J<Õk XÑ¨CH˘xf~åe, JfO„kÜ«∞ « =ÙOk,

^•xfl ã∂÷Åâ◊s~°O Ñ@∞ìHÀÖË Œ∞. ÉèÏ~°fÜ«ÚÅ∞ D KÕ «##∞ Ñ~°=∂ «‡ ã`åÎ Ü≥ÚHõ

H˜~°}=Ú Jx JO\Ï~°∞. P ã¨`åÎ`À ãÖÑ¨~°¯=Ú, ™êxfl^èŒº=Ú Hõey=ÙO>Ë

J™ê=∂#º, qÅHõΔ} â◊‰õΩÎÅ#∞ ã¨Ç¨Ï[OQÍ, ã¨∞ÅÉèíOQÍ á⁄O Œ=K«∞Û.

MN


169

k=ºqÉèí∂ «∞Å`À xO_ç=Ù#fl D =∂#=â◊HÎ15.1 =∞x+≤ JfO„kÜ«∞â◊‰õΩÎÅ`À xO_ç=Ù#fl ÉèÏO_®QÍ~°=Ú:

J"≥∞iHÍ ~å„+ìÑü *Ï<£ã¨<£ =∞iÜ«Ú Ãã„Hõ@s "≥∞ÿHõ<£Ç¨~å qÜ«∞`åflO

Ü«Ú^Œú=Ú#‰õΩ HÍ=eû# =ÓºÇ¨Ï~°K«# KÕÜ«∞@OÖ’ ^≥·=A˝Å`À KåÖÏ™ê~°∞¡

ãÖ„Ñ¨kOKÕ"å~°∞. Ç≤Ï@¡~ü =∞iÜ«Ú K«iÛÖòÅ QÆ∞iOz U ~°Ç¨Ï™êºÅ∞ WÑ¨C_»∞

≥eâßÜ≥∂ JO Œ∞Ö’ XHõ x[O |Ü«∞\˜H˜ =zÛOk. PÜ«∞# qâ◊fiã¨hÜ«∞"≥∞ÿ#

Éèíq+º"Õ «ÎÅ Ü≥ÚHõ Jaè„áêÜ«∂Å‰õΩ KåÖÏ J™ê è•~°}"≥∞ÿ# qÅ∞=xKåÛ~°∞. Ç≤Ï@¡~ü‰õΩ

*’ºu+¨º"Õ «ÎÅ∞ ~°Ç¨Ïã¨ºOQÍ UÜÕ∞ q+¨Ü«∂efl K≥áêÊ~À ≥Å∞ã¨∞‰õΩ<ÕO Œ∞‰õΩ K«iÛÖò,

Å∂~¸x xÜ«∞q∞OKå_»∞. ≥eã≤# ÕO@O>Ë Éèíq+º «∞ÎÖ’ [iQ q+Ü«∂xfl QÆ∞iOz

á⁄~°áê@∞QÍ K≥Ñ¨Ê@O =Å¡ XHõ Éèíq+¨º"Õ «Î‰õΩ =∞~°} ŒO_»# qkèOKå~°∞.

=∞x+≤ Ü≥ÚHõ JfO„kÜ«∞ J#∞Éèí= â◊$OYÅ KåÖÏ ÃÑ ŒÌk. ^•xx XHõ

Ñ¨ Œúu „Ñ¨HÍ~°O =sæHõiOK«_»O, Ñïkèx QÆ∂iÛ x~åúiOK«@O Hõ+ì"≥∞ÿ# q+¨Ü«∞O.

HÍx ÃÑ·ÃÑ·# K«∂¿ãÎ H˘xfl\˜x =sæHõiOK«=K«∞Û. 1. ã¨∞ Œ∂~° ™ê÷<åÅÖ’ [iˆQ

q+¨Ü«∂Å#∞ QÆ∂iÛ K≥Ñ¨Ê‰õΩO_®<Õ P HõΔ}OÖ’ ã¨Ê+ìOQÍ ≥Å∞ã¨∞HÀ=@O 2. XHõ

=ºHÎH˜ q∞QÆ å =º‰õΩÎÅ =∞#:ã≤÷u, Ñïã≤÷u Ü≥ÚHõ *Ï˝#O HõÅQÆ_»O 3. Éèíq+¨º «∞ÎÖ’

[~°QÆÉ’ÜÕ∞ ãÖÑ¶∞@#Å#∞ QÆ∂iÛ =ÚO Œ∞QÍ ≥eÜ«∞@O. 4. =∞$`å «‡Å ^•fi~å

ZÖÏO\ Ñ#∞Å∞ KÕÜ«∞QÆÅ~°O>Ë "å\=Å¡ "åi Jã≤Î «fiO Ü≥ÚHõ „Ñ «ºHõΔ ÑiK«Ü«∞O

HõÅ∞æ`«∞Ok. 5. Ñ¨Ù#~°˚#‡Ö’ [iy# H˘xfl ãÖÑ¶¨∞@#ÅÖ’ U „Ñ¨=∂}O

^˘~°∞‰õΩ «∞O ŒO>Ë ^•x`À =ºHÎ Ü≥ÚHõ Ñ¨Ó~°fi[#‡#∞ QÆ∂iÛ# H˘xfl q+¨Ü«∂Å∞

K≥ÑÊ@O W «~°∞Å‰õΩ ™ê èŒºOHÍ Œ∞. K≥ÑÊ@O, <Õ~°Ê@O =Å¡HÍ Œ∞. 6. U^À XHõ =ºHÎ

^•fi~å J<åÜ«∂ãÖQÍ «# *Ï˝#=Ú =∞iÜ«Ú J#∞Éèí"åxfl „Ñ¨ã¨∞Î « =ºHÎHõO>ˇ

L#fl «O =∞iÜ«Ú aè#fl"≥∞ÿ# q+Ü«∂xfl „ÑHõ\OK«@=Ú. â◊s~°OÖ’ J<åÜ«∂ãOQÍ

HõÖËæ XHõ â◊H˜Î W`«~°∞Å∞ `«# ãÖÑ¨~°¯OÖ’H˜ ~åQÍ<Õ „Ñ¨ÉèÏq`«∞efl KÕã¨∞ÎOk.

15


7. Œ$_è»"≥∞ÿ# =∞<À|ÅO`À KåÖÏ ÕeHõQÍ P_»∞ «∂, áê_»∞ «∂ Q˘Ñ¨Ê ™êÇ¨Ï™êxfl

KÕÜ«Ú@, J Œ∞ƒù « Ñ¨~å„Hõ=∂Å#∞ „Ñ¨ Œi≈OK«∞@. 8. J Œ$â◊º P «‡Å`À ãÖ|O èŒO

ÃÑ@∞ì‰õΩx "åiÜ≥ÚHõ¯ J™ê^è•~°} ã¨Ç¨Ü«∂xfl á⁄O^Œ@O 9. âßÑ¨=ÚÅ∞,

=~° •#=ÚÅ#∞ n~°…HÍÅO =~°‰õΩ W=fi@O, "å\ „ÑÉèÏ=O KåÖÏHÍÅO =ÙO_»@O.

10. Ñ¨~°HÍÜ«∞„Ñ¨"Õâ◊=Ú.

PÖ’zOKÕ Ñ¨x '=∞ã≤Î+¨ O— KÕã¨∞ÎOk. x~°fiÇ≤ÏOKåeû# J=ã¨~åÅ#∞ XHõ

KÀ@∞H˜ KÕ~°∞Û‰õΩx Hõiî# ã¨=∞ã¨ºÅ#∞ Z Œ∞~˘¯<ÕO Œ∞‰õΩ ["å|∞Å∞ PÖ’zOK«@O

nx Ñ¨x. nx *Ï˝# Ñïkè D „Ñ¨Ü≥∂[<åÅ#∞ Ñ¨ÓiÎKÕ¿ãO «=~°‰õΩ =∂„ «"Õ∞.

nx "≥#∞Hõ JKÕ «# =∞#ã¨∞û Ü≥ÚHõ Ñïkè "≥Ú ŒÅ=Ù «∞Ok. ~°HõÎ„Ñ¨ã¨~°},

Ç¨Ï$^ŒÜ«∞ã¨ÊO^Œ#, âßfiã¨–„Ñüâßfiã¨, qã¨ÎiOK«∞@, =Ú_»∞K«∞H˘#∞@, Ô~Ñ¨ÊÅ∞

≥~°∞K«∞@–=¸Ü«Ú@, „QÆÇ≤ÏOK«∞@ – «ºlOK«∞@, x„ Œ–*ÏQÆ$u ÖÏO\ J#=~° «

âßs~°Hõ „H˜Ü«∞Å– „Ñ¨„H˜Ü«∞ÅÖ’ ã¨fi-ãÖKåe « qkèq è•<åÅ#∞ K«∂ã¨∞ÎOk.

JÅ"å@∞¡ JKÕ «# =∞#ã¨∞ûÖ’ xÅ∞=KÕÜ«∞|_ç =ÙO\Ï~Ú, P=â◊ºHõ «

Ñ¨ÓiÎ KÕã¨∞‰õΩ<ÕO Œ∞‰õΩ KÕ «<å=∞#ã¨∞û Ñ¨xKÕã¨∞ÎOk. =∂=¸Å∞QÍ K≥áêÊÅO>Ë

=∞ã≤Î+¨ Ñ¨Ù HÍ~°ºˆHΔ„ «OWHõ _Õ ã¨=∂ÑÎ=∞ø «∞Ok.

nxH˜ =ÚO Œ∞ =∂Ü«∞`À KÕã≤# „Ñ¨ÑÖK«Ñ¨Ù z„ «O Hõ#∞Å =ÚO Œ∞‰õΩ

=ã¨∞ÎOk. ^•xH˜ J#∞Éèí∂u J~Ú Õ=ÙO@∞Ok. HÍ~°}ÏÅ∞, ã≤ •úO`åÅ∞ J~°÷O

HÍ=Ù. D„Ñ¨HÍ~°"≥∞ÿ# J#∞Éèí∂ «∞Å∞ =ÚO Œ∞QÍ JfO„kÜ«∞ KÕ «<å=∞#ã¨∞û #∞Oz

=™êÎ~Ú.

Éèí∂ «HÍÅOÖ’ ≥eÜ«∞‰õΩO_® [iy# ãÖÑ¶∞@#Å Ü≥ÚHõ ÑïK«Ü«∞O,

Éèíq+º «∞Î#∞ =ÚO Œ∞QÍ<Õ ≥Å∞ã∞H˘#∞@, Œ∂~°OQÍ =Ù#fl =∞#∞+μºÅ`À ã∂HõΔ ‡OQÍ

WzÛ–Ñ¨ÙK«∞ÛHÀ=\ÏÅ∞, J^Œ$â◊º P`«‡Å`À ãÖ|O^èŒO, Ñ¨Ó~°fi[#‡ ã¨‡ $u,

K«=∞`å¯~åÅ`À ‰õÄ_ç# ikú–ã≤^Œ∞úÅ∞ âßÑ¨=ÚÅ∞–=~°^•#=ÚÅ∞ ÖÏO\ ˜

ãOÑ¶∞@#Å#∞ JfO„kÜ«∞ J#∞Éèí∂ «∞Å∞ JO\Ï~°∞. =ºHÎ Ü≥ÚHõ ™ê=∞~°÷ºO ‰õÄ_®

D LÑ¨KÕ «#Ö’ JO «iflÇ≤Ï «OQÍ LO@∞Ok. q*Ï˝#"Õ «ÎÅ∞ nxfl ''¿Ñ~å Ãã·H˜H±——

JO\Ï~°∞. nxH˜ ãÖ|OkèOz# q+¨Ü«∂Å#∞ QÆ∂iÛ [i¿Ñ Ñïâ’^èŒ#Å#∞

DHÍÅOÖ’ Ñ¨~å=∞<Àq*Ï˝#=Ú J<Õ ¿Ñ~°∞`À Ñ≤Å∞™êÎ~°∞.


ã¨∂÷Å, HÍ~°} â◊s~åÅ =∞ èŒº XHõ ã¨∂HõΔ ‡â◊s~°O ‰õÄ_® =Ù#flk. =¸_»∞

q è•Ö·# â◊s~åÅÖ’ ã¨∂÷Åâ◊s~°O XHõ\˜, nxÖ’ *Ï˝<ÕO„kÜ«∂Å∞, Hõ~‡OkÜ«∂Å∞

Hõeã≤ ãÖK«i™êÎ~Ú. ã¨∂HõΔ ‡â◊s~°=Ú#∞ –=∞#ã¨∞û, |∞kú, z «Î=Ú, JÇ¨ÏOHÍ~°=Ú

J<Õ <åÅ∞QÆ∞ ÉèÏQÍÅ∞QÍ qÉèílOK«=K«∞Û. =∞<À"≥·*Ï˝x‰õΩÅ∞ nxx KÕ «# =∞iÜ«Ú

JKÕ «# =∞#ã¨∞ûQÍ qÉèíl™êÎ~°∞. nxx WOHÍ H˘xfl z#fl ÉèÏQÍÅ∞QÍ KÕã≤ J~°÷O

KÕã¨∞‰õΩ<ÕO Œ∞‰õΩ „Ñ¨Ü«∞ufl™êÎ~°∞. ãÖ"Õ Œ#Å∞, qâßfi™êÅ∞ D HΔ„ «OÖ’ˆH =™êÎ~Ú.

Ü≥∂QÆ∞Å∞ „Ñ¨ åºÇ¨~°, è•~°}, è•º#, ã¨=∂ èŒ∞Å ^•fi~å D HΔ„`åxfl Ñï+¨ $ «O

KÕã≤ *ÏQÆ$ «O KÕ¿ãO Œ∞‰õΩ „Ñ¨Ü«∞ufl™êÎ~°∞.

15.8 _®II *’ã¨Ñ¶π ~å~Ú<£ «# „QÆO äŒŒŒO ''k iKü PÑ¶π "≥∞ÿO_£—— Ö’ ''Éèíq+¨º «∞ÎÖ’

P è•ºu‡Hõ «#∞ q*Ï˝#~°∂ÑÖÖ’ „Ñ¨ Œi≈OKåeû# J=ã¨~°=ÚO Œx, Jk XHõ „H˘ «Î

PkèÉè∫uHÍxH˜ [#‡xã¨∞ÎOk— J<Õ ã¨ åºxH˜ c*Ïefl "Õâß~°∞.

P è•ºu‡Hõ «Ö’ U ÑÖK«HÀâßefl QÆ∞iOz qâı¡+≤OKå~À Jq Éè∫uHõq*Ï˝#

ã¨=∞‡ «"≥∞ÿ#q ‰õÄ_®! J#fl=∞Ü«∞HÀâßxfl '"Õ∞@~ü— Jx, „áê}=∞Ü«∞HÀâßxfl 'ÃãÖò

—Jx, =∞<À=∞Ü«∞HÀâßxfl '"≥∞ÿO_£— Jx, q*Ï#=∞Ü«∞HÀâßxfl '=ºHÎ «fiO— Jx =∞iÜ«Ú

P#O Œ=∞Ü«∞HÀâßxfl ''WO@∂º+¨<£—— Jx JO\Ï~°∞.

WÑ¨Ê\˜=~°‰õΩ "≥·*Ï˝x‰õΩÅ∞ ''"Õ∞@~ü—— x QÆ∞iOz H˘xfl q+¨Ü«∂Å#∞

≥Å∞ã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. ''ÃãÖò——, ''"≥∞ÿO_£—— QÆ∞iOz ‰õÄ_® KåÖÏ=~°‰õΩ ≥Å∞ã¨∞‰õΩ<åfl~°∞.

=ºHÎ «fiO, WO@∂º+¨<£ ˆHΔ„`åÅÖ’ „Ñ¨"ÕtOKÕO Œ∞‰õΩ „Ñ¨Ü«∞uflã¨∞Î<åfl~°∞. ã¨=Ú„ ŒO

ÖÏO\˜ JQÍ èŒ"≥∞ÿ# qâı+¨ «Å#∞ Hõeæ# "Õ∞~°∞ ŒO_»OÖ’x +¨@Û„HÍÅ Ü≥ÚHõ Ju

=∞Ç¨Ï «fiÑ¨Ó~°‚"≥∞ÿ# ÉèÏO_®QÍ~°=Ú =∞#Ö’ =ÙOk, ^•xx "≥uH˜ Õ, PkèÉè∫uHõ

[QÆ «∞ÎÖ’ =Ù#fl •xHõO>Ë JkèHõ"≥∞ÿ# =∞Ç¨Ï «fiÑ¨Ó~°‚ qÉèí∂ «∞Å∞ KÕuHõO Œ∞`å~Ú.

K«„HÍÅÖ’ 4 K«„HÍÅ Jã≤Î åfixfl "≥·*Ï˝x‰õΩÅ∞ ã‘fiHõiOKå~°∞. =¸ÖÏ è•~°

K«„Hõ=Ú ÃÑefiH± ÃÑ¡H˜ûãπ, =∞}˜Ñ¨Ó~°HõK«„Hõ=Ú ™ÈÖÏ~ü ÃÑH˜ûãπ, qâ◊√kúK«„Hõ=Ú –

ÃÑil~ÚÖò ÃÑ¡H˜ûãπ ~°∂áêÖ’¡ g\˜x ≥Å∞ã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. g\˜ Œ$â◊º=∂# ã¨fi~°∂ÑÖ

Ö’ «∞Ö’¡H˜ ˘OyK«∂âßHõ WÑ¨C_»∞ âßs~°Hõ HÍ~°ºHõÖÏáêÅ ™ê=∂#º Éèí∂q∞HõHõO>Ë

JkèHõOQÍ "Õ~˘Hõ JfO„kÜ«∞ QÆuq èŒ∞Å∞, â◊‰õΩÎÅ∞ U"≥∞ÿ=ÙO\ÏÜ«∂? J<Õ q+Ü«∂xfl

≥Å∞û‰õΩ<Õ „Ñ¨Ü«∞ «flO KÕã¨∞Î<åfl~°∞.


ã∂÷Å[QÆ «∞Î •fi~å U K«=∞`å¯~° â◊‰õΩÎefl á⁄O Œ=KÀÛ, "å\˜ À áÈeÛK«∂¿ãÎ

JO «óHõ~°}KÕ «#Ö’ JãÖMÏºHõ"≥∞ÿ# Ô~@∞¡ Z‰õΩ¯= k=ºâ◊‰õΩÎÅ∞ ^˘~°∞‰õΩ`å~Ú.

"å\x á⁄O Œ@=Ú, ã„ «ÊÜ≥∂[<åÅ‰õΩ LÑÜ≥∂yOK«@=Ú ãOÉèíq¿ãÎ, =∞#∞+μºÅ∞

xã¨ûO ÕÇ¨ÏOQÍ #~°–â◊s~° è•~°∞Å∞ J~Ú#Ñ¨Ê\˜H© x[OQÍ K≥áêÊÅO>Ë Õ= «,

k=ºâ◊‰õΩÎÅ ãÖÑ¨#fl «#∞ ã≤kúOÑ¨KÕã¨∞HÀQÆÅ~°∞.

15.14 '~å~Ú<£— KÕã≤# Ñïâ’ èŒ#Ö’ =¸_»∞ =ÚYº q+¨Ü«∂Å∞ ÕÖÏ~Ú.

1. =∞x+≤Ö’ U^À XHõ Jq*Ï˝ « KÕ «# L#flk. Jk ã¨∞ Œ∂~° HΔ„`åÅ=~°‰õΩ «#

ãÖ|O^è•xfl Hõey=ÙOk. Jk J=ã¨~°"≥∞ÿ# ã¨=∞Ü«∂ÅÖ’ ~°Ç¨Ïã¨º=∞Ü«∞

ãÖÑ¶∞@#Å#∞ ã¨$+≤ìã¨∞ÎOk. 2. Ñ¨~°ã¨Ê~° Ñ¶∞x+ª â◊‰õΩÎÅ`À ã¨Ç¨Ï[OQÍ<Õ =∞#ã¨∞ûÖ’

=Ù#fl ã≤÷ux „Ñ¨Ü«∞ «flÑ¨Ó~°fiHõOQÍ J@∞–W@∞ =∂~°ÛQÆÅ Œ∞. 3. Ñ¨Ù~°∞+¨μÅÖ’ HõO>Ë

D JfO„kÜ«∞â◊HÎ „ã‘ÎÅÖ’ J «ºkèHõOQÍ =ÙO@∞Ok. giÖ’ qâı+¨"≥∞ÿ# è•i‡Hõ

~°∞z =ÙO@∞Ok.

15.15 c[~°∂ÑÖÖ’ D JÖ∫H˜Hõ, JfO„kÜ«∞â◊HÎ „Ñü XHõ iÖ’#∞ =ÙOk.

JO ÕHÍHõ „ÑÜ«∞ «flÑÓ~°fiHõOQÍ P k=ºâ◊HÎx qHõã≤OÑ*Ëã∞H˘x «#H HÍHõ W «~°∞Å‰õΩ

‰õÄ_® "Õ∞Å∞ KÕÜ«∞QÆeˆQ Ñïã≤÷ «∞Å∞, J#∞‰õÄÅ «Å∞ HõeÊOÑ¨=K«∞Û.

N=∂H˜ =zÛ# XHõ L «Î~åxfl Pq_» KåÖÏ „â◊ ŒúQÍ K«k"å~°∞. ^•xH˜

ã=∂ è•#O Wã∂Î–P «‡ Ü≥ÚHõ Ñ≤Å∞ÑÙx QÆ∞iÎOK«ÖËHõáÈÜ«∂_»∞. (Ñ≤\©, Ç≤Ï _ç_£<å\ò

e[<£ @∞ k WO@∂º+¨<£) XHõ L «Î~°O „"åã≤# =ºˆHÎ HÍ Œ∞ =∞#=∞O`å Ñ≤zÛ"åi

ÖÏQÍ rqã¨∞Î<åfl=Ú. |Ü«∞\˜ Éè∫uHõ ãÖ™ê~° ã¨∞MÏÅHÀãÖ U"Õ∞"≥∂ KÕã¨∞Î<åfl=Ú.

HÍx P «‡#∞ x~°¡HõΔ ºO KÕã¨∞Î<åfl=Ú. =∞#‰õΩ ^•x Ñ≤Å∞Ñ¨Ù q<Õ ã¨=∞Ü«∞"Õ∞ ÖË Œ∞

Hõ •!

„|Ç‡O_» "åºÑÎ ãOÑ¶∞@#Å‰õΩ =¸ÅHO„ ŒO XHõ\ =ÙOk. Jk HÍÅ=Ú,

kâ◊ =∞iÜ«Ú =¸Å ™ê÷<åxH˜ Jf`«"≥∞ÿ#k. „Ñ¨ÑÖK«O Ü≥ÚHõ¯ xÜ«∞=∞=Ú,

xÜ«∞O„ «} nx Jnè#OÖ’<Õ =ÙO\Ï~Ú. =∂#gÜ«∞ KÕ «# Ü≥ÚHõ ãÖ|O èŒ=Ú

U^À XHõ ~°∂ÑÖÖ’ nx`À Hõeã≤=ÙOk J<Õk xâ◊ÛÜ«∞=Ú.

‰õΩ@∞ìq∞+¨#∞#∞ Hõ#∞Q˘#fl 'ZeÜ«∂ãπ— J «ºO « LÑ¨Ü≥∂QÆHõ~°"≥∞ÿ# D

Ü«∞O„ «Ñ¨Ù =¸ã¨#∞ =ÚO Œ∞QÍ «Ü«∂~°∞ KÕã¨∞‰õΩ<åfl_»∞. HÍx nxH˜ ãïÜ≥ÿ∞#


ã∂kx ZÖÏ KÕÜ«∂Ö’ PÜ«∞#H J~°÷O HÍÖË Œ∞. Zxfl~°HÍÅ ã∂ Œ∞Å∞ «Ü«∂~°∞KÕã≤<å

Ñ¶e «O HõÅ∞QÆÖË Œ∞. ZeÜ«∂ãπ‰õΩ zO «#, ÉÏ èŒ Z‰õΩ¯"≥·Ok, HÍh ZÖÏO\˜ =∞Oz

PÖ’K«<å «@ìÖË Œ∞.

XHõ~ÀA 'ZeÜ«∂ãπ—H XHõ HõÅ =zÛOk. JO Œ∞Ö’ J «xH 24 QÆO@ÅÖ’

‰õΩ@∞ìq∞+#∞#∞ «Ü«∂~°∞KÕÜ«∂e J<Õ ~å*Ï[ =zÛOk. •xx J «#∞ ãHÍÅOÖ’

Ñ¨ÓiÎ K≥Ü«∞ºÖËHõáÈ Õ, ~åA =∞~°} ŒO_»# qkèã¨∂Î XHõ Ñ¨„ «O *Ïs KÕâß_»∞.

=∞~°} ŒO_»# qkèOKÕO Œ∞‰õΩ |Ö¡=ÚÅ`À Éèí@∞Å∞ K«∞@∂ì~å KÕ~å~°∞. P |Ö¡=ÚÅ#∞

J «#∞ KåÖÏ ÉèíÜ«∞OQÍ K«∂âß_»∞. "å\˜H˜ ÃÑ·# (zÅ∞¡) Éˇ[˚O =ÙOk. D HõÅ

Ñ¨ÓiÎ J~ÚºOk. Hõà◊√§ ≥~°=QÍ<Õ ZeÜ«∂ãπ‰õΩ „H˘ «Î =∂~°æO ^˘iHÕk. J «#∞

ã¨∂kH˜ XHõ z=~° Éˇ*Ï˚xfl KÕâß_»∞, nxfl q∞+¨<£H˜ ÃÑ\ì uáêÊ_»∞. JO Õ q∞+¨<£

Pq+¨ ~°} Ñ¨ÓÔ~ÎÂOk.

15.36 x «ºO =∞#O ã¨∂~°∞ºx Ü≥ÚHõ "Õ_çx J#∞Éèíq™êÎ=Ú. HÍx x*ÏxH˜

=∞#O "Õ_çx ZÑ¨C_»∂ K«∂_»ÖË Œ∞. nx „Ñ¨ÉèÏ=O =Å¡ Ñ¨ •~å÷Å∞ „Ñ¨ÉèÏq «"≥∞ÿ

qâı+OQÍ "≥∞é∞™êÎ~Ú. Wk Ñ^•~å÷Å "≥∞é∞ÑÙ. D "≥∞é∞ÑÙ‰õΩ HÍ~°}O „Ñ è•#OQÍ

ã¨∂~°ºH˜~°}ÏÖË. JO «iHõΔOÖ’ =ÚO Œ∞QÍ Ñ¨ÓiÎ ™œ~°=∞O_»ÖÏxfl „Ñ¨HÍtOÑ¨KÕã≤,

„Ñ¨ÉèÏq «O KÕ¿ã ZO_» x*ÏxH˜ ™ÈÖÏ~ü ÃãÊ„Hõì"£∞. W Õ ™œ~°=∞O_»Å =~°‚„Hõ=∞=Ú.

Wq T~å˚ «~°OQÍÅ∞ ÖË • ~°OQÆ∞Å Ñ¨\ ©ìQÍ =∂~°QÆÅ=Ù. D Ñ¨\©ìÅ∞ 10 J~°Éò

„Ñ¨HÍâ◊"≥∞ÿ# ~°OQÆ∞Å∞QÍ L<åfl~Ú. JO^Œ∞Ö’Oz =∞# Hõà◊√§ Zé∞Ñ¨Ù #∞Oz

=OHÍÜ«∞~°OQÆ∞ =~°‰õΩ g\˜ ã¨q∞‡„t « ~°OQÆ∞Å#∞ K«∂_»QÆÅ=Ù. q∞QÆ å Jxfl

~°OQÆ∞Å∞ =∞#‰õΩ ZÑ¨C_»∂ J Œ$â◊º"≥∞ÿ#qQÍ, JÑïz «OQÍ<Õ LO\Ï~Ú.

15.45 k=ºâ◊‰õΩÎÅ∞ =∞x+≤ KÕuH˜‰õÄ_® JO Œ∞`å~Ú :

Uq^èŒOQÍ J~Ú`Õ „Ñ¨`«ºHõΔ â◊s~°O "≥#HÍ`«Å Ñ¨~ÀHõΔ r"å`«‡ Ü≥ÚHõ¯

x"åã=ÚO^À, â◊s~°O g∞ Œ r"å «‡ JkèHÍ~°O L#fl^À J Õq èŒOQÍ, áêOK«Éè∫uHõ

„Ñ¨ÑÖK«O "≥#∞Hõ XHõ KÕ «<å [QÆ «∞Î Ü≥ÚHõ 'â◊HÎ— =ÙOk. ã¨∂÷Å[QÆ «∞ÎÖ’x qaè#fl

Ñ¨^•~å÷Å qq^èŒ"≥∞ÿ# PHõ$u–„Ñ¨Hõ$`«∞Å∞ =Ù#flÑ¨Ê\ ˜H© "å\˜ x"åã¨™ê÷#=ÚÅ∞

q_çq_çQÍ =Ù#flq. Jq JãÖMÏºHõ"≥∞ÿ# Hõ}ÏÅ=Öˇ Hõeã≤"≥∞eã≤ x=ã≤ã¨∞Î<åfl~Ú.

XHõ •x=Å¡ "Õ~˘Hõ\ ÑÓ~°‚ «x á⁄O Œ∞ «∞Ok. Ñ~°ãÊ~°O Hõeã≤=ÙO\Ï~Ú. PHÍâ◊OÖ’


„QÆÇ¨Ï #HõΔ„`åÅ ™ê÷#O Œ∂~°O Œ∂~°OQÍ =ÙO@∞Ok. HÍx "å\˜ =∞ èŒº L#fl

PHõ~°¬}Ïâ◊HÎ J<Õ `å_»∞`À Jx XHõ ^•x`À XHõ\˜ Hõ@ì|_ç=Ù<åfl~Ú.

15.48 ã¨$+≤ìHõ~°ÎÜ≥ÚHõ ã¨∞=º=ã≤÷ «"≥∞ÿ#, J Œ∞ƒù «"≥∞ÿ# „Ñ¨ÑÖK«=Ú :

Ü≥∂QÆ™ê^èŒ#Å ^•fi~å P^è•ºu‡Hõ rq`«=ÚÖ’ L#fl`«„âı}˜H˜ K≥Ok#

=∞ÇÑÙ~°∞+μÅ∞ J<ÕHõ=∞Ok JÖ∫HHõâ◊‰õΩÎÅ#∞, ™ê=∞~å÷ºÅ#∞ qHõã≤OÑ*Ëã∞‰õΩO\Ï~°∞,

HÍx „Ñ¨Hõ$u KåÖÏ r=–[O «∞=ÙÅ‰õΩ ‰õÄ_® JÖ∫H˜Hõ â◊‰õΩÎefl WzÛOk, Wq

ÖËHõáÈ Õ "å\H =∞#∞QÆ_Õ LO_» Œ∞. P â◊‰õΩÎÅ ™ê=∞~å÷ºxH ãO|OkèOz# q+Ü«∂xfl

Ñije¿ãÎ Pâ◊Û~°ºO HõÅ∞QÆ∞ «∞Ok, Ñ~°=∂ «‡ Ü≥ÚHõ J#O « ã$+≤ìH #=∞ã¯iOKåÅ<Õ

ÉèÏ=# «Ñ¨ÊHõ HõÅ∞QÆ∞ «∞Ok.

j «Å „Ñ è•# ÕâßÅÖ’ =~°¬O Ñ_»É’ «∂O>Ë ZÅ∞QÆ∞|O\ KåÖÏ~ÀAÅ∞

=ÚO^Œ∞QÍ<Õ `«#H˜ J=ã¨~°"≥∞ÿ# PÇ¨~åxfl ãÖáêkOK«∞‰õΩx QÆ∞Ç¨ÏÖ’H˜

"≥o§áÈ`«∞Ok. Dq^èŒOQÍ<Õ [áê<£Ö’x Ñ≤@ìÅ∞, Éèí∂HõOÑ¨=Ú ~åÉ’ÜÕ∞ 24

QÆO@ÅÖ’<Õ P „Ñ Õâßxfl q_çz "≥o§áÈ`å~Ú. =∞# Õâ◊OÖ’x ™ê è•~°} Ñ‰õΔΩÅÖÏQ

Wq JHõ _» JxflKÀ\Ï¡ =ÙO\Ï~Ú, „QÍ=∂Ö’¡ ‰õÄ_® =ÙO\Ï~Ú. „QÍ=∞ „Ñ¨[Å∞

Jq ZQÆ∞~°∞‰õΩO@∂ T~°∞ =ke "≥à◊√ÎO_»QÍ<Õ Éèí∂HõOÑO ~åÉ’ «∞O Œ#fl q+Ü«∂xfl

„QÆÇ≤Ï™êÎ~°∞, "åà◊√§‰õÄ_® T~°∞ q_çz "≥o§áÈ`å~°∞. Pâ◊º~°ºHõ~°"≥∞ÿ# q+¨Ü«∞O

Uq∞@O>Ë KåÖÏ Jaè=$kú K≥Ok# Ü«∞O„`åÅ∞ ‰õÄ_® H˘OK≥O =ÚO Œ∞ =∂„ «"Õ∞

Ñ¨@∞ìHÀQÆeˆQ q+¨Ü«∂xfl D Ñ¨‰õΔΩÅ∞ 24 QÆO@Å =ÚO Õ ≥Å∞ã¨∞‰õΩO\Ï~Ú.

g\˜H˜ 24 QÆO@Å =ÚO Õ ZÖÏ ≥Å∞ã¨∞ÎOk?

15.55 D JfO„kÜ«∞*Ï#O =Å¡ Œ∞~°¡Éèí"≥∞ÿ# P «‡KÕ «# Ü≥ÚHõ ã≤kú HõÅ∞æ «∞Ok.

=∂#gÜ«∞ ÑÙ~°∞ëê~å÷Å‰õΩ ™ê~°÷Hõ « nxx á⁄O Œ\ÏxH =ÙOk. =∞#O ™ê=∂#º"≥∞ÿ#

Ñ¨â◊√–„Ñ¨=$`«∞ÎÅ =~°ˆH ˆHO„nHõ$`«O HÍ‰õΩO_® ã¨$+≤ìg∞^Œ Jaè~°∞zx ‰õÄ_®

ÃÑOK«∞HÀ"åe. JÑ¨C_Õ Ñ¨~°=∂ «‡ KÕã≤# J=¸Åº"≥∞ÿ# =∞x+≤ Ü≥ÚHõ PHõ$uH˜

LÑ¨Ü≥∂QÆ=Ú =∞iÜ«Ú „âı+ª « ã≤kúã¨∞ÎOk.

MN


175

1. „áê} PÇ¨ïu :=Ú„ Œ : „ÉÁ@# "ÕÅ∞, «~°h (K«∂Ñ¨Ù_»∞ "ÕÅ∞) =∞iÜ«Ú

=∞ èŒº=∞ "ÕÅ∞#∞ HõÅáêe. D =Ú„ ŒÖ’ <Õu`À HõeÑ≤# J#fl=Ú#∞fã∞‰õΩx

è•º# ÉèÏ=# : ~°OQÆ∞ – |OQÍ~°∞=~°‚=Ú, |∞∞+≤ - ‰õΔΩ^•yfl, Õ= « -ã¨∂~°∞º_»∞, Kè«O Œ=Ú - QÍÜ«∞„u

FO „áê}ÏÜ«∞™êfiÇ¨ - JO@∂ <À\˜Ö’ "Õã¨∞HÀ"åe.

Ñ≤ ŒÑ 'W Œ=∂k Õ"åÜ«∞ # =∞=∞— Jx ÑÅHÍe. D PÇïux ã‘fiHõiOK«∞Õ= « ã¨q «. « •fi~å =∞Oz =~°Ûã¨∞û U~°Ê_»∞#∞. QÍÜ«∞„f =∞O„ « [Ñ¨=Ú#‰õΩ

â◊s~°=Ú J#∞‰õÄeOK«∞#∞. =∞Oz PHõe HõÅ∞QÆ∞#∞, J<åÇ¨Ï « K«„Hõ=Ú „Ñ¨ÉèÏq «=∞QÆ∞#∞.

2. Jáê# PÇ¨ïu :=Ú„ Œ : =∞ èŒº "ÕÅ∞, LOQÆ~°Ñ¨Ù "ÕÅ∞, „ÉÁ@# "Õà◊§#∞

HõÅáêe.

è•º# ÉèÏ=# : P=ÙáêÅ~°OQÆ∞, |∞∞+≤ - „âß^•úyfl,Õ= « - ™È=Ú_»∞, Kè«O Œ=Ú - L+≤‚H±

FO Jáê<åÜ«∞™êfiÇ¨ - JO@∂ <À\˜Ö’ "Õã¨∞HÀ"åe. Ñ≤ ŒÑ¨ 'W ŒO™È=∂Ü«∞ # =∞=∞— Jx Ñ¨ÅHÍe.

D PÇïux ã‘fiHõiOK«∞ Õ= « K«O„ Œ∞_»∞. „áê}â◊HÎ ™È=Úx`À Hõeã≤#ÑÙÊ_»∞âßOux, ÑÙ+≤ªx HõeyOKÕ â◊HÎQÍ =∂~°∞ «∞#fl@∞¡ ÉèÏqOKåe. =¸ÖÏ è•~° K«„Hõ=Ú#∞„Ñ¨ÉèÏq «=Ú KÕÜ«Ú#∞.

3. "åº# PÇ¨ïu :=Ú„ Œ : LOQÆ~°Ñ¨Ù "ÕÅ∞, z\˜H˜# "ÕÅ∞, „ÉÁ@# "Õà◊§#∞

HõÅáêe.

è•º# ÉèÏ=# : ~°OQÆ∞ - Ñ¨ Œ‡=Ú, |∞∞+≤ -Ç¨ï`åâ◊<åyfl, Õ= « - Jyfl, Kè«O Œ=Ú - J#∞+¨μìÑπ

16. „áê}ÏyflÇ¨ÏŸ„`« qkè PÇ¨ï`«∞Å∞


FO "åº<åÜ«∞™êfiÇ - JO@∂ <À\Ö’ "Õã∞HÀ"åe. Ñ≤ ŒÑ 'W Œ=∞QÆflÜÕ∞# =∞=∞— Jx Ñ¨ÅHÍe.

D "åº# =Ú„^Œ ^•fi~å ã‘fiHõiOz# PÇ¨~°=Ú ™êfikèëêª#=Ú#∞„Ñ¨ÉèÏq «=Ú KÕÜ«∞QÆÅ Œ∞. ÉÁ_»∞¤ #∞O_ç HÍe „ÉÁ@# "ÕÅ∞ =~°‰õΩ D J<åflÇ¨ï «â◊HÎ „Ñ¨=Ç≤ÏOz =∞#‰õΩ HõeˆQ "åº èŒ∞Å #∞O_ç ~°HΔOK«QÆÅ Œ∞.

4. L^•# PÇ¨ïu :=Ú„ Œ : K«∂Ñ¨Ù_»∞ "ÕÅ∞, z\˜H˜# "ÕÅ∞ =∞iÜ«Ú „ÉÁ@#

"Õà◊§#∞ HõÅáêe.

è•º# ÉèÏ=# : ~°OQÆ∞ - P~°∞„ Œ=Ú, |∞∞+≤ - Jyfl, Õ= «- "åÜ«Ú=Ù, Kè«O Œ=Ú - |$Ç¨Ïf

FO L^•<åÜ«∞™êfiÇ¨ - JO@∂ <À\˜Ö’ "Õã¨∞HÀ"åe. Ñ≤ ŒÑ¨ 'W ŒO"åÜ«∞"Õ # =∞=∞— Jx Ñ¨ÅHÍe.

D =Ú„ Œ qâ◊√kú K«„Hõ=Ú#∞ „Ñ¨ÉèÏq «=Ú KÕÜ«Ú#∞. Q˘O «∞ #∞O_ç «Å=~°‰õΩ D =∞O„ «Ñ¨Ói « PÇ¨~°=Ú Ñ¨x KÕã≤ =∞Oz „âß=º"≥∞ÿ# HõO~î°=Ú#∞„Ñ™êkOK«∞#∞.

5. ã¨=∂# PÇ¨ïu :=Ú„ Œ : Jxfl "Õà◊§ z=i ÉèÏQÆ=ÚÅ#∞ HõÅáêe.

è•º# ÉèÏ=# : ~°OQÆ∞– Zé∞Ñ¨Ù, |∞∞+≤ - Jyfl, Õ= «- Ñ¨~°#∞º_»∞, Kè«O Œ=Ú - ÑÖHÎ

FO ã=∂<åÜ«∞™êfiÇ - JO@∂ <À\Ö’ J#flO "≥∞ «∞‰õΩÅ∞ "Õã∞HÀ"åe.Ñ≤ ŒÑ 'W ŒO Ñ~°<åºÜ«∞ # =∞=∞— Jx ÑÅHÍe.D =∞O„`åÇïu =∞# =∞}ÑÓ~°HõK«„Hõ=Ú#∞ „Ñ¨ÉèÏq «=Ú KÕÜ«Ú#∞. « •fi~å Ç¨Ï$ ŒÜ«∞=Ú #∞O_ç <åaè =~°‰õΩ QÆÅ„Ñ¨ Õâ◊=∞O «Ü«Ú ~ÀQÆ~°Ç≤Ï «"≥∞ÿ LO_»QÆÅ~°∞. =∞Oz âßfiã¨ „Ñ¨„H˜Ü«∞ [~°∞QÆQÆÅ Œ∞.

„Ñü x «º=Ú FOHÍ~°=Ú#∞ è•ºxOKåe. ÃÑ· xÜ«∞=∞=ÚÅ#∞ áê\ÕzPÇ~°=Ú#∞ ã‘fiHõiOK«∞@ •fi~å ãOÑÓ~°‚ P~ÀQÆº=Ú#∞ á⁄O ŒQÆÅ~°∞. g∞ P`À‡#fluH˘~°ÔH· KÕÜ«Ú D HÍ~°º„Hõ=∞=Ú ^•fi~å Õ==∂#=ÙÅ∞QÍ =∂~°QÆÅ~°∞. WkÜÕ∞x["≥∞ÿ# „|Ç¨Ï‡} «fi=∞x Ñ¨~°=∞ Ñ¨Ó[º QÆ∞~°∞ Õ=ÙÅ∞ K≥áêÊ~°∞.


Documents

Prana Shakthi Book Layout (SINGLE PAGEWISE)